Πέλα Σουλτάτου - «Ανάποδες στροφές»

SOULTATOU_ANAPODES STROFES DD SKLHRO Final.qxp_Layout 1 08/03/2019 13:14 Page 5

ΠΕΛΑ ΣΟΥΛΤΑΤΟΥ

ΑΝΑΠΟΔΕΣ ΣΤΡΟΦΕΣ Νουβέλα

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ

SOULTATOU_ANAPODES STROFES DD SKLHRO Final.qxp_Layout 1 08/03/2019 13:14 Page 6

©

Copyright Πέλα Σουλτάτου – Εκδόσεις Καστανιώτη Α.Ε., Αθήνα 2018

1η έκδοση: Μάρτιος 2019 Aπαγορεύεται η αναδημοσίευση ή αναπαραγωγή του παρόντος έργου στο σύνολό του ή τμημάτων του με οποιονδήποτε τρόπο, καθώς και η μετάφραση ή διασκευή του ή εκμετάλλευσή του με οποιονδήποτε τρόπο αναπαραγωγής έργου λόγου ή τέχνης, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν.

2121/1993 και της Διεθνούς Σύμβασης Βέρνης-Παρισιού, που κυρώθηκε με το ν. 100/1975. Επίσης απαγορεύεται η αναπαραγωγή της στοιχειοθεσίας, σελιδοποίησης, εξωφύλλου και γενικότερα της όλης αισθητικής εμφάνισης του βιβλίου, με φωτοτυπικές, ηλεκτρονικές ή οποιεσδήποτε άλλες μεθόδους, σύμφωνα με το άρθρο 51 του ν. 2121/1993.

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ Α.Ε. ΓΡΑΦΕΙΑ : Θεμιστοκλέους 104, 106 81 Αθήνα ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ : Ζαλόγγου 11, 106 78 Αθήνα

Ζαλόγγου 11, 106 78 Αθήνα % 210-330.12.08 – 210-330.13.27 FAX: 210-384.24.31 e-mail: info@kastaniotis.com www.kastaniotis.com

ISBN 978-960-03-6581-8

SOULTATOU_ANAPODES STROFES DD SKLHRO Final.qxp_Layout 1 08/03/2019 13:14 Page 7

I

Ο

οχτάρια στην άσφαλτο, τα φώτα της πόλης θολό φράκταλ, βούισμα από τρεις χιλιάδες μέλισσες στ’ αυτιά του, στο στομάχι οχτώ μποφόρ θαλασσοταραχή, φρενάρει, σταματάει στο ρείθρο του πεζοδρομίου, ξεπεζεύει, ξερνάει σε μια βιτρίνα στολισμένη με γκι και γιρλάντες. Στην τζαμαρία λευκό στένσιλ «Ευτυχισμένο το Νέο Έτος». Σκουπίζει το στόμα του στο μανίκι του μπουφάν, καβαλάει το μηχανάκι και οδηγεί για το σπίτι. Στο γυρισμό, τον κυνηγούν οι μέλισσες, τον τσιμπούν, τον πρήζουν, όλοι τού τα έχουν πρήξει, μακάρι να πάθαινε καμιά σοβαρή αρρώστια να βγει «γιωτάς», τουλάχιστον να γλύτωνε τον στρατό, αυτή είναι η ευχή του για τη χρονιά που έρχεται. Οι άλλοι απόψε θα τα σπάσουν στο σκυλάδικο, ξεκίνησαν να αΙ ΡΟΔΕΣ

7

SOULTATOU_ANAPODES STROFES DD SKLHRO Final.qxp_Layout 1 08/03/2019 13:14 Page 8

ΠΕΛΑ ΣΟΥΛΤΑΤΟΥ

νοίγουν μπουκάλες ήδη από το κλαμπ, αυτός είχε μείνει με πέντε ευρώ στην τσέπη, προφασίστηκε ότι τον βάρεσε πάλι το άσθμα, έβαλε την ουρά στα σκέλια, την κοπάνησε σαν δαρμένος σκύλος. Το σπίτι σκοτεινό, ούτε μια πλεξούδα λαμπιόνια φέτος, «μεγάλωσε πια και ο γιος», δικαιολογιόταν η μητέρα του όταν τη ρωτούσαν: «Μα δεν θα στολίσετε για το καλό;» Ποιο καλό, κατάκοπη γυρνούσε απ’ τη δουλειά, οι γιορτές στο πολυκατάστημα τη γονάτιζαν, σπίθιζαν οι πατούσες της από την ορθοστασία, τις νύχτες ντάνιαζε μαξιλάρια να ξεκουράσει τα πρησμένα πόδια της, ζωσμένα από μαβιά κλωνάρια, μάζευε λεφτά να κάνει λέιζερ στο φλεβίτη, ποιο καλό, δεν είχε αντοχή ούτε να κατεβάσει το δέντρο απ’ το πατάρι. Το σπίτι αδειανό, η μάνα του έχει ξεπορτίσει, ζωντοχήρα είναι βέβαια, έχει κάθε δικαίωμα, μέρες που ’ναι, να βγει να ξεσκάσει κι αυτή, δεν είναι κάνας χωριάτης, κανένας με κολλημένα μυαλά, αλλά και η γειτονιά έχει μάτια και βλέπει, έχει στόμα και μιλάει, έχει αυτιά κι ακούει, οπότε, καλού κακού, της έκανε αναπάντητες κλήσεις με απόκρυψη να τσεκάρει πού βρίσκεται. Το κεφάλι του καζάνι, το καζάνι της Κολάσεως, 8

