OSSKPSS
COĞRAFYA ÜLKELER COĞRAFYASI KOMŞULARIMIZ
•
Petrol ve doğalgaz rezervleri bakımından dünyanın zengin ülkeleri arasında yer alır. Ancak teknoloji yetersizliği ve pazarlama so runları nedeniyle petrol ve doğalgazdan ye terince yararlanılamaz.
•
Gelişmiş bir ulaşım sistemine sahiptir.
•
Dış ticaretinin büyük bir bölümünü BDT ile yapar.
Türkiye ile ilişkileri bağımsızlığını kazandıktan sonra büyük gelişme göstermiştir. iki ülke arasında Azerbaycan petrolünün dünya pazarlarına taşınması için Bakü - Ceyhan boru hattı projesi yapılmıştır.
Harita - 1 1) KAFKAS ÜLKELERİ
b) GÜRCİSTAN
a) AZERBAYCAN
Konumu: Kafkas ülkeleri arasında Karadeniz'e kıyısı olan tek ülkedir. Güneybatı'da Türkiye güneyde Ermenistan, doğuda Azerbaycan, ku zeyde Rusya ile komşudur.
Konumu: Kafkasya'nın güneyinde yer alır. Türkiye ile Orta Asya Türk Cumhuriyetleri arasında jeopolitik bir öneme sahiptir. Yerşekilleri: -
-
Ülkenin kuzeyinde Büyük Kafkas dağları güney batısında Küçük Kafkas dağları yer alır.
Yerşekilleri: Kuzeydeki Büyük Kafkas Dağları üzerindeki Kazbek sönmüş yanardağı ülkenin en yüksek noktasıdır. Güneyde Küçük Kafkaslar doğuda ise Kartli Ovası bulunur.
Büyük ve Küçük Kafkas dağları arasında Kura ve Aras Ovaları bulunur.
İklimi ve Bitki Örtüsü: Karadeniz kıyılarında Karadeniz iklimi, doğuda ise karasal iklim görülür.
Önemli akarsuları Hazar Denizine dökülen Kura ve Aras'tır.
Nüfus ve Yerleşme: Nüfusu çok değişik etnik gruplardan oluşur. Bunun nedeni tarih boyunca istila ve göçlere uğramasıdır.
İklim ve Bitki Örtüsü: Ülkenin kuzeyinde sert karasal iklim, batı ve güney batıda karasal iklim, kıyılarında ise her mevsim yağışlı ılıman ikiim etki lidir.
Ülkede Abhazya, Acaristan ve Güney Osetya adında üç özerk bölge bulunmaktadır. Nüfus ülkenin orta kesimi ve Karadeniz kıyılarında yoğunlaşmıştır.
Ülkenin bitki örtüsünü bozkırlar, geniş yapraklı or manlar ve dağ çayırları oluşturur.
Nüfus ülkenin orta kesimi ve Karadeniz kıyılarında yoğunlaşmıştır. Önemli şehirleri Tiflis, Batum ve Rustavi'dir.
Nüfus ve Y e r l e ş m e : Halkın yarıya yakını şehirlerde yaşar. Önemli şehirleri başkent Baku, Gence, Akdam ve Nahcivan'dır.
Ekonomik Özellikleri:
Ekonomik Özellikleri: •
Halkın temel geçim kaynağı tarımdır.
•
Tahıl, pamuk, tütün ve çay tarımı yapılır.
Coğrafya
1
•
Ülke dağlık olduğu için tarım alanları azdır.
•
Çay, narenciye, tütün ve üzüm yetiştirilir.
ÖSS - II / ÜLKELER COĞRAFYASI
COĞRAFYA •
•
Yer altı kaynakları fazladır ancak teknoloji ye
çöllerdir.
tersizliği nedeniyle üretim düşüktür. •
•
Kafkas ülkeleri arasında turizm potansiyeli
•
Kızılözen ve Karun önemli akarsuları, Urmiye ve Nemek önemli gölleridir.
en fazla olan ülkedir. •
Deşt-i Lüt ve Deşt-i Kebir ülkedeki önemli
İklimi ve Bitki Örtüsü: Ülkenin iç kesimlerinde çöl iklimi, Hazar kıyılarında nemli ve ılıman bir iklim hakimdir.
Ticaretini daha çok BDT ülkeleriyle yapar. Türkiye'yle ilişkileri Sarp sınır kapısının açılması ile gelişmeye başlamıştır.
Nüfus ve Yerleşme: Nüfus artışı çok yüksektir. Nüfusun büyük çoğunluğu Hazar Denizi ve Basra Körfezi kıyılarında yaşamaktadır.
C) ERMENİSTAN Konumu: Kafkas ülkeleri içerisinde yüzölçümü en küçük olanıdır.
Ekonomik Özellikleri:
Yerşekilleri: Kuzeyinde Küçük Kafkas dağları, güneybatıda Ararat Ovası, orta bölümde ise Gökçe Göi'ü yeralır. En önemli akarsuyu Araş Nehri'dir.
•
İran ekonomisinde tarım ve hayvancılığın önemli bir yeri vardır. Tarımda en büyük so run sulamadır.
•
Hazar Denizi kıyılarından havyar elde edilir.
İklimi ve Bitki Örtüsü: Dağlık ve denizden uzak olması nedeniyle sert karasal iklim etkilidir.
•
Nüfus ve Yerleşme: Nüfusun yarı yarıya yakını Erivan çevresinde yaşar. Şehirleşme oranı yüksektir. Önemli şehirleri Erivan, Gümrü ve Karakilis'dir.
Petrol İran ekonomisinin temelini oluşturur. Üretilen petrolün önemli bir kısmı ihraç edilir. Halı, pamuk ve deri diğer ihraç ürünleridir.
•
Komşularımız içinde en fazla ticaret yaptığımız ülke İran'dır. Ticaret Gürbulak sınır kapısından yapılır.
Ekonomik Özellikleri: •
Nüfusun yarıya yakını geçimini tarımdan
3) IRAK
sağlar. •
Yer altı kaynakları bakımından fakirdir.
•
Ticaretin büyük bir kısmını Rusya ile yapmak
Konumu: Türkiye'nin güneydoğusunda yer alır. Yerşekilleri: Yerşekilleri genellikle sade ve engebesiz bir görünüme sahiptir. Ülkenin orta
tadır. •
bölümünde Fırat ve Dicle'nin taşıdığı alüvyonların
Sözde "Ermeni soykırımı" iddialarında bulun ması 1970'lerde Asala terör örgütü kurulması ve Azerbaycan sınırları içindeki Dağlık Karabağ'ı işgal etmesi nedeniyle Türkiye ile ilişkileri gelişmemiştir.
birikmesi ile oluşmuş Mezopotamya ovaları yer alır. Batı ve güney bölgeleri çöllerle kaplıdır. İklimi ve Bitki Ö r t ü s ü : Irak'ta genellikle karasal iklim egemendir. Bitki örtüsü yönünden fakirdir.
2) İRAN
ÖYS - 1 9 9 6
Konumu: Komşularımız arasında yüzölçümü Türkiye'den büyük olan tek ülkedir.
Aşağıdaki ülkelerin hangisinde muson iklimi etkili değildir?
Yerşekilleri: İran etrafı dağlarla çevrilidir. •
En önemli dağları; Zagros, Elburz, Kopet ve Kubistan dağlarıdır.
ÖSS - II / ÜLKELER COĞRAFYASI
2
A) Hindistan
B) Japonya
D) Irak
E) Endonezya
C) Malezya
Coğrafya
Ülkeler Coğrafyası Nüfus ve Yerleşme: Suriye devleti, politikası gereği nüfus artışını teşvik etmektedir. Bu nedenle nüfus artış hızı çok yüksektir. Halkın yarıdan fazlası şehirlerde yaşar. Önemli şehirleri Şam, Halep, Humus ve Latkiye'dir.
Çözüm: Muson ikliminin görüldüğü yerler; İran'ın doğu sundan Japonya'nın kuzeyine kadar uzanan Güney Asya ülkeleridir. Irak bu bölgenin dışında yer alır.
Ekonomik Özellikleri:
Cevap D
•
Nüfus ve Yerleşme: Nüfus dağılışı su kaynak larının yetersizliği ve iklimin etkisiyle dengesizdir. Nüfusun yarıdan fazlası Mezopotamya'da yaşar.
• •
Sermaye, hammadde, enerji ve yetişmiş iş gücü yetersizliği nedeniyle sanayi gelişmemiştir.
•
Kara ve demiryolu ağı yeterlidir.
•
Suriye ile Türkiye arasındaki ilişkiler, Suriye'nin; ülkemizin toprak bütünlüğüne yönelik olumsuz politikaları ve Fırat Nehrinin sularının paylaşımı konusundaki sorunlar ne deniyle yeterince gelişmemiştir.
Ekonomik Özellikleri: Halkın büyük bir kısmı tarımla geçinir.
•
Irak dünyanın petrol zengini ülkelerindendir. Körfez savaşından önce Irak petrolü Türkiye üzerinden geçen Kerkük - Yumurtalık boru hattı yoluyla pazarlanmaktaydı. Savaş son rası Kerkük - Yumurtalık petrol boru hattı kapandığından Türkiye milyarlarca dolar zarara uğradı.
•
•
5) BULGARİSTAN
Halen Irak'a BM tarafından ekonomik am bargo uygulanmaktadır. Ancak gıda ve ilaç karşılığında bir miktar petrol satışına izin ve rilmektedir.
Konumu: Bulgaristan bir balkan ülkesidir. Yerşekileri: Bulgaristan'ın güneyinde Rodop dağları, orta ve kuzeybatısında Balkan Dağları yeralır.
Irak, Körfez savaşı öncesi Türkiye'nin en
•
önemli ticaret ortaklarından birisi idi.
Bu dağların arasında Meriç çöküntü hav zası yeralır.
• 4) SURİYE
Ülkenin önemli akarsuları Tuna ve Meriç'tir.
İklimi ve Bitki Örtüsü: Ülkede genel olarak karasal iklim görülür.
Konumu: Türkiye'nin en uzun kara sınırını oluşturur.
•
Yerşekilleri: Yüzey şekilleri bakımından sade bir şekle sahiptir. Ensariye ve Antilübnan dağları en önemli yükseltileridir. Ensariye dağlarının doğusunda Gab çukurluğu uzanır. En önemli akarsuları Fırat ve Asi'dir.
Ülkenin 1/3 ormanlarla kaplıdır.
Nüfus ve Yerleşme: •
Nüfusun büyük bir kısmı Bulgar asıllıdır. Nüfusun %10'unu Türkler oluşturur.
İklimi ve Bitki Ö r t ü s ü : Ülkede Akdeniz, karasal ve çöl iklim özellikleri görülmektedir. Bitki örtüsü bakımından fakirdir. Akdeniz kıyılarında maki, kuzeyde bozkırlar güneyde ise çöl bitkileri
•
Ülkede nüfus artış hızı çok düşüktür.
•
Nüfusun yarıdan fazlası şehirlerde yaşar.
Ekonomik Özellikleri: •
bulunur.
Coğrafya
En önemli yer altı kaynakları petrol ve fos fattır. Ancak petrol üretimi azdır.
Nüfus artış hızı yüksektir.
•
Ekonomisinin temeli tarıma dayanır. Tarımda en büyük sorun sulamadır.
Topraklarının yarıdan fazlası tarıma el verişlidir.
3
ÖSS - II / ÜLKELER COĞRAFYASI
COĞRAFYA •
Tarımda makine kullanımı,
İklim ve Bitki Örtüsü:
sulama ve
gübrelemenin yaygın olması nedeniyle verim
•
yüksektir. •
Kıyılarda makiler, dağlık alanlarda ormanlar görülür.
Gülyağı üretiminde Türkiye'nin en büyük ra
Nüfus ve Yerleşme:
kibidir.
•
Başkent Atina ve Selanik ülke nüfusunun yarıya yakınını barındırır.
•
Ülke Avrupa'nın en önemli ipek üreticisidir,
•
Yer altı kaynakları bakımından kendine yeter
•
lidir.
Ekonomik Özellikleri:
•
Bulgaristan'da sanayi büyük önem taşır. Nüfusun yarıya yakını sanayi alanında çalışmaktadır.
•
•
Bulgaristan'da gelişmiş bir kara ve demir
Yunanistan'da engebeli alanların çok oluşu ve sulama yetersizliği nedeniyle tarım fazla gelişmemiştir. Yinede nüfusun önemli bir bölümü tarım sektöründe çalışmaktadır.
•
Başlıca tarım ürünleri; tahılı, tütün, üzüm, zeytin, turunçgil, pamuk ve şekerpancarıdır.
yolu şebekesi vardır. •
Karadeniz kıyısındaki Varna ve Burgaz limanlan ülke ticareti için önem taşır.
•
•
•
Türkiye - Bulgaristan arasındaki ilişkiler 1990 öncesinde gergin geçmiştir. Bunun nedenleri; Bulgaristan'ın bu ülkede bulunan Türklere karşı etnik arındırma politikaları ve Türkiye'ye yönelik kaçakçılık faaliyetlerine izin vermesi dir. Günümüzde ilişkiler oldukça gelişmiştir.
Konumu: Yunanistan Balkan yarımadasının güneyi ile Ege ve Akdeniz'de bulunan adalardan oluşur.
Pindus,
1980'den sonra Avrupa Biriiği'nin sağladığı
•
Turizm gelişmiştir.
•
Dünyanın 3. büyük deniz filosuna sahiptir.
•
Dış ticareti sürekli açık vermektedir. Bu açığı; işçi dövizleri, turizm gelirleri, deniz taşımacılığı ve AB'nin yardımlarıyla kapat maya çalışır.
•
Yunanistan'ın;
-
Kıbrıs'ı topraklarına katma girişimi,
Rodop
ve
Olimpos
Kıyılarımızdaki adaları silahlandırması, Ege'deki karasularını 12 mile çıkarmak iste mesi,
önemli
-
Ege kıta sahanlığı üzerinde hak iddia etmesi gibi nedenlerden dolayı Türkiye ile ilişkileri yeterince gelişmemiştir.
Midilli'dir.
7)
KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ
Başlıca akarsulan; Meriç, Nestos ve
Konumu: KKTC Doğu Akdeniz'de yer alan ve stratejik öneme sahip olan Kıbrıs adasının kuzey kesiminde kurulmuştur.
dağlardır. Önemli adaları; Girit Rodos, Sisam, Sakız,
Vardar'dır. •
•
-
•
•
Yer altı kaynakları yönünden fakirdir.
Batı Trakya Türklerine baskı da bulunması,
Yerşekillerr:
•
•
yardımlarla sanayisi gelişmeye başlamıştır.
6) YUNANİSTAN
Büyük bir bölümü dağlarla kaplıdır.
Dünya zeytin ve zeytin yağı üretiminde önemli bir yeri vardır.
Türkiye'nin Avrupa'ya açılan en önemli gümrük kapısı Bulgaristan sınırındaki Kapıkule'dir.
