NEVO 3 OROFOI sel_DD_Layout 1 05/04/2017 2:24 ΜΜ Page 5
ΕΣΚΟΛ ΝΕΒΟ
ΤΡΕΙΣ ΟΡΟΦΟΙ c
Μυθιστόρημα ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΑΠΟ ΤΑ ΕΒΡΑΪΚΑ
ΛΟΥΙΖΑ ΜΙΖΑΝ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ
NEVO 3 OROFOI sel_DD_Layout 1 05/04/2017 2:24 ΜΜ Page 6
H παρούσα έκδοση πραγματοποιήθηκε με την οικονομική ενίσχυση του Ινστιτούτου Γκαίτε, που χρηματοδοτείται από το Γερμανικό Υπουργείο Εξωτερικών Υποθέσεων. ΤΙΤΛΟΣ ΠΡΩΤΟΤΥΠΟΥ:
,
Copyright by Eshkol Nevo Published by arrangement with The Institute for the Translation of Hebrew Literature © Copyright για την ελληνική γλώσσα Εκδόσεις Καστανιώτη Α.Ε., Αθήνα 2016 ©
Έτος 1ης έκδοσης: 2017 Aπαγορεύεται η αναδημοσίευση ή αναπαραγωγή του παρόντος έργου στο σύνολό του ή τμημάτων του με οποιονδήποτε τρόπο, καθώς και η μετάφραση ή διασκευή του ή εκμετάλλευσή του με οποιονδήποτε τρόπο αναπαραγωγής έργου λόγου ή τέχνης, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 2121/1993 και της Διεθνούς Σύμβασης Βέρνης-Παρισιού, που κυρώθηκε με το ν. 100/1975. Επίσης απαγορεύεται η αναπαραγωγή της στοιχειοθεσίας, σελιδοποίησης, εξωφύλλου και γενικότερα της όλης αισθητικής εμφάνισης του βιβλίου, με φωτοτυπικές, ηλεκτρονικές ή οποιεσδήποτε άλλες μεθόδους, σύμφωνα με το άρθρο 51 του ν. 2121/1993.
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ Α.Ε. Ζαλόγγου 11, 106 78 Αθήνα % 210-330.12.08 – 210-330.13.27 FAX: 210-384.24.31
e-mail: info@kastaniotis.com www.kastaniotis.com ISBN 978-960-03-6193-3
NEVO 3 OROFOI sel_DD_Layout 1 05/04/2017 2:24 ΜΜ Page 7
Στον αδελφό μου Νόαμ
NEVO 3 OROFOI sel_DD_Layout 1 05/04/2017 2:24 ΜΜ Page 8
NEVO 3 OROFOI sel_DD_Layout 1 05/04/2017 2:24 ΜΜ Page 9
ΠΡΩΤΟΣ ΟΡΟΦΟΣ
NEVO 3 OROFOI sel_DD_Layout 1 05/04/2017 2:24 ΜΜ Page 10
NEVO 3 OROFOI sel_DD_Layout 1 05/04/2017 2:24 ΜΜ Page 11
ΚΕIΝΟ ΠΟΥ ΠΡΟΣΠΑθΩ ΝΑ ΣΟΥ ΠΩ ΕIΝΑΙ ΠΩΣ ΠEΡΑ ΑΠO ΤΗΝ
11
Ε
έκπληξη υπήρχε κάτι ακόμα για το οποίο η Αγιέλετ κι εγώ δεν τολμούσαμε να μιλήσουμε, το γεγονός δηλαδή πως ως ένα σημείο το ξέραμε –και για να ξέρεις, εγώ το ήξερα– πως μπορούσε να συμβεί. Τα σημάδια ήταν ανέκαθεν εκεί, αλλά προτιμούσα να τα αγνοώ. Υπάρχει μεγαλύτερη ευκολία από το να σου κρατούν την κόρη οι γείτονες; Για σκέψου το. Πέντε λεπτά πριν φύγεις απλά την αρπάζεις, όπως είναι, δίχως τσάντες, δίχως καρότσια, χτυπάς την απέναντι πόρτα κι αυτό ήταν. Αυτή είναι ευτυχής που πηγαίνει στο σπίτι τους. Εκείνοι είναι ευτυχείς που την έχουν. Κι εσύ είσαι ευτυχής που είσαι ελεύθερος ν’ ασχοληθείς με τις δουλειές σου. Άσε που έρχεται φθηνότερα από μια κανονική μπέιμπι σίτερ. Ίσως δεν είναι ωραίο να μιλάμε για τέτοια πράγματα, αλλά δεν έχω κουράγιο για λογοκρισίες, πολύ απλά θα σου διηγηθώ τα πάντα, κι εσύ θα μου υποσχεθείς πως δεν θα τα βάλεις σε κάποιο από τα βιβλία σου, εντάξει; Ένα τέτοιο ζευγάρι συνταξιούχων δεν έχει ιδέα πόσο κοστίζει μια ώρα μπέιμπι σίτινγκ στην ελεύθερη αγορά. Δεν μετέχουν στο δίκτυο ενημέρωσης των μπέιμπι σίτερ. Πράγμα που σημαίνει πως μπορείς να ορίσεις όποια τιμή σού έρθει. Κι έτσι την ορίσαμε. Είκοσι σέκελ την ώρα. Στο μεταξύ η μέση τιμή στην περιοχή μας σκαρφάλωσε στα σαράντα, κι εμείς παραμείναμε στα είκοσι. Πού και πού η Αγιέλετ μού θύμιζε, πρέπει να τους το αυξήσουμε, ξέρεις. Κι εγώ έλεγα, ναι, σίγουρα, θα τους το αυξήσουμε.
12
NEVO 3 OROFOI sel_DD_Layout 1 05/04/2017 2:24 ΜΜ Page 12
Παραμείναμε όμως στα είκοσι. Κι εκείνοι δεν έλεγαν τίποτα. Άνθρωποι εκλεπτυσμένοι, όπως όλοι οι Εβραίοι γερμανικής καταγωγής, αυτός τριγυρίζει στο σπίτι με κοστούμι και γραβάτα, αυτή είναι δασκάλα πιάνου σε ωδείο, μιλάει χρησιμοποιώντας τις πιο ευγενικές εκφράσεις. Ακόμα κι αν ήθελαν να πουν κάτι, η δυτικότροπη αξιοπρέπειά τους δεν τους το επέτρεπε. Κι εμείς μονολογούσαμε, εντάξει, μπορεί να μην το λέγαμε δυνατά, αλλά το σκεφτόμασταν: τι τους μένει πλέον στην πληκτική ζωή τους; θα έπρεπε να μας λένε κι ευχαριστώ. Εκείνοι θα έπρεπε να μας πληρώνουν για το πλεονέκτημα να βρίσκονται με την Όφρι. Δεν θυμάμαι πόσων χρονών ήταν την πρώτη φορά που τους την αφήσαμε, ήταν όμως σε αρκετά μικρή ηλικία. Πόσος καιρός χρειάζεται για να κοιμηθείς με μια γυναίκα που έχει γεννήσει; Ένας μήνας; Ενάμισης μήνας; Από εκεί άρχισε. Από τo ζήτημα του σεξ. Στον τελευταίο μήνα της εγκυμοσύνης η Αγιέλετ είχε ήδη τοξιναιμία. Και δεν ήταν δυνατόν να την αγγίξεις. Ένα μήνα μετά τη γέννα είχε ακόμα αίμα. Κι εγώ, εγώ ήμουν ξαναμμένος στο έπακρο από το πολύ χαρμάνιασμα. Τέτοιο πράγμα δεν μου είχε συμβεί ποτέ στη ζωή μου, στη μέση μιας συνάντησης μπορούσα να κοιτάζω χάσκοντας μια πελάτισσα και να σκέφτομαι πως την αρπάζω, τη χώνω στην τουαλέτα και της σκίζω τα ρούχα. Και γεγονός είναι πως οι γυναίκες την πιάνουν αυτή την πείνα. Πολλές μου την έπεσαν εκείνη την περίοδο. Πάρα πολλές. Και δεν είμαι και κανένας Μπραντ Πιτ. Έλαβα ένα μήνυμα από τη γυμνάστρια του σπίνινγκ που δεν θα το πιστεύεις. Με την πρώτη ευκαιρία θα σ’ το δείξω. Αλλά κρατήθηκα. Δάγκωσα με δύναμη τα χείλη, και η Αγιέλετ από τη μεριά της το εκτίμησε. Δεν είπε «το εκτιμώ», δεν θα πει ποτέ κάτι τέτοιο. Συνεχώς όμως μου έλεγε: μου λείπει το άγγιγμά σου, μου λείπει όπως σου λείπει και σένα. Κι ένα βράδυ μού πρότεινε: ας την αφήσουμε στο σπίτι του Χέρμαν και της Ρουτ για λίγα λεπτά. Κι έσυρε το δάχτυλό της στον ώμο μου, έτσι απαλά. Είναι ένα σινιάλο μεταξύ μας. Ήταν δική της ιδέα. Είμαι απόλυτος σε αυτό. Η Αγιέλετ πή-
