Best Practice น.ส.เกษรา น้ำใจดี ครู ร.ร.บ้านแก่งหลวง

รายงาน Best Practice เพื่อขอรับการประเมินรางวัลทรงคุณคา สพฐ. (OBEC AWARDS) ปการศึกษา ๒๕๕๗ ดานครูผูสอนยอดเยี่ยมวิชาการ ระดับมัธยมศึกษาตอนตน สาระการเรียนรูวิทยาศาสตร เรื่อง การพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนรูวิทยาศาสตรโดยวิธีการเรียน แบบ การจัดการเรียนการสอนเพื่อสรางแรงบันดาลใจทางวิทยาศาสตร (Inspiring Science)

นางสาวเกษรา

น้ําใจดี

ครูอัตราจาง โรงเรียนบานแกงหลวง สํานักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษากาญจนบุรี เขต๑

รายงาน Best Practice เพื่อขอรับการประเมินรางวัลทรงคุณคา สพฐ. (OBEC AWARDS) ปการศึกษา ๒๕๕๗ ดานครูผูสอนยอดเยี่ยมวิชาการ ระดับมัธยมศึกษาตอนตน สาระการเรียนรูวิทยาศาสตร ๑. ชื่อผลงาน : การพัฒนาผลสัมฤทธิ์การเรียนรูวิทยาศาสตรโดยวิธีวิธีการเรียนแบบ การจัดการเรียนการ สอนเพื่อสรางแรงบันดาลใจทางวิทยาศาสตร (Inspiring Science) กลุมสาระการเรียนรู : วิทยาศาสตร ดาน : วิชาการ ๒. ขอมูลทั่วไปของผูพัฒนา BP ชื่อผูพัฒนา BP : นางสาวเกษรา น้ําใจดี โรงเรียนบานแกงหลวง หมู 3 ตําบลเกาะสําโรง อําเภอเมือง จังหวัดกาญจนบุรี เครือขายสงเสริมประสิทธิภาพการจัดการศึกษา ระดับ...ศูนยพัฒนาคุณภาพการศึกษาเครือขายเกาะสําโรง โทรศัพท ๐๙๒-๙๖๓๘๑๕๕

e - mail : Kassara.nam@gmail.com

๓. วัตถุประสงคของการพัฒนา B ๓.๑ เพื่อเปนการพัฒนาการจัดการเรียนการสอนสาระการเรียนรูวิทยาศาสตร ๓.๒ เพื่อใหผูเรียนไดรับการพัฒนาอยางเต็มศักยภาพและตอเนื่อง ๓.๓ เพื่อใหผูเรียนมีเจตคติที่ดีและเห็นความสําคัญในการเรียนวิทยาศาสตร ๓.๔ เพื่อใหผูเรียนนําความรูไปใชในการศึกษาขั้นสูงและในชีวิตประจําวันตอไป ๔. ระยะเวลาในการพัฒนา BP ระยะเริ่มตนการพัฒนาผูเรียนคือภาคเรียนที่ ๑ ปการศึกษา ๒๕๕๖ จนถึงปจจุบัน

๕. ความเชื่อมโยงสัมพันธระหวาง BP กับเปาหมายจุดเนนของ สพป. และ สถานศึกษา เปาหมายของสถานศึกษา : ขอที่ ๔

นักเรียนมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนสูงกวาเปาหมายที่กําหนดไวทุกคนในกลุมสาระการ

เรียนรู ขอที่ ๑๐ นักเรียนมีคุณภาพตามมาตรฐานการเรียนรู ตามเกณฑที่กําหนด จุดเนนของ สํานักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษากาญจนบุรี เขต๑ กลยุทธที่ ๑

พัฒนาคุณภาพและมาตรฐานการศึกษาทุกระดับตามหลักสูตรและสงเสริม

ความสามารถดานเทคโนโลยีเพื่อเปนเครื่องมือในการเรียนรู ขอที่ ๓ ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ๕ กลุมสาระวิชาหลักเพิ่มขึ้นอยางนอย ๕ ขอที่ ๕ นักเรียน ครู ผูบริหารและบุคลากรทางการศึกษา ไดรับการพัฒนาเตรียมความพรอมสู ประชาคมอาเซียน มีภูมิคุมกันตอการเปลี่ยนแปลงและสังคมพหุวัฒนธรรม

