Εiδικά Θέματα Αρχιτεκτονικής Μορφολογίας: Εξέλιξη Της Σκηνογραφίας Στη Θεατρική Πράξη Ως Αποτέλεσμα Των Mεταμορφώσεων Του Θεατρικού Χώρου
¨Ποιος φοβάται την Βιρτζίνια Γουλφ¨ Ε. ΄Αλμπι Ακαδημαϊκό Έτος : 2021-2022 7ο Εξάμηνο Διδάσκοντες: Μ. Καρατζάς , Σ. Γυφτόπουλος , Ν. Νεγρίν Σπουδαστές: Κατσικοπούλου Καλυψώ ar18051, Οικονόμου Αθηνά ar18080, Σταυρογιάννης Δημήτρης ar17911
ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ
ΕΝΤΟΥΑΡΝΤ Φ. ΑΛΜΠΙ
1 9 2 8
Γεννήθηκε στην Ουάσιγκτοv, έκθετο παιδί, υιοθετήθηκε από την οικογένεια Άλμπι (αλυσίδα θεάτρων)
1 9 4 8
Εγκαταλείπει το σπίτι του για να ζήσει μια μποέμικη ζωή στο Greenwich Village και στο Manhattan Συγκρούεται με το περιβάλλον πολυτέλειας και ανεμελιάς
1 9 5 8
Γράφει την “Ιστορία του Ζωολογικού κήπου” ¨Εχει προηγηθεί η κυριαρχία του ρεύματος του θεάτρου του παραλόγου
1 9 6 2
Θεατρικό βραβείο για το “Ποιος φοβάται την Βιρτζίνια Γούλφ” Το έργο αναλύεται σαν μια απάντηση στην συγκεκριμένη χρονική στιγμή στην Αμερικανική Ιστορία όπου: Πρόεδρος είναι ο John F. Kennedy. Η Αμερική είχε την αυτοπεποίθηση της παγκοσμίας υπερδύναμης, την στιγμή που υπήρχαν εντάσεις με ΕΣΣΔ σχετικά με την Κούβα Το αμερικάνικο όνειρο είναι το πικ του, επιφανειακά ζεστό και άνετο αλλά ουσιαστικά να πρωταγωνιστει σε σκοτεινά και ανησυχητικά μυστικά
1 9 6 6
Το έργο “Μια ευαίσθητη Ισορροπία“ κερδίζει βραβείο Pulitzer Μεταφορά του “Ποιος φοβάται την Βιρτζίνια Γούλφ” στον Κινηματογράφο: Σκηνοθεσία: Μαικ Νίκολς, Πρωταγωνιστές: Ελίζαμπεθ Τέιλορ (Μάρθα), Ρίτσαρντ Μπάρντον (Τζωρτζ), Σάντι Ντένις (Χάνυ), Τζωρτζ Σιγκάλ (Νικ)
ΠΡΟΣΩΠΑ - ΣΧΕΣΕΙΣ
ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ Τα πρόσωπα, ηθελημένα, με πλήρη συνείδηση του τι κάνουν, μπλέκονται σε ένα παιχνίδι αποκαλύψεων. Αυτό αποτελεί ουσιαστική διαφορά με τους τραγικούς ήρωες που παρουσιάζουν ο Τ. Ουίλιαμς και ο Ο’Νηλ. Παρόλο που αποτελούν κοινωνικά συνειδητοποιημένα άτομα, ενταγμένα σε ένα πανεπιστημιακό περιβάλλον, το οποίο διέπεται από την λογική, λειτουργούν σε έναν ασφυκτικό μικρόκοσμο που παραπαίει μέσα σε μία παραμόρφωμένη πραγματικότητα.
