PRISMA

PRI S MA

Per sembahanLSi SUnt ukMI PA

Bl u ee c o n o mys e b a g a i j e mb a t a np e n g e mb a n g a ni n d u s t r i Bl u eE c o n o myu n t u kL a u tI n d o n e s i a Ri s e tGe l o mb a n gL a u tu n t u kMe n u j u Ke ma n d i r i a nE n e r g i Be d a hBu k u Ka r e n aS e l a maHi d u pKi t ab e l a j a r . .

j u n s i s f mi p a u g m. b l o g s p o t . c o m

DAFTARI SI

Sa l a mRe d a k s i Ap aI t uBl u eE c o n o my ?

Ma r iBe r a l i hk eE n e r g iAl t e r n a t i f Bl u ee c o n o mys e b a g a ij e mb a t a np e n g e mb a n g a ni n d u s t r y Ri s e tGe l o mb a n gL a u tu n t u k Me n u j u Ke ma n d i r i a nE n e r g i Bl u eE c o n o myu n t u kL a u tI n d o n e s i a F a i d zKh a r i s ma , Ka d i vP e k e r j aKe r a s Be d a hBu k u Ka r e n a Se l a ma H i d u p Ki t a b e l a j a r . .

Sal am Redaksi Puj is yukurka mipa nj a t ka nke pa daTuha nYa ngMa haEs aya ng t e l a hme l i mpa hka nr a hma t Nyas e hi nggada pa tt e r s e l e s a i ka nnyabul e t i ni ni .Ka mij ugauc a pka nba nya kt e r i ma ka s i hke pa das e muat i mr e da ks iya ngt e l a hbe ke r j ake r a sda l a m pe mbua t a nbul e t i nda ns e l ur uh pi ha kya ngt e l a hme mba nt uda nme nda mpi ngika mi .

Pa dabul e t i nka l ii nika mime nga ngka tt e ma“ Me nuwudka nBl ue Ec onomy Be r l a nda s ka n Sa i nsda nTe knol ogi � .Ka mime nga ngka t t e mai nika r e napr i ns i pda r iBl ueEc onomya da l a hme nc e ga ha da nya l i mba hda r i ke gi a t a ne konomi da ndi ma nf a a t ka n.

Ke unggul a nl a i nda r i pr i ns i pi nia da l a hme nge f i s i e ns i ka ns umbe rda yaa l a m.Te nt unyaha l i nia ka nme ne mpa t ka npe nghe ma t a nke ka ya a na l a ms e ba ga ipr i or i t a s ut a ma , s e hi nggakons e r va s i a ka nme nj a di pe r ke mba nga nya ngdi da hul uka n. .

Se mogai nf or ma s iya ngka mis a j i ka nda pa tbe r ma nf a a tba gipe mba c a pa daumumnyada nc i vi t a sa ka de mi kaFMI P AUGM pa dakhus us nya .

Di s a mpi ngi t u,kr i t i kda ns a r a nya ngme mba nguns a nga tka miha r a pka nunt ukme mbe na hike kur a nga nda nke s a l a ha nka mi ,da nme nj a di ka nnyal e bi hba i kdima s ade pa n.De mi ki a ns a l a ms a pada r ika mi .

Sa l a mKPK!Kompe t e n,Pr of e s i ona l ,da nKont r i bus i .

1

ApaI t uBl ueEconomy?

Hi j a uda nBi r u,duawa r naya ngi nda hi nit e l a hme nj a dis e bua hs i mbol ya ngme ngga mba r ka na ka nke i nda ha nda r is ua t ukondi s ika r e nake t e na nga n da l a m wa r na nya .Si mbols i mbolt e r ha da pwa r nai niba hka nt e l a hdi be r l a kuka n unt ukme ngga mba r ka ns ua t uke a da a ne konomi , ya i t uGr e e nEc onomyda nBl ue Ec onomy .Ma s ya r a ka tmungki nt e l a hf a mi l i a rde nga ni s t i l a hGr e e nEc onomy ya ngt e l a hdi t e r a pka ndibe r ba ga ine ga r a .Gr e e nEc onomys e ndi r ime r upa ka n r e z i me konomiya ngme ni ngka t ka nke s e j a ht e r a a nma nus i ada nke s e t a r a a n s os i a lya ngme mpe r ha t i ka nke a da a nl i ngkunga ns e hi nggame ngur a ngir e s i ko l i ngkuna ga ns e c a r as i gni f i ka n.

Na munba ga i ma nade nga nBl ueEc onomy?Bl ueEc onomybe l um ba nya k di ke t a huiol e h ma s ya r a ka tumum s a a ti ni .I s t i l a h Bl ueEc onomy pe r na h di ke muka ka nol e hMa nt a nPr e s i de nRI , Sus i l oBa mba ngYudhoyonoda l a mpi da t onyadi a c a r aLe a de r sVa l ui ngNa t ur eda l a mr a ngka i a npe r t e mua nRi o+20di Br a z i l , J uni2012l a l u.

