978 960 03 6283 1

OIKONOMOY_TRAVLOS DD_Layout 1 28/11/17 4:51 μ.μ. Page 3

ΝΤΙΝΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ

ΕΡΓΑ ΚΑΙ ΗΜΕΡΕΣ ΤΟΥ ΦΟΙΤΗΤΗ ΑΛΕΞΗ ΤΡΑΥΛΟΥ Μυθιστόρημα

‫ﱣﱢ‬

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ

OIKONOMOY_TRAVLOS DD_Layout 1 28/11/17 4:51 μ.μ. Page 4

©

Copyright Ντίνος Οικονόμου – Εκδόσεις Καστανιώτη Α.Ε., Αθήνα 2017

Έτος 1ης έκδοσης: 2017 Aπαγορεύεται η αναδημοσίευση ή αναπαραγωγή του παρόντος έργου στο σύνολό του ή τμημάτων του με οποιονδήποτε τρόπο, καθώς και η μετάφραση ή διασκευή του ή εκμετάλλευσή του με οποιονδήποτε τρόπο αναπαραγωγής έργου λόγου ή τέχνης, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 2121/1993 και της Διεθνούς Σύμβασης Βέρνης-Παρισιού, που κυρώθηκε με το ν. 100/1975. Επίσης απαγορεύεται η αναπαραγωγή της στοιχειοθεσίας, σελιδοποίησης, εξωφύλλου και γενικότερα της όλης αισθητικής εμφάνισης του βιβλίου, με φωτοτυπικές, ηλεκτρονικές ή οποιεσδήποτε άλλες μεθόδους, σύμφωνα με το άρθρο 51 του ν. 2121/1993.

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ Α.Ε. ΓΡΑΦΕΙΑ : Θεμιστοκλέους 104, 106 81 Αθήνα ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ : Ζαλόγγου 11, 106 78 Αθήνα

% 210-330.12.08 – 210-330.13.27 FAX: 210-384.24.31 e-mail: info@kastaniotis.com www.kastaniotis.com

ISBN 978-960-03-6283-1

OIKONOMOY_TRAVLOS DD_Layout 1 28/11/17 4:51 μ.μ. Page 5

ΚΕΦΑΛΑΙΑ òô

Ο Θεός . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ο Γιάννης . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Καφέ «Zάππειο» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Τυχαία συνάντηση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Στη βροχή . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Στο καφενείο «Το Συντριβάνι» . . . . . . . . . . . . . . . . . . Κονιάκ στο «Περιστύλιο» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Η Σοφία πάει εκδρομή . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ανεπίσημη μάζωξη . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Δυο καφέδες και μια παρτίδα ξερή . . . . . . . . . . . . . . . . Οι κουνημένοι . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Τι μαγειρεύει ο Γιάννης . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ο πατέρας του Σοφοκλή . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ραντεβού με τον ιδιαίτερο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Μια άγονη διακομματική . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ανεπιθύμητη συνάντηση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Κακά μαντάτα για τον Χαλίφη . . . . . . . . . . . . . . . . . . Εμείς που ερχόμαστε . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Αυτό ήταν που περίμενα να ακούσω . . . . . . . . . . . . . . Μηδέν εις το πηλίκον . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

11 20 34 38 43 51 55 59 63 71 77 81 84 90 95 103 107 113 124 132

OIKONOMOY_TRAVLOS DD_Layout 1 28/11/17 4:51 μ.μ. Page 6

ΝΤΙΝΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ

Ο Τραυλός αποσύρεται – Ο Γιάννης ονειρεύεται καφέδες με τη Σοφία . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Πολύ πρωινή η Ραλλού . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Δεν κολυμπάς με το σώβρακο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Τετ-α-τετ με τον εργολάβο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Μια αξέχαστη μέρα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ένα χέρι επίμονο στην ομίχλη . . . . . . . . . . . . . . . . . . Γύρω γύρω όλοι . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ένα Ένα Τέσσερα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Μέρα με ψυχιάτρους . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Μπρα ντε φερ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Πώς ένα μπόξερ απέκτησε δεύτερο αφεντικό . . . . . . . . Χώρα για μεγάλες πουτάνες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Στα έξι μέτρα ο Κουρτάκης . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Αναπάντεχη πρόταση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Κι ο θάνατος δε θα ’χει εξουσία . . . . . . . . . . . . . . . . . . Παρασυναγωγή της κίτρινης φράξιας . . . . . . . . . . . . . Συνάντηση τα μεσάνυχτα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ίσως γίνουμε περισσότεροι στην άλλη ζωή . . . . . . . . . . Ένας τύπος που τρώγεται με τα ρούχα του . . . . . . . . . . Η απαγωγή . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Μετρ της υποκριτικής η Ραλλού . . . . . . . . . . . . . . . . . Και η ζωή συνεχίζεται . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Δικός μας και με τη βούλα, Τραυλέ . . . . . . . . . . . . . . . Οδός Μακεδονομάχων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Συναντήσεις των «εμείς κι εμείς» και άλλων προσώπων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Τα λεφτά της κυρα-Ασπασίας . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ζέστες και εν ψυχρώ αποφάσεις . . . . . . . . . . . . . . . . . Το σεντόνι, ο άνεμος και η οθόνη . . . . . . . . . . . . . . . . . 

142 148 155 159 168 178 184 189 199 212 233 242 254 264 275 284 298 307 312 318 335 345 350 362 374 380 387 391

OIKONOMOY_TRAVLOS DD_Layout 1 28/11/17 4:51 μ.μ. Page 7

ΕΡΓΑ ΚΑΙ ΗΜΕΡΕΣ ΤΟΥ ΦΟΙΤΗΤΗ ΑΛΕΞΗ ΤΡΑΥΛΟΥ

Η Ραλλού του τελευταίου καιρού . . . . . . . . . . . . . . . . . Η μερίδα της αλλαγής . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Όλα καλά, όλα ωραία . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Κοίταξε κατάματα τον ανήφορο . . . . . . . . . . . . . . . . . Ένα βανάκι μπροστά στο κατάστημα Γεωργικών Συνεταιρισμών . . . . . . . . . . . . . . . . . .



396 402 407 411 419

OIKONOMOY_TRAVLOS DD_Layout 1 28/11/17 4:51 μ.μ. Page 8

OIKONOMOY_TRAVLOS DD_Layout 1 28/11/17 4:51 μ.μ. Page 9

Αφιερώνεται στους εναπομείναντες συνοδοιπόρους οι οποίοι, σε πείσμα φτήνιας και ιδιοτέλειας, γνήσια τέκνα ηρωικής κατά τα άλλα εποχής, διατήρησαν τις απόψεις τους και την αξιοπρέπειά τους και τώρα συχνάζουν σε περιθωριακά οικονομικά ταβερνεία

OIKONOMOY_TRAVLOS DD_Layout 1 28/11/17 4:51 μ.μ. Page 10

OIKONOMOY_TRAVLOS DD_Layout 1 28/11/17 4:51 μ.μ. Page 11

Ο Θεός

, εύθραυστο ανθρωπάκι, με γκρίζο κοστούμι και σκούΚ ρα γραβάτα. Κεφάλι μεγαλύτερο από το κανονικό, που δεν έμενε στους ώμους του ήσυχο. Η υποχρέωσή του, όπως κάθε ΟΝΤΟ

θεού, να ελέγχει τα πάντα τον καταδίκαζε σε αέναη κίνηση. Από απόσταση έδειχνε ασήμαντος, με τα σημάδια της παρακμής λόγω της προχωρημένης του ηλικίας. Πλέγματα ρυτίδων στο πρόσωπό του, ανομοιογενή σε πυκνότητα, επέτειναν την άχαρη εικόνα ιδωμένα με την ανευθυνότητα της πρώτης ματιάς. Ένα βήμα ακόμα και η εκπληκτικά συνταιριασμένη ανομοιογένεια του σκούρου μπλε των ματιών με τη διεισδυτικότητα ανελέητου βλέμματος μετέβαλλε τον οίκτο σε δέος. Δυσβάστακτο φορτίο σήκωναν οι ισχνοί ώμοι του. Εκτός από τις τέσσερις έδρες που κατείχε, εξελέγη και κοσμήτωρ Ιατρικής. Οι τέσσερις έδρες ήταν αναλυτικά: Χειρουργική Προπαιδευτική τρίτου έτους, Τοξικολογία τετάρτου, Ιατροδικαστική πέμπτου, Χειρουργική τελειοφοίτων. Υπερβολικά για ένα άτομο περιορισμένων δυνατοτήτων, όπως χαρακτήριζε ο ίδιος τον εαυτό του. Δε μιλούσαμε όμως για κοινό άνθρωπο. Για τέρας απληστίας επρόκειτο, που αν ήταν στο χέρι του θα έκανε φέουδο το Πανεπιστήμιο ολόκληρο. Η έλευσή του σε περιόδους εξετάσεων ήταν αυτή καθεαυτήν γεγονός. Επί της υποδοχής πρώτοι και καλύτεροι οι υφηγητές 