SOULTATOU_ANAPODES STROFES DD SKLHRO Final.qxp_Layout 1 08/03/2019 13:14 Page 9

ΑΝΑΠΟΔΕΣ ΣΤΡΟΦΕΣ

κοχλάζουν άνθρωποι ολόκληροι, σκέτα χέρια που μάλλον έκλεβαν, στόματα που πρέπει να βλαστημούσαν, πόδια αμαρτωλά. Ένα πόδι ποια εντολή παράκουσε και βράζει ακρωτηριασμένο, απορία το ’χε όποτε βρισκόταν μπροστά στη χρυσαφιά κορνίζα στο αρχονταρίκι, τρώγοντας λουκούμι τριαντάφυλλο, στην Ιερά Μονή Παναγίας της Παντάνασσας, όπου τον είχε τάξει η αδερφή του πατέρα του, επειδή είχε πάθει έναν νεογνικό ίκτερο, υπόθεση ρουτίνας για τα μαιευτήρια, υπόθεση πίστης για τη θεία. Αλλού πατεί, αλλού βρίσκεται, δεν έπρεπε να έχει πιει τόσα σφηνάκια αφάγωτος, σκουντουφλά σ’ ένα έπιπλο, του απλώνει μια χριστοπαναγία σεμεδάκι. Τρυπώνει στο μπάνιο να βρέξει τα μούτρα του, μπούζι το νερό, άλλο ένα γαμωσταυρίδι. Όσο τον έσερνε η θεία στις εκκλησίες, τόσο φούντωνε μέσα του υβρεολόγιο-πυρκαγιά, ώσπου τον άκουσε να περιλούζει με έναν οχετό μεγατόνων τον γιο της, μπάλα έπαιζαν, «παιδιά είναι», δικαιολογήθηκε η μάνα του, αλλά το σοκ της θείας υπερέβη δικαιολογίες, συγγένειες και τάματα, τους έκανε πέρα, ησύχασαν απ’ τα πάρε δώσε με τη «Λιόχεντρα», τρυφερό παρατσούκλι της μάνας του προς την πάλαι ποτέ κουνιάδα της. Στον καθρέφτη του μπάνιου ένας άντρας δεκαο9

SOULTATOU_ANAPODES STROFES DD SKLHRO Final.qxp_Layout 1 08/03/2019 13:14 Page 10

ΠΕΛΑ ΣΟΥΛΤΑΤΟΥ

χτώ χρόνων, μούσια, μαλλιά, ρούχα, ψυχή, μυαλά, όλα μαύρα, κάτι πενθούσε από παιδί, αλλά είχε σκαλώσει στο δεύτερο στάδιο του πένθους, θυμός, πολύς θυμός, έπαιρνε ανάποδες στροφές το μυαλό του, έβρισκε χαρά στα σπασίματα, τσάκιζε μολύβια μόλις ζοριζόταν στα μαθήματα, τσαλάκωνε χαρτιά αν δεν του πετύχαινε η ζωγραφιά, ξέσκιζε τετράδια από μίσος στα κόκκινα Β και τα Γ των δασκάλων, μικρός όταν ήταν· ύστερα επεκτάθηκε σε πιάτα, ποτήρια, κούπες, άλλο πράγμα το γυαλί, έχει ήχο, θρύψαλα, αφήνει εποχή. Η μητέρα του, η Μαρία, τα θραύσματα από αρχαίους καβγάδες που ανακάλυπτε στις πιο απίθανες γωνίες του σπιτιού με την ξύλινη σκούπα –την προτιμούσε γιατί δεν έκαιγε ρεύμα– τα πρόσθετε σε μια μπιζουτιέρα ως συλλογή. «Μην είσαι σκαλωματίας», «ξεκόλλα, ρε παιδάκι μου», κλασικές μητρικές συμβουλές ώστε να μην είναι εμμονικός, να προχωράει παρακάτω, να αφήνει πίσω του τα άσχημα, τα δύσκολα, τα στενόχωρα, «ό,τι έγινε, έγινε», του επαναλάμβανε όποτε βεντούζαρε στρείδι στην αποτυχία, στον πόνο, στο άλυτο πρόβλημα, αλλά εκείνος επέμενε, κολληματίας γαρ, από μικρός είχε μανία με τ’ αυτοκολλητάκια, τα κολλούσε όπου έβρισκε, ποτέ δεν τη θυμάται να τον μα10

