NWSNET Magazine maart 2016

Page 1

NEWS

NEWSNET MAGAZINE | X-FILES | 18 MAART 2016

NET

MAGAZINE

REPORTAGE:

DE ERVARINGEN VAN EEN COMAZUIPER

8

STEAK & BLOWJOB DAG MANNELIJKE TEGENHANGER VAN INTERNATIONALE VROUWENDAG

24

WORLD PRESS PHOTO EEN ADEMBENEMENDE TENTOONSTELLING IN DE GROTE KERK VAN ZWOLLE

30


DUITSLANDQUIZ

Onze verslaggever Jaap Blokker heeft meegedaan met de Duitslandquiz met Ron Jans als gastheer.

27

Op verjaardag bij Bokito 20

Studenten Joery en Ilona hebben de stoute schoenen aangetrokken en het effect van lachgas getest.

PUTTERWEG

Fashiontrends 22 2016

Hormoonverstoorders in cosmetica 36 18 MAART 2016 | X-FILES 2

Inside Google met Matt Cooke 10

LACHGAS

9

Redacteur Joery van den Berg onderzocht de veiligheidssituatie op de Putterweg tussen Putten en Ermelo. 38 Filmcolumn Muziekhandel Nutrilon Chinezen Foodcolumn Amerikaanse verkiezingen Interview met “pestkop” Meer jongeren naar zorgboerderij Voetbalcolumn Aanpassing literatuurlijst Koningsdag 2016 Pop-Up Politiebureau Oekraïne referendum Roddelrubriek Sloop Broerenkwartier Dementerende bejaarden Aanslagen in Ankara Het belang van vrijwilligerswerk Boekenweek 2016 De gevolgen van ALS Horoscoop Colofon

4 5 11 12 14 15 16 18 19 21 26 28 29 32 34 35 40 41 42 46 47

Twentse 25 Techniekweek

Boerinnen voeren actie 6


“Wanneer liefde en talent samenwerken kan men een meesterwerk verwachten” Afval prikken met ROVA 39 “IK DENK DAT JE TRADITIES MOET ZIEN ALS EEN RIJKE SCHAT AAN MENSELIJKE ERVARINGEN” 44

Albert Heijn sluit op zondag 43

De redactie is trots op het eindresultaat: ons eigen meesterwerk X-Files magazine. Een week lang hebben we keihard gewerkt aan ons X-Files magazine. Met passie en plezier zijn onze redactieleden door heel Nederland gereisd om de meest originele reportages en interviews te maken.

Bij X-Files heeft iedereen een passie voor journalistiek. Of dat nou interviewen, schrijven of fotograferen is; iedereen heeft zijn eigen talent. Wanneer we al dit talent bundelen, maken we samen iets moois.

Over de naam X-Files is goed nagedacht. De X staat voor het X-gebouw op de campus van Windesheim, dit is het gebouw van onze opleiding Journalistiek. Files staat voor de artikelen die in dit magazine te lezen zijn. De onderwerpen zijn enorm divers en daarom raden wij je aan om het magazine van voor tot achter uit te lezen. Veel leesplezier!

De hoofdredacteuren, Ellen, Gerinde, Ilse en Shanon


FILM EN MUZIEK

UPCOMING

Van Mainstream naar Alternative Bij Nederlandse muziek denkt menig Nederlander aan volksmuziek en fout geplaatste teksten. Als je het hebt over nieuwe Nederlandse artiesten die steeds groter worden denkt men aan Dance en electro. Nederland is een echt Dance land te worden. Voor veel jongeren veel geluisterde muziek, maar ook tot grote ergernis van veel andere jeugd. DOOR ELSKE BOUMA Daarom ga ik u verblijden met ander nieuws. Want ook in Nederland begint men steeds geïnteresseerder te raken in de cultuur van onze voorvaderen, dus ook de muziekgenres van heel wat jaartjes geleden. In een modern jasje natuurlijk, of helaas. Het is maar wat je er van vindt disco, folk, indie, rock, soul, funk, country, oftewel, mooie muziek! En dit is te zien in de opkomende artiesten van dit land.

SHMLSS: Bart van Manen en Michel Lancee begonnen een paar jaar geleden als huisdj’s. Ze staken oude disco beats in een nieuw jasje. Zoals al gezegd halen de jongens hun inspiratie van de vroegere discobeats vandaag. Het genre zegt het al: Future disco. Haal die flared jeans en afro-pruiken uit de kast en Groove erop los. Mister and Mississippi: Dit is een Nederlandse folkband. De band begon als schoolband op de Herman Brood academie. Het team heeft 4 leden. 3 mannen en een frontwoman. Hun genre is dus folk, maar valt ook onder alternative, eperimental indie folk. De band weet zich zeker te onderscheiden van de mainstream muziek in Nederland en de muziek is zeker waard om naar de luisteren. Ik kan niet meer zeggen dan ENJOY! Straight from the fridge: Is een band uit het zuiden van het land. Hun muziek draait rondom funk en soul. Hun doel? Zorgen dat er weel lekker gedanst en gesjanst wordt in de zaal. Ook zij geven hun eigen twist aan het soul en funk genre om zo fris publiek aan te spreken en muziekkenners te verassen. Hun doel?: “‘groovin’ the cold out of your bones!” 18 MAART 2016 | X-FILES 4

Heb jij het ook helemaal gehad met school? Gooi je huiswerk lekker aan de kant, want er komen weer heel wat goede redenen om wat uitstelgedrag te vertonen. De aankomende maanden komen er namelijk heel wat vette nieuwe films uit. En kunnen we nieuwe seizoenen van onze favoriete series weer in een keer achter elkaar gaan bingewatchen. Laat die popcorn maar poppen! DOOR DEMI BLOM

Demolition

Ook de vrouwen kunnen weer gaan genieten. Jake Gyllenhaal schittert namelijk in de hoofdrol van het drama Demolition van Oscar winnende regisseur Jean-Marc Valleé. Jake speelt een advocaat die na de dood van zijn vrouw op aparte wijze zijn eigen emoties weer probeert te begrijpen. Wij troosten hem wel, toch dames? 14 april

Game of Thrones, seizoen 6

Eindelijk! We hebben weer een jaar moeten wachten, maar eind april begint het zesde seizoen van Game of Thrones. Dat wordt weer nagelbijtend voor de televisie zitten en maar hopen dat jouw favoriete karakter niet gekilld wordt door genadeloze George R. R. Martin. Het zesde seizoen is gebaseerd op een heel klein deel van het vijfde boek uit de A Song of Ice and Fire serie, A Dance with Dragons en voor het grootste deel op het tot nu toe nog ongepubliceerde zesde boek The Winds of Winter. 24 april

Batman vs. Superman: Dawn of Justice

Dit wordt een feest voor superheldennerds. De strijd tussen de sterkste man op aarde en de dark knight barst los. Ben Affleck trekt voor de allereerste keer zijn Batsuit aan en neemt het op tegen de Henry Cavill als Clark Kent. Gaat sterfelijke Batman het ooit winnen van de onkwetsbare Superman? 24 maart

Daredevil, seizoen 2

Het tweede seizoen van deze Netflix/ Marvel-superheld is daar. En dat terwijl van tevoren afgesproken was het bij 1 seizoen te houden. Daredevil is alleen zo’n enorm succes dat er speciaal voor hem een tweede seizoen ontwikkeld is. Watch it, if you dare… 18 maart Enjoy!

Riphagen

Een nieuw waargebeurd oorlogsdrama van Nederlandse bodem. Jeroen van Koningsbrugge kruipt in de huid van landverrader Andries Riphagen. Een Nederlandse crimineel die samenwerkte met de Duitsers in de Tweede Wereldoorlog en vele oorlogsmisdaden op zijn naam heeft staan. 5 mei


INTERVIEW

De geschiedenis van

muziekhandel Reichenbach

Muziekhandel Reichenbach bestaat 170 jaar. Ze vieren van 21 tot en met 26 maart hun verjaardag met allemaal verschillende activiteiten. Naar aanleiding van het 170-jarig bestaan van muziekhandel Reichenbach vertellen Eugenie en Laurens Reichenbach over de geschiedenis van de zaak die al vijf generaties in eigendom van hun familie is. DOOR SIL BIESBROEK Muziekhandel Reichenbach heeft in 1846 haar deuren geopend. Hoe is de zaak begonnen? Eugenie: “Nicolaas Reichenbach is begonnen met de zaak. Dat was wel in Zwolle, maar op een andere locatie dan nu. Ze verkochten toen vooral Mandolines, violen en andere instrumenten die in die tijd veel werden gebruikt. Het was toen ook meer voor de elite, veel mensen konden geen instrumenten betalen. Rond 1920/1930 gaf mijn opa ook muziekles. Hij gaf echt les aan grote groepen mensen en mijn vader ook. Die ging naar de polder en gaf daar les in boerderijen en huishoudens, maar huurde ook wel eens zalen om muziekles te geven. Soms waren er lessen met meer dan honderd man.”

Muziek ontwikkelde zich in de loop der jaren. Er kwamen andere muziekgenres op en dat bracht ook andere instrumenten met zich mee. Hoe hebben jullie daar op ingespeeld? Eugenie: “Vooral zorgen dat de juiste instrumenten er staan. Mensen die erom vroegen, zagen dat en kwamen daardoor instrumenten kopen. Er was ooit een erg populair nummer op het Songfestival, dat werd gespeeld door een Duitse zangeres met een witte gitaar. Toen moest opeens iedereen witte gitaren hebben en dat verkochten we dus ook. In die zin ga je wel mee met de tijd.”

Rond de jaren ’60 en ‘70 kwam de popmuziek steeds meer op. Wat gebeurde er toen? Eugenie: “Mijn vader is eigenlijk heel veel les gaan geven en is er op uit getrokken, zoals ik net ook al zei. De Noordoostpolder werd toen aangelegd en daar is mijn vader veel les gaan geven.” Laurens: “Nederland liep een beetje achter in die tijd door onder andere de wederopbouw na de oorlog. In Amerika had je natuurlijk al Elvis Presley en rock ‘n roll enzovoort. Maar rond de jaren ’60 kwamen The Beatles en de Rolling Stones op in Engeland. Dat heeft popmuziek

ook toegankelijk gemaakt in Nederland. Eerst verkochten we vooral grammofoonplaten en rond die tijd zijn we begonnen met het verkopen van vinyl. Sinds de jaren zestig is de gitaar ook echt opgekomen en die zien we natuurlijk nu nog steeds in elke band.” Op gegeven moment komt er ook steeds meer synthesizermuziek en worden dj’s steeds bekender. Werden daar ook al gauw spullen voor verkocht in de muziekhandel, zodat mensen zelf die muziek konden gaan produceren? Eugenie: “Rond de jaren negentig was er nog niet echt vraag naar. Er was geen internet, dus je kon ook niet gaan googelen hoe dat allemaal werkte. Die muziek werd toen natuurlijk al wel geproduceerd, maar de massa kon er niet bij. Je moest echt connecties hebben of in een studio gaan werken om die muziek te kunnen maken.” Laurens: “Nu kun je steeds meer met bijvoorbeeld draaitafels werken omdat je alles ook kan opzoeken als je het niet begrijpt. Maar dat is echt iets van de afgelopen tien jaar. Toen is er ook pas echt handel in ontstaan. De afgelopen vijf jaar pas zijn draaitafels iets wat je standaard vindt in een muziekhandel.”

“MENSEN ZIJN OP ZOEK NAAR IETS TASTBAARS”

Om terug te komen op jullie 170-jarig bestaan. Hoe is het gelukt om 170 jaar te bestaan en succesvol te zijn? Laurens: “Mensen zijn op zoek naar iets tastbaars. Als je het hebt over internetverkoop, zie je ook dat niet iedereen daarin meegaat, omdat mensen op zoek zijn naar een bepaalde vorm van romantiek. Mensen willen toch een bepaalde ervaring hebben als ze in een winkel komen, anders wordt het allemaal heel erg vlak en zit er weinig beleving in. Wij proberen zo’n ervaring te bieden met een persoonlijke benadering en daarom denk ik ook dat wij 170 jaar bestaan.” 18 MAART 2016 | X-FILES 5


INTERVIEW

#Kalverliefde

De Partij voor de Dieren heeft een motie ingediend om kalfjes langer bij de koe te laten lopen. Woensdag 15 maart zijn ongeveer 150 boerinnen naar het Binnenhof in Den Haag gegaan om hier op een positieve manier actie tegen te voeren. Volgens Marianne Thieme, de fractievoorzitter van de PvdD, zou dit het welzijn van de dieren verbeteren. Boerin Jenny Kok (24) uit Vinkenbuurt is ook mee geweest naar Den Haag om duidelijk te maken dat dit absoluut niet waar is. Met de actie #Kalverliefde willen ze duidelijk maken dat ze vakmensen zijn en weten waar ze het over hebben. DOOR ILSE VAN BEESTEN Hoe is deze actie tot stand gekomen? Het is allemaal begonnen binnen een Facebookgroep genaamd ‘Koeienboerinnen’. Hierin praten we over dingen binnen onze beroepsgroep en wisselen we ervaringen en tips uit. Die motie was een hot item binnen de groep. We vonden de situatie zorgelijk., want In Den Haag staan ze niet met beide benen in de praktijk, maar wij wel. Met wat brain18 MAART 2016 | X-FILES 6

stormen zijn we op de naam #Kalverliefde gekomen. Met de hashtag houden we iedereen op de hoogte van wat er rondom dit onderwerp gebeurt.

Waarom is het niet beter om het kalfje voor een paar dagen bij de koe te laten? De moeder koe en het kalfje hebben geen binding op het moment dat het kalfje geboren wordt. Als je het kalfje direct weghaalt en de moeder direct terug gaat naar de groep, dan is er niets aan de hand. Maar al zijn ze maar 24 uur bij elkaar, dan kan die band er wel zijn. Dus dan is het uiteindelijk veel zieliger om het kalf bij z’n moeder weg te halen.

‘’IN DEN HAAG STAAN ZE NIET MET BEIDE BENEN IN DE PRAKTIJK, WIJ WEL’’

Welke gevaren zijn er als het kalf bij de koe blijft? Koeien zijn nogal lomp en niet voorzichtig. Ze gaan nog wel eens op het kalf liggen, of het nou per ongeluk is of expres. Als we dan iets later na de geboorte de stal binnenkomen, kan het al te laat zijn. Ook kan het kalfje klem komen te zitten in de stal.

Nog een reden is dat wanneer de moeder koe een ziekte bij zich draagt, en het kalfje in haar mest gaat liggen, deze ziekte makkelijk overgedragen kan worden. Een kalfje dat net geboren is, heeft nog geen antistoffen, dus is er extra gevoelig voor. Haal je het kalfje direct na de geboorte weg, dan haal je de kans op infectie ook weg. Een kalfje moet zo snel mogelijk na de geboorte zo veel mogelijk biest via melk binnenkrijgen. Hierin zitten alle antistoffen die de kalfjes beschermen tegen ziektes. Dit kunnen ze ook wel bij de moeder koe krijgen, maar daar drinken ze steeds kleine beetjes. Ook kunnen wij dan niet controleren of ze wel genoeg drinken. Als wij deze biest handmatig geven, weten we zeker dat het kalf genoeg binnenkrijgt.


Wat staat er precies in de brief die jullie woensdag 15 maart in Den Haag hebben aangeboden aan de Tweede Kamerleden? We hebben uitgebreid uitgelegd waarom het niet verstandig is om het kalfje bij de koe te laten. Ook hebben we gezegd dat de motie op emotie gebaseerd is in plaats van op feiten en dat we dat zorgelijk vinden. We hebben al onze feiten onderbouwd, met onder meer resultaten van onderzoeksinstituten.

‘’WE WILDEN NIET ALS TYPISCHE BOERINNEN MET KLOMPEN AAN OF VERKLEED IN EEN KOEIENPAK NAAR HET BINNENHOF AFREIZEN’’

Er zijn ongeveer 15 boerinnen die de brief samen gemaakt hebben. Uiteindelijk is deze brief door 240 boerinnen, van binnen en buiten de Facebookgroep, ondertekend. We wilden echt een actie voeren die door de boerinnen georganiseerd was.

Waarom zijn er alleen maar boerinnen bij betrokken en geen boeren? Dat komt eigenlijk omdat kalveren opfokken een beetje een ding is wat de boerinnen meestal doen. Zij zijn daar ook secuurder in en het is ook niet het zwaarste werk. Kalfjes verzorgen kun je vaak makkelijk om andere dingen heen plannen. Je doet het wel altijd op hetzelfde tijdstip, maar je kunt zelf bepalen wanneer het jou het beste uitkomt.

In Nederland zijn we niet zo van het actievoeren. Als er actie gevoerd wordt zie je vaak alleen boze boeren. Dat wilden wij absoluut niet. Wij wilden positief in het nieuws komen, maar wel echt van ons laten horen. Als je niks doet, denken ze in Den Haag dat wij makkelijk over ons heen laten lopen. We wilden niet als typische boerinnen met klompen aan of verkleed in een koeienpak naar het Binnenhof afreizen. Wij zijn gewone vrouwen die van zich laten horen omdat we het ergens niet mee eens zijn. We wilden geen vervelende benamingen naar de tegenpartij schreeuwen, maar op een normale manier melden dat wij tegen de motie zijn. Welke partijen zijn voor de motie en welke partijen zijn tegen? Partijen voor de motie: PvdD, SP, PvdA, GroenLinks, D66, 50PLUS, PVV.

Partijen tegen de motie: VVD, CDA, ChristenUnie, SGP.

Welke mensen hebben jullie gesproken op het Binnenhof? Ik was toezichthouder, dus ik kon niet alles goed volgen, maar volgens mij kwamen Dion Graus van de PVV, Jaco Geurts van het CDA en Marianne Thieme van de PvdD naar buiten. Marianne Thieme heeft echter niet met ons gesproken, maar alleen met de pers. Dat doet ze bewust. Alle anderen wilden wel onze kant horen en met ons in gesprek gaan. We hadden sowieso al gedacht dat we Marianne Thieme niet kunnen overtuigen, aangezien ze zo vol van haar eigen gelijk is. Het was dan ook niet onze doelstelling om de Partij van de Dieren te overtuigen. Wat hoop je dat deze actie gaat opleveren? Ik hoop dat tegenstanders in vervolg eerst gaan praten met mensen uit de praktijk voordat ze dingen beginnen te roepen. Als politici eerst met ons in gesprek waren gegaan, waren ze er meteen achter gekomen dat deze motie geen welzijn voor de dieren oplevert, maar dat het juist hartverscheurend is. Het geluid van een kalfje dat na een paar

dagen bij z’n moeder weggehaald wordt, wil je echt niet horen, geloof me.

‘’IK VERWACHT DAT DEZE MOTIE UITEINDELIJK GEWOON VAN TAFEL GEVEEGD ZAL WORDEN’’

Wat verwacht je dat deze actie gaat opleveren? De motie is aangenomen, dus ik denk dat ze onderzoeken gaan doen en ik verwacht dat uit die onderzoeken de feiten voortkomen die wij aangedragen hebben in onze brief. Als dat gebeurt, komen ze tot dezelfde conclusie wij, dus dat deze motie geen extra welzijn voor de dieren oplevert. Ik verwacht dat deze motie uiteindelijk gewoon van tafel geveegd zal worden.

Dus je hebt er eigenlijk wel veel vertrouwen in? Ja! Ik was van te voren ook niet bang dat het niet zou lukken, maar ik vond wel dat we een keer op een positieve manier iets van ons moesten laten horen. We moeten niet alleen maar aan de zijlijn blijven staan en weer zo’n motie van Marianne Thieme over ons heen laten komen. 18 MAART 2016 | X-FILES 7


REPORTAGE

Kater of coma?

Drink bewust

“Ik kan nog steeds niet geloven dat ik dit heb gedaan, wat een belachelijk idee. Een hele fles Bacardi in één keer achteroverslaan. Ik heb blijkbaar nog een paar minuten gelopen. Toen viel ik opeens neer, daar lag ik, niet meer bij bewust zijn. Ik heb iedereen de stuipen op het lijf gejaagd, ik bedoel maar, ik had dood kunnen zijn.” DOOR DEMI BLOM Comazuipen, helaas komt het nog al te vaak voor. Het aantal jongeren dat door een alcoholvergiftiging in het ziekenhuis belandt is in 2015 zelfs gestegen. “Ik denk dat het zou kunnen komen doordat er nu strengere regels zijn en als tieners eenmaal 18 zijn, dat ze dan harder los gaan. Maar ik denk ook dat het een soort trend is dat er meer drankspelletjes gedaan worden, dat dat normaler en grappiger is dan vroeger. Vroeger gebeurde comazuipen ook wel, maar ik heb het gevoel dat het toen meer per ongeluk gebeurde en dat er nu meer bewust veel wordt gedronken,” zegt Pien Witteveen van stichting Be-Aware. Zij geeft op middelbare scholen in heel Nederland voorlichting over onder andere alcohol.

“HET ZAG ER AFSCHUWLIJK UIT’’

Yuri Bos was een comazuiper. Zo’n 7 jaar geleden liep een avondje feesten met zijn vrienden totaal verkeerd af. “Ik kwam bij een feestje bij iemand thuis. Ik was 17 ofzo, nog niet ervaren met drank. Ik zoop gewoon maar wat. Het moment dat ik in coma raakte, kan ik me niet meer herinneren. Zo zou ik eerst ook nog heel wat te hebben gebraakt voor ik in coma raakte. Iemand heeft daar zelfs nog een filmpje van gemaakt en bewaard. Daar ben ik niet blij mee, het zag er echt afschuwelijk uit.” Het feit dat zijn vrienden een filmpje maakte terwijl Yuri knock-out op de grond lag is zorgelijk. Zij hadden niet direct in de gaten in wat voor gevaar hun vriend zich verkeerde. Ook Yuri 18 MAART 2016 | X-FILES 8

zelf had op 17-jarige leeftijd geen idee wat alcohol allemaal kon veroorzaken. Daarom is hij groot voorstander van meer voorlichting over alcohol. “Dat is gewoon noodzakelijk, juist met een hard voorbeeld. Dat doen ze toch ook met roken, dan laten ze plaatjes zien van longen die kapot zijn gegaan door het roken. Doe zoiets ook met alcohol. Ik denk dat je met een concreet voorbeeld moet komen op school. Alleen een richtlijn van geen drank onder de 18 helpt niet volgens mij.”