Na muna pas e be na r nyaBl ueEc onomyi t u?Bl ueEc onomyme r upa ka ndi na mi kape mi ki r a nkons e ppe mba nguna nt e r ba r uya ngki ni s e da ngbe r ke mba ngde nga nme nga nda l ka ns umbe rda yal a ut a t a upe r a i r a nya ng be r l a nda s ka npa dat i gapi l a rt e r i nt e gr a s iya i t ue kos i s t e m,e konomida ns os i a l .

Bl ueEc onomys e ndi r is e r i ngdi a ngga ps a made nga nGr e e nEc onomy ,ha nya s a j ape ne r a pa nya ngbe r be da .J i kaGr e e ndi t e r a pka ndida r a t ,ma kaBl uedi t e r a pka ndi La ut .

De nga nka t al a i nBl ueEc onomya da l a hpe ne r a pa nGr e e nEc onomydil a ut .Na munpe r s e ps ii t udi ba nt a hol e hpe nc e t usi s t i l a hBl ueEc onomy s e ndi r i ,Gunt e rPa ul l i .Gunt e rPa ul l ime nga t a ka nba hwaBl ueEc onomybe r t uj ua nunt ukme nc i pt a ka ni ndus t r ike l a ut a nme ni ngka tda r is e gipe nda pa t a nda n kont r i bus iba gine ga r at e t a pij ugame mpe r ha t i ka nke l e s t a r i a nSumbe rda ya a l a mda nke l a ut a n.

Bl ueEc onomybuka nl a hs e ke da rpe ne r a pa nGr e e nEc onomyya ngdi l a kuka ndi pe r a i r a n, na munj ugame mpe r ha t i ka na s pe ka s pe kpe nt i ngl a i nnya , ya i t uma nus i ada nl i ngkunga n.Ha li t ume ne ga s ka nke ma j ua ni ndus t r idibi da ngke l a ut a n ha r usdi da s a r ike r a ma ha nl i ngkunga nda nke s e j a ht e r a a nma nus i a , da l a mha li ni a da l a hne l a ya ns e ba ga ipe l a kui ndus t r ipe r a i r a n.

J a dipa dai nt i nya , Bl ueEc onomy me r upa ka nt i nda ka ne konomiya ng di l a kuka n de nga n me mpe r ha t i ka n l i ngkunga ns e ki t a r ,khus us nyal i ngkunga npe r a i r a na ga rme mbe r i ka nda mpa k pos i t i fba gil i ngkunga ni t us e ndi r ida npe l a kue konomit e r s e but( Bi l a l ) .

2

Bl ueEconomyunt ukLautI ndonesi a I ndone s i ame r upa ka nne ga r aya ngt e r di r ida r igugus a npul a upul a u ya ngme mbuj urda r iuj ungba r a ts a mpa iuj ungt i mur .Se t i a ppul a unyadi hubungka nde nga nl a ut a n.

Ba hka n, wi l a ya hI ndone s i ai t ul e bi hl ua sl a ut a nnyadi ba ndi ngda r a t a nnya .Ol e hs e ba bi t u,a pa bi l aI ndone s i ama mpume nge l ol ake ka ya a nya nga dadil a ut a nma kada pa tme ni ngka t ka npe r e konomi a n I ndone s i a .

Da l a ms e bua ha r t i ke lya ngdi t ul i sol e hRa khmi ndya r t oda nWe s l yF .

Si nul i ngga ,pe ga wa iBa da n Ke bi j a ka n Fi s ka lKe me nt e r i a n Ke ua nga n, me nye but ka nba hwabe r da s a r ka nSt a t i s t i kPe r i ka na nda nAkua kul t urTa hun 2012da r iFooda ndAgr i c ul t ur eOr ga ni z a t i on( F AO) ,I ndone s i ame nduduki pe r i ngka tke duada l a m pr oduks ipe r i ka na nt a ngka pda npe r i ngka tke e mpa t da l a m pr oduks ipe r i ka na nbudi da ya .I ndone s i aj ugat e r c a t a ts e ba ga iNe ga r a ke duat e r ba nya kda l a mha l j uml a hka pa l ya ngdi mi l i ki s e t e l a hTi ongkok.

Ha l i t ubi l aha nyaki t at i nj a uda r is e giha s i li ka nnya .Be l um l a gima s i ha da r umputl a utda nuda ngnya .

Ol e hs e ba bi t u,pe r l ua da nyas t r a t e gipe ma nf a a t a nl a utt e r s e but .