SOULTATOU_ANAPODES STROFES DD SKLHRO Final.qxp_Layout 1 08/03/2019 13:14 Page 11

ΑΝΑΠΟΔΕΣ ΣΤΡΟΦΕΣ

λώνει για τις σκανταλιές του, έριχνε το καθαριστικό στο γυαλί με τέτοιο τρόπο ώστε να μην πέφτει πάνω τους και του τα ξεφτίσει. Τώρα, δεκαοχτώ χρονώ μαντράχαλος, τι του τα κρατάει ακόμα; Νιώθει έντονα την ανάγκη να ρίξει μια μπουνιά, να μην αντικρίζει το είδωλο ενός μαλάκα που ξέμεινε με πέντε ευρώ στην τσέπη, παραμονή Πρωτοχρονιάς, και προφασίζεται το χρόνιο πρόβλημά του γιατί δεν μπορεί να ακολουθήσει την παρέα στα μπουζούκια. Ο Μάνθος, ο κολλητός, ο αυτοκόλλητος, το κατάλαβε, «έλα ρε κόπανε, κερνάω εγώ, μου τα ’σκασε ο γέρος», του είπε παράμερα να μην τον προσβάλλει μπροστά στους άλλους, αλλά αυτός επέμενε πως δεν μπορεί να αναπνεύσει με την τσιγαρίλα κι έπρεπε να γυρίσει πίσω, να πάρει έστω τα εισπνεόμενα για το άσθμα, και βλέπουμε. Έβλεπε να διαψεύδεται ακόμα μια προσδοκία: Ήθελε –τι ήθελε;– τις τελευταίες μέρες της ελευθερίας του να τις περάσει αξέχαστα. Σε μια βδομάδα παρουσιάζεται στο Κέντρο Εκπαίδευσης Τεθωρακισμένων στον Αυλώνα, θα κουρευτεί γουλί και θα ξυρίζεται κόντρα σαν φλώρος, θα ξυπνάει αχάραγα, μέσα στην πάχνη και στ’ αγιάζι, θα τρέχει γύρω γύρω από τον αξιωματικό φωνάζοντας παραδοσιακά 11

SOULTATOU_ANAPODES STROFES DD SKLHRO Final.qxp_Layout 1 08/03/2019 13:14 Page 12

ΠΕΛΑ ΣΟΥΛΤΑΤΟΥ

συνθήματα κατά Τούρκων, Βούλγαρων και Αλβανών, ανανεωμένα εσχάτως με στροφές κατά Αφρικανών και Αράβων, θα μαζεύει αποτσίγαρα, κάλυκες και πευκοβελόνες από το χώμα, και θα καθαρίζει καμπινέδες σκύβοντας το κεφάλι, ενώ φωνάζει: «μάλιστα, κύριε λοχαγέ, στις διαταγές σας», θα βαράει γερμανικά νούμερα στα φυλάκια και στην πύλη, «αλτ, τις ει;» Τον Χριστούλη σας, μέρες που ’ναι, μόνιμο συννεφάκι της σκέψης του. Απόψε έπρεπε πάση θυσία να πάει στο «Minoas», τη μεγάλη πίστα της πόλης, έκοβε το κεφάλι του πως η γκόμενα που «γείωσε» ο Παύλος, και καλά, θα ήταν απόψε στο μαγαζί. Τραγουδούσε ο τύπος που κέρδισε πέρσι στο Ελλάδα, έχεις ταλέντο, και θα γινόταν ο κακός χαμός, θα του τα διηγιόταν ο κολλητός την επομένη και θα σκύλιαζε κατά την προσφιλή του συνήθεια. Ο Μάνθος έχει καταταγεί πρόσφατα, αλλά τα έχει πάρει όλα στο χαβαλέ, μιλούσε για τις πρώτες μέρες στο στρατόπεδο λες και είχε πάει πενθήμερη εκδρομή με το σχολείο, του φαινόταν αστεία η διαχρονική αργκό των φαντάρων, το «έρπινγκ», το «αντιγόπινγκ», το «πευκοβελόνινγκ», οι «καλλιόπες», κωμικές οι αγγαρείες, οι σκοπιές, οι υπηρεσίες, οι εντολές, ακόμα και με τα καψόνια γελούσε.

12

SOULTATOU_ANAPODES STROFES DD SKLHRO Final.qxp_Layout 1 08/03/2019 13:14 Page 13

ΑΝΑΠΟΔΕΣ ΣΤΡΟΦΕΣ

«Καλά, ρε μαλάκα, τι σας ποτίζουν εκεί μέσα;» απορούσαν οι άλλοι ακούγοντάς τον να χαχανίζει καθώς αφηγούνταν ακόμα και πώς τους ήλεγχε ο δεκανέας όταν έστρωναν τις κουκέτες στους θαλάμους. Περίμεναν να ακούσουν ότι κρυφά έστριβαν κάνα γάρο κι έκαναν κεφάλι, στα μαγειρεία, στις αποθήκες και στο πευκόδασος, το οποίο υπηρετούσε κι αυτό την ιερή πατρίδα στο πυροβολικό. Όμως, όλοι γνώριζαν καλά ότι, και πριν ανακαλύψει το ευφορικό χορταράκι του Θεού, ο Μάνθος ήταν «χαζό παιδί, χαρά γεμάτο» και «πέρα βρέχει» και «τα ζώα μου αργά», είχε άσο στο μανίκι του τον αλγόριθμο της μακροβιότητας, παρά το γραμμένο του, είχε πιάσει το νόημα, από τα αρχίδια το κρατούσε, παράδειγμα για τον Παύλο και τις γκόμενές του, ο οποίος όλες θα τις παντρευόταν κι όλες θα τις τεμάχιζε· εντέλει, του το συνόψισε: «Καλά, εσύ κουβερλί και πριονοκορδέλα». Ενώ ο Μάνθος μονίμως με αλεξίλυπο γιλέκο, ζεν και κουλ και γιόλο. Ωστόσο, μια γάτα τσαλαπατημένη να έβλεπε στο οδόστρωμα, έλειωνε, έπεφτε σε πένθος, έκλαιγε με το παραμικρό, πλέον στα κρυφά. Το πιο βαρύ άγχος κουβαλούσε, σιδερένια μπάλα στον αστράγαλο. Αλλά γι’ αυτό τσιμουδιά. «Δεν θα πεθάνουμε ποτέ, κουφάλα νεκροθά13

