Θμζρα Μνιμθσ των Μαρτφρων του Ολοκαυτϊματοσ
Κατερίνα Προκοπίου
Γιατί θ
θ 27
Ιανουαρίου;
Θ 27θ Ιανουαρίου επιλζχκθκε από τον ΟΘΕ, επειδι τθν θμζρα εκείνθ του 1945 τα ςοβιετικά ςτρατεφματα απελευκζρωςαν το μεγαλφτερο ςτρατόπεδο ςυγκζντρωςθσ το Άουςβιτσ - Μπίρκεναου τθσ Ναηιςτικισ Γερμανίασ ςτθν Πολωνία, όπου δολοφονικθκαν περίπου 1,5 εκατομμφριο Εβραίοι και Ρομά
Αουςβιτσ. 27 Γενάρθ 1945. Οι πρϊτοι κρατοφμενοι που απελευκερϊνονται
Σι είναι το Ολοκαφτωμα;
• βίαιοσ κάνατοσ πολλϊν ανκρϊπων •
θ ναηιςτικι γενοκτονία του Εβραϊκοφ ςτοιχείου ςτθν Ευρϊπθ
Ολοκαφτωμα είναι θ γενοκτονία διαφόρων εκνικϊν, κρθςκευτικϊν, κοινωνικϊν και πολιτικϊν ομάδων κατά τθ διάρκεια του Β' Παγκοςμίου Πολζμου από τθ Ναηιςτικι Γερμανία
τθ διάρκεια του Ολοκαυτϊματοσ, τθσ μεγαλφτερθσ γενοκτονίασ ςτθν παγκόςμια ιςτορία, υπολογίηεται ότι μόνο ςτα ςτρατόπεδα εξολόκρευςθσ κανατϊκθκαν, με • τουφεκιςμό • καταναγκαςτικι εργαςία • απαγχονιςμό και • δθλθτθριϊδθ αζρια περίπου τρία εκατομμφρια Εβραίων.
Σο ςφνολο των Εβραίων που κανατϊκθκαν από τθν άνοδο του Ναηιςτικοφ Κόμματοσ ςτθν εξουςία μζχρι τθν κατάρρευςι του ανζρχεται ςε ζξι περίπου εκατομμφρια.
Επίςθσ 220.000 Ρομά και ίντι κανατϊκθκαν ςτο Ολοκαφτωμα, δθλαδι το 25-50% του ευρωπαϊκοφ τουσ πλθκυςμοφ.
• 3 εκατομμφρια Πολωνοί Εβραίοι και 2 εκατομμφρια Πολωνοί μθ Εβραίοι) • 330.000-1,2 εκατομμφρια ζρβοι, που δολοφονικθκαν από Κροάτεσ Ναηί
• 200.000 άτομα με ειδικζσ ανάγκεσ • 80.000 Μαςόνοι • 15.000 ομοφυλόφιλοι
• 2.500-5.000 Μάρτυρεσ του Ιεχωβά • 5-6 εκατομμφρια λάβοι πολίτεσ • 2,5-4 εκατομμφρια οβιετικοί αιχμάλωτοι πολζμου • 100.000 Κομμουνιςτζσ και άλλοι πολιτικοί αντιφρονοφντεσ Θ αφίςα λζει πωσ ζνασ ανάπθροσ κοςτίηει 60.000 μάρκα. «φντροφε, αυτά είναι και δικά ου χριματα»
Εξαιτίασ των φυλετικϊν πεποικιςεων των ναηιςτϊν ότι οι μθ-Άριοι λαοί και ιδιαίτερα οι Εβραίοι απειλοφςαν τθν «κακαρότθτα του γερμανικοφ λαοφ».