OIKONOMOY_TRAVLOS DD_Layout 1 28/11/17 4:51 μ.μ. Page 12

ΝΤΙΝΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ

Βουράκης και Σπέγγος, ακολουθούσε ομάδα επιμελητών, βοηθών και τριμηνιτών φοιτητών. Παρατάσσονταν σε δύο γραμμές κατά μήκος της κύριας εισόδου. Τώρα στο προαύλιο του Λαϊκού κινήθηκε ανάμεσα από πλήθος φοιτητών, ακολουθώντας διάδρομο που άνοιγε αυτόματα. Αξιομνημόνευτη η ικανότητα των υφηγητών να αντιλαμβάνονται την έλευση έγκαιρα. Σαν την εκπληκτική ικανότητα πιστών σκύλων να αντιλαμβάνονται από απίστευτες αποστάσεις την έλευση του αφεντικού.

— Είμαστε πάνω από χίλιοι εδώ, λέει ο Σγουρίδης. Είναι ικανός ο μπινές να τραβήξει εξάμηνο τις εξετάσεις και τη Δευτέρα Παρουσία να τις κάνει γραπτές. Όταν ο μικρόσωμος καθηγητής έφτασε στο κεφαλόσκαλο, έστρεψε το λιανό κορμί του προς το πλήθος.

— Τι γυρεύει όλος αυτός ο κόσμος εδώ; — Φοιτητές. Περιμένουν να εξεταστούν, τον ενημέρωσαν οι παρατρεχάμενοι.

— Φοιτητές, κούνησε το κεφάλι. Τι να πρωτοθυμηθείς με τόσες σκοτούρες. Ο κοντός Βουράκης, με σκούρο παπιγιόν, μόλις πόντους τον ξεπερνούσε, ενώ ο ψηλέας Σπέγγος του έδινε και δυο κεφάλια. Ο ψηλέας έφερνε το Σιωπηλό Βουνό στο νου του Τραυλού. Το αναζήτησε μάταια στην ανθρώπινη μυρμηγκιά. Αναλογίστηκε πόσο σκατά τού είχαν φερθεί και την οργισμένη υστερική αντίδραση του Αυνάν. «Εδώ μένουν κεντρώοι απ’ έξω και μιλάμε για βαμμένο κομμουνιστή!» Κάθε άλλο παρά βαμμένος κομμουνιστής ήταν ο άμοιρος. Ένα δύστυχο ανθρωπάκι ήταν που το πλήγωνε η πραγματικότητα. «Κομμουνιστή στα χαρτιά» χαρακτήριζε τον εαυτό του ο ίδιος, που σύχναζε στα ίδια στέκια μαζί τους, έπινε κάναν κερασμένο καφέ και στα σπάνια διαλείμματα της παρατεταμένης σιωπής του έλεγε καμιά κουβέντα της 

OIKONOMOY_TRAVLOS DD_Layout 1 28/11/17 4:51 μ.μ. Page 13

ΕΡΓΑ ΚΑΙ ΗΜΕΡΕΣ ΤΟΥ ΦΟΙΤΗΤΗ ΑΛΕΞΗ ΤΡΑΥΛΟΥ

προκοπής. Εσωστρεφής, λιγομίλητος, ζούσε στον κόσμο που οικοδομήθηκε από τις ατελείωτες φανταστικές συζητήσεις του με τον Πλεχάνωφ. Τελικά ο κατάλογος των τεταρτοετών της Ιατρικής που στάλθηκε από τον υπουργό στον Θεό συμπληρώθηκε χωρίς το όνομα Μπότσης. Πώς τώρα το είχε εισπράξει το άδολο μυαλό του ήταν ένα ερώτημα. «Θα σ’ έχω υπόψη μου για τη λίστα», είχε υποσχεθεί. Θα τον περιλάμβανε στους αδιόρθωτους ψευταράδες ή στους αξιολύπητους συμβιβασμένους μικροαστούς! Ο Θεός εν τω μεταξύ συμβουλεύτηκε τους υφηγητές.

— Πόσους νομίζετε να κρατήσουμε; — Οχτώ, πρότεινε ο ψηλέας.

— Δέκα, τον προβοκάρισε ο κοντός. Πρώτη μέρα είναι.

— Σύμφωνοι, πρώτη μέρα είναι, αποφάνθηκε ο Θεός. Ένας μαυριδερός κλητήρας παρέδωσε ντοσιέ στον ψηλέα.

— Τοξικολογία τέταρτο έτος. Θα μείνουν όσοι ακούσουν το όνομά τους. Όλοι οι υπόλοιποι στις τέσσερις το απόγευμα.

— Τι ψυχή θα παραδώσεις, καθίκι! τον έκραξε ο Σγουρίδης. Άρχιζε ταλαιπωρία αφάνταστη. Μήνες θα ξεροστάλιαζε στο προαύλιο στρατιά φοιτητών τριτοετών, τεταρτο- πεμπτο- και εκτοετών. Κανείς τους δεν γνώριζε πότε και αν θα επιλεγόταν Χειρουργική, Τοξικολογία, Ιατροδικαστική. Στη σχιζοφρενική λοταρία κανείς δεν ήταν στο απυρόβλητο. Το ’59 παράγινε το κακό και η αφάνταστη ταλαιπωρία πήρε ένα τέλος. Μόνο για τα απομεινάρια των φοιτητών, που όμως δεν ήταν διόλου ευκαταφρόνητα. Ο ψηλέας εκφωνούσε τώρα ονόματα τεταρτοετών. Όταν ακούστηκε «Παναγόπουλος», τρίψαν τα χέρια τους. Θα έβλεπαν αν θα δουλέψει ή όχι η λίστα. Τελικά ο κόσμος άρχισε να διαλύεται.

— Είμαι οπαδός των γραπτών εξετάσεων, δήλωσε ο Σγουρίδης. Διατηρείς την αξιοπρέπειά σου γράφεις δε γράφεις. Και μαλακίες αν γράψεις, δεν ξευτιλίζεσαι. 

OIKONOMOY_TRAVLOS DD_Layout 1 28/11/17 4:51 μ.μ. Page 14

ΝΤΙΝΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ

— Τώρα θα κρατήσουμε την αναπνοή μας μέχρι να μάθουμε τι έκανε ο Παναγόπουλος.

— Ζήσε Μάη μου.

— Διορθώνεται αν υπάρχει μαλλί. Κατοστάρι χρεώνει για την πληροφορία ο κλητήρας, λέει ο Βέρας.

— Και μ’ ένα πενηντάρι γίνεται η δουλειά, λέει ο Σγουρίδης. Άφησέ το πάνω μου.

— Αν είναι, σύντομα θα υπάρχουν νεότερα. Κουβαλιόμαστε άλλωστε πρωί βράδυ εδώ, δεν ξέρω τι καταλαβαίνει ο μπαγλαμάς. Απολαμβάνει το θέαμα, καυλώνει ο σαδιστής.

— Το απόγευμα να κανονίσω και βάρδιες, λέει ο Βέρας. Δε χρειάζεται να μαζευόμαστε όλοι εδώ. Ακούγεται Χατζηφώτης; «Έπαθε ο μπάρμπας του εγκεφαλικό». Ποιος να προσέξει ποιον σ’ αυτό το χαμό; Και ο ίδιος μπορεί να το επικαλεστεί αν τύχει στη βάρδια του και προτιμάει τις γραπτές εξετάσεις. Στη μίζερη άσφαλτο πλάι στη μάντρα του Λαϊκού ένα ανθρώπινο ποτάμι κατέβαινε. Αριστερά μια δράκα χαμόσπιτα, σκορπισμένα σε άχαρη τεράστια έκταση. Δεν έφτασε η σειρά της. Οι εργολάβοι είχαν άλλες προτεραιότητες. Ο Χατζησπανάκης έπιασε αγκαζέ τον Τραυλό.

