Μια άψογη δολοφονία

JAMES-mia apsogi - sel -DD final_Layout 1 24/05/2012 2:43 ΜΜ Page 3

Π. ΝΤ. ΤΖΕΪΜΣ

ΜΙΑ ΑΨΟΓΗ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ P

Αστυνομικό μυθιστόρημα ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΑΠΟ ΤΑ ΑΓΓΛΙΚΑ

ΤΟΥΛΑ ΤΟΛΙΑ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ

JAMES-mia apsogi - sel -DD final_Layout 1 24/05/2012 2:44 ΜΜ Page 4

ΤΙΤΛΟΣ ΠΡΩΤΟΤΥΠΟΥ: P. D. James, Shroud for a Nightingale © ©

Copyright P. D. James, 1971 Copyright για την ελληνική γλώσσα Εκδόσεις Καστανιώτη Α.Ε., Αθήνα 2011

Έτος 1ης έκδοσης: 2012 Aπαγορεύεται η αναδημοσίευση ή αναπαραγωγή του παρόντος έργου στο σύνολό του ή τμημάτων του με οποιονδήποτε τρόπο, καθώς και η μετάφραση ή διασκευή του ή εκμετάλλευσή του με οποιονδήποτε τρόπο αναπαραγωγής έργου λόγου ή τέχνης, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 2121/1993 και της Διεθνούς Σύμβασης Βέρνης-Παρισιού, που κυρώθηκε με το ν.

100/1975. Επίσης απαγορεύεται η αναπαραγωγή της στοιχειοθεσίας, σελιδοποίησης, εξωφύλλου και γενικότερα της όλης αισθητικής εμφάνισης του βιβλίου, με φωτοτυπικές, ηλεκτρονικές ή οποιεσδήποτε άλλες μεθόδους, σύμφωνα με το άρθρο 51 του ν. 2121/1993.

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ Α.Ε. Ζαλόγγου 11, 106 78 Αθήνα % 210-330.12.08 – 210-330.13.27 FAX: 210-384.24.31

e-mail: info@kastaniotis.com www.kastaniotis.com ISBN 978-960-03-5443-0

JAMES-mia apsogi - sel -DD final_Layout 1 24/05/2012 2:44 ΜΜ Page 5

Περιεχόμενα

1. Επίδειξη δολοφονίας . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. Εκεχειρία γύρω στα μεσάνυχτα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3. Ξένοι μέσα στο σπίτι . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4. Ερωτήσεις-απαντήσεις . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5. Κουβέντες του τραπεζιού . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

6. Το τέλος μιας παρατεταμένης ημέρας . . . . . . . . . . . . . . . .

7. Danse macabre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

8. Ένας κύκλος καμένης γης . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

9. Καλοκαιρινός επίλογος . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

9 55 81 138 221 293 355 426 485

JAMES-mia apsogi - sel -DD final_Layout 1 24/05/2012 2:44 ΜΜ Page 6

ΣΗΜΕIΩΜΑ ΤΗΣ ΜΕΤΑΦΡAΣΤΡΙΑΣ

Ο πρωτότυπος τίτλος του βιβλίου, Shroud for a Nightingale (Σάβανο για μία Νάιτινγκεϊλ, θα λέγαμε κατά λέξη στα ελληνικά) μπορεί να παραπέμψει τον Άγγλο αναγνώστη ή στην πρωτοπόρο νοσηλεύτρια Φλόρενς Νάιτινγκεϊλ ή στο αηδόνι. Το Οίκημα των αδελφών νοσοκόμων όμως που αναφέρεται στο βιβλίο ως Οίκημα Νάιτινγκεϊλ πήρε το όνομά του –όπως σαφώς αναφέρεται μέσα στο μυθιστόρημα– από το όνομα του πρώτου κτήτορα του σπιτιού, ο οποίος, κατά εντελώς βολική σύμπτωση, ονομαζόταν Τόμας Νάιτινγκεϊλ, και δεν είχε καμιά συγγενική σχέση με τη διάσημη νοσηλεύτρια, πολύ δε περισσότερο με το αηδόνι. Όλο το προσωπικό του νοσοκομείου –στο χώρο του οποίου βρίσκεται και το Οίκημα– αποκαλούσε τις μαθητευόμενες αδελφές καθώς και τις προϊστάμενες και τη διευθύνουσα αδελφή που κατοικούσαν εκεί Νάιτινγκεϊλ. Μια Νάιτινγκεϊλ λοιπόν σημαίνει απλώς και μόνο κάτοικος του Οικήματος Νάιτινγκεϊλ.

JAMES-mia apsogi - sel -DD final_Layout 1 24/05/2012 2:44 ΜΜ Page 7

Του J.M.C.

