Πάουλ Γκρότε - Το κρασί του ταυρομάχου by Kastaniotis Editions

GROTE sel Final_Layout 1 10/06/2015 1:30 ΜΜ Page 5

ΠΑΟΥΛ ΓΚΡΟΤΕ

Το Κρασι του ταυρομαχου P Αστυνομικό μυθιστόρημα ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΑΠΟ ΤΑ ΓΕΡΜΑΝΙΚΑ

ΓΙΩΤΑ ΛΑΓΟΥΔΑΚΟΥ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ

GROTE sel Final_Layout 1 10/06/2015 1:30 ΜΜ Page 6

ΤΙΤΛΟΣ ΠΡΩΤΟΤΥΠΟΥ: Paul Grote, Rioja für den Matador © ©

Copyright Deutscher Taschenbuch Verlag GmbJ & Co., KG, München, 2006 Copyright για την ελληνική γλώσσα Εκδόσεις Καστανιώτη Α.Ε., Αθήνα 2013

Έτος 1ης έκδοσης: 2015 Aπαγορεύεται η αναδημοσίευση ή αναπαραγωγή του παρόντος έργου στο σύνολό του ή τμημάτων του με οποιονδήποτε τρόπο, καθώς και η μετάφραση ή διασκευή του ή εκμετάλλευσή του με οποιονδήποτε τρόπο αναπαραγωγής έργου λόγου ή τέχνης, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 2121/1993 και της Διεθνούς Σύμβασης Βέρνης-Παρισιού, που κυρώθηκε με το ν. 100/1975. Επίσης απαγορεύεται η αναπαραγωγή της στοιχειοθεσίας, σελιδοποίησης, εξωφύλλου και γενικότερα της όλης αισθητικής εμφάνισης του βιβλίου, με φωτοτυπικές, ηλεκτρονικές ή οποιεσδήποτε άλλες μεθόδους, σύμφωνα με το άρθρο 51 του ν. 2121/1993.

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ Α.Ε. ΓΡΑΦΕΙΑ: Θεμιστοκλέους 104, 106 81 Αθήνα ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ: Ζαλόγγου 11, 106 78 Αθήνα % 210-330.12.08 – 210.330.13.27 FAX: 210-384.24.31

e-mail: info@kastaniotis.com www.kastaniotis.com ISBN 978-960-03-5920-6

GROTE sel Final_Layout 1 10/06/2015 1:30 ΜΜ Page 7

ΠΕΡΙΕχΟΜΕΝΑ

ΠΡOΛΟΓΟΣ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

χένρι Μεγιενμπέκερ . . . . . . . χάιμε Τολέδο . . . . . . . . . . . . Σιμόν Ορτέγα Εσκομπάρ . . . Εμίλιο Σότος . . . . . . . . . . . . Αμάντα και Μιγελίτο . . . . . . Ντιέγο Πενιάσκο . . . . . . . . . Ντανιέλ Πονς . . . . . . . . . . . . Εουχένια Μπουεντία χιμένες Σεμπαστιάν Πενιάσκο . . . . . Δον χοράσιο Πενιάσκο . . . . Βικτόρια Μέντες . . . . . . . . . Λουίσα Σάντσες . . . . . . . . . . Ισαβέλα Πενιάσκο . . . . . . . . χοσέ Μαρία Σαλγάδο . . . . . Λα Καντόρα . . . . . . . . . . . . Βαλέριο Νιέβες . . . . . . . . . . El torazo, ο ταύρος αρένας . .

. . . . . . . . . . . . . . . . .

17 34 56 75 95 116 135 153 171 191 212 231 251 271 294 318 338

ΕΠΙΛΟΓΟΣ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

367

GROTE sel Final_Layout 1 10/06/2015 1:31 ΜΜ Page 8

GROTE sel Final_Layout 1 10/06/2015 1:31 ΜΜ Page 9

Caminante, no hay camino Se hace camino al andar. Ταξιδιώτη, δρόμος δεν υπάρχει. Τον δρόμο τον βρίσκεις περπατώντας. ΑΝΤΟΝΙΟ ΜΑΤΣΑΝΤΟ

GROTE sel Final_Layout 1 10/06/2015 1:31 ΜΜ Page 10

GROTE sel Final_Layout 1 10/06/2015 1:31 ΜΜ Page 11

Πρόλογος

« ΟΥ ’ΡχΕΤΑΙ να τον σκοτώσω τον τύπο, να τον σκοτώσω. Τέτοια αδιαφορία! Απορρίπτει κάθε διαφορετική άποψη τόσο παγερά!» Η Δωροθέα έκλεισε πίσω της την πόρτα βράζοντας – οι λεπτοί τοίχοι του γραφείου τραντάχτηκαν επικίνδυνα. Η συντάκτρια άφησε με τέτοια φόρα το φλιτζάνι πάνω στο γραφείο της, που ο καφές ξεχείλισε και χύθηκε πάνω στα χειρόγραφα. Ο χένρι Μεγιενμπέκερ σήκωσε το βλέμμα. «Αν δεν μπορούσε να απορρίπτει τα επιχειρήματά σας, δεν θα ήταν διευθυντής σύνταξης». Η Δωροθέα άρχισε να ψάχνει βιαστικά για χαρτομάντιλα, άνοιγε το ένα συρτάρι μετά το άλλο, πράγμα που έκανε τον καφέ να ξεχειλίσει πάλι και τα μπουκάλια του κρασιού που ήταν πάνω στο γραφείο να κουνηθούν πέρα δώθε. Άπλωσε το χέρι της να πιάσει ένα μαύρο μπουκάλι, που παραλίγο να πέσει πάνω στο φλιτζάνι, και το πρόλαβε την τελευταία στιγμή: Ήταν ένα Riesling του Ράινχαρτ Λέβενσταϊν, εσοδείας 2003, σε έδαφος με κόκκινο σχιστόλιθο, για το οποίο έπρεπε να γράψει ένα άρθρο σήμερα. Ο χένρι παρατηρούσε κρυφογελώντας τις απεγνωσμένες προσπάθειες της συναδέλφου του. Έμοιαζε να έχει μεγαλύτερη κατανόηση γι’ αυτές παρά για τα όσα έλεγε. Η Δωροθέα γύρισε απειλητικά προς το μέρος του: «Ξέρεις τι είναι αυτό που με εκνευρίζει περισσότερο;» είπε δηκτικά μέσ’ απ’ τα δόντια της. Ο χένρι κούνησε αρνητικά το κεφάλι του με προσποιητή αθωότητα. 11

GROTE sel Final_Layout 1 10/06/2015 1:31 ΜΜ Page 12

«Εσύ με εκνευρίζεις! Εσύ – και το αναθεματισμένο σου φλέγμα! Αυτή η αταραξία που έχεις... με αηδιάζει! Κάθεσαι εκεί πέρα σαν τον Βούδα, όχι τόσο χοντρός αλλά με το ίδιο χαμόγελο, σαν να μη σε ενδιαφέρει τίποτα, ενώ για σένα πρόκειται! Εμπρός, πες κάτι, έστω τώρα. Ξέρεις πως όλοι θέλουν να...» «Ακριβώς εκεί είναι το πρόβλημα». Ο χένρι μόρφασε ενοχλημένος και έμεινε να παρακολουθεί τον καφέ στο γραφείο, να βρίσκει διαρκώς καινούργιους δρόμους κάτω από τις διαφάνειες. «Όλοι θέλουν να πάρω εγώ αυτή τη θέση. Κι ωστόσο κάποιος που είναι τόσο δημοφιλής δεν μπορεί να γίνει διευθυντής. Τους διευθυντές πρέπει να τους φοβούνται, να τους μισούν, να τους ζηλεύουν, να τους θαυμάζουν ίσως, ένας τέτοιος τύπος όμως δεν γίνεται να είναι δημοφιλής, που να πάρει η ευχή». Η Δωροθέα είδε πως είχε λεκιάσει και το γκρίζο της ταγιέρ, πράγμα που την εξόργισε ακόμα περισσότερο. «Δεν ταράζεσαι με τίποτα, έτσι; Είσαι χοντρόπετσος σαν αγριογούρουνο. Ένα γουρούνι με δέρμα δέκα πόντους και γουρουνότριχες, και τι είναι από κάτω κανείς δεν ξέρει». Ο χένρι έγειρε πίσω στην καρέκλα του και σταύρωσε τα χέρια πίσω από τον λαιμό. «Αυτός θα μπορούσε να είναι και ο μοναδικός λόγος σύμφωνα με τον οποίο κατά την άποψη της ηγεσίας είμαι ο κατάλληλος. Κατά τα άλλα δεν κάνω γι’ αυτή τη θέση. Φαντάσου να έπρεπε να σε απολύσω επειδή λερώνεις με καφέ τα χειρόγραφα σημαντικών αρθρογράφων του κρασιού και ρίχνεις κάτω τα κρασιά. Θα έπρεπε να κάθομαι να ακούω τις φλυαρίες των συντακτών... ξέρω ότι ο Όλαφ θα πριόνιζε διαρκώς την καρέκλα μου. Ο Φίσερ δεν λέει πότε αυτό που πραγματικά σκέφτεται, και ξαφνικά με χτυπάει πισώπλατα. Ποιος τον έφερε στη σύνταξη;» «Πρέπει να σκέφτεσαι μονίμως το χειρότερο;» «Ό,τι μπορεί να πάει στραβά θα πάει τελικά, Δωροθέα». «Λάο Τσε;» είπε εκείνη δηκτικά. «Όχι, ο νόμος του Μέρφι. Ο εκδοτικός οίκος χρειάζεται έναν διευθυντή που να μπορεί να είναι συνεπής, ευέλικτος, ορθολογι12

