Voor de bijl magazine januari 2019

CLUBTATOEAGES VOOR JEZELF OF VOOR

DE GROEP? ROB VAN ARNHEM

HET VERHAAL ACHTER DE LUITENANT-KOLONEL

JANUARI 2019

6

30

WIJ ZIJN ‘VOOR DE BIJL’! WIJ ZIJN ER VOOR DE MAN. IN DIT MAGAZINE GAAT DE MANNELIJKE IDENTITEIT VOOR DE BIJL! WIE ZIJN WIJ MANNEN NOU ECHT? WIJ LEGGEN HET BIJLTJE ER NIET BIJ NEER TOTDAT WE ERACHTER ZIJN!

26

34 2 VOOR DE BIJL

Inhoud 04 Dribbel, sleep, goal 06 Het verhaal achter luitenant-kolonel Rob van Arhnem 08 Als echte man in de zorg heb je bijna een streepje voor’ 10 Seks, drugs en gospel: het dubbelleven van Elvis Presley 14 Het Preventieakkoord: betuttelend of hard nodig?

16 Waarom Project X Haren uit de hand liep en Project X Katwijk niet 18 Must-see Netflix films 20 Van overleven naar een hobby: houthakken 24 ‘Hij liet zien dat er geboren en gemaakte schrijvers zijn’ 26 ‘Ik moet mezelf twee keer zo hard bewijzen als mannelijke scheidsrechters’ 30 Clubtatoeages: voor jezelf of voor de groep?

33 Tindertips voor mannen die gematcht willen worden 34 Empire State bij zonsondergang 35 Colofon

VOOR DE BIJL 3

ACHTERGROND

Dribbel, sleep, goal

Een speler van FC Winterswijk jongens onder 15-1 beschermt de bal tijdens het speedsoccertoernooi Indoor Twente Cup.

JUSTIN POLMAN

DOOR JUSTIN POLMAN

Speedsoccer helpt om een betere voetballer te worden.

De sport is in opkomst bij jeugd maar nog niet bij senioren.

E

en speler van FC Winterswijk jongens onder 15-1 dribbelt op een tegenstander af, passeert hem door de bal onder z’n voet door te halen en schiet de bal kruisrechts in het doel. Winterswijk neemt deel aan de Indoor Twente Cup in Enschede.

Dit is een toernooi tijdens de afgelopen kerstvakantie voor jeugdspelers van voetbalclubs uit Twente en omgeving.

Eén van de redenen waarom Winterswijk meedoet is dat spelers beter leren voetballen. Jesse Rutgers, trainer van Winterswijk, vertelt: “Ze ontwikkelen zich op technisch en tactisch vlak.

“JE KAN JE NIET VERSTOPPEN ACHTER JE TEGENSTANDER BIJ SPEEDSOCCER” 4 VOOR DE BIJL

Bijvoorbeeld de handelingssnelheid gaat omhoog, doordat je op een klein veld speelt.” Rob Vreeswijk, eigenaar van Speedsoccer.nl, vult aan: “Bij veldvoetbal kun je je verstoppen achter een tegenstander, maar bij speedsoccer niet. De bal kan zo bij je komen via onder andere de boarding.” Ook Christian Koop, organisator van de Twente Cup, weet hoe voetballers zich kunnen verbeteren door speedsoccer.

“Je krijgt door het hoge speltempo een betere conditie en je kijkgedrag wordt getraind. Voordat je de bal krijgt, moet je al weten wat je ermee gaat doen.”

Na het laatste fluitsignaal ontstaat drukte tussen de kunstgrasmatten door spelers die op zoek gaan naar de kleedkamer, een plek langs de kant of het juiste veld. Nummers die hierboven hangen maken dit makkelijker. Winterswijk heeft het juiste veld gevonden en gaat proberen de nare smaak van de eerste twee verliespartijen weg te spoelen. Dit lukt niet: 5-1 nederlaag.

Rutgers gaat naar de kleedkamer om zijn spelers aan te spreken. “Bij een kleine achterstand laten ze het hoofd hangen. Ik vind dit gek gezien hun talent”, zegt hij.

DRUKTE

OPKOMST

Tussen het praten door kijkt Koop of het toernooi goed verloopt. Terwijl wedstrijden bezig zijn, worden de volgende al omgeroepen.

Als drie nieuwe duels zijn begonnen, vertelt Koop over de opkomst van speedsoccer. “De opkomst merk ik doordat organisatoren van

ACHTERGROND speedsoccer worden uitgenodigd bij verenigingen om toernooien te organiseren of er uitleg over te geven.” In tegenstelling tot de jeugd is speedsoccer minder populair bij senioren. Onlangs werd het NK Speedsoccer voor hen afgelast vanwege te weinig inschrijvingen. Koop legt uit: “Senioren spelen het liefst zaalvoetbal tussen de veldvoetbalcompetitie door en hebben geen zin in andere dingen.”

Wie naar de locaties voor speedsoccer kijkt, ziet dat de sport het meest in trek is aan de grensstreek van Groningen tot Limburg. Van de in totaal veertig locaties zijn ze bijna allemaal aan de grens te vinden. “In Overijssel kent iedereen speedsoccer. Als je verder het land ingaat, moet je uitleggen wat het is”, zegt Vreeswijk.

“DE KNVB IS EEN LOG INSTITUUT WAAR JE MOEILIJK DOORGANG VINDT QUA SPEEDSOCCER” In 2019 komen er waarschijnlijk twee locaties bij. Als deze kleine groei de komende jaren hetzelfde blijft, zien voetballers speedsoccer te allen tijde als alternatief in de winterperiode volgens Vreeswijk. “Dit komt mede doordat de KNVB een log instituut is waar je moeilijk doorgang vindt qua speedsoccer. Ook werken sommige gemeentes niet makkelijk mee.”

MEESTE TEGENGOALS

Terug naar de Twente Cup. Winterswijk weet toch nog drie keer te

Organisator Christian Koop met een winnaar van de Twente Cup.

winnen, maar verliest in totaal zeven wedstrijden. Ze eindigeneen-na-laatste met de meeste tegendoelpunten van de poule. “Omgaan met teleurstellingen is een mooi leermoment en zorgt dat je mentaal weerbaarder bent. Je kunt net dat beetje extra geven door bijvoorbeeld snel om te schakelen na balverlies”, vertelt Rutgers.

INDOOR TWENTE CUP

“OMGAAN MET TELEURSTELLINGEN IS EEN MOOI LEERMOMENT EN ZORGT DAT JE MENTAAL WEERBAARDER BENT”

Speedsoccer; wat is dat nou?

Wat is speedsoccer? Veel mensen weten dit niet. Het is een sport waarbij twee teams van vijf personen tegen elkaar voetballen in een hal op een kunstgrasveld van dertig bij vijftien meter met boarding en netten. Een aantal verschillen met veldvoetbal is dat een speedsoccerwedstrijd korter duurt (rond de tien minuten), spelers weinig kunnen rusten doordat de bal nooit uitgaat door de boarding en netten en er geen buitenspel is. Er zijn speedsoccertoernooien-, vooral in de winterstop van het amateurvoetbal en competities.

Speedsoccer ontstond bij profclub Manchester United. De bedoeling was dat het spel de handelingssnelheid van voetballers verhoogde. Andere clubs uit Engeland namen het over,

gevolgd door Duitsland. Tussen 2000 en 2010 werd daar tennis minder populair, waardoor veel tennishallen leegstonden. Zulke hallen waren geschikt voor speedsoccer, wat zorgde voor een snelle ontwikkeling. Een jaarlijks speedsoccertoernooi in heel Duitsland, waar bekende clubs zoals Bayer Leverkusen en oud-spelers zoals Miroslav Klose aan meededen, droeg daar ook aan bij. Met kleine stappen kwam Nederland in aanraking met speedsoccer. Nederlandse jeugd speelde het in Duitsland, vertelden er enthousiast over op school en een ondernemer kreeg dat mee. Diegene bouwde de eerste speedsoccerhal van Nederland in Zieuwent, waarna er meer volgden. Inmiddels wordt tien jaar speedsoccer gespeeld in Nederland.

VOOR DE BIJL 5

INTERVIEW

Het verhaal over luitenant-kolonel Rob van Arnhem DOOR JESSE COMMANDEUR

“Toen ik zeven jaar oud was, wist ik eigenlijk al welke richting ik op wilde. Ik wilde politieagent of militair worden”, aldus Rob van Arnhem, luitenant-kolonel bij het ministerie van defensie.

Nu bijna 60 jaar later kan hij met veel trots zeggen dat hij bij het ministerie van Defensie werkt, als luitenant-kolonel.

Rob van Arnhem: “Ik ben verantwoordelijk voor de inkoop bedrijfskleding van de gehele Rijksoverheid. Het jaarlijks inkoopvolume bedraagt ongeveer 25 miljoen euro. Niet alleen defensie valt hier onder, maar ook Rijkswaterstaat, de Douane en het Rijksschoonmaakbedrijf.

“ER ZIJN ALTIJD VOOR EN NADELEN GEKOPPELD AAN IEDERE BAAN”

Luitenant-kolonel Rob van Arnhem zorgt voor de bedrijfskleding bij de overheid

6 VOOR DE BIJL

“Ik was op zoek naar een baan met uitdaging en afwisseling. Ook sporten vond ik belangrijk. Zo kwam ik eigenlijk bij het ministerie van defensie terecht. Het werk hier is heel gevarieerd. Als KMA-officier word je gemiddeld één keer per drie jaar overgeplaatst. Er is afwisseling tussen een operationele functie en een meer bureau achtige functie,” zo geeft Van Arnhem aan.

Bij de operationele functies zul je ook fysiek sterk moeten zijn. Voor het kantoorgedeelte zal dit veel minder van toepassing zijn of misschien wel helemaal niet. Het lijkt erop dat Van Arnhem het prima naar zijn zin heeft.

De afwisseling, de uitdaging en het sporten zijn drie factoren die steeds weer terug komen in zijn werk. Rob van Arnhem laat weten dat het een drukke baan is, maar ook dit is afhankelijk van de functie die hij op dat moment heeft.

“Ik heb denk ik niet veel moeten laten voor mijn werk, althans dat heb ik niet zo ervaren. Er zijn altijd voor en nadelen gekoppeld aan iedere baan.

Bovendien kent iedere functie zijn eigen dynamiek; de ene keer wel heel intensief, 70 uur per week. De andere keer gewoon 40 uur, een normale kantoorbaan. In mijn huidige functie werk ik 4,5 dag per week, maar ik ben wel altijd 24/7 bereikbaar als er iets is.

BRON: MINISTERIE VAN DEFENSIE

Een drukke baan dus, waarvan je verwacht dat dit ook veel invloed zou hebben op zijn privé leven. Zijn vrouw Ingrid van Arnhem vertelt hier meer over.

“SOMS KOMEN DE MILITAIRE TREKJES NAAR VOREN” “Deze tijden waren heftiger dan de zogenoemde kantoorperiodes” “De impact op ons gezin is verschillend geweest gedurende zijn loopbaan bij Defensie. Wij hebben vijf jaar voor defensie doorgebracht in Duitsland.

Rob had toen veel oefeningen en was vaak weg. Hetzelfde geldt voor de uitzending naar Bosnië. Deze tijden waren heftiger dan de zogenoemde kantoorperiodes. Er wordt meer van je gevraagd, zowel fysiek als mentaal.

Zeker toen de kinderen nog klein waren”, aldus Ingrid van Arnhem.

Eén van hun kinderen is Judith van Arnhem. Zij is 24 jaar oud en is de jongste dochter van Rob en Ingrid van Arnhem. Ook zij vertelt over het leven met een vader als militair.

“Vroeger toen wij, (ik, mijn broer en zus) nog klein waren, was Rob vaak op uitzending. Ook overnachtte hij vaak op de kazerne, dit in verband met langere reistijden. Ik weet niet of dit zozeer een impact heeft gehad op ons gehele gezin (natuurlijk wel gemis).

