การแลกเปลี่ยนเรียนรู้ สู่การพัฒนาองค์การ สำนักงำนเขตพื้นที่กำรศึกษำประถมศึกษำกำญจนบุรี เขต 1
การพัฒนาการวางแผนกลยุทธ์ระดับสถานศึกษา สานักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษากาญจนบุรี เขต 1
นางวันทนีย์ ขาวผ่อง นักวิเครำะห์นโยบำยและแผนชำนำญกำรพิเศษ
โทรศัพท์ 081-7337472 E-mail : wantanee06@gmail.com
สำนักงำนคณะกรรมกำรกำรศึกษำขั้นพื้นฐำน ได้ ดำเนินกำรพัฒนำประสิทธิภำพนักวำงแผนเชิงกลยุทธ์ระดับ สำนักงำนเขตพื้นที่กำรศึกษำ โดยมีวัตถุประสงค์และเป้ำหมำยให้ บุคลำกรที่เข้ำรับพัฒนำสำมำรถปฏิบัติงำนด้ำนนโยบำยและแผน ได้อย่ำงมีประสิทธิภำพ และเป็นแกนนำในกำรจัดทำแผนของ สำนักงำนเขตพื้นที่กำรศึกษำและสถำนศึกษำในสังกัด ดังนั้น ผู้พัฒนำจึงได้ดำเนินกำรตำมวัตถุประสงค์ดังกล่ำว โดยนำควำมรู้ ที่ได้รับและจำกกำรศึกษำค้นคว้ำเพิ่มเติมมำใช้กำรจัดทำ แผนพัฒนำกำรศึกษำขั้นพื้นฐำนของสำนักงำนเขตพื้นที่ กำรศึกษำประถมศึกษำกำญจนบุรี เขต 1 และมีควำมมุ่งหวังให้ สถำนศึกษำในสังกัดนำกระบวนกำรวำงแผนเชิงกลยุทธ์ไปใช้ใน กำรจัดทำแผนพัฒนำกำรศึกษำขั้นพื้นฐำนและแผนปฏิบัติกำร ประจำของสถำนศึกษำ จึงได้จัด”คู่มือกำรวำงแผนเชิงกลยุทธ์ กงำนเขตพื้นที่กำรศึกษำปร ระดัสำนั บสถำนศึ กษำ” ขึ้น โดยมีวัตถุประสงค์ ดังนี้ 1. เพื่อให้สถำนศึกษำมีแนวทำงกำรวำงแผนพัฒนำ กำรศึกษำขั้นพื้นฐำน และกำรนำแผนสู่กำรปฏิบัติได้อย่ำงมี ประสิทธิภำพส่งผลต่อคุณภำพของผู้รับบริกำร 2. เพื่อให้สถำนศึกษำมีรูปแบบในกำรจัดทำเอกสำร แผนพัฒนำกำรศึกษำขั้นพื้นฐำน และแผนปฏิบัติกำรประจำปี ที่นำเสนอสำระสำคัญครอบคลุมตำมภำรกิจ 3. เพื่อเสริมสร้ำงควำมรู้ ทักษะในกำรจัดทำ แผนพัฒนำกำรศึกษำพื้นพื้นฐำนและแผนปฏิบัติกำรประจำปี ให้กับบุคลำกรในสถำนศึกษำในสังกัด ระยะเวลาในการพัฒนา BP : ปีงบประมำณ 2556 - 2557
2 การแลกเปลี่ยนเรียนรู้ สู่การพัฒนาองค์การ สำนักงำนเขตพื้นที่กำรศึกษำประถมศึกษำกำญจนบุรี เขต 1