๖. แนวคิด/ความเปนมา การจัดการการศึกษาขั้นพื้นฐานเปนกระบวนการจัดประสบการณและการเรียนรูเพื่อใหผูเรียนได นําความรูเปนพื้นฐานสําหรับการศึกษาขั้นสูงตอไป

รวมทั้งนําไปใชในการดํารงชีวิตในสังคมไดอยางมี

ความสุข สาระวิทยาศาสตรเปนสาระหนึ่งที่มีความสําคัญในปจจุบัน เนื่องจากวิทยาศาสตรมีบทบาทสําคัญ ในสังคมโลกปจจุบันและอนาคต

เพราะวิทยาศาสตรเกี่ยวของกับชีวิตของทุกคนทั้งในการดํารงชีวิต

ประจําวันและงานในอาชีพตาง ๆ เครื่องมือเครื่องใช ตลอดจนผลผลิตตาง ๆ เพื่อใชอํานวยความสะดวกใน ชีวิตและการทํางาน ความรูวิทยาศาสตรชวยใหเกิดการพัฒนาเทคโนโลยีอยางมากพรอมกันนั้นเทคโนโลยี ก็มีสวนสําคัญมากที่จะใหการศึกษาคนควาความรูทางวิทยาศาสตรเพิ่มขึ้นอยางไมหยุดยั้ง จากการมาปฏิบัติงานที่โรงเรียนบานแกงหลวงในปการศึกษา ๒๕๕๖ ผูสอนไดสังเกตพฤติกรรม การเรียนและประเมินผลการเรียนรูวิทยาศาสตรในระดับชั้นที่รับผิดชอบคือ ชั้นประถมศึกษาปที่ ๖ และ ชั้นมัธยมศึกษาปที่ ๑-๓

พบวานักเรียนมีปญหามากในการจัดการเรียนการสอนวิทยาศาสตร เนื่องจาก

นักเรียนขาดความสนใจในการเรียนการสอนวิทยาศาสตร ทําใหผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนอยูในระดับต่ําไม เปนที่นาพอใจ ผลสัมฤทธิท์ างการเรียนในระดับชาติ O-net อยูในระดับต่ํา ผูสอนจึงไดพยายามคิดคน แนวทางวิธีการที่จะทําใหนักเรียนหันมารักการเรียนรูวิทยาศาสตร และเรียนรูอยางมีความสุข เกิดการ เรียนรูอยางตอเนื่องและมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนทั้งในสวนบุคคลและในระดับชาติมีการพัฒนาสูระดับที่ สูงขึ้น

โดยนํารูปแบบการเรียนรูแบบ การจัดการเรียนการสอนเพื่อสรางแรงบันดาลใจทางวิทยาศาสตร

(Inspiring Science) มาใชในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน ๗. กระบวนการพัฒนา BP ๗.๑ กลุมเปาหมายในการนําไปใช นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปที่ ๑-๓ โรงเรียนบานแกงหลวง ๗.๒ ขั้นตอนการพัฒนา การเรียนวิทยาศาสตรใหไดผลดีนั้น

นักเรียนจําเปนตองไดรับการฝกฝนผานทักษะดานการ

กําหนดและควบคุมตัวแปร การคํานวณ การจัดทําและสื่อความหมายขอมูล การจําแนกประเภท การตั้งสมมติฐาน การตีความหมายขอมูล การทดลอง การกําหนดนิยามเชิงปฏิบัติการ การพยากรณ การลงความเห็นจากขอมูล การวัด

การสังเกต

แตในปจจุบันพบวาพื้นฐานความรูในการเรียนของนักเรียนสวนใหญทําใหครูไมอาจสอน

นักเรียนใหไดรับประสบการณดังกลาวอยางทั่วถึง นอกจากนั้นนักเรียนเองก็มีปญหาในดานการอานและเขียน ดวยเหตุนี้เอง เพื่อเปนการพัฒนาการเรียนวิทยาศาสตรและปรับเปลี่ยนเจตคติในการเรียน โดย มุงเนนใหผูเรียนมีความสนใจใฝเรียนรูและนําเอาความรูนั้น มาใชเปนพื้นฐานในการศึกษาขั้นสูงตอไป ผูสอนจึงนํา วิธีการเรียนแบบ การจัดการเรียนการสอนเพื่อสรางแรงบันดาลใจทางวิทยาศาสตร (Inspiring Science) อันมุงชวย ใหผูเรียนไดเรียนรูเนื้อหาสาระตาง ๆ ดวยตนเองโดยอาศัยการรวมมือจากเพื่อนในกลุมและเพื่อนในชั้นเรียน ที่มุง ชวยพัฒนาทักษะทางสังคมตาง ๆ เชน ทักษะการสื่อสาร

