Ο άνθρωπος-μηχανή

BARRY sel_Final_Layout 1 06/04/2012 3:22 ΜΜ Page 5

ΜΑΞ ΜΠΑΡΥ

Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ-ΜΗΧΑΝΗ c

Μυθιστόρημα

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΑΠΟ ΤΑ ΑΓΓΛΙΚΑ

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΚΟΡΤΩ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ

BARRY sel_Final_Layout 1 06/04/2012 3:22 ΜΜ Page 6

H παρούσα έκδοση πραγματοποιήθηκε με την οικονομική ενίσχυση του Ινστιτούτου Γκαίτε, που χρηματοδοτείται από το Γερμανικό Υπουργείο Εξωτερικών Υποθέσεων. ΤΙΤΛΟΣ ΠΡΩΤΟΤΥΠΟΥ: Max Barry, Machine Man © ©

Copyright by Max Barry 2011 Copyright για την ελληνική γλώσσα Εκδόσεις Καστανιώτη Α.Ε., Αθήνα 2011

Έτος 1ης έκδοσης: 2012 Aπαγορεύεται η αναδημοσίευση ή αναπαραγωγή του παρόντος έργου στο σύνολό του ή τμημάτων του με οποιονδήποτε τρόπο, καθώς και η μετάφραση ή διασκευή του ή εκμετάλλευσή του με οποιονδήποτε τρόπο αναπαραγωγής έργου λόγου ή τέχνης, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 2121/1993 και της Διεθνούς Σύμβασης Βέρνης-Παρισιού, που κυρώθηκε με το ν. 100/1975. Επίσης απαγορεύεται η αναπαραγωγή της στοιχειοθεσίας, σελιδοποίησης, εξωφύλλου και γενικότερα της όλης αισθητικής εμφάνισης του βιβλίου, με φωτοτυπικές, ηλεκτρονικές ή οποιεσδήποτε άλλες μεθόδους, σύμφωνα με το άρθρο 51 του ν. 2121/1993.

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ Α.Ε. Ζαλόγγου 11, 106 78 Αθήνα % 210-330.12.08 – 210-330.13.27 FAX: 210-384.24.31

e-mail: info@kastaniotis.com www.kastaniotis.com ISBN 978-960-03-5436-2

BARRY sel_Final_Layout 1 06/04/2012 3:22 ΜΜ Page 7

Καλά, καλά, αφιερώνεται στον Μίντερ

BARRY sel_Final_Layout 1 06/04/2012 3:22 ΜΜ Page 8

BARRY sel_Final_Layout 1 06/04/2012 3:22 ΜΜ Page 9

¹1¹

Ο

ΤΑΝ ΗΜΟΥΝ ΜΙΚΡΟΣ, ΗθΕΛΑ ΝΑ ’ΜΟΥΝ ΤΡΕΝΟ. ΔΕΝ ΣΥΝΕΙ-

Ξύπνησα κι άπλωσα το χέρι να πιάσω το κινητό μου και δεν ήταν εκεί. Ψαχούλεψα στα τυφλά γύρω απ’ το κομοδίνο μου, με τα δάχτυλά μου να γλιστρούν ανάμεσα σε βιβλία που δεν διάβαζα πια, διότι τα e-books, άπαξ και τα αρχίσεις, είναι δρόμος χωρίς επιστροφή. Αλλά τηλέφωνο πουθενά. Ανακάθισα κι άναψα το πορτατίφ. Σύρθηκα κάτω απ’ το κρεβάτι, μην τυχόν και μου ’χε πέσει το κινητό μες στη νύχτα κι είχε κάνει κανένα περίεργο γκελ. Τα μάτια μου ήταν ακόμα θολωμένα απ’ τον ύπνο, οπότε απλώς πηγαινόφερνα το απλωμένο μου χέρι διαγράφοντας ελπιδοφόρα τόξα στη μοκέτα. Οι κινήσεις μου σήκωσαν σύννεφα σκόνης

9

δητοποιούσα πως η επιθυμία μου ήταν παράξενη – ότι τ’ άλλα παιδιά παίζανε με τρένα και δεν τα παριστάνανε. Τους άρεσε να φτιάχνουν ράγες και να βάζουν τρενάκια να τις διασχίζουν χωρίς να εκτροχιάζονται. Να τα βλέπουν να μπαίνουν σε σήραγγες. Εγώ όλο αυτό δεν το καταλάβαινα. Αυτό που μ’ άρεσε να κάνω ήταν να παριστάνω ότι το σώμα μου ήταν διακόσιοι πενήντα τόνοι ανίκητο ατσάλι. Να φαντάζομαι ότι ήμουν φτιαγμένος από έμβολα, βαλβίδες και υδραυλικούς συμπιεστές. «Ρομπότ δηλαδή», έλεγε ο κολλητός μου ο Τζέρεμι. «θες να παίξουμε τα ρομπότ». Ποτέ δεν το ’χα σκεφτεί υπό αυτό το πρίσμα. Τα ρομπότ είχαν τετράγωνα μάτια και μέλη που τινάζονταν κοφτά και συνήθως ήθελαν να καταστρέψουν τη Γη. Αντί να κάνουν ένα πράγμα σωστά, έκαναν τα πάντα λάθος. Ήταν γενικής χρήσης. Κι εγώ δεν ήμουν οπαδός των ρομπότ. Ήταν κακές μηχανές.