JAMES-mia apsogi - sel -DD final_Layout 1 24/05/2012 2:44 ΜΜ Page 8

JAMES-mia apsogi - sel -DD final_Layout 1 24/05/2012 2:44 ΜΜ Page 9

ΕΝΑ

Επίδειξη δολοφονίας

Ι

Τ

ΗΝ ΗΜΕΡΑ που έγινε η πρώτη δολοφονία, η μις Μίριελ Μπιλ, αρμόδια Επιθεωρήτρια Σχολών Εκπαίδευσης Αδελφών Νοσοκόμων του Ανώτατου Συμβουλίου Νοσηλευτικής, ξύπνησε λίγο μετά της έξι. Ζαλισμένη ακόμη από τον ύπνο, θυμήθηκε πως ήταν Δευτέρα 12 Ιανουαρίου, ημέρα δηλαδή επιθεώρησης στο νοσοκομείο Τζων Κάρπεντερ. Το μυαλό της είχε ήδη αρχίσει να καταγράφει αμυδρά τους πρώτους οικείους θορύβους: το ξυπνητήρι της Άντζελας, που σταμάτησε πριν καλά καλά χτυπήσει, την ίδια την Άντζελα να πηγαινοέρχεται στο διαμέρισμα ξεφυσώντας σαν ένα βαρύ, αγαθό ζωντανό, τους ήχους από τα σερβίτσια, προάγγελους της απόλαυσης του πρωινού τσαγιού που ετοιμαζόταν. Άνοιξε με το ζόρι τα μάτια της και προσπάθησε να διώξει τον πειρασμό που την ωθούσε να κουκουλωθεί ξανά κάτω από το πουπουλένιο της πάπλωμα και να χουζουρέψει. Τι την έπιασε και είπε στη διευθύνουσα, τη Μαίρη Τέιλορ, πως θα ήταν κατά τις εννιά το πρωί στη Σχολή για να παρακολουθήσει το εναρκτήριο μάθημα της τάξης των τριτοετών; Τόσο γελοία, τόσο αδιανόητα νωρίς! Το νοσοκομείο βρισκόταν στο Χέδερινφιλντ, στα όρια Σάσεξ και Χάμσαϊρ, εβδομήντα πε-

9

JAMES-mia apsogi - sel -DD final_Layout 1 24/05/2012 2:44 ΜΜ Page 10

ρίπου χιλιόμετρα μακριά, και, επομένως, ένα μεγάλο μέρος της διαδρομής θα το έκανε αχάραγα! Άσε που συνέχιζε να βρέχει αηδιαστικά, όπως όλη την εβδομάδα άλλωστε. Από την Κρόμβελ Ρόουντ άκουγε αμυδρά να τρίζουν στην άσφαλτο τα λάστιχα των αυτοκινήτων, ενώ κατά καιρούς ριπές βροχής μαστίγωναν τα τζάμια. Καλά που σκέφτηκε και βρήκε από πριν στο χάρτη του Χέδερινφιλντ πού ακριβώς βρίσκεται το νοσοκομείο. Μια αναπτυσσόμενη εμπορική πόλη, ειδικά αν δεν σου είναι οικεία, μπορεί να μετατραπεί σε χρονοβόρο λαβύρινθο για όποιον αυτοκινητιστή μπλέξει στην πρωινή κίνηση μιας βροχερής Δευτέρας. Είχε ένα προαίσθημα πως η μέρα της θα ήταν δύσκολη και, θέλοντας να πάρει κουράγιο, άρχισε να τεντώνεται χωμένη πάντα κάτω από τα σκεπάσματα. Καθώς έπαιξε τα μουδιασμένα της δάχτυλα, ένιωσε, σχεδόν ηδονικά, έναν πόνο στις κλειδώσεις της. Αρχές αρθρίτιδας. Λογικό. Στο κάτω κάτω ήταν σαράντα εννιά χρονών. Καιρός να πάρει λίγο πιο χαλαρά τη ζωή της. Μα πώς διάολο φαντάστηκε πως θα μπορούσε να βρίσκεται στο Χέδερινφιλντ πριν από τις εννέα και μισή; Η πόρτα άνοιξε αφήνοντας μια δέσμη φωτός να εισβάλει από το διάδρομο. Με μια απότομη κίνηση, η μις Άντζελα Μπάροους τράβηξε τις κουρτίνες, επιθεώρησε τον μουντό γεναριάτικο ουρανό, τα άθλια από τη βροχή τζάμια και έκλεισε ξανά τις κουρτίνες. «Βρέχει», ανακοίνωσε, με τη ζοφερή ικανοποίηση του ανθρώπου που προέβλεψε τη βροχή και που δεν φταίει αυτός αν αγνοήθηκε η πρόβλεψή του. Η μις Μπιλ στηρίχτηκε στον αγκώνα της και ανασηκώθηκε, άναψε το πορ10

JAMES-mia apsogi - sel -DD final_Layout 1 24/05/2012 2:44 ΜΜ Page 11

τατίφ του κομοδίνου της και περίμενε. Σε λίγα λεπτά η φίλη της επανέκαμψε με το δίσκο του τσαγιού. Ήταν καλυμμένος μ’ ένα φρεσκοσιδερωμένο κεντητό πετσετάκι. Τα δυο λουλουδάτα φλιτζάνια ήταν τοποθετημένα πλάι πλάι, με τα χερούλια τους απόλυτα παραλληλισμένα. Τέσσερα μπισκότα, δύο από κάθε είδος, βρίσκονταν συμμετρικά σ’ ένα ασορτί πιατάκι, ενώ από την τσαγιέρα αναδίδονταν το φίνο άρωμα τσαγιού Darjeeling. Οι δυο γυναίκες αγαπούσαν ιδιαίτερα την άνεση και είχαν πάθος με τη νοικοκυροσύνη και την τάξη. Οι κανόνες τους οποίους είχαν επιβάλει στις υπηρεσίες των νοσοκομείων όπου δίδαξαν είχαν γίνει και οι κανόνες που κυβερνούσαν στο δικό τους σπιτικό. Έτσι, η ζωή στο διαμέρισμα δεν διέφερε και πολύ από τη ζωή μιας πολύ ακριβής ιδιωτικής κλινικής με χαλαρούς κανόνες. Η μις Μπιλ συγκατοικούσε με τη φίλη της εδώ και είκοσι πέντε χρόνια, από τότε δηλαδή που είχαν αποφοιτήσει μαζί από την ίδια σχολή επαγγελματικής εκπαίδευσης. Η μις Άντζελα Μπάροους ήταν κοσμήτορας σε μια πανεπιστημιακή νοσηλευτική σχολή του Λονδίνου. Η μις Μπιλ τη θεωρούσε υπόδειγμα, και σε όλες τις επιθεωρήσεις της, χωρίς να το καταλαβαίνει, τιμούσε τις αρχές της φίλης της, επαναλαμβάνοντας συχνά τις περί εκπαίδευσης νοσηλευτριών απόψεις της. Η μις Μπάροους, από την πλευρά της, αναρωτιόταν τίνι τρόπο θα κατάφερνε να λειτουργεί το Ανώτατο Συμβούλιο Νοσηλευτικής, όταν θα έφτανε ο καιρός να πάρει σύνταξη η μις Μπιλ. Οι πιο ευτυχισμένοι γάμοι βασίζονται σε τέτοιες βολικές ψευδαισθήσεις και σε κάπως παρόμοιες βασιζόταν και ο πο11

