24 X Πρώτο Θέµα | Κυριακή 3 Ιουνίου 2012
βιβλίο
art life
«Οι γυναίκες του Αυγούστου» σηµαδεύουν το καλοκαίρι Την πρώτη της εµφάνιση ως συγγραφέας κάνει η Ζωή Μπελούκα, µε ένα µυθιστόρηµα που θα κλέψει τις γυναικείες καρδιές και θα ξαναζωντανέψει στιγµές µοναδικές και αλησµόνητες
Της Τίνας Μανδηλαρά
ία από τις µεγαλύτερες θεωρητικούς λογοτεχνίας της χώρας µας, η Τζίνα Πολίτη οµολογούσε πρόσφατα σε συνέντευξή της ότι η γενιά της που «κατάφερνε µε δυσκολία να παρακολουθήσει το σχολείο λόγω πολιτικών συνθηκών, βγήκε µε όρεξη για διάβασµα». Φαίνεται ότι όσο πιο δύσκολα ήταν τότε τα πράγµατα τόσο πιο πολύ διψούσαν -ειδικά τα ελάχιστα κορίτσια που είχαν αυτή τη δυνατότητα- για γνώση. Οσο για την ίδια την πανεπιστηµιακό σήµερα Τζίνα Πολίτη, δηλώνει ακόµη µε καµάρι «Αρσακειάς», ως δείγµα ανώτερης παιδείας και αστικής καταγωγής. Μια αντίστοιχη αλλοτινή Αρσακειάς, από τον κόσµο της διαφήµισης αυτή τη φορά, η Ζωή Μπελούκα, αποφάσισε όλες αυτές τις εικόνες µιας γενιάς που αγωνίστηκε και ειδικότερα των κοριτσιών που έµαθαν από µικρά να παλεύουν για τη µάθηση και την ανεξαρτησία να τις χωρέσει σε ένα όµορφο και τρυφερό βιβλίο. Παρότι πρόκειται για την πρώτη της εµφάνιση στα γράµµατα, η Ζωή Μπελούκα κατάφερε να γεννήσει εικόνες µιας δυναµικής Λωξάντρας και µέσα από τις περιπέτειες των δύο πρωταγωνιστριών της να ξεδιπλώσει µια ζωή που όλοι θέλουµε να θυµόµαστε αλλά προτιµάµε να ξεχνάµε. Μέσα από το βιβλίο της «Οι γυναίκες του Αυγούστου» (από τις εκδόσεις
M
Καστανιώτη) ξαναζωντανεύουν εποχές όπου είχαν λόγο ο έρωτας και η ντοµπροσύνη, οι αληθινές φιλίες των κοριτσιών και τα γλυκά που µοσχοµυρίζουν καθώς διαδέχονται το ένα µετά το άλλο τις σελίδες. Γεύσεις απολαυστικές και αξεπέραστες -γλυκό του κουταλιού και «χανούµ µπουρέκ»στέκια του αθηναϊκού κέντρου που έχουν χαθεί, όνειρα που φαντάζουν πια σαν παλιές ασπρόµαυρες φωτογραφίες, ξετυλίγονται ανάµεσα σε όµορφα χρώµατα και γλαφυρές αφηγήσεις. Ακόµη και αν δεν σου αρέσουν τα νοσταλγικά περιτυλίγµατα -όπως οφείλω να οµολογήσω ότι συµβαίνει στην περίπτωσή µου- δεν µπορείς να µην παρασυρθείς από τον προφορικό πλούτο της συγγραφέως και κυρίως την κατάφαση ή τον βαθύ ανθρωπισµό µε τον οποίο περιτυλίγει τις ιστορίες της. Οχι, εδώ τα χρώµατα δεν είναι µαύρα, ο έρωτας δεν είναι σκοτεινός και ανέφικτος και οι ηρωίδες δεν ανταγωνίζονται η µία την άλλη. Η ονειρώδης κατάσταση στην οποία αναφέρονται έχει θετικό ορίζοντα, πολλαπλές υποσχέσεις και ξέρει να ξεπερνά τις κακουχίες µε µια λέξη που µοιάζει πια κλισέ, σπάνια και ακριβοθώρητη: την «αγάπη». Κι αυτή η παρηγοριά που έλεγε κι ο ποιητής αρκεί για τη Ζωή Μπελούκα που αγαπάει την ποίηση και τις δυνάµει αναγνώστριές της.
ΝΙΚΟΣ ΚΟΥΝΕΝΗΣ Περί ∆ηµοκρατίας (Σάτιρα ηθών και θεσµών) Μεταίχµιο Θέλουµε δεν θέλουµε, ο Νίκος Κουνενής έχει αναλάβει δικαιωµατικά τη θέση ενός νέου Ροΐδη. Η απολαυστική γραφή του, που σατιρίζει µε ακρίβεια τα παράλογα φαινόµενα τον καιρό της αντιπροσωπευτικής µας δηµοκρατίας, δεν αφήνει τίποτε και κανέναν όρθιο. Καυστικό, υπέροχο και καταιγιστικό, αυτό το πολιτικό και σατιρικό ανάγνωσµα είναι το must των παρανοϊκών ηµερών που διανύουµε.
