Ο αγγελιοφόρος του Αλλάχ

ABDOLAH sel_final_Layout 1 14/09/2011 2:28 μ.μ. Page 5

ΚΑΝΤΕΡ ΑΜΠΝΤΟΛΑΧ

Ο ΑΓΓΕΛΙΟΦΟΡΟΣ ΤΟΥ ΑΛΛΑΧ c Μια ιστορία

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΑΠΟ ΤΑ ΟΛΛΑΝΔΙΚΑ

ΓΙΑΝΝΗΣ ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ

ABDOLAH sel_final_Layout 1 14/09/2011 2:28 μ.μ. Page 6

H παρούσα έκδοση πραγματοποιήθηκε με την οικονομική ενίσχυση του Ιδρύματος για την Παραγωγή και τη Μετάφραση της Ολλανδικής Λογοτεχνίας. ❧ ΤΙΤΛΟΣ ΠΡΩΤΟΤΥΠΟΥ: Kader Abdolah, De boodschapper © ©

Copyright Kader Abdolah, 2008 Copyright για την ελληνική γλώσσα Εκδόσεις Καστανιώτη Α.Ε., Αθήνα 2009

Έτος 1ης έκδοσης: 2011 Aπαγορεύεται η αναδημοσίευση ή αναπαραγωγή του παρόντος έργου στο σύνολό του ή τμημάτων του με οποιονδήποτε τρόπο, καθώς και η μετάφραση ή διασκευή του ή εκμετάλλευσή του με οποιονδήποτε τρόπο αναπαραγωγής έργου λόγου ή τέχνης, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 2121/1993 και της Διεθνούς Σύμβασης Βέρνης-Παρισιού, που κυρώθηκε με το ν. 100/1975. Επίσης απαγορεύεται η αναπαραγωγή της στοιχειοθεσίας, σελιδοποίησης, εξωφύλλου και γενικότερα της όλης αισθητικής εμφάνισης του βιβλίου, με φωτοτυπικές, ηλεκτρονικές ή οποιεσδήποτε άλλες μεθόδους, σύμφωνα με το άρθρο 51 του ν. 2121/1993.

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ Α.Ε. Ζαλόγγου 11, 106 78 Αθήνα % 210-330.12.08 – 210-330.13.27 FAX: 210-384.24.31

e-mail: info@kastaniotis.com www.kastaniotis.com ISBN 978-960-03-5359-4

ABDOLAH sel_final_Layout 1 14/09/2011 2:28 μ.μ. Page 7

Το βιβλίο αφιερώνεται στον Ζέιντ ιμπν Χαρές και τον Ζέιντ ιμπν Σαμπέτ

ABDOLAH sel_final_Layout 1 14/09/2011 2:28 μ.μ. Page 8

ABDOLAH sel_final_Layout 1 14/09/2011 2:28 μ.μ. Page 9

Παρότι οι ιστορίες και τα γεγονότα στον Αγγελιοφόρο βασίζονται σε ιστορικά δεδομένα, η ανάγνωσή τους θα πρέπει να ακολουθήσει τους νόμους της λογοτεχνίας.

ΚΑΝΤΕΡ ΑΜΠΝΤΟΛΑΧ

ABDOLAH sel_final_Layout 1 14/09/2011 2:28 μ.μ. Page 10

ABDOLAH sel_final_Layout 1 14/09/2011 2:28 μ.μ. Page 11

[1]

Ζέιντ, ο χρονικογράφος

Ο

νομάζομαι

Ζέιντ ιμπν Σαλές. Υπήρξα χρονικογράφος του αγγελιοφόρου Μωάμεθ. Ο αγγελιοφόρος δεν είχε γιο. Με υιοθέτησε όταν ήμουν εφτά χρόνων περίπου. Όλοι με φώναζαν Ζέιντ ιμπν Μοχάμαντ: Ζέιντ, ο γιος του Μωάμεθ.

