64 minute read
EASD 2020: Όλα τα νέα δεδομένα στο Διαβήτη
Γράφει η:
ΑΘΑΝΑΣΙΑ Κ. ΠΑΠΑΖΑΦΕΙΡΟΠΟΥΛΟΥ
Advertisement
Επιμελήτρια Α’, PhD, MSc στη Βιοστατιστική, Α΄ Παθολογικό Τμήμα και Διαβητολογικό Κέντρο, Τζάνειο Γενικό Νοσοκομείο Πειραιά
EASD 2020 OΛΑ ΤΑ ΝEΑ ΔΕΔΟΜEΝΑ ΣΤΟ ΔΙΑΒΗΤΗ
Με επιτυχία, και κάτω από τις πρωτόγνωρες συνθήκες της πανδημίας COVID-19, πραγματοποιήθηκε φέτος για πρώτη φορά διαδικτυακά το Πανευρωπαϊκό Συνέδριο Διαβήτη (European Association for the Study of Diabetes EASD 2020 Annual Meeting). Στη διαδικτυακή μορφή του συνεδρίου ανακοινώθηκαν πολύ ενδιαφέρουσες εργασίες, καθώς και τα αποτελέσματα μεγάλων πολυκεντρικών μελετών που αφορούσαν τις νεότερες αντιδιαβητικές αγωγές.
Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στα αποτελέσματα της μελέτης DAPA CKD, η πρώτη παρουσίαση της οποίας έγινε στο European College of Cardiology Congress 2020. Στη μελέτη συμμετείχαν 4.304 άτομα με εκτιμώμενο ρυθμό σπειραματικής διήθησης (GFR) 25-75 ml/min/1,73m² και αναλογία λευκωματίνης/ κρεατινίνη ούρων 200-5.000, οι οποίοι έλαβαν δαπαγλιφλοζίνη ή εικονικό φάρμακο. Το πρωταρχικό τελικό σύμβαμα ήταν η μείωση του εκτιμώμενου GFR τουλάχιστον κατά 50%, η παρουσία νεφρικής νόσου τελικού σταδίου ή θανάτου από νεφρικά ή καρδιαγγειακά αίτια. Η μελέτη διακόπηκε πρώιμα, λόγω της σημαντικής μείωσης του πρωταρχικού τελικού συμβάματος στην ομάδα της δαπαγλιφλοζίνης. Συγκεκριμένα, σε διάστημα 2,4 ετών, το πρωταρχικό τελικό σύμβαμα σημειώθηκε σε 197 από τους 2.152 συμμετέχοντες (9,2%) στην ομάδα της δαπαγλιφλοζίνης και σε 312 από τους 2.152 συμμετέχοντες (14,5%) στην ομάδα του εικονικού φαρμάκου (σχετικός κίνδυνος: 0,61, 95% διάστημα εμπιστοσύνης: 0,51-0,72, P <0,001). Ο σχετικός κίνδυνος για το σύνθετο καταληκτικό σύμβαμα που περιλάμβανε το θάνατο από καρδιαγγειακά αίτια ή τη νοσηλεία για καρδιακή ανεπάρκεια ήταν 0,71 (95% διάστημα εμπιστοσύνης: 0,55-0,92, Ρ=0,009). Ιδιαίτερα σημαντικό και τονίσθηκε ιδιαίτερα από τους συγγραφείς της μελέτης, είναι το γεγονός ότι ευεργετικά αποτελέσματα της δαπαγλιφλοζίνης ήταν ανεξάρτητα από την παρουσία διαβήτη, εύρημα που ανοίγει το δρόμο χορήγησης του φαρμάκου για την πρόληψη και την επιβράδυνση της εξέλιξης της χρόνιας νεφρικής νόσου.
Μία ακόμα μελέτη που σχολιάστηκε εκτενώς στο EASD 2020 ήταν η μελέτη
EMPEROR-Reduced. Στη μελέτη συμμετείχαν 3.730 ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια σταδίου ΝΥΗΑ II, III ή IV και κλάσμα εξώθησης < 40%, οι οποίοι έλαβαν εμπαγλιφλοζίνη ή εικονικό φάρμακο. Το πρωταρχικό τελικό σύμβαμα ήταν ο καρδιαγγειακός θάνατος ή η νοσηλεία για καρδιακή ανεπάρκεια. Κατά τη διάρκεια των 16 μηνών της μελέτης, το πρωταρχικό τελικό σύμβαμα εμφανίστηκε σε 361 από τους 1.863 ασθενείς (19,4%) στην ομάδα της εμπαγλιφλοζίνης και σε 462 από τους 1.867 ασθενείς (24,7%) στην ομάδα του εικονικού φαρμάκου (σχετικός κίνδυνος: 0,75, 95% διάστημα εμπιστοσύνης: 0,65-0,86, Ρ < 0,001). Ιδιαίτερα σημαντικό είναι το γεγονός, ότι το παραπάνω ευνοϊκό αποτέλεσμα της εμπαγλιφλοζίνης ήταν ανεξάρτητο από την παρουσία διαβήτη. Ο αριθμός των ατόμων που νοσηλεύτηκε για καρδιακή ανεπάρκεια ήταν χαμηλότερος στην ομάδα της εμπαγλιφλοζίνης από ό,τι στην ομάδα του εικονικού φαρμάκου (σχετικός κίνδυνος: 0,70, 95% διάστημα εμπιστοσύνης: 0,58-0,85, Ρ < 0,001). Ο ετήσιος ρυθμός μείωσης του εκτιμώμενου GFR ήταν βραδύτερος στην ομάδα της εμπαγλιφλοζίνης από ό,τι στην ομάδα του εικονικού φαρμάκου (–0,55 έναντι –2,28 ml/min/1,73m², P < 0,001).
Εβδομαδιαία βασική ινσουλίνη
Τέλος, ιδιαίτερα ενθαρρυντικά για τα άτομα με διαβήτη τύπου 2 ήταν τα αποτελέσματα μελέτης στην οποία χορηγήθηκε η ινσουλίνη Icodec, η πρώτη εβδομαδιαία βασική ινσουλίνη. Συγκεκριμένα, ανακοινώθηκαν τα απο-
τελέσματα μελέτης φάσης ΙΙ που έδειξαν, ότι η Ιcodec είναι το ίδιο αποτελεσματική και ασφαλής με την ινσουλίνη glargine U100.
Στη μελέτη συμμετείχαν άτομα με διαβήτη τύπου 2 με HbA1c 7,0-9,5% που ελάμβαναν μετφορμίνη και αναστολείς DPP-4. Στην έναρξη της μελέτης οι ασθενείς χωρίστηκαν σε 2 ομάδες, η μία ομάδα έλαβε την ινσουλίνη Ιcodec και εικονική καθημερινή ινσουλίνη και η άλλη ομάδα εικονική εβδομαδιαία ένεση και καθημερινή γλαργινική ινσουλίνη U100. Μετά από 26 εβδομάδες η HbA1c μειώθηκε στο 6,7% και 6,9%, αντίστοιχα, χωρίς να υπάρχει στατιστικά σημαντική διαφορά.
Ταυτόχρονα, στα άτομα της μελέτης αναλύθηκαν δεδομένα από τη συνεχή καταγραφή γλυκόζης με τη συσκευή FreeStyle Libre Pro που έδειξαν, ότι ο χρόνος εντός στόχου γλυκόζης (Time-In-Range: 70-140 mg/dL) ήταν κατά 5,4% μεγαλύτερος στην ομάδα που έλαβε την ινσουλίνη Ιcodec, που στην κλινική πράξη μεταφράζεται σε 78 λεπτά καθημερινά περισσότερα εντός στόχου. Στην ομάδα της Ιcodec διαπιστώθηκαν περισσότερες ήπιες υπογλυκαιμίες, ενώ δεν υπήρξε διαφορά μεταξύ των δύο ινσουλινών στις μέτριες και βαριές υπογλυκαιμίες.
Συνοψίζοντας, φαίνεται ότι νέα δεδομένα έρχονται να προστεθούν στη θεραπευτική διαχείριση των ασθενών με διαβήτη και είτε αφορούν νέες ευεργετικές δράσεις των αντιδιαβητικών αγωγών που ήδη διαθέτουμε, είτε νέες κατηγορίες με πολλά υποσχόμενα αποτελέσματα.
Αντιδήμαρχος Υγείας & Παιδείας Δήμου Αθηναίων, Μαιευτήρ - Χειρουργός Γυναικολόγος, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών PhD, Ειδικός στη Γυναικολογική Ογκολογία (RCOG), Λαπαροσκόπηση, Κολποσκόπηση (BSCCP)
ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ Ε. ΚΑΛΑΜΠΟΚΑΣ
Στις κινήσεις που έχουν γίνει στην ανάπτυξη πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης αναφέρεται μεταξύ άλλων, μιλώντας "Στα Χρώματα του Διαβήτη", ο Αντιδήμαρχος Υγείας & Παιδείας Δήμου Αθηναίων, κ. Εμμανουήλ Ε. Καλαμπόκας, καθώς μόλις συμπλήρωσε το πρώτο έτος της θητείας του στο νευραλγικό αυτόν τομέα. Ως γιατρός και ο ίδιος, δεν παρέλειψε να τονίσει τη σημασία της πρόληψης, ενώ ως αντιδήμαρχος Παιδείας υπογραμμίζει την ανάγκη καλλιέργειας μιας κουλτούρας πρόληψης στη νέα γενιά.
Αρχικά είχα αναλάβει μόνο τον τομέα της υγείας, ωστόσο από το Δεκέμβριο και μετά κλήθηκα να αναλάβω και το κομμάτι της παιδείας, πριν δηλαδή προκύψει η κρίση του κορωνοϊού. Ήταν πραγματικά μεγάλο και σημαντικό το βάρος της ευθύνης, γιατί προέκυψε η πανδημία και έγιναν σημαντικές αλλαγές και στα σχολεία.
Για παράδειγμα, από το καθεστώς των δύο σχολικών επιτροπών περάσαμε σε 14. Έπρεπε, λοιπόν, να στήσουμε 14 σχολικές επιτροπές από το μηδέν, δηλαδή 14 νέα πρόσωπα δημοσίου δικαίου.
Όσον αφορά στα δημοτικά ιατρεία, όταν αναλάβαμε δεν βρίσκονταν σε καλή κατάσταση. Έχουμε κάνει συστηματική δουλειά στο κομμάτι αυτό και πιστεύω πως θα θερίσουμε τους καρπούς αυτής της προσπάθειας στα επόμενα δύο χρόνια. Όταν αναλάβαμε, υπήρχαν σημαντικές ελλείψεις σε υλικοτεχνική υποδομή και σε γιατρούς, καταφέραμε να παραμείνουμε σε ένα πρόγραμμα ΕΣΠΑ που αφορούσε στη λειτουργία των πολυδύναμων ιατρείων, όπου ο πολίτης δεν λαμβάνει μόνο υπηρεσίες υγείας, αλλά ένα σύνολο υπηρεσιών που περιλαμβάνουν και ψυχοκοινωνική στήριξη, νομική και εργασιακή υποστήριξη. Τόσο οι ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού (άνεργοι, ανασφάλιστοι, μετανάστες, πρόσφυγες κ.ο.κ.), όσο και το σύνολο των πολιτών.
Προχωρήσαμε σε προσλήψεις, έγιναν επιδιορθώσεις σε κτιριακή υποδομή, τρέχουμε διαγωνισμό για την επιδιόρθωση των μηχανημάτων των ιατρείων και άλλα πολλά.
Στη διάρκεια της πανδημίας, δημιουργήσαμε γραμμές τηλεφωνικής υποστήριξης, κυρίως ψυχολογικής, αλλά και εργασιακής και νομικής, για ανθρώπους που αντιμετώπισαν προβλήματα με τη δουλειά τους.
Έγιναν, επίσης, δύο επιτυχημένες αιμοδοσίες. Η πρώτη τον Απρίλιο, στη διάρκεια του lockdown, όπου συγκεντρώθηκαν 1.000 φιάλες αίμα και η δεύτερη το Σεπτέμβριο, όπου συγκεντρώσαμε άλλες 300 φιάλες.
Επόμενα βήματά μας είναι να λειτουργήσουν ως Πολυδύναμα, το 1ο Δημοτικό Ιατρείο στη Σόλωνος και το 2ο Δημοτικό Ιατρείο στο Παγκράτι, σε 12ωρη βάση από τις 20 Οκτωβρίου και μετά.
Τρέξαμε ημερίδες και προγράμματα με δωρεάν μαστογραφίες και τεστ Παπ, σε συνεργασία με ένα κέντρο παρέχουμε δωρεάν πακέτα εξετάσεων σε όλους τους εργαζομένους, τους 1ου βαθμού συγγενείς τους και τους δημότες της Αθήνας. Παρέχουμε, τέλος, δωρεάν βιοχημικές και εργαστηριακές εξετάσεις σε ανέργους.
Τεράστια, δεν υπήρχαν κενές θέσεις, καλύφθηκαν πλήρως. Σύντομα μάλιστα, θα ανακοινωθεί και από το δήμαρχο, ένας νέος γύρος δωρεάν μαστογραφιών, με αφορμή το μήνα ενημέρωσης για τον καρκίνο του μαστού, όπου θα παρέχονται δωρεάν μαστογραφίες στις δημότισσες.
Είναι το Α και το Ω. Η πρόληψη σώζει ζωές. Αλλά είναι και τρόπος ζωής. Θα πρέ-
πει να μάθουμε τον κόσμο και αυτός είναι ο ρόλος της τοπικής αυτοδιοίκησης μέσα από την παρουσία μας στην τοπική κοινωνία, στις κοινότητες, στα σχολεία, να προλαμβάνει τα νοσήματα, παρά να τα θεραπεύει. Δηλαδή να μπει στη διαδικασία να κάνει την πρόληψη τρόπο ζωής.
Πρέπει όλοι να μάθουν για το διαβήτη, τι είναι, πώς μπορούμε να τον προλάβουμε, τι πρέπει να αποφύγουμε, τη σχέση του με την παχυσαρκία, την ανάγκη για σωστή διατροφή, από μικρή ηλικία. Πρέπει να επενδύσουμε στη σωστή παιδεία, να διαμορφώσουμε μια κουλτούρα πρόληψης για τη νέα γενιά.
Παράλληλα, είναι σημαντικό να υπάρχει ενημέρωση για τις βασικές εξετάσεις που προλαμβάνουν σοβαρά νοσήματα, όπως η μαστογραφία, το τεστ Παπ και άλλα.
Η στοματική υγιεινή είναι επίσης πολύ σημαντική. Σε συνεργασία με το ΕΚΠΑ και την Οδοντιατρική Σχολή τρέξαμε μια σειρά προγραμμάτων οδοντιατρικής φροντίδας τόσο στην τρίτη ηλικία όσο και στις νεώτερες ηλικίες: τι πρέπει να κάνουμε, πώς πρέπει να φροντίζουμε τα δόντια μας και τι επιλογές έχουμε για τη θεραπεία τους...