•
Ülkede 150000 kadar Türk vardır.
Kıyıları
derin
koy
ve
körfezlerle
parçalanmıştır.
ÖSS - II / ÜLKELER COĞRAFYASI
4
Coğrafya
Ülkeler Coğrafyası Yerşekilleri: Kuzeyde Beşparmak Dağları yer alır. Güney'de ise İç Ova yer alır.
dağları yer alır. Registan ve Sistan ülkenin büyük çölleridir.
İklimi ve Bitki Örtüsü: Ülkede Akdeniz iklimi hakimdir. Bitki örtüsü makidir.
İklimi ve Bitki Örtüsü: Afganistan'ın iklimi karasaldır. Ülkenin büyük bir bölümü bozkırlarla kaplı yada bitki örtüsü yönünden yoksundur.
Nüfus ve Yerleşme: Nüfus daha çok İç Ova'da
Ekonomik Özellikleri:
Nüfus ve Yerleşme: Afganistan binlerce yıldır süregelen istila ve göç hareketleri nedeniyle çok karışık bir etnik yapıya sahiptir.
•
Ekonomisi tarım ve turizme dayanır.
•
•
Turizm potansiyeli yüksektir. Ancak Türkiye dışındaki ülkeler tarafından tanınmaması nedeniyle turizm faaliyetleri istenilen düzeye ulaşmamıştır.
toplanmıştır.
Nüfusun büyük bir kesimi kırsal kesimde yaşar.
•
1978'de 5 Milyon Afkanlı SSCB'nin işgalinin ardından İran ve Pakistan'a sığınmıştır.
•
En çok ticaret yaptığı ülke Türkiye'dir.
Ekonomik Özellikler: Ekonomisinin tarıma dayanır.
•
Dış ticaret açığını turizm gelirleri ve
•
Türkiye'nin yardımlarıyla kapatmaya çalışır.
temeli
Kürk yapımı için yetiştirilen karakul koyunları dünyaca ünlüdür.
BAŞLICA ORTA DOĞU ÜLKELERİ
•
•
Yer altı kaynakları bakımından zengindir(demir, bakır, krom, petrol, doğalgaz). Ancak bu kaynakları teknoloji ve sermaye yetersizliği nedeniyle yeterince işletilmemektedir. Ülke sanayide çok geri kalmıştır. Ulaşım ağı gelişmemiştir.
•
Türkiye ve Afganistan arasındaki dostluğun uzun bir geçmişi vardır. Afganistan 1921'de TBMM'yi tanıyan ilk Müslüman ülkedir.
•
Ancak bu dostluk ticari alanda" fazla gelişmemiştir.
2. LÜBNAN Konumu: Akdeniz'in doğusunda yer alan küçük bir ülkedir. Yerşekilleri: Yerşekilleri bakımından genelde dağlık bir ülkedir. Lübnan ve Antilübnan önemli dağlarıdır.
Harita - 2 1.
AFGANİSTAN
Konumu: Asya'nın güneybatsında yer alan bir Orta Doğu ülkesidir.
İklimi ve Bitki Örtüsü: Genel olarak Akdeniz iklimi görülür. Bitki örtüsü bakımından fakirdir. Kıyılarda makiler iç kısımlarda bozkırlar görülür.
Yerşekilleri: Afganistan'ın büyük bir bölümü dağlıktır. Ülkede Hindikuş ve Bendi Türkistan
Nüfus ve Yerleşme: Nüfus kıyı şeridinde top lanmıştır. Şehirleşme oranı yüksektir.
Coğrafya
5
ÖSS - II / ÜLKELER COĞRAFYASI
COĞRAFYA •
Ekonomik Özellikleri: Ekonomide tarım önemli bir yer tutar. Yer altı kaynakları bakımından önemli yer tutar. •
doğalgaz). •
Lübnan iç savaş öncesinde Orta Doğu'nun İç savaş sebebiyle sanayi geri kalmıştır.
•
Türkiye ile ticari ilişkileri gelişmemiştir.
• •
•
3. ÜRDÜN
Yerşekilleri: Ülkenin büyük bir kısmı çöllerle kaplıdır. Rabülhali ve Nüfud önemli çölleridir. İklimi ve Bitki Örtüsü: Suudi Arabistan'da iklim sıcak ve kuraktır. Rabülhali dünyanın en sıcak yerlerindendir. Yıllık yağış miktarı ülke genelinde azdır. Ülke genelinde çöl bitkileri görülür.
E k o n o m i k Ö z e l l i k l e r i : Ülkede tarım ekonominin temelidir. En önemli yer altı kaynağı fosfattır.
Nüfus ve Yerleşme: İklim ve toprak şartlarının yetersizliğinden, yüzölçümüne göre nüfusu çok azdır. Vahalar dışında iç bölgeler tamamen boştur. Nüfusun büyük bir çoğunluğu şehirlerde yaşar. Ekonomik Özellikleri: Sulama imkanlarının kısıtlı olması nedeniyle tarım yapılabilen alanlar çok azdır.
4. İSRAİL Konumu: Akdeniz'in doğu kıyısında yeralan Orta Doğu'nun en zengin ülkelerindendir.
•
Dünya petrol rezervinin %25'ine sahiptir. ABD'den sonra dünya petrol üretiminde ikinci sıradadır.
Yerşekilleri: Ülkede Akdeniz kıyıları boyunca güneye doğru genişleyen kıyı ovaları uzanır. Doğuda İsrail - Ürdün sınırında Gor Çukurluğu yer alır. İsrail su kaynakları bakımından çok fakirdir.
•
Diğer yer altı kaynakları; doğalgaz, altın, gümüş ve kükürttür.
İklim ve Bitki Örtüsü: Güneydeki Necef çölü dışında ülke Akdeniz ikliminin etkisindedir. Bitki örtüsü makidir.
•
Petrol gelirlerinin büyük bir kısmı sanayinin geliştirilmesinde kullanılmaktadır.
•
Nüfus ve Yerleşme: Nüfus Akdeniz kıyılarında yoğunlaşmıştır. Şehirleşme oranı yüksektir.
Toplam ihracatının büyük bölümünü petrol, petrol ürünleri ve doğalgaz oluşturur.
E k o n o m i k Ö z e l l i k l e r i : Tarıma elverişli toprakların az olmasına ve su yetersizliğine rağmen birim alandan yüksek verim alınmaktadır. Bunun nedeni tarımda ileri teknolojinin kullanılmasıdır. ÖSS - II / ÜLKELER COĞRAFYASI
Türkiye ilişkileri son yıllarda gelişmeye
Konumu: Orta Doğu'nun yüz ölçümü bakımından en büyük ülkesidir.
Nüfus ve Yerleşme: Nüfusun büyük bir kısmı Şeria vadisinde yaşar. Ülkede çok sayıda Filistin'li mülteci yaşar.
Türkiye ile ticari ilişkileri oldukça iyidir.
Gelişmiş bir kara ve hava yoluna sahiptir.
5. SUUDİ ARABİSTAN
Yerşekilleri: Ülkenin büyük bir kısmı platolarla kaplıdır. Ülkenin batısında, Şeria ırmağı ve Lut Gölü'nün bulunduğu Gor Çukurluğu yeralır.
•
İhracatın (dış satım) büyük bir bölümü sanayi
başlamıştır.
Konumu: Küçük bir Orta Doğu ülkesidir.
Dış ticareti sürekli açık verir.
Nüfusun önemli bir bölümü sanayide çalışır.
ürünlerinden oluşturur. •
•
Gelişmiş bir sanayisi vardır(Elektronik, tekstil, otomotiv, petro-kimya ve uçak sanayi gibi...).
ticaret, bankacılık ve turizm merkeziydi. •
Yer altı kaynakları azdır(Fosfat, petrol,
6
•
Önemli gelir kaynaklarından biride turizmdir. Her yıl 1,5 milyon Müslüman hac amacıyla Mekke ve Medine'ye gelir.
•
Suudi Arabistan Türkiye'nin en çok ticaret yaptığı Orta Doğu ülkesidir.
Coğrafya
Ülkeler Coğrafyası •
6. KUVEYT
döküldüğü yerde büyük bir delta oluşturur.
Konumu: Basra körfezinin kuzeybatısında yer alan küçük bir Orta Doğu ülkesidir. Yerşekilleri: sadedir.
Yerşekilleri
bakımından
Nil'den başka akarsuyu yoktur. Nil Akdeniz'e
İklimi ve Bitki Örtüsü: Ülkenin büyük bir bölümü çöllerle kaplıdır ve bitki örtüsünden yoksundur.
çok
İklim ve Bitki Örtüsü: Kuveyt'in tamamında çöl iklimi hakimdir.
Nüfus ve Yerleşme: Nüfusun tamamına yakını Nil vadisi ve deltasında toplanmıştır. Nüfusun çoğunluğu kırsal kesimde yaşar.
Nüfus ve Yerleşme: Nüfusun yarıdan fazlasını çalışmak için gelen yabancılar oluşturur.
•
Ekonomik Özellikleri: Kuveyt'in zenginliğini petrol ve doğalgaz yatakları oluşturur. Petrol gelirleri halkın yaşam düzeyini yükseltmişitir. •
Başkent Kahire ülkenin ve Afrika'nın nüfusu en fazla olan şehridir.
Ekonomik Özellikleri: •
Mısır tarım alanlarının azlığına rağmen bir tarım ülkesi özelliğindendir. Tarım alanlarının tamamı sulanır. Elverişli toprak ve iklim şartları yılda üç dört kez ürün alınmasını sağlar. Tarım Nil vadisinde yapılır.
Ülkede eğitim, sağlık, telefon gibi hizmetler ücretsizdir.
•
Başlıca ürünleri ham petrol ve doğalgazdır.
•
Türkiye ile ticari ilişkileri gelişmiştir.
•
7. BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ (BAE)
•
Pamukta dünyada birim alandan alınan verimde ilk sıradadır.
Konumu: Arabistan yarımadasının güneydoğu sunda yedi emirlikten oluşan bir federasyondur.
•
En önemli yer altı kaynağı petroldür.
Yerşekilleri: Genelde düzlüklerden oluşan ülke topraklarının büyük bölümü çöllerle kaplıdır.
•
Petrol gelirleri sayesinde sanayileşmeye
İklimi ve Bitki Örtüsü: İklimi çok sıcak ve kuraktır. Vahalar dışında bitki örtüsüne rastlanmaz.
•
Nüfus ve Yerleşme: Nüfusun çoğunluğu şehirlerde yaşamaktadır.
•
Ekonomik Özellikleri: Ülke gelirlerinin büyük bölümü petrol ve doğalgaz ihracatından sağlanır.
•
•
Dünya'nın en zengin ülkeleri arasındadır.
9. LİBYA
•
Türkiye, BAE'den petrol alır.
Konumu: Kuzey Afrika'da yer alan ve Akdeniz'e
başlamıştır. Turizmin ülke ekonomisine katkısı büyüktür. Dünya'nın yedi harikasından biri olan Mısır piramitleri buradadır. Süveyş kanalından sağlanan geçiş ücretleri ekonomisine büyük katkı yapar. Türkiye - Mısır ilişkileri gelişmektedir.
8. MISIR
kıyısı bulunan bir ülkedir.
Konumu: Asya, Avrupa ve Afrika kıtalarını bağlayan yollar üzerindeki stratejik konumu ile Orta Doğu'nun en önemli ülkelerindendir.
Yerşekilleri: Kıyı bölgeleri dışında kalan toprak larının büyük bölümü çöl ve yarı çöl halindeki pla tolarla kaplıdır.
Yerşekilleri: N i l vadisi güneyden kuzeye doğru geçtiği Mısırı iki bölgeye ayırır. Batıdaki Libya çölü alçak plato görünümündedir. Doğadaki çöller ise daha yüksektir.
Coğrafya
İklimi ve Bitki Örtüsü: Kıyı kesimlerde yer yer Akdeniz iklimi görülür. İç kesimlerde çöl iklimi ha kimdir. Bitki örtüsü bakımından fakirdir.
7
ÖSS - II / ÜLKELER COĞRAFYASI
•
Nüfus ve Yerleşme: İklim ve toprak şartlarının uygun olması nedeniyle nüfusun tamamına yakını
Türkiye ile ilişkileri gelişmiştir.
2.YUGOSLAVYA FEDERAL CUMHURİYETİ
Akdeniz kıyılarında toplanmıştır.
(Sırbistan - Karadağ)
Ekonomik Özellikleri: Topraklarının çok küçük
Konumu: Balkan Yarımadasında Sırbistan ve
bir kısmı tarıma elverişlidir. Tarımda en büyük
Karadağ'dan oluşan federal bir cumhuriyettir.
sorun sulama imkanlarının yetersiz oluşudur.
Yerşekilleri: Yugoslavya Federal Cumhuriyeti
•
Sanayisi gelişmektedir.
•
Kara ve demiryolu ağı gelişmemiştir.
•
Türkiye ile ilişkileri gelişmiştir.
'nde dağlık ve engebelik alanlar geniş yer tutar. •
Karpatlar, Dinar dağları ve Balkan dağlarının uzantıları önemli yükseltilerdir.
İklimi ve Bitki Ö r t ü s ü : Ülkenin
büyük
bölümünde karasal iklim Adriya denizi kıyılarında
BALKAN ÜLKELERİ
ise Akdeniz iklimi görülür. •
Ormanlar ülke yüzölçümünün %25'ini kaplar.
Nüfus ve Yerleşme: Nüfusun çoğunluğunu Sırplar ve Karadağlılar oluşturur. Nüfusun büyük bir kısmı şehirlerde yaşar. Ekonomik Özellikler: Ülke ekonomisinde tarım önemli bir yer tutar. •
Yugoslavya Federal Cumhuriyeti gelişmiş bir sanayi ülkesidir.
Harita - 3 1. MAKEDONYA
•
Kara ve demiryolu ağı gelişmiştir.
•
Ticaretini daha çok Rusya ile yapmaktadır.
•
Sırpların, Boşnak ve Arnavutlar üzerinde et
Konumu: Balkan yarımadasında yer alır.
nik arındırma politikası uygulaması yüzünden
Yerşekilleri: Makedonya yükseklikleri yer yer
uygulanmaktadır.
ülkeye
2500 m yi geçen dağlarla kaplıdır. İç kısımlarda
•
platolar yer alır. •
Önemli akarsuyu Vardar ırmağıdır.
•
Ohri ve Presba başlıca gölleridir.
BM
tarafından
ambargo
Türkiye ile ilişkileri gelişmemiştir.
3. BOSNA - HERSEK
İklimi ve Bitki Örtüsü: Karasal iklim görülür.
Konumu: Balkan yarımadasının kuzeybatasında
Ormanlar ülkenin %25'ini kaplar.
yer alır.
Nüfus ve Yerleşme Özellikleri: Ekonomi
Yerşekilleri: Topraklarının büyük bir bölümü
büyük
ölçüde
tarıma
dayanır.
