Newsnet

NEWS NET

Neemt je mee naar een Samenloop voor Hoop en brengt je uiteindelijk naar het Ziggodome voor Mumford en Sons

“De kracht van mijn vader hield ons allemaal op de been”

HET VERHAAL ACHTER HET SONGFESTIVALLIED ‘1944’

‘‘ZE IS DE HELD VAN OEKRAЇNE, MAAR RUSLAND VINDT HET NIETS MINDER DAN UITLOKKING.’’

P42

P30

IK LEEFDE OP EEN ZOLDERTJE, NIET WETEND WAT ER GING GEBEUREN

‘‘ALS EEN SOORT ZOMBIE DEED IK GEWOON WAT ZE ZEIDEN.’’

P26

P38 HANDS ON: MANUS VR

‘‘ERG INDRUKWEKKEND, VOORAL ALS JE BEDENKT DAT HET NOG EEN PROTOTYPE IS.’’

P10

P48 27 mei 2016 | REDACTIE D P2

P20

Strike a pose 04 Mumford & Sons in Ziggodome 06 Amerika kiest 08 Samenloop voor Hoop 10 Impact van vluchtelingenhulp 16 Robert Vuisje over multiculti 22 De YouTubers van Lieve Bertha 24 Virtual Reality Bril 26 Ondernemers met een burnout 28 ‘Ramadan niet alleen religieus’ 30 Nieuwe voorjaarskermis Zwolle 32 Kunstproject in de maas 34 Brugwachtershuis en restaurant 36 In handen van een loverboy 38 Negende editie BAM! Festival 40 Songfestivallied ‘1944’ 42 Keukentafelgesprekken WMO 44

P36

P40

Een tijdschrift zonder voorwoord is als appeltaart zonder slagroom; droge kost. Ook in NWSNET Magazine mocht een korte inleiding natuurlijk niet ontbreken. Dus bij deze:

“ALONE WE CAN DO SO LITTLE; TOGETHER WE CAN DO SO MUCH”

Samenwerking stond bij ons op de redactie centraal. Iedereen heeft de afgelopen week zijn uiterste best gedaan om dit magazine te vullen met interessante verhalen, en het resultaat mag er zijn. Verwacht een breed assortiment aan artikelen; van

– HELEN KELLER

een wandelingsestafette voor kankeronderzoek, tot een ‘rollend’ foodtruckfestival. Aan diversiteit geen gebrek.

We hopen dat je de artikelen met net zoveel plezier leest als waarmee wij ze hebben gemaakt.

REDACTIE D | 27 MEI 2016

P3

Het verhaal van een legendarische danser Jose Gutierez is een oud-danser van Madonna. Tijdens de legendarisch Blond Ambition Tour was hij samen met zes andere jongens achtergronddanser van de Amerikaanse zangeres. Als een klassieke danser kwam hij in aanraking met de (toenmalige) voguing scene. Vogue is een dansstijl geïnspireerd op de modebladen. De dansers proberen op een creatieve manier poses aan te nemen en daarbij te dansen. Naar aanleiding van de première van de documentaire over de oud-dansers van Madonna was Jose in Nederland. Op 22 mei gaf hij een vogue workshop. Ik heb hem daar gesproken en natuurlijk zelf ook meegedaan. MICHAELA NOVA Vogue is ontstaan in Harlem, New York in de jaren ’80. Toentertijd werd vogue vooral door travestieten en transgenders uitgevoerd. Het was toen nog niet echt dans, maar vooral poseren op de beat.

Door mannen zoals Jose is vogue ontwikkelt zoals we het nu kennen. “Toen ik nog op de middelbare school zat, glipte ik ’s nachts rond 4 uur uit het huis om naar een ball te gaan”. Een ball is als alle voguers bijeen komen om tegen elkaar te battlen. Daarom wordt de voguing scene ook wel de ballroom scene genoemd.

Tot eind jaren ’80 was vogue nog underground, maar dankzij “The Queen Of Pop” werd de dansstijl uitgelicht. “Een vriend van ons heeft ooit met Madonnagewerkt en die zei dat hij haar veel over ons vertelde. Daar geloofden wij daar niks van, want hoe vaak hoor je zulke dingen als danser”, maar op een dag kregen Jose Gutierez en zijn vrienden te horen dat Madonna geïnteresseerd was in hen. Ze moesten een filmpje opsturen waarin ze dansten. Zonder verwachtingen stuurden zij de cassette op. “We namen het niet echt serieus. Wij hadden de camera aangezet en toen gingen we maar een beetje dansen met elkaar”, licht hij nog toe.

Een tijdje later kregen ze te horen dat de zangeres hen wilde ontmoeten. De eerste ontmoeting was ’s middags in een club. Ze moesten voor haar gaan dansen om te laten zien wat ze kunnen. “Haar reactie was een beetje van “hm.. schattig”, want ze dacht dat wij geen geschoolde dansers waren”. Later op de avond spraken ze weer af bij de club. Daar zat zij op een bankje naar de dansers te 27 mei 2016 | REDACTIE D P4

kijken hoe zij het deden. “Toen iedereen door had dat zij er was transformeerde het in een grote auditie. Iedereen wilde z’n allerbeste moves laten zien”.

‘‘WE NAMEN HET NIET ECHT SERIEUS’’ De voguer twijfelde eerst of hij wel voluit moest dansen. Hij vertelt dat toentertijd hij heel veel om zijn kleding gaf. “Ik had net een nieuwe outfit aan. Ik vertelde haar dat ik niet helemaal voluit zou gaan dansen, omdat ik mijn kleren niet vies wilde maken”, zei hij lachend. Uiteindelijk kreeg hij de broek aan van Madonna’s bewaker. “Hij moest de hele avond op de wc wachten tot dat ik klaar was met dansen”.

Weer zonder verwachtingen gingen de jongens naar huis. “We gingen verder met ons leven”. Vervolgens mochten de jongens op auditie komen. Het was een grote open auditie, dus er waren duizenden dansers en alleen al uit New York. De hele dag gaven de jongens alles wat ze in huis hadden. Steeds stuurde de Like A Virgin-zangeres dansers eruit.

Wie uiteindelijk overbleven waren Jose Gutierez en zijn beste vriend Luis Camacho “Het was geen toeval, ik denk dat dit voorbestemd was”, licht Gutierez toe. Zij gingen ook allebei naar dezelfde school en dansten regelmatig samen.

26 jaar later komen de dansers bijeen, dankzij de makers van de documentaire Strike A Pose. De dansers zijn eindelijk bereid om te vertellen over de Blond-Ambition tour en dat doen ze door middel van deze documentaire. “Ik was er nooit klaar voor en nu wel”.

REDACTIE D | 27 MEI 2016

P3

Mumford and Sons krijgt Ziggo Dome op de banken 17.000 mensen dansen en springen op Engelse folk De lichten doven en uit het duister klinkt gejuich dat langzaam aanzwelt, tot het zeer doet aan je oren. In de schaduw die over het podium ligt ziet het publiek de mannen van Mumford and Sons hun posities innemen. Ze beginnen niet meteen met spelen, even staan ze vanaf het donkere podium de zaal in te kijken. Langzaam verstomd het gejuich uit de zaal tot het bijna stil is. Dan rollen langzaam de eerste klanken uit de gitaar en de keel van Marcus Mumford door de zaal.

Het publiek was door het voorprogramma nog niet erg verwend. De slecht verstaanbare Bill Ryder-Jones en zijn band kregen het, op dat moment al behoorlijke massaal aanwezige, publiek niet echt op de banken. In de rijen vooraan het podium stond nog wel een handje vol fans maar voor de rest van het publiek was dit het moment om nog even aan vrienden en familie te laten weten dat ze vanavond bij Mumford and Sons zijn.

Als Mumford and Sons om vijf minuten over negen het podium op lopen is misschien juist door het mindere voorprogramma de sfeer daardoor extra goed.

Uit het luidde gejuich klinkt een soort opluchting en vanaf begin af aan zit daar27 mei 2016 | REDACTIE D P6

door de sfeer er ook goed in. Er word zachtjes meegezongen en bij de hardere snellere nummers volop gesprongen en gedanst.

De muziek van Mumford, zo als de band kortweg ook wel genoemd wordt, is een mix van folk, rock en pop muziek. Door deze toch erg van elkaar verschillende stijlen door elkaar te spelen is het aantal instrumenten wat de band tijdens een optreden gebruikt dan ook behoorlijk groot te noemen. Alle muzikanten zijn instaat meerdere instrumenten te bespelen en bespelen deze ook allemaal even foutloos. De zang van Marcus Mumford is het hele optreden lang spat zuiver en altijd goed te verstaan. Wat best knap is gezien het enorme volume wat zijn mede bandleden af en toe produceren.

De show die bij het optreden hoort is in het begin van de show niet heel spectaculair. Met de lampen in de zaak wordt er een lichtshow geproduceerd. Maar als je vaker naar concerten gaat is dat niet iets wat je nog nooit eerder gezien hebt. Maar de muziek van Mumford leent zich ook niet voor een enorme show.

Zonder ontploffingen, vuurwerk en andere showtrucjes is het ook prachtig.

YANNICK MASSON

De muziek spreekt en dat is meer dan voldoende.

Het grootste show stuk is eigenlijk nog wel dat ergens haverwege het concert Marcus Mumford het publiek in springt, naar de achterkant van de zaal rent om daar op een kleiner podiumpje te klimmen het refrein van het nummer te zingen en vervolgens tussen de hossende en dansende menigte door weer terug naar het grote podium te rennen.

De tour die Mumford and Sons is tegelijk ook een beetje de promotietour voor het nieuwe album Wilder Minds. Toen dat album uit kwam waren de diehard fans van de band een beetje boos over het feit dat de mannen hadden besloten om op het nieuwe album geen liedjes meer te spelen waarop de banjo duidelijk te horen is. Terwijl de banjo juist het grote kenmerk was van Mumford and Sons.

Toch worden ook alle nummers van dit album luidkeels meegezongen.

Uiteindelijk kunnen we spreken van een geslaagd concert. Mumford slaagt erin zonder een enorme show en met gewoon goede live muziek een uitverkochte Ziggo Dome helemaal plat te spelen. Een hele prestatie.

REDACTIE D | 27 MEI 2016

P3

Amerikaanse Presidentsverkiezingen Wereldwijd Nooit eerder kregen de Amerikaanse presidentsverkiezingen zoveel aandacht wereldwijd. Aan de kant van de Republikeinen staat Donald J. Trump, een vastgoedmagnaat uit New York. Democraten hebben nog steeds twee mogelijke kandidaten: Hillary Clinton, huidig minister van Buitenlandse Zaken onder Obama, en Bernie Sanders, senator voor Vermont. Hoewel het al vrij zeker lijkt dat Clinton de nominatie van de Democraten zal krijgen houdt Sanders de moed er nog in. PYE VAN DER LINDE Supporters van Donald Trump staan over het algemeen achter hem voor zijn standpunten over immigratie en handel.

“Biggest reason why I support Trump is his stance on immigration from the Middle East. Facts are facts - Islam is dangerous. I’m sick of people getting killed in a terrorist attack, then seeing everyone change their profile pictures for a week and subsequently pretending like nothing ever happened.” Veel supporters vinden dat de Islam gevaarlijk is, en willen dat er een president komt die een sterker standpunt aanneemt tegenover het toelaten van vluchtelingen uit het Midden-Oosten. Daarnaast zouden zijn ideeën over de economie positief uitwerken, ookal zou er eerst een kleine economische dip volgen. “Fixing bad trade deals alone will greatly benefit the economy in the long term, with the only drawback beging some short time pain.”

Ook zijn de ‘Trumpers’ niet te spreken, zeker niet over Hillary Clinton. Ze zou oneerlijk en gevaarlijk zijn. Hillary’s democratische tegenstander Sanders zou hier en daar wel een goed standpunt hebben, maar de meeste van zijn plannen zouden niet haalbaar zijn.

“CLINTON IS A CORRUPT POLITICAL PARASITE. SANDERS APPROPRIATELY IDENTIFIES SOME OF THE ISSUES BUT HIS SOLUTIONS ARE DELUSIONAL.”

Eén van de Trumpsupporters ging nog iets verder: “Hillary is actually a terrible person. The way she’s handled the offices she’s held and the way she (reportedly) treats her subordinates in private, 27 mei 2016 | REDACTIE D P8

among other things, all point to this. As for Sanders... Socialism doesn’t work. I immigrated to the States from China. I, my living family, and family murdered by the Communists all know or knew this to be true. As far as I’m concerned, Bernie doesn’t know what he’s talking about.”

Misschien wel een van de bekendste Trump campagnepunten is dat hij een muur wil laten bouwen tussen de Verenigde Staten en Mexico - En Mexico wil hij daarvoor laten betalen. “I will build a great wall – and nobody builds walls better than me, believe me – and I’ll build them very inexpensively. I will build a great, great wall on our southern border, and I will make Mexico pay for that wall.

Mark my words.”Hoewel de hoeveelheid

“I SEE A TRUMP PRESIDENCY AS FOR YEARS OF GOVERNMENT STANDSTILL AND INCREASING POLARIZATION. THE WALL ESPECIALLY HAS SUCH AN UNREASONABLE COST-TO-BENEFIT DEFICIT IT MAY BE HIS MOST FAR FETCHED.”

Sanders supporters nog steeds groot is, lijkt de kans dat hij de nominatie van de Democratische partij krijgt met de dag te slinken. Toch blijven ze tegendruk geven op de Republikeinen omdat ze bang zijn dat hun land voor 4 of 8 jaar stil zal blijven staan, als het al niet erger is.

Huidige polls voorspellen dat de komende verkiezingen zeer waarschijnlijk de laagste opkomst zullen laten zien in meer dan 100 jaar. Zowel Trump als Clinton hebben zeer hoge ongewenstheidscijfers, cijfers die aanduiden hoe erg d tegenstand is tegenover de kandidaten.

“WHATEVER THE OUTCOME IN THE GE, I SEE A LARGE INCREASE IN FUTURE LOCAL VOTING PARTICIPATION IN LOCAL AND REGIONAL ELECTIONS”

Ook het twee-partijenstelsel staat onder druk. De huidige tegenstand op de twee meest aannemelijke kandidaten laat een wens zien voor een ruimer stelsel. “I’m fed up with the two party system. Both parties are experiencing an exponentially increasing divide, so personally I hope this election polarizes both parties to an extent that it destroys this reliance our on just two parties.” Uiteindelijk blijven veel Amerikanen hopen op een verandering in hun politieke systeem, omdat het huidige zou zorgen voor polarisatie en verdeling.

Donald John Trump (New York, 14 juni 1946) had al rijke ouders. Om zijn carriѐre als vastgoedmagnaat te beginnen leende hij naar eigen zeggen ‘het luttele bedrag van $1 miljoen’ van zijn vader.

Hij vergaarde in de decennia hierna miljarden door verpauperde sociale woningbouwcomplexen op te kopen, en er luxe appartementen van te maken.

Toch is Trump ook al enkele malen door zijn blufpoker op de fles gegaan. Hij belooft flink te investeren in de Amerikaanse economie, ondanks de torenhoge staatsschuld. Zou hij er in al zijn bravoure voor terug deinzen de VS failliet te laten gaan?

Momenteel is Trump zo’n $4,5 miljard dollar waard. Zijn hele presidentscampagne betaalt hij uit eigen zak, waar andere kandidaten (op Bernie na) op giften van grote bedrijven teren. Naar eigen zeggen is Trump hierdoor de enige echt onafhankelijke kandidaat, die zijn eigen standpunten mag bepalen. En die boodschap slaat aan...

Hillary Rodham Clinton (Chicago, 26 oktober 1947) werd geboren in de middenklasse. In 1970 leerde ze haar man Bill kennen tijdens haar studie rechten aan Yale University.

Bill was van 1993 tot 2001 al president van de VS. Een tijd van voorspoed en vrede. In 1998 werd Bill bijna afgezet omdat hij een stagiare had verleid. Hillary krijgt nog steeds kritiek omdat zij als zelfverklaarde feminist deze rokkenjagerij van haar man pikt.