Gunt e rPa ul ime l a l uibukunyaya ngbe r j udulTheBl ueEc onomy:10ye a r s– 100i nnova t i ons–100mi l l i onj obst a hun2010me nga j a r ka nt e nt a ngkons e p bl uee c onomy( Ekonomi bi r u) .

Bl uee c onomyme r upa ka ni ndus t r i a l i s a s i l a ut da nme ma nf a a t ka ns e ga l ake ka ya a nnyaya ngbe r s i f a tr a ma hl i ngkunga nda n be r ke l a nj ut a n.

Ha l s e r upadi s e but ka npul aol e hSunot o, MES, Ph. DPe na s e ha t Me nt e r iKe l a ut a nda nPe r i ka na nda l a ms e bua hs e mi na rya ngdi s a mpa i ka nnya pa da7J uni2013diYogya ka r t aya ngbe r j udulme nuj upe mba nguna nke l a ut a nda npe r i ka na nbe r ke l a nj ut a nde nga nkons e pbl uee c onomy .Da l a m pr e s e nt a s i nyabe l i a ume nul i s ka na l a s a nme nga pame mi l i hbl uee c onomy ,

3

ya i t u: s i s t e me konomi konve ns i ona l t i da kma mpume nga komoda s i pr i ns i p pe mba nguna nbe r ke l a nj ut a n,t e r ut a maf a kt orke s e i mba nga na nt a r ape r i l a kuma nus i ada na l a m:buda yae ks pl oi t a t i fve r s uske t e r ba t a s a ns umbe r da yaa l a m;gr e e ne c onomyme ma ngt e l a hc ukupunt ukme ndor ongs i s t e m i nve s t a s il owc a r bon, r e s our c ee f f i c i e nt , c l e a n, wa s t emi ni mi z i ng, a nde c os ys t e me nha nc i nga c t i vi t i e s ,na munt i da kma mpume nj a wa bpe r s oa l a n da s a r ,mi s a l nyapr odukda nj a s agr e e ne c onomyc e nde r ungl e bi hma ha l ka r e name mbut uhka nl e bi hba nya ki nve s t a s i ;bl uee c onomyme mungki nka nt e r j a di nyape r uba ha npa r a di gmae konomi :t hee xi s t i ngs ys t e mi spr obl e ma t i cka r e nai t upe r l upe r uba ha n,s e l a i ni t ubl uee c onomyj ugame ngguna ka nl ogi kae kos i s t e m:be l a j a rda r ic a r ake r j aa l a m.

De nga nme l i ha tbe r ba ga ike unt unga nda nma nf a a tda r ikons e pbl ue e c onomyt e r s e but ,I ndone s i as uda hs e pa t ut nyame nc obame ne r a pka nnya guname ni ngka t ka nkua l i t a sha s i l l a ut nya .

Me ngi nga t hi nggas a a t i ni ma s i h ba nya k ke ka ya a nl a utI ndone s i a ya ng be l um t e r ma nf a a t ka ns e c a r a me nye l ur uh.Bi l al a utI ndone s i at e r ma nf a a t ka nda nt e r pe l i ha r ade nga n ba i k,ma kar a kya tI ndone s i aa ka nl e bi hs e j a ht e r aka r e naba nya kr a kya tI ndone s i aya nghi dupnyabe r ga nt ungpa daha s i ll a ut .( Mi ya )

4

Akhi r a khi ri ni , ba nya ks e ka l i pe nge mba nga npr i ns i pe konomi ya nga da dima s ya r a ka t .Pe nge mba nga nt e r s e butme l i put ibi da ngbi da ng s pe s i f i k be gi t upul ade nga npr odukha s i l nya .

Ya ngpopul e ra da l a hpr i ns i pe konomi s e ka r a ng ha r usbi s a me mbe r ida mpa k pos i t i fpa da ma s ya r a ka ts e ka l i gus l i ngkunga n.Dis i ni l a hda t a ngnyaGr e e nEc onomyya ngpr i ns i pnyake gi a t a n e konomit i da kme r ugi ka nl i ngkunga n.Na munt a npadi s a da r i ,ba nya kl i mba h a l a mya ngbe r t umpukda r i ke gi a t a ne konomi .

Da r i s e ba bi t umunc ul pe nye mpur na a nda r iGr e e nEc onomyya ngdi i s t i l a hka nBl ueEc onomy . “ Bl ueEc onomya da l a hbe l a j a rda r ia l a m,be ke r j as e s ua ide nga na pa ya ngdi s e di a ka na l a ms e c a r ae f i s i e nda nt i da kme ngur a ngi ,na munj us t r u me mpe r ka yaa l a m “Ka t aGunt e r.

Bl ueEc onomys e ba ga iwuj ude konomi ya ngpunyavi s il a ngi tda nl a utya ngbi r u.

