KARTEROS σελ - ΔΔ_Layout 1 02/08/2010 6:01 ΜΜ Page 17
Επιτυχής συνάντηση
Ο σύντροφος Πολύφημος αιφνιδιάστηκε και συγχύ-
στηκε όταν σε ένα πολιτικό μνημόσυνο συναντήθηκε απροσδόκητα με κάποιον Καρτερό, ο οποίος τον πληροφόρησε ότι συνέγραφε και είχε σκοπό μάλιστα να εκδώσει ένα βιβλίο για τον ίδιο, τις ιστορίες του και τη μισή αλήθεια του. Μα εγώ είμαι φανταστικό πρόσωπο, οι ιστορίες μου είναι φανταστικές, όπως και η μισή αλήθεια μου, έσπευσε να διαμαρτυρηθεί κάπως εκνευρισμένος. Από πού κι ως πού ένας πραγματικός συγγραφέας έχει δικαίωμα να μας εξορίσει σε ένα πραγματικό βιβλίο; Ηρέμησε όμως κάπως όταν ο φερόμενος ως συγγραφέας διευκρίνισε ότι σε καμιά περίπτωση δεν ήταν πραγματικός συγγραφέας, ούτε βέβαια φιλοδοξούσε να γράψει ένα πραγματικό βιβλίο, και τον διαβεβαίωσε κατηγορηματικά ότι η αλήθεια του θα παραμείνει όχι μόνο φανταστική, αλλά και μισή. Και ησύχασε οριστικά όταν στην ερώτησή του σε ποια μισή αλήθεια αναφέρεται, ο άλλος απάντησε ότι αναφέρεται φυσικά στην άλλη μισή. Ως εκ τούτου, στο ανακοινωθέν που δεν εκδόθηκε για την απροσδό 2 – Ο σύντροφος Πολύφημος και η μισή αλήθεια
KARTEROS σελ - ΔΔ_Layout 1 02/08/2010 6:01 ΜΜ Page 18
κητη συνάντηση ορθώς διατυπώθηκε η εκτίμηση ότι αυτή έγινε σε κλίμα αμοιβαίας κατανόησης και υπήρξε επιτυχής.
KARTEROS σελ - ΔΔ_Layout 1 02/08/2010 6:01 ΜΜ Page 19
Δήλωση προθέσεων
Τ ον σύντροφο Πολύφημο οι φίλοι, οι σύντροφοι και
οι γνωστοί του είχαν συνηθίσει με τα χρόνια να μην τον αποκαλούν σχεδόν ποτέ σκέτο Πολύφημο ή κύριο Πολύφημο και πολύ λιγότερο με το επώνυμό του, το οποίο οι περισσότεροι εξάλλου δεν ήξεραν ή είχαν ξεχάσει. Κι ο ίδιος όμως, παντού και πάντα, ακόμα και στις δημόσιες υπηρεσίες ή στην αστυνομία, όταν του ζητούσαν τα στοιχεία του και πριν αναφέρει τα τυπικά της ταυτότητάς του, φρόντιζε να δηλώνει σύντροφος Πολύφημος, αδιαφορώντας για τις αντιδράσεις που αυτό προκαλούσε και που ο καθένας μπορεί να φανταστεί. Όπως είναι φυσικό, τον ρώτησαν πολλές φορές, συχνά μάλιστα με μια απόχρωση αποδοκιμασίας, γιατί επιμένει σ’ αυτή την κάπως θεατρική κίνηση. Θέλω να ξέρουν οι άλλοι τις προθέσεις μου, απαντούσε. Αν εγώ δηλώνω σύντροφος Πολύφημος, αυτό με δεσμεύει να φερθώ αναλόγως. Αν αυτοί φερθούν διαφορετικά, όπως δυστυχώς έγινε πολλές φορές στη ζωή μου, εγώ δεν φέρω καμιά ευθύνη. Τους είχα προειδοποιήσει.