Dinar dağları ile kaplıdır. Bu dağlık alanlar genel
Sanayinin
likle karstik arazi yapısına sahiptir.
ekonomisindeki payı %40'tır. ÖSS - II / ÜLKELER COĞRAFYASI
8
Coğrafya
Ülkeler Coğrafyası İklimi ve Bitki Örtüsü: Adriye denizine yakın
5. SLOVENYA
yerlerde Akdeniz iklimi iç kesimlerinde karasal ik
Konumu: Adriya Denizi'nin kuzeydoğusunda yer
lim görülür. •
•
alır.
Topraklarının
yarıya yakını
ormanlarla
Yerşekilleri: Büyük bölümü Slovenya Alpleri ile
kaplıdır.
kaplıdır.
Balkan ülkeleri içinde orman yönünden en
İklimi
zengin olanıdır.
kıyısındaki dar bir şeritte Akdeniz iklimi görülür. İç
ve
Bitki
Ö r t ü s ü : Adriya Denizi
kesimlerde ise iklim karasaldır.
Nüfus ve Yerleşme: Nüfusun çoğunluğu kuzey ve doğu bölgelerinde toplanmıştır.
•
Ekonomik Özellikleri: Ekonomisinin temeli
Nüfus ve Yerleşme: Yoğun nüfuslu bir ülkedir.
tarıma dayanır.
Ekonomik Özellikleri: Şarap üretimi önemlidir.
•
•
•
Zengin kömür ve demir yataklarına sahiptir. İç savaş sırasında sanayi kuruluşları tahrip
•
Türkiye'yle
ilişkileri
1992'den
Sanayisi gelişmiştir, (mobilya, Demir - çelik, Kağıt v.b)
olmuştur. •
Topraklarının yarısı ormanlarla kaplıdır.
Türkiye ile ilişkileri gelişmeye başlamıştır.
6. ARNAVUTLUK
sonra
gelişmiştir.
Konumu: Avrupa'nın en küçük ülkelerinden biri dir.
4. HIRVATİSTAN
Yerşekilleri: Topraklarının büyük bir bölümü dağlarla kaplıdır.
Konumu: Adriya denizinin doğusunda yer alır.
•
Yerşekilleri: Ülkenin doğusunda ovalar geniş yer kaplar. Güneybatısı dağlık ve engebelidir.
İklimi ve Bitki Örtüsü: Kıyı ovalarında Akdeniz iklimi, iç kesimlerde karasal iklim görülür.
Dalmaçya Kıyıları karstik yapıya sahiptir.
•
Bitki örtüsü bakımından zengindir. Kıyılarda maki, dağlık alanlarda ormanlar görülür.
•
Ülkenin 1/3'ü ormanlarla kaplıdır.
İklimi ve Bitki Örtüsü: Adriya Denizi kıyılarında Akdeniz iklimi, iç kesimlerinde karasal iklim etkili
Nüfus ve Yerleşme: Nüfusun yarıdan fazlası kırsal alanda yaşar.
dir. •
Orta bölümde ormanlar, Adriya Denizi
Ekonomik Özellikleri: Arnavutluk bir tarım ülkesidir. Arazinin %25'i tarıma elverişlidir. Hayvancılık gelişmiştir.
kıyılarında makiler yaygındır. Nüfus ve Yerleşme: Nüfus artışı çok düşüktür.
•
Yer altı kaynakları bakımından zengindir.(linyit, petrol, doğalgaz, krom, demir v.b)
•
Dünya'nın en önemli krom üreticilerindendir.
•
Sanayi fazla gelişmemiştir.
değildir.
•
Dış ticaret hacmi küçüktür ve açık verir.
Gelişmiş bir sanayiye sahiptir.
•
Ekonomik
Ö z e l l i k l e r i : Ekonomisi tarıma
dayanır. •
• •
Akarsu ve göl bakımından zengindir.
Yer altı
kaynakları
bakımından zengin
Türkiye ile ilişkileri gelişmeye başlamıştır.
Coğrafya
Türkiye ile ilişkileri 1990'dan sonra gelişmeye başlamıştır.
9
ÖSS - II / ÜLKELER COĞRAFYASI
COĞRAFYA AVRUPA ÜLKELERİ
Harita - 4 A. GÜNEY AVRUPA
Ekonomik Özellikleri: Ekonomisinde tarım
1. İTALYA
önemli bir yer tutar.
Konumu: Akdeniz'e doğur sokulmuş çizme şeklinde bir yarımadayla, Sicilya ve Sardinya ile birlikte 200 kadar adadan oluşur.
•
üzüm, turunçgil önemli tarım
ürünleridir. •
Yerşekilleri: Kuzeyde italya Alpleri ile çevrilidir. •
Zeytin,
Alp dağları eteklerinde mandıra hayvancılığı yaygındır.
Vezüv, Stromboli ve Etna yanardağları yer alır.
•
Yeraltı kaynakları bakımından fakirdir.
En önemli akarsuyu Po nehridir.
•
İtalyan mermerleri dünyaca ünlüdür.
İklimi ve Bitki Örtüsü: Ülkenin büyük bir bölümü Akdeniz ikliminin etkisindedir.
•
Dünyanın önde gelen sanayi ülkelerindendir.
•
•
Başlıca sanayi kolları otomotiv, kimya, gemi,
•
Alçak yerlerde makiler yaygındır.
ulaşım araçları, tekstildir.
Nüfus ve Yerleşme: Avrupa'nın en kalabalık ülkelerindendir.
•
AB üyesidir.
•
Nüfusun büyük bir kısmı kentlerde yaşar.
•
İtalya, Türkiye'nin dış ticaretinde 3. sırada yer
•
Milano, Torino, Floransa ve Venedik önemli
alır.
şehirleridir.
ÖSS - II / ÜLKELER COĞRAFYASI
10
Coğrafya
Ülkeler Coğrafyası ÖYS - 1996
•
Önemli gelir kaynaklarından biri de turizmdir.
•
Turizm sektöründe Dünya'da ilk sırada yeralır.
I.
İtalya
II.
Mora
ÖYS-1993
III.
Sina
IV.
Arap
Aşağıdaki Avrupa ülkelerinden hangisinin ekonomisinde en büyük payı dış turizm gelir leri oluşturmaktadır?
yarımadalarından Akdeniz'de yer alır?
hangileri
A) I ve II
B) I ve III
D) II ve IV
E) III ve IV
tümüyle
C) II ve III
A) İspanya
B) Fransa
D) İsveç
E) İsviçre
C) İngiltere
Çözüm: Akdeniz kıyısında yer alan İspanya'da sıcak iklim şartları etkilidir. Bu nedenle bütün Avrupa ülkelerinden turist çeker. Turizm gelirleri ekono misinde çok önemli paya sahiptir.
Çözüm: Dünya haritasına baktığımızda Sina yarımadasının Kızıldeniz'de, Arap yarımadasının ise Hint Okyanusu ile Kızıldeniz ve Basra körfezi ile çevrili olduğu görülür.
Cevap A 3. PORTEKİZ K o n u m u : İber yarımadasının batısında yer alır.
Cevap A
Y e r ş e k i l l e r i : Ülkenin kuzeydoğu ve orta kesimleri dağlıktır. Akarsuların denize döküldükleri yerlerde haliçler oluşmuştur.
2. İSPANYA Konumu: Avrupa'nın güneybatısında İber Yarımadasında bulunur.
İ k l i m i ve B i t k i Ö r t ü s ü : Güneyinde Akdeniz iklimi kuzeyinde Ilıman okyanus iklimi görülür.
Y e r ş e k i l l e r i : Pireneler, İber Dağları ve Betik Dağları önemli yükseltilerdir.
N ü f u s ve Yerleşme: Nüfus kıyılarda ve orta bölümdeki tarım alanlarında toplanmıştır.
İklim ve B i t k i Ö r t ü s ü : Kuzeyde okyanus iklimi iç kesimlerde karasal iklim, güneyde Akdeniz iklimi görülür. Buna bağlı olarak bitki örtüsü çeşitlilik gösterir.
E k o n o m i k Ö z e l l i k l e r i : Topraklarının yarıya yakını tarıma elverişlidir.
N ü f u s ve Y e r l e ş m e : Avrupa'nın nüfusa sahip ülkelerindendir.
kalabalık
Madrid, Barselona, Valensiya, Bilbao önemli
•
şehirleridir.
•
•
Yer altı kaynakları bakımından fakirdir.
•
Turizm gelirleri dış ticaret açığının ka patılmasında önemli yer tutar.
•
AB üyesidir.
Ege Bölgesi'nin kıyı iklimine uyum sağlamış olan bir bitki, aşağıdaki yörelerin hangisinde doğal olarak yetiştirilebilir?
Zeytin, üzüm, ve narenciye üretiminde
A)
İspanya - Portekiz kıyıları
B)
Belçika - Hollanda kıyıları
gin, rezerv yönünden fakirdir.
C)
Danimarka - İskoçya kıyıları
Sanayide Batı Avrupa ülkelerinden geri
D)
Finlandiya - İsveç kıyıları
E)
İrlanda - İskoçya kıyıları
dünyanın önde gelen ülkelerindendir. •
Mantar meşesi üretiminde dünya birincisidir.
ÖSS-1991
E k o n o m i k Ö z e l l i k l e r i : Tarım önemli bir ekonomik faaliyettir. Tarımın karşılaştığı en önemli sorun sulama yetersizliği ve kuraklıktır. •
•
Yer altı kaynakları çeşitliliği bakımından zen
kalmıştır.
Coğrafya
11
ÖSS - II / ÜLKELER COĞRAFYASI
COĞRAFYA Çözüm:
•
Ege Bölgesi'nin kıyı kesimine uyum sağlamış olan incir, zeytin, narenciye vb. bitkileri İspanya Portekiz gibi ülkelerin kıyı kesiminde de görebiliriz.
Diğer sanayi kolları; otomotiv, petro - kimya, seramik kağıt, gemi yapımı, dokuma, optik aletlerdir.
•
Dünya'nın en modern ulaşım sistemlerine sahip ülkelerindendir.
Cevap A •
B. ORTA AVRUPA 1.
•
ALMANYA
•
Yerşekilleri: Almanya yer şekilleri bakımından; Kuzey Almanya Ovaları, Orta Dağ Bölgesi ve Güney Almanya Alpleri olmak üzere üç bölgeye ayrılır. Weser ve Elbe nehirlerinin okyanusa dö
İklimi ve Bitki Örtüsü: Ülkenin orta, güney ve doğusunda karasal iklim, kuzey ve kuzey batısında ılıman okyanus iklimi görülür.
•
Hamburg, Münih, Köln, Dordmund, Stuttgart, Bremen önemli şehirlerdendir.
•
Patates üretiminde dünyanın önde gelen
İhracatı ithalatından fazladır.
•
Almanya Türkiye'nin dış ticaretinde ilk sırayı alır.
A) İran
B) Fransa
D) ABD
E) Almanya
C) Japonya
Türkiye'nin dış ticaretinde yıllardır ilk sırayı, Almanya almaktadır. ABD, Fransa, İran diğer önemli ülkelerdir.
Yer altı kaynaklarından sadece taşkömürü ve linyit bakımından kendine yeterlidir. Tarımda modern yöntemler kullanılır ve verim yüksektir.
•
Çözüm:
Ekonomik Özellikleri
•
Almanya'nın dış ticareti çok gelişmiştir. ABD'den sonra ekonomik güç yönünden dünyanın ikinci büyük devletidir.
Türkiye'nin dış ticaretinde birinci sırayı alan ülke aşağıdakilerden hangisidir?
Nüfus ve Yerleşme: Ülkedeki yabancıların büyük bölümünü Türkler, İtalyanlar ve Yugoslavlar oluşturur. Halkın büyük çoğunluğu şehirlerde yaşar.
•
ÖYS-1991
Ülkenin 1/3'ü ormanlarla kaplıdır.
•
Özetle Almanya'da, karayolu, demiryolu ve havayolu ulaşımları çok gelişmiştir.
küldükleri yerlerde geniş haliçler oluşmuştur.
•
Frankfurt şehri Avrupa'nın en büyük hava li manına sahiptir.
Konumu: Almanya bir Orta Avrupa ülkesidir.
•
Avrupa'nın en iyi otoyol sistemine sahiptir.
Cevap E 2. İSVİÇRE Konumu: Orta Avrupa'da yer alan küçük bir ülkedir.
vansal ürünlerinin üretimi ihtiyaçtan fazladır.
Yerşekilleri: Ülkenin doğusunda ve güneyinde İsviçre Alpleri yer alır. Ülke yüzölçümünün büyük bir bölümünü kaplayan bu dağların yükseltileri 4000 m'yi geçer.
•
AB ülkeleri içinde en büyük sanayi üretimini Almanya gerçekleştirir.
İklim ve Bitki Örtüsü: Ülkede genel olarak karasal iklim etkilidir.
•
Dünya'nın en büyük demir-çelik üreticilerindendir.
•
ülkelerindendir. •
Almanya'da hayvancılık gelişmiştir ve hay
ÖSS - II / ÜLKELER COĞRAFYASI
12
Ormanlar ve Alpin çayırları ülkede geniş yer kaplar.
Coğrafya
Ülkeler Coğrafyası •
Nüfus ve Yerleşme: Nüfus yoğunluğu fazladır. Nüfus artış hızı çok düşüktür. Kentleşme oranı yüksektir.
• •
Ülkede sanayi gelişmiştir.
•
Özellikle saat üretiminde Dünya'da birincidir.
•
Kış turizmi açısından Dünya'nın önde gelen
Konumu: Orta Avrupa'da yer alır. Yerşekilleri: Avusturya'nın büyük bir bölümü Alp Dağlarıyla kaplıdır. Batı'da 3000 m'yi aşan zirveler buzul ve buzul şekilleriyle kaplıdır.
ülkelerindendir. Bankacılık ve sigortacılık sektöründe çok gelişmiş olan İsviçre, uyguladığı tarafsız poli tika ve gizlilik sayesinde dünyanın para mer kezi haline gelmiştir.
İklim ve Bitki Örtüsü: Avusturya'da karasal iklim görülür.
Denizlerde kıyısı olmadığı halde büyük bir
Nüfus ve Yerleşme: Avustarya'da nüfusun büyük çoğunluğunu Alman asıllılar oluşturur. Ülkenin nüfus yoğunluğu fazla, nüfus artış hızı ise çok düşüktür. Nüfusun yarıdan fazlası şehirlerde yaşar.
•
deniz ticaret filosuna sahiptir. •
İsviçre
BM
ve AB gibi
uluslar arası
kuruluşlara üye değildir.
Topraklarının kaplıdır.
yarıya yakını
Konumu: Orta Avrupa'da denize kıyısı olmayan ülkelerdendir. Yerşekilleri: Macaristan topraklarının büyük bölümünü ovalar oluşturur. Ülkenin %70'i ekili dikili arazi durumundadır. İklim ve Bitki Örtüsü: Karasal iklim özellikleri görülür.