In 2008 verloor ze de Democratische nominatie van Obama. In zijn eerste kabinet was ze minister van BuZa. In 2012 werd de Amerikaanse ambassade in Tripoli aangevallen door terroristen, iets waar ze nog steeds kritiek voor krijgt. Ook het versturen van vertrouwelijke mails via haar privé-account werd haar niet in dank afgenomen.

REDACTIE D | 27 MEI 2016

P9

27 mei 2016 | REDACTIE D P2

“HIJ KON HET ZELF NIET VERTELLEN’’ Krista de Boer: ‘’Toen mijn moeder met het idee kwam om de Samenloop voor Hoop in Boijl te organiseren dacht ik echt: Wie bedenkt nou zoiets?

Toen ben ik op een middag op YouTube gaan kijken en besefte wat het precies inhield. Het is met name bedoeld om zoveel mogelijk geld in te zamelen voor onderzoek naar kanker en hoe te bestrijden. Opa Jan en ome Jan zijn eraan overleden en mijn vader vecht tot op de dag van vandaag tegen deze ziekte. Ik besloot dus mee te lopen.’’ DAPHNE CAPELLO

‘’Het eerste jaar dat mijn vader kanker had, zaten we in een medische molen.

Bestralingen, 6 weken lang, 5 dagen in de week. Ziekenhuis in, ziekenhuis uit.

Onderzoeken, uitslagen. Eigenlijk ben je een jaar kwijt aan een heel intensief traject. Na dat jaar ging mijn vader gelukkig de betere kant op, waardoor je iets meer rust in je hoofd krijgt, maar het toch niet goed genoeg kan verwerken of afsluiten.

We zijn vrij nuchter allemaal, geen dramagezin, en we willen ons vaak sterker voordoen tegenover elkaar dan dat we zijn. Dus eigenlijk bleef er ergens een stukje liggen qua verwerking, waarop de oncoloog in Leeuwarden aanraadde wat te gaan doen met het verdriet.’’

WAT HAD JE VADER PRECIES?

‘’Twee jaar geleden zijn we erachter gekomen dat mijn vader huidkanker had –en nu nog steeds heeft–, hij had een grote tumor in zijn neus. Na twee keer bij de huisarts geweest te zijn, waar ze destijds nog dachten dat het om een wrat ging en ze dat keurig verwijderde, werd hij de derde keer naar kno-arts gestuurd in Leeuwarden. Daar zouden ze de wrat beter verwijderen, omdat hij telkens bleef terugkeren. Later bleek het dus ook niet om een wrat te gaan, maar om een tumor. Dat hebben ze bij de huisarts nooit gezien. De kno-arts zag meteen dat het niet goed was, het zou gaan om een snelgroeiende agressieve melanoom. Ik denk dat hij er wel zes maanden mee rond heeft gelopen voordat hij werd doorgestuurd. En dan blijkt dus ineens dat je vader kanker heeft, terwijl hij nog maar 61 jaar oud is. Hij heeft zes weken lang bestralingen gehad, zijn gezicht was dan ook helemaal verbrand. Ze wilden eerst opereren, de tumor wegsnijden,

maar dat betekende dat het hele gedeelte rondom zijn neus zou worden weggesneden, inclusief de neus zelf. Dat wilde hij niet, zo zouden de kleinkinderen hem niet herinneren.’’

HOE LIJKT HET NU?

‘’Nu lijkt de situatie stabiel, maar de oncoloog verklaart hem niet schoon. Dat vond hij nog een te groot woord, maar het lijkt in die zin wel goed. Hij heeft op het moment wel weer drie onrustige plekken, waarvan één op de rug en twee op het been. Gelukkig kunnen ze die wegsnijden, maar het is een terugkerende taak om je lichaam te blijven controleren.’’

‘’HIJ IS MOE. ONTZETTEND MOE VAN DE BESTRALINGEN’’ ’’Hij heeft wel heel veel pijn gehad, hij heeft echt wel gedacht dit hoeft niet meer van mij. Mijn vader heeft nu de klap eigenlijk pas. Dat hij zich realiseert wat hij allemaal had kunnen verliezen.

En moe. Ontzettend moe van de bestralingen. Maar het is wel een doorzetter, hij werkte ook heel vlot alweer. Hij sliep dan gewoon even op de bouw. Van thuis zitten werd ‘ie ook niet beter, daar dacht hij er alleen maar over na. Hij was ziekenhuis-moe. Hij wilde geen patiënt meer zijn. Hij heeft direct gemeld aan de jongens dat ze hem ernaar mochten vragen, en dan de rest van de tijd niet weer.’’

HOE GAAT HIJ ER ZELF MEE OM DAT HIJ ZIEK IS?

‘’Hij is zelf altijd heel positief geweest.

Hij wilde alleen niet geopereerd worden, al zou hij daar nog zo veel maanden voor moeten inleveren qua levensduur. Hij wilde kwaliteit van leven behouden, en met een verminking was die er voor hem niet meer. We maakten er later ook weleens grapjes over, hoor. ‘We gaan naar Swellesturt, halen we toch gewoon een nieuwe neus’, zeiden we dan.’’

‘’HIJ WILDE KWALITEIT VAN LEVEN BEHOUDEN, MET EEN VERMINKING WAS DIE ER VOOR HEM NIET MEER’’

’’Hij heeft het ons echter zelf nooit durven te vertellen. Dat kon hij simpelweg niet aan. Mijn man en de man van mijn zusje hebben dat gedaan. Het was de laatste wedstrijd van Nederland in de poule toen mijn vader heen moest voor de uitslag. Mijn zusje en ik waren toen nog steeds van mening dat het niks ernstigs was, terwijl mijn vader en moeder toen al wisten dat het niet goed zat, dat had de kno-arts al verteld. Mijn vader wilde toen nog wachten met het te vertellen, omdat hij eerst de kweek wilde afwachten. Die bleek uiteindelijk dus ook daadwerkelijk niet goed te zijn.

Hij is toen teruggekomen bij ons en heeft het stiekem aan de mannen verteld. Hij wilde eerst de wedstrijd van Nederland afkijken, hij wilde nog gewoon even genieten van het zorgeloze, en dat kon ook nog, want wij wisten het toen nog niet.

REDACTIE D | 27 MEI 2016

P11

27 mei 2016 | REDACTIE D P2

Hij wilde dat wij allemaal gewoon nog even zouden genieten. Toen zijn mijn ouders op een gegeven moment weggegaan en hebben de mannen het verteld. Mijn vader wilde er ook niet eens bij zijn.’’

HAD JE GEWILD DAT HIJ HET JEZELF HAD VERTELD?

‘’Ik heb dat mezelf weleens afgevraagd, maar dat weet ik eigenlijk niet. In die zin wel, omdat ik natuurlijk meteen heel veel vragen had. Ik had ze dan direct à la minuut kunnen afvuren. Nu bleef je toch met vragen achter. Maar dat is zijn manier van ermee omgaan. Hij wilde ons niet bezeren, hij wilde de kleinkinderen niet bezeren. Hij kon dat niet zien, dat vond hij zo erg.’’

WAAROM IS DE SAMENLOOP VOOR HOOP ZO BELANGRIJK GEWEEST VOOR JULLIE?

‘’Mijn moeder is heel sterk, maar heeft hier wel heel veel voldoening uit weten te halen. Voor je idee ben je toch iets aan het doen voor je man, je bent geld aan het inzamelen. Ze is haar eigen vader verloren aan kanker, haar schoonvader, en een oom. Je ziet wat kanker doet met een lichaam. Als je dat kan voorkomen bij je eigen partner, dan is elke euro meegenomen. Wij hadden bij onze kraam een rhododendron, en de schaatsen van ome Jan. Dan komen die verhalen automatisch weer naar boven.

Ome Jan woonde in Giethoorn, dus daar gingen we altijd heen te schaatsen. Mijn opa had rhododendrons in de tuin die wij als kleinkinderen een keer helemaal leeggeplukt hadden. Die bloeiden niet

die zomer. Dat zijn verhalen die blijven je bij en dat deel je met elkaar. De mooie herinneringen, en dan kom je vanzelf ook op de verdrietige momenten die je samen hebt beleefd.’’

‘’JE KUNT NOG ZO HARD ROEPEN IK BEN ER VOOR JE, MAAR WIJ HOEVEN NIET OP DIE BEHANDELTAFEL, WIJ HEBBEN NIET DIE PIJN’’

‘’Mijn vader is gaan bestralen echt alleen voor ons. Dat masker komt zo strak over je heen, je wordt met drukknoopjes vastgedrukt aan de behandeltafel en je hebt een heel klein luchtgaatje, meer niet. Het was heel benauwd voor hem. Hij heeft ook aangegeven dat hij het nooit weer zou doen. Hij heeft het puur gedaan voor ons. Dan is een evenement als de Samenloop voor Hoop een mooi moment om iets terug te doen, want je kan eigenlijk zo weinig. Je kunt nog zo hard roepen ik ben er voor je, maar wij hoeven niet op die behandeltafel, wij hebben niet die pijn.’’

HEB JE ER ZELF OOK VEEL VOLDOENING UIT KUNNEN HALEN? ‘’Ja, en dan ben ik misschien heel egoïstisch, maar voor mij was die hele Samenloop alleen voor mijn vader. Dat was mijn gevoel en emotie. Tuurlijk zie

ik ook dat andere mensen hun verdriet hebben. Die van anderen is misschien soms zelfs zwaarder, omdat zij geen vader meer hebben om op terug te vallen. Ik ben gezegend dat ik nog kan zeggen dat hij er is, af en toe wel wat onzeker hoe het gaat, maar hij is er nog.

Deze Samenloop en die fakkeltocht was voor mijn vader. En toch, terwijl we onze fakkel in een hart moesten zetten, stond ik naast een gezin dat net hun vader had weggebracht. Dan besef je wel, zo had het ook gekund.’’

WORDT ER THUIS VEEL OVER GEPRAAT?

‘’Wij zijn er altijd heel open in geweest.

Maar waar gewoon iedereen de fout in maakt, dat deden zelfs mijn zusje en ik, is dat we gewoon vergaten af en toe aan mijn moeder te vragen hoe het met haar gaat. Mijn vader was ziek natuurlijk, maar mijn moeder had wel de 24-uurszorg voor mijn vader. Die zag wel zijn verdriet en de dagen dat het echt niet wilde. En als wij dan kwamen zat hij hartstikke vrolijk in de stoel, hoor.’’

‘’WE VERGATEN AF EN TOE TE VRAGEN HOE HET MET MIJN MOEDER GING’’

WAT WAS DE ERGSTE VERANDERING VOOR JOU? ‘’Je merkte dat hij op een gegeven moment gewoon twee jaar ouder was geworden in een hele korte tijd.

REDACTIE D | 27 MEI 2016

P13

Vooral in zijn uithoudingsvermogen.

Eerder als we bij elkaar zaten kon het niet gek genoeg tot niet laat genoeg. Nu doen we mijn moeder eerst een berichtje om te vragen hoe het met hem gaat. Als hij erg moe is, dan komen we niet of we komen eerder en gaan ook eerder weer weg. Daar houd je nu rekening mee.

BEN JE ER ZELF DOOR VERANDERD?

‘’Ik was altijd best wel nuchter en hard.

Dat mijn schoonmoeder overleed aan kanker vond ik ook heel verdrietig, maar toen mijn eigen vader ziek werd begreep ik pas wat het was, omdat het dan ineens wel heel dichtbij komt. Toen begreep ik mijn man ook veel beter, dat je moeder ziek is. Ik heb een week gehuild toen mijn vader ziek werd. Toen realiseerde ik me dat ik soms wel wat te hard was.

Maar in principe vond ik het ook altijd wel fijn om iets harder te zijn. Het maakt het allemaal net iets makkelijker. Ik was altijd al meelevend met andere mensen, maar nu begrijp ik het nog beter. Ik zou minder snel oordelen, omdat ik nu snap waar het wegkomt. Ik heb voor mezelf wel duidelijk gekregen dat als een van mijn ouders overlijdt, ik niet weet hoe het met mij komt. Eerder was ik veel nuchterder; hoe erg het ook lijkt, het hoort bij het leven… Totdat het een van je ouders overkomt.’’

WAT VINDT JE VADER ERVAN DAT JULLIE MEEDEDEN?

‘’Hij was heel trots op ons dat wij meededen aan de samenloop, maar hij wilde zelf niet betrokken zijn. Ik had heel graag het eren-rondje met hem willen doen,

27 mei 2016 | REDACTIE D P14

maar mijn vader wilde er niet te koop mee lopen. Ik heb nog geprobeerd uit te leggen dat je ook niet te koop loopt, maar dat ik ook wil laten zien dat ik trots ben op hem hoe hij het gevecht is aangegaan.

Maar mijn vader is een man die houdt niet van al die aandacht. Liever wordt hij er ook niet aan herinnert. Hij denkt er niet over na. Tijd komt raad, zegt hij dan.’’

‘’DE KRACHT VAN MIJN VADER HIELD ONS ALLEMAAL OP DE BEEN’’

WAT IS JULLIE KRACHT?

‘’Wat ons op de been hield was de kracht van mijn vader. Hij geloofde er zelf heel erg in. Wij zouden hem moeten steunen, maar als wij het ook maar even moeilijk hadden was het al gauw weer andersom.

Ik heb hem later weleens gevraagd of hij er altijd wel in heeft geloofd. ‘Nee’, zei hij dan. ‘Ik geloofde er helemaal niet altijd in, maar jullie verdriet wilde ik ook niet’. Mijn vader wilde ons altijd heel erg weren, hij wilde niet dat wij ons zorgen maakten of hem zouden zien tijdens bijvoorbeeld de bestralingen. Ik heb daar heel erg aan moeten wennen, want je vader is toch je grote held, hoe oud je ook bent. Dan werd ik echt weer even zo’n papa-kindje.’’

WAT VOND JE HET MEEST BIJZONDER TIJDENS DE 24-UURS LOOP? ‘’Dat mijn moeder vooropliep in de stoet van de ‘Kanjers’ samen met haar

kleinkinderen, waarvan drie van mij en één van mijn zusje. Ook vond ik het lopen met de fakkel heel emotioneel. Op een gegeven moment werden de fakkels in een hartvorm gezet. Daarna ging spontaan iedereen arm in arm staan. Dat bespreek je niet van tevoren, dat is iets wat op dat moment gebeurd. Met elkaar in een cirkel eromheen staan, terwijl je degene naast je misschien helemaal niet zo goed kent. Je kent ze hooguit van gezicht, en normaal was je ze waarschijnlijk voorbijgelopen, maar nu pak je ze even extra beet en glimlacht naar ze. Zo van, hé, ik snap jullie gevoel en verdriet.

Althans, ik denk dat ik het begrijp. Dat is de saamhorigheid die je krijgt, dat je elkaar die arm en die schouder geeft. Iedere fakkeldrager heeft er ervaring mee.

Een partner met kanker, een ouder of een kind. Je loopt allemaal met dezelfde emotie en deelt hetzelfde verdriet. Bij de een is het iets harder, omdat iemand er niet meer is. Of de een vecht nog harder dan de ander. Maar je loopt allemaal voor hetzelfde doel, en je deelt het allemaal met elkaar. Met die fakkels in de cirkel was je allemaal even één.’’

HOE GAAT HET NU MET JULLIE?

‘’Het is maar net hoe het met mijn vader gaat. Als het met mijn vader minder gaat, gaat het met de hele familie minder. Als het beter gaat, dan gaat het met ons allemaal ook weer beter. Dan kan ik het ook weer beter aan. We hebben allemaal een tatoeage gezet, net toen we wisten dat mijn vader kanker had. Die hebben mijn ouders, mijn zusje en ik. Een klavertje vier, voor geluk en hoop.’’

REDACTIE D | 27 MEI 2016

P3

DE IMPACT VAN VLUCHTELINGENHULP

‘Pas als je thuis bent merk je de impact van de ervaring’ “Zou je alsje-alsjeblieft mijn jongste dochter mee willen nemen zodat ze in ieder geval veilig en goed terecht komt?” Ik zit met een meisje van een jaar of 1 zonder schoentjes op schoot. Tegenover mij zit een zwangere vrouw met haar andere vier kinderen waarvan haar oudste zoon dit vertaalt, terwijl ze mij met smekende ogen vol tranen en hoop aankijkt. Dan kan je je moeilijk groot houden.’ Lisa Visscher heeft in Athene Stichting Bootvluchteling geholpen met de opvang van vluchtelingen die dagelijks per boot via de Griekse eilanden aankomen in de haven van Athene.