GROTE sel Final_Layout 1 10/06/2015 1:31 ΜΜ Page 13

στής, και να θέλει να κάνει καριέρα. Μπορεί να το πεις αυτό οπορτουνιστικό, ψυχρό και εγωκεντρικό. Με τέτοια στοιχεία όμως επιβάλλει κανείς τους όρους του. Όχι εγώ, πάντως. Εγώ είμαι ρεπόρτερ». «Είσαι τόσο αποκρουστικά ευγενής, που καταντάει επώδυνο», αναστέναξε η Δωροθέα. «Αχ, νομίζεις ότι ο κόσμος θα αλλάξει για χάρη μου; Είσαι αρκετό καιρό στον χώρο, αγαπητή μου, και ξέρεις πολύ καλά...» Ο χένρι σταμάτησε, επειδή εμφανίστηκε η χοντρή κοιλιά του Όλαφ Βίντερ, του επονομαζόμενου Ιπποπόταμου· λίγο αργότερα ακολούθησε και το υπόλοιπο κορμί του. Ο Βίντερ χάιδεψε το ξυρισμένο του κεφάλι και έκανε πως αγνοούσε την παρουσία του βασικού ρεπόρτερ του περιοδικού Οίνος και Τερουάρ. «Τι έγινε; Τον έπεισες;» ρώτησε κι έριξε άλλη μια ματιά στον διάδρομο προτού κλείσει την πόρτα. «Μη φοβάσαι, Όλαφ, δεν κρυφακούει κανείς». Ο χένρι έπαιζε χτυπώντας τα δάχτυλά του στην καρέκλα και κοίταξε προκλητικά τη Δωροθέα. «Γουρούνι είναι», μουρμούρισε εκείνη τόσο δυνατά ώστε να την ακούσει ο χένρι, κι έπειτα συνέχισε πιο δυνατά: «Δεν θέλει. Πρέπει δήθεν να πάει στην Ισπανία, στη Ριόχα, να καλοπιάσει τους αμπελουργούς και να τους βουτήξει τα καλύτερα κρασιά τους –Gran Reservas για το εκλεκτό του κελάρι– κι εμάς μας αφήνει στις ύαινες». Ο Βίντερ στρογγυλοκάθισε πάνω στο γραφείο του Μεγιενμπέκερ· ο σκελετός του επίπλου έτριξε: «Έχεις συνειδητοποιήσει ότι η διεύθυνση σε αφήνει να φύγεις επειδή δεν θέλει να μπερδεύεσαι στα πόδια της;» Ο χένρι κοίταξε προκλητικά τον συνάδελφό του. «Ε, και; Εγώ ο ίδιος πρότεινα το θέμα και το πότε θα πάω. Ο συνεταιρισμός τώρα στήνεται, είναι συνεπώς πολύ ευάλωτος, και υπάρχει κάποιος που θέλει να του κλείσει τον δρόμο. Δεν θα ζητούσε βοήθεια ο ίδιος τους ο οινολόγος προσωπικά αν...» Με τα λόγια αυτά ο χένρι το μόνο που έκανε ήταν να δώ13

GROTE sel Final_Layout 1 10/06/2015 1:31 ΜΜ Page 14

σει καινούργια επιχειρήματα στη Δωροθέα: «Τι ήρωας! Και για μας τι κάνεις; Τώρα που είναι για την αφεντιά σου την κοπανάς!» Ο Όλαφ Βίντερ, για να επιβεβαιώσει τα λόγια της, κούνησε το κεφάλι του σαν τον ηλεκτρικό Ζαρότι-Μορ* στη βιτρίνα ενός μαγαζιού με σοκολάτες. Δεν σταματούσε να κουνάει το κεφάλι του, το μόνο που έλειπε ήταν να κρατάει και τον δίσκο στα χέρια. Ο Μεγιενμπέκερ ανασήκωσε τους ώμους. Καταλάβαινε πολύ καλά τη συμπεριφορά κάποιων συναδέλφων. Ταυτόχρονα κάποιοι άλλοι ενδιαφέρονταν για την άνοδό του μόνο και μόνο επειδή μαζί της συνέδεαν και την προσωπική τους άνοδο. Οι εκδότες όμως δεν θα τον δέχονταν ποτέ για αρχισυντάκτη. Οι δημοσιογράφοι είναι για να γεμίζουν τις πίσω σελίδες των διαφημίσεων. Αυτό ήταν το μότο της διεύθυνσης, κι εκείνος έπρεπε κατ’ ανάγκη να το ακολουθεί. Τον προστάτευε βέβαια ο ρόλος του βασικού ρεπόρτερ –τα άρθρα του διαβάζονταν, αυτή ήταν η σωτηρία του– τον έπαιρναν όμως στα σοβαρά; Τα θέματα που πρότεινε στις συσκέψεις απορρίπτονταν, επειδή μπορεί να ήταν καυτά μεν, δεν ανήκαν στο μέινστριμ όμως. Δεν ένιωθε ότι ήταν γεννημένος για να εκθειάζει κρασιά μαζικής παραγωγής και να επαναλαμβάνει τα λόγια διάφορων μάνατζερ που τους ήταν αδιάφορο αν πουλούσαν πλυντήρια ή κρασί. «Βγάλτε μόνοι σας τα κάστανα από τη φωτιά», είπε και συνέχισε να χτυπάει τα δάχτυλά του στην καρέκλα. «Αν η σύνταξη μπορούσε να συμφωνήσει ομόφωνα, θα είχε και ο εκδοτικός μια συγκεκριμένη γραμμή, κάποιος όμως τα θαλασσώνει πάντα, παίρνει πιο πολλά λεφτά, τα επαγγελματικά του έξοδα καλύπτονται καλύτερα – και η ηρεμία πάει περίπατο». Η Δωροθέα είχε καθίσει και έπινε τον υπόλοιπο καφέ της. «Στον ισπανικό σου συνεταιρισμό είναι όλα αλλιώς;» * χαρακτηριστική διαφημιστική φιγούρα γνωστής σοκολατοποιίας – πρόκειται για έναν μικρό νέγρο με παραδοσιακή φορεσιά της Ανατολής. (Σ.τ.Μ.) 14

GROTE sel Final_Layout 1 10/06/2015 1:31 ΜΜ Page 15

Ο χένρι ανασήκωσε τους ώμους. «Ο χάιμε Τολέδο, ο οινολόγος της LAGAR, δεν άφησε να εννοηθεί τίποτα περί εσωτερικών προβλημάτων. Οι επιθέσεις που δέχονται προέρχονται δήθεν απ’ έξω». «Το χειρότερο είναι πάντα αυτοί που σε πολεμούν εκ των έσω», παρατήρησε ο Όλαφ Βίντερ κομπάζοντας. Ο χένρι απόρησε ακούγοντάς τον να το λέει, ειδικά αυτός που είχε πέσει ήδη δύο φορές κάτω όταν χρειάστηκε να επιδείξει σθένος. «Το χειρότερο είναι οι καλοί μας συνάδελφοι, θέλεις να πεις», παρατήρησε η Δωροθέα ειρωνικά, όταν χτύπησε το τηλέφωνό της. Το σήκωσε, απάντησε κι έπειτα είπε στον χένρι: «Λένε να πας στη Γραμματεία. Έχει έρθει το εισιτήριό σου για Μπιλμπάο. Billigflieger, 99 σεντς, σου έχουν νοικιάσει και αυτοκίνητο». Γούρλωσε τα μάτια της με προσποιητή έκπληξη. «Θα γίνεις αρχισυντάκτης; Μερσεντές σού βρήκανε». Μέχρι τώρα ο χένρι είχε παραμείνει ήρεμος, τώρα όμως πετάχτηκε θυμωμένος. «Τι ανοησίες είν’ αυτές; Δεν μπορώ να εμφανιστώ στον συνεταιρισμό με τέτοιο σαράβαλο». Η Δωροθέα γέλασε ειρωνικά και στα λόγια της υπήρχε τώρα μία λανθάνουσα κακία: «Ναι, ναι, για κάθε ρεπορτάζ χρειάζεται πάντα ο κατάλληλος μανδύας». «Δε με χέζετε όλοι, λέω γω!» μουρμούρισε ο χένρι μέσ’ απ’ τα δόντια του, έφτασε με τρία βήματα στην πόρτα και τη βρόντηξε πίσω του. Ο τοίχος σείστηκε, ακούστηκαν μπουκάλια να κουδουνίζουν. Μέσα ακούστηκε να πέφτει ένας πίνακας, το πορτρέτο ενός αποστεωμένου, γηραλέου αμπελουργού. Αυτός ο άντρας είχε κάτι πονηρό στο βλέμμα του. Τρομαγμένος ο χένρι δίστασε για μια στιγμή. Παρόλο που δεν του άρεσε καθόλου αυτός ο πίνακας, δεν έπαυε να είναι ένας πολύ κακός οιωνός.