SOULTATOU_ANAPODES STROFES DD SKLHRO Final.qxp_Layout 1 08/03/2019 13:14 Page 14

ΠΕΛΑ ΣΟΥΛΤΑΤΟΥ

φτη» είχε βάλει λεζάντα στα σόσιαλ μίντια, όπου εμφανιζόταν κλασμένος από τα μπαφογέλια σε βιντεάκι άδειας εξόδου με άλλους άκυρους, καμένους και πεταμένους τύπους στη Θήβα. Αντίθετα, ο Μανόλης, μόλις παρέλαβε το χαρτί κατάταξης από το Γενικό Επιτελείο Στρατού, εισήλθε μετά βαΐων και κλάδων στην Εβδομάδα των Παθών. Άρα... Πρώτα ήθελε να κρεμάσει τη μάνα του από τη συκιά στο διπλανό σπίτι, καθότι την έπιανε αλλεργία όταν είχε ανθοφορία το δεντρί, οπότε στο έμπα της άνοιξης τον ξυπνούσαν τα φταρνίσματα, ο βήχας και τα ξεμυξίσματά της. Ύστερα, ήθελε να ξεσκίσει νουμεράδα όλες τις φιλενάδες της, πιο ηλίθιες από ποτέ του φαίνονταν ξαφνικά και αυτό τού τη βαρούσε κατακούτελα, -τσο και -λο, θα τις πετούσε από το μπαλκόνι ή θα τις έσφαζε σαν τ’ αρνιά, αναλόγως τις διαθέσεις. Μετά θ’ άρπαζε απ’ τα μαλλιά την παλιοκαριόλα τη Μάγδα, την πρώην και νυν, και δώσ’ του να τα φτιάχνει και να χωρίζει με τον Πολ, παράτα τον, μωρή, τον μαλάκα κι έλα να σ ’ τον δώσω εγώ, εφόσον την ήθελε και το ’ξερε, γιατί τον έπαιζε έτσι, γιατί δεν χώριζε μια και καλή με τον Πολ, ρε, τι πουτάνες όλες τους, τι πουτάνες, γαμώ το ξεσταύρι μας! Κατόπιν στράβωσε με τους φίλους του, έναν έ14

SOULTATOU_ANAPODES STROFES DD SKLHRO Final.qxp_Layout 1 08/03/2019 13:14 Page 15

ΑΝΑΠΟΔΕΣ ΣΤΡΟΦΕΣ

ναν, καλά καθοίκια όλοι τους, μόνο την πάρτη τους κοιτούσαν, μια χαρά την είχανε βολέψει εκείνοι, σκασίλα τους για τα ζόρια του αλλουνού, κωλόπαιδα, να τους καλούσε να τους έκανε το τραπέζι το αποχαιρετιστήριο πριν παρουσιαστεί στα Τεθωρακισμένα στον Αυλώνα και να τους δηλητηρίαζε όλους, όχι, ρε, τι δηλητήρια και μαλακίες, αυτά τα κάνουν οι γυναίκες, οι μουλωχτές, ουστ, αυτός θα τους καθάριζε με ένα μπαζούκας όλους, λουτρό αίματος, ψυχάκι σίριαλ κίλερ σε αμερικάνικο κολέγιο, μελαχρινό με κρητικό αξάν. Αλλά δεν χωρούσαν στο τριάρι, αυτό ήταν το πρόβλημα. Τελικά, το μόνο που παραδεχόταν φόρα παρτίδα ήταν ότι ήθελε να εξαφανιστεί από προσώπου γης. Μικρός, το πίστευε ακράδαντα, γινόταν αόρατος, όπως ο Αϊ-Βασίλης στην κατάβαση από τις καμινάδες, καμινάδες βέβαια στη Νέα Ελαία δεν υπήρχαν, κάτι μπουριά από ξυλόσομπες μονάχα σε κάποια χαμόσπιτα και λεβητοστάσια, πετρελαίου όλα, η αορατοσύνη ένα ατού που κληρονόμησε από τον πατέρα του, τον Σήφη τον «Ανύπαρκτο», προσωνύμιο κι αυτό μητρικής έμπνευσης, επιθυμούσε διακαώς να περάσει στην ανυπαρξία, για λίγο, έστω, να υπάρχει undo, κάπως σαν ανάσταση νεκρών, να τον χάσουν, 15