Stichting Be-Aware is heel actief bezig met de bewustwording van kinderen over de gevaren die alcohol met zich mee kunnen brengen. “Pubers zijn vooral bezig met de gevolgen voor vandaag en morgen en niet met wat er over 10 jaar gebeurt, maar die gevolgen proberen we wel over te brengen. We laten ook de leuke kant zien. We zwaaien niet met het vingertje. We willen een stukje begrip creëren. ‘Dan doe je heel de avond je best doet om er goed uit te zien, en lig je vervolgens laveloos onder een bank.’ Zulke dingen zeggen we ook tegen ze. We willen de kinderen meer met een grapje benaderen, dan streng tegen ze te zijn.”

Ik spreek Yuri in een Café in Zwolle, met een Bockbiertje in de hand vertelt hij mij over zijn slechte ervaring met alcohol. Ironisch, maar hij heeft van zijn fouten geleerd. “Het ging in één keer. Je kan eerder 20 biertjes verspreid over een avond drinken, in plaats van in één keer een fles Bacardi achterover te gooien. Het is een momentum. Ik mocht sowieso 5/6 weken niet drinken, maar ik ben daarna wel gewoon weer gaan stappen, alleen waren er wel

“JE DOET HEEL DE AVOND JE BEST OM ER GOED UIT TE ZIEN, VERVOLGENS LIG JE LAVELOOS ONDER EEN BANK”

een paar avonden dat ik helemaal niet of nauwelijks dronk. Ik heb geleerd dat je ook plezier kan hebben zonder dat je teveel hoeft te drinken. Drink gewoon met mate.”

De naam Yuri Bos is gefingeerd.


HET EFFECT VAN LACHGAS Lachgas is een erg populaire drug onder jongeren. Het werd vroeger vooral gebruikt op feestjes of afterparty’s, maar tegenwoordig wordt het steeds vaker gebruikt zonder dat er een speciale aanleiding voor is. De vraag die gesteld kan worden is of dit een gevolg is van het verbieden van alcohol onder de 18. Maar de redactie vroeg zich eerst iets anders af. Namelijk: Wat is het effect van Lachgas? DOOR SIL BIESBROEK “Het kopen van de patronen is gewoon legaal dus iedereen kan er aan komen, ook onder de achttien. Toch hebben wij er voor gekozen het niet te verkopen. Omdat als je het te vaak gebruikt, je lichaam er mee stopt”, vertelt een werknemer van smartshop De Sjamaan. “Bij te vaak gebruiken moet je denken aan twee weken achter elkaar een paar keer per dag.” Er zit dus wel een risico aan overmatig gebruik.

“OP EEN GEGEVEN MOMENT KRIJG JE ECHT EEN TINTELING EN WORD JE HEEL ERG VAAG”

Onze redacteuren Ilona Bosch en Joery van den Berg trokken de stoute schoenen aan en probeerden zelf lachgas. Hieronder vertellen ze over hun ervaring met het ballonnetje. Jullie hebben zojuist lachgas gebruikt, voel je daar nog enig effect van? Joery: “Ik ben nog steeds moe en dat was ik daarvoor ook.” Ilona: “Nee helemaal niks.” Kunen jullie beschrijven wat jullie voelden tijdens het gebruik? Joery: “Tijdens het inademen merk je al dat er wat gebeurt. Op een gegeven moment krijg je echt een tinteling en word je heel erg vaag. Ik hoorde tijdens het gebruik ook de hele tijd een apart geluid. Iets van: Zzhh… Het is wel echt een aparte ervaring.” Ilona: “Toen ik bijna alles ingeademd had werden mijn spieren een stuk losser en kon ik de ballon niet meer goed vasthouden. Ik had het gevoel dat alles ging trillen, mijn lichaam trilde ook heel erg. In mijn hoofd werd ik vooral zweverig en ik voelde me heel licht. Het voelde fijn voor een korte tijd.” Is het vooral lachen en ontspanning of gebeurde er ook nog iets anders? Joery: “Het is gewoon lachen om te doen. Het is een aparte ervaring door het gevoel dat je krijgt. In sommige settings is dat gewoon leuk om te doen, zoals een keer met vrienden.”

“IK HAD HET GEVOEL DAT ALLES GING TRILLEN”

Ilona: “Het is heel even ontspannen denk ik, omdat je je los voelde en even moest lachen. Verder gebeurde er niet veel.” Hebben jullie het al een keer eerder gedaan? Joery: “Ja, ik heb het wel één keer eerder gedaan. Dat was op een feestje met vrienden.” Ilona: “Ik ook één keer eerder met vrienden thuis. Ik heb het toen wel meerder keren achter elkaar gedaan.” Komt er nog een volgende keer? Joery: “Niet per se, maar misschien wel.” Ilona: “Een vriendin van mij wil ook nog een keer lachgas doen, dus misschien samen met haar.”

18 MAART 2016 | X-FILES 9


INTERVIEW

De fenomenale veranderingen van Google Google is de grootste zoekmachine ter wereld. Per dag worden er drie biljoen zoekopdrachten verwerkt. In 1998, toen Google net bestond, werden de zoekopdrachten naar Google ge-sms’t. In de afgelopen jaren heeft de zoekmachine flinke veranderingen ondergaan. Een nieuw onderdeel van Google is twee jaar geleden in het leven groepen: Google News Lab. “We willen journalisten in staat stellen om te denken aan de toekomst van de media”, vertelt Matt Cooke, leider van Google News Lab in Groot Brittannië. DOOR SHANON VAN DEN ANCKER Je bent zelf journalist geweest bij de BBC, inmiddels werk je voor Google. Hoe ben je daar terecht gekomen? “Ik heb negen jaar bij BBC News gewerkt. In die tijd heb ik verschillende verhalen gemaakt en veel ervaringen gehad. Ik heb veel verslaggeving gedaan, maar ik hield me ook bezig met productie, televisie en radio. Na negen jaar was ik toe aan een nieuwe uitdaging. Google was een geweldige kans en voor mij was het logisch om van televisie naar online te gaan.”

Kun je uitleggen wat Google News Lab is? “Het is een nieuwe tool, voornamelijk voor journalisten. Met behulp van het News Lab kunnen ze bijvoorbeeld zien welke trends, qua zoekopdrachten, er zijn in een land. We willen journalisten

laten nadenken over de manier waarop digitale middelen hen kunnen helpen. Want tegenwoordig kan het publiek steeds meer informatie op hun mobiele telefoon vinden.”

Waar komt het idee voor Google News Lab vandaan? “Grotendeels komt het idee van mensen bij Google die al veel contact hebben gehad met uitgevers of journalisten. Net als ik, heeft onze directeur Steve Grove ook een journalistieke achtergrond. Voor ons was het dus een belangrijk idee om te realiseren.” Is Google News Lab alleen voor journalisten? “We focussen ons vooral op het werken met journalisten, omdat we veel inkomende verzoeken van journalisten en ook van journalistiekstudenten krijgen. Maar natuurlijk is de website ook beschikbaar voor ‘normale’ burgers.”

Wat is de handigste tool op Google News Lab voor journalisten? “Dat hangt af van de verhalen die je wilt vertellen. Persoonlijk zou ik kiezen voor Google Trends, omdat het inzicht geeft in hoe gebeurtenissen hebben geleid tot het zoeken van meer informatie in Google. Het laat bepaalde kwesties, onderwerpen en thema’s zien die erg boeiend zijn.” Ons nieuws ecosysteem is de afgelopen vijf jaar enorm veranderd. Hoe gaat Google om met die veranderingen? “Afgelopen jaar heeft Google het Digital

News Initiative aangekondigd. Dat is onze manier om uitgevers te steunen en een betere partner te zijn. We bekijken het op drie verschillende onderdelen. Het eerste deel is productontwikkeling. We denken samen met uitgevers over hoe we de bestaande tools, producten en diensten kunnen verbeteren. Het tweede deel is productvernieuwing. We hebben een vernieuwingsfonds van 150 miljoen euro opgezet waar journalisten en uitgevers zich toe kunnen wenden. Het derde deel is training en onderzoek, dat grotendeels wordt aangedreven door het werk dat Google News Lab doet.”

Nieuws wordt steeds meer via social media platforms geleverd. Dat betekent dat deze artikelen niet meer als zoekresultaten op Google komen te staan. Wat zijn hier de consequenties van voor Google? “Ik denk dat zoeken altijd een grote activiteit zal zijn wanneer het aankomt op het leveren van nieuws aan redacties. We weten natuurlijk dat er veel mensen zijn die voor nieuws op hun mobiele telefoon kijken. Als ze het nieuws niet binnen tien seconden krijgen, vanwege advertenties of traag internet, zijn ze snel geneigd om weg te klikken. Google Accelerated Mobile Pages is onze poging om het mobiele web te laten werken. Bovendien is Europa erg divers, sommige landen hebben helemaal geen uitzendingen via Snapchat.”

Google heeft tools om journalisten te helpen, maar het lijkt alsof journalisten minder belangrijk worden. De burgerjournalistiek is meer in opkomst. Waarom creëert Google nog deze tools voor journalisten? “De missie van Google is om informatie overal beschikbaar te maken. Professionele journalistiek is voor ons een prioriteit. Persoonlijk heb ik liever een afgerond verhaal van verschillende bronnen, in plaats van één kant van één bron.” Hoe zullen we gaan zoeken in de toekomst? Wat zal er veranderen? “Ik denk dat het gaat neerkomen op de apparaten en de verschillende producten die we hebben, zoals horloges of auto’s. In de tijd dat Google bestaat zijn er al zoveel fenomenale veranderingen geweest, dus wie weet wat er gaat komen.”

18 MAART 2016 | X-FILES 10


Nutrilon-Chinezen bestormen Jumbo Met dozen, plastic tassen, fietsen met fietstassen en auto’s staan ze klaar. Net als elke ochtend staat er weer een groep Chinezen voor de deur van de Jumbo in Zwolle. Met zijn allen wachten ze tot ze van de bedrijfsleider naar binnen mogen om Nutrilon te kopen voor doorverkoop naar China. DOOR JOËLLE BAKSTEEN

Doorverkoop Nutrilon

Het is onderhand een bekend fenomeen en nu is er ook een bijnaam voor; Nutrilon-Chinezen. Deze mensen kopen Nutrilon op in Nederland en verkopen het vervolgens door naar China. In Nederland kost Nutrilon 13,19 euro, in China kost het 50 euro. Door het door te verkopen maken de Chinezen een winst van ongeveer 2 euro per pak. Nutrilon wordt dan ook wel het ‘witte goud’ genoemd. Buitenlandse babyvoeding is namelijk in China een gewild product, door het melkpoederschandaal in 2008. Een aantal baby’s is toen gestorven door gif in de Chinese babyvoeding.

Voorbereidingen

Terwijl de Nutrilonkopers buiten staan te wachten, worden er in de winkel voorbereidingen getroffen. Door een medewerker wordt er een stelling voor de kassa’s neergezet met allemaal ver-

pakkingen Nutrilon erin en speciaal voor de opkopers gaan er twee extra kassa’s open. “Dit doen we al een tijdje op deze manier, en het werkt tot nu toe heel goed. We zetten expres de stelling bij de extra kassa’s neer, zodat ze niet door de hele winkel hoeven te lopen. Zo is er minder kans op overlast voor onze klanten,” zegt de bedrijfsleider van de supermarkt.

“SOMS MOET IK WEL IN DE HAL BIJ DE INGANG GAAN STAAN OM ZE TEGEN TE HOUDEN”

Mening van de klanten

De klanten van de winkel lijken zich er niet aan te storen. “Als ze zo hun geld willen verdienen, dan hou ik ze niet tegen. Zolang ik gewoon mijn boodschapjes kan blijven halen vind ik alles prima,” zegt een jonge klant van de Jumbo. Een oudere mevrouw vindt het ook niet erg: “Ze hebben het hier in de winkel keurig netjes geregeld, de klanten hebben er dus geen last van.”

Afspraken

De Chinezen staan nog te wachten op het signaal van de bedrijfsleider die hen vertelt dat ze naar binnen mogen. “Hier hebben we met de opkopers duidelijke afspraken over gemaakt, maar soms moet ik wel in de hal bij de ingang gaan staan om ze tegen te houden,” zegt de bedrijfsleider. Zodra ze naar binnen mogen, stormt de groep met twaalf Chinezen naar de stelling en grissen ze de Nutrilon één voor één weg. Omdat ze maar één pakje per keer mogen afrekenen, lopen ze constant heen en weer om de pakken vol ‘wit goud’ naar buiten te brengen en weer nieuwe te kopen. Zo gaan ze door tot de stelling helemaal leeg is. De bedrijfsleider is niet onder de indruk van het hele gebeuren: “De groep van vandaag is een relatief kleine groep. Gewoonlijk zijn het er een stuk of 30 die de winkel in en uit rennen.”

Andere situaties

Bij andere winkels, zoals de Albert Heijn, werkt het anders. Hier worden geen speciale stellingen opgezet en er gaan geen extra kassa’s open. De Chinezen die daar komen hebben dus pech, ze moeten hun Nutrilon gewoon bij de informatiebalie ophalen. Hier wordt niet extra Nutrilon besteld door de winkel. Daardoor kunnen ze bij de Albert Heijn weinig kopen. De klant die de Nutrilon nodig heeft voor zijn kind gaat in deze supermarkt voor. 18 MAART 2016 | X-FILES 11


RECEPT

Studentvriendelijke cheesecake Benodigdheden: - 200 gram roomkaas - 200 gram slagroom - 100 gram suiker - 150 gram kinderchocola - Brosse Biscuitjes (8 stuks) - Een handje havervlokken - 200 gram boter Totale besteding: 5,50 euro

De moeilijkheden begonnen al tijdens het boodschappen doen. Onder de 5 euro blijven bleek nog niet zo makkelijk. Stressend met de rekenmachine app paraat op m’n telefoon ijsbeer ik door de winkel. Met alleen de roomkaas was de helft van het budget er alweer doorheen. Dan maar de taart vullen met wat goedkopers dus koos ik voor slagroom. Dit leek me wel een lekkere luchtige combinatie en met 45 cent tegenover 2 euro voor een bakje roomkaas wint de slagroom toch echt. Dus na wat wikken en wegen besloot ik een klein pakje roomkaas te mixen met slagroom. Eens zien hoe dat uitpakt. Na mijn mandje vol gegooid te hebben en alles afgerekend te hebben was het tijd om aan de slag te gaan.

Hoe ging ik dit in godsnaam aanpakken zonder keukenapparatuur te gebruiken? Ik begon met de biscuitjes te verkruimelen voor de bodem om vervolgens dit met haver, gesmolten boter en een klein beetje gesmolten chocola te mixen. Time to get dirty en kneden maar. Dan even mooi verspreiden over de bodem van de taartvorm en klaar is kees. Met een goed begin dacht ‘oh dit wordt een piece of cake.’ Haha oké, dat was een inkoppertje. Dan is het tijd voor de vulling. Ik begin met de slagroom te kloppen, lekker Bakken is niet iets wat erg populair is onder studenten. Vaak is het toch te duur of hebben we de middelen er gewoon niet voor. Daarom kwam onze redactie met een idee. Een column waarin baksels aan bod komen die je zonder dure keukenmachines kan maken en onder de 5 euro. Vandaag is de cheesecake aan de beurt.

DOOR ELLEN REINDERS

18 MAART 2016 | X-FILES 12

ouderwets met een garde want welk studentje heeft er nou geld voor een elektrische mixer. 20 minuten en een gevoelloze arm later is de slagroom einde-lijk stijf. Dan even boven heet water de Kinderchocola smelten en alles mixen met de roomkaas. Even proeven, suiker erbij en done. Wederom denk ik: dit kan haast niet makkelijker. Vervolgens is het tijd om de gelatine toe te voegen zodat het mengsel goed kan opstijven. Ik ga op m’n gevoel af aangezien ik geen vast recept volg en ga uit van 2 gelatinevellen op 500 gram vulling. Even de vellen weken in water en dan door het mengsel roeren. Even alles proeven, beetje suiker erbij en de vulling is klaar voor gebruik. Ik giet de vulling op de bodem en zet de taart in de vriezer. Na een uurtje verplaats ik hem naar de koelkast waar die de hele nacht op kan stijven. Volgende ochtend, half slaapwandelend haal ik de taart uit de koelkast, even prikken en proeven. De textuur was OK, wel opgesteven maar niet zo stijf als ik had gewild maar ik moest het er maar mee doen. 3 uur later zonder koelkast en een helse treinreis later had de taart helaas zijn glorie verloren. De taart begon in te zakken en te smelten. Dus lieve medestudentjes zo zie je maar, baking ain’t that hard. En voor jullie die deze o zo easy cheesecake willen maken, wacht niet en eet hem lekker direct op!


RECEPT

KOKEN MET DR. JURSHEN Ingrediënten - 200 GRAM BLOEM - 100 ML WATER - 2 EETLEPELS OLIE - 2 UIEN - 2 PAPRIKA’S - 1 BOL MOZZARELLA - BLIKJE MAIS

- CRÈME FRAÎCHE - 1 EETLEPEL TOMATENPUREE - 1 THEELEPEL PAPRIKAPOEDER - 0.5 THEELEPEL KOMIJN - CHILIPOEDER NAAR SMAAK - PEPER - ZOUT

Je bent door je studiefinanciering heen én je hebt je salaris er doorheen gebrast. Je bent skeer blut. Een bekend probleem waar veel studenten aan het eind van de maand mee kampen. Studenten willen lekker eten, maar moeten nu zuiniger leven en op hun knaken letten. Voor een lekkere maaltijd heb je niet altijd veel geld nodig. In deze editie van Koken met dr. Jurshen, leer ik je goedkope burrito’s maken. Verzamel 3 euro en dan kunnen wij gaan winkelen. Ben je geen keukenprins(es)? Geen probleem! Kijk dan op NWSnet.nl voor de instructievideo.

Markt:

-2 uien – 30 cent -2 paprika’s – 50 cent

Albert Heijn: -1 kilo witte bloem – 39 cent - crème fraîche – 45 cent - mozzarella – 49 cent - tomatenpuree – 10 cent - mais – 55 cent Bruh, dat is dan €2,78! Omdat wij skeer zijn, gaan wij de wraps zelf maken. Kost wel tijd, geen geld ;). Maar als je semi-skeer bent, dan kan je natuurlijk kant-en-klare wraps kopen.

Heb je alles? Dan rest ons nog maar 1 ding, onze handen wassen. Want ja, veiligheid boven alles. We kunnen beginnen! ps. als je kant-en-klare wraps hebt gekocht, kun je sommige stappen overslaan.

STAP 1

Als eerste moeten we natuurlijk zelf wraps maken. Daarom moeten wij bloem, water, olie en een snuf zout met elkaar mengen om deeg te maken. Nu moeten we kneden, kneden, kneden en nog eens kneden. Dit doe je minimaal 5 minuten lang totdat het deeg elastisch is geworden.

Heb je genoeg wraps gekneed? Zet het deeg dan weg zodat het kan rusten, dan gaan wij nu de vulling maken!

STAP 2

Voor een lekkere vulling hebben we natuurlijk paprika en ui nodig. Snij deze in kleine blokjes. Pas je wel op voor je vingers als je aan het snijden bent?

STAP 3

Verwarm een pan met een beetje olie. Vervolgens doe je de paprika en ui erin. Natuurlijk wil je de paprika en ui wat extra smaak meegeven. Doe er dus een beetje knoflook, komijn, paprika- en chilipoeder bij in.

STAP 4

Nu voeg je er tomatenpuree aan toe, zodat deze kan ontzuren. Je laat de puree even meebakken voordat je er 200 ml water bij doet. Zo wordt de vulling lekker smeuïg. Hmmmm… Laat de saus nu zachtjes verder pruttelen. Ongeveer 10 minuten totdat de saus wat stevig is geworden.

STAP 5

Pak een grote koekenpan en zet deze op hoog vuur. Het is tijd om de wraps te bakken.

Rol je deeg uit in de koekenpan tot een pannenkoek. Je moet de wraps kort bakken, dan zijn ze het lekkerst. Leg de wrap op een bord neer.

STAP 6

We kunnen bijna aan tafel! Smeer de wrap met crème fraîche in. Verdeel er dan wat maïs overheen. Doe er nu de vulling op. Wat ruikt dat lekker! Om het af te maken kan er wat mozzarella op. Vouw de bovenkant en de onderkant van de wrap naar binnen en rol hem daarna vanaf de zijkant op.

STAP 7

Nu moet alleen nog het kaas smelten. Leg de burrito’s daarom een paar minuten tussen de grill tot er mooie bruine strepen op zitten. Heb je geen grill? Doe de burrito’s dan in de oven. Voilà! Bon Appétit (dat is Frans voor eet smakelijk)! Nu nog alleen met liefde serveren! Smakelijk eten! Hmmmm.. lekker smullen. Ik hoop dat het lekker smaakt. Stuur jouw foto’s van je burrito’s of andere ideeën voor skere gerechten op naar kokenmet@drjurshen.nl en wie weet maak jij kans op een spatel. Kijk op www.seasonwithlove.nl voor meer heerlijke maaltijden.