Mijn moeder had destijds een grote verantwoordelijkheid.” Aldus Judith van Arnhem. Ze voegt eraan toe dat ze Rob een top vader vind en ze het fijn vindt als hij thuis is. “Soms komen de militaire trekjes wel naar voren (alle touwtjes in handen willen nemen), maar verder is hij echt een top vader.

Hij wilt dat iedereen om zich heen het goed heeft. Hij fluit ook erg vaak”, zo

REPORTAGE

Luitenant-kolonel Rob van Arnhem

geeft Judith toe..

Rob zit ondertussen al 36 jaar in het vak. En denkt dat hij mede door zijn werk wel veranderd is in die 36 jaar tijd. “Ik ben slimmer geworden en heb meer ervaring gekregen”, zo beaamt Rob.

“WE WOONDEN MEESTAL VER WEG VAN VROEGERE KENNISSEN EN FAMILIE”

Ook heeft zijn werk invloed gehad op zijn privé leven. Rob van Arnhem: “Doordat ik vaak weg was van huis was het voor mijn echtgenote niet mogelijk om een tweede baan te hebben.

We hadden namelijk drie opgroeiende kinderen thuis zitten. Mijn vrouw stopte met werken bij de geboorte van de oudste en ging pas weer aan de slag toen de jongste van de drie naar de middelbare school ging. Ook hebben we door mijn werk vaak moeten verhuizen. We woonden meestal ver weg van vroegere kennissen en familie.”

Rob voegt eraan toe dat hij veel kennis en ervaring heeft opgedaan die hij privé en maatschappelijk kan inzetten.

“Het werk heeft zo zijn positieve en

BRON: MINISTERIE VAN DEFENSIE

negatieve kanten”, formuleert Rob. Waar we nog niet echt achter zijn, is wat voor persoonlijkheid Rob is. Hoe is hij op sociaal gebied en wat voor persoon is hij op zijn werk? Zijn commandant Harold Jacobs vertelt hierover: “Rob is een zeer aimabel persoon die gemakkelijk contacten legt, netwerken bouwt en onderhoudt. Ook is Rob een enorm enthousiast en gedreven persoon, die doorgaat waar anderen allang waren gestopt. Hij is een doorzetter en hij is bevlogen. Hij zoekt oplossingen indien nodig ook buiten gebaande paden, is daarin zeer creatief en denkt vooruit”, aldus zijn commandant Harold Jacobs.

“HIJ IS SOMS WAT ONGEDULDIG” Maar zijn er dan ook dingen waar Rob minder goed in is? “Ja”, zegt commandant Jacobs met een knipoog. “Hij is soms wat ongeduldig”.

Rob is een echte doorzetter, zo is duidelijk geworden. Al vanaf zijn zevende levensjaar wist hij wat hij later wilde worden. Politieagent of militair. Na 36 jaar in het vak gezeten te hebben is hij niet alleen een militair. Hij heeft ook de functie van Luitenant-kolonel. “Zijn werk heeft hem gebracht waar hij nu is”, aldus zijn vrouw Ingrid van Arnhem.

Luitenant-kolonel Rob van Arnhem

BRON: MINISTERIE VAN DEFENSIE

VOOR DE BIJL 7

INTERVIEW

‘Als echte man in de zorg heb je bijna een streepje voor’ DOOR JOY SCHENK

Wim Lissenberg heeft niet een beroep dat je snel zou verwachten bij een man. Hij is namelijk verpleegkundige op de intensive care in het UMCG. Op de afdeling waar hij werkt is 80% vrouw en maar 20% man. Hoe is het als man op de intensive care afdeling?

I

k ben geboren en getogen in Zandvoort, daar werkte ik altijd in de horeca. Op een gegeven moment was ik de horeca zat en had ik drie maanden een uitkering. Tijdens die drie maanden werd ik op het matje

Wim Lissenberg bij hem thuis in Emmen.

8 VOOR DE BIJL

geroepen. Er werd tegen mij gezegd ‘’Wim, ik begrijp geen reet van jou en jijzelf ook niet. Ik bied je een beroepsintelligentietest aan.’’ Daar kwam op de eerste plaats de medische sector uit en daarna boswachter, houthakker of

fotograaf. Ik heb een week later een sollicitatiebrief geschreven en twee weken later werd ik aangenomen in de zorg. Weg uit de horeca en lang leve de zorg.

JOY SCHENK

INTERVIEW Vannacht had ik een ouwe baas met een dikke longontsteking aan de nierdialyse en aan de beademing. Daarnaast was er een mevrouw die een hersenbloeding heeft gehad en van de operatiekamer kwam. Ik heb haar opgevangen en geïnstalleerd. Je doet elk uur, of wanneer nodig, controles. Ik zorg dat alles draaiend blijft. Je krijgt van mij te eten, te drinken, je krijgt beademing. Ik zorg dat je bloeddruk goed is. Ik zorg dat je verschoond wordt als je in bed hebt gepoept of gebraakt. Ik zorg dat je beter wordt en niet doodgaat.

,,VERPLEEGKUNDIGE IS EEN MENSELIJK BEROEP’’ Ik ben heel nederig geworden door het werk dat ik doe. Ik heb niks te klagen.

Ik heb een huis, ik heb een vrouw, ik heb een kind. Als je daar sommige patiënten ziet, dan denk ik ja, pechvogel. Die wil ik een eindje helpen en dat kan ik ook. Ik neem het niet mee naar huis. Omdat mijn vrouw ook IC verpleegkundige is, hoef je niet zoveel uit te leggen. We hebben aan een half woord genoeg.

Ik vind verpleegkundige absoluut geen vrouwelijk beroep. Het is een menselijk beroep. Ik houd niet van stereotype mannen en vrouwen. Ik ben zelf geen blaaskaak, geen schreeuwerd. Daar zijn er hier genoeg van in de omgeving. Ik houd ook niet van vrouwen met een grote mond, helemaal niet.

Ik heb een heel emotioneel vak, dus er wordt bij ons gelachen en gehuild.

Wij zien dingen die andere mensen liever niet zien. Het staat dan wel op je netvlies.

Vroeger al was ik kind aan huis bij een paar vriendinnen van mij. Ik kan het met vrouwen net zo goed vinden als met mannen. Het is prettig werken, ik vind het niet erg. Ik ben een man-man, je hebt ook de homomannen, dat werkt ook hartstikke goed. Als echte man in de zorg heb je bijna een streepje voor.

Het is lekker makkelijk, een grote kerel. Ik heb patiënten gehad waar zes man voor nodig was. Zes kleine verpleegkundigen om iemand in bed te draaien. Nu heb ik mezelf en nog iemand nodig en dan komen we een heel eind. Dat geeft ook een beetje rust en veiligheid.

Als ik met allemaal mannen in de late dienst of nachtdienst zit, dan praten we wel eens over voetbal. Je hoort vrouwen dan ook over Formule 1 praten.

Je hebt het over van alles. Vrouwen passen zich ook wel een beetje aan.

Ik heb ooit een keer 2 maanden op de kraamafdeling gewerkt. Op een gegeven moment kwam er een gynaecoloog binnen en die zei ‘’Wat is de sfeer hier anders’’. Dus ik kijk om me heen en ik was de enige broeder.

,,HET IS LEKKER MAKKELIJK, EEN GROTE KEREL’’

Verpleegkundigen zijn wel bepaalde typen mensen. Je moet wel durven geven. Je moet aan mensen kunnen zitten. Je moet het ook tegen mensen kunnen zeggen als ze iets niet goed doen. Soms kunnen mensen in uniform wel gevaarlijk worden. Je hebt ook kleine mensen, die dan een politie uniform aantrekken en ineens zijn het hele andere mensen. In mijn vak is dat ook zo, trekken ze een uniform aan dan worden ze dominant. Ik heb wel zusters en broeders gezien die heel stoer bij mensen gaan staan ‘’Je moet nu maar luisteren’’, ja dat werkt niet zo.

,,JE MOET JE GEEN ZORGEN MAKEN OVER HOE JE MAKE-UP ZIT’’ Als IC-verpleegkundige moet je in ieder geval een beetje gezond verstand hebben. Ook een beetje trots. Gewoon puur als persoon. Je moet je geen zorgen maken over hoe je make-up zit. Dat is bijzaak. Je moet goed voor jezelf zorgen. Je moet ook oprecht zijn. Oprecht en betrouwbaar. Gewoon oprecht, gezond verstand en een beetje lief zijn voor elkaar. Dat is het belangrijkst.

Ik ben trots geworden door mijn werk.

Trots op wat ik heb bereikt. Ik hoef geen carrière, ik hoef geen directeur of manager te zijn. Het heeft mij heel veel gebracht, absoluut. Je kan wat betekenen, dat is het. Voor mijn collega’s, voor patiënten of de familie. Ik heb altijd wel een goede daad verricht.

Vrouwen over vrouwen op de IC Maartje Lenten en Andrea Lissenberg-Middeljans werken als intensive care verpleegkundigen in het Scheper Ziekenhuis te Emmen. Net als Wim werken zij met erg weinig vrouwen op de afdeling. De beide vrouwen zijn van mening dat het fijn is om een mannelijke collega op de werkvloer te hebben. ,,Ik mag graag ouwehoeren en dan kun je beter met mannen zijn dan met vrouwen’’, lacht Maartje Lenten. Andrea doet er nog een schepje bovenop ,,Helaas werk ik met veel vrouwen, ja. Vrou-

wen roddelen meer. Daar kan ik heel slecht tegen.’’

De aanpak bij patiënten verschilt volgens Maartje en Andrea ook bij mannen en vrouwen. ,,Mannen doen alles meer met een lolletje en pakken beter door’’, geeft Maartje aan. Het veiligheidsaspect springt er voor Andrea uit: ,,De agressie neemt toe en het is dan toch wel fijner dat je een man bij je hebt. Het voelt veiliger. Wim is ook nog eens twee meter’’, voegt ze er glimlachend aan toe.

VOOR DE BIJL 9

REPORTAGE

Seks, drugs en gospel: het dubbelleven van The King Volgende maand wordt er een muzikale ode gebracht aan Elvis Presley. De legendarische zanger, die in 1977 overleed, zou vorige week 84 jaar zijn geworden. Reden voor het concert is de comeback van de zanger, dit jaar precies 50 jaar geleden. In 1968 gaf “The King of Rock and Roll”, kortweg “The King” namelijk een concert dat zijn carrière weer nieuw leven in blies. De “Elvis All-Star Tribute Special” wordt 17 februari in Amerika uitgezonden.

DOOR DAAN VAN EENDENBURG

E

lvis Aaron Presley werd op 8 januari 1935 geboren in Tupelo in Missisippi als de zoon van Gladys Love (1912-1958) en Vernon Elvis Presley (1916-1979), in een kleine tweekamerwoning die gebouwd was door de vader van Vernon ter voorbereiding van de geboorte.. Zijn identieke tweelingbroer Jesse Garon Presley kwam dood ter wereld, 35 minuten voordat Elvis werd geboren. Elvis hechtte zich als kind erg aan zijn ouders, vooral de band met zijn moeder was erg nauw. Volgens vrienden en familie was Gladys ook de dominante figuur in het gezin. Zijn vader had het ene na het andere baantje, maar erg breed hadden ze het niet. Vaak waren de Presleys afhankelijk van buren of het voedselprogramma van de overheid. Het gezin bezocht de diensten van de kerk Assembly of God, waar hij zijn eerste muzikale inspiratie vond. In 1938 raakten ze hun huis kwijt toen vader Vernon schuldig werd bevonden aan het frauderen met een cheque van de landeigenaar, Orville S. Bean, de zuivelboer en veehandelaar waar hij toen voor werkte.