Είναι σημαντικό ο κόσμος να μη βασίζεται σε σενάρια επιστημονικής φαντασίας.
Η μάσκα, αυτήν τη στιγμή που βρισκόμαστε αντιμέτωποι με την πανδημία, είναι από τα πιο σημαντικά μέτρα ατομικής προστασίας, ειδικά σε κλειστούς χώρους.
Όσον αφορά στα εμβόλια, είναι αποδεδειγμένο, όλα τα προηγούμενα χρόνια, πως έχουν εξαφανίσει νόσους με τρομερή θνησιμότητα.
Ο Δήμος Αθηναίων από το Μάρτιο έχει δώσει ως κέντρο αναφοράς εξέτασης για τον κορωνοϊό το 5ο δημοτικό ιατρείο. Εκεί κάνουμε μοριακά τεστ από την πρώτη στιγμή της πανδημίας, σε συνεργασία με τον ΕΟΔΥ, σε ύποπτα περιστατικά. Ήδη, έχουν εξυπηρετηθεί περισσότεροι από 4.000 δημότες σε αυτό το ιατρείο.
Επειδή, ωστόσο, τα κρούσματα αυξάνουν και με στόχο να δούμε την έκταση της νόσου στην κοινότητα, δημιουργήσαμε μικρά εξεταστικά κέντρα στις λέσχες φιλίας, πάλι σε συνεργασία με τον ΕΟΔΥ, όπου με ραντεβού κάνουμε δωρεάν τεστ για τον κορωνοϊό.
Κατ΄αρχήν εξυπηρετούμε τους ανθρώπους που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες, χρειάζονται το τεστ και η οικονομική τους κατάσταση δεν τους επιτρέπει να το κάνουν με δική τους δαπάνη. Βοηθώντας, επίσης, αυτούς τους ανθρώπους να διαπιστώσουν αν έχουν τον κορωνοϊό, εμποδίζουμε την εξάπλωση της νόσου.
Τέλος, θα αποκομίσουμε σημαντικά στατιστικά στοιχεία που θα μας δείξουν τη διασπορά της νόσου στην κοινότητα.
Αυτές οι δύο γραμμές λειτούργησαν εντατικά στη διάρκεια του lockdown. Λίγο μετά, στη διάρκεια του καλοκαιριού, ατόνησαν και τώρα τίθενται και πάλι σε λειτουργία, καθώς έχει αυξηθεί η σχετική ζήτηση.
Οι γραμμές αυτές βοήθησαν σημαντικά ανθρώπους που βρίσκονταν σε απομόνωση, που αντιμετώπιζαν ενδοοικογενειακή βία, τα περιστατικά της οποίας αυξήθηκαν στη διάρκεια του lockdown.
Δημιουργήσαμε, επίσης, σε συνεργασία με τα παιδικά χωριά SOS μία γραμμή για τα παιδιά με αυτισμό, για να υποστηριχθούν οι οικογένειές τους. Επίσης, είχαμε γραμμή εργασιακής και νομικής υποστήριξης και συμβουλευτικής για τους ανθρώπους που αντιμετώπισαν προβλήματα στη δουλειά τους.
Τα σημαντικότερα προβλήματα της Αθήνας ήταν πάντα η καθαριότητα (η Αθήνα δεν ήταν μια καθαρή πόλη και μάλιστα, τα τελευταία χρόνια είχε αφεθεί στο έλεος του Θεού), το πράσινο, και βέβαια η υγεία. Σε αυτούς τους τρεις τομείς υστερούσαμε πολύ.
Αυτό δεν σημαίνει ότι τώρα βγαίνει κάποιος έξω και βλέπει μια άλλη Αθήνα κι ότι τα πράγματα έχουν αλλάξει μαγικά, γίνονται όμως σταδιακά και αργά βήματα. Βήματα που έχουν γερή βάση.
Για να δώσω ένα παράδειγμα, η πρωτοβάθμια υγεία είναι το Α και το Ω στη δημόσια υγεία.
Η τοπική αυτοδιοίκηση μπορεί να συνεισφέρει σημαντικά στην ανάπτυξη της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας.
Αυτό, σε συνδυασμό με την ανάπτυξη της πρόληψης σημαντικών νοσημάτων θα κάνουν στο μέλλον τα πράγματα λίγο καλύτερα.
Το Diabetes CHALLENGE project επιστρέφει...
#metrisoukiesy
Εσύ, δεν θα μετρηθείς;
ΕΠΊΣΗΜΟΙ ΧΟΡΗΓΟΙ ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΗΣ
ΚΟΡΩΝΟΪΟΣ ΜΕΝΟΥΜΕ ΣΕ ΕΠΑΓΡΥΠΝΗΣΗ ΜΕΝΟΥΜΕ ΑΣΦΑΛΕΙΣ
Από τη Ν ε κταρ ία Καρακώστα
Σε μια κρίσιμη καμπή σε σχέση με την εξέλιξη της πανδημίας βρίσκεται η χώρα μας αλλά και ολόκληρη η ανθρωπότητα, που καθημερινά πληρώνει ένα βαρύ τίμημα σε 4.000-5.000 ανθρώπινες ζωές. Όταν γράφονταν αυτές οι γραμμές, η περιφέρεια Αττικής είχε το μεγαλύτερο επιδημιολογικό φορτίο στη χώρα, ενώ όσο ο καιρός ψυχραίνει, είναι αναπόφευκτο ότι ο ρυθμός μετάδοσης της νόσου θα βαίνει αυξανόμενος. Η επαγρύπνηση όλων μας θα πρέπει να είναι συνεχής. Το ίδιο και η τήρηση των μέτρων: αποστάσεις, χρήση μάσκας, αποφυγή του συγχρωτισμού. Συνολικά, τα κρούσματα του κορωνοϊού έχουν ξεπεράσει σε παγκόσμιο επίπεδο τα 35.000.000, ενώ οι θάνατοι έχουν υπερβεί το 1.040.000, όμως την ίδια ώρα κάποιοι συνεχίζουν να υποστηρίζουν ότι ο ιός δεν υπάρχει. Μελέτη που πραγματοποίησε το Annenberg Policy Center του Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια έδειξε, ότι η πίστη στις θεωρίες συνομωσίας και η συνακόλουθη μη τήρηση των συμπεριφορών που μπορούν να περιορίσουν τη διασπορά του ιού, ευθύνεται σε σημαντικό βαθμό για την τρελή κούρσα του ιού στις ΗΠΑ. Είναι χαρακτηριστικό πως, ενώ το ποσοστό χρήσης μάσκας στο γενικό πληθυσμό ανέρχεται στο 95%, στους θιασώτες των θεωριών συνομωσίας περιορίζεται στο 62%. Πολλοί είναι εκείνοι στις ΗΠΑ που πιστεύουν ότι το αμερικανικό CDC υπερέβαλε σε σχέση με τη σοβαρότητα της νόσου, ότι ο ιός είναι βιολογικό όπλο που δημιούργησε η Κίνα ή ότι δημιουργήθηκε από τις φαρμακευτικές εταιρείες για να πουλήσουν περισσότερα φάρμακα. Δυστυχώς, η πίστη στις θεωρίες συνομωσίας είναι δύσκολο να αλλάξει, αναφέρει η συγγραφέας της μελέτης Kathleen Hall Jameson. Αυτό συμβαίνει επειδή παρέχουν εξηγήσεις σε γεγονότα που δεν μπορούν να εξηγηθούν πλήρως, όπως η τρέχουσα πανδημία, βασίζονται στη δυσπιστία των πολιτών απέναντι στην εξουσία και συνήθως διατυπώνουν κατηγορίες που δεν είναι εύκολο να διασταυρωθούν, εξηγεί.
Γράφει ο:
ΥΠΟΠΤEΡΑΡΧΟΣ ΔΗΜHΤΡΙΟΣ ΧΑΤΖΗΓΕΩΡΓIΟΥ
Παθολόγος-Λοιμωξιολόγος, Διευθυντής Υγειονομικού Πολεμικής Αεροπορίας, μέλος της Επιτροπής Ειδικών Επιστημόνων του Υπουργείου Υγείας για το νέο κορωνοϊό και μέλος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών
ΓΡΙΠΗ & ΚΟΡΩΝΟΪΟΣ
Ένα εκρηκτικό κοκτέιλ
Με δεδομένο ότι τόσο ο κορωνοϊός, όσο και η γρίπη προκαλούν βαρύτερες επιπτώσεις στους ηλικιωμένους και σε άτομα με υποκείμενα νοσήματα, υπάρχει αυξημένη ανησυχία για το τι μπορεί να σημαίνει μια ταυτόχρονη επιδημική έξαρση γρίπης και κορωνοϊού. Οι επιστήμονες μπορεί να μην έχουν ακόμη πλήρη εικόνα του τι μπορεί να προκαλέσει στον οργανισμό μία διπλή λοίμωξη, ξέρουν όμως τι μπορεί να προκαλέσουν ξεχωριστά οι δύο αυτές αναπνευστικές λοιμώξεις. Ο συνδυασμός και των δύο, ενδέχεται να είναι ολέθριος για τους ασθενείς, καθώς επίσης και από πλευράς αριθμού ασθενών και μόνο, σίγουρα θα πιέσει τα συστήματα υγείας τα οποία αναμένεται να κορεσθούν.
Παρά το γεγονός ότι η γενικευμένη χρήση μάσκας, το social distancing και τα lockdowns προκαλούν μείωση της εκρηκτικής διασποράς του κορωνοϊού στις περισσότερες χώρες, όσο ο καιρός στο βόρειο ημισφαίριο πλησιάζει προς το χειμώνα, ο κόσμος θα αρχίσει να περνά περισσότερο χρόνο σε κλειστούς χώρους και να συγχρωτίζεται. Επομένως, ο αντιγριπικός εμβολιασμός, αλλά και ο εμβολιασμός για αναπνευστικά νοσήματα που μπορούν να προληφθούν, όπως η πνευμονία από πνευμονιόκοκκο, φαίνεται να είναι πιο επίκαιρος και επιτακτικός από ποτέ.
Λόγω του ότι τα συμπτώματα και των δύο αναπνευστικών λοιμώξεων είναι παρόμοια, η ιατρική κοινότητα αναμένει την ανάπτυξη και κυκλοφορία εύκολων και γρήγορων ταχέων δοκιμασιών (rapid test), τα οποία θα είναι σε θέση να διακρίνουν το αίτιο σε κάθε περίπτωση.
Η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών στην Ελλάδα εξέδωσε, όπως κάθε χρόνο, οδηγίες για τις ομάδες εκείνες του πληθυσμού που έχουν αυξημένο κίνδυνο για επιπλοκές εάν νοσήσουν από γρίπη και συστήνει να εμβολιαστούν με προτεραιότητα.
Σημειώνεται, πως αν ο εμβολιασμός γίνει την κατάλληλη χρονική περίοδο (πρώτο 15θήμερο του Νοεμβρίου), δεν απαιτούνται δύο δόσεις. Επίσης, η αυστηρή τήρηση των γνωστών πλέον μέτρων προστασίας (αποστάσεις, υγιεινή των χεριών και χρήση μάσκας), θα βοηθήσει στη μείωση της διασποράς όλων των αναπνευστικών παθογόνων, περιλαμβανομένης και της γρίπης.
Ομάδες υψηλού κινδύνου για γρίπη
1. Χρόνια νοσήματα αναπνευστικού, όπως άσθμα, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια.
2.
3.
4.
5.
6.
7. 8. Καρδιακή νόσος με σοβαρή αιμοδυναμική διαταραχή. Ανοσοκαταστολή (κληρονομική ή επίκτητη). Μεταμόσχευση οργάνων και μεταμόσχευση μυελού των οστών. Δρεπανοκυτταρική αναιμία και άλλες αιμοσφαιρινοπάθειες. Σακχαρώδης διαβήτης ή άλλο χρόνιο μεταβολικό νόσημα. Χρόνια νεφροπάθεια. Χρόνιες παθήσεις ήπατος.
9. Νευρολογικά ή νευρομυϊκά νοσήματα.
10. Σύνδρομο Down.
11. Έγκυες γυναίκες ανεξαρτήτως ηλικίας κύησης, λεχωΐδες και θηλάζουσες.
12. Άτομα με νοσογόνο παχυσαρκία (Δείκτη Μάζας Σώματος > 40 kg/m2).
13. Άτομα που βρίσκονται σε στενή επαφή με παιδιά μικρότερα των 6 μηνών ή φροντίζουν ή διαβιούν με άτομα με υποκείμενο νόσημα που αυξάνει τον κίνδυνο επιπλοκών της γρίπης.
14. Κλειστοί πληθυσμοί, όπως προσωπικό και εσωτερικοί σπουδαστές (σχολείων, στρατιωτικών και αστυνομικών σχολών, ειδικών σχολείων κ.λπ.), νεοσύλλεκτοι, ιδρύματα χρονίως πασχόντων και μονάδες φιλοξενίας ηλικιωμένων, καταστήματα κράτησης κ.ά.
15. Εργαζόμενοι σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας (ιατρονοσηλευτικό προσωπικό, λοιποί εργαζόμενοι, φοιτητές επαγγελμάτων υγείας σε κλινική άσκηση) και σε κέντρα διαμονής προσφύγων – μεταναστών.
16. Άστεγοι.
17. Κτηνίατροι, πτηνοτρόφοι, χοιροτρόφοι, εκτροφείς, σφαγείς και γενικά άτομα που έρχονται σε συστηματική επαφή με πτηνά ή χοίρους.
Το Υπουργείο Υγείας της χώρας μας και ο ΕΟΦ έχουν ήδη εξασφαλίσει πάνω από 4.000.000 δόσεις αντιγριπικού εμβολίου, ένα εκατομμύριο περισσότερες από πέρσι, ανακοινώνοντας πως οι ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού θα εμβολιαστούν πρώτες.
Πνευμονιοκοκκική πνευμονία
Η πνευμονιοκοκκική πνευμονία είναι μία ακόμη σημαντική απειλή για το αναπνευστικό σύστημα, από την οποία επίσης μπορούμε να προστατευθούμε μέσω του εμβολιασμού.
Η συγκεκριμένη πνευμονία συνιστά τον πλέον συνηθισμένο τύπο βακτηριακής πνευμονίας της κοινότητας, με θνητότητα στους ενήλικες που κυμαίνεται από 6,4% έως άνω του 40%. Κάθε χρόνο καταγράφονται στην Ευρώπη περίπου 3 εκατομμύρια περιστατικά πνευμονίας, από τα οποία το 1 εκατομμύριο χρήζει νοσηλείας στο νοσοκομείο.
Στη χώρα μας, ο εμβολιασμός για την πρόληψη της πνευμονιοκοκκικής νόσου είναι ενταγμένος στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών (ΕΠΕ) και παρέχεται δωρεάν για όλους τους ενήλικες άνω των 65 ετών, καθώς και για τα άτομα 18 έως 64 ετών που ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου, όπως τα βρέφη και τα μικρά παιδιά, οι ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας, τα άτομα με χρόνιες παθήσεις, (π.χ. διαβήτη, άσθμα, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, χρόνια καρδιακή νόσο, χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, χρόνια ηπατική νόσο, κ.ά.), τα άτομα με παθήσεις που προκαλούν διαταραχές στη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, (όπως η λοίμωξη από τον ιό HIV), οι ασθενείς που λαμβάνουν ανοσοκατασταλτική θεραπεία και οι συστηματικοί καπνιστές.
