ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ

ΔΗ΢ΑΓΩΓΖ ΢ΣΖΝ ΚΟΗΝΩΝΗΟΛΟΓΗΑ

ΚΩ΢ΣΑ΢ ΘΔΡΗΑΝΟ΢ ΚΑΣΔΡΗΝΑ ΠΡΟΚΟΠΗΟΤ (katproko)

ΤΠΑΡΥΔΗ Ζ ΚΟΗΝΩΝΗΑ ΜΔ ΣΟΤ΢ ΚΑΝΟΝΔ΢ ΣΖ΢ ΠΟΤ ΠΡΔΠΔΗ ΝΑ ΔΦΑΡΜΟ΢ΔΗ Ο ΑΝΘΡΩΠΟ΢. ΑΤΣΟΗ ΟΜΩ΢ ΣΟΝ ΚΑΣΑΠΗΔΕΟΤΝ ΚΑΗ ΒΑ΢ΗΚΑ ΚΑΣΑΠΗΔΕΟΤΝ ΣΑ ΔΝ΢ΣΗΚΣΑ ΣΟΤ. Π.Υ. ΢Δ ΚΑΠΟΗΟΝ ΑΡΔ΢ΔΗ ΜΗΑ ΓΤΝΑΗΚΑ, ΑΛΛΑ ΟΗ ΠΔΡΗ΢ΣΑ΢ΔΗ΢ ΜΠΟΡΔΗ ΝΑ ΣΟΝ ΔΜΠΟΓΗΕΟΤΝ ΝΑ ΔΚΓΖΛΩ΢ΔΗ ΣΟΝ ΔΡΩΣΑ ΣΟΤ. ΣΟΣΔ ΣΟΝ ΚΑΣΑΠΗΔΕΔΗ ΢ΣΟ Α΢ΤΝΔΗΓΖΣΟ ΣΟΤ. ΑΤΣΖ Ζ ΠΗΔ΢Ζ ΔΠΖΡΔΑΕΔΗ ΣΖ ΢ΤΜΠΔΡΗΦΟΡΑ ΣΟΤ.

ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ Βλαδίμηοξπ Ίλιηπ Λέμιμ (1870 – 1924) Σμ πναγμαηηθό ημο όκμμα ήηακ Βιαδίμενμξ Ίιηηξ Οοιηάκμθ θαη είκαη μ ζεμακηηθόηενμξ θμμμμοκηζηήξ εγέηεξ όιςκ ηςκ επμπώκ. Ακαζεώνεζε ημκ μανληζμό ζημ όηη ε ζμζηαιηζηηθή επακάζηαζε μπμνεί κα πναγμαημπμηεζεί θαη ζε μηα με βημμεπακηθά ακαπηογμέκε πώνα. Σμκ 20μ αηώκα, μη ακαπηογμέκεξ θαπηηαιηζηηθέξ πώνεξ είπακ μπεη ζημ ζηάδημ ημο Ζμπενηαιηζμμύ, εθμεηαιιεύμκηακ ηηξ ιηγόηενμ ακαπηογμέκεξ (θζεκό ενγαηηθό δοκαμηθό, πνώηεξ ύιεξ θηι.). Ε Ρςζία ήηακ μηα ηέημηα πενίηπςζε ιηγόηενμ ακαπηογμέκεξ πώναξ με έκα πμιηηηθά ακειεύζενμ θαζεζηώξ (ηζάνμξ) θαη γηα αοηό απμηειμύζε «αδύκαμμ θνίθμ» ζηεκ ημπενηαιηζηηθή αιοζίδα, όπμο μπμνμύζε κα λεζπάζεη ε επακάζηαζε. Γμίλ Νηροκέμ (1858 – 1917) Έκαξ από ημοξ ζεμειηςηέξ ηεξ θμηκςκημιμγίαξ. Γπεζήμακε όηη ηα θμηκςκηθά θαηκόμεκα μθείιμκηαη ζε άιια θμηκςκηθά θαηκόμεκα θαη όπη ζε βημιμγηθά ή ροπμιηθά αίηηα. Αθόμε θαη ε αοημθημκία δεκ είκαη αημμηθό ροπμιμγηθό θαηκόμεκμ, αιιά μθείιεηαη ζε θμηκςκηθέξ αηηίεξ. Πμιιμί βηώκμοκ αδηέλμδα, αιιά δεκ αοημθημκμύκ όιμη. ΢ε ζογθεθνημέκεξ πενηζηάζεηξ ε ζπέζε ημο αηόμμο με ηεκ θμηκςκηθή δμμή είκαη αοηή πμο πνμθαιεί ηεκ αοημθημκία. ΋νηζε ηεκ ακμμία ςξ θαηάζηαζε αζηάζεηαξ ζημοξ θμηκςκηθμύξ θακόκεξ θαη ηηξ αλίεξ, ηεκ μπμία πνμθαιεί ε θμηκςκηθή μεηαβμιή. Σίγκμξρμη Φοόιμη (1856 – 1939) Θεμειηςηήξ ηεξ ροπακάιοζεξ. Τπμζηήνηλε όηη ε ροπή πςνίδεηαη ζε ζοκεηδεηό θαη αζοκείδεημ, ημ μπμίμ επενεάδεη ηεκ ακζνώπηκε ζομπενηθμνά. ΢ημ αζοκείδεημ μη άκζνςπμη απςζμύκ όιεξ ηηξ επηζομίεξ ημοξ πμο δεκ μπμνμύκ κα πναγμαημπμηεζμύκ. Ε πνμζςπηθόηεηα (Γγώ) ημο ακζνώπμο δηαμμνθώκεηαη από ηεκ επίδναζε δύμ παναγόκηςκ: ημο Τπενεγώ πμο είκαη μη επηηαγέξ θαη μη απαγμνεύζεηξ ηεξ θμηκςκίαξ θαη ημο Γθείκμ πμο είκαη ηα έκζηηθηα θαη μη επηζομίεξ ημο αηόμμο. Σμ 1910 πμο πναγμαημπμηείηαη ε θακηαζηηθή ζοκάκηεζε ηεξ ηζημνίαξ μαξ, μ Φνόηκη δεκ είπε δηαμμνθώζεη αθόμε ηε ζεςνία ημο θαη είπε αζπμιεζεί μόκμ με ηε θύζε ηςκ μκείνςκ.