τισ 20 Λανουαρίου του 1942 το Σρίτο Ράιχ αποφάςιςε τθν «Σελικι Λφςθ» για το «εβραϊκό πρόβλθμα», δθλαδι τθν εξόντωςι τουσ μζςω καταναγκαςτικισ εργαςίασ «που κα προκαλοφςε τον κάνατό τουσ από φυςικζσ αιτίεσ». Ζτςι δθμιουργικθκαν τα ςτρατόπεδα εξολόκρευςθσ. Για να εφαρμοςτεί αυτι θ απόφαςθ, οι Εβραίοι αναηθτικθκαν, διαχωρίςτθκαν, εκτοπίςτθκαν με τρζνα ςτα ςτρατόπεδα ςυγκζντρωςθσ και δολοφονικθκαν. Θ επιχείρθςθ μεταφοράσ των Εβραίων ςτα ςτρατόπεδα εξολόκρευςθσ ονομάςτθκε «Επιχείρθςθ Ράινχαρντ».
Για τθν επίτευξθ του ναηιςτικοφ ςτόχου υιοκετικθκαν οι πλζον απάνκρωποι και ςκλθροί τρόποι. Εκτόσ από τθν καταναγκαςτικι εργαςία μαηικοί κάνατοι επιτεφχκθκαν ςε πολλά ςτρατόπεδα με τθ χριςθ των καλάμων αερίων και τθ χριςθ κφρια μονοξειδίου του άνκρακα αλλά και του κυανιοφχου αερίου Κυκλϊνασ Β (Zyklon B).
Επιςτρατεφκθκαν τόςο ειδικευμζνοι «επιςτιμονεσ» όςο και ολόκλθρθ θ τεχνογνωςία που διζκετε και επικυμοφςε να βελτιϊςει το Γ' Ράιχ. Ζγιναν πειράματα ιατρικά , αντοχισ ςτο ψφχοσ, εγχειριςεισ χωρίσ αναιςκθτικό. Αργότερα για λόγουσ οικονομικοφσ υιοκετικθκε θ απανκράκωςθ των δολοφονθμζνων ςτα κρεματόρια.
Αμζςωσ μετά το Ολοκαφτωμα εμφανίηεται θ δικονομικι ζννοια του εγκλιματοσ κατά τθσ ανκρωπότθτασ.
Μερικοί από τουσ πιο υψθλόβακμουσ Ναηί δικάςτθκαν ςτθ Δίκθ τθσ Νυρεμβζργθσ, όπου προιδρευαν δικαςτζσ των υμμάχων και ιταν το πρϊτο διεκνζσ δικαςτιριο εγκλθματιϊν πολζμου.
τισ 27 Λανουαρίου τιμοφμε εκείνουσ που φονεφκθκαν χωρίσ να ζχουν οφτε τθν τφχθ ενόσ τάφου ςτθ γθ, αλλά και εκείνουσ τουσ λίγουσ που επζηθςαν τθσ ναηιςτικισ βαρβαρότθτασ. Σα δεινά τουσ ςυνεχίςτθκαν για χρόνια μετά τθν απελευκζρωςι τουσ από τα ςτρατόπεδα. Όμωσ το Ολοκαφτωμα δεν αφορά μόνον του Εβραίουσ, αφορά όλθ τθν ανκρωπότθτα. Θ βαριά ςκιά του ςκεπάηει τον ανκρϊπινο πολιτιςμό. Οι ςτάχτεσ των κρεματορίων είναι θ ςτάχτεσ του πολιτιςμοφ μασ. Σο Ολοκαφτωμα είναι θ μαφρθ τρφπα του ανκρϊπινου πολιτιςμοφ.