Γράφει ο:
ΔΡ. ΑΝΤΩΝΙΟΣ Π. ΛΕΠΟΥΡΑΣ
Παθολόγος-Διαβητολόγος, Διευθυντής ΠαθολογικήςΔιαβητολογικής Κλινικής και Διαβητολογικού Κέντρου ΜΕΤΡΟΠΟΛΙΤΑΝ GENERAL
Λ|Ο|Ι|Μ|Ω|Ξ|Ε|Ι|Σ
Οι ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη μπορεί να διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο θνησιμότητας, δυστυχώς όχι μόνο από τη νόσο του κορωνοϊού (COVID-19), αλλά από σχεδόν όλες τις σοβαρές λοιμώξεις. Ωστόσο, δεν κινδυνεύουν όλα τα άτομα με διαβήτη το ίδιο και η μακροχρόνια καλή ρύθμιση του διαβήτη τους όσο και η καλή φυσική κατάσταση, φαίνεται ότι αποτελούν καθοριστικούς παράγοντες για τη μείωση αυτού του κινδύνου.
Οι περισσότερες οδηγίες υγείας σχετικά με το COVID-19 αναφέρουν το διαβήτη ως μία από τις κατηγορίες υψηλού κινδύνου για επιπλοκές, κυρίως επειδή τα πρώιμα δεδομένα που προέρχονται κυρίως από την Κίνα αλλά και κάποιες πρόσφατες μελέτες, έδειξαν αυξημένο ποσοστό θνησιμότητας, όπως και υψηλότερο κίνδυνο διασωλήνωσης, για τους ασθενείς με COVID-19 που επίσης είχαν διαβήτη.
Το συνολικό ποσοστό θνησιμότητας (ΣΠΘ) στους νοσήσαντες από τον ιό, κυρίως από τις μελέτες στην Κίνα, Ευρώπη και σε συγκεκριμένα κέντρα των ΗΠΑ, κυμαίνεται από 2-2,5%. Τα δεδομένα έδειξαν, ότι το ΣΠΘ ήταν αυξημένο στους ασθενείς με προϋπάρχουσες νόσους, ειδικά καρδιαγγειακές παθήσεις (ΣΠΘ, 10,5%), διαβήτη (7,3%), χρόνια αναπνευστική νόσο (ΧΑΠ 6,3%), υπέρταση, καρκίνο (5,6%).
Τα δεδομένα έδειξαν, επίσης, συσχέτιση με την ηλικία των νοσούντων. Οι ασθενείς ηλικίας 80 ετών και άνω είχαν ΣΠΘ 14,8% και τα άτομα ηλικίας 70-79 ετών, ποσοστό 8,0%, ενώ δεν αναφέρθηκαν θανατηφόρα κρούσματα σε ασθενείς ηλικίας 9 ετών ή νεότερους.
Έχουν ήδη θεσπιστεί κατευθυντήριες γραμμές για τη θεραπεία λοιμώξεων σε ασθενείς με διαβήτη και σε αυτό το στάδιο φαίνεται ότι γενικά ίδιες κατευθυντήριες οδηγίες εφαρμόζονται για τους ασθενείς στους οποίους έχει επίσης διαγνωσθεί η λοίμωξη COVID-19. Δεν υπάρχουν ειδικές φαρμακευτικές αγωγές για τα άτομα με διαβήτη και η μόνη σύσταση είναι να μην διακόπτουν την
φαρμακευτική τους αγωγή, αλλά να επικοινωνούν με τους ειδικούς σε κάθε εμπύρετη κατάσταση.
Γενικά, οι ασθενείς με διαβήτη - ειδικά εκείνοι των οποίων η νόσος δεν ελέγχεται ή δεν ρυθμίζονται καλά - μπορεί να είναι πιο ευάλωτοι σε λοιμώξεις, όπως η γρίπη και άλλες ιογενείς λοιμώξεις ή επιπλοκές, όπως η πνευμονία, σηπτικές καταστάσεις, κ.λπ. Η υπεργλυκαιμία μειώνει την ανοσιακή επάρκεια, διαταράσσοντας την αμυντική λειτουργία των λευκών αιμοσφαιρίων. Ένας σημαντικός παράγοντας για την έκβαση της λοίμωξης σε ασθενείς με διαβήτη, επίσης, είναι τα επίπεδα σακχάρου κατά τη διάρκεια της λοίμωξης, που χρειάζεται να ελέγχονται καλά.
Συνεπώς, ο καλός έλεγχος του σακχάρου μπορεί να συμβάλει στη μείωση τόσο του κινδύνου θανάτου, όσο και στη σοβαρότητα της λοίμωξης.
Αν και δεν έχουν παρατηρηθεί υψηλότερα ποσοστά μόλυνσης, γενικά σε ασθενείς με τιμές γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης (A1c) κάτω από το 7% σε σχέση με υψηλότερες. Αντίθετα, οι επιπλοκές και η θνησιμότητα είναι κατά πολύ μεγαλύτερες στους αρρύθμιστους.
Τα άτομα με καλά ρυθμισμένο διαβήτη, χωρίς άλλα συνοδά προβλήματα υγείας, δεν βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο.
Υψηλού κινδύνου για επιπλοκές και θνητότητα είναι όσοι έχουν μακροχρόνιο διαβήτη με κακή ρύθμιση ή/ και συννοσηρότητες, όπως παχυσαρκία, χρόνιες αναπνευστικές παθήσεις, νεφρικές και καρδιακές παθήσεις, κακοήθειες, κ.λπ. Συννοσηρότητες, δυστυχώς, είναι συχνές σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη.
Η καλύτερη θεραπεία για τα άτομα αυτά μέχρι να υπάρξει εμβόλιο ή ειδική θεραπεία, είναι να μην κολλήσουν...
Όσον αφορά τα σχήματα διαβητικών φαρμάκων, οι ασθενείς με διαβήτη τύπου 1 ή 2 θα πρέπει να συνεχίσουν να παίρνουν τα φάρμακα που τους χορηγούνται.
Κάποιοι, ειδικά εκείνοι που λαμβάνουν ινσουλίνη, μπορεί να χρειαστούν μεγαλύτερες δόσεις για να ρυθμιστούν και ο ασθενής θα πρέπει να αυξήσει την πρόσληψη υγρών για να αποτρέψει την αφυδάτωσή του.
Συστήνεται η αποφυγή της υπογλυκαιμίας. Η τακτική παρακολούθηση του σακχάρου και η κατάλληλη εκπαίδευση είναι ο τρόπος για να το πετύχουμε.
Οι ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 πρέπει να παρακολουθούν συχνότερα το σάκχαρό τους. Να ελέγχουν τουλάχιστον προ-γευματικά και 2 ώρες μετα-γευματικά το σάκχαρό τους, αλλά και τις κετόνες, εάν το σάκχαρό τους υπερβαίνει τα 250 mg/dL και συνυπάρχει πυρετός. Σύμφωνα με τις γενικές οδηγίες, οι ασθενείς πρέπει να παραμείνουν ενυδατωμένοι και να ξεκουραστούν. Η υπεργλυκαιμία, όπως πάντα, αντιμετωπίζεται καλύτερα με υγρά και ταχεία ινσουλίνη (διορθωτικό bolus), συχνές αλλαγές στη δοσολογία και συχνούς ελέγχους των σακχάρων για να βεβαιωθούμε ότι το θεραπευτικό σχήμα είναι επιτυχές.
Η αλήθεια είναι ότι στην αρχή τα συμπτώματα μπορεί να είναι κοινά, με προεξάρχοντα στην αρχή πυρετό ή/και πονόλαιμο. Ωστόσο, ένα χαρακτηριστικό ιδιαίτερο της γρίπης είναι οι μυαλγίες και ο υψηλός πυρετός συχνά με ρίγος μέσα στις 2-3 πρώτες ημέρες που ξεκινούν τα συμπτώματα. Από την άλλη, εκτός από το χαμηλό πυρετό, το συνεχή βήχα, η ανοσμία και αγευσία είναι 2 ιδιαίτερα χαρακτηριστικά για τον COVID-19 στους ενήλικες, ενώ η διάρροια και οι εμετοί πιο χαρακτηριστικά στα παιδιά. Είναι φυσικά αυτονόητο για όλα τα άτομα με ΣΔ, οποιαδήποτε εμπύρετος κατάσταση να αποτελεί σοβαρό λόγο για άμεση επικοινωνία με τον/ τους θεράποντες ιατρούς τους.
Για τους ασθενείς στο νοσοκομείο
Οι πιο πολλοί ασθενείς που νοσηλεύονται στο νοσοκομείο θα πρέπει να αντιμετωπίζονται με ινσουλίνη και οι από του στόματος παράγοντες θα πρέπει να σταματήσουν.
Μόνο η ινσουλίνη μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη ρύθμιση του σακχάρου σε ασθενείς με οξεία αρρώστια, για παράδειγμα εκείνους με σηψαιμία. Το ίδιο θα γίνει αν υπάρχουν σοβαρές αναπνευστικές διαταραχές και σίγουρα αν είναι σε αναπνευστήρα. Η τακτική παρακολούθηση με μετρήσεις σακχάρου και οδηγίες από εκπαιδευμένο Διαβητολόγο έχουν μείζονα σημασία στην έκβαση της νοσηλείας.
Καλή γλυκαιμική ρύθμιση Φυσική δραστηριότητα/άσκηση Επαρκής ενυδάτωση, κατανάλωση τροφών ή ροφημάτων πλούσιων σε αντιοξειδωτικά (όπως φρούτα, λαχανικά, πράσινο τσάι) και αποφυγή επεξεργασμένων τροφίμων ενισχύουν την επάρκεια του ανοσοποιητικού συστήματος στην άμυνα του οργανισμού Συχνό πλύσιμο των χεριών με σαπούνι και νερό ή χρήση αλκοολούχου διαλύματος ειδικά πριν το φαγητό και μετά από επίσκεψη σε δημόσιους χώρους Αποφυγή επαφών ή διατήρηση απόστασης (το λιγότερο 1 μέτρο) από ανθρώπους που έχουν συμπτώματα ή νοσούν εμφανώς. Κάλυψη της μύτης ή του στόματος με χαρτομάντιλο μιας χρήσης σε βήχα ή φτάρνισμα και στη συνέχεια απόρριψη του σε κάδο Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας δεν συστήνει τη χρήση απλής χειρουργικής μάσκας στην κοινότητα σε όσους δεν έχουν συμπτώματα αναπνευστικού, ακόμα και σε περιοχές με κρούσματα κορωνοϊού. Η χρήση μάσκας δεν μειώνει την σημασία των άλλων γενικών μέτρων πρόληψης της νόσου και μπορεί να οδηγήσει σε περιττό κόστος και προβλήματα προμηθειών Διασφάλιση ότι υπάρχει άμεση πρόσβαση στα τηλέφωνα επείγουσας επικοινωνίας σε περίπτωση ασθένειας και οι ποσότητες φαρμάκων (ιδίως ινσουλίνης) και αναλωσίμων για τον αυτοέλεγχο της γλυκόζης είναι επαρκείς, ώστε να μην χρειαστεί έξοδος από το σπίτι Περιορισμός των μη απαραίτητων επαφών και μετακινήσεων, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις όπου συναθροίζονται περισσότερα από 4-5 άτομα
Εάν εκδηλωθεί νόσος και παρουσιαστούν συμπτώματα (ιδιαίτερα από το αναπνευστικό):
Να ενημερωθεί πρώτα ο θεράπων ιατρός πριν από την μετάβαση στο νοσοκομείο Εάν δεν είναι δυνατή η επικοινωνία με τον θεράποντα, υπάρχει η δυνατότητα επικοινωνίας με τον ΕΟΔΥ στο τετραψήφιο τηλέφωνο 1135 Αν δοθούν τελικά οδηγίες παραμονής στο σπίτι, πρέπει να παρεμποδισθεί η μετάδοση του ιού σε όσους ζουν μαζί ή στους επισκέπτες Ύπνος σε διαφορετικό δωμάτιο ή ξεχωριστό κρεβάτι και τη χρήση μάσκας, σημαντικό είναι να μην μοιράζονται τα σκεύη φαγητού (κουταλάκια, μαχαιροπήρουνα κ.λπ.) Μετά το σχολαστικό πλύσιμο των χεριών καλό είναι να χρησιμοποιούνται χάρτινες πετσέτες μιας χρήσης.
Εάν αυτό δεν είναι εφικτό, πρέπει να έχουν τη δική τους πετσέτα την οποία αλλάζουν όταν μουσκέψει (ο κορωνοϊός αγαπάει την υγρασία). Όπως με όλες τις ιώσεις, στη νόσηση από τον κορωνοϊό μπορεί να παρατηρηθεί απορρύθμιση του γλυκαιμικού ελέγχου. Σε τέτοιες περιπτώσεις απαιτείται άμεση επικοινωνία με τον θεράποντα ιατρό, διότι αυξάνονται οι ανάγκες του οργανισμού σε ινσουλίνη και χρειάζεται κατάλληλη τροποποίηση της φαρμακευτικής αγωγής και της διατροφής.
ΓΕΝΊΚΟΊ ΚΑΝΟΝΕΣ
Επιβάλλεται επαρκής ενυδάτωση (τουλάχιστον μισό ποτήρι νερό κάθε ώρα) για την διατήρηση τόσο του κυκλοφορικού συστήματος όσο και του μεταβολισμού των κυττάρων σε καλή κατάσταση Συχνός έλεγχος των επιπέδων της γλυκόζης στο τριχοειδικό αίμα με τις συσκευές αυτομέτρησης και προσπάθεια διατήρησης τους σε αποδεκτά επίπεδα (80-180 mg/dl) με τις οδηγίες του θεράποντος ιατρού Σε άτομα με διαβήτη τύπου 1, αλλά και τύπου 2 που ρυθμίζονται με σχήματα ινσουλινοθεραπείας, απαραίτητος είναι ο έλεγχος για παρουσία κετονών στο τριχοειδικό αίμα. Η αύξηση των κετονών υποδηλώνει εκτροπή του μεταβολισμού σε καύση λίπους αντί γλυκόζης και μπορεί να οδηγήσει σε οξέωση Για τα άτομα με διαβήτη τύπου 2 που λαμβάνουν αντιδιαβητικές αγωγές και είναι καλά ρυθμισμένοι, τα αποθέματα της ινσουλίνης στο πάγκρεας είναι σχετικά επαρκή και συνήθως δεν δημιουργούνται σοβαρά προβλήματα κατά τη διάρκεια οξείας νόσου. Αν στα θεραπευτικά σχήματα υπάρχουν μετφορμίνη ή αναστολείς SGLT2 (δαπαγλιφλοζίνη, εμπαγλιφλοζίνη, καναγλιφλοζίνη), πρέπει να διακόπτονται άμεσα με την εμφάνιση της οξείας νόσου (ιδιαίτερα αν συνυπάρχει αφυδάτωση) και να ξαναρχίζουν μετά την αποδρομή της. Οι αναστολείς SGLT2 είναι εξαιρετικά αποτελεσματική κατηγορία φαρμάκων για τη γλυκαιμική ρύθμιση και την προστασία του καρδιαγγειακού συστήματος και των νεφρών από την ανάπτυξη επιπλοκών και χρησιμοποιείται πλέον ευρύτατα στην κλινική πράξη (συχνά στο ίδιο δισκίο μαζί με τη μετφορμίνη) Οδηγίες για την αντιμετώπιση του διαβήτη στην οξεία νόσηση υπάρχουν στις «Κατευθυντήριες Οδηγίες για την Διαχείριση των Ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη» της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας, με ελεύθερη πρόσβαση στο site (www.ede.gr)
Τέλος, εξαιρετικά σημαντικό είναι να ακολουθούνται πιστά οι οδηγίες του Υπουργείου Υγείας για τον περιορισμό της εξάπλωσης του κορωνοϊού. Η διαχείριση της νέας και δυνητικά επικίνδυνης αυτής επιδημίας, σε ατομικό ή συλλογικό επίπεδο, είναι ευθύνη όλων μας.