10

BARRY sel_Final_Layout 1 06/04/2012 3:22 ΜΜ Page 10

και μ’ έπιασε βήχας. Αλλά συνέχισα να ψηλαφώ, μονολογώντας: Λες να μπήκανε διαρρήκτες; Πίστευα ότι θα ’χα ξυπνήσει αν κάποιος πήγαινε να μου βουτήξει το κινητό. Κάποιο κομμάτι μου θα το συνειδητοποιούσε. Μπήκα στην κουζίνα. Κουζινάκι δηλαδή. Το διαμέρισμα δεν ήταν και πολύ μεγάλο. Αλλά η κουζίνα ήταν καθαρή, γιατί δεν μαγείρευα. θα το ’βλεπα με τη μία το κινητό μου. Μα δεν το είδα. Κοίταξα στο καθιστικό. Καμιά φορά καθόμουν στον καναπέ κι έβλεπα τηλεόραση παίζοντας συγχρόνως με το κινητό. Πολύ πιθανόν να ’χε γλιστρήσει ανάμεσα στις μαξιλάρες. Εκεί θα βρισκόταν και τώρα, αθέατο. Ανατρίχιασα. Ήμουν ολόγυμνος. Οι κουρτίνες του καθιστικού ήταν ανοιχτές και το παράθυρο έβλεπε στο δρόμο. Ο δρόμος έβλεπε στο παράθυρο. Καμιά φορά έβλεπες κόσμο να βγάζει βόλτα τα σκυλιά του, και παιδιά καθ’ οδόν για το σχολείο. Ανατρίχιασα και πάλι. Έπρεπε να ρίξω κάτι πάνω μου. Το υπνοδωμάτιό μου ήταν στα δύο μέτρα απόσταση. Αλλά το κινητό μου μπορεί να βρισκόταν ακόμα πιο κοντά. Μπροστά στα μάτια μου. Σκέπασα τα γεννητικά μου όργανα με τη χούφτα, διέσχισα τρέχοντας το καθιστικό και σήκωσα τις μαξιλάρες του καναπέ. Είδα κάτι μαύρο και πλαστικό και η καρδιά μου σκίρτησε, μα ήταν απλά το τηλεχειριστήριο. Έπεσα στα τέσσερα κι έχωσα το χέρι μου κάτω απ’ τον καναπέ. Ο κώλος μου μυρμήγκιασε στο πρώτο άγγιγμα του πρωινού ήλιου. Ήλπιζα να μην κοιτούσε κανείς το παράθυρό μου. Το τραπεζάκι του καθιστικού ήταν άδειο από πάνω, αλλά από κάτω ήταν τίγκα στα βιβλία αναφοράς, που δεν τα είχα αγγίξει απ’ το Google και εντεύθεν. Κι ένας τηλεφωνικός κατάλογος, για κάποιο λόγο. Τηλεφωνικός κατάλογος. Τρία εκατομμύρια σελίδες νεκρού δέντρου στοιβαγμένες σαν μνημείο στην ανεπάρκεια του χαρτιού ως μέσου διάδοσης πληροφοριών. Αλλά το κινητό άφαντο. Ανακάθισα. Ένας σκύλος γάβγισε. Για πρώτη φορά στη ζωή μου ευχήθηκα να ’χα σταθερό τηλέφωνο, για να ’παιρνα το κινητό μου και να το ’βρισκα. Κοίταξα και πάνω στην τηλεόραση, που δεν είχε τίποτα, αλλά μπορεί να το ’χα ακουμπήσει εκεί και να ’χε μετατοπιστεί από καμιά μικρής έντασης σεισμική δόνηση. Καθώς διέσχιζα το καθιστικό, το βλέμμα μου