ρε την πρωτοβουλία την πρώτη φορά. Πήγαμε μαζί και τους χτυπήσαμε την πόρτα και ρωτήσαμε αν μπορούσαν να κρατήσουν την Όφρι για μερικά λεπτά. Πιστεύω πως κατάλαβαν ακριβώς τι συνέβαινε. Ποια ήταν η βιάση. Είναι από εκείνα τα παλιά ζευγάρια που υπάρχει ακόμα φλόγα ανάμεσά τους. Ο Χέρμαν είναι ψηλός, ευθυτενής. Μοιάζει με Γερμανό καγκελάριο. Και η Ρουτ έχει άσπρα μαλλιά, μακριά, πιασμένα πάντα αλογοουρά, κάτι που την κάνει να μοιάζει περισσότερο με γυναίκα παρά με γριά. Ρώτησε την Αγιέλετ πότε είχε φάει η Όφρι για τελευταία φορά, και η Αγιέλετ είπε πως δεν θα πρέπει να πεινάει και, όπως και να ’χει, είναι για λίγα μόνο λεπτά. Ρώτησε αν είχε πιπίλα και ζήτησε να της αφήσουμε και μια πάνα, για καλό και για κακό. Και τότε ο Χέρμαν άρχισε να κάνει αστείους ήχους στην Όφρι και να της γαργαλάει την κοιλιά με την άκρη της γραβάτας του. Η Όφρι τού χαμογέλασε. Τα χαμόγελα σ’ αυτή την ηλικία είναι ενστικτώδη, δεν είναι αληθινά, το ξέρεις. Και παρ’ όλα αυτά είπα στην Αγιέλετ, κοίτα πώς του χαμογελάει. Και η Ρουτ είπε, τα παιδιά τρελαίνονται για τον Χέρμαν. Η Όφρι δεν ήταν πρόθυμη να πηγαίνει οπουδήποτε, για να καταλάβεις. Ακόμα και με τη γιαγιά της έκλαιγε όταν ήταν μωρό. Μόλις όμως την αφήσαμε στη Ρουτ, γαντζώθηκε πάνω της, ακούμπησε έτσι το κεφάλι της στο στήθος της και τα δαχτυλάκια της έπαιζαν με τα μακριά μαλλιά της. Η Ρουτ είπε, σα, σα, σα, και της χάιδεψε το μάγουλο, και η Αγιέλετ έσκυψε προς τη Ρουτ και είπε στην Όφρι, σε λίγα λεπτά θα είμαστε πίσω, εντάξει, γλύκα; Και η Όφρι την κοίταξε με το ζεστό της βλέμμα και έστρεψε το βλέμμα της σ’ εμένα. Και φάνηκε πως θα έβαζε τα κλάματα. Όμως όχι. Χώθηκε μόνο πιο βαθιά στο στήθος της Ρουτ, η οποία είπε, σας παρακαλώ, κάντε μου τη χάρη, μην ανησυχείτε καθόλου, έχουμε μεγαλώσει τρία παιδιά και πέντε εγγόνια, και η Αγιέλετ είπε ξανά, είναι μόνο για λίγα λεπτά, κι έδωσε ένα τελευταίο χάδι στην Όφρι, στο μάγουλο. Με το που έκλεισε η πόρτα του διαμερίσματος της έπιασα
13
NEVO 3 OROFOI sel_DD_Layout 1 05/04/2017 2:24 ΜΜ Page 13
14
NEVO 3 OROFOI sel_DD_Layout 1 05/04/2017 2:24 ΜΜ Page 14
τον κώλο, εκείνη όμως πάγωσε και είπε, μια στιγμή, δεν ακούς κλάμα; Σταματήσαμε και στήσαμε αυτί, εκτός όμως από τους συνηθισμένους ήχους από σύρσιμο επίπλων στο σπίτι της χήρας που μένει από πάνω μας, δεν ακούγαμε τίποτα. Περιμέναμε λίγα λεπτά ακόμα, για παν ενδεχόμενο, και στο τέλος η Αγιέλετ μού πήρε το χέρι και είπε, μόνο σε παρακαλώ, χωρίς προκαταρκτικά, έτσι; Και με τράβηξε πίσω της στην κρεβατοκάμαρα. Τα εγγόνια του Χέρμαν και της Ρουτ είναι σκορπισμένα σε όλο τον κόσμο. Δύο στη Βιέννη. Δύο στο Πάλο Άλτο. Και η μεγάλη ζει με τη μητέρα της στο Παρίσι κι έρχεται για επίσκεψη κάθε καλοκαίρι και τρελαίνει τους νεαρούς της γειτονιάς με τα καυτά μίνι της και το μαυρισμένο δέρμα και τα πράσινα μάτια. Την περιμένουν κάτω από το κτήριο σαν ξαναμμένα γατιά, κι εκείνη παίζει μαζί τους. Τους αγγίζει έτσι, με το χέρι, ενώ μιλάνε, δεν αφήνει όμως εκείνους να την αγγίξουν. Γαλλιδούλα. Ήδη φοράει τακούνια. Βάζει άρωμα για μεγάλες. Το περασμένο καλοκαίρι η Ρουτ την έστειλε να μας ζητήσει αυγά και της άνοιξα την πόρτα χωρίς μπλούζα, και τότε μου είπε με γαλλική προφορά, κύριε Αρνό, βάλτε μια μπλούζα, δεν είναι ωραίο μπροστά σε μια κυρία, και χαχάνισε μ’ ένα γέλιο, παρτσακλό. Της έφερα τα αυγά χωρίς να γελάσω και σκέφτηκα πως φαίνεται ότι δεν έχει πατέρα αυτή η σουρλουλού. Πως αν ήμουν μπαμπάς της θα της έλεγα να τα βγάλει αυτά τα μίνι. Άσ’ το όμως, θα φτάσουμε και σ’ αυτήν. Και τα άλλα εγγόνια του Χέρμαν και της Ρουτ έρχονται να τους επισκεφθούν μια-δυο φορές τον χρόνο. Και τότε το σπίτι τους, απ’ όπου συνήθως δεν ακούγεται τίποτα εκτός από τους ήχους του πιάνου και το σήμα του γερμανικού συνδρομητικού καναλιού, αποκτά ξαφνικά θόρυβο και ζωή. Ο Χέρμαν κατασκευάζει για χάρη τους διάφορα παιχνίδια στον κήπο. Πριν τη σύνταξη δούλευε στην αεροπορική βιομηχανία, έχει λοιπόν κλίση σ’ αυτά τα πράγματα. Τους φτιάχνει κούνιες και τσουλήθρες και σκάλες και κατασκευάζει αεροπλανάκια τα οποία τίθενται
σε λειτουργία με τηλεχειριστήρια. Αν είναι καλοκαίρι, τους βγάζει από την αποθήκη μια πισίνα. Τεράστια, από σκληρό πλαστικό. Και μέσα στην πισίνα στήνει έναν αεροδιάδρομο πάνω στον οποίο καλούνται να προσπαθήσουν να προσγειώσουν τα αερομοντέλα. Ύστερα πετάει έξω τον αεροδιάδρομο και βάζουν τα μαγιό τους και μπαίνουν στην πισίνα και πιτσιλούν το ένα το άλλο. Χωρίς τρέλες όμως. Παιδιά με τρόπους. Όχι από εδώ. Τρώνε με μαχαίρι και πιρούνι. Σε χαιρετούν στις σκάλες. Όταν τα εγγόνια τους επιστρέφουν πίσω στις χώρες τους, ο Χέρμαν και η Ρουτ παθαίνουν κατάθλιψη. Είναι κι αυτό μια ρουτίνα. Μια μέρα μετά την αναχώρηση η πόρτα τους είναι κλειδωμένη και ξέρεις καλά πως δεν πρέπει να τη χτυπήσεις. Πράγμα ανεξήγητο, είναι λες και αποκτά η πόρτα ένα βάρος που σου λέει: όχι τώρα. Δυο μέρες αφού φύγουν τα εγγόνια εκείνοι τελικά μας χτυπούν την πόρτα και λένε πως αν θέλουμε μπορούμε να τους πάμε την Όφρι. Ο Χέρμαν λέει στην Όφρι, δώσε φιλάκι στον Χέρμαν. Και σκύβει στο ύψος της και της γυρίζει το μάγουλο. Εκείνη τον φιλάει προσεκτικά, για μην τσιμπηθεί από τα γένια του. Και η Ρουτ λέει στη Αγιέλετ, ακόμα και για λίγο. Χωρίς λεφτά. Και προσθέτει χαμηλόφωνα, σχεδόν ψιθυριστά, είναι τόσο δύσκολο για τον Χέρμαν όταν φεύγουν τα εγγόνια μας. Δυο μέρες τώρα δεν κοιμάται, δεν τρώει, δεν ξυρίζεται. Δεν ξέρω τι να τον κάνω. Το θέμα του φιλιού, για παράδειγμα. Όταν σου είπα πριν πως υπήρχαν σημάδια, εννοούσα κάτι τέτοια. Άρχισε ζητώντας από την Όφρι ένα φιλάκι με το που έφτανε στο σπίτι τους. Όταν τους αποχωριζόταν, δυο φιλιά. Ένα σε κάθε μάγουλο. Τον τελευταίο χρόνο όμως μπορούσε ν’ ανοίξει ξαφνικά την πόρτα έτσι απλά, όταν κατεβαίναμε τις σκάλες για να φύγουμε ή όταν επιστρέφαμε σπίτι, να σκύψει και να της πει, ε, Όφρι, δώσε στον Χέρμαν φιλάκι. Τώρα που σ’ τα λέω μου ’ρχεται να πεθάνω: κάνει κάτι πιο πολύ μπαμ από αυτό; Εμείς όμως δεν θέλαμε να δούμε το μπαμ,