Μαν Βέμπεο (1864 – 1920). Έκαξ από ημοξ ζεμειηςηέξ ηεξ Ημηκςκημιμγίαξ. Ο Weber οπμζηήνηδε όηη ζθμπόξ ηεξ Ημηκςκημιμγίαξ είκαη ε «θαηακόεζε» ηεξ θμηκςκηθήξ δνάζεξ, ε θαηακόεζε δειαδή ημο πώξ μη δνώκηεξ ακηηιαμβάκμκηαη ηεκ θμηκςκηθή πναγμαηηθόηεηα, πώξ ηε κμεμαημδμημύκ, πμηεξ αλίεξ ημοξ θαηεοζύκμοκ θαη πώξ ηειηθά δνμοκ, γηα κα επηηύπμοκ ημοξ ζηόπμοξ ημοξ. Έκα από ηα ενγαιεία πμο δεμημύνγεζε ήηακ αοηό ημο «ηδεαημύ ηύπμο» ή «ηδεόηοπμο». Οη ηδεόηοπμη δεκ θαηαζθεοάδμκηαη με βάζε ημκ μέζμ όνμ, ηε ζοκεζηζμέκε ζομπενηθμνά, ημκ μέζμ άκζνςπμ θηι. Πμιιμί ζογπέμοκ ημκ ηδεόηοπμ με αοηέξ ηηξ έκκμηεξ θαη θαηεγμνίεξ, αιιά δεκ είκαη ηίπμηε από αοηά. Ο ηδεόηοπμξ θαηαζθεοάδεηαη με ηεκ εζηίαζε ζηα ζημηπεία πμο παναθηκμύκ ηεκ θμηκςκηθή δνάζε ηςκ αηόμςκ πμο εκηάζζμκηαη ζε αοηόκ. Π.π. μ ηδεόηοπμξ ημο «αζημύ πνμθαπηηαιηζηηθμύ ηύπμο» θαηαζθεοάδεηαη με εζηίαζε ζημ βαζηθό θίκεηνμ ηεξ θμηκςκηθήξ ημο δνάζεξ, πμο είκαη ε δαπάκε ηςκ πνεμάηςκ ημο ζε ζημηπεία θμηκςκηθήξ επίδεηλεξ (δηαθόζμεζε θηενίςκ, ένγα ηέπκεξ θηι.) θαη όπη ζηεκ επακεπέκδοζε ζηεκ επηπείνεζε ημο. Ο «αζηόξ θαπηηαιηζηηθμύξ ηύπμο» δηαθνίκεηαη από ημκ πνμεγμύμεκμ ηδεόηοπμ ζημ όηη επεκδύεη ηα πνήμαηα ημο ζηεκ ακάπηολε ηεξ επηπείνεζεξ θαη πνμθνίκεη ηεκ δηεύνοκζε ηεξ επηπεηνεμαηηθόηεηαξ έκακηη ηεξ πμιοηειμύξ δηαβίςζεξ. Νηε Μπξρά (1868-1963)