διασταυρώθηκε με μιας τύπισσας που έκανε τζόγκινγκ. Το πρόσωπό της συστράφηκε. Μπορεί απ’ την εξάντληση. Πίσω απ’ την τηλεόραση υπήρχε ένας ολόκληρος πολιτισμός καλωδίων, αλλά κινητό ούτε για δείγμα. Ούτε στον πάγκο της κουζίνας ήταν. Κι εξακολουθούσε να απουσιάζει απ’ το κομοδίνο και τη μοκέτα κι απ’ όλα τ’ άλλα μέρη που ’χα ψάξει. Χτυπούσανε τα δόντια μου. Δεν ήξερα πόσο ζεστή θα ’ταν η μέρα σήμερα. Μπορεί να έβρεχε, μπορεί να είχε υγρασία – ιδέα δεν είχα. Είχα κι έναν υπολογιστή με μίνι τάουερ αλλά ήθελε αιώνες για ν’ ανοίξει, ένα λεπτό και παραπάνω. Έπρεπε να διαλέξω ρούχα χωρίς την παραμικρή πληροφόρηση για τις καιρικές και περιβαλλοντικές συνθήκες. Παραφροσύνη να σε πιάνει. Έκανα ένα ντους. Καμιά φορά για να λύσεις ένα πρόβλημα πρέπει να σταματήσεις να δοκιμάζεις πιθανές λύσεις. Να δεις το πρόβλημα από απόσταση. Στάθηκα κάτω απ’ το νερό κι επανέλαβα νοερά τα βήματα της προηγούμενης βραδιάς. Είχα δουλέψει ως αργά. Είχα γυρίσει σπίτι γύρω στις δύο. Δεν θυμάμαι να έφαγα. Έπεσα στο κρεβάτι κι αποκοιμήθηκα χωρίς καν να χρησιμοποιήσω το κινητό μου. Και τότε συνειδητοποίησα: Το ’χα αφήσει στ’ αμάξι. Απολύτως λογικό. Έκλεισα το νερό. Δεν είχα τριφτεί με σαπούνι ούτε είχα λούσει τα μαλλιά μου, αλλά απ’ το νερό και μόνο πρέπει να ήμουν γύρω στο 80% καθαρός. Αποδεκτό. Τύλιξα μια πετσέτα γύρω από τη μέση μου, πήρα τα κλειδιά απ’ την κουζίνα και βγήκα αργά αργά απ’ το διαμέρισμα. Η σκάλα είχε παγώσει. Κόντεψε να μου φύγει η πετσέτα καθώς προσπαθούσα ν’ ανοίξω την πόρτα του υπόγειου γκαράζ. Το αμάξι μου βρισκόταν στην έκτη εσοχή και διέκρινα ήδη το άδειο ταμπλό. Το άνοιξα έτσι κι αλλιώς μ’ ένα μπλιπ του κλειδιού και χώθηκα για να ψάξω ανάμεσα στα καθίσματα. Δεν το πίστευα ότι είχα κάνει όλη τη διαδρομή μέχρι το σπίτι χωρίς να συνδέσω το κινητό μου. Αν και μπορεί να μην ήταν και τόσο απίστευτο. Καμιά φορά το ξεχνούσα στην τσέπη μου και το θυμόμουν μόνο όταν έσβηνα τη μηχανή και το ’ψαχνα στο ταμπλό. Κάτι που είχε συμβεί στο παρελθόν. Και χτες βράδυ ήμουν ψόφιος. Δεν ήταν κάτι το αδιανόητο. Το κινητό μπορεί να ήταν οπουδήποτε. Οπουδήποτε όμως.

11

BARRY sel_Final_Layout 1 06/04/2012 3:22 ΜΜ Page 11

BARRY sel_Final_Layout 1 06/04/2012 3:22 ΜΜ Page 12

12

Κοίταξα με γουρλωμένα μάτια τον τσιμεντένιο τοίχο μέσα απ’ το παρμπρίζ κι ένιωσα πεπεισμένος ότι το κινητό μου βρισκόταν στο γραφείο. Το είχα βγάλει απ’ την τσέπη μου διότι δεν επιτρέπεται η είσοδος ηλεκτρομαγνητικών συσκευών στο Εργαστήριο 4. Μπορούσε να το είχε πάρει οποιοσδήποτε. Όχι. Είχαμε κάμερες. Κανείς δεν θα έκλεβε το τηλέφωνό μου. Ιδίως αν έφτανα νωρίς. Έκανα να πιάσω το κινητό μου για να δω την ώρα κι έβγαλα ένα μουγκρητό αγανάκτησης. Ήταν σαν να ’μουν τυφλός. Έβαλα το κλειδί στη μηχανή και τότε θυμήθηκα ότι φορούσα μόνο μια πετσέτα. Αμφιταλαντεύτηκα. Έβγαλα το κλειδί, αλλά ήταν σαν να μου σκιζόταν η καρδιά. Βγήκα απ’ τ’ αμάξι κι έσιαξα την πετσέτα και ανέβηκα δυο-δυο τα σκαλιά.