ความเชื่อมโยง/สัมพันธ์ /สอดคล้องกับเป้าหมาย 1. กำรจัดทำแผนพัฒนำกำรศึกษำขั้นพื้นฐำนและ แผนปฏิบัติกำรประจำปีของหน่วยงำนและสถำนศึกษำมีควำม เชื่อมโยงกับ กฎกระทรวงว่ำด้วยระบบ หลักเกณฑ์และวิธีกำร ประกันคุณภำพกำรศึกษำ พ.ศ. 2553 กำหนดไว้ในข้อ 14 (2) ว่ำให้สถำนศึกษำจัดทำแผนพัฒนำคุณภำพกำรจัดกำรศึกษำ ของสถำนศึกษำที่มุ่งคุณภำพตำมมำตรฐำนกำรศึกษำของ สถำนศึกษำโดยได้กำหนดเป้ำหมำย หลักกำร เนื้อหำ กระบวนกำรจัดทำและบทบำทหน้ำที่ของผู้ที่เกี่ยวข้องที่ สถำนศึกษำต้องคำนึงและนำไปปฏิบัติภำยใต้กำรส่งเสริม สนับสนุน ร่วมพัฒนำจำกสำนักงำนเขตพื้นที่กำรศึกษำและ หน่วยงำนต้นสังกัด 2. สอดคล้องกับกลยุทธ์ที่ 5 พัฒนำกำรบริหำรจัด กำรศึกษำให้มีประสิทธิภำพตำมหลักธรรมำภิบำลเน้นกำรมี ส่วนร่วมจำกทุกภำคส่วนในกำรส่งเสริม สนับสนุนกำรจัด กำรศึกษำ (Good Governance) ของสำนักงำน คณะกรรมกำรกำรศึกษำขั้นพื้นฐำน และสำนักงำนเขตพื้นที่ กำรศึกษำประถมศึกษำกำญจนบุรี เขต 1 3. สนองจุดเน้นกำรดำเนินงำนของสำนักงำน คณะกรรมกำรกำรศึกษำขั้นพื้นฐำน ข้อ 9 สถำนศึกษำทุกแห่ง ได้รับกำรพัฒนำอย่ำงเต็มศักยภำพ มีระบบประกันคุณภำพ ภำยในที่เข้มแข็งและได้รับกำรรับรองจำกกำรประเมินคุณภำพ ภำยนอก (Quality Schools)
3 การแลกเปลี่ยนเรียนรู้ สู่การพัฒนาองค์การ สำนักงำนเขตพื้นที่กำรศึกษำประถมศึกษำกำญจนบุรี เขต 1
แนวคิด หลักการ ทฤษฎีที่นามาใช้ในการพัฒนาการ กำรพัฒนำ BP ในครั้งนี้ ได้สังเครำะห์แนวคิด หลักกำร ทฤษฎีที่เกี่ยวกับกำรวำงแผน กำรบริหำรจัดกำรแบบมีส่วนร่วม โดยนำวิธีกำรดำเนินงำนตำมวงจรคุณภำพ ( PDCA) มำประยุกต์ใช้ ดังนี้
ทบทวนกำรปฏิบัติ การตรวจสอบ ดาเนินงานตามแผน การวางแผน
(Do)
(Plan)
- รวบรวมข้อมูล วิเครำะห์ สภำพปัจจุบัน ปัญหำ - ศึกษำระเบียบ แนวปฏิบตั ิ - แต่งตั้งคณะทำงำนฯ - กำหนดกรอบงำน ขั้นตอน กำรดำเนินงำน กลุ่มเป้ำหมำย ระยะเวลำ ดำเนินงำน
- จัดทำเอกสำรคู่มือ ,
แบบฝึกปฏิบตั ิ และ เอกสำรต่ำง ๆ ที่ เกี่ยวข้อง - จัดประชุมเชิงปฏิบตั ิกำร กำรวำงแผนกลยุทธ์
(Check)
- ตรวจสอบควำมถูกต้อง สมบูรณ์ของเอกสำร คู่มือ - ประเมินผลกำรประชุม เชิงปฏิบัติกำรฯ - ติดตำมกำรจัดทำแผนฯ ของสถำนศึกษำ