•
Ülkede hayvancılık çok gelişmiştir. İhtiyaç fazlası hayvansal ürünler ihraç edilir.
•
Avusturya yer altı kaynakları bakımından fakir bir ülkedir.
•
Sanayileşmiş bir ülkedir.
•
Avusturya Alpleri Dünya'nın önde gelen kış sporları merkezlerindendir.
•
Türkiye - Avusturya arasındaki ilişkiler gelişmiştir.
Ormanları 2. Dünya Savaşı sırasında büyük oranda tahrip olmuştur.
Nüfus ve Yerleşme: Ülke nüfusunun büyük bölümü şehirlerde yaşar.
5. ÇEK CUMHURİYETİ
•
Konumu: Orta Avrupa'da yer alır.
Doğum oranının çok düşük olması nedeniyle nüfus artış hızı azdır.
Yerşekilleri: Batıda yer alan Bohemya bölgesi platoluk alanlardan doğudaki Maravya bölgesi ise ovalardan oluşmuştur.
Ekonomik Özellikleri: Topraklarının büyük bölümü tarıma elverişlidir. Tarımda modern yöntemlerin kullanılması verimi artırmıştır. •
ormanlarla
Ekonomik Özellikler: Tarımda modern yöntemlerin kullanılmasından dolayı verim yüksektir.
3. MACARİSTAN
•
Türkiye ile ilişkileri 1990'dan sonra gelişmeye başlamıştır.
4. AVUSTURYA
•
•
Başlıca sanayi kolları; kimya, makine, oto motiv, (kamyon-otobüs) ve gübre sanayidir.
Ekonomik Özellikleri: Hayvancılık en önemli ekonomik faaliyetlerdendir. İsviçre et, süt ve süt ürünleri üretiminde dünyanın önde gelen ülkelerindendir.
•
Macaristan ekonomisinin temelini sanayi oluşturur.
İklim ve Bitki Örtüsü: Ülkede karasal iklim egemendir.
Buğday, mısır ve üzüm üretiminde Avru pa'nın önde gelen ülkelerindendir.
Coğrafya
13
ÖSS - II / ÜLKELER COĞRAFYASI
•
Ülkenin çok zengin bir bitki örtüsü vardır. Topraklarının kaplıdır.
yarıya yakını
İklim ve Bitki Örtüsü: İsveç'in güney kesimleri dışında kalan büyük bölümü karasal iklimin etki-
ormanlarla
sindedir.
Nüfus ve Yerleşme: Nüfusun büyük bölümü şehirlerde yaşar.
Nüfus ve Yerleşme: Avrupa'nın az nüfuslanmış ülkelerindendir.
Ekonomik Özellikleri: Ülke ekonomisinde tarım ve hayvancılık önemli bir yer tutar.
•
•
Çek
Cumhuriyeti
yer
altı
çoğunluğu güney ve orta kesimde yaşar.
kaynakları
•
bakımından zengin değildir. •
Ülkede nüfus artış hızı çok düşüktür.
Ekonomik Özellikleri: İsveç; uzun süre barış içinde yaşaması, halkının çalışkanlığı ve eğitim düzeyinin yüksekliği sayesinde Avrupa'nın ve dünyanın en zengin ülkelerindendir.
Türkiye ile ilişkileri 1990'dan sonra gelişmeye başlamıştır.
6. SLOVAKYA Konumu: Orta Avrupa'da yer alır. Y e r ş e k i l l e r i : Slovakya'nın büyük bölümü yükseltisi fazla olan Karpat Dağları ile kaplıdır. İklim ve Bitki Örtüsü: Ülkede karasal iklim görülür. En fazla yağışı yaz mevsiminde alır. •
Nüfus dağılımı dengesizdir. Halkın büyük
•
Ülke'nin yarıdan fazlası ormanlarla kaplıdır.
•
Orman alanlarının ülke yüçölçümüne oranı bakımından Finlandiya ile birlikte dünyanın en zengin ülkelerindendir.
•
Ormanlar geniş yer kaplar.
Ülkede büyük baş hayvancılık ve uzak deniz balıkçılığı yapılmaktadır.
N ü f u s ve Y e r l e ş m e : Nüfus Tuna boyu ovalarında toplanmıştır ve nüfusun yarıdan fazlası şehirlerde yaşar. Ekonomik Özellikleri: Slovakya ekonomisi tarıma dayanır. Tahıl, şeker pancarı, tütün önemli tarım ürünleridir.
•
Avrupa'nın önde gelen sanayi ülkelerin dendir. En çok gelişen sanayi kolları; demir çelik ve orman ürünleri sanayiidir. Diğer önemli sanayi kolları; otomotiv, gemi, uçak ve ilaç sanayidir.
•
Akarsuların bol, yerşekillerinin engebeli ol ması nedeniyle hidroelektrik enerji potansi yeli yüksektir.
•
Slovakya yer altı kaynakları bakımından fa kirdir.
•
Sanayisi gelişmemiştir.
•
Türkiye ile ticareti gelişmiştir.
•
Türkiye ile ilişkileri 1992'den sonra gelişmeye
•
Büyük bir deniz ticaret filosuna sahiptir.
başlamıştır.
2. NORVEÇ
C) KUZEY AVRUPA
Konumu: İskandinav yarım adasının batısında yer alır. Norveç, "denizcilik ve balıkçılık" ülkesi olarak tanımlanır.
1. İSVEÇ Konumu: İskandinav yarımadasında yer alan bir Kuzey Avrupa ülkesidir.
Yerşekilleri: Norveç büyük oranda İskandinav dağları ile kaplıdır. Akarsularla parçalanmış bu dağlık alanlar IV. zamanda buzulluşmanın etki sinde kalmıştır.
Yerşekilleri: İsveç'in Norveç sınırı boyunca İskandinav dağları uzanır. •
Ülkenin kıyıları oldukça girintili çıkıntılıdır. Bu
•
kıyılara skyer kıyıları adı verilir. •
oluşturur.
İsveç zengin bir akarsu ağına sahiptir ve irili
İklimi ve Bitki Örtüsü: Norveç'in kuzey bölümü soğuk kuşakta yer almasına rağmen Norveç sıcak
ufaklı binlerce buzul gölü vardır.
ÖSS - II / ÜLKELER COĞRAFYASI
Norveç kıyıları fiyort tipi kıyılara örnek
14
Coğrafya
Ülkeler Coğrafyası su akıntılarının etkisinden dolayı bulunduğu enlemlere göre, ılıman bir iklime sahiptir. •
Yıllık sıcaklık farkı azdır.
•
Norveç akarsular bakımından zengindir ve akarsuların hidroelektrik enerji potansiyeli yüksektir.
Çözüm: Cevap seçeneklerinde verilen ülkelerden Norveç, ABD, İngiltere de balıkçılık gelişmiştir. Norveç'te balıkçılığın gelişmesi tarım imkanın sınırlı olmasına bağlanabilir. Cevap E
•
Ülkede çok sayıda buzul gölü vardır.
3. DANİMARKA
•
Bitki örtüsü çeşitlilik gösterir.
Konumu: Ülke toprakları Jutland Yarımadası, Saeland(Ziland), Fyen(Fin), Loland(Loland), Falster (Felstır) ve Bornholm(Barnolm) ada larından oluşur. Ayrıca Grönland adası ile Faröer adaları yönetim bakımından Danimarka'ya bağlıdır.
Nüfus ve Y e r l e ş m e : Nüfusu ve nüfus yoğunluğu az olan bir ülkedir. •
Nüfus daha çok ülkenin güneyinde top lanmıştır ve ülkenin nüfus artış oranı çok düşüktür.
Yerşekilleri: Danimarka toprakları tamamen düzlüklerden oluşur. En yüksek noktası 173 m den oluşur.
Ekonomik Özellikleri: Norveç'in ekonomisi; deniz taşımacılığı, balıkçılık, enerji üretimi ve ormancılığa dayanır. •
ÖSS-1996 Bir ülkede kış turizminin gelişmesi, iklimin yanı sıra yerşekillerinin özelliklerine de bağlıdır.
Deniz ürünleri üretiminde dünyada önde ge len ülkelerdendir.
•
Sanayisi çok gelişmiştir. Başlıca sanayi kol ları; demir - çelik, gemi yapımı, makine, or man ürünleri, konserve sanayiidir.
•
Elektrik enerjisinin tamamına yakınını hidro
Buna göre, aşağıdaki Avrupa ülkelerinden hangisi kış turizminin gelişmesine elverişli değildir?
elektrik santrallerinden karşılar. •
Kişi
başına
düşen
elektrik
•
Doğal şartların olumsuzluğu nedeniyle kara
•
E) Danimarka
Cevap E
ve demir yolu ulaşımı fazla gelişmemiştir. •
D) Fransa
C) Norveç
Yukarıdaki ülkeler arasında yükseltisi en az olan Danimarka'dır. Bu nedenle ülkede kış sporları gelişmemiştir.
tüketiminde dünyada birinci sıradadır. Ülkede kış turizmi gelişmiştir.
B) Avusturya
Çözüm:
enerjisi
•
A) İsviçre
dünyanın sayılı ülkelerindendir.
Ekonomik Özellikleri: Avrupa ülkeleri içerisinde tarıma elverişli toprak oranı en yüksek olan ülkedir.
Türkiye, Norveç ilişkileri gelişmiştir.
•
Norveç deniz ticaret filosu açısından
Tarımda modern yöntemler kullanılır, verim yüksektir.
ÖYS-1988 Aşağıdaki ülkelerin hangisinde balıkçılığın gelişmesi, tarım olanaklarının sınırlı olmasına bağlanabilir?
•
Hayvancılık ve balıkçılık çok gelişmiştir.
•
Ülkede sanayi çok gelişmiştir. En çok gelişen
A) Batı Almanya
B) ABD
•
C) İngiltere
D) Fransa
dal gıda sanayidir. ülkelerindendir. •
E) Norveç
Coğrafya
Danimarka dünyanın önde gelen ticaret
15
Türkiye - Danimarka ilişkileri gelişmiştir.
ÖSS - II / ÜLKELER COĞRAFYASI
COĞRAFYA •
4. FİNLANDİYA
Blanc (4807 m) tepesi bu ülkededir.
Konumu: Topraklarının yaklaşık 1/3'ü Kuzey Kutup Dairesi içerisinde kalır.
•
Ülkede bitki örtüsü çeşitlilik gösterir.
Yüzey şekilleri oluşumunda buzul aşındır
ÖYS-1990
maları ve biriktirmeleri önemli rol oynamıştır. •
Aşağıdaki ülkelerin hangisinde Akdeniz iklimi, okyanus iklimi, karasal iklim tiplerinin üçü de görülür?
Finlandiya göller ve adalar ülkesidir. Ülke topraklarının %10'u göllerle kaplıdır.
İklimi ve Bitki Örtüsü: Finlandiya'da Kuzey kutbuna yakınlığına rağmen ılıman bir iklim görülür. Bunda Golfstream sıcak su akıntısı ve batı rüzgarları etkilidir. •
Kuzeye doğru gidildikçe iklim karasallaşır.
•
Ülke yüzölçümünün yarıdan fazlasını orman
E) Hollanda
Ekonomik Özellikleri: Fransa, Avrupa'da tarımsal üretimi kendine yeten tek ülkedir. AB ülkelerinin tarımsal üretiminin %25'ini Fransa sağlar. Dünya buğday üretiminde 5. sıradadır. Şekerpancarı, sebze-meyve üretimi ve bağcılık önemlidir.
Hayvancılık gelişmiştir. Finlandiya'da orman, metalürji ve makine Ülkede kereste, kağıt hamuru ve kağıt üretimi önemli yer tutar.
•
Türkiye - Finlandiya ilişkileri gelişmemiştir.
Fransa'da tarım gelirlerinin yarıya yakını hay vancılıktan elde edilir.
•
Ç. BATI AVRUPA
Elektrik enerjisi ihtiyacının %75 'ini nükleer santrallerden karşılar.
1. FRANSA Konumu: Batı Avrupa'da yer alır. Akdeniz Atlas okyanusu ve Manş denizine sınırı vardır. Yerşekilleri: Fransa topraklarının büyük bir bölümü ovalar, alçak tepeler ve platolardan oluşur. Alpler, Juralar ve Pireneler ülkenin başlıca dağlarıdır.
ÖSS - II / ÜLKELER COĞRAFYASI
Yunanistan
Nüfus ve Yerleşme: Nüfus artış hızı Avrupa'nın diğer ülkelerine göre çok düşüktür. Nüfusun büyük bölümü şehirlerde yaşar.
sanayii gelişmiştir.
•
D) Portekiz
C)
Cevap A
Ekonomik Özellikleri: Ülkede tarım topraklan azdır.
•
B) italya
Fransa'nın batısı okyanus kıyısı, güneyi de Akdeniz kıyısıdır. Kıyılar arasında karasal iklimin etkili olduğu bölge yer alır.
Nüfus ve Yerleşme: Finlandiya az nüfuslu bir ülkedir. Nüfus artış hızı çok düşüktür. Nüfusun çoğunluğu güneydeki şehirlerde yaşar.
•
A) Fransa
Çözüm:
lar kaplar.
•
Fransa akarsular bakımından zengindir.
İklim ve Bitki Örtüsü: Fransa'da üç farklı iklim tipi görülür. Atlas Okyanusu kıyılarında okyanus iklimi, güneydoğu kıyılarında Akdeniz iklimi, doğusunda ise karasal iklim görülür.
Yerşekilleri: Çok girintili - çıkıntılı kıyıların gerisinde geniş ovalar, morenlerle kaplıdır. Orta ve Güney Finlandiya'nın iç kesimlerini buzul göller kaplar. Ülkenin en kuzeyindeki topraklar donmuş haldedir. •
Avrupa'nın en yüksek noktası olan Mont
16
•
Fransa, sanayide ABD, Japonya ve Almanya'nın ardından Dünya'da 4. sıradadır. Çeşitli makineler, elektrik, otomotiv, gemi yapımı, uçak, kağıt, kozmetik başlıca sanayi kollarıdır.
•
Otomobil üretiminde Dünya'nın önde gelen ülkelerindendir. Alüminyum üretiminde Avru pa'da 2. demir - çelik üretiminde 4. sıradadır.
Coğrafya
Ü l k e l e r Coğrafyası •
Fransa'da turizm çok gelişmiştir. Turist sayısı
Çözüm:
bakımından Dünya'da 3. sıradadır. •
İngiltere'de ılıman okyanus iklimi özellikleri görülür. Bundan dolayı karasal iklimin tabi bitki örtüsü olan bozkıra rastlanmaz.
Ülkede gelişmiş ve modern bir ulaşım sistemi vardır.
•
Karayolu uzunluğu açısından Avrupa'da bi
Cevap C
rincidir. •
Nüfus ve Yerleşme: İngiltere Avrupa'nın yoğun nüfuslu ülkelerindendir. Ülkede nüfus artış oranı çok düşüktür. Halkın büyük bölümü şehirlerde yaşar.