SOULTATOU_ANAPODES STROFES DD SKLHRO Final.qxp_Layout 1 08/03/2019 13:14 Page 16

ΠΕΛΑ ΣΟΥΛΤΑΤΟΥ

να τον κλάψουν, και τσουπ πάλι πίσω, ήθελε να εξαφανιστεί, είναι κουραστικό να είσαι το επίκεντρο της προσοχής και ταυτόχρονα μια νούλα, όπερ ο μοναχογιός μιας χωρισμένης από έναν ανέκαθεν χαμένο πατέρα, και να σέρνεις σε κάθε σου βήμα κουβέντεςσκιές, να θαρρείς πως είσαι η ανωμαλία σε έναν κόσμο πολύ ομαλό. Πριν από ή μετά την αορατοσύνη, αδύνατο πια να θυμάται πότε, ήρθε ο πόθος της μεταμορφώσεως. Η μάνα του του διάβαζε ελληνική μυθολογία, καλά είχαν ξεκινήσει, ότι θα τα δώσει όλα για τον μοναχογιό, καλή μαθήτρια υπήρξε, είχε περάσει στα ΤΕΙ, έβγαλε δυο σκάρτα έτη, τα παράτησε λόγω εγκυμοσύνης, αλλά, τέλος πάντων, της άρεσε το διάβασμα, ορθογραφικά δεν έκανε, από μαθηματικά ψιλοσκάμπαζε – γιατί όχι; Οπότε έμαθε τα κόλπα του Διός. Πίστευε πως μπορεί να μεταμορφωθεί σε ταύρο, σε χρυσή βροχή, πουλί, περιστέρι ή αετό αναλόγως τις προθέσεις, φίδι ή ακόμα και σε έναν απλό βοσκό, όπως τον θειο του, τον Βενιαμίν. Τέλος, πίστεψε, αλλά όχι όσο χρειαζόταν ώστε να πραγματοποιηθεί, ότι μπορούσε να περπατήσει πάνω στο νερό, πανευκολάκι τού φαινόταν, αφού ήξερε ύπτιο, ποια η δυσκολία, αντί για ανάσκελα θα το πήγαινε στο όρθιο, σιγά 16

SOULTATOU_ANAPODES STROFES DD SKLHRO Final.qxp_Layout 1 08/03/2019 13:14 Page 17

ΑΝΑΠΟΔΕΣ ΣΤΡΟΦΕΣ

τώρα, δοκίμαζε ξανά και ξανά, αλλά –φευ!– η βαρύτητα δεν αφήνει άνθρωπο να προκόψει, τον κρατά καθηλωμένο στη Γη ώσπου να ανοίξει έναν λάκκο να τον ρουφήξει μέσα, και πάπαλα. Κι όσο για μετά θάνατον ζωή, ωραία παρηγοριά και παραμύθια τούμπανο για όσους πέρασαν καλά στην προ θανάτου, για τον Μανόλη έμοιαζε εφιάλτης να κουτελώνει ξανά τα ίδια πρόσωπα μπροστά του, καλύτερα μαύρη μαυρίλα και τέλος εντελώς παντελώς. Κανένας δεν τον πίστευε ότι είχε μαγικές ιδιότητες, αορατοσύνη, αβαρύτητα, μεταμορφωσιμότητα, συμβαίνουν αυτά, λάθος του ότι το εκμυστηρεύτηκε μια φορά σε έναν, έπεσε σύρμα, το έμαθαν όλοι, «ο Μανόλης, ρε, νομίζει πως είναι ο Μπάτμαν», για Μπάτμαν δεν είχε πει κουβέντα, απ’ το μυαλό τους το είχαν βγάλει, εκείνος από Αϊ-Βασίλη κι απάνω, τον πήραν στο ψιλό, έφτασε στ’ αυτιά μιας δασκάλας, τον μάλωσε –«μονάχα ο Κύριος κάνει θαύματα»–, παρεξήγηση, εκείνος δεν ήθελε να κάνει θαύματα, να εξαφανιστεί ήθελε ή, έστω, να αλλάξει φάτσα και ζωή, παραδέχτηκε ότι το τρικ με τον περίπατο στην επιφάνεια του νερού μια πλάκα ήταν, «σιγά, μωρή πατσαβούρα, πώς κάνεις έτσι;» θα της έλεγε αν είχε φτάσει μέχρι Λόουερ στο υβρεολόγιο, μάλ17 2o

SOULTATOU_ANAPODES STROFES DD SKLHRO Final.qxp_Layout 1 08/03/2019 13:14 Page 18

ΠΕΛΑ ΣΟΥΛΤΑΤΟΥ

λον θα σκέφτηκε απλώς «ηλίθια» στα δέκα του και ζάρωσε στο πίσω θρανίο. Να γινόταν όμως διάφανος ή, έστω, κατσαρίδα τη μέρα της κατάταξης, λέει, και βάλτε μετά, στρατόκαυλοι, τα λαγωνικά σας να με βρούνε, έσφιγγε τη γροθιά και τη μασέλα, να έβρισκε, λέει, την τόλμη να γίνει λιποτάκτης, αλλά να μην περάσει στρατοδικείο, να κάνει τη ζημιά και να τη σκαπουλάρει, όπως στα τέσσερά του, όταν είχε σπάσει κατά λάθος μια πορσελάνινη μασκότ σουβενίρ των Ολυμπιακών Αγώνων, οπότε εθίστηκε στο «θρυμματίζειν». Ωραίες αναμνήσεις, είχε ανεβεί σε μια καρέκλα να κατεβάσει το δίδυμο Αθηνάς-Φοίβου από τη σερβάντα της γιαγιάς, αλλά αυτό γλίστρησε απ’ τα χέρια του, είχε φάει μια βρουβόπιτα πριν, δεν σκουπίστηκε, «λαδομπούσκα» τον αποκαλούσε η γιαγιά χαϊδευτικά, έπεσε το ολυμπιακό το σύμβολο, ψίχαλα στο μωσαϊκό, ψυχανεμίστηκε ο μικρός την τιμωρία, έγινε μπουχός, «πού είναι ο Μανόλης;» άφαντος ο Μανόλης, άρα, αν θες, μπορείς, αρκεί να το πιστέψεις. Τελικά, τον ανακάλυψαν να κοιμάται του καλού καιρού κάτω από το διπλό κρεβάτι, πάνω σε εφημερίδες στρωσίδι, τον τράβηξαν έξω, «έβγα και δεν θα σε μαλώσουμε», εμφανίστηκε μουντζουρωμένος, έβαλαν 18