18 MAART 2016 | X-FILES 13


REPORTAGE

Verkiezingsoorlog in de USA

Hillary Clinton of Donald Trump? De strijd om het presidentschap lijkt te gaan tussen die twee na hun overwinning op de laatste Super Tuesday. Niet alleen de VS zijn bezig met de Amerikaanse verkiezingen, maar ook Nederland, waaronder Zwolle. Wat vindt de Zwolse bevolking eigenlijk van die verkiezingen, hoe kijken zij er tegen aan? NWSNET-correspondent Floris Beernink zocht het uit. DOOR FLORIS BEERNINK Terwijl de VS inmiddels op één oor liggen na wederom een dag vol verkiezingsgeweld begint het dagelijks leven in het centrum van Zwolle op gang te komen. Shoppende tienermeisjes die de HEMA binnenlopen en een wat oudere vrouw die om zich heen kijkt en uiteindelijk de Kruidvat binnenloopt. Nee, in Zwolle geen enorme billboards waar Hillary Clinton of Donald Trump je aankijken. Toch volgen Zwollenaren de Amerikaanse verkiezingen, want: “Er wordt wel gestemd op wie de machtigste persoon van deze planeet wordt.”

Donald Trump

De Republikeinse Partij kijkt met verschrikking naar Donald Trump, die overwinning na overwinning binnensleept en zo de Republikeinse verkiezing naar zich toe trekt. Zwollenaren zitten in dat opzicht op één lijn met de 18 MAART 2016 | X-FILES 14

partij, want zij begrijpen er helemaal niets van waarom zoveel Amerikanen op Trump stemmen. “Trump is een grote leugenaar, net zoals Bush, waar ik ook niets van begreep toen hij herkozen werd”, zegt een wat oudere man die buiten de Kruidvat op zijn vrouw staat te wachten. Trump zal waarschijnlijk de Republikeinse verkiezing winnen nu Marco Rubio, de gedoodverfde kandidaat voor de Republikeinse Partij, uit de verkiezingsstrijd is gestapt, maar hij is er nog niet. Doordat hij de winst niet pakte in Ohio, een staat waar het motto ‘the winner takes all’ geldt is de kans op een ‘contested convention’ iets groter geworden.

Hillary Clinton

Bij de Democraten is het een stuk rustiger en het ziet er naar uit dan hun presidentskandidaat al vast staat, Hillary Clinton. Ook in Zwolle zouden de meeste mensen stemmen op Clinton, maar de reden waarom kan je ronduit verrassend noemen. Zwollenaren kiezen niet voor haar vanwege haar standpunten of omdat zij een vrouw is, maar omdat zij de minst erge optie is. “Hillary is veel ruimdenkender, ze heeft veel politieke ervaring en is naar mijn mening wat menselijker vergeleken met de andere kandidaten”, zegt een Zwolse vrouw.

Nederlandse verslaggeving

De Nederlandse media volgen de Amerikaanse verkiezingen op de voet, maar de mening van Zwollenaren over het verslag-

geven van die verkiezingen is verschillend. Aan het begin van de winkelstraat staat een Make a Wish-verkoper en die vindt dat: “De verkiezingen meer op de Nederlandse televisie moeten komen, we hoeven dan niet te stemmen, maar het is toch de verkiezing voor de belangrijkste positie ter wereld.” Terwijl een vrouw wat verderop in straat vindt dat: “Het wel uitgebreider mag, maar ook weer niet teveel.” Verschillende meningen dus.

De president

Terwijl de kandidaten oorlog met elkaar aan het voeren zijn. Heeft de huidige president, Barack Obama, het druk met allerlei andere zaken zoals de bestrijding van de IS en het bestrijden van het Zika-virus dat ook zijn intrede heeft gedaan in de Verenigde Staten. Gelukkig liet hij, ondanks de drukte, zijn mening over de verkiezingen wel doorschemeren. Hij keurt de verkiezingscampagnes van zijn mogelijke opvolgers af. Hij vindt dat de kandidaten Amerikanen tegen elkaar opzet. Ondanks dat hij in november het Witte Huis moet verlaten kan hij hoop putten uit het feit dat indien hij verkiesbaar zou zijn, de meeste Zwollenaren op hem zouden stemmen. De zon gaat onder in Zwolle, het centrum loopt langzaam leeg. In de VS komt de zon op, het begin van een nieuwe dag vol verkiezingsgeweld.


REPORTAGE

Als pestkop op het witte doek Roan van Dam maakte op dertienjarige leeftijd al zijn debuut in een commercial van Centraal Beheer Achmea. Nu, vijf jaar later, speelt hij de hoofdrol in een bioscoopfilm. Roan is dé pestkop in deze jeugdthriller. DOOR ADRIAAN ANDRÉ

Acteur en scholier

Naast zijn baan als acteur gaat Van Dam nog naar school, hij zit in havo 5 van het Greijdanus College in Zwolle. Dat is soms nog best moeilijk. “Het is best lastig te combineren. Ik probeer, waar mogelijk, wel de opnames in de vakanties of weekenden te plannen, maar dit lukt helaas niet altijd. Dit geef ik dan aan bij school. In de meeste gevallen valt er wel iets te regelen.”

Contacten in de wereld van de film

Foto: Oscar Timmers

Als hij de examens dit jaar haalt, wil

18 MAART 2016 | REDACTIE A P15

Roan misschien naar de Toneelacademie in Maastricht. “Maar misschien wordt het wel een tussenjaar waarin ik serieus ga kijken naar wat ik in m’n leven wil. Ik heb nu al aardig wat dingen binnen de filmwereld gedaan en ik heb al aardig wat contacten opgebouwd. Eén van die contacten is Benny Stroet. Dankzij hem heb ik naast heel veel andere mooie klussen, deze rol in de wacht gesleept.”

De film Pestkop

Pestkop is een jeugdfilm die veel grote onderwerpen behandeld.

“MIJN KARAKTER, DANNY, IS DÉ PESTKOP. DANNY PEST EEN LESBISCH MEISJE”

“Het grootste onderwerp is pesten. Daarnaast komen depressiviteit en het hebben van een andere geaardheid aan de orde. Mijn karakter, Danny, is dé pestkop. Danny pest een lesbisch meisje. Veel details kan ik er nog niet over loslaten, maar het gaat een hele toffe en leerzame film worden.”

Jong begonnen

Roan was al jong bezig met acteren. Toen hij dertien was speelde hij al in een commercial van Centraal Beheer Achmea en was hij op school ook al bezig met acteren. Op het Greijdanus College wordt elk jaar de Grote Avond georganiseerd. In de tweede klas trad hij op als danser en in de derde en vierde klas had hij de hoofdrol in het grote toneelstuk. In 2015 was Roan voor het eerst ook echt op tv te zien. Hij speelde in de commercial van snoepmerk Look-O-Look. Roan hoopt door zijn rol in Pestkop echt door te breken als acteur en daar dan uiteindelijk ook echt zijn geld mee te kunnen verdienen.


REPORTAGE

Koeienstallen uitmesten met een grote glimlach Een dagje op de zorgboerderij ‘’Kijk, dit is een Vlaamse reus’’, zegt ze terwijl ze het gigantische beest optilt. Ze lacht met een aanstekelijke lach. Maar Michelle is ook ongeduldig. Ze loopt snel door naar de kalfjes in de stallen. Ook hier glundert ze van trots en vertelt ze de namen van de beesten. Gegrinnik breekt los als een kalfje haar vingers likt. ‘‘Bleh, dat kietelt zo erg’’, zegt ze met een vies gezicht. DOOR ILONA BOSCH Afgelopen oktober kwamen er schokkende feiten aan het licht, toen het SBS-programma Undercover in Nederland het leefklimaat van de zorgboerderij De Hoge Aard onderzocht. Kinderen werkten veel te veel, er werd niet naar ze omgekeken en één enkele keer werd een kind tot bloedens toe achtergelaten. Reden genoeg voor Inspectie Jeugdzorg en Inspectie Gezondheidszorg om een onderzoek te starten. Door het programma sloot de zorgboerderij al zijn deuren. En het rapport laat zien dat het bedrijf niet goed functioneerde. Hoe gaat een gewone zorgboerderij met zulk nieuws om? Hebben zij ook herkenbare problemen? Tijd om een vergelijking te maken. ‘’Dit is geen zorgboerderij meer, maar een strafkamp!’’, schreeuwde de reporter tegen de eigenaressen van zorgboerderij de Hoge Aard in de uitzending. En zo zag het er ook uit: een afgesloten boerderij met hoge muren. Zo ziet de zorgboerderij Maargies Hoeve er helemaal niet uit, dat gevestigd is in het afgelegen Overijsselse dorpje Kallenkote. De geur van koeienmest, het getok van de kippen en het gerol van kruiwagens vormt al snel het passend beeld van 18 MAART 2016 | X-FILES 16

een echte boerderij. Net buiten de stallen staat Michelle, vlak voor het einde van haar dienst, te vegen. ‘’Ja, ik ben bijna klaar hoor! Ik ga zo naar de voorjaarsmarkt!’’. En ze loopt weer weg, terug naar haar begeleider.

Een open bedrijf

Dit bedrijf is niet alleen bedoeld voor de kinderen die er werken en wonen. Mensen van buitenaf kunnen een high-tea houden in de Theeschenkerij, kinderen kunnen spelen in de speeltuin en koeien aaien in de grote stallen. ‘’Bezoekers kunnen zo precies zien hoe het hier gaat. Je kan zo echt de sfeer voelen ofzo’’, zegt Hedy, mede-eigenaresse van de zorgboerderij. Ze kijkt even achterom, naar de kinderen die in de open keuken van het restaurant aan het werk zijn. ‘’Maar er is ook een nadeel hieraan. Soms zijn er een aantal deelnemers die niet kunnen omgaan met mensen die ze niet kennen. Echter wegen hier de voordelen zwaarder dan de nadelen.’’ Gerinkel van kopjes en schoteltjes onderbreekt haar: er wordt appeltaart gemaakt voor de bezoekende gasten.

“DE COMBINATIE TUSSEN PLEZIER EN STRUCTUUR VALT HIER PERFECT SAMEN’’ Contact met ouders

‘‘Contact met ouders werd vermeden om teleurstelling te voorkomen’’, een zin uit het rapport. Hedy reageert verbaasd. ‘’Dat kan toch niet?’’. Ze legt uit dat het hier anders is: één keer per jaar is er een gesprek met de ouders en tussendoor wordt er tussen de ouders en

de begeleiders gepraat over het kind. ‘’Je wilt toch gewoon weten hoe het met je kind gaat?’’ Volgens haar moet je altijd in gesprek blijven. En dat zegt ze lachend. ‘’Dat lijkt me vrij logisch.’’ Op de boerderij zijn er ook kinderen die hele weekenden blijven logeren. Een weekend werken op de boerderij met leuke vrienden en begeleiders. Maar dan moeten ze naar huis, na zo’n lang weekend. ‘’En soms weet je dat kinderen soms teruggaan naar een moeilijke, rottige thuissituatie’’, zegt Hedy met een kleine zucht. De oplossing: ‘’Samen zorgen voor een goed weekend en het er het beste van maken. En als begeleiders het loslaten. We doen wat we kunnen doen. Maar het is een leven apart.’’

Slecht daglicht

Zorgboerderijen zijn vaker slecht in het nieuws geweest. En nu is daar weer een ernstig geval bijgekomen. Maar het is volgens Hedy per persoon verschillend hoe zoiets beoordeeld wordt. ‘’De één die kijkt er niet eens naar. Maar de andere gaat tóch vragen stellen. En je moet gewoon alert zijn. Zo voorkom je van tevoren al problemen.’’ En voor een bezoekje van Alberto Stegeman zijn ze niet bang. Heel erg zelfverzekerd zegt Hedy: ‘’Laat maar komen, we hebben toch niks te verbergen.’ En zoals de boerderij niks te verbergen heeft, is de glimlach van Michelle ook niet te verbergen. Want ze houdt heel veel van dieren. Ezels, kalfjes maar vooral konijnen. En ze wil maar al te graag een kind helpen dat in de stal bij het konijnenhok staat. ‘’Kom maar hoor, ze doet niks”, zegt ze terwijl ze enthousiast het hok opentrekt. Ze aait samen met de hand van het kind het konijn. Het kind lacht. En Michelle lacht vrolijk mee.



INTERVIEW

Europees avontuur eindigt voor PSV Het is de club uit Eindhoven niet gelukt om in Spanje van Atlético Madrid te winnen. Na 90 minuten eindigde de voetbalwedstrijd in een gelijkspel. Ook na de verlenging wisten beide partijen niet te scoren. Er volgden penalty’s waarbij Atlético Madrid aan het langste eind trok. PSV-speler Luciano Narsingh miste zijn strafschop. Trouwe PSV-supporter Ronald Haan, die bij de wedstrijd aanwezig was, neemt het Narsingh niet kwalijk. Ronald vindt dat de Eindhovenaren trots op zichzelf kunnen zijn. ‘0-0 was de terechte uitslag. Ik vind het jammer dat we nu uit de Champions League liggen, maar we hebben een waanzinnige pot neergezet’. In dit interview vertelt Ronald meer over hoe hij de wedstrijd heeft beleefd. DOOR JURSHEN AMATIRSAT Nu PSV uit de Champions League is uitgeschakeld, doen er geen Nederlandse clubs op Europees niveau meer mee. Kunnen de Nederlandse clubs dit Europees niveau niet aan? Ik denk dat Nederland het Europees gezien wel goed heeft gedaan. Zeker als je Nederland vergelijkt met andere landen. Wij zijn een klein voetballand met vooral voetballers uit eigen opleidingen. Rijke clubs zoals Manchester City (Engeland), Atlético Madrid en Real Madrid (Spanje) kunnen ‘sterspelers’ uit andere landen kopen. Met alle respect, maar PSV en Ajax moeten het daarentegen met ‘min-

der kwaliteit’ doen. Financieel gezien is het dus knap dat een club zoals PSV het tot de achtste finales heeft geschopt.

Hoe was de sfeer in en rondom het stadion? Onbeschrijfelijk. Het stadion was uitverkocht. Overal zag je supporters zingen, schreeuwen en juichen. Het is een ervaring die je ooit meegemaakt moet hebben. Het was voor mij de eerste keer om samen met de supporters van PSV een buitenlandse wedstrijd te beleven. Toen de spelers het veld betraden kreeg ik kippenvel. Het bekende deuntje van de Champions League gaf net iets extra’s aan de wedstrijd. Ik ga vaker naar wedstrijden van PSV in het Philips Stadion, maar dit avontuur in Spanje zal ik nooit vergeten. De Spaanse media bekritiseerden sommige PSV-supporters. De pestende supporters strooiden namelijk met muntjes voor de zigeuners. Was jij hier ook bij betrokken? Nee, ik sta niet achter wat er is gebeurd. Het is respectloos en sneu. Ik hoop dat de betrokkenen worden gestraft. Al moet ik wel zeggen dat het ook onbeschoft van de zigeuners was om telkens bij ons te bedelen. Het hield maar niet op, maar dat hoort bij hun cultuur. Was de veiligheid goed geregeld? Overal was er politie te zien, daardoor voelde ik me heel veilig. We werden streng gecontroleerd en vlak voor het stadion gefouilleerd. De supporters van

PSV en Atlético hadden geen kans om rare capriolen uit te halen. Het komt vaak voor dat er bij Europese wedstrijden veel rellen ontstaan, maar dat viel bij ons gelukkig mee. Mijn vader en ik hebben met de andere supporters van PSV in de stad bier gedronken, alles is rustig verlopen.

‘‘WE LIGGEN ERUIT, SO WHAT?’’

Hoe smaakte het bier? Lekker hoor, maar anders. Als je het bijvoorbeeld vergelijkt met een Hertog-Jannetje, dan is het Spaanse bier wat zoeter. Geef mij maar liever Amstel!

Hoe groot is de teleurstelling voor de supporters van PSV? Ik kan niet voor iedereen spreken, maar ik ben hartstikke trots op de jongens. We liggen eruit, so what? Wij hebben lang standgehouden tegen Atlético, de 0-0 vind ik een terechte uitslag, een topprestatie. Ik vind dat penalty’s schieten eigenlijk een loting is. Het heeft te maken met geluk en pech. Je weet van tevoren dat één van alle penaltynemers een strafschop gaat missen. Dat Narsingh miste, kan de beste overkomen. Al vind ik wel dat hij een nonchalante aanloop nam… PSV moet zich nu focussen op de kraker tegen Ajax. Deze wedstrijd vind ik belangrijker, omdat we dan dichterbij het kampioenschap kunnen komen.


“Voor docenten was het ook een trauma” Remon en Yulin wachten voor lokaal 104 op Bert Hulshof, docent Nederlands op het Carolus Clusius College in Zwolle. Remon komt ontspannen over, Yulin geeft aan best zenuwachtig te zijn. Over een paar minuten hebben ze literatuurdiscussie: ze gaan samen discussiëren over twee boeken met hetzelfde thema. Ze hebben gekozen voor Het tedere kind en Wilde rozen, beide van Lulu Wang, met als thema cultuurverschillen. Remon en Yulin zitten tegenover elkaar aan een tafel, meneer Hulshof zit ernaast. Yulin weet niet helemaal hoe ze moet beginnen, maar al snel komt er een discussie op gang. Van alles komt aan bod, om enkele zaken te noemen: thematiek, overeenkomsten, verhaallijnen en hun eigen mening. Elke discussie is anders.

boeken had gelezen. Na zo’n mondeling hou ik er eigenlijk geen goed gevoel aan over.” licht Verwijs toe. Sinds het nieuwe literatuurbeleid van de school worden er meer boeken toegestaan en is het klaar met de geestdodende mondelingen. De leerlingen in 4 havo maken zoal een mindmap en moeten een script schrijven aan de hand van een scene uit een gelezen boek. Ik zat zelf in de eerste lichting leerlingen op het Carolus Clusius College die deze nieuwe vorm van literatuuronderwijs kreeg. Voor mijn scriptopdracht had ik het boek Phileine zegt sorry gekozen. Ik heb de grootste lol gehad in het schrijven van de scéne waarin het toneelstuk Romeo + Juliet ten uitvoering wordt gebracht en het een grote vulgaire sekszooi blijkt te zijn. Het is één van mijn meest favoriete schoolopdrachten.

DOOR MYKE HALBERTSMA

Helemaal vrij spel in het kiezen van boeken krijgen de leerlingen niet, vertelt Verwijs. “Het is niet de bedoeling dat Oorlogswinter wordt gelezen, maar een thriller of een Simone van der Vlugt is prima voor je lijst.” Ze vindt het uiteindelijk belangrijker dat een leerling genoten heeft van het boek dan dat hij alle thema’s van een of ander oud werk kent. “Het is ontzettend leuk als na zo’n literatuurdiscussie de leerlingen zeggen dat ze het leuk vonden om te doen. Als ik de opdracht aankondig zijn de eerste reacties meestal negatief. Dan moeten ze wéér een boek lezen en er óók nog over discussiëren. Dat ze het achteraf toch leuk vonden geeft veel meer voldoening dan een mondeling.”

Trauma voor docenten

Het Carolus Clusius College gooide het roer om in het literatuurlijstbeleid. Sinds vorig jaar gaat het anders, met onder andere een literatuurdiscussie. Met reden, vertelt docente Nederlands Annemarie Verwijs: “Voor de docenten waren de mondelingen ook een trauma.” Verwijs doelt op wat schrijver Kluun het ‘literatuurlijsttrauma’ noemt: dat leerlingen lezen als gedoe zien en het niet helpt om leerlingen aan het lezen te krijgen. Kluun vindt dat het anders moet: minder verboden boeken en meer mogelijkheden. “Bij die mondelingen was ik voornamelijk bezig met ontdekken of de leerling de

Lezen moet leuk zijn

Variatie op mondeling

Mirella Ordelman heeft jarenlang als docente Nederlands in het voortgezet onderwijs gewerkt; inmiddels is ze docente taalbeheersing op Saxion in Deventer. “De vorm van het traditionele mondeling snakt naar variatie.” vindt Ordelman. In een interview met het AD meende Kluun onlangs dat iets als Vijftig tinten grijs ook op de lijst moet kunnen, of, zoals Kluun het zegt, uitleggen waarom zo’n ‘kutboek’ wereldwijd zo populair is. Het idee van Kluun om een boek uit te leggen vindt Ordelman zo gek nog niet: “Leerlingen leren via een andere weg met teksten om te gaan.”