11

Πρέπει να ήμουν πέντε χρόνων όταν επισκέφθηκα μαζί με τη μάνα μου κάποιους συγγενείς στην πόλη Ταέφ. Δεν θυμάμαι τίποτε από κείνο ταξίδι, αλλά μου το διηγήθηκε μετά από χρόνια η μάνα μου: «Διασχίζαμε την έρημο μ’ ένα καραβάνι από δώδεκα καμήλες. Σε κρατούσα πάντα στα γόνατά μου. Όταν καθόμασταν στη σέλα, ήσουν ήσυχος και κοίταζες γύρω σου, αλλά όταν το καραβάνι σταματούσε για να ξεκουραστεί, δυσκολευόμουνα πολύ να σε κρατήσω κοντά μου. Έτρεχες ολόγυρα και ακολουθούσες τον οποιονδήποτε. Στην αγορά της Ταέφ ξεγλίστρησες απ’ το χέρι μου κι εξαφανίστηκες πίσω από έναν πάγκο. Έτρεξα ξοπίσω σου, αλλά δεν σε βρήκα. Έτρεξα στους άλλους πάγκους: πουθενά ο Ζέιντ. Έκλαιγα, ούρλιαζα, έτρεχα πέρα δώθε, αλλά ήταν αδύνατο να σε βρω. Όταν η αγορά τέλειωσε και όλοι έφυγαν, στεκόμουν εκεί με άδεια χέρια. Δεν τολμούσα να γυρίσω πίσω στον πατέρα σου. Είχα χάσει τον χαϊδεμένο του γιο».

ABDOLAH sel_final_Layout 1 14/09/2011 2:28 μ.μ. Page 12

12

Εγώ, ο Ζέιντ, είχα απαχθεί και δεν θυμάμαι πια πώς έγινε. Ούτε τη μάνα μου θυμάμαι πια, ούτε την αγορά. Αλλά βλέπω ακόμα ζωντανά μπροστά μου πως βρισκόμουν γυμνός και βρόμικος σ’ ένα κλουβί μαζί με κάποια άλλα γυμνά αγόρια, σαν ένα τσούρμο πιθηκάκια. Αργότερα κατάλαβα ότι για δύο χρόνια ο ένας με πουλούσε στον άλλο. Φτάνοντας εφτά χρόνων, ένας μικρός δουλέμπορος της Μέκκας με αγόρασε στο παζάρι Τζαντάλ και με πήρε μαζί του στην πόλη. Ο έμπορος λεγόταν Χακίμ μπιν Χάρεμ και είχε φουσκωτή κοιλιά. Θυμάμαι τα πάντα από εκείνη τη στιγμή και πέρα, γιατί αποτέλεσε τεράστια στροφή στη ζωή μου. Ήξερα ότι καταγόμουν από τη Μέκκα και ήλπιζα να συναντήσω τους γονείς μου σε κάποιο δρόμο ή στη δουλεμπορική αγορά. Όλη μέρα σιγομουρμούριζα τα ονόματά τους για να μην τους ξεχάσω. Ο πατέρας μου λεγόταν Σαμπέτ μπεν Σαραζίλ. Το όνομα της μάνας μου ήταν Σαντί μπιν Σαλάμπ. Ονειρευόμουν τη στιγμή που θα αντίκριζα τη μάνα μου στη αγορά και θα φώναζα: «Σαντί μπιν Σαλάμπ, είμαι ο Ζέιντ, ο γιος σου!» Αλλά ο πατέρας και η μάνα της φαντασίας μου δεν έμοιαζαν μ’ εκείνους της πραγματικότητας. Επιπλέον, ούτε κι εκείνοι θα μπορούσαν να με αναγνωρίσουν πια, γιατί είχα αλλάξει· ο ήλιος είχε δώσει στο δέρμα μου ένα βαθύ μπρούντζινο χρώμα. Τίποτα όμως δεν είναι πιο μεταβλητό από τη μοίρα.

Ο δουλέμπορος Χακίμ μπιν Χάρεμ με πήρε στο σπίτι του και με άφησε αδέσποτο σαν κατσίκι στη αυλή του. Μετά μου επέτρεψαν να μπω και στο σπίτι. Την ίδια εκείνη μέρα κάποιος χτύπησε την πόρτα και ο δουλέμπορος φώναξε: «Ζέιντ, άνοιξε».