Οδηγούσα σφίγγοντας το τιμόνι. Ο ήλιος βάραγε μέσα απ’ το παρμπρίζ, χλευάζοντας το πουλόβερ μου. Είχα παραντυθεί κυριλέ. Έφτασα στο σημείο όπου έπρεπε να αποφασίσω αν θα πάρω τη λεωφόρο ή αν θα συνεχίσω παράλληλα με το πάρκο, και δεν ήξερα ποια απ’ τις δύο κατευθύνσεις είχε λιγότερη κίνηση. Δεν είχα διαβάσει νεοαναρτημένη είδηση εδώ και ώρες. θα μπορούσε να έχει ξεσπάσει πόλεμος. Σεισμοί και καταποντισμοί. Άνοιξα το ραδιόφωνο για πρώτη φορά μετά από χρόνια κι αυτό άρχισε να φλυαρεί για κάτι χαλιά με έκπτωση και τι εξαίρετο μέσο για ραδιοφωνικές διαφημίσεις ήταν και μήπως θα ’θελα να κερδίσω χίλια δολάρια, κι αφού το κοίταξα για λίγο με δυσπιστία το έκλεισα. Νοσταλγούσα τόσο το τηλέφωνό μου. Δεν ήταν καν ότι ήθελα να κάνω κάτι συγκεκριμένο. Ήθελα απλά τη δυνατότητα να κάνω πράγματα. Και μπορούσε να κάνει χίλια δυο... Η λεωφόρος ήταν φίσκα, ασφαλώς. Κάθισα κι αντάλλαξα την παντελή μου άγνοια με το χρόνο που σερνόταν. Στο τέλος έστριψα προς την επιστημονική περιοχή και προσπέρασα τρέχοντας κέντρα ερευνών και κατασκευαστικές μηχανών. Στο τέλος του δρόμου, στο ποτάμι, βρισκόταν η εταιρεία Καλύτερο Μέλλον: ένα οκταώροφο σύμπλεγμα από πεντε-έξι συνδεόμενα κτήρια, μ’ ένα πλατύ γκαζόν στην είσοδο και αγκαθωτό συρματόπλεγμα ολούθε. Το σύμπλεγμα επεκτεινόταν και υπογείως, αλλά

BARRY sel_Final_Layout 1 06/04/2012 3:22 ΜΜ Page 13

Σκάναρα την κάρτα μου στο ασανσέρ και τη σκάναρα πάλι για να μπω στο Κτήριο Α. Η εταιρεία μας είχε μεγάλη αδυναμία στο σκανάρισμα. Δεν μπορούσες ούτε τουαλέτα να πας στην Καλύτερο Μέλλον χωρίς να σκανάρεις την κάρτα σου πρώτα. Μια φορά η κάρτα μιας τύπισσας είχε απομαγνητιστεί, με αποτέλεσμα να μείνει παγιδευμένη σε ένα διάδρομο επί τρεις ώρες. Ο διάδρομος ήταν πολυσύχναστος, αλλά κανείς δεν επιτρεπόταν να την αφήσει να βγει. Το να περάσεις κάποιον άλλο μαζί σου από πόρτα ασφαλείας ήταν ίσως το βαρύτερο παράπτωμα στην Καλύτερο Μέλλον. Μέχρι απόλυση έτρωγες. Το μόνο που μπορούσαν να κάνουν ήταν να της φέρνουν σνακ και αναψυκτικά μέχρι η ασφάλεια να επαληθεύσει τα βιομετρικά της στοιχεία.

13

δεν πήγαινε ο νους σου. Στην μπάρα της εισόδου μου ’πεσε η κάρτα απ’ το παράθυρο κι έπρεπε να βγω να τη μαζέψω απ’ το τσιμέντο. Ένας σεκιουριτάς βολόδερνε γύρω απ’ το φυλάκιό του και προσπάθησα να τον απομακρύνω με μια χειρονομία, διότι το τελευταίο που χρειαζόμουν τώρα ήταν να μου πιάσει την κουβέντα. Μα αυτός πλησίαζε ακάθεκτος. «Καλημέρα σας». «Τη βρήκα», είπα και πέρασα την κάρτα απ’ το μηχάνημα. Η μπάρα υψώθηκε. «Όλα καλά;» «Ναι. Μου’ πεσε η κάρτα». Ένα καυτό ρεύμα αέρα πέρασε φυσώντας. Προσπάθησα να βγάλω το πουλόβερ μου και η κάρτα, που την είχα καρφιτσώσει στο πέτο μου, σκάλωσε στο μανίκι και μου ξανάπεσε. Μέχρι να λευτερωθώ, ο φρουρός μού την επέστρεφε. «Ζέστη σήμερα». Τον κοίταξα. Η δήλωσή του είχε ακουστεί σαν επίκριση των ελλιπώς πληροφορημένων ενδυματολογικών μου επιλογών. Μα δεν το ήξερα μετά βεβαιότητος. Άνοιξα το στόμα μου για να ζητήσω διευκρινιστική επαναδιατύπωση, και τότε συνειδητοποίησα ότι δεν είχε σημασία και πήρα την κάρτα. Μπήκα πάλι στ’ αμάξι και χώθηκα στα σωθικά της Καλύτερο Μέλλον.