GROTE sel Final_Layout 1 10/06/2015 1:31 ΜΜ Page 16

GROTE sel Final_Layout 1 10/06/2015 1:31 ΜΜ Page 17

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

χένρι Μεγιενμπέκερ

« ΕΝ ΕΙΝΑΙ πολύ μακριά ακόμα», είπε η γυναίκα που στεκόταν πίσω από το μπαρ και στάθηκε στο άνοιγμα που οδηγούσε στην κουζίνα. «Θα πας αριστερά», είπε δείχνοντάς του τον δρόμο έξω, «εκεί μπροστά ο επαρχιακός δρόμος κάνει μια διακλάδωση –μην πας με τίποτα προς τα δεξιά, αλλιώς θα φτάσεις στη Λαμπαστίδα– πας όλο ευθεία λοιπόν, θα κάνεις γύρω στα πέντε χιλιόμετρα μέσα στο δάσος, μέχρι την απότομη πλαγιά της Σιέρα, και τότε θα δεις ολόκληρη την κοιλάδα να απλώνεται μπροστά σου – καλά, μάλλον από κάτω σου δηλαδή. Εκεί είναι ένα παρατηρητήριο, verdad; Η Σιέρα πέφτει σχεδόν κάθετα, μερικές εκατοντάδες μέτρα. Όταν φτάσεις κάτω, εκεί που τελειώνουν οι στροφές, μετά είναι το πολύ άλλα δέκα λεπτά μέχρι τη Λαγκουάρντια, κατάλαβες;» Ο χένρι την ευχαρίστησε, στην πραγματικότητα δεν είχε θελήσει να τα μάθει όλα αυτά με τόσες λεπτομέρειες, η κοπέλα του μπαρ όμως μάλλον δεν είχε κανέναν άλλον να μιλήσει. Πλήρωσε τον καφέ του και τα madalenas. Του άρεσαν αυτά τα μικρά στρογγυλά γλυκά και έφαγε βιαστικά άλλα δύο. Στην πόρτα έκανε χώρο να περάσουν οι νεαροί που όρμησαν στο μπαρ φωνάζοντας. Δεν κατάλαβε λέξη απ’ όσα έλεγαν, απολύτως τίποτα, ήταν σκέτο δράμα αυτό το πράγμα με τους Βάσκους. Ακόμα κι όταν προσπαθούσε να τους ακούσει απόλυτα συγκεντρωμένος, δεν έβγαζε λέξη απ’ όσα έλεγαν. Στη Βιτόρια-Γκαστέις ίδρωσε να βρει ποιος ήταν ο σωστός δρόμος που οδηγούσε από την πρωτεύουσα της επαρχίας μέχρι εκεί, επειδή είχε 17

GROTE sel Final_Layout 1 10/06/2015 1:31 ΜΜ Page 18

προτιμήσει την ωραιότερη διαδρομή αντί για την πιο σύντομη. Αλλά μέχρι να διαβάσει και να καταλάβει τις ισπανοβασκικές πινακίδες είχε ήδη απομακρυνθεί πολύ από τον δρόμο όπου έπρεπε να στρίψει. Έπρεπε να ήταν εδώ πριν από μιάμιση ώρα, στο... πώς το έλεγαν το κατσικοχώρι; Ουρισαάρα; Ποιος μπορούσε να θυμάται ένα τέτοιο όνομα; Στα ισπανικά λεγόταν Πενιατσεράδα, αυτό ήταν κάπως πιο εύκολο, κι εκτός αυτού οι ακολουθίες των γραμμάτων και οι συλλαβές τού ήταν πιο οικείες. Αλλά στα βασκικά, στα euskara, καταπώς τα έλεγαν; Αντίθετα τα català, που τα μιλούσαν στην Καταλονία, γύρω από τη Βαρκελώνη, ήταν μάλλον απλά. Μιάμιση ώρα καθυστέρηση – το ραντεβού με τον χάιμε Τολέδο έπρεπε να το ξεχάσει για σήμερα. Κι αύριο μέρα ήταν, mañana, λοιπόν. Θα πήγαινε αύριο λοιπόν να βρει τον οινολόγο ο οποίος συμβούλευε τους αμπελουργούς του συνεταιρισμού LAGAR σε θέματα αμπελουργίας και οινοποιίας στο εργοτάξιο του καινούργιου τους οινοποιείου. Ο χένρι έριξε μια ματιά στους νεαρούς που είχαν πλέον μπει στο μπαρ, ίσως με κάποια ζήλια για την ελευθερία με την οποία σπρώχνονταν και μιλούσαν τόσο δυνατά αδιαφορώντας για όλους τους πιθανούς κανόνες, πράγμα το οποίο εκείνος δεν επέτρεπε ποτέ στον εαυτό του – και βαθιά μέσα του θύμωνε γι’ αυτό. Άνοιξε σκεφτικός την πόρτα του οδηγού κι έκανε πίσω τρομαγμένος. Ένα κύμα ζέστης τον χτύπησε καταπρόσωπο, σαν να είχε ανοίξει το πορτάκι ενός φούρνου. Το αυτοκίνητο είχε πυρώσει στον ήλιο, εδώ ήταν αναγκασμένος να ψάχνει διαρκώς για σκιά. Άνοιξε διάπλατα τις υπόλοιπες πόρτες. Ύστερα από λίγο ήταν υποφερτά στο εσωτερικό του αυτοκινήτου. Ξεκίνησε με ανοιχτά παράθυρα· με τον κλιματισμό τον έπιανε πονόλαιμος. Ο χένρι αγαπούσε τη ζέστη. Οι υψηλές θερμοκρασίες, ακόμα και πάνω από τριάντα βαθμούς, του έκαναν πολύ καλό, ένιωθε ελαφρύς, αποδοτικός, σήμερα όμως ο κλιματισμός τον ταλαιπω18

GROTE sel Final_Layout 1 10/06/2015 1:31 ΜΜ Page 19

ρούσε. Ύστερα από ένα τόσο βροχερό καλοκαίρι και την ψύχρα στις αρχές του Σεπτέμβρη στο Βισμπάντεν έπρεπε πρώτα να συνηθίσει τις υψηλές θερμοκρασίες. Κι εδώ ψηλά, στα 1.300 μέτρα υψόμετρο της Σιέρα, φυσούσε ένα ευχάριστα δροσερό αεράκι. Ο χένρι ακολούθησε τις οδηγίες της γυναίκας από το μπαρ, ώστε να μη στρίψει στο λάθος σημείο. Τα δέντρα τελείωσαν ξαφνικά. Ο χένρι σταμάτησε σε μια λωρίδα με χαλίκια δίπλα στον δρόμο: ήταν σαν να είχε σηκωθεί η αυλαία ενός θεάτρου. Το θέαμα της Ριόχα ήταν εκπληκτικό. Πολλές εκατοντάδες μέτρα πιο κάτω απλωνόταν μια μεγάλη, ατέλειωτη κοιλάδα, απέραντες καλλιεργημένες εκτάσεις με αγρούς και αμπελώνες και σκοτεινά δάση στον ορίζοντα – και στη μέση ο Έβρος. Τα χωριά στις κορυφές των λόφων, που τα ένωναν επαρχιακοί δρόμοι και ανοιχτόχρωμοι χωματόδρομοι, διακρίνονταν ξεκάθαρα. Η σιδηροδρομική γραμμή ακολουθούσε φιδωτά τις όχθες του ποταμού, άλλοτε ορατή, άλλοτε κρυμμένη πίσω από δάση με ψηλά δέντρα. Και την άλλη πλευρά της κοιλάδας οροθετούσε η Σιέρα Σεμπολιέρα, που έφτανε περίπου τα 2.000 μέτρα. Από εκεί πήγαζε ο Ρίο Ντουέρο, που αποτελούσε ονομασία προέλευσης του Ribera del Duero, ενός πολύ γνωστού κρασιού. Η θέα ήταν συναρπαστική, η απεραντοσύνη της κοιλάδας εκπληκτική, μαγευτική. Ο χένρι τη θυμόταν τελείως διαφορετική τη Ριόχα. Την τελευταία φορά που την επισκέφτηκε είχε έρθει από τα νότια, είχε πάρει τον αυτοκινητόδρομο μέσω Σαραγκόσα και είχε ακολουθήσει τον Έβρο, αλλά αντίθετα με το ρεύμα του ποταμού. Ήταν Μάρτιος, φύσαγε, είχε μεγάλη ξηρασία και τσουχτερό κρύο. Δεν είχε πάρει μαζί του τα κατάλληλα ρούχα και κρύωνε πάρα πολύ. Ξηρασία είχε και τώρα, αλλά τουλάχιστον οι αμπελώνες και τα δέντρα ήταν πράσινα σαν τις όχθες του Έβρου. Έσβησε τη μηχανή, βγήκε έξω, ακούμπησε την πλάτη του στο αυτοκίνητο και έμεινε να κοιτάζει το τοπίο. Άκουγε τον άνεμο μέσα στα δέντρα, έβλεπε τα πουλιά να κάνουν κύκλους 19