การทํางานรวมกับผูอื่น

ปฏิสัมพันธ

แสวงหาความรู ทักษะการคิด การแกปญหาและอื่น ๆ มาใชกับผูเรียนโดยอาศัยกรอบแนวคิดดังตอไปนี้

รวมทั้งการ

กรอบแนวคิดการจัดการเรียนแบบ Inspiring Model หลักสูตรแกนกลาง

หลักสูตรสถานศึกษา

แบบทดสอบรายหนวย

หนวยการเรียนรู

ภาระงานรายหนวย

ประกอบดวย

แผนการจัดการเรียนรูรายหนวยการเรียนรู

แผนการจัดการเรียนรูรายคาบ

ควา

คูมือครู

สื่อประกอบการ

ภาระงาน

สอน

แผนภาพที่ ๑ การจัดการเรียนรูแบบ Inspiring

การวัดผล ประเมินผล

ตัวนักเรียน

ตั้งคําถาม

การทํางานเปนทีม

ตัวนักเรียน คนควา

การเรียนรูที่เนนผูเรียนเปนสําคัญ Child Center

เสาะหาคําตอบ

ภาวะผูนํา

ในสาระการเรียนรูวิทยาศาสตร

วิเคราะห

สังเคราะห

นําเสนอผลลัพธ

แผนภูมิที่ ๒ การจัดการเรียนรูที่เนนผูเรียนเปนสําคัญในสาระการเรียนรูวิทยาศาสตร

ตัวครู

ตัวครู

เปนผูกํากับการแสดง

เปนผูป ระเมิน

เปนโคช

Director

Assessor

Coach

บทบาทของครูในการชวย เสริมสรางแรงบันดาลใจ

เปนนักแสดง Actor

เปนผูอ ํานวย

เปนผูฝ ก

Facillitator

Trainer

แผนภูมิที่ ๓ บทบาทของครูในการจัดการเรียนการสอนวิทยาศาสตรใหแกผูเรียน

ความสอดคลองและความเกี่ยวของในการจัดการเรียนการสอน รูปแบบ Inspiring Science การจัดการเรียนการสอนที่ใช

การจัดการเรียนการสอน

กระบวนการสืบเสาะหาความรู

ใชบริบทเปนฐาน

เปนฐาน วัฎจักรการเรียนรูแบบ 5 E ทฤษฎีการสรางองคความรู ดวยตนเอง

Inspiring Science

ของ สสวท. การสอนวิทยาศาสตรโดยใช ภาษาอังกฤษ

การสืบเสาะหาความรู ทางวิทยาศาสตร

การเรียนการสอนที่เนนผูเรียน เปนสําคัญ

สอดคลองกับหลักสูตร แกนกลางการศึกษาขั้น

ธรรมชาติของวิทยาศาสตร

พื้นฐาน พ.ศ. ๒๕๕๑

แผนภูมิที่ ๔ ความสอดคลองและความเกี่ยวของในการจัดการเรียนการสอน รูปแบบ Inspiring Science

การนําไปใชในการเรียนการสอนรายวิชาวิทยาศาสตร ชั้นมัธยมศึกษาตอนตน นําไปใชโดยยึดแนวคิด 3 A + I โดยมีรายละเอียดดังนี้ ๑. Adopt

