Η ρωγμή

KAKOUROS sel_final_Layout 1 29/11/2011 11:33 π.μ. Page 5

ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΚΟΥΡΟΣ

Η ΡΩΓΜΗ Μυθιστόρημα

‫ﱣﱢ‬

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ

KAKOUROS sel_final_Layout 1 29/11/2011 11:33 π.μ. Page 6

©

Copyright Γιώργος Κακούρος – Εκδόσεις Καστανιώτη Α.Ε., Αθήνα 2011

Έτος 1ης έκδοσης: 2012 Aπαγορεύεται η αναδημοσίευση ή αναπαραγωγή του παρόντος έργου στο σύνολό του ή τμημάτων του με οποιονδήποτε τρόπο, καθώς και η μετάφραση ή διασκευή του ή εκμετάλλευσή του με οποιονδήποτε τρόπο αναπαραγωγής έργου λόγου ή τέχνης, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 2121/1993 και της Διεθνούς Σύμβασης Βέρνης-Παρισιού, που κυρώθηκε με το ν. 100/1975. Επίσης απαγορεύεται η αναπαραγωγή της στοιχειοθεσίας, σελιδοποίησης, εξωφύλλου και γενικότερα της όλης αισθητικής εμφάνισης του βιβλίου, με φωτοτυπικές, ηλεκτρονικές ή οποιεσδήποτε άλλες μεθόδους, σύμφωνα με το άρθρο 51 του ν. 2121/1993.

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ Α.Ε. Ζαλόγγου 11, 106 78 Αθήνα % 210-330.12.08 – 210-330.13.27 FAX: 210-384.24.31

e-mail: info@kastaniotis.com www.kastaniotis.com

ISBN 978-960-03-5340-2

KAKOUROS sel_final_Layout 1 29/11/2011 11:33 π.μ. Page 7

ΚΕΦΑΛΑΙΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1

Ιανουάριος ’91: Το ατύχημα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

Φεβρουάριος ’91: Χίλιες και μια νύχτες στο νοσοκομείο . . . . . 139 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3

Μάρτιος ’91: Ρωγμές απ’ το παρελθόν . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4

Απρίλιος ’91: Απολογισμός . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5

Μάιος ’91: Από νοσοκομείο σε νοσοκομείο . . . . . . . . . . . . . . . 276 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6

Ιούνιος ’91: Απάτη κι οργή . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7

Ιούλιος ’91: Διασταυρούμενες τροχιές . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 382 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8

Αύγουστος ’91: Άγγιγμα θανάτου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 412 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9

Σεπτέμβριος ’91: Σημάδια της μνήμης . . . . . . . . . . . . . . . . . . 420 Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο 10

Οκτώβριος ’91: Αντιστεκόμενοι . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 438 

KAKOUROS sel_final_Layout 1 29/11/2011 11:33 π.μ. Page 8

Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο 11

Νοέμβριος ’91: Τελευταίο ταξίδι . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 460 Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο 12 ο

Δεκέμβριος ’91: Αλλαγή κι ελπίδα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 472



KAKOUROS sel_final_Layout 1 29/11/2011 11:33 π.μ. Page 9

Στη Χριστίνα, χωρίς αυτή δε θα υπήρχε το βιβλίο

KAKOUROS sel_final_Layout 1 29/11/2011 11:33 π.μ. Page 10

KAKOUROS sel_final_Layout 1 29/11/2011 11:33 π.μ. Page 11

Δε δίνω λέξεις παρηγόρια, Δίνω μαχαίρι σ ’ολουνούς Καθώς το μπήγω μες στο χώμα Γίνεται φως, γίνεται νους. ΚΩΣΤΑΣ ΒΑΡΝΑΛΗΣ,

Το φως που καίει

KAKOUROS sel_final_Layout 1 29/11/2011 11:33 π.μ. Page 12

KAKOUROS sel_final_Layout 1 29/11/2011 11:33 π.μ. Page 13

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1

Ιανουάριος ’91: το ατύχημα

Ε πΕΡΙΜΕΝΕ κάτω στο δρόμο, έξω απ’ το σπίτι της. Το γνώ-

Μ ριζα καλά αυτό το ύφος. Θ’ ακολουθούσαν δύσκολες στιγμές. Η αλήθεια είναι πως έμεινα έκπληκτος όταν την άκουσα