15
NEVO 3 OROFOI sel_DD_Layout 1 05/04/2017 2:24 ΜΜ Page 15
NEVO 3 OROFOI sel_DD_Layout 1 05/04/2017 2:24 ΜΜ Page 16
16
αυτό προσπαθώ να σου πω. Η μαμά της Αγιέλετ δεν είναι από τους ανθρώπους που θα ήθελες να τους αφήσεις μόνους με παιδιά. Οι γονείς μου συνταξιοδοτήθηκαν και πήγαιναν ταξίδια στο εξωτερικό όλη την ώρα. Μακρινά ταξίδια. Νότια Αμερική. Κίνα. θυμήθηκαν ξαφνικά να γίνουν mochileros.* Και τότε ακριβώς η Αγιέλι γέννησε. Και παρουσιάστηκε εκείνη η επιπλοκή στις αναπνευστικές οδούς. Περάσαμε εβδομάδες ολόκληρες στο νοσοκομείο Σνάιντερ δίπλα στο κρεβάτι της, κάναμε βάρδιες, η Αγιέλετ κι εγώ, και όποιος είχε βάρδια απαγορευόταν να κοιμηθεί, γιατί ακριβώς το δευτερόλεπτο που θα έκλεινε το μάτι εκείνη μπορούσε να σταματήσει ν’ αναπνέει, και από τη βάρδια τρέχεις στη δουλειά, δεν υπάρχει καν χρόνος να περάσεις από το σπίτι για ν’ αλλάξεις ρούχα. Δεν ψάχνω δικαιολογίες, λέω μόνο πως εξαρτιόμασταν από τον Χέρμαν και τη Ρούτι ολοένα και περισσότερο. Το απόγευμα, το βράδυ, τα Σαββατοκύριακα. Μερικές φορές τούς αφήναμε την Όφρι μόνο για μισή ώρα. Άλλοτε για μισή μέρα. θυμήθηκα ξαφνικά –τι περίεργο, το είχα εντελώς ξεχάσει– ένα πρωινό, που η Αγιέλετ ήρθε να με αντικαταστήσει στην πρωινή βάρδια στο Σνάιντερ, μου διηγήθηκε ένα όνειρο που είχε δει τη νύχτα: οι δυο μας περιμένουμε έξω από το χειρουργείο. Το κορίτσι όμως που εγχειρείται, το κορίτσι που βρίσκεται σε κίνδυνο, είναι η Όφρι και όχι η Γιαέλι. Και δεν είναι επτά χρονών στο όνειρο, αλλά ενός. Και ο χειρουργός, αυτός που βγαίνει από το χειρουργείο για να μας ενημερώσει για τα αποτελέσματα, είναι ο Χέρμαν. Μόνο που αντί για την ποδιά των γιατρών φοράει την ποδιά των ασθενών, αυτή που είναι ανοικτή από πίσω. Εκείνη δεν βλέπει το άνοιγμα στο όνειρο. Ξέρει πως υπάρχει. Και ο Χέρμαν ακουμπάει το δάχτυλο ανάμεσα στα φρύδια του και της λέει, η Όφρι θα ζήσει. Κι εκείνη εκπλήσ* Ισπανικά στο κείμενο: οι ταξιδιώτες που γυρίζουν τον κόσμο μ’ ένα σακίδιο στην πλάτη. (Σ.τ.Μ.)
σεται που της μιλάει για την Όφρι και όχι τη Γιαέλι, αλλά δεν θέλει να ρωτήσει για να μην καταστρέψει την ανακούφιση. Δεν της εξήγησα το όνειρο. Από πού κι ως πού; Όταν είχαμε αρχίσει να βγαίνουμε, στη Χάιφα, προσπάθησα κάποτε να της εξηγήσω ένα όνειρο και μου είπε πως είμαι πολύ κακός σ’ αυτό και να αρκεστώ στο να ακούω. Ακόμα όμως κι αν της το εξηγούσα, δεν θα το συνέδεα με όσα συνέβησαν την επόμενη χρονιά. Σίγουρα θα της έλεγα κάτι σαν: μπορεί να προτιμάς στο όνειρο, μόνο στο όνειρο, να είναι η Όφρι άρρωστη, επειδή είναι πιο δυνατή, άρα έχει περισσότερες πιθανότητες να αντεπεξέλθει σε αυτό. Έτσι είναι. Όσο δεν έχεις δεύτερη κόρη δεν καταλαβαίνεις την πρώτη σου κόρη. Χάρη στη Γιαέλι καταλάβαμε πόσο ξεχωριστή είναι η Όφρι. Πόσο σπάνια είναι αυτή η ηρεμία της. Η δύναμη του χαρακτήρα της. Όλες οι νηπιαγωγοί και οι δασκάλες μάς έλεγαν πάντα πως το κορίτσι είναι πολύ ώριμο για την ηλικία της. Εμείς όμως έπρεπε να περάσουμε από τη Γιαέλι, απ’ όλα της τα δράματα, για να καταλάβουμε για ποιο πράγμα μάς μιλούσαν. θα σου πω κάτι που θα σου φανεί κακό, αλλά δεν με νοιάζει: κατά κάποιον τρόπο, θα ήταν πιο εύκολο αν αυτό που συνέβη είχε συμβεί με τη Γιαέλι. Μ’ αυτήν όλα είναι απλά: όταν είναι λυπημένη κλαίει· όταν είναι απογοητευμένη πέφτει στο πάτωμα και τσιρίζει. Η Όφρι δεν τσιρίζει. Απορροφά. Σταθμίζει. Ζυγιάζει μόνη της τα πράγματα. Και δεν έχεις ιδέα τι γίνεται μέσα της. Κάποιες φορές μονάχα, στο τέλος, απελευθερώνει μερικές κουβέντες μετρημένες. Κι ύστερα συνεχίζει να παρακολουθεί τον κόσμο, να αφομοιώνει όλα όσα μπορεί. Παιδίραντάρ, τι να σου πω. Όταν ήταν μικρή, ένιωθε τους καβγάδες μας με την Αγιέλετ μόνο από την ενέργεια μέσα στο δωμάτιο, και στεκόταν ανάμεσά μας κι έλεγε, μπαμπά, μην τσακώνεστε. Αυτή επίσης ήταν η πρώτη που κατάλαβε πως κάτι δεν πήγαινε καλά με τον Χέρμαν. Πριν ακόμα και από τη Ρουτ. Μια
2 – Τρεις όροφοι
17
NEVO 3 OROFOI sel_DD_Layout 1 05/04/2017 2:24 ΜΜ Page 17
18
NEVO 3 OROFOI sel_DD_Layout 1 05/04/2017 2:24 ΜΜ Page 18