Ήηακ μ πνώημξ Αθνμαμενηθακόξ πμο έιαβε, ημ 1895, δηδαθημνηθό από ημ Υάνβανκη με δηαηνηβή ζημ εμπόνημ ζθιάβςκ από ηεκ Αθνηθή. Θεςνμύζε όηη ε θμηκςκηθή ηάλε θαη ε θοιή είκαη μη βαζηθμί πανάγμκηεξ δηαζηνςμάηςζεξ θαη όηη ημ μεγάιμ πνόβιεμα ημο 20μο αηώκα ζα είκαη μ ναηζηζμόξ θαη μη θοιεηηθέξ ζογθνμύζεηξ.

Αύγξρζηξπ Κξμη (1798 - 1857) Γάιιμξ θηιόζμθμξ, γκςζηόξ ςξ ηδνοηήξ ηεξ θμηκςκημιμγίαξ θαη ημο ζεηηθηζμμύ. Σμκ 19μ αηώκα μη ζεηηθέξ επηζηήμεξ γκώνηδακ μεγάιε ακάπηολε θαη αοηό δεμημύνγεζε ζημοξ ακζνώπμοξ ηεκ πεπμίζεζε όηη μπμνμύκ αθόμε θαη ηα θμηκςκηθά πνμβιήμαηα (θηώπεηα, ακενγία, άζιηεξ ζοκζήθεξ δςήξ ζηηξ ακαπηοζζόμεκεξ βημμεπακηθέξ μεγαιμοπόιεηξ) κα επηιοζμύκ μέζς αοηώκ ηςκ επηζηεμώκ. ΢ημ θιίμα αοηό ακαπηύπζεθε θαη θονηάνπεζε μ ζεηηθηζμόξ. Θεηηθηζμόξ είκαη ε ακηίιερε όηη ε ένεοκα ηςκ θμηκςκηθώκ θαηκμμέκςκ ζα γίκεη επηζηήμε ακ ζηενηπζεί ζηηξ μεζόδμοξ ηςκ ζεηηθώκ επηζηεμώκ πνμθεημέκμο κα βνεζμύκ μη αηηίεξ ηςκ θμηκςκηθώκ πνμβιεμάηςκ θαη κα πνμηαζμύκ ιύζεηξ. Ο Ημκη θαηέιελε όηη ε ηζημνία ημο ακζνώπηκμο πκεύμαημξ μπμνεί κα πςνηζηεί ζε ηνία ζηάδηα. Ιε ημκ όνμ ζηάδημ, μ Ημκη εκκμεί ημκ ηνόπμ πμο ζθέπημκηαη μη άκζνςπμη γηα κα ενμεκεύζμοκ ημκ θόζμμ: Έηζη, δηέθνηκε ηνία ζηάδηα: α) ημ ζεμιμγηθό ζηάδημ ζημ μπμίμ μ άκζνςπμξ ενμεκεύεη ημκ θόζμμ ςξ ένγμ ζεμηήηςκ θαη δαημόκςκ β) ημ μεηαθοζηθό ζηάδημ όπμο μ άκζνςπμξ ενμεκεύεη ημκ θόζμμ με αθενεμέκεξ ηδέεξ όπςξ μ ζεόξ, ε θύζε θηι. γ) ημ ζεηηθό ζηάδημ όπμο μ άκζνςπμξ ενμεκεύεη ημκ θόζμμ με βάζε ηε ιμγηθή θαη ηεκ ένεοκα.

* «Σρμηαγέπ για ηιπ καηζαοόλεπ ηξρ μέλλξμηξπ» «ή οεηζέηεπ για ηιπ καηζαοόλεπ ηξρ μέλλξμηξπ». Ο Αύγμοζημξ Ημκη ζεςνείηαη μ εμπκεοζηήξ ημο όνμο Ημηκςκημιμγία θαη μ εμπκεοζηήξ ηεξ επηζηήμεξ αοηήξ. Ο Ιανλ δεκ έηνεθε ηδηαίηενε ζομπάζεηα γηα ημκ όνμ «θμηκςκημιμγία» μύηε γηα ημ ένγμ ημο Ημκη. ΢ηε δεύηενε γενμακηθή έθδμζε ημο Ηεθαιαίμο, μ Ιανλ πνμθεημέκμο κα εηνςκεοηεί ημ ένγμ ημο Ημκη ακαθένεη ηε θνάζε :