στο τηλέφωνο. Πού κατάλαβε πως ήθελα να της μιλήσω; Περνούσα ζόρικη φάση και ήταν η πρώτη που σκέφτηκα. «Γιατί άργησες;» είπε θυμωμένα μόλις μπήκε στο αυτοκίνητο. «Ήμουν σαφής πως ήθελα να σου μιλήσω επειγόντως. Είπαμε στις εφτά ακριβώς. Μ’ έχεις στημένη μισή ώρα έξω. Πάγωσα». «Μα γιατί περίμενες έξω; Σου είπα θα κορνάρω μόλις φτάσω. Μου τηλεφώνησες ξαφνικά κι έπρεπε ν’ ακυρώσω την έξοδο που ’χα κανονίσει για σήμερα το βράδυ». «Μπα, με καμιά γκόμενα είχες κανονίσει; Απ’ αυτές τις ξενέρωτες κουλτουριάρες που νταραβερίζεσαι συνήθως; Σου κράτησε μούτρα που ακύρωσες το ραντεβουδάκι σας;» «Δε σου πέφτει λόγος για τη ζωή μου! Δε με παράτησες;» «Πώς δε μου πέφτει λόγος. Είμαι η γυναίκα της ζωής σου. Θυμάσαι; Όσες γκόμενες κι αν αποκτήσεις, δε θα ξεφύγεις ποτέ από εμένα». «Πολύ αλαζονική σε βρίσκω. Δεν ήσουν έτσι. Άλλαξες τόσο πολύ μέσα σ’ ένα εξάμηνο;» «Μπορεί. Αφού δεν είχα εσένα δίπλα μου να μου λες πώς να 

KAKOUROS sel_final_Layout 1 29/11/2011 11:33 π.μ. Page 14

συμπεριφέρομαι και τι είναι σωστό, πήρα κι εγώ το στραβό το δρόμο. Δεν είμαι πια comme il faut». «Κάτι υπονοείς τώρα, αλλά δεν έχω καμιά διάθεση να το ψάξω. Και ποιο είναι αυτό το κατεπείγον θέμα που έπρεπε να με δεις οπωσδήποτε σήμερα;» Η ερώτησή μου, ως εκ θαύματος, διέλυσε την ένταση. Η ατμόσφαιρα άλλαξε ξαφνικά. Έβγαλε έναν αναστεναγμό κι ο θυμός της ξεφούσκωσε μεμιάς. Μου ’σκασε ένα λυπημένο χαμόγελο. «Με συγχωρείς, ήμουν λίγο σκύλα πριν. Την πλήρωσες εσύ για άλλους. Είμαι φορτισμένη απ’ το πρωί». «Γιατί, τι έγινε;» «Όχι εδώ. Πάμε κάπου να καθίσουμε να μιλήσουμε». Είχε εξαφανιστεί εντελώς το επιθετικό της ύφος. Έμοιαζε λυπημένη και κουρασμένη, ένα κορίτσι που χρειαζόταν στοργή και παρηγοριά. Με πλημμύρισε τρυφερότητα. Ό,τι και να μας χώρισε, πιο πολλά μάς ενώνανε. Ήθελα να την αγκαλιάσω, αλλά δεν ήξερα πώς θα το ’παιρνε. Πήγαμε στο «Sweet Home», στην παραλία του Φαλήρου. Ευτυχώς, δεν είχε πολύ κόσμο αυτή την ώρα. Καθίσαμε μπροστά στην τζαμαρία με θέα στο φαληρικό όρμο. Η θάλασσα αναδευόταν λαμπυρίζοντας στο σκοτάδι. Ένιωσα τη γαληνευτική της δύναμη. Κοίταξα τη Γιάννα. Το βλέμμα της είχε χαθεί στο σκοτεινό ορίζοντα. Ήρθε το γκαρσόνι. Ούτε το πρόσεξε. Παρήγγειλα δυο μέτριους ελληνικούς για να της αφήσω περιθώριο να χαλαρώσει. «Άντε, λέγε τι έγινε», είπα βλέποντας πως μπορεί να περνούσαν ώρες έτσι. Επανήλθε απότομα στην πραγματικότητα. Συνειδητοποίησε τη φράση μου και τα μεγάλα μάτια της άστραψαν από οργή. Σαν λιονταρίνα έτοιμη να επιτεθεί, σκέφτηκα γοητευμένος. «Με διαγράψανε τα τσογλάνια», φώναξε άγρια. Δυο τρία κεφάλια απ’ τα διπλανά τραπέζια γύρισαν και μας κοίταξαν. 