— Μεγάλο γλέντι θα γίνει αν οικονομήσει πεντάρι ο Παναγόπουλος. Αν πάλι τον σφάξει ο Θεός; Χάνει απ’ ό,τι ξέρω χρονιά.

— Τα είπαμε αυτά. Ο πρώτος που θ’ ακουστεί τ’ όνομά του θα γίνει βαρόμετρο.

— Δεν ξέρω πώς είναι να είσαι βαρόμετρο, είναι όμως μεγάλη γκίνια να χάνεις χρονιά από μάθημα που ο καθηγητής το θεωρεί μαλακία. Βλέπε περίπτωση Χωριανόπουλου. Ο Τραυλός τον τράβηξε πίσω.

— Στραβός είσαι ή πηγαίνεις γυρεύοντας; — Τι τρέχει; απόρησε ο Χατζησπανάκης. 

OIKONOMOY_TRAVLOS DD_Layout 1 28/11/17 4:51 μ.μ. Page 15

ΕΡΓΑ ΚΑΙ ΗΜΕΡΕΣ ΤΟΥ ΦΟΙΤΗΤΗ ΑΛΕΞΗ ΤΡΑΥΛΟΥ

— Ο Μαργαρίτης! σφύριξε στο αφτί του ο Τραυλός. Ήταν ένας ψηλός, με στοιχεία παιδικής αθωότητας και γλυκερή, μακρόσυρτη φωνή που πραγματικά αποκοίμιζε. Έπειτα χαρτί και καλαμάρι τα λόγια σου στον Θεό. Τώρα πλησίασε τον Χατζησπανάκη.

— Συμφωνώ και επαυξάνω. Όντως χαρακτήρισε το μάθημα μαλακία ο Θεός.

— Ποιο μάθημα; έκανε με αφέλεια ο Τραυλός. Εμείς κουβεντιάζαμε για το σημερινό παιχνίδι Ηρακλής – Δόξα Δράμας. Για κλάματα η διαιτησία Ζαβού. Αν δεν πιστεύεις, ρωτάς τον Βρυώνη. Έστρεψε το κεφάλι σε κάθε κατεύθυνση.

— Γκίνια! σήκωσε τα μάτια ψηλά. Εξαφανίστηκε το κωλόπαιδο. Παρακάτω έκοψαν δρόμο από κάτι στενά και έφτασαν παραλία χωρίς να το καταλάβουν. Στρώθηκαν σε καρέκλες σκηνοθέτη στο «Αύρα», παρήγγειλαν καφέδες και χάζευαν ερασιτέχνες ψαράδες. Τίναζαν το καλάμι τους κάθε τόσο, περισσότερο να ανανεώσουν το δόλωμα. Μέρα φωτεινή, ίχνος αέρα, κίνηση άτονη. Μικρό κοπάδι γλάρων προσγειώθηκε αρκετά μέτρα μπροστά. Κάνα δυο γκριζόασπρα μεγάλα πουλιά ξεχώρισαν και βάδιζαν κορδωτά.

— Τρώγονται οι γλάροι; πέταξε ο Χατζησπανάκης τη μαλακία του.

— Ρώτα τους, αποκρίθηκε βαριεστημένα ο Τραυλός. Εσύ όμως δεν τρώγεσαι. Υπάρχουν καλύτεροι τρόποι ν’ αυτοκτονήσεις.

— Πώς το βλέπεις, σε πίστεψε ο χαφιές; — Έκανα ότι μπορούσα, σωστά; Μια όμως και το ’φερε η κουβέντα, τι ξέρεις για την περίπτωση Χωριανόπουλου; 

OIKONOMOY_TRAVLOS DD_Layout 1 28/11/17 4:51 μ.μ. Page 16

ΝΤΙΝΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ

— Κούρεψε ο τρίχας γουλί το μαλλί, κλείστηκε καλοκαίρι καιρό και του άλλαξε τον αδόξαστο στο διάβασμα. Τοξικολογία, αν υπάρχει θεός.

— Δε μιλάς σοβαρά. Στην πραγματικότητα κανείς δε διάβαζε Τοξικολογία. Μετρημένοι στα δάχτυλα διάβαζαν κεφάλαια επιλεκτικά. Μερικοί αποστήθιζαν επικεφαλίδες. Οι πολλοί ούτε στα χέρια τους το πιάναν. Άλλο αν το αγόραζαν απαξάπαντες. Χωρίς βιβλίο δεν περνούσες το μάθημα και τον Θεό μπάρμπα να είχες. Και δόντι επιπλέον. Πυρετός, άνευ προηγουμένου κινητικότητα στις προεξεταστικές περιόδους. Οι πάντες επιδίδονταν σε αναζήτηση δοντιού και καμιά εκδοχή δεν ήταν απορριπτέα. Ορισμένες μάλιστα κρούσεις σε κατηγορία ταπεινή και ανώνυμη αποδείχτηκαν, λόγω ανθρώπινων αδυναμιών, αποτελεσματικές. Έτσι δεν ήταν περίεργο ότι καλλιεργήθηκε η φήμη που ήθελε παρεμβάσεις θυρωρών, καθαριστριών και κηπουρών σημαντικότερες των παρεμβάσεων στρατηγών, υπουργών και λοιπά. Έντρομος συλλογίστηκε τις συνέπειες ο Θεός, αυτό δεν ήταν δυνατόν να συνεχιστεί, με το κύρος της έδρας να πλήττεται καίρια. Προβληματίστηκε σοβαρά και έκρινε προσφορότερη λύση την κωδικοποίηση προϋποθέσεων επιτυχίας στις εξετάσεις. Έτσι την 3η Απριλίου του σωτηρίου έτους 1961, από βήματος αμφιθεάτρου υπήρξε σαφής: «Οσάκις προσφεύγετε σε διαμεσολάβηση τρίτων προσώπων, παράκληση οι επιλογές σας να είναι αντίστοιχες του κύρους και της αξιοπρέπειας της έδρας. Όταν πρόκειται περί πολιτικών, να απευθύνεστε τουλάχιστον σε υπουργούς, περί στρατιωτικών σε στρατηγούς, περί κληρικών σε μητροπολίτες. Διαμεσολάβηση ασχέτων προσώπων αποβαίνει εις βάρος σας».

— Είναι απίστευτο, είπε ο Τραυλός. Όσα μου μετέφεραν ω

OIKONOMOY_TRAVLOS DD_Layout 1 28/11/17 4:51 μ.μ. Page 17

ΕΡΓΑ ΚΑΙ ΗΜΕΡΕΣ ΤΟΥ ΦΟΙΤΗΤΗ ΑΛΕΞΗ ΤΡΑΥΛΟΥ

χριούν μπροστά σ’ αυτά. Μιλάμε για αποθέωση απροκάλυπτου κυνισμού. Ξεκινήσαμε όμως την υπόθεση Χωριανόπουλου και την έχουμε αφήσει στη μέση.

— Ας είναι, έκανε ο άλλος απρόθυμα. Ο τύπος είναι μονόχνοτος και απροσάρμοστος. Αν και διαθέτει μυαλό. Στάθηκε αδύνατον να χωνέψει ότι έπρεπε να αγοράσει βιβλίο και να μεσολαβήσει εξέχον μέλος της κοινωνίας για να περάσει το μάθημα. Δανείστηκε λοιπόν το βιβλίο από κάποιον ξάδελφό του και δεν αναζήτησε δεκανίκι. Φρόντισε να περάσει τα υπόλοιπα μαθήματα πρώτη περίοδο, κλείστηκε μέσα το καλοκαίρι και όταν φτάσαν οι εξετάσεις δεν τον έπιανες πουθενά. Έτσι ο Θεός, που πετάει σε τρία λεπτά κάθε κουμπούρα, τον εξέτασε δύο ώρες ολόκληρες. Βγαίνοντας ο σπασίκλας είπε δίχως προπέτεια: «Δεν έχασα ερώτηση». Η ψυχρολουσία συνέπεσε με την ανάρτηση των αποτελεσμάτων. Χωριανόπουλος μηδέν. Αδύνατον, κάποιο λάθος θα έγινε. Ήταν ίσως δεκάρι και ο άσος ξεχάστηκε. Προσέφυγε στους υφηγητές, οι οποίοι τον καθησύχασαν, για να βρεθούν προ εκπλήξεως ωστόσο. «Ποιο λάθος;» βρυχήθηκε ο Θεός. «Ο άνθρωπος είναι βλαξ, γιατί αλλιώς δε θα ξόδευε χρόνο για να απομνημονεύσει τόσα άχρηστα πράγματα». Τώρα θέλω να σε ρωτήσω αν εμείς που περιλαμβανόμαστε στον κατάλογο του Γρύλου πληρούμε προϋποθέσεις επιτυχίας, που πραγματικά τις πληρούμε εφόσον πρόκειται για ολόκληρο υπουργό. Αν κάτι με ανησυχεί είναι ο αριθμός της λίστας. Πόσοι μαζευτήκαμε, δώδεκα; — Δεκαπέντε αισίως. Τα έντερά του θα ζητήσει για αντάλλαγμα ο Θεός, άλλο έχω όμως στο μυαλό μου εγώ. Άκουσες μήπως τίποτα για τον Αβραμίδη; — Πού κολλάει ο Αβραμίδης σ’ αυτή την υπόθεση; — Στο σου ξου μου με τον Γρύλο κολλάει.