KARTEROS σελ - ΔΔ_Layout 1 02/08/2010 6:01 ΜΜ Page 20
Όπως κάθε καλός περιπατητής
Κάποτε ρώτησαν τον σύντροφο Πολύφημο πώς πή-
ρε τη μεγάλη απόφαση να κάνει το μεγάλο άλμα ως τη μεγάλη περιπέτεια του Κινήματος, που καθόρισε όλη τη ζωή του. Ειλικρινά, απάντησε, δεν θυμάμαι να πήρα ποτέ καμιά μεγάλη απόφαση, ούτε να έκανα κανένα μεγάλο άλμα που να καθόρισε όλη τη ζωή μου. Θυμάμαι μόνο ένα μικρό βήμα που έκανα κάποτε, όταν έπρεπε να διαλέξω ανάμεσα σε κάτι που πίστευα λάθος και σε κάτι που πίστευα σωστό. Από τότε μέχρι σήμερα ακολούθησαν πολλά βήματα, μερικά από τα οποία ούτε καν τα θυμάμαι, πολλές φορές έπεσα και σηκώθηκα, άλλες χάθηκα κι αναγκάστηκα να γυρίσω πίσω για να ξαναβρώ τον δρόμο μου, έστριψα για να αποφύγω εμπόδια, κουτρουβάλησα χαράδρες και σκαρφάλωσα πλαγιές, και το μόνο που μπορώ να πω είναι ότι απλώς φρόντιζα, όπως κάθε καλός περιπατητής, κάθε μου βήμα να έχει συνέπεια ως προς το προηγούμενο. Νομίζω, λοιπόν, τώρα που το σκέφτομαι, ότι δεν καθόρισα εγώ τη ζωή μου, αλλά αυτή καθόρισε εμένα. Εγώ απλώς περπατούσα. 2
KARTEROS σελ - ΔΔ_Layout 1 02/08/2010 6:01 ΜΜ Page 21
Αγάπη για τις μέλισσες
Α πό όλα τα μικρά και μεγάλα ζωντανά της γης, ο
σύντροφος Πολύφημος ξεχώριζε και συμπαθούσε πολύ τις μέλισσες. Αγαπούν την άνοιξη, τον ήλιο και τα χρώματα, έλεγε, κι αυτό θα ήταν αρκετό για να τις συμπαθεί ο καθένας που έχει σιτιστεί βιαίως με τόσο χειμώνα, τόσο σκοτάδι και τόσο γκρίζο, όπως εμείς. Αλλά δεν τις συμπαθώ μόνο γι’ αυτό. Είναι στην ίδια τη φύση τους η συλλογικότητα, η αλληλεγγύη και η απόλυτη αυτοθυσία. Μπροστά στην αφοσίωση μέχρι θανάτου που δείχνει μια ταπεινή μέλισσα στον σκοπό της μοιάζει πολύ μικρός και ο πιο μεγάλος ανθρώπινος ήρωας, ακόμα κι αν παραβλέψω το γεγονός ότι συνήθως ο ηρωισμός των ανθρώπων αποδεικνύεται στην εξόντωση άλλων του είδους τους, ενώ των μελισσών στην υπεράσπιση άλλων του είδους τους. Και φυσικά στη συμπάθειά μου παίζει μεγάλο ρόλο το γεγονός ότι το μικροσκοπικό σώμα αυτού του ταπεινού εντόμου κρύβει τόση ομορφιά και τόση δύναμη, ώστε να παράγει το σχεδόν θεϊκό στα μάτια, στη γεύση και στο άρωμα μέλι. 2
KARTEROS σελ - ΔΔ_Layout 1 02/08/2010 6:01 ΜΜ Page 22
Τέλος, έκλεινε ο σύντροφος Πολύφημος, τη μέλισσα αξίζει να την αγαπάμε γιατί είναι τόσο δεμένη με τη ζωή, ώστε όταν αποφασίσει να αφαιρέσει με το κεντρί της μια άλλη ζωή, ή εν πάση περιπτώσει να βλάψει κάποιον, αποφασίζει ταυτόχρονα να πεθάνει και η ίδια, πράγμα που, αν συνέβαινε με τους ανθρώπους, θα μπορούσε να κάνει όλη την ανθρωπότητα πολύ πιο ασφαλή και ευτυχισμένη. Πολλοί βέβαια βρίσκουν φοβερό το ότι οι μέλισσες πετούν έξω από την κυψέλη τους κηφήνες για να πεθάνουν, αλλά η εκτίμηση αυτής της συμπεριφοράς είναι θέμα ιδεολογικό. Προσωπικά το βρίσκω πολύ πιο δίκαιο να πεθαίνουν οι κηφήνες και να επιβιώνουν οι εργάτριες μέλισσες παρά να πεθαίνουν οι εργάτριες (και οι εργάτες) για να περνούν καλά οι κηφήνες.
