Ο Ορφέας και ο Ανδρέας

MHTSOU_ANDREAS SKLHRO sel_Final.qxp_Layout 1 19/10/2018 13:00 Page 5

ΑΝΔΡΕΑΣ ΜΗΤΣΟΥ

Ο ΟΡΦΕΑΣ ΚΑΙ Ο ΑΝΔΡΕΑΣ Διηγήματα

‫ﱣﱢ‬

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ

MHTSOU_ANDREAS SKLHRO sel_Final.qxp_Layout 1 19/10/2018 13:00 Page 6

©

Copyright Ανδρέας Μήτσου – Εκδόσεις Καστανιώτη Α.Ε., Αθήνα 201?

1η έκδοση: Νοέμβριος 2018 Aπαγορεύεται η αναδημοσίευση ή αναπαραγωγή του παρόντος έργου στο σύνολό του ή τμημάτων του με οποιονδήποτε τρόπο, καθώς και η μετάφραση ή διασκευή του ή εκμετάλλευσή του με οποιονδήποτε τρόπο αναπαραγωγής έργου λόγου ή τέχνης, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν.

2121/1993 και της Διεθνούς Σύμβασης Βέρνης-Παρισιού, που κυρώθηκε με το ν. 100/1975. Επίσης απαγορεύεται η αναπαραγωγή της στοιχειοθεσίας, σελιδοποίησης, εξωφύλλου και γενικότερα της όλης αισθητικής εμφάνισης του βιβλίου, με φωτοτυπικές, ηλεκτρονικές ή οποιεσδήποτε άλλες μεθόδους, σύμφωνα με το άρθρο 51 του ν. 2121/1993.

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ Α.Ε. ΓΡΑΦΕΙΑ : Θεμιστοκλέους 104, 106 81 Αθήνα ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ : Ζαλόγγου 11, 106 78 Αθήνα

% 210-330.12.08 – 210-330.13.27 FAX: 210-384.24.31

e-mail: info@kastaniotis.com www.kastaniotis.com

ISBN 978-960-03-6519-1

MHTSOU_ANDREAS SKLHRO sel_Final.qxp_Layout 1 19/10/2018 13:00 Page 7

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Ο μοχθηρός δάσκαλος . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 Το χωριό των κουφών . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 Κουστούμι από γνήσιο αγγλικό κασμίρ ή το τέλος του εμφυλίου πολέμου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 Το γεφύρι του ταχυδρόμου . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 Ο παλιός συμμαθητής . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 Η αρπαγή της Μπόνι . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 Κυριακάτικο ξύπνημα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 Η Πάραλος . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 Ο γιατρός και ο αστυνόμος . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69 Η άγνωστη γυναίκα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 Η τελευταία συνάντηση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87 Ένα γυναικείο καπέλο σε παλιά ντουλάπα . . . . . . 97 Το κοίταγμα της μπζιάκας . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101 Η κυρία Ευφροσύνη και το νυχτοπούλι απέναντι απ’ το σπίτι της . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111 Ο Αντώνης και ο Μινώταυρος . . . . . . . . . . . . . . . . 115 7

MHTSOU_ANDREAS SKLHRO sel_Final.qxp_Layout 1 19/10/2018 13:00 Page 8

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Ο ύπνος του δικαίου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121 Ο κήπος με τις πυγολαμπίδες . . . . . . . . . . . . . . . . 127 Ο Ορφέας και ο Ανδρέας . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135 ΠΡΩΤΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ ΔΙΗΓΗΜΑΤΩΝ . . . . . . . . . . 169

8

MHTSOU_ANDREAS SKLHRO sel_Final.qxp_Layout 1 19/10/2018 13:00 Page 9

Όλα όσα συμβαίνουν στην αφήγησή μου έχουν συμβεί ή θα μου συμβούν. Κ ΑΡΣΟΝ Μ ΑΚ Κ ΑΛΕΡΣ