Pr i ns i pda r iBl ueEc onomya da l a h me nc e ga ha da nyal i mba hda r ike gi a t a ne konomida ndi ma nf a a t ka n.Ke unggul a nl a i nda r ipr i ns i pi nia da l a hme nge f i s i e ns i ka ns umbe rda yaa l a m.Te nt unyaha li nia ka nme ne mpa t ka npe nghe ma t a nke ka ya a na l a ms e ba ga ipr i or i t a sut a ma ,s e hi nggakons e r va s ia ka nme nj a dipe r ke mba nga nya ngdi da hul uka n.

Ba nya ks e ka l ie f e kpos i t i fya ngt i mbulda r ipe r e konomi a ni t u.

Ka r e na t i da kme ngguna ka nme s i nbe r l e bi hya ngme r us a k,ma kadi guna ka nt e na ga ke r j ama nus i a .Pr odukpr odukpundi de ve r s i f i ka s is e hi nggame nj a dil e bi h pr odukt i f .La l ua da nyae f e kpe ngga nda ,ya ngbe r a r t ipe r e konomi a na ka n me mi l i kida mpa kl ua sda nt i da kr e nt a npa dage j ol a kha r gapa s a r .Ha li nime mungki nka ne konomil oka lbe r t umbuhbe r s a ma a nde nga ni ndus t r i i ndus t r i be s a r .Me l i ha tke unt unga nya nga da ,t a mpa ke konomiya ngt e r ba r ui nis a nga t l a hme nj a nj i ka nke pa daki t a .

Bi da ngbi da ngya ngdi t e ka nka nda l a me konomii nibe r ba s i sa gr i kul t ur a la t a upe r t a ni a n.I nova s iya ngbe r munc ul a nbe r upape ma nf a a t a nda r i l i mba hbi j iunt ukka ps ulvi t a mi nda r ibua hbl ue be r r yda ns e ma ngka ,ge r a ba h

5

s ebagaibahan bangunan dan bi oener gi, penggunaancabes ebagaipes t i s i da,danl ai n s ebagai nya.Agr i kul t ur al di j adi kan bas i s kar ena bi dang i ni l ah yang mer upakan s umberdayaal am unt ukber bagaii novas i .

Namun,adaj ugadibi dangper ai r ans eper t i pemanf aat an kul i tudangunt ukki t i ndan enzi m.Ter l i hatbahwas emuai novas iyang ada memanf aat kan l i mbahl i mbah al am yangmudahmembus uk.

Tapidal am pengembangannya,banyak s ekal ii ndus t r iyang mengal amikes ul i t an.

Banyaki ndus t r iyangkewal ahanmencar it eknol ogiat aupengol ahanpr odukyangber bas i sBl ueEconomy .Hali nimembukal owongankepadapar aahl ikhus unyas ai nt i sunt uk ber ki pr ah.I novas idankr eat i f i t asyangadap t i fmenj adikuncidal am per ekonomi ani ni .

Yangber ar t ibahwar i s ets ai nt i sakanber kol abor as idengan penget ahuan l okalmas yar akat .Halt er s ebutakanmembuati kat an mut ual i s meant ar al okaldengani ndus t r i .

6

Namunf okus nya,s ai nt i sdi har apkan akanmembukat eknol ogibar ur amah l i ngkungan.Dimanapr odukat auhas i l r i s ett i dakakanmenyaki t il i ngkungan s eki t ar .Sehi nggas ai nt i sakant er j unke bi dangbi dang per t ani an dan per ai r an s ecar al angs ung.Seper t iwawancar a dengan penduduk l okal , obs er vas i obj ek,danpenel i t i andil apangan.Hal i nidi l akukan unt uk memas t i kan dan mendapatpenget ahuanl okalyangdi but uhkan.St udil apangandans ampelj uga di f okus kan unt uk menj ami n apakah pr odukbi s adi kembangkanat aut i dak.

Dal am ekonomii nidi har apkanj uga s ai nt i s s ai nt i smudabar uyangpunya i dei des egar .J i kai novas idankr eat i f i t asi nit et aphi dup,makahali niakan menopangkehi dupani ndus t r idanper dagangan negar a. Sehi ngga t er l i hat bahwa dal am Bl ue Economy ,s ai nt i s yangber per andal am mengembangkan i ndus t r iyang ada.Maka di har apkan akan l ahi r nyas ai nt i s s ai nt i sbar us ebagaiper s i apan dal am ekonomii ni .

Kar ena s el ai ni ndus t r i ,mer eka pul a yangakanmenunj angl apanganker j a unt ukkemakmur anmas yar akat .( I wan)

KI LAS

BedahBuku Kar enaSel amaHi dupKi t abel aj ar . . .

