ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ Η ΕΛΛΕΙΨΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ

ΔΡ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΕΤΣΙΟΣ

Νοσηλευτής ΠΕ, MΗSc, ΜΗΜ, PhD. Υπεύθυνος Κλινικής Έρευνας, Πιστοποιημένος ICH GCP Ερευνητής, «Ωνάσειο» Καρδιοχειρουργικό Κέντρο. Γ. Γραμματέας Εθνικού Συνδέσμου Νοσηλευτών Ελλάδος.

ΔΡ. ΕΛΕΝΗ ΚΥΡΙΤΣΗ-ΚΟΥΚΟΥΛΑΡΗ

Ομότιμος Καθηγήτρια Νοσηλευτικής, Τμήμα Νοσηλευτικής, Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής Πρόεδρος Εθνικού Συνδέσμου Νοσηλευτών Ελλάδος.

ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ Η ΕΛΛΕΙΨΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ

Η έλλειψη νοσηλευτικού προσωπικού είναι ένα ζήτημα που απασχολεί τη διεθνή κοινότητα διαχρονικά και αφορά, τόσο τα εξελιγμένα, όσο και τα αναπτυσσόμενα συστήματα υγείας. Οι αιτίες είναι ποικίλες, πολύπλοκες και εκτεταμένες, αν και μια βασική διαφορά στην έλλειψη σήμερα είναι ότι υπάρχουν τόσο ζητήματα προσφοράς, όσο και ζήτησης.

Δυστυχώς, αυτό το πρόβλημα παρατηρείται διαρκώς επιδεινούμενο και στη χώρα μας, εξαιτίας της μακροχρόνιας περιορισμένης πρόσληψης νοσηλευτικού προσωπικού από τα δημόσια νοσηλευτικά ιδρύματα, βάσει των δημοσιονομικών περικοπών κατά την περίοδο της οικονομικής κρίσης.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και το Διεθνές Συμβούλιο Νοσηλευτών έχουν χαρακτηρίσει την έλλειψη ως «κρίσιμο ζήτημα» για τη λειτουργία των συστημάτων υγείας και έχουν δημοσιεύσει έκτοτε σε επαναλαμβανόμενες εκθέσεις τους το μέγεθος του προβλήματος. Σήμερα, το νοσηλευ-

τικό εργατικό δυναμικό ανέρχεται σε 27,9 εκατομμύρια, εκ των οποίων τα 19,3 είναι πτυχιούχοι νοσηλευτές και η έλλειψή του ανέρχεται σε 5,9 εκατομμύρια. Η έλλειψη, όμως, δεν είναι ομοιογενής ανάμεσα στα συστήματα υγείας και αυτό διαφαίνεται από το γεγονός ότι το 89% αυτής της έλλειψης αφορά χώρες με μεσαίο ή χαμηλό εισόδημα. Μια άλλη διάσταση του προβλήματος αφορά την απώλεια εκπαιδευμένου νοσηλευτικού δυναμικού από χώρες με χαμηλά εισοδήματα προς χώρες με υψηλότερα εισοδήματα. Στη χώρα μας, μετά το 2007, όπου εκδηλώθηκε η οικονομική κρίση, εκτιμάται ότι το 10-15% των νέων νοσηλευτών, αποφοίτων των ανώτερων και ανώτατων σχολών νοσηλευτικής, αναζήτησαν εργασία σε χώρες του εξωτερικού. Σε παγκόσμιο επίπεδο το μέσο ποσοστό επαγγελματικής μετανάστευσης νοσηλευτών υπολογίζεται στο 15,2% (https://www.icn.ch).

Η έλλειψη στο νοσηλευτικό προσωπικό δεν είναι μόνο ποσοτική, αλλά και ποιοτική, καθώς οι διαρκώς αυξανόμενες ανάγκες της κοινωνίας για εξειδικευμένη φροντίδα, απαιτεί ένα νοσηλευτικό δυναμικό, το οποίο να είναι κατάλληλα εκπαιδευμένο και με κλινικές δεξιότητες που να ανταποκρίνονται στις εξελίξεις στον τομέα της υγείας. Το μείγμα δεξιοτήτων που απαιτείται, φαίνεται να ικανοποιείται περισσότερο στις ανεπτυγμένες δυτικές κοινωνίες, όπου και η αναλογία των πτυχιούχων νοσηλευτών προσεγγίζει τους 38,7 ανά 10.000 κατοίκους, έναντι του 10,4 ανά 10.000 των αναπτυσσόμενων χωρών.

Ένα ακόμη γεγονός που επηρεάζει την ποιότητα της στελέχωσης είναι η γήραν1 ΣΤΟΥΣ 2 ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΜΕ ΔΙΑΒΗΤΗ ΕΙΝΑΙ ΑΔΙΑΓΝΩΣΤΟΙ

ΠΑΝΩ ΑΠΟ 460 ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΖΟΥΝ ΜΕ ΤΟ ΔΙΑΒΗΤΗ

ση του ανθρώπινου δυναμικού με την εκτίμηση ότι στα επόμενα δέκα χρόνια θα προκύψουν επιπλέον ανάγκες για 4,7 εκατομμύρια προσλήψεις νοσηλευτών για να αντικαταστήσουν το προσωπικό που θα συνταξιοδοτηθεί, παρά την αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης σε πολλές χώρες (συμπεριλαμβανομένης και της χώρας μας). Χαρακτηριστικά αναφέρεται, ότι το 17% των νοσηλευτών που εργάζονται σήμερα είναι άνω των 55 ετών. Επίσης, είναι σημαντικό να τονίσουμε, ότι ποσο-

στό 5-17% των εν ενεργεία νοσηλευτών σε διεθνές επίπεδο δηλώνουν την πρόθεση να εγκαταλείψουν άμεσα το επάγγελμα, εξαιτίας των συνθηκών εργασίας και των μειωμένων οικονομικών απολαβών.