22
KARTEROS σελ - ΔΔ_Layout 1 02/08/2010 6:01 ΜΜ Page 23
Ανάποδος καθρέφτης
Η Ε, μια γυναίκα πιστή, που όλοι τη θεωρούσαν ι-
διόρρυθμη λόγω της αστικής της καταγωγής και της συνήθειάς της να βλέπει παντού στραβά κι ανάποδα και να ειρωνεύεται ακόμα και τον εαυτό της, πέθανε σε βαθιά γεράματα και άφησε με διαθήκη όλη της την περιουσία στο Κίνημα. Αλλά η ειρωνική διάθεση φαίνεται ότι δεν την είχε εγκαταλείψει μέχρι την τελευταία στιγμή, γιατί όταν πήγαν να παραλάβουν την κληρονομιά αποδείχτηκε ότι η μακαρίτισσα δεν είχε κανένα αξιόλογο περιουσιακό στοιχείο και το μόνο αντικείμενο αξίας, ανάμεσα στα ταπεινά της έπιπλα, ήταν ένας πολύ παλιός καθρέφτης, τόσο όμορφος όμως, που αμέσως σκέφτηκαν να τον κρεμάσουν στο γραφείο του Γραμματέα. Αυτό και έκαναν. Μόλις όμως τον κρέμασαν ανακάλυψαν ότι ο εν λόγω καθρέφτης είχε ένα απίστευτο ελάττωμα. Ενώ τους έδειχνε όλους μια χαρά, περισσότερο φωτεινούς μάλιστα απ’ ό,τι ήταν, τον Γραμματέα τον έδειχνε όχι μόνο λιγότερο φωτεινό από τους άλλους, αλλά και εντελώς ανάποδα. Με το κεφάλι κάτω! Πράγμα που είχε φυσικά ως αποτέλεσμα 2
KARTEROS σελ - ΔΔ_Layout 1 02/08/2010 6:01 ΜΜ Page 24
αυτός να γίνει έξω φρενών και, σύμφωνα με τον σύντροφο Πολύφημο, που ήταν παρών στο ατυχές περιστατικό, να δώσει εντολή να πάρουν από το γραφείο του αυτό το παλιόπραμα και να το πετάξουν στα σκουπίδια ή να το χαρίσουν σε κανένα λούνα παρκ. Και αυτό θα γινόταν, αν δεν προλάβαινε ένας παλιός, στη μόρφωση και την πείρα του οποίου ο Γραμματέας έτρεφε μεγάλη εκτίμηση, να του εξηγήσει ότι το προαναφερθέν ελάττωμα ήταν πολύ φυσικό, μιας και επρόκειτο για αστικό καθρέφτη, και να υποδείξει μια απλή και ανέξοδη αλλά επαναστατική, όπως ο ίδιος τη χαρακτήρισε, λύση: να κρεμάσουν τον καθρέφτη ανάποδα. Από τότε καθρεφτίζει σωστά την πραγματικότητα, τους δείχνει δηλαδή όλους λιγότερο φωτεινούς και με το κεφάλι κάτω, εκτός από τον Γραμματέα, που τον δείχνει πιο φωτεινό και με το κεφάλι πάνω· γι’ αυτό και κρέμεται ακόμα στο γραφείο του, πληροφορούσε ο έμπειρος σύντροφος Πολύφημος χρόνια αργότερα όποιον τυχόν ενδιαφερόταν για την τύχη του καθρέφτη.