— Τώρα που το λες, κάτι άκουσα αλλά δεν έδωσα σημασία. 

OIKONOMOY_TRAVLOS DD_Layout 1 28/11/17 4:51 μ.μ. Page 18

ΝΤΙΝΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ

Από την άλλη, ποιος είναι ο Γρύλος; Ένα ανυπόληπτο κατακάθι είναι, όλα μπορείς να τα περιμένεις. Τώρα ερμήνευε την προσέγγιση του Τραυλού με τον Θεολόγο ο Χατζησπανάκης, την οποία και είχε θεωρήσει υπερβολική. Όπως το έβλεπε, δεν απέκλειε να αποδειχτεί προνοητικός. Αν πάλι ο Παναγόπουλος οικονομούσε κάνα πεντάρι, δε θα σκάγανε το εξακοσάρι στον Θεολόγο.

— Με ενοχλεί η επιμονή του Βέρα. Πολλοί και πολλοί μαζευόμαστε. Έχει κολλήσει η βελόνα, μας τα ’πρηξε. Πολλοί! Να δούμε πόσους θα μαζέψει αυτός να γεμίσουν τα Πούλμαν της Νίκης1 που ξεκινάνε για επαρχία την άλλη βδομάδα.

— Πάντως χαμός έγινε στο χωριό Βορικό, το ’61 που βρέθηκα εκεί.

— Στο Βορικό! Τα μαζέψατε άρον άρον με τα Πούλμαν της Νίκης, θυμάμαι, γιατί αλλιώς τραμπούκοι θα τα κάναν λαμπόγυαλο.

— Πολλά άλλαξαν από τότε. Μάζεψε το αίτημα για εμβάπτιση του δακτύλου σε ανεξίτηλο υγρό η ΕΡΕ, να σκεφτείς.

— Από την άλλη όμως το Συμβούλιο Πλημμελειοδικών ακύρωσε εντάλματα προφυλάκισης Μήτσου και Καμουτσή.2 Δε μου λες, πήγε μία η ώρα; — Και είκοσι.

— Φσσς, έβγαλε συριστικό ήχο από τα μπροστινά δόντια του Πούλμαν της Νίκης: πούλμαν στελεχωμένα από νεολαίους του Κέντρου της προεκλογικής περιόδου του 1963, με τα οποία διέτρεχαν την Ελλάδα. Πούλμαν Θριάμβου: τα αντίστοιχα της προεκλογικής περιόδου του 1964.

2 Εμπλεκόμενοι στη δολοφονία Λαμπράκη, ανώτεροι αξιωματικοί της αστυνομίας, σύμφωνα με την κρατούσα αντίληψη.

1



OIKONOMOY_TRAVLOS DD_Layout 1 28/11/17 4:51 μ.μ. Page 19

ΕΡΓΑ ΚΑΙ ΗΜΕΡΕΣ ΤΟΥ ΦΟΙΤΗΤΗ ΑΛΕΞΗ ΤΡΑΥΛΟΥ

ο Τραυλός. Ξέχασα να το κουρδίσω αποβραδίς και κόλλησε δώδεκα και εφτά το καταραμένο. Πλήρωσαν τους καφέδες, βάδισαν μαζί ως ένα σημείο κι έπειτα χώρισαν οι δρόμοι τους. Στις τέσσερις θα αντάμωναν στο Λαϊκό.



OIKONOMOY_TRAVLOS DD_Layout 1 28/11/17 4:51 μ.μ. Page 20

Ο Γιάννης

ένα απόγευμα με βαρδάρη λίγο πριν τη Τ—Φοιτητική Λέσχη. Δαγκλή; ρώτησε. Κάπου εδώ δε βρίσκεται η Δαγκλή; ΟΝ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕ

— Πρώτο στενό δεξιά και πέφτεις επάνω της. Τα βήματά τους συντονίστηκαν ως ένα σημείο κι έπειτα γύρισε και τον κοίταξε. Εκείνος δεν έδωσε σημασία. Διέσχισαν το Συντριβάνι, έπιασαν κατόπιν το πεζοδρόμιο δεξιά. Μέχρι διακόσια μέτρα από το κεντρικό κτήριο, της Φιλοσοφικής, όπως ήταν γνωστό. Στο ύψος της βαριάς σιδερόπορτας ο Τραυλός έχασε την υπομονή του.

— Αφήσαμε πίσω μας τη Δαγκλή.

— Και τι έγινε; λέει ο άλλος ατάραχος. Κάτι συνάδελφοι φυσιογνώστες που γνώρισα χθες. Εσένα, ξέρεις, σε γνωρίζω καλύτερα. Κατευθύνονταν τώρα στο κυλικείο στην πίσω δυτική πλευρά του κτηρίου. Κατέβηκαν πέντε σκαλιά πριν περάσουν στην πνιγηρή αίθουσα.

— Για βάστα, τον κοίταξε παραξενεμένος ο Τραυλός. Από πού προκύπτει ότι με ξέρεις καλύτερα; «Σε ξέρουν σαν κάλπικη δεκάρα οι πάντες» ή κάτι τέτοιο περίμενε να του πει. 

OIKONOMOY_TRAVLOS DD_Layout 1 28/11/17 4:51 μ.μ. Page 21

ΕΡΓΑ ΚΑΙ ΗΜΕΡΕΣ ΤΟΥ ΦΟΙΤΗΤΗ ΑΛΕΞΗ ΤΡΑΥΛΟΥ

— Σε άκουσα που αγόρευες τις προάλλες, ήρθε η αναπάντεχη απάντηση. Τον κοίταξε πιο προσεκτικά αυτή τη φορά. Μέτριο ανάστημα, πράσο μαλλί, καστανόξανθο. Χαρακτηριστικά που η αρμονία τους τον έκανε συμπαθητικό.

— Γιάννης Ανδρέου, έτεινε το χέρι μπροστά, πρωτοετής Γεωπονικής. Στεκόμουν κάπως παράμερα στο αμφιθέατρο και δε με πήρε το μάτι σας. Κουβέντιαζες μ’ έναν καστανομάλλη ψηλέα. Ο Τραυλός βλαστήμησε μέσα του. Όταν έπαιρνε φόρα... Μια ανάσα απείχαν οι φοιτητικές εκλογές, κάποιος έπρεπε να τους ξεκουνήσει, δεν έπρεπε; — Λέγαμε κάτι δικά μας, είπε αβέβαια. Οικογενειακή γνωριμία.

— Δικά σας ή όχι, λέγατε ενδιαφέροντα πράγματα, ύψωσε ο Γιάννης το φρύδι ειρωνικά. Του έριξε ένα βλέμμα το οποίο εκείνος αντιμετώπισε με απάθεια.

— Ακόμα κι αν δεν υπάρχει οικογενειακή γνωριμία, μας συνδέει κάτι πολύ σημαντικό. Κινούμαστε ιδεολογικά στην ίδια όχθη του ποταμού. Έμοιαζε τώρα περισσότερο συμπαθητικός. Το Σιωπηλό Βουνό έκανε ξαφνικά την εμφάνισή του και δίχως να χαιρετήσει άνοιξε δρόμο με τους αγκώνες και κατέβηκε σαν ξεβιδωμένος τα λίγα σκαλιά.

— Περίεργος τύπος, σχολίασε αιφνιδιασμένος ο Γιάννης. Να ανοίξει τώρα κουβέντα για το Σιωπηλό Βουνό δεν ήταν η καλύτερη ιδέα.