Οφείλουμε, όμωσ, όλοι, να ςκεφτοφμε καλά και το μονοπάτι που οδιγθςε ςτο Ολοκαφτωμα. Ο καπνόσ των κρεματορίων ιταν θ κατάλθξθ μιασ πορείασ που άρχιςε με λόγια. Λόγια που ξεχϊριηαν τουσ ανκρϊπουσ, που ςτιγμάτιηαν εκείνουσ που δεν ανικαν ςτθν πλειοψθφία, που ηθτοφςαν από απλοφσ πολίτεσ να περιφρονοφν, να φτφνουν και να προκαλοφν δεινά ςε ςυνανκρϊπουσ τουσ, γιατί αυτοί οι ςυνάνκρωποι δεν ιταν άνκρωποι αλλά «παράςιτα» ι «αντικοινωνικά» ςτοιχεία που μόλυναν τθν υγιι κοινωνία. Λόγια που ξεκίνθςαν ωσ απόψεισ κάποιων ακραίων, αλλά που ζςπειραν το ςπόρο που κάρπιςε όταν θ οικονομικι κρίςθ τςάκιςε τθν κοινωνία και γζμιςε απόγνωςθ τουσ ανκρϊπουσ.
Ποια θ τφχθ των Εβραίων τθσ Ελλάδασ;
τθ χϊρα μασ αφανίςτθκαν ςχεδόν ολοςχερϊσ οι ελλθνικζσ εβραϊκζσ κοινότθτεσ ςτθ Κεςςαλονίκθ και τα Γιάννενα, όμωσ διαςϊκθκαν όλοι οι Ζλλθνεσ Εβραίοι ςτθ Ηάκυνκο, πολλοί ςτθν Κατερίνθ, ςτον Βόλο ι ςτθν Ακινα. Κάποιοι διζφυγαν, άλλοι ζςμιξαν με τουσ αντάρτεσ, κάποιοι κρφφτθκαν χάρθ ςτθν αλλθλεγγφθ και τθ ςυμπαράςταςθ των ςυμπολιτϊν τουσ, άλλοι προδόκθκαν από αυτοφσ. Όμωσ ο κανόνασ ςε όλθ τθ Ελλάδα ιταν ο βίαιοσ ξεριηωμόσ, θ εκτόπιςθ ςτα ςτρατόπεδα του Γ’ Ράιχ και θ εξόντωςθ των Ελλινων Εβραίων. Περιςςότεροι από 75.000 Ζλλθνεσ Εβραίοι ηοφςαν ςτθν Ελλάδα πριν από τον πόλεμο. Όταν θ Ελλάδα απελευκερϊκθκε, λιγότεροι από 11.000 είχαν επιηιςει.
Οι Εβραίοι τθσ Θεςςαλονίκθσ
Θ Θεςςαλονίκθ είχε προπολεμικά μια από τισ πιο ακμαίεσ εβραϊκζσ κοινότθτεσ τθσ Ελλάδασ. τθν πόλθ υπιρχε εβραϊκι κοινότθτα ιδθ από τθν ίδρυςι τθσ.
Θ εβραϊκι κοινότθτα τθσ Κεςςαλονίκθσ διαμορφϊκθκε οριςτικά ωσ αποτζλεςμα τθσ μαηικισ εγκατάςταςθσ Εβραίων που είχαν εκδιωχκεί από τθν Ιςπανία το 1492.
Ο Εβραϊςμόσ τθσ Κεςςαλονίκθσ κα γνωρίςει μεγάλθ ακμι μζχρι τον 17ο αιϊνα και ςτθ ςυνζχεια ανακάμπτει τον 19ο αιϊνα. Σθν εποχι αυτι θ Κεςςαλονίκθ είναι μία πολυεκνικι πόλθ, όμωσ θ δθμογραφικι και οικονομικι υπεροχι τθσ εβραϊκισ τθσ Κοινότθτασ κα αποτελεί μία από τισ πιο αξιοςθμείωτεσ ιδιαιτερότθτεσ τθσ. το τζλοσ, του 19ου αιϊνα, οι Εβραίοι τθσ Κεςςαλονίκθσ ξεπερνοφν τισ 70.000 ψυχζσ, αποτελϊντασ το μιςό του ςυνολικοφ πλθκυςμοφ τθσ πόλθσ. Θ Εβραϊκι κοινότθτα διακζτει δικά τθσ φιλανκρωπικά ιδρφματα, ςχολεία και νοςοκομείο. Θ πρϊτθ εφθμερίδα που κα κυκλοφοριςει ςτθν πόλθ το 1864, θ El Lunar, είναι εβραϊκθ.
Θ πρϊτθ ςοςιαλιςτικι εργατικι ομοςπονδία, θ Φεντεραςιόν, κα ιδρυκεί ςτθν πόλθ από τον Αβραάμ Μπεναρόγια το 1909.
Σο 1912 θ Θεςςαλονίκθ γίνεται ελλθνικι. Ο Βαςιλιάσ Γεϊργιοσ Α' υπόςχεται πλιρθ ιςοτιμία των Εβραίων ςτα πλαίςια των νόμων. Ζτςι αρχίηει θ ζνταξθ των Εβραίων ςτο ελλθνικό κράτοσ.
Οι εβραϊκζσ ςυνοικίεσ ςτο κζντρο τθσ Κεςςαλονίκθσ πριν τθν πυρκαγιά του 1917
Ωσ τθ δεφτερθ δεκαετία του 20οφ αιϊνα, οι Εβραίοι αποτελοφςαν τθ μεγαλφτερθ πλθκυςμιακι ομάδα ςτθν πόλθ. Όμωσ θ πυρκαγιά του 1917 ιταν ζνα τρομερό πλιγμα. Θ Κοινότθτα δεν μπόρεςε να ςυνζλκει ξανά, κακϊσ 53.737 Εβραίοι ζμειναν άςτεγοι
Σο 1940 θ Κοινότθτα αρικμεί πάνω από 50.000 ψυχζσ, που κατοικοφν ςε αυτζσ τισ περιοχζσ τθσ πόλθσ.
Κατά τθ Γερμανικι Κατοχι απαγορεφεται θ είςοδοσ των Εβραίων ςε καφενεία, ηαχαροπλαςτεία κ.λπ., επιτάςςεται το νοςοκομείο Χιρσ και πολλά εβραϊκά ςπίτια, φυλακίηονται τα μζλθ του κοινοτικοφ υμβουλίου. Οι Εβραίοι τθσ πόλθσ αναγκάηονται να φοροφν το κίτρινο αςτζρι και να ηουν ςτα γκζτο.
τισ 11.7.1942 οι άνδρεσ Εβραίοι θλικίασ 18 - 45 ετϊν διατάηονται να παρουςιαςτοφν ςτθν πλατεία Ελευκερίασ. Εκεί αφοφ υφίςτανται απερίγραπτα μαρτφρια καταγράφονται και οδθγοφνται ςε καταναγκαςτικά ζργα.
τισ 6 Μαρτίου 1943 απαγορεφεται θ ζξοδοσ των Εβραίων από τα γκζτο, ενϊ ςτο ςυνοικιςμό του Βαρϊνου Χιρσ ςτινεται το ςκθνικό για τθν τελευταία πράξθ τθσ τραγωδίασ.
τισ 15 Μαρτίου 1943 αναχωρεί ο πρϊτοσ ςυρμόσ με προοριςμό τα ςτρατόπεδα του κανάτου Aουςβιτσ και Μπιρκενάου. Διαδοχικζσ αποςτολζσ που αναχωροφν θ μια μετά τθν άλλθ κα μεταφζρουν ςε λίγεσ εβδομάδεσ τουσ Ζλλθνεσ Εβραίουσ τθσ Κεςςαλονίκθσ ςτοιβαγμζνουσ ςε βαγόνια, που προορίηονταν για ηϊα, ςτον τόπο τθσ εξόντωςθσ.