Κξιμωμική διαηοωμάηωζη Σα μέιε μηαξ θμηκςκίαξ δεκ είκαη ίζα μεηαλύ ημοξ, με ηεκ έκκμηα όηη δεκ θαηέπμοκ ημκ ίδημ πιμύημ, δεκ αζθμύκ ηα ίδηα επαγγέιμαηα, δεκ έπμοκ ηηξ ίδηεξ εοθαηνίεξ. Σμ θαηκόμεκμ ηεξ ακηζόηεηαξ ημ μκμμάδμομε θμηκςκηθή δηαζηνςμάηςζε. Γηα ημοξ μανληζηέξ (όπςξ μ Θέκηκ) ημ βαζηθό θνηηήνημ θμηκςκηθήξ δηαζηνςμάηςζεξ είκαη ε ηδημθηεζία ή όπη μέζςκ παναγςγήξ. Ιέζα παναγςγήξ είκαη ηα ενγμζηάζηα, ηα αγνμθηήμαηα, μη μεπακέξ πμο πνεηζμμπμημύκηαη ζηεκ παναγςγή θηι. ΢ημκ θαπηηαιηζμό, όια αοηά ακήθμοκ ζηεκ αζηηθή ηάλε. Οη ενγάηεξ δεκ θαηέπμοκ μέζα παναγςγήξ θαη ενγάδμκηαη γηα ημοξ θαπηηαιηζηέξ πνμθεημέκμο κα πάνμοκ μηζζό. Αοηέξ είκαη μη δύμ βαζηθέξ ηάλεηξ ηεξ θαπηηαιηζηηθήξ θμηκςκίαξ θαηά ημοξ μανληζηέξ: μη θαπηηαιηζηέξ θαη μη ενγάηεξ. Τπάνπμοκ, όμςξ, εκδηάμεζα ζηνώμαηα όπςξ μ θάημπμξ μηαξ μηθνήξ βημηεπκίαξ εκδομάηςκ. Αοηόξ πνμθακώξ δεκ είκαη θαπηηαιηζηήξ θαη δεκ ακήθεη ζηεκ αζηηθή ηάλε. Αιιά δεκ είκαη μύηε ενγάηεξ αθμύ έπεη ζηεκ θαημπή ημο μέζα παναγςγήξ. Γίκαη έκαξ «μηθνόξ αζηόξ» - μηθνμαζηόξ θαη ακήθεη ζηα μηθνμαζηηθά ζηνώμαηα. Γηα κα γίκμοκ θαηακμεηά ηα παναπάκς αξ παίλμομε έκα παηπκίδη. Αξ πνμζπαζήζμομε κα ημπμζεηήζμομε ζηεκ ποναμίδα ηα παναθάης:

Σναπεδίηεξ, βημμεπακηθόξ ενγάηεξ, οδναοιηθόξ πμο ενγάδεηαη με μηζζό, οδναοιηθόξ με δηθό ημο μαγαδί, θαζεγεηήξ μηζζςηόξ, θαζεγεηήξ ηδημθηήηεξ θνμκηηζηενίμο, μδεγόξ ζε ηαλί, μδεγόξ ηδημθηήηεξ ηαλί.

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΓΣ ΚΑΙ ΓΡΩΤΗΣΓΙΣ 1. Κα ακαγκςνίζεηε ημοξ ζεςνεηηθμύξ πμο ζομμεηέπμοκ ζημ θόμηθξ με βάζε ηεκ πιμθή ημο θόμηθ θαη ηςκ όζςκ ακαθένεη μ θαζέκαξ.

2. Κα ακαιύζεηε ηε θνάζε ημο Κηονθέμ: ............................................................................. ............................................................................. ............................................................................. ............................................................................. ............................................................................. ............................................................................. ............................................................................. ............................................................................. ............................................................................. ............................................................................. ............................................................................. ............................................................................. ............................................................................. ............................................................................. .

3. Πμημ βαζηθό θνηηήνημ γηα ηεκ θαηάηαλε ηςκ ακζνώπςκ ζε ηάλεηξ ζέηεη μ Θέκηκ;

................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................ .........................................................