JAMES-mia apsogi - sel -DD final_Layout 1 24/05/2012 2:44 ΜΜ Page 12

λύ διαφορετικός και ουσιαστικά αθώος δεσμός των δυο γυναικών. Εκτός όμως απ’ αυτό τον αμοιβαίο αλλά και κρυφό θαυμασμό, σε όλα τ’ άλλα διέφεραν. Η μις Μπάροους ήταν στιβαρή, κοντόχοντρη και αυστηρή, και έκρυβε την ευάλωτη ευαισθησία της κάτω από μια ντόμπρα κοινή λογική. Η μις Μπιλ ήταν μικροκαμωμένη σαν πουλάκι, ακριβής στις εκφράσεις και στις κινήσεις της, με μια ιδέα παλιομοδίτικης επιτήδευσης στους τρόπους, που μερικές φορές άγγιζαν τα όρια του γελοίου. Οι καθημερινές τους συνήθειες ήταν επίσης πολύ διαφορετικές. Η δυσκίνητη μις Μπάροους ξυπνούσε αμέσως μόλις χτυπούσε το ξυπνητήρι της και, μέχρι την ώρα του τσαγιού, ανέπτυσσε μεγάλη δραστηριότητα. Στη συνέχεια και προοδευτικά, όσο περνούσε η μέρα, έπεφτε σε κάτι σαν λήθαργο. Η μις Μπιλ δυσκολευόταν πολύ ν’ ανοίξει τα βαριά βλέφαρά της, έκανε με εξαιρετικά μεγάλη δυσκολία τις πρώτες κινήσεις της, αλλά, όσο περνούσε η ώρα, τόσο η ενεργητικότητά της όσο και η καλή της διάθεση κέρδιζαν έδαφος. Οι δυο φίλες όμως είχαν βρει τρόπους για να γεφυρώνουν αυτές τις διαφορές. Η μις Μπάροους ετοίμαζε ευχαρίστως το πρωινό τους τσάι και η μις Μπιλ το βράδυ έπλενε τα πιάτα κι ετοίμαζε το κακάο που έπιναν πριν κοιμηθούν. Η μις Μπάροους έβαλε τσάι στα δυο φλιτζάνια, δυο κύβους ζάχαρης στο φλιτζάνι της φίλης της και, παίρνοντας το δικό της, πήγε κι εγκαταστάθηκε στην πολυθρόνα κοντά στο παράθυρο. Η επαγγελματική της ιδιότητα δεν της επέτρεπε ποτέ να κάθεται σ’ ένα κρεβάτι. «Πρέπει να φύγεις νωρίς σήμερα», είπε. «Καλά θα 12

JAMES-mia apsogi - sel -DD final_Layout 1 24/05/2012 2:44 ΜΜ Page 13

κάνω να πάω να σου ετοιμάσω το μπάνιο σου. Τι ώρα ξεκινάς τη δουλειά;» Η μις Μπιλ ψέλλισε πως είχε υποσχεθεί στη διευθύνουσα να προσπαθήσει να είναι εκεί λίγο μετά τις εννιά. Το τσάι ήταν υπέροχο και πολύ τονωτικό. Σίγουρα κακώς είχε υποσχεθεί να πάει τόσο νωρίς, αλλά είχε αρχίσει να πιστεύει ότι, τελικά, μπορεί και να κατάφερνε να φτάσει κατά τις εννιά και τέταρτο. «Η Μαίρη Τέιλορ είναι η διευθύνουσα, έτσι δεν είναι; Έχει σπουδαία φήμη, παρόλο που δεν διευθύνει παρά μια επαρχιακή σχολή. Περίεργο πώς και δεν κυνήγησε κάποια θέση στο Λονδίνο. Ούτε καν υπέβαλε σ’ εμάς υποψηφιότητα όταν πήρε σύνταξη η μις Μοντρόζ». Η μις Μπιλ μουρμούρισε κάτι ακατανόητο, η φίλη της όμως, καθώς είχαν και άλλοτε κάνει αυτή τη συζήτηση, ορθώς το ερμήνευσε ως διαμαρτυρία: δεν είχαν όρεξη όλοι οι άνθρωποι να ζούνε στο Λονδίνο και κακώς πολλοί είχαν την τάση να θεωρούν πως η επαρχία δεν είχε τίποτα καλό να προσφέρει. «Έτσι είναι», παραδέχτηκε η μις Μπάροους, «άσε που το νοσοκομείο Τζων Κάρπεντερ βρίσκεται σε μια πολύ ωραία περιοχή. Τρελαίνομαι για τα τοπία γύρω από το Χάμσαϊρ. Κρίμα που δεν σου έτυχε να πας καλοκαίρι! Παρ’ όλα αυτά, όμως, δεν είναι το ίδιο πράγμα με το να είσαι διευθύνουσα σε μια σχολή αδελφών νοσοκόμων ενός μεγάλου νοσοκομείου. Με τις ικανότητες που έχει δεν θα ήταν δύσκολο να το πετύχει. Θα μπορούσε ακόμα και να υπαχθεί στην Ανώτατη Εκπαίδευση». Στη διάρκεια των σπουδών τους, είχαν και οι δυο υποφέρει μαρτύρια στα χέρια μιας διευθύνουσας, η οποία 13