Από τουσ 46.091 Κεςςαλονικείσ Ζλλθνεσ Εβραίουσ, που μεταφζρκθκαν ςτα ςτρατόπεδα ςυγκζντρωςθσ, επζςτρεψαν μόνο 1950, δθλαδι ζνα ποςοςτό 4% περίπου. Γιατί όπωσ ζγραψε ο επιηιςασ του Άουςβιτσ, Πρίμο Λζβι : «Κανείσ δεν ζπρεπε να βγει από εδϊ, κανείσ που κα μποροφςε να φζρει ςτον κόςμο μαηί με το χαραγμζνο ςτθ ςάρκα του νοφμερο τθ δυςοίωνθ είδθςθ του τι κατάφερε να κάνει ο άνκρωποσ ςτον άνκρωπο ςτο Άουςβιτσ».
Κατερίνα Προκοπίου
Μαουτχάουηεν Άςμα αςμάτων Σι ωραία που είν’ θ αγάπθ μου με το κακθμερνό τθσ φόρεμα κι ζνα χτενάκι ςτα μαλλιά. Κανείσ δεν ιξερε πωσ είναι τόςο ωραία. Κοπζλεσ του Άουςβιτσ, του Νταχάου κοπζλεσ, μθν είδατε τθν αγάπθ μου; Σθν είδαμε ςε μακρινό ταξίδι, δεν είχε πια το φόρεμά τθσ οφτε χτενάκι ςτα μαλλιά. Κοπζλεσ του Μαουτχάουηεν, κοπζλεσ του Μπζλςεν, μθν είδατε τθν αγάπθ μου; Σθν είδαμε ςτθν παγερι πλατεία μ’ ζνα αρικμό ςτο άςπρο τθσ το χζρι, με κίτρινο άςτρο ςτθν καρδιά.
Θ διδαςκαλία του Ολοκαυτϊματοσ
Tο Ολοκαφτωμα είναι ζνα ιςτορικό γεγονόσ που ζχει επθρεάςει καταλυτικά το παρόν των ςφγχρονων κοινωνιϊν και θ μνιμθ των ςτρατοπζδων ςυγκζντρωςθσ δεν αποτελεί μια εβραϊκι μνιμθ, αλλά ζχει οικουμενικό χαρακτιρα και αφορά όλον τον δθμοκρατικό κόςμο, κακϊσ ανάγεται ςε ςυμβολικι μνιμθ ενάντια ςτθν προκατάλθψθ, τθν ξενοφοβία και τον ρατςιςμό. Θ εκπαιδευτικι προςζγγιςθ του Ολοκαυτϊματοσ μπορεί να βοθκιςει τουσ νζουσ να αντιλθφκοφν ποφ μπορεί να οδθγιςουν φαινόμενα, όπωσ ο ρατςιςμόσ και θ μιςαλλοδοξία και ταυτόχρονα να διαμορφϊςουν ςτάςεισ αντίςταςθσ απζναντι ςε αυτά με ςτόχο τθ δθμιουργία μιασ ανεκτικισ κοινωνίασ, ικανισ να ςυνδιαλζγεται και να ςυνυπάρχει με το διαφορετικό, ϊςτε να αποφευχκεί ζνα νζο Ολοκαφτωμα.
Φζτοσ για πρϊτθ φορά, ακολουκϊντασ τισ από το 2000 οδθγίεσ του υμβουλίου τθσ Ευρϊπθσ και τθσ 20θσ υνόδου των υπουργϊν Παιδείασ των κρατϊν – μελϊν για τθν ενθμζρωςθ των νζων ςχετικά με το Ολοκαφτωμα και τισ ςυνζπειζσ του για όλθ τθν ανκρωπότθτα, πραγματοποιιςαμε τθ διδαςκαλία του Ολοκαυτϊματοσ ςτο μάκθμα τθσ Λογοτεχνίασ • προςεγγίηοντασ το Θμερολόγιο τθσ Άννασ Φρανκ και • αναηθτϊντασ τα ίχνθ του εβραϊκοφ ςυνοικιςμοφ 151 ςτθ γειτονιά του ςχολείου μασ
Ο Εβραϊκόσ ςυνοικιςμόσ 151 https://www.youtube.com/watch?v=fwtwJUxJ3yQ&fbclid=IwAR0bO45oKoS5DEj7a5MUhXFr3rApto4_d6mwW8V0QW4x3X1hgJfDpc1-jA
Σο επίκεντρό του ιταν θ ςυμβολι των ςθμερινϊν οδϊν Παπαναςταςίου και Κλεάνκουσ
προσ τα βόρεια ζφτανε μζχρι τθν Πάπάφθ και νότια μζχρι τθν Κων/πόλεωσ. Ανατολικά μζχρι τθν Μπότςαρθ. Ιταν ο μεγαλφτεροσ ςυνοικιςμόσ πυροπακϊν, με 7.000 περίπου κατοίκουσ.