GROTE sel Final_Layout 1 10/06/2015 1:31 ΜΜ Page 20

χαμηλά και απολάμβανε τις πορτοκαλοκόκκινες ακτίνες του απογευματινού ήλιου που χρύσιζαν τα βουνά που απλώνονταν δεξιά του. Ήταν χαρούμενος με το ρεπορτάζ που θα έκανε. Εύκολα καταλάβαινες πώς είχαν τα πράγματα, τα μέτωπα έμοιαζαν να έχουν ξεκαθαρίσει. Είχε πάει εκεί για το ρεπορτάζ εν μέρει από συμπάθεια για τον συνεταιρισμό που είχε ιδρυθεί πριν από δύο χρόνια. Του άρεσαν τα συλλογικά έργα, και επιτέλους ήταν πάλι ένα θέμα του γούστου του: όχι κάποιο μέινστριμ άρθρο για κάποιον ανερχόμενο αμπελώνα που κάθε λάτρης του κρασιού θα έπρεπε να ξέρει αλλά που τα κρασιά του ήταν από οικονομική άποψη προσιτά μόνο σε λίγους. Η μεροληπτική δημοσιογραφία, που απέβλεπε πάντα σε πελάτες για διαφημίσεις, πάντα του καθόταν στον λαιμό. Θα έκανε επιτέλους ένα ρεπορτάζ σαν κι αυτά που έκανε παλιότερα: άμεσο, ξεκάθαρο, ενημερωτικό και δηκτικό. Τώρα συνειδητοποίησε γιατί ένιωθε τόσο χαλαρός. Η σύνταξη ήταν πολύ μακριά. Ούτε συζητήσεις περί αρχισυντακτών, ούτε διπλωματικές τρικλοποδιές, ούτε κομπίνες, ούτε ξαφνικές σιωπές όταν στον διάδρομο της σύνταξης εμφανιζόταν το πρόσωπο που δεν έπρεπε και τσάκωνε δύο συναδέλφους να συζητούν. Κανείς εδώ δεν θα έκανε εικασίες για το μέλλον του περιοδικού. Το Οίνος και Τερουάρ πήγαινε σχετικά καλά από οικονομική άποψη, τα έσοδα από τις διαφημίσεις αυξάνονταν, όπως και οι αναγνώστες. Κανείς δεν πριόνιζε τα πόδια της καρέκλας του, δεν χρειαζόταν να προσέχει την κάθε του λέξη, να τσεκάρει διαρκώς τον εαυτό του ή να αποδεικνύει στη διεύθυνση ότι ήταν ο κατάλληλος άνθρωπος για την καρέκλα του διευθυντή. Κανένας δεν ήξερε καλύτερα από τον ίδιο ότι δεν ήταν ο κατάλληλος, αυτό όμως δεν έπρεπε να το παραδεχτεί ποτέ ανοιχτά! Υπήρχε η κατάρα της καριέρας. Αν κάποιος έδειχνε ικανοποιημένος, αυτό σήμαινε ότι το ενδιαφέρον του ήταν μειωμένο. Μονάχα οι δηκτικοί ήταν χρήσιμοι, κι όποιος δεν ανέβαινε σίγουρα θα κατέβαινε. 20

GROTE sel Final_Layout 1 10/06/2015 1:31 ΜΜ Page 21

Άκουσε πίσω του κάτι αυτοκίνητα, γύρισε και κοίταξε, είδε τα φώτα των φρένων να ανάβουν, πιο κάτω, εκεί που ο δρόμος πλησίαζε στην κοιλάδα. Πιο αριστερά, κάτω κάτω, κάτι αναβόσβηνε, είδε την κοκκινωπή αντανάκλαση πάνω σε μια προεξοχή που έκαναν οι βράχοι. Στην αρχή νόμισε πως αντανακλούσαν τα πίσω φώτα των αυτοκινήτων πάνω στον λείο βράχο, έπειτα όμως πρόσεξε ότι το κοκκινωπό φως έπεφτε πάνω στα βράχια σε σταθερά διαστήματα. Άρχισε να πεινάει και αποφάσισε να συνεχίσει. Κι εκτός αυτού δεν ήθελε να φτάσει πολύ αργά στο ξενοδοχείο – ήλπιζε να μην του ακύρωναν γρήγορα την κράτηση. Έβαλε μπροστά τη μηχανή, είδε στον καθρέφτη ένα φορτηγό πίσω του και πάτησε γκάζι, ώστε να μην αναγκαστεί να κάνει όλη τη διαδρομή στο βουνό μέσα στον καπνό του ντίζελ. Οι τροχοί σπινιάρισαν, πρόλαβε όμως να φύγει πριν από το φορτηγό. Στην επικλινή επιφάνεια του βράχου η βλάστηση ήταν ελάχιστη. Σακατεμένα δέντρα φύτρωναν στις σχισμές του βράχων, στις επιφάνειες με μικρότερη κλίση υπήρχαν σκοίνα, αριές και πεύκα. Τα κυπαρίσσια εναλλάσσονταν με τις αγαύες, που τα άνθη στα ψηλά κλαδιά τους είχαν αρχίσει να ξεραίνονται. Έπειτα άρχιζαν οι συνεχόμενες στροφές. Ο δρόμος ήταν καλός, αλλά οι φουρκέτες ανάγκαζαν τον χένρι να κατεβάζει ταχύτητα και να τις παίρνει με πρώτη. Όσο στεκόταν εκεί ψηλά δεν είχε προσέξει ότι δεν είχε ανέβει ούτε ένα αυτοκίνητο, τώρα όμως αντιλήφθηκε ότι από το αντίθετο ρεύμα δεν ερχόταν κανείς. Αυτός ο δρόμος δεν ήταν βέβαια ο πιο γρήγορος, τουλάχιστον όμως ήταν η μικρότερη απόσταση μεταξύ του Λογκρόνιο, την πρωτεύουσα της επαρχίας Λα Ριόχα, και της Βιτόρια-Γκαστέις, που ήταν η πρωτεύουσα της επαρχίας Αλάβα. Άρα – να είχε συμβεί κάτι; Αυτό του έλειπε τώρα, να μείνει εδώ πάνω, στο βουνό, με το φορτηγό πίσω του. Τον ακολουθούσε σε τόσο μικρή απόσταση που ο χένρι διέκρινε μέχρι και το μουστάκι του οδηγού. Πάλι αναβόσβηναν κάτω τα κόκκινα φώτα. Τώρα προστέ21