Be da hBukume r upa ka ns a l a hs a t upr ogr a m ke r j aya ngdi l a kuka n ol e hDe pa r t e me nJ ur na l i s t i kSa i ns ,Li ngka rSt udiSa i nsFMI P A UGM unt ukpe r t a maka l i nyas e l a mama s ake pe ngur us a nnya .Ol e hka r e nai t u, e ks pe kt a s ida r ia c a r aBe da hBukui nic ukupt i nggiunt ukda pa tt e r l a ks a na de nga nl a nc a r ,ba i kda ns uks e s .J a di ,s e muake pa ni t i a a n,ke gi a t a nda n pe l a ks a na a ndi l a kuka ns e pe nuhnyaol e hJ uns a i .

Ac a r aBe da hBukume ngunda ngFa l doMa di nis e ba ga ipe mbi c a r a ya ngt e l a hme nge l ua r ka nbukude nga nj udul“ Ka r e naSe l a maHi dup, Ki t a . . .Be l a j a r ” .Ac a r adi mul a ipukul08.

15WI B da ndi bukaol e hdua or a ngMC,ya i t uPut r ida r iKi mi aUGM 2015da nFa z r i nda r iKi mi a UGM 2013.Ke mudi a ndi t e r us ka nde nga nj a r gonda r ia c a r aBe da hBuku ya i t u“ Wel i vet ol e a r n,Wel e a r nt ol i ve ” .MCke mudi a nme nye r a hka n a c a r ake pa damode r a t orya i t uI qba l Al a l l a hda r iFi s i kaUGM 2012.

Mode r a t orke mudi a nme nc e r i t a ka nt e nt a nga c a r abe da hbukuda ns e di ki t pr of i ls e r t aCV me nge na iFa l doMa l di ni .Ac a r ake mudi a nbe r l a nj utke s e s iut a maya i t ut a l ks howde nga nFa l doMa l di ni .

Fa l doMa l di nime mul a ide nga nme nc e r i t a ka nke hi dupa nnyadul u s e be l um kul i a h.Fa l doMa l di nil a hi rda nt umbuhdikot aPa da ng,Suma t e r aBa r a t .

Wa l a upuns a a tbe r s e kol a hdul us e mpa tme l a l uima s age l a p,t e pa t nyas a a t SMA, na munt i da kpe r na hme nyur ut ka ns e ma nga t Fa l doMa l di niunt ukt e r usbe l a j a rda nme nj a dipr i ba diya ngl e bi hba i k.Ke mudi a n s a a tme l a nj ut ka nkul i a hj ugat i da kl a hmuda h.Me s kit e l a hdi t e r i madij ur us a nFi s i kaUI ,na munke i ngi na nma s ukkeI TB ma s i ha da .Na mun s e muai t ume r upa ka npr os e sya ngha r usdi l a l ui ol e hs e or a ngFa l doMa l di ni .Ke hi dupa ns a a tkul i a hdiUIpunme l a l uil i ka l i ku,pa s a ngs ur utda n pe nuhc e r i t a .Fa l doMa l di nime mbukt i ka nba hwas e s i bukda ns e ba nya k a pa punor ga ni s a s i da nme nj a di a kt i vi sbuka nl a ha l a s a nya ngme mbua t a ka de mi sme nur unt a pij us t r uba nya kpe mbe l a j a r a nda nke unt unga nya ng di pe r ol e h.Me nj a dike t uaHi mpuna nMa ha s i s waDe pa r t e me n( HMD) Fi s i kaUIt a hun2010,Ke t uaBEM FMI P AUIt a hun201 1,da n

7

Ke t uaBEM UI2012me r upa ka ns e j uml a hpr e s t a s ida na ma na hya ng ha r usdi j a l a nka nol e hFa l doMa l di ni .

Ti da kha nyai t us a j a , pr e s t a s i a ka de mi kpunt e l a hFa l doMa l di nic a pa is e pe r t ime na ngPa pe rpa daI nt e r na t i ona lSt ude ntSummi t201 1diKa na dada nme nj a dipe r wa ki l a npe muda I ndone s i aol e hEc oI ndone s i ada l a m Wor l dLe a de r s hi pConf e r e nc edi Si nga pur a .Fa l doMa l di nij ugaa kt i fda l a m be r ba ga ike gi a t a na kt i vi ss e pe r t ime nyua r a ka ns ua r ar a kya tme nge na ike na i ka nha r gaBBM,KPK ma upunpe nggus ur a npe da ga ng.Be r us a nde nga npr e ma n,pol i s ida n pe r ke l a hi a ns uda h bi a s adi ha da pi .J us t r ui t u me r upa ka n pe nga l a ma n hi dupbe r ha r ga .

Se t e l a h5t a hunme nge nya mba ngkupe r kul i a ha n, a khi r nyaFa l doMa l di nil ul usda nme nda pa tge l a rs a r j a na .