2
KARTEROS σελ - ΔΔ_Layout 1 02/08/2010 6:01 ΜΜ Page 25
Γιατί το Κίνημα χωλαίνει
Χ ρόνια και χρόνια επιδιώκουμε ένα σκοπό, έγιναν
τόσες θυσίες και τόσοι αγώνες, αλλά ο σκοπός είναι ακόμα τόσο μακριά, ώστε να αναρωτιέμαι μήπως κάπου το Κίνημα χωλαίνει, είπε κάποτε ο άπειρος σύντροφος Πολύφημος, ένας από τους πολλούς που έχουν την τάση να ταλαντεύονται, στον σύντροφο Χ, έναν από τους λίγους που πατούν γερρρά στο έδαφος της ταξικής πάλης. Έτσι φαίνεται, απάντησε ο σύντροφος Χ, ένας από τους λίγους που πατούν γερρρά στο έδαφος της ταξικής πάλης, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι έτσι είναι κιόλας, για όποιον πατάει γερρρά στο έδαφος της ταξικής πάλης. Και για να δώσει έμφαση στα λόγια του, σήκωσε το αριστερό του πόδι και ύστερα το επανέφερε με μεγάλη ορμή και δύναμη στο έδαφος της ταξικής πάλης. Ωχ, το πόδι μου, φώναξε ο σύντροφος Πολύφημος, ένας από τους πολλούς που έχουν την τάση να ταλαντεύονται, και τότε, σε μια στιγμή επαναστατικής, αν και αρκετά οδυνηρής διαύγειας, όχι μόνο πείστηκε ότι το Κίνημα χωλαίνει, αλλά κατάλαβε ξαφνικά και γιατί. 2
KARTEROS σελ - ΔΔ_Layout 1 02/08/2010 6:01 ΜΜ Page 26
Δίκιο και σπασμένα κεφάλια
Σε μια μεγάλη διαδήλωση, στην οποία συμμετείχε
φυσικά και ο έμπειρος σύντροφος Πολύφημος, επιτέθηκε με μανία η αστυνομία, πράγμα που γινόταν πολύ συχνά την εποχή εκείνη. Οι διαδηλωτές επέμειναν αρκετή ώρα, αλλά τελικά, κάτω από έναν καταιγισμό χημικών και με τους αστυνομικούς να σπάνε κεφάλια, υποχώρησαν, οι περισσότεροι μάλιστα τρέχοντας. Αργότερα, όταν τα πράγματα είχαν ησυχάσει, κάποιος καλός αλλά οξύθυμος σύντροφός του, απευθύνθηκε οργισμένος στον σύντροφο Πολύφημο. Σε είδα που έτρεχες κυνηγημένος, του είπε, και νομίζω ότι δεν είναι εικόνα αυτή, να διαδηλώνουμε νόμιμα, να έχουμε δίκιο, αλλά να υποχωρούμε μπροστά σε εκείνους που έχουν άδικο. Δεν πρέπει κάποτε να το πάρουμε απόφαση ότι δεν υποχωρούμε και να υπερασπιστούμε ως το τέλος το δίκιο μας; Μα δεν έχουν μόνο άδικο, έχουν και ρόπαλα, που έχουν εκπαιδευτεί να τα χειρίζονται αποτελεσματικά, αντέτεινε ο σύντροφος Πολύφημος, κι αν δεν απομακρύνουμε εγκαίρως τα κεφάλια μας, θα βρουν την ευκαιρία να μας τα σπάσουν. 2
KARTEROS σελ - ΔΔ_Layout 1 02/08/2010 6:01 ΜΜ Page 27
Ας μας τα σπάσουν, είπε θυμωμένα ο συνομιλητής του. Το δίκιο μας αξίζει όλα τα σπασμένα κεφάλια του κόσμου. Σωστά, αλλά να διεκδικείς το δίκιο σου με όσο γίνεται λιγότερα σπασμένα κεφάλια δεν είναι κακό, απάντησε σκεφτικός ο σύντροφος Πολύφημος. Στο κάτω κάτω, δική τους δουλειά είναι τα σπασμένα κεφάλια, ενώ δική μας είναι τα γερά.