μέρα γύρισε από το σπίτι τους και είπε, ο Χέρμαν χάλασε. Τι εννοείς χάλασε; Συνεχώς ξεχνάει πράγματα. Τι πράγματα; Πού αφήνει τα γυαλιά του, από πού βγαίνουν στον κήπο, το όνομά του. Μήπως παίζει μαζί σου, Οφρίκι; Μήπως είναι κάποιο παιχνίδι; Όχι, μπαμπά, χάλασε. Λίγες μέρες αργότερα μας χτύπησαν την πόρτα το βράδυ. Και οι δυο. Ο Χέρμαν πλησίασε κατευθείαν την Όφρι, της ζήτησε φιλί και μετά στάθηκε στα τέσσερα για ν’ ανέβει εκείνη επάνω του και να την κάνει βόλτα γύρω γύρω στο σαλόνι. Η Ρουτ πρόσφερε στην Αγιέλετ ένα πιάτο με κομμάτια από την τούρτα κορμό που φτιάχνει και ρώτησε αν μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν το φαξ μας. Πού και πού χρησιμοποιούσαν το φαξ μας ή ζητούσαν από την Αγιέλετ βοήθεια με τον παλιό υπολογιστή τους, που κολλούσε όλη την ώρα. Κι εμείς τους ζητούσαμε γάλα. Ή αυγά. Ή κρεμμύδια. Σ’ εμάς δεν είναι όπως σ’ εσάς στο Τελ Αβίβ, δεν υπάρχουν μέρη ανοιχτά όλο το εικοσιτετράωρο, κι αν μείνεις χωρίς χυμό ντομάτας για τη στραπατσάδα δεν έχει στραπατσάδα. Κι εκείνοι έμεναν μερικές φορές χωρίς λάδι ή ζάχαρη. Αν και λιγότερες απ’ ό,τι εμείς. Δεν υπήρχε ισορροπία, όμως ποτέ δεν μπήκαμε στον κόπο να μετρήσουμε. Αντίθετα. Λέγαμε μέσα μας πως αυτό ήταν το ωραίο. Γείτονες όπως κάποτε. Πριν γίνουν οι άνθρωποι εγωκεντρικοί. θα σου πω και κάτι ακόμα: κάθε φορά που σκεφτόμασταν τα τελευταία χρόνια να μετακομίσουμε σε μεγαλύτερο διαμέρισμα, για να έχει κάθε παιδί το δικό του δωμάτιο και για να έχει η Αγιέλετ έναν φυσιολογικό χώρο εργασίας, ένας από μας, κάθε φορά άλλος, έλεγε, τι θα κάνουμε όμως χωρίς τον Χέρμαν και τη Ρουτ; Κι εκεί τελείωνε το πράγμα. Εκείνη την ημέρα λοιπόν η Ρουτ ήρθε και ζήτησε να χρησιμοποιήσει το φαξ, δεν πήγε όμως κατευθείαν στο γραφείο, όπως πάντα, αλλά στάθηκε στην πόρτα. Τα μαλλιά της, που τα είχε πάντα πιασμένα σε αλογοουρά, ήταν σκόρπια, και περνώντας ανάμεσά τους το χέρι της είπε χαμηλόφωνα, κάτι συμβαίνει στον Χέρμαν. Κάτι δεν πάει καλά μαζί του. Χθες γύρισα α-
πό τη δουλειά και τον βρήκα να τριγυρνάει στον δρόμο, να ρωτάει τους περαστικούς πού μένει. Η Αγιέλετ τη ρώτησε αν ήθελε να πιει κάτι και της πρότεινε να καθίσει, και η Ρουτ αναστέναξε και κάθισε. Ο Χέρμαν συνέχισε να καλπάζει με την Όφρι στο σαλόνι. Κι εγώ πήρα τη Γιαέλι αγκαλιά για να μπορέσει η Αγιέλετ να φτιάξει στη Ρουτ έναν δυνατό σκούρο καφέ με γάλα. Η Ρουτ είπε, όλες αυτές οι ώρες που είναι μόνος στο σπίτι δεν του κάνουν καλό, κι η Αγιέλετ είπε, μπορεί να τρελαθεί κανείς όταν βρίσκεται στο σπίτι μόνος του όλη μέρα, κι εγώ είπα, ναι, αυτό με σκότωνε όταν δούλευα από το σπίτι. Και η Ρουτ είπε, τι να κάνω όμως αφού πρέπει να συνεχίσω να διδάσκω, η σύνταξή του δεν μας αρκεί. Για πες μου, τη ρώτησα, εμείς δεν σας χρωστάμε χρήματα; Στο μεταξύ ο Χέρμαν κάθισε στον καναπέ μας, άρπαξε την Όφρι και την κάθισε πάνω στα πόδια του λέγοντας τραγουδιστά «Χόπε χόπε ράιτερ», γερμανικό πρόσταγμα στα άλογα. Εκείνη φώναζε από χαρά. Και σκέφτηκα πως ήταν λίγο μεγάλη για παιχνίδια τέτοιου είδους. Λίγο μεγάλη για να είναι πάνω στα πόδια του, για να βάζει τα χέρια του στους γοφούς της. Και η Ρουτ είπε, αφήστε τις βλακείες, όποτε έχετε μας τα δίνετε. Η κόρη σας είναι πηγή ευτυχίας για τον Χέρμαν. Κι αυτό είναι το σπουδαιότερο, ειδικά τώρα. Η Αγιέλετ τής είπε, πιες τον καφέ σου, και η Ρουτ σταμάτησε για να καταπιεί κι ύστερα συνέχισε: ήταν το ομορφότερο αγόρι του κιμπούτς. Αυτά τα μάτια του. Γκριζογάλανα. Σαν της γάτας. Με το μαύρισμα του Ισραήλ. Εγώ ήμουν καινούργια. Έφτασα κατευθείαν από το πλοίο. Όταν είδαν πως δεν σταματούσα να τον κοιτάζω με προειδοποίησαν: αυτός αλλάζει τα κορίτσια σαν τα πουκάμισα. Και μόνο ένα πράγμα τον ενδιαφέρει με τα κορίτσια. Εμένα όμως δεν μ’ ένοιαζαν όσα έλεγαν για τον Χέρμαν. Σκεφτόμουν: καλά, είναι έτσι επειδή δεν γνώρισε ακόμα εμένα!
19
NEVO 3 OROFOI sel_DD_Layout 1 05/04/2017 2:24 ΜΜ Page 19
NEVO 3 OROFOI sel_DD_Layout 1 05/04/2017 2:24 ΜΜ Page 20
20
Και λοιπόν, είχες δίκιο; ρώτησε η Αγιέλετ χαμογελώντας. Η Ρουτ κοίταξε τον Χέρμαν και την Όφρι με απόλυτη σοβαρότητα και είπε, είχα δίκιο και άδικο. Και ξαφνικά σιώπησε. Και είπε μια γουλιά από τον καφέ. Και πέρασε ακόμα μια φορά ανάμεσα στα μαλλιά της το μακρύ της δάχτυλο, δάχτυλο πιανίστα. Τότε η Αγιέλετ τής είπε πως αν χρειαζόταν βοήθεια το επόμενο διάστημα εμείς ήμασταν εδώ, κι εγώ πρόσθεσα, μην ντραπείς, πραγματικά. Και η Ρουτ είπε, ευχαριστώ, αληθινά ευχαριστώ, είστε υπέροχοι γείτονες. Εκείνο το βράδυ είπα στην Αγιέλετ, δεν υπάρχει περίπτωση να μείνει η Όφρι μόνη με τον Χέρμαν ξανά. Και η Αγιέλετ είπε, ναι, έχεις δίκιο. Πρέπει επίσης να τους πληρώσουμε. Δεν είναι σωστό να το τραβάμε έτσι. Έχεις μετρητά; Όχι. θα βγάλεις αύριο; Ναι, βέβαια, πόσα τους χρωστάμε ήδη; Δεν ξέρω, πολλά, τουλάχιστον εξακόσια, επτακόσια. Εντάξει, θα βγάλω χίλια. Δεν έβγαλα χίλια την επομένη. Ούτε καν πενήντα. Μια εβδομάδα μετά αφήσαμε την Όφρι ακόμα δυο φορές στην οικογένεια Βολφ. Και τις δυο φορές ήταν για να πάμε τη Γιαέλι για εξετάσεις στο Σνάιντερ. Και τις δυο φορές η Ρουτ ήταν στο σπίτι. Και τις δυο φορές, όταν επιστρέψαμε, δεν υπήρχε τίποτα το περίεργο στο αγκάλιασμα της Όφρι όταν μας είδε. Συνέχισε να μας διηγείται τις βλάβες του Χέρμαν, πώς έβαζε ζάχαρη αντί για αλάτι στην ομελέτα με λουκάνικο, πώς αποπειράθηκε να χρησιμοποιήσει το τηλεχειριστήριο του κλιματιστικού για ν’ ανάψει την τηλεόραση. Φαίνεται πως ο Χέρμαν κατάφερε να την πείσει πως όλα αυτά ήταν ένα παιχνίδι, στο οποίο αυτή, η μικρή, είχε έναν σημαντικό ρόλο: να του θυμίζει τη σωστή σειρά των πραγμάτων, να του φέρνει το σωστό τηλεχειριστήριο, να του δείχνει πού είναι οι γλάστρες που έπρεπε να ποτίσει, να του λέει τι μέρα ήταν. Η Αγιέλετ είπε, she is so innocent. Smart and innocent.* Κι * Αγγλικά στο κείμενο: είναι τόσο αθώα. Έξυπνη και αθώα. (Σ.τ.Μ.)
NEVO 3 OROFOI sel_DD_Layout 1 05/04/2017 2:24 ΜΜ Page 21
* Αγγλικά στο κείμενο: σύντομα δεν θα είναι αθώα πλέον, είναι απλά θέμα χρόνου. (Σ.τ.Μ.) ** Αγγλικά στο κείμενο: στα αγγλικά, μωρό μου. (Σ.τ.Μ.) *** Αγγλικά στο κείμενο: έχει δίκιο, ξέρεις. (Σ.τ.Μ.)