14

BARRY sel_Final_Layout 1 06/04/2012 3:22 ΜΜ Page 14

Διέσχισα το αίθριο, που είχε ήδη αρχίσει να γεμίζει με νεαρόκοσμο με λευκές μπλούζες και μεγαλύτερους σε ηλικία μάνατζερ με κοστούμια και ταγιέρ. Μπροστά στον κεντρικό ανελκυστήρα έστεκε μια μελαχρινή κοπέλα. Απ’ το μάρκετινγκ, μάλλον, ή απ’ την υπηρεσία επάνδρωσης. Το κουμπί ήταν πατημένο, μα πλησίασα να το ξαναπατήσω, κι έπειτα κοντοστάθηκα διότι ήταν τελείως παράλογο, μα εντέλει το ξαναπάτησα, διότι, και μιλάω σοβαρά, τι πειράζει; Δεν ήταν να πεις ότι είχα κάτι άλλο να κάνω. Καθώς πισωπατούσα, είδα την κοπέλα να με κοιτάζει και απόστρεψα το βλέμμα, κι έπειτα συνειδητοποίησα ότι είχε αρχίσει να χαμογελά και γύρισα να δω, αλλά στο μεταξύ είχε γυρίσει το κεφάλι απ’ την άλλη και ήταν πολύ αργά. Περιμέναμε κάμποσο. Έχωσα το χέρι στην τσέπη να βγάλω το κινητό. Αντ’ αυτού έβγαλα ένα συριγμό οργής. Η κοπέλα είπε: «Μια ώρα κάνει να κατέβει». «Α, όχι, το κινητό μου έχασα». Με κοίταξε σαστισμένη. «Γι’ αυτό...» και η πρόταση έμεινε μετέωρη. Κι έπειτα σιωπή. «Έχουν μαζευτεί όλοι στο 3», είπε. Σύμφωνα με την ένδειξη, τρία αυτοκίνητα βρίσκονταν στο Υπόγειο Επίπεδο 3, κι από πίσω τους ακολουθούσε κι ένα τέταρτο. «Τόσοι μηχανικοί, θα περίμενες να ’χαν σκαρφιστεί κάτι για να ξεφρακάρουν τα ασανσέρ». Και χαμογέλασε ξανά: «Ρεμπέκα». «Μμμ», είπα. Ήμουν εξοικειωμένος με τον αλγόριθμο του κεντρικού ανελκυστήρα. Έστελνε τα ασανσέρ προς την ίδια κατεύθυνση αρκεί να είχαν προορισμό, κι έπειτα τ’ άφηνε να επαναλάβουν τη διαδρομή προς την ανάποδη. Υποτίθεται πως ήταν πιο αποτελεσματικό έτσι. Αλλά υπήρχε και εναλλακτική που επέτρεπε στον κόσμο να δηλώνουν τον προορισμό τους προτού επιβιβαστούν, γεγονός που έδινε στον κεντρικό προγραμματισμό τη δυνατότητα να προβεί και σ’ άλλες ευφυείς αποφάσεις. Το πρόβλημα ήταν ότι μπορούσες να δουλέψεις το σύστημα: οι εργαζόμενοι είχαν ανακαλύψει ότι τα ασανσέρ κινούνταν πιο γρήγορα αν πάταγες

BARRY sel_Final_Layout 1 06/04/2012 3:22 ΜΜ Page 15

Δεν είμαι κοινωνικό άτομο. Οποτεδήποτε αξιολογούμαι, σημειώνω πολύ χαμηλό σκορ σε μετρήσεις κοινωνικότητας. Η πρώην αφεντικίνα μου έλεγε ότι δεν είχε δει ποτέ της άνθρωπο που να ’χει πιάσει μηδέν στις ερωτήσεις Διαπροσωπικής Ταύτισης. Και δούλευε με μηχανικούς. Όποτε κάποιος κάνει πάρτι, ποτέ δεν είμαι καλεσμένος. Στα μίτινγκ, στο κενό, οι άνθρωποι ανάμεσα στους οποίους κάθομαι μιλάνε και οι δύο με το άτομο που κάθεται στην άλλη πλευρά. Έχω κάτι που απωθεί. Δεν εννοώ κάτι αηδιαστικό. Όπως στους μαγνήτες. Όσο περισσότερο με πλησιάζουν οι άνθρωποι, τόσο εντονότερη η επιθυμία τους να απομακρυνθούν. Είμαι έξυπνος. Ανακυκλώνω. Μια φορά βρήκα μια γάτα που είχε χαθεί και την πήγα σε καταφύγιο ζώων. Καμιά φορά λέω κι αστεία. Αν έχει κάποιο πρόβλημα το αμάξι σου, μπορώ να το αφουγκραστώ και να σου πω τι είναι. Μ’ αρέσουν τα πιτσιρίκια, εκτός απ’ αυτά που είναι αγενή απέναντι στους μεγάλους ενώ οι γονείς τους στέκονται στο πλάι και χαμογελούν. Έχω δουλειά και δικό μου διαμέρισμα. Σπανίως λέω ψέματα. Όλα αυτά είναι χαρακτηριστικά που ακούω τους πάντες να λένε ότι ψάχνουν σε μια σχέση. Άρα πρέπει να ’ναι κάτι άλλο, κάτι που κανείς δεν αναφέρει, διότι δεν έχω φίλους, είμαι αποξενωμένος απ’ την οι-

15

τα κουμπιά με λύσσα. Αναρωτιόμουν αν τα ασανσέρ θα ’πρεπε να απομακρύνονται το ένα από το άλλο όταν ήταν άδεια. Ίσως άξιζε ακόμη ακόμη να καθυστερήσεις ένα ασανσέρ για να δημιουργήσεις ένα κενό. θα καθυστερούσες λίγο τη μία διαδρομή, αλλά προς όφελος όλων όσοι θα το χρησιμοποιούσαν αμέσως μετά. Έπρεπε να κάτσω να βγάλω κάποια σχετική μαθηματική φόρμουλα. Άνοιξα το στόμα μου για να το πω και συνειδητοποίησα ότι ένα ασανσέρ είχε ήδη φτάσει κι ότι η κοπέλα είχε μπει. Ακολούθησα. Κρατούσε το σακίδιό της σφιχτά κολλημένο πάνω της. Έμοιαζε τσιτωμένη. Προσπάθησα να σκεφτώ κάτι να πω, αλλά το μόνο που μου ’ρχόταν ήταν, Μια ώρα κάνει να κατέβει, που ήταν αυτό που μου είχε πει πιο πριν. Κατέβηκε στον όροφο της Οργάνωσης και Επικοινωνίας χωρίς να με κοιτάξει.