KAKOUROS sel_final_Layout 1 29/11/2011 11:33 π.μ. Page 15

«Πιο σιγά», είπα. «Αν συνεχίσεις έτσι, θα τα μάθουν όλοι». «Καλά», χαμήλωσε τη φωνή της αλλά όχι και την οργή της. «Είχαμε συνάντηση της οργάνωσης βάσης της Νεολαίας Νέας Σμύρνης σήμερα. Συγκλήθηκε έκτακτα με θέμα τα προβλήματα ενόψει του συνεδρίου το Φλεβάρη υποτίθεται. Γίνεται χαμός στο Κόμμα. Ο γραμματέας πλακώνεται με τον πρόεδρο και πίσω τους ακολουθούν οι άλλοι. Κι εμείς μαζί. Μισοί από ’δω, μισοί από ’κει. Χωριστήκαμε σε ανανεωτικούς και συντηρητικούς. Μπορεί να τα διάβασες σε καμιά αστική φυλλάδα, αν και ξέρω πως στα παλιά σου τα παπούτσια όλα αυτά». «Σωστά. Εγώ δεν άλλαξα αφού χωρίσαμε». «Κόψ’ το πια αυτό το “αφού χωρίσαμε”. Είναι εκνευριστικό. Ξεκόλλα. Πήγαμε παρακάτω. Χωρίσαμε μόνο με τη στενή έννοια. Είσαι πάντα ο κολλητός μου. Ο πρώτος άντρας στη ζωή μου κι από μια άποψη παντοτινός. Τι άλλο πια να σου πω για να σου δείξω πόσο σημαντικός μού είσαι; Δε σου λέει τίποτα πως εσένα σκέφτηκα πρώτο να τα πω απόψε;» «Καλά, λέγε, ακούω χωρίς σχόλια», είπα λειωμένος απ’ την απρόσμενη εξομολόγηση. «Η συνάντηση οργανώθηκε στα ξαφνικά. Με ειδοποίησε χθες βράδυ ένα τσιράκι του γραμματέα. Του είπα πως λείπουν πολλοί λόγω γιορτών και να την αναβάλουμε καλύτερα για Δευτέρα, πως επιβάλλεται κιόλας αν τα θέματα είναι τόσο σοβαρά που να δικαιολογούν έκτακτη σύγκληση. Μου απάντησε ψυχρά πως δεν είμαι αρμόδια να προτείνω. Ούτε να προτείνω δε μ’ άφησαν οι αυτάρχες. Ο γραμματέας αποφάσισε. Τέλος! Αποφασίζουμε και διατάζουμε. Ήταν απ’ τους πρωτεργάτες των διαγραφών στη νεολαία το ’89 και το ’90. Απορώ πώς την γλύτωσα τότε». «Συντηρητικός υποθέτω». «Τι συντηρητικός, η λέξη χάνει τη σημασία της σ’ αυτόν. Ακόμα κι οι δικοί του τον βρίσκουν ακραίο». 