ΜΑΡΘΑ Παντρεμένη με τον Τζώρτζ, κόρη του Προέδρου του Πανεπιστημίου, 52 χρονών που δείχνει κάπως νεότερη, μεγαλόσωμη αλλά όχι παχιά, πληθωρική σε ζωντάνια
παντρεμένοι
) ές στ ρα (ε οι
παντρεμένοι
φ ελ άδ
ΧΑΝΥ Παντρεμένη με τον Νικ, 26 χρονών, μικρόσωμη ξανθιά και μάλλον απλή
ν συ
ΤΖΩΡΤΖ Παντρεμένος με την Μάρθα, ακαδημαϊκό μέλος του τμήματος Ιστορίας του Πανεπιστημίου New Carthage, 46 χρονών, αδύνατος με μαλλιά που αρχίζουν να ασπρίζουν
ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ ΣΚΗΝΙΚΟ ΝΙΚ Παντρεμένος με την Χάνυ, 28 χρονών, ξανθός καλοβαλμένος και όμορφος, νέο μέλος του τμήματος Βιολογίας
Το έργο διαδραματίζεται στο σαλόνι του σπιτιού της Μάρθας και του Τζωρτζ που βρίσκεται μέσα στο συγκρότημα μιας μικρής πανεπιστημιούπολης στη περιοχή της Νέας Αγγλίας.
ΙΣΤΟΡΙΑ - ΠΛΟΚΗ Ν Υ Χ Τ Α
14
ο Νικ και η Χάνυ αντιλαμβάνονται πως ο γιός είναι φανταστικός
3η ΠΡΑΞΗ " Εξορκισμός " 13
2η ΠΡΑΞΗ " Walpurgisnacht "
ο Τζωρτζ σκοτώνει τον γιό τους
12
11
1η ΠΡΑΞΗ "Κέφι και Παιχνίδια"
ο Τζωρτζ ξεκινά το τελικό παιχνίδι ‘Bringing Up η Μάρθα αποπλανεί τον Νικ
άν οδ ος
10
9
8
ο Τζωρτζ ξεμπροστιάζει τους καλεσμένους με το παιχνίδι ‘Get the Guests’
η Μάρθα παρουσιάζει την αποτυχημένη προσπάθεια του Τζωρτζ να εκδώσει την νουβέλα του (απόρριψη πεθερού)
ο Τζωρτζ λέει την ιστορία με το αγόρι που σκότωσε τους γονείς του
7 η Χάνυ κάνει εμετό
6
ο Τζωρτζ σημαδεύει με μία ψεύτικη καραμπίνα την Μάρθα
5 4
η Μάρθα και ο Τζωρτζ παρουσιάζουν τον γιό τους η Μάρθα φλερτάρει με τον Νικ
εισαγωγή
3 Όλοι μεθάνε
1
Α Υ Γ Η
κορύφωση
2
Ο Νικ και η Χάνυ Επισκέπτονται την Μάρθα και τον Τζωρτζ στις 02.00
η Μάρθα και ο Τζωρτζ διαφωνούν έντονα
15
Ο Τζωρτζ απαγγέλει νεκρώσιμες ακολουθίες για τον νεκρό γιό
κά θο δο ς 16 η Μάρθα και ο Τζωρτζ απογυμνωμένοι από τις ψευδαισθήσεις τους αντιμετωπίζουν τις αποτυχίες τους
17 ο Νικ και η Χάνυ φεύγουν
κάθαρση
18 ο Τζωρτζ βοηθά την Μάρθα ώστε να προσπαθήσουν να προχωρήσουν
ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΙΔΕΑ Η φθορά του γάμου ενός ζευγαριού μεσηλίκων μέσα σε μια νύχτα ψυχολογικών παιχνιδιών που αποκαλύπτουν αλήθειες μέσα από το πρίσμα ενός νεότερου ζευγαριού. ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ Οι σκοτεινές πλευρές του γάμου και της θρησκείας Οι καταστροφικές ψευδαισθήσεις της αμερικάνικης κοινωνίας Η κοινωνική ανισότητα μεταξύ των δύο φύλων Ο γυναικείος περιορισμός Οι οικογενειακές και ερωτικές σχέσεις Οι σχέσεις οικονομικής εξάρτησης ΓΛΩΣΣΑ Χυδαίες εκφράσεις από ακαδημαϊκού επιπέδου ανθρώπους (πρωτοφανές, εντυπωσιακό) Διάλογοι που μοιάζουν παιδικοί σε πολλά σημεία Ειρωνικό, ερειστικό, επικριτικό, περιπαικτικό ύφος Ο Άλμπι συνδέει την πρωτοπορία με την αμερικάνικη παράδοση
ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΙ αλκοόλ ΠΑΙΔΊ
Απόδραση, Τάσος Λειβαδίτης Πολλοί αναρωτιούνται γιατί ήμουν κάποτε αλλιώς... Άλλοι αναζητάν να βρούν γιατί είμαι έτσι σήμερα... Ποιός είμαι ή ποιός ήμουν... Αναζητήσεις δίχως σημασία... Το κέρδος είναι ότι τους ξέφευγα συνεχώς...