Fransız hava yolları Dünya'nın en büyük şirketlerindendir.
•
•
Manş Tüneli ile Fransa - ingiltere arasında doğrudan demiryolu ve karayolu bağlantısı sağlanmıştır.
Ekonomik Özellikleri: Topraklarının büyük bölümü tarıma elverişlidir. Tarımda modern yöntemler kullanılır.
Fransa Dünya'nın önde gelen ticaret ülkelerindendir. İhracatta dünya 4. sü, itha latta Dünya 5. sidir.
•
Türkiye'nin en çok ticaret yaptığı 5. ülkedir.
2.
İNGİLTERE
•
İngiltere dünyanın en çok balık avlayan
•
Petrol ve doğalgaz önemli yer altı kaynak larıdır.
•
Yerşekllleri: İngiltere'nin kuzey, orta ve güneybatı bölümleri dağlıktır. Doğu ve güney kesimleri çoğunlukla alçak ovalardan ve tepelik alanlardan oluşur.
•
XX. yüzyıl başlarına kadar dünyanın en büyük sanayi ülkesi iken günümüzde bu üstünlüğünü kaybetmiştir. Sanayide ABD,
Ülkenin ırmakları kısa boyludur. Rejimleri
İklimi ve Bitki Ö r t ü s ü : İngiltere, ılıman okyanus ikliminin etkisindedir. Kışlar ılık, yazlar serin ve her mevsim yağışlı geçer. Güneşli gün sayısı oldukça azdır.
•
İngiltere'de ulaşım çok ileri düzeydedir.
•
Deniz ticaret fülosu bakımından dünyada 3.
•
Ticarette dünyanın önemli ülkelerindendir.
•
Son yıllarda demir - çelik ve otomotiv ihra catında azalma olmuştur.
•
Türkiye ile ilişkileri gelişmiştir.
ÖSS-1996
3. HOLLANDA
Step(bozkır) yağışlı mevsimde yeşillenen, yağışsız geçen yaz mevsiminde sararıp kuruyan ot toplu luklarından oluşan bir bitki örtüsüdür.
K o n u m u : Hollanda denizden kazanmıştır.
D) Türkiye
E) Kazakistan
Coğrafya
topraklarının
%40'ını
Yerşekilleri: Ülke alçak bir ova görünümündedir. Topaklarının %20'sinin yükseltisi deniz seviyesinin altındadır.
İklim koşulları göz önüne alındığında, aşağıdaki ülkelerin hangisinde doğal olarak step görülmesi beklenmez? B) İspanya
Japonya ve
sıradadır.
Ülke eskiden gür ormanlarla kaplıyken günümüzde tahripler sonucu ormanlık alanlar azalmıştır.
A) İran
Almanya,
Fransa'nın gerisinde kalmıştır.
düzenlidir.
•
Hayvancılık çok gelişmiştir. ülkelerindendir.
Konumu: İngiltere dört ülkeyi kapsayan bir meşru krallıktır. Bunlar; İngiltere, İskoçya, Galler ve İrlanda'dır.
•
•
•
C) İngiltere
17
Ülkenin orta kesiminden güney kıyılarına ka dar polder adı verilen düzlükler yer alır.
ÖSS - II / ÜLKELER COĞRAFYASI
COĞRAFYA •
•
Akarsularının ağzında derin haliçler oluş
Küçük bir ülke olmasına rağmen gelişmiş bir ticaret hacmine sahiptir.
muştur. •
İklimi ve Bitki Örtüsü: Hollanda'da okyanus iklimi görülür. Golfsteam sıcak su akıntısı ve Batı rüzgarları ülkede etkilidir.
Belçika, Benelüks Ekonomik Örgütüne ve AB'ye üyedir.
•
Türkiye ile ticari ilişkileri gelişmiştir.
Nüfusu ve Yerleşme: Batı Avrupa'da nüfus yoğunluğu en fazla olan ülkedir. •
5. LÜKSEMBURG
Nüfus artış hızı gelişmiş Avrupa ülkelerine
•
göre fazladır.
Konumu: Batı Avrupa'nın en küçük ülkesidir.
Şehirleşme oranı yüksektir.
Yerşekilleri: Ülkenin kuzeyinde Ardenne Platosu, güneyinde ise daha alçak ovalar yer alır.
Ekonomik Özellikleri: Denizden kazanılan top raklarla tarım alanları genişlemiştir. Tarımsal verim yüksektir. •
İklimi ve Bitki Örtüsü: Lüksemburg'ta okyanus iklimi ile karasal iklim arasında bir geçiş iklimi görülür.
Dünya çiçek üretiminin yandan fazlasını
Nüfus ve Yerleşme: Nüfus artış hızı düşüktür. Kişi başına düşen gelirin yüksek olduğu ülkelerden biridir.
karşılar. •
Süt, tereyağı ve peynir üretiminde AB'nin önde gelen ülkelerindendir.
• •
Ekonomik Özellikleri: Tarımda birim alandan yüksek verim alınır.
Yer altı kaynakları bakımından fakirdir. Petrol ve doğalgaz önemli yer altı larındandır.
kaynak-
•
Hayvancılıkta et ve süt verimi yüksektir.
Ülke gelişmiş bir sanayiye ve gelişmiş bir
•
Demir - çelik en çok gelişen sanayidir.
ulaşım ağına sahiptir.
•
Türkiye ile ilişkileri sınırlıdır
•
Ülkede ticaret gelişmiştir.
•
Türkiye, Hollanda ilişkileri gelişmiştir.
D) DOĞU AVRUPA 1. ROMANYA
4. BELÇİKA
Konumu: Karadeniz'in batısında yer alır.
Konumu: Küçük bir Batı Avrupa ülkesidir.
Yerşekilleri: Ülkenin ortasında Erdel Havzası, Doğu ve Güneyde Karpat Dağları yer alır.
Yerşekilleri: Ülkenin kuzeyinde polderler yer alır. Doğu ve Güneydoğusunda Ardenne(Arden) platosu yeralır.
•
önemli akarsuyudur.
İklimi ve Bitki Örtüsü: Belçika'nın büyük bölümünde okyanus iklimi görülür.
İklimi ve Bitki Örtüsü: Romanya'da karasal iklim görülür, Karadeniz kıyılarında iklim ılımandır.
Nüfus ve Yerleşme: Nüfus yoğunluğu fazladır. Halkın büyük çoğunluğu (%97) şehirlerde yaşar.
•
Ekonomik Özellikleri: Topraklarının yarıya yakını tarıma elverişlidir. Halkın %45'i geçimini tarımdan sağlar.
Belçika gelişmiş bir sanayiye sahiptir. Özellikle demir- çelik ve metalürji sanayi çok gelişmiştir.
ÖSS - II / ÜLKELER COĞRAFYASI
Ülke topraklarının %25 'i ormanlarla kaplıdır.
Nüfus ve Yerleşme: Nüfusun çoğunluğu Ro men'dir.
Ekonomik Özellikleri: Ülke topraklarının yarısı tarıma elverişlidir ve tarımda verim yüksektir. •
Akarsular bakımından zengindir. Tuna en
18
Coğrafya
Ülkeler Coğrafyası •
•
Hayvancılık gelişmiştir.
•
Romanya yer altı kaynakları bakımından zengindir. Başlıca yeraltı kaynakları: petrol, doğalgaz ve demirdir.
Ülkede ağır sanayi gelişmiştir. Demir- çelik üretiminde dünyanın önde gelen ülkelerindendir. Türkiye ile ilişkileri gelişmeye başlamıştır.
1991'den
sonra
•
Karayolu ulaşımı gelişmemiştir.
RUSYA
•
Türkiye, Romanya ilişkileri gelişmektedir.
Konumu: Rusya yeryüzündeki karaların %15 'ine sahiptir ve bu özelliği ile dünyanın en geniş ülkesidir.
2. MOLDOVA
FEDERASYONU
Yerşekilleri: Rusya dünyanın en geniş düzlüklerine sahiptir. Doğu Avrupa Ovası, Batı Sibirya Ovası, Orta ve Doğu Sibirya Platoları önemli düzlükleridir.
Konumu: Karadeniz'in kuzeybatısında yer alır. Yerşekilleri: Topraklarının büyük bölümü alçak tepelik alanlardan ve ovalardan oluşur.
•
Ural Dağları, Kafkaslar, Altay, Sayan, Verhayan önemli dağlarıdır.
•
Nüfus ve Yerleşme: Kırsal kesimde nüfus faz ladır.
Rusya akarsu ve göl bakımından zengindir. Obi, Yenisey, Lena, Don, Volga, Amur önemli akarsularıdır. Ülkedeki Baykal gölü dünyanın en büyük tatlı su gölüdür.
Ekonomik Özellikleri: Tarım ve hayvancılık temel geçim kaynağıdır.
İklimi ve Bitki Örtüsü: Ülkenin büyük bölümün de karasal iklim görülür. Kışlar çok uzun ve şiddetli geçer. Ülkenin yarıdan fazlası ormanlarla kaplıdır.
İklimi ve Bitki Örtüsü: Moldova'da karasal iklim görülür. Bitki örtüsünü ormanlar ve bozkırlar oluşturur.
•
Yer altı kaynakları bakımından fakirdir.
•
Türkiye Moldova ilişkileri hızla gelişmektedir.
Nüfus ve Y e r l e ş m e : Nüfus bakımından dünyanın 6. ülkesidir. Nüfusun büyük bölümü Avrupa topraklarındadır. Toprakların çoğu yerleşmeye elverişli değildir.
3. UKRAYNA
Nüfus artış hızı çok düşüktür. Nüfusun %75'i şehirlerde yaşar.
Konumu: Karadeniz'in kuzeyinde yer alan bir Doğu Avrupa ülkesidir.
Ekonomik Özellikleri: Rusya topraklarının %32'si tarıma elverişlidir.
Yerşekilleri: Ukrayna düzlüklerin geniş yer kap ladığı bir ülkedir. İklimi ve Bitki Ö r t ü s ü : Ülkenin bölümünde karasal iklim etkilidir.
Dünya'da; arpa, çavdar, yulaf üretiminde 1.
büyük
Ayçiçeği, patates üretiminde 2. buğday ve şeker pancarı üretiminde 4. dür.
Nüfus ve Yerleşme: Nüfus artış hızı çok düşüktür. Halkın büyük bir kısmı şehirlerde yaşar.
•
önde gelen ülkelerindendir.
Ekonomik Özellikleri: Ukrayna'da tarımsal üretim ülke ihtiyacından fazladır. •
•
Ülkede sığır yetiştiriciliği, arıcılık ve balıkçılık çok gelişmiştir.
•
Ukrayna yer altı kaynakları bakımından zen gindir. Taşkömürü, linyit ve demir önemli yer altı kaynaklarıdır.
Coğrafya
Et, süt, yumurta, yün ve bal üretiminde dünyanın önde gelen ülkelerindendir.
Şeker pancarı, arpa ve ayçiçeği üretiminde dünyanın önde gelen ülkelerindendir.
•
Rusya hayvan varlığı bakımından dünyanın
19
•
Dünya balık üretiminde 6. dır.
•
Rusya yer altı kaynakları bakımından dünyanın en zengin ülkelerindendir.
•
Dünya doğalgaz rezervinin %33'ü petrol re zervinin %10'u bu ülkededir. Demir, kömür, elmas, nikel, platin diğer önemli madenleridir.
•
Rusya dünyanın önde gelen sanayi ülkelerindendir. Demir-çeiik, otomotiv, elek-
ÖSS - II / ÜLKELER COĞRAFYASI
Coğrafya tronik, silah, uçak, gemi ve uzay sanayisi çok gelişmiştir. •
Ülke çok geniş olması ve iklimin elverişsiz olması nedeniyle demir yolu ve havayolu ulaşımı gelişmiştir.
•
Ülkede petrol ve doğalgaz taşımacılığında kullanılan boru hatları binlerce kilometreyi buiur.
•
1.FAS Konumu: Afrika'nın kuzeybatısında yer alan bir Arap ülkesidir. Yerşekilleri: Fas dağlık bir ülkedir. Rif, Yüksek ve Anti Atlaslar önemli dağlarıdır. İklimi ve Bitki Ö r t ü s ü : Ülkenin Akdeniz kıyılarında Akdeniz iklimi, güneyinde çöl iklimi, Atlas okyanusu kıyılarında ise ılıman bir iklim görülür.
Türkiye Rusya ilişkileri hızla gelişmektedir.
ÖYS-1991
•
Aşağıdaki kıtaların hangisinde nüfus artış oranı en azdır? A) Avrupa
B) Okyanusya
D) Asya
E) Amerika
Bitki örtüsü bakımından zengin değildir.
Nüfus ve Y e r l e ş m e : Nüfus artış oranı yüksektir. Nüfusun çoğunluğu kıyılarında toplanmıştır.
C) Afrika
Çözüm:
Ekonomik Özellikleri: Tarım alanları kıyıda toplanmıştır.
Az gelişmiş toplumlarda nüfus artış oranı yüksek olmasına karşın gelişmiş toplumlarda nüfus artış oranı düşüktür. Bu ganefleme ve rakamsal bilgi lere göre nüfus artış oranı Afrika'da en yüksek, Asya, Amerika, Okyanusya'da az, Avrupa kıtasında ise en azdır.
•
Fas dünya fosfat üretiminde 4. sıradadır.
•
Dış ticaretinde açık verir.
•
Türkiye ile ilişkileri fazla gelişmemiştir.
2. CEZAYİR
Cevap A BAŞLICA AFRİKA ÜLKELERİ
Konumu: Atlas ülkelerinin en büyüğüdür. Yerşekilleri: Ülkenin büyük bir bölümü çöller ve dağlarla kaplıdır. Ülkenin kuzeyinde Tel ve Sahra Atlaslar'ı yer alır. Ülke topraklarının büyük bölümü kum ve taş çölieriyle kaplıdır. İklimi ve Bitki Örtüsü: Cezayir'in kuzey kıyılarında Akdeniz iklimi, iç kesimlerde çöl iklimi etkilidir. Nüfus ve Yerleşme: Cezayir'de nüfus artış hızı çok yüksektir. Nüfusun tamamına yakını kuzeyde yaşar. Ekonomik Özellikleri: Tarım alanları çok sınırlıdır. Tarımdan alınan verim çok düşüktür. •
Cezayir ihracat gelirlerinin büyük bölümünü petrol ve doğalgazdan sağlar.
•
Türkiye Cezayir ilişkileri gelişmektedir.
3. TUNUS
Harita - 5
Konumu: Kuzey Afrika'da yer alan bir Arap ülkesidir.
ÖSS - II / ÜLKELER COĞRAFYASI
20
Coğrafya
Ülkeler Coğrafyası E k o n o m i k Ö z e l l i k l e r i : Güney Afrika Cumhuriyeti, Afrika'nın her bakımdan en gelişmiş ülkesidir. Gelişmesini iyi yetişmiş insan gücüne ve zengin yer altı kaynaklarına borçludur.