BARRY sel_Final_Layout 1 06/04/2012 3:22 ΜΜ Page 16

16

κογένειά μου και δεν έχω βγει ούτε ένα ραντεβού αυτή τη δεκαετία. Είναι ένας τύπος στον Έλεγχο Εργαστηρίων που σκότωσε μια γυναίκα με τ’ αμάξι του, κι ωστόσο τον καλούν στα πάρτι. Δεν μπορώ να καταλάβω τι φταίει.

Βγήκα απ’ το ασανσέρ και σκάναρα την κάρτα μου για να μπω στο Γυάλινο Δωμάτιο. Το λέμε έτσι επειδή είχε θέα στα γύρω εργαστήρια, αν και στην πραγματικότητα οι τοίχοι ήταν από πράσινο πολυανθρακούχο πλαστικό. Καταπώς φαίνεται, ήταν όντως γυάλινο μέχρι που συνέβη κάτι μ’ ένα υγρό που ’χε χυθεί απ’ τη φιάλη του, ένας παθογόνος παράγοντας επιπέδου βιολογικής επίθεσης, και οι τεχνικοί είχαν πάθει πανικό. Έχω ακούσει δύο εκδοχές της ιστορίας. Στη μία το παθογόνο ήταν ακίνδυνο και το ατύχημα χρησίμευσε ως κώδων επιφυλακής. Στην άλλη δύο άνθρωποι πέθαναν πριν το σύμπλεγμα προλάβει να σφραγίσει το εργαστήριο, και μετά πέθαναν κι άλλοι έξι, όταν πλημμύρισαν τα εργαστήρια με αέριο. Όλα αυτά έγιναν πριν πιάσω δουλειά, οπότε δεν ξέρω ποια εκδοχή αληθεύει. Το μόνο που ξέρω είναι ότι οι τοίχοι είναι πλαστικοί. Τη στιγμή που άνοιξε η πόρτα είδα ότι το κινητό μου δεν ήταν πάνω στο γραφείο μου. Ψαχούλεψα κάτι χαρτιά, μπας και. Κοίταξα στα συρτάρια. Γονάτισα στο πλαστικό δάπεδο. Έκανα ένα γύρο το δωμάτιο, ψάχνοντας και σ’ άλλα γραφεία, κι ένα δεύτερο γύρο, πιο αργά, που συμπεριλάμβανε όλες τις οριζόντιες επιφάνειες. Έπειτα σωριάστηκα στην καρέκλα μου κι έκλεισα τα μάτια. Είχα γραπωθεί σ’ αυτή την ιδέα, ότι το κινητό βρισκόταν στο γραφείο, χωρίς να εκτιμήσω προσεκτικά τις πιθανότητες. Ήταν τόσος κόπος να ’ριχνα ένα δεύτερο ψάξιμο στο σπίτι; Το κινητό μου θα ήταν πιθανότατα στο κομοδίνο, χωμένο ανάμεσα στα βιβλία. Είχα ψάξει το κομοδίνο αρκετά εκτενώς, αλλά και πάλι μπορεί να μου ’χε ξεφύγει κάτι. Άνοιξα τα μάτια και περιέστρεψα την καρέκλα μου, επιθεωρώντας το χώρο φέτα προς φέτα. Τίποτε. Τίποτε απολύτως. Μου ’ρθε μια ιδέα και σήκωσα το ακουστικό του τηλεφώνου του γραφείου για να καλέσω το κινητό μου, αλλά το δάχτυλό μου πέτρωσε πάνω απ’ τα πλήκτρα για-