VIRGINIA WOOLF
ΔΙΠΟΛΑ ΦΩΣ - ΣΚΟΤΆΔΙ
μόρφωση
Παιδικότητα - Ωριμότητα
Αναδρομή - Προϊκονομία ΜΈΡΑ - ΝΎΧΤΑ
Είναι - Φαίνεσθαι
Τα πρόσωπα παίζουν το παιχνίδι της φυγής. Μέσω αυτών των ψυχοφθόρων παιχνιδιών αποκαλύψεων, προσπαθούν να αποδράσουν από τις ψευδαισθήσεις που έχουν. Γνωρίζουν πως μόνο έτσι θα γλιτώσουν από το σκοτάδι που τους κυκλώνει.
Πραγματικότητα - Ψευδαίσθηση Γάμος
απόδραση [apó∂rasi] η, gen απόδρασης & αποδράσεως (syn δραπέτευση): τολμηρή ~ | απόπειρα ~ | οργάνωσαν ~ | η ~ έγινε, πέτυχε | fig mental escape, evasion or flight (syn φυγή): διονυσιακές, λυρικές, ψυχικές αποδράσεις | ~ από το αδιέξοδο ή από την καθημερινότητα | αποδράσεις από τον εαυτό μας, τη ζωή, τα εγκόσμια, την πραγματικότητα | ~ προς το διάστημα | ~ σε μια φανταστική χώρα.
Κοινωνική Εικόνα - Ιδιωτική Εικόνα
ΑΠΟΔΡΑΣΗ [λόγ. < αρχ. aπόδρα(σις) -ση]
Εξουσία-Λεφτά ΕΠΙΤΥΧΊΑ - ΑΠΟΤΥΧΊΑ θρησκεία
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΜΕ ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ Ποιος κάνει τι, που, πότε και γιατί ; Η Μάρθα και ο Τζωρτζ προσκαλούν τον Νικ και την Χάνυ, να παίξουν ένα οδυνηρό παιχνίδι αποκαλύψεων, στο σαλόνι του σπιτιού τους, μία νύχτα, για να αποδράσουν από τις αυταπάτες τους.
ΕΙΚΟΝΕΣ ΑΝΑΦΟΡΑΣ
Ionesco: La Cantatrice chauve, Théâtre national de Toulouse, 2016
Alicja Kwade Warten auf Gegenwart
A Mysterious Study Of A Pattern Guda Koster Johannes Schütz
Weronika Gęsicka’s
ΕΙΚΟΝΕΣ ΑΠΟ ΠΑΡΑΣΤΑΣΤΑΣΕΙΣ
Woolf on Broadway, New York,2019
Triad stage, Greensboro North Carolina 2019
Burg Theater, Vienna 2019
Shotgun Players,2016
Teatrul Odeon, Bucharest 2021
Theatertreffen, Berlin, 2004
Κλασσικές, συμβατικές αποδόσεις, με έμφαση στην αισθητική της εποχής
Αποδόσεις με χρωματικούς πειραματισμούς και πιο εκσυχρονισμένες οπτικές
Πρωτοποριακές προσέγγισεις με αφαιρετική λογική στα σκηνικά και στα κοστούμια
“Η παρουσία του ζώντος ηθοποιού σε έναν επινοημένο χώρο όπου οι λέξεις και οι εικόνες λειτουργούν ισοδύναμα”
“Ο σκηνογράφος και ο ερωδιός “Γ. Κόκκος