KOEN LIPMAN ’s Nachts is het Victoriaplein in Athene een plaats waar mensen slapen, maar overdag is het een verzamelplaats voor velen. Deze mensen hebben tot zover geen doel in hun leven: mensensmokkelaars hebben hun paspoort meegenomen omdat zij iets voor deze mensen zouden regelen, wat nooit gebeurd is. Deze mensen gebruiken vluchtelingen om snel veel geld te verdienen, soms tot wel €20.000,per vluchteling.

‘DE MENSEN BESEFFEN NIET DAT HET VANAF HIER ALLEEN MAAR ZWAARDER EN MOEILIJKER WORDT’

Lisa heeft een van haar eerste diensten ’s ochtends op een verlaten haven.

Zwerfhonden dwalen rond in de schemer van de vroege ochtend en er liggen enkele mensen op de grond te slapen.

‘We reden om kwart over vijf met de taxi richting de haven. Ik had geen idee wat ik moest verwachten dus ik was behoorlijk gespannen. Ik vond het erg moeilijk toen ik de boot aan zag komen. Als de platformen naar beneden gaan, zie je de angst in de ogen van de mensen. De hoeveelheid mensen op de boot doet me denken aan een veeboot, het maakt me echt misselijk als ik hieraan denk. Als de mensen van de boot afkomen, zie je de opluchting op hun gezicht omdat ze het vaste land hebben gehaald. Ze hebben de tocht overleefd.’ Mensen zijn blij dat ze Athene hebben bereikt maar beseffen niet dat dit nog maar het begin is: van 27 mei 2016 | REDACTIE D P18

hieruit wordt hun tocht bemoeilijkt en nog zwaarder.

Tijd om de situatie te verwerken heeft Lisa niet, er komt niet veel later nog een boot aan met 3.000 vluchtelingen. ‘Ik heb een Zwitserse organisatie geholpen die in de haven vluchtelingen eten, drinken en snacks aanboden. Alle mensen hadden ingevallen gezichten, dunne jasjes aan en alles wat ze mee hadden was hartstikke vies. Een meisje van vijf jaar die al zoveel heeft meegemaakt in haar jonge leven en te moe is om überhaupt een appel te eten is echt heel slopend om te zien. Daarnaast zie je kinderen zonder schoenen lopen, vrouwen die er uitgeput uitzien, jongens van 16/17 jaar bepakt met alle tassen en zelfs jonge kindjes zie je sjouwen met zware tassen, slepend over de grond.’ Een ander voorbeeld hiervan is wanneer er een opstootje ontstaat op het Victoriaplein en Lisa de kinderen probeert weg te houden uit het opstootje. Later wordt haar verteld dat deze kinderen zoveel ellende hebben gezien dat zij niet meer schrikken van dit opstootje.

Een moment herinnert Lisa zich nog heel goed. ‘We zijn op een vrijdagochtend langs een opvang gegaan waar we vroegen of we konden helpen. Uiteindelijk moesten we beginnen met de zolder opruimen, deze stond vol met allemaal kleding. We hebben na een tijdje gekozen om er toch weg te gaan omdat het zo’n enorme chaos was. We wilden nog graag de tekeningen zien die gemaakt waren door de kinderen. Deze tekeningen waren echt gruwelijk: de dingen die die kinderen gezien hebben is echt ongelofe-

lijk: IS strijders die mensen onthoofden.

Deze mensen worden verzameld op een plein en moeten hier toekijken hoe iemand wordt onthoofd. Je kan je echt niet voorstellen dat zoiets daadwerkelijk in een kinderleven kan gebeuren.’

‘SPELLETJES SPELEN IN ATHENE KENT GEEN TAALBARRIÈRE’

Als Lisa weer over het plein loopt, ziet ze om zich heen overal mensen. Oudere mensen met hoofddoeken in verschillende kleuren, mannen die bij hun vrouw zitten, kleine kinderen die bij hun moeder op schoot zitten, groepjes kinderen die bij elkaar staan en spelletjes spelen, een baby die wordt verschoond, iets en groepjes jonge pubers die op de rand van het bruggetje zitten.

Overal liggen slaapzakken of dekens en tassen en rugzakken. Noodpakketjes worden uitgedeeld door de hulpverleners en worden dankbaar in ontvangst genomen. Lisa kent de taal van de vluchtelingen niet, maar weet dat spelletjes spelen geen taalbarrière kent: het plein wordt uit het niets omgetoverd tot een plein vol met spelletjes: ballonnen, bellenblazen en stoepkrijt zijn de kleine dingetjes die een kind opvrolijkt.

Mooie momenten beleeft Lisa ook, vooral als ze uiteindelijk kiest om niet te helpen bij het opruimen van alle rommel en voedsel. Door de groep wordt ze omgetoverd tot het ‘vermaak-type’ van de kinderen, omdat zij degene is die continu met de kinderen speelt en ze vermaakt.

Ik heb niet zoveel met opruimen dus koos ik ervoor om te gaan voetballen met een aantal jongens tussen de 16 en 18 jaar oud. Iedereen kreeg een naam van een goede voetballer: ik was Neymar.

Tijdens het voetballen heb je veel lol met elkaar en zijn het echte kwajongens.

Spreek je na het voetballen met ze dan zijn het de beschermers van de familie, de man die de afgelopen twee nachten heeft doorgehaald om zijn zusjes, moeder en vriendin te beschermen. Ik merkte dat de glimlach van de kwajongen compleet vervaagde toen hij terugliep naar zijn familie.’

Dat je als jonge jongen deze taak al op je moet nemen, is voor Lisa moeilijk te begrijpen. Deze jongens zijn nu hoofd van de familie geworden omdat vaak hun vader is gedood door rebellen, terroristen of door aanslagen.

Op een vrije dag in Athene kan Lisa niet echt genieten van een wijntje: de gedach-

ten blijven bij de vluchtelingen en wat ze nog allemaal voor ze moet doen; Mohammed heeft maat 43 schoenen nodig dus die moet ik morgen meenemen, even vragen hoe het gaat met dat meisje dat last van haar oog had en oh ja, ik moet extra luiers maat vier meenemen! Dan wordt ze ruw uit haar gedachten gerukt en weer in de werkelijkheid teruggeooid.

‘ZE ZIJN NIET BANG, ZE HEBBEN DE MEEST VERSCHRIKKELIJKE DINGEN VOOR HUN OGEN ZIEN GEBEUREN’

‘Opeens slaat de sfeer om op het terras, mensen rennen naar binnen en schreeuwen verschillende dingen door elkaar. Ik

liep naar het raam en zag een grote stoet mensen langslopen. Helemaal in het zwart met bivakmutsen op. Een man die naast mij stond en slecht Engels sprak, riep hard: “Nazi, nazi, Hitler, nazi, tomorrow birthday!”’ De volgende dag ging het schouwspel gewoon door. ‘Toen wij om vijf uur op het plein aankwamen zagen we de mannen geheel in het zwart met stokken en motorhelmen al staan. Weinig vluchtelingen en geen politie waren te bekennen op het plein. Ik vroeg me af waarom ze dit doen? Die mensen hebben niks misdaan.’ Tranen schieten haar in de ogen van boosheid en probeert de enkele vluchtelingen op het plein te overtuigen dat ze weg moeten, maar overtuigen lukt haar niet. Ze zijn niet bang, ze hebben zelf hun eigen buurman moeten vermoorden om te overleven, mensen doodgeschoten zien worden en de meest verschrikkelijke dingen voor hun ogen zien gebeuren.

REDACTIE D | 27 MEI 2016

P19

De sfeer op het plein wordt steeds grimmiger en vluchtelingen vertellen dat ze messen bij zich dragen als wapen, andere vluchtelingen slaan flessen kapot om als wapen te gebruiken. Lisa, die samen met een andere jongen is teruggegaan naar het plein, merkt dat zelfs zij niet veilig is in dit gebied als er een oude vrouw naar hen toe loopt en vraagt of zij de jongen helpt. De jongen knikt instemmend waarna de vrouw wegloopt. Hij sist naar

‘ZE KEKEN ME ERG VERDRIETIG AAN EN IK VOELDE HUN PIJN’

Lisa dat ze hier onmiddellijk weg moet als ze de vrouw richting een van de zwarte mannen ziet lopen. Deze groep heeft de macht op het plein,

Als haar laatste avond aanbreekt merkt ze dat het haar erg veel doet om weg te gaan. ‘Ik heb expres de mensen met wie ik een band had opgebouwd niet verteld

vertelt dat tijdens het uitdelen van spullen mannen aan de kant gaan om de vrouwen en kinderen als eerste de kans te geven om het in ontvangst te nemen.

dat ik weg zou gaan, voor mezelf. Ik heb het wel twee jongens verteld met wie ik veel gesprekken heb gevoerd. Ze keken me erg verdrietig aan en ik voelde hun pijn. Je hebt zoveel gedeeld met elkaar waardoor je echt een band opbouwt, daarnaast spraken zij Engels waardoor gesprekken voeren erg makkelijk is.’

Verder merkt Lisa op dat er veel respect komt vanuit de vluchtelingen, ze heeft zich geen enkel moment onveilig gevoeld en is altijd respectvol behandeld. Ze

‘Eenmaal thuis merk je dat dit ook een grote impact op jezelf heeft: je wilt weten hoe het met die mensen gaat en je wilt ze helpen waar het kan. Dit kan vanuit Nederland niet wat soms frustrerend is.

Denkend aan wat voor blijdschap je hun hebt kunnen geven maakt het een enorm waardevolle ervaring.’

‘ZE VOELEN ZICH DOOR ONS WEER MENS’

Lisa legt uit dat wat ze doen natuurlijk hele goede dingen zijn, maar dat dit het grote probleem natuurlijk verre van oplost. Mensen zijn je erg dankbaar voor alles wat je ze geeft maar vooral voor de gesprekken die je met ze voert, dat je met ze lacht en helpt waar het nodig is.

De vluchtelingen voelen zich door hulp van ons weer even mens.

Foto’s gemaakt door Daisy Scholte

Vuijsje: ‘‘Antisemitisme onder

moslims valt wel mee’’

De multiculturele samenleving is na alle ophef omtrent Zwarte Piet en de opkomst van de politieke partij DENK weer een hot item. De belevingswereld van autochtonen en allochtonen lijkt steeds verder van elkaar af te staan. Ik sprak auteur (o.a. Alleen maar nette mensen) Robert Vuijsje over zijn Joodse achtergrond, de streepjes-Nederlander, en het nut van praatgroepjes en debatavonden.

U MAAKT GEEN GEHEIM VAN UW JOODSE KOMAF, U DRAAGT ZELFS EEN GOUDEN KETTING MET EEN IN HET OOG SPRINGENDE DAVIDSSTER. TOCH BLIJKT U ZICH ZONDER MOEITE ONDER DE NEDERLANDSE MOSLIMGEMEENSCHAP TE BEGEVEN. IS ANTISEMITISME ONDER MOSLIMS WEL ZO’N GROOT PROBLEEM ALS DE MEDIA VAAK SCHETSEN? Vuijsje glimlacht. ‘‘Nee, eigenlijk niet. Ik loop al mijn hele leven, nou ja, ik denk sinds ik een jaar of 10 á 12 was met deze ster om mijn nek. Maar ik heb eigenlijk nog nooit gehad dat mensen mij daarom agressief tegemoet traden. Maar ik ben er wel mee bekend dat andere Joden die hun identiteit nog prominenter dan ik uitdragen, door bijvoorbeeld een keppeltje te dragen, dat anders ervaren.’’

IK BEGRIJP DAT U HIER DUS GEEN ENKELE NARE ERVARING MEE HEEFT? DAT GAAT VOOR VEEL MENSEN MOEILIJK TE GELOVEN ZIJN.

‘‘Voor zover ik op straat herkend wordt, zijn ook moslims enthousiast. Dan komen ze naar mij toe, en vertellen dat ze een boek goed vonden of zo. Het kan natuurlijk ook dat mensen die mij niet goed gezind zijn wel een blokje om lopen omdat ik in het echt nog best een imposante verschijning ben.’’

AHA, EEN BEETJE GEÏNTIMIDEERD DOOR DE GROTE JOODSE GRIZZLYBEER DUS?

‘‘Haha.. Maar heus! Ik heb echt nog nooit meegemaakt dat mensen dingen gingen roepen, of mij te lijf wilden gaan. Ik begrijp dat je wat anders wilde horen, maar dit is echt nog nooit gebeurd.’

27 mei 2016 | REDACTIE D P22

ER WAS HIER NET EEN MEVROUW IN DE ZAAL DIE ALLE ALLOCHTONEN OP EEN HOOP GOOIDE EN HET STEEVAST OVER ‘BUITENLANDERS’ HAD. DIE TERM STUITTE U EEN BEETJE TEGEN DE BORST. WAT VINDT U VAN DE UIT AMERIKA OVERGEWAAIDE STREEPJES-NEDERLANDER? AFRO-NEDERLANDER, TURKSE-NEDERLANDER, ET CETERA..

‘‘Ik denk dat dat wel een goede zaak is als het per se nodig is om iemands afkomst te vermelden. Dan benadruk je dat het zowel een Nederlander is als iemand met een andere afkomst. Iemand Marokkaan noemen terwijl hij in Nederland geboren is, lijkt mij een beetje zinloos.

Nog beter zou het natuurlijk zijn als we deze persoon ook gewoon Nederlander zouden noemen. Hoe lang moet het duren voordat iemand als volwaardig lid van onze maatschappij wordt gezien? Ik erger mij aan het constant benadrukken van iemands afkomst in de media.’’

‘‘STREEJESNEDERLANDER’’

DAT GEBEURT VEELVULDIG, MAAR IS SOMS GEWOON NODIG OM IETS IN DE CONTEXT TE ZIEN. BENT U OVERIGENS NIET BANG DAT DIT HET ZOVEELSTE POLITIEK-CORRECTE LABELTJE WORDT?

‘‘In de VS is er al geen discussie meer over de streepjes-Amerikaan. Zij het dat dit koppelteken achterwege kan worden gelaten in de Nederlandse spelling, mag ik toch hopen dat dit het laatste etiketje is is. Ik zie het ook meer als een correcte, in plaats van politiek-correcte term.’’

HEEFT EEN BIJEENKOMST ALS VANAVOND MET EEN HANDJEVOL -VOORNAMELIJK BLANKE EN HOOGOPGELEIDE- MENSEN WEL ZIN?

Vuijsje aarzelt. ‘‘Het zou natuurlijk beter zijn als er meer mensen waren om de dialoog mee aan te gaan...’’

‘‘BOZE BLANKE NEDERLANDER’’

MAAR HOE GAAN WE DAT BEREIKEN? DAT WE OOK IN DEBAT GAAN MET DE BOZE BLANKE BURGER. ZIJ KLAMPEN ZICH NU VAST AAN HUN EIGEN –VAAK RADICALE- STANDPUNTEN, TERWIJL BIJEENKOMSTEN ALS DEZE DE INDRUK WEKKEN EEN HOBBY VOOR DE PROGRESSIEVE ELITE TE ZIJN. OOK DE ALLOCHTONEN –WAAR ALMERE TOCH GEEN GEBREK AAN HEEFT- WAREN NIET ECHT TE PORREN VOOR DEZE DEBATAVOND. ‘‘Dat is een goede vraag. Ik heb er ook geen hapklaar antwoord op. Als ik dat zou weten zou ik zelf politicus zijn.’’

MAAR TOCH KWAM U NAAR DIT MUFFE ZAALTJE ACHTERIN DE NIEUWE BIBLIOTHEEK. TERWIJL DEZE TAFERELEN NATUURLIJK TE VERWACHTEN ZIJN ALS DIT ONDERWERP OP HET PROGRAMMA STAAT. ‘‘Ik denk dat ieder gesprek over dit onderwerp belangrijk is. Alle kleine bee tjes helpen toch? Het klopt dat de twee groepen die je noemt zich vaak afzijdig houden van dit soort debatten. Als je een evenwichtige discussie wil scheppen is dat inderdaad lastig.’’