21
εγώ είπα, soon she won’t be innocent any more, it is just a matter of time.* Και η Αγιέλετ –δεν είναι χαζή, το έπιασε κατευθείαν ότι εγώ για μια ακόμα φορά οδηγούσα τη συζήτηση στο θέμα «να κάνουμε κι άλλο παιδί»– είπε, ξέχνα το, Αρνόν. Εκτός κι αν μείνεις έγκυος εσύ. Κι εγώ είπα, English, baby,** και η Όφρι είπε, μαμά, σε καλό σου, οι άντρες δεν μπορούν να μείνουν έγκυοι. Και η Αγιέλετ είπε, εγώ δεν είμαι φιλενάδα σου, Όφρι, μη μου μιλάς εμένα μ’ αυτό το ύφος, και η Όφρι είπε, τι θέλεις από μένα, γιατί θυμώνεις συνεχώς μαζί μου, κι εγώ είπα, she is right, you know.*** Κι η Αγιέλετ είπε, να μην ανακατεύεσαι. Είναι πολύπλοκα τα πράγματα μεταξύ τους. Ανάμεσα στην Όφρι και την Αγιέλετ. Πάντοτε ήταν. Ίσως όχι την πρώτη χρονιά, όταν η Όφρι ήταν στο βυζί της. Από τη στιγμή όμως που η Όφρι σταμάτησε να θηλάζει κι άρχισε να μιλάει, δημιουργήθηκε μεταξύ τους αυτή η ένταση. Τη μια στιγμή είναι οι καλύτερες φίλες, πίτσι πίτσι, και την επόμενη ορμούν η μια στην άλλη με νύχια αρπακτικού. Και δεν είναι θέμα δύναμης. Η Όφρι είναι δυνατή, πολύ δυνατή, δεν μπορεί όμως να τα βγάλει πέρα με την Αγιέλετ και όλη την αγιελετοσύνη της. Εκείνη το ονομάζει όρια. Το παιδί χρειάζεται όρια. Εγώ όμως από την αρχή αισθάνθηκα πως εδώ υπάρχει κάτι πέρα από αυτό, πως υπάρχει κάποια κακία στον τρόπο που της μιλάει. Ένα είδος κεντριού καλυμμένου καλά με μέλι. Για παράδειγμα, είναι ικανή να της πει: κοίτα πόσες φίλες έρχονται στο σπίτι για τη Γιαέλι. Εσύ κάθεσαι θαμμένη στο κρεβάτι όλη μέρα με τα βιβλία σου, κρίμα δεν είναι, γλυκιά μου; Ή: πιστεύεις πως θα έχεις καταφέρει ως αύριο ν’ αποφασίσεις τι θα φορέσεις, ομορφιά μου;
22
NEVO 3 OROFOI sel_DD_Layout 1 05/04/2017 2:24 ΜΜ Page 22
Ή: γη καλεί Όφρι! Γη καλεί Όφρι! Ακούς καθόλου τι σου λέω;! Ακόμα και τα χαϊδευτικά που της προσδίδει –αστέρι, ονειρική, αμίλητο νερό– εμπεριέχουν κριτική περισσότερο παρά τρυφερότητα. Και μερικές φορές, όταν επιστρέφει από το γραφείο και η Όφρι κάνει κάτι ασυνήθιστο που δεν της αρέσει, ή απλά είναι χαμένη στον κόσμο της και δεν της απαντάει, είναι ικανή πραγματικά να χάσει τον έλεγχο και να πετάξει στο παιδί κουβέντες όπως: είμαι μητέρα σου, άρα είμαι υποχρεωμένη να σε υποφέρω, δεν έχω επιλογή. Άλλος στη θέση μου θα σηκωνόταν απλά και θα έφευγε αν του φερόσουν έτσι. Ή –στη ζωή μου, της το είπε αυτό το πράγμα– τι έχω φταίξει και τιμωρούμαι έτσι μαζί σου; Δεν είναι αυτά που λέει μόνο. Είναι και ο τόνος. Οξύς. Ανελέητος. Γιατί είναι έτσι αυτές οι δυο; Δεν ξέρω. Η Όφρι έχει αργούς ρυθμούς, είναι βυθισμένη μάλλον στις σκέψεις της. Είναι αλήθεια πως μερικές φορές δεν δίνει σημασία όταν της μιλούν. Όταν τη ζορίζουν γίνεται ακόμα χειρότερη. Η Αγιέλετ, αντίθετα, είναι αστραπή. Δεν αντέχει όποιον δεν έχει τον δικό της ρυθμό. Κι έχει επίσης μια μητέρα εντελώς παράλογη. Μπορεί κι αυτό να παίζει τον ρόλο του. Η Αγιέλετ έτρωγε ξύλο από τη μητέρα της όταν ήταν μικρή. Στο αριστοκρατικό Ραμάτ Αβίβ, έτσι; Δεν μιλάμε για το Λοντ. Στο αριστοκρατικό Ραμάτ Αβίβ η μητέρα της την κοπάναγε με ζώνες και χάρακες. Κι εκεί δεν υπήρχε πατέρας να τις χωρίσει. Αυτό δείχνει, εδώ που τα λέμε, πως ποτέ δεν μπορείς να ξέρεις τι συμβαίνει με τους ανθρώπους πίσω από τις πόρτες. Πριν γεννηθεί η Γιαέλι, η Αγιέλετ κι εγώ τσακωνόμασταν για την ανατροφή της Όφρι. Έλεγε πως εγώ χαλάω το παιδί. Κι εγώ έλεγα, τι χαλάω, το παιδί είναι εντάξει, είναι ένας άγγελος. Όταν μπήκε η Γιαέλι στην εικόνα της οικογένειας, τα πράγματα εξισορρόπησαν κάπως. Ένα τραπέζι στηρίζεται καλύτερα σε τέσσερα πόδια. Ακόμα όμως αισθανόμουν πως ήταν σημαντικό να καιροφυλακτώ προστατεύοντας την Όφρι. Για να
NEVO 3 OROFOI sel_DD_Layout 1 05/04/2017 2:24 ΜΜ Page 23
* Αγγλικά στο κείμενο: θαυμάζουμε το δημιουργικό σας στυλ, που δεν είναι καθόλου δήθεν. Η ατμόσφαιρα που δημιουργείτε κάνει τον κόσμο να θέλει να παραγγείλει ολόκληρο τον κατάλογο. (Σ.τ.Μ.)
23
μην το παρακάνει η Αγιέλετ. Για να μην της προκαλέσει βλάβες που δεν θα μπορούσαν να διορθωθούν αργότερα. θα σου διηγηθώ κάτι που μπορεί να σου φανεί τρομερό. Μετά την επιτυχία του Ταβλίνα δέχτηκα προτάσεις από την Ισπανία και τη Γερμανία να πάω και να σχεδιάσω εκεί εστιατόρια. Δεν μπορείς να φανταστείς τι μηνύματα μου έστελναν. «We admire your no-bullshit style of creativity». «The atmosphere you create makes people want to order the whole menu».* θα σ’ τα δείξω κάποτε. Όπως και να ’χει, τους είπα όχι. Παρόλο που ήταν μια ευκαιρία να βγω και πάλι στην ελεύθερη αγορά. Και μια απίστευτη επαγγελματική πρόκληση. Και ο πραγματικός λόγος που είπα όχι –όχι ο λόγος που είπα στην Αγιέλετ– είναι πως για να σχεδιάσεις ένα εστιατόριο στο εξωτερικό πρέπει να παραμείνεις εκεί για μεγάλο χρονικό διάστημα. Και δεν θεωρούσα σωστό ν’ αφήσω αυτές τις δυο αγριόγατες τόσο καιρό μόνες τους. Καταλαβαίνεις; Αισθανόμουν πάντα μια ιδιαίτερη ευθύνη απέναντι στην Όφρι. Κάτι που κάνει ακόμα χειρότερο αυτό που συνέβη. Για πες μου όμως, μήπως σ’ ενοχλεί που σε φορτώνω με όλα αυτά; Είσαι σίγουρος; Τι κάνεις εσύ; Ούτε που σε ρώτησα. Είδα πως είσαι στα ευπώλητα. Πόσα λεφτά παίρνεις για κάθε βιβλίο; Αυτό είναι όλο; Σε γαμάνε, πίστεψέ με. Να «συνεχίσω την ιστορία»; Για σένα όλα είναι μια ιστορία, έτσι δεν είναι; Κρίμα όμως, για μένα είναι η πραγματική ζωή. Τέλος πάντων. Πού ήμασταν; Τις Δευτέρες έχω διπλό μάθημα σπίνινγκ στο γυμναστήριο. Αρχίζει στις επτά, αλλά πρέπει να πηγαίνεις λίγο νωρίτερα αν θέλεις να βρεις ελεύθερα συγκεκριμένα ποδήλατα. Δεν έχεις κάνει ποτέ σπίνινγκ; Εντάξει, εσύ έχεις καλά γονίδια. Στην οικογένειά μου όλοι οι άντρες
24
NEVO 3 OROFOI sel_DD_Layout 1 05/04/2017 2:24 ΜΜ Page 24
έχουμε παραπανίσια κιλά. Οπότε δεν έχω επιλογή. Πρέπει να προσέχω τον εαυτό μου. Τα ποδήλατα στην αίθουσα του σπίνινγκ είναι τοποθετημένα σε ημικύκλιο απέναντι από τη γυμνάστρια. Αριθμημένα. Εμένα μου αρέσει το νούμερο 4. Είναι το πιο απομακρυσμένο από το κλιματιστικό. Τις Δευτέρες έχουμε κανονίσει να πηγαίνει η Αγιέλετ τη Γιαέλι στο Τελ Αβίβ σ’ ένα μάθημα γιόγκα ειδικό για παιδιά με αναπνευστικά προβλήματα, κι αμέσως μετά από το μάθημα γυρίζει για να μπορέσω να φύγω στις έξι και μισή για το σπίνινγκ. Eκείνη την ημέρα έμπλεξαν στην κίνηση. Η Αγιέλετ τηλεφώνησε από τον δρόμο και είπε πως θ’ αργούσαν λίγο. Της είπα, να πας από το Νότιο Αγιαλόν. Κι εκείνη είπε πως ήταν ήδη στην Γκεά. Εκνευρίστηκα. Πάντα της λέω να πηγαίνει από το Νότιο Αγιαλόν γιατί έχει λιγότερο μποτιλιάρισμα, κι εκείνη πάντα επιμένει να πηγαίνει από την Γκεά. Γιατί έτσι έχει συνηθίσει. Έβλεπα ήδη τον εαυτό μου να φτάνει την τελευταία στιγμή και να πηδιέται με τα ποδήλατα νούμερο 19 ή 20, που είναι σφηνωμένα πίσω από μια κολόνα. Ούτε τη γυμνάστρια δεν μπορείς να δεις από εκεί. Καταλαβαίνεις; Μακάρι να μπορούσα να σου πω πως πήγα στον Χέρμαν και τη Ρουτ γιατί μου έτυχε κάτι επείγον στη δουλειά ή γιατί αισθάνθηκα βάρος στην καρδιά και έπρεπε να πάω στο νοσοκομείο. Η αλήθεια όμως είναι πως η όλη υπόθεση ήταν ποιο ποδήλατο θα καβαλούσα στο σπίνινγκ. Η Ρουτ ήταν στο ωδείο. Ρώτησα τον Χέρμαν πότε θα επέστρεφε κι εκείνος είπε πως δεν ήξερε. Υπολόγισα: αν φύγω τώρα, σε δέκα λεπτά, σ’ ένα τέταρτο το πολύ, η Αγιέλετ θα φτάσει στο σπίτι. Τι μπορεί να συμβεί μέσα σε δέκα λεπτά; Η Ρουτ σίγουρα θα επιστρέψει στο μεταξύ. Συνήθως γυρίζει στις έξι και μισή από τη δουλειά. Και στους ηλικιωμένους δεν αρέσει να παρεκκλίνουν από τις συνήθειές τους. Κι έτσι η Αγιέλετ δεν θα ξέρει ότι άφησα την Όφρι μόνη με τον Χέρμαν. Κι αν το μάθει, την επόμενη φορά να ξέρει να πάει από το Αγιαλόν.