— Κάτι έλεγες για την ίδια όχθη του ποταμιού.

— Ακριβώς. Με κάπως αριστερή πλευρίτιδα αυτή την περίοδο. 

OIKONOMOY_TRAVLOS DD_Layout 1 28/11/17 4:51 μ.μ. Page 22

ΝΤΙΝΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ

Από έκπληξη σε έκπληξη το πήγαινε ο τύπος. Έκανε τώρα χρήση δοκίδας, ενός κώδικα την πατρότητα του οποίου εκείνοι διεκδικούσαν ζηλότυπα. Παλιότερα δανείζονταν από τη χρωματική κλίμακα: γαλάζιος, μαύρος, ροζ, κόκκινος γνήσιος ή γιαλαντζί, έπειτα ανακάλυψαν ότι τους βόλευαν πιο καλά κεφάλαια της Παθολογίας: φθισικός, χολερικός, ανεγκέφαλος. Αριστερή πλευρίτιδα στο συγκεκριμένο ιδίωμα δε σήμαινε τίποτα διαφορετικό από τη φυσική ροπή κάθε νέου να αντιδρά στο κατεστημένο.

— Λογάριασέ το, πώς το λένε, μεταφορικά, είπε ο Γιάννης. Ούτε καν μπαίνει ζήτημα ιδεολογικό εν προκειμένω. Για μια γυναίκα ο λόγος. Είναι συζήτηση όμως που την κάνει στο πόδι κανείς; Ο Τραυλός κοίταξε το ρολόι του.

— Πάμε μέσα καλύτερα. Στο μισοσκόταδο της χαμηλοτάβανης αίθουσας με τα ξύλινα τραπεζάκια το Σιωπηλό Βουνό απολάμβανε καφέ και τσιγάρο βυθισμένο στους στοχασμούς του. Εκείνοι κάθισαν κάπως παράμερα και παρήγγειλαν καφέδες. Τους περιεργάστηκε το ξινό βλέμμα του αφεντικού που στήριζε το διπλοσάγωνο στη γροθιά του. Ένας βοηθός ίσιαζε το μαλλί με τα δάχτυλα. Λίγο πιο πέρα ήρθε και κάθισε ένα ζευγάρι φανταχτερό. Γιατρός που σήκωσε το χέρι περνώντας και φιλολογίνα που ούτε ένα βλέμμα δεν τους έριξε. Ο γιατρός, γιος γνωστού χειρουργού, κυκλοφορούσε με διθέσια σπορ Άλφα Ρομέο, ένας από τους δύο στο Πανεπιστήμιο. Ο άλλος, γιος μεγαλοεργολάβου αυτός, κυκλοφορούσε με τρίλιτρη Μερσεντές.

— Θυγατέρα του Αρμένη βιομήχανου ζυμαρικών, σχολίασε ο Τραυλός. Σε λίγο θ’ αρχίσουν οι τεμενάδες. Το αφεντικό θα σερβίρει τους καφέδες αυτοπροσώπως. 

OIKONOMOY_TRAVLOS DD_Layout 1 28/11/17 4:51 μ.μ. Page 23

ΕΡΓΑ ΚΑΙ ΗΜΕΡΕΣ ΤΟΥ ΦΟΙΤΗΤΗ ΑΛΕΞΗ ΤΡΑΥΛΟΥ

— Γιατρός και φιλολογίνα, είπε ο Γιάννης. Έχω υπόψη μου αρκετές περιπτώσεις.

— Κάνουν συχνές περατζάδες στα γυναικοκρατούμενα αμφιθέατρα της Φιλολογίας, και όχι ότι χάνουν τις ώρες τους. Στα ξενόγλωσσα τμήματα κάνουν θραύση οι καραβανάδες γιατροί. «Ανεγκέφαλα ρομποτάκια» χαρακτήριζαν τους συναδέλφους τους στρατιωτικούς οι πολίτες γιατροί, για να εισπράξουν το πληρωμένο «ρεμπεσκέδες που δεν ξέρουν πού πέφτουν τα αμφιθέατρα». Περνούσε τώρα μπροστά τους ένας του Πολυτεχνείου γνωστός καφενόβιος, παρέα με τον περιβόητο Θεολόγο με το γυάλινο μάτι, τον «θεό της ξερής» όπως τον είχαν αναγορεύσει στο καφέ «Ζάππειο», Βασιλίσσης Σοφίας.3 Κυκλοφορούσαν διάφορα για την αφεντιά του, με πιο γνωστό το χουνέρι του στην Καλαμαριά, όπου σημάδεψε τράπουλες στα γύρω περίπτερα. Τον κάρφωσαν ανοιχτοί λογαριασμοί από το παρελθόν και οι ενδιαφερόμενοι τον κάναν μαύρο στο ξύλο. Με το που έφτασαν οι καφέδες, άρχισε να αφηγείται ο Γιάννης την ιστορία με τη Σοφία, και δε χρειαζόταν μυαλό για να αντιληφθεί καθένας πως είχε δαγκώσει τη λαμαρίνα για τα καλά. Τώρα ανεξαρτήτως του αν ήταν ή απλώς παρίστανε την ΕΔΑΐτισσα η Σοφία –κενά και αντιφάσεις στο αφήγημα του Γιάννη άφηναν κάθε ενδεχόμενο ανοιχτό–, από τα συμφραζόμενα σχημάτισε την εντύπωση ο Τραυλός ότι ήταν σίγουρα ενδιαφέρουσα. Όχι ίσως ο τύπος της γυναίκας που συνοδεύουν το πέρασμά της σφυρίγματα και επιφωνήματα, παρουσία ωστόσο που δεν περνούσε απαρατήρητη. Καλοφτιαγμένη, ντελικάτη, ευγενική ομορφιά, από τις ευφυείς και αξιοπρόσεκτες γυναίκες της Νομι3

Σημερινή Εθνικής Αμύνης. 

OIKONOMOY_TRAVLOS DD_Layout 1 28/11/17 4:51 μ.μ. Page 24

ΝΤΙΝΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ

κής, που δύσκολα άφηνε ασυγκίνητο κάθε άντρα με γούστο και απαιτήσεις.

— Η μαλακία ήταν δική μου, παραδέχτηκε ο Γιάννης. Τα δάχτυλά μου όμως θα μύριζα; Ας όψεται η καταραμένη η τύχη μου που την ήθελε ξαδέλφη του γρουσούζη του Σιμοτά. Ο Τραυλός δεν είχε και τις καλύτερες σχέσεις με τον ομόλογό του υπεύθυνο Σπουδαστικού της ΕΔΑ,4 αν όμως έπρεπε να τις χαρακτηρίσει ντε και καλά, δεν αποκλείεται να τις χαρακτήριζε πολυκύμαντες. Κάλυπταν περιόδους με νερά αδιατάρακτα και χωρίς κανένα αμοιβαίο παράπονο, στη διάρκεια των οποίων ο Σιμοτάς δίδασκε ποίηση και μαρξισμό, ενώ ο Τραυλός έβρισκε ευκαιρία να ανοίξει κανένα βιβλίο· περιόδους αναμονής, όπου ο καθένας τους τρόχιζε τα νύχια του παριστάνοντας τον αδιάφορο, και περίοδους εντάσεως, ταραγμένες, που αν βγάζαν τα μάτια τους ή έπινε με καλαμάκι ο ένας το αίμα του άλλου δεν επρόκειτο να χορτάσουν. Ο Σιμοτάς δε δίδασκε μόνο, αλλά ήταν και ποιητής. Σε περιόδους άπνοιας σκάρωνε στιχάκια από τα οποία δεν έβγαινε νόημα. Ο ίδιος το απέδιδε στην αξία της ποίησής του, καθώς κάθε του λέξη γινόταν αφορμή ποικίλων ερμηνειών και απόψεων, σε αντίθεση με την κρατούσα αντίληψη, την οποία εκείνος απέδιδε στην εμπάθεια και την κακεντρέχεια των αντιπάλων του. Έτσι ακάθεκτος δημοσίευε τα στιχάκια του σε περίοπτη θέση του περιοδικού Εικασίες, οργάνου της Σπουδάζουσας της Αριστεράς, που διανέμονταν σε περιορισμένο αριθμό αντιτύπων και φυσικά δωρεάν. Εκ των συντακτών του περιοδικού η Σοφία, η οποία, επιμελούμενη στήλης χρονογραφήματος, δημοσίευε πότε πότε και κείμενά της με το ψευδώνυμο «Θέμις». Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά. Ιδρύεται το 1951 από το ΚΚΕ και σοσιαλιστικά σχήματα. Το 1958 αναδεικνύεται αξιωματική αντιπολίτευση.