BARRY sel_Final_Layout 1 06/04/2012 3:22 ΜΜ Page 17

Εμφανίστηκαν οι βοηθοί μου. Είχα τρεις: τον Τζέισον, την Ιλέιν και την Κάθριν. Η Κάθριν ήταν η μόνη μη κινεζικής καταγωγής. Υποτίθεται ότι κάτι τους δίδασκα ενόσω δούλευαν στο εργαστήριο, αλλά δεν ήμουν ποτέ απολύτως βέβαιος ως προς το αντικείμενο της διδασκαλίας. Ήξερα πως είχα διαψεύσει τις προσδοκίες τους. Είχαν κατορθώσει να χωθούν σ’ ένα απ’ τα πιο συναρπαστικά ερευνητικά εργαστήρια στον κόσμο, κι ο μέντορας που τους είχε λάχει ήμουν εγώ. Φόρεσαν τις άσπρες μπλούζες τους και στάθηκαν όλο προσμονή. Η Ιλέιν έριξε μια ματιά στην Κάθριν και η Κάθριν ύψωσε τα μάτια σε ένδειξη απελπισίας και η Ιλέιν χαχάνισε κι ανεβοκατέβασε τα φρύδια της, σε φάση: Σε νιώθω. Μπροστά στα μούτρα μου. Έπρεπε να τις επιπλήξω, αλλά θ’ ακουγόταν τελείως ανόητο να πω, Σταμάτα να κουνάς τα φρύδια σου. Και κατά πάσα πιθανότητα το ήξεραν. Με τον Τζέισον δεν είχα τέτοια προβλήματα, γιατί σου έλεγε τι σκεφτόταν αν τον ρωτούσες στα ίσα. Η Ιλέιν είπε: «Μήπως να ξεκινούσαμε; Σήμερα όμως». «Να ξεκινήσετε τι;» Κι άλλη κλεφτή ματιά στην Κάθριν. Έδειξε το τζάμι. Το πλαστικό. Το εργαστήριο απ’ την άλλη πλευρά του τοίχου. «Τις δοκιμασίες των υλικών υψηλής αντοχής, τι άλλο;» Υποτίθεται ότι θα βομβαρδίζαμε ένα ελαφρύ πολυμερές από ίνες άνθρακα με ραδιενέργεια. Ο στόχος ήταν να βεβαιωθούμε ότι δεν θα έλειωνε. Στις τρεις προηγούμενες απόπειρές μας είχε λειώσει. Ήταν ενδιαφέρον να το βλέπεις αλλά εκνευριστικό σε επαγγελματικό επίπεδο. Κατά πάσα πιθανότητα πάλι θα έλειωνε. Κι αφ’ ης στιγμής δεν είχα βρει ακόμα το κινητό μου, το τελευταίο που ήθελα να κάνω ήταν να κάθομαι και να βλέπω ένα πολυμερές να λειώνει. Ωστόσο σηκώθηκα και πήγα να φορέσω κι εγώ την μπλούζα μου – στο κάτω κάτω δουλειά μου ήταν.

2 – Ο άνθρωπος-μηχανή

17

τί δεν θυμόμουν τον αριθμό. Τον είχα στο κινητό. Όπως όλα. Απόμεινα καθισμένος, μην ξέροντας τι να κάνω.

18

BARRY sel_Final_Layout 1 06/04/2012 3:22 ΜΜ Page 18

Ο Τζέισον έφερε το πολυμερές όσο εγώ σκάναρα την κάρτα για να μπω στο Εργαστήριο 4 κι έβαζα μπρος τη Δαγκάνα. Η Δαγκάνα ήταν ένα ζευγάρι υδραυλικές πλάκες από χάλυβα, εξαιρετικές στο να κρατούν αντικείμενα χωρίς να λειώνουν οι ίδιες. Το υπόλοιπο εργαστήριο περιλάμβανε ένα φασματογράφο, ένα συμπαγή επιταχυντή και διάφορες άλλες βοηθητικές συσκευές, όλα τους συνδεδεμένα με κρεμάμενα καλώδια χοντρά σαν μπράτσα. Καθώς στριφογύριζα το μοχλό για να ευθυγραμμίσω τη Δαγκάνα, είδα την Ιλέιν και την Κάθριν, πράσινες και θολές, να γυροφέρνουν το Γυάλινο Δωμάτιο. Αναρωτήθηκα μήπως είχαν δει το κινητό μου. Έπρεπε να τις είχα ρωτήσει. Όμως έπρεπε να συγκεντρωθώ σ’ αυτό που έκανα, διότι οι Δαγκάνες πλησίαζαν και το όλο μαραφέτι ήταν τόσο βαρύ που μπορούσε να σου κάνει ζημιά ακόμη και με ταχύτητα δέκα εκατοστών το δευτερόλεπτο. Μια φορά μου ’χε κάνει μια μελανιά στο γοφό που έκανε τρεις βδομάδες να γιάνει. Από δική μου γκάφα. Οι συσκευές είχαν όλες ασφάλεια, αλλά ο πρωτεύων προστατευτικός μηχανισμός ήταν το μυαλό σου. Υπήρχε η γενικότερη –αυθαίρετη– θεώρηση ότι οποιοσδήποτε έμπαινε στο εν λόγω εργαστήριο είχε αρκετό μυαλό ώστε να μην πλησιάζει πράγματα που καίνε, κόβουν ή συγκεντρώνουν τεράστιες δυνάμεις αδράνειας. Δεν ήμασταν εργάτες σε φάμπρικα. Έφερα τη Δαγκάνα στη σωστή θέση και πίεσα ένα λαστιχένιο κουμπί για να πλησιάσουν οι πλάκες της. Ακούστηκε ένα κορνάρισμα. Ένα πορτοκαλί προειδοποιητικό φωτάκι άρχισε να περιδινίζεται. Αυτό συνέβαινε πάντα. Ήταν τόσο σύνηθες που πλέον δεν το πρόσεχα καν. Καθώς περίμενα, συλλογιζόμουν την κοπέλα στο ασανσέρ. Έπρεπε να της είχα πει για τους αλγόριθμους των ανελκυστήρων. Μπορεί να την ενδιέφερε το θέμα. θα μπορούσε να είχε πει, Για δες, ιδέα δεν είχα, κι όταν φτάναμε στον όροφό της να έβαζε το χέρι ανάμεσα στις πόρτες του ασανσέρ για να μην κλείσουν. Είδα το κινητό μου. Είχα περάσει τόσες ώρες να το φαντάζομαι που για μια στιγμή δεν ήμουν βέβαιος ότι ήταν όντως εκεί. Και όμως ήταν. Ήταν πάνω στο φασματογράφο. Φάτσα φόρα. Είχα μείνει στο εργαστήριο ως αργά και σε μια φάση που έψα-