เลียนแบบ นําไปใชไดเลย

๒. Adapt

นําไปปรับใช

๓. Apply

ประยุกตใช

๔. Invent

สรางนวัตกรรมใหม

ประโยชนและความสําคัญของการจัดการเรียนรู “ แบบการจัดการเรียนการสอนเพื่อสรางแรงบันดาลใจ ทางวิทยาศาสตร (Inspiring Science) ” การที่เด็กจะประสบความสําเร็จในการเรียนนั้นจําเปนตองมีปจจัยหลายประการ หนึ่งในปจจัย สําคัญคือการสรางแรงจูงใจในการเรียนใหเกิดขึ้นกับเด็ก แตทั้งนี้ทั้งนั้น ตัวของครูเองจะตองเปนผูที่มีความ กระตือรือรน และหมั่นสรางแรงจูงใจในการพัฒนาการจัดการเรียนการสอนของตนเองอยางสม่ําเสมอดวย วิธีการ ตาง ๆ ซึ่งมีวัตถุประสงค เพื่อ ๑. เกิดความกระตือรือรน และตื่นเตนในการเรียนรูและตื่นตัวอยูตลอดเวลา ๒. สงเสริมใหเกิดการเรียนรูที่ดีขึ้น มีความเขาใจและมีความคิดสรางสรรคมากขึ้น ๓. มีแรงจูงใจทั้งภายในและภายนอกที่จะเรียนรูมากขึ้น ๔. สนใจในการทํางาน ๕. ไดรับแนวคิด และไดพัฒนาความสามารถมากขึ้นจากการรวมกลุม ๖. มีการชวยเหลือสนับสนุนกันในดานตาง ๆ ๗. มีสุขภาพจิตดีในขณะทํางานที่เปนธรรมชาติ ไมตึงเครียด ๘. ใชความสามารถตนเองไดอยางเต็มที่ ๙. สามารถนําไปใชจัดการเรียนรูใหกับผูเรียนไดหลายระดับ ๑๐. สามารถนําไปใชจัดการเรียนรูในวิชาตาง ๆ ทุกกลุมอายุ

ขั้นตอนการสอนโดยใชการจัดการเรียนรูแบบ “ การจัดการเรียนการสอนเพื่อสรางแรงบันดาลใจ ทางวิทยาศาสตร (Inspiring Science) ” : ใชวฏั จักรการเรียนรูแบบ 5E โดยแตละแผนการจัดการเรียนรูจะใชวัฏจักร 5 E ตามขั้นตอนตอไปนี้ ๑. ขั้นสรางความสนใจ (Engagement) - การนําเขาสูบริบท introduces the context - การจัดเตรียมเรื่องราวหรือสถานการณสําหรับการเรียนนั้น ๆ - การทําใหการเรียนรูนั้นมีความหมายและมีความสอดคลอง - สรางความสงสัยใครรูในแนวคิดหลักทางวิทยาศาสตรที่กําลังจะเรียน - ชวยในการหาความรูเดิมและความเขาใจที่คาดเคลื่อนของผูเรียน - ชวยใหครูรูวาควรจะสอนอยางไร/ระดับใด จึงสามารถพัฒนาความเขาใจของผูเรียน ๒. ขั้นสํารวจและคนหา (Exploration) - เปนขั้นที่สําคัญที่สุด - ผูเรียนสรางความเขาใจจากประสาการณการเรียนรูจากการลงมือปฏิบัติ - เริ่มดวยการตอบคําถามปญหาสําคัญซึ่งอาจทําไดโดย การทําใหผูเรียนมีความรูสึกตองการ ความรูใหมเพิ่มเติม การออกแบบการทดลองเพื่อคนควาเกี่ยวกับปรากฏการณที่ลึกลับ นาสนใจ ๓. ขั้นอธิบายและลงขอสรุป (Explanation) - ครูมีบทบาทสําคัญในขั้นนี้ โดยการที่เด็กจะทําความเขาใจได ไดมากเทาที่ทําได มักจะ เกี่ยวของกับการเรียนรูอยางเปนระบบของ คําศัพทเฉพาะ คํานิยาม แบบจําลอง การ เปรียบเทียบ - ครูควรจะชวยใหผูเรียนสรางคําอธิบายโดยการสะทอนความคิดผานการคนพบในขั้นสํารวจ และคนหา - ครูสามารถวนซ้ําขั้นสํารวจและคนหาไดหลายครั้ง หากจําเปน : Explore → Explain → Explore → Explain