2
KARTEROS σελ - ΔΔ_Layout 1 02/08/2010 6:01 ΜΜ Page 28
Σίγουρη εκδοτική επιτυχία
Άνθρωποι που εκτιμούσαν πραγματικά τον σύντρο-
φο Πολύφημο τον ρωτούσαν συχνά γιατί δεν γράφει ένα βιβλίο με την πείρα και τις αναμνήσεις του, που θα ήταν ασφαλώς πολύ χρήσιμο για το Κίνημα και κυρίως για τους νεότερους. Ο σύντροφος Πολύφημος απαντούσε με υπεκφυγές, ότι θα το σκεφτεί, ότι πρέπει να μαζέψει το κατάλληλο υλικό, να βρει τον κατάλληλο χρόνο, αλλά δεν είχε καμιά διάθεση να γράψει οτιδήποτε και ιδιαίτερα οτιδήποτε χρήσιμο για το Κίνημα και κυρίως για τους νεότερους. Διαβάζοντας πολύ, είχε διαπιστώσει ότι τα βιβλία αυτού του είδους ανήκουν βασικά σε δύο κατηγορίες, στην κατηγορία Το Κίνημα Και Εγώ και στην κατηγορία Εγώ Και Το Κίνημα, και ο ίδιος δεν είχε καμιά διάθεση να κατατάξει τον εαυτό του σε καμιά απ’ αυτές. Απορία τού προκαλούσε όμως το γεγονός, όπως εξομολογήθηκε κάποτε στον καλό του φίλο ενώ έτρωγαν το παγωτό τους στην πλατεία, ξεφυλλίζοντας ένα τέτοιο βιβλίο, ότι κανένας από τους συγγραφείς ή τους εκδότες δεν σκέφτηκε να προσφέρει μαζί 2
KARTEROS σελ - ΔΔ_Layout 1 02/08/2010 6:01 ΜΜ Page 29
κι ένα καθρεφτάκι, για να κοιτάζεται ο αναγνώστης πριν και μετά την ανάγνωση, αφού κάτι τέτοιο και θα πιστοποιούσε τις θετικές αλλαγές της προσωπικότητάς του αλλά και θα εξασφάλιζε σίγουρη εκδοτική επιτυχία.
2
KARTEROS σελ - ΔΔ_Layout 1 02/08/2010 6:01 ΜΜ Page 30
Εμπιστοσύνη στους νέους
Να εμπιστευτούμε και να στηρίξουμε τους νέους, έ-
λεγε συνεχώς ο Γραμματέας στους παλιούς, σε μια φάση που το Κίνημα πέρασε από την παρανομία στη νομιμότητα και έπρεπε να ανοικοδομηθεί στις νέες συνθήκες, πράγμα που δεν θα μπορούσε να γίνει χωρίς καινούργια οικοδομικά υλικά. Πολλοί παλιοί είχαν βέβαια στην αρχή πολλές αντιρρήσεις: οι νεότεροι δεν είχαν αρκετή πολιτική πείρα, αρκετά άκαμπτη ταξική συνείδηση κ.λπ., αλλά τελικά η γραμμή της ανανέωσης πέρασε παντού, εκτός από το ανώτατο καθοδηγητικό όργανο, το οποίο έπαιρνε τις πιο σοβαρές αποφάσεις και το οποίο ο ίδιος ο Γραμματέας φρόντισε να απαρτίζεται σχεδόν στο σύνολό του από παλιούς. Και γιατί, ρώτησε θυμωμένος τον έμπειρο σύντροφο Πολύφημο ένας από τους νέους, λέει ότι μας εμπιστεύεται και μας στηρίζει παντού, αλλά δεν μας εμπιστεύεται και δεν μας στηρίζει να συμμετέχουμε στο ανώτατο καθοδηγητικό όργανο, που παίρνει τις πιο σοβαρές αποφάσεις; Αν εννοεί όσα λέει, θα πρέπει να μας εμπιστεύεται και να μας στηρίζει πραγματικά παντού.