KAKOUROS sel_final_Layout 1 29/11/2011 11:33 π.μ. Page 16

«Καλά, συνέχισε, μην κολλήσουμε τώρα σ’ αυτόν». «Όχι, έχει σημασία για τη συνέχεια. Αυτός που τηλεφώνησε μου πέταξε στο τέλος και μια απειλή: να προσέχω γιατί θα φάω το κεφάλι μου μ’ αυτά που κάνω. Μου το ’κλεισε κατάμουτρα πριν προλάβω ν’ απαντήσω. Ο γελοίος! Κατάλαβε πως θα τ’ άκουγε και βιάστηκε να το κλείσει. Ο θρασύδειλος!» «Ηρέμησε, έρχονται οι καφέδες». Είχε υψώσει τη φωνή της πάλι και το γκαρσόνι που ερχόταν κοντοστάθηκε. Μόλις σταματήσαμε, μας πλησίασε, μας σέρβιρε στα γρήγορα κι εξαφανίστηκε. Η Γιάννα ήπιε μια γουλιά και το βλέμμα της κόλλησε ξανά στη θάλασσα. Δεν την διέκοψα αυτή τη φορά. Θα περίμενα όσο χρειαζόταν. «Τους μυρίστηκα ότι κάτι πάνε να σκαρώσουν τώρα που λείπει ο κόσμος», είπε. «Επειδή είχαμε την πλειοψηφία στην οργάνωση». «Ποιοι είχατε;» «Οι ανανεωτικοί. Τηλεφώνησα σε τέσσερις απ’ τους δικούς μας. Δε βρήκα κανέναν σπίτι του. Ο ένας μου ’χε δώσει το τηλέφωνό του στο χωριό. Πήρα εκεί. Έπεσε απ’ τα σύννεφα όταν τ’ άκουσε. Μου ’πε όμως να μην ανησυχώ. Δε θα τολμούσαν ο γραμματέας και η φράξιά του να πάρουν απόφαση χωρίς απαρτία. Μ’ έπεισε και δεν ειδοποίησα άλλους. Γελαστήκαμε οικτρά κι οι δυο». «Γιατί, πήραν;» «Με διέγραψαν, το θυμάσαι; Σ’ το ’πα όταν καθίσαμε. Δεν είναι απόφαση αυτό; Δε με προσέχεις, μου φαίνεται». «Ναι, συγγνώμη. Νόμιζα όμως πως η απόφαση θ’ αφορούσε κάτι για το Κόμμα, όχι εσένα προσωπικά». «Έτσι νόμιζα κι εγώ, αλλά έπεσα έξω. Ήμασταν παρόντες είκοσι δύο μέλη μόνο. Λιγότεροι απ’ τους μισούς. Πόσοι περίμεναν να είναι εδώ Σάββατο, παραμονή Φώτων; Βέβαια, εκ των υστέρων αποδείχτηκε πως αυτός ακριβώς ήταν ο στόχος. 