ABDOLAH sel_final_Layout 1 14/09/2011 2:28 μ.μ. Page 13

Έκανα ό,τι μου ζήτησαν. Μια γυναίκα, κάπως μεγάλης ηλικίας, μπήκε μέσα. Νόμισα πως ήταν η γυναίκα του αφεντικού μου. «Ποιος είσαι εσύ;» είπε η γυναίκα γλυκά. Εγώ σιώπησα. «Πώς σε λένε;» ρώτησε. «Τον λένε Ζέιντ», φώναξε το αφεντικό μου απ’ το γραφείο του, «τον απόκτησα στην αγορά της Τζαντάλ». Η γυναίκα ήταν ξαδέλφη του αφεντικού μου. Μίλησε για αρκετή ώρα μαζί του και, όταν βγήκε απ’ το γραφείο του, είπε: «Άντε, έλα μαζί μου». Κοίταξα ερωτηματικά το αφεντικό μου. Εκείνος είπε: «Ζέιντ, έχεις μεγάλη τύχη. Η ξαδέλφη μου δεν έχει γιο. Σε αγόρασε μόλις από μένα. Αυτή είναι τώρα η κυρά σου και τη λένε Χαντίτζα. Να ’σαι φρόνιμος». Η Χαντίτζα με άρπαξε απ’ το χέρι και με πήρε μαζί της.

Το άλλο πρωί ο Μωάμεθ φώναξε: «Ζέιντ, ακολούθησέ με!» Ήταν το καινούργιο αφεντικό μου. Δεν χρειαζόταν να μάθω πού πήγαινε, απλά τον ακολούθησα. Δεν μπορούσα να ξέρω ότι πήγαινε να επισκεφθεί τους γονείς μου.

13

Παρότι ήμουν ακόμα παιδί, αντιλήφθηκα αμέσως ότι είχα καταλήξει σ’ ένα υπέροχο σπίτι. Γιατί, συγκριτικά με τα άλλα σπίτια της Μέκκας, η Χαντίτζα έμενε σ’ ένα μικρό παλάτι. Έβαλε να με πλύνουν και να μου αλλάξουν ρούχα. Ξανάγινα άνθρωπος, ένα κανονικό αγόρι. Κατά το βραδάκι ο άντρας της γύρισε στο σπίτι. «Κοίτα! Έχω κάτι ωραίο για σένα!» είπε χαρούμενη δείχνοντας προς το μέρος μου. Ο άντρας της λεγόταν Μωάμεθ ιμπν Αμπντολάχ. Αργότερα έγινε ο αγγελιοφόρος του Αλλάχ.

ABDOLAH sel_final_Layout 1 14/09/2011 2:28 μ.μ. Page 14

Και τους βρήκε. Δεν μπόρεσαν να πιστέψουν ότι ήμουν γιος τους, τόσο ψηλός, τόσο καθαρός και καλοντυμένος. Η μάνα μου ακούμπησε στον τοίχο άκαμπτη σαν πάσσαλος, ήταν αδύνατον να κινηθεί από το σοκ. Ο πατέρας μου έπεσε στα πόδια του Μωάμεθ, αλλά εκείνος τον βοήθησε να σηκωθεί. Έμεινα μια βδομάδα στο μικρό, φτωχικό σπίτι του πατέρα μου, αλλά ο τελευταίος με πήγε την Παρασκευή πίσω στον Μωάμεθ και είπε: «Η ευτυχία του βρίσκεται κοντά σας. Αν είναι αυτός ευτυχισμένος, τότε είμαστε κι εμείς». Έτσι έγινα γιος του Μωάμεθ.

14

Η Χαντίτζα ήταν η πρώτη γυναίκα του Μωάμεθ. Αυτή μου έμαθε να διαβάζω, αυτή μου έμαθε να γράφω, αλλά ο Μωάμεθ ήταν ο αφέντης μου. Τον ακολούθησα πιστά σαν σκιά ως τον τάφο του. Εκείνη την εποχή δεν ήξερα γιατί το έκανα. Το κατάλαβα πολύ αργότερα. Ήμουν ξετρελαμένος με την ποίηση και χανόμουν μέσα στις αφηγήσεις του Μωάμεθ.