Ontevreden

Uit een eigen afgenomen enquête onder 100 mensen bleek dat er veel animo is voor een verandering in het huidige literatuurbeleid: maar liefst 74 mensen vinden dat er minder verboden boeken moeten komen en meer mogelijkheden. Op de vraag of de literatuurlijst heeft bijgedragen tot je ontwikkeling, vond een krappe meerderheid van niet: 52 mensen zeiden nee. Het zijn misschien maar 100 mensen, maar erg vrolijk word je niet van deze cijfers. Het is duidelijk dat voor zowel docent als leerling het huidige literatuurbeleid niet werkt en dat er dingen moeten veranderen. Gelukkig zijn de docenten en leerlingen van het Carolus Clusius College al af van de ouderwetse mondeling. En Yulin en Remon? Zij kregen een 7 voor hun literatuurdiscussie. 18 MAART 2016 | X-FILES 19


REPORTAGE

Op verjaardag bij Bokito Als negenjarige slungelige puber kwam hij in 2005 in Diergaarde Blijdorp aan: de beruchte zilverruggorilla Bokito, hét gezicht van de dierentuin. Deze ‘puber’ is uitgegroeid tot een imposant beest waarbij je toch even moet slikken bij de eerste ontmoeting. Vandaag, 14 maart, is hij twintig jaar geworden, en dit moet natuurlijk gevierd worden. Tientallen mensen verzamelen zich rond het binnen- en buitenverblijf van de gorilla’s om ongeveer 11 uur ’s ochtends. Het binnenverblijf hangt vol met slingers, terwijl Bokito vanachter het glas langzaam heen en weer loopt en argwanend naar de mensen staart. Hij heeft vast niet door dat al deze mensen hier zijn om zijn twintigste verjaardag te vieren. DOOR DUSTY ASSEN

Bokitoproof

Op 18 mei 2007 leerde heel Nederland Bokito kennen doordat hij volop in het nieuws was. De –toen elfjarige- zilverruggorilla was ontsnapt uit zijn verblijf. Hierbij sleurde hij één bezoekster mee. De Zoetermeerse vrouw liep ernstige verwondingen op, maar blijft voet bij stuk houden: “Hij is en blijft mijn lieveling. Sinds hij in Blijdorp zit, maak ik contact met hem. Als ik mijn hand op het glas legde, deed hij hetzelfde. Als ik naar hem lachte, lachte hij terug.” Gorillavrouwtjes kijken de mannetjes nooit 18 MAART 2016 | X-FILES 20

aan, en horen onderdanig te zijn. Bokito kon dit ‘lachen’ van de vrouw dus niet waarderen. Hij heeft naast de vrouw nog drie andere bezoekers verwondt, maar kon uiteindelijk verdoofd worden en teruggebracht worden naar zijn verblijf. Blijdorp heeft na de gebeurtenis de omheining van het apenverblijf ‘bokitoproof’ gemaakt, wat trouwens het woord van het jaar 2007 geworden is.

Familieman

Inmiddels is de zilverruggorilla een echte familieman, met een harem van drie vrouwen, zes kinderen en een adoptiezoon. Volgens Diergaarde Blijdorp is Bokito een vriendelijke en onbetwiste leider. “Ik kom hier al elke week vanaf de eerste dag dat hij hier is,” glimlacht een wat oudere bezoekster, “het is fantastisch om te zien hoe hij zich heeft ontwikkeld.” Veel vaste bezoekers komen regelmatig Bokito bewonderen en foto’s maken van de gorillabaas waardoor hij toch echt wel het hoogtepunt van Diergaarde Blijdorp is geworden. Bokito trekt ook op zijn verjaardag veel aandacht vanuit het hele land, maar niet alle bezoekers kunnen dit waarderen. Eén bezoekster is duidelijk geïrriteerd door de hoeveelheid pers die aanwezig is. “Tsjonge jonge, dit is toch niet normaal?” roept ze. “Sommige bezoekers staan hier al een uur te wachten en dan wordt ons zicht geblokkeerd door alle camera’s!” Maar al snel dwaalt de pers één voor één af en is het weer

wat rustiger bij het buitenverblijf. De apen lijken niet veel gemerkt te hebben van alle camera’s. Ondertussen laat de indrukwekkende Bokito het publiek toch even lachen doordat hij een juten zak waar noten in zitten over zijn hoofd heeft getrokken. Maar vandaag is het feest, al lijkt Bokito dit niet echt te waarderen. Als de apenfamilie eenmaal naar buiten kan, wacht Bokito rustig af. Noten, wilgentakken en gezonde brokken liggen klaar in het buitenverblijf. De gorillabaas slaat niet gelijk toe: “Eerst gaan de kinderen en kijkt Bokito of het eten wel veilig is”, meldt verzorger Ben Westerveld. Als iedereen wat gegeten heeft, pakt Bokito een paar noten waar hij een tijd op kauwt. Met zijn standaard norse uitdrukking gaat hij iets verderop op een rots zitten. Aandachtig bekijkt hij het fotograferende publiek en zijn apenfamilie. Hij lijkt de koning te rijk op zijn verjaardag.


INTERVIEW

ROYALE BEDRAGEN VOOR KONINGSDAG 2016 Zwolle is volop bezig om van 27 april een groot feest te maken. Het hosten van Koningsdag 2016 is namelijk een uitgelezen kans om de stad op de kaart te zetten. Dit gaat alleen niet zomaar, ruim 920.000 euro gaat het feestje kosten, waarvan bijna 600.000 euro betaalt moet worden door gemeente Zwolle zelf. Frank futselaar, fractievoorzitter van de Zwolse SP, is hier niet blij mee. DOOR DEMI BLOM Had u Koningsdag in Zwolle het liefst iets soberder gevierd? “Ja, dat komt vooral door de hoge kosten voor de gemeente. Als gemeente werken we met een jaarlijkse begroting. Toen die gemaakt werd, wisten we nog niet dat er zo’n 600.000 euro uitgegeven moest worden aan Koningsdag. Dat slaat dus een groot gat in de begroting, al onze buffers, al onze spaarpotjes zijn op. Er kan dus niks meer gebeuren dit jaar en 2016 duurt nog best wel lang, dat is voor de gemeente een probleem. Het hoeft van mij niet spotgoedkoop gevierd te worden, een feestje mag best wat kosten, maar het is een nationaal feest. Daarom vind ik dat de rijksoverheid ook een deel mee moet betalen. Zwolle mag natuurlijk ook best wat betalen, want we krijgen er ook best wat voor terug.”

helemaal terugverdiend gaat worden is bijna niet te zeggen. Als het regent denkt iedereen wat een depressieve stad is Zwolle, dan komt er alsnog niemand achteraf.”

Als gemeente Zwolle wilden jullie Koningsdag goedkoper vieren dan Dordrecht vorig jaar heeft gedaan, maar op de begroting scheelt het uiteindelijk ongeveer maar 35.000 euro, hoe komt dat? “Het probleem is dat je als organisator niet veel invloed hebt. De opzet van de dag is namelijk verbonden aan allerlei regels, onder andere regels van het hof. Sponsoring mag bijvoorbeeld niet, omdat het koningshuis niet met een bedrijf geassocieerd mag worden. Natuurlijk is het ook een groot evenement, dus dingen zoals podia en dranghekken, die moeten gewoon geregeld en betaald worden. In principe moet de gemeente daar in z’n eentje voor opdraaien. Uiteindelijk maakt het dus niet zoveel uit vergeleken met de kosten van Dordrecht, goedkoper organiseren is niet helemaal gelukt, jammer.

“ZWOLLE HEEFT ER NIET VOOR GEKOZEN KONINGSDAG TE ORGANISEREN” Had u door de hoge kosten liever gewild dat Koningsdag in een andere stad gevierd zou worden? “Nee, zou ik niet willen zeggen. Het is wel een eer en een feestje voor de bewoners. Ik had alleen liever gehad dat de kosten wat eerlijker verdeeld zouden worden. Zwolle heeft er niet voor gekozen Koningsdag te organiseren. Overijssel was als provincie aan de beurt. Het hof bepaald uiteindelijk waar het precies gebeurt, Zwolle heeft er niet eens actief voor gelobbyd, zoals andere steden wel hebben gedaan. Ik zal niet zeggen het ons is opgelegd, dat klinkt zo negatief, maar daar komt het wel min of meer op neer. Je wordt gewoon aangewezen, en dan zijn die hoge kosten toch wel zuur.”

“ALS HET REGENT, DENKT IEDEREEN WAT EEN DEPRESSIEVE STAD IS ZWOLLE”

Je krijgt er inderdaad best wat voor terug, want economisch is zo’n groot feest voor Zwolle natuurlijk wel heel gunstig. Denken jullie dat jullie daardoor de kosten terug kunnen verdienen? “Niet voor de gemeente direct. Er was in Dordrecht in het jaar na Koningsdag een stijging van het aantal bezoekers van zo’n 25%. Maar goed, komt dat specifiek door Koningsdag of ook door andere dingen? Het zit ‘m in ieder geval in de nasleep, daarin verwachten we wel een stijging van het aantal bezoekers. Dat komt natuurlijk ten goede voor ondernemend Zwolle, maar dat komt niet in de gemeentekas. Nu is het natuurlijk niet erg om geld uit te geven als het je stad economisch helpt. Maar ja… of het echt 18 MAART 2016 | X-FILES 21


REPORTAGE

Inside de lente-zom Het is elk jaar weer spannend waar de merken en modehuizen nu weer mee komen. En de vraag is natuurlijk: Gaan we dit allemaal massaal volgen? Waar we veel dingen terug zien die de meesten onder ons al wel kennen zoals streepjes, de zachte pastelletjes en light denim zijn er dit jaar ook weer wat spannende nieuwkomers op trendgebied. Ontwerpster Lisa Mulder en eigenaresse van de splinternieuwe kledingzaak Spotted Zwolle, Jessica Bouwman, volgen de trends van hun vakgebied op de voet en geven hun kijk hierop. DOOR ELLEN REINDERS

Nederlanders en trends

Nieuwe trends die we dit jaar gaan zien zijn onder andere de flared pijp, de metallic look, en de onafgewerkte kledingstukken maken ook een comeback. Volgens Bouwman zullen de flared pijp jeans niet zo worden opgepakt als de skinny jeans die een aantal jaren geleden de wereld veroverden.

“MODERNE STIJL VAN DE SCANDINAVIËRS DIT JAAR GROOTSTE VERNIEUWING OP MODEGEBIED”

Reden hiervoor noemt ze dat we in Nederland vaak wat meer moeite hebben om mee te gaan met nieuwe trends. Nederlanders zijn over het algemeen op fashion gebied iets veiliger en kijken eerst hoe de rest van de wereld reageert op een nieuwe trend. “In landen als Denemarken en Zweden zien we dat mensen meer tijd besteden aan hun uiterlijk. Ze zien er in dit soort landen gewoon net wat gelikter uit, ze besteden meer aandacht aan uiterlijk, en ook aan de details zoals bijpassende horloges en zonnebrillen wordt veel aandacht besteed. Dit hoeft helemaal

niet duur te zijn, maar het is de stijl en manier van dragen die wij in Nederland nog missen. In Nederland zijn we daar wat makkelijker in maar ik merk wel dat er steeds meer ruimte voor is en dat de Scandinavische trends hier in Nederland wel opgepakt worden. We hebben er alleen iets meer tijd voor nodig.” aldus Bouwman over de Nederlandse mentaliteit tegenover nieuwe trends.

Scandinavische mode

Bouwman vindt zelf dat er niet hele grote verschillen zijn in de lente-zomer trends dit jaar in vergelijking met vooergaande jaren. “Ik denk zelf dat trends heel geleidelijk ontstaan. Vaak wordt er iets in het najaar opgezet wat dan in de zomer weer verder wordt uitgezet tot een iets andere trend maar echt nieuw is het dan niet meer” . Voor haar eigen winkel, Spotted in Zwolle laat ze zich inspireren door Scandinavische merken omdat die hier in Nederland nog niet heel populair zijn. Volgens Bouwman is de strakke, moderne stijl van de Scandinaviërs dit jaar de grootste vernieuwing voor de mode in Nederland.

“IK DENK DAT TRENDS HEEL GELEIDELIJK ONTSTAAN”

18 MAART 2016 | X-FILES 22


REPORTAGE

mer trends van 2016 Jaren ‘90-stijl

In tegenstelling tot de visie van Bouwman vindt ontwerpster Lisa Mulder dat de jaren 90 stijl nog steeds de hoofdtoon voert in de collecties van de lente en zomer. “ De ruwe denim en Levi’s shorts spelen wat mij betreft toch echt nog steeds een hoofdrol in de mode van nu. Wat wel nieuw is, is dat zomen niet meer worden afgewerkt. Je zult dit jaar broeken in de winkel zien waarvan je denkt ‘nou volgens mij hebben ze gewoon een broek gepakt de zoom losgemaakt en hem vervolgens weer in de winkel gelegd’. De vintage look blijven we ook zeker zien. Ook zullen we voor de zomer veel linnen kledingstukken zien. Let dit jaar maar eens op als je op het strand bent hoeveel mensen een linnen blouse over hun bikini zullen dragen. Qua model zullen we veel overlapping in blouses en tops zien. Ook is de wijde broek, ook wel cullotte genoemd, komend seizoen helemaal in. Mulder denkt dat de pastelkleurtjes nu wel echt geweest zijn en dat we dit jaar echt in die stoere grunge stijl blijven hangen. Donkere kleuren dragen in de zomer wordt steeds meer geaccepteerd maar de standaard dingen als bloemenprintjes zullen elk jaar wel terugkomen, en zo ook dit jaar zien we daar weer veel van terug.

“OP DEN DUUR KAN JE ALS ONTWERPER NIET MEER IETS COMPLEET NIEUWS VERZINNEN”

Vernieuwing

Het is volgens Mulder niet altijd nodig om als ontwerper of merk vernieuwend te zijn. “Op den duur kan je als ontwerper niet meer iets compleet nieuws verzinnen. Je kan een bestaande trend wel als inspiratie gebruiken en daarmee weer een vernieuwend iets maken maar dan is het meestal toch wel herkenbaar voor de consument. Als je naar een groot merk als Chanel kijkt zie je ook dat de stijl eigenlijk altijd wel hetzelfde is en dat ze de nieuwe trends dan verwerken binnen hun stijl. Daarom lijken de trends dan ook meestal niet heel vernieuwend omdat de signature stijl van een merk of winkel voor veel consumenten al zo herkenbaar is.”

Trends combineren

We kunnen deze lente en zomer dus veel uiteenlopende stijlen verwachten. Van de bekende streepjes, pastelletjes en bloemetjes tot nieuwe texturen zoals metallic, luchtig linnen voor de zomer en items met een onafgemaakte look. Ook zal de strakke Scandinavische mode waarschijnlijk dit jaar de hoofdtoon gaan voeren. Het is nog maar afwachten hoe de combinatie van liefelijk, modern, en jaren 90 met elkaar gaat combineren en welke trend het meest zal aanslaan bij het grote publiek. 18 MAART 2016 | X-FILES 23


INTERVIEW

Vrouwendag

VS

Het is de mannelijke tegenhanger van Vrouwendag; ‘Steak & Blowjob’ dag. De hype uit Amerika is nog niet erg bekend in Nederland, in tegenstelling tot Internationale Vrouwendag. En dit wordt groots gevierd door heel Nederland. In Zwolle bijvoorbeeld, organiseert het Zwols Vrouwenplatform een grote activiteit. Al zes jaar organiseren zij laagdrempelige activiteiten voor vrouwen met verschillende culturele achtergronden. Zo geven ze de vrouwen een kans om met elkaar te verenigen. Dit leidt tot verbondenheid, een netwerk en soms een vangnet voor elkaar. Mabel de Graaf, voorzitter van het Zwols Vrouwenplatform, schetst een beeld van hoe Internationale Vrouwendag werd gevierd in Zwolle.

Steak & Blowjob dag

DOOR MADELON VAN WIJK Waarom is Vrouwendag een belangrijke dag? ‘’Er zijn heel veel aspecten die heel erg belangrijk zijn voor Vrouwendag en dat is moeilijk om concreet uit te leggen,” lacht Mabel, “maar ik ga mijn best doen. Vrouwendag is belangrijk omdat vrouwen nog steeds een ondergeschikte rol spelen aan mannen, hoewel zij prachtige eigenschappen hebben. Vrouwen zitten vaak nog in de sleur dat zij altijd klaar moeten staan voor hun man. Vrouwen krijgen ook vaak niet hetzelfde salaris als mannen, terwijl zij wel dezelfde functies bekleden. Ook is het nog steeds zo dat vrouwen moeilijker doorstromen naar hogere functies dan mannen. Vrouwendag is er om vrouwen bewust te maken dat als zij zich met elkaar verbinden en elkaar stimuleren in wat ze doen, ze hun dromen waar kunnen maken.’’ Kunt u een sfeerimpressie geven van afgelopen vrouwendag? Waren er (duidelijke) verschillen met vorig jaar? ‘’Het thema was anders dan vorig jaar. Vorig jaar was het thema voornamelijk duurzaamheid, dit jaar was het ‘inspireer en activeer’, in de zin dat vrouwen zich moeten verenigen. Organisatorisch 18 MAART 2016 | X-FILES 24

gezien zat het ook beter in elkaar. Alles was duidelijker aangegeven en het was overzichtelijker. Iedereen kon gemakkelijker zijn plek vinden.‘’

Waarom zijn er voor de workshops gekozen? Wat voegen ze toe aan de vrouwendag? “De geest van het Zwols Vrouwenplatform spitst zich toe op 3 pijlers: de geest, het lichaam en het hart. Die aspecten horen in balans te zijn, en iedere vrouw heeft ook het recht om aan elk aspect aandacht te besteden. Er was een

“VROUWEN HEBBEN ZULKE PRACHTIGE EIGENSCHAPPEN”

verwenplein waar vrouwen hun nagels konden laten doen, een kleuradvies konden krijgen en lekkere hapjes konden eten. Ook was er een coachplein met heel veel verschillende vrouwen uit verschillende culturen die vrouwen ‘mentaal’ verzorgden. Dan was er nog een spiritueel plein waar

je aan yoga en meditatie kon doen. Ook was er nog een besloten workshop die heette PIMP, dat staat voor Plezier In Mijn Participatie. Bij deze workshop werden vrouwen door middel van een coach zich ervan bewust hoe zij zich economisch weer in de maatschappij konden inzetten.”

Vandaag is het ‘Steak & Blowjob’ dag, een soort mannelijke tegenhanger voor de vervrouwelijkte dagen als dus Vrouwendag en Valentijnsdag. Wat vindt u hiervan? Er is namelijk ook al een internationale mannendag. “Wat zeg je nou? Internationale Steak & Blowjob dag?” lacht Mabel hardop. “Nog nooit van gehoord, maar ik vind het prima. Als er iets te vieren valt moet dat vooral gevierd worden. Net als je dierendag hebt, ik vind het helemaal prima.’’ Als u in één zin afgelopen vrouwendag zou moeten omschrijven, wat zou die zin dan zijn? ‘’Het was een geweldig, inspirerende avond met een fantastische sfeer, waar een heel specifieke kracht van de vrouw aanwezig was.’’


REPORTAGE

Grootse lol bij

Twentse techniekweek In de Bouwgilde in Rijssen is het een drukte van belang. Verschillende groepjes kinderen zijn druk bezig met verschillende activiteiten. Er worden vogelhuisjes gemaakt en geschilderd, tegels gezet en muurtjes gemetseld. Er wordt gelachen en gek gedaan. De kinderen hebben de grootste lol. DOOR MANON BOS In het Twentse Rijssen wordt de techniekweek gehouden. Twee bedrijfspanden, de Bouwgilde en Remo, ontvangen de hele week een totaal aantal van 550 basisschoolkinderen uit groep 7. De kinderen komen van verschillende basisscholen in en rondom Rijssen. Tijdens de techniekweek doen de kinderen allemaal activiteiten die te maken hebben met techniek.

“DE TECHNIEK VERGRIJST, DAAROM ZIJN INITIATIEVEN ZOALS DIT NOODZAKELIJK”

Johan Zwoferiek is één van de organisatoren van de techniekweek. “Dit jaar is het de derde keer op rij dat de Twentse techniekweek plaatsvindt. Ons doel is om de basisschoolkinderen te laten zien welke kansen de techniek kan bieden.” Ook vertelt hij dat jongeren steeds minder voor een beroep in de techniek kiezen. “De techniek vergrijst, daarom zijn initiatieven zoals dit noodzakelijk.”

techniek te maken hebben. Ze mogen een zenuwspiraal maken. Dit is een spel waarbij je een ring aan een stokje om een draad heen doet en vervolgens moet je zonder de draad aan te raken de andere kant bereiken. Als je de draad wel raakt gaat er een lampje branden en moet je opnieuw beginnen. De kinderen noemen dit spelletje ook wel dokter Bibber omdat ze daaraan moesten denken. In Remo mogen de kinderen ook nog een naamplaatje en een brievenstandaard maken.

In de pauze spelen de kinderen een quiz. Ze moeten antwoord geven op verschillende technische stellingen. Als de stelling goed was moesten zij hun petje op doen en als de stelling fout was moesten zij het petje af doen. Als je het verkeerde antwoord gaf moest je gaan zitten. “De winnaar krijgt een prijs”, vertelt de begeleider die de quiz doet. Het thema van de techniek week is het transport van de toekomst. Johan vertelt dat de kinderen op school bezig zijn met een werkstuk hierover. “Je staat versteld van wat er ingestuurd wordt. Sommige scholen maken ontzettend mooie dingen.” Het kind dat het mooiste werkstuk maakt wint een beker en daarnaast krijgt die hele klas ook een dagje weg cadeau. Verder is er ook nog een beker voor de tweede en derde prijs. Naast de verschillende activiteiten in

Remo en de Bouwgilde stond er ook nog een ‘technomobiel’ buiten waar de kinderen verschillende leuke dingen kunnen doen. De kinderen kunnen een spelletje doen met een virtuele drone die reageert op bewegingssensoren. Ook kunnen ze kijken naar verschillende machines waaronder een werkende 3D-printer. “De 3D-printer print de hele dag slakken en andere dierenvormen uit. Over één diertje doet hij ongeveer een uur”, vertelt een begeleider aan een groepje kinderen.

“IK DENK DAT JE DE KENNIS NIET VROEG GENOEG KUNT OVERDRAGEN”

Op de vraag of het niet wat vroeg is om kinderen die nog maar op de basisschool zitten al mee te laten doen met zo’n techniek week reageert Johan Zwolferiek verbaast: “ik denk dat je de kennis niet vroeg genoeg kunt overdragen en daarom hebben we bewust gekozen voor groep 7. Dan kunnen ze bewust bedenken wat kan ik en wat vind ik leuk.” Daarnaast is het ook duidelijk te merken dat de kinderen het hartstikke leuk vinden. “Het is een heel leuk initiatief, de kinderen doen enthousiast mee en komen thuis met leuke verhalen over wat ze allemaal hebben gedaan. Ik hoop dat we dit nog vele jaren mogen doen.”