Robert Vuijsje (Amsterdam, 20 juni 1970) is de zoon van journalist Bert Vuijsje. Hij studeerde sociologie en Amerikanistiek aan de UvA. Hierna ging hij zelf aan de slag als journalist bij het rebelse weekbladNieuwe Revu.

In deze ‘wilde jaren’ ontdekte hij zijn passie, schrijven over de multiculturele samenleving.

In 2008 debuteerde hij met zijn roman ‘Alleen maar nette mensen’ waarin de hoofd-

persoon op zoek gaat naar een intellectuele negerin. Na deze niet o omstreden roman was hij veelvuldig de gast in talkshows. Hij steekt zijn maatschappijvisie niet onder stoelen of banken.

Zo was hij een van de weinigen die het opnam voor oud TMF-presentatrice Sylvana Simons, nadat zij recent onder vuur kwam te liggen omdat ze zich aansloot bij de politieke allochtonenbeweging DENK.

‘‘HET ZOU NATUURLIJK BETER ZIJN ALS ER MEER MENSEN WAREN OM DE DIALOOG MEE AAN TE GAAN’’ REDACTIE D | 27 MEI 2016

P23

“Als je onze filmpjes ziet, weet je wat Lieve Bertha is” In groep 5 begon het toen ze als beste vrienden een cd’tje opnamen. Nu hebben ze een YouTube account met meer dan 30.000 abonnees. Rens Polman (24) en zijn vriend Koen Brouwer (25) worden als Lieve Bertha met hun muziek en filmpjes steeds succesvoller. LAURA LUITJES “Koen en ik deden altijd al gewoon wat we wilden. Op de basisschool werden we vrienden en begonnen we samen leuke dingen te doen. Dit verschilde van uit de les gaan om op zolder herrie te schoppen, tot samen een cd’tje opnemen.

We improviseerden gewoon. We zongen bijvoorbeeld over koekjes.”

“SOMS KRIJGEN WE TE HOREN DAT ONZE TEKSTEN NERGENS OP SLAAN” “Toen we 16 jaar waren, wilden we op vakantie, maar we hadden geen geld. Dus besloten we de straat op te gaan om daar

muziek te maken. Met dat geld konden we naar Parijs waar we ook muziek gingen maken. De eerste keer zijn we

met de trein gegaan, maar daarna liftend.

Met ons baantje zien we veel van Europa.

We speelden eerst veel op bruiloften en traden soms wel 7 uur achter elkaar op.

Toen we 18 waren ging het pas echt hard.

We kregen opdrachten genoeg. Koen schrijft de teksten en ik de muziek. Het moet een tekst zijn die we allebei kunnen voelen. Ik moet het kunnen brengen.

Achter onze liedjes zit heel veel betekenis. Mensen hebben dat vaak niet door. Zo hebben wij veel commentaar gekregen op het lied Wielenwalen. We kregen te horen dat de tekst nergens op sloeg, terwijl het lied gaat over een jongen die op zoek gaat naar zijn vader die hij nooit heeft gekend.”

“Op ons account Lieve Bertha plaatsten we onze muziek. Waar het in het begin

om de muziek draaide, zijn we nu ook veel bezig met het maken van filmpjes.

Een jaar geleden ontstond de serie Tijdreizigers, waarin we liften. Liften

“VOEG ER HONDERD BAD EENDJES AAN TOE EN HET IS LEUK” is leuk, maar het heeft geen verhaal. Je moet dus een format gaan ontwikkelen.

Een van de ideeën was dat een BN-er een opdracht mee gaf die we moesten uitvoeren op de eindbestemming. Zo wordt het voor kijkers veel leuker om te

zien. Kijk: het liefst lig ik de hele dag in bad met een fles champagne, maar dat is niet interessant. Voeg er honderd bad eendjes aan toe en het is leuk. Als je onze filmpjes ziet, weet je wat Lieve Bertha is. Qua editing stijl, qua Koen en Rens.

We zijn altijd positief en we maken nooit mensen belachelijk.”

“Het mooie aan YouTube is dat iedereen kan maken wat hij wil. Er gaat geen eindredacteur overheen. De ene content is leuker dan de ander. Dat bewijst hoe vrij je kan zijn op YouTube. Het belangrijkste is dat ik mensen mag inspireren. Het publiek groeit alleen maar. Uiteindelijk is YouTube een platform. De filmpjes die wij maken, zijn ook geschikt voor TV. We blijven dingen maken en optreden. Ooit had ik een droom: leven van het artiest zijn en die droom heb ik al behaald.”

Hands-on: Manus VR Virtual reality is hot. Facebook, Google, PlayStation, HTC en Samsung zijn er allemaal mee bezig. Vandaar dat vele knappe koppen er alles aan doen om jouw VR-ervaring zo realistisch mogelijk te maken. Zo ook de heren van Manus VR. Vanuit thuisbasis Eindhoven ontwikkelen zij ’s werelds eerste virtual reality handschoen voor consumenten. Wij hebben een afspraak met de startup voor een hands-on demo. DAAN VAN MONSJOU Ook kan de concurrentie overlappende handen moeilijk registreren.

Manus doet dit nu al (vrijwel) probleemloos. Erg indrukwekkend, vooral als je bedenkt dat dit nog maar een prototype is.

Wel gaat er nog een hoop veranderd worden aan Manus VR. Zo worden in

“ERG INDRUKWEKKEND, VOORAL ALS JE BEDENKT DAT DIT NOG MAAR EEN PROTOTYPE IS.”

De demo die wij spelen heet Pillow’s Willow, een sprookjesachtige puzzelgame. Voor dit spel wordt gebruik gemaakt van de HTC Vive VR-bril, samen met twee bijbehorende motion controllers en, natuurlijk, de Manus VR-handschoenen. Dit klinkt als behoorlijk wat bagage, maar zodra de demo begint, merk je helemaal niets van de apparatuur. Je vergeet de werkelijke wereld compleet, wat natuurlijk het doel is van virtual reality.

“JE VERGEET DE ECHTE WERELD COMPLEET.” “Je vergeet de echte wereld compleet.”

Pillow’s Willow draait om een klein meisje in een paarse pyjama, genaamd Willow. Jij als speler moet Willow door een grimmig ogend level helpen. Aan het begin van de demo moet je, met behulp van de Manus handschoenen, vuurvliegjes uit de lucht plukken en deze in lantaarnpalen stoppen. Het voelt erg natuurlijk. Er was totaal geen uitleg nodig. Vervolgens moet je een brug laten 27 mei 2016 | REDACTIE D P26

zakken (door middel van een zacht duwtje), een trap in elkaar zetten (een soort legpuzzel) en heuse ‘monsters’ een flinke tik verkopen om de kleine Willow te beschermen. Zodra het olijke kind het einde van het level heeft bereikt, moet je nog een stukje piano spelen, waarna de demo eindigt. Kort, maar krachtig.

De handschoen zelf loopt als een trein.

Naar voren leunen, je handpalmen draaien, met je vingers wiebelen, het gaat allemaal prima. Exact wat je zou verwachten van een VR-handschoen. Honderd procent nauwkeurig is het nog niet. Met name het vastpakken van objecten ging af en toe wat moeizaam, maar dit deed niet af aan de ervaring.

De techniek achter de Manus handschoen is erg verfijnd en ingewikkeld.

In de handschoenen zitten zogeheten ‘IMU-sensoren’, en meerdere flexibele sensoren voor elke vinger. Deze sensoren zorgen ervoor dat zowel het draaien van je handen als het buigen van je vingers goed geregistreerd wordt. Dit is waar Manus VR zich onderscheidt van de concurrentie. Veel van de alternatieve producten, zoals Leap Motion, kunnen geen individuele vingers registreren.

de toekomst alle elektronica waterdicht gemaakt, zodat je je handschoenen kan wassen. ‘Met oog op hygiëne is dat natuurlijk een must,’ aldus Ricardo Broeders (Marketing). Dat wil natuurlijk niet zeggen dat je ze in de wasmachine moet gooien. Ook zal de uiteindelijke handschoen geen vingertoppen krijgen.

‘Die zijn onnodig.’ Ook hoopt Manus in de toekomst een ‘armband’ te ontwikkelen die werkt met de HTC Vive, zodat de twee motion controllers niet meer nodig zijn. Zodra Manus werkt met meerdere

‘ONS DOEL IS OM DE UITEINDELIJKE VERSIE GOEDKOPER TE MAKENNOG MAAR DE VRAAG OF DIT MOGELIJK ZAL ZIJN’ VR-brillen, kunnen ze deze ook maken voor bijvoorbeeld de Oculus Rift. Zo kun je, samen met je handschoenen, een

armband aanschaffen die werkt met jouw VR-bril.

De eerste versie van Manus VR lanceert in de tweede helft van 2016. Dit exemplaar zal gericht zijn op ontwikkelaars, maar je kunt hem als consument ook gewoon vooruitbestellen. De eerste versie van Manus VR zal $250 kosten. ‘Ons doel

is om de uiteindelijke versie goedkoper te maken, maar het is nog maar de vraag of dit mogelijk zal zijn,’ vertelt Ricardo Broeders. ‘Als uit feedback blijkt dat er extra sensoren nodig zijn, kan de prijs natuurlijk hoger uitvallen. Alles is dus onder voorbehoud.’

Virtual reality is natuurlijk nog een vrij

nieuwe technologie, en bedrijven zijn nog altijd op zoek naar nieuwe manieren om VR zo realistisch te maken. Manus heeft met hun product in ieder geval een stap in de goede richting gezet. Of Manus VR een mainstream product wordt is nog maar de vraag, maar onze aandacht hebben ze te pakken.

REDACTIE D | 27 MEI 2016

P27

Een hele onderneming, zo’n bedrijf Volgens het een nieuw onderzoek van het CBS hebben zelfstandige ondernemers over het algemeen minder last van burn-outs dan werknemers in loondienst. Hoe is dat mogelijk, zal je misschien kunnen denken. De populaire gedachtegang is dat je als ondernemer veel meer met je onderneming bezig bent. Dit zou stressvoller zijn dan de vaste tijden van de doorsnee werknemer. Vandaag neem ik een kijkje bij bloemenhuis Rogeab; waar Arjan en Els Heinen dagelijks klanten voorzien van prachtige boeketten, boompjes en af en toe een geurige wenskaart. Zodra je door de deur word ik geraakt door een heerlijk ruikende cocktail aan geuren. Het is druk in de winkel. JESPER NAGEL Els staat samen met een werknemer achter de kassa en doet haar uiterste best om de steeds verder groeiende rij van klanten weg te werken. Arjan is achter in de winkel bezig met het snijden van een aantal bloemen. Als ik hem vraag waar dat voor is krijg ik te horen dat hij bezig is met een boeket. Arjan heeft de bloemen eerder op de dag opgehaald bij de veiling in Aalsmeer: een gigantisch complex waar dagelijks honderden ondernemers af en aan komen. Wanneer het wat rustiger begint te worden wordt Els ontslagen van de kassa; de werknemer kan het nu alleen wel aan. ‘’Rogeab is in 1969 opgezet door de vader van Arjan.’’ vertelt Els.’’21 jaar later, in 1990, heeft Arjan de zaak overgenomen; en in 2009 opende wij ons nieuwe pand, de prachtige winkel waar we nu zijn. Als ik haar vraag hoe het is om een eigen zaak te runnen lacht ze even, en zegt dan dat het erg mooi is, maar af en toe ook nogal stressvol. “Je hebt natuurlijk meer vrijheid dan een werknemer,

27 mei 2016 | REDACTIE D P28

maar die hebben geen directe verantwoordelijkheid.

Alles runnende houden is een weektaak.” Het is een combinatie van vroeg

‘‘WANNEER IK AAN MIJZELF KON BEKENNEN DAT IK OVERWERKT WAS KONDEN WE BEGINNEN MET HET REPAREREN VAN DE SCHADE’’

je bed uit, hard werken, personeel aansturen en boven alles: blijven lachen!

Ondertussen heeft Arjan zijn schaar neergelegd en zijn schort afgedaan om de planten die buiten staan even te controleren. Arjan was grootgebracht met de winkel, en Els heeft vroeger in de vis gewerkt, waar ze een hoop heeft geleerd

over de kunst van het ondernemen. Maar hard werken blijft hard werken. ‘’de werkdruk ligt bij ons wel redelijk hoog.

Niet lullen en gewoon doorgaan.’’

Zelf hebben Arjan en Els zich redelijk door de drukte heen kunnen slaan, maar een van hun werknemers ging het minder goed af. ‘’zij zag het niet meer zitten en is toen ziek geworden. We weten nog steeds niet of het door het werk kwam of door de verhouding onderling, maar ze is nooit meer komen werken en is na twee jaar in de ziektewet bij ons uit dienst gegaan.’’ “Het is een druk vak met veel handwerk en dat moet wel gedaan worden. Als je niet tegen de stress kan van snel werken heb je een probleem.”

Kritiek is ook een belangrijk punt, volgens Els. Je moet er wel tegenkunnen, want sommige klanten kunnen je het behoorlijk moeilijk maken. Je moet echt van je vak houden en van de klanten.

Het is duidelijk dat het ondernemen niet voor iedereen is weggelegd. Maar het ligt niet altijd aan werkdruk alleen. Klaas Heek van vishandel Heek weet hier alles van.

Het is 7 uur. Ik sta bij de visschuur van vishandel Heek. Om mij heen zijn talloze vishandelaren bezig met het schoonmaken en uit- en inladen van hun verkoopwagens. Ik wacht tot Klaas terug is uit Wilnis, waar hij vandaag een standplaats had. Wanneer dan toch eindelijk de Nissan Patrol met daarachter de bakwagen de straat in komt rijden, is het tijd om de boel uit te laden. Vishandel Heek is is ontstaan uit het vishandeltje dat was opgezet door de vader van zijn schoonmoeder. Nadat zijn schoonmoeder zelf de zaak had overgenomen, en Klaas verkering kreeg met haar dochter Marika besloten ze samen te gaan werken. Klaas had al ervaring als verkoper bij een andere vishandelaar. Hij zorgde voor de

vond ik altijd maar luie mensen.’’ ‘’Het was een schok om er achter te komen dat ik nu zelf een van de mensen was die ik voor loser uitmaakte.’’ Het duurde even voordat Klaas dat kon toegeven. Hij heeft eerst gezocht naar andere mogelijke lichamelijke oorzaken, maar uiteindelijk kwam hij toch bij de psychiater terecht. ‘’Hij vertelde me dat ik een adrenaline-junk was geworden. Doordat ik 24/7 bezig was met mijn werk was ik er compleet afhankelijk van geworden. In weekenden en vakanties werd ik altijd erg ziek. Dat waren afkickverschijnselen van mijn adrenalineverslaving.’’ Je komt dus eigenlijk niet aan je rust. Het is een gevaarlijke spiraal om vast in te komen zitten. ‘’Wanneer ik aan mijzelf kon bekennen dat ik overwerkt was konden we beginnen met het repareren van de schade.’’ ‘’De eerste twee weken dat ik het toegaf heb ik 20 uur per dag geslapen. Wan-

‘‘HET WAS EEN SCHOK OM ER ACHTER TE KOMEN DAT IK NU ZELF EEN VAN DE MENSEN WAS DIE IK VOOR LOSER UITMAAKTE’’

praktische kant van de zaak terwijl zijn schoonmoeder zich bezig hield met de administratie en investeringen deed. ‘’In deze handel ben je minimaal 12 uur aan het werk, 6 dagen per week. Zo’n tien jaar geleden begon Klaas steeds ergere krampen te krijgen in zijn armen en benen. ‘’Het voelde alsof je als voetballer ruim 90 minuten een zware wedstrijd hebt gespeeld.’’ De krampen bleven erger worden, maar als eigen baas ben je afhankelijk van je zaak, en doe je er alles voor om die draaiende te houden.