Ac a r ake mudi a ndi s e l i ngide nga nhi bur a nda r iBa ndCi nt aBe daAkus t i kya ngs a nga tme muka u.Se l a nj ut nyas e s it a nyaj a wa bde nga nFa l do Ma l di ni .Se t e l a hs e s it a nyaj a wa bs e l e s a i ,ma kaa c a r adi t ut upde nga n pe mbe r i a nke na ngke na nga nda nf ot obe r s a maFa l doMa l di nide nga n s e l ur uhpe s e r t ada npa ni t i as e r t ape nj ua l a nda nt a ndat a nga nbuku.

Akhi r nyaa c a r as e l e s a ida nda pa tt e r l a ks a nade nga nl a nc a r ,ba i k,s uks e sda n me nda pa tr e s ponpos i t i fda r ike ba nya ka npe s e r t aya ngha di r .( Di ma s )

8

Mar iBer al i hkeEner giAl t er nat i f “Ene r g iha r u sd i ke l ol as e b a i kb a i knyaa g a rt a kt e r g a nt u ngpa s oka nd a r il u a rs a na .S e b a bb a ng s aya ng t u nae ne r g ike l a ka ka nd i ke b i r i � .

Na j waS hi ha b Pe r s oa l a ns u mb e rd a yaa l a m khu s u s nyae ne r g is u d a hs e r i ngki t ad e ng a rme nj a d ipe r s oa l a ns e ha r i ha r i .

Ke t e r s e d i a a ne ne r g ib a hka nme nj a d iu ku r a nhi d u pma t i nyas e b u a hb a ng s ad ike mu d i a nha r i .Ol e h ka r e nai t u ,e ne r g ime nj a d ike b u t u ha nmu t l a kya ngha r u sd i pe nu hiol e hs u a t ub a ng s a .

I nd one s i aa d a l a hne g e r iya ngme mi l i kis u mb e rd a yae ne r g iya ngt a kt e r b a t a s .S e hi ng g as a ng a ti r oni s me ma ngj i kas a mpa is a a ti niI nd one s i ama s i ht i d a kd a pa tme me nu hike b u t u ha ne ne r g ina s i ona l .I nd one s i aya ngwi l a ya hnyat e r b e nt a ngd a r is a b a ngs a mpa ime r a u keme mi l i kib e r a ne kar a g a ms u mb e rd a ya e ne r g iya ngme l i mpa hr u a h,b a i kya ngd a pa td i pe r b a ha r u ima u pu nt i d a k.Cont ohnyab a t ub a r a , mi nya kb u mi ,g a sa l a m,a ng i n,hi ng g as i na rma t a ha r i .Ke t i d a ks e i mb a ng a na nt a r akons u ms id a n pr od u ks ie ne r g ime ni mb u l ka nb e r b a g a ikonf l i kd a npe r ma s a l a ha nd ine g e r ii ni .Al i r a nl i s t r i kya ng ya ngs e r i ngpa d a m,ke l a ng ka a ns e r t ama ha l nyaha r g aBBM,ke r a pme nj a d ipe ng hi a sd a l a mb e r i t a na s i ona lne g e r ii ni .

S e l a mai nib a ha nb a ka rf os i lma s i hme nj a d ib a ha nu t a mau nt u kme me nu hike b u t u ha ne ne r g ina s i ona l .

Pa d a ha l ,t e r d a pa te ne r g ia l t e r na t i fya ngke b e r a d a a nnyaj u g ame l i mpa hr u a hd iI nd one s i a ,na mu n b e l u md i ma nf a a t ka ns e c a r aopt i ma l .Ene r g ia l t e r na t i fa d a l a hi s t i l a hya ngme r u j u kke pa d as e mu a e ne r g iya ngd a pa td i g u na ka nya ngb e r t u j u a nu nt u kme ng g a nt i ka nb a ha nb a ka rkonve ns i ona lt a npa a ki b a tya ngt i d a kd i ha r a pka nd a r iha lt e r s e b u t .

Pe ng he ma t a nme ma ngpe r l ud i l a ku ka n,na mu nki t aj u g aha r u ss a d a rb a hwas u mb e rd a yae ne r g ib e r b a ha nb a ka rf os i li nil a ma ke l a ma a na ka nha b i sj i kad i g u na ka nt e r u s me ne r u s .Ol e hka r e nai t u ,s u d a h s a a t nyaki t aha r u sb e r a l i hpa d ape ng g u na a ne ne r g ia l t e r na t i f .S i ne r g i t a sa nt a r ape me r i nt a hd a nma s ya r a ka tkhu s u s nyama ha s i s waa t a ug ol ong a nt e r pe l a j a rs a ng a td i pe r l u ka nd a l a m ha li ni u nt u kme ng e mb a ng ka npot e ns ie ne r g ia l t e r na t i fd iI nd one s i a .Be r b a g a ir i s e tya ngt e l a hd i l a ku ka n me ng e na ipe ng e mb a ng a ne ne r g ia l t e r na t i ft i d a ka d as a l a hnyaj i kamu l a id i wu j u d nya t a ka na g a rt i d a k s e ka d a rme nj a d ipe ne l i t i a nya ngt e r ke t i kr a pid a nt e pa j a ngr a pid ir a kb u ku .Ni ni ng