(Act)
- นำผลกำรประเมินและ กำรติดตำมมำ ปรับปรุงและพัฒนำ งำน
4 การแลกเปลี่ยนเรียนรู้ สู่การพัฒนาองค์การ สำนักงำนเขตพื้นที่กำรศึกษำประถมศึกษำกำญจนบุรี เขต 1
กระบวนการพัฒนา กลุม่ เป้าหมายในการนา BP ไปใช้ประโยชน์ ได้แก่ ผู้บริหำรสถำนศึกษำ ครู บุคลำกรทำงกำรศึกษำและผู้มีส่วนเกี่ยวข้องกับกำรวำงแผนพัฒนำสถำนศึกษำขั้นพื้นฐำน และแผนปฏิบัติกำรประจำปีของ หน่วยงำนและสถำนศึกษำ ขั้นตอนการพัฒนา ขั้นตอนที่ 1 กำรวำงแผน (P : PLAN) 1.1 รวบรวมข้อมูล วิเครำะห์สภำพปัจจุบัน ปัญหำของกำรวำงแผน พัฒนำกำรศึกษำระดับสถำนศึกษำ 1.2 ศึกษำระเบียบ แนวปฏิบัติและเอกสำรที่เกี่ยวข้องกับกำรทำ แผนพัฒนำกำรศึกษำ ที่มุ่งคุณภำพตำมมำตรฐำนกำรศึกษำของสถำนศึกษำ และ เอกสำรอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง 1.3 กำหนดกรอบงำน ขั้นตอนกำรดำเนินงำน กลุ่มเป้ำหมำย ระยะเวลำดำเนินงำน ขั้นตอนที่ 2 กำรดำเนินงำนตำมแผน (D : Do) 2.1 จัดทำเอกสำรคู่มือกำรวำงแผนกลยุทธ์ระดับสถำนศึกษำ และ เอกสำรแบบฝึกปฏิบัติ พร้อมทั้งสรุปขั้นตอนกำรดำเนินงำนในรูปแบบ Power Point นำเสนอ 2.2 แต่งตั้งคณะทำงำนจัดประชุมเชิงปฏิบัติกำรเสริมสร้ำงกำร วำงแผนกลยุทธ์ระดับสถำนศึกษำ 2.3 จัดประชุมเชิงปฏิบัติกำรเสริมสร้ำงกำรวำงแผนกลยุทธ์ระดับ สถำนศึกษำให้กับกลุ่มเป้ำหมำย โดยใช้คู่มือกำรวำงแผนกลยุทธ์กลยุทธ์ระดับสถำนศึกษำ และแบบฝึกปฏิบัติที่จัดทำขึ้น
5 การแลกเปลีย่ นเรียนรู้ สู่การพัฒนาองค์การ สำนักงำนเขตพื้นที่กำรศึกษำประถมศึกษำกำญจนบุรี เขต 1
ขั้นตอนที่ 3 กำรตรวจสอบ (C : Check) 3.1 มีกำรตรวจสอบควำมถูกต้อง สมบูรณ์ของเอกสำรคู่มือกำร วำงแผนกลยุทธ์ระดับสถำนศึกษำ” , ตัวอย่ำงแผนพัฒนำกำรศึกษำขั้นพื้นฐำน และ ตัวอย่ำงแผนปฏิบัติกำรประจำปีของสถำนศึกษำ 3.2 มีกำรประเมินควำมพึงพอใจ ควำมรู้ควำมเข้ำใจ และกำร นำไปใช้ของผู้เข้ำรับกำรพัฒนำ 3.3 มีกำรติดตำมกำรดำเนินงำนจัดทำแผนพัฒนำกำรศึกษำ ขั้นพื้นฐำนและแผนปฏิบัตกิ ำรประจำปีของสถำนศึกษำในสังกัด ขั้นตอนที่ 4 กำรปรับปรุงและพัฒนำ (A : Act) - นำผลกำรประเมินและกำรติดตำมกำรดำเนินงำนในขั้นตอนที่ 3 มำสรุปและวิเครำะห์ สังเครำะห์ เพื่อปรับปรุงและพัฒนำกำรดำเนินงำนให้มีประสิทธิภำพ มำกยิ่งขึ้น ผลสาเร็จที่เกิดขึ้นจากการพัฒนา BP ผลสาเร็จเชิงปริมาณ 1. จัดทำเอกสำร”กำรวำงแผนกลยุทธ์ระดับสถำนศึกษำ” , ตัวอย่ำง แผนพัฒนำกำรศึกษำขั้นพื้นฐำน และตัวอย่ำงแผนปฏิบัติกำรประจำปี จำนวน 160 ชุด มอบให้ทุกโรงเรียนในสังกัดนำไปใช้ประโยชน์ 2. จัดประชุมเชิงปฏิบัติกำรเสริมสร้ำงกำรวำงแผนกลยุทธ์ ให้แก่ผู้บริหำร สถำนศึกษำและผู้เกี่ยวข้องในกำรวำงแผนของสถำนศึกษำ จำนวน 146 โรงเรียน ผลสาเร็จเชิงคุณภาพ 1. สถำนศึกษำในสังกัด มีแนวทำงในกำรจัดทำแผนพัฒนำกำรศึกษำ ขั้นพื้นฐำนที่มุ่งคุณภำพของผู้เรียนตำมแนวทำงกำรวำงแผนเชิงกลยุทธ์ที่ผู้เกี่ยวข้อง ทุกภำคส่วนมีส่วนร่วมในกำรจัดทำ 2. สถำนศึกษำในสังกัด มีรูปแบบในกำรจัดทำเอกสำรแผนพัฒนำกำรศึกษำ ขั้นพื้นฐำน และแผนปฏิบัติกำรประจำปี ที่นำเสนอสำระสำคัญครอบคลุมตำมภำรกิจ เพื่อให้ผู้เกี่ยวข้องทุกฝ่ำยได้ทรำบทิศทำงกำรพัฒนำคุณภำพของสถำนศึกษำ และปฏิบัติ ตำมบทบำทหน้ำที่ ควำมรับผิดชอบที่กำหนดอย่ำงมีประสิทธิภำพและเกิดประโยชน์สูงสุด 1) สถำนศึกษำมีกำรวำงแผนกำรใช้จ่ำยงบประมำณที่ได้รับ ให้เป็นไปอย่ำงมี ประสิทธิภำพ ประสิทธิผลส่งต่อสัมฤทธิ์ทำงกำรเรียนของผู้เรียน
6 การแลกเปลีย่ นเรียนรู้ สู่การพัฒนาองค์การ สำนักงำนเขตพื้นที่กำรศึกษำประถมศึกษำกำญจนบุรี เขต 1
3. ผู้บริหำรสถำนศึกษำ และผู้เกี่ยวข้อง มีควำมรู้ ควำมสำมำรถและมี ทักษะในกำรวำงแผนเชิงกลยุทธ์และกำรนำแผนไปสู่กำรปฏิบัติได้อย่ำงมีประสิทธิภำพ ส่งผลต่อคุณภำพของผู้รับบริกำร 4. สถำนศึกษำมีกำรวำงแผนกำรใช้จ่ำยงบประมำณที่ได้รับ ให้เป็นไป อย่ำงมีประสิทธิภำพ ประสิทธิผลส่งต่อสัมฤทธิ์ทำงกำรเรียนของผู้เรียน ความพึงพอใจของผู้เกี่ยวข้องต่อ BP จำกกำรประเมินควำมพึงพอใจ ควำมรู้ ควำมเข้ำใจ และกำรนำเอกสำร คู่มือไปใช้ในกำรจัดทำแผนพัฒนำกำรศึกษำขั้นพื้นฐำน และแผนปฏิบัติกำรประจำปี ของสถำนศึกษำ พบว่ำ กลุ่มเป้ำหมำยที่เข้ำประชุมเชิงปฏิบัติกำรเสริมสร้ำงกำร วำงแผนกลยุทธ์สำหรับสถำนศึกษำ เมื่อวันที่ 26 – 27 กันยำยน พ.