KAKOUROS sel_final_Layout 1 29/11/2011 11:33 π.μ. Page 17

“Εντελώς τυχαία” έλειπαν όλοι σχεδόν οι δικοί μας. Ήμασταν μόνο πέντε. Ενώ αυτοί ήταν σχεδόν όλοι. Ζήτησα το λόγο πριν βάλει την ημερήσια διάταξη ο γραμματέας. Είπα ότι θεωρώ τη συνέλευση άτυπη και δεν μπορούμε να πάρουμε καμιά απόφαση, αφού δεν έχουμε απαρτία. Ο γραμματέας, χωρίς να καταδεχτεί να με κοιτάξει καν, μουρμούρισε πως τα θέματα είναι επείγοντα και σημαντικά και δεν μπαίνει θέμα απαρτίας. Διαμαρτυρηθήκαμε οι πέντε, αλλά ήμασταν μειοψηφία. Ξεκίνησε η συνέλευση. Τα τρία πρώτα θέματα ήταν κάτι ασήμαντα διαδικαστικά. Τα περάσαμε γρήγορα. Φτάσαμε στο τέταρτο: αντικομματική συμπεριφορά. Ούτε καν φανταζόμασταν τι εννοούσε. Ο γραμματέας ανακοίνωσε πως παραπέμπονται τρία μέλη της οργάνωσης για αντικομματική συμπεριφορά. Τα δυο ήταν απόντες. Ούτε τις στοιχειώδεις αρχές δε σεβάστηκαν: να είναι εκεί για να μπορέσουν ν’ απολογηθούν. Το τρίτο ήταν η αφεντιά μου. Με πρόταση διαγραφής και για τους τρεις. Έμεινα άφωνη. Η θρασύτητά τους ξεπέρασε κάθε όριο. Ήθελα να τους επιτεθώ να τους σκίσω. Συγκρατήθηκα αν και έβραζα μέσα μου». «Και ποιες ήταν οι κατηγορίες;» ρώτησα. Το ενδιαφέρον μου είχε αυξηθεί κατακόρυφα. «Για σένα εννοώ, όχι για τους άλλους», συμπλήρωσα. «Εντάξει. Το ότι μ’ ακούς ήδη τόση ώρα για θέματα που σου είναι εξ ορισμού αδιάφορα, το παίρνω για μεγάλη τιμή. Άκου λοιπόν να φρικιάσεις. Η πρώτη ήταν πως δεν πειθαρχώ στις αποφάσεις των οργάνων και κάνω του κεφαλιού μου. Η δεύτερη πως εκδήλωσα πολλές φορές δεξιές οπορτουνιστικές τάσεις και παρέσυρα κι άλλους συντρόφους. Άκουσα τις δυο πρώτες ψύχραιμη. Στη τρίτη όμως, δε συγκρατήθηκα. Ήταν πέρα απ’ τις δυνάμεις μου. Πετάχτηκα πάνω κι άρχισα να βρίζω. Μάταια προσπάθησαν να μ’ ησυχάσουν οι διπλανοί μου. Κινήθηκα μάλιστα προς τον γραμματέα. Εκείνος σηκώθηκε έντρομος. Άσπρισε απ’ το φόβο του ο χέστης κι έκανε να το βάλει στα πόδια». 

KAKOUROS sel_final_Layout 1 29/11/2011 11:33 π.μ. Page 18

«Και ποια ήταν η κατηγορία που σ’ εξαγρίωσε τόσο;» ρώτησα απορημένος. «Άσε, ακόμα και τώρα που την σκέφτομαι, εξοργίζομαι. Με κατηγόρησε πως διαβάζω Κατερίνα Γώγου. “Αντιδραστικά βιβλία”, είπε περιφρονητικά. Φοβερή αντικομματική συμπεριφορά, έτσι; “Μήπως θες να τα κάψουμε, ρε, τα βιβλία που δε γουστάρεις; Ξέρεις ποιος τα ’καιγε; Ο Χίτλερ”, ούρλιαξα. Έγινε κατακόκκινος. Θα ’σκαγε. Είχε πολλή πλάκα». «Κολλημένοι. Σ’ τα ’λεγα από παλιά να μην μπλέκεις μαζί τους. Το Κόμμα σου έχει μεγάλη παράδοση στον αυταρχισμό. Διάβασε λίγο την ιστορία του και θα το διαπιστώσεις. Οι πρώτοι που την πληρώνουν είναι τα μέλη του, συνήθως δε τα πιο ικανά. Οι ικανοί άνθρωποι δεν μπορούν να μην κριτικάρουν τη βλακεία». «Ωχ, μην αρχίζεις τα δικά σου τώρα! Κι εσύ κολλημένος σαν κι αυτούς είσαι, μου φαίνεται. Αρνιέσαι, δηλαδή, πως υπήρξαν στο Κόμμα καλά και ικανά στελέχη που θυσιάστηκαν για τις ιδέες τους;» «Το αντίθετο», ψιλοεκνευρίστηκα. «Και μη χρησιμοποιείς αυτές τις ξύλινες εκφράσεις. Το είπα πριν: Τα ικανά μέλη –άρα δέχομαι πως υπάρχουν τέτοια– πληρώνουν την αυθαιρεσία και τα λάθη των αρχηγών τους. Να μην αρχίσω ν’ αραδιάζω παραδείγματα. Έχω και προσωπική πείρα στο θέμα. Το ’νιωσα στο πετσί μου, με τον πατέρα μου και τον παππού μου. Αυτοί με τις ιδέες τους μας διέλυσαν το σπίτι». «Άντε πάλι. Ο γνωστός Άγις. Μια χαρά ήταν οι ιδέες τους, κι ας τους έβριζες εσύ. Τον πατέρα σου, δηλαδή, γιατί για τον παππού σου δεν έλεγες τίποτα. Αν και εκείνος ήταν που διέλυσε την οικογένειά του, τελικά, κι όχι ο πατέρας σου». «Έτσι που τα κατάφερε ο πατέρας μου, μεγάλωσα σαν ορφανό». «Ο αγώνας έχει τίμημα, ρε φίλε. Απ’ τον Εμφύλιο το πλη