Na een jaar lang door te hebben gewerkt ondanks de pijn besloot Klaas toch maar naar de doctor te gaan. Daar werd hem verteld dat als hij nog een maand of twee had doorgewerkt zijn hart het zou hebben begeven. ‘’Eerst zijn het je ledematen, en daarna zijn je organen aan de beurt. ik schrok me dood.’’ Wanneer ik hem vraag of hij had verwacht dat een burn-out hem ooit had kunnen overkomen trekt Klaas zijn lippen samen. ‘’Nooit. Ik had vaker gehoord van mensen die er last van hadden, maar dat

neer ik wakker werd dronk ik wat, at ik wat en ging weer liggen. Zo moe was ik eigenlijk.’’ Van de psychiater moest Klaas minder aan werk denken en meer aandacht schenken aan zijn vrouw en familie. ‘’Ik was getrouwd met mijn werk, en niet meer met Marika.’’ Zijn vrouw en personeel moest naar een hogere versnelling schakelen om de plek te vullen die Klaas had achtergelaten. Gedurende een paar jaar is Klaas weer begonnen met werken. Hij houdt het op advies van zijn psychiater op een aantal halve dagen per week. ‘’In plaats van na het werk nog de hele avond er mee bezig te zijn doe ik nu de deur op slot.’’ Klaas doet alsof hij een sleutel in een slot steekt en maakt een wuivend gebaar met zijn hand. ‘’En dan: dikke lul. Lekker naar huis, voetbal kijken en niet aan werk denken.’’

De wagen is schoon, en de gewassen vaat wordt weer ingeladen. Klaas schrijft de bestellingen op voor morgenvroeg en doet de klep van de bakwagen dicht. Ik stel hem een laatste vraag: hoe kun je een burn-out voorkomen? Klaas beantwoord mijn vraag met de Spakenburgse nuchterheid die ik gewend ben.

Je moet net als een werknemer je werk als je werk zien, en niet er je leven van maken. Want dan ga je dood.

REDACTIE D | 27 MEI 2016

P29

‘Ramadan is niet alleen religieus ingesteld’ Ramadan is de negende maand op de Islamitische kalender, een periode wanneer de Moslims vasten. Van 6 juni tot 5 juli is de Ramadan. Fuad Abdinur een 18-jarige jongen uit Burgum doet ook weer mee. Wat weten we eigenlijk nog niet over de Ramadan en waar staat het nou precies voor? NADJA MIEDEMA

WAT IS RAMADAN PRECIES?

Ramadan is de maand waarin je je zondes kunt verweken in iets moois. En dat we accepteren van iets naar helemaal niets gaan, hierin hebben we vooral in ons achterhoofd dat we het eigenlijk heel goed hebben. We vergeleken ons met de mensen die niets hebben en bijvoorbeeld geen brood op tafel kunnen krijgen en normaal schoon drinkwater tot beschikking hebben. Wat we precies doen in de maand van Ramadan: 30 dagen lang eten en drinken we niet van zonsopkomst tot zonsondergang, dit iedere dag. Dat houdt dus in dat je ongeveer van half 11 in de avond tot 5 uur in de nacht kan eten en drinken. En dan vanaf 5 uur in de nacht tot half 11 in de avond niks mag eten en drinken. Tijdens de Ramadan blijf je wel gewoon je dagelijkse dingen doen zoals werken en sporten.

‘RAMADAN IS DE MAAND WAARIN JE JE ZONDES KUNT VERWERKEN IN IETS MOOIS’ IS ER WEL EENS EEN JAAR GEWEEST DAT JE NIET HEBT MEE GEDAAN?

Er zijn wel eens jaren voorbij gekomen dat ik niet heb meegedaan of dat ik halve dagen heb gevast, maar dat komt weinig voor. Als kind zijnde hoef je in principe niet mee te doen, maar ik heb dit altijd wel gedaan. Als kind deed ik dan geen hele dagen mee maar vaste ik een halve dag. Ook hoeft een vrouw niet mee te

doen als ze zwanger is of menstrueert.

Het kan natuurlijk ook eens voorkomendat je ziek bent en vasten niet de beste optie is. De bedoeling is dan wel dat je die dagen gaat inhalen, hier heb je het hele jaar voor.

‘DE EERSTE PAAR DAGEN IS ALTIJD EVEN WENNEN’ HEB JE WEL EENS PROBLEMEN GEHAD MET RAMADAN, OF NEGATIEVE REACTIES GEKREGEN?

Dat vind ik een moeilijke vraag. De eerste paar dagen is het altijd even wennen. Ik sport op een redelijk hoog niveau en dan is het vasten wel moeilijk. Ik mag dan geen water drinken en om anderen dan

wel te zien drinken is wel lastig. Maar het hoort erbij! De reacties die ik krijg zijn bijna allemaal positief, ik hoor vaak dat ze het knap vinden.

WAAROM IS RAMADAN ZO BELANGRIJK VOOR JOU?

Ramadan is vooral belangrijk voor mij omdat ik mezelf dan weer reinig op een natuurlijke manier. Je reinigt je lichaam van fouten die je hebt gemaakt, zoals alcohol drinken, roken, blowen en noem maar op. Wij zien dit dan echt als een ‘natuurlijke’ reiniging. Ook hoort het bij onze religie en kun je er veel mooie en sterke punten uit halen.

WAT WETEN DE MEESTE MENSEN NIET VAN RAMADAN?

De meeste mensen weten niet dat we ook geen water mogen drinken, ik hoor vaak dat ze dachten dat thee en water wel mocht. En dat Ramadan alleen religieus is ingesteld, maar we zijn tijdens de

Ramadan niet alleen bezig met de Islam.

We proberen ons in te leven in anderen, anderen die niet elke dag kunnen eten en drinken. Zo zie je in wat je eigenlijk allemaal hebt, en hoe dankbaar je hiervoor moet zijn.

‘RAMADAN IS VOORAL EEN GEZELLIGE TIJD DIE JE DOORBRENT MET JE FAMILIE’

WAT IS JE LEUKSTE ‘RAMADAN ERVARING’?

De Ramadan is vooral een gezellig tijd die je doorbrengt met je familie.

Afgelopen zomer was ik in Dubai op bezoek bij mijn oudste zus. Dubai is een Islamitische stad, iedereen is daar aan het vasten. Vooral tijdens het Suikerfeest was iedereen zo vrolijk en voelde je echt een gevoel van samenhang. Echt een ervaring om nooit te vergeten!

Samosa FUAD EN ZIJN MOEDER HEBBEN MIJ GELEERD HOE JE SAMOSA MAAKT, DIT ETEN ZE VAAK TIJDENS DE RAMADAN EN HET SUIKERFEEST. HET MAKEN VAN SAMOSA IS EEN HEEL KARWEI. SAMOSA IS NAMELIJK EEN DRIEHOEKJE VAN DEEG MET DAARIN VULLING. TRADITIONEEL WORDT HET DEEG ZELF GEMAAKT, DE MOEDER VAN FUAD STAAT DAN OOK DE HELE DAG IN DE KEUKEN. MAAR OM HET VOOR JULLIE WAT MAKKELIJKER TE MAKEN IS DIT EEN RECEPT MET KANT EN KLAAR BLADERDEEG.

BENODIGDHEDEN:

250 G MAGER RUNDERGEHAKT

1 UI, VERSNIPPERD

½ THEEL. KOMIJNPOEDER

1 EETL. KERRIEPOEDER

200 G KIKKERERWTEN

200 G DIEPVRIESDOPERWTEN

20 G KORIANDERBLAD, GROFGEHAKT

6 VELLEN FILODEEG (TOTAAL CA. 270 G)

WW3 EETL. OLIJFOLIE

BEREIDING STAP 1: BAK HET GEHAKT TOT HET LICHT GEKLEURD IS. DOE ER DAN UI, KOMIJN- EN KERRIEPOEDER DOORHEEN EN VOEG WAT PEPER EN ZOUT TOE NAAR EIGEN SMAAK. VOEG DE KIKKERERWTEN, DOPERWTEN EN KORIANDER TOE EN ROER GOED DOOR. STAP 2: ZORG ERVOOR DAT JE VAN HET BLADERDEEG DRIEHOEKJES SNIJDT EN LEG DEZE OP ELKAAR IN EEN VOCHTIGE THEEDOEK. STAP 3: NU IS HET TIJD OM ZE TE VULLEN. VOUW EEN HOEKJE NAAR BINNEN EN VOUW EEN ANDER HOEKJE HIER OVERHEEN, MET WAT WATER PLAKKEN ZE AAN ELKAAR VAST. ALS JE HET GOED HEBT GEDAAN ONTSTAAT ER EEN SOORT PUNTZAKJE. VUL DIT MET DE GEHAKTVULLING, VOUW HEM DAARNA DICHT EN ZORG ERVOOR DAT ER EEN DRIEHOEKJE ONTSTAAT. STAP 4: JE KUNT DE SAMOSA’S IN DE KOEKENPAN OF IN DE FRITUUR BAKKEN. BAK ZE TOT ZE GOUDBRUIN ZIJN EN LAAT ZE OP EEN ROOSTER ONGEVEER TIEN MINUUTJES AFKOELEN. EET SMAKELIJK!

De Zwolse voorjaarskermis in een nieuw jasje De geur van suikerspinnen en popcorn verspreiden zich over de Turfmarkt in Zwolle. Het geluid van de kermisattracties pompen over het terrein.

Ondanks het Hollandse regenweer is er gegil vanuit de booster te horen.

De booster is een van de nieuwe attracties op het Carnival Festival dit jaar.

Deze week wordt de 63e editie van de voorjaarskermis op de Turfmarkt gevierd in een nieuw jasje. JOLINE LODEWIJKS Voor de Turfmarkt staat een grote rode ingang. Vanaf de andere kant van de straat is het al goed te zien. De felle kleuren nodigen je uit om de grote poort door te lopen en het terrein op te gaan.

Al 63 jaar wordt er een voorjaarskermis gehouden op deze markt. Toch is dit de eerste keer dat er een ingang voor het terrein staat.

“De ingang trekt mensen aan. We moeten de kermis weer aantrekkelijk maken”, vertelt Cees de Wal. Hij is een van de initiatiefnemers die de organisatie van de kermis dit jaar op zich neemt. “Het gaat niet goed met de kermisbranche, daarom moesten wij een nieuw concept bedenken, de nieuwe in- en uitgang hoort hier bij.” Ook wordt de Turfmarkt al 63 jaar lang gebruikt als evenemententerrein.

Dit willen de initiatiefnemers ook graag zo houden. Hiervoor zijn nieuwe ideeën nodig om de kermis draaiende te houden. “61 jaar lang was deze kermis voor de Ambelt. Dit terrein werd hierna ook

27 mei 2016 | REDACTIE D P32

niet meer gebruikt voor de kermis.

Zodra je dit terrein weggeeft, krijgje het nooit meer terug als evenemententerrein van de gemeente.

‘‘DE INGANG TREKT MENSEN AAN. WE MOETEN DE KERMIS WEER AANTREKKELIJK MAKEN’’

Ik kwam met het idee om het dit jaar voor de Vuurvogel te organiseren. Zo halen we én geld op voor een goed doel én kan de continuïteit van de kermis gewaarborgd blijven” vertelt Paul Benning, collega van De Wal. Stichting Vrienden van de Vuurvogel geven financiële steun aan activiteiten voor orkesten en ensembles die niet bekostigd kunnen worden uit gewone contributies.

Vanaf de Turfmarkt klinken geluiden van verschillende attracties, spelkasten en lachende kinderen. Als je eenmaal door de ingang bent, is het eerste wat je ziet een grote opvallende feesttent.

Hij staat precies in het midden van de markt, daardoor valt de tent meteen op.

Omringt door alle attracties en eet-

“DE OUDERS MOETEN EVEN LEKKER KUNNEN’ RELAXEN, EVEN CHILLEN ZOALS BIJ DEZE FEESTTENT KAN.”

tentjes is deze tent het centrale punt van het Carnival Festival. Ook vallen de vele foodtrucks op. Er is veel gelegenheid om bij elkaar te zitten en te genieten van een hapje en een drankje. Al snel merk je dat het Carnival Festival geen traditionele kermis is.

“Zet het plein maar vol met attracties en laten we maar hopen dat iedereen zijn lol beleeft” vertelt Van Wal lachend als hem gevraagd wordt wat zijn definitie is van een traditionele kermis.

Iets wat het Carnival Festival bepaald niet is.

Van Wal geeft aan dat een traditionele kermis allang niet meer ‘in’ is: “De nieuwe manier is dat oudere mensen en de jeugd zich beide kunnen vermaken.

De ouders moeten even lekker kunnen relaxen, gewoon even chillen zoals bij deze feesttent kan.” Het Carnival Festival laat zien dat een nieuw concept erg goed kan uitpakken. Dit Festival laat je een nieuwe sfeer proeven, je beleeft de kermis op een andere manier. Het is niet alleen uitgebreid met meer attracties dan de voorgaande jaren, zoals de boos-

plezieren: “Wij vonden dat er altijd iets miste op de meeste kermissen.

Hoe houd je mensen de hele dag bezig?”

Hieruit is het concept uitgewerkt. Zo kunnen kinderen aan het begin van de middag een bandje halen waar ze de hele dag mee in de attracties, of bijvoorbeeld het springkussen in kunnen.

Er is een overvloed aan attracties en spelkasten. De ouderwetse spelletjes zoals op borden of blikjes schieten zijn aanwezig en teddyberen kunnen nog steeds gewonnen worden. Wat kunnen we volgend jaar verwachten? Gaat het festival zich uitbreiden of gaan we terug naar de traditionele kermis?

Als het aan Cees de Wal ligt is dit het eind nog lang niet in zicht: “Als we zon-

dagavond met een lach op ons gezicht eindigen, gaan we zeker door met dit concept. We hopen ook echt dat het door kan gaan.” Dit jaar, de 63e editie

“WAT KUNNEN WE VOLGEND JAAR VERWACHTEN? GAAT HET FESTIVAL ZICH UITBREIDEN OF GAAN WE TERUG NAAR DE TRADITIONELE KERMIS?”

is misschien wel het begin van een nieuwe, lange traditie op de Turfmarkt in Zwolle.

“WIJ VONDEN DAT ER ALTIJD IETS MISTE OP DE MEESTE KERMISSEN. ‘‘

ter, een spookhuis en spellen voor op het water. Ook is het aantrekkelijk voor jong, en oud.

Het is nog vroeg op de middag en regendruppels beginnen uit de hemel te vallen. De attracties blijven wel draaien en bezoekers blijven komen. De lichten van de attracties vallen meer op in het donkere weer.

Het licht en de kermismuziek geeft het Carnival Festival wel iets van een gewone kermis. Hoe is het mogelijk dat er een nieuw concept is bedacht waar bezoekers op af blijven komen ondanks het slechte weer? Samen met vier jonge kerels, die elk jaar op de kermis staan en helpen, hebben Cees en Paul een plan gemaakt. Nick, een van de jongens, vertelt dat het vooral gaat om iedereen te REDACTIE D | 27 MEI 2016

P33

‘‘Er is altijd een achterkant’’ Joe Cillen, (ex) mijnwerker, (ex) delinquent, matroos, duiker, kunstenaar en nu kapitein van zijn eigen schip. De MS Noordereiland. MS Noordereiland?

Is dat een schip? Nee. Eigenlijk niet. Ingeklemd tussen Rotterdam Noord en Zuid, is het met ongeveer 3000 bewoners, of opvarenden, een eiland in de Maas. Verbonden met de wal door de Willemsbrug en Koningenbrug.

Maar wat is MS Noordereiland nou eigenlijk? JOLAN VAN DER LUIT

‘Allereerst ben ik geen kapitein maar matroos. Net zoals iedereen hier matroos is’, ’Eigenlijk is het redelijk voor de hand liggend als je naar de vorm kijkt lijkt het noordereiland heel erg op een schip’’ Aldus Joe cillen. De van oorsprong Belg is 40 jaar geleden op het Noordeiland aangekomen. En is daar begonnen met zijn project. Ook heeft hij een atelier op de maaskade NE Gallery.

‘MS Noordeiland is meer dan het kunstproject, ik zeg altijd een kunstwerk heeft een achterkant en aan de achterkant zie

27 mei 2016 | REDACTIE D P34

’MENSEN, EN ZEKER IN HET BEGIN, VERKLAARDE ME VOOR GEK.’

je andere dingen dan aan de voorkant’.