SOULTATOU_ANAPODES STROFES DD SKLHRO Final.qxp_Layout 1 08/03/2019 13:14 Page 19

ΑΝΑΠΟΔΕΣ ΣΤΡΟΦΕΣ

τα γέλια και πήρε το μήνυμα ότι μπορεί να τα σπάει χωρίς επιπτώσεις. Κοχλάζει τώρα στα τρίσβαθα, είναι μεγάλη ξεφτίλα όλοι γύρω να γιορτάζουν κι εσύ να μην έχεις, αν δεν το έζησες, δεν ξέρεις τι πάει να πει να είσαι «στην απέξω», ειδικά τέτοιες μέρες, η άδεια τσέπη σε ξεφτιλίζει, βράζει μέσα αλλά γύρω παγωνιά, δεν άναψαν πάλι φέτος τα καλοριφέρ, όλο το χειμώνα την έβγαλαν με το μπουφάν μέσα σε σπίτι ιγκλού, βγαίνει από την τουαλέτα, τουαλέτα τη λένε στα καλά σπίτια, εκεί που λένε το χέζω αφοδεύω, εδώ τη λένε καμπινέ κι απόπατο παλιά, εδώ ο χρόνος έχει παγώσει, τα νέα έτη και κουραφέξαλα είναι για αλλού, εδώ οι δείκτες του ρολογιού σταλακτίτες και σταλαγμίτες, πάγος. Στην κουζίνα τον υποδέχεται ένας χαμογελαστός Εσκιμώος, πλαστικό σηματάκι στο ψυγείο, γύρω του πάτσγουερκ φάτσες αθλητών, νεκροκεφαλές, ράλι, φορτηγά, μηχανές, μπάλες, ούφο, λιοντάρια και ο δαφνοστεφανωμένος έφηβος του Ολυμπιακού, εκβιασμοί για να φάει, «ή θα μου δώσεις να πάρω αυτοκόλλητα ή δεν τρώω», μετά κόλλησε στα καπάκια από αναψυκτικά, έπειτα στην πιο μακάβρια συλλογή, κομμένα κεφάλια τζιτζικιών, ύστερα του εξήγησε ο μικρός αδερφός της μάνας του.

19

SOULTATOU_ANAPODES STROFES DD SKLHRO Final.qxp_Layout 1 08/03/2019 13:14 Page 20

ΠΕΛΑ ΣΟΥΛΤΑΤΟΥ

«Τα τζιτζίκια ζουν σαν σκουλήκια στο χώμα κοντά δέκα χρόνια, προτού βγάλουν φτερά να ανέβουν στα δέντρα και να υμνήσουν τη ζωή για ένα μόνο καλοκαίρι», είχε πει σοφά ο Βενιαμίν, καταλήγοντας: «γι’ αυτό, ρε τσόγλανε, μην τα σκοτώνεις έτσι άκαρδα, να πούμε», οπότε ο Μανόλης κατάλαβε ότι ο μικρός αδερφός της μάνας του έχει σαλτάρει και, πράγματι, λίγα χρόνια αργότερα, τα μάζεψε και πήγε στο χωριό, όπου κατοικούν πέντε γριές, δυόμισι γέροι, τρεις κότσυφες, οχτώ σαύρες, εκ των οποίων μία κολοβή –τη βρήκε κοτρόνα απ’ ανθρώπου χέρι–, δυο φίδια ολάκερα και μια νυφίτσα, η οποία κατεβαίνει και τρώει τα κεφάλια από τις εφτά κότες, οι οποίες ξαναγίνονται εφτά χάρη στην επιμονή της πιο μουστακαλούς γριάς –αυτή εξέκανε τη σαύρα–, για να ζήσει σαν ερημίτης. Ανοίγει την πόρτα του ψυγείου, αναζητά την απομίμηση κόκα κόλας που παίρνουν από το πολυκατάστημα όπου δουλεύει η μάνα του, να πιει μόνος του μερικά ουίσκι ακόμα, να πέσει τάβλα, να ξυλιάσει από το κρύο μέσα έξω, οι άλλοι τώρα θα τα σπάνε στην πίστα, πού διάολο τα βρίσκουν τα λεφτά μέσα στην κρίση, αν και τελείωσε φέτος, βγαίνουμε απ’ τα μνημόνια, το ’πε ο Τσίπρας, ’ντάξ’, τα πιάσαμε τα λεφτά 20