KAKOUROS sel_final_Layout 1 29/11/2011 11:33 π.μ. Page 19

ρώνουμε. Η ρωγμή που άνοιξε τότε χάσκει ακόμα και μας ακολουθεί μέχρι σήμερα». «Συμφωνώ. Άσε τώρα όμως τον Εμφύλιο γιατί μας βλέπω να πλακωνόμαστε, ως συνήθως. Πάντα απορούσα πώς βγήκες τόσο αριστερή από μια δεξιά οικογένεια». «Κι εγώ πώς βγήκες τόσο απολιτίκ από μια κομμουνιστική οικογένεια. Ευτυχώς που δεν έγινες δεξιός τουλάχιστον. Θα ’χαμε την πλήρη αντιστροφή». «Ακριβώς γι’ αυτό. Έφαγα τους κομμουνιστικούς αγώνες δυο γενεών στη μάπα. Και ποιο τ’ όφελος; Σου φαίνεται πως άλλαξε τίποτα προς το καλύτερο; Στα ίδια σκατά είμαστε. Λοιπόν, τέλος αυτή η συζήτηση. Πες μου τι έγινε μετά». «Σταματήσαμε για λίγο να ηρεμήσουν τα πνεύματα. O γραμματέας έπιασε έναν έναν τους δικούς του και τους μίλαγε ψιθυριστά. Η κατάσταση εξελισσόταν άσχημα, αλλά δεν προλαβαίναμε ν’ αντιδράσουμε. Ξανάρχισε η συνεδρίαση. Ο γραμματέας ανακοίνωσε την πρότασή του: οριστική διαγραφή για μένα και αναστολή ενός εξαμήνου της ιδιότητας μέλους για τους άλλους. Το περίμενα για μένα, έτσι έμεινα ψύχραιμη. Ζήτησα το λόγο κι έβαλα δεύτερη πρόταση σε ψηφοφορία: ν’ αναβάλουμε την απόφαση και να μπει ξανά το θέμα σε νέα ολομέλεια την επόμενη βδομάδα που θα έχουμε απαρτία. Ήλπιζα πως πολλοί θα ντραπούν να ψηφίσουν την πρόταση του γραμματέα. Έβγαζε μάτι πόσο αντικαταστατική κι άδικη ήταν. Έπεσα έξω. Ψηφίσαμε με ανάταση του χεριού. Για να τους ελέγχει. Μην ξεφύγει κανείς. Δεκατέσσερις ψήφοι υπέρ της διαγραφής, εφτά κατά, ένα λευκό». «Του ξέφυγαν τρεις», είπα. «Σωστά, αλλά μόνο ένας επειδή πίστευε πως έτσι έπρεπε». «Φίλος σου;» ρώτησα κι ένιωσα ένα τσίμπημα ζήλιας. «Όχι. Τον εκτιμώ, όμως. Δεν είναι δικός μας, αλλά είναι σωστό και ξύπνιο παιδί. Μακάρι να ήταν αυτός γραμματέας. Το 