ศ. 2556 จำนวน 156 คน 146 โรงเรียน มีควำมพึงพอใจในกระบวนกำรและเอกสำร ประกอบกำรพัฒนำ ร้อยละ 97 ปัจจัยที่ทาให้การพัฒนาการวางแผนกลยุทธ์ระดับสถานศึกษา ประสบความสาเร็จ 1. ควำมร่วมมือจำกบุคลำกรที่เกี่ยวข้องทุกฝ่ำย ได้แก่ ผู้บริหำรกำรศึกษำ ผู้บริหำรสถำนศึกษำ คณะทำงำนฯ ตำมคำสั่ง 2. สถำนศึกษำนำคู่มือกำรวำงแผนเชิงกลยุทธ์สำหรับสถำนศึกษำ ไปใช้ประโยชน์ในกำรจัดทำแผนพัฒนำกำรศึกษำขั้นพื้นฐำน และแผนปฏิบัติกำร ประจำปีของสถำนศึกษำ 3. มีกำรส่งเสริม สนับสนุนจำกหน่วยงำนต้นสังกัด ในกำรให้ควำมรู้ ทักษะในกำรวำงแผนเชิงกลยุทธ์สำหรับสถำนศึกษำอย่ำงจริงจังและต่อเนื่อง 4. มีกำรติดตำม ช่วยเหลือสถำนศึกษำในกำรจัดทำแผนพัฒนำกำรศึกษำ ขั้นพื้นฐำนและแผนปฏิบัตกิ ำรประจำปี อย่ำงต่อเนื่อง
7
การแลกเปลีย่ นเรียนรู้ สู่การพัฒนาองค์การ สำนักงำนเขตพื้นที่กำรศึกษำประถมศึกษำกำญจนบุรี เขต 1
กระบวนการตรวจสอบซ้าเพื่อพัฒนาปรับปรุงให้เกิดผลดีอย่างต่อเนื่อง วิธีการตรวจสอบซ้า มีกำรติดตำมกำรใช้คู่มือกำรวำงแผนกลยุทธ์ระดับสถำนศึกษำในกำรดำเนินงำน จัดทำแผนพัฒนำกำรศึกษำขั้นพื้นฐำนและแผนปฏิบัติกำรประจำปีของสถำนศึกษำ ในสังกัด ผลการตรวจสอบซ้าเพื่อการพัฒนาและปรับปรุง ผลกำรติดตำม ตรวจสอบพบว่ำ สถำนศึกษำในสังกัด นำกระบวนกำรวำงแผน เชิงกลยุทธ์มำใช้ในกำรจัดทำแผนพัฒนำกำรศึกษำขั้นพื้นฐำน และแผนปฏิบัติกำร ประจำปีของสถำนศึกษำ การประชาสัมพันธ์ผลสาเร็จและการเผยแพร่ 1. มอบเอกสำร”คู่มือกำรวำงแผนกลยุทธ์ระดับสถำนศึกษำ” , ตัวอย่ำง แผนพัฒนำกำรศึกษำขั้นพื้นฐำนของสถำนศึกษำ และตัวอย่ำงแผนปฏิบัติกำรประจำปี ของสถำนศึกษำ ให้กับสถำนศึกษำในสังกัดนำไปใช้ประโยชน์ 2. เผยแพร่เอกสำรตำมข้อ 1 ในรูปแบบไฟล์ข้อมูลทำงเว็บไซต์ของสำนักงำนเขต พื้นที่กำรศึกษำประถมศึกษำกำญจนบุรี เขต 1 www.kan1.go.th