Vernon moest 8 maanden de gevangenis is, Gladys en Elvis trokken in bij familie,

JEUGD EN BEGIN CARRIÈRE

Toen Elvis een jaar of 10 was, kreeg hij zijn eerste gitaar.

Hij kreeg les van twee ooms en de nieuwe dominee van de kerk. Presley herinnerde zich het als volgt:

Begin november 1955 werd Elvis tot meestbelovende artiest van het jaar verkozen op de Country Disc Jockey Convention. Vanaf dat jaar werkte Elvis samen met de Nederlandse manager Dries van Kuijk, die onder het pseudoniem Colonel Tom Parker door het leven ging.

“IK PAKTE DE GITAAR EN IK OBSERVEERDE MENSEN, EN ZO LEERDE IK EEN BEETJE GITAARSPELEN. MAAR IK ZONG NOOIT VOOR PUBLIEK, IK WAS ER ERG VERLEGEN OVER.” Toen Elvis 13 jaar was verhuisde hij met zijn familie naar Memphis, Tennessee. Toen hij op L.C. Humes High School zat, haalde Presley in de eighth grade slechts een C (6) voor muziek. Zijn muziekleraar deelde mee dat hij geen aanleg voor zingen had. Niks bleek minder waar, want Elvis’ professionele muzikale carrière begon 3 jaar later, in 1953.

In die tijd maakte Presley het genre rockabilly populair, een uptempo versmelting van country en R&B. Debuutalbum Elvis Presley (1956)

10 VOOR DE BIJL

REPORTAGE EERSTE NATIONALE TV-OPTREDENS EN EERSTE HIT

Op 10 januari 1956 maakte Presley in Nashville zijn eerste opnamen voor RCA. Om een wat voller geluid te krijgen, werd Elvis door een hoop mensen begeleid. Zijn gebruikelijke begeleiders Domenic Joseph Fontana (drums), Bill Black (basgitaar) en Winfield “Scotty” Moore (gitaar) werden aangevuld met pianist Floyd Cramer, gitarist Chet Atkins en drie achtergrondzangers, waaronder Gordon Stoker, de eerste tenor van het populaire kwartet de Jordanaires. Op 27 januari kwam de single Heartbreak Hotel uit, en 2 maanden later het debuutalbum Elvis Presley.(zie foto).

SUCCES, MILITAIRE DIENST EN OVERLIJDEN MOEDER

Heartbreak Hotel kwam op nummer 1 binnen in Amerika.

Een reeks succesvolle televisieoptredens volgde, en zijn platen bereikten de top van de verkooplijsten. Hij debuteerde in 1956 ook als acteur in de film Love Me Tender, waarna hij in 1958 in militaire dienst ging. Tijdens zijn dienst werd zijn moeder ziek. Elvis kreeg noodverlof en kwam op 12 augustus in Memphis aan. Twee dagen later overleed zijn moeder Gladys, 46 jaar oud. Elvis was gebroken. Hun relatie was altijd extreem hecht gebleven. Presley keerde terug in mili-

taire dienst en stond bekend om zijn grote vrijgevigheid. Zo schonk hij zijn legersalaris aan liefdadigheid, kocht televisietoestellen voor de basis en een extra set legerkleding voor iedereen in zijn eenheid.

TERUGKEER EN CONCENTRATIE OP FILMS

Op 2 maart 1960 keerde Presley terug naar de VS en hij kreeg op 5 maart een eervol ontslag met de rang van sergeant. Op 20 maart arriveerde hij in Nashville om een nieuw album op te nemen. De single Stuck on You werd met spoed uitgebracht en meteen een nummer-1-hit. Twee weken later leverde een andere sessie in Nashville een paar ballads op die tot zijn bestverkopende singles zouden gaan behoren, zoals It’s Now or Never en Are You Lonesome Tonight?. In de jaren ’60 stortte Presley zich, streng aangestuurd door Colonel Parker, op films. Hij maakte in de jaren ’60 27 films, die vrijwel allemaal afgekraakt werden. Niettemin waren ze vrijwel allemaal winstgevend. Tijdens de periode van vijf jaar van 1964 tot en met 1968 had Presley in de muziek slechts een top 1-hit: Crying in the Chapel (1965), een gospel die al in 1960 opgenomen was. How Great Thou Art, een gospelalbum uit 1967, leverde zijn eerste Grammy Award op.

Elvis legt de eed af voor militaire dienst, 1958

VOOR DE BIJL 11

PORTRET DE ’68 COMEBACK SPECIAL

Op 1 januari 1968 werd Presleys enige kind geboren. Lisa Marie kwam ter wereld in een periode waarin ‘The King’ diepongelukkig met zijn loopbaan geworden was. Slechts twee van de acht singles die tussen januari 1967 en mei 1968 uitkwamen haalden de top 40, met nummer 28 als hoogste notering. Hij onderhandelde met NBC over een kerstspecial, die op 3 december 1968 uitgezonden werd. De show, later bekend als de ’68 Comeback Special, bevatte zowel gearrangeerde studioproducties als nummers die met een band voor een klein studiopubliek werden uitgevoerd.

Het was Presleys eerste live-optreden sinds 1961. Presley was gekleed in strak zwart leer, zingend en gitaarspelend in een uitgelaten stijl die deed denken aan zijn jonge rock-‘n-rolldagen. De show werd het best bekeken programma van NBC dat seizoen en boeide 42 procent van het totale kijkerspubliek. In januari 1969 bereikte de speciaal voor de special geschreven single If I Can Dream nummer 12 in de hitlijsten. Het soundtrackalbum kwam in de top 10. Volgens zijn vriend Jerry Schilling herinnerde de special Presley aan hetgeen ‘hij jarenlang niet had kunnen doen, zelf de mensen selecteren, zelf kiezen welke songs en niet opgedragen krijgen wat er op de soundtrack moest staan. Hij was uit de gevangenis’.

De dag na het optreden resulteerden Parkers onderhandelingen met het hotel in een vijfjarig contract voor Presley om elke februari en augustus te komen optreden tegen een jaarsalaris van 1 miljoen dollar.

3E GRAMMY EN OVERLIJDEN

Elvis’ kreeg in 1972 zijn 3e grammy voor zijn gospelalbum He Touched Me. Daarna ging zijn gezondheid sterk achteruit. Eind 1973 werd hij in het ziekenhuis opgenomen, sub comateus door de effecten van een verslaving aan Demerol, dat aangrijpt op het centrale zenuwstelsel. Sinds zijn comeback in 1968 zat elk jaar vol met concerten en in 1973 was dat opgelopen tot 168 concerten, zijn drukste werkschema ooit. Ondanks zijn falende gezondheid toerde hij in 1974 opnieuw intensief. Elvis was veel te zwaar en bleef de jaren erna verslaafd aan farmaceutica. Op de avond van 16 augustus 1977 zou Presley vanuit Memphis vliegen om een nieuwe tournee te ondernemen. Die middag werd hij door zijn toenmalige vriendin, Ginger Alden, gevonden op de vloer zonder teken van leven. Toen hij stierf was hij 42 jaar.

Hij werd begraven in de Meditation Garden in Graceland, naast zijn moeder. Elvis Presley zou de geschiedenis ingaan als een van de grootste artiesten aller tijden, met een illuster rijtje prijzen en records:

Facts about The King:

Poster van de Comeback Special, 1968

Na de special was Elvis erop gebrand om weer regelmatig live op te treden. Parker, vastbesloten om van Presleys terugkeer het showbusinessevenement van het jaar te maken, hield toezicht over een grote promotionele impuls. Elvis werd geboekt voor 57 shows in een groot hotel in Las Vegas, het International Hotel. Hoteleigenaar Kirk Kerkorian zorgde ervoor dat zijn vliegtuig vanuit New York rockjournalisten invloog voor het eerste optreden. Zonder introductie liep Presley het podium op, en zonder dat hij een noot had gezongen gaf het 2200-koppige publiek, waaronder veel beroemdheden, een staande ovatie. Een journalist noemde Elvis tijdens de na afloop gehouden persconferentie ‘The King’, waarna Presley wees op de aanwezige Flats Domino.

‘Dat is de echte king of rock and roll’, zei hij.

12 VOOR DE BIJL

- Hij heeft meer nummers in de hitparades dan enig andere artiest - Hij stond langer nummer 1 in de hitlijsten dan wie dan ook: 81 weken - Hij heeft de meeste nummer-1-hits achter elkaar: 10

- Hij verdiende meer gouden en platina platen dan welke artiest ook - Hij is recordhouder als het gaat om uitverkochte optredens achter elkaar: 380 - Hij ontving in zijn carrière 3 grammy’s, alle 3 voor gospelplaten: How Great Thou Art (1966), He Touched Me (1972) en een live-interpretatie van How Great Thou Art, Memphis in maart 1974

Jaren na Elvis’ dood werd zijn dochter, Lisa Marie Presley, gevraagd wat haar vader het liefst zong: ‘Gospel was het favoriete genre van mijn vader. Geen twijfel over mogelijk’.

‘Hij zong het met de meeste passie, maar was tegelijk ook helemaal ontspannen en rustig.’ Dit verklaart misschien ook waarom Elvis alle grammy’s die hij won ontving voor gospelalbums- of optredens. Ondanks zijn losbandige levensstijl die gekenmerkt werd door verslavingen, was gospel toch altijd het belangrijkst in het leven van ‘The King of rock and roll’.

REPORTAGE

VOOR DE BIJL 13

REPORTAGE

Het Preventieakkoord: betuttelend of hard nodig?

DOOR DAAN VAN EENDENBURG

23 november 2018. Dat was de dag waarop staatssecretaris Paul Blokhuis van Volksgezondheid samen met zo’n 70 andere maatschappelijke organisaties en bedrijven het Nationaal Preventieakkoord ondertekende. Met als doel: een rookvrije generatie in 2040. Naast roken moet ook overgewicht en overmatig alcoholgebruik aangepakt worden. Daarvoor zijn harde maatregelen vastgelegd, waar niet iedereen blij van wordt.

I

n 1975 betaalde je voor een pakje sigaretten om precies te zijn 2.05 gulden (omgerekend €0,93). In 2023 wordt dat bedrag volgens het akkoord €10. En zo zijn er nog tal van maatregelen die de komende jaren genomen gaan worden.

14 VOOR DE BIJL

ALLE MAATREGELEN OP EEN RIJ: • In 2020 moeten sigaretten uit zicht in supermarkten, in 2021 uit zicht bij alle andere winkels, en ook reclame op de gevel wordt verboden • Vanaf 2022 zijn sigarettenautomaten verboden • Vanaf 2020 worden neutrale verpakkingen ingevoerd • Vanaf 2020 rookvrije schoolterreinen, kinderboerderijen, speeltuinen, sportverenigingen, ziekenhuizen, zorginstellin gen, zwembaden en kinderopvanglocaties • Wettelijk rookverbod wordt uitgebreid met e-sigaretten met en zonder nicotine • Rookvrije zwangerschappen, aanstaande ouders worden gemotiveerd om te stoppen • Rookruimten in de horeca worden uiterlijk in 2022 gesloten • De horeca wordt gestimuleerd om terrassen rookvrij te maken • Toegankelijke stoppen-met-roken-zorg via huisartsen en zorgverzekeraars.

Reden voor de maatregelen: Jaarlijks overlijden er 20.000 mensen aan roken of meeroken. In 2040 moeten sigaretten op zodanige wijze uit het straatbeeld zijn verdwenen, dat jongeren de geur van tabak niet meer herkennen. Geen kind zal dan ooit meer roken of beginnen met roken, beoogt het het akkoord. Van de volwassenen moet er in 2040 nog maar 5% roken.

REPORTAGE

MINDER ETEN EN DRINKEN, MEER LOPEN

En dan zijn we er nog niet, Nederlanders moeten namelijk ook minder dik worden. In 2017 was de helft van alle volwassen en 1 op de 3 kinderen in Nederland te dik. Het is alleen lastig om hier harde maatregelen voor te nemen.

Wel gaat bijvoorbeeld het suikergehalte in frisdrank met 15% omlaag. Voor de rest berust het plan om ons allemaal wat slanker te krijgen vooral op het geven van voorlichting.

Mensen zouden bijvoorbeeld meer moeten weten van de Schijf van Vijf en andere gezonde producten. Supermarkten moeten klanten verleiden om gezonde producten te kopen, en lopen en fietsen moet worden gestimuleerd.W Nog iets wat wel lekker is maar niet goed voor je gezondheid: problematisch drankgebruik. Maar wat is problematisch? Volgens de deelnemers van het Preventieakkoord is al het drankgebruik door jongeren onder de 18 en zwangere vrouwen problematisch. Voor volwassenen ben je een problematisch drankgebruiker als je als man meer dan 21 glazen, en als vrouw meer dan 14 glazen in de week wegtikt. Tip van de dag: grote glazen gebruiken.

“ER WORDT EEN HETZE TEGEN ROKERS GEVOERD” Toch blijft roken het grootste probleem. Sommige mensen zijn niet blij met alle maatregelen die eraan komen. Tom Wurtz van Stiching Rokersbelangen vindt dat alle rokers over 1 kam geschoren worden: “Verslaving is heel individueel. Dus ik vind dat je alle gevallen ook heel individueel moet bekijken”. Hij is het niet eens met landelijke maatregelen die voor alle rokers gelden: “Mensen zullen toch tabak blijven gebruiken, door het te verbieden stoppen mensen er niet mee”. Wurtz is teleurgesteld over de manier waarop het preventieakkoord tot stand is gekomen: “Aan de onderhandelingstafel zaten alleen mensen die klappen voor de plannen van Blokhuis”.

Hij vindt dat rokers (23% van de bevolking) buitenspel zijn gezet bij de totstandkoming van het akkoord: “Ik heb het idee dat er een hetze tegen de roker wordt gevoerd”. “Dit akkoord representeert maar een deel van de bevolking”. Hij zou liever zien dat de overheid zich op een andere manier in zou zetten: “De overheid moet transparante voorlichting geven. Ze moeten het overleg met de industrie hervatten, en ervoor zorgen dat er minder verslavende toevoegingen in een sigaret terechtkomen”.

“80% VAN DE MENSEN DIE ROKEN, WIL ERMEE STOPPEN” - RUBEN VAN DORSSEN

Volgens het Preventieakkoord moeten Nederlanders gezonder eten

Ruben van Dorssen, woordvoerder van Blokhuis, weerlegt Wurtz’ argument dat rookgedrag door mensen zelf bepaald zou moeten worden: “Daar ben ik het pertinent mee oneens.

80% van de mensen die roken, willen ermee stoppen”. Hij denkt niet dat zonder maatregelen rookgedrag in de hand kan worden gehouden: “Het is een zwaar verslavend product”.

PAFFEN IN DE AUTO

Je zou denken dat er voor rokers de komende jaren bijna geen plek meer over is om hun slechte gewoonte voort te zetten. Maar 1 veilige haven blijft bestaan: je auto. In tegenstelling tot bijvoorbeeld Engeland. Daar is het verboden om met kinderen achterin je auto een sigaretje op te steken. “Je moet keuzes maken”, zegt Ruben van Dorssen, woordvoerder van Blokhuis. “We hebben een heel uitgebreid pakket aan maatregelen, maar de kans dat roken in de auto verboden wordt is nihil. Bovendien lijkt het me heel lastig voor de politie om zo’n maatregel te controleren”.

“IK BLIJF GEWOON ROKEN” Damian Bouwmeester (21) haalt opgelucht adem: “ik rook altijd in de auto”. Hij vindt de maatregelen uit het preventieakkoord veel te ver gaan: “ik vind het echt onzin, je kunt bijna nergens meer roken. Laatst was ik op een terras waar een bordje stond ‘niet roken’. Kon ik op zoek naar een andere plek”. Over de stijging van de prijs van een pakje sigaretten blijft hij nuchter: “tja, het is niet anders. Ik blijf gewoon roken”.

VOOR DE BIJL 15

REPORTAGE

Waarom Project X Haren uit de hand liep en Project X Katwijk niet DOOR: JESSE COMMANDEUR

Dan is het eindelijk weekend en wil je even helemaal los. Drank, drugs en happy hardcore.

Kortom een Project X feest. Er is maar één ongeschreven regel: alles mag.

In 2012 vond het eerste Project X feest plaats in Nederland, gebaseerd op een Amerikaanse speelfilm. De bijna zestienjarige Mirthe was vergeten haar feest op Facebook op privé te zetten en al binnen enkele uren lieten duizenden mensen weten naar het feest toe te komen. De NOS en andere nieuwsmedia besteedden er aandacht aan en het aantal mensen dat geïnteresseerd was, bleef maar groeien. Met als gevolg dat er duizenden jongeren naar Haren toe gingen op zoek naar het feest. Aanvankelijk was het erg rustig, maar naarmate de avond vorderde sloeg het om tot een noemenswaardig Project X feest.

Het feest ging onder andere gepaard met rellen en ongeregeldheden.

Ook in 2018 leek het er weer op dat er een Project X feest zou komen. Dit keer in Katwijk. Niet in het Zuid-Hollandse Katwijk, maar in het Katwijk nabij het Brabantse Cuijk. Een plaats van ongeveer 700 inwoners met in totaal drie toegangswegen. Toen de politie dit in de gaten kreeg besloot de politie om al deze toegangswegen af te sluiten. Overigens met succes.

Alle jongeren die naar Katwijk waren

Project X feest haren (2012)

16 VOOR DE BIJL

afgereisd, werden teruggestuurd naar huis en zo werd er voorkomen dat er na zes jaar weer een Project X feest plaatsvond in Nederland.

Maar wat zijn precies de contrasten tussen deze twee feesten? Hoe kan het dat het in Haren wel uit de hand liep en in Katwijk niet?

“WE MOESTEN WEL ALS NIEUWSMEDIUM” Een mogelijke verklaring is de manier van berichtgeving volgens Marcel Gelauff, hoofdredacteur bij het NOS Nieuws. “In 2012 was het de eerste keer dat er een dusdanig Project X feest in Nederland zou plaatsvinden.

Wij hebben toen besloten om er niet alleen een artikel over te schrijven op onze website. We zijn ook overgegaan tot een item in het achtuurjournaal, dat immers twee miljoen kijkers trekt. We moesten wel als nieuwsmedium. Het was uniek. Nog nooit eerder zou er zo’n groot project X feest plaatsvinden in Nederland”, aldus Gelauff.

Marcel Gelauff voegt er aan toe dat er wel rekening mee gehouden is dat het wellicht uit de hand zou lopen. “We hebben onze verslaggever pas ingezet toen er echt dingen gebeurden waarover je wel moest berichtgeven, zoals rellen. We zijn er dus wel mee bezig

geweest met de vraag of het journalistiek verantwoord is. Daar is op onze redactie zeker aandacht aan besteed.”

Bij Project X Katwijk 2018 valt er iets op rondom de berichtgeving, wat mogelijk heeft geleid tot een uiteindelijk lagere opkomst. De grootste nieuwsmedia RTL en NOS hadden dit keer besloten om er geen item over te maken in het avondjournaal. Wat is dan de reden waarom de NOS dit keer niet een item gemaakt heeft voor het NOS journaal?

“Ten eerste was het feest kleiner, dus hebben we lang afgewacht over hoe we dit onderwerp gingen oppakken en ten tweede heb je toch weer die 2 miljoen mensen die je bereikt als je het wel doet. Je weet niet hoe de betrokkene, het individu, reageert. We waren ons in dit geval zeker bewust van de maatvoering als medium”, aldus Gelauff.

‘PROJECT X KATWIJK EEN STUK MINDER SPANNEND’

Social-media expert Thomas Boeschoten heeft onderzoek gedaan naar de populariteit van beide Project X-feesten. Vooral bij het Project X feest in Haren heeft hij de hele middag het internet afgestruind op zoek naar de laatste berichten.

BRON:CRAZYPHUNK

REPORTAGE “Bij project X Katwijk heb ik alleen een snelle scan uitgevoerd, maar dat was een stuk minder spannend. Het was nogal kleinschalig. De autoriteiten zaten er bovenop om de verschillende pagina’s te laten verwijderen”, aldus Boeschoten. Ook geeft Thomas aan dat beide Project X feesten lastig met elkaar te vergelijken zijn. “Project X haren was iets nieuws, waardoor het moeilijk is om in te schatten hoe nieuwswaardig het is, wat voor soort aandacht gepast is en waar het in kan uitmonden. Bij elk feestje dat daarna tot Project X gedoopt wordt is het simpelweg anders omdat het niet meer de eerste is”, vertelt Boeschoten.

Ook denkt Boeschoten dat de politie een inschattingsfout heeft gemaakt bij Project X Haren, waardoor het mogelijkerwijs uit de hand is gelopen.

Volgens Boeschoten keek de politie toen vooral op Twitter, wat hen mogelijk op het verkeerde been heeft gezet met de inschatting van de omvang van het feest. “Tijdens Project X haren was namelijk Facebook heel populair”, aldus Boeschoten.

Project X feest in Polen (2013)

De ongeschreven regel: alles mag, was in Haren zeker van toepassing. De drank, drugs en happy hardcore waren ook zeker aanwezig. Een project X feest dat in Katwijk 6 jaar later weer zou

BRON:PIXABAY

plaatsvinden. Mede door de berichtgeving rondom het feest en het optreden van de overheid liep het dit keer met een sisser af. Er was voor de jongeren nog maar één regel: niets mocht.

‘VEEL AANDACHT VOOR HET PROJECT X FEEST IN KATWIJK’ In Haren gaven de autoriteiten weinig aandacht aan de geruchten rondom het Project X feest. In Katwijk bleek dat het tegenovergestelde het geval was.

Burgemeester van Hillegom maakte een statement op de gemeentewebsite: “We willen ervoor zorgen dat mensen van buiten de gemeente Cuijk, die vrijdag hier met verkeerde bedoelingen naartoe komen, worden tegengehouden”, zo schrijft de burgemeester van Cuijk.

Ook voegde hij eraan toe dat er geen feest is en er ook geen één zou komen.

“We moeten ons voorbereiden op alle scenario’s. De informatie die samen met de politie is vergaard en geduid, zorgt ervoor dat we met meerdere opties rekening moeten houden”, zo liet van Hillegom weten op de gemeentewebsite.

Alles was mogelijk bij een Project X feest, zelfs vuurwerk

BRON:PIXABAY

VOOR DE BIJL 17

FILM

Must-see N

Drama: Pulp Fiction Regie Quentin Tarantino Stars: John Travolta, Samuel L. Jackson, Bruce Willis Duur: 2u34min

Een misdaadfilm met zo’n vijf verhaallijnen die elkaar ondertussen tegenkomen en beïnvloeden. Vincent Vega (John Travolta) en Jules Winnfield (Samuel L. Jackson) moeten geld terug halen van een paar bondgenoten van hun baas. Butch Coolidge (Bruce Willis) is professioneel bokser en heeft voor veel geld afgesproken met een aantal criminelen om in zijn laatste wedstrijd expres te verliezen, maar omdat hij te trots is wint hij de wedstrijd toch en wil hij er vandoor gaan met het geld.

De film werd genomineerd voor zeven Oscars waarvan er eentje verzilverd werd, die voor het beste oorspronkelijke scenario geschreven door Quentin Tarantino. De Oscar voor beste film ging ook net aan de neus van Tarantino voorbij, deze werd gewonnen door Forrest Gump in dat jaar.