Bij het kunstproject, wat al sinds 2001 bestaat, is een groot deel van het eiland betrokken. Er is een scheep ’s opera, en mensen beginnen te zeggen, ’ik woon aan bakboord’.

Dat is de grootte kracht van het scheepsproject mensen kommen bij elkaar, en groeten elkaar op straat. Opvaareden zijn betrokken bij het reilen en zeilen van de wijk. ‘’we zitten allemaal in hetzelfde schuitje, niet alleen de inwoners van het Noordereiland of Rotterdam maar de hele wereld’ ‘Ik denk dat als inwoners

‘‘De vlaggen van het schip bijvoorbeeld worden gemaakt door Turkse vrouwen uit de buurt’’

we zelf beter weten wat nodig is voor het eiland, dan bijvoorbeeld de gemeente’’ Bent u anarchistisch? ’ja’. ’Ik heb en ik wil ook geen subsidies voor mijn schip’.

‘De scheepsopera krijgt die wel, maar dat vind ik ook prima. Omdat als ik moeilijk daarover ga doen, er misschien heel wat mensen zijn dan niet meer kunnen zingen. Ik schuif dan mijn principes even opzij’ Hoe reageerde de inwoners eigenlijk in het begin? ’mensen, en zeker in het begin, verklaarde me voor gek. Maar later is dat heel erg bijgedraaid’ ‘als je dingen blijft herhalen en met simpele argumentatie dingen kan uitleggen, raken mensen vanzelf erbij betrokken’ ’de vlaggen van het schip bijvoorbeeld worden gemaakt door Turkse vrouwen uit de buurt’. ’Ik heb ook een soort wijkkrant uitgegeven.

En dan niet het soort waar suffe bestuurlijke zooi instaat, maar dingen als: Joop heeft zijn arm in een mitella omdat hij gebeten is door zijn hond. En meestal eronder: als je meer wilt weten, spreek Joop even aan’ Op deze manier is Joe bezig met het versterken van de sociale cohesie aan boord.

‘IK SCHUIF DAN MIJN PRINCIPES EVEN OPZIJ’ Aan boord is alles wat je nodig hebt voor een lange reis op zee. Zo zijn op de oude spoordijk fruitbomen geplaatst tegen de scheurbuik, is er een machinekamer,

staat op de kade een scheepshoorn en staan er op de kajuit bak en stuurboordlichten. Het enige wat eigenlijk ontbreekt is de schroef. ’Ik heb samen met een ingenieur gekeken of we een aandrijfmechanisme konden maken dat liep op methaangas van hondenstront, maar naar wat rekenen kwamen we achter dat we daar ongeveer 500.000 honden voor nodig hadden. Nou het zijn er veel hier maar niet zoveel’ Achter het eiland doemt intussen het rusachtige “Harmonie Of The Sea’s’’ op. Het is het grootste cruise schip ter wereld. Een paar honderd mensen verdringen zich om foto’s te maaken van de vaaredende flat. Pal voor zijn boeg ligt een andere boot, kleiner, minder hoog maar minstens net zo indrukkwekend: MS Noordereiland.

REDACTIE D | 27 MEI 2016

P35

Van oud naar nieuw Een gure noorderwind en tien graden Celsius maakt het niet bepaald de warmste dag van mei. Met het geluid van de kermis op de achtergrond wandel je het brugwachtershuisje aan de Menistenstraat binnen. Het is een wachtershuisje, dat zie je. Iedereen ziet dat, maar iedereen ziet ook dat dit huisje niet meer wordt gebruikt voor zijn originele doeleinden. Bij de eerste stap naar binnen ruik je de sterke geur van de koffie al. Het is klein.

Twaalf mensen is het maximum aantal mensen wat er in kan. Het oogt gezellig, drie mensen zitten binnen. ‘’Of er veel mensen langs komen? Nou ja, er zijn er hier al vijf geweest vandaag’’ RUBEN STAVORINUS

Vanaf 23 mei tot en met 4 juni is Brugcafé VanHarte geopend. Alle dagen van de week op zondag na is het voor eenieder mogelijk om een kop koffie of thee te komen drinken. Het credo luidt: Bijtanken en onthaasten, dichtbij afspreken met buurtgenoten en kennis maken en bijpraten. Het is dus twee weken open, waarom maar twee weken? ‘’Het is een test’’ zegt een vrijwilliger van Resto VanHarte die er meerdere dagen in de week staat. Hij schenkt de bezoekers een kopje koffie, thee of ranja in. ‘’Je kunt er ook een lekker koekje bij krijgen’’ zegt een bezoekster lachend. En dat alles kost 50

‘‘JE KAN ER EEN OPSLAGRUIMTE VAN MAKEN MAAR DAT HEEFT NIET VEEL ZIN’’ cent per stuk laat vertelt Henk Kuipers.

Henk Kuipers is manager van Resto VanHarte, een restaurant dat betaalbare maaltijden serveert voor een ieder en gerund door vrijwilligers, en hij kreeg inspiratie om wat te doen met het brugwachtershuisje. ‘Anne Marth Kuilder was op tv bij de EO bij het programma geloof en een hoop liefde. Zij zat daar met haar initiatief over de leegstand van brugwachtershuisjes. Vroeger hadden die een functie maar nu niet meer.’’ Voor Kuipers kwam dat bekent voor. Zwolle kent meerdere lege brugwachtershuisjes.

Bijvoorbeeld aan de Turfmarkt en de

27 mei 2016 | REDACTIE D P36

Menistenstraat. Voor die laatste had Kuipers wel een idee: ‘’Het gaat niet zozeer om het opvullen van de lege ruimte maar meer om de manier waarop. Je kan er ook een opslagruimte van maken maar dat heeft niet veel zin.’’

Hij geeft aan dat zij meer onderdeel zijn van het project dat ingezet is door Anne Marth Kuilder.

Mijn moeder, maakte toen ik klein, was een grote kan ranja voor mij en de buurtkinderen. Terwijl wij zo snel mogelijk ons bekertje opdronken om weer te kunnen spelen, genoot mijn moeder van een kop koffie met de buurvrouwen. Dat is een een stuk minder tegenwoordig, en het doel is om dat weer een beetje

terug te laten komen. ‘’Je denkt in ieder geval in de goede richting. Dit soort initiatieven komen er ook door de haast die wij met zijn allen hebben in deze maatschappij, en de drang om conti-

‘‘HIER KRIJGEN ZE HET GEVOEL DAT ZE EENBAAN HEBBEN, AL IS HET WEL VRIJWILLIG’’

nue te checken of er nog wat gebeurd is op onze mobiel om maar niks te missen. Soms moet je even stil staan en

gewoon lekker praten met buren of met een onbekende. Het mag platvloers, het hoeven geen diepe gesprekken te zijn.’’

Maar waarom zouden buren van elkaar afspreken op een andere locatie, en, als ze al niet met elkaar afspreken, waarom zouden ze dat dan nu in een keer wel doen? ‘’Het kan ook een onbekende zijn.

De locatie, de Menistenbrug, is ook een plek waar veel mensen langs komen.

De brug verbindt twee stadsdelen met elkaar. Het is ook heel laagdrempelig. Ga gewoon even zitten en kom tot rust, even onthaasten, even niet mee in de hectiek en de sleur van de dag,’’ Zegt Kuipers.

Of het cafeetje na de proef ook permanent in het brugwachtershuisje blijft zitten is maar de vraag: ‘’Wij zijn niet

de enige die er iets in willen doen’’.

Naast dat het een simpel doel heeft, het onthaasten van de Zwollenaren, heeft het ook een dieper maatschappelijk doel: ‘’Bij Resto VanHarte werken mensen die

‘‘DIT SOORT INITIATIEVEN KOMEN DOOR DE HAAST DIE WIJ ALLEMAAL HEBBEN’’

een afstand hebben tot de arbeidsmarkt.

Hier krijgen ze het gevoel dat ze een baan hebben, al is het wel vrijwillig,

maar daardoor zie je ze groeien. We hebben voorbeelden van mensen die na hier een tijd gewerkt te hebben door zijn gestroomd naar de arbeidsmarkt.’’ Dat zou ook een mooi argument zijn om de gemeente te overtuigen dat Resto VanHarte permanent in het oude brugwach tershuisje aan de Menistenstraat moet blijven.

Op het moment dat ik weg wil lopen uit het huisje geeft een bezoekster mij nog even mee dat er volgende week nog een BBQ is bij Resto VanHarte. “Je mag komen, hoeft natuurlijk niet. Want als ik ergens een hekel aan heb is het wel dat opdringerige, dus misschien tot volgende week.’’

REDACTIE D | 27 MEI 2016

P37

‘’Ik leefde op een zoldertje, niet wetend wat er zou gaan gebeuren’’

In handen van een loverboy

Ik had een enorm goede band met hem, het voelde echt alsof hij een broer voor mij was. We woonden in dezelfde stad en spraken vaak af. Hij nam mij overal mee naartoe en nam me steeds vaker mee naar zijn vrienden. Brian en zijn vrienden waren allemaal rond de negentien jaar, ik was elf. Er werd veel drugs gebruikt en ze namen me meer naar feesten waar ik nog veel te jong voor was. Ik had op een gegeven moment echt wel door dat ik niet op de goede plek zat, maar het was al zo ver gekomen dat ik er geen terugweg meer was. ILSE KUIPERS

‘Ga je mee, mee naar het buitenland?’ Ik was jong en naïef en zei: ’Ja, natuurlijk ga ik mee.’ Ik ben nooit in het buitenland aangekomen. Ik heb twee dagen in de auto geslapen, eenmaal wakker wist ik gelijk dat het niet goed was. De tweede dag wist ik uit de auto te ontsnappen. Ik

‘’IK HEB DIE NACHT ALLEEN OP STRAAT GESLAPEN’’

heb die nacht alleen op straat doorgebracht, niet wetend waar ik heen moest.

De volgende dag klopte ik aan bij een tennisvereniging in de buurt die ik tegenkwam en werd ik opgehaald. Eenmaal thuis vertelde ik dat ik was weggelopen, dat ik niets had gedaan en dat ik alleen was geweest. Ik heb het toen gewoon niet durven zeggen eigenlijk.

Een jaar na mijn eerste vermissing is het eigenlijk gewoon door gegaan. Als een soort zombie deed ik eigenlijk gewoon alles wat hun zeiden.

Hij wist alles van me. Hij wist precies wanneer mijn moeder aan het werk was of wanneer ze voor iets anders de deur verliet. Ik had namelijk een beste vriendin waar ik veel aan vertelde, maar wat ik niet wist is dat zij alles doorvertelde aan de jongens.

Zo wisten ze daardoor dat ik zou gaan sporten, maar ik ging niet sporten, want op zulke momenten haalden zij mij op.

En zo heeft mijn moeder dat eigenlijk nooit doorgehad.

27 mei 2016 | REDACTIE D P38

Ik kreeg door dat het hierdoor ook thuis niet meer veilig was voor mij, en wilde thuis vertellen wat er allemaal speelde.

Maar dat hadden ze door, dus zeiden ze gewoon: ‘Weet je wat? Je gaat niet meer naar huis, je blijft vanaf nu gewoon hier.’

De jongens brachten mij toen naar Nijmegen, daar heb ik toen op een soort zoldertje geslapen voor een paar nachten.

Ik wist niet wat er ging gebeuren, want ik kon niets zien. Ik hoorde wel stemmen en mensen beneden, maar meer dan dat ook niet. Er waren wel ramen, maar er zaten van die plastic schermen omheen, dus naar buiten kijken kon ik niet. Ik was zo moe van alles, ik deed niet eens de moeite om er wat aan te doen.

Pas na een paar dagen had ik zoiets van ‘ik moet hier echt zien weg te komen’. Ik heb hem één keer in die week gezien dat

‘’ALS EEN ZOMBIE DEED IK GEWOON WAT HUN ZEIDEN’’

ik daar was, dat hij naar boven kwam om een banaan te brengen. Toen is hij weer naar beneden gegaan en heb ik heel even het gezicht van een vriend van hem gezien.

De politie was op dat moment heel druk bezig met het zoeken naar mij, omdat ik al een aantal dagen vermist was.

Via camera’s langs de snelweg zijn ze

erachter gekomen wat het nummerbord was. En zo hebben ze mij uiteindelijk kunnen vinden. Ik weet niet wat er was gebeurd als de politie me niet zou hebben opgehaald. Het was toen echt een beetje afwachten. Omdat ik al jaren zo had geleefd, was ik eigenlijk een beetje

‘’MENSEN DACHTEN DAT IK GEWOON WEG WAS GEGAAN, OMDAT IK ZWANGER ZOU ZIJN’’ emotieloos, ik voelde gewoon niets.

Ik had veel schade opgelopen, ook lichamelijk. Ik heb daar behalve die banaan geen eten meer gehad en hier en daar ook een aantal blauwe plekken opgelopen. Er werd uitvoerig onderzoek gedaan, en zelfs toen durfde ik nog lang niet alles te vertellen. Brian is uiteindelijk wel opgepakt, maar omdat hij geestelijk niet helemaal in orde was, werd hij niet volledig aansprakelijk gesteld voor zijn daden. Helaas was de ellende nog niet voorbij. Mijn familie en ik kregen nog steeds veel dreigbrieven en telefoontjes. Het waren vieze, gemene teksten en er werden zelfs foto’s naar mijn oma verstuurd waarbij ik geen kleren aan heb.

Via een bureau dat mijn moeder had ingehuurd kwamen we erachter dat dit een heel groot circuit is waar heel veel meisjes inzitten. In Nijmegen zijn er later

nog meer meisjes aangetroffen. Op dat moment kon ik niet anders dan praten.

Ik deed mijn verhaal en de politie zei dat ik niet meer thuis kon blijven. Vanaf dat

‘‘IK RICHT ME NU VOORAL OP DE GOEDE DINGEN’’

moment heb ik in een crisisopvang gezeten om alles te verwerken. Ik mocht toen voor anderhalf jaar niet meer naar huis.

In de tussentijd was ik dus niet meer op school. Er gingen roddels rond dat ik zwanger was en daarom was vertrokken.

De vriendinnen die ik voorheen had, spreek ik nu nooit meer. Ik ben nu heel hard geworden en richt me nu vooral op dingen waarvan ik zeker weet dat het goed zit. Zoals mijn moeder, mijn vriend en mijn opa en oma – zij zijn ontzettend belangrijk voor me.

Er zijn dagen dat het heel goed gaat en dagen dat ’s ochtends wakker wordt en denk ‘nee het hoeft van mij niet meer’.

Vaak gaat het dan om iets kleins, zoals een flauwe grap van mijn vriend. Mijn vriend en ik zijn nu aan het kijken naar een eengezinswoning. Ik probeer het verder nog wel rustig aan te doen. Ik studeer nu dierenverzorger en daarna wil ik mij gaan specialiseren in dierengeneeskunde. Ik wil later graag op een dierenpraktijk werken.’

De naam van het slachtoffer en de naam van de loverboy zijn veranderd i.v.m. veiligheids- en privacy redenen.

REDACTIE D | 27 MEI 2016

P39

Negende editie BAM! Festival druk bezocht Muziek, kunst en zon kwamen samen in het Prins Bernhard Plantsoen in Hengelo tijdens de negende editie van het BAM! Festival. BAM staat voor BernArt en Music. Het evenement wordt jaarlijks georganiseerd en is inmiddels een begrip in de regio. Dat was ook deze zaterdag weer te zien aan de grote opkomst; maar liefst 15.000 mensen kwamen een kijkje nemen.

RAHANNA VAN STAPELEN In 2008 vond de eerste editie plaats en daarbij lag het bezoekersaantal rond de 2.000. De populariteit van het festival is dus flink toegenomen.

Het mooie weer maakte een dagje uit natuurlijk aantrekkelijk, maar de combinatie van een breed muziekaanbod en een verscheidenheid aan activiteiten lijkt de formule voor succes.

HOOGTEPUNTEN VAN DE DAG WAREN ONDER ANDERE DE TWENTSE CULTBAND FRATSEN, THE BRAHMS EN LEEWAYS En dat is dan ook precies waar de organisatie van BAM! elk jaar op inzet.