Yerşekilleri: Tunus'un kuzeyinde Tel Atlas ları'nın uzantıları, güneyinde Büyük Sahra çölünün devamı uzanır. İklimi ve Bitki Örtüsü: Tunus'un büyük bir bölümünde Akdeniz iklimi görülür, Kıyılarında bitki örtüsü makidir. Nüfus ve Yerleşme: Nüfusun büyük bölümü kuzeyde toplanmıştır. Ekonomik Özellikleri: Topraklarının yarıya yakını tarıma el verişli ancak tarımsal verim düşüktür. • •
•
Ülkede tarımın en büyük sorunu sulamadır.
•
Balıkçılık ülke ekonomisinde önemlidir.
•
Yer altı kaynakları bakımından dünyanın en zengin ülkelerindendir. Afrika kıtasında üretilen kömürün tamamına yakını Güney Afrika Cumhuriyeti'nden çıkartılır.
•
Elmas, altın, krom, demir, bakır, uranyum
Fosfat, petrol, doğalgaz ve demir önemli yer
ve fosfat gibi madenler bakımından dünyada
altı kaynaklarındandır.
ilk sıralarda yer alır.
Türkiye ile ilişkileri fazla gelişmemiştir.
•
Aşağıdakilerden hangisi Fas, Tunus, Cezayir ülkelerinin üçünde de çıkarılan bir yer altı zen ginliğidir?
Güney Afrika, Afrika kıtasının sanayileşmiş tek ülkesidir. En gelişmiş sanayi kolları; demir - çelik, makine, otomotiv, kimya ve gıda sanayiidir.
•
Türkiye ile ilişkileri gelişmektedir.
A) Çinko
B) Bozkır
5. NİJERYA
D) Civa
E) Fosfat
ÖYS-1990
C) Manganez
Konumu: Gine Körfezi'nin kuzeyinde yer alır.
Çözüm:
Yerşekilleri: Nijerya alçak platoların geniş yer kapladığı bir ülkedir.
K. Afrika'da yer alan Fas, Tunus ve Cezayir gübre hammadesi olan fosfat yataklarınca zengin bir ülkedir. Ülkemiz gübre fabrikalarımızın ihtiyacını karşılamak için her yıl bu ülkeden 200-600 bin ton arasında fosfat ithal eder.
İklimi ve Bitki Örtüsü: Güneyinde Ekvatoral ik lim, kuzeyinde savan iklimi etkilidir. Buna bağlı olarak ülkenin güneyinde bitki örtüsünü ormanlar kuzeyinde savanlar oluşturur.
Cevap E
Nüfus ve Yerleşme: Nijerya, Afrika Kıtası'nın en kalabalık ülkesidir.
4. GÜNEY AFRİKA CUMHURİYETİ Konumu: Afrika'nın güneyinde yer alan federal bir cumhuriyettir.
Ekonomik Özellikleri: Nüfusun yarıdan fazlası tarımla uğraşır.
Yerşekilleri: Ülkenin doğu ve güney kıyıları dağlıktır. Kuzeybatıda Kalahari çölü yer alır.
•
İklimi ve Bitki Örtüsü: Ülkenin doğu ve güneydoğusunda ılıman iklim, Cap Bölgesinde Akdeniz iklimi, iç bölgelerde yarı tropikal iklim, Kalahari Çölünde ise çöl iklimi görülür. •
•
Nijerya'da petrol, doğalgaz, kalay, maden kömürü, altın, niyombit çıkartılır.
Ülkede iklim çeşitliliğine bağlı olarak bitki
•
Petrol ülkenin en önemli ihraç ürünüdür. Ayrıca Nijerya dünya niyombit rezervlerinin %95'ine sahiptir.
•
Türkiye ile ticareti azdır.
örtüsü de çeşitlilik gösterir. Nüfus ve Yerleşme: Afrika'nın nüfusu en kala balık ülkelerindendir. Nüfus etnik gruplardan oluşur. Coğrafya
Ülke topraklarının 1/3'i ormanlarla kaplıdır. Bu durum, ülkeyi kereste ihracatçısı yapmıştır.
21
ÖSS - II / ÜLKELER COĞRAFYASI
KUZEY AMERİKA ÜLKELERİ
•
Detroit
•
Dallas
Ekonomik Özellikleri: ABD, ekonominin her alanında dünyada ön sırada yer almaktadır. •
Ülke topraklarının yarısı tarıma elverişlidir. Tarımdan
elde edilen verim
oldukça
yüksektir. En önemli tarım ürünleri; mısır, soya, tütün, pamuk, turunçgil, buğday ve şeker pancarıdır. •
ABD'de büyükbaş, küçükbaş, kümes hay vancılığı ve balıkçılık oldukça gelişmiştir.
•
Yer altı kaynakları bakımından dünyanın en zengin ülkelerindendir. Taş kömürü, petrol, doğalgaz, demir, bakır, uranyum, kurşun, kalay, altın, gümüş önemli yer altı kaynaklarındandır.
Harita - 6
•
1. AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ
dünya 1. si olmasına karşılık, tüketimi çok
Konumu: ABD, Alaska ve Hawai ile birlikte elli eyaletten oluşur. Ülkenin kuzeyinde Kanada, güneyinde Meksika, doğusunda Atlas Okyanusu, batısında Büyük Okyanus yer alır.
fazla olduğu için dışarıdan kömür ve petrol alır. •
Yerşekilleri: ABD topraklarının yarıya yakını dağlarla kaplıdır. Kıyıda Navada, Appalaş ve Kayalık dağları en önemli yükseltileridir.
•
maddeler, otomobil, lastik, silah, uçak ve uzay sanayidir.
Ülkenin %30'u ormanlarla kaplıdır.
•
San Francisco
•
Philadelphia
•
Houston
•
Los Angeles
ÖSS - II / ÜLKELER COĞRAFYASI
•
ABD bir diğer ekonomik faaliyet turizmdir.
•
Ülke dünyadaki filmlerin %80ini yapmaktadır.
•
ABD'de karayolu, demiryolu,
havayolu
gelişmiştir.
Nüfus ve Yerleşme: ABD nüfus miktarı bakımından dünyada 4. sıradadır. Nüfus artışı hızı çok düşüktür. Nüfusun büyük bölümü şehirlerde yaşar. En önemli şehirleri; New York (Dünyanın en önemli şehirlerinden olup BM ve bir çok ulus lararası kuruluşun merkezidir.) • Chicago
ABD dünyanın en büyük sanayi ülkesidir. trikli makineler, besin, kağıt, kimyasal
İklimi ve Bitki Örtüsü: ABD'de; karasal, ılıman, okyanus, Akdeniz ve tropikal iklim özellikleri görülür. İklim çeşitliliğine bağlı olarak ülkede bitki örtüsü de çeşitlilik gösterir.
VVashgington
Dünya elektrik üretiminde 1. sıradadır.
Başlıca sanayi kolları; ulaşım araçları, elek
ABD akarsular ve göller bakımından zengin bir ülkedir. Mississippi ülkenin en önemi akarsuyudur.
•
ABD hem kömür hemde petrol üretiminde
•
ABD dünyanın en büyük ticaret ülkesidir. Dış ticareti 1980'den sonra açık vermeye başlamıştır. Bunun nedeni petrol fiyat larındaki ve savunma harcamalarındaki artıştır.
•
Türkiye ilişkileri gelişmiştir. Türkiye'nin Almanya'dan sonra en çok ticaret yaptığı ülkedir.
22
Coğrafya
Ülkeler Coğrafyası teknoloji yardımları sanayinin gelişmesinin
2. KANADA
temel nedenidir.
Konumu: Rusya'dan sonra dünyanın en geniş 2. ülkesidir. Yerşekilleri:
Ülkenin
doğusunda
•
Appalaş
makinalaraı, kağıt ve kağıt hamuru, petra-
dağlarının uzantıları yer alır. Büyük Okyanus
kimya sanayisi diğer önemli sanayi kollarıdır.
kıyısında Kayalık dağları yer alır. •
•
Kanada Kuzey Buz denizinde dünyanın en
Kanada
dünyanın
en
büyük
ticaret
ülkelerindendir.
büyük adalar topluluğuna sahiptir. Bu ada ların en büyüğü Baffin adasıdır. •
En çok gelişen sanayi kolu metalürjidir. Makine, otomotiv, uçak, tarım aletleri ve
•
Türkiye
Kanada
ilişkileri
yeterince
gelişmemiştir.
Büyük Ayı, Büyük Esir önemli gölleridir.
İklimi ve Bitki Örtüsü: Ülkenin büyük bir kısmında kışlar soğuk, uzun ve kar yağışlı geçer. Büyük Okyanus kıyılarında, okyanus iklimi görülür. •
3. MEKSİKA
Kanada'nın yarıya yakını ormanlarla kaplıdır.
Konumu: Nüfus ve Yerleşme: Kanada az nüfuslanmış
Kuzey Amerika kıtasınnın güney
bölümünde yer alır.
bir ülkedir. Doğal şartların elverişli olması nedeniyle nüfusun tamamına yakını güneyde ABD
Yerşekilleri: Ülke doğu, batı ve güneyde dağ
sınırı boyunca toplanmıştır.
sıralarıyla kuşatılmıştır.
•
•
Kanada'nın yarıya yakını ormanlarla kaplıdır.
Meksika dünyanın en hareketli deprem bölgelerindendir.
Ekonomik Özellikleri: Kanada zengin doğal İklimi ve Bitki Örtüsü: Meksika'da okyanus
kaynaklara sahiptir. Verimli toprakları, geniş orman alanları, balık bakımından zengin denizleri,
iklimi, karasal iklim ve tropikal iklim görülür. Bitki
çeşitli
örtüsü çeşitlidir.
madenleri
ile
geleceğin
ülkesi
konumundadır.
Nüfus ve Yerleşme: Nüfus artış hızı yüksektir. Nüfusun büyük bölümü şehirlerde yaşar.
Kanada'da demir, bakır, altın, gümüş, kömür ve petrol gibi birçok maden çıkartılır. •
•
Ekonomik Özellikleri: Ülkede tarım alanları
Kanada'nın temel enerji kaynağı hidroelektrik
azdır.
enerjisidir.
•
Topraklarının az bir kısmında tarım yapılır. Üretilen tahılların büyük bir kısmı ihraç edilir.
•
•
Meksika
dünyanın
önde
gelen
bal
üreticilerindendir. •
Yer altı kaynakları bakımından dünyanın en
Kanada'da hayvancılık ve balıkçılık çok
zengin ülkelerindendir. Petrol, doğalgaz,
gelişmiştir.
demir,
Kanada dünyanın
önde
gelen
sanayi
bakır
önemli
yeraltı
petrol üreticilerindendir.
ülkelerindendir. Doğal kaynakların zenginliği,
•
yetişmiş insan gücü ve ABD'nin sermaye ve
Coğrafya
kurşun,
kaynaklarıdır. Ülke dünyanın önde gelen
23
Türkiye ile ticari ilişkileri gelişmemiştir.
ÖSS - II / ÜLKELER COĞRAFYASI
COĞRAFYA GÜNEY AMERİKA ÜLKELERİ
•
Brezilya Güney Amerika'nın en fazla hayvan varlığına sahip ülkesidir.
•
Ülke maden kaynakları bakımından zengindir. Demir manganez, altın, elmas önemli madenleridir.
•
Brezilya'nın hidroelektrik enerji potansiyeli çok yüksektir. Parana ırmağı üzerindeki İtaipu hidroelektrik santrali enerji üretimi bakımından dünyada 1. dir.
•
Sanayisi son başlamıştır.
•
Güney Amerika'nın en gelişmiş kara ve demiryolu ağına sahiptir.
•
Ülkenin ihracatı ithalatını karşılamaz.
•
Türkiye Brezilya ilişkileri gelişmemiştir.
zamanlarda
gelişmeye
2. ARJANTİN Harita - 7 1. BREZİLYA
Konumu: Güney Amerika Kıtasının güneyinde yer alır.
Konumu: Yüzölçüm bakımından kıtanın en büyük devletidir. Ekvator ve Şili dışında bütün Güney Amerika ülkeleriyle sınırı vardır.
Yerşekilleri: Ülkenin büyük bölümü platolar ve dağlarla kaplıdır. And dağları en önemli yükseltisidir
Yerşekilleri: Ülkenin kuzeyi Amazon havzası, orta ve doğu kesimleri ise dağlar ve palatolarla kaplıdır.
Ülkede aktif volkanlar bulunmaktadır.
•
Akarsular yönünden zengin bir ülkedir. İklimi ve Bitki Örtüsü: Kuzey güney yönünde yer kaplayan ülkede yüzey şekillerinin de etkisiyle farklı iklimler görülür.
Akarsular bakımından dünyanın en zengin ülkesidir. Güney Ameraki'nın en büyük akarsuyu olan Amazon nehrinin büyük bölümü Brezilya'dadır.
Ülkede tropik ormanlar, geniş ve iğne yapraklı or manlar ve bozkırlar görülür.
İklimi ve Bitki Örtüsü: Brezilya'nın kuzeyinde Ekvatoral iklim, orta ve doğusunda tropikal iklim, güneyinde ise ılıman iklim etkilidir.
Nüfus ve Yerleşme: Nüfusun çoğunluğu göçmen olarak gelen İspanyol ve İtalyanlardan oluşur. Nüfus artış hızı yüksektir.
•
Ekonomik
Brezilya bitki örtüsü bakımından zengindir. Amazon havzasında Ekvatoral yağmur ormanları yer alır.
Nüfus ve Yerleşme: Dünya'nın kalabalık nüfuslu ülkelerindendir. Nüfus artış hızı yüksektir. Ekonomik Özellikleri: Ekvatoral ormanların ve savanların geniş yer tutması nedeniyle topraklarının ancak %10'u tarıma elverişlidir. •
Brezilya dünyanın en büyük kahve üreticisi ve ihracatçısıdır. Muz, kakao, tütün, mısır, hindistan cevizi vb. diğer tarım ürenleridir.
ÖSS - II / ÜLKELER COĞRAFYASI
Özellikleri:
Arjantin'de
ekonominin temeli tarıma dayanır. Buğday, mısır, şeker kamışı, soya fasulyesi önemi tarım ürünleridir.
24
•
Arjantin dünyanın ön çok et ve yün üreten ülkelerindendir.
•
Ülke yer altı kaynakları yönünden zengindir. Petrol, doğalgaz, demir, bakır, kurşun, taşkömürü, linyit önemli yar altı kaynaklarıdır. Petrol üretimi iç tüketimi karşılar.
•
Türkiye Arjantin ilişkileri gelişmemiştir.
Coğrafya
Ülkeler Coğrafyası ASYA ÜLKELERİ
Harita- 8
Coğrafya
25
ÖSS - II / ÜLKELER COĞRAFYASI
COĞRAFYA Nüfus ve Yerleşme: Özbekistan Orta Asya Türk Cumhuriyetleri içinde en fazla nüfusa sahip ülkedir. Nüfus artış hızı yüksektir.