Όταν εκείνος ξεκίνησε την αποστολή του ως αγγελιοφόρος, άλλαξε ολότελα και η δική μου ζωή. Δεν τον άφηνα ούτε στιγμή μόνο του, εκτός κι αν μ’ έστελνε ο ίδιος κάπου. Όταν ο Αλλάχ τού αποκάλυπτε ένα κείμενο, αυτός συγκλονιζόταν. Τα πόδια του λύγιζαν, γονάτιζε, πίεζε το κεφάλι του σαν άλογο στο έδαφος κι έλεγε ακαταλαβίστικα λόγια. Σε τέτοιες στιγμές ήμασταν συχνά μόνοι. Τις πρώτες μια-δυο φορές φοβήθηκα, δεν ήξερα τι να κάνω. Έτρεχα τότε να ειδοποιήσω τη Χαντίτζα. Αργότερα σταμάτησα να το κάνω. Αντιλήφθηκα ότι αποστολή μου ήταν να μένω κοντά στον Μωάμεθ και ότι θα έπρεπε να μάθω να αντιμετωπίζω την κατάσταση. Περίμενα ήρεμα μέχρι να πάρει το μήνυμά του, μέχρι να πέ-

ABDOLAH sel_final_Layout 1 14/09/2011 2:28 μ.μ. Page 15

Όταν ο Μωάμεθ πέθανε, είχα ενηλικιωθεί πια. Τα μαλλιά μου ήταν ακόμα μαύρα, αλλά το μουστάκι μου είχε αρχίσει να γκριζάρει. Βρισκόμουν ακόμα σε βαρύ πένθος για τον Μωάμεθ όταν ένας καβαλάρης πάνω σε καφέ, αραβικό άλογο σταμάτησε μπροστά στην αυλόπορτά μου. «Ζέιντ!» φώναξε ο άντρας. Ήταν μαντατοφόρος του Ομάρ. Δεν δίστασα. Ήξερα γιατί με καλούσε, πήρα το άλογό μου και ακολούθησα τον μαντατοφόρο του Ομάρ. Μετά τον Μωάμεθ ο Ομάρ ήταν ο σημαντικότερος ηγέτης του Ισλάμ. Ήταν εκείνος που κανόνιζε τα πάντα μετά το θάνατό του. Ήταν ένας πανούργος αρχηγός και αδυσώπητος πολέμαρχος. Γονάτισα ιδρωμένος μπροστά του. «Ζέιντ ιμπν Σαλές!» είπε ο Ομάρ προς το μέρος μου. «Ο Μωάμεθ πέθανε, αλλά εμείς δεν έχουμε τις αποκαλύψεις του. Συγκέντρωσε τα κείμενά του. Τώρα. Είναι πολύ επείγον!» Γνώριζα τον Ομάρ, με γνώριζε κι εκείνος, δεν χρειαζόταν δεύτερη κουβέντα. Φίλησα τη ράχη του χεριού του, βγήκα έξω, πήδηξα στο άλογό μου και εγκατέλειψα καλπάζοντας την πόλη, προς τους αγρούς. Ήμουν τόσο πανευτυχής με την εντολή που προς στιγμήν πήγα να χάσω το δρόμο για το σπίτι. Το βράδυ δυσκολεύτηκα για να με πάρει ο ύπνος. Ω, τι υπέροχη νύχτα, τι λαμπρή εντολή! Πώς έπρεπε να καταπιαστώ με το θέμα; Υπήρξα ο ίδιος μάρτυρας της αποκάλυψης μερικών κειμένων. Αλλά το μεγαλύτερο μέρος τους έπρεπε να το συγκεντρώσω από τις μνήμες των οπαδών του. Στάθηκα μπροστά στο παράθυρο και κοίταξα την απέραντη, καθάρια νύχτα πάνω από την έρημο. Εγώ, ο Ζέιντ ιμπν Σαλές, είχα την άδεια να καταγράψω το Κοράνι.

15

σει εξουθενωμένος στο έδαφος. Μετά τον σκέπαζα με μια κουβέρτα και τον άφηνα να ξεκουραστεί.

ABDOLAH sel_final_Layout 1 14/09/2011 2:28 μ.μ. Page 16

16

Σε όποιον λάχει τέτοια τιμή, θα πρέπει να συγκρατήσει τα δάκρυά του για να μην πεθάνει από ευτυχία. Μόλις το πρώτο φως της αυγής χάιδεψε το παράθυρο του σπιτιού μου, άρπαξα την τσάντα και σέλωσα το άλογό μου. Είχα αρχίσει!