JAMES-mia apsogi - sel -DD final_Layout 1 24/05/2012 2:44 ΜΜ Page 14

όμως τιμούσε την Ανώτατη Εκπαίδευση. Και όμως, η εξαφάνιση αυτού του τρομερού είδους πάντα τους προκαλούσε θλίψη. «Θα σου συνιστούσα πάντως να μην ξεκινήσεις την τελευταία στιγμή. Γίνονται έργα ακριβώς πριν από τη διακλάδωση προς το Γκίλφορντ». Η μις Μπιλ απέφυγε να τη ρωτήσει πού ήξερε για τα έργα. Αυτά τα πράγματα πάντοτε τα ήξερε η φίλη της. Με τη δυνατή φωνή της, η μις Μπάροους συνέχισε: «Είδα τη Χίλντα Ρολφ, την κοσμήτορά τους, στη βιβλιοθήκη του Γουέστμινστερ την εβδομάδα που μας πέρασε. Σπουδαία γυναίκα! Πανέξυπνη βέβαια και φημισμένη δασκάλα επίσης, αλλά φαντάζομαι πως οι μαθήτριές της την τρέμουν». Και τη μις Μπάροους την έτρεμαν οι μαθήτριες, για να μην πούμε και το διδακτικό προσωπικό, μόνο που αν κάποιος της το έλεγε δεν θα το πίστευε. «Είπε τίποτα για την επιθεώρηση;» ρώτησε η μις Μπιλ. «Το ανέφερε, απλώς. Έπρεπε να επιστρέψει ένα βιβλίο και ήταν βιαστική, γι’ αυτό μόλις που είπαμε δυο λόγια. Ως φαίνεται έπεσε μια σοβαρή επιδημία γρίπης στο νοσοκομείο και οι μισές της ομάδας της είναι στο κρεβάτι». Η μις Μπιλ απόρησε πώς και μια διευθύντρια σπουδών με τόσα προβλήματα βρήκε το χρόνο να πάει στο Λονδίνο για να επιστρέψει ένα βιβλίο στη βιβλιοθήκη, αλλά δεν μίλησε. Πριν από το πρωινό της, συνήθως, αφιέρωνε όλη της την ενέργεια στις σκέψεις της και όχι σε λόγια. Η φίλη της πλησίασε το κρεβάτι για να της βάλει ένα δεύτερο φλιτζάνι τσάι.

14

JAMES-mia apsogi - sel -DD final_Layout 1 24/05/2012 2:44 ΜΜ Page 15

«Τι να σου πω», είπε, «με τέτοιο βρομόκαιρο και μια κουτσουρεμένη ομάδα, σαν να μου φαίνεται πως σήμερα θα περάσεις μια πολύ πληκτική μέρα». Χρόνια μετά, οι δυο φίλες, μ’ εκείνη την ιδιαίτερη αδυναμία που έχουν οι άνθρωποι όταν συμβιώνουν για πολλά χρόνια να λένε τα ίδια και τα ίδια, δεν θα έπαυαν να λένε και να ξαναλένε πόσο έξω είχε πέσει στις προβλέψεις της η μις Μπάροους. Η μις Μπιλ, καθώς το χειρότερο που περίμενε για τη μέρα που ξημέρωνε ήταν μια χάλια διαδρομή, μια κουραστική επιθεώρηση και πιθανώς μια σύγκρουση με όσα από τα μέλη της Επιτροπής Εκπαίδευσης Νοσηλευτριών του νοσοκομείου θα έκαναν τον κόπο να παραβρεθούν, έριξε τη ρόμπα της στους ώμους, φόρεσε τις παντόφλες της και βγήκε σέρνοντας τα πόδια για να πάει στο μπάνιο. Αυτά ήταν τα πρώτα βήματα που έκανε για να πάει να παρασταθεί ως αυτόπτης μάρτυρας μιας δολοφονίας.

ΙΙ

Παρά τη βροχή, η διαδρομή αποδείχτηκε πιο εύκολη απ’ ό,τι είχε φοβηθεί η μις Μπιλ. Κατάφερε να οδηγήσει αρκετά γρήγορα κι έτσι έφτασε στο Χέδερινφιλντ λίγο πριν από τις εννιά, ίσα ίσα για να πέσει πάνω στους τελευταίους που πήγαιναν να πιάσουν δουλειά. Η φαρδιά γεωργιανή Χάι Στριτ ήταν πήχτρα στ’ αυτοκίνητα. Γυναίκες πήγαιναν τους άντρες τους στο σταθμό του μετρό ή τα παιδιά τους στο σχολείο, φορτηγάκια ξεφόρτωναν πραμάτειες, 15