GROTE sel Final_Layout 1 10/06/2015 1:31 ΜΜ Page 22

θηκε και μια μπλε αντανάκλαση, που θύμιζε ύποπτα τον μπλε φάρο των περιπολικών. Το τέλος της ουράς ήταν πίσω από κάτι σαν άνοιγμα ανάμεσα στα βράχια, δύο τεράστιοι συμπαγείς όγκοι που είχαν ξεκολλήσει από τον βράχο και είχαν πέσει κάτω. Ο χένρι βλαστήμησε, πήγε όσο πιο δεξιά τού επέτρεπε η μπάρα, που δίπλα της τα βράχια έπεφταν απόκρημνα προς τα κάτω, και έσβησε τη μηχανή, όπως και ο οδηγός που ήταν μπροστά του. Το φορτηγό είχε κολλήσει στον προφυλακτήρα του και έκλεινε σχεδόν όλο τον έτσι κι αλλιώς στενό δρόμο. Αίσχος. Λόγω του όγκου του φορτηγού ο χένρι δεν μπορούσε να δει τι γινόταν πίσω του. Για να στρίψει και να γυρίσει πίσω ήταν πολύ αργά, ήταν αδύνατον να χωρέσει να περάσει δίπλα από το φορτηγό των δέκα τόνων· ο οδηγός είχε σταματήσει τόσο ηλίθια, που ούτε και από το αντίθετο ρεύμα θα μπορούσε να περάσει κανείς. Πρέπει να είχε γίνει κάποιο σοβαρό ατύχημα, διότι στα δύο περιστρεφόμενα φώτα προστέθηκε τώρα κι ένα τρίτο και κάτω, στους πρόποδες της Σιέρα όπου οδηγούσε ο δρόμος, πλησίαζε τώρα ένας ακόμα μπλε φάρος και έκλεινε τη διάβαση. Γιατί δεν είχαν κλείσει τον δρόμο αμέσως μετά την Ουρισαάρα ή την Πενιατσεράδα; Έτσι θα μπορούσε να είχε στρίψει και να είχε αποφύγει όλη αυτή την αναμονή. Αφού κατάφερε με κόπο να διπλώσει πάλι τον χάρτη, ο χένρι βγήκε από το αυτοκίνητο για να ξεμουδιάσει λίγο. Έριξε μια ματιά πάνω από την μπάρα – και πισωπάτησε τρομαγμένος. Ο γκρεμός ανοιγόταν κάθετα μπροστά του. Ένιωσε αμέσως στο στομάχι του εκείνο το τρομερό τράβηγμα, κυριολεκτικά τον τραβούσε προς τα κάτω, κι έκανε ένα γρήγορο βήμα πίσω. Την υψοφοβία του την ξεγελούσε μέχρι τώρα πάντα με επιτυχία και είχε επινοήσει μια ολόκληρη συλλογή από δικαιολογίες για να αποφεύγει κομψά κάθε πλαγιά. Κοίταξε γύρω του να βρει τον οδηγό του φορτηγού. Καθόταν στην μπάρα του δρόμου, πάνω από την πλαγιά, και κάπνιζε το τσιγάρο του. «Μήπως ξέρετε τι έχει συμβεί εκεί μπροστά;» ρώτησε δυνα22

GROTE sel Final_Layout 1 10/06/2015 1:31 ΜΜ Page 23

τά ο χένρι κι αμέσως σκέφτηκε ότι ούτε ο οδηγός του φορτηγού θα μπορούσε να ξέρει, εκτός κι αν είχε σιμπί. Αν το είχε ακούσει από το σιμπί όμως, δεν θα περίμενε στην ουρά. «Εκεί, κάθε λίγο και λιγάκι όλο κάτι γίνεται, τρέχουν σαν τρελοί. Θέλουν να αυτοκτονήσουν. Τι λες, έχει λογική να προσπεράσω μόνο και μόνο για να φτάσω ένα λεπτό νωρίτερα σπίτι μου; Έτσι όμως στο τέλος καταλήγεις να μη φτάσεις ποτέ...» Ο χένρι ανασήκωσε τους ώμους ακούγοντας τον οικείο ενικό. Αυτή η κατάργηση των αποστάσεων τον ενοχλούσε, έπρεπε να την ξανασυνηθίσει. Σήκωσε το χέρι του δείχνοντας πως συμφωνεί και γύρισε από την άλλη. Δεν είχε την υπομονή να κάθεται να ακούει τις απόψεις ενός οδηγού φορτηγού περί οδικής συμπεριφοράς. Πήρε να ανηφορίζει δίπλα στην ουρά των αυτοκινήτων και είδε πως ο δρόμος οδηγούσε σε μια κλειστή αριστερή στροφή μέσα από το πέρασμα που υπήρχε κάτω από τα βράχια. Γύρω στα εκατό μέτρα πιο κάτω το αυτοκίνητο είχε βγει από τον δρόμο σε μια στροφή, δυστυχώς ακριβώς στο σημείο όπου ένα κομμάτι της μπάρας έλειπε. Μοίρα; Σύμπτωση; Ατυχής συγκυρία, ή μήπως ήταν όλα προδιαγεγραμμένα; Το αυτοκίνητο είχε αναποδογυρίσει πολλές φορές στην απόκρημνη πλαγιά, αφήνοντας πίσω του κάτι σαν ίχνος από άροτρο, και τελικά σταμάτησε σε κάποιους πιο συμπαγείς θάμνους. Πού ήταν ο οδηγός; Πιο μπροστά, κοντά στα περιστρεφόμενα φώτα, περίμενε το ασθενοφόρο. Κάποιοι περίεργοι κοιτούσαν τους πυροσβέστες και τον γιατρό των Πρώτων Βοηθειών που είχαν κατέβει με σκοινιά την πλαγιά και προσπαθούσαν να φτάσουν στο άψυχο κορμί. Προφανώς ο οδηγός είχε εκσφενδονιστεί από το αυτοκίνητο. Στην άκρη του δρόμου μια ομάδα από οδηγούς σχολίαζε τα τεκταινόμενα. Φάνηκαν στον χένρι παράξενα αδιάφοροι. «Κάποιος έπεσε στον γκρεμό, εκεί στη στροφή...» είπε ο χένρι για να πιάσει κουβέντα μαζί τους. «Πού αλλού θα έπεφτε», είπε λακωνικά ένας από τους άντρες. «Εδώ όλο στροφές είναι». 23

GROTE sel Final_Layout 1 10/06/2015 1:31 ΜΜ Page 24

«Τον οδηγό τον πήρε ο ύπνος», είπε ένας άλλος. «Το αυτοκίνητο βγήκε εκτός ελέγχου». «Ή θα έτρεχε πολύ ή θα είχε φθαρμένα λάστιχα. Δεν υπάρχει περίπτωση να μη γλιστρήσεις σ’ αυτή την περίπτωση. Qué mala suerte, τι ατυχία, ακριβώς στο σημείο εκείνο δεν υπάρχει προστατευτική μπάρα». «Δεν θα βοηθούσε ούτε κι αυτή, κοίτα πόσο σκουριασμένες είναι οι άλλες». «Καθόλου σκουριασμένες, φίλε μου, τις άλλαξαν όλες πέρυσι. Δεν χρειάζεται να παρουσιάζουμε την κυβέρνηση χειρότερη απ’ ό,τι είναι. Δουλεύω στη διοίκηση, το ξέρω πολύ καλά». «Perdona, τότε γιατί λείπει εκείνο το κομμάτι στο σημείο που έπεσε το αυτοκίνητο;» θέλησε να μάθει μια νεαρή γυναίκα, σπρώχνοντας από το πρόσωπό της τις μακριές μαύρες μπούκλες της, που τις ανακάτευε ο αέρας. «Ίσως να τους έλειπε εκείνο το κομμάτι, ίσως να τελείωσαν το μεροκάματο και να μην έβαλαν το τελευταίο κομμάτι, γίνονται αυτά!» είπε ένας από τους οδηγούς που στέκονταν εκεί και περίμεναν. «Completamente absurdo», είπε ένας τρίτος, «τελείως παράλογο, σκέφτηκαν απλώς ότι δεν πρόκειται να συμβεί τίποτα εδώ, στο τελείωμα της στροφής». «Ποιος να σκέφτηκε κάτι τέτοιο;» ρώτησε η μελαχρινή και ο χένρι γύρισε και την κοίταξε καλύτερα. Ωραία γυναίκα. «Οι εργάτες που το έφτιαξαν». «Μα αφού», είπε η γυναίκα, «φαίνεται ότι η στροφή δεν τελειώνει εκεί, το αυτοκίνητο πέρασε μόνο τα τρία τέταρτα της στροφής. Άλλωστε αυτές τις αποφάσεις τις παίρνουν οι μηχανικοί, όχι οι εργάτες». Ο τρόπος που το είπε δεν σήκωνε αντιρρήσεις. Έσκυψε πάνω από την άσπρη δερμάτινη τσάντα της και κάτι άρχισε να ψάχνει. Ύστερα από λίγο έβγαλε ένα τσιγάρο από το πακέτο της και το άναψε με έναν χρυσό αναπτήρα. Στο φως της φλόγας τα πολλά δαχτυλίδια που φορούσε στα δάχτυλά της άστραψαν. Όταν τράβηξε την πρώτη ρουφη24