MHTSOU_ANDREAS SKLHRO sel_Final.qxp_Layout 1 19/10/2018 13:00 Page 10

MHTSOU_ANDREAS SKLHRO sel_Final.qxp_Layout 1 19/10/2018 13:00 Page 11

Ο μοχθηρός δάσκαλος

Τ

Ο ΠΡΙΑΡΙ

ήταν στενόμακρο, με μια βαθιά γούβα στη μέση. Οι γωνίες του σκληρές. Σκληρές και νόστιμες. Στη γούβα στοίβαζε το πιο πολύ βούτυρο η μάνα μου. Το βούτυρο που ’φκιαχνε μόνη της. Θυμάμαι καταλεπτώς όλη τη διαδικασία παρασκευής του. Το ψιλόλιγνο ξύλινο βαρέλι, όπου χτυπούσε το γάλα αλύπητα, και το αλλόκοτο βουρτσόξυλο, να προεξέχει δυο μέτρα έξω απ’ το βαρέλι, σαν εκείνη τη σάρισα, το αρχαίο μακεδονικό δόρυ. Άφριζε στο χείλος του βαρελιού το βούτυρο, κι η μάνα μου μάζευε τον αφρό προσεχτικά, με το κουτάλι, το άφηνε να πήξει και το άπλωνε αργότερα, φρέσκο φρέσκο, πάνω στη φέτα, πασπαλίζοντάς το με μπόλικη ζάχαρη.

11

MHTSOU_ANDREAS SKLHRO sel_Final.qxp_Layout 1 19/10/2018 13:00 Page 12

ΑΝΔΡΕΑΣ ΜΗΤΣΟΥ

«Βάλε κι άλλη ζάχαρη», την παρότρυνα. Το βούτυρο της μάνας μου ήταν πολύ πιο άσπρο από τη ζάχαρη. Κάτασπρο. Το περιτύλιγα μόνος μου το πριάρι με μια μεγάλη πετσέτα, καρό και κόκκινη, ενώ εκείνη με κοίταζε κι έκανε το σταυρό της. «Μπα σε καλό σου, σε καλό σου», επαναλάμβανε φοβισμένη. Στο δημοτικό σχολείο με περίμεναν πρωί πρωί οι συμμαθητές. Δεκαετία του ’50. Τρέχανε τα σάλια τους. «Άργησες», με μαλώνανε όλοι μαζί, αγανακτισμένοι. «Κοντεύει να βαρέσει το κουδούνι ο δάσκαλος». Στεκόμουν εγώ ορθός, άγαλμα, ανεβασμένος πάνω στο σκαλοπάτι, κρατούσα και με τα δυο χέρια το πριάρι, όπως ακριβώς ο παπάς το άγιο δισκοπότηρο στην Ωραία Πύλη, και πέρναγαν μπροστά μου τα παιδιά, ένας ένας, για να δαγκώσουν. Πλάι μου παραστεκόταν, φρουρός ακοίμητος, ο πιο μεγαλόσωμος συμμαθητής, διπλός στο μπόι απ’ όλους τους άλλους –είχε μείνει τρεις χρονιές στην πρώτη–, ο Μάμαλης. Του ’χε δώσει ένα ρόλο στο σκετς της εθνικής 12

MHTSOU_ANDREAS SKLHRO sel_Final.qxp_Layout 1 19/10/2018 13:00 Page 13

Ο ΜΟΧΘΗΡΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΣ

γιορτής ο δάσκαλος, να είναι ο σκοπός, ο βιγλάτορας των Ελλήνων, για να δει πότε θα έμπαινε ο τούρκικος στρατός στα στενά των Δερβενακίων και να ειδοποιήσει τον Κολοκοτρώνη και τους κλέφτες. Μπουκάρει λοιπόν κι αυτός, όπως ήτανε πολύ μελαχρινός κι ογκώδης, πάνω στη σκηνή, μπροστά στο δήμαρχο, στο διοικητή της χωροφυλακής, στους επισήμους και σ’ όλους τους κατοίκους της κωμόπολης, και φωνάζει πανικόβλητος: «Ο Μάμαλης, ο Μάμαλης». Και δεν έφευγε. Δεν μπορούσε να φανταστεί πως εκεί τελείωνε ο δικός του ρόλος. Ότι αυτός ήτανε όλος κι όλος. Δεν καταλάβαινε γιατί δεν σηκώνονταν να σκορπιστούν έξω από την αίθουσα, πατείς με πατώ σε, αφού αυτός τους ειδοποίησε πως ερχόταν ο Δράμαλης από στιγμή σε στιγμή. Έγινε ο χαμός. Πλάνταξε η πόλη στο γέλιο. Βγήκαν δυο μικρότερα παιδιά που τον έσερναν ανάποδα στα παρασκήνια. Γελούσαν κι αυτά. Του ’μεινε και τ’ όνομα: Μάμαλης. Ο Μάμαλης επισκοπούσε μην και δαγκώσει κανείς μεγαλύτερη μπουκιά από τη φέτα μου. Τη φέτα με το βούτυρο και τη ζάχαρη που εγώ μόνο την κρα13