Crime: The Departed Regie Martin Scorsese Stars: Leonardo DiCaprio, Matt Damon Duur: 2u31min Een misdaadfilm over een crimineel en een politieagent die undercover gaan. Colin Sullivan (Matt Damon) groeit op tussen de criminelen en wordt opgevoed door de maffia. Hij wordt naar de politieacademie gestuurd om zo te infiltreren bij de politie. Billy Costigan (Leonardo DiCaprio) is net klaar met de politieacademie en moet gaan infiltreren bij de maffia.

The Departed won vier Oscars waaronder die van beste film. Ook won Martin Scorsese de Oscar voor zijn regie werk.

Actie: The Dark Knight Regie Christopher Nolan Stars: Christian Bale, Heath Ledger Duur: 2u32min

Dit is het tweede deel van de Batman-trilogie geregisseerd door Christopher Nolan. In dit tweede deel moet Bruce Wayne (Christian Bale) het opnemen tegen de Joker (Heath Ledger). De Joker is een misterieuze crimineel die geen misdaden pleegt om hiermee geld of macht te verkrijgen, maar om chaos en paniek te creëren in Gotham. De Batman krijgt hulp van officier van justitie Harvey Dent (Aaron Eckhart), die is opgestaan om de maffia van Gotham te bestrijden.

Heath Ledger kreeg post-mortem een Oscar voor zijn rol als de Joker. Ook won de film een Oscar voor het beste geluid.

Een aanrader is om de gehele trilogie te bekijken, maar dit tweede deel is ook prima om op zichzelf bekeken te worden.

Thriller: Black Mirror: Bandersnatch Regie: David Slade Stars: Fionn Whitehead, Will Poulter Duur: 1u30min Dit is een special van de Netflix-serie Black Mirror, waarin losstaande afleveringen verhalen vertellen over hoe de toekomst er voor ons uit kan zien. Deze special is een totaal nieuwe ervaring van film kijken en anders dan dat je gewend bent. Tijdens deze film moet je keuzes maken en deze keuzes hebben invloed over hoe het verhaal verder verloopt. Het verhaal gaat over Stefan Butler (Fionn Whitehead) die in de jaren ’80 zijn spel Bandersnatch probeert uit te brengen.

De meningen van filmcritici over deze film lopen nogal uiteen, maar deze nieuwe ervaring op Netflix moet iedere bingewatcher meemaken.

18 VOOR DE BIJL

Netflix films

FILM

Western: Django Unchained Regie: Quentin Tarantino Stars: Jamie Foxx, Christoph Waltz, Leonardo DiCaprio Duur: 2u45min

Dit meesterwerk van regisseur Quentin Tarantino gaat over de slaaf Django (Jamie Foxx) en premiejager Dr. King Schultz (Christoph Waltz). Nadat Django Schultz heeft geholpen bij zijn jacht op een paar misdadigers, geeft de dokter hem zijn vrijheid. Schultz en Django maken hierna een overeenkomst om in de winter samen te blijven werken en hierna opzoek te gaan naar Django’s vrouw die ergens in de Verenigde Staten nog als slaaf wordt gehouden. Als ze erachter zijn gekomen dat zij eigendom is van Monsieur Candie (Leonardo DiCaprio) moeten ze een plan bedenken om haar te bevrijden.

Christoph Waltz ontving voor zijn bijrol een Oscar, ook ontving Quentin Tarantino de Oscar voor beste oorspronkelijke scenario. De film werd ook genomineerd voor 3 andere Oscars, waaronder die van beste film en beste cinematografie.

Comedy: Tropic Thunder Regie Ben Stiller Stars: Robert Downey jr., Jack Black Duur: 1u47min In deze hilarische komedie gaat een groep acteurs een oorlogsfilm maken in Zuidoost-AziĂŤ. Nadat ze er een zooitje van maken wil de regisseur als laatste redmiddel hun in de jungle droppen, maar hier komen de acteurs echte slechteriken tegen.

Robert Downey jr. werd genomineerd voor een Oscar voor zijn rol als Kirk Lazarus in deze film. Hij speelt een acteur die een huidoperatie heeft laten uitvoeren zodat hij zwart is en hij weigert karakter te breken totdat de film af is.

Horror: Bird Box Regie: Susanne Bier Stars: Sandra Bullock, Trevante Rhodes Duur: 2u4min Een door Netflix zelfgeproduceerde film gebaseerd op het gelijknamige boek geschreven door Josh Malerman. Deze horrorfilm gaat over een post-apocalyptische wereld waar er wezens over de aarde zwerven en wanneer mensen deze wezens aankijken plegen zij spontaan zelfmoord. Malorie Hayes (Sandra Bullock) probeert samen met twee kinderen en haar nieuwe vriend Tom (Trevante Rhodes), geblinddoekt vanuit hun schuilplaats een veilige plek te bereiken.

De film werd in de eerste week een recordaantal keren bekeken. Hij werd maar liefst 45 miljoen keer bekeken in de eerste zeven dagen en werd veel besproken op social media.

Fantasy: Lord of the Rings Trilogy Regie: Peter Jackson Stars: Elijah Wood, Viggo Mortensen Duur: (1) 2u58min (2) 2u59min (3) 3u21min

Deze trilogie is gebaseerd op het gelijknamige boek geschreven door J.R.R. Tolkien en vertelt het verhaal over de ring die over alles heerst. Een groep helden bestaande uit mensen, hobbits, een tovenaar, een elf en een dwerg gaan op een missie om deze ring te vernietigen waarbij ook zijn maker Sauron zal worden vernietigd.

Regisseur Peter Jackson is jaren bezig geweest met de productie van deze trilogie, maar dit heeft zich ook ruimschoots uitbetaald in de prijzen die deze films wonnen. Het laatste deel (Return of the King) won een recordaantal van elf Oscars. In totaal won de gehele trilogie zeventien Oscars.

VOOR DE BIJL 19

In het Amerikaanse Virginia State Park zijn de prachtige bossen een canvas van het verleden. Er is een programma om bezoekers te verbinden met het verleden en hierin is onder andere een reconstructie van een Indiaans dorpje. Op de foto zien we een representatie van een indiaan die in zijn tijd hout aan het verzamelen om het in blokken te hakken.

Een vrij veelvoorkomend tafereel in de toen nog Nieuwe Wereld uit de zestiende eeuw.

NATIONAL STATE PARK/DCR

20 VOOR DE BIJL

HOUTHAKKEN Van overleven naar een hobby

Tegenwoordig nog maar een klein beroep in opdracht van boswachters en overheden, maar vroeger de man die ervoor zorgde dat men het warm kon hebben en eten kon klaarmaken.

Dat de activiteit echter niet uitsterft, is vooral dankzij de sport. Internationaal en nationaal zijn er wedstrijden om houtsculpturen te maken, wie het snelst bomen omzaagt en kan omgaan met een bijl.

TEKST DOOR STEFANO VAN ROSSEM

VOOR DE BIJL 21

ACHTERGROND

H

et is gevaarlijk, moeilijk, zeker niet rijkelijk beloond en in moderne tijden zelfs primitief: het beroep houthakker. Het was het zware mannenwerk. Bomen omhakken om hutten te bouwen en voor houtbewerking om gereedschappen te maken, zoals speren.

Duitse keizer en koning van Pruissen: Wilhelm II (rechts) die in zijn tuin in het Utrechtse Doorn een van de vele duizenden bomen omhakt, samen met zijn metgezellen.

IN OOST EN WEST

En nog steeds zit houthakken in ons bloed. Niet meer om zozeer te overleven, maar meer als sport en vrijetijdsbesteding. Mensen met een houtkachel willen weleens hun eigen hout hakken, maar ook zijn er speciale houthakdagen, waar je met je eigen bijl los kunt gaan op stukken hout.

Deze bezigheid zit niet voor niets in ons bloed. De bijl, weliswaar niet in de vorm zoals wij die nu kennen, is een van de oudste stukken gereedschap in de geschiedenis van de mens.

De voorganger van de rechtopstaande mens was de homo ergaster, vrij vertaald de werkende mens; primaten die zo’n anderhalf miljoen jaar geleden in Afrika hebben geleefd en vooral gewerkt hebben met deze werktuigen van vuursteen.

neer te halen’.

Homer, Pliny, Plato en het Oude Testament beschrijven de bebosde bergen ook en hoe deze zijn gekapt om gigantische monumenten te bouwen. Koning Solomon wilde voor de eerste tempel van Jeruzalem de bossen van Libanon gebruiken om deze te bouwen. Zo zijn er tal van verhalen en mythes die beschrijven dat de Oude Wereld bossen en wouden kapten tot ze helemaal leeg waren.

Houthakken is een professie die wereldwijd werd uitgevoerd. Het werd echter pas het met deze term bekende beroep vanaf de achttiende eeuw en het is tot op de dag van vandaag nog steeds een vak welke in bepaalde culturen en volksverhalen een belangrijke rol speelt.

Het met zand overgoten MiddenOosten was vroeger namelijk ook vrij bosrijk. Duizenden jaren geleden zagen de gebergtes ook daar groen dankzij bomen, struiken en grassen.

MET HOUT DE WERELD ROND Deze zijn ook pas drieduizend jaar geleden verdweOmdat de nen. Het gebruik voorraden in het “EN DUS HEEFT GILGAMESJ ALLE van hout in het Midden-OosNabije Oosten is ten opraakten, BOMEN LATEN VALLEN UIT HET BOS namelijk toenkwam er een EN ENKIDU HEEFT DE WORTELEN tertijd gebruikt economische voor het bouwen GEWIST TOT AAN DE OEVERS VAN DE groei in Kreta van paleizen en en de Griekse EUFRAAT.” tempels. Een van Wereld, mede de bekendere dankzij hun die dit wilde was Gilgamesj, hoofd hout. Hier werden tempels en schepen van Uruk, wat hedendaags Irak is. van gebouwd voor handel met andere In Het Epos van Gilgamesj staat dat landen (binnen de Griekse wereld, ‘als mensen de bossen willen kappen, maar ook daarbuiten). Ook in Italië niets ze tegenhoudt om elke boom zijn de bomen ondertussen weg, maar

VAN TOEN NAAR NU Eén van de eerste bijlen was de handbijl. Een peervormige steen met een punt en een bolvormig handvat, zo’n 1,8 miljoen jaar oud. De bijl werd gebruikt voor allerlei doeleinden: van het doden van dieren tot het opgraven van knollen.

26 22 VOOR VOOR DEDE BIJL BIJL

Het is pas in de (late) steentijd waar bijlen daadwerkelijk herkenbare vormen krijgen.

Hoewel de zogenoemde gevechtsbijl ook al wel eerder bestond, waren het de Vikin-

gen (vanaf 800 n.C.) die er de populariteit van inzagen.

Later waaide dit over naar de Renaissance en de Late Middeleeuwen, waar legers verschillende bijlen met zich

ACHTERGROND

“EN ZE BESTAAN NOG STEEDS: MANNEN, EN GELUKKIG OOK VROUWEN, DIE VAN HUN VAK HUN HOBBY MAKEN. ZO’N STAPEL VERS HAARDHOUT GEEFT DAN OOK VEEL VOLDOENING, EN ‘S AVONDS MET BIER EN EEN VUURTJE DE SPIERTJES WEER LATEN BIJKOMEN: AANRADER!”

zonder deze offers zouden we ook niet de rest van de wereld hebben ontdekt.

Zo werd volgens de Chinezen bij hen de eerste zaag ontwikkeld. Een werktuig dat we nog steeds (weliswaar in een andere vorm) gebruiken voor het omzagen van bomen en het maken van mooi hout.

Een van de verschillende onderdelen tijdens het jaarlijkse Houthakkersfeest: sculptuurzagen. In twee dagen tijd moet er vanuit een stam een beeld komen te staan.

TULP8/ATSJE/WIKICOMMONS

Archeulische bifaciale handbijlen van de Homo Ergaster uit Burnham Beeches, Engeland. Deze gereedschappen werden gemaakt en gebruikt door de voorganger de Homo Erectus en zijn een perfect voorbeeld van geduldig en secuur werk, om met stenen scherpe voorwerpen te creëren.