๔. ขั้นขยายความรู (Elaboration) - ขยายความเขาใจใหลุมลึกและครอบคลุมจากการนําความรูไปประยุกตใช - ใชปญหาหรือคําถามเพื่อใหผูเรียนสามารถทําความเขาใจแนวคิดสําคัญไดจริงในทางปฏิบัติ - ตองมีการคิดเตรียมการวาจะประยุกตนําแนวคิดสําคัญไปใช ซึ่งจะทําใหการสอนขั้นนี้งาย ขึ้น ๕. ขั้นประเมิน (Evaluation) - การวัดผล - ควรมีการประเมินในทุกขั้นตอน 5 E เพื่อตรวจสอบพัฒนาการของผูเรียนในการทําความ เขาใจ- การประเมินแบบ Formative - การประเมินเมื่อเรียนจบหนวยการเรียนรูเพื่อประเมินวาสัมฤทธิ์ตามเปาหมายของหนวย หรือไม เปนการประเมินแบบ Summative – เพื่อวัดสมรรถนะของผูเรียน ๗.๓ การตรวจสอบคุณภาพ BP ๗.๑ ใชการเทียบเคียงกับกระบวนการทางวิทยาศาสตร ๗.๒ ใชการตรวจสอบขั้นตอนการปฏิบัติในขณะทดลอง ๗.๓ ประเมินพฤติกรรมขณะปฏิบัติตามคําสั่ง ๘. ผลสําเร็จที่เกิดขึ้นจากการพัฒนา BP จากการที่นักเรียนโรงเรียนบานแกงหลวง ไดรับการฝกฝนการเรียนรูวิทยาศาสตรตาม กระบวนการเรียนรูแบบ การจัดการเรียนการสอนเพื่อสรางแรงบันดาลใจทางวิทยาศาสตร (Inspiring Science) ดังที่กลาวมาขางตน ไดผลดังนี้ ๘.๑ ผลสําเร็จเชิงปริมาณ ทําใหผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนกลุมสาระวิทยาศาสตร (O-Net) ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปที่ ๓ ในระดับโรงเรียนและในระดับชาติมีผลการพัฒนาที่สูงขึ้นจากปการศึกษากอน

และผลสัมฤทธิ์ทางการ

เรียนกลุมสาระวิทยาศาสตร (LAS) ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปที่ ๒ มีผลการพัฒนาที่สูงขึ้นจากป การศึกษากอนเชนเดียวกัน

๘.๒ ผลสําเร็จเชิงคุณภาพ เมื่อนักเรียนเขารวมการแขงขัน สามารถควารางวัลสําคัญ ๆ ทั้งในระดับกลุม และระดับเขตพื้นที่ การศึกษา ๘.๓ ความพึงพอใจของผูที่เกี่ยวของ ทําการสํารวจความพึงพอใจ และเจตคติตอวิทยาศาสตรผูเรียน และผูปกครอง

๘.๔ ประสบการณที่เกิดขึ้นจากการนําวิธีการไปใช ๘.๔.๑ ผูเรียนมีเจตคติที่ดี และมีความกระตือรือรนตอการเรียนวิทยาศาสตร ๘.๔.๒ ผูเรียนมีความมั่นใจและภูมิใจในตัวเอง ๘.๔.๓ ผูเรียนประสบความสําเร็จไดรับรางวัลในการเขารวมในการแขงขันทักษะทางวิชาการทั้ง ในระดับกลุมโรงเรียนและในระดับเขตพื้นที่การศึกษา ๘.๔.๔ โรงเรียนและชุมชนมีปฏิสัมพันธดีตอกัน มีความภาคภูมิใจในสถานศึกษาของตน

๙. ขบวนการทบทวน กลั่นกรอง ตรวจสอบ ๙.๑ วิธีการตรวจสอบซ้ํา BP สํารวจความพึงพอใจ และเจตคติที่ดีตอวิทยาศาสตรของผูเรียนและผูปกครอง ๙.๒ ผลการตรวจสอบซ้ําเพื่อการพัฒนาปรับปรุง BP ผูสอนออกแบบการจัดกระบวนการเรียนรูวิทยาศาสตร แบบการจัดการเรียนการสอนเพื่อ สรางแรงบันดาลใจทางวิทยาศาสตร (Inspiring Science) ๙.๓ นํามาใชและพัฒนาขั้นตอนกระบวนการใหเหมาะสมกับผูเรียน

๑๐. รูปแบบ/วิธีการประชาสัมพันธ/ เผยแพร และการขยายผล การเผยแพร โดยเอกสารในกลุมเครือขายและในระดับเขตพื้นที่การศึกษา โดยการนําเสนอรายชื่อของผูเรียนที่ไดรับรางวัลจากการแขงขันทักษะทางวิชาการตอ สาธารณชนในโอกาสตาง ๆ ที่โรงเรียน เชน การประชุมผูปกครองประจําภาคการศึกษา เปนตน

การขยายผล ผูบริหารสถานศึกษาและครูผูสอนในโรงเรียนบานแกงหลวง

นําแนวคิดและหลักการไปจัดการ

เรียนการสอนกลุมสาระการเรียนรูตาง ๆ เพื่อใหผูเรียนไดรับการพัฒนาเต็มศักยภาพอยางตอเนื่องและมี ความสุข นําไปสูการเรียนรูอยางยั่งยืนตอไป