De kinderen zelf vinden het allemaal geweldig. Alle creaties die ze maken mogen ze mee naar huis nemen. “Ik heb een vogelhuisje met een appel in het midden gemaakt”, vertelt één van de kinderen. “Mijn vader wordt ook wel appel genoemd en deze is voor mijn vader dus daarom heb ik een appel gemaakt.” “Straks ga ik hem ook nog rood en groen verven want dat zijn de kleuren van een appel.” “Ik heb een eend gemaakt, of een vogel. Ik weet het niet. Ik denk een eend”, zegt een andere jongen. In het andere pand, Remo, doen de kinderen dingen die meer met elektro-

18 MAART 2016 | X-FILES 25


INTERVIEW

POLITIEBUREAUS ONTPOPPEN IN DE WIJK De pop-up-store-rage dendert lekker verder, maar het blijft niet alleen bij winkels. Ook de politie doet haar best om zo goedkoop mogelijk aanwezig te zijn voor haar burgers. Initiatiefnemer uit Zwolle, Alrik van den Berg, vertelt: “Ik heb het overgenomen van een collega uit Rotterdam. Hij had een leegstaande woning in een probleemwijk. In die woning heeft hij een tafel, wat stoelen en een koffiezetapparaat neergezet. De mensen uit de wijk konden zo binnen komen lopen.” Het Pop-Up Politiebureau (PUP) opende donderdag 10 maart haar deuren voor de bewoners van de wijken Stadshagen en Westenholte. Het loopt nog niet storm, maar dat was ook niet de verwachting. Zolang de bewoners maar het idee hebben dat ze makkelijk terecht kunnen bij hun wijkagenten, is het goed. DOOR GERINDE BOGERD

Waarom is deze PUP geopend?

“Alle bureautjes gaan een beetje weg uit de wijken in Zwolle, in heel Nederland eigenlijk, alles wordt gecentraliseerd in grote bureaus. Wij willen als wijkagent gewoon echt in de wijk aanwezig zijn en dat kan niet als je elke keer weer naar het bureau moet voor de schriftelijke afhandeling. Als je dat ergens anders kan doen, zoals in de wijk, kunnen de burgers gewoon binnenlopen. Dit maakt het wat laagdrempeliger.”

Waarom komen de mensen naar een PUP? “De bedoeling is dat we informatie krijgen over wat er speelt in de buurt,

18 MAART 2016 | REDACTIE A P26

dus bijvoorbeeld; de buurvrouw wordt geslagen door de buurman en dat wordt niet gemeld. Dan is het de bedoeling dat de bewoners denken; ‘In gesprek kunnen komen met de politie is zo makkelijk, laat ik dit ook eens zeggen.’ Als ze dat melden bij ons, dan kunnen we er misschien iets aan doen. We kunnen andere partners inzetten zoals Buurtbemiddeling, Travers en jongerenwerkers.”

“JE MOET DAT LEUK VINDEN, HET IS MIJ IN IEDER GEVAL NIET OPGELEGD VAN BOVENAF”

Zijn er extra mensen aangenomen om hier te zitten, of moeten jullie gewoon extra werken?

“Nee, er zijn ook geen openingstijden. Ik wil juist in de wijk zijn, maar ik heb soms ook schriftelijk werk, dat wil ik dan ook daar gaan doen. Als er dan mensen binnenkomen, stop ik even met mijn werk en dan kan ik met die mensen in gesprek gaan.”

En jullie zitten nu gratis in dit pand?

“Ja, het is helemaal gratis, want anders zou het nu leeg staan. Mensen zien vaak wel het nut in van de politie in de buurt, dus dan zeggen ze; “Nou, het staat toch leeg, dus je mag er wel in, maar als het wordt verhuurd dan moet je er weer uit.” Deze week moeten we er al uit, dus dan zoeken we weer wat nieuws. Misschien dat we er een pandje voor kunnen krijgen, maar daar hebben we geen geld voor. Als er een ander leeg pand is waar we in kunnen dan gaan we er zeker mee door.”

Komen er nog meer PUPs in Zwolle?

“Het is een beetje op eigen initiatief. Ik vind het leuk en mijn collega wijkagenten in Stadshagen die doen eraan mee. Je moet dat leuk vinden, het is mij in ieder geval niet opgelegd van bovenaf.”


“Het eerste wat ik dacht was: doen!” ‘Was ich nog zu sagen hätte’. Dat is het motto waarmee dit jaar de Boekenweek van start is gegaan. Het thema dit jaar richt zich op het buurland Duitsland. In de Broerenkerk werd een Duitsland-quiz gehouden om mensen enthousiast te maken voor de Boekenweek. Ron Jans presenteerde deze quiz, omdat hij niet alleen een bekende Zwollenaar en trainer van PEC Zwolle is, maar ook vooral omdat hij leraar Duits is geweest. Het komt dus niet als een totale verassing dat hij hiervoor gevraagd werd. DOOR JAAP BLOKKER

WAT IS DE BOEKENWEEK?

De Boekenweek is een jaarlijkse week van tien dagen in maart, met het promoten van het Nederlandse boek als doel. Dit jaar is uniek, omdat de Boekenweek dit keer niet in Nederland en Vlaanderen tegelijkertijd plaatsvindt. Elk jaar wordt speciaal voor deze week het Boekenweekgeschenk geschreven. Dit boek staat los van het thema en heeft altijd een vaste lengte van 29.000 woorden of 96 pagina’s en wordt gratis aangeboden bij verschillende evenementen. Esther Gerritsen schreef voor deze Boekenweek de novelle ‘Broer’.

DE DUITSLAND-QUIZ

“Duitsland is natuurlijk een ontzettend interessant en breed thema voor de Boekenweek, dus dachten we: waarom doen we geen quiz om zo het thema te promoten?”, aldus Bertrand Maas, die de Duitsland-quiz in de Broerenkerk organiseert. “Toen we zochten naar een presentator voor de quiz, viel in de vergadering de naam van Ron Jans, omdat hij leraar Duits is geweest.

“JE KAN ZIEN DAT HIJ LERAAR IS GEWEEST”

Toen we contact met hem opnamen, was hij meteen enthousiast.” De locatie van de quiz was in de kantine van de kerk en de tafels waren in typische Duitse stijl opgesteld. De eerste ronde van de quiz bestond uit 25 meerkeuzevragen over allerlei verschillende onderwerpen. Vragen als: Hoe houdt Angela Merkel haar handen? Wie was Der Bömber? En wie heeft het Duitse volkslied gecomponeerd? Al deze vragen, gepresenteerd door de altijd vrolijke Ron Jans, werden goed onthaald bij het publiek. “Je kan zien dat hij leraar is geweest”, zegt een van de deelnemers. Hij vervolgt: “Hij hoeft alleen de vragen aan elkaar te pra-

ten, maar toch blijft het leuk om naar te luisteren.” Na de eerste ronde werden de drie beste deelnemers naar voren geroepen en kregen zij alle drie een toeter. Zodra een van de deelnemers het antwoord van een vraag wist, moesten ze toeteren. Deze vragen waren lastiger. Bijvoorbeeld de vraag ‘Welk liedje is dit?’, waarbij Ron Jans zijn beste Duitse accent opzette en een liedje zong, was hier een van.

RON JANS

Ron Jans zelf reageerde na afloop erg enthousiast: “Ja, ik vond het heel leuk om te doen. Dit is ook zo’n mooie locatie. Ik vind het altijd leuk om voor een groep te staan en deze keer was het dan toevallig een quiz, maar dit is wat ik het liefste doe. De quiz was nog spannend en de winnaar ken ik toevallig ook nog goed. Hij is de sportjournalist van de Stentor en heeft verdiend gewonnen.” Om vervolgens weer in zijn oude rol als leraar Duits te kruipen: “Ja, fantastisch natuurlijk. Er zijn veel overeenkomsten tussen dit en mijn werk. Als trainer sta je ook vaak voor een groep en ben je ook bezig om mensen te beïnvloeden. Dus je kan wel zeggen dat het vertrouwd voelt. Het eerste wat ik dacht toen ik hiervoor werd gevraagd, was: doen! Ik vind mezelf geen cultuurbarbaar en er komt van alles langs waar ik van op de hoogte ben en wat mij interesseert.” 18 MAART 2016 | X-FILES 27


INTERVIEW

Meer boosheid dan onvrede Vanaf 6 april kan er gestemd worden over het associatieverdrag met Oekraïne. Professor Hoen, hoogleraar Internationale Politieke Economie aan de rijksuniversiteit in Groningen werd geïnterviewd over zijn visie op het associatieverdrag en het referendum. DOOR: DENNIS BES Wat houdt het associatieverdrag volgens u in? “Het is een overeenkomst tussen twee partijen. In dit geval tussen de Europese Unie en Oekraïne. Het gaat met name over de handel en democratisering. Vooral voor Oekraïne komt dit verdrag ten goede.”

Wat zijn de voordelen van het associatieverdrag voor Nederland? “Ik denk dat er op handelsvlak voordelen

“VOORAL VOOR OEKRAÏNE KOMT DIT VERDRAG TEN GOEDE” aan zitten voor Nederland. Als er een stabiele omgeving wordt vormgegeven met een verdrag tussen beide partijen is het gunstig voor Nederlandse ondernemers.” Wat vindt u van het initiatief van GeenPeil om een referendum te starten over het associatieverdrag? “Ik denk dat het de speelruimte van de Nederlandse regering erg zal beperken. Ik vind dat je een mandaat geeft aan je politici, en de regering, senaat en het parlement hebben zich over het verdrag uitgesproken. Ik denk dat tegenstanders zich goed weten te organiseren en al snel een bedreiging zien van alles wat uit Brussel komt. Natuurlijk, als er over belangrijke zaken onvrede ontstaat kunnen we dat oplossen met een referendum. Er zijn genoeg handtekeningen binnen gekomen dus je moet het ook gewoon respecteren. Maar ik ben er niet blij mee.” 18 MAART 2016 | X-FILES 28

Wat vindt u van het punt van GeenPeil dat de Europese Unie door middel van het verdrag steeds meer richting de Russische grens kruipt? “Ik vind het jammer dat de angst gaat over het lidmaatschap van Oekraïne in de Europese Unie. Dat staat absoluut niet in het verdrag. In verdragen die in de jaren ’90 werden gesloten met huidige EU-lidstaten stond een perspec-

“ER IS SPRAKE VAN EEN FROZEN CONFLICT” tief op toetreding in de Europese Unie expliciet vermeld. In dit verdrag staat dat niet vermeld. Het is dus helemaal niet aan de orde.” Kan het helemaal geen opstap zijn? “Er is sprake van een ‘frozen conflict’. Zolang er een ‘frozen conflict’ is kan Oekraïne niet toetreden. Ik denk dat de verschillen veel te groot zijn. Politiek zou het denk ik niet haalbaar zijn. Maar ze kunnen wel bijstand bieden voor ‘rule of law’-achtige zaken. Dit gaat om democratiseringprocessen en processen op economisch gebied.”

Met de invoering van het associatieverdrag zou er veel belastinggeld naar Oekraïne gaan. Krijgen we hier geen last van? “Dat zijn twee dingen. Als er wordt geroepen dat de Europese Unie zoveel geld kost dan gaat het over kosten van Den Haag. Maar de opbrengsten zitten niet in Den Haag. Die zitten bij de ondernemers en consumenten. Vooral Oekraïense exporteurs kunnen profiteren van het verdrag. Laat ze hier vooral van profiteren zou ik zeggen.” Wat denkt u dat er gebeurt bij een ‘nee’? “Als er een grote opkomst is en de uitkomst wordt een ‘nee’, dan hebben we een groot politiek probleem. Dat is een gevaar, want zo maak je het politiek bedrijven van een land onmogelijk. Het

probleem van dit soort referenda is dat er meer boosheid in zit dan onvrede over dit akkoord. Tegenstanders willen aangeven boos te zijn op Brussel maar dat vraag je niet in dit referendum. Dit referendum gaat over het associatieverdrag.” Wat gebeurt er in Brussel als Nederland een ‘nee’ uitbrengt tegen het verdrag? “Ik denk dat vooral een grote consequentie gaat worden dat Nederland als een onbetrouwbare partner wordt gezien waarmee je moeilijker afspraken kan maken. De handelsaspecten van het verdrag komen hoe dan ook in werking.

“IK MAAK ME WEL WAT ZORGEN OVER DE UITKOMST” Daar gaat Nederland niet meer over. Op economisch terrein zijn de gevolgen dus heel gering. Op andere gebieden wel. Zeker op het gebied van democratisering en justitionele hulp. Op handelsgebied zijn het allemaal supranationale bevoegdheden van Brussel. Maar het zit wel in het akkoord.”

Wat verwacht u van de uitkomst? “Ik maak me wel wat zorgen over de uitkomst. Ik vind dat de tegenstanders zich goed organiseren, dat doen ze heel knap. Maar ik denk dat de voorstanders zich te weinig laten horen. Een ‘ja’ moet je ook verdedigen. Ik zie nauwelijks in de media wat de inhoud van het akkoord is. Niemand richt zich op wat er staat in het akkoord. Ik heb kranten en nieuwssites er op nageslagen maar je ziet alleen de voor- en tegenstanders en niets over de inhoud van het akkoord. Dat valt de voorstanders te verwijten. Iemand die neutraal is gaat nu niet hiervoor naar de stembus en zijn mening geven over dit onderwerp. Dat vind ik iets dat mij zorgen baart.”


RUBRIEK

Roddelrubriek DOOR ADRIAAN ANDRE EN ROELAND BOUW

Nadat de Tweede Kamer dat al eerder deed, heeft ook de Eerste Kamer afgelopen dinsdag ingestemd met de nieuwe mediawet. Staatssecretaris Sander Dekker liet weten in een interview met Nu.nl dat hij het niet eens is met de hevige mediacampagne die directeur Jan Slagter van Omroep Max de afgelopen maanden heeft gevoerd tegen de wet. “Ik had het zelf anders gedaan. Je kunt het geld maar een keer besteden. Hij had met het geld voor die spotjes ook mooie programma’s kunnen maken.” Sander Dekker stelt in het gesprek tevens de kijkers van programma’s als Bananasplit en Ranking The Stars gerust: “Het is onzin dat we vanuit Den Haag gaan bepalen hoe de programma’s eruit gaan zien.”

Foto ANP

In aanloop naar de concerten van Holland zingt Hazes gaat het maar over één ding: de kinderen van André Hazes, Dré en Roxeanne, zien elkaar tijdens de concertreeks alleen op het podium. Daarbuiten ontlopen ze elkaar zo veel mogelijk. Dré, die sinds kort niet meer Dré maar gewoon André Jr. genoemd wil worden, bracht afgelopen week zijn nieuwe album Leef uit. Daarin zingt hij niet over zijn ruzie met zijn zus en moeder. “Je moet niet met modder gooien”, zegt André Jr. in gesprek met het AD. Op 17, 18 en 19 maart staan broer en zus dus wel gezamenlijk op het podium van de Ziggo Dome.

Kanye West is weer eens in het nieuws gekomen vanwege zijn licht verwarde tweets. Na eerder al hard te hebben uitgehaald naar Nike (met wie hij voorheen samenwerkte voor de Air Yeezy-schoenenlijn) en gesmeekt te hebben om geld van Facebook-miljardair Mark Zuckerberg, vraagt hij nu aan voormalig Microsoft-topman Steve Ballmer (die bekendstaat om zijn overenthousiaste media-optredens) om het logo van diens basketbalclub L.A. Clippers te mogen herontwerpen. Ook heeft hij afgelopen week laten weten dat zijn tweets een vorm van hedendaagse kunst zijn, dat zijn belangrijkste kwaliteit is dat hij geeft om mensen en dat niemand zich mag gaan bemoeien met zijn Instagram. Waarvan akte.

Beau van Erven Dorens moet weer even van zich laten horen. In het nieuwe programma Wat gaat er nu door je heen? van Wilfried Genee haalt de presentator uit naar collega Tom Egbers. “Als ik naar Studio Sport kijk zie ik alleen maar hele domme gesprekken. Tom Egbers vind ik echt de meest overschatte presentator van Nederland. Ik zit me dood te ergeren als ik naar hem kijk. Hij doet alsof hij de professor van het voetbal is.” Van Ervan Dorens liet in het interview niet weten wanneer hij weer een tv-programma met eenzelfde kijkersbereik als Studio Sport zal gaan presenteren. Een 36-jarige man uit de staat Pennsylvania in Amerika heeft bekend dat hij schuldig is aan het stelen van naaktfoto’s van beroemde Amerikaanse actrices. Twee jaar geleden werden die foto’s gestolen via het iCloud-opslagsysteem van Apple. Nu blijkt dat de man, die Ryan Collins heet, daar in slaagde door via phishingmails achter de wachtwoorden van de accounts van de sterren te komen. Zo kreeg hij toegang tot hun iCloud-fotobibliotheek, om die vervolgens door te zoeken op eventuele naaktfoto’s. De gevonden naaktfoto’s plaatste hij nadien op bekende internetfora zoals Reddit. In ruil voor zijn bekentenis eist het OM een verminderde celstraf van 18 maanden.

Foto ANP

18 MAART 2016 | X-FILES 29


REPORTAGE

World Press Photo-tentoonstelling De bezoekers van de World Press Photo-tentoonstelling in de Grote Kerk in Zwolle staan verstijfd naar de foto’s te loeren. Soms lijkt het wel of zij zelf een afdruk van de werkelijkheid zijn geworden. Ze verroeren geen vin, knipperen niet met hun ogen, maar kijken aandachtig naar de doeken waardoor het statische beeld compleet is. Het voelt alsof de tijd dan even stil staat. Pas zodra de mensen naar de volgende foto’s gaan wordt duidelijk dat zij zelf geen foto zijn geworden, maar slechts diep onder de indruk zijn van de tentoongestelde beelden. DOOR SJORS BEUKEBOOM

Emotie

De Grote Kerk biedt het perfecte huis voor de World Press Photo tentoonstelling. Het immense, statische gebouw met een sierlijke binnenkant geeft een setting die perfect past bij de indrukwekkende persfoto’s die te zien zijn. In alle rust kan de bezoeker de tentoongestelde foto’s op zich laten inwerken. De beelden maken een dusdanige indruk dat het ijzig stil is

18 MAART 2016 | REDACTIE A

in de Grote Kerk. Zo nu en dan galmen er voetstappen door de kerk of zijn de echo’s van fluisterende mensen te horen. Af en toe klinkt er een ‘oeh’ of ‘ah’ wanneer de mensen een gat in de stenen vloer niet zien, maar het zijn voornamelijk uitlatingen als ‘oh’ die door de kerk klinken wanneer de foto veel indruk op ze maakt. De tentoonstelling is adembenemend. De emotie in de gezichten van de gefotografeerde mensen is een terugkerend fenomeen. De wanhoop, de berusting of angst wordt op de meest gevoelige plaat perfect vastgelegd. Het zijn dan ook de beste persfoto’s ter wereld. Iedereen, onafhankelijk van de cultuur of achtergrond, herkent de blikken die de mensen in de foto’s de fotograaf toewerpen. Alleen de koudste ijskonijn zou niks voelen bij dergelijke foto’s.

Afstand

Naast de emotie speelt afstand een grote rol in de foto’s. Sommige foto’s zijn heel dichtbij genomen, anderen juist wat verder weg. De portretserie van Amerikaanse ex-zedendelinquenten past bij het laatste. De portretfoto van

een vrijend Russisch homopaar bij het eerste. Ook als het aankomt op de dood heeft elke fotograaf zijn eigen manier van fotograferen. Zo zijn de (nog nooit eerder gepubliceerde) foto’s van de ramp met MH-17 buitengewoon indrukwekkend. Bij deze foto’s staat de doorsnee bezoeker veel langer stil dan bij andere beelden. Vaak eindigt het bezoek aan deze fotoreeks met een diepe zucht waarna de bezoeker zijn weg vervolgt. Zo niet, dan is het aan de gezichtsuitdrukking te lezen dat de tentoonstelling iets met de bezoeker doet. Daaruit is te concluderen dat de tijd eventjes stil staat en de wereld buiten de Grote Kerk er eventjes niet toe doet. Ook de fotoserie van de berechting van een moordenaar in Iran is tevens eentje die veel losmaakt. Hierop is het proces van de berechting in beeld gebracht. De nabestaanden van de overledene mogen kiezen wat er met de moordenaar gebeurt: wordt hij opgehangen of wordt hem vergiffenis geschonken. In dit geval kiest de moeder, voor een enorm publiek, voor het laatste. In deze serie vertelt elke foto meer dan duizend woorden.


RUBRIEK

18 MAART 2016 | REDACTIE A


INTERVIEW

Inspirator Broerenkwartier gaat het gebied groener maken Het Broerenkwartier is al jarenlang het gedeelte van de Zwolse binnenstad dat de hardste klappen vangt voor wat betreft de leegstand. Panden in De Weeshuispassage staan al tijden leeg en nu is ook de V&D, een van de grootste trekpleisters van het gebied, nog eens failliet gegaan. Al voor het faillissement van de V&D stelde de gemeente Zwolle vorig jaar een ‘inspirator’ van het gebied aan, die het proces van het laten opleven van het gebied moest gaan leiden. Deze week is de taak van Rhoda van Eeden voor een jaar verlengd. Zij kijkt nu terug op wat er het afgelopen jaar is gebeurd en wat er het komende jaar nog moet gebeuren.

mersvereniging. Citycentrum had maar tien leden en wij hebben er ondertussen 40. Voorzitter Pels van Citycentrum denkt dat wij leden hebben weggetrokken van Citycentrum, maar dat is niet zo. Heel veel leden van ons waren namelijk geen lid van Citycentrum.”