CREATIVE COMMONS

EN NU? Tegenwoordig is houthakken eerder een ambacht voor boswachters en voor de hobby. Zo worden er wereldwijd jaarlijks tal van wedstrijden gedaan om houtsculpturen te maken en bomen in kleine stukken te zagen. Zo ook in het Utrechtse dorpje Lage Vuursche, vlakbij Baarn, waar jaarlijks het Houthakkersfeest wordt gehouden.

Daarnaast is het volgens Kees Mudde van het Houthakkersfeest ook het beste medicijn tegen dipjes, donkere dagen en depressief gedoe. Houthakkers op het feest beamen dit. Het is een uitlaatklep voor de kantoorbaan, en een goede conditietraining voor degene die toch al fysiek werk hebben.

Houthakken is ook geen hersendodende activiteit. Het is namelijk niet zo dat je simpelweg een boom zonder pardon omhakt en in stukken maakt.

Welke bomen moeten er bijvoorbeeld omgehakt worden, welke mogen en welke kunnen überhaupt? En het landen van de boom is ook best belangrijk. En wil je hout hebben voor de kachel? Denk dan een jaar vooruit, omdat het drogen toch wel minimaal een jaar duurt. Houthakken is een voor en volgens sommigen een kunst die je toch echt moet beheersen. Easy to learn, hard to master.

Een houthakster uit eind negentiende eeuw. De foto is getoond tijdens de Nationale Tentoonstelling van Vrouwenarbeid.

ATRIA

mee hadden tijdens de grootschaligere gevechten.

Door de jaren heen heeft de bijl veel metamorfoses gehad.

Toch heeft de bijl nog steeds haar oorspronkelijke functie

niet verloren: het hakken van hout voor vuur en benodigdheden. Houthakken is een professie die wereldwijd werd en nog steeds wordt uitgevoerd.

Het werd pas een beroep vanaf

de achttiende eeuw en is tot op de dag van vandaag een vak in bepaalde culturen en volksverhalen een belangrijke rol speelt, en in beroepen een belangrijk onderdeel is.

HOUTHAKKEN: VAN OVERLEVEN NAAR VOOR EEN HOBBY DE BIJL27 23

PROFIEL

‘Hij liet zien dat er geboren en gemaakte schrijvers zijn’

DOOR: LUKAS TEN NAPEL

Lennaert Nijgh; schrijver van de liedteksten van onder andere Malle Babbe, Dag Zuster Ursula, Verdronken Vlinder en Avond, in 2005 de nummer 1 van de Top-2000. Al van jongs af aan had hij een nauw samenwerkingsverband met Boudewijn de Groot en ook voor zanger Rob de Nijs schreef hij verschillende teksten. Hoewel deze zangers bekend waren en nog steeds zijn in het Nederlandse muzieklandschap, is Nijgh vooral op de achtergrond gebleven. Zowel bekend als onbekend. Geroemd om zijn teksten, maar ook herinnerd door zijn schadelijke levensstijl.

F

okke Hoekstra is een groot bewonderaar van Nijgh. Hij bracht zijn leven in theater en kent de levensloop van Lennaert dan ook door en door. Hij laat vol trots de tekst van het theaterstuk zien dat bomvol staat met liedjes, waarvan de tekst door Nijgh geschreven is. Daarnaast is Hoekstra initiatiefnemer van Het Goede Schip. Deze organisatie onderhoudt het kottertje wat Nijgh in 1969 van een Urker visser kocht. Met de UK 114, 24 VOOR DE BIJL

ook wel De Jonge Jacob genoemd, voer hij regelmatig uit op zoek naar inspiratie. “Op de muziekschool werd ik op Lennaerts teksten gewezen. Op het feit hoe briljant die waren”, zegt Hoekstra. “Ik durf te beweren dat een aantal van die teksten ook op het kottertje zijn geschreven. Dat wordt nog wel eens ontkend, maar Lennaerts eerste vrouw, Astrid Nijgh, voer jarenlang met hem mee en zegt dat verschillende teksten aan boord ontstaan zijn. Het kottertje

lag na zijn overlijden in de haven en ik zag het als cultureel erfgoed. Dat mocht niet verloren gaan.”

ONBEKEND “Het is eigenlijk wel bijzonder dat Lennaert zo onbekend is”, gaat Hoekstra verder. “Als je bijvoorbeeld kijkt naar de Vrienden van Amstel LIVE, dan zingt het hele club Malle Babbe of Dag Zuster Ursula. Of ze nu zo groot

PROFIEL of zo groot – Hoekstra beeldt met zijn hand verschillende lengtes uit – zijn, ze zingen allemaal mee. Het zijn nummers die al drie generaties lang meegaan, maar bijna niemand weet dat Lennaert die geschreven heeft.” Een oorzaak van die onbekendheid zou volgens Fokke wel eens een persoonseigenschap van de dichter geweest kunnen zijn: “Lennaert liep, in ieder geval op Urk, nooit te koop met het feit dat hij een grote tekstschrijver was.

Hij was gewoon Lennaert en bleef er bescheiden onder.”

‘HET IS EIGENLIJK WEL BIJZONDER DAT LENNAERT ZO ONBEKEND IS’ Astrid Nijgh, Lennaerts eerste vrouw, vertelt dat de onbekendheid van de dichter ook te maken had met het feit dat hij niet kon zingen: “Dat vond hij heel erg. Het zou een stuk makkelijker geweest zijn als hij zelf de zang kon combineren met het schrijven van zijn teksten.” De bescheidenheid die Hoekstra noemt, herkent Astrid wel, maar ze zag ook een andere kant van haar man. “Hij was op zijn tijd ook heel zeker van zichzelf. Zeker als hij geïnterviewd werd. Als hij eenmaal in een praatstoel zat, wist hij ook wat te vertellen over zichzelf. Soms zat hij er wel mee dat hij geen grote naamsbekendheid had. Maar hij kon ook periodes hebben dat het hem niet zoveel deed.” In België is Nijghs werk echter een stuk populairder dan in Nederland volgens Astrid: “Bij onze buren zijn ze een stuk ´tekstbewuster´. Daar was Lennaert dan ook goed in; het schrijven van prachtige teksten.”

GEBOREN SCHRIJVER Peter Voskuil is journalist en schrijver van het boek Ga met me mee, een biografie over Lennaert Nijgh. Ook Voskuil bewondert het werk van de dichter: “De teksten zijn tijdloos en nog steeds herkenbaar. Ik ben met zijn teksten opgegroeid en kende hem ook uit de periode dat ik bij het Haarlems Dagblad werkte, waar Nijgh columns voor schreef. Het moment dat een, door mij geschreven, artikel naast één van zijn columns verscheen, herinner ik me nog heel goed. Als journalist

had ik ontzag voor zijn manier van schrijven en ik zag Lennaert als een grootheid op dat vlak. Hij liet, in mijn ogen, zien dat er geboren en gemaakte schrijvers zijn. Ik heb hard moeten werken voor datgene wat ik nu ben als schrijver zijnde, maar Lennaert had het gewoon in zich. Hij schreef op zijn tiende al als een volwassene en zijn enorme fantasie hielp daarbij.

Hij stond in principe al met 3-0 voor.

Daarnaast staan zijn teksten er ook zoals ze er moeten staan. Veel journalisten, waaronder ook ik, zijn blij als we dat na vijf dagen nog kunnen zeggen.

Bij teksten die ik teruglees, zie ik altijd verbeterpunten. Bij Lennaert zijn die er bijna niet.”

VERWAARLOZING Voskuil schreef een boek over Nijghs leven, maar een ´leuk verhaal´ werd het niet: “Zijn beste teksten heeft hij op jonge leeftijd geschreven. Hij kon zijn hoogtepunt later niet evenaren en zocht zijn troost helaas in drank en drugs. Hij verwaarloosde zichzelf. Op de redactie van het Haarlems Dagblad vonden verschillende collega’s het maar een vreemde, oude man, die eruitzag alsof hij zijn kunstgebit ondersteboven in zijn mond had. Desondanks bleef ik hem zien als een dichter die situaties prachtig onder woorden kon brengen en bewonder ik hem tot op de dag van vandaag.”

‘HIJ ZOCHT ZIJN TROOST HELAAS IN DRANK EN DRUGS’ Ook Astrid zag hoe Nijgh zichzelf verwaarloosde: “Hij dronk te veel en hij had een enorme angst voor de dokter.

Op dat gebied kon hij nogal koppig zijn en dat is ook zijn ondergang geworden. Tot zijn laatste adem ben ik bij hem geweest. Hij werd slechts 57.

Ondanks het feit dat we gescheiden waren, hebben we altijd een goede band gehad. Ik voer vaak met hem op zijn kottertje en ik was zijn ´maat´. Eigenlijk is dat een erecode, die we niet konden breken. Je moet altijd respect voor elkaar houden en ik had respect voor Lennaert en hij voor mij. Tot het laatste moment.”

BIJZONDER Fokke Hoekstra vindt Nijghs teksten vooral bijzonder omdat ze niet standaard zijn: “Achter elke tekst zit een verhaal. Je weet bijna nooit in één keer waar het over gaat. De tekst van het lied Verdronken Vlinder, gezongen door Boudewijn de Groot, schreef Lennaert bijvoorbeeld nadat hij een vlinder in het water van een fontein zag drijven. In de weerspiegeling van het water zag hij de lucht en de wolken die daarin dreven. Een nieuw lied was geboren.” Vervolgens citeert Fokke het begin van het lied: ZO TE STERVEN OP HET WATER MET JE VLEUGELS VAN PAPIER ZOMAAR DRIJVEN NA ‘T VLIEGEN IN DE WOLKEN DRIJF JE HIER MET JE KLEUREN DIE VERVAGEN ZONDER ZOEKEN ZONDER VRAGEN EINDELIJK VOOR ALTIJD RUSTEN EN DE BLOEMEN DIE JE KUSTE GEUREN DIE JE HEBT GEWETEN ALLES KAN JE NU VERGETEN OP HET WATER WIEG JE HEEN EN WEER ZO TE STERVEN OP HET WATER MET JE VLEUGELS VAN PAPIER.

“Als tekstschrijver was hij dus briljant, maar als persoon was hij helaas wel een doemdenker. Dat kun je ook zien aan zijn latere leven, waarin verslaving een sleutelwoord bleek te zijn. Hij zocht de oplossing voor zijn problemen op de verkeerde plek. Wat drank- en drugsgebruik betreft is hij helaas geen voorbeeld voor ons.”

‘ALS TEKSTSCHRIJVER WAS HIJ BRILJANT, MAAR ALS PERSOON WAS HIJ HELAAS WEL EEN EEN DOEMDENKER’ Astrid sluit zich bij Fokke aan. Het gebied waarop we volgens haar wel een voorbeeld kunnen nemen aan Lennaert is de kennis die Nijgh had: “Hij was een lopende encyclopedie. Zijn teksten omvatten het hele leven en dat kon hij bereiken door het bestuderen van onder andere de geschiedenis. Hij las ontzettend veel. Als ik dan toch een advies zou mogen geven; ga lezen. Ken je geschiedenis. Vreet het op en geniet ervan. Net als Lennaert. ” VOOR DE BIJL 25

INTERVIEW

26 VOOR DE BIJL

INTERVIEW

“Ik moet mezelf twee keer zo hard bewijzen als mannelijke scheidsrechters” DOOR STÈFAN LEUSINK

Bo de Vries is pas twintig jaar en hockeyscheidsrechter. Om die droom waar te maken moest ze veel achter zich laten. Haar eigen hockeyteam, vriendinnen en vrije zaterdagen. Nu staat ze ieder weekend als dame van twintig twee herenteams in bedwang te houden en is ze hard op weg om Nederland te veroveren als bondsscheidsrechter voor de Koninklijke Nederlandse Hockeybond (KNHB).