JAMES-mia apsogi - sel -DD final_Layout 1 24/05/2012 2:44 ΜΜ Page 16

λεωφορεία επιβίβαζαν και αποβίβαζαν επιβάτες. Στα φανάρια οι πεζοί διέσχιζαν σε πυκνές τάξεις το δρόμο, με τις ομπρέλες γυρτές για να προφυλάσσονται από το ψιλόβροχο. Οι νέοι φορούσαν τις εξαιρετικά κομψές και ομοιόμορφες στολές των ιδιωτικών σχολείων τους. Οι άντρες ως επί το πλείστον φορούσαν σκληρά καπέλα και κρατούσαν χαρτοφύλακες. Οι γυναίκες ήταν ντυμένες πρόχειρα, μ’ εκείνον όμως τον χαριτωμένο συγκερασμό κομψότητας και ατημελησίας, πόλης και επαρχίας, που ήταν χαρακτηριστικός του είδους τους. Καθώς η μις Μπιλ είχε το νου της στα φανάρια, στους πεζούς που διέσχιζαν το δρόμο και στις ενδείξεις για το νοσοκομείο, μόλις που πρόλαβε να ρίξει μια φευγαλέα ματιά στο καλαίσθητο, συντεχνιακό μέγαρο του δέκατου όγδοου αιώνα, στις καλοδιατηρημένες ξύλινες προσόψεις των σπιτιών και στο μεγαλοπρεπές και περίτεχνο βέλος της εκκλησίας της Αγίας Τριάδας. Δημιουργήθηκε όμως μέσα της η εντύπωση πως διέσχιζε μια περιοχή ακμάζουσα, η οποία φρόντιζε να συντηρεί την αρχιτεκτονική της κληρονομιά, παρόλο που οι μοντέρνες εμπορικές αλυσίδες προς το τέλος της Χάι Στριτ άφηναν να εννοηθεί ότι αυτή η φροντίδα καλό θα ήταν να είχε ξεκινήσει καμιά τριανταριά χρόνια πριν. Επιτέλους βρήκε την ένδειξη. Ο δρόμος που ξεκινούσε από τη Χάι Στριτ και οδηγούσε στο νοσοκομείο Κάρπεντερ ήταν μια ανηφορική πλατιά λεωφόρος πλαισιωμένη από δέντρα. Αριστερά, μια ψηλή πέτρινη μάντρα περικύκλωνε την ιδιοκτησία του νοσοκομείου. Η μις Μπιλ είχε έρθει διαβασμένη. Ο χαρτοφύλακάς της, ριγμένος στο πίσω κάθισμα, περιείχε μια εκτενή ιστο16

JAMES-mia apsogi - sel -DD final_Layout 1 24/05/2012 2:44 ΜΜ Page 17

ρική ανασκόπηση του νοσοκομείου, καθώς και ένα αντίγραφο από την τελευταία έκθεση του επιθεωρητή του Ανώτατου Συμβουλίου Νοσηλευτικής με τα σχόλια του Διοικητικού Συμβουλίου του νοσοκομείου για το ποιες από τις τόσο αισιόδοξες συστάσεις του επιθεωρητή ήταν δυνατόν να πραγματοποιηθούν. Από τις έρευνες που είχε κάνει η ίδια, γνώριζε ότι το νοσοκομείο είχε μακρά ιστορία. Ιδρύθηκε το 1791 από έναν πλούσιο έμπορο γέννημα-θρέμμα της πόλης, ο οποίος όταν ήταν νέος και φτωχός έφυγε και πήγε στο Λονδίνο για να πλουτίσει. Όταν αποσύρθηκε από τη δουλειά, επέστρεψε στην πόλη του για να κάνει το μαικήνα και να εντυπωσιάσει τους γείτονές του. Θα μπορούσε να έχει κυνηγήσει τη δόξα και να εξασφαλίσει τη σωτηρία της ψυχής του βοηθώντας χήρες και ορφανά ή ανακαινίζοντας την εκκλησία. Όμως ο αιώνας της επιστήμης και της λογικής είχε διαδεχτεί τον αιώνα της ευσέβειας και στη μόδα ήταν πια οι επιχορηγήσεις νοσοκομείων για άπορους ασθενείς. Έτσι γεννήθηκε, ύστερα από την απαραίτητη σύσκεψη σε κάποιο καφενείο της πόλης, το νοσοκομείο Τζων Κάρπεντερ. Το αρχικό κτήριο, που παρουσίαζε κάποιο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον, είχε εδώ και πολλά χρόνια αντικατασταθεί πρώτα από ένα ρωμαλέο βικτοριανό μνημείο κραυγαλέας ευσέβειας και ύστερα από ένα άλλο, λειτουργικό και άχαρο, αρχιτεκτονικής του εικοστού αιώνα. Το νοσοκομείο ανθούσε, καθώς η τοπική κοινωνία με τους εύπορους, ως επί το πλείστον, μεσοαστούς της δεν έχανε ευκαιρία να επιδείξει τα φιλάνθρωπα αισθήματά της. Λίγο πριν από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, προστέθηκε μια ιδιωτική πτέ17