SOULTATOU_ANAPODES STROFES DD SKLHRO Final.qxp_Layout 1 08/03/2019 13:14 Page 21

ΑΝΑΠΟΔΕΣ ΣΤΡΟΦΕΣ

μας, ρε, πού τα βρίσκουν οι άλλοι κι αυτός μόνος κι απένταρος ανάμεσα σε μια ντουζίνα κοπρίτες, έχουν τον τρόπο τους, σκατά να φάνε! Του Μάνθου ο πατέρας ταξιτζής, μες στη μίρλα και στα νεύρα μια ζωή, ένας σατράπης, έδερνε τα παιδιά του, είχε γκόμενες, αλλά έφερνε καλά λεφτά στο σπίτι, οπότε... Του Παύλου οι γέροι έχουν το περίπτερο στην πλατεία, ξετσούμισε από απλό κιόσκι σε κοτζάμ λούνα παρκ, με κουνιστό αλογάκι και σκαραβαίο με κερματοδέκτη, επιχείρηση-θησαυρός, ειδικά μετά που πίεσαν το δήμο και τους κότσαρε μόνιμα χημική τουαλέτα από δίπλα, να ξαλαφρώνει τη φούσκα του το παιδί, από δεκαπέντε χρονώ βαράει κι αυτό βάρδιες στο κουβούκλιο, εξελίχτηκε σε μεγάλο κόπανο. Ο Αντρέας την έχει καλύτερα απ’ όλους, με μάνα διορισμένη στο Δημόσιο, κάθε δεκαπέντε πέφτουν τα μισθά, και πατέρα ιδιοκτήτη ταξιδιωτικού γραφείου, ο τουρισμός στην Κρήτη δεν ανακόπτεται ούτε αν καταλάβει το Μυλοπόταμο και το Μονοφάτσι η Χεζμπολάχ, όχι, επειδή κάτι είχε ακουστεί για τον πατέρα του και για παράνομη μεταφορά όπλων με την νταλίκα, τι μαλακίες λέει ο κόσμος, οπωροκηπευτικά κουβαλούσε να φάει, να ντερλικώσει κι η πάνω Ελλάδα, Κρήτη, Γη της Επαγγε21

SOULTATOU_ANAPODES STROFES DD SKLHRO Final.qxp_Layout 1 08/03/2019 13:14 Page 22

ΠΕΛΑ ΣΟΥΛΤΑΤΟΥ

λίας, ρε, στύψτε κάνα πορτοκάλι, κόψτε καμιά ντομάτα, ντόπια, κι αφήστε τις μπερέτες και τα Μάγκνουμ για όσους ξέρουν να τα χειρίζονται. Ο Θωμάς, μόλις αποστρατευτεί, θα αναλάβει την ψαροταβέρνα του παππού του στο λιμάνι, εκατό φορές κινδύνεψε να της βάλει λουκέτο, εκατό φορές σώθηκε, ο πατέρας του το ’χει ρίξει τελευταία στο πιοτό, «αν δε το αναλάβεις εσύ, Θωμά, πάει το μαγαζί, θα πέσει πείνα», λέει η μάνα του φίλου του, αλλά ο ψάρακας περί άλλα τυρβάζει, ξέρεις τι, έχει όνειρο να μπει στην Εμποροπλοιάρχων, με τους βαθμούς που βγάζει ο ντούγανος ούτε μέχρι Ιχθυοκαλλιέργειας. Του Μανόλη ο πατέρας είχε βγάλει επαγγελματικό δίπλωμα, φορτηγατζής δηλαδή, μια μέρα, λέει, θα τα κανόνιζε να πάρει άδεια και τότε ποιος τον έπιανε, προς το παρόν τον είχε οδηγό ένας τύπος που είχε μεγάλη μεταφορική εταιρεία με έδρα τον Πειραιά, μαφιόζο τον ανέβαζε, μαφιόζο τον κατέβαζε τον αφεντικό, ένας αυτοκινητιστής στο Ηράκλειο, όπου δούλευε, βάρεσε μπιέλα κι εκείνος έμεινε στον άσο για καιρό, άνεργος, πολλά νεύρα τότε, ξέσπαγε στη γυναίκα του, τον πέταξε έξω με τις κλοτσιές, αναγκάστηκε να κάνει ό,τι χαμαλοδουλειά υπήρχε για να τα βγάλει πέρα μονάχη της, βρήκε δουλειά με έ22