MHTSOU_ANDREAS SKLHRO sel_Final.qxp_Layout 1 19/10/2018 13:00 Page 14

ΑΝΔΡΕΑΣ ΜΗΤΣΟΥ

τούσα, γιατί ήτανε τώρα κοινή, κι όποιος τολμούσε να αδικήσει τους άλλους, αλίμονό του. Περνούσε τελευταίος κι ο Νίκος Σφέτσας, έτσι έκλεινε η παράσταση. Κοντούλης πολύ. Τον ανασήκωνε ο Μάμαλης από τις μασχάλες να φτάσει να δαγκώσει κι αυτός, άνοιγε το στόμα σαν χελιδόνι, κοίταζε τον Μάμαλη να πάρει την άδειά του, του ’κανε εκείνος νεύμα, κι ο Σφέτσας δάγκωνε. Και έκλεινε σφιχτά τα ματάκια του. Ύστερα φεύγανε οι συμμαθητές από κοντά μου, ξεχνώντας με εντελώς. Κι όλο γλείφονταν, κι είχανε χείλη που γυάλιζαν από το βούτυρο και τη ζάχαρη. Και κάρφωναν το βλέμμα στο ίδιο σημείο μακριά. Το ψωμί που περίσσευε, το έπαιρνε από τα χέρια μου ο Μάμαλης, με κοίταζε, απίστευτα θυμωμένος μαζί μου, και δάγκωνε μια τεράστια μπουκιά. Φούσκωναν και τα δυο του μάγουλα για να τη χωρέσουν. Μασούσε με δυσκολία, εξακολουθώντας να με κοιτάζει ερευνητικά, και απρόβλεπτα έχωνε στη μικρή χούφτα μου μια ξερή γωνία ψωμιού, ό,τι είχε απομείνει. Έναν ελάχιστο κόθρο, όπως τον λέγαμε, που εγώ τον είχα για το πιο νόστιμο κομμάτι. Όταν γύριζα απ’ το σχολείο, με παρατηρούσε η μάνα μου περίλυπη.

14

MHTSOU_ANDREAS SKLHRO sel_Final.qxp_Layout 1 19/10/2018 13:00 Page 15

Ο ΜΟΧΘΗΡΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΣ

«Λέσιο είσαι, αδύνατο», αποφαινόταν. «Και ας σου ψήνω κάθε δεύτερη ένα ταψί ψωμί, ένα πριάρι. Το κόβω μισοφέγγαρο, στη μέση, για να κρατάει δυο μέρες. Πού το βάζεις όλο αυτό, ήθελα να ’ξερα». Πριάρια ήταν οι μακρόστενες ψαρόβαρκες χωρίς καρίνα, βαθουλωτές στη μέση, με δυσανάλογα μακριά πλώρη και πρύμνη. Μερικές σαπίζουν ακόμα στο μόλο. Ήρθανε και με βρήκαν οι παλιές βάρκες του Αμβρακικού, τα πριάρια, αφού παιδεύτηκα ώρα για να ξεθάψω αυτή τη λέξη, το όνομά τους, σε μια εποχή που οι βάρκες είναι πολύτιμες. Ακόμα και τα πριάρια. Κι εγώ δεν δύναμαι να προσφέρω, ούτε να θυμηθώ καν, εκείνη τη νοστιμιά από τον κόθρο, την ελάχιστη γωνία του ψωμιού που μου αναλογούσε. Τακτοποιούσα, ανασκάλευα, όπως κάνω όταν με περιτυλίγει η πλήξη, τη βιβλιοθήκη μου κι έπεσα πάνω σ’ ένα μισοκαμμένο βιβλίο. Δεν έχασα καιρό, δεν άφησα την ευκαιρία να πάει χαμένη. Έσπευσα στην αναπόληση. Κι ωστόσο ήταν η πρώτη φορά που πέρασε από το νου μου πως είχε δίκιο ο μοχθηρός δάσκαλος όταν ανάγκασε τον πατέρα μου να μαζέψει όλα τα λογοτε15