JAMES-mia apsogi - sel -DD final_Layout 1 24/05/2012 2:44 ΜΜ Page 18

ρυγα, με εξαιρετικό εξοπλισμό. Τόσο πριν όσο και μετά από την ίδρυση του Εθνικού Συστήματος Υγείας, το νοσοκομείο υπήρξε πόλος έλξης για πολλούς πλούσιους ασθενείς και, κατ’ ακολουθία, πολλοί εξέχοντες επιστήμονες έρχονταν από το Λονδίνο αλλά και από πιο μακριά για να δουλέψουν σ’ αυτό. Η Άντζελα, σκέφτηκε η μις Μπιλ, μπορούσε να λέει ό,τι θέλει για το γόητρο των Σχολών Νοσηλευτικής του Λονδίνου, το Τζων Κάρπεντερ είχε τη δική του αίγλη. Και δεν ήταν καθόλου κακό για μια γυναίκα να είναι διευθύνουσα ενός γενικού νοσοκομείου μιας εξελισσόμενης περιοχής, το οποίο έχαιρε της εκτίμησης της κοινωνίας που εξυπηρετούσε, βρισκόταν σε μια ωραία τοποθεσία και ήταν γερά θεμελιωμένο στην ίδια του την παράδοση. Η μις Μπιλ είχε πια φτάσει στην κεντρική πύλη. Αριστερά υπήρχε το σπιτάκι του φύλακα, ένα περίτεχνο κουκλόσπιτο με πρόσοψη διακοσμημένη με τούβλα, κατάλοιπο του βικτοριανού νοσοκομείου και, δεξιά, το πάρκινγκ για τα αυτοκίνητα των γιατρών. Ήδη το ένα τρίτο είχε καταληφθεί από τις Ντέμλερ και τις Ρολς Ρόις. Η βροχή είχε σταματήσει και άλλη μια συνηθισμένη, γκρίζα, γεναριάτικη μέρα είχε ξημερώσει. Τα φώτα του νοσοκομείου ήταν όλα αναμμένα. Το έβλεπε να ορθώνεται μπροστά της σαν ένα μεγάλο αγκυροβολημένο καράβι, ολόφωτο, με τη δραστηριότητά του, τη δύναμή του, σε κατάσταση αναμονής. Αριστερά εκτεινόταν το ισόγειο γυάλινο κτήριο της νέας πτέρυγας εξωτερικών ιατρείων. Ήδη ένας μικρός αριθμός ασθενών είχε αρχίσει να περνάει την είσοδο με ύφος σκυθρωπό.

18

JAMES-mia apsogi - sel -DD final_Layout 1 24/05/2012 2:44 ΜΜ Page 19

Η μις Μπιλ οδήγησε το αυτοκίνητό της προς το θυρωρείο, κατέβασε το τζάμι και είπε το όνομά της. Ο φύλακας, υπεροπτικός, ένστολος και με αργές κινήσεις, καταδέχτηκε να εμφανιστεί και να την πλησιάσει. «Θα πρέπει να είστε του Ανώτατου Συμβουλίου Νοσηλευτικής», είπε με πόζα. «Κρίμα που διαλέξατε αυτή εδώ την πύλη. Η Σχολή των Αδελφών βρίσκεται στο Οίκημα Νάιτινγκεϊλ, μόλις εκατό μέτρα από την πύλη της Γουίντσεστερ Ρόουντ. Για το Οίκημα Νάιτινγκεϊλ χρησιμοποιούμε πάντοτε την πίσω είσοδο». Μιλούσε αποδοκιμαστικά αλλά και καρτερικά, σαν να ήθελε να της πει πως λυπόταν που μια αβλεψία της τον υποχρέωνε να κάνει παραπάνω δουλειά. «Φαντάζομαι όμως ότι μάλλον θα γίνεται να πάω κι από δω». Η μις Μπιλ δεν είχε καμιά όρεξη να ξαναβρεθεί στο χάος της Χάι Στριτ ούτε και να κάνει το γύρο του νοσοκομείου ψάχνοντας μια δυσεύρετη πίσω είσοδο. «Ναι, μάλλον γίνεται». Ο τόνος της φωνής του άφηνε να εννοηθεί πως μόνο ένας πολύ ξεροκέφαλος άνθρωπος θα προσπαθούσε να το κάνει. Έσκυψε λοιπόν στο παράθυρο του αυτοκινήτου και είπε σαν να έδινε εμπιστευτικές και πολύπλοκες οδηγίες. Οδηγίες όμως που αποδείχτηκαν εξαιρετικά απλές. Το Οίκημα βρισκόταν μέσα στο χώρο του νοσοκομείου, πίσω από τη νέα πτέρυγα των εξωτερικών ιατρείων. «Κόψτε στον πρώτο δρόμο αριστερά, συνεχίστε ίσια, περάστε το νεκροθάλαμο και προχωρήστε μέχρι να φτάσετε μπροστά στο οίκημα των εσωτερικών γιατρών. Στρί19

JAMES-mia apsogi - sel -DD final_Layout 1 24/05/2012 2:44 ΜΜ Page 20

ψτε τότε δεξιά. Υπάρχει ένδειξη στη διασταύρωση. Δεν θα χαθείτε». Για μια φορά αυτή η παγκοσμίως δυσοίωνη διαβεβαίωση βγήκε αληθινή. Ο περιβάλλων χώρος του νοσοκομείου ήταν τεράστιος και κατάφυτος, ένα μείγμα από κήπους με συμμετρικά σχέδια, χλοοτάπητες και συστάδες απεριποίητων δέντρων που θύμισαν στη μις Μπιλ τους κήπους κάποιου παλιού ψυχιατρείου. Ήταν σπάνιο να βρεις ένα γενικό νοσοκομείο με τόσο μεγάλη έκταση γύρω του. Οι δρόμοι είχαν πολλές ενδείξεις, μία όμως ήταν εκείνη που οδηγούσε αριστερά των εξωτερικών ιατρείων. Το νεκροθάλαμο τον καταλάβαινες αμέσως. Ήταν ένα μικρό κτίσμα, διακριτικά τοποθετημένο παράμερα, ανάμεσα στα δέντρα. Η σκόπιμη απομόνωσή του όμως το έκανε ακόμη πιο φρικαλέο. Το οίκημα των γιατρών ήταν ολοκαίνουργιο και το πρόσεχες υποχρεωτικά. Όπως κάθε φορά, έτσι και τώρα, η μις Μπιλ έγινε έξω φρενών που διαπίστωσε, γι’ άλλη μια φορά, πως τα νοσοκομεία φρόντιζαν να έχουν οι γιατροί τα καινούργια τους κτήρια, αλλά δεν έκαναν το ίδιο και για τη στέγαση των νοσηλευτικών τους σχολών. Ώσπου να εντοπίσει όμως την πινακίδα που έγραφε Οίκημα Νάιτινγκεϊλ, Σχολή Εκπαίδευσης Αδελφών Νοσοκόμων, ο θυμός της είχε πια περάσει. Κατέβασε ταχύτητα και έστριψε προσεκτικά. Ο δρόμος ήταν στενός και όλο στροφές. Δεξιά κι αριστερά, βουνά τα μουσκεμένα φύλλα, μόλις που άφηναν χώρο για να περάσει ένα αυτοκίνητο. Όλα μύριζαν μούχλα και εγκατάλειψη. Τα δέντρα που ορθώνονταν πολύ κοντά στο δρόμο έμπλεκαν ψηλά τα χοντρά τους κλωνάρια και δη20