SOULTATOU_ANAPODES STROFES DD SKLHRO Final.qxp_Layout 1 08/03/2019 13:14 Page 23

ΑΝΑΠΟΔΕΣ ΣΤΡΟΦΕΣ

δρα Πειραιά ο Σήφης, πλήρωνε μια ψευτοδιατροφή λίγο καιρό, μετά την έκοψε, της Μαρίας δεν της περίσσευαν λεφτά για αγωγές και δικαστικά έξοδα, οπότε παγιώθηκε η κατάσταση, ο Σήφης ξαναπαντρεύτηκε, απέκτησε μια κορούλα, πέντε χρόνων πια, πολλά τα έξοδα. Πήγαν να τον χώσουν σε κάτι βρομοδουλειές να κουβαλάει λαθραία μετανάστες από τα νότια παράλια του νησιού μέχρι το Κιλκίς, αλλά δεν ήθελε να μπλέξει, έτσι έλεγε στον γιο του, αλήθεια ή φούμαρα για να παραστήσει τον τίμιο βιοπαλαιστή, ποιος ξέρει; Έπινε τώρα το δεύτερο ουίσκι-κόλα ιμιτασιόν, δεύτερο βρακί να μην είχαν να φορέσουν, το ουίσκι δεν έλειπε απ’ αυτό το σπίτι, έπινε και η μάνα του τελευταία, πού ήταν τέτοια ώρα, οι άλλοι τώρα θα χόρευαν ζεϊμπέκικα και τσιφτετέλια στην πίστα, θα έραιναν με γαρίφαλα τις γκόμενες, θα κατέβαζαν τα ακριβά ουίσκια και θα κάπνιζαν Ντάβιντοφ για φιγούρα, ο Παύλος θα έχει βγάλει πάλι τα πούρα, τα παίρνει χονδρική λόγω περιπτέρου, θα καπνίζει για εφέ στα πουτανάκια με βλεφαρίδες σαν ντεραπαρισμένα σαμάρια γαϊδάρου και νύχια με περικοκλάδες στρας. Τις προάλλες, ο Παύλος πίπωσε μία απ’ αυτές στις τουαλέτες και στο τέλος της βραδιάς τής έδωσε 23

SOULTATOU_ANAPODES STROFES DD SKLHRO Final.qxp_Layout 1 08/03/2019 13:14 Page 24

ΠΕΛΑ ΣΟΥΛΤΑΤΟΥ

ψεύτικο αριθμό κινητού, έτσι, γιατί δεν γούσταρε να την ξαναδεί, θα έβρισκε παρθένα για να κάνει οικογένεια, έλεγε την επαύριον στην καφετέρια, οι άλλοι γελούσαν, όμως τα ίδια πίστευαν κι αυτοί κατά βάθος, ο Μάνθος μόνο διαφώνησε κάπως, «η γριά η κότα έχει το ζουμί», δήλωσε και τον φασκέλωσαν δυο τρεις. «Όρσε, να μη σ’ τα χρωστάω», είπε κι ο Μανόλης, έτσι για να έχει κάτι να πει, αφού ο νους του σκαλωμένος στις αφραγκίες, αλλά ότι γουστάρει κούγκαρ ο κολλητός δεν το ’ξερε, τον κοίταξε με νόημα, χαμήλωσε το βλέμμα ο άλλος, έχει γούστο να πηδούσε καμιά καθηγήτρια απ’ το λύκειο – σκασίλα του η γκομενοσυζήτηση και ποια πηδούσε ο Μάνθος. Η Μαρία χρωστάει τα μαλλιοκέφαλά της, τα κλασικά φώτα-νερά-τηλέφωνα, δόσεις για το μηχανάκι του, παλιά καταναλωτικά δάνεια, αν και αυτά έχει πάψει να τα πληρώνει, οπότε τους παίρνει τηλέφωνο η τράπεζα πιο συχνά από την προγιαγιά του όταν τα ’χε χάσει και τηλεφωνούσε πέντε φορές τη μέρα για να την πάνε στον γιατρό, να της σηκώσουν τη σύνταξη απ’ την τράπεζα, να τους ρωτήσει τι θα γίνει στο επόμενο επεισόδιο στο σίριαλ και, τελικά, να αρμέξουν την κατσίκα που ’χε ανέβει πάνω στο κομοδίνο, 24

SOULTATOU_ANAPODES STROFES DD SKLHRO Final.qxp_Layout 1 08/03/2019 13:14 Page 25

ΑΝΑΠΟΔΕΣ ΣΤΡΟΦΕΣ

λέει, και της έπινε το νερό απ’ το ποτήρι, βέλαζε και δεν την άφηνε να κοιμηθεί, παρενέργεια από τα φάρμακα ή από τη γεροντική άνοια, πέθανε κι αυτή, ησύχασε.

. . Ό,τι ζόρια έχω φάει στη μάπα του ’χα πει, αλλά μου τα έχωνε λες κι έφταιγα εγώ για όλα όσα μου ’τυχαν. Λες και είναι δίκαια μοιρασμένα. Άλλοι από την κούνια με το χρυσό κουτάλι στο στόμα, εμείς με το παλούκι στον κώλο. Μου ψαλίδιζε και τα φτερά για το καθετί. Παράδειγμα, έκανα τα χαρτιά μου σε μια προκήρυξη, «σιγά, ρε, να μη σε πάρουν στο Δημόσιο, δεν έχεις τα προσόντα», έλεγε και ξανάλεγε. Ύστερα βγήκαν τ’ αποτελέσματα, κουνούσε το δάχτυλο. «Σ’ τα ’λεγα εγώ». Άσε, ρε γαμημένε, τον άλλο να έχει μια ελπίδα. Τον σούταρα και ησύχασα. Άσε που, στην τελική, με κάλεσαν ως επιλαχούσα, αλλά εγώ κώλωσα γιατί δεν μπορώ τα νοσοκομεία. Τον είδε η Ρένα πριν από καιρό με ένα κοριτσάκι δυο τριών χρόνων στα πόδια, λάμπανε τα μούτρα του μου είπε. «Σίγουρα, μωρή, ήταν δικό του το παιδάκι και δεν το μόλευε ο ανώμαλος;» τη ρώτησα. Το παραδέχομαι. Έχω μπλέξει με κάτι φαρμακοψώληδες κατά καιρούς, άσ’ τα να παν στο διάολο. Ας όψεται το σπηλιάρι ανάμεσα στα σκέλια μου..

25