Γράφει ο:
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΧΑΛΒΑΤΣΙΩΤΗΣ
Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Διαβήτη, Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο "Αττικόν" & Αντιπρόεδρος Μελών ΔΕΠ Ιατρικής Σχολής Αθηνών
Στις 7 Ιανουαρίου 2020 ανακοινώθηκε ένας νέος ιός που ανήκει στην οικογένεια των κορονοϊών, οι οποίοι είναι υπόλογοι για μια σειρά ζωονόσων, προκαλεί σοβαρή πνευμονική λοίμωξη. Ο νέος αυτός ιός, αφού ξεπέρασε το βιολογικό φράγμα, μεταφέρθηκε στον άνθρωπο με πιθανούς ενδιάμεσους ξενιστές τη νυχτερίδα και τον παγκολίνο.
Τα πρώτα στοιχεία που δόθηκαν στη δημοσιότητα από τις Κινεζικές Υγειονομικές Αρχές, περιέγραφαν μια νέα πνευμονική λοίμωξη που παρουσίαζε αυξημένη θνητότητα και νοσηρότητα σε μεγαλύτερης ηλικίας άτομα και σε εκείνους που έπασχαν από χρόνια υποκείμενα νοσήματα.
Όταν όμως ο ιός έφτασε στο δυτικό ημισφαίριο φάνηκε να επηρεάζει αρνητικά με βαρύτερη εξέλιξη και την πρόγνωση στους πάσχοντες με διαβήτη και παχυσαρκία.
Για τον ελληνικό χώρο, τα μόνα διαθέσιμα στοιχεία προέρχονταν από τις ανακοινώσεις του ΕΟΔΥ και δεν μπορούσαν να καλύψουν πολλά από τα κλινικά ερωτήματα της επιστημονικής κοινότητας, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό. Με βάση, λοιπόν, αυτήν την αναγκαιότητα, σχεδιάσαμε μια μελέτη, ώστε να διερευνήσουμε τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των βαρέως νοσούντων με πνευμονία από κορονοϊό στην Ελλάδα.
Έτσι, καταγράφηκαν τα επιδημιολογικά στοιχεία και τα κλινικά χαρακτηριστικά των ασθενών που νοσηλεύτηκαν σε μονάδες εντατικής θεραπείας. Καταγράφηκε η ηλικία, το φύλο, ο σωματότυπος, τα υποκείμενα νοσήματα, η παρουσία παχυσαρκίας, η βαρύτητα της αναπνευστικής τους ανεπάρκειας, τα συμπτώματα και η διάρκειά τους πριν την εισαγωγή, τα ευρήματα από τις αιματολογικές, βιοχημικές και ακτινολογικές εξετάσεις τους και βέβαια έγιναν στατιστικές αναλύσεις, αξιολογώντας συσχετίσεις όλων των προαναφερθέντων με την τελική έκβαση της νόσησης.
Στη μελέτη αυτή συμμετείχαν παρέχοντας ανώνυμα στοιχεία από τους ιατρικούς φακέλους 90 ασθενών τους, οι Εντατικές Μονάδες των Νοσοκομείων ΑΧΕΠΑ, Γ. Παπανικολάου και Άγιος Δημήτριος Θεσσαλονίκης, αλλά και των Νοσοκομείων Λάρισας, Ρίου-Πάτρας, της Ελευσίνας, του Ευαγγελισμού και του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Αττικόν που ανέλαβε και τον συντονιστικό ρόλο.
Στη μελέτη διερευνήθηκαν τα στοιχεία 90 ασθενών που το διάστημα της καταγραφής των δεδομένων εκπροσωπούσαν σχεδόν την πλειονότητα των περιστατικών που νοσηλεύτηκαν σε ΜΕΘ λόγω COVID-19 πνευμονίας. Τα αποτελέσματα της μελέτης μπορεί να θεωρηθούν απολύτως αντιπροσωπευτικά για τον ελληνικό χώρο γιατί είχαν γεωγραφική κατανομή σε όλη την επικράτεια. Συμπεράσματα
Από τα αποτελέσματα της μελέτης φάνηκε, ότι ο βαρέως πάσχων από κορωνοϊό στην Ελλάδα με απόλυτη υπεροχή στους άνδρες σε ποσοστό 85%, έχει μια ενδιάμεση ηλικία 65-66 ετών, με τον μεγαλύτερο να ευρίσκεται στην ηλικία των 86 ετών και τον νεότερο στα 42 έτη.
Οι μεγαλύτεροι των 65 ετών αποτελούσαν το 50% των πασχόντων, ενώ οι νεότεροι των 55 ετών το 23,3%, οι οποίοι όμως ήταν και οι πλέον υπέρβαροι.
Τα εργαστηριακά τους ευρήματα ήταν τα ίδια που έχουν καταγραφεί διεθνώς, χωρίς ηλικιακές διαφοροποιήσεις.
Ενώ στις μεγαλύτερες ηλικίες που είχαν και τα περισσότερα υποκείμενα νοσήματα είχαμε βαρύτερη κλινική εικόνα στην αναπνευστική λειτουργία κατά την εισαγωγή, τουναντίον παρουσίαζαν βελτίωση κατά τη νοσηλεία τους σε σύγκριση με την επιδείνωση που εμφάνιζαν οι νεότεροι.
Η στατιστική επεξεργασία ανέδειξε, ότι η ταυτόχρονη παρουσία πολλών προϋπαρχόντων χρόνιων νοσημάτων επιβάρυνε την έκβαση, τα καρδιαγγειακά όμως που τόσο έχουν ενοχοποιηθεί αλλά και η μεγάλη ηλικία, χωρίς άλλα σοβαρά νοσήματα, δεν αποτελούσαν αιτία θανάτου.
Η παχυσαρκία όμως και ο διαβήτης ήταν αιτίες θανάτου ακόμα και στις νεότερες ηλικίες, χωρίς την παρουσία άλλου χρόνιου νοσήματος.
Σημειώνουμε, ότι η μέση ηλικία εκείνων που επιβίωσαν χωρίς παχυσαρκία ήταν σημαντικά υψηλότερη από τους παχύσαρκους που τελικά νίκησαν τον θάνατο. Επίσης, από τους ασθενείς που επιβίωσαν κατά τη μελέτη κανένας δεν είχε διαβήτη, ενώ από εκείνους που τελικά δεν τα κατάφεραν είχε ο 1 στους 3. Τέλος, ο διαβήτης αποτελούσε σταθερό εύρημα ως ανεξάρτητη αιτία θανάτου σε όλες τις ηλικιακές ομάδες.
Τα αποτελέσματα της μελέτης μας έχουν αναλυθεί σε βάθος στατιστικά και αποτελούν τα μόνα που έχουν μέχρι και σήμερα δημοσιευτεί σε διεθνές επιστημονικό περιοδικό για την Ελλάδα μετά από κρίση.
Σημειώνεται ότι το Diabetes Research and Clinical Practice όπου δημοσιεύτηκε η μελέτη, είναι το επίσημο όργανο της Διεθνούς Συνομοσπονδίας Διαβήτη (International Diabetes Federation).
Η Ελλάδα έχει πάνω από ένα εκατομμύριο διαβητικούς, τα ποσοστά παχυσαρκίας των ενηλίκων είναι από τα υψηλότερα στην Ευρώπη, ενώ κατέχουμε και τα πρωτεία στην παιδική παχυσαρκία.
Τα στοιχεία αυτά δεν πρέπει να μας οδηγούν μόνο σε ζοφερές σκέψεις, αλλά σε μια αδήριτη ανάγκη να καταπολεμήσουμε τόσο σε ατομικό επίπεδο, όσο και με προγράμματα πρόληψης την παχυσαρκία και το διαβήτη.
Βιβλιογραφία Demographic and Clinical Features of Critically Ill Patients with COVID-19 in Greece: The Burden of Diabetes and Obesity. Halvatsiotis P, Kotanidou A, Tzannis K, Jahaj E, Magira E, Theodorakopoulou M, Konstandopoulou G, Gkeka E, Pouritzaki C, Kapravelos N, Papoti S, Sileli M, Gogos C, Velissaris D, Markou N, Stefanatou E, Vlachogianni G, Aimoniotou E, Komnos A, Zafeiridis T, Koulouvaris P, Armaganidis A, Bamias A, Dimopoulos G. Diabetes Res Clin Pract. 2020 Jul 16:108331. doi: 10.1016/j.diabres.2020.108331. Online ahead of print. PMID: 32682810.
Γράφει ο:
ΣΩΤΗΡΗΣ ΒΑΡΔΟΥΛΑΚΗΣ
Καθηγητής Παγκόσμιας Περιβαλλοντικής Υγείας, Εθνικό Πανεπιστήμιο Αυστραλίας
COVID-19
Πώς μεταδίδεται στο περιβάλλον;
Σε πρόσφατη επιστημονική μας εργασία επιχειρήσαμε να δούμε κατά πόσο ο νέος κορωνοϊός μεταδίδεται στο περιβάλλον, από τον αέρα, τις επιφάνειες και τα τρόφιμα. Η απάντηση σε αυτά τα ερωτήματα είναι σημαντική γιατί θα καθορίσει πόσο αποτελεσματικά είναι τα εφαρμοζόμενα μέτρα για την προστασία της δημόσιας υγείας, αλλά και την μακροπρόθεσμη διαχείριση της πανδημίας.
Αρχικά, βασιστήκαμε σε πρότερη γνώση που είχαμε από άλλους κορωνοϊούς, όπως τον SARS και τον MERS και στην ήδη συσσωρρευμένη γνώση από το ξέσπασμα της πανδημίας στην Αυστραλία και σε άλλες χώρες.
Οι περισσότεροι κορωνοϊοί μεταδίδονται μέσω σταγονιδίων που εισέρχονται στον οργανισμό μέσω των βλεννογόνων ή της αναπνευστικής οδού. Οι ανθρώπινοι κορωνοϊοί εμφανίζουν ανθεκτικότητα στο περιβάλλον, γεγονός που κάνει πιθανή τη μετάδοσή τους και μέσω επιφανειών, όπως τα χέρια, και ενδεχομένως μέσω του αέρα, του νερού, των λυμάτων και της τροφής.
Στην επιδημία του SARS, η μετάδοση πραγματοποιήθηκε, κυρίως, μέσω της απευθείας φυσικής επαφής με ασθενείς ή μέσω σταγονιδίων που «ταξίδεψαν» σε σχετικά κοντινές αποστάσεις. Υπάρχουν, ωστόσο, clusters μολύνσεων που υποστηρίζουν το ενδεχόμενο σενάριο της μετάδοσης και μέσω άλλων «μονοπατιών», όπως μέσω του μολυσμένου αέρα, των λυμάτων και των επιφανειών.
Σταγονίδια & αεροζόλ
Τα σταγονίδια που κάποιος παράγει όταν βήχει ή φτερνίζεται και η επαφή με μολυσμένες επιφάνειες θεωρούνται πως είναι οι κύριες οδοί μετάδοσης του COVID-19. Ωστόσο, αναδυόμενα επιστημονικά δεδομένα δείχνουν ότι είναι πιθανή η αερογενής μετάδοση του ιού μέσω μικροσκοπικών σωματιδίων (αεροζόλ) από τον εκπνεόμενο αέρα, ειδικά σε κλειστούς χώρους.
Το πόσο μακριά μπορούν να ταξιδέψουν τα σταγονίδια και τα σωματίδια του αεροζόλ είναι συνάρτηση τόσο του μεγέθους τους, όσο και της ταχύτητας με την οποία αυτά εκτοξεύονται (από το βήχα, την ομιλία ή το φτέρνισμα). Η θερμοκρασία, η υγρασία και η ροή του αέρα παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο.
Σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής δεδομένα, τα μεγαλύτερα σωματίδια (μεγέθους άνω των 5 μm), που απελευθερώνονται από το βήχα ή το φτέρνισμα, δεν ταξιδεύουν σε απόσταση μεγαλύτερη του ενός μέτρου. Τα μικρότερα σωματίδια εξατμίζονται γρήγορα στον αέρα σχηματίζοντας ακόμη πιο μικρά σταγονίδια ικανά να ταξιδεύουν σε μεγαλύτερες αποστάσεις.
Τα πειραματικά δεδομένα για το κατά πόσο αυτά τα μικροσκοπικά σωματίδια μπορούν να μεταδώσουν τον COVID-19 υπό κανονικές συνθήκες είναι περιορισμένα.
Αν αποδειχθεί ότι η αερογενής μετάδοση είναι σημαντική, θα απαιτηθούν επιπρόσθετα μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας, όπως η γενικευμένη χρήση της μάσκας και ο επιπρόσθετος αερισμός των κλειστών χώρων.
Μάσκες
Η αποτελεσματικότητα των μασκών στο μπλοκάρισμα τόσο των σταγονιδίων όσο και του αεροζόλ, εξαρτάται από τον τύπο της μάσκας και την εφαρμογή της, καθώς και από το μέγεθος των σωματιδίων και του αεροζόλ. Οι μάσκες Ν95 έχουν τη δυνατότητα, όταν εφαρμόζουν σφιχτά γύρω από τη μύτη και το στόμα, να μπλοκάρουν το αεροζόλ, ενώ οι χαλαρά εφαρμοσμένες χειρουργικές μάσκες επιτρέπουν τη διαρροή του αεροζόλ, ενώ μπλοκάρουν τα μεγαλύτερα σταγονίδια.
Ανασκόπηση της βιβλιογραφίας έχει δείξει, ότι η σωστή και γενικευμένη χρήση της μάσκας έχει τη δυνατότητα να μειώσει σημαντικά τη μετάδοση του COVID-19. Aκόμη και οι απλές, υφασμάτινες μάσκες έχουν κάποια οφέλη, μειώνοντας κυρίως τη μεταδοτικότητα από ασθενείς με COVID-19.