Η Όφρι βέβαια ήταν στους επτά ουρανούς. Της ξεκαθάρισα πως ήταν μόνο για λίγα λεπτά. Πως η μαμά θα ερχόταν αμέσως. Αυτή όμως είχε καβαλήσει την πλάτη του Χέρμαν, χόπε χόπε ράιτερ, και δεν με άκουγε και πολύ. θέλησα να του επιστήσω την προσοχή, δεν ήξερα όμως πώς να θέσω το ζήτημα χωρίς να τον προσβάλω. Χωρίς να αντιληφθεί πως δεν τον εμπιστευόμουν. Έτσι, δεν είπα τίποτα. Έστειλα μήνυμα στην Αγιέλετ: η Όφρι είναι στο σπίτι του Χέρμαν και της Ρουτ. Άλλαξα ρούχα. Και απλά έφυγα. Δεν είμαι σίγουρος πως θα ήταν καλύτερα αν του είχα πει κάτι. Ακόμα κι αν του έλεγα, στην κατάστασή σου καλό θα ήταν να μη βγείτε από το σπίτι, το πιο πιθανό είναι να μου απαντούσε γιαα και να το ξεχνούσε το επόμενο λεπτό. Την ώρα του σπίνινγκ βάζω το κινητό στο αθόρυβο. Έτσι κι αλλιώς δεν μπορείς ν’ ακούσεις τίποτα με τα ηχεία πάνω απ’ το κεφάλι σου μέσα στην αίθουσα. Μόνο στο τέλος του μαθήματος λοιπόν είδα πως είχα τέσσερις αναπάντητες κλήσεις. Και πάλι σκέφτηκα πως η Αγιέλετ θα είχε κλειστεί έξω από το σπίτι, χωρίς κλειδί ή κάτι τέτοιο, και συνέχισα την πορεία μου προς το ντους. Την επόμενη φορά κοίτα να με ακούσεις και να πας από το Αγιαλόν. Να τι σκέφτηκα. Να πάρει το μάθημά της. Έκανα το ντους μου με το πάσο μου, καταλαβαίνεις; Σαπουνίστηκα. Λούστηκα. Άνοιξα το ζεστό νερό όλο και περισσότερο μέχρι που κόντεψα να καώ. Σου αρέσει κι εσένα αυτό; Άντε! Νόμιζα πως ήταν μόνο δικό μου βίτσιο. Μονάχα αφού σκουπίστηκα κοίταξα ξανά το τηλέφωνο. Είχα ήδη δώδεκα αναπάντητες κλήσεις. Τηλεφώνησα στην Αγιέλετ. Και μερικά δευτερόλεπτα αργότερα ήμουν ήδη στον δρόμο για το σπίτι. Πώς να σου εξηγήσω πώς αισθάνεται κανείς μια τέτοια στιγμή; θυμάσαι στην πρώτη εφεδρεία μετά τη θητεία μας, που ο Έρλιχ μπήκε κατά λάθος με το τζιπ σ’ εκείνο το στενό στη Χεβρώνα; θυμάσαι που άρχισαν να πέφτουν πάνω μας βροχή οι σφαίρες; Κι εκείνος ο ηλίθιος δεν μπορούσε να βάλει
25
NEVO 3 OROFOI sel_DD_Layout 1 05/04/2017 2:24 ΜΜ Page 25
26
NEVO 3 OROFOI sel_DD_Layout 1 05/04/2017 2:24 ΜΜ Page 26
την όπισθεν; Σκέψου αυτό και πολλαπλασίασέ το επί δέκα. Πραγματικά. Επί χίλια. Στη Χεβρώνα ήμουν ήρεμος τελικά. Αισθανόμουν πως θα βγαίναμε από εκεί σώοι. Γενικά, σε συνθήκες πίεσης συνήθως είμαι ήρεμος. Εδώ όμως –θα σου πω την αλήθεια– τα έχασα εντελώς. Φώναζα στον εαυτό μου ενώ οδηγούσα. Κοπανούσα με τις γροθιές μου το τιμόνι. Η διαφορά είναι ίσως πως στη Χεβρώνα ήμουν υπεύθυνος για τον εαυτό μου. Κι εδώ ήμουν υπεύθυνος για το κοριτσάκι μου. Και τα σκάτωσα. Το ήξερα πως τα σκάτωσα. Ήταν τόσο ξεκάθαρο πως τα σκάτωσα που η Αγιέλετ δεν έχασε καν τον χρόνο της για να με κατηγορήσει. Μόλις βγήκα απ’ το αυτοκίνητο μου έδωσε την εικόνα της κατάστασης: ολόκληρο το κτήριο συμμετέχει στις έρευνες και υπάρχει κι ένα περιπολικό στους δρόμους. Ψάχνουν στη γειτονιά μας. Αλλά και στις γύρω γειτονιές. Είπα, θα τον σκοτώσω αν της έκανε κάτι, απλά θα τον σκοτώσω. Η Αγιέλετ είπε, ακόμα δεν ξέρουμε τι έγινε, μπορεί απλώς να έχουν χαθεί. Έβλεπα όμως στα μάτια της πως κι εκείνη σκεφτόταν τα φιλιά και το χόπε χόπε ράιτερ. Ρώτησα αν έψαχνε κανείς στους οπωρώνες, και η Αγιέλετ είπε, όχι, η σκέψη μας δεν έφτασε μέχρι εκεί. Τότε της είπα, εγώ πάω εκεί και παίρνω μαζί μου το όπλο. Κι εκείνη είπε, από πού κι ως πού όπλο; Κι εγώ είπα, αν έχει πειράξει έστω και μια τρίχα της κεφαλής της, ήρθε το τέλος του. Όταν η Όφρι ήταν στο νηπιαγωγείο, υπήρχε ένα παιδί που την ενοχλούσε. Ο Σάαρ Ασκενάζι. Κάθε μέρα γύριζε από το νηπιαγωγείο με ιστορίες. Ο Σάαρ Ασκενάζι τής είπε το ένα, ο Σάαρ Ασκενάζι τής έκανε το άλλο. Η Αγιέλετ μίλησε στη νηπιαγωγό, και η νηπιαγωγός τής είπε πως δεν είχε αντιληφθεί κάτι ιδιαίτερο, και πως σ’ αυτή την ηλικία μπερδεύουν ακόμα την πραγματικότητα με τη φαντασία. Η κόρη μας ποτέ δεν μπέρδευε την πραγματικότητα με τη φαντασία. Κι αυτό ακριβώς ήταν που είπα στην Αγιέλετ: το παιδί δεν μπερδεύεται. Και μια μέρα, αφού άφησα την Αγιέλετ
στο νηπιαγωγείο, πήγα πίσω από ένα θάμνο και περίμενα να τελειώσουν τις πρωινές δραστηριότητες και να βγουν στην αυλή. Στην αρχή όλα ήταν εντάξει. Η Όφρι έπαιζε με τις φίλες της κι εγώ αισθάνθηκα αρκετά ηλίθιος. Σαράντα χρονών άνθρωπος να κρύβομαι πίσω από ένα θάμνο στις εννέα η ώρα το πρωί. Σε λίγο όμως τις πλησίασε ένα αγόρι. Από πίσω. Δηλαδή η Όφρι ήταν με την πλάτη σ’ αυτόν. Και το σκατόπαιδο απλά της τράβηξε κάτω το παντελόνι. Και το έσκασε. Και μετά, από απόσταση λίγων μέτρων, την κορόιδευε που φαινόταν το βρακί της. Εσύ με ξέρεις. Δεν είμαι βίαιος άνθρωπος. Στην Ιντιφάντα καθόμουν μέσα στην κουζίνα για να μη βγω στις περιπολίες, θυμάσαι; Πίστεψέ με όμως, αν έβλεπες εσύ να κατεβάζουν τα παντελόνια του Γιονατάν σου, θα αντιδρούσες ακριβώς σαν εμένα. Είναι βιολογικό ένστικτο. Δεν υπάρχει αμφιβολία. Τι έκανα στο παιδί; Αυτό που του χρειαζόταν. Σκαρφάλωσα πάνω από τον φράχτη του κήπου, τον άρπαξα, τον κόλλησα στον τοίχο με δύναμη και του είπα πως αν ακουμπούσε ξανά την Όφρι θα του χάλαγα τη φάτσα. Το βράδυ τηλεφώνησε η μητέρα του. Μου είπε: έμπλεξες με τη λάθος οικογένεια. Διαπίστωσα πως ο πατέρας του Σάαρ Ασκενάζι πουλούσε προστασία σε όλη την περιοχή. Η αστυνομία προσπαθούσε να τον συλλάβει ήδη κάμποσα χρόνια και δεν τα κατάφερνε. Δεν πιστεύεις πως υπάρχει προστασία στα προάστια; Καλά θα κάνεις ν’ αρχίσεις να το πιστεύεις. Με λίγα λόγια, η γυναίκα του μου είπε στο τηλέφωνο, ο Άσι τώρα είναι στο εξωτερικό, «εξετάζει επιχειρηματικές ευκαιρίες», όταν επιστρέψει όμως κι ακούσει τι έκανες στον Σάαρ, περίμενε χτύπημα. Έτσι μου είπε. Μ’ αυτά τα λόγια. Περίμενε χτύπημα. Έτσι λοιπόν αγόρασα ένα όπλο και το έβαλα στο συρτάρι. Τον γεμιστήρα τον έβαλα σε άλλο συρτάρι και κλείδωσα και τα δυο συρτάρια. Σκέφτηκα: αν αυτός ο Άσι έρθει στη σπηλιά μου, να έχω κάτι να προστατέψω τα κουτάβια μου. Μια εβδο-
27