4



OIKONOMOY_TRAVLOS DD_Layout 1 28/11/17 4:51 μ.μ. Page 25

ΕΡΓΑ ΚΑΙ ΗΜΕΡΕΣ ΤΟΥ ΦΟΙΤΗΤΗ ΑΛΕΞΗ ΤΡΑΥΛΟΥ

Στη δημοσίευση σκάλωσε και ο κόμπος στο χτένι του Γιάννη. Σε δημοσίευση υποτίθεται ενός ποιήματός του στις Εικασίες. Και να πώς είχε η ιστορία: Διάβαζε στο αναγνωστήριο της Γεωπονικής – μεγάλη φωτεινή αίθουσα με γυαλιστερό δάπεδο και μακρινάρια τραπέζια σαν τρένα. Η Σοφία απέναντι. Την έβλεπε για πρώτη φορά και του έκανε τόσο εντύπωση, που της έριχνε κάθε λίγο ματιές στις οποίες εκείνη δεν έδειχνε να ανταποκρίνεται. Έχοντας –ύποπτα ωστόσο– καθηλωμένο το βλέμμα σ’ ένα ογκώδες βιβλίο πανόδετο. Δίπλα φιγουράριζε το πιο πρόσφατο τεύχος του περιοδικού Εικασίες. Μια αδέξια κίνηση το έστειλε κατευθείαν στο δάπεδο, για να το μαζέψει ο Γιάννης, που δεν άφησε την ευκαιρία να πάει χαμένη. «Ένα ποίημά μου θα δημοσιευτεί προσεχώς», κοκορεύτηκε, χωρίς να μπορεί να μαντέψει ο άμοιρος ότι έπεσε πάνω στην ξαδέλφη του Σιμοτά. «Σοφία», συστήθηκε εκείνη. «Αν μου πεις τα στοιχεία σου ή το ψευδώνυμο, εάν επέλεξες, είναι εύκολο να μάθω πού βρίσκεται η υπόθεση». Όταν του εξήγησε πώς θα γινόταν, εκείνος δεν είχε πού να κρυφτεί! Αναδιπλώθηκε πριν γίνει τελείως ρεζίλι και ψευδίζοντας αναγκάστηκε να παραδεχτεί πως σκόπευε να παραδώσει προσεχώς το ποίημα για την ακρίβεια. Τα μπάλωσε; Όπως και να ’χει, η αξιοπιστία του υπέστη βαρύτατο πλήγμα, που είχε σαν αποτέλεσμα εμμέσως πλην σαφώς απόρριψη της πρότασής του να της προσφέρει καφέ. «Ασφαλώς και θα πιούμε και έναν και περισσότερους καφέδες με την ευκαιρία της δημοσίευσης».

— Και τώρα τι γίνεται; ρώτησε ο Τραυλός με ενδιαφέρον.

— Χέσ’ τα. Κατά τα άλλα, εκτός του ότι αραίωσε απελπιστικά τις εμφανίσεις της η Σοφία, οσάκις τη συναντούσε ήταν βιαστική και απόμακρη. «Δεν παρέδωσες ακόμα το ποίημα στις Εικασίες;» 

OIKONOMOY_TRAVLOS DD_Layout 1 28/11/17 4:51 μ.μ. Page 26

ΝΤΙΝΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ

Και δεν είχε σταυρώσει τα χέρια ο άμοιρος. Έφεξε στο ξενύχτι, και ενώ ποίηση κατά παραγγελία δε γίνεται, κατάφερε να σκαρώσει κάτι στιχάκια που τρώγονταν. Έριξε και τη μούρη του και τα παρέδωσε στον ίδιο τον Σιμοτά, για να ζήσει ένα δράμα, όταν του επιστράφηκε ένα χαρτί κατακόκκινο, ποτισμένο λες με το αίμα του. «Της μάνας σου!» βλαστήμησε ο Γιάννης, που πύκνωσε τις επισκέψεις του στο αμφιθέατρο της Νομικής, όπου την πάτησε όταν τον μάντρωσαν με τους άλλους να γράψει διαγώνισμα. Χασκογέλασε η Σοφία, που έκανε ότι δεν τον είδε, αλλά ο Γιάννης δεν κώλωσε. Επινόησε μια ιστορία όπου μέσα από μύθο πολύπλοκων συμπτώσεων και αναπάντεχων γεγονότων ο καθηγητής Αστικού Δικαίου Καραγιώργος που παρήγγειλε το διαγώνισμα συμμετείχε στη δολοφονία εξέχουσας πολιτικής προσωπικότητας των Ηνωμένων Πολιτειών, καθώς λόγω συμμετοχής του σε συνέδριο έτυχε να βρίσκεται εκείνες τις ημέρες εκεί.

— Τι λες, βρε θηρίο! λύθηκε στα γέλια ο Τραυλός, την ίδια στιγμή που ο Τσιλιπάκος στάθηκε σαν τον Χάρο επάνω του κοιτάζοντας επιδεικτικά το ρολόι του.

— Από δω ο Γιάννης, έκανε τάχα άνετος ο Τραυλός. Πρωτοετής Γεωπονικής. Και υπόψη, δικός μας.

— Χάρηκα, έκανε ο άλλος ξερά.

— Να του δίνω εγώ, είπε ο Γιάννης. Με περιμένουν οι φίλοι μου στη Δαγκλή. Ο Τσιλιπάκος αποφάσισε να καθίσει ελέγχοντας το χώρο ταυτόχρονα. Μούρη μακρουλή, έφυγρα χείλη, ρουθούνια ανήσυχα, μάτια πυρετικά. Έφερνε κυνηγόσκυλου κάπως που δε βρίσκει ησυχία.

— Εξυπνάκιας ο φίλος, σχολίασε.

— Αν με ρωτάς, τον βρίσκω πολύ συμπαθητικό. Τον περιμένω σύντομα στα γραφεία του κόμματος. 

OIKONOMOY_TRAVLOS DD_Layout 1 28/11/17 4:51 μ.μ. Page 27

ΕΡΓΑ ΚΑΙ ΗΜΕΡΕΣ ΤΟΥ ΦΟΙΤΗΤΗ ΑΛΕΞΗ ΤΡΑΥΛΟΥ

— Όσο περισσότεροι τόσο καλύτερα, χλιμίντρισε ο Τσιλιπάκος. Έπειτα από το φιάσκο της συζήτησης βασιλιά και πολιτικών αρχηγών αναμένονται εξελίξεις.

— Ο Γέρος5 πάντως πάτησε πόδι, σωστά; Ή πάει σπίτι του ο καγκελάριος6 ή κάνετε εκλογές χωρίς την Ένωση Κέντρου.7 — Σίγουρα πάτησε πόδι, παραδέχτηκε ο άλλος. Μέχρι και η ΕΡΕ8 παραιτήθηκε του πλειοψηφικού. Υποκριτές! Αν είχαν την παραμικρή πιθανότητα...

— Με Παναγιωτάκη9 στο πηδάλιο; Ωραίο ανέκδοτο.

— Να δεις που θα σκάσει μύτη ο αυτοεξόριστος.

— Πλάκα θα ’χει. Θα τον υποδεχτούν Μήτσου και Καμουτσής, Γκοτζαμάνης και Εμμανουηλίδης10 επικεφαλής παρακρατικών. Έφτασε βαρύγλυκος και ο Τσιλιπάκος ήπιε αργά, φυσώντας πριν από κάθε γουλιά, ενώ δεν έλεγε να ανοίξει το στόμα του. Ούτε καν παρακολουθούσε την κίνηση που αυξανόταν στο κυλικείο. Είχε στυλώσει απέναντι ένα βλέμμα απλανές, χωρίς ενδιαφέρον για το τι γινόταν εκεί. Προσωνύμιο οικειότητας του Γεωργίου Παπανδρέου, ηγέτη ανένδοτου αγώνα και μετέπειτα πρωθυπουργού.

6 Παναγιώτης Πιπινέλης: Πρέσβης, πρωθυπουργός από Ιούνιο έως Σεπτέμβριο 1963, υπουργός Εξωτερικών επί χούντας.