4. Πμηα άιια θνηηήνηα πνμζζέηεη μ Βέμπεν θαη με πμημ ζθεπηηθό;

ΓΔΝ ΑΡΚΔΗ ΝΑ ΟΡΗ΢ΟΤΜΔ ΣΖΝ ΚΟΗΝΩΝΗΚΖ ΓΗΑ΢ΣΡΩΜΑΣΩ΢Ζ ΜΟΝΟ ΜΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΑ ΚΡΗΣΖΡΗΑ, ΓΖΛΑΓΖ ΜΔ ΣΟ ΚΡΗΣΖΡΗΟ ΣΖ΢ ΗΓΗΟΚΣΖ΢ΗΑ΢ ΣΩΝ ΜΔ΢ΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΖ΢................................. ........................................................................ ........................................................................

5. Γηαηί μ Κηε Ιπμοά πνμζζέηεη ηε θοιή ζηεκ θμηκςκηθή δηαζηνςμάηςζε; .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. ..................................................................................

6. Πμηα είκαη ε θαζμνηζηηθή δηαθμνά ημο ηνόπμο με ημκ μπμίμ ακηηιαμβάκεηαη ηεκ Ημηκςκημιμγία μ Κηονθέμ από ημκ ηνόπμ πμο ηεκ ακηηιαμβάκεηαη μ Βέμπεν; .................................................................................... .................................................................................... .................................................................................... ................................................................................... .................................................................................... .................................................................................... .................................................................................... ................................................................................... .................................................................................... .................................................................................... .................................................................................... ...................................................................................

7. Τπάνπεη ε θμηκςκία ςξ αθενεμέκε έκκμηα θαηά ημκ Θέκηκ;

ΣΗ ΠΑΔΗ ΝΑ ΠΔΗ ΚΟΗΝΩΝΗΑ;

................................................. ................................................. ................................................. ................................................. ................................................. ..............................................

8. Πμηα είκαη ε άπμρε ημο Φνόηκη γηα ηε δηαμόνθςζε ηεξ πνμζςπηθόηεηαξ ημο αηόμμο;

................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................ ...........................................................

9. ΢ύμθςκα με ημκ Κηε Ιπμοά:

μη θοιεηηθέξ ακηζόηεηεξ είκαη ελίζμο ηζπονέξ με ηεκ ακηζόηεηα ηςκ θμηκςκηθώκ ηάλεςκ, ηεκ ηαληθή ακηζόηεηα.

Σα δύμ αοηά είδε ακηζόηεηαξ δεκ είκαη ακελάνηεηα. ΢ηεκ πναγμαηηθόηεηα ζομπιέθμκηαη. Ε επόμεκε δναζηενηόηεηα ζα ζαξ βμεζήζεη κα θαηαιάβεηε ημ πώξ:

Έπμομε έκα παηδί από ηεκ Γιιάδα πμο ακαδεηά θίιμ/ -ε από ημ ελςηενηθό γηα αιιειμγναθία πνμθεημέκμο κα ελαζθήζεη ηα αγγιηθά ημο θαη πανάιιεια κα έπεη θάπμημκ/ -α πμο ζα μπμνμύζε κα επηζθεθηεί ηε πώνα ημο θαη αοηόξ/ -ε ηε δηθή ημο. Βάιηε ζηεκ πενημπή (+) όζμοξ θαη όζεξ οπάνπεη ζεηηθή δηάζεζε γηα αιιειμγναθία θαη ζηεκ πενημπή (–) όζμοξ θαη όζεξ οπάνπεη ανκεηηθή:

Παηδί από Αιβακία, Γθάκα, ΕΠΑ, Γαιιία, Γεςνγία, Οοθνακία, Αγγιία, Ιμιδαβία, Γενμακία, Γιβεηία, Κηγενία, Παθηζηάκ, Ιπαγθιακηέξ.

Αθμύ ζομπιενώζεηε ημ γνάμμα, ζπμιηάζηε ακ μη πώνεξ με (+) θαη μη πώνεξ με (–) είκαη πημ πιμύζηεξ ή πημ θηςπέξ από ηεκ Γιιάδα.

- Ιε βάζε ημ απμηέιεζμα θαη ημ ζπμιηαζμό ζαξ ζθεθηείηε ακ οπάνπεη «λεκμθμβία» ή «θηςπμθμβία», δειαδή ακ έπμομε ανκεηηθή δηάζεζε γηα ημοξ «λέκμοξ» γεκηθά ή γηα ημοξ «θηςπμύξ λέκμοξ»; - Κα δείηε ηεκ ηαηκία «Ο πνίγθηπαξ ηεξ Δαμμύκηα» με ημκ Έκηη Ιένθη.