ORTA ASYA CUMHURİYETLERİ 1.
TÜRKMENİSTAN
Konumu: Orta Asya Türk Cumhuriyetlerindendir. Batısında Hazar denizi yer alır.
Ekonomik Özellikleri: Ekonomisinin temelini tarım oluşturur. Tarımda karşılaşılan en önemli so run kuraklıktır.
Yerşekilleri: Türkmenistan yüzey şekilleri bakımından sade bir görünüme sahiptir. Ülkenin büyük bölümü Karakum Çölü ile kaplıdır. •
•
Pamuk üretiminde dünyada ilk sıralarda yer alır.
Türkmenistan'da sulama amacıyla yapılan Karakum kanalı dünyanın en büyük kanalı dünyanın en büyük kanallarındandır.
•
Türk Cumhuriyetleri içinde ipek üretiminde 1. sıradadır.
•
İklimi ve Bitki Örtüsü: Ülkede karasal iklim ve çöl iklimi görülür.
Ülkede en çok koyun beslenir. Besi hay vancılığı yaygındır.
•
Nüfus ve Yerleşme: Türkmenistan'ın nüfusu ol dukça âzdır. Orta Asya Türk Cumhuriyetleri içerisinde nüfus yoğunluğu en düşük olan ülkedir. Nüfusun yarıdan fazlası kırsal alanda yaşar. Nüfus artış hızı yüksektir.
Yer altı kaynakları bakımından çok zengindir. Kömür, petrol, doğalgaz, altın önemli yer altı kaynaklarıdır.
•
Sanayisi daha çok tarıma dayalıdır. Pamuklu, yünlü, ipekli dokuma ve tekstil sanayisi gelişmiştir.
E k o n o m i k Özellikleri: Türkmenistan'ın ekonomisi tarıma dayanır. Tarımın en büyük sorunu sulamadır.
•
•
Türkmenistan dünyanın en önemli pamuk üreticilerindendir.
3. KIRGIZİSTAN
•
Ülkede karakul koyunlarından dünyaca ünlü
K o n u m u : Orta Asya Türk Cumhuriyetleri içerisinde yüzölçümü en küçük olandır.
astragan kürkü elde edilir. •
Petrol ve doğalgaz en önemli yer altı kaynak larıdır. Çıkartılan doğalgazın büyük bölümü ihraç edilmektedir.
•
Ülkede sanayi fazla gelişmemiştir.
Yerşekilleri: Topraklarının tamamına yakını dağlarla kaplıdır. Bu dağlardan en önemlisi Tanrı dağlarıdır. •
Akarsular bakımından zengindir.
•
Ülkede çok sayıda göl vardır. Bunlardan en önemlisi dünyanın en büyük ikinci kaldera gölü olan Issık gölüdür.
Türkmenistan, Türkiye ilişkileri 1991'den sonra hızla gelişmeye başlamıştır. 2. ÖZBEKİSTAN
İklimi ve Bitki Örtüsü: Kırgızistan'da karasal iklim görülür. Ülkede ormanların oranı %6 kadardır.
Konumu: Toprakların büyük bölümü Seyhun ve Ceyhun ırmakları arasında yer alır. Yerşekilleri: Özbekistan topraklarının büyük bölümü düzlüklerle kaplıdır. Üst Yurt Platosu, Turan Ovası, Kızılkum Çölü, Fergana çöküntü havzası önemli düzlükleridir. •
Nüfus ve Yerleşme: Nüfusun büyük bölümü Fergana Vadisi ve Bişkek çevresinde toplanmıştır. Nüfus artış hızı fazladır. Ekonomik Özellikleri: Ekonomisinin temelini tarım oluşturur.
Kuzeybatıda dünyanın 4. büyük gölü olan Aral Gölü yeralır.
•
İklimi ve Bitki Örtüsü: Ülkede karasal iklim etkilidir. Bu nedenle ülkenin büyük bölümü bitki örtüsünden yoksundur. ÖSS - II / ÜLKELER COĞRAFYASI
Türkiye ile ilişkileri 1991 'den sonra gelişmeye başlamıştır.
Ülkede hayvancılık ve ipek böcekçiliği gelişmiştir. Orta Asya'nın en büyük ipek ko-
26
Coğrafya
Ülkeler Coğrafyası •
zası işleme tesisleri ile İpekli kumaş fabrikası buradadır. •
•
Önemli yer altı kaynakları; kömür, petrol, doğalgaz, bakır, demir, kurşun, kalay ve altındır.
•
Kırgızistan Türkiye ilişkileri 1991'den sonra hızla gelişmeye başlamıştır.
•
Eski teknolojilerin kullanılması ve sermaye yetersizliği üretimi düşürmektedir. •
Yerşekilleri: Kazakistan'ın doğusunda Altay dağları, güney ve güneydoğusunda Tanrı Dağları yer alır. Kazakistan ve Üst Yurt Platoları ile Turan Ovası önemli düzlükleridir.
Konumu: Orta Asya'nın güney bölümünde yeralan yüksek ve dağlık bir ülkedir. Yerşekilleri: Ülkenin büyük bölümü 4000 m yüksekliğindeki Pamir Platosu ve Tanrı dağlarının uzantıları kaplamıştır. Buralarda geniş buzul örtüleri vardır.
Nüfus ve Yerleşme: Ülke nüfusunun yarıya yakınını Kazaklar geri kalanını ise başta Ruslar olmak üzere diğer etnik gruplar oluşturmaktadır.
Kazakistan, Türk Cumhuriyetleri içerisinde şehirleşme oranı en yüksektir,
•
•
•
Nüfus ve Yerleşme: Tacikistan Orta Asya ülkeleri arasında nüfus artış hızı en fazla olan ülkedir. •
Kazakistan Türk Cumhuriyetleri içerisinde hayvan varlığı en zengin olan ülkedir. Tarımsal üretimin %60'ı hayvancılıktan sağlanır.
•
Ülke yer altı kaynakları bakımından çok zen gindir. Hemen hemen bütün madenler bulu nur. Başlıcaları; Demir, kömür, doğalgaz, pet rol, krom, bor, bakır, kurşun, alüminyum, fos fat, tungsten, nikel ve kalaydır.
•
Petrol, doğalgaz ve kömür önemli yer altı kaynaklarıdır.
• •
Sanayisi fazla gelişmemiştir. Türkiye ile ilişkileri 1991'den sonra gelişmeye başlamıştır.
Rezerv bakımından Kazakistan;
GÜNEY ASYA ÜLKELERİ 1. PAKİSTAN
krom ve manganezde dünya 2. si
Konumu: Asya kıtasının güneybatısında yeralır. Yerşekilleri: Kuzeyinde Himalaya Sıradağları batısında Hindikuş dağları yeralır. Hindikuş Dağları
molibden ve fosfatta dünya 4. sü
Coğrafya
Kırsal kesimdeki nüfusun büyük bölümü göçebe hayvancılıkla geçinir.
bor minerallerinde dünya 3. sü -
Nüfusun büyük bölümü kırsal alanda yaşar.
Ekonomik Özellikleri: Tarım alanları çok azdır.
Tungstende dünya 1. si -
Ülkenin tamamı deprem kuşağında yeralır.
İklimi ve Bitki Örtüsü: Tacikistan'ın iklimi kara saldır. Orman varlığı azdır.
Ekonomik Özellikleri: Kazakistan'da kuraklık ve sulama yetersizliği nedeniyle ekili - dikili arazi oranı azdır. •
1991'den sonra hızla
5. TACİKİSTAN
İklimi ve Bitki Örtüsü: Kazakistan'da sert karasal iklim görülür. Doğal bitki Örtüsü bozkırdır.
•
Türkiye ile ilişkileri gelişmeye başlamıştır.
Aral, Balkaş ve Tengiz ülkenin önemli gölleridir.
Ülkede Kazakların nüfus artış oranı yüksektir.
Kazakistan Türk Cumhuriyetleri içerisinde sanayi bakımından en çok gelişen ülkedir.
Konumu: Batı Türkistan'da en geniş topraklara sahip Türk Cumhuriyeti'dir.
•
Kömür ve demir üretiminde dünyanın önde gelen ülkelerindendir.
4. KAZAKİSTAN
•
Kazakistan zengin petrol ve doğalgaz rezerv leri ile gelecekte dünyanın önemli petrol ve doğalgaz üreticileri arasında yeralacaktır.
27
Ö5S - II / ÜLKELER COĞRAFYASI
Coğrafya üzerinde Afganistanla - Pakistan arasında ulaşım sağlayan Hayber Geçidi yer alır.
•
Yer altı kaynakları bakımından zengin bir ülkedir. Demir, çinko, taşkömürü, petrol, önemli yeraltı kaynaklarıdır.
ve Sind ovaları önemli tarım alanlarıdır.
•
İklimi ve Bitki Örtüsü: Pakistan'da karasal iklim, muson iklimi ve çöl iklimi görülür. Buna bağlı olarakta bozkır, orman ve çöl bitkileri görülür.
Sanayi ürünlerinin dünya pazarlarında rekabet edebilmesinin temel nedeni ucuz iş gücüdür.
•
Ülke dünyanın en büyük ağlarından birine sahiptir.
•
Türkiye ile ticari ilişkileri istenilen düzeyde değildir.
•
İndus Nehri'nîn ve kollarının suladığı Pencap
Nüfus ve Yerleşme: Pakistan nüfusu fazla olan ülkelerdendir. Nüfus artış hızı çok yüksektir. Ekonomik Özellikleri: Ülkede tarım en önemli ekonomik faaliyettir. Pamuk, buğday, çeltik, turunçgil ve hurma önemli tarım ürünleridir. •
Pakistan yer altı kaynakları bakımından zen gin değildir. Çıkartılan petrol ve doğalgaz ülke ihtiyacını karşılamaz.
•
Ülke dış ticaretinde büyük açıklar verir.
•
Pakistan ve Türkiye ilişkileri gelişmiştir.
3. BANGLADEŞ K o n u m u : Güney Asya'da kıyısında yer alır.
Ülkede ormanlar geniş yer kaplar.
Yüzölçüm bakımından dünyanın 7.
Nüfus ve Y e r l e ş m e : Bangladeş dünyanın nüfus artış hızı ve nüfus yoğunluğu en fazla olan ülkelerindendir. Ülkede şehirleşme oranı yüksektir.
Himalayaların uzantıları, Vindiya Dağları, Batı ve Doğu Gat Dağlan önemli yükseltileridir.
Ekonomik Özellikleri: Topraklarının yarıdan fazlası tarıma elverişlidir. Tarım Ganj ve Brahmaputra nehirlerinin suladığı ovalarda yapılır. Çeltik, pamuk, çay, jüt, tütün, şeker kamışı önemli tarım ürünleridir.
İklimi ve Bitki Örtüsü: Hindistan'ın büyük bölümünde muson iklimi egemendir. Ormanlar ülke yüzölçümünün ancak %20'ni kaplar. Bunun nedeni yüzyıllardır ormanların tahrip edilmesidir.
Nüfus ve Yerleşme: Nüfus miktarı bakımından dünyanın 2. büyük ülkesidir. Ülkede nüfus artış oranı yüksektir. Nüfusun büyük bölümü kırsal ke simde yaşar. Ekonomik Özellikleri: Hindistan ekonomisinin temeline tarım oluşturur. Yaklaşık topraklarının yarısı tarıma elverişlidir. Tarım ilkel yönetimlerle yapıldığı için verim düşüktür. •
•
Ülkenin en önemli yer altı kaynağı doğalgazdır.
•
Bangledeş dünya jüt üretiminin yarısını gerçekleştirir.
•
Bangladeş ve Türkiye arasındaki ticari ilişkiler gelişmemiştir.
GÜNEYDOĞU ASYA ÜLKELERİ 1. MALEZYA
Ülke; pirinç, tütün, pamuk, buğday, şeker kamışı ve mercimek üretiminde dünyanın önde gelen ülkelerindendir.
Konumu: Malakka yarımadasının güney kısmını, Sarakka ve Sabah eyaletlerini kapsar. Yerşekilleri: Batı Malezya'nın büyük bölümünde yükselti 200 m civarındadır. Orta bölümde Kerban dağlık bölgesinde yükselti fazladır.
Hindistan dünyanın en fazla büyükbaş hay van sayısına sahip ülkesidir. Ancak hay vancılık gelişmemiştir. ÖSS - II / ÜLKELER COĞRAFYASI
körfezi
İklimi ve Bitki Örtüsü: Ülkede muson iklimi egemendir. Yıllık sıcaklık farkı azdır.
Yerşekilleri: Hindistan'ın büyük, bölümü platolarla kaplıdır. Bu platolardan en önemlisi Dekkan Platosu'dur.
•
Bengal
Yerşekilleri: Ülke doğu ve güneydoğu kesi minde uzanan Çittagong Dağları dışında geniş düzlüklerden oluşur. Yaz mevsiminde ani sel baskınları olur.
2. HİNDİSTAN Konumu: ülkesidir.
demiryolu
28
Coğrafya
Ülkeler Coğrafyası Doğal kauçuk üretiminde dünyanın önde gelen ülkelerindendir.
İklimi ve Bitki Örtüsü: Malezya'da ekvatoral iklim ve muson iklimi etkilidir. Ülkede ekvatoral or manlar geniş yer kaplar.
Endonezya yeraltı kaynakları bakımından dünyanın en zengin ülkelerindendir. Kalay, manganez, nikel, boksit, bakır, petrol ve doğalgaz önemli yeraltı kaynaklarıdır.
Nüfus ve Yerleşme: Ülkede nüfusun yaklaşık yarısı şehirlerde yaşar. Ekonomik Özellikleri: Kauçuk, kakao, hurma, çay, çeltik ülkede yetiştirilen önemli tarım ürünleridir. •
Dünyanın önde gelen kalay, petrol, doğalgaz üretici ve ihracatçı ülkelerindendir.
Malezya doğal kauçuk üretiminde dünyanın
Türkiye ile ticari gelişmemiştir.
önde gelen ülkelerindendir. •
Balıkçılık halkın önemli geçim kaynaklarındandır.
•
Malezya dünya kalay üretiminde ilk sıradadır.
•
Ülkede metalürji, otomotiv ve gıda sanayii
1. ÇİN HALK CUMHURİYETİ Konumu: Doğu Asya'da yer alan dünyanın en kalabalık ülkesidir. Yerşekilleri: Çin'in kuzeybatısında Doğu Türkistan'da Tanrı Dağları, Karanlık Dağları ve Karakum Dağları yer alır. Taklamakan çölü ve Pamir platosu'da bu bölgede yer alır.
Malezya dünyanın ticaret hacmi fazla olan ülkelerindendir. Dış ticaretinde açık vermez.
•
petrol, doğalgaz üretici ve ihracatçı ülkelerindendir.