Η προστασία των ματιών έχει επίσης συσχετιστεί με μείωση της πιθανότητας λοίμωξης.
Συσκευές καθαρισμού αέρα
Η χρήση συσκευών καθαρισμού αέρα με φίλτρα HEPA (High Efficiency Particulate Air), κατακρατεί τα σωματίδια σκόνης και γύρης που μπορούν, ενδεχομένως, να λειτουργήσουν ως μεταφορείς του κορωνοϊού.
Οι UV καθαριστές αέρα και οι συσκευές που παράγουν όζον, ωστόσο, δεν φαίνεται να είναι εξίσου αποτελεσματικές στη μείωση της αερογενούς μετάδοσης.
Γενικά, η αποτελεσματικότητα των καθαριστών αέρα στη μείωση της αερογενούς μετάδοσης του COVID-19 θα πρέπει να επανεξεταστεί.
Μολυσμένες επιφάνειες
Ο COVID-19 μπορεί να μεταδοθεί, επίσης, μέσω της επαφής με μολυσμένες επιφάνειες και στη συνέχεια με οποιονδήποτε βλεννογόνο (μάτια, στόμα, μύτη). Ένα ερώτημα-κλειδί είναι πόσο χρόνο ο κορωνοϊός μπορεί να επιβιώσει πάνω στις διάφορες επιφάνειες. Υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν ότι ο ιός μπορεί να παραμείνει μολυσματικός σε επιφάνειες, όπως το μέταλλο, το γυαλί και το πλαστικό σε θερμοκρασία δωματίου, για διάστημα έως και 9 ημέρες, με μεταδοτικότητα που σταδιακά μειώνεται, 1 ημέρα στο χαρτόνι και 4 ημέρες στο χαλκό. Σε περιβαλλοντικές συνθήκες, όπως η ηλιοφάνεια, οι υψηλές θερμοκρασίες και η υγρασία, η αντοχή του μειώνεται σημαντικά.
Όσον αφορά στην τροφιμογενή μετάδοση της νόσου, αυτή δεν θεωρείται πιθανή, ειδικά όταν μιλάμε για τροφές που υπόκεινται σε θερμική επεξεργασία (π.χ. κατά το μαγείρεμα), ωστόσο η μόλυνση μέσω των συσκευασιών των τροφίμων δεν μπορεί να αποκλειστεί.
Πηγή Vardoulakis S., Sheel M., Lal A., Gray D., COVID-19 environmental transmission and preventive public health measures, Australian and New Zealand Journal of Public Health, August 2020, doi: 10.1111/1753-6405.13033
Από τη Ν ε κταρ ία Καρακώστα
κλιματιστικά
ΚΑΝΟΝΕΣ ΟΡΘΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΚΟΡΩΝΟΪΟΥ
Μελέτες που έδειξαν ότι τα σταγονίδια του SARS-CoV-2 μπορούν να μείνουν μολυσματικά για αρκετό χρόνο πάνω σε διάφορες επιφάνειες και σε εσωτερικούς χώρους υπό τη μορφή αεροζόλ, έβαλαν εν μέσω κορωνοϊού στο "στόχαστρο" τη χρήση των κλιματιστικών συστημάτων, καθώς διατυπώθηκε η θεωρία ότι με τη ροή και την ανακύκλωση του αέρα μπορούν να μεταφέρουν τα σταγονίδια ενός μολυσμένου ατόμου σε έναν άλλο χώρο.
Οι επιστήμονες αναφέρουν, ότι η μετάδοση μέσω μικροβιοφόρων ουσιών και κλιματιστικών συστημάτων δεν έχει τεκμηριωθεί και επισημαίνουν, ότι η χρήση των κλιματιστικών μπορεί να είναι απολύτως ασφαλής, αρκεί να τηρούνται συγκεκριμένοι κανόνες.
Υπάρχουν μόνο λίγες δημοσιευμένες μελέτες που έχουν εξετάσει το ρόλο των ολοκληρωμένων συστημάτων θέρμανσης, εξαερισμού και κλιματισμού (HVAC) στην εξάπλωση του νέου κοροναϊού και καμία μελέτη μέχρι σήμερα δεν έχει αποδείξει τη μετάδοση COVID-19 λοίμωξης μέσω κλιματιστικού.
Όπως αναφέρει ο ο Edward Nardell, καθηγητής περιβαλλοντικής υγείας και ανοσολογίας και μολυσματικών ασθενειών στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ, το πρόβλημα ξεκινά από το γεγονός ότι οι άνθρωποι σε ακραίες συνθήκες ζέστης και κρύου καταφεύγουν σε εσωτερικούς χώρους, με λιγότερο εξαερισμό που δίνει έδαφος στις ασθένειες να εξαπλωθούν. «Δεν κάνει κάτι ιδιαίτερο το κλιματιστικό», λέει ο Nardell. «Φταίει το γεγονός ότι βρίσκονται σε εσωτερικούς χώρους, δεν κρατούν αποστάσεις και δεν ανανεώνεται ο αέρας».
Συντήρηση
Τα καλά συντηρημένα HVAC έχει φανεί ότι φιλτράρουν με ασφάλεια τα μεγάλα σταγονίδια που μπορεί να μεταφέρουν τον SARS-CoV-2. Τα αερολύματα COVID-19 (μικρά σταγονίδια και πυρήνες σταγονιδίων), ωστόσο, θα μπορούσαν να εξαπλωθούν μέσω συστημάτων HVAC εντός ενός κτιρίου ή ενός οχήματος και αυτόνομων μονάδων κλιματισμού, μέσω της ανακυκλοφορίας του αέρα.
Αυτό μπορεί να περιοριστεί μέσω της αύξησης του ρυθμού αλλαγής του αέρα, της μείωσης της ανακυκλοφορίας του αέρα και της αύξησης της χρήσης του εξωτερικού αέρα.
Προκειμένου να περιοριστεί η μηχανική μετάδοση του ιού μέσω του αέρα των κλιματιστικών μονάδων, ο ΕΟΔΥ και η REHVA (Federation of European Heating, Ventilation and Air conditioning Associations) έχουν εκδώσει οδηγίες σχετικά με τη χρήση των κλιματιστικών μονάδων, διευκρινίζοντας κατ΄αρχήν, ότι οι κλιματιστικές μονάδες αυτές καθ΄αυτές δεν λειτουργούν ως εστίες ανάπτυξης και πολλαπλασιασμού του ιού.
Για το λόγο αυτό, σε ένα σπίτι/γραφείο που οι διαμένοντες ή εργαζόμενοι είναι όλοι υγιείς, δεν υφίσταται κίνδυνος μόλυνσης. Οι κλιματιστικές μονάδες ενδέχεται όμως, υπό προϋποθέσεις, να διευκολύνουν την αερογενή μετάδοση με μηχανικό τρόπο από άτομα που είναι ήδη φορείς. Για το λόγο έχουν διατυπωθεί οι ακόλουθες συστάσεις:
1. Εξασφαλίστε τον εξαερισμό των χώρων με φρέσκο αέρα, παρέχοντας στους κλειστούς χώρους όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ποσότητα φρέσκου αέρα. 2. Ρυθμίστε τον εξαερισμό στην κανονική ταχύτητα λειτουργίας 2 ώρες πριν τη χρήση του κτιρίου και στη χαμηλή ταχύτητα 2 ώρες μετά τη χρήση του κτιρίου. 3. Τις νύχτες και τα σαββατοκύριακα μην απενεργοποιείται τον εξαερισμό αλλά λειτουργήστε τον στη χαμηλή ταχύτητα. 4. Εξασφαλίστε τον τακτικό αερισμό μέσω των παραθύρων (ακόμα και σε κτίρια με μηχανικό εξαερισμό) ακόμα κι αν αυτό μπορεί τώρα το καλοκαίρι να δημιουργεί θερμική δυσφορία. 5. Ρυθμίστε τις κεντρικές κλιματιστικές μονάδες με ανακυκλοφορία, σε λειτουργία με 100% εξωτερικό αέρα (αποκλεισμός ανακύκλωσης αέρα). 6. Απενεργοποιήστε τα fan coils ή λειτουργήστε τα με τον ανεμιστήρα σε συνεχή λειτουργία. 7. Μην τροποποιείτε τις ρυθμίσεις θέρμανσης, ψύξης και ύγρανσης. 8. Μην προγραμματίζετε καθαρισμό αεραγωγών αυτήν την περίοδο. 9. Αντικαταστήστε τα φίλτρα εξωτερικού αέρα και απαγωγής αέρα με βάση το πρόγραμμα συντήρησης και όχι συχνότερα. Μην αλλάζετε τύπο εξωτερικού φίλτρου. 10. Οι τακτικές εργασίες αντικατάστασης φίλτρων και συντήρησης θα πρέπει να εκτελούνται με μέσα προστασίας συμπεριλαμβανόμενης και της μάσκας FFP3. 11. Δεν υπάρχει ανάγκη για πρόσθετους κύκλους συντήρησης σε σχέση με τον COVID-19. 12. Θα πρέπει να αποφεύγονται οι ρυθμίσεις εξοικονόμησης ενέργειας, όπως ο εξαερισμός που ελέγχεται από τη ζήτηση και ελέγχεται από χρονοδιακόπτη ή ανιχνευτές CO2. 13. Τα επιδαπέδια κλιματιστικά να βρίσκονται όσο το δυνατόν ψηλότερα από το δάπεδο τουλάχιστον 40 cm, αν αναρροφούν αέρα από την πλευρά του δαπέδου. 14. Να γίνεται καθημερινός υγρός καθαρισμός με απολυμαντικό στο δάπεδο κάτω από τη μονάδα και τα πτερύγια να έχουν κατεύθυνση λοξά προς τον τοίχο.
Γράφει ο:
ΘΑΛΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ
Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος
ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΓΙΑ ΓΕΡΟ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟ
Καθημερινά, το ανοσοποιητικό μας σύστημα δουλεύει πολύ σκληρά για να μας προστατεύσει από βακτήρια, μικρόβια, ιούς, τοξίνες και παράσιτα που προσπαθούν να εισέλθουν ή να αναπτυχθούν στον οργανισμό μας. Με απλά λόγια είναι ένα πανίσχυρο αμυντικό σύστημα, το οποίο αναγνωρίζει τις ξένες ουσίες και προσπαθεί να τις καταστρέψει.
Δυστυχώς, κάποιες φορές, το ανοσοποιητικό σύστημα δεν καταφέρνει να αμυνθεί και να αντιμετωπίσει ένα μικρόβιο που έχει εισβάλει στον οργανισμό μας, με αποτέλεσμα να αρρωσταίνουμε. Η άμυνα του οργανισμού επηρεάζεται από βασικούς παράγοντες της καθημερινότητας και αυτό κάνει το έργο της πιο σύνθετο.
Παράγοντες που επηρεάζουν το ανοσοποιητικό
Σύμφωνα με τις γενικές οδηγίες για την καλή υγεία, το μόνο βήμα που μπορείτε να κάνετε για να διατηρήσετε το ανοσοποιητικό σας σύστημα ισχυρό και υγιές, είναι να υιοθετήσετε έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής. ΜΙΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΠΟΥ ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΤΡΟΦΕΣ ΜΕ ΙΣΧΥΡΗ ΑΝΤΙΟΞΕΙΔΩΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ, ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ ΚΑΙ ΙΧΝΟΣΤΟΙΧΕΙΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΝΙΣΧΥΣΕΙ ΤΟ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟ. ΤΑ ΑΝΤΙΟΞΕΙΔΩΤΙΚΑ ΒΟΗΘΟΥΝ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΩΝ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΡΙΖΩΝ, ΟΙ ΟΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΦΥΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΤΟΥ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΟΔΗΓΟΥΝ ΣΤΗΝ ΑΠΟΔΟΜΗΣΗ ΚΑΙ ΣΤΗ ΦΘΟΡΑ ΤΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ.
Κάθε μέρος του σώματος, συμπεριλαμβανομένου του ανοσοποιητικού μας, λειτουργεί καλύτερα όταν προστατεύεται από περιβαλλοντικές επιθέσεις και ενισχύεται από βασικές στρατηγικές, όπως:
1Η ΣΩΣΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ
Ακολουθήστε μια διατροφή με υψηλή διατροφική αξία. Δώστε έμφαση στην καθημερινή πρόσληψη φρούτων και λαχανικών.
2ΤΟ ΙΔΑΝΙΚΟ ΣΩΜΑΤΙΚΟ ΒΑΡΟΣ
Διατηρήστε ένα υγιές σωματικό βάρος/λίπος, ανάλογα με το φύλο και την ηλικία σας. 3 Ο ΚΑΛΟΣ ΥΠΝΟΣ
Το ανοσοποιητικό δεν μπορεί να λειτουργήσει σωστά, αν δεν κοιμόμαστε επαρκώς (6-8 ώρες την ημέρα).
4ΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ
H τήρηση των κανόνων υγιεινής, όπως το συχνό πλύσιμο των χεριών, μπορεί να μας προστατεύσει από ιώσεις.
5Η ΤΑΚΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ
Οι άνθρωποι που ασκούνται τακτικά είναι λιγότερο επιρρεπείς σε κρυολογήματα.
6Η ΜΕΤΡΙΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΑΛΚΟΟΛ
Αν καταναλώνετε αλκοόλ, καλό είναι να πίνετε με μέτρο, 1 ποτήρι ημερησίως για τις γυναίκες και έως 2 ποτήρια για τους άνδρες.
7Η ΜΕΙΩΣΗ ΤΟΥ ΣΤΡΕΣ
Προσπαθήστε να ελαχιστοποιήσετε το στρες. Οι ορμόνες που εκκρίνονται σε καταστάσεις στρες επηρεάζουν αρνητικά τους μηχανισμούς και τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος.
Διατροφή πλούσια σε αντιοξειδωτικά
Μια διατροφή που περιέχει τροφές με ισχυρή αντιοξειδωτική δράση, βιταμίνες και ιχνοστοιχεία μπορεί να ενισχύσει το ανοσοποι-
ητικό. Τα αντιοξειδωτικά βοηθούν στην καταπολέμηση των ελεύθερων ριζών, οι οποίες είναι φυσικά στοιχεία και προϊόντα του μεταβολισμού και οδηγούν στην αποδόμηση και στη φθορά των κυττάρων. Η έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία, ο καπνός και η μόλυνση της ατμόσφαιρας πυροδοτούν την παραγωγή των ελεύθερων ριζών.
Οι πιο γνωστές αντιοξειδωτικές ουσίες είναι η βιταμίνη C, η βιταμίνη A, η βιταμίνη E, το β-καροτένιο και το σελήνιο. Αυτά τα σημαντικά μικροθρεπτικά συστατικά τα συναντάμε, κυρίως, στα φρούτα και λαχανικά με έντονο χρώμα, όπως τα εσπεριδοειδή, οι φράουλες, το ακτινίδιο, οι κόκκινες πιπεριές, το σπανάκι, το μπρόκολο, σε προϊόντα και δημητριακά ολικής άλεσης κ.ά.