“IK DENK DAT DE BETROKKENEN DAAR ELKAAR AAN HET UITROKEN ZIJN”

DOOR ROELAND BOUW U bent sinds begin vorig jaar inspirator van het Broerenkwartier in Zwolle. Er is net besloten dat u in 2016 ook deze rol zult blijven houden. Op welke veranderingen die doorgevoerd zijn sinds uw aanstelling bent u het meeste trots? “Ik ben begonnen in maart 2015. De opdracht van de gemeente en de betrokkenen bestond uit drie delen. Ten eerste moest er een overlegstructuur komen. Die is er gekomen. Ik heb de Stakeholders- en Ondernemersvereniging van het Broerenkwartier opgericht. Deelnemers betalen het symbolische bedrag van 49,95 euro per jaar. De vereniging staat nu en ik vind dat ik een goed bestuur bij elkaar heb gekregen. Niet alleen winkeliers uit het Broerenkwartier zitten daarin, maar ook vastgoedondernemers en bijvoorbeeld de directeur van het accountantskantoor Countus. Ik vind namelijk dat niet alleen winkeliers in een winkeliersvereniging moeten zitten. Dat is ook het verschil tussen deze stakeholdersvereniging en Citycentrum, de vereniging van ondernemers uit de binnenstad. Daar zijn alleen winkeliers lid, terwijl ik van mening ben dat ook een vastgoedeigenaar een belanghebbende is en lid zou moeten zijn van een onderne18 MAART 2016 | X-FILES 32

Wat hielden de andere twee delen van de opdracht in? “Ten eerste moesten de winkeliers samengebracht geworden en ten tweede moest er een eigen identiteit worden ontwikkeld voor het Broerenkwartier. Het Broerenkwartier is namelijk een groot gebied, dat pas sinds kort de naam Broerenkwartier draagt. Hiervoor waren het gewoon allemaal verschillende onderdelen, allemaal verschillende bekende straatnamen.” Hoe zit het met de leegstand? De winkelpanden in Het Eiland zitten namelijk behoorlijk vol, maar in De Weeshuispassage zijn er veel lege winkels. “Het Eiland kent één vastgoedeigenaar, Bouwinvest. Die is heel erg betrokken bij de situatie. Zij zijn bereid om te overleggen met potentiële ondernemers over aangepaste huurcontracten. Zo kunnen kleine ondernemers op basis van hun omzet huren en kan de huur langzaamaan stijgen naar het hogere, normale niveau. Ook zitten er in leegstaande panden veel tijdelijke pop-up

stores die mensen naar het gebied toetrekken. Net zoals mensen ook afkomen op de concerten die op het plein worden georganiseerd.”

Hoe zit het met De Weeshuispassage? “Ik denk dat de betrokkenen daar elkaar aan het uitroken zijn. Ik heb bij de Elizen Vastgoed Groep (één van de eigenaren van de panden in de passage, red.) vijftien huurders aangereikt, maar ze hebben er helemaal niks mee gedaan. Ik denk dat daar iets meer aan de hand is. Volgens mij willen eigenaren van leegstaande panden de panden expres leeg houden. Zo willen ze ervoor zorgen dat de passage nog verder verloedert en dat de overgebleven winkels het ook niet daar overleven. Als er niemand meer inzit, dan kunnen ze van alles veranderen. Dan kunnen ze bijvoorbeeld de panden verkopen aan een vastgoedeigenaar die alles sloopt en er iets nieuws neerzet. Dat is op zich niet erg, want ik vind verandering een goede zaak. Maar dan zit je wel weer drie jaar in de bouwellende. De eigenaren doen kinderachtige dingetjes. Zo is heel lang nagelaten om de brandbeveiligingsinstallatie te verbeteren, waardoor het gebouw niet brandveilig was. Ook zijn ze nu van plan om het dak er af te gooien, want dan hoeven ze ook geen brandbeveiligingsinstallatie te hebben. Maar dan wordt het gebouw een geraamte, nog erger dus.” Maandagavond heeft wethouder De Heer om de tafel gezeten met betrokkenen om over de situatie van het Broerenkwartier te praten. Uit navraag blijkt echter dat niet elke winkelier was uitgenodigd. Klopt dit? “Dit klopt. De avond was ook niet voor alle ondernemers, maar voor Citycentrum, de Stakeholders- en Ondernemersvereniging van het Broerenkwartier en de grotere winkeliers.” Wat was de uitkomst van dit gesprek? “Het gesprek had vrij weinig uitkomsten. Er werd duidelijk gemaakt dat het heel dramatisch is voor ondernemers in die straatjes, maar dat was al duidelijk.


REPORTAGE

Broerenkwartier zorgenkindje van binnenstad Zwolle De leegstand in winkelcentrum Broerenkwartier in het centrum van Zwolle is een steeds groter wordend probleem. Winkeliers trekken uit het overdekte centrum aan de rand van de stad doordat de huur steeds hoger wordt. Volgens K. Hekman, filiaalmanager van MS mode. Is het faillissement van de V&D ook een klap voor de winkels die in de buurt van het warenhuis zaten: “De looproute is verplaatst, er komen steeds minder mensen langs onze winkel.” DOOR ADRIAAN ANDRÉ

Daarnaast heb ik verteld dat ik bezig ga met het groener maken van de straatjes in het Broerenkwartier.” Wat zijn nog zaken die u graag wilt veranderen in uw laatste jaar? “In de opdracht van de gemeente stond ook dat er iets visueels op korte termijn moest worden geregeld. Dat hebben we gedaan met het groener maken van het Meerminneplein. Dat plein stond vol met fietsen. Daar hebben we nu groen omheen aangebracht, zodat mensen op de terrasjes niet meer naar de fietsen hoeven te kijken. De omliggende winkeliers zijn daar toen zelf ook weer op ingesprongen, door kerstversiering aan te brengen in de bomen. Ook andere delen van het Broerenkwartier willen we groener gaan maken. Groen en organisch maakt de omgeving namelijk zachter en mooier. De zijstraten van de Nieuwstraat zien er nu niet aantrekkelijk uit, dus die willen we helemaal volgooien met groen. En niet zomaar twee plantenbakken neerzetten, maar echt heel veel groen, zodat mensen echt getrokken worden naar die straten. Daar zitten dan kleine winkeltjes die nu heel weinig vlees op de botten hebben en ik hoop dat dit hun situatie wat kan verbeteren.”

Zelf plannen maken Alike Kors van Saluti damesmode heeft al een plan om het winkelcentrum weer meer sfeer te geven. “De grote winkels die nu leegstaan moeten in tweeën gedeeld worden om meer kleine winkeltjes te creëren. In die kleine panden kan ook sneller een café of snackbar komen om voor meer sfeer te zorgen.” Mevrouw Hekman wil ook meer beleving: “Met kerst is hier geen kerstman te vinden, met Sinterklaas geen zwarte piet en er is geen muziek. Als je zulk soort dingen organiseert, gaan mensen sneller het winkelcentrum in en hebben we dus meer klanten. Het winkelcentrum is overdekt dus ideaal voor zulke activiteiten.”

“MET KERST IS HIER GEEN KERSTMAN TE VINDEN EN MET SINTERKLAAS GEEN ZWARTE PIET”

Te huur Het winkelcentrum ziet er erg verlaten uit. Op de muren staat veel graffiti en de poster met ‘Te Huur’ op de ramen doen de sfeer ook niet goed. Voor een paar panden waar eerst kledingwinkels zaten staan nu hekken. Af en toe

loopt iemand door het winkelcentrum, maar er zijn niet echt veel bezoekers op een dinsdagmiddag. Hekman: “Eerst kwamen er hier nog wel redelijk veel mensen langs, het winkelcentrum lag op de looproute van de Diezerstraat naar de V&D. Door het wegvallen van de V&D lopen de mensen niet meer langs mijn winkel.” Niet aanwezig bij overleg Afgelopen maandag hield de gemeente een overleg met winkeliers over de problemen in het winkelcentrum. De gemeente doet er veel aan om het zorgenkindje van de binnenstad beter te maken, maar het winkelcentrum ligt er nog steeds troosteloos bij. Hekman en Kors waren niet uitgenodigd voor de informatieavond terwijl ze wel in winkel in het Broerenkwartier hebben. Hekman: “We zitten niet bij een winkeliersvereniging dus hebben helemaal geen bericht gekregen. MS Mode is nog één van de weinige winkels in het winkelcentrum dus dan lijkt het me logisch dat we ondanks dat we niet bij een vereniging zitten toch informatie zouden moeten krijgen.” Citycentrum Zwolle Peter Pels, voorzitter van de belangenorganisatie Citycentrum Zwolle, was wel aanwezig bij het overleg met de gemeente. Daar zijn niet heel veel concrete plannen gemaakt. “Het meest concrete is dat we de kleine straatjes rond het Broerenkwartier aantrekkelijker willen maken door ze beter aan te kleden. Dat kan onder andere door plantenbakken te plaatsen.” Maar dat idee lost niet het grootste probleem de leegstand op. “Dat probleem kan je niet op de korte termijn oplossen. Dat is wel de insteek geweest op deze brainstormavond met de gemeente.” De afwezigheid van MS Mode bij het overleg is volgens Pels wel logisch. “De verschillende belangenverenigingen waren aanwezig en daar zit MS Mode niet bij.” De gemeente gaat onder leiding van inspirator Rhoda van Eeden bezig aan het aantrekkelijker maken van het Broerenkwartier.

18 MAART 2016 | X-FILES 33


REPORTAGE

“Het is gewoon een ordinaire bezuiniging” van de toekomst”, de toekomst laten slagen zonder de kennis van wie ons voor ging? De ouderen worden maar bij het oud vuil gegooid. Ik neem een beetje mensheid mee, maar laat dit ook achter. Bij het afscheid een knuffel. “U bent een dappere vrouw”, zeg ik. “Ach ik ben maar gewoon een oudje.”

“Ik ben bang om al mijn zelf-zijn te verliezen”, uit Adriana Huibertje Westerdaal. Uit onderzoek blijkt dat veel ouderen bang zijn om dement te worden. Resi van Hooren, Ouderen-psycholoog bij verpleeghuis Bruggerbosch in Enschede, coördineert het ondersteunen van teams over hoe het beste om te gaan met demente ouderen. DOOR ELSKE BOUMA Haar man overleden. Haar dieren van wie zo houdt, haar beste vrienden en ouders ook overleden. Bedrogen door haar broeder en zuster. In de trui van haar overleden man, met de urn waar het as van haar net overleden poes in zit, komt ze naar me toe. “Veel mensen vinden het raar dat ik zo van mijn dieren hou, maar voor mij zijn ze heel belangrijk. Mijn hele leven zijn ze er geweest. Ze zijn betrouwbaar en oprecht. Ze is oud, geleefd, beschadigd en eenzaam, maar toch nog vol passie.

“ALS IK OVERLIJD, MIST NIEMAND ME”

“Ik ging altijd met mijn man naar de sterren kijken, naar de vleermuizen en egels in de tuin. Soms werd het wel 3 uur in de nacht. Dat ik genot niet kan delen, maar eenzaam moet ondergaan is moeilijk. Naar een bejaardentehuis wil ik niet. 18 MAART 2016 | X-FILES 34

Daar geeft niemand echt om je. Dan het onderwerp dood. Niet te vermijden. “Als ik overlijd, mist niemand me. Ik leef alleen nog voor mijn hondje. Die wordt ook ingespoten als ik dood ben.” Vechtend tegen de tranen. Ze zal wel gemist worden. “U zal wel gemist worden.” Een traan zie ik in haar ogen. Vervolgens een stilte. Omdat er niemand voor haar is regelt de notaris haar begrafenis. “Ik wil uitgestrooid worden samen met mijn man en mijn dieren, als dit niet kan, gooien ze me maar in de sloot.” Bent u bang om dement te worden? “Ja, ik denk alle ouderen. Je wordt afhankelijk van anderen. En zij kunnen met je doen wat ze willen. Je verliest al je zelfzijn.” En hoe vindt u dat de politiek en de samenleving hiermee omgaat? “mag ik het heel plat zeggen?… Het is klote. Mijn hulp moet binnen een onmogelijke tijd mijn huis aan kant hebben. De overheid vergeet dat oudjes hierna ook zitten te wachten op een praatje. Ze willen nu zelfs een robot ouderen laten ondersteunen.” En de samenleving? “Die verhardt en wordt kil. Dit is helemaal niet de schuld van de jongeren. Die worden zo opgevoed. Elkaar ontmoeten verdwijnt, want iedereen is druk. Er zijn zo veel goede mensen, maar het is allemaal ik. Ouderen doen er niet echt toe, ze zijn alleen maar tot last.” Dat is niet waar. Omgaan met ouderen kan zo veel energie brengen. Je leert je geschiedenis kennen. Hoe kan de “jeugd

Zijn veel ouderen bang om dement te worden? Ja, maar ik kijk een beetje met bedenkingen naar die angst. Het is veel in de media. Het is goed dat je mensen informeert, maar er wordt een beeld neergezet dat dement zijn alleen maar verschrikkelijk is. Dat beeld dringt natuurlijk ook door tot ouderen die nog wel gezond zijn. Terwijl er ook een andere kant zit aan dementie.

“HET ZOU MOOI ZIJN ALS DE POLITIEK MEER VISIE HAD” Hoe gaat de politiek om met deze angst en de zorg voor ouderen? De overheid stimuleert mantelzorg en dan wordt er een mooi woord aangehangen, Participatiemaatschappij, maar het is gewoon ordinair bezuinigen. Wat heel erg heeft meegespeeld is het alsmaar bezig zijn met regels en procedures. Hier gaat enorm veel tijd in zitten, terwijl de mensen onze aandacht moeten krijgen. Er wonen een heleboel weduwen alleen en niet iedereen kan een sociaal netwerk onderhouden. Er is een grote eenzaamheidsproblematiek. Het zou mooi zijn als de politiek meer visie had. Dat ze zeggen: “Dit vinden wat belangrijk voor onze mensen.” Ouderen moeten er op kunnen vertrouwen dat er voor ze gezorgd wordt als ze afhankelijk worden van anderen en dat kunnen ze nu niet. En hoe gaat de samenleving hiermee om? Het ouderdom heeft een groot imago van traagheid en niet meer bij de tijd zijn. Maar als je erin zou investeren, kom je er achter hoe boeiend het is. Na zo’n heel leven mogen ze met respect het leven uit worden gedragen.


INTERVIEW

“Als ze Syrië hier willen doortrekken, zijn ze aan het verkeerde adres” De Turkse hoofdstad Ankara is afgelopen zondag getroffen door een zelfmoordaanslag van de PKK, waarbij er 37 doden zijn gevallen. Na de aanslagen in Parijs was de zin ‘Je suis Paris’ niet weg te denken op het internet. Hoe zit dat met ‘Je suis Ankara’? Volgens oud-soldaat Hayrettin Kaptan is er vanwege de afstand minder aandacht voor de gebeurtenissen in Ankara. “Wij voelen ons meer betrokken bij Parijs, omdat dat ‘om de hoek’ ligt.” In de jaren ‘80 vocht Hayrettin met het Turkse leger in het oosten van Turkije om de PKK te verdrijven. DOOR JURSHEN AMATIRSAT

De PKK streeft naar een eigen Koerdische staat. Zij hebben dus politieke doelen voor ogen. In hoeverre is er bij deze aanslag nog sprake van politiek? “Geen sprake van. Er is geen sprake van politiek als mensen slachtoffer worden van terreur. Begrijp mij goed, dit onderwerp ligt mij heel gevoelig. Ik heb veel meegemaakt wat betreft de PKK.”

Waarom ligt dit onderwerp u zo gevoelig? “De strijd tegen de PKK heeft mij emotioneel gezien veel schade toegebracht. Ik heb familie en vrienden verloren. Het ligt sowieso heel gevoelig. Het Turkse volk is trots op Turkije. De PKK heeft honderden mensen vermoord. Dat is niet goed te spreken. Geloof mij, elke keer als er een aanslag wordt gepleegd verbroedert het volk steeds meer en meer. Op een dag maken wij allen een vuist en ruimen wij de PKK op.” Als ik het goed begrijp, bent u fel tegen de Koerden? “Laat één ding duidelijk zijn: nieuwsmedia geven niet altijd goed weer met wie de PKK wordt bedoeld. Natuurlijk

zijn niet alle Koerden slecht. Zo zijn er zelfs Koerden die juist bij Turkije willen horen, sommige Koerden vechten met ons mee. Wij zijn allemaal broeders! Met de PKK bedoel ik de terroristen in het oosten van Turkije.”

Keurt u de vergeldingsacties van de Turkse president Erdogan goed? Hij heeft maandag luchtaanvallen uitgevoerd in het noorden van Irak, waar de Koerdische bases staan. “Het is een actie- en reactiespelletje. Je moet begrijpen dat het conflict veel dieper ligt dan het oogt. Dit gaat niet alleen om Turkije. Zo had Erdogan Europa al eerder gewaarschuwd wat betreft de vluchtelingencrisis als ze de terroristen van IS niet stoppen.”

Hoe bedoelt u “dieper”? Het is toch gewoon zo dat de PKK een eigen staat wil, maar dat Erdogan daaraan niet wil meewerken? “Zo lijkt het wel, ja. Dit is ook wat het NOS Journaal weergeeft, maar het ligt gecompliceerder. Hoe denk jij dat de PKK wordt gefinancierd? Het conflict speelt zich op grotere schaal af, op wereldniveau. Als ik niet beter wist en alleen maar het NOS Journaal zou kijken, dan zou ik anti-Erdogan zijn. Erdogan is democratisch gekozen. Als hij slecht zou zijn, dan zou hij allang worden afgezet. Hij regeert nu al dertien jaar. Al dertien jaar heeft hij het beste met het Turkse volk voor.”

ruim van Turkije vlogen en dat zij toen werden neergeschoten? Die vliegtuigen hadden er niks te zoeken! Zij wisten dat ze er niet mochten vliegen. Zij hebben meerdere malen waarschuwingen gekregen. Op zulke manieren verschijnt Erdogan slecht in het nieuws.”

“IK HEB VRIENDEN EN FAMILIELEDEN VERLOREN”

Die 100 jaar zijn bijna voorbij. Wat staat ons in 2023 te wachten? “Erdogan heeft vaker gesproken over 2023. Hij heeft het vooral over economische doelen. Zo zal hij de zee van Istanboel niet meer vrij bevaarbaar laten. Deze haven is strategisch belangrijk voor de handel. Westerse schepen zullen geld moeten betalen, willen ze via deze route richting Azië varen. In 2023 mag Turkije weer aan haar grondstoffen zitten. Dit zal hen ook economische voordelen opleveren.” En wat betreft de PKK? “Het Turkse volk is het zat. Op een dag zullen alle volkeren van Turkije hun handen ineenslaan om de PKK/terroristen op te ruimen. Zo is de leider van de PKK al gevangengenomen. Wat er in Syrië gebeurt, willen terroristen doorzetten in Turkije. De terroristen zijn aan het verkeerde adres, wij vegen ze op.”

“WE VEGEN DE TERRORISTEN OP” Hoe bedoelt u op wereldniveau? “Grootmachten zijn bang voor de opkomst van Turkije. In 1923 heeft Turkije het vredesverdrag van Lausanne ondertekend, waarin de grenzen van Turkije werden vastgesteld. In het verdrag staat ook dat Turkije 100 jaar niet aan haar eigen grondstoffen in het oosten van het land mag zitten. De Verenigde Staten en Rusland zijn bang dat hun invloed op de wereld zal afnemen, zodra Turkije ook een grootmacht wordt. Zo heeft Rusland geprobeerd om Turkije zwart te maken. Herinner je nog dat Russische gevechtsvliegtuigen over het gesloten lucht18 MAART 2016 | X-FILES 35


REPORTAGE

Hormoonverstoorders in cosmetica in make-up en zonnebrandcrèmes. Het wordt gemakkelijk opgenomen in je lichaam en bindt zich aan de bijbehorende hormoonreceptor, waardoor de lichaamseigen hormonen van deze receptor worden geblokkeerd. Vervolgens bootst het de werking van het echte hormoon na. Wat dit voor een effect heeft op het menselijk lichaam op de langere termijn is nog onbekend. Wel is het bekend dat de hormoonhuishouding ontregeld wordt, waardoor het lichaamsprocessen niet meer goed kan aansturen.

Hormoonverstoorders zijn chemicaliën die zorgen voor verwarring in het hormonaal systeem. Ze zijn te vinden in alledaagse producten zoals cosmetica, plastic, voedselverpakkingen en bestrijdingsmiddelen. Hierdoor komen ze ook in onze voeding terecht. Juist omdat ze in zoveel dagelijkse producten te vinden zijn, is het erg gevaarlijk. De hormoonverstorende stoffen zijn niet direct giftig, maar regelmatige blootstelling hieraan kan leiden tot onder andere onvruchtbaarheid, kanker en ontwikkelingsstoornissen en diabetes. DOOR ILSE VAN BEESTEN

H

ester van der Woude is toxicoloog en houdt zich bezig met de werking van giftige stoffen. Ze legt uit dat hormoonverstoorders stoffen zijn die lijken op de hormonen die allerlei functies hebben in het lichaam, zoals het aansturen van groei, ontwikkeling en de menstruele cyclus. ‘’Hormoonverstoorders kunnen door hun gelijkenis met lichaamseigen hormonen voor verwarring zorgen. Lichaamseigen hormonen zijn onderdeel van een gedetailleerd systeem dat er voor zorgt dat alle effecten op elkaar en op de behoefte van het lichaam zijn afgestemd. Hormoonverstorende stoffen verstoren dit evenwicht wanneer ze in een bepaalde mate aanwezig zijn’’, aldus Van der Woude. 18 MAART 2016 | X-FILES 36

‘‘IK HEB ZOIETS VAN ‘ALLES WAT NATUURLIJK IS, HOEFT NIET GOED TE ZIJN EN ALLES WAT SYNTHETISCH IS, HOEFT NIET SLECHT TE ZIJN’’’ Serena Verbon, eigenaresse van een van de grootste beautyblogs van Nederland, Beautylab.nl: ‘’Hormonen zijn verantwoordelijk voor geslachtsorganen en reproductie. Er zijn bepaalde ingrediënten uit cosmetica die deze hormonen verstoren, zoals parabenen en ftalaten, en dat is heel gevaarlijk. Toen ik op het lab werkte in het ziekenhuis was er een hok met allemaal chemicaliën waar altijd een waarschuwing op stond dat het schade kan toedienen aan de ongeboren vrucht of schade aan de voortplantingsorganen. Daar stonden ook chemicaliën bij waarvan ik wist dat die ook voorkomen in cosmetische producten.’’

Hormonen op hol

De meeste hormoonverstorende stoffen zitten volgens Verbon in nagellak en producten met SPF, zoals zonnebrandcrème. ‘’Natuurlijk moet je je wel insmeren als je echt gaat zonnebaden, maar ik denk niet dat een dagcrème, een foundation en een primer allemaal SPF hoeven te bevatten. Hoe meer producten met hormoonverstorende stoffen je gebruikt, hoe groter de mate is waarin dit in je bloedbaan terechtkomt.’’ Een voorbeeld van een zeer hormoonverstorende stof is oxybenzone. Dit wordt vaak gebruikt

Het is een ingewikkelde kwestie, maar Verbon heeft wel het idee dat mensen op zoek zijn naar vervangers voor deze producten. Maar of er voorlichting over gegeven moet worden, weet ze niet. ‘’Je wilt mensen ook niet bang maken. Er zijn veel voorstanders van natuurlijke cosmetica. Zij vinden alles wat natuurlijk is goed en alles wat synthetisch is slecht. Ik noem ze de Groene Brigade. Ik ben het niet met ze eens, want ook natuurlijke ingrediënten zijn niet altijd veilig en kunnen zorgen voor allergische reacties. Zij zeggen bijvoorbeeld dat wanneer je iets kunt eten, je het ook op je huid kunt smeren. Nou, dat is onzin. Als jij het sap van Lelietjes-van-dalen drinkt, dan ga je dood. Ik heb dus altijd zoiets van ‘alles wat natuurlijk is, hoeft niet goed te zijn en alles wat synthetisch is, hoeft niet slecht te zijn’. Voorlichting over deze kwestie heeft alleen zin als het grondig en objectief gebeurt en wanneer beide kanten van een ingrediënt of standpunt besproken worden.’’ Serena Verbon (31) heeft Life Sciences and Chemistry gestudeerd in de richting molecular biology. Ze houdt zich vanwege haar beroep als beautyblogger regelmatig bezig met het onderwerp hormoonverstoorders, omdat zij dit vaak in cosmeticaproducten tegenkomt.

Foto: beautylab.nl


REPORTAGE

HORMONEN IN VOEDSEL Voedingsdeskundige Nanneke Schreurs raadt mensen af om voedsel uit blik te eten. Conservenblikken bevatten namelijk allemaal schadelijke stoffen die in ons voedsel lekken. Wanneer de verpakking warm wordt of in aanraking komt met vocht, lekken die stoffen in het voedsel. De hormoonverstorende stof Bisphenol A komt voor in plastic flesjes. Voor je eigen veiligheid is het dus verstandiger om flesjes te kopen die vrij zijn van deze stof. ‘’Ik adviseer om zo veel mogelijk biologisch, onbewerkt voedsel te eten en natuurlijke cosmetica gebruiken. Je gezondheid verbetert niet meteen als je stopt met het gebruiken of nuttigen van producten met hormoonverstoorders. Het helpt wel, maar wanneer de oorzaak van de verstoring wordt weggenomen wil dat nog niet zeggen dat de verstoring ook meteen opgelost is’’, aldus Schreurs. Cosmeticawet

De cosmeticawet in Europa moet de veiligheid van producten garanderen. Daarom moeten alle producten getest worden als een bedrijf het op de markt wil brengen. Omdat er nu steeds meer onduidelijkheid is over hormoonverstoorders in producten, staan bedrijven onder grote druk, dus moeten ze hun producten eigenlijk wel opnieuw uitbrengen, maar dan zonder hormoonverstoorders. Dit kost echter veel geld en daar zijn bedrijven niet blij mee.

‘’IK VREES DAT ER EERST EEN KEER IETS ERGS MOET GEBEUREN VOORDAT ER ECHT ACTIE ONDERNOMEN WORDT’’

‘’Het heeft waarschijnlijk gewoon tijd nodig voordat sommige stoffen in cosmeticaproducten officieel erkend worden als gevaarlijk, net zoals met de micro plastic bolletjes in scrubs en tandpasta. Daar heeft het ook een paar jaar geduurd voordat het onder de aandacht kwam. Zelfs de president van Amerika heeft er iets voor ondertekend zodat het illegaal wordt vanaf 2017. Misschien dat dit met de hormoonverstoorders ook gaat gebeuren, maar dan moet er wel echt voldoende bewijs zijn dat die stoffen inderdaad heel slecht zijn. Het punt is, er komt wel veel bewijs, maar er komt ook veel contrabewijs en ik denk dat het nog niet doorslaggevend genoeg is om daar echt een zaak van te maken op dit moment. Ik vrees dat er eerst een keer iets ergs moet gebeuren voordat er echt actie ondernomen wordt. ‘Als het kalf verdronken is, dempt men de put’ zegt men toch?’’ 18 MAART 2016 | X-FILES 37


REPORTAGE

Hoe moet het nu verder met de Putterweg?

Na het ongeluk van woensdagavond waar een fietser is aangereden en met onbekend letsel naar het ziekenhuis is afgevoerd moet de maat een keer vol zijn. Twee maanden geleden was er namelijk ook al sprake van een ernstig ongeval waar twee jonge fietsers hun leven verloren. Zo wordt de lijst van ernstige ongevallen en aanrijdingen op de Putterweg steeds langer. Er moet iets veranderen. Althans, dat is wat een deel van de omwonenden beweren. Maar is de provinciale weg wel zo gevaarlijk? Of mankeert er niet zoveel? DOOR JOERY VAN DEN BERG

Enige tijd geleden was de Putterweg

(N303) toe aan een zogenaamd ‘trajectmanagement’. Dat betekent dat er heel breed wordt gekeken naar een weg wanneer deze toe is aan groot onderhoud. Ze kijken hierbij naar verschillende aspecten zoals riolering, milieu, wildroutes, verlichting en wat in deze reportage van belang is; de verkeersveiligheid. Dit trajectmanagement wordt uitgevoerd door de provincie. De Putterweg is een lange provinciale weg die Putten en Ermelo met elkaar verbindt. Er is een punt waar je de af kan slaan en waar je dus over moet kunnen steken. Dit punt is voorzien van een tunnel onder de weg. 18 MAART 2016 | X-FILES 38

De gemeente Putten

Volgens de beleidsmedewerker verkeersen marktzaken van de gemeente Putten, Nico Krol, heeft het trajectmanagement niet gebracht wat de gemeente putten voor ogen had. “De provincie maakt qua financiën zijn eigen keuzes en dat pakte voor deze weg niet gunstig uit.” Anders gezegd: in de praktijk is er niet veel meer gebeurd dan het aanleggen van stil asfalt en de nieuwe dubbele onderbroken lijn op de weg. Maar of dit helpt tegen de ongelukken en aanrijdingen is nog maar de vraag: “Als gemeente hadden we graag extra maatregelen gezien, die overigens niet het ernstige ongeval van twee maanden geleden hadden kunnen voorkomen”, Aldus Krol.

“ZE STAKEN IN ÉÉN KEER OVER, DAT WIL NIET ZEGGEN DAT DE WEG ONVEILIG IS. DE WEG IS VEILIG GENOEG NAAR MIJN MENING”

Omwonenden

De meningen van mensen die vaak gebruik maken van de weg lopen uiteen. De één zegt dat er iets aan de weg gedaan moet worden, de ander beweert er in wezen niks mis is met de weg die Putten en Ermelo verbindt. Een veelvoudig gebruiker van de weg vertelt: “Ik vind het onnodig om iets aan de weg te doen. Er is geen enkele reden om vroegtijdig over te steken.” Een ander, die liever wel verandering aan de weg ziet zegt: “Je hebt nou eenmaal naïeve mensen, als er niks aan wordt gedaan dan blijven er mensen oversteken.” Flauwe bochten in de weg of een lager snelheidslimiet zijn oplossingen die regelmatig naar voren komen.

Het ongeluk

Hoe het ongeluk van 26 januari, waar twee jongeren de dood vonden, heeft kunnen gebeuren is niet duidelijk. Het onderzoek naar het ongeluk is nog steeds niet afgerond. Twee jongens die het ongeluk op de bewuste avond hebben zien gebeuren denken niet dat er iets aan de weg hoeft te gebeuren. “Ze staken in één keer over, dat wil niet zeggen dat de weg onveilig is. De weg is veilig genoeg naar mijn mening.” Nu een tijd later heeft het ongeluk niet heel veel impact meer op de ooggetuigen. Wel kijken ze beter uit met oversteken.


REPORTAGE

“Afval prikken is zwerverswerk, ik moet leren” Het opruimen van zwerfaval kost gemeentes jaarlijks miljoenen euro’s. Dit zou uitkomen op vijftien euro per inwoner, dat blijkt uit onderzoek van Deloitte in 2010. De leerlingen van groep 5 tot en met 8 van OBS Het Veldboeket hebben daarom deze week een projectweek rondom afval. “De kinderen vinden het natuurlijk leuk dat ze geen les hebben en wanneer we een hele week intensief met afval bezig zijn, blijft het bewustzijn beter hangen”, vertelt Matthijs Meijer, leerkracht van groep 5/6 en initiatiefnemer van de projectweek. DOOR SHANON VAN DEN ANCKER

Zwerverswerk

Samen met de ROVA, die de afvalinzameling voor huishoudens verzorgt, gaan de leerlingen afval prikken rondom de school. Gekleed in knalgele hesjes en gewapend met handschoenen en een prikstok gaan de leerlingen op pad. “Ik vind het heel leuk om dit te doen”, vertelt Celina Moorman. “Zelf gooi ik heel soms afval op straat, maar dat is natuurlijk wel zonde voor het milieu. Al het zwerfaval is niet goed voor de dieren in het wild.” Enthousiast proberen de leerlingen zoveel mogelijk afval te verzamelen. Trots komen ze na een uur terug op het schoolplein met een goed gevulde vuilniszak. Toch heeft niet iedereen

evenveel plezier gehad tijdens het prikken. “Ik vond het maar saai. Het prikken van afval is zwerverswerk, ik moet leren”, zegt Dimitri Sallomons. “Natuurlijk is het wel belangrijk dat de natuur schoon blijft, maar dat werk kan beter worden gedaan door de mensen die een taakstraf hebben.”

“OUDE APEN NIEUWE KUNSTJES LEREN, IS ALTIJD HEEL MOEILIJK” Kinderen voeden hun ouders op

Wanneer er bewuster met het milieu wordt omgegaan, kan er door gemeentes een hoop geld worden bespaard. “Het is mooi dat er via ons bewustwording van de leefomgeving kan worden gecreëerd”, vertelt Ben Dijsselhof van de ROVA. “Met het bespaarde geld zou de leefomgeving nog mooier gemaakt kunnen worden dan dat hij nu al is, door bijvoorbeeld verschillende parken opnieuw in te richten.” Maar die bewustwording moet van onderaf komen, aldus Dijsselhof. “Oude apen nieuwe kunstjes leren, is altijd heel moeilijk. Daarom zijn we ook begonnen met het geven van voorlichting op scholen, want kinderen kun je enorm beïnvloeden.”

De voorlichtingen worden inmiddels al tien jaar gegeven en lijken te helpen, want volgens Dijsselhof is er duidelijk een daling in de hoeveelheid zwerfaval te merken. “De kinderen voeden in dit geval hun ouders op.”

“ZELF GOOI IK HEEL SOMS AFVAL OP STRAAT, MAAR DAT IS NATUURLIJK WEL ZONDE VOOR HET MILIEU” Het hele jaar bewust

De leerlingen hebben de hele week les over afval en daar komen ook de vakken taal en rekenen bij kijken. “Voor kinderen is het lastig om in te schatten hoe lang het duurt voordat een product verteerd is”, zegt Meijer. “Wat wij nu doen op school is bovendien een stukje opvoeding. Sommige leerlingen krijgen de bewustwording van afval van huis uit mee, maar anderen weer niet.” In totaal hebben de leerlingen twaalf vuilniszakken vol afval bij elkaar geprikt van gezamenlijk ongeveer 60 kilogram. Na deze week is wet een uitdaging voor de leerkrachten om ervoor te zorgen dat de leerlingen zich het hele jaar bewust blijven van afval. 18 MAART 2016 | X-FILES 39


REPORTAGE

VAN KLEIN EN KNUS NAAR GROOT EN GEZELLIG

Het aantal vrijwilligers in Nederland neemt langzaam af, maar in Zwolle zetten vrijwilligers van stichting ‘Er is hoop’ zich na twintig jaar nog altijd elke woensdagavond in voor het eetcafé in de WRZV-hallen. Tijdens deze avonden is er gratis drinken en een gratis gezonde maaltijd voor de eenzame en arme bewoners van Zwolle. DOOR GERINDE BOGERD

De avond begint om vijf uur, maar in

de middag was de kookploeg al druk bezig om de maaltijd voor 95 mensen klaar te maken. Langzaam druppelen de bezoekers en vrijwilligers binnen. Tot kwart voor zes kunnen de bezoekers en de vrijwilligers bijpraten onder het genot van een klein hapje en drankje.

Het ontstaan van een goed idee

Het eetcafé vierde vorig jaar haar twintigjarig bestaan. In die tijd zijn veel vrijwilligers gekomen en ook weer gegaan. Mark Groothuis is de coördinator en kent (net als wat bezoekers) na elf jaar vrijwilliger te zijn, de lange geschiedenis van dit eetcafé. “In eerste instantie is het begonnen door Youth for Christ. Een groepje jonge mensen hadden voor zichzelf midden in de stad een eetclubje om gezellig met elkaar te eten. Op een gegeven moment ontstond het idee om de deuren open te zetten zodat daklozen en zwervers mee konden eten.” Het bleek een groot succes en al snel groeide het de studenten boven het hoofd. Toen kwam de stichting ‘Er is hoop’ in beeld. 18 MAART 2016 | X-FILES 40

Zij namen het idee over en ontvingen in de jaren die volgden de mensen op verschillende plekken, om vervolgens te stranden in de WRZV-hallen. “Onze financiën komen van de kerken in de regio Zwolle, door hun donaties komen wij rond,” legt Mark uit, “in samenwerking met de beheerder van de WRZV-hallen mogen wij voor een kleine vergoeding gebruik maken van het restaurant.”

Christelijk tintje

eetcafé langskomt. Dat was nog voordat de stichting ‘Er is hoop’ het overnam. Hij zegt zelf dat hij een einzelgänger is, maar dat hij eens per week zich wel wilt omringen met deze grote groep mensen. Hij was dak- en thuisloos (dit laatste houdt in dat je nooit een thuis gehad hebt) en leefde een zwaar leven. Nu woont hij in een huis, heeft een motor en heeft op dit moment twee sollicitaties lopen, toch blijft hij elke woensdagavond komen. Dat het beter gaat en je kan betalen voor je eigen diner, betekent niet dat je niet welkom bent bij het eetcafé. Het gaat vooral om het sociale aspect en het tegengaan van eenzaamheid.

Het eetcafé heeft een Christelijke inslag, maar dat betekent niet dat ieder eenzaam persoon ook gelovig moet zijn of worden. Wel wordt er voor het eten gebeden, tijdens het eten wordt er een Bijbelverhaal verteld en na het eten wordt De vrijwilligers er gedankt. Voor de mensen die toch nog Vanavond waren er tussen de vrijwilligers vooral veel vrouwen. Vier van hen vertellen dat ze gebeden hadden tot God om aan Hem te vragen wat ze moesten doen en of Hij hen de juiste richting “IK KOM HIER VANAF in kon duwen. “Ik vroeg God waar een 1997 ELKE plekje voor mij was om Hem en de mensen te dienen, toen kwam ik bij het WOENSDAGAVOND EN eetcafé. Eerst vond ik het heel moeilijk, IK VIND ik nam alle verhalen mee naar huis en ik wilde van alles oplossen maar dat lukte HET HEERLIJK!” niet,” legt Hennie uit, “Toen zei een al wat oudere, lieve man die hier ook werkte: ‘Hennie, wil jij hier graag werken?’ En ik iets extra’s willen doen met hun geloof zeg: ‘Ja, ik wil hier heel graag werken!’ is er ook een gebedskring waar mensen En toen zei hij: ‘Dan moet je nu alles in hun zorgen neer kunnen leggen bij God, gebed bij God brengen en naar huis gaan er is een speciaal groepje mensen die en volgende woensdag gewoon weer kodeze gebedskringen leiden. men en niet thuis gaan zitten piekeren.’ Dus dat deed ik, en ik kom hier vanaf Trouwe bezoekers 1997 al elke woensdagavond en ik vind Er is één man die al 23 jaar bij het het heerlijk!”


REPORTAGE

“De Boekenweek is gewoon goede aandacht voor boeken” Een kleine rij met mensen stelt zich op voor een tafeltje in de hal van Theater ’t Voorhuys in Emmeloord in de Noordoostpolder. Achter de tafel zit Hans Goedkoop. Hij signeert zorgvuldig het boek van iedere geïnteresseerde. Om hem heen maken mensen wat foto’s van het hele gebeuren. Het is half tien en de lezing die Goedkoop deze avond heeft gegeven, is net afgelopen. Deze week geeft Goedkoop nog vijf van dit soort lezingen en bijbehorende signeersessies, want de Boekenweek staat weer op de stoep. Van 12 tot 20 maart staat het Nederlandse boek zoals elk jaar volop in de aandacht en reizen schrijvers stad en land af om hun boek te promoten en te vertellen over hun werk. DOOR ROELAND BOUW Dit jaar is het thema Duitsland en is het bijbehorende motto ‘Was ich noch zu “IK VANAF sagenKOM hätte’. HIER Niet alleen Esther Gerritsen rijdt als schrijfster van het Boekenweek1997 ELKE WOENSgeschenk heel Nederland door. Ook DAGAVOND EN IK andere schrijvers, zoals Hans Goedkoop, hebben het deze week drukker VIND HET HEERLIJK!” dan normaal. De Boekenweek is ooit opgericht ter promotie van het Nederlandse boek en dat lijkt in de huidige tijd harder nodig dan ooit. De verkoop van papieren boeken daalt al jaren sterk en boekenhandels vliegen om de haverklap over de kop.

“DE BOEKENWEEK IS EEN VAN DE BELANGRIJKSTE WEKEN VOOR DE BOEKENINDUSTRIE” Hans Goedkoop deelt de mening dat de Boekenweek een goed middel is om het Nederlandse boek te promoten. “De Boekenweek stimuleert de boekenverkoop echt. Je ziet duidelijk dat tijdens de week de boekenverkoop hard stijgt en dat deze na afloop van de week weer hard in elkaar zakt. De Boekenweek is gewoon

goede aandacht voor boeken, voor de promotie van het boek in het algemeen.” Ook een medewerker van FlevoMeer Bibliotheek Noordoostpolder is eenzelfde mening toegedaan. “De Boekenweek is een van de belangrijkste weken voor de boekenindustrie. Het is een landelijke campagne voor boeken en het draait ook echt om de schrijver.”

“MEESTAL WORDEN GEHEIDE BESTSELLERAUTEURS GEKOZEN, MAAR DAT IS NU NIET HET GEVAL”

Volgens Goedkoop heeft het geven van lezingen tijdens de Boekenweek echt invloed op de boekenverkoop. “Ik denk dat het een steen in de vijver is. Mensen komen naar mijn lezing en zien daar dan mijn boeken liggen. Vervolgens denken ze erover na om een boek van mij te kopen en vertellen ze hun vrienden erover. Die gaan dan vervolgens ook nadenken over het kopen van een boek.” De invloed van de Boekenweek lijkt echter niet verder dan de boekenverkoop te gaan, want in de bibliotheek merken ze er weinig

van. “Het kan zijn dat de extra aandacht voor boeken ervoor zorgt dat mensen weer een keer extra naar de bieb gaan, maar dat is niet goed vast te stellen. Wij merken daarnaast niks van een toename in leden of een toename in het aantal uitgeleende boeken.”

Desondanks blijft de bibliotheek de Boekenweek promoten. “We versieren onze bieb en we hebben een display rondom het thema van dit jaar, Duitsland. In dat display liggen allemaal boeken rondom dit thema. Vroeger waren we veel actiever in de Boekenweek met meer lezingen, maar nu is dit niet meer mogelijk door bezuinigingen. Daarom richten we ons alleen op één lezing (die dit jaar voor het twintigste jaar plaatsvindt) en op het dictee dat elk jaar wordt gehouden in deze week. Ook nemen we elk jaar de Boekenweekgeschenken op in onze collectie.” Dit jaar wordt die geschreven door Esther Gerritsen. Hans Goedkoop is wel enthousiast over de keuze. “Ik heb het boek nog niet gelezen, maar ik vind het een leuke keuze. Ik vind het ook wel een verrassende keuze. Meestal worden geheide bestsellerauteurs gekozen, maar dat is nu niet het geval. Esther Gerritsen heeft namelijk nog niet echt een grote klapper gehad.”