•
Türkiye
ile
ticari
ilişkileri
yeterince
3. DOĞU ASYA ÜLKELERİ
gelişmiştir. •
ilişkileri
•
Çin'in güneybatı ve orta kesimi Tibet Platosu ile kaplıdır. Platoyu kuzeyden Karanlık Dağları ve Himalaya Dağları çevreler. Dünya'nın en yüksek noktasında olan Everest Tepesi (8848 m) Himalayalar üzerindedir.
•
Çin'in kuzeyinde Gobi Çölünün devamı uzanır. Çin'in güneyinde ise Çin Ovası ve Güney Çin Platosu yer alır.
•
Çin akarsular bakımından zengin bir ülkedir.
yeterince
gelişmemiştir. 2. ENDONEZYA Konumu: Ekvator kuşağı üzerinde çok sayıda adadan oluşan bir ülkedir. Başlıca adalar; Sumatra, Cava, Borneo, Selebes, Yeni Gine ve küçük Sunda adalarıdır. Yerşekilleri: Oldukça yüksek dağların yer aldığı adalar üzerinde birçok yanardağ bulunur. Bunların
İklimi ve Bitki Ö r t ü s ü : Çin halk Cumhuriyeti'nde yüzey şekillerindeki çeşitliliğe bağlı olarak çok çeşitli iklimler görülür.
bir kısmı günümüzde de aktiftir. İklimi ve Bitki Örtüsü: Ülkenin tamamında Ekvatoral iklim hakimdir. Ülke topraklarının yarıdan
Bunlar; muson iklimi, karasal iklim ve çöl iklimidir.
fazlası ormanlarla kaplıdır.
•
Nüfus ve Yerleşme: Dünya'nın en kalabalık 4. ülkesidir.
Nüfus ve Yerleşme: Çin dünya nüfusunun 1/4 'üne sahiptir. Ülke son yıllarda nüfus artışını önleyici tedbirler almaya başlamıştır. Nüfusun az bir bölümü şehirlerde yaşamaktadır.
Nüfusun büyük bir kısmı kırsal alanda yaşar. Ekonomik
Özellikleri:
Ülkede
tarım
ekonominin temelini oluşturur. En önemli tarım
•
ürünü pirinçtir.
Coğrafya
Ülkede iklim çeşitliliğine bağlı olarak bitki örtüsü de çeşitlidir.
Çin'deki en büyük azınlık Doğu Türkis tan'daki Uygur Türkleri'dir.
29
ÖSS - II / ÜLKELER COĞRAFYASI
COĞRAFYA Ekonomik Özellikleri: Çin'de ekonomi büyük ölçüde devletin kontrolündedir. Yüzyıllardır ekim dikim yapılması nedeniyle topraklar verimsizleşmiştir. •
Prinç, pamuk, mısır, çay, buğday, şeker kamışı, şeker parçan, keten, kauçuk, jüt turunçgil başlıca tarım ürünleridir.
•
Çin dünya pirinç üretiminde ve tavukçulukta
Ekonomik Ö z e l l i k l e r i : Japonya'da tarım alanları azdır ve tarımsal üretim ülke ihtiyacını karşılamaz. •
•
1. dir. •
Çin dünyanın en büyük balık üreticilerindendir. Ancak nüfusu çok fazla olduğu için tamamını iç tüketimde kullanılır.
• •
•
Elektrik enerjisi üretiminde dünyada 3.
•
Çin dünyanın en zengin antimon ve volfram
Japonya'nın dış ticareti fazlalık verir. İhraç ürünlerinde ilk sırayı otomobil alır. İthalatında petrol önemli bir paya sahiptir.
•
Türkiye'nin dış ticaretinde Japonya önemli bir
Demir, kalay, kurşun, civa diğer önemli ma denleridir.
yere sahiptir.
Çin'de eskimiş teknolojilerin kullanılması, katı devletçi uygulamalar ve yeterli ulaşım ağının olmaması nedeniyle sanayi fazla gelişmemiştir.
ÖYS-1983 Hammadde, petrol ve besin gereksiniminin büyük bir bölümünü endüstri ürünlerini sata rak karşılayan ülke aşağıdakilerden hangisi dir?
Türkiye ile ticari ilişkileri gelişmektedir.
2. JAPONYA
A
Konumu: Japonya dört ana adanın yanında beş yüz kadar irili ufaklı adadan oluşmuş bir adalar devletidir.
İspanya
D) Japonya
B) ABD
C) İtalya
E) Hindistan
Çözüm:
Yerşekilleri: Japonya'nın büyük bir kısmı dağlarla kaplıdır. Dağlar çok sayıda fay hattı ve çöküntü alanı ile çevrilidir. Bu özelliği ile Japonya dünyanın en önemli deprem bölgelerindendir.
Japonya tarım alanları ve yer altı zenginlikleri sınırlı bir endüstri ülkesidir. Hammadde, petrol ve besin ihtiyacının büyük bölümünü ithal edip, endüstri ürünleri haline dönüştürerek ihraç etmektedir.
İklimi ve Bitki Örtüsü: Japonya'da muson iklimi etkilidir ve toplam arazinin %70'i ormanlarla kaplıdır.
Cevap D 3. GÜNEY KORE Konumu: Kore yarımadasının güneyinde yer alır.
Nüfus ve Yerleşme: Dünya'nın en kalabalık nüfuslu ülkelerindendir. Doğum oranı çok düşüktür. Halkın büyük bölümü şehirlerde yaşamaktadır. ÖSS - II / ÜLKELER COĞRAFYASI
Japonya'da kara, hava, deniz, ve demiryolu
•
yataklarına sahiptir.
•
Ülkede sanayi ve teknoloji çok gelişmiştir. En çok gelişen sanayi kolları; otomotiv, bilgisa yar, elektronik eşya, gemi, uçak ve kimya sanayidir. ulaşımı çok gelişmiştir.
sıradadır.
•
Japonya dünyanın 3. büyük ekonomik gücüdür.
Ülke yer altı kaynakları bakımından çok zen gindir. Dünya kömür üretiminde ilk sırada yer alır. Petrol ve doğalgaz rezervleri bakımından da dünyanın önde gelen ülkelerindendir.
•
Japonya yer altı kaynakları bakımından çok fakirdir.
•
•
Japonya balık üretiminde dünyanın önde gelen ülkelerindendir. Ancak iç tüketimin fazla olması nedeniyle dışardan balık ithal eder.
Yerşekilleri: Güney Kore yerşekilleri bakımından dağlık bir ülkedir. Güney ve batı kıyıları çok girintili çıkıntılıdır. 30
Coğrafya
Ülkeler Coğrafyası İklimi ve Bitki Örtüsü: Ülkede muson iklimi görülür ve ülke orman bakımından zengindir.
görülmektedir. İklim çeşitliliğine bağlı olarak ülkede bitki örtüsü de çeşitlilik göstermektedir.
Nüfus ve Yerleşme: Güney Kore'nin nüfus yoğunluğu fazladır. Nüfusun çoğunluğu şehirlerde yaşar.
Nüfus ve Yerleşme: Avusturalya dünyanın en az nüfuslanmış ülkelerindendir. Halkın büyük bölümü şehirlerde yaşar.
Ekonomik Ö z e l l i k l e r : Güney Kore ekonomisinin temelini sanayi oluşturur. Tarımın milli gelir içindeki payı azdır.
Ekonomik Özellikleri: Ülkede tarım yapılan alanlar azdır. Ancak tarımda modem yöntemler kullanıldığı için verim yüksektir. Dünya'nın önde gelen tarımsal ürün ihracatçılarındandır.
•
Balıkçılıkta dünyanın önde gelen ülkelerin dendir.
•
Yer altı kaynakları bakımından fakir bir ül kedir.
•
Milli gelirinin yarıya yakını sanayi alanında sağlanır.
•
Ucuz iş gücü ve ileri teknoloji kullanılması nedeniyle dünya pazarlarında rekabet ede bilmektedir.
•
Bilgisayar, elektronik, otomotiv, tekstil, kimya önemli sanayi kollarıdır.
• •
•
Avusturalya dünya koyun varlığının %12'sine sahiptir ve dünya yün üretiminin '25'ini karşılar.
•
Avusturalya kömür, demir, petrol ve doğalgaz rezervleri bakımında dünyanın önde gelen ülkelerindendir. İhracatında kömür ve demir çok önemli bir paya sahiptir.
•
Avusturalya'da sanayi çok gelişmiştir. Demir - çelik, metalürji, otomotiv, petro - kimya, makine önemli sanayi kollarıdır.
Güney Kore dünyanın önde gelen ticaret ülkelerindendir.
•
İç bölgelerin geniş çöllerle kaplı olması ne deniyle kara ve demir yolu gelişmemiştir.
Türkiye ile ilişkileri gelişmiştir.
•
Türkiye Avusturalya gelişmemiştir.
OKYANUSYA
MİLLETLER TÜRKİYE
ARASI
ilişkileri
fazla
K U R U L U Ş L A R VE
1. BİRLEŞMİŞ MİLLETLER BM 1945'te kurulmuştur. Merkezi New York'tur. BM'in 179 üyesi vardır. Andora, Tayvan, Monako, Tonga, Nauru, Vatikan ve İsviçre üye değildir. a. Amaçları: Uluslararası barış ve güvenliği korumak, ihtilaflı devletleri uzlaştırmak BM'in amaçlarındandır. b. Yapısı - G e n e l Kurul: Her üye devletin bir oy hakkı vardır. Genel kurul kararları tavsiye niteliğindedir. - Güvenlik Konseyi: Beş daimi üye ile on geçici üyeden oluşur. Daimi üyeler; ABD, Fransa, İngiltere, Çin ve Rusya'dır. Beş daimi üye güvenlik konseyinin kararlarını veto etme hakkına sahiptir.
1. AVUSTURALYA Konumu: Okyanusya kıtasının en büyük adası üzerinde kurulmuş bir devlettir. Hiçbir ülke ile kara sınırı yoktur.
Güvenlik Konseyi çatışmaların olduğu yerlere BM barış gücü askerleriyle müdahale eder.
Yerşekilleri: Avusturalya topraklarının büyük bölümü ova ve platolarla kaplıdır.
- Ekonomik ve Sosyal Konsey: Ekonomik ve sosyal konularda Genel kurula yardımcı olur.
İklimi ve Bitki Örtüsü: Ülkede savan ikilimi, çöl iklimi, Akdeniz iklimi ve okyanus iklimi
Coğrafya
31
ÖSS - II / ÜLKELER COĞRAFYASI
COĞRAFYA Temel amacı birleşmiş gerçekleştirmektir.
- Veraset Konseyi: II. Dünya Savaşı'ndan sonra sömürge topraklarıyla ilgilenmek üzere ku rulmuştur.
AB'nin başlıca organlan; Avrupa Komisyonu, Bakanlar Konseyi, Avrupa Parlementosu ve Adalet Divanıdır.
Genel Sekreterlik: BM'in en üst idari organıdır. Ülkeler arasında arabuluculuk yapar. BM'in yardımcı organları;
Türkiye AB'ye üyelik için 1959'da müracat etti. 12 Eylül askeri müdahalesinden sonra AB -Türkiye ilişkileri donduruldu. 1986'da ilişkiler tekrar can landırıldı.
Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Gıda ve Tarım Örgütü (FAO)
Aralık 1999 Helsinki zirvesinde Türkiye "ön koşulsuz olarak" aday ülke statüsüne kabul edildi. 17 Aralık 2004'te Kopenhang zirvesinde Türkiye'nin AB kriterlerinin yerine getirdiği belirtilerek 3 Ekim 2005'te tam üyelik müzakerelerin başlayacağı bildirildi.
Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Uluslar Arası Çalışma Örgütü (ILO) -
Dünya Para Fonu (IMF)
•
Türkiye Kore Savaşı'nda BM ortak gücüne asker göndermiş, Körfez krizinde BM karar larına uymuştur. Somali ve Afganistan'da BM barışgücü komutanlığını yürütmüş, Bosna Hersek ve Kosova'da koruma gücüne katılmıştır.
Avrupa'yı
AB ülkeleri tarafından birlik üyesi olmayan ülkelere ortak gümrük tarifesi uygulanır.
Uluslar Arası Adalet Divanı: Merkezi Hollan da'nın La Haye şehridir. Devletler arasındaki hukuki anlaşmazlıklarda görüş bildirir.
-
bir
ÖYS-1990 Aşağıdaki ülkelerden hangisi, dünya fındık üretiminde ilk sırada yer alır?
2. NATO: II. Dünya Savaşı sonrası Doğu Blokundan Batı Avrupa ve Amerika'ya gelebilecek herhangi bir silahlı saldırıya karşı, ABD, Kanada, Belçika, Hollanda, Fransa, ingiltere, Danimarka, İtalya, İzlanda, Lüksemburg, Norveç ve Portekiz tarafından 1949' da kurulmuştur.
A) İspanya
B) İtalya
C) Türkiye
D) ABD
E) Sovyetler Birliği
Çözüm: Dünya fındık üretiminin yaklaşık %80'ini Türkiye karşılamaktadır. Geri kalan kısmı ise İtalya, ispanya, ABD ve BDT ülkeleri karşılamaktadır. Ülkemiz fındık üretimi ve ihracatında rakipsiz birincidir.
Türkiye, NATO'ya 18.02.1952 tarihinde girmiştir. 3. AVRUPA EKONOMİK İŞ BİRLİĞİ VE KALKINMA TEŞKİLATI (OECD)
Cevap C ÖYS-1993
Avrupa Ekonomik İş Birliği Teşkilatı Finlandiya dışındaki bütün Batı Avrupa ülkeleri tarafından 1948'de kuruldu. Türkiye bu teşkilata 1948'de üye oldu.
Aşağıdakilerin hangisinde yerleşik hayat yok tur?
OECD'nin hedeflerinin başında üye ülkelerde büyüme hızını ve istihdamı artırmak gelir.
A) Grönland
B) İzlanda
C) Avusturalya
D) Madagaskar
E) Antartika
4. AVRUPA KONSEYİ On Avrupa ülkesi 5 Mayıs 1949'da kurmuştur. Türkiye Avrupa Konseyi'ne 1949'da üye olmuştur. Konseyin başlıca organları; Bakanlar Komitesi, Danışma Meclisi, Sekreterlik ile Avrupa insan Haklan Divanıdır.
Çözüm: Dünya'nın bir kısım yerleri iklim şartlan bakımından insan yaşamına elverişli değildir. Bu nedenle buralarda yerleşik hayatın unsurları olan konutlar ve kentler yoktur. Kutuplar bu özelliğin görüldüğü yerlerdendir. Güney yarım kürede kutup bölgesinde yer alan Antartika bu özelliktedir.
5. AVRUPA BİRLİĞİ(AB) 25. 03. 1957 de Belçika, Hollanda, Lümsemburg, Almanya, Fransa ve İtalya arasında kuruldu.
ÖSS - II / ÜLKELER COĞRAFYASI
Cevap E 32
Coğrafya