JAMES-mia apsogi - sel -DD final_Layout 1 24/05/2012 2:44 ΜΜ Page 21

μιουργούσαν ένα σκοτεινό και γεμάτο ραβδώσεις θόλο. Πού και πού, μια ριπή ανέμου έριχνε χοντρές σταγόνες νερού στη σκεπή του αυτοκινήτου ή κολλούσε στο παρμπρίζ φύλλα που έπεφταν. Το γκαζόν στις παρυφές ήταν γεμάτο με συμμετρικά και ορθογώνια παρτέρια λουλουδιών που έμοιαζαν με τάφους, ενώ κάτι καχεκτικοί θάμνοι ξεπηδούσαν σαν αγκάθια ανάμεσά τους. Ήταν τέτοιο το σκοτάδι κάτω από τα δέντρα, που η μις Μπιλ άναψε τα μεσαία της φώτα. Ο δρόμος απλώθηκε μπροστά της σαν λαδωμένη κορδέλα. Είχε κατεβάσει το τζάμι της και μια δυσοσμία σήψης είχε εισβάλει μαζί με την αναπόφευκτη μυρωδιά της βενζίνης και των υπερθερμασμένων ελαστικών. Μέσα στη σκοτεινή γαλήνη ένιωσε μια παράξενη μοναξιά να την τυλίγει και ξαφνικά την έπιασε μια παράλογη ταραχή, μια περίεργη αίσθηση σαν να ταξίδευε έξω από το χρόνο, σε μια καινούργια διάσταση που την έσπρωχνε προς μια ακατανόητη και αναπόδραστη φρικαλεότητα. Όλο όμως αυτό δεν ήταν παρά μια τρέλα της στιγμής που γρήγορα το έδιωξε από πάνω της φέρνοντας στο νου της τη χαρωπή ζωηράδα της Χάι Στριτ, που ούτε ένα μίλι πιο κει δεν ήταν, καθώς και τη ζωντάνια και τη δραστηριότητα που υπήρχε πλάι της. Ήταν πάντως μια παράξενη και ενοχλητική στιγμή. Θηρίο με τον εαυτό της που αφέθηκε σε τέτοιες νοσηρές βλακείες, ανέβασε το παράθυρο και πάτησε γκάζι. Το μικρό αυτοκίνητο έκανε ένα άλμα και όρμησε προς τα μπρος. Ξαφνικά, παίρνοντας μια τελευταία στροφή, βρέθηκε μπροστά στο Οίκημα Νάιτινγκεϊλ. Από την έκπληξη έλειωσε σχεδόν τα φρένα της. Ήταν ένα εκπληκτικό κτί21

JAMES-mia apsogi - sel -DD final_Layout 1 24/05/2012 2:44 ΜΜ Page 22

σμα, ένα τεράστιο κτήριο βικτοριανής εποχής, από κόκκινο τούβλο, σαν πύργος, με μια φανταστική διακόσμηση και με τέσσερα θεόρατα ακροπύργια. Ολόφωτο μέσα στο σκοτεινό γεναριάτικο πρωινό, φάνταξε στα μάτια της, ύστερα απ’ όλη εκείνη τη μουντάδα του δρόμου, σαν κάστρο παιδικού παραμυθιού. Ένα τεράστιο θερμοκήπιο ήταν κολλημένο σαν μόσχευμα πάνω στη δεξιά πλευρά του Οικήματος. Η μις Μπιλ σκέφτηκε πως θα ήταν πιο ταιριαστό να βρίσκεται στους Κιου Γκάρντενς, παρά σ’ αυτή την άλλοτε ιδιωτική κατοικία. Το θερμοκήπιο δεν ήταν τόσο πολύ φωταγωγημένο όπως το Οίκημα, παρ’ όλα αυτά όμως κατάφερε να διακρίνει μέσα από τα τζάμια ασπιδίστριες με τα στιλπνά πράσινα φύλλα τους, αλεξανδρινά με το επιθετικό τους κόκκινο και χρυσάνθεμα κίτρινα και ορειχάλκινα. Η κατάπληξη που ένιωσε βλέποντας το Οίκημα Νάιτινγκεϊλ την έκανε να ξεχάσει τελείως τον πανικό που την είχε καταλάβει λίγο πριν κάτω από τα δέντρα. Παρά την εμπιστοσύνη που είχε στο γούστο της, η μις Μπιλ δεν ήταν και απόλυτα άτρωτη στα καπρίτσια της μόδας και διερωτήθηκε με ανησυχία μήπως και σε ορισμένους κύκλους δεν θα έπρεπε να δείξει το θαυμασμό της. Της είχε γίνει συνήθεια όμως να κοιτάζει το κάθε οικοδόμημα από τη σκοπιά του αν ήταν ή όχι κατάλληλο για σχολή εκπαίδευσης νοσηλευτριών –κάποτε, σε κάτι διακοπές στο Παρίσι, είχε πιάσει με φρίκη τον εαυτό της να σκέφτεται πως το Ελιζέ, το προεδρικό μέγαρο της Γαλλίας, ήταν τελείως ακατάλληλο για κάτι τέτοιο– και το Οίκημα Νάιτινγκεϊλ ήταν ολοφάνερα ακατάλληλο για νοσηλευτική 22