REPORTAGE

“ALS

is een sluipmoordenaar’’ Jaarlijks overlijden er 500 mensen aan deze spierziekte, en komen er 500 nieuwe gevallen bij. En toch is er nog steeds erg weinig bekend over wat deze ziekte veroorzaakt, wat de precieze symptomen zijn en nog belangrijker- hoe hij genezen kan worden. Want Amyotrofische Laterale Sclerose, of terwijl ALS, is genadeloos. En de mensen die aan deze ziekte lijden, zijn of worden afhankelijk van de zorg. Maar er lijken steeds meer uren intensieve zorg nodig te zijn voor de patiënten, en die kunnen niet altijd goed gevuld worden. DOOR MADELON VAN WIJK

H

ierdoor komt er dus een grote last op de schouders van zorg verleners en mantelzorgers. De benodigde zorg kan niet geleverd worden, en daarom moet de zorg door minder mensen geleverd worden die niet altijd over de vereiste kennis beschikken. Carolien van Wijk is zo’n mantelzorgster. Haar moeder Leny Spoelstra kreeg vorig jaar 30 april de diagnose ALS, en overleed 7 maanden later, op 4 november hetzelfde jaar. “De diagnose werd laat gesteld, omdat de neuroloog in Het Scheper Ziekenhuis twijfelde. ‘Het is geen ALS,’ bleef hij volhouden. Toen ze uiteindelijk wel werd doorgestuurd naar Utrecht was de diagnose binnen een dag gesteld: Het was wel ALS.”

“HET UITEINDELIJKE DOEL IS OM DE PATIËNTEN MET DEZE ERNSTIGE SPIERZIEKTE EEN BETER TOEKOMSTPERSPECTIEF TE KUNNEN BIEDEN”

“ALS is een ziekte van de motorische zenuwcellen die de spieren moeten aansturen. De cellen zitten in de hersenen

18 MAART 2016 | X-FILES 42

en in het ruggenmerg. Bij ALS sterven die cellen langzaam af,” zegt Professor Dokter Leonard van den Berg, hoogleraar experimentele neurologie. Hij werkt in het Utrecht Medisch Centrum, in een speciaal centrum gericht op het onderzoeken van ALS. “Er is geen medicijn dat de kracht kan verbeteren of deze zwakte weg kan nemen. De gemiddelde overlevingsleeftijd is ongeveer 3 jaar, maar 20% van de patiënten houd het nog langer dan 5 jaar vol.”

“JE KUNT HET DE MENSEN IN HET VERZORGINGSHUIS NIET KWALIJK NEMEN, MAAR ALS DOCHTER DOE JE DAT NATUURLIJK WEL”

Er lag een zware last op de schouders van Carolien wat betreft de zorg voor haar moeder. ‘Ik ging met haar mee naar het ziekenhuis, voor de beademing en controles bij de neuroloog. Ik deed de was en haalde eten. Eigenlijk alles wat ze in het verzorgingstehuis niet konden doen.’ Het is uitzonderlijk dat haar moeder in een verzorgingstehuis terecht kwam. De meeste mensen die ALS

hebben blijven vaak thuis wonen. Voor Leny was er geen mogelijkheid om thuis te blijven wonen. “Mijn moeder werd behandeld alsof ze dementerend was. Dat is het hem juist met ALS, je lichaam houd er mee op maar je hersenen werken prima. Dat vond ik het moeilijkst. Je kunt het de mensen in het verzorgingstehuis niet kwalijk nemen, maar als dochter doe je dat natuurlijk wel.” “ALS is als het ware een sluipmoordenaar,” zegt Prof. Dr. Van den Berg. “Ik heb mensen zien afsterven tot een verdord plantje. Totaal verlamd. Mondspieren die iedere vorm van spreken onmogelijk maken.” Nog altijd is er geen therapie om deze spierziekte tegen te gaan, maar Prof. Dr. Van Den Berg houd moed. “Het uiteindelijke doel is om de patiënten met deze ernstige spierziekte een beter toekomstperspectief te kunnen bieden.”

CIJFERS OVER ALS

- Jaarlijks komen er 500 mensen bij met ALS, maar er overlijden er ook ongeveer 500. - ALS treft geen kinderen en weinig bij jong-volwassenen. 80% van de patiënten zit tussen de 40 en 70 jaar.

JAARLIJKS

KOMEN

ER

- 500 De ziekte treft meer van MENSEN BIJ mannen MET ALS, vrouwen (3:2)

MAAR ER OVERLIJDEN ER ONGEVEER - ALSOOK is niet besmettelijk500. - ALS komt overal ter wereld voor, in alle bevolkingsgroepen.

- In 1862 gebruikte Jean-Marie Charcot (geboren in Parijs, 1825) voor het eerst de naam ‘Amyotrofische Laterare Sclerose’, om een aantasting van zowel het eerste als het tweede motorneuron aan te duiden.


INTERVIEW

Albert Heijn in Emmen weer gesloten op zondag “IK HAD GRAAG GEZIEN DAT WE OPEN WAREN GEBLEVEN” Na twintig weken op de zondag open te zijn geweest, sluit de Albert Heijn in Emmen op deze ‘rustdag’ weer zijn deuren. Het plan om de winkel op zondag ook open te doen, heeft voor deze winkel niet goed uitgepakt.Volgens bedrijfsleider Jan Verhorst lukte het de supermarkt niet om genoeg omzet te maken op zondag. DOOR JOËLLE BAKSTEEN

Wat is de oorzaak voor het sluiten op zondag?

“Er waren te weinig klanten in de winkel. Dit kwam vooral door concurrentie met andere supermarkten. Er is een overleg geweest met de wethouder, waarna de raad heeft besloten dat alle winkels in Emmen vanaf nu op zondag open mogen. Hierdoor waren er op zondag ineens 17 supermarkten open in Emmen en omgeving, Dat betekent dat er wat betreft de behoefte naar de zondag veel versnippering plaatsvindt. Hierdoor is het flink tegengevallen. Onze winkelketen heeft veel ervaring met open zijn op zondag, van daaruit hebben we een afspraak gemaakt over een minimaal bedrag dat we aan omzet moeten maken. Dit bedrag konden wij helaas niet realiseren.”

Heeft het open zijn op zondag veel geld gekost?

Dat beantwoordt de vraag niet helemaal. Hoe gaan jullie dit verlies precies inhalen? “Door het efficiënt inzetten van onze werknemers de komende periode.”

“IN EMMEN IS ER NOG EEN ZEKERE GELOOFSOVERTUIGING.”

Gaan jullie het in de toekomst nog eens proberen?

“We sluiten niets uit. Afhankelijk van de maatschappelijke ontwikkelingen die er zijn, is het best mogelijk dat we het in de toekomst nog een keer zullen proberen. Nu blijkt dus dat Emmen nog niet helemaal klaar is voor de zondagopening. In

2014 hebben we het ook al een poosje geprobeerd, maar toen is het helaas ook mislukt.”

Waarom gaan de zondagopeningen bij Albert Heijn Emmen?

“In Emmen is er nog een zekere geloofsovertuiging. In de Randstad werkt het wel, omdat de denkwijze daar een stuk moderner is dan hier. Veel klanten hier zien zondag nog als een rustdag. Doordat Emmen nog zo achterloopt, komen er hier ook minder mensen naar de winkel op zondag. Een andere reden voor het falen van de zondagopening is dat er te veel winkels open zijn in de omgeving. Hierdoor worden de klanten verspreid en maken meerdere winkels minder omzet. Ik heb gepraat met de managers van de Lidl, Boni en Jumbo en die hebben ook problemen met geld op dit moment.”

Vindt u het jammer dat de winkel op zondag dicht moet blijven?

“Ja, dat vind ik heel jammer. We willen natuurlijk dat het goed gaat, zodat we meer omzet maken. We zijn natuurlijk een commercieel bedrijf, dus de omzet is bepalend voor de opbrengst. Dus ik had heel graag gezien dat we open waren gebleven en dat het wat winst had meegebracht.”

“Het heeft geld gekost, ja. Juist ook omdat we op zondag dubbele loonkosten hebben. Dat is ook de reden dat we een minimumomzet moeten draaien, zodat we uit de kosten kunnen komen. Dit is niet gelukt, dus nu heeft het ons geld gekost.”

Hoe zijn jullie van plan dit verlies te herstellen?

“Wij moeten nu de kosten die we gemaakt hebben, terugverdienen op onze loonkosten voor de rest van het jaar. We hebben een begroting van Ahold gekregen, die moet aan het einde van het jaar natuurlijk op nul uitkomen. We zullen het dus ergens in moeten halen.”

18 MAART 2016 | X-FILES 43


Religie en spiritualiteit in Nederland Het is een ontwikkeling die al langere tijd gaande is, maar sinds een paar weken stroomt het internet vol met berichten over ‘Hoe god verdwijnt uit Nederland’. De ontkerkelijking zet door, maar ook de mensen binnen de kerk geloven minder. De KRO bracht een documentaire uit op basis van het onderzoek God in Nederland uitgevoerd door Ton Bernts en Joantine Berghuijs. Het onderzoek is vanaf 1966 nu voor de 5e keer uitgekomen. Het is ooit begonnen met de vraag wat de status is van het christendom in Nederland. In gesprek met Joantine Berghuiijs. DOOR ELSKE BOUMA Hoe belangrijk vindt u religie voor de samenleving? Dat is een moeilijke vraag. Uit de resultaten van het onderzoek blijkt dat heel veel mensen dat niet vinden. Die zeggen dat ze ook goed zonder god en de kerk een prima samenleving vormen. Quote: “Met het afnemen van kerkgang verdwijnt God niet.” Denkt u dat met de kerken ook het geloof verdwijnt? Het religieus zijn is tegenwoordig hele18 MAART 2016 | X-FILES 44

maal niet persé verbonden met het lid zijn van een kerk of een instituut. Je hebt dus veel mensen die wel gelovigen zijn, maar niet naar de kerk gaan. En mensen die zich expliciet niet gelovig noemen maar spiritueel. Dus met het afnemen van kerkgang verdwijnt God niet. Er is allerlei religie en spiritualiteit buiten de kerk. Denkt u dat mensen zich realiseren dat geloof voor een groot deel menselijke invulling is en zich daarvan willen losmaken? Er is sowieso veel individualisering. Dus je ziet dat mensen zich niet meer graag willen binden aan instituties of gemeenschappen. Ook is het zo dat de wetenschap steeds meer gaat verklaren wat vroeger aan God werd toegeschreven. Rationalisering van de maatschappij. Religie is voor een groot deel menselijke invulling en helaas gaan sommige mensen verkeerd om met dingen.

Schrikt de hypocriete en veroordelende houding van sommige gelovigen mensen af? Dat weet ik niet. Wel heeft het misbruik in de katholieke kerk geleid tot argwaan. Ik weet niet of alle christenen over één kam worden geschoren, maar wat denk

ik wel zo is, is dat veel kerkverlaters een verouderd beeld hebben van de kerk. Het beeld van zonden, verdoemenis, schuld. Wat tegenwoordig veel minder het geval is en in sommige kerken zelfs helemaal verdwenen. Wat ook afschrikt is het extremisme, en religieus geïnspireerd geweld dat we in de media zien heeft misschien ook een negatieve invloed op het beeld van religie in algemene zin.

“IK DENK DAT JE TRADITIES MOET ZIEN ALS EEN RIJKE SCHAT AAN MENSELIJKE ERVARINGEN” Hoe reageren de kerken op de ontkerkelijking? De kerken zijn ook al heel lang op de hoogte van de ontkerkelijking. Vroeger probeerden ze mensen terug de kerk in te krijgen, maar nu is dat allang niet meer zo sterk. Wat ze wel proberen is om uit te dragen dat ze een inspirerend verhaal hebben en diepe menselijke


INTERVIEW waarden, zoals bij ‘The Passion’. Het spreekt mensen aan omdat het gaat over lijden, verbondenheid, opoffering. Dat zijn menselijke thema’s, maar dit houdt niet in dat ze de toeschouwers gelovig worden. De kerk heeft veel functies. Niet alleen geloof maar ook sociale functies. Wat zijn de oorzaken van de verminderende kerkgang en geloofsovertuiging? “De hectiek van het bestaan speelt denk ik ook een belangrijke rol. Er komt zo veel drukte en informatie op mensen af. Ik denk dat veel minder mensen de

“DE HECTIEK VAN HET BESTAAN SPEELT DENK IK OOK EEN BELANGRIJKE ROL”

tijd hebben of nemen om stil te staan bij dingen die echt belangrijk voor ze zijn.” Individualisme, rationalisering, zoals ik daarnet al zei. Maar ook komen mensen in onze multiculturele en multireligieuze maatschappij met allerlei andere religies dan het christendom in aanraking. Dat kan leiden tot relativering van geloofswaarheden en ongeloof. Maar als alternatief trouwens ook tot het overnemen van elementen uit die andere religies en een verdieping en verrijking van het eigen geloof. hectiek van het bestaan speelt denk ik ook een belangrijke rol. Er komt zo veel drukte en informatie op mensen af. Ik denk dat veel minder mensen de tijd hebben of nemen om stil te staan bij dingen die echt belangrijk voor ze zijn.

In de documentaire van kruispunt vertelt een mevrouw dat geloof gaat om emotie, terugkeer, bezinning, samenhang etc. Denkt u dat veel mensen dit tegenwoordig dit niet meer in zich hebben door de drukte van deze maatschappij? Ja, zoals ik net al zei, hebben weinig mensen de tijd of maken die tijd omdat ze zo’n druk leven hebben. Ze komen daar moeilijker aan toe en dat is jammer. Een deel is hoe je zelf met jezelf en je tijd omgaat maar een deel overkomt je ook. Door de werkdruk en de informatiemaatschappij. Jan Willem wits zei: “God is niet afhankelijk van oude of nieuwe structu-

ren, maar bevindt zich waar mensen elkaar ontmoeten”. Mist een deel ontmoeting tegenwoordig? Geloof is ook omzien naar elkaar, maar het is natuurlijk niet zo dat als mensen niet in god geloven ze niet meer omzien naar elkaar. Veel mensen in Nederland doen vrijwilligerswerk. Dit geeft wel aan dat wij omzien naar elkaar belangrijk vinden. En in je eentje ben je niet gelukkig. Dan ben je dus naar verbinding op zoek.

Ook zegt hij dat een kerkgemeenschap die niet naar de mensen gaat en doet alsof ze de waarheid in pacht hebben, mensen afstoot. Ligt de oplossing van aversie tegen geloof daarom ook bij de geloofsgemeenschappen? Niet met als doel om mensen terug winnen. De kerk heeft als doel om voor elkaar te zorgen en daarnaast naar de buitenwereld toe te laten zien dat ze een boodschap hebben om het leven diepgang te geven. Je hebt wel natuurlijk ook strikte kerken waar mensen zoeken naar houvast. Wat ook leuk is om te vertellen is dat mensen zich één voelen op moment van herdenkingen, het koninklijk huis en sportwedstrijden van een nationaal team. Dan voelen mensen zich, hoe kortstondig ook, met elkaar verbonden. Ja, dat klopt. Die echte verbintenis mist wel. Daar zijn privé-initiatieven, sociale groepen, individuen en kerken voor. “Ik denk dat vooral menselijke diepgang nodig is.”

Denkt u dat we spiritualiteit en religie nodig hebben, de instituten en regels niet meegenomen? Ik denk vooral dat menselijkheid en diepgang nodig is. Dat mensen naar verbinding met elkaar zoeken. Of je dat nou spiritueel noemt of niet. Zoeken de mensen het niet in religie, zoeken ze het wel in iets anders. We zien ook dat mensen steeds minder bezig zijn met het goddelijke boven ons het onbereikbare maar meer met het wereldlijke, bewust leven in verbinding met de mensen om ons heen, de natuur en de kosmos.

Waarom zijn tradities belangrijk voor onze samenleving? Ik denk dat als je tradities niet ziet als gebruiken die zo en zo moeten en niet als regels, maar als een rijke schat aan menselijke ervaringen het heel waardevol is. Mensen hebwben door de tijd heen geleerd wat zinvol is voor een samenleving. Als wij niet meer op de hoogte zijn van de bronnen van onze traditie, dan kennen we onze geschiedenis niet meer.

“IK DENK DAT VOORAL MENSELIJKE DIEPGANG NODIG IS”

Is het een prima idee om de zondagsrust te behouden, zodat we een dag in de week hebben waarin iedereen rust heeft in deze drukke samenleving? Hahaha… Daar sluit ik me helemaal bij aan.


HOROSCOOP

Horoscoop DOOR JOËLLE BAKSTEEN

RAM (21 MAART T/M 20 APRIL) Laat je creativiteit de vrije loop. Ga een keer een risico uit de weg, je hoeft niet altijd maar te ondernemen. Probeer te luisteren naar kritiek van anderen, het is geen RAMp om een keer iets van iemand anders aan te nemen. STIER (21 APRIL T/M 20 MEI) Luister naar jezelf deze maand. Als er een kans als een rood doek voor je hangt, ren erheen en grijp dat doek. Zet niet door. Als je een keer in een donker hoekje in de foetus-houding wil liggen, DOE DAT DAN. TWEELINGEN (22 MEI T/M 21 JUNI) Probeer je te concentreren deze maand. Concentreer je op jezelf, want jij bent ook belangrijk. Kijk in de spiegel en zie jezelf. Twee van jou. Dat is meer dan een. KREEFT (22 JUNI T/M 23 JULI) Doe deze maand even rustig aan. Ren weg van je verantwoordelijkheden en zet je klauwen in iets wat je echt leuk vindt. Kruip niet weg onder het zand, it’s okay to show off.

MAAGD (24 AUGUSTUS T/M 23 SEPTEMBER) Raak niet in paniek door drukke, chaotische situaties. Dat rare gevoel dat je hebt in je maag(d), wijst erop dat er iets drastisch gaat veranderen in je leven komende maand. Wees voorbereid op nieuwe mensen en onbekende situaties. WEEGSCHAAL (24 SEPTEMBER T/M 23 OKTOBER) Maak goede afwegingen van wat goed is voor je. Zorg ervoor dat je evenwicht houdt tussen vrienden, familie en werk. Uiteindelijk is het je familie die voor je klaar zal staan in moeilijke tijden. SCHORPIOEN (24 OKTOBER T/M 22 NOVEMBER) Pas op voor giftige vrienden. Als je merkt dat je vrienden niet met je omgaan zoals ze zouden moeten, laat ze gaan. Onthoud wel dat aan elk muisje een staartje zit.

LEEUW (24 JULI T/M 23 AUGUSTUS) Hey. Jij. Stop eens met grommen over anderen. Je weet niet alles beter dan de rest, en als anderen de leiding nemen kan het ook goed gaan. Gooi je manen deze maand los en LET LOOSE!

STERRENBEELDEN IN JE SQUAD

Ram: Dramaqueen Stier: Dramastopper Tweelingen: Partyanimal Kreeft: De naïve Leeuw: Altijd in een break-up Maagd: “haha wat gebeurde er?” Weegschaal: Geen gezond verstand Schorpioen: Emo Boogschutter: Altijd boos Steenbok: Maakt altijd vieze grappen Waterman: De mama Vissen: Aan het huilen voor deze generatie.

18 MAART 2016 | X-FILES 46

STERRENBEELDEN ALS KEUKENGEREI Ram: Blender Stier: Spatel Tweelingen: Magnetron Kreeft: Koelkast Leeuw: Soeplepel Maagd: Vork Weegschaal: Weegschaal Schorpioen: Pepermolentje Boogschutter: Staafmixer Steenbok: Koekenpan Waterman: Waterkoker Vissen: Placemat

BOOGSCHUTTER (23 NOVEMBER T/M 22 DECEMBER) Blijf doelgericht bezig. Ookal zijn er overal afleidingen en leukere dingen te doen. Als je gericht blijft op je doel en hard je best doet lukt het je. Durf risico’s te nemen, jouw idee zou zo een schot in de roos kunnen zijn. STEENBOK (23 DECEMBER T/M 20 JANUARI) Voor je vrienden ben je een ROTS in de branding. Probeer jezelf niet te erg naar beneden te halen in je grappen, jij bent namelijk KEIleuk! Je mag je gevoelige kant best een keer laten zien, je hoeft je ook niet altijd sterk te houden. WATERMAN (21 JANUARI T/M 18 FEBRUARI) De waterman is een sterk individu, altijd op zoek naar nieuwe zaken. Pas op dat je je niet te veel laat afleiden door nieuwe situaties, want dan vallen je plannen misschien wel in het water. Pas ook op dat je niet te hard overkomt, je wil mensen niet overspoelen. VISSEN (19 FEBRUARI T/M 20 MAART) Anderen helpen is wat je graag doet, ondanks deze goede eigenschap is je grootste vijhand eenzaamheid. Omdat je zo’n gevoelig persoon bent, moet je oppassen om niet over te komen alsof je naar complimentjes VISt. Niet iedereen begrijpt dat je het niet zo bedoelt.

STERRENBEELDEN BIJ IDOLS

Ram: Kan niet zingen, doet het toch Stier: Durft eigenlijk niet zo goed Tweelingen: “AAAAAAAAAAAAAAAH” Kreeft: *huilt* Leeuw: Heeft last van zijn keel, maar.... Maagd: “Wacht wat was mijn tekst?” Weegschaal: Dansen en zingen tegelijk Schorpioen: Zingt ‘The Black Parade” Boogschutter: Zingt hard, gaat niet door Steenbok: Smeekt de juryleden Waterman: Koopt de jury om Vissen: “Mijn moeder heeft me opgegeven.”


COLOFON HOOFDREDACTIE

OPMAAK

EINDREDACTIE

REDACTEUREN

18 MAART 2016 | X-FILES 47



Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.