Τροφές πλούσιες σε Βιταμίνη C
Η βιταμίνη C είναι γνωστή για την ισχυρή αντιοξειδωτική της δράση, γεγονός που την καθιστά απαραίτητη στην καθημερινότητα. Τα φρούτα και τα λαχανικά είναι βασική πηγή της βιταμίνης C. Αν καταναλώνετε 5-6 μερίδες φρούτων και λαχανικών, μπορείτε να εξασφαλίσετε την επαρκή πρόσληψή της. Η συγκεκριμένη βιταμίνη συμβάλλει στην αύξηση της παραγωγής των λευκών αιμοσφαιρίων, που είναι βασικά στοιχεία για την καταπολέμηση των λοιμώξεων. Η συνιστώμενη ημερήσια δόση βιταμίνης C για τον υγιή πληθυσμό ανέρχεται στα 100 mg.
Τροφές πλούσιες σε Βιταμίνη Α
Η έλλειψη βιταμίνης Α επηρεάζει αρνητικά τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, των Τ και Β-λεμφοκυττάρων, έχει δηλαδή ως αποτέλεσμα ένα ασθενές ανοσοποιητικό.
Τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε Βιταμίνη Ε
Έχει ισχυρή αντιοξειδωτική δράση, η οποία προστατεύει τα κύτταρα του ανθρώπινου οργανισμού από τις ελεύθερες ρίζες. Η έλλειψη της συγκεκριμένης βιταμίνης έχει συσχετισθεί με ευπάθεια σε ορισμένες λοιμώξεις.
ΚΑΛΕΣ ΠΗΓΕΣ ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ C
Ακτινίδιο Γκρέιπφρουτ Πορτοκάλια Λεμόνια Λάιμ Κόκκινη πιπεριά
ΚΑΛΕΣ ΠΗΓΕΣ ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ Α
Καρότα Παντζάρι Πατάτες Συκώτι Βερίκοκα Τυρί
ΚΑΛΕΣ ΠΗΓΕΣ ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ Ε
Ελαιόλαδο Ξηροί καρποί Πράσινα φυλλώδη λαχανικά
Βιταμίνη D και ανοσοποιητικό σύστημα
Τα χαμηλά επίπεδα 25(OH)D έχουν συσχετισθεί ουκ ολίγες φορές με λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος. Η βιταμίνη D θεωρείται ότι μπορεί να διαδραματίσει ουσιαστικό ρόλο στην ανοσία και την πρόληψη των λοιμώξεων, καθώς ενδυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα, αυξάνοντας την έκφραση των γονιδίων της άμυνας. Σύμφωνα με μελέτες, η επαρκής πρόσληψη βιταμίνης D μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο για κρυολόγημα, εποχική γρίπη και άλλες λοιμώξεις του αναπνευστικού.
Βιταμίνη D & COVID-19
Βρίσκονται σε εξέλιξη μελέτες για πιθανή συσχέτιση της επάρκειας σε βιταμίνη D και τη μείωση της πιθανότητας νόσησης από COVID-19. Η επαρκής πρόσληψή της, τόσο μέσω της διατροφής όσο και με τη λήψη συμπλη-
ρώματος σε ημερήσια ή εβδομαδιαία βάση, παίζει σημαντικό ρόλο στην πρόληψη από την κοινή εποχική γρίπη, στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού και πιθανώς και έναντι του COVID-19.
Ο ύπνος θεωρείται ασπίδα για τη σωματική και ψυχική ευεξία. Η διάρκεια και η ποιότητα του ύπνου διαφέρει ανάλογα με την ηλικία και τις ανάγκες του κάθε ανθρώπου. Πέρα από την ξεκούραση που αισθανόμαστε όταν ξυπνάμε, ο ύπνος βοηθάει στη μνήμη, αφού κατά τη διάρκεια του ύπνου πραγματοποιείται επεξεργασία δεδομένων με μεγαλύτερη ευκολία. Άλλη μια σημαντική δράση είναι η τόνωση του ανοσοποιητικού συστήματος. Έχει αποδειχτεί ότι η αϋπνία κάνει τα άτομα πιο ευάλωτα σε λοιμώξεις και ασθένειες. Κατά τη διάρκεια του ύπνου, ο οργανισμός μας παράγει και εκκρίνει ένα είδος πρωτεϊνών, τις κυτοκίνες, που ο ρόλος τους είναι να αντιμετωπίζουν πιθανές μολύνσεις και φλεγμονές. Μάλιστα, όταν προκύπτει μόλυνση ή φλεγμονή, ή ακόμη και σε περιόδους στρες, οι κυτοκίνες πρέπει να αυξάνονται, προκειμένου να δημιουργούν μια ανοσολογική απόκριση.
Άτομα που κοιμούνται λιγότερες από 6 ώρες καθημερινά, φαίνεται πως έχουν 4 φορές μεγαλύτερες πιθανότητες να κρυολογήσουν.
Ωστόσο, όταν ο ύπνος δεν είναι επαρκής και βαθύς, παρατηρείται μείωση της παραγωγής αυτών των πρωτεϊνών και μαζί με αυτή, μείωση των αντισωμάτων που καταπολεμούν τις μολύνσεις.
Συνοψίζοντας, λοιπόν, η σωστή και η ισορροπημένη διατροφή, αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο για ένα γερό ανοσοποιητικό σύστημα, ικανό να μας προφυλάξει από λοιμώξεις και την εποχική γρίπη.
Γράφει η:
ΔΡ. ΙΛΙΑ ΘΕΟΤΟΚΑ
Κλινική Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια, Αιγινήτειο Νοσοκομείο
ΓΙΑΤΙ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΠΙΣΤΕΥΟΥΝ ΣΕ ΘΕΩΡΙΕΣ ΣΥΝΟΜΩΣΙΑΣ
Όσο περισσότερο φόβος, άγχος και ανασφάλεια υπάρχει στην κοινωνία, για πιθανή απειλή, τόσο περισσότερο βρίσκουν έδαφος και ανθούν οι θεωρίες συνωμοσίας. Ομάδες ανθρώπων εκμεταλλεύονται αυτό το κλίμα, για να διασπείρουν fake news και θεωρίες συνωμοσίας και να σπείρουν τον πανικό και την ανασφάλεια στην κοινωνία.
Ποιο είναι όμως το προφίλ των ανθρώπων που ενδίδουν ή μπορεί και να διαδίδουν θεωρίες συνωμοσίας;
Συχνά πρόκειται για άτομα, τα οποία δεν εμπιστεύονται τους άλλους, μπορεί να είναι πιο απομονωμένα, με ελλιπείς κοινωνικές δεξιότητες, με μειωμένη αίσθηση ελέγχου στις καταστάσεις και μειωμένη αναλυτική σκέψη.
Μελέτες έχουν δείξει, ότι άτομα με ακραίες πολιτικές πεποιθήσεις και με χαμηλό μορφωτικό επίπεδο τείνουν να πιστεύουν ευκολότερα τις θεωρίες συνωμοσίας και πολλές φορές και τα ίδια αυτά άτομα μπορεί να τις παράγουν.
Κάποιοι άνθρωποι θέλουν να συζητούν για θεωρίες συνωμοσίας για να φανούν ιδιαίτεροι, να κάνουν “εντύπωση”, να φανούν σπουδαίοι, να δείξουν ότι κατέχουν μία γνώση, που άλλοι
άνθρωποι δεν έχουν και δεν φαντάζονται. Επιθυμούν, δηλαδή, να δείξουν ότι έχουν βαθύτερη γνώση και «inside information» σε κοινωνικά και πολιτικά θέματα, που άλλοι άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση. Σε σημαντικό βαθμό, αφορά άτομα με ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά, που έχουν μεγάλη ιδέα για τον εαυτό τους. Επίσης, σε κάποιες περιπτώσεις, μπορεί να το κάνουν για να ασκήσουν έλεγχο σε άλλους ανθρώπους.
Εάν σε αυτές τις προσωπικότητες συνυπάρχει και παρερμηνευτική ετοιμότητα, τότε μπορεί να «δομηθεί» μία παρανοϊκή σκέψη, την οποία τα άτομα αυτά πιστεύουν βαθιά, και παράλληλα επιθυμούν αυτές τις πεποιθήσεις να τις μεταδώσουν και στους άλλους.
Επιπροσθέτως, άτομα που νιώθουν αδύναμα, ανεπαρκή, περιθωριοποιημένα από την κοινωνία, πιστεύουν ευκολότερα στις θεωρίες συνωμοσίας, γιατί έτσι νιώθουν ότι «ανήκουν» κάπου και αναλαμβάνουν, με αυτόν τον τρόπο ένα ρόλο στην κοινωνική ζωή, αποζητώντας το ενδιαφέρον και το θαυμασμό των άλλων.
Δεν μπορούμε, βέβαια, να παραλείψουμε το ρόλο του διαδικτύου. Το διαδίκτυο, τα social media, έχουν παίξει καθοριστικό ρόλο στη διάδοση των θεωριών συνομωσίας, των fake news κ.λπ.
Θα πρέπει να τονίσουμε και να μην μας διαφεύγει της προσοχής, ότι όταν μιλάμε για θεωρίες συνωμοσίας, μιλάμε για απόψεις, ερμηνείες, πεποιθήσεις, ακόμα και φαντασιώσεις και όχι για γεγονότα. Δε βασίζονται σε αποδείξεις και επιβεβαιωμένα γεγονότα.
Συνεπώς, παράγονται από τους ανθρώπους για πολλούς λόγους (ψυχολογικούς, πολιτικούς, κοινωνικούς κ.λπ.).
Για να μπορέσουμε, λοιπόν, να διαχωρίσουμε τις θεωρίες συνωμοσίας από την τεκμηριωμένη γνώση, θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας τα πραγματικά δεδομένα και στοιχεία, την πηγή αυτών των δεδομένων και τη συλλογιστική που συνδέει τα δεδομένα με τις αιτίες τους.
Όταν θέλουμε να ερμηνεύσουμε τις θεωρίες συνωμοσίας θα πρέπει να απαντήσουμε σε τρεις ερωτήσεις: Πρώτον: Ποια είναι τα δεδομένα, ποια είναι τα στοιχεία που έχουμε; Δεύτερον: Ποια είναι η πηγή για τα δεδομένα που έχουμε; Τρίτον: Ποια είναι η συλλογιστική που συνδέει τα δεδομένα, τα στοιχεία με το αίτημα;
Η πληροφορία θα πρέπει να πηγάζει πάντα από κάποιον που είναι ειδικός.
Γράφει η:
ΔΡ. ΚΑΛΛΙOΠΗ ΜEΓΑΡΗ
Κλινική Νευροψυχολόγος, Σύμβουλος Ψυχολόγος
ΤΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΑ «ΑΠΟΝΕΡΑ» ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ
Η εμφάνιση και εξάπλωση του ιού SARSCoV2 που ο ΠΟΥ χαρακτήρισε ως πανδημία, ανάγκασε ολόκληρο σχεδόν τον πλανήτη να μπει σε καραντίνα στο σπίτι, με περιορισμό μετακινήσεων. Η ολοένα και αυξανόμενη εξάπλωση της COVID-19, δημιουργεί μια κατάσταση κρίσης, καθώς έχουμε σχετικά μειωμένη γνώση για την ασθένεια. Η κατάσταση αυτή προκαλεί φόβο, άγχος, αποδιοργάνωση, εσωτερική ένταση και αναζήτηση τρόπων ανακούφισης από αυτήν. Ενδεχομένως, υπάρχει αδυναμία του ατόμου να αντιμετωπίσει το γεγονός που του προκαλεί φόβο και να προσαρμοστεί σε αυτό. [1]
Όταν επιστρέψαμε σε αυτό που μας λένε ότι είναι το «νέο φυσιολογικό», δημιουργήθηκε φόβος. Δεν υπάρχει τίποτα «φυσιολογικό», για αυτό και υπάρχει ακόμη περισσότερη αβεβαιότητα. Ο φόβος αποτελεί ένα βασικό συναίσθημα του ανθρώπου που προέρχεται από τη συνειδητοποίηση ενός πραγματικού ή μη υπαρκτού κινδύνου ή απειλής. Είναι μια φυσιολογική αμυντική αντίδραση του οργανισμού, ένας προστατευτικός μηχανισμός, χωρίς να υπάρχει συνειδητή σκέψη. Συνήθως, υπάρχει φόβος για τους νέους κινδύνους περισσότερο από τους γνωστούς, ενώ υπάρχει διάχυτος ο φόβος μετάδοσης και διάδοσης της νόσου από μια μεγάλη μερίδα του πληθυσμού, με υποκείμενα νοσήματα και ηλικιωμένων. [2]
Οι οδηγίες είναι να ακολουθούμε τους κανόνες, οι οποίοι εμπεριέχουν περισσότερη αυτορρύθμιση - να πλένουμε τα χέρια, να φοράμε μάσκα, κοινωνική απόσταση - αλλά οι πολίτες κρίνουν αρνητικά εκείνους που δεν τηρούν τα μέτρα και αυτό προκαλεί θυμό και αρνητικά συναισθήματα.
Θετική ψυχολογία
Το ερώτημα είναι ως πότε θα ζούμε με το φόβο; Πώς μπορούμε να νικήσουμε το φόβο και να ενδυναμώσουμε τα θετικά συναισθήματα; Στην κατεύθυνση αυτή μας βοηθά η θετική ψυχολογία. Η θετική ψυχολογία με ιδρυτή τον Martin Seligman (1998), δίνει μεγάλη και πρωταρχική σημασία στη θετική, δημιουργική και συναισθηματική πλευρά της ανθρώπινης συμπεριφοράς και παρέχει το λόγο για τον οποίο αξίζει να ζει κανείς. Τα θετικά συναισθήματα θεωρούνται μια αμυντική και επιτυχημένη αντίδραση στα αρνητικά συναισθήματα και κυρίως στο φόβο. Σύμφωνα με τη Fredrickson (2001) βοηθούν στο να βρίσκουμε εναλλακτικούς τρόπους ως προς την αντιμετώπιση του φόβου και των δυσκολιών της ζωής. Τα θετικά αυτά συναισθήματα είναι η χαρά, η ευτυχία, η ευγνωμοσύνη, η αισιοδοξία, η ελπίδα, η ανθεκτικότητα και οι δυνάμεις.