ΤΟ ΣΚΗΝΙΚΟ Η κεντρική ιδέα ήταν να βασιστεί ο σχεδιασμός του σκηνικού στα δίπολα και στους συμβολισμούς που εντοπίστηκαν στην ανάγνωση του κειμένου. Προτείνεται ένα σκηνικό το οποίο δεν μεταβάλλεται σημαντικά καθ’όλη την διάρκεια της παράστασης. Ωστόσο, καλύπτει το σύνολο των διαδρομών του έργου και τροφοδοτεί την πληρότητα του κειμένου. Η γενική μορφή του σκηνικού είναι πιστή στο θεατρικό κείμενο, καθώς αποτελεί ένα χώρο σαλονιού. Η διαμόρφωση του, γίνεται με την επιλογή μεμονομένων επιπλών που υπονοούν την χρήση του χώρου. Στο κέντρο της σκηνής τοποθετείται ένα κυκλικό βάθρο, που ορίζει ένα δεύτερο επίπεδο, πάνω στο οποίο υπάρχει ένα τραπέζι που λειτουργεί ως μπαρ. Σε έναν άξονα που διέρχεται από το κέντρο του κύκλου βρίσκονται αντιδιαμετρικά ένα κρεβάτι και ένας καναπές, Στο ενδιάμεσο παρεμβάλλεται μια διαχωριστική κουρτίνα. Η βιβλιοθήκη ακολουθεί μορφολογικά την περιμετρική διάταξη. Τα χρώματα βοηθούν ατην ανάγνωση και αποσαφήνιση του αφηγηματικού υποβάθρου της παράστασης. Επιλέγονται θερμοί τόνοι, που έχουν αναφορές στην δεκαετία συγγραφής του έργου, χωρίς να καθορίζουν την σύγχρονο χαρακτήρα που ακολουθούν τα έπιπλα. Η σύνθεση, δημιούργησε τα κριτήρια επιλογής του θεατρικού χώρου. Το Σύγχρονο Θεάτρο, με την έντονη κλίση και την μετωπική διάταξη των καθισμάτων, προκαλεί τον θεατή να εστιάσει αποκλειστικά στην δράση του έργου. Επιπλέον, η λιτή αισθητική του συμβάλλει στην επίτευξη του παραπάνω στόχου. Τέλος, ο σχετικά μικρός όγκος του, δίνει την αίσθηση της μικρής κλίμακας και την ασφυκτική ατμόσφαιρα που περιγράφει το κείμενο.
ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΚΗΝΙΚΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
Πριν την άφιξη των καλεσμένων, το σκηνικό είναι ακατάστατο και η κουρτίνα είναι τραβιγμένη αποκαλύπτοντας το κρεβάτι. Οι φωτισμοί είναι χαμηλοί.
Η ακαταστασία του σαλονιού σημαζεύεταιι απο τους οικοδεσπότες και η κουρτίνα τραβιέται για να κρύψει το κρεβάτι. Ο φωτισμός γίνεται πιο έντονος, με την άφιξη του νεαρού ζευγαριού.
Με την κλιμάκωση του έργου και την σειρά των παιχνιδιών, ο φωτισμός επικεντρώνεται στο κεντρικό μπαρ.
Μετά την κορύφωση της πλοκής, ο φωτισμός χαμηλώνει.
Την στιγμή της κάθαρσης, το ξημέρωμα, φως εισέρχεται από το παράθυρο και η κουρτίνα τραβιέται αποκαλύπτωντας και φωτίζοντας το κρεβάτι.
ΙΔΕΟΓΡΑΜΜΑ
ΚΕΝΗ ΣΚΗΝΗ
Δημιουργία κυκλικού βάθρου με δύο σκαλιά το οποίο λειτουργεί σαν ένα νέο επίπεδο Εντυπωση μιας μικρής σκηνής (θεατρο μέσα στο θέατρο)
Τοποθέτηση ιδιωτικής γωνιάς στο πίσω μέρος της σκηνής - κρεβατοκάρα που υπονοείται από το κρεβάτι- ιδιωτική εικόνα- “είναι”
Τοποθέτηση κοινόχρηστου χώρου στο μπροστινό μέρος της σκηνής- σαλόνι που υπονοείται με τον καναπέ - κοινωνική εικόνα- “φαινεσθαι”
Διαχωρισμός του ιδιωτικού είναι και του κοινωνικού φαίνεσθαι με ένα αδιάφανο φίλτρο - κουρτίνα
Κεντρική τοποθέτηση κυκλικού μπαρ, έμφαση στο αλκοόλ
Ομόκεντρο στοιχείο βιβλιοθήκης που αντιπροσωπεύει την πανεπιστημειακή ιδιότητα των πρωταγωνιστών
ΘΕΑΤΡΟ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΘΕΑΤΡΟ
Το νέο ζευγάρι λειτουργεί ως κοινό της Μάρθας και του Τζωρτζ καθώς έτσι αποκτούν μεγαλύτερη ισχύ οι ταπεινώσεις τους
Έργο μέσα στο έργο": ο πραγματικός θεατής είναι κατ' αρχήν θεατής και επιπλέον παρακολουθεί το θέαμα που παρακολουθεί ο ηθοποιός, θεατής του δικού του παιχνιδιού και του παιχνιδιού των άλλων." Schmeling “Το θέμα της εσωτερικής ενσάρκωσης ρόλων είναι ένα είδος μεταθεάτρου, καθώς κάθε δράμα παριστάνεται από ηθοποιούς που υποδύονται φανταστικούς χαρακτήρες επί σκηνής. Όταν ένας χαρακτήρας σε ένα δράμα ξεκινά με την πρόθεση να εξαπατήσει άλλους χαρακτηρες ή το θεατρικό κοινό με μια απατηλή ή συγκαλυμμένη συμπεριφορά, το κοινό αντιλαμβάνεται την παραστατική φύση του έργου το οποίο βρίθει από διπλή μιμιτική δραστηριότητα.” Ringer
ΚΟΥΡΤΙΝΑ ως φίλτρο
Martha: Pansies! Rosemary! Violence! My wedding bouquet! George: Just don’t start in on the bit about the kid, that’s all. You have any kids ? I didn’t know until just a minute ago that you had a son. Honey: I want a child. Martha: And I had wanted a chid... oh, I had wanted a child
Η κουρτίνα λειτουργεί ως μια απόδοση της αποκρίψουν οι πρωταγωνιστές την ιδιωτική ζωή τους του κοινωνικού περίγυρου. Έτσι καταφέρνουν να προσωπικές αποτυχίες τους και την “ακαταστασία”
προσπάθειας να απο τα βλέματα αποκρύψουν τις του γάμου τους.
TO ΠOTΟ
‘ll
G e
rin
Drinks for all! ow !
e yearsgo on . as th
ksn
Moves to the
b rta po
le
it ed ne
:D
M a r tha :
Who’ sa fr a id
Geo rge :D rin ka l f , o V o i r W g i a n i ia W wa gin r i o V olf lf, y. o .. Wo
u yo
a ini g r Vi
portable bar oew to
ge or
of
s ke Ta
,g lass g s k’ Nic
ba r
Το αλκοόλ αποτελεί σύμβολο της επιθυμίας των χαρακτήρων να ξεφύγουν από την κυνική πραγματικότητα τους. Ωστόσο λειτουργεί και αντίστροφα δίνοντας τους το θάρρος να ξεγυμνωθούν και να αποκαλύψουν όλες τις αληθείες τους. Τοποθετείται κεντρικά καθώς αποτελεί πρωταρχικό παράγοντα στην ροή της πλοκής και στην κλιμάκωση των γεγονότων. Η ζάλη που προκαλείται, συμβάλλει στο να δημιουργηθεί μια ατμόσφαιρα, που το πραγματικό και το ψευδές συγχέονται.
TO ΠΑΡΑΘΥΡΟ
Το στοιχείο του παραθύρου χρησιμοποιείται για να δοθεί έμφαση στο φώς της αυγής που εμφανίζεται στο τέλος του έργου το οποίο μεταφράζεται ως την ψυχική λύτρωση των πρωταγωνιστών από την κατάρριψη των ψευδαισθήσεων τους. Στην πρόταση μας το φως της τελευταίας πράξης καδράρει και αποκαλύπτει με την υποχώρηση της κουρτίνας την πραγματική εικόνα του γάμου.