GROTE sel Final_Layout 1 10/06/2015 1:31 ΜΜ Page 25

ξιά, τα βλέμματά τους συναντήθηκαν. Ο χένρι πήρε μια βαθιά ανάσα... Ο γιατρός και οι πυροσβέστες είχαν φτάσει στο άψυχο κορμί και, από τα νοήματα που έκαναν με τα χέρια τους στους αποπάνω, ήταν σαφές ότι δεν μπορούσαν να κάνουν τίποτα πια. Λίγο αργότερα κατέβασαν στην πλαγιά ένα φορείο και οι πυροσβέστες έβαλαν τον νεκρό επάνω. Η νεαρή γυναίκα έμοιαζε να είναι η μόνη στην οποία το δυστύχημα είχε προκαλέσει κάποια συναισθηματική αντίδραση, τουλάχιστον παρατηρούσε τα όσα διαδραματίζονταν στην πλαγιά με ενδιαφέρον και έτριβε νευρικά τα χέρια της. Ο χένρι την παρατηρούσε προσεκτικά· του άρεσε (πολύ νέα για μένα, σκέφτηκε) και αναρωτήθηκε αν τα δαχτυλίδια ενοχλούν όταν μαγειρεύει, καθαρίζει ή δακτυλογραφεί. Σίγουρα δεν είχε κάποια διανοούμενη μπροστά του, ήταν μάλλον ο τύπος που άρπαζε τις ευκαιρίες, αλλά σ’ αυτό μάλλον θα την εμπόδιζαν τα δαχτυλίδια. Έπιασε το βλέμμα του καθώς φρεσκάριζε το κραγιόν της και κοίταξε πάνω από το χρυσό της καθρεφτάκι. Είχε προσέξει ότι την παρατηρούν και κοίταξε τον χένρι κατάματα. Τι θέλεις από μένα, έμοιαζε να ρωτάει. Εκείνος αντιστάθηκε στο βλέμμα της. Στην αρχή ήταν έκπληξη, μετά έγινε περιέργεια και στο τέλος κάτι σαν ασυνείδητη αναμέτρηση δυνάμεων· όποιος απέστρεφε πρώτος το βλέμμα έχανε ή ενδιαφερόταν λιγότερο. Ο χένρι κρυφογέλασε, αλλά και στο δικό της πρόσωπο ζωγραφίστηκε ένα χαμόγελο. Ασυναίσθητα απομακρύνθηκε από την ομάδα, πράγμα που θα μπορούσε να εκληφθεί και ως ότι προκαλούσε τον χένρι να πάει λίγο πιο κοντά της. Ο χένρι την πλησίασε, δήθεν τυχαία, σαν να έψαχνε παρέα, όχι όμως την παρέα αυτής της γυναίκας, πώς θα μπορούσε να σκεφτεί κανείς κάτι τέτοιο; Εκείνος στα σαράντα κι εκείνη στα είκοσι; Ποτέ. Τελικά βρέθηκε να στέκεται δίπλα της και να παρακολουθεί την ομάδα διάσωσης. «Τρομερό δεν είναι;» 25

GROTE sel Final_Layout 1 10/06/2015 1:31 ΜΜ Page 26

«Sí, realmente». Το φορείο με το πτώμα είχε φτάσει επάνω και κάποιοι ένστολοι ήταν σκυμμένοι πάνω από τον νεκρό. Ένας άλλος άντρας με ένα συρματόσκοινο και μια εργαλειοθήκη κατέβαινε τώρα κάτω για να δέσει το αυτοκίνητο, εμποδίζοντάς το έτσι να γλιστρήσει ακόμα πιο κάτω. Φάνηκε ο γερανός, σταμάτησε παρακάτω. Στο μεταξύ είχε φτάσει και η Γκουάρντια Σιβίλ, που με τα τζιπ της έμοιαζε μάλλον με παραστρατιωτική μονάδα παρά με πολιτοφυλακή. «Πάντα οι λάθος άνθρωποι την πατάνε;» άκουσε ο χένρι τη νεαρή γυναίκα να μουρμουρίζει δίπλα του και στράφηκε προς το μέρος της. «Τι εννοείτε;» «Τίποτα, απλώς σκεφτόμουν δυνατά», είπε εκείνη χωρίς να τον κοιτάξει. «Αναρωτιέμαι απλώς γιατί και πότε έρχεται η σειρά του καθενός μας. Κάποια στιγμή θα έρθει και η δική μας, έτσι δεν είναι;» Τώρα κοίταξε στο πλάι χαμογελώντας. «Έχουμε καιρό», απάντησε ο χένρι σε περίπτωση που εκείνη εννοούσε τον θάνατο και όχι αυτό που θα τον συγκινούσε πολύ περισσότερο. «Εσείς σίγουρα περισσότερο από μένα». «Πού το ξέρεις; Δεν είσαι και τόσο μεγάλος ώστε να έχεις ανάγκη να σε φλερτάρουν», είπε και περιεργάστηκε τον χένρι από την κορυφή μέχρι τα νύχια. Η γυναίκα αυτή τον προκαλούσε, ένιωσε μάλιστα να του κόβονται λιγάκι τα πόδια. Ποια ήταν; Έπαιζε μαζί του; Ήταν πραγματικές οι διστακτικές της κινήσεις, ήταν η κίνηση του χεριού της καθώς έδειχνε την ομάδα διάσωσης ερωτική ή προκλητική; Στ’ αλήθεια την ενοχλούσε ο αέρας στα μαλλιά ή μήπως ήθελε απλώς να προκαλέσει το ενδιαφέρον του; Ας ήταν, το ίδιο του έκανε, εκείνος είχε διάθεση για παιχνίδι κι ας ήταν και παιχνίδι με τη φωτιά. Οι άντρες της παρέας μύρισαν τον ανταγωνιστή, γρύλισαν, έδειξαν τα δόντια τους, φαρμακερά, επειδή οι προσπάθειές τους είχαν αποτύχει και οι ίδιοι είχαν αρχίσει να χάνουν έδαφος. «Hola, Βικτόρια, νομίζω ότι αυτό εκεί κάτω είναι το αυτο26

GROTE sel Final_Layout 1 10/06/2015 1:31 ΜΜ Page 27

κίνητο του Ραούλ». Ήταν μια προσπάθεια του ψηλότερου της παρέας να την ξανακερδίσει επικαλούμενος κάποιο κοινό τους στοιχείο. «Το έχω δει προ πολλού», απάντησε εκείνη απότομα και στράφηκε τώρα τελείως προς τον χένρι. «Δεν είσαι από δω, verdad;» «Δεν είναι και δύσκολο να το καταλάβεις. Εσείς όμως από τι το καταλάβατε, από την ομιλία μου, από την εμφάνισή μου ή από τα ρούχα μου;» Κι έτσι άρχισαν να συζητούν... «Δεν σε έχω ξαναδεί κι εδώ όλοι τούς ξέρουν όλους, δεν είναι δα και απέραντη η Ριόχα. Αλλά κι από την ομιλία φυσικά το καταλαβαίνει κανείς. Αν δεν ήταν αυτή η νοτιοαμερικάνικη προφορά, θα έβαζα στοίχημα πως είσαι από τη βόρεια Ευρώπη. Ελβετός ίσως, Βέλγος; Μπερδεύτηκα τώρα», είπε και τον κοίταξε με ένα γοητευτικό χαμόγελο. Ήταν πλέον σαφές ότι είχε αφεθεί στο παιχνίδι. «Γερμανία», είπε εκείνος και πήρε μια ανάσα για να προσθέσει και από ποια πόλη και να τη ρωτήσει αν την ξέρει, ήταν όμως πιο ενδιαφέρον να κάνει κανείς ερωτήσεις, διότι αυτός που ρωτούσε καθόριζε και την πορεία της συζήτησης. «Πότε νομίζετε ότι θα φύγουμε, σενιόρα;» «Δύσκολο να το πω. Περνάω συχνά από δω, τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα, για να πάω στη νύφη μου. Έχει τρία παιδιά, δύο γιους και μία κόρη, μια φορά την εβδομάδα κρατάω εγώ τα παιδιά κι εκείνη είναι ελεύθερη. Ο Φελίπε τώρα πήγε σχολείο...» «Τόσο πολύ μεγάλωσε κιόλας», μπήκε πάλι στη μέση ο ψηλός. Δεν μπορούσε να παραιτηθεί ή τουλάχιστον αυτό ήθελε να δείξει στους άλλους. «Νόμιζα, Βικτόρια, ότι είναι τεσσάρων, το πολύ πέντε...» Η Βικτόρια έσπρωξε ανεπαίσθητα τον χένρι στην άκρη. «Είναι τρομερό να στέκεσαι εδώ και να περιμένεις και να μην ξέρεις πότε θα φύγεις. Πού είναι το αυτοκίνητό σου;» Ο χένρι έδειξε προς το πέρασμα που σχημάτιζαν τα βρά27