7 Η Ένωση Κέντρου ιδρύεται Σεπτέμβριο του 1961 από προσωπικότητες του Κέντρου και της μετριοπαθούς Δεξιάς και Αριστεράς.

8 Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση. Συντηρητικό κόμμα που ιδρύεται το 1956 από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή.

9 Σκωπτική χρήση ονόματος του Παναγιώτη Κανελλόπουλου, αρχηγού της ΕΡΕ μετά τον Νοέμβριο του 1963, περιώνυμου πολιτικού και διανοούμενου.

10 Φυσικοί αυτουργοί της δολοφονίας Λαμπράκη.

5



OIKONOMOY_TRAVLOS DD_Layout 1 28/11/17 4:51 μ.μ. Page 28

ΝΤΙΝΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ

Ο Τραυλός θα έχανε την υπομονή του, όταν εδέησε να μιλήσει ο άχαρος. Χαμήλωσε τη φωνή, πλησίασε το κεφάλι τόσο που το χνότο του έγινε ενοχλητικό κι έβαλε φραγμό την παλάμη του, λες και βρισκόταν σε αίθουσα με καμουφλαρισμένα μικρόφωνα που διοχέτευαν σε στρατιά εντεταλμένων πρακτόρων κάθε λέξη δύο τάχα κεντρώων, κρυπτοκομμουνιστών στην πραγματικότητα, σταθερή επιδίωξη των οποίων ήταν η ανατροπή του αστικού καθεστώτος.

— Είχαν δίκιο, είπε με αλλοιωμένη φωνή, όσοι υποστήριζαν ύποπτη κινητικότητα τον τελευταίο καιρό. Ψαρεύει σε θολά νερά ο ανεκδιήγητος. Ανεκδιήγητος ήταν ο ιδιαίτερος του τέως υπουργού Συγκοινωνιών Καραμπέτσου, περισσότερο γνωστός ως «Σκατά-σταΜούτρα-του Θεοχάρης». Πάνω στο λόγο εμφανίστηκε ο Γύφτος με την Πέτσινη Γκόμενα και θρονιάστηκαν στο διπλανό τραπεζάκι. Φυσικά ούτε ο Γύφτος ήτανε γύφτος ούτε η γκόμενα Πέτσινη. Και για το «Γύφτος» έφτανε μια ματιά για να καταλάβεις πώς του προέκυψε. Για την Πέτσινη Γκόμενα, ασήμαντη λαϊκή κοπελίτσα με αθώο βλέμμα γελάδας, ήταν δύσκολο να απομονώσεις κάτι και να το κολλήσεις σαν παρατσούκλι. Πώς της προέκυψε; Μετρημένοι στα δάχτυλα γνώριζαν την ιστορία. Στον Γύφτο οφειλόταν το «Πέτσινη». Στο γεγονός ότι δε γύριζε γυναίκα να τον κοιτάξει. Έτσι εκτόνωνε αναγκαστικά τις ορμές του παίζοντας το πετσάκι του. Το οποίο υποκατέστησε με την εμφάνισή της εκείνη.

— Αυτοί μας έλειπαν τώρα, μουρμούρισε ο Τσιλιπάκος καθόλου διακριτικά.

— Συνωμοτείτε, κουφάλες κεντρώοι, είπε με την τσιριχτή φωνή του ο Γύφτος. 

OIKONOMOY_TRAVLOS DD_Layout 1 28/11/17 4:51 μ.μ. Page 29

ΕΡΓΑ ΚΑΙ ΗΜΕΡΕΣ ΤΟΥ ΦΟΙΤΗΤΗ ΑΛΕΞΗ ΤΡΑΥΛΟΥ

— Καθόμαστε δίπλα στις ουρές του Πιπινέλη, Αλέξη, το πρόσεξες.

— Αφού είναι έτσι, αδειάστε μας τη γωνιά. Τώρα, για το «ουρές του Καγκελάριου», και με τον Διάολο τον ίδιο θα πάμε για εκλογές. Μια φορά την πατήσαμε το ’50τόσο, δε μας παίρνει για δεύτερη. Βγήκαν ελέγχοντας το χώρο για τον ασφαλίτη του Γύφτου. Ψυχή. Η υπηρεσία είχε σοβαρότερες δουλειές να διεκπεραιώσει και δεν την έπαιρνε να ξοδέψει άτομο σε ρόλο σκιάς του κακάσχημου βλαμμένου κομμουνιστή. Ανέβηκαν κουβεντιάζοντας το απέραντο πλακόστρωτο του Χημείου, για να διασχίσουν στη συνέχεια την άσφαλτο που περνούσε μπροστά από το κτήριο της Γεωπονικής και να καταλήξουν στα εβραίικα μνήματα, συνεχίζοντας κάτω από τα πεύκα την κουβέντα τους. Τα εβραίικα μνήματα, συστηματικά κακοφωτισμένα, αποτελούσαν ιδανική υπαίθρια γαμηστρώνα. Σύχναζαν εκεί πεταλούδες αδήλωτες. Σε πλησίαζαν, έτσι και ξέπεφτες, αθόρυβα σαν φαντάσματα, σαν αναστημένοι νεκροί, και στο μισοσκόταδο παζάρευαν την τιμή: «Τάλιρο και καλός πολίτης, αγόρι». Ούτε καν περνούσε η βεβήλωση του χώρου από το μυαλό κανενός – καν των πρυτανικών Αρχών, που τον είχαν παρατημένο αδέσποτο και απροστάτευτο. Τα προβλήματα που είχε στο κεφάλι της η κοινωνία τη δεκαετία εκείνη δεν άφηναν περιθώρια για ευαισθησίες του είδους. Στρεβλές συνήθειες, αφημένες να αλωνίζουν ελεύθερα, εδραιώθηκαν σε πεποιθήσεις περνώντας ο χρόνος και γέμισαν σκατά τα περισσότερα από τα κρανία της ξεχωριστής φυλής των ανεπανάληπτων. Παρ’ όλη την ασφάλεια του χώρου, ο Τσιλιπάκος διατηρούσε χαμηλωμένη φωνή.

— Αυτά τα μαντάτα του δικού σου του Αβραμίδη, περάτωσε 

OIKONOMOY_TRAVLOS DD_Layout 1 28/11/17 4:51 μ.μ. Page 30

ΝΤΙΝΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ

τη σχοινοτενή του αφήγηση. Μοιάζει να τα ’χουνε βρει με το άλλο λουλούδι, τον Γρύλο. «Γρύλος» ήταν το έτερο προσωνύμιο του ιδιαίτερου, που το όφειλε στο τερέτισμα της φωνής του, η οποία έβγαινε διακεκομμένη, πριονωτή.

— Για βάστα, αντέδρασε ο Τραυλός. Τα παραλές, δε σου φαίνεται; Αν κατάλαβα, αλληθωρίζει σαφώς προς τα Μπακαλάκια ο Γρύλος.

— Δε θα το έλεγα. Αν κάποιος αλληθωρίζει, δεν είναι ο ιδιαίτερος. Έχει ο καιρός γυρίσματα, το ξέρει κι ο τελευταίος ακόμα. Το ύφος του έκανε τον Τραυλό να το σκεφτεί σοβαρά. «Έχει ο καιρός γυρίσματα». Το προηγούμενο διάστημα μιλούσε υποθετικά, τώρα το έθετε σαν τελειωμένη υπόθεση.

— Δεν έχει λογική αυτή η στροφή, αντέτεινε. Δεν τον έχω τον Αβραμίδη για τόσο μεγάλη χοντροκοπιά. Μεταξύ μας υπήρχε πάντοτε σχέση αμοιβαίου σεβασμού και εκτίμησης. Συνειδητά επέλεξε να κινείται σε δεύτερο πλάνο. Της οιονεί ενδονεολαιίστικης αντιπολίτευσης, όπως την αποκαλούν αρκετοί. Είναι αδιαμφισβήτητο το προβάδισμα, η επιρροή Καραμπέτσου σε κόμμα και Νεολαία, δεν πιάνει χαρτωσιά μπροστά του ο δικός τους Μπακάλης, βουλευτής δευτέρας κατηγορίας.