B

o, je bent pas twintig jaar. Is het moeilijk om mannen en vrouwen die veel ouder zijn dan jij onder controle te houden tijdens de wedstrijd?

Nee, dat valt reuze mee. Ik ben van mezelf al vrij dominant.

Verder ben ik één van de vijf vrouwen die fluiten in district “Oost”. De andere 55 scheidsrechters zijn allemaal mannen.

Ik merk dus dat ik wel een soort van gunfactor heb bij de hogere mannenteams. Dat klinkt raar, maar ik heb het idee dat ze anders met mij omgaan dan met mijn mannelijke collega’s uit het district.

“JE MOET ER WEL ECHT VOOR GAAN LEVEN, ANDERS LUKT HET JE NIET” Denken zij misschien: “het is Bo, ze mag een fout maken”?

Wanneer wist je eigenlijk dat je bondsscheidsrechter wilde worden?

Ja. Aan de ene kant helpt me dat, maar aan de andere kant moet ik mij vaak twee keer zo hard bewijzen als mijn collega’s. Sommige mensen denken namelijk dat ik hier zomaar ben ingerold omdat de KNHB meer vrouwelijke bondsscheidsrechters wil. Ze verwachten dus niet altijd veel van me. Dat is lastig om mee om te gaan, maar als je die hindernis eenmaal hebt gehad is het de volgende keer dat je ze fluit weer helemaal prima.

Mijn familie heeft ook altijd gefloten op hoog niveau, mijn moeder is scheids, mijn vader, neefjes, nichtjes, dus eigenlijk is het er wel met de paplepel ingegoten. Toen begon ik bij mijn plaatselijke hockeyclub een paar wedstrijden te fluiten, en sinds een jaar ben ik ook echt bondsscheidsrechter.

“BO KAN HEEL GOED BOVEN DE TEAMS STAAN EN DE TEAMS ONDER CONTROLE HOUDEN” - LOUIS NELEN, GOEDE VRIEND VAN BO

Hoe word je KNHB bondsscheidsrechter?

Iedereen die ambitie heeft om te fluiten begint op zijn of haar eigen club. Daar word je opgeleid tot clubscheidsrechter en dan mag je officieel fluiten. Maar als je nog een stapje hoger wil, ga je voor “clubscheidsrechter +”.

Dat is voor mensen die het fluiten echt leuk vinden en er ook beter in zijn dan de rest. Als je dit diploma hebt

kan je doorgaan voor Bondscheidsrechter. Je wordt dan begeleid door de KNHB en zij beoordelen je leertraject en de wedstrijden die je fluit. Aan het eind doe je je “proeve van bekwaamheid” en dan kijken ze of je het fluiten zelfstandig kan.

VOOR DE BIJL 27

INTERVIEW Je hebt ook lang zelf op hoog niveau gehockeyd, vond je het lastig om dat achter je te laten?

speler stuur je het veld af, maar dat kan bij het publiek niet.

Dat kan soms best vervelend zijn.

Ja, ontzettend! Ik ben bij een relatief kleine club opgegroeid en heb altijd met dezelfde meiden gehockeyd. Dat zijn echt je vriendinnen geworden en om dat achter te laten was erg moeilijk. Het voelde echt alsof ik mijn vriendinnen in de steek liet.

“JE MOET NIET AUTORITAIR ZIJN, MAAR JE MOET WEL AUTORITEIT HEBBEN”

“HET VOELDE ECHT ALSOF IK MIJN VRIENDINNEN IN DE STEEK LIET” Waarom heb je dan toch die keuze gemaakt?

In het begin heb ik nog geprobeerd om de keuze uit te stellen. Ik floot alleen op zaterdag zodat ik zondag met de meiden een wedstrijd kon spelen. Maar als je echt iets wil, in mijn geval zo hoog mogelijk fluiten, kan dat eigenlijk niet. Toen ik ging studeren heb ik de knoop doorgehakt en ben ik vol voor het fluiten gegaan. Je moet er dus wel echt voor gaan leven, anders lukt het je niet.

Het leven van een scheidsrechter gaat niet over rozen, ze krijgen vaak nogal het een en ander te verduren. Heb jij weleens gekke dingen meegemaakt?

Ja, maar dat komt zelden van de spelers. Het is meestal het publiek waarvan de kritiek komt. Het nadeel hieraan is dat je er als scheids niet zoveel aan kan doen. Een coach of een

28 VOOR DE BIJL

Wat is het lastigste moment dat je ooit hebt meegemaakt?

Dat kwam niet eens van een speler, een coach of het publiek. Toen ik in mijn opleiding zat had ik in een zaalwedstrijd erg slecht gefloten. Na afloop kwam mijn beoordelaar van de KNHB naar me toe en in plaats van me op te peppen boorde hij me helemaal de grond in. Dat vond ik zo erg dat ik daarna helemaal geen zaalwedstrijden meer wilde fluiten.

Heeft dat moment je ook sterker gemaakt?

Jazeker, het is een harde wereld, maar uiteindelijk wil je beter worden. Het hoort erbij, ik wist nu dat ik iedere wedstrijd de concentratie moest opbrengen en om er vol voor te gaan.

Ik sta nu nog steviger in mijn schoenen.

“HET PLEZIER DAT IK ERAAN BELEEF, HET VOLDANE GEVOEL ALS IK VAN HET VELD AFLOOP EN DE 22 MAN DIE JE COMPLIMENTEREN OVER DE WEDSTRIJD IS HET MOOISTE”

INTERVIEW

“Van wie is de quote?”

Voor de Bijl magazine ging ook kort in gesprek met mensen die erg dicht bij Bo staan. Zo spraken we coach Arjan Hemmink en goede vriend Louis Nelen. Hieronder hebben we een paar quotes verzameld van deze mensen. Aan Bo te raden welke quote van wie is.

“IK KEN WEINIG MENSEN DIE ZO GEDREVEN ZIJN ALS BO” Ik denk dat deze van “Lodi” (Louis Nelen, goede vriend van Bo) is. Ik weet niet zo zeker of dat waar is, maar ik probeer altijd wel dingen zo goed mogelijk te doen. ‘Lodi’ kent mij voornamelijk in mijn studieomgeving en als ik heel eerlijk ben is mijn studie op dit moment wel iets in mijn leven waar ik keihard voor moet werken en waar ik echt mijn hoofd boven water moet houden. Dat vergt wel heel veel inzet en aangezien Lodi mij in deze omstandigheden ziet, ziet hij ook deze kant van mij en dit is wel dè manier voor mij om resultaten te behalen.

“ALS BO HAAR TALENT TEN VOLLE BENUT EN ER VOL VOOR GAAT KAN ZE SOWIESO DE LANDELIJKE GROEP HALEN. EN WAAR DAN HAAR PLAFOND LIGT IS LASTIG AAN TE GEVEN. DAAR KOMT EEN DOSIS ‘GELUK’ BIJ KIJKEN. HET MOET TIJDENS BELANGRIJKE WEDSTRIJDEN NET EVEN GOED VALLEN, HET MOET SOMS NET EVEN MEEZITTEN, OOK QUA WEDSTRIJD, COLLEGA EN BEOORDELAAR.” Deze quote is van Arjan, mijn coach. Ik vind het leuk dat hij denkt dat er ook nog een stukje ‘geluk’ meespeelt. Met alleen hard werken kom je er niet, blijkbaar moeten mensen het je ook gunnen. Je wil eigenlijk niet zeggen dat geluk een grote rol speelt, maar je moet wel echt de wedstrijden hebben die jou liggen en mazzel hebben dat de teams zich naar behoren gedragen. Soms heb je teams die er niet echt zin in hebben. Als het bijvoorbeeld regent zijn sommige spelers chagrijnig. Wat je dan ook doet, je wedstrijd wordt niet leuk en dus ook niet goed. Als je dat soort wedstrijden niet tegenkomt dan heb je inderdaad geluk gehad.

Waar ligt je ambitie?

Ik zit nu op niveau E en ik wil op korte termijn erg graag naar niveau D. Ooit wil ik het A-niveau bereiken natuurlijk.

Heb je de kampioenswedstrijd Kampong tegen Amsterdam gezien?

Jazeker!

Daar staan A-scheidsrechters op. Het lijkt me zo gaaf om daar ooit te mogen staan, maar met een universitaire studie is dat erg lastig te combineren. Voor nu wil ik eerst naar niveau D. Het belangrijkste is gewoon dat ik goede beoordelingen krijg en veel wedstrijden blijf fluiten. Het plezier dat ik eraan beleef, het voldane gevoel als ik van het veld afloop en de 22 man die je complimenteren over de wedstrijd is het mooiste.

“ONDANKS DAT ZE JONGER IS DAN VEEL SPELERS OP HET VELD LAAT ZE ZICH NIET KLEINEREN”

Tja, ik sta daar omdat ik weet dat ik daar hoor te staan en daar kan staan. Uiteindelijk ben ik daar voor de spelers. Het is voor hun eigen bestwil dat ze naar mij luisteren en mij die wedstrijd tot een goed eind te laten brengen. Verder heb ik de opleiding goed gedaan, ken ik de regels goed en heb ik al een mooi aantal wedstrijden gefloten dus ondanks dat ik nog erg jong ben heb ik voor mijn gevoel al redelijk wat ervaring. Op die manier kan je je autoriteit laten zien. Je moet niet autoritair zijn, maar je moet wel autoriteit hebben.

“BO BLIJFT TE ALLEN TIJDE RUSTIG, IS BENADERBAAR EN GENIET VAN HET SPELLETJE” Deze weet ik niet zeker, maar ik denk Arjan…

Je gaat goed, het klopt alweer!

Yes! Eén van mijn eigenschappen die in de beoordeling vaak terugkomt is dat ik rustig weet te blijven. Ik fluit kalm, ik geef rustig dingen aan en eigenlijk heb ik dat al vanaf dat ik kind was.

En je geniet ook altijd van het spel?

Dat is dus best een aandachtspuntje haha. Ik vind het spel natuurlijk hartstikke leuk, anders doe ik het niet, maar soms heb ik een soort van ‘bitchface’ op mijn gezicht waardoor het lijkt alsof ik het helemaal niet leuk vind. Dat gezicht trek ik dan blijkbaar om serieus over te komen, maar ik heb het leuk hoor, haha!

“WOW WAT VONDEN JULLIE VAN DE CHICK DIE JULLIE STOND TE FLUITEN? IK WAS ECHT IMPRESSED VAN HAAR HOE ZE GEWOON AL DIE GASTEN ZO EVEN AANPAKTE.” Euh Lodi?

Nee. Arjan?

Nee. Geen van beiden? Wie dan?

Dit zei een toeschouwer die stond te kijken naar een wedstrijd die jij floot…

Nice! Ja dat vind ik echt leuk om te horen! Vooral omdat het iemand is die mij helemaal niet kent en met een gekleurde bril naar die wedstrijd kijkt, want ze is waarschijnlijk voor één van de twee teams. Dat je dit dan te horen krijgt is gewoon heel tof want je krijgt het altijd te horen wanneer de scheids slecht fluit, maar wanneer de scheids het goed doet hoor je maar zelden.

Ik denk Lodi.

Klopt.

VOOR DE BIJL 29

REPORTAGE

30 VOOR DE BIJL

ACHTERGROND

Clubtatoeages: voor jezelf of voor de groep?

DOOR JOY SCHENK

Geen anker op je arm, geen hartje op je pols en geen vlinder boven je string, maar een tatoeage van jouw favoriete voetbalclub. Of je nu voor Ajax, PSV of Feyenoord bent; veel supporters laten een deel van ‘hun’ club op hun lichaam vereeuwigen. We leven in een wereld die steeds individualistischer wordt.