GROTE sel Final_Layout 1 10/06/2015 1:31 ΜΜ Page 28

χια. «Ακριβώς από πίσω, και με έχουν κλείσει τελείως. Ένα φορτηγό έχει πιάσει όλο τον δρόμο, δεν μπορώ να κάνω αναστροφή. Κι ενώ θα μπορούσα να είχα πάει από αλλού...» «Ναι, μέσω Λαμπαστίδα και χάρο, κι από κει να πάρεις τον αυτοκινητόδρομο για το Λογκρόνιο. Τώρα είναι πολύ αργά όμως». Η Βικτόρια έδειξε κάτι σπίτια που ήταν δεξιά στο βάθος. «Αυτή είναι η Λαμπαστίδα και από πίσω είναι το χάρο με τα παλιά, φημισμένα του κελάρια: Ριόχα Άλτα, Οινοποιία C.V.N.E. και Λόπες Ερέδια. Αυτά είναι τα κλασικά. Παλιότερα το χάρο ήταν η σημαντικότερη πόλη για τα κρασιά της Ριόχα». «Και σήμερα ποια είναι;» είπε ο χένρι και αναρωτήθηκε από μέσα του μήπως ασχολιόταν κι εκείνη με τα κρασιά. «Σήμερα είναι όλα διαφορετικά, είναι μοιρασμένα τα πράγματα. Πού πηγαίνεις; Έχεις πολύ δρόμο μπροστά σου;» «Όχι, στη Λαγκουάρντια». Ο χένρι έδειξε με το κεφάλι προς τ’ αριστερά, όπου πάνω σε έναν λόφο ανάμεσα στη Σιέρα και στο ποτάμι δέσποζε μια μικρή μεσαιωνική πόλη. Η Λαγκουάρντια φαινόταν τόσο κοντά που μπορούσες να διακρίνεις κάθε παράδρομο και τις πύλες της πόλης, και στις πλαγιές του λόφου απλώνονταν οι αμπελώνες. «Έχω κλείσει δωμάτιο στο ξενοδοχείο Villa de Laguardia. Εσύ; Πού πηγαίνεις;» Ο ενικός πάντα έβγαινε δύσκολα από τα χείλη του. «Ζω στο Λογκρόνιο, έχω ένα διαμέρισμα εκεί. Η ζωή στην επαρχία είναι ανιαρή, όλοι τούς ξέρουν όλους...» έπαιξε για λίγο τα εκφραστικά σκούρα της μάτια «... είναι μόνο λίγα χιλιόμετρα από δω, η πόλη είναι πίσω από τον λόφο, μόνο τα φώτα της φαίνονται. Έχεις πάει ποτέ εκεί;»

Περισσότερα δεν κατάφερε να μάθει για κείνη ο χένρι. Μόλις ξεστόμισε τη λέξη ρεπόρτερ, εκείνη έκανε πίσω τρομαγμένη, λες το επάγγελμα αυτό είχε κάτι το αισχρό. Παρόλο που καταλάβαινε πως υπήρχε κάτι περισσότερο από συμπάθεια εκ 28

GROTE sel Final_Layout 1 10/06/2015 1:31 ΜΜ Page 29

μέρους της, δεν κατάφερε να κλείσει ραντεβού μαζί της ή να μάθει πώς έβγαζε το ψωμί της ή πού δούλευε – ούτε τηλέφωνο ούτε διεύθυνση. Θα είχε άραγε κλείσει ραντεβού μαζί του αν δεν τα άκουγε όλα η παρέα των αντρών; Κανένα από τα δαχτυλίδια που φορούσε δεν ήταν χωρίς πέτρα, άρα τουλάχιστον δεν ήταν παντρεμένη, πράγμα που τον παραξένεψε, η Ισπανία όμως είχε αλλάξει πολύ τα τελευταία χρόνια, το ίδιο και οι γυναίκες. Άφηναν πολλά για χάρη της δουλειάς τους, για χάρη της ελευθερίας και της διασκέδασης. Μάλλον κάτι ήξερε από κρασί, από τους όρους που χρησιμοποίησε όταν μιλούσαν για τη γη που απλωνόταν στα πόδια τους αυτό το συμπέρασμα έβγαινε. Όποιος δεν έχει ιδέα από αμπελουργία δεν ξέρει τίποτα για τους διαφορετικούς κύκλους ωρίμανσης των ποικιλιών που καλλιεργούνταν εδώ, πόσο μάλλον για τις τρέχουσες τιμές των σταφυλιών. Από την άλλη, ο περισσότερος κόσμος στη Ριόχα ανέκαθεν είχε σχέση με το κρασί – κάποιος παππούς που καλλιεργούσε αμπέλια, κάποιος κουνιάδος στο τμήμα εξαγωγών μιας οινοποιίας, μια φίλη παντρεμένη τουλάχιστον με τον διευθυντή μιας οινοποιίας. Η Βικτόρια όμως είχε κρατήσει το στόμα της κλειστό και παρακολουθούσε σιωπηλή τη μεταφορά του νεκρού. Είχε σκοτεινιάσει τελείως όταν τα μποτιλιαρισμένα αυτοκίνητα άρχισαν πάλι να κινούνται και ο χένρι κατάφερε τελικά να περάσει από το σημείο του δυστυχήματος, με το φορτηγό πάντα κολλημένο πίσω του. Ένας αστυνομικός έκανε νόημα στα αυτοκίνητα να προχωρήσουν κουνώντας ζωηρά το χέρι του, το αυτοκίνητο που ήταν σταθμευμένο δίπλα του είχε την επιγραφή ERTZAINTZA. Ήταν τόσο σημαντικό για τους Βάσκους να έχουν τα αυτοκίνητα της αστυνομίας την επιγραφή στη γλώσσα τους; Το αυτοκίνητο ακριβώς δίπλα, ένα τζιπ της Γκουάρντια Σιβίλ, ήταν βαμμένο ως συνήθως σε πράσινο και άσπρο χρώμα. Ένας ένστολος με κασκέτο έστεκε ακίνητος μπροστά στο τζιπ. Δύσπιστος και έτοιμος να σηκώσει αποδοκιμαστικά τα φρύδια κοίταξε προσεκτικά τον χένρι κι έπειτα χαμήλωσε 29

GROTE sel Final_Layout 1 10/06/2015 1:31 ΜΜ Page 30

το κεφάλι και έριξε μια ματιά στο αυτοκίνητο. Μετά ο δρόμος άνοιξε επιτέλους. Η Βικτόρια είχε εγκαταλείψει τη σκηνή της τραγωδίας ένα τέταρτο πριν από εκείνον, ο ίδιος ήλπιζε ότι δεν θα είχαν ακυρώσει την κράτησή του, παρόλο που η εγγύηση για το δωμάτιο ίσχυε μόνο μέχρι τις οχτώ το βράδυ. Για κακή του τύχη το αυτοκίνητο άρχισε να τραντάζεται. Ο κινητήρας μπούκωνε σαν να μην έπαιρνε αρκετή βενζίνη, ή μήπως ήταν η ανάφλεξη; Το αυτοκίνητο που του είχαν νοικιάσει δεν έγραφε ούτε 10.000 χιλιόμετρα στον ταχογράφο. Περίπου δεκαπέντε λεπτά αργότερα ο χένρι έφτασε στη Λαγκουάρντια. Ο δρόμος περνούσε αριστερά έξω από την πόλη· δεξιά του, ύστερα από μια διασταύρωση, εμφανίστηκε ένα πρατήριο βενζίνης με συνεργείο· λίγο παρακάτω, στην είσοδο της πόλης, ήταν το ξενοδοχείο. Ο υπεύθυνος υποδοχής ζήτησε συγγνώμη, ό,τι κι αν του είπε ο χένρι δεν ωφέλησε, είχε αργήσει να έρθει, του είπε, είχαν δώσει το δωμάτιο σε άλλον πελάτη. Βρίσκονταν στην καρδιά του τρύγου, και δεν υπήρχε άλλο δωμάτιο ελεύθερο στο ξενοδοχείο τους. Μπορούσε να ξαναπεράσει αύριο, του είπε, η κράτηση ίσχυε άλλωστε για μια βδομάδα. Δεν μπορούσαν να τον βοηθήσουν να βρει κάπου αλλού να μείνει κι έτσι τον έστειλαν στο Λογκρόνιο. Δεν ήταν μακριά, κι εκεί όλο και κάτι θα έβρισκε, του είπε ο ρεσεψιονίστ. Του ήταν εντελώς αδιάφορο τι ξενοδοχείο θα έβρισκε σήμερα, το κυριότερο ήταν ένα καθαρό κρεβάτι, ει δυνατόν εκεί κοντά, ένα ντους και λίγη ησυχία. «Μάλλον κάτι έχω για σένα, αυτή την εποχή θα μπορούσε να είναι πραγματικά δύσκολο, οι μανιώδεις λάτρες του κρασιού έρχονται μόνο τον καιρό του τρύγου στη Ριόχα. Κι ωστόσο το μόνο που κάνουν είναι να ενοχλούν, και στις οινοποιίες κανένα γουρούνι δεν μπορεί να ασχοληθεί μαζί τους, κανείς δεν έχει χρόνο», είπε ο υπάλληλος του πρατηρίου βενζίνης, που ήταν σκυμμένος πάνω από τον κινητήρα του αυτοκινήτου του χένρι. «Μια συγγενής μου έχει επάνω έναν ξενώνα. Εμένα 30

GROTE sel Final_Layout 1 10/06/2015 1:31 ΜΜ Page 31

μου αρέσει, Biazteri λέγεται, στην οδό Μαγιόρ, απέναντι από τη Μονή των Καπουτσίνων. Πας και με το αυτοκίνητο μέχρι εκεί – που τώρα όμως πρέπει να το αφήσεις εδώ, για να το κοιτάξω». «Τώρα, τέτοια ώρα;» ρώτησε έκπληκτος ο χένρι. «Γιατί όχι; Μου αρέσει να δουλεύω τη νύχτα, έχω την ησυχία μου. Θα τηλεφωνήσω επάνω, να μας πει...» Είχαν ελεύθερο ένα δωμάτιο, το δίκλινο μάλιστα θα του το άφηναν στη μισή τιμή, αφού θα το χρησιμοποιούσε μόνος του – ή μήπως είχε και κάποιον άλλον μαζί του, ρώτησε ο μηχανικός κλείνοντάς του το μάτι πάνω από τον ώμο του. Ο χένρι σκέφτηκε τη Βικτόρια και έγνεψε πως όχι. «Μπορείς να πάρεις το δικό μου αυτοκίνητο για να ανεβάσεις επάνω τις αποσκευές σου, πρέπει όμως να μου ξαναφέρεις. Το πιο πιθανό είναι να μην βρεις θέση να παρκάρεις, να σταματήσεις όμως για λίγο μπορείς, φυσικά. Δεν πρόκειται να σου πει κανένας τίποτα». Ο χένρι φόρτωσε στο μικρό Seat του μηχανικού τις αποσκευές, τον χαρτοφύλακα με τα έγγραφα της δουλειάς του και το μαγνητόφωνο και ξεκίνησε να ανηφορίζει μέσα από τους αμπελώνες. Ο δρόμος ήταν έτσι φτιαγμένος που θα μπορούσε κανείς να βομβαρδίσει κάθε ανεπιθύμητο επισκέπτη με μια βροχή από πέτρες. Τελικά έφτασε μπροστά στην πύλη του παλιού τείχους, στο οποίο οι πόλεμοι των Καρλιστών είχαν ανοίξει ρήγματα και αργότερα η πρόοδος είχε ανοίξει παράθυρα. Το τείχος ήταν φαρδύ και το ύψος του έφτανε τουλάχιστον ένα διώροφο σπίτι. Τετράγωνα φανάρια έριχναν το αμυδρό τους φως. Η πόλη έμοιαζε σχεδόν τρομακτική. Πέρασε κάτω από μια αψίδα και αμέσως μετά σταμάτησε δίπλα στην εκκλησία του Σαν χουάν. Για να χωρέσει το αυτοκίνητο στην κατασκότεινη γωνία ανάμεσα στις δύο παραστάδες έπρεπε να κινείται στον πόντο· οι απαλές σκιές δεν ξεχώριζαν από τα σκληρά τείχη. Μέσα στην ησυχία της νύχτας η Λαγκουάρντια έμοιαζε α31

GROTE sel Final_Layout 1 10/06/2015 1:31 ΜΜ Page 32

ποκομμένη από την πραγματικότητα. Τα βήματά του ηχούσαν δυνατά στα στενά δρομάκια ανάμεσα στα ψηλά σπίτια, που ήταν φτιαγμένα από μεγάλες ορθογώνιες πέτρες ψαμμίτη. Σκοτεινές γωνίες δίπλα σε μεγάλες ξύλινες πόρτες, χαμηλές πύλες σε λείους τοίχους, που πίσω τους σπάνια έβλεπες να εξέχει κάποιος φοίνικας. Στενά παράθυρα και προεξοχές και μπροστά τους μικρά μπαλκόνια με κάγκελα από σφυρήλατο σίδερο. Η απαγόρευση κυκλοφορίας αυτοκινήτων και μηχανών ενίσχυε την αίσθηση ότι κινείται κανείς μέσα σε έναν ονειρικό κόσμο, ότι επιστρέφει σε μια Ισπανία που έχει πάψει προ πολλού να υπάρχει. Ο αντίλαλος των βημάτων του, η ηχώ τους στα πλακόστρωτα δρομάκια, θύμιζαν στον χένρι το συνοδευτικό χειροκρότημα των μουσικών σε έναν χορευτή φλαμένκο που τα τακούνια του χτυπούν στο πάτωμα σε ένα στεγνό στακάτο. Ήταν μόνο λίγα βήματα μέχρι τον ξενώνα, έστριψε μία φορά δεξιά, μία αριστερά, ανέβηκε μερικά σκαλοπάτια, βρισκόταν ακριβώς σε μια γωνία. Από την οδό Μαγιόρ έφτανες στο εστιατόριο και περνώντας από μια δεύτερη είσοδο έφτανες σε ένα μπαρ με ροκ μουσική, φασαρία και καπνό από τσιγάρα. Ο νεαρός που ήταν πίσω από το μπαρ τον έστειλε πίσω στο εστιατόριο, όπου τον υποδέχτηκε η ιδιοκτήτρια του ξενοδοχείου και του ζήτησε συγγνώμη που δεν μπορούσε να του προσφέρει τις ανέσεις ενός ξενοδοχείου τεσσάρων αστέρων. Αντ’ αυτού όμως υπήρχαν δύο ακόμα είσοδοι που οδηγούσαν σε ένα στενό πέρασμα, το οποίο συνέδεε την οδό Μαγιόρ με μια παράλληλή της, την οδό Παγκάνος. Πραγματικό λαγούμι. Άρεσε στον χένρι, περνούσες από μια πόρτα, διέσχιζες τον επάνω όροφο, κατέβαινες μια σκάλα, έφτανες στο προαύλιο και από ένα πέρασμα στον επόμενο δρόμο. Το δωμάτιο ήταν λιτό και άνετο, μόνο ψυγείο δεν είχε, υπήρχε όμως το μπαρ κάτω. Άφησε τη βαλίτσα του στο ειδικό έπιπλο και ανέβασε τα ρολά. Το απέναντι σπίτι δεν απείχε ούτε δύο μέτρα από το παράθυρό του· η μπαλκονόπορτα ήταν ανοιχτή, στο δωμάτιο καθόταν μια οικογένεια και έτρωγε. Λί32

GROTE sel Final_Layout 1 10/06/2015 1:31 ΜΜ Page 33

γο υπερβολική η οικειότητα, υπερβολική εγγύτητα ίσως, η οικογένεια όμως τον χαιρέτησε φιλικά, ο χένρι τούς ευχήθηκε καλή όρεξη και ένιωσε πως πεινούσε. Η μαγείρισσα, παρά το προχωρημένο της ώρας, υποσχέθηκε να του ετοιμάσει κάτι όταν θα γυρνούσε από το πρατήριο βενζίνης, αλλά μόνο επειδή ήταν φίλος του Ντανιέλ. Ο χένρι υπέθεσε ότι αυτός πρέπει να ήταν ο υπάλληλος του πρατηρίου βενζίνης. Λίγο αργότερα βρισκόταν πάλι στο πρατήριο βενζίνης και ευχαρίστησε τον υπάλληλο. Είχε μαντέψει σωστά, ήταν το όνομα του άντρα που εκείνη τη στιγμή έβαζε στη θέση της τη μάνικα της βενζίνης. «Τι ήρθες στ’ αλήθεια να κάνεις εδώ;» τον ρώτησε ο υπάλληλος και σκούπισε με το λαδωμένο του χέρι τον ιδρώτα από το πρόσωπό του. «Δεν είσαι τουρίστας, ε;» «Όχι, ρεπόρτερ είμαι, γράφω ένα άρθρο για τους συνεταιρισμούς». «Για ποιους ακριβώς; Έχουμε ένα σωρό εδώ». «Είναι καινούργιος, μόλις πρόπερσι ιδρύθηκε». «Τότε μόνο η LAGAR μπορεί να είναι». «Σωστά», απάντησε ο χένρι. «Αύριο θα συναντήσω τον οινολόγο χάιμε Τολέδο». Ο Ντανιέλ έκλεισε με δύναμη το καπό, σηκώθηκε και κοίταξε τον χένρι με σοβαρό ύφος. «Καλή διασκέδαση, λοιπόν». Έβαλε τα γέλια. «Δεν πρόκειται να κάνεις και πολλούς φίλους εκεί...» Έπειτα πήρε ένα πανί και σκούπισε τα χέρια του.

33 2 – Το κρασί του ταυρομάχου