KAKOUROS sel_final_Layout 1 29/11/2011 11:33 π.μ. Page 20

κλίμα στην οργάνωση θα ήταν εντελώς διαφορετικό. Ψήφισε κατά. Άλλος ένας ψήφισε κατά, αλλά αυτός κοντράρει συνέχεια το γραμματέα γιατί διεκδικεί τη θέση του. Κι ένας φίλος μου – άμα έχεις τέτοιους φίλους, τι τους θέλεις τους εχθρούς– ψήφισε λευκό. Δεν ήθελε να με διαγράψουν, αλλά δεν τόλμησε να διαφωνήσει ανοιχτά. Η μέση οδός των δειλών». «Τον αδικείς», είπα. «Μπορεί να μην ψήφισε κατά, αλλά πήρε ρίσκο. Αν έκαναν όλοι το ίδιο, δε θα υπήρχε απόφαση». «Εντάξει, μπορεί να τον αδίκησα, αλλά αυτή είμαι. Μ’ αρέσουν οι ξεκάθαροι άνθρωποι. Όχι αυτοί που προσπαθούν να τα ’χουν καλά με όλους και κάνουν εκπτώσεις στις απόψεις τους». Σταμάτησε ξαφνικά και με κοίταξε σκεπτική για λίγο. «Κι εσένα σε βρίσκω ξεκάθαρο, αν και με τσατίζεις με τις απόψεις σου. Δε θα τα ’φτιαχνα μαζί σου, αν ήσουν αλλιώς. Σε παραδέχομαι που δεν κωλώνεις να τις υποστηρίξεις αν και –πώς να το πω;– είναι λίγο εκτός κλίματος. Θέλει μαγκιά πάντως να πηγαίνεις ενάντια στο ρεύμα». «Λοιπόν, τέρμα η συζήτηση», είπα και γύρισα απ’ την άλλη να φωνάξω το γκαρσόνι σχεδόν συγκινημένος. Πλήρωσα και φύγαμε. Το τσουχτερό κρύο μάς διαπέρασε μόλις βγήκαμε. Κόλλησε πάνω μου. Την αγκάλιασα χωρίς να το σκεφτώ και την έσφιξα δυνατά. Δεν αντέδρασε. Προχωρήσαμε έτσι αγκαλιασμένοι προς το αυτοκίνητο χωρίς να μιλάμε. Μου ’ρθε ιδέα. «Είσαι να πάμε βόλτα στην Καστέλλα; Θα είναι ακόμα φωτισμένα και γιορτινά, θα τα ξεχάσουμε όλα», είπα. «Τέλεια ιδέα», φώναξε ενθουσιασμένη. «Μη σε πάρει ο ύπνος, όμως», συμπλήρωσε περιπαικτικά. Την κοίταξα με απορία. «Όπως τότε που τα ’κανες θάλασσα. Καλά, δε θυμάσαι;»



KAKOUROS sel_final_Layout 1 29/11/2011 11:33 π.μ. Page 21

Ι α ν ο υ ά ρ ι ο ς ’8 6

Το κουδούνισμα του τηλεφώνου τούς ξάφνιασε. Το πρωτοχρονιάτικο οικογενειακό γεύμα είχε τελειώσει από ώρα, αλλά κανείς απ’ τους συγγενείς δεν έλεγε να φύγει. Περνούσαν μια χαρά, πού να πάνε; Η μητέρα του Άγι τον κοίταξε ερωτηματικά. «Περιμένεις κανέναν;» Συνήθως τα τηλεφωνήματα ήταν για κείνον. «Όχι», αποκρίθηκε. Η μητέρα του σήκωσε το ακουστικό και τον κοίταξε. «Κι όμως, είναι για σένα», του είπε αινιγματικά. Κοίταξε το ρολόι του. Πέντε. Ποιος να ’ταν τέτοια ώρα; Πήρε το ακουστικό απορημένος. «Άγι, εσύ;» ακούστηκε ανυπόμονη απ’ την άλλη μεριά η φωνή της Γιάννας. «Μπορείς να μιλήσεις ή διακόπτω;» Η ερώτησή της ήταν θεωρητική περισσότερο. Ήξερε πως είχε πάντα χρόνο για κείνη. Της είπε να περιμένει. Έκλεισε το ακουστικό και πήγε στην κρεβατοκάμαρα των γονιών του. Σήκωσε το ακουστικό από ’κει. «Τι έπαθες;» την ρώτησε. «Μας ακούει κανείς;» «Όχι, ήρθα στην κρεβατοκάμαρα. Έγινε κάτι;» «Ναι. Έχω ραντεβού με τον Πάνο σε μια ώρα στην Καστέλλα. Ντύσου κι έλα εδώ». «Τώρα; Μα έχουμε κόσμο σπίτι». «Σε παρακαλώ, βρες μια δικαιολογία. Είναι πολύ σπουδαίο για μένα. Τόσον καιρό το κυνηγάω αυτό το ραντεβού». «Σιγά το γόη που τον κυνηγάς κιόλας!» είπε ο Άγις νευριασμένα. «Έλα, κάνε γρήγορα. Το ξέρεις πως μόνο μ’ εσένα μ’ αφήνει να κυκλοφορώ ο κέρβερος, χωρίς να μου κάνει σκηνές». «Εντάξει, να δω πώς θα ξεμπερδέψω από ’δω». 