Τι μπορούμε να κάνουμε;
Κατ΄αρχάς, αυτό που πρέπει να έχουμε πάντα στο μυαλό μας είναι ότι η θετικότητα και τα θετικά συναισθήματα είναι επιλογή. Δεν τυχαίνουν απλά, αλλά αποτελούν συνειδητή επιλογή και τρόπο ζωής μας. Είναι βασικό να αγαπάμε τον εαuτό μας και να κάνουμε συχνό απολογισμό των θετικών πραγμάτων που έχουμε καταφέρει ως τώρα. Είναι σημαντικό να έχουμε πίστη στον εαυτό μας και να είμαστε ικανοί και δυνατοί ως άνθρωποι, για να καταφέρουμε σημαντικά πράγματα τόσο στο παρόν όσο και στο μέλλον. Να εστιάζουμε στις ανθρώπινες σχέσεις και στην ανάπτυξή τους, και σε αυτό μας βοηθά και η τεχνολογία στην παρούσα φάση. Να χαμογελάμε όσο περισσότερο μπορούμε, γιατί το χαμόγελο χαρίζει δύναμη σε εμάς και τους γύρω μας. Σημαντική είναι η έκφραση των συναισθημάτων μας και το να σκεφτόμαστε μια θετική πράξη κάθε μέρα, κάτι το οποίο μας κάνει να νιώθουμε χαρά και ευτυχία και κάτι που μας φέρνει αισιοδοξία και ελπίδα για το μέλλον σε προσωπικό επίπεδο. Τέλος, είναι σημαντικό να βοηθάμε όπου και όπως μπορούμε στο πλαίσιο των δυνατοτήτων μας.
Βιβλιογραφία 1. Μέγαρη Κ. (2020). Ψυχολογικές επιπτώσεις της εξάπλωσης του κορονοϊού. Διαχείριση κρίσης. PsychologyNow. 2. Μέγαρη Κ. (2020). Όχι άλλος φόβος! H θετική ψυχολογία ως αντίδοτο στον COVID-19. PsychologyNow. 3. Fredrickson B. (2001). The Role of Positive Emotions in Positive Psychology/ The Broaden-and-Build Theory of Positive Emotions. Am Psychol., 56(3), 218–226. 4. Seligman, M. E. P. (1998). Learned optimism. NewYork: PocketBooks.
Γράφει η:
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΚΑΠΠΑΤΟΥ
Ψυχολόγος – Παιδοψυχολόγος – Συγγραφέας Πανεπιστήμιο της Αμιένης, Γαλλία
ΠΑΝΔΗΜΙΑ Γιατί οι νέοι την αψηφούν;
Ο κορωνοϊός έχει αναστατώσει ολόκληρο τον κόσμο. Κάποιοι, όμως, φέρονται σχεδόν σαν να μην υπάρχει. Ένας πολύ μεγάλος αριθμός νέων σε όλον τον πλανήτη, κυρίως από την εφηβεία έως τα 30, συνεχίζουν ή έστω προσπαθούν να ζουν όπως πριν την πανδημία, παρότι οι ειδικοί προειδοποιούν ότι έτσι θέτουν σε κίνδυνο τις πιο ευάλωτες ομάδες. Επιπλέον, ούτε οι ίδιοι είναι αλώβητοι… Πώς μπορεί να εξηγηθεί αυτή η συμπεριφορά;
1Νομίζουν ότι δεν τους αφορά άμεσα.
Σκεπτόμενοι ότι οι ίδιοι δεν κινδυνεύουν (καθώς κατά κανόνα οι νέοι είναι πιο υγιείς) ή ότι ακόμα και αν κολλήσουν, κατά πάσα πιθανότητα δεν θα εμφανίσουν συμπτώματα, συνεχίζουν τη ζωή τους κανονικά.
Πολλοί μάλιστα, αδυνατούν ή αρνούνται να κατανοήσουν πώς μία ασθένεια μπορεί να κολλήσει από κάποιον που δεν έχει τα συμπτώματά της,
με αποτέλεσμα να μη θεωρούν τους εαυτούς τους κομμάτι του προβλήματος.
Οι νέοι ζουν στο «τώρα». Και το σενάριο να δεχτούν άμεσο πλήγμα από τον κορωνοϊό, τους φαίνεται πολύ μακρινό για να ασχοληθούν.
2Είναι γνώρισμα της νιότης
Όταν είμαστε νέοι νιώθουμε ανίκητοι. Ασταμάτητοι. Ορμητικοί. Νιώθουμε ότι τίποτα δεν μπορεί και δεν πρέπει να μπει στο δρόμο μας για τη ζωή. Οι νέοι έχουν μία έμφυτη «αλαζονεία» και συχνά ένα «θυμό» απέναντι στο «παλιό», που τους σπρώχνει να ρισκάρουν, να δοκιμάζουν, να συνεχίζουν. Δεν θέλουν να στερηθούν τα νιάτα τους και όλες τις εμπειρίες που δικαιούνται, όπως το φλερτ, τις σπουδές, τα ταξίδια, τη διασκέδαση, την απόλυτη ανεμελιά… Και όσο κάτι δεν χτυπάει τη δική τους «πόρτα», τους είναι δύσκολο να καταλάβουν ότι κάποιες φορές πρέπει να βάζουν φρένο.
3Θέλουν να νιώθουν ότι έχουν τον έλεγχο.
Η ιδέα ότι κάτι, οτιδήποτε, πόσω μάλλον ένας «τόσος δα» ιός, μπορεί να έχει εξουσία στον τρόπο με τον οποίο θέλουν να ζουν, αναστατώνει τους νέους. Θέλουν οι ίδιοι να ορίζουν τη ζωή τους και κανένας ή τίποτε άλλο. Θέλουν να έχουν τον έλεγχο και θα κάνουν ό,τι περνάει από το χέρι τους, έστω για να νιώσουν ότι αυτό συμβαίνει.
4Θεωρούν ότι έτσι δηλώνουν την ανεξαρτησία τους.
Η νεότητα (ειδικά η εφηβεία) είναι η κατ’ εξοχήν ηλικία στην οποία διεκδικούμε την αυτονομία και την ανεξαρτησία μας και αυτό είναι ένα απολύτως υγιές και φυσιολογικό κομμάτι της ψυχοκοινωνικής μας ανάπτυξης. Ωστόσο, σε αυτό το «ταξίδι», συνηθίζουμε
να κάνουμε το ακριβώς αντίθετο από αυτά που μας ζητάνε ή μας υπαγορεύουν οι πάσης φύσεως εξουσίες. Οι γονείς μας, το κράτος, οι κάθε λογής «αυθεντίες»… Αμφισβητούμε τα πάντα, βλέπουμε παντού απαρχαιωμένες αντιλήψεις και «κολλημένους», «φοβισμένους» ή «σκυμμένους» ανθρώπους. Και σε όλα αυτά θέλουμε να πάμε κόντρα με κάθε τρόπο χωρίς όμως πολλές φορές να έχουμε λόγους ή επιχειρήματα για να το κάνουμε.
5Ενθαρρύνονται από άλλους.
Σε κάποιες περιπτώσεις, η συμπεριφορά των νέων διευκολύνεται από αυτή άλλων ανθρώπων, άλλοτε συνομηλίκων και άλλοτε μεγαλυτέρων. Για παράδειγμα, όταν οι γονείς τους ή κάποιος άλλος που εμπιστεύονται, είναι αρνητές του κορωνοϊού ή δεν υπακούουν στις οδηγίες της πολιτείας κ.ο.κ., ο νέος ακούει ή καταλαβαίνει από τους γύρω του ότι δεν υπάρχει πρόβλημα αν συμμετέχει σε πάρτι ή αν δε φοράει μάσκα στα ΜΜΜ, πολύ πιθανό να το υιοθετήσει, καθώς αυτό τον «βολεύει».
Vendi Stevia… πραγματική σοκολάτα χωρίς ενοχές!
ενοχές!
γλυκαιμικού φορτίου
3 παρασκευάζονται από Βελγική σοκολάτα, με
μεγάλη περιεκτικότητα σε κακάο
Relkon Hellas A.E
www.relkon.gr/vendi Instagram: vendi_chocolates
ΜΑΣΚΕΣ ΜΥΘΟΙ & ΑΛΗΘΕΙΕΣ
Μπήκαν ξαφνικά στη ζωή μας, έγιναν αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς μας και αναμένεται να παραμείνουν σε αυτήν για πολύ καιρό ακόμη. Ο λόγος για τις μάσκες, η μαζική χρήση των οποίων συνοδεύτηκε από δεκάδες θεωρίες και μύθους υπέρ και κατά της χρήσης τους. Στις γραμμές που ακολουθούν, θα προσπαθήσουμε να ξεδιαλύνουμε τους σημαντικότερους από αυτούς.
ΜΥΘΟΣ: H χρήση της μάσκας σε κλειστούς χώρους, αλλά και σε ανοιχτούς (αν δεν τηρούνται οι αναγκαίες αποστάσεις ασφαλείας), είναι υποχρεωτική από όλους, ανεξαρτήτως αν ένα άτομο εμφανίζει ή όχι συμπτώματα. Ας μην ξεχνάμε, ότι ο κορωνοϊός μεταδίδεται και από ασυμπτωματικούς.
Η μετάδοση του COVID-19 γίνεται μέσω των σταγονιδίων που παράγονται όταν κάποιος μιλά, βήχει ή φτερνίζεται. Η μάσκα εμποδίζει αυτά τα σταγονίδια να κυκλοφορήσουν στον αέρα ή/και να μεταδοθούν σε άλλους ανθρώπους.
Για τα άτομα που έχουν συμπτώματα, η χρήση της μάσκας είναι υποχρεωτική ακόμη και εντός σπιτιού, κατά τις επαφές τους με μέλη της οικογένειάς τους ή/και τους φροντιστές τους. Από τη Ν ε κταρ ία Καρακώστα
ΜΥΘΟΣ: Δεν φοράμε μάσκα για να γλιτώσουμε το πρόστιμο, αλλά για να προστατεύσουμε τον εαυτό μας και τους γύρω μας. Η σωστή εφαρμογή της είναι απαραίτητη για την πρόληψη της διασποράς του κορωνοϊού.
Σύμφωνα μάλιστα με το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ (CDC), είναι σημαντικό:
ò H μάσκα να καλύπτει το στόμα και τη μύτη.
ò Η μάσκα να εφαρμόζει σταθερά, αλλά χωρίς να πιέζει στα πλαϊνά του προσώπου.
ò Να δένεται με κορδόνια ή λάστιχα πίσω από τα αυτιά.
ò Να είναι κατασκευασμένη από πολλαπλές στρώσεις υφάσματος.
ò Να επιτρέπει την ανεμπόδιστη αναπνοή.
ò Να μπορεί να πλυθεί στο πλυντήριο χωρίς να αλλάζει το σχήμα της ή να καταστρέφεται.
3Μία χαλαρή μάσκα είναι εξίσου αποτελεσματική.
ΜΥΘΟΣ: Σύμφωνα με το CDC, μία μάσκα, για να παρέχει αποτελεσματική προστασία, θα πρέπει να εφαρμόζει καλά στο πρόσωπο και να καλύπτει εντελώς τη μύτη και το στόμα, χωρίς να περιορίζει την αναπνοή.
ΜΥΘΟΣ: Η σχετική θεωρία αναφέρει ότι το διοξείδιο του άνθρακα από την εκπνοή, συσσωρεύεται στην εσωτερική πλευρά της μάσκας και μπορεί να προκαλέσει προβλήματα υγείας. Αυτό δεν είναι αλήθεια. Οι μάσκες που εφαρμόζουν σωστά στο πρόσωπο, καλύπτουν μεν τη μύτη και το στόμα, επιτρέπουν ωστόσο τη ροή του αέρα. Έτσι, δεν υπάρχει καμία τέτοια συσσώρευση.
Η μη χρήση μάσκας επιτρέπεται μόνο σε παιδιά κάτω των 2 ετών, σε άτομα με αναπνευστικά προβλήματα και ανθρώπους που δεν μπορούν να απομακρύνουν τη μάσκα τους χωρίς βοήθεια.
ΜΥΘΟΣ: Δημιουργούν ένα προστατευτικό φράγμα μπροστά από τη μύτη και το στόμα σου και από όσους βρίσκονται γύρω σου. Έτσι, τα σταγονίδια που παράγονται από την ομιλία, το βήχα ή το φτέρνισμα δεν μπορούν να φτάσουν στους άλλους.
Καθώς δεν έχουν πραγματοποιηθεί μελέτες στον “πραγματικό κόσμο” που να εξετάζουν την αποτελεσματικότητα της υφασμάτινης μάσκας (η χρήση της οποίας από το ευρύ κοινό ενδέχεται να μην είναι υποδειγματική), αυτό που οι επιστήμονες μπορούν να πουν με βεβαιότητα είναι πως οι υφασμάτινες μάσκες αποτρέπουν τη διασπορά της νόσου από ασυμπτωματικούς ασθενείς ή άτομα που επιβεβαιωμένα νοσούν, προς τρίτους. Λειτουργούν επίσης, ως μία διαρκής υπενθύμιση ότι δεν πρέπει να αγγίζουμε το πρόσωπό μας.
Υπάρχουν και άλλα είδη μάσκας που θεωρητικά είναι πιο αποτελεσματικές από τις υφασμάτινες, έχουν όμως άλλο σκοπό χρήσης. Για το ευρύ κοινό, οι υφασμάτινες μάσκες θεωρούνται η ιδανική επιλογή.
Γράφει η:
ΝΑΤΑΛΙΑ ΤΣΙΓΑΡΙΔΟΥ
Ελληνικό Γραφείο της Greenpeace
Οι ουσίες αυτές, ενώ βρίσκονται στα περισσότερα προϊόντα που χρησιμοποιούμε, είναι αόρατες, συχνά άοσμες, ενώ οι ετικέτες που συνοδεύουν τα προϊόντα που τις περιέχουν μοιάζουν να απαιτούν γνώσεις χημείας για να αποκρυπτογραφηθούν.
Και μπορεί τα τελευταία χρόνια να μαθαίνουμε όλο και περισσότερα για τις επικίνδυνες ουσίες που μπορεί να κρύβονται σε καλλυντικά ή απορρυπαντικά, είναι όμως λιγότερο γνωστό ότι ακόμη και τα δομικά υλικά, τα σεντόνια, τα ρούχα, τα παπούτσια μας ή τα έπιπλά μας μπορεί να κρύβουν ουσίες επικίνδυνες για την υγεία μας και το περιβάλλον. Δεν θα ήταν επομένως υπερβολή να πούμε, ότι ένα σύγχρονο σπίτι δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από ένα εργαστήριο Χημείας! Φυσικά, δεν είναι όλες οι χημικές ουσίες επικίνδυνες. Κάποιες όμως, όχι μόνο είναι επικίνδυνες, αλλά δεν θα έπρεπε να υπάρχουν στα προϊόντα που καταναλώνουμε, μιας και υπάρχουν ασφαλέστερες εναλλακτικές λύσεις.