Η κατάσταση στη χώρα μας

Στη χώρα μας η αναλογία είναι 20,2 πτυχιούχοι νοσηλευτές ανά 10.000 κατοίκους, από τις χαμηλότερες στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η έλλειψη του νοσηλευτικού προσωπικού αποκλειστικά και μόνο στα νοσοκομεία του ΕΣΥ υπολογίζεται μεταξύ 13.000-15.000 νοσηλευτών και βοηθών νοσηλευτών, με βάση το εν ενεργεία έναντι του προβλεπόμενου προσωπικού, που έχει ως αποτέλεσμα τη στελέχωση να διαμορφώνεται στη χώρα μας σε 0,83 νοσηλευτές ανά διαθέσιμη κλίνη. Συνεπώς, η στελέχωση με νοσηλευτικό προσωπικό τριτοβάθμιας εκπαίδευσης θα πρέπει να αποτελέσει άμεση προτεραιότητα για την ανασυγκρότηση του εθνικού συστήματος υγείας στη χώρα μας.

Νοσηλευτές & Covid-19

Η πανδημία του ιού Covid-19 αποτελεί μια ακόμη απειλή για το νοσηλευτικό δυναμικό. Ανέδειξε με ηχηρό τρόπο την ανάγκη επαρκούς στελέχωσης με εξειδικευμένο νοσηλευτικό προσωπικό νευραλγικών τμημάτων των συστημάτων υγείας, από το επίπεδο διαχείρισης της δημόσιας υγείας σε επίπεδο πρόληψης, όσο και στην παροχή εξειδικευμένης επείγουσας και εντατικής φροντίδας. Η ανθεκτικότητα των συστημάτων υγείας, διεθνώς, βασίστηκε στην αποτελεσματική ανταπόκριση των νοσηλευτών, στο βαθμό που η αναδιανομή των διαθέσιμων νοσηλευτών κάλυψε τις αυξημένες ανάγκες για παροχή φροντίδας σε υψηλό επίπεδο.

Αναμένεται ότι τα επόμενα χρόνια οι χώρες με ισχυρά συστήματα υγείας θα επενδύσουν στην αύξηση του εξειδικευμένου νοσηλευτικού προσωπικού, με παράλληλη βελτίωση των αποδοχών τους, ώστε να περιορίσουν το ρυθμό αποχώρησης των νοσηλευτών από το επάγγελμα, λόγω επαγγελματικής εξουθένωσης ή μειωμένης επαγγελματικής δέσμευσης. Ευελπιστούμε, ότι και στη χώρα μας θα αναγνωριστεί ο καταλυτικός ρόλος των νοσηλευτών στη διασφάλιση της δημόσιας υγείας και θα αυξηθούν οι προσλήψεις νοσηλευτών, ώστε να βελτιωθούν οι δείκτες στελέχωσης. Η κατάλληλη στελέχωση θα δώσει τη δυνατότητα στη νοσηλευτική και στη χώρα μας, σε αναλογία με τις ανεπτυγμένες χώρες στο εξωτερικό, να αναδείξει τη δυναμική της στην προσφορά υπηρεσιών υγείας με αυτονομία και εξειδίκευση.

Το 2020 έχει χαρακτηριστεί ως Διεθνές έτος της Νοσηλευτικής, αλλά θα μείνει επίσης γνωστό ως έτος της πανδημίας COVID-19. Η επαγγελματική ανταπόκριση των νοσηλευτών στη χώρα μας και διεθνώς έχει γνωρίσει πρωτόγνωρη κοινωνική ανταπόκριση.

Aν η πολιτική υγείας τα επόμενα χρόνια επενδύσει στη αύξηση του νοσηλευτικού δυναμικού, θα έχει διασφαλίσει, όχι μόνο τη βιωσιμότητα των συστημάτων υγείας, αλλά δυνητικά και τη βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών.

Οι Έλληνες νοσηλευτές διαθέτουν γνώσεις και δεξιότητες με τις οποίες μπορούν να προσφέρουν μια νέα πνοή στο σύστημα υγείας στη χώρα μας, αρκεί να αυξηθεί αποτελεσματικά ο δείκτης στελέχωσης, ώστε να προσφέρουν αποδοτικά, ποιοτικά και με ασφάλεια.

Τα άτοµα που ζουν µε διαβήτη χρειάζονται υποστήριξη για να κατανοήσουν την κατάστασή τους και πώς να ζουν µε αυτόν.

Εµπλουτίστε τις γνώσεις σας για το διαβήτη στο: www.worlddiabetesday.org/nurses #NursesMakeTheDifference Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη

14 Νοεμβρίου

AΝ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΥΓΕΙΑΣ ΤΑ ΕΠΟΜΕΝΑ ΧΡΟΝΙΑ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙ ΣΤΗ ΑΥΞΗΣΗ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ, ΘΑ ΕΧΕΙ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΕΙ, ΟΧΙ ΜΌΝΟ ΤΗ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ, ΑΛΛΑ ΔΥΝΗΤΙΚΑ ΚΑΙ ΤΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΌΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΠΑΡΕΧΟΜΕΝΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ.