ទានបរិយាយ និយាយអំពីទាន ប
ោះពុមផ ព ាយក្នង ុ ឱកាសបុណ្យបញ្ោះុ សីមា វត្តសនលង ុ ឃុស ំ នលង ុ រសុក្ខ្សាច់ក្ណ្ត ត ល បខ្សត្តក្ណ្ត ត ល រពោះបោសធមម កៅ-សឹ ម បៅអធិការវត្តលង្កា
ទាំងជាសាស្រ្សាតចារយបៅពុ ទ្ិក្ ធ វិទ្ាល័យរពោះសុរារមឹត្ (ភនបំ ពញ) បរៀបបរៀងកាលពី ព.ស.២៥០០ គ.ស.១៩៥៨
ទានបរិយាយ
ទានបរិយាយ និយាយអំពីទាន ប
ោះពុមផ ព ាយក្នង ុ ឱកាសបុណ្យបញ្ោះុ សីមា វត្តសនលង ុ ឃុស ំ នលង ុ រសុក្ខ្សាច់ក្ណ្ត ត ល បខ្សត្តក្ណ្ត ត ល រពោះបោសធមម កៅ-សឹ ម បៅអធិការវត្តលង្កា សាស្រ្សាតចារយបៅពុ ទ្ិក្ ធ វិទ្ាល័យរពោះសុរារមឹត្ (ភនបំ ពញ) បរៀបបរៀងកាលពី ព.ស.២៥០០ គ.ស.១៩៥៨
មិ ត្តភាព ភរិយា —ជាមិត្ស្ត នេហាននភស្តត វិជាា
—ជាផ្កាននប្បុនប្ាជ្ញ
ឱនថ —ជាថ្េស្ាំ ោគកាំណាច ធម៌
—អាចកម្ចាត្់បង់នងារទុក។ ខ
(រពោះបោសធមម កៅ-សឹ ម)
០១