Οι απειλές στο σπίτι μας
Ας δούμε ενδεικτικά κάποιες από αυτές τις επικίνδυνες ουσίες, καθώς και τα προϊόντα στα οποία περιέχονται:
ò Χλώριο, ενεανυλφαινόλες, ενδοκρινικοί διαταράκτες, φθαλικές ενώσεις, φωσφορικά άλατα, μοσχοξυλένιο (musk) και triclosan, είναι μερικές από τις ουσίες που βρίσκονται σε απορρυπαντικά και καθαριστικά. Ειδικά το triclosan, γνωστό για τις αντιβακτηριδιακές του ιδιότητες, μπορεί να περιέχεται σε μεγάλη γκάμα προϊόντων, από οδοντόκρεμες και υγρά πιάτων, μέχρι καλλυντικά. Μελέτες έχουν δείξει, ότι οι ουσίες με αντιβακτηριδιακή δράση δεν προσφέρουν τίποτα ουσιαστικό σε σχέση με άλλα προϊόντα, ενώ ακόμα και σήμερα, στις συνθήκες πανδημίας που ζούμε, οι ειδικοί επισημαίνουν ότι δεν είναι απαραίτητες. Αντίθετα, η χλωρίνη συνιστάται ως ένα αποτελεσματικό προϊόν για απολύμανση, ώστε να προστατευτούμε από τον κορωνοϊό. Ας θυμηθούμε τουλάχιστον να μην υπερβάλλουμε στη χρήση της, καθώς δεν είναι απαραίτητη παντού.
ò Φθαλικές ενώσεις, οργανικές ενώσεις του κασσιτέρου, μοσχοξυλένιο και φυσικά triclosan, περιέχονται σε πολλά καλλυντικά (ειδικά τα κραγιόν μπορεί να περιέχουν και τοξικά μέταλλα). Στρώματα, σεντόνια, αθλητικά παπούτσια, πλαστικά, έπιπλα ακόμα και το κινητό μας τηλέφωνο, μπορεί να περιέχουν βρωμιούχους επιβραδυντές καύσης, ενδοκρινικούς διαταράκτες, φθαλικές ενώσεις, οργανικές ενώσεις του κασσιτέρου, φορμαλδεΰδη.
Όλες αυτές οι ουσίες έχουν τοξική επίδραση στο περιβάλλον, ενώ η μακροχρόνια επαφή μαζί τους μπορεί να προκαλέσει από απλούς ερεθισμούς ή αλλεργίες έως επιπτώσεις στο γενετικό υλικό, ορμονικές διαταραχές, τοξικές βλάβες στην καρδιά, στο ήπαρ, στα νεφρά, στο νευρικό και αναπαραγωγικό σύστημα. Αρκετές από αυτές μάλιστα θεωρούνται ύποπτες για καρκινογένεση.
Επιλέξτε σωστά
Τα καλά νέα είναι ότι στην αγορά υπάρχουν πλέον όλο και περισσότερες επιλογές, ώστε να αποφύγουμε τις επικίνδυνες τοξικές ουσίες στα προϊόντα που επιλέγουμε.
Ειδικά στα απορρυπαντικά και τα καλλυντικά, υπάρχει πλέον πληθώρα επιλογών για προϊόντα φτιαγμένα από φυσικές πρώτες ύλες, χωρίς την προσθήκη επικίνδυνων χημικών. Και στις υπόλοιπες κατηγορίες προϊόντων όμως, με λίγο ψάξιμο, μπορούμε να ανακαλύψουμε καλύτερες επιλογές για την υγεία μας και το περιβάλλον.
P u p l i Ελαφριές ΤΡΟΦΙΜΑ Μαρμελάδες ΥΨΗΛΟΥ ΓΛΥΚΑΙΜΙΚΟΥ με Γλυκαντικό ΔΕΙΚΤΗ από το Φυτό Stevia
Καρπούζι Βάφλες 72 76
Πατάτες τηγανητές
75
Κορν φλέικς
3 Βραβευμένες με Great
Taste Awards
Οι Ελαφριές Μαρμελάδες της Γεωδή, με γλυκαντικό από το φυτό Stevia, είναι η ιδανική λύση για όσους θέλουν να υιοθετήσουν μια πιο υγιεινή διατροφή μειώνοντας θερμίδες και ζάχαρη με φυσικό τρόπο. Μια εναλλακτική λύση για όλους όσους λατρεύουν τις μαρμελάδες αλλά δεν θέλουν να καταναλώνουν ζάχαρη. • Με χαμηλή θερμιδική αξία που οφείλεται στη χρήση του φυσικού γλυκαντικού από το φυτό Stevia σαν υποκατάστατο της ζάχαρης. • Περιέχουν έως και 60% λιγότερες θερμίδες από τις συμβατικές μαρμελάδες και ολικά σάκχαρα φρούτων λιγότερα από 25%. • Ισορροπημένες σε γλυκύτητα και οξύτητα, διατηρούν το φυσικό άρωμα φρούτων, αφού παρασκευάζονται με υψηλή περιεκτικότητα φρούτου (70%), γεγονός που συντελεί στην πλούσια γεύση και στο ξεχωριστό άρωμα. Τα προϊόντα παράγονται στην πρότυπη σύγχρονη μονάδα παραγωγής της εταιρίας στο Κρυονέρι Αττικής. Η μονάδα ακολουθεί τις διαδικασίες HACCP και είναι πιστοποιημένη σύμφωνα με το πρότυπο ISO 22000 και IFS.
www.geodinet.gr
T: +30 210 6215 080 e-mail: info@geodinet.gr
Γράφει ο:
ΣΠΥΡΟΣ ΖΑΡΟΓΙΑΝΝΗΣ, M.MED.SCI
Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, Χαροκόπειο Παν/μιο Αθηνών Ειδίκευση στο Σακχαρώδη Διαβήτη, Ιατρική Σχολή Παν/μίου Γλασκώβης
Αλκοόλ και Διαβήτης
ΟΣΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ
Σύμφωνα με τις ισχύουσες κατευθυντήριες οδηγίες της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας, συστήνεται η κατανάλωση μέχρι 1 μονάδα αλκοόλης για τις γυναίκες και μέχρι 2 για τους άντρες ημερησίως (μια μονάδα αλκοόλης –unit – αντιστοιχεί σε 350 ml μπύρας, 150 ml κρασιού ή 45 ml λικέρ και περιέχει 15 γραμμάρια αλκοόλης).
Εάν υπάρχουν άλλα προβλήματα υγείας που δυσχεραίνονται με την κατανάλωση αλκοόλ, όπως ηπατίτιδα ή παγκρεατίτιδα, η αποφυγή κατανάλωσης ίσως είναι απαραίτητη. Γυναίκες που σκοπεύουν να μείνουν έγκυες, κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και κατά το θηλασμό θα πρέπει να αποφεύγουν το αλκοόλ. Επίσης, ίσως χρειαστεί μείωση της πρόσληψης αλκοόλ σε περιπτώσεις όπως παχυσαρκία, κακή ρύθμιση διαβήτη, υπέρταση, αυξημένα τριγλυκερίδια και ύπαρξη επιπλοκών.
Πως επηρεάζει το αλκοόλ τα επίπεδα σακχάρου;
Φυσιολογικά, όταν το σάκχαρό μας είναι χαμηλό, το συκώτι απελευθερώνει την αποθηκευμένη γλυκόζη στην κυκλοφορία για να κρατήσει τo επίπεδο του σακχάρου σταθερά. Ωστόσο, όταν πίνουμε αλκοόλ το συκώτι δεν απελευθερώνει με τον ίδιο ρυθμό τη γλυκόζη στην κυκλοφορία. Πιο συγκεκριμένα, το αλκοόλ εμποδίζει τη διαδικασία της γλυκονεογένεσης που λαμβάνει χώρα στο συκώτι, δηλαδή της παραγωγής γλυκόζης από υποστρώματα, όπως το γαλακτικό οξύ, η γλυκερόλη και η αλανίνη. Οι δράσεις αυτές, μάλιστα, έχουν δοσο-εξαρτώμενο χαρακτήρα με αποτέλεσμα η υπογλυκαιμία να είναι πιο έντονη όσο περισσότερο αλκοόλ έχει καταναλωθεί. Έτσι, έχουμε αυξημένη πιθανό-
τητα για υπογλυκαιμία. Το αλκοόλ, επίσης, μειώνει την ικανότητά μας να αναγνωρίζουμε τα συμπτώματα της υπογλυκαιμίας, κάνοντας πιο δύσκολη την αντιμετώπισή της.
Διαφορετικά αλκοολούχα ποτά έχουν διαφορετική επίδραση στο σάκχαρό μας, η οποία εξαρτάται από την περιεκτικότητα του ποτού σε αλκοόλ, τη συνολική κατανάλωση, τη ρύθμιση του διαβήτη κ.ά. Ένα μόνο αλκοολούχο ποτό (ένα μπουκάλι μπύρας 330 ml, μεσαίο ποτήρι κρασί) μπορεί να μην έχει τεράστια επίδραση στο συνολικό σάκχαρο στο αίμα μας. Εάν καταναλώσουμε περισσότερα από ένα ποτά, αναμένεται αρχικά μια αύξηση των επιπέδων σακχάρου εξαιτίας της περιεκτικότητας του ποτού σε υδατάνθρακες.
Συνήθως οι μπύρες, τα κρασιά, τα σέρι και τα λικέρ προκαλούν αυτό το αποτέλεσμα. Εάν καταναλώσουμε παραπάνω από ένα από αυτά τα ποτά, μπορεί να δούμε μια αύξηση του σακχάρου στο αίμα ακολουθούμενη από μια σταθερή πτώση μερικές ώρες αργότερα, συχνά ενώ κοιμόμαστε. Κάθε άτομο θα έχει μια ελαφρώς διαφορετική αντίδραση στα αλκοολούχα ποτά, οπότε είναι σημαντικό να ελέγξουμε πώς ανταποκρίνεται το σώμα μας σε αυτό.
Είναι σημαντικό να προσέχουμε ορισμένα σημεία εάν παίρνουμε αντιδιαβητικά δισκία ή ινσουλίνη για να μειώσουμε την πιθανότητα εμφάνισης υπογλυκαιμίας.
ò
ò
ò
Ποιο ποτό είναι καλύτερο;
Καλύτερο είναι να αποφεύγουμε τα γλυκά ποτά, όπως τα λικέρ, τα κοκτέιλ που περιέχουν μεγάλες ποσότητες ζάχαρης και τα ποτά που περιέχουν αναψυκτικά. Τέτοιου είδους επιλογές θα αυξήσουν κατά πολύ και απότομα το σάκχαρο.
Εξαιρετικές επιλογές αποτελούν το κρασί, ιδανικά ξηρό, καθώς και τα ποτά με αναψυκτικά χωρίς ζάχαρη. Η μπύρα και το ημίγλυκο κρασί αν και δεν περιέχουν τόσο αλκοόλ, περιέχουν υδατάνθρακες, όπου σε μεγάλες ποσότητες μπορεί να αυξήσουν τα επίπεδα του σακχάρου μας.
Συμπερασματικά, με τη σωστή διαχείριση και μέτρο, το αλκοόλ μπορεί να υπάρχει στη ζωή ενός ατόμου με διαβήτη χωρίς επιμέρους προβλήματα!
Το Φυσικό Μεταλλικό Νερό ΘΕΟΝΗ, το πιο βραβευμένο ελληνικό νερό με 23 διεθνή βραβεία ποιότητας, είναι το μοναδικό Ελληνικό φυσικό μεταλλικό νερό που αναβλύζει από φυσική πηγή (Πηγή Γκούρα), σε υψόμετρο 1100μ, στην οροσειρά των Αγράφων του Νομού Καρδίτσας. Το παρθένο δάσος, και γενικότερα η ευρύτερη φύση που περικλείει την περιοχή, προσδίδει και διασφαλίζει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του νερού ΘΕΟΝΗ ως προς την υψηλή ποιότητα και την ιδιαίτερη γεύση. Περνώντας αναλυτικά στα φυσικά ποιοτικά χαρακτηριστικά του, το ΘΕΟΝΗ διακρίνεται για το pH του με τιμή 8. Το pH8 καθιστά ένα φυσικό μεταλλικό νερό να είναι αλκαλικό και να προσφέρει πολλαπλά οφέλη στον οργανισμό. Έχει σχετικά χαμηλή σκληρότητα και χαμηλή περιεκτικότητα σε Νάτριο, όπως επίσης και χαμηλές συγκεντρώσεις σε Νιτρώδη/Νιτρικά. Περιέχει ασβέστιο και διαθέτει μία εξαιρετική σύνθεση σε ανόργανα μεταλλικά άλατα, τα οποία προσδίδουν στο νερό μοναδική γεύση. Η διατήρηση της υγιεινής σε όλα τα μέρη του εργοστασίου προγραμματίζεται και τηρείται από εξειδικευμένο προσωπικό και πιστοποιείται από διεθνή πρότυπα ποιότητας και ασφάλειας τροφίμου. Αυτά διασφαλίζουν ότι το νερό, από την πηγή έως και την εμφιάλωση, διατηρεί τα φυσικά του οφέλη και την άριστη ποιότητα του.
ΆΗΒ ΓΚΡΟΥΠ Ά.Ε.
Βατσουνιά Μουζακίου, 43060 Καρδίτσα Τ 24450-61200
www.theoni-water.gr
1
210 6520062 www.meodigotodiaviti.gr
5
Α NAME, A HISTORY, A FUTURE.Α NAME, A HISTORY, A FUTURE.
Η εταιρεία Πετσιάβας είναι μία από τις πιο ισχυρές Η εταιρεία Πετσιάβας είναι μία από τις πιο ισχυρές και ιστορικές εταιρείες στην Ελλάδα. Από την και ιστορικές εταιρείες στην Ελλάδα. Από την ίδρυσή μας, το 1920, στόχος και δέσμευσή μας είναι ίδρυσή μας, το 1920, στόχος και δέσμευσή μας είναι να στεκόμαστε δίπλα στον άνθρωπο ακολουθώντας να στεκόμαστε δίπλα στον άνθρωπο ακολουθώντας πάντα την ίδια φιλοσοφία της σκληρής δουλειάς, πάντα την ίδια φιλοσοφία της σκληρής δουλειάς, της καινοτομίας και της αποτελεσματικότητας. της καινοτομίας και της αποτελεσματικότητας. Με συνεχή παρουσία στην φαρμακευτική αγορά Με συνεχή παρουσία στην φαρμακευτική αγορά και με εμπειρία 40 ετών στην αντιμετώπιση του και με εμπειρία 40 ετών στην αντιμετώπιση του Διαβήτη, είμαστε δίπλα στον Έλληνα Ασθενή Διαβήτη, είμαστε δίπλα στον Έλληνα Ασθενή προσφέροντας υπεύθυνα καλύτερη ποιότητα ζωής. προσφέροντας υπεύθυνα καλύτερη ποιότητα ζωής.
Αγ . Αναργύρων 21, Ν. Κηφισιά, 14564 ΑΘΗΝΑ Αγ . Αναργύρων 21, Ν. Κηφισιά, 14564 ΑΘΗΝΑ Τ: 210 6202301, Φ: 210 8077079 Τ: 210 6202301, Φ: 210 8077079 E: info@petsiavas.gr E: info@petsiavas.gr Αθηνάς 15, Ιωνία, 57008 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ Αθηνάς 15, Ιωνία, 57008 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ T: 2310 722600, Φ: 2310 722669 T: 2310 722600, Φ: 2310 722669