Zo veelzijdig mogelijk zijn. Een paar grotere namen op de Maine Stage, maar tegelijkertijd wat onbekendere artiesten een plek bieden op een van de andere podia. Een schreeuwend optreden van Haagse Garage Punkband The Deaf, maar ook zachte nummers begeleid door de gitaar van singer-songwriter Lisa Nora.

Hoogtepunten van de dag waren onder andere de Twentse Cultband Fratsen, The Brahms en Leeways, die in het laatste uurtje van het festival met zijn reggae nog veel mensen in beweging wist te krijgen.

Het evenement ontvangt subsidie en draait volledig op vrijwilligers. De toegang is gratis, en volgens de organisatie zal dat ook altijd zo blijven. Het stadspark lijkt een perfecte omgeving voor het 27 mei 2016 | REDACTIE D P40

festival. Door zijn indeling en afgelegen hoeken is het goed in te delen in verschillende eilandjes met ieder zijn eigen publieksgroep en muziek. Zo was er aan de rand een ‘theaterhoek’. Een kleurige tent die tussen met lichtjes versierde bomen en knusse picknicktafeltjes helemaal op zijn plek leek. Overdag podium voor poëzie en cabaret, s’avonds rolden roze hoepels en grote opblaasballen door een dansende menigte heen. Zowel mannen als vrouwen waagden omstebeurt een poging in een paaldans-cabine die tussen de bomen was geplaatst.

De Lounge in de achterste hoek van het park was overdag o.a. bestemd voor cajon- en dansworkshops en vulde zich vanaf vijf uur met jongvolwassenen die op de dance en drum & bass van het door De Nul georganiseerde ‘Bonkers’ afkwamen. Van half 8 tot half 1 draaienden vier dj’s daar afwisselend technomuziek.

BAM! is ook elk jaar weer populair onder ouders met jonge kinderen. Speciaal voor de allerjongste bezoekers waren er verschillende activiteiten georganiseerd.

Om het uur werd er een voorstelling in het kindertheater opgevoerd, waar met ingenomen adem naar werd geluisterd.

In de speeltuin ernaast werd er met de kinderen aan een kunstwerk gebouwd.

Naast muziek en theater is er op BAM! aandacht voor beeldende kunst. De gemeente stelde hiervoor een bedrag van 5.000 euro beschikbaar. Dit jaar was aan studenten van het ROC van Twente gevraagd mee te denken over opmaak van het terrein. Daar kwamen onder andere sculpturen uit die te zien waren bij de ingang van het park.

IN EEN KOEPELPODIUM AAN DE WATERKANT WERDEN OVERDAG KORTE FILMS AFGESPEELD VAN STUDENTEN EN JONGE FILMMAKERS.

Nieuw op het festival waren de Silent Cinema en Silent Disco. In een koepelpodium aan de waterkant werden overdag korte films afgespeeld van studenten en jonge filmmakers. Op die manier konden zij hun werk tonen aan het grote publiek.

Vanaf 9 uur veranderde de bioscoop in een Silent Disco, waar in uitbundige stilte gedanst werd.

“DIT JAAR WAS HET WEER SUPER. WAT IK ZO MOOI VIND AAN DIT FESTIVAL IS DE RELAXTE SFEER EN, OMDAT EEN GROOT DEEL VAN HENGELO ER OP AF KOMT, HET TEGENKOMEN VAN BEKENDEN!”

Saskia is een trouwe bezoeker van BAM!.

“Dit jaar was het weer super. Wat ik zo mooi vind aan dit festival is de relaxte sfeer en, omdat een groot deel van Hengelo er op af komt, het tegenkomen van bekenden!”. Het festival mag dan volledig uit vrijwilligers bestaan, tot nu

toe lijken er enkel positieve geluiden te horen.

Overal lopen jonge mensen in zwarte T-shirtjes met het typische BAM!-logo (het lachende hoofd van prins Bernhard). Er zijn genoeg verkooppunten van bier en munten, weinig lange rijen

en professionele beveiliging en EHBO. Al is het op midden op de dag wel wat dringen op de paden. De festivaldatum van volgend jaar is inmiddels al bekend gemaakt; op zaterdag 20 mei is iedereen weer welkom op de 10e editie en daarmee het jubileum van BAM!

REDACTIE D | 27 MEI 2016

P41

Het verhaal achter het songfestivallied 1944 De Krim-Tataarse Jamala geeft een politieke boodschap met haar songfestivallied ‘1944’. Met dit nummer over de deportatie van de Krim-Tataren steelt ze 72 jaar na dato de harten van haar landgenoten en won zij het Eurovisiesongfestival dit jaar. Ze is de held van Oekraïne, maar Rusland vindt het niets minder dan uitlokking. Ze wilde er met haar nummer voor zorgen dat de geschiedenis van haar grootouders niet vergeten wordt. Historicus Herman de Haan vertelt waarom de Russen zich zo veel aantrekken van de Oekraïense overwinning. JOANNE SMIT WAT GEBEURDE ER TIJDENS DE DEPORTATIE VAN DE KRIM-TATAREN IN 1944?

In de Tweede Wereldoorlog was Oekraïne onder de macht van Rusland. Toen Hitler de operatie Barbarossa begon, en dus Rusland aanviel, stormde het Duitse leger ook Oekraïne binnen. Je zou zeggen dat Oekraïne de strijd met Rusland aan zou gaan tegen de Duitsers, maar dat is niet het geval. De Oekraïense bevolking was erg antisemitisch en dat deel van Hitlers ideologie sprak hen erg aan.

Ze waren ook nationalistisch en tegen de Russische aanwezigheid, dus ze zagen de Duitsers als bevrijders. Samen met Hitler knokten ze voor hun onafhankelijkheid.

Bij de Slag om Stalingrad (1942-1943) ging Hitler een grote nederlaag tegemoet en bevrijdde Rusland Oekraïne. Maar het voelde niet als een bevrijding, daar werd een rekening betaald. Stalin trad keihard op tegen de mensen die hem tijdens de oorlog niet hadden gesteund. Dit was de deportatie van een kwart miljoen Krim-Tataren door de Sovjetautoriteiten.

‘‘ZE IS DE HELD VAN OEKRAINE, MAAR RUSLAND VINDT HET NIETS MINDER DAN UITLOKKING’’

WAT WAS HET GEVOLG VOOR DE BEVOLKING VAN DIT HARDE OPTREDEN?

De Krim-Tataren werden door Stalin naar Centraal-Azië gedeporteerd. De helft van de Tataren overleefde de deportatie niet. Na aankomst kwamen ze in getto’s terecht, velen stierven aan ziektes en ondervoeding, Stalin had namelijk een hongersnood opgezet.

Ook werd de Sovjetbevolking wijsgemaakt dat de Oekraïense bevolking verschrikkelijke wezens waren, om ze maar zo hard mogelijk aan te pakken. Ze werden door Stalin gedehumaniseerd.

WAAROM VOELT RUSLAND ZICH ZO BELEDIGT?

Jamala zingt over Stalin, maar de Russische bevolking weet dat het niet alleen over Stalin gaat, het gaat ook over het optreden van Poetin op de Krim en in oostelijk Oekraïne. Dus het is indirect een aanval op Poetin. Stalin wordt op dit moment in Rusland steeds populairder nadat hij in het verleden met de grond gelijk is gemaakt. Nu wordt hij herinnert als de man die hun land tot een grootmacht maaktte. Poetin treedt in zijn voetsporen, dus mag hij niet beledigt worden. Blijkbaar is trots voor landen iets heel belangrijks.

ZAL DEZE GESCHIEDENIS ALTIJD EEN ROL BLIJVEN SPELEN TUSSEN BEIDEN LANDEN?

Historisch gezien zit dit zo diep. De Russen worden als een enorme bedreiging beschouwt en Oekraïne hoeft niet zo diep in de geschiedenis te graven om daar bewijzen voor te vinden.

Je kunt het niet vergelijken met de relatie tussen Nederland en Duitsland door de Tweede Wereldoorlog. Oekraïne heeft zo’n lange geschiedenis met Rusland. Je moet niet vergeten dat Oekraïne voor de overname van Rusland, een sterk en onafhankelijk land was. Waar Stalin de economie helemaal heeft omgegooid zodat Rusland er van zou profiteren. Dat zal de Oekraïense bevolking niet vergeten.

DE OEKRAIENSE BEVOLKING WAS ERG ANTISEMITISTISCH’’

Kamphuis: ‘‘VVD Apeldoorn tevreden over WMO keukentafelgesprekken’’ Tim Kamphuis, fractievertegenwoordiger van VVD Apeldoorn. Hij is jong, gedreven, fris en heeft een visie die zich richt op de toekomst. Hij zet zich graag in voor de belangen van de burgers in Apeldoorn. Tijdens de afgelopen politieke markt sprak hij over het vraagstuk WMO, de Wet maatschappelijke ondersteuning. Het ging specifiek over de zogenaamde keukentafelgesprekken. Cliënten gaan dan met een consulent in gesprek over de gewenste ondersteuning. Ik vroeg Tim Kamphuis naar zijn visie.

SANDER KRUITBOS

CAROLIEN VAN DER HAVEN, TEAMMANAGER BIJ HET WMO LOKET EN LEROY HENSEN, KWALITEITSCOACH, GAVEN IN EEN KORTE PRESENTATIE WEER TIJDENS DE AFGELOPEN POLITIEKE MARKT HOE EEN KEUKENTAFELGESPREK ER AAN TOEGING. U STELDE GEEN VRAGEN VERDER. VOND U HET EEN HELDERE PRESENTATIE?

‘Ik vond de presentatie niet geweldig, maar de inhoud was wel duidelijk. Er zijn altijd verbeterslagen te maken, maar ik vind dat het wel oké verloopt. Over het algemeen kunnen we wel tevreden zijn.’

ER WORDT BENADRUKT DAT ER STEEDS MEER GEKEKEN GAAT WORDEN NAAR DE ZELFREDZAAMHEID VAN CLIËNTEN. KOMT DIT VOLGENS JULLIE VOORT UIT BEZUINIGINGEN ?

‘Nee, dit komt niet voort uit bezuinigingen. Kijk, zelfredzaamheid is dat mensen zich langer zelfstandig thuis kunnen redden. Dat is de gedachte van de WMO. Ik denk juist dat de keukentafelgesprekken geen bezuiniging zijn, want er wordt meer aandacht gevestigd op de wensen van de cliënt dan voorheen. Het is geen bezuiniging.’

‘‘ER MOET MEER GEMETEN WORDEN NAAR HET EFFECT VAN EEN KEUKENTAFELGESPREK’’

27 mei 2016 | REDACTIE D P44

VOLGENS MEVROUW VAN DER HAVEN IS ER ALTIJD NA HET GESPREK EEN EVALUATIE. MENSEN ZOUDEN VRIJWEL ALTIJD POSITIEF REAGEREN. VOLGENS MENEER BAART VAN GROENLINKS KOMT DIT, OMDAT MENSEN NA ZO’N GESPREK ALTIJD HET CORRECTE ANTWOORD GEVEN. HIJ TWIJFELT OVER DEZE EVALUATIE. WAT VINDEN JULLIE VAN DE EVALUATIE VAN DE GESPREKKEN? Evaluatie van de gesprekken vind ik niet zo spannend. Het is goed dat consulenten vragen hoe de cliënten het gesprek ervaren hebben. Ik vind het meer van belang dat we weten of die gesprekken zin hebben. Een stukje effectmeting van wat er nou uit die gesprekken komt vind ik belangrijker. Meten of het wat oplevert voor de gemeente qua informatie. Ook moet er gekeken worden wat de cliënt later voor baat bij het gesprek heeft gehad. Dat vind ik interessanter dan alleen weten of het gesprek goed was.

Ik wil wel weten of het gesprek goed is, en mijn collega van Groenlinks heeft wel een goed punt.

ER WORDT STEEDS MEER GEVRAAGD VAN DE CONSULENTEN. OOK MEVROUW VAN DER HAVEN GAF AAN DAT HET ONTZETTEND VEEL WERK IS EN DAT HET MOEILIJK TE OVERZIEN IS. IS HET WEL HAALBAAR OM MEER TE VRAGEN VAN DE WERKNEMERS TERWIJL HET WERK MEER WORDT?

‘Haalbaar wel, maar ik weet niet of je dit in de toekomst vol kunt houden. Het moet eigenlijk wel, maar ik weet niet of dit realistisch is. Aan de andere kant stellen veel mensen het wel op prijs zoals het nu gedaan wordt. Ik zou graag zien dat dit gecontinueerd wordt.’

SGP LID VAN DEN BERGE GAF OOK AAN DAT ALGEMENE VOORZIENINGEN NU VOORGAAN OP MAATWERK. GAAN CONSULENTEN DAN NIET TOTAAL HET PERSOONLIJKE ASPECT VOORBIJ? HET IS NOGAL IN STRIJD MET HET FEIT DAT ZE AANGEVEN ELK INDIVIDU APART TE BEOORDELEN.

‘Er wordt niet alleen gekeken naar algemene voorzieningen. Het is ook een manier om mensen uit de eenzaamheid te krijgen. Ik denk dat de consulenten wel zo opgeleid zijn dat ze kunnen inschatten of een algemene voorziening in dit kader zou helpen of niet.’

MENEER VAN DE BERGE GAF OOK AAN DAT HIJ GELUIDEN HEEFT GEHOORD WAARUIT BLEEK DAT DE GEKREGEN UREN ZORG VAN DE CLIËNTEN NIET GENOEG WAS. HOORT U DIE GELUIDEN OOK?

‘Ja er zijn altijd negatieve geluiden. Bijvoorbeeld over dat mensen zich slechter voor gaan doen dan dat ze daadwerkelijk zijn. Of dat mensen zich beter voor gaan doen en daardoor minder krijgen dan ze nodig hebben. Toch wordt dit grotendeels wel opgevangen door het feit dat er een begeleider bij is. Die kan kijken of het waar is wat de cliënt zegt en zo nodig nuanceren.’

WAT MOET ER VOLGENS JULLIE NOG VERBETERD WORDEN WAT BETREFT HET PROCES MET DE KEUKENTAFELGESPREKKEN? ‘Er moet meer gemeten worden naar de effecten van zo’n keukentafelgesprek.

Wat levert het de gemeente op en de cliënt? Levert het de gemeente ook geld op of kost het de gemeente extra geld?

Dat zou ik graag willen weten.’

REDACTIE D | 27 MEI 2016

P45

Nijmegen in de ban van het Foodtruckfestival

Van oesters tot aan Bara met kip, het Rollennndd foodtruckfestival in Nijmegen zou je kunnen omschrijven als een groot culinair feest. ‘Ja het is hier een groot feest, mooier kan ik het niet omschrijven.’ Aldus de standhouder van de oestertent. Voedsel van over de hele wereld is aanwezig in het weekend van 20 tot en met 22 mei in Nijmegen. ‘Zaterdag was het hier helemaal druk, de klanten bleven maar komen, hartstikke leuk natuurlijk maar ook zeer vermoeiend.’ DEAN VAN HET LAAR

Vanaf het moment dat je het terrein oploopt van het Foodtruckfestival, lijkt het of je je in verschillende werelden waant. Als je naar links kijkt zie je een blauwe Mexicaanse truck staan met de heerlijkste gepofte aardappelen en ruik je de geweldige geur van warme nacho’s met kaas. Daarnaast zijn er ook nog vele andere kraampjes, die ieder voor zich een eigen soort voedsel verkoopt. De chefs die achter de foodtrucks staan zijn gepassioneerd met hun voedsel bezig. Er worden crêpes in de lucht gegooid, heerlijke hamburgers worden met de spatel op de bakplaat geflipt en oesters worden opengesneden. De chefs zijn enthousiast

EEN SMAAKEXPLOSIE VAN GEKRUIDE KIP EN SCHERPE SAMBAL. en betrekken hun klanten bij het maken van de gerechten.

De eerste maaltijd is een Surinaams gerecht, namelijk Bara met kip. Surinaamse gerechten hebben normaal gesproken niet mijn voorkeur, maar dit smaakt geweldig. Een smaakexplosie van gekruide kip en scherpe sambal. Een probleem is dat ik totaal niet tegen scherp eten kan, vele mensen om mij heen zien dat ook.