Nemen voetbalsupporters clubtatoeages eigenlijk voor de groep, of toch voor zichzelf? ,,Ik wilde geen standaard logootje, ik wilde echt iets aparts’’, vertelt Feyenoord-supporter Jeromay Deinum (33).

Jeromay is trotse drager van een tatoeage die zijn hele bovenbeen bedekt. Hij is idolaat van Willem van Hanegem en heeft zijn gezicht op zijn been laten vereeuwigen. Standaard komt niet in zijn woordenboek voor, zijn tatoeage moest speciaal zijn. Een tripje naar de tattooshop heeft tot één grote tatoeage geleid, goed voor 25 uur pijn lijden.

Nog iemand die voor een permanent plakplaatje van een voetbalclub heeft gekozen is Lisanne Stehouwer (22).

Haar liefde voor de club heeft ervoor gezorgd dat zij een tattoo liet zetten: ,,Ik wilde het zo graag, waarom ook niet?’’.

Jeromay en Lisanne zijn niet de enigen met een voetbaltatoeage. In het boek ‘Feyenoord Forever’ staan honderden foto’s en verhalen van supporters die de liefde voor de Rotterdamse club op hun lichaam hebben vereeuwigd. Een clubtatoeage lijkt de ultieme liefdesverklaring.

INDIVIDUEEL OF COLLECTIEF?

,,Tatoeëren is zo oud als de mensheid’’, geeft Bastiaan Steverink aan, hij is rondleider bij het Tropenmuseum in Amsterdam. In de 16e eeuw werd het fenomeen door Portugezen uit Zuidoost-Azië meegebracht naar Europa. Meestal zijn er twee redenen die mensen hebben om een tatoeage te nemen; het tonen van individualisme of laten zien dat je bij een groep hoort.

De Maori in Nieuw-Zeeland gebruiken tatoeages om hun eigenheid te showen.

De vorm die hier gebruikelijk is heet Moko. Hierbij worden de dijen, billen en het gezicht getatoeëerd. Geen enkele Moko is hetzelfde, het individu staat centraal. In Nigeria is het bij sommige stammen gebruikelijk om sneeën in wangen te maken, om zo te laten zien dat je tot dezelfde etnische groep, spirituele groep of religie behoort.

,,IK VIND HET MOOI EN DAAR GAAT HET OM’’

MAN/VROUW

Wie denkt dat alleen mannen zich aan een voetbalclubtatoeage wagen heeft het mis, ook voor vrouwen is dit een manier om hun clubliefde te tonen.

Toch krijgen vrouwen niet altijd de bewondering die mannen wel krijgen. Lisanne Stehouwer kan hierover meepraten. Ze woont in de buurt van Rotterdam, dus over het algemeen krijgt ze positieve opmerkingen. Maar er zit altijd een rotte appel tussen. ,,Er zijn altijd mensen die zeggen; je bent een meisje, waarom heb je dan een tatoeage van een voetbalclub?’’. Veel trekt Lisanne zich er niet van aan ,, Het is mijn eigen lichaam, ik vind het mooi en daar gaat het om’’.

Er zijn genoeg vrouwen die een clubtatoeage laten zetten, maar de mannen hebben toch de overhand. Vrouwen nemen vaak iets verfijnds en subtiels.

Mannen zoeken naar groter. Toch staan er wel vrouwen in het boek die immense tatoeages hebben.

ALLE SOORTEN EN MATEN

Jeromay’s tatoeage FEYENOORD FOREVER

Frans Reichardt is samensteller van het boek ‘Feyenoord Forever’. Hij heeft het gevoel dat het hebben van een clubtatoeage het groepsgevoel versterkt. ,,Ik moet altijd aan een stamgevoel denken’’, zegt Reichardt.

Niet alleen de harde kern draagt Feyenoord-tatoeages. Tattoo-dragende supporters komen in alle soorten en maten voor. ,,Het zijn supporters waarvan je het niet verwacht’’, geeft hij aan ,,Vroeger waren het de havenarbeiders die tatoeages lieten zetten. Vandaag de dag zijn het huisvrouwen, jongeren en directeuren die zich tonen met een Feyenoord tatoeage’’.

Bulldog tatoeage FEYENOORD FOREVER

VOOR DE BIJL 31

ACHTERGROND VERBONDENHEID

Een tatoeage is dé manier om je eigen passies door te laten schemeren, volgens Frans Reichardt leiden deze tatoeages ook tot meer verbondenheid.

Reichardt geeft aan dat mensen die eerst helemaal niks met tatoeages hadden, nu begrijpen waarom mensen een tattoo van hun favoriete voetbalclub laten zetten. ,,Door de media-aandacht

en de verhalen van de supporters zijn sommigen anders gaan denken over tatoeages’’, geeft hij aan ,,Mensen die tatoeages ordinair vonden en dachten dat alleen hooligans clubtatoeages hebben, zijn van mening veranderd.’’

Jeromay Deinum vindt niet dat hij dichter bij de voetbalclub uit 010 staat na het nemen van zijn Willem-van-Ha-

Bijzondere tatoeages uit het boek Feyenoord Forever

32 VOOR DE BIJL

negemtatoeage. ,,Ik heb gewoon nog een kantoorbaan en ja, ik ben Feyenoord-supporter, maar dat is alleen voor mezelf’’, zegt Deinum. ,,Ik ben niet meer of minder Feyenoord-fan geworden door de tatoeage’’. Lisanne Stehouwer heeft ook niet het gevoel dat ze dichter bij Feyenoord staat ,,Maar, je draagt wel met trots uit dat je voor die club bent’’.

FEYENOORD FOREVER

TINDERTIPS

Tindertips voor mannen die gematcht willen worden DOOR JOY SCHENK

Hallo tinderende mannen van Nederland! Als man op Tinder wil je vaak maar 1 ding: seks. Je bent jong en je wilt wat, toch? Maar hoe bereik je dat ultieme doel nu? Hier 10 dingen die je absoluut niet moet doen op deze online vleeskeuring.

1. Foto met een vis Leuk dat je trots bent op de vis die je gevangen hebt, maar als dit bedoeld is om vrouwen omver te blazen, kun je beter een andere manier proberen.

Stuur deze foto maar in de groepsapp met je vrienden, niet naar je toekomstige fling.

2. Foto van jezelf voor een dure auto Je mag best trots zijn op je auto. Maar gebruik deze foto niet voor Tinder, alsjeblieft. De eerste vraag die bij elke, niet golddiggende vrouw, opkomt is; ‘’Heb je wat te compenseren ofzo?”

3. Cheesy openingszinnen Kijk je darts? Want ik heb mijn pijlen nu op jouw gericht. – Nice.

Hey ken ik jou ergens van? – Denk het niet.

Mag ik mijn banaantje in jouw pruimpje peren? – Nou, nee #metoo.

Is jouw vader dj? Want jij bent echt een plaatje – Origineel, heb je nog meer van zulke openingszinnen? Let me hear, not.

Hey, wat doe je vanavond? – Jou niet in ieder geval.

4. Foto’s met een andere vrouw Is het je ex? Is het je zus? Is het je buurmeisje? Is het je one-night stand van gisteravond? Met een vrouw op de foto gaan roept te veel vragen op.

Om verwarring te voorkomen, doe het niet.

5. Zuipfoto’s Het is leuk om met een man te matchen die van feesten houdt, maar je wil jezelf niet presenteren als zuipschuit.

Je alcoholisme kan ook op de eerste date ter sprake komen. Er is altijd hulp beschikbaar.

6. Foto’s met vrienden Als de eerste foto die zichtbaar is op Tinder een groepsfoto is, verlies je meteen wat credit. De eerste vraag die natuurlijk opkomt bij jouw toekomstige match ‘’Oeh wie zal het zijn?”.

Het is nooit degene die je hoopt. Sorry als ik nu jullie ego heb verneukt, maar het is nou eenmaal zo. Dus, om jezelf al die mismatches te besparen; ga gewoon lekker alleen op de foto.

9. Té zelfverzekerde beschrijving over jezelf Vrouwen houden van zelfverzekerdheid, maar je kunt ook overdrijven.

Als je doet alsof je elke vrouw kunt krijgen, dan werkt dit vaak averechts.

Doe gewoon normaal en doe niet alsof je mister perfect bent, dat is niemand.

10. Alleen selfies met zonnebril op Eyes are the windows of the soul, my man. Waar kijk je het eerst naar als je iemand ontmoet? De ogen (ja, niet wat anders, jij viespeuk). Zorg gewoon dat je ogen goed zichtbaar zijn en je bent al halverwege.

7.Sportschoolfoto Het is logisch dat je jouw mannelijkheid wil laten zien, maar dat kan ook anders. Macho-gedrag wordt vaak niet gewaardeerd. Je hoeft niet je spieren te laten zien om aantrekkelijk te zijn. Je moet laten zien dat je ook mooi bent mét shirt. Als je iets aan de verbeelding over laat, is het na een geslaagde date voor haar ook leuker om je shirt uit te trekken.

8. Foto van vier jaar geleden Leuk voor in het archief, niet voor op je Tinder. Je wilt natuurlijk een recente foto van iemand zien. Vier jaar geleden zag je er misschien heel anders uit dan nu. Misschien heb je nu een baard, een bril of juist lenzen. Laat zien hoe je er nu uitziet en je maakt meer kans op een leuke match.

VOOR DE BIJL 33

Empire State bij zonsondergang DOOR STEFAN LEUSINK

Het Empire State Building in New York is een echte ‘highlight’. Maar je kunt een bezoek aan dit gigantische gebouw nog aantrekkelijker maken. Hoe? Bestijg hem een uurtje voor zonsondergang en geniet van de stad in het licht. Loop een rondje door het Empire State museum en wacht tot het begint te schemeren. Zoek het beste plekje buiten en kijk naar de prachtige zonsondergang over de hele stad. Als de zon verdwenen is achter de horizon, blijf dan nog even hangen, want als het donker is verandert ‘The Big Apple’ in ‘A city of blinding lights’. Check de verlichte ‘Streets and Avenues’ en spot de gigantische Billboards van Times Square! New York is genieten!

34 VOOR DE BIJL

Achter de Bijl

JOHN VAN WEEGHEL

JUSTIN POLMAN

JOY SCHENK

DAAN VAN EENDENBURG

JESSE COMMANDEUR

STEFANO VAN ROSSEM

LUKAS TEN NAPEL

VOOR DE BIJL 35

DISCLAIMER DEZE PRODUCTIE IS GEMAAKT DOOR STUDENTEN VAN DE OPLEIDING JOURNALISTIEK VAN HOGESCHOOL WINDESHEIM. ONDANKS DE CONSTANTE ZORG EN AANDACHT DIE WE BESTEDEN AAN DE SAMENSTELLING VAN DIT PRODUCT, KAN DE OPLEIDING JOURNALISTIEK NIET INSTAAN VOOR DE VOLLEDIGHEID, JUISTHEID OF VOORTDURENDE ACTIVITEIT VAN DE GEGEVENS EN DE INHOUD HIERVAN. MOCHT U FEITELIJKE ONJUISTHEDEN TEGENKOMEN, DAN STELLEN WIJ EEN REACTIE ERG OP PRIJS VIA JOURNALISTIEK@WINDESHEIM.NL. DE INHOUD VAN DEZE PRODUCTIE KAN ZONDER VOORAANKONDIGING WIJZIGEN. AAN DE INHOUD HIERVAN KUNNEN DERHALVE GEEN RECHTEN WORDEN ONTLEEND. OP DE INHOUD VAN DIT PLATFORM RUST AUTEURSRECHT. HET IS NIET TOEGESTAAN DE AUTEURSRECHTELIJK BESCHERMDE WERKEN OF ANDERE INFORMATIE OPENBAAR TE MAKEN OF TE VERVEELVOUDIGEN ZONDER TOESTEMMING VAN DE OPLEIDING JOURNALISTIEK.