GEORGE STEINER Τα µαθήµατα των δασκάλων Scripta Λίγες µέρες µετά την πολυσυζητηµένη ∆ίκη του Σωκράτη στη Στέγη Γραµµάτων και Τεχνών, δεν µπορεί να µη σου έρχεται στο µυαλό το βιβλίο του Στάινερ για το προσωπικό παράδειγµα των µεγάλων δασκάλων. Ανεξάρτητα αν ο Σωκράτης έπρεπε ή όχι να δικαστεί, αυτό που µένει είναι αυτό το περίπλοκο «υβρίδιο ειρωνείας και σεβασµού, αντίκρουσης και µιµήσεως», όπως επισηµαίνει ο Στάινερ µε το γνωστό διεισδυτικό του βλέµµα.
Στη Σπιναλόγκα µε τον Κώστα Τσόκλη Της Φοίβης Παρασκευά µεγάλος Eλληνας δηµιουργός µάς ταξιδεύει και πάλι στον µύθο. Πάντα µε δηµιουργική διάθεση αυτοαµφισβήτησης, ο Κώστας Τσόκλης ψάχνει να δώσει σάρκα και οστά στα εικαστικά του οράµατα, σε τόπους φορτισµένους µε Ιστορία. Ενας εξελικτικός και ανήσυχος άνθρωπος, σε µόνιµη αναζήτηση της πρωτογενούς ουσίας της δηµιουργίας, συνοµιλεί µε τον δικό του Θεό, του θέτει καινούρια ερωτήµατα, ψάχνει για νέες απαντήσεις. Ετσι τον γνώρισα παιδί, όταν µε τα γνωστά ∆έντρα του µε έκανε να ονειρεύοµαι, έτσι τον ξαναείδα και στην Τήνο, στο υπέροχο µουσείο του που καταφέρνει να προσελκύει τα πλήθη και όλες τις κοινωνικές τάξεις, στο αέναο παιχνίδι του µε την τέχνη και την τύχη. Τον Τσόκλη τον γνώρισα για πρώτη φορά, µικρό παιδί τότε, τον Αύγουστο του 1978, όταν έκανε στην Υδρα µια έκθεση µε δέντρα. Η αφορµή ήταν τα δύο µε ασβεστωµένους κορµούς δέντρα µπροστά στο σπίτι του στα Καλά Πηγάδια. Τα δέντρα αυτά, πότε µοναχικοί κορµοί και πότε µεγάλα µε ρίζες, κλαδιά και φύλλα, γίνονταν λέξεις ζωντανές που κάτι ήθελαν να πουν. Τα δέντρα µεγάλωναν, έγιναν σύµβολα, έγιναν δάσος. Μεγάλωνε µαζί τους και ο Τσόκλης µε έναν τρόπο µεγάλο και δραµατικό - σαν να ήθελε να αγκαλιάσει το σύµπαν. Τώρα αλλάζει και πάλι σκηνικό, ο χώρος παίρνει άλλη µορφή, άλλη δραµατουργική διάσταση. Ο Τσόκλης φλερτάρει και πάλι µε τον µύθο, το δράµα, βρίσκει καινούριες εικαστικές λύσεις, ενώ ανανεώνει τη σχέση του µε την αρχαία τραγωδία και τις διαχρονικές αξίες της. Η Σπιναλόγκα είναι φορτισµένη µε µια µακρόχρονη ιστορία, αρχαία ελληνική, ενετική, οθωµανική και τελικώς, από το 1903-1957, ένας τόπος εγκλεισµού των λεπρών. «Εσύ, ο τελευταίος λεπρός» είναι ο τίτλος της έκθεσης, που φανερώνει τη βαθιά ουµανιστική προσέγγιση του καλλιτέχνη. Το εικαστικό του βλέµµα πέφτει µε ανθρωπιά πάνω σε ένα δράµα που προϋπάρχει και µοιάζει να περιµένει υποµονετικά τη δικαίωσή του, µέσα από τη µατιά και το έργο του καλλιτέχνη. Η καλλιτεχνική αυτή εκδήλωση αποσκοπεί στην απελευθέρωση από τον φόβο και την προκατάληψη που για αιώνες επικρατούν απέναντι στην ιάσιµη, τώρα πια, ασθένεια. Το νησί και η ιστορία του έχουν εµπνεύσει πολλούς συγγραφείς και κινηµατογραφιστές. Το καλοκαίρι του 2012 ο εικαστικός Κώστας Τσόκλης, µε µια σειρά επεµβάσεων τόσο στην εξωτερική όψη του νησιού όσο και στο εσωτερικό του, θα το µετατρέψει σε έργο σύγχρονης τέχνης. Ο καλλιτέχνης, ο οποίος έζησε και εργάστηκε 28 χρόνια εκτός Ελλάδας (Ρώµη, Παρίσι, Βερολίνο), έγινε διεθνώς γνωστός στα τέλη της δεκαετίας του ’60 µε τα προοπτικά του «αντικείµενακαταστάσεις», αλλά και αργότερα µε τα τρισδιάστατα ζωγραφικά του έργα. Από το 1985 βρίσκεται στην πρωτοπορία χάρη στη ζωντανή ζωγραφική του (βιντεοπροβολές πάνω σε ζωγραφικούς πίνακες µεγάλων διαστάσεων) και τις µνηµειακές επεµβάσεις του σε εγκαταλειµµένους δηµόσιους ή ιστορικούς χώρους. Ο Τσόκλης συνοµιλεί µε τους χώρους και τις καταστάσεις, τους αλλάζει όµως και νόηµα. Σαν να θέλει να τους λυτρώσει από την προδιαγεγραµµένη µοίρα τους - να τους σώσει από τη δυστυχία.
O
info
∆ιάρκεια έκθεσης από 2 Ιουνίου έως 31 Οκτωβρίου 2012