φμφωνα με τον Θλία Πετρόπουλο, ςε άρκρο του ςτο Περιοδικό χολιαςτισ, τεφχοσ 67, Μάιοσ 1988
φμφωνα με τον Θλία Πετρόπουλο, ςε άρκρο του ςτο Περιοδικό χολιαςτισ, τεφχοσ 67, Μάιοσ 1988 «τα ςπιτάκια του 151 ιςαν ομοιόμορφα. Χτιςμζνα με ελαφρά υλικά. Σο κακζνα τουσ είχε δφο δωμάτια και κουηίνα. Οι ςτζγεσ με τετράγωνεσ πλάκεσ από αμιαντοτςιμζντο, τοποκετθμζνεσ διαγωνίωσ. Οι κάτοικοι του 151 ιταν εξίςου φτωχοί με τουσ πρόςφυγζσ μασ τθσ Κάτω Σοφμπασ.
Ο ςυνοικιςμόσ 151 ιταν κάπου τρία μζτρα πιο ψθλά από το ανατολικό πεηοδρόμιο τθσ λεωφόρου Ακθνϊν (νυν Παπαναςταςίου), που ζμοιαηε ςαν όχκθ.
τθν Κατοχι μετατράπθκε από τουσ Γερμανοφσ ςε γκζτο. Σο γκζτο είναι μία περιοχι όπου άνκρωποι ςυγκεκριμζνθσ εκνικότθτασ ι κρθςκείασ ηουν ομαδικά, ςε υποχρεωτικι απομόνωςθ.
Ο Θλίασ Πετρόπουλοσ, ςτο ίδιο άρκρο, αναφζρει πϊσ οι Γερμανοί ςτισ γωνίεσ, όπου τελείωνε κάκε γκζτο, ζβαφαν με κίτρινθ μπογιά μιαν επιφάνεια περίπου ενόσ τετραγωνικοφ μζτρου. Πάνω ςε αυτό το κίτρινο φόντο ςχεδίαηαν το αςτζρι του Δαβίδ.
υγκεκριμζνα για το γκζτο του 151 μασ πλθροφορεί ότι οι Γερμανοί είχαν μπιξει γφρω γφρω από τον ςυνοικιςμό 151 κάτι παςάλουσ με τθν απειλθτικι επιγραφι « ΑΠΑΓΟΡΕΤΕΣΑΙ Θ ΔΙΟΔΟ – ΟΙ ΕΙΕΡΧΟΜΕΝΟΙ ΕΙ ΣΟΝ ΤΝΟΙΚΙΜΟΝ ΘΑ ΣΤΦΕΚΙΗΟΝΣΑΙ ΕΠΙ ΣΟΠΟΤ»
Tο Ιπποκράτειο Νοςοκομείο, χτιςμζνο το 1907 από τθν Εβραϊκι Κοινότθτα με τθ ςυνδρομι τθσ Βαρϊνθσ Κλάρασ ντε Χιρσ
Θ ανζγερςθ του Λπποκράτειου Νοςοκομείου άρχιςε το 1904 (αρχικι ονομαςία Νοςοκομείο Χιρσ, αργότερα Λαϊκό και τζλοσ Λπποκράτειο) με ςχζδια του Λταλοφ αρχιτζκτονα Πιζρο Αριγκόνι.