JAMES-mia apsogi - sel -DD final_Layout 1 24/05/2012 2:44 ΜΜ Page 23

σχολή. Μια ματιά έφτανε για ν’ αναδυθούν μπροστά της όλα του τα ελαττώματα. Τα περισσότερα δωμάτια θα πρέπει να ήταν πολύ μεγάλα. Πού, για παράδειγμα, θα μπορούσε κανείς να βρει ζεστούς μικρούς χώρους για το γραφείο του κοσμήτορα, του διευθυντή σπουδών ή του γραμματέα; Ύστερα, ήταν τρομερά δύσκολο να θερμάνει κανείς όλο αυτό το κτήριο, και τα σαχνισιά, γραφικά βέβαια για κάποιους οι οποίοι αρέσκονται σε κάτι τέτοια, θα πρέπει να εμπόδιζαν αισθητά το φως της μέρας να εισχωρήσει. Και το χειρότερο: το σπίτι είχε κάτι το αφιλόξενο, το απειλητικό σχεδόν. Όταν το Επάγγελμα (καθώς η μις Μπιλ φοβόταν ατυχείς συσχετισμούς πάντοτε το έγραφε με Έψιλον κεφαλαίο) προσπαθούσε με δυσκολία να μπει στον 20ό αιώνα, γκρεμίζοντας λιθαράκι λιθαράκι τις ξεπερασμένες νοοτροπίες και μεθόδους –η μις Μπιλ έδινε πολλές διαλέξεις και ορισμένες από τις αγαπημένες της εκφράσεις ήταν σταθερά χαραγμένες στο μυαλό της–, στ’ αλήθεια ήταν κρίμα να στεγάζουν νεαρές νοσοκόμες σ’ ένα τέτοιο βικτοριανό συγκρότημα. Δεν θα έβλαπτε αν στις παρατηρήσεις της έκανε και μια αναφορά ότι υπήρχε σοβαρή ανάγκη εύρεσης μιας νέας σχολής. Πριν καν πατήσει το πόδι της στο Οίκημα Νάιτινγκεϊλ, το είχε ήδη απορρίψει. Για την υποδοχή πάντως δεν είχε τίποτα να πει. Καθώς έφτανε στο τελευταίο σκαλί της εισόδου, η βαριά πόρτα άνοιξε διάπλατα και από μέσα ξεχύθηκε ένας αέρας ζεστός και ένα άρωμα φρεσκοψημένου καφέ. Μια υπηρέτρια με στολή έκανε με σεβασμό στο πλάι, ενώ πίσω της, στη βάση της πλατιάς δρύινης σκάλας, λάμποντας πά23

JAMES-mia apsogi - sel -DD final_Layout 1 24/05/2012 2:44 ΜΜ Page 24

νω στο σκούρο φόντο σαν αναγεννησιακό πορτρέτο με γκρίζα και χρυσαφένια χρώματα, εμφανιζόταν η σιλουέτα της διευθύνουσας. Η Μαίρη Τέιλορ προχωρούσε προς το μέρος της και άπλωνε το χέρι της για να την καλωσορίσει. Η μις Μπιλ φόρεσε το απαστράπτον επαγγελματικό της χαμόγελο, μείγμα αναμενόμενης επιτυχίας και σιγουριάς πως όλα θα πάνε καλά, και πήγε και αυτή να τη χαιρετήσει. Η αποφράς ημέρα επιθεώρησης της Νοσηλευτικής Σχολής του Νοσοκομείου Τζων Κάρπεντερ είχε μόλις ξεκινήσει.

ΙΙΙ

Δεκαπέντε λεπτά αργότερα, τέσσερις άνθρωποι κατέβαιναν την κεντρική σκάλα και κατευθύνονταν προς την αίθουσα του εργαστηρίου στο ισόγειο, όπου θα παρακολουθούσαν την πρώτη διδασκαλία της ημέρας. Νωρίτερα, στο καθιστικό της διευθύνουσας που βρισκόταν σε ένα από τα ακροπύργια, είχαν πάρει έναν καφέ και είχαν γίνει οι συστάσεις με την κοσμήτορα μις Χίλντα Ρολφ και τον κύριο Στίβεν Κόρτνυ-Μπριγκς, ανώτατο στέλεχος της χειρουργικής κλινικής. Η μις Μπιλ τους είχε ακουστά και τους δύο. Η παρουσία της μις Ρολφ ήταν απαραίτητη και αναμενόμενη, της έκανε όμως εντύπωση που ο κύριος Κόρτνυ-Μπριγκς προθυμοποιήθηκε ν’ αφιερώσει τόσο μεγάλο μέρος του πρωινού του στην επιθεώρηση. Της είχαν πει πως ήταν αντιπρόεδρος της Επιτροπής Εκπαίδευσης Νοσηλευτριών του νοσοκομείου και κανονικά περίμενε 24