Al snel word ik aangesproken terwijl de vrouw mij een glas melk toereikt ‘hahaha kijk eens aan, knap geprobeerd maar dit gerecht is inderdaad een beetje scherp.’

Nadat de melk binnen enkele seconden naar binnen is gewerkt, valt mijn oog op een oesterkraampje. Iets wat ik nog nooit geprobeerd heb. ‘Proef er maar een, dit 27 mei 2016 | REDACTIE D P46

zijn de beste oesters die je zal proeven.’

Mijn nieuwsgierigheid neemt het over en voordat ik het weet voel ik een zout, glibberig beest in mijn mond. Het proeft alsof je een dikke hap zeewater naar binnen werkt, maar dan met een lichte bite erin. Al met al niet echt een aanrader. Dit zeg ik ook tegen de standhouder van de oestertent, die daarop zegt: ‘Beter ga je ze niet krijgen hoor, deze zijn afkomstig uit Bretagne. Heerlijk soepel in de mond en ze smaken wat zoeter dan de rest.’

Mijn gedachte daarbij is: ‘Als dit al de zoete variant is, hoe zout zal de rest dan wel niet smaken?’

Dan begint het opeens keihard te regenen in Nijmegen, maar het komt de sfeer alleen maar ten goede. Iedereen verzamelt zich onder de tenten die er zijn neergezet voor het festival en de mensen lijken allemaal nog gemoedelijker naar elkaar toe te worden. ‘Wat eet

jij daar precies?’ vraagt een wildvreemde vrouw aan mij. Op dat moment zet ik net mijn tanden in een dikke Amerikaanse Angus Beef Burger. ‘Wil je een hap?’ ‘Nee hoor eet maar lekker op.’ zegt ze. Al met al de sfeer zit er dus prima in, het bandje speelt heerlijk door, de mensen zitten knus op elkaar en genieten zichtbaar van al het lekkere eten.

‘Jep voor dit weekend zit het er weer op, volgend weekend zullen we in Leiden staan, ook een erg leuke stad hoor heb er nu al zin an!’ zegt de standhouder van de burgertent. ‘Het is hier elk weekend weer een groot feest, we zijn ook net een grote familie we helpen elkaar waar nodig is.’ Het Rollennndd Foodtruckfestival zal het hele jaar nog door het land heen reizen en zal veel Nederlandse steden nog bezoeken, van Leiden tot aan Maastricht, voor nu zit het er hier in Nijmegen op vanuit de stromende regen.

D66 pleit voor een hogere veiligheid rond studentencampussen Veel studenten voelen zich onveilig in de Spinozacampus in Amsterdam Zuidoost. De afgelopen tijd kwamen er veel meldingen van studenten binnen over geweld, aanranding, beroving en inbraak. Toch lijkt er nauwelijks iets te gebeuren om dit tegen te gaan. De studenten hebben het idee dat ze niet serieus worden genomen en hopen snel verbetering te zien.

Gemeenteraadslid Reinier van Dantzig (D66) maakt zich ook grote zorgen over de veiligheid van deze studenten: ‘de veiligheid moet nu echt omhoog!’

BRAM KRIKKE januari jl. een brute overval op klaarlichte dag. De jongen werd bedreigd met een mes, waarna hij vastgebonden in zijn eigen woning werd beroofd van zijn kostbare spullen. De woningbouw en DUWO Studentenhuisvesting hebben toen samen gekeken naar verschillende oplossingen en hebben toen de nodige maatregelen getroffen. Helaas bleek dit keer op keer niet genoeg te zijn om deze incidenten te doen stoppen. Nu zijn we een aantal maanden verder en is het probleem nog steeds niet verholpen. Reden genoeg om de handen ineen te slaan en tot een goede oplossing te komen.”

WAT ZOU DE GEMEENTE KUNNEN DOEN OM DE VEILIGHEID TE VERHOGEN?

WAT GAAT ER MIS?

“Allereerst gaat er al veel mis bij de veiligheidsvoorzieningen in de campus.

Ondanks dat de toegangsdeuren en de deuren van de woningen zijn verzwaard en door magneten niet van de buitenkant opengeduwd kunnen worden, lijkt dit ongenodigden niet tegen te houden.

Sterker nog, de deuren worden telkens met speels gemak opengebroken. Ook wat betreft de buurt gaat er veel mis. Er is weinig verlichting, veel onbewaakte en donkere hoekjes en weinig faciliteiten.

Dit zorgt voor zowel een permanent onveilig gevoel, als onveilige situaties.”

WAREN DEZE PROBLEMEN AL LANGER BIJ JULLIE BEKEND?

“De afgelopen periode kwamen er steeds meer meldingen. Met name over inbraak en geweldsincidenten. Zo was er op 30

“OOK WAT BETREFT DE BUURT GAAT ER VEEL MIS. ER IS WEINIG VERLICHTING, VEEL ONBEWAAKTE, DONKERE HOEKJES EN WEINIG FACILITEITEN”

“Allereerst moet er meer in de buurt gesurveilleerd worden door politie en wijkagenten. Ook moet er waar nodig meer verlichting komen, wat een veiliger gevoel moet creëren. D66 hoopt bovendien op meer en verbeterde faciliteiten in deze buurt. Wanneer je meer faciliteiten in de buurt plaatst, wordt de buurt overdag en s ‘avonds levendiger.

Dit soort maatregelen zouden ook al voor een veiliger gevoel kunnen zorgen.

Daarnaast wordt een campus op deze manier veel drukker bezocht, wat het natuurlijk minder aantrekkelijk maakt voor inbrekers.”

WANNEER ZOUDEN DEZE PLANNEN GEREALISEERD KUNNEN WORDEN?

“Dat gaat in komende periode beslist worden. Wij hopen dit natuurlijk zo snel mogelijk te kunnen realiseren. Iedere student verdiend ten slotte een veilige woning en woonomgeving. Daarnaast hebben deze studenten al lang genoeg moeten wachten.”

REDACTIE D | 27 MEI 2016

P47

Nestklevers & boomerangkinderen Uit huis of bij je ouders?

Studenten blijven langer thuiszitten. Niet alleen verlaten er minder studenten hun ouderlijk huis, het aantal uitwonende studenten dat binnen vijf jaar weer bij hun ouders inwoont is de afgelopen 20 jaar fiks gestegen. Het aantal zogenaamde “boemerangkinderen” is van 16 naar 25% gestegen sinds 1995. Er wordt verwacht dat het aantal uitwonende studenten de komende acht jaar met 13 duizend daalt. Maar hoe vinden de “nestklevers” het eigenlijk om zo lang bij hun ouders te blijven plakken? En wat voor voor- en nadelen heeft het om weer bij je ouders in te trekken? We vroegen het enkele Zwolse studenten. YPE ABELS Maar eerst wat meer duidelijkheid. Het CBS onderzoek “Vastigheid is iets voor dertig plus” verklaart de toename van huiswaarts kerende studenten deels door een toename van alleenstaande studenten. Alleenstaande studenten die op zichzelf wonen zijn minder zelfredzaam, zo is de gedachte. Maar ook studerende stelletjes lukt het vaak niet om zelfstandig te blijven wonen: Onder studenten is de voornaamste reden om weer bij je ouders in te trekken een relatiebreuk. Een andere oorzaak die zich steeds vaker voordoet is een tekort aan geld.

‘‘ALLEENSTAANDE STUDENTEN DIE OP ZICHZELF WONEN ZIJN MINDER ZELFREDZAAM’’ Een op de vijf studenten die weer terugkeert naar hun ouderlijk huis geeft aan dat te doen vanwege financiële problemen. De stijging van het aantal nestklevers en boemerangkinderen heeft veel te maken met de afschaffing van de basisbeurs. Prognoses van het CBS voorspelden dat zonder de afschaffing van de overheidstoelage er zo’n 35 duizend meer uitwonende studenten zouden zijn over 8 jaar.Doordat blijkbaar met name de arme en de eenzame studenten thuis blijven zitten, lijkt het nu misschien een grote straf om weer bij je ouders in te trekken. Toch waren onze 27 mei 2016 | REDACTIE D P48

ik genoeg geld heb gespaard en ga dan uit huis. Gemiddeld werk ik zo’n drie keer per week bij een restaurant om daarvoor te sparen.

WAT VIND JE VAN HET NIEUWE LEEN STELSEL?

ondervraagden allemaal nog redelijk positief over het (vooruitzicht van weer) samenwonen met hun ouders. En ook over de grootste voor- en nadelen zijn ze het wel eens.

Caitlin Saboo, 20, journalistiek.

Woont bij ouders, heeft nog wel basisbeurs.

WAAROM WOON JE NOG BIJ JE OUDERS?

Ik wou wel op kamers, maar ik vind het zonde om dat nu al te doen. Ik hoef nu maar een halfuurtje te reizen vanaf mijn ouderlijk huis in Harderwijk om op school te komen. Ik ga liever op kamers als ik volgend jaar stage moet lopen, dat ga ik in een andere stad doen en anders zou ik lang moeten reizen. Bovendien is het ook gewoon duur om een kamer te huren en lenen doe ik liever niet.

HOE VINDEN JE OUDERS HET DAT JE NOG BIJ ZE WOONT?

Ze vinden het wel slim dat ik het op deze manier aanpak. Voor nu vinden ze het prima. Ik moet alleen niet nog vier jaar thuis blijven plakken haha. Ik wacht tot

Ik denk dat door het nieuwe stelsel wel minder mensen kunnen studeren. Arme mensen moeten zich in de schulden steken om een opleiding te volgen. Dan heb je geen goed begin na je studie en ook geen eerlijk begin. Door de basisbeurs af te schaffen stimuleer je arme mensen niet meer om te studeren.

WAT VIND JE HET GROOTSTE NADEEL VAN BIJ JE OUDERS WONEN? De controle. Je moet alles wat je doet verantwoorden en je moet gewoon veel rekening met je ouders houden. Op een gegeven moment wil je gewoon alles zelf inplannen.

WAT VIND JE HET GROOTSTE VOORDEEL VAN BIJ JE OUDERS WONEN?

Alles wordt voor je gedaan. Het is fijn als je thuiskomt na een lange dag en het eten staat voor je klaar. Bovendien is het gezellig, ik kan niet goed tegen alleen zijn.

‘‘IK HOEF NU MAAR EEN HALFUURTJE TE REIZEN VANAF MIJN OUDERLIJK HUIS IN HARDERWIJK OM OP SCHOOL TE KOMEN’’

Romy van de Pol, 18, accountancy Woont bij ouders, geen basisbeurs.

WAAROM WOON JE NOG BIJ JE OUDERS?

Omdat ik het te duur vind. Maar ik vind het ook niet perse nodig om nu op kamers te gaan. Ik hoef gemiddeld maar 3 dagen per week naar school dus heen en weer reizen vind ik te doen. Ik moet wel 2 uur reizen om op school te komen.

HOE VINDEN JE OUDERS HET DAT JE NOG BIJ ZE WOONT?

M’n ouders vinden het prima. Ze vinden het verstandig om te wachten tot ik genoeg geld heb. Ik merk wel dat het huis af en toe een beetje te vol is. Ik heb ook nog oudere broers en zussen in huis, zoveel volwassenen onder één dak levert nog wel eens wat spanning op.

BEN JE NOG VAN PLAN OM HET HUIS UIT TE GAAN?

Ik ben al wel aan het sparen. Over één of twee jaar hoop ik samen te wonen met mijn vriend. Om dat te betalen werk ik op een accountingkantoor en daarnaast ook nog in een café s’avonds.

WAT VIND JE VAN HET NIEUWE LEENSTELSEL? Ik baal er aan de ene kant wel van dat ik geen basisbeurs krijg. Maar ik vind het wel goed dat studenten nu verstandiger met hun geld om moeten gaan en beter moeten nadenken over hun studie.

‘‘ER WORDT VOOR JE GEKOOKT’’

WAT VIND JE HET GROOTSTE NADEEL VAN BIJ JE OUDERS WONEN? Behalve gebrek aan privacy vind ik het vervelend om verantwoording af te leggen over alles wat ik doe aan mijn ouders. Je moet altijd rekening houden met je ouders

WAT VIND JE HET GROOTSTE VOORDEEL AAN BIJ JE OUDERS WONEN?

Het is heel goedkoop en je was wordt gedaan. Er wordt voor je gekookt, je kan de auto lenen en het is gezellig.

Lobke Henny, 19, bedrijseconomie Uitwonend sinds Januari 2016, heeft nog wel basisbeurs.

WAT MAAKT EEN GOEDE STUDENTENKAMER?

Het moet op een goede locatie zijn en het moet een beetje goed aanvoelen. Dat je weet dat je op je plek zit. Ik zou niet in een vieze kamer of een slechte wijk willen zitten. Gezellige huisgenoten zijn ook belangrijk.

HEB JE MOEITE MET RONDKOMEN VAN JE GELD?

Nee, ik kan nog wel goed rondkomen. Ik heb een aanvullende beurs, verder leen ik niet bij. Maar ik heb twee baantjes waar ik ongeveer 20 uur per week werk.

Ik ben ongeveer de helft van m’n inkomen kwijt aan huur.

‘‘IK ZOU NIET IN EEN VIEZE KAMER OF EEN SLECHTE WIJK WILLEN ZITTEN.’’

HOE ZOU JE HET VINDEN OM WEER BIJ JE OUDERS IN TE TREKKEN?

Ik zou het geen ramp vinden, ik kom in de weekenden ook nog wel vaak thuis namelijk. Maar liever niet natuurlijk.

Mijn ouders zou het niet zoveel uitmaken als ik weer thuis kom wonen denk ik. Het zou misschien wel wat spanningen op kunnen leveren als ik ineens weer thuis zou gaan wonen. Dan moet je je plotseling weer aanpassen aan de regels van je ouders.

GROOTSTE VOORDEEL EN NADEEL VAN OP JEZELF WONEN?

Het is fijn om zelfstandig te zijn en zoveel vrijheid en rust te hebben als je op kamers woont. Maar af en toe is het wel een beetje eenzaam.

GROOTSTE VOORDEEL EN NADEEL VAN BIJ JE OUDERS ZITTEN?

Het is fijn dat alles voor je gedaan wordt thuis, maar je hebt wel altijd drukte om je heen en je wordt natuurlijk ook altijd een beetje gecontroleerd door je ouders.

Frank Bruinink, 25, sociaal pedagogische hulpverlening Uitwonend sinds 2010, wel basisbeurs

WAT MAAKT EEN GOEDE STUDENTENKAMER? Het internet moet natuurlijk goed zijn en je moet voldoende ruimte hebben om met een aantal mensen te zitten ergens in het huis. Goede faciliteiten zijn ook belangrijk, vooral een wasmachine is ideaal.

HEB JE MOEITE MET RONDKOMEN VAN JE GELD?

Ik kan makkelijk rondkomen. Ik werk niet maar heb een basisbeurs en een lening.

Als ik iets tekort kom leen ik gewoon wat meer bij.

HOE ZOU JE HET VINDEN OM WEER BIJ JE OUDERS IN TE TREKKEN?

Dat zou ik wel minder vinden. Ik zou dan echt een stuk langer moeten reizen.

Bovendien ben je dan wel een heel stuk van je vrijheid kwijt ineens, je kan dingen niet meer lekker zelf inplannen. Hier kan ik de afwas gewoon laten staan als ik een keer geen zin heb, dat hoef ik thuis niet te proberen.

GROOTSTE VOORDEEL EN NADEEL VAN OP JEZELF WONEN?

Het hebben van je eigen plek is gewoon top. Een nadeel als je veel huisgenoten hebt is wel dat je soms onenigheid hebt over de gedeelde ruimtes. Of je wel of niet binnen mag roken, hoe vaak er schoongemaakt wordt en hoe hard en vaak je muziek kan draaien zijn nog wel eens discussies over bijvoorbeeld.

‘‘ALS IK IETS TEKORT KOM LEEN IK GEWOON WAT MEER BIJ.’’ GROOTSTE VOORDEEL EN NADEEL VAN BIJ JE OUDERS WONEN?

Het is natuurlijk wel makkelijk als je niet zelf hoeft te koken. Maar ik heb na al die tijd op mezelf wonen echt geen zin meer om verantwoording af te leggen aan mijn ouders.

REDACTIE D | 27 MEI 2016

P49