MHTSOU_ANDREAS SKLHRO sel_Final.qxp_Layout 1 19/10/2018 13:00 Page 16

ΑΝΔΡΕΑΣ ΜΗΤΣΟΥ

χνικά βιβλία μου, «την αιτία του κακού», όπως έλεγε –βιβλία που εγώ είχα κλέψει με μέγιστο κίνδυνο από τη βιβλιοθήκη της Βασιλικής Πρόνοιας της πόλης κι αυτά διάβαζα όλη την ώρα, παραμελώντας τα μαθήματά μου–, πως έκανε καλά που τον έβαλε να τα σωρεύσει στην αυλή του σπιτιού, να τα περιλούσει με πετρέλαιο και να τους βάλει μετά φωτιά. Ότι άδικα τον μίσησα. Και τον κακίζω τον πατέρα μου, που χύμηξε την τελευταία στιγμή, μετανιωμένος, πάνω στη φωτιά και την ποδοπατούσε σαν αναστενάρης και την απόσβησε. Και μου ’φερε πίσω, μισοκαμμένα, μέσα από τις στάχτες, δυο μόνο βιβλία που μπόρεσε να σώσει. Την Πείνα του Κνουτ Χάμσουν και τα Ταξίδια του Γκιούλιβερ του Τζόναθαν Σουίφτ. Αρκετά για να με μολύνουν. Για να σκαλίζω κάθε τόσο, αυτάρεσκα, την παιδική ηλικία, να αναμοχλεύω το παρελθόν μου, ή και το απρόσιτο μέλλον ακόμα, να φαντασιώνομαι ότι είμαι κι εγώ σε δράση, πως, κατά κάποιον τρόπο, μετέχω κυρίαρχα και βοηθάω, τους πρόσφυγες φέρ’ ειπείν, που σήμερα θαλασσοπνίγονται. Ότι τους βρίσκω βάρκες. Και τους σώζω. Πριάρια έστω. Γι’ αυτή την απελπισμένη απόδραση, πληρώνω 16

MHTSOU_ANDREAS SKLHRO sel_Final.qxp_Layout 1 19/10/2018 13:00 Page 17

Ο ΜΟΧΘΗΡΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΣ

κάθε φορά ακριβό τίμημα. Υφίσταμαι μια πολύ σκληρή τιμωρία. Ό,τι συμβαίνει απόψε, που πρόσφερα τη φέτα μου, μονοκόμματο το πριάρι, ένα απείραχτο μισοφέγγαρο, σε προσφυγόπουλο, για να σωθεί. Κι αυτό μου το ’χωσε μέσα στο στόμα και με εξανάγκασε να το τρώω μονάχος μου όλη νύχτα. Αγρυπνά και με μπουκώνει με το ζόρι, όσο να το φάω ολόκληρο. Κοντεύω να σκάσω από μια τέτοια ποσότητα, στριφογυρίζω σαν αρνί στη σούβλα, και το μούτρο μου γέμισε βούτυρο. Βούτυρο και ζάχαρη. Αυτή τη νύχτα ένα πράγμα σκέφτομαι μόνο. Πως πρέπει οπωσδήποτε να ξυπνήσω, να σηκωθώ από το κρεβάτι και να πλυθώ. Για να μη με φάνε οι μύγες το πρωί. Και δεν μπορώ.