KARTEROS σελ - ΔΔ_Layout 1 02/08/2010 6:01 ΜΜ Page 31
Μα σας εμπιστεύεται και σας στηρίζει πραγματικά παντού, απάντησε ο σύντροφος Πολύφημος, απλώς για κάποιες περιπτώσεις, όπως αυτή, πρέπει να του αποδείξετε πρώτα ότι τον εμπιστεύεστε και κυρίως ότι τον στηρίζετε εσείς.
KARTEROS σελ - ΔΔ_Layout 1 02/08/2010 6:01 ΜΜ Page 32
Ο σύντροφος Α
Ο σύντροφος Πολύφημος θεωρούσε πολύ χρήσιμο να
θυμίζει πού και πού για ποιο λόγο ήταν κανόνας στη χώρα του οι ήρωες να μην αναφέρουν ποτέ το ονοματεπώνυμο και τη διεύθυνσή τους, ακόμα και όταν τους πήγαιναν για εκτέλεση. Ο σύντροφος Α, ένας από τους πιο φλογερούς μαχητές της ελευθερίας, που εκτελέστηκε από τους κατακτητές στα δεκαεννιά του χρόνια, κατάφερε να πετάξει από το καμιόνι που τον μετέφερε στον συνήθη τόπο εκτελέσεων ένα σημείωμα με το ονοματεπώνυμό του, τη διεύθυνση του σπιτιού του και τα λόγια: με πάνε για εκτέλεση, ζήτω η ελευθερία. Το σημείωμα αυτό το βρήκε μια περαστική και το παρέδωσε, διακινδυνεύοντας τη ζωή της, στη διεύθυνση που έγραφε. Αργότερα, αφού οι κατακτητές νικήθηκαν και τα μάζεψαν από τη χώρα, ο σύντροφος Α θεωρήθηκε ήρωας και μοιράστηκαν χιλιάδες αντίγραφα του σημειώματός του στον λαό, για να θυμούνται όλοι και τον άνθρωπο και τα λόγια του, αυτό όμως κράτησε μόνο λίγους μήνες. Όταν άρχισε η προσπάθεια αποκατάστασης της τάξης και κατέστη αναγκαίο να 2
KARTEROS σελ - ΔΔ_Layout 1 02/08/2010 6:01 ΜΜ Page 33
βγουν από τη μέση οι ήρωες, διότι καμιά τάξη δεν μπορεί να υπάρξει με ήρωες μέσα στα πόδια της, στη διεύθυνση που ανέφερε το σημείωμα έσπευσαν οι αρχές ασφαλείας για να διαπιστώσουν μήπως υπήρχαν εκεί ζώντες ομοϊδεάτες του νεκρού· και όντως βρήκαν και συνέλαβαν τον νεότερο αδελφό και τη μητέρα του, οι οποίοι ομολόγησαν αμέσως εμπράκτως την ενοχή τους, φωνάζοντας μέσα από το καμιόνι που τους μετέφερε στη φυλακή: ζήτω η ελευθερία. Έκτοτε, κατέληγε πάντα ο σύντροφος Πολύφημος, έγινε κανόνας στη χώρα μας οι ήρωες να μην αναφέρουν ποτέ το ονοματεπώνυμο και τη διεύθυνσή τους, ακόμα κι όταν τους πηγαίνουν για εκτέλεση.
– Ο σύντροφος Πολύφημος και η μισή αλήθεια