9

PRPr of i l

Fai dzKhar i sma, Kadi vPeker j aKer as Ul e t ,k o n s i s t e n ,r e n d a hh a t id a nb e r t a n g g u n gj a wa b a d a l a hk a t ay a n gt e p a tu n t u kme n d e s k r i p s i k a ns a t u o r a n gi n i .Se j a ks a t ut a h u nl a l uma h a s i s wak i mi a UGM 2 0 1 3i n ime n j a b a ts e b a g a ik e p a l ad i v i s ip e n g k a j i a n ,d e p a r t e me ne d u k a s i ,LSI S( Li n g k a rSt u d y Sa i n s ) .

Si a p al a g ik a l a ub u k a nMu h a mma dFa i d z d i y aUl Kh a r i s ma .

Ba g i n y a , me n j a d i k a d i vp e n g k a j i a n t e r a s ab e r a tp a d aa wa l n y a .Ka r e n as e j a kb e r g a b u n g d e n g a n LSI S,k a d i vy a n ga h l id a l a m me n g a t u r wa k t ui n it e r g a b u n gd a l a md i v i s ib a h a s a .I ab e l u m s e mp a tb e r g a b u n gd e n g a nk e l u a r g ap e n g k a j i a n ,

s a mpa i a khi r nyadi mi nt aunt ukme nj a di ke pa l adi vi s i pe ngka j i a n.

Te t a pi ha l i t ut i da kbe r l a ngs ungl a ma .“ Bi s aka r e nat e r bi a s a ” ,uj a r nya ,J uma t ,4De s e mbe r2015.“ Le bi ht e pa t nyabuka nme mi mpi nya .Wa l a upundi guna ka n i s t i l a hke pa l adi vi s i ,di s i nis a yabe r us a haunt ukme nga yomi ,da nme nj a di ka nt e ma nt e ma npe ngka j i a ns e ba ga ike l ua r ga .

Ka r e nadis i nika mibe l a j a r be r s a ma . ”J e l a sa ba ngke l a hi r a n7Ma r e t1995s a a tdi wa wa nc a r a it i mJ ur na l i s t i kSa i nsdis e kr e t a r i a tLSI S.Sa t ut a hunme nj a l a nka nt uga ss e ba ga i ke pa l adi vi s ipe ngka j i a n,ba nya kke unt unga nya ngdi da pa t ka nnya .Fa i dz , be gi t ui abi a s adi s a pa ,me nga kut e r mot i va s iunt ukt e r usbe r pr e s t a s ika r e na be r a dadia nt a r aor a ngor a nghe ba t .

Se l a i na kt i fdike l ompoks t udyf a kul t a s( LSI S) ,a na kbungs uda r i duabe r s a uda r ai ni j ugaa kt i fdi or ga ni s a s i a l umni SMAnya .

Si bukbe r or ga ni s a s it i da k me nj a di ka n pr e s t a s ia ka de mi knyas ur ut .Se l a mabe r ga bung de nga nLSI Sba nya kpr e s t a s iya ngi ar a i h.Da r ihobime nul i s ,pe ngha r ga a n be s te s s a ypa daI c a s tAwa r dsbe r ha s i ldi s a be t nya .Ma ha s i s waa s a lTa nge r a ngya ngl a mahi dupdij ogj ai nij ugabe r ha s i lme r a i hJ ua r aduae s s a y ya ngdi s e l e ngga r a ka nUI NSur a ba ya .

Se l a i ni t u,PKM GT ka r ya nyame nj a dis a l a hs a t uPKM ya ng di da na i .

Me ne r a pka ns ka l apr i or i t a sda l a mke s e ha r i a nda nf okuske t i ka

10

me l a ku ka ns u a t uha lme nj a d iki a tpr e s t a s i nya .Ke t i kab e l a j a rd ir u a ngke l a s ,i aa ka nf oku spa d a pe nj e l a s a nd os e nd a nme l u pa ka ns e me nt a r au r u s a nd i l u a rku l i a h.Ke t i kab e r or g a ni s a s i ,i aa ka nf oku s pa d aa paya ngha r u sd i l a ku ka nnyat a npame mi ki r ka nma t e r iku l i a h.

Or a ngt u ad a nor a ngor a nghe b a td i s e ke l i l i ng nyame nj a d imot i va s iu nt u kt e r u sb e r u s a hama ks i ma l d a l a mb e r ka r yad a nb e r pr e s t a s i .