17 2 – Ο Ορφέας και ο Ανδρέας

MHTSOU_ANDREAS SKLHRO sel_Final.qxp_Layout 1 19/10/2018 13:00 Page 18

MHTSOU_ANDREAS SKLHRO sel_Final.qxp_Layout 1 19/10/2018 13:00 Page 19

Το χωριό των κουφών

Ο

Ι

Γερμανοί σίγουρα δεν το ήξεραν. Αλλά και να το ήξεραν, λίγο θα τους ενδιέφερε. Αυτοί απλά εκτελούσαν διαταγές. Κάθε Κυριακή, τους καλοκαιρινούς μήνες, έπαιρνε θέσεις η ορχήστρα στην πλακόστρωτη πλατεία του χωριού. Ο καφετζής είχε φροντίσει από την προηγουμένη να βάλει σε σειρές τις καρέκλες και απέναντί τους παλιό ξύλινο σχολικό βάθρο. Πάνω στο βάθρο τοποθετούσε ένα δυσανάλογα μεγάλο ψαλτήρι. Περνούσαν τρέχοντας οι χωριάτες μετά το σχόλασμα της εκκλησίας μπροστά στις άδειες καρέκλες, ενώ από μακριά είχε ήδη ξεκινήσει και ερχόταν η μπάντα του στρατού, σε διάταξη παρέλασης. Το σπίτι που είχαν επιτάξει κι έμεναν οι μουσικοί βρισκόταν στην κορυφή του χωριού, στον ίδιο εκείνο δρόμο που κατέληγε στην πλατεία.

19

MHTSOU_ANDREAS SKLHRO sel_Final.qxp_Layout 1 19/10/2018 13:00 Page 20

ΑΝΔΡΕΑΣ ΜΗΤΣΟΥ

Πίσω ακριβώς από την πλατεία υπήρχε το καινούργιο γεφύρι. Το είχαν ανεγείρει και ασφαλτοστρώσει οι δυνάμεις κατοχής ως συνέχεια του δημόσιου δρόμου, όπως είχαν κάνει και σ’ όλα τα γύρω μέρη, κατασκευάζοντας έργα οδοποιίας για να διευκολύνουν τις μετακινήσεις τους. Πλάι στο τσιμεντένιο στεκόταν και το μικρό γεφύρι. Αυτό που είχαν κτίσει, διακόσια και πλέον χρόνια πριν, την εποχή της Τουρκοκρατίας, Ηπειρώτες μαστόροι. Στη βάση του διακρινόταν ακόμα το όνομα του πρωτομάστορα: Ζιώγας Ευάγγελος. Κάτω από την καμάρα αυτού του πέτρινου γεφυριού κυλούσε τα νερά της η Μαντήλω. Ξέψυχη όλο το καλοκαίρι, αφρισμένη όμως κι απειλητική το χειμώνα. Οι όχθες του χειμάρρου ήταν κατάφυτες με μεγάλα πλατάνια, κι από το γεφύρι ίσα που φαινόταν η κορυφή του τόξου του. Χωμένοι ανάμεσα στα πλατάνια, αγκαλιάζοντας τα πέτρινα πόδια του γεφυριού, κρύβονταν οι άντρες του χωριού. Στριμώχνονταν κολλητά, ο ένας πάνω στον άλλο, μην και τους δει κανένα μάτι, και προπαντός μην τους πάρουν είδηση οι Γερμανοί, ανασήκωναν την τραγιάσκα για να σκουπίσουν τον ιδρώτα απ’ το κούτελο, κοιτάζονταν για μια στιγμή κατάματα, 20