NEVO 3 OROFOI sel_DD_Layout 1 05/04/2017 2:24 ΜΜ Page 27
28
NEVO 3 OROFOI sel_DD_Layout 1 05/04/2017 2:24 ΜΜ Page 28
μάδα αργότερα υπήρχε η είδηση στην εφημερίδα πως συνέλαβαν τον Άσι Ασκενάζι στη Λάρνακα και αναμενόταν να δικαστεί και να φυλακιστεί για μεγάλο χρονικό διάστημα για εμπορία ναρκωτικών. Ο Σάαρ Ασκενάζι και η μαμά του εξαφανίστηκαν από το νηπιαγωγείο αμέσως μετά. Η νηπιαγωγός δεν ήξερε πού πήγαν. Φαίνεται πως κι εκείνη πήρε βαθιά ανάσα. Κι εγώ έμεινα με το όπλο. Μόνο μία φορά από τότε το έβγαλα από το συρτάρι: όταν πήγαμε εκδρομή στο φαράγγι Κέλετ. Οι Άραβες είχαν σκοτώσει εκεί δυο εκδρομείς πριν μερικά χρόνια, κι έτσι μου φάνηκε πως άξιζε τον κόπο για μεγαλύτερη ασφάλεια. Η Αγιέλετ είπε πως δεν της άρεσε καθόλου η ιδέα, το είπε όμως με τέτοιο ύφος που άφηνε να εννοηθεί πως δεν της άρεσε από ιδεολογική άποψη, αλλά από πρακτική τής άρεσε μια χαρά. Και το βράδυ που γυρίσαμε από την εκδρομή και τα κορίτσια έπεσαν στα κρεβάτια τους και πήγα να κάνω μπάνιο και να βγάλω από πάνω μου όλο το χώμα της ερήμου, γδύθηκε και άνοιξε την κουρτίνα του μπάνιου και είπε, έχεις όπλο ή απλά χαίρεσαι που με βλέπεις; Κατάλαβες; Ακόμα και οι δυνατές γυναίκες σαν την Αγιέλετ ψάχνουν κάποιον να τις προστατεύει. Είναι βιολογικό ένστικτο. Πήρα λοιπόν το όπλο και τον γεμιστήρα κι άρχισα να τρέχω προς τα λιβάδια με τα εσπεριδοειδή. Έχεις έρθει στο σπίτι μου, έτσι δεν είναι; Πώς δεν θυμάσαι; Στο μπάρμπεκιου την Ημέρα της Ανεξαρτησίας; Πριν από δυο χρόνια; Έτσι μπράβο. Όπως βγαίνουμε λοιπόν από το κτήριο υπάρχει ένα μονοπάτι που οδηγεί στη Συναγωγή, και μετά τη Συναγωγή υπάρχει άλλο ένα μονοπάτι από το οποίο μπορείς να φτάσεις στους οπωρώνες μέσα σε τρία-τέσσερα λεπτά. Εδώ και δέκα χρόνια λένε πως θα χτιστεί εκεί μια συνοικία για νέα ζευγάρια, αλλά μέχρι τώρα δεν έχω δει ούτε μια μπουλντόζα. Όταν η Όφρι ήταν μικρή, στην πραγματικότητα από τη στιγμή που περπάτησε, την πήγαινα εκεί. Αν υπήρχαν πάνω
στα δέντρα πορτοκάλια ή γκρέιπφρουτ, κόβαμε μερικά, τα ξεφλουδίζαμε και τα τρώγαμε. Αν όχι, απλά χαζολογούσαμε. Κάποιος είχε απλώσει μια ψάθα στην τρίτη σειρά των δέντρων, στη μέση, κι είχε βάλει επάνω δυο παλιές πολυθρόνες κι ένα τραπέζι από μπαμπού, σαν αυτά που αγοράζει κανείς στα παζάρια στο όρος Καρμέλ. θα ήταν σίγουρα κανένας τελειόφοιτος που πήγε εκεί να καπνίσει ναργιλέ με τα φιλαράκια του πριν καταταγεί στον στρατό. Το βραδάκι είναι πράγματι ωραία στα χωράφια με τα εσπεριδοειδή. Καθόμουν σε μια πολυθρόνα με την Όφρι, άλλοτε της διηγούμουν μια ιστορία, άλλοτε μου διηγούνταν εκείνη, κι άλλοτε απλά σωπαίναμε κι ακούγαμε τα πουλιά. Σ’ το ορκίζομαι, ποτέ δεν ήμουν τόσο ήρεμος όσο σ’ εκείνους τους περιπάτους με την Όφρι. Ακόμα κι όταν γεννήθηκε η Γιαέλι, προσπάθησα να συνεχίσω να πηγαίνω με την Όφρι στους οπωρώνες τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα. Κοίτα, κι εγώ είμαι πρωτότοκος. Ξέρω τι χτύπημα είναι να αποκτήσεις αδελφάκι. Και μάλιστα μετά από επτά χρόνια που ήσουν ο βασιλιάς του σύμπαντος. θα σου φανεί αστείο, αλλά κάπου μέσα μου είμαι ακόμα θυμωμένος με τον αδελφό μου τον Μίκι, που μου στέρησε την καλή ζωή. Είπα λοιπόν, ας υπάρχει τουλάχιστον μια ώρα την εβδομάδα που θα εξακολουθεί να είναι η πριγκίπισσα του μπαμπά. Δεν έχει σημασία τι θα κάνουμε αυτή την ώρα, το σημαντικό είναι να βρισκόμαστε μαζί. Μόνο οι δυο μας. Την τελευταία χρονιά άρχισε να παίρνει βιβλία στη βόλτα μας, η εξυπνούλα. Πιάνεις την εικόνα; Εκείνη κάθεται πάνω στην ψάθα και διαβάζει τις Μικρές κυρίες. Εγώ της ετοιμάζω πορτοκαλάδα μ’ ένα στύφτη που έφερα από το σπίτι. Κι ύστερα πίνουμε και οι δυο σε χάρτινα ποτήρια που έμειναν από τα γενέθλιά της. Χρειάζεται κάτι περισσότερο από αυτό; Εκεί έτρεξα λοιπόν. Στη βόλτα μας. Η Αγιέλετ έμεινε στο σπίτι με τη Γιαέλι και στήθηκε δίπλα στο τηλέφωνο, η Ρουτ οδήγησε μια ομάδα αστυνομικών στα μέρη της γειτονιάς που ά-
29
NEVO 3 OROFOI sel_DD_Layout 1 05/04/2017 2:24 ΜΜ Page 29
30
NEVO 3 OROFOI sel_DD_Layout 1 05/04/2017 2:24 ΜΜ Page 30
ρεσε στον Χέρμαν να τριγυρνάει. Εγώ όμως είχα ένα προαίσθημα. Και πήγαινα ακολουθώντας το. Ήταν ήδη σκοτάδι. Τα φανάρια του δρόμου φώτιζαν την είσοδο στους οπωρώνες, μόλις όμως μπήκα μέσα στις σειρές των δέντρων δεν ήταν δυνατόν να δεις τίποτα. Ένα κλαδί με γρατζούνισε. Δεν πρόσεξα καν πως μου έτρεχε αίμα. Μόνο στο σπίτι, αργότερα, το είδα. Συνέχισα να τρέχω. Τα ρουθούνια μου γέμισαν με τη μυρωδιά της σαπίλας. Όλα τα φρούτα που δεν είχαν κόψει οι Ταϊλανδέζοι στην ώρα τους κείτονταν στο έδαφος προσελκύοντας μύγες και σκουλήκια. Μπαίνοντας στην τρίτη σειρά ήξερα ήδη πως βρίσκονταν εκεί. Δεν τους είδα, αλλά το διαισθάνθηκα. Μπορεί να έπιασε η μύτη μου υπολείμματα της μυρωδιάς του σαμπουάν της Όφρι. Μπορεί να ήταν απλά αυτή η επαφή που υπάρχει ανάμεσα στον γονιό και το παιδί, που σου επιτρέπει να καταλάβεις πως το παιδί σου είναι κοντά σου ακόμα κι όταν δεν το βλέπεις. Τοποθέτησα τον γεμιστήρα, όπλισα κι έβαλα το δάχτυλο στη σκανδάλη. Είχα μια εικόνα στο μυαλό – από τη στιγμή που μπήκα στον οπωρώνα είχα την εικόνα στο μυαλό, και ήξερα πως αν ήταν αυτή η εικόνα που θα αντίκριζα, ο Χέρμαν θα έτρωγε μια σφαίρα στον κρόταφο. Όχι στην πλάτη, για να μη διαπεράσει, αλίμονο, η σφαίρα το κορμί του και φτάσει σ’ εκείνη. θα πήγαινα από το πλάι, θα κολλούσα το όπλο στον κρόταφό του και θα πατούσα τη σκανδάλη. Πρώτα απ’ όλα άκουσα το κλάμα. Μερικά δευτερόλεπτα πριν τους δω άκουσα το κλάμα. Ο γονιός μπορεί να ξεχωρίσει το κλάμα του παιδιού του ανάμεσα σε εκατό παιδιά που κλαίνε. Έτσι, αμέσως κατάλαβα πως δεν ήταν το κλάμα της Όφρι. Και δεν καταλάβαινα τι συνέβαινε. Τι, εκτός από αυτήν άρπαξε κι άλλο κορίτσι; Κράτησα το δάχτυλο στη σκανδάλη και προχώρησα με αργά βήματα. Πιο προσεχτικά. Ένα παιδί μπορεί να ξεχωρίσει τα βήματα του γονιού του ανάμεσα στα βήματα εκατό γονιών. Στη μέση λοιπόν της πορείας μου άκουσα τη φω-