KAKOUROS sel_final_Layout 1 29/11/2011 11:33 π.μ. Page 22

«Θα σου χρωστώ αιώνια ευγνωμοσύνη για αυτό, καλέ μου φίλε», είπε τρυφερά η Γιάννα χαμηλώνοντας τη φωνή της. Η προσφώνηση τον σκότωσε. Θα προτιμούσε να ήταν αλλιώς τα πράγματα. Να είναι αυτός στη θέση του Πάνου. Όσο για την αιώνια ευγνωμοσύνη της; Συνήθως δε διαρκούσε πολύ. Είπε στους γονείς του πως η Γιάννα ήθελε επειγόντως να του μιλήσει κι έπρεπε να την δει οπωσδήποτε. Ανησύχησαν μήπως ήταν κάτι σοβαρό. Τους καθησύχασε πως μάλλον όχι. Χαιρέτησε τους άλλους συγγενείς, φόρεσε το μπουφάν του και βγήκε. Ο κρύος αέρας τον φύσηξε στο πρόσωπο. Α, ρε Γιάννα, σε μπελάδες μ ’έβαλες πάλι! σκέφτηκε. Η Γιάννα ήταν ένα κορίτσι που δεν περνούσε απαρατήρητο. Απ’ όλες τις απόψεις. Εμφάνιση και χαρακτήρα. Γεννούσε ανεξέλεγκτα πάθη. Ή την λάτρευες ή την μισούσες. Αυτό δεν ήταν πάντα καλό για κείνη. Την προηγούμενη σχολική χρονιά, στην πρώτη Λυκείου, βγήκε πρόεδρος της τάξης της. Η λυκειάρχισσα, μια αυταρχική γεροντοκόρη, την έβαλε απ’ την αρχή στο μάτι. Όσο εκείνη νευρίαζε, τόσο η Γιάννα τής έμπαινε. Πήγε στο γραφείο της, που ούτε οι καθηγητές δεν τολμούσαν να μπουν, και της είπε τις προτάσεις της για τη βελτίωση του προγράμματος. Η λυκειάρχισσα κόντεψε να πάθει εγκεφαλικό. Την πέταξε έξω. Όχι τόσο εύκολα βέβαια, γιατί η Γιάννα δεν παραδίνει ποτέ τα όπλα. Της το φύλαγε. Και βρήκε μια ασήμαντη αφορμή για να την χτυπήσει. Όχι απευθείας την ίδια. Πήγε η μητέρα της στο σχολείο τον Ιούνιο να πάρει το ενδεικτικό της. Ο υπεύθυνος καθηγητής τής το παρέδωσε και την συγχάρηκε για την κόρη της που αρίστευσε. Εμφανίστηκε μαινόμενη η λυκειάρχισσα. Σαν να είχε σχεδιάσει τη σκηνή και περίμενε σαδιστικά να την εκτελέσει. Άρπαξε απ’ τα χέρια της εμβρόντητης μητέρας το ενδεικτικό και μπροστά σε όλους, επιδεικτικά, άλλαξε χειρόγραφα τη διαγωγή σε «κοσμία». Η μητέρα της ήθελε ν’ ανοίξει η γη να την καταπιεί. Κοσμία η κόρη της; Πού ξανακού