MHTSOU_ANDREAS SKLHRO sel_Final.qxp_Layout 1 19/10/2018 13:00 Page 21

ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΤΩΝ ΚΟΥΦΩΝ

μ’ απόγνωση και μ’ ενοχή, και την κατέβαζαν την τραγιάσκα, ακόμα πιο βαθιά. Τσίτωναν μετά αποφασιστικά τ’ αυτιά. Για ν’ ακούσουν. Τίποτε άλλο δεν τους ένοιαζε πιο πολύ. Τόσο τους άρεσε η μουσική των εχθρών. Γέμιζε ο τόπος ήχους, που γρήγορα σκέπαζαν το χωριό. Έφταναν ψηλά, ως τα βουνά, οι σπουδαίες μελωδίες. Αλλά η πλατεία ήταν πάντα άδεια. Άνθρωπος δεν φαινόταν πουθενά. Ψυχή ζώσα. Φανερά, κανένας δεν πήγαινε να τους ακούσει τους κατακτητές. Οι μουσικοί, παρ’ όλα αυτά, ακολουθούσαν τις διαταγές τους. Εκτελούσαν απερίσπαστοι το πρόγραμμά τους. Μ’ απόλυτη συνέπεια και με προσήλωση. Είτε έπαιζαν Μπαχ, Μπετόβεν ή Βάγκνερ και Σούμπερτ. Όλα τα ζωντανά σώπαιναν. Ούτε αλύχτημα σκύλου ακουγόταν ούτε γκάρισμα γαιδάρου. Ούτε καν ένα μοναχικό βέλασμα δεμένης γίδας που είχε τυλιχτεί γύρω στο λαιμό το σχοινί της. Ακόμα και τα πουλιά βουβαίνονταν. Και τα βατράχια, φοβισμένα, κρατούσαν την ανάσα τους, όπως κάνανε κι οι κρυμμένοι άντρες, όσοι είχαν μαζευτεί μέσα στο ξερό ποτάμι, κατακαλόκαιρο, κι άκουγαν μαγεμένοι.

21

MHTSOU_ANDREAS SKLHRO sel_Final.qxp_Layout 1 19/10/2018 13:00 Page 22

ΑΝΔΡΕΑΣ ΜΗΤΣΟΥ

Εκείνοι, αμέσως μετά την ξαφνική αποχώρηση των Γερμανών και την απελευθέρωση, έτρεξαν στο επιταγμένο σπίτι, βρήκαν κασόνια με εγκαταλειμμένα πυρομαχικά και ανατίναξαν νύχτα το ιστορικό κτίσμα, αφήνοντας να εννοηθεί πως επρόκειτο για πράξη εκδίκησης των εχθρών, ενώ ήταν αυτοί οι ίδιοι που δεν άντεχαν να βλέπουν το πέτρινο γεφύρι, το ιδεατό θεωρείο και καταφύγιό τους, να στέκεται έρημο κι άδειο πια, χωρίς κανένα σκοπό. Από τη δυνατή έκρηξη, τη φοβερή βροντή, όλοι τους έχασαν την ακοή. Κουφάθηκαν. Τέτοια εξήγηση δίνουν οι κάτοικοι των άλλων χωριών. Όμως τους κοιτάζουν φιλύποπτα τους δυο τρεις που έχουν απομείνει ζωντανοί, και με μισό μάτι. Δεν κρύβουν την απέχθειά τους γι’ αυτούς. Χωρίς να τους καταλογίζουν βέβαια κατηγορία συγκεκριμένη ή να διατυπώσουν ποτέ κάποια άλλη υπόνοια σε βάρος τους. Δεν φτάνει ως εκεί το μυαλό τους. Μόνο σ’ εμένα, για λόγους που δεν μπόρεσα ως τώρα να καταλάβω, όταν βρέθηκα –μια φορά κι έναν καιρό– κι εγκαταστάθηκα έκτοτε μόνιμα σ’ ετούτο το χωριό, το χωριό των κουφών, κάποια βλοσυρή γριά, πάνω από ενενήντα χρόνων, χήρα ενός από τους άντρες του γεφυριού, απαίτησε να της πω, βλέπο22

MHTSOU_ANDREAS SKLHRO sel_Final.qxp_Layout 1 19/10/2018 13:00 Page 23

ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΤΩΝ ΚΟΥΦΩΝ

ντάς με να κοιτάζω τα ερείπια, αν γίνεται, από τη μέρα της ανατίναξης του γεφυριού και για όλη τη ζωή τους μετά, εκείνοι οι άντρες να παρέμειναν κουφοί, ή μην τυχόν και παρίσταναν τους κουφούς, μην έτσι το αποφάσισαν. Ήταν σίγουρη ότι εγώ γνώριζα. Της απάντησα πως δεν μπορώ να το ξέρω αυτό. Ότι δεν είμαι σε θέση. Τότε, η κακιά γριά πλησίασε πολύ κοντά μου και μ’ έφτυσε καταπρόσωπο.

23