1 1

Ri setGel ombangLautunt ukMenuj u Kemandi r i anEner gi

I ndone s i aa da l a hs ua t une ga r ade nga ns umbe rda yaa l a mya ngme l i mpa h.

Se but s a j a : a i r , s i na rma t a ha r i , t umbuha n, ha s i l pe r t a mba nga nda ns umbe r da yal a i nya ngs e l a l ut e r s e di ada ns e a ka nt a kpe r na hkur a ng.

Sumbe rda ya ya ngme l i mpa ht e nt us a nga tl a ya kunt ukdi e ks pl or a s ia t a udi ma nf a a t ka n unt uk ke pe nt i nga n ma s ya r a ka tI ndone s i a ,t e r ma s uk s e ba ga is umbe r e ne r gi .

Sa ya ngnya ,s umbe rda yaya ngt e r s e di abe l um di ma nf a a t ka ns e c a r a ma ks i ma ls e ba ga is umbe re ne r gi .Se l a mai ni ,ma s ya r a ka tI ndone s i a ma s i hbe r ga nt ungpa dami nya kbumi .Pa da ha l ,mi nya kbumibuka nme r upa ka ns umbe rda yaa l a m ya ngda pa tdi pe r ba r ui .Se l a i ni t u,pe r s e di a a n mi nya kbumi I ndone s i aj ugama ki nme ni pi s .

Sa a t i ni , c a da nga nmi nya kdi I ndone s i adi pe r ki r a ka nt e r s i s3, 75mi l i a rba r e l .

Ar t i nya , c a da nga nmi nya k I ndone s i aa ka nha bi sda l a mkur unwa kt us e ki t a r10t a hun.

J i kama s ya r a ka tI ndone s i aha nyabe r ga nt ungpa das a t uj e ni ss umbe r da yaa l a ms a j a ,ha li nia ka nme ni mbul ka ne f e kya ngkur a ngba i kba gi ma s ya r a ka tI ndone s i as e ndi r i ,a nt a r al a i nkur a ngnyake ma ndi r i a nunt uk me ngopt i ma l ka ns umbe rda yaa l a m ya ng a da .Se ba b,j i kana nt i nya mi nya kbumidiI ndone s i aa ka nbe na r be na rha bi sda l a m 10t a hun,ma u t i da kma uki t aha r usme ngi mpormi nya kbumi da r i ne ga r al a i n.

Unt uki t u, ma s ya r a ka tpe r l udi ke na l ka na ka npe ma nf a a t a ns umbe rda yaa l a ms e l a i n mi nya kbumi da ns e ba ga i s umbe re ne r gi .

Sa l a hs a t us umbe rda yaa l a mI ndone s i aya ngs a nga tpot e ns i a ls e ba ga is umbe re ne r gia da l a hge l omba ng

12

l a ut .

I ndone s i aa da l a hne ga r ama r i t i m,di ma na70% wi l a ya hnyat e r di r ia t a s l a ut a n.Ka r e nai t u,ge l omba ngl a utme r upa ka ns umbe rda yaa l a m ya ng s a nga tpot e ns i a ls e ba ga is umbe re ne r gi .Na mun,pe ma nf a a t a nge l omba ng l a ut s e ba ga i s umbe re ne r gi ma s i hbe l umt e r publ i ka s i ka ns e c a r al ua ske pa da kha l a ya k.Ka r e nai t u,di pe r l uka npe ne l i t i a nl e bi hl a nj utunt ukme nda l a mi da nme ngopt i ma l ka npe ma nf a a t a ns umbe rda yai ni .

Pe ne l i t i a nt e nt a ngge l omba ngl a uts e ba ga is umbe rda yaa l a mt e nt ume mbut uhka nke r j a s a mada r ibe r ba ga il a pi s a nma s ya r a ka ta ga rs e ge r at e r e a l i s a s i ka n,t e r ma s ukma ha s i s wa .Ge l omba ngl a utt e nt ua ka nme nj a dit opi k ya ngme na r i kunt ukdi t e l i t i ,me ngi nga tI ndone s i ama ki nkr i s i sa ka ne ne r gi da nge l omba ngl a uta da l a hs umbe rda yaa l a m ya ngr e l a t i fmuda hdi t e mui .

Da l a m pe nge mba nga nnya ,t e nt u di but uhka n pe ne l i t i a ni nt e r di s i pl i ne r .

Unt uki t u,ma ha s i s waha r usma mpume mpe r l ua sj a r i nga nda ni l munya a ga rda pa tme nge mba ngka npe ne l i t i a ni ni .J i kape ma nf a a t a nge l omba ng l a uts e ba ga is umbe re ne r gida pa tdi r e a l i s a s i ka nda ndi s os i a l i s a s i ka n,ma ka ke ma ndi r i a ns umbe re ne r gibuka nl a hha lya ngmus t a hi lba giI ndone s i a .

Ci nt ya

13