χνα στις τσέπες μου να βρω ένα στυλό είχα διαπιστώσει πως είχα ακόμη πάνω μου το κινητό μου, που δεν επιτρεπόταν, και τώρα τίποτε απ’ όλα αυτά δεν είχε σημασία διότι – να το. Πήγα να το πάρω. Τα τεντωμένα μου δάχτυλα ήταν έτοιμα να κλείσουν γύρω του όταν οι μηροί μου τρίφτηκαν σε κάτι μεταλλικό. Κοίταξα κάτω. Είχα μπει ανάμεσα στις πλάκες της Δαγκάνας. Οι πλάκες με είχαν ακουμπήσει. Και μάλιστα βρίσκονταν πιο κοντά μεταξύ τους απ’ ό,τι σκόπευα. Έπρεπε να ’χα πατήσει το ΣΤΟΠ εδώ και μερικά δευτερόλεπτα. Το κορνάρισμα και το πορτοκαλί λαμπάκι ήταν λες και τα πρόσεχα για πρώτη φορά. Άρχισα να πισωπατώ. Δεν κινδύνευα στ’ αλήθεια. Οι πλάκες κινούνταν υπερβολικά αργά. Μολονότι αυτό αποδείχθηκε απατηλό. Το κενό μίκραινε γραμμικά, αλλά με όρους σχετικότητας επιτάχυνε. Τα μπούτια μου φράκαραν. Γύρισα στο πλάι και προσπάθησα να περπατήσω σέρνοντας τα πόδια. Το αριστερό μου παπούτσι σκάλωσε. Το ελευθέρωσα, μα έπειτα σκάλωσε και το δεξί. Δεν είχα συνυπολογίσει τον κύκλο παλίνδρομης ανατροφοδότησης κι επανενίσχυσης: οι πλάκες περιόριζαν την όποια κίνηση με αυξανόμενη ισχύ. Δεν είχα αφήσει επαρκές περιθώριο σφάλματος. Χίμηξα για να λευτερωθώ κι έπεσα με τα μούτρα στο πάτωμα. Τράβηξα το ένα μου πόδι απ’ τη Δαγκάνα, μα το δεξί μου παπούτσι σκάλωσε πάλι. Άρπαξα το μπούτι μου και το τράβηξα. Πάνω απ’ τη Δαγκάνα, μέσα απ’ το πράσινο τζάμι, η Ιλέιν και η Κάθριν κοιτούσαν με ανοιχτό το στόμα. Ανάμεσά τους βρισκόταν το κινητό μου, άθικτο. Ένιωσα μια αφόρητη πίεση. Τ’ άντερά μου σφίχτηκαν σε σημείο που νόμισα ότι θα μου βγαίναν απ’ τ’ αυτιά. Δεν άκουγα καν το θόρυβο. Το επίμονο κορνάρισμα κάλυπτε κάθε ήχο. Είδα το πιτσίλισμα όμως. Στο πορτοκαλί φως έμοιαζε μαύρο. Όταν η Δαγκάνα βρισκόταν σε λειτουργία, το εργαστήριο κλείδωνε αυτόματα, για λόγους ασφαλείας. Αναγκάστηκα να σκίσω το πουκάμισό μου σε λουρίδες για να σταματήσω την αιμορραγία. Χρειάστηκε να συρθώ στο πάτωμα για να φτάσω το χειριστήριο. θα είμαι ειλικρινής. Έπεσε πολλή τσιρίδα. Τα χέρια μου έφτασαν και πάτησαν το ΣΤΟΠ. Το κορνάρισμα σταμάτησε. Το πορτοκαλί φως έσβησε. Έκλεισα τα μάτια. Μου ’ρχόταν εμετός,

19

BARRY sel_Final_Layout 1 06/04/2012 3:22 ΜΜ Page 19

BARRY sel_Final_Layout 1 06/04/2012 3:22 ΜΜ Page 20

20

ή λιποθυμία, ή πρώτα το ένα και μετά το άλλο. Η πόρτα άνοιξε κι ο Τζέισον είπε: «Ω μαλάκα, ω μαλάκα». Ένιωσα περίλυπος, διότι τα λόγια του επιβεβαιώνονταν.