νή της Όφρι, πολύ κοντά μου, να λέει, μπαμπά; Η φωνή της ακούστηκε φυσιολογική. Έτσι είπα, ναι, γλυκιά μου, εδώ είμαι. Προχώρησα λίγα βήματα ακόμα και παραμέρισα τα τελευταία κλαδιά που με εμπόδιζαν, και τότε τους είδα. Ήταν πάνω στην ψάθα. Η Όφρι καθόταν με τα ποδαράκια της απλωμένα μπροστά, και το μεγάλο και λευκό κεφάλι του Χέρμαν ακουμπούσε πάνω στον μηρό της. Η γραβάτα του κρεμόταν δίπλα πάνω στο γόνατό της, κι έκλαιγε. Αξιοπρεπής μέσα στο κλάμα του. Και μεταξύ λυγμού και αναφιλητού σήκωσε τα γκρίζα μάτια του επάνω μου και είπε, λυπάμαι, λυπάμαι τόσο πολύ. Του είπα να σηκωθεί όρθιος. Εκείνος συνέχισε να κλαίει. Και δεν κουνιόταν. Σκέφτηκα πως έκλαιγε σαν να είχε κάνει κάτι που δεν θα έπρεπε να έχει κάνει. Έστρεψα λοιπόν το όπλο επάνω του και του είπα, σήκω όρθιος, Χέρμαν, αλλιώς δεν ξέρω τι θα σου κάνω. Έχει χαλάσει, μπαμπά, είπε η Όφρι. Δεν μπορεί να σηκωθεί. Δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα, να μην μπορεί να σηκωθεί, είπα. Με τρέλαινε να βλέπω το κεφάλι του πάνω στο μπούτι της. Τον έπιασα από το χέρι και τον τράβηξα πάνω. Ακούστηκε ήχος σπασίματος. Κάτι έσπασε εκεί μέσα του με το δυνατό μου τράβηγμα. Κόκαλο ή άρθρωση. Έπεσε πάλι στα γόνατα. Βογκούσε από τον πόνο. Του άφησα το χέρι και τον παράτησα να καταρρεύσει στην ψάθα. Ρώτησα την Όφρι, τι σου έκανε; Εκείνη έστρεψε το βλέμμα στο πλάι και δεν απάντησε. Αν μου απαντούσε εκείνη τη στιγμή, ίσως όλα να ήταν διαφορετικά. Εκείνη όμως δεν απάντησε, μόνο έστρεψε το βλέμμα. Την πίεσα: απάντησέ μου, Όφρι, πώς φτάσατε ως εδώ; Χαθήκαμε, είπε και σώπασε. Ο Χέρμαν συνέχισε να βογκάει απ’ τους πόνους. Στο παντελόνι του –το πρόσεξα ξαφνικά– στην περιοχή του πέους υπήρχε ένας υγρός λεκές. Δεν ήμουν σίγουρος αν ο λεκές ήταν προηγουμένως εκεί ή απλώθηκε εκείνη τη στιγμή. Και το βλέμμα του – ξέρεις κάτι; Υπήρχε μια σπίθα καύλας στα μάτια του.
31
NEVO 3 OROFOI sel_DD_Layout 1 05/04/2017 2:24 ΜΜ Page 31
32
NEVO 3 OROFOI sel_DD_Layout 1 05/04/2017 2:24 ΜΜ Page 32
Αυτό υπήρχε εκεί. Μια σπίθα καύλας που ακόμα δεν είχε σβήσει τελείως. Το δάχτυλό μου ήταν ακόμα στη σκανδάλη. Μου ερχόταν να τον πυροβολήσω όπως πυροβολούν τα άρρωστα άλογα. Σ’ το ορκίζομαι. Χαθήκατε; ρώτησα την Όφρι. Ναι, περπατούσαμε στη γειτονιά και τότε ο Χέρμαν χάλασε και δεν ξέραμε πώς να γυρίσουμε γιατί είχαμε απομακρυνθεί πολύ, και τριγυρίζαμε και τριγυρίζαμε και τα πόδια του πονούσαν τρομερά και ήθελε τσίσα του, και μόλις είπε πως ήθελε τσίσα είδα πως περπατούσαμε στο μονοπάτι που οδηγεί στα χωράφια κι έτσι του είπα πως υπάρχει ένα μέρος που το ξέρω. Εσύ του πρότεινες να έρθετε στο μέρος μας; Γιατί; Γιατί ήξερα πως θα έρθεις να με ψάξεις εδώ, είπε η Όφρι και με αγκάλιασε. Ήξερα πως θα με βρεις, μπαμπά. Τώρα έκλαιγε κι αυτή. Μέσα στο παντελόνι μου. Δεν ακουγόταν σαν κλάμα ξαλαφρώματος. Όχι. Υπήρχε σ’ αυτό το κλάμα της, το πρώτο, κάτι ιδιαίτερα πνιγηρό για κλάμα ξαλαφρώματος. Τηλεφώνησα στην Αγιέλετ. Της είπα πως τους είχα βρει και πως χρειαζόμουν κάποιον να με βοηθήσει να κουβαλήσω τον Χέρμαν γιατί μάλλον είχε σπάσει κάτι και δεν μπορούσε να περπατήσει. Με ρώτησε, εκείνη πώς είναι; Κι εγώ είπα, δεν μου φαίνεται καλά. Με ρώτησε, τι σημαίνει αυτό; Κι εγώ είπα, θα μου στείλεις κάποιον ή όχι; Η αστυνομία τηρεί συγκεκριμένη διαδικασία σε τέτοιες υποθέσεις, όπως φάνηκε. Πρέπει να πω πως εξεπλάγην θετικά από αυτούς σ’ αυτή την περίπτωση. Μέσα σε μια μέρα και ο Χέρμαν και η Όφρι πέρασαν από ανάκριση και πλήρεις σωματικές εξετάσεις ώστε –σύμφωνα με την ανάλυση του αξιωματικού– «να αποκλειστεί η πιθανότητα σεξουαλικής κακοποίησης». Ανέκριναν και εξέτασαν τον Χέρμαν στην ορθοπεδική κλινική του νοσοκομείου Ασάφ Αροφέ. Την Όφρι την εξέτασαν στο τμήμα, παρουσία μιας κοινωνικής λειτουργού. Η αρ-
χική τους εκτίμηση ήταν αρκετά ξεκάθαρη: δεν της έκανε τίποτα που θα μπορούσε να θεωρηθεί επίθεση. Υπήρχε μεταξύ τους επαφή. Περπατούσαν χέρι χέρι στη γειτονιά. Της ζήτησε να τον φιλήσει στο μάγουλο μια φορά. Ύστερα, όταν σκοτείνιασε και χάθηκαν, εκείνος ένιωσε ταπείνωση λόγω της ανημποριάς του και έκλαιγε, κι αυτή του χάιδευε το κεφάλι και προσπαθούσε να τον ηρεμήσει. Όμως αυτό ήταν όλο. Δεν βρέθηκαν ίχνη σπέρματος. Δεν βρέθηκαν γρατζουνιές. Δεν βρέθηκαν αίματα. Προς μεγάλη μου χαρά, έτσι είπε ο αξιωματικός, δεν υπάρχει λόγος να συνεχίσουμε την έρευνα. Εγώ όμως δεν ήμουν καθόλου χαρούμενος. Είχα άσχημο προαίσθημα. Ήδη τότε είχα κακό προαίσθημα. Από πού κι ως πού της ζήτησε φιλί στον δρόμο; Στο κλιμακοστάσιο, να πάει στα κομμάτια, αλλά στη μέση του δρόμου; Τι, δεν μπορούσε να κρατηθεί; Και τι ήταν εκείνη η σπίθα που είδα στα μάτια του στον οπωρώνα; Και τα υπερβολικά αναφιλητά του – οι άνθρωποι δεν κλαίνε έτσι επειδή απλά χάθηκαν. Δεν ξέρω. Κάτι δεν μου καθόταν καλά. Όμως ο αξιωματικός της αστυνομίας μού φάνηκε λογικός και η Αγιέλετ το έχαψε, και η Όφρι συμπεριφερόταν φυσιολογικά τις πρώτες μέρες, όχι σαν ένα κορίτσι που υπέστη τραύμα, και δεν είχα καμιά απόδειξη για το αντίθετο. Μονάχα διαίσθηση. Τα σημάδια άρχισαν δυο εβδομάδες αργότερα. Ξαφνικά το κορίτσι δεν θέλει να πάει στις δραστηριότητές της. Δεν θέλει να πάει στο βιολί, δεν θέλει να πάει στα κόμιξ, δεν θέλει να πάει στη γυμναστική εδάφους. Την πηγαίνεις στο μάθημα και κάθεται απλά μέσα στο αυτοκίνητο. Δεν θέλει να βγει. Γιατί δεν θέλεις να πας, Όφρι; Γιατί δεν θέλω. Γιατί όμως δεν θέλεις; Γιατί δεν θέλω. Την πρώτη εβδομάδα τής χαρίζεσαι. Τη δεύτερη εβδομάδα επιμένεις, την πετάς έξω από το αυτοκίνητο σχεδόν με τη βία και την πηγαίνεις στο μάθημα των κόμιξ χωρίς τη θέλησή της. Μετά από ένα τέταρτο λαμβάνεις τηλέφωνο από τη γραμματεία του κέντρου τεχνών: η κόρη σας δεν στα-
3 – Τρεις όροφοι
33
NEVO 3 OROFOI sel_DD_Layout 1 05/04/2017 2:24 ΜΜ Page 33