— Για νέο μάς το λες; Όσο κι αν προσωπικά θεωρώ τον Καραμπέτσο υπερτιμημένο, ποτέ δεν κατάλαβα πώς κατάφερε να λανσαριστεί σαν κάτι εξαιρετικό ένας τόσο μέτριος άνθρωπος. Διετέλεσε υπουργός, και ούτε ιδιαίτερη μόρφωση έχει ούτε σπουδές, από ξένες γλώσσες μεσάνυχτα, είναι απλώς ευκατάστατος για να υποθέσει κανείς ότι εξαγοράζει ψήφους, ούτε και ρήτορας είναι. Κεκεδίζει όταν βιάζεται ή θυμώνει.

— Έχει μυαλό, υποστηρίζει ο Γρύλος. Μυαλό και οργανωτικές ικανότητες. 

OIKONOMOY_TRAVLOS DD_Layout 1 28/11/17 4:51 μ.μ. Page 31

ΕΡΓΑ ΚΑΙ ΗΜΕΡΕΣ ΤΟΥ ΦΟΙΤΗΤΗ ΑΛΕΞΗ ΤΡΑΥΛΟΥ

— Μάλιστα, οργανωτικές ικανότητες! κάγχασε ο Τσιλιπάκος. Όντως το υπερτονίζει ο ιδιαίτερος, υπονοώντας προφανώς προσωπική του συμβολή στην επιτυχία. Ξέρεις πού βρίσκεται το λάθος σου, Αλέξη, μια και ανοίξαμε τα χαρτιά μας; — Σε ακούω προσεκτικά.

— Θεωρείς περίπου δεδομένο τον Καραμπέτσο και τον Αβραμίδη έντιμο άτομο. Ούτε το ένα ισχύει ούτε το άλλο. Μιλάμε για δύο αρπακτικά στην πραγματικότητα. Ο πρώτος σ’ ένα θεό μόνο πιστεύει, στο προσωπικό του συμφέρον. Όλα τα άλλα έρχονται δεύτερα. Βαθύτατα συντηρητικός, ρέπει σε κάθε είδους συναλλαγή, αρκεί να είναι επωφελής.

— Όπως; — Οι σχέσεις του με το σύνολο σχεδόν των καθηγητών Πανεπιστημίου. Σχέσεις γνωστές και διαχρονικές, βασισμένες αποκλειστικά σε επωφελή αμοιβαιότητα. Το ’να χέρι νίβει τ’ άλλο, που λένε. Εξετάσεις! Ένα είδος αλάνθαστου πασπαρτού που παραβιάζει αρχές, συνειδήσεις, πιστεύω. Έτσι κρατάει μέγα μέρος της νεολαίας στο χέρι. Και μη μου πεις τώρα ότι θα δίσταζε να πάρει μεζέ όταν του προσφέρουν τον καθηγητή του στο πιάτο και ο μεγαλύτερος σπασίκλας της οικουμένης. Όσο για σας, έχετε χάσει το τρένο. Αν δεν έγινε, θα γίνει σύντομα φανερό.

— Αλλά εμείς ζητήσαμε απλώς πίστωση χρόνου για να το σκεφτούμε πριν εκφέρουμε γνώμη.

— Να εκφέρετε γνώμη! έβαλε τα γέλια ο Τσιλιπάκος, κάτι άνοστα γέλια. Με εκπεφρασμένη τη γνώμη του υπουργού; Ε, δεν ξανακούστηκε. Για να μη λογαριάσουμε τις επικείμενες βουλευτικές εκλογές και την πρεμούρα να μπει το σχέδιό του σε εφαρμογή.

— Κι ο άλλος, ο Αβραμίδης; — Άλλο μούτρο αυτός. Έκανε χρόνια υπομονή ως αρχηγός 

OIKONOMOY_TRAVLOS DD_Layout 1 28/11/17 4:51 μ.μ. Page 32

ΝΤΙΝΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ

της νεολαιίστικης αντιπολίτευσης, όπως είπες, στη λογική τού «κάλλιο πρώτος στο χωριό παρά δεύτερος στην πόλη». Καραδοκούσε να βρει ευκαιρία και του έπεσε από τον ουρανό. Στην πίστωση χρόνου που ζητήσατε αναφέρομαι, αν κατάλαβες. Χρόνου που στο μεταξύ δουλεύει εις βάρος σας, και όπου να ’ναι ο πρώτος στο χωριό θα κληθεί να αναπληρώσει τον πρώτο στην πόλη που θα ’χει πάει περίπατο. Πλησίασε και στο πρόσωπό του η μύτη έδειξε πιο μακρουλή και η άκρη της κατακόκκινη. Έκλεισε και το μάτι υπαινικτικά.

— Ποιος θα είναι στη θέση σου του υπεύθυνου Σπουδαστικού όταν θα σας έχουν τραβήξει το χαλί κάτω από τα πόδια, Τραυλέ; Παράξενη ζάλη τον έκανε να αισθανθεί ξαφνικά μια περίεργη αβεβαιότητα και τότε τον πολιόρκησε η ιδέα πως αυτό που συνέβη δεν ήταν κάτι προσωρινό. Ταράχτηκε τόσο, που δυσκολεύτηκε να αυτοκυριαρχηθεί, αλλά αυτό δεν απέτρεψε τον Γρύλο να ζωντανέψει τη φαντασία του. Τον είδε με τεντωμένο το δείκτη στον κρόταφο να λέει: «Εσείς ανοίξατε το παράθυρο, δε σας φταίει κανείς». Αναφερόταν στις επεκτατικές βλέψεις του υπουργού ορισμένως και στην πίστωση χρόνου που ζήτησαν εκείνοι για να το σκεφτούν. Δίχως να λογαριάσουν οι άμυαλοι ότι πλησίαζαν οι βουλευτικές εκλογές και ο Καραμπέτσος ήθελε να δει το σχέδιό του να ξεδιπλώνεται και να αυξάνει σημαντικά η πολιτική του επιρροή στη Βόρεια Ελλάδα. Το σχέδιο ήταν στο σύνολό του απλό και αναντίρρητα ευφυές. Αποσκοπούσε σε προσεταιρισμό βουλευτών γειτονικών περιφερειών, στους οποίους και θα υποσχόταν την αρωγή τοπικών φοιτητικών συλλόγων τους οποίους και ήλεγχε η Νεολαία. Αντικειμενικά η απόφαση ήταν συνώνυμη με την αύξηση της εκλογικής πελατείας τους. Οι τοπικοί σύλλογοι, αν και είχαν καταστατικά την έδρα τους στη Θεσσαλονίκη, εξαντλούσαν στην περιφέρεια τις πολιτιστι

OIKONOMOY_TRAVLOS DD_Layout 1 28/11/17 4:51 μ.μ. Page 33

ΕΡΓΑ ΚΑΙ ΗΜΕΡΕΣ ΤΟΥ ΦΟΙΤΗΤΗ ΑΛΕΞΗ ΤΡΑΥΛΟΥ

κές τους δραστηριότητες, κάθε μια από τις οποίες αποτελούσε κοσμικό γεγονός. Διαλέξεις, εκθέσεις ζωγραφικής, χοροεσπερίδες, θεατρικές παραστάσεις, συγκέντρωναν κόσμο και γίνονταν έτσι πρόσφοροι τόποι όχι μόνο για να περάσεις πολιτικές, αλλά και για να προωθήσεις διακριτικά πρόσωπα της επιλογής σου. Είχε δίκιο λοιπόν ο Γρύλος που υποστήριζε ότι ο Καραμπέτσος διέθετε μυαλό. Ο πολιτισμός είναι πρώτης τάξεως πολιτικό εργαλείο. «Η Αριστερά που τον μονοπωλεί εδώ και χρόνια έχει πιάσει το νόημα», υποστήριζε ο Βέρας. «Τα αστικά κόμματα κοιμούνται ύπνο βαθύ».

— Έτσι που λες, κατέληξε ο Τσιλιπάκος. Όσο εσείς ψειρίζατε τη μαϊμού, ο Αβραμίδης δούλευε υποχθόνια, φροντίζοντας στο μεταξύ να σας αποκοιμίζει μεθοδικά. Κάθε αρπακτικό εκτός από διπρόσωπος είναι και κόλακας, ψεύτης και μεγάλος υπνωτιστής. Ο Τραυλός δεν ήταν βέβαιος ότι άκουσε το χαιρετισμό του όταν τον έβλεπε να απομακρύνεται βιαστικά. Έμεινε στο μισοσκόταδο λίγη ώρα χωρίς να σκέφτεται τίποτα κι έπειτα πήρε τον κατήφορο με τη σειρά του κι εκείνος.

 o