Θ βαρόνθ Χιρσ διζκεςε 200.000 χρυςά φράγκα για το νοςοκομείο, το οποίο εγκαινιάςτθκε το 1908.
χολι Καηζσ Παπαναςταςίου και 28θσ Οκτωβρίου. Δθμοτικό ςχολείο τθσ Ιςραθλιτικισ Κοινότθτασ για τουσ μακθτζσ του παρακείμενου υνοικιςμοφ 151. Ζλαβε το όνομά του προσ τιμι του προζδρου τθσ Κοινότθτασ Λακϊβ Καηζσ.
Σο ςχολείο εξϊςτθκε το 1942 για να ςτεγαςτεί το Δθμοτικό Βρεφοκομείο Άγιοσ τυλιανόσ, το οποίο παραμζνει εκεί ζκτοτε.
Μακθτζσ τθσ χολισ Καηζσ 1928
Οικόπεδο το οποίο δϊρθςε θ Λςραθλιτικι Κοινότθτα Κεςςαλονίκθσ ςτθ μνιμθ 12.000 εβραιόπουλων Θεςςαλονίκθσ που εξοντϊκθκαν το 1943 από τουσ Ναηί. το οικόπεδο αυτό χτίςτθκε το 16ο και 83ο Δθμοτικό ςχολείο.
Πλατεία Εβραίων Μαρτφρων Σο 1986 ο Διμοσ Κεςςαλονίκθσ αφιζρωςε τθν πλατεία που βρίςκεται επί τθσ οδοφ Παπαναςταςίου μεταξφ των οδϊν Πριάμου και Μ. Μθτςάκθ ςτθ μνιμθ των κυμάτων του Ολοκαυτϊματοσ.
τισ 8 Λουνίου του 2007 πραγματοποιικθκαν από τον Διμο Κεςςαλονίκθσ τα αποκαλυπτιρια τθσ προτομισ του υνταγματάρχθ Μαρδοχαίου Φριηι ςτο πάρκο μπροςτά από το Νοςοκομείο Χιρσ, νυν Λπποκράτειο.
Ο Μαρδοχαίοσ Φριηισ (1 Λανουαρίου 1893 - 5 Δεκεμβρίου 1940) ιταν Ελλθνοεβραίοσ αξιωματικόσ, που ςκοτϊκθκε πολεμϊντασ ςτον ελλθνοϊταλικό πόλεμο το 1940
Θ κλινικι Πιγχάσ κτίςτθκε το 1947 από τθν Εβραϊκι Κοινότθτα τθσ Κεςςαλονίκθσ και λειτοφργθςε το 1948. ιταν το μοντζρνο οίκθμα του Μπικοφρ Χολίμ, του μοναδικοφ φορζα ιατροφαρμακευτικισ περίκαλψθσ των εβραίων τθσ πόλθσ μετά το Ολοκαφτωμα. Μεταπολεμικά ςτζγαςε και το Νθπιαγωγείο τθσ Λςραθλιτικισ Κοινότθτασ Κεςςαλονίκθσ. ε αυτό πιγαιναν όλα τα παιδιά των Εβραίων τθσ πόλθσ μασ.
Αργότερα κατεδαφίςτθκε για τθν διάνοιξθ τθσ οδοφ Κ. Καραμανλι (όπωσ ζλεγαν... το πιρε ο δρόμοσ). Σα αρχεία και τα κειμιλιά του ςχεδόν όλα πετάχτθκαν. Επιβιϊνει μόνο μζροσ τθσ επιγραφισ του ςτο Εβραϊκό Μουςείο Κεςςαλονίκθσ.
Θ υναγωγι Μπεκ Ελ του ςυνοικιςμοφ 151
Σα γκζτο
Σο γκζτο του 151
Primavera en Salonico Άνοιξθ ςτθ αλονίκθ
https://www .youtube.co m/watch?ti me_continue =58&v=504q 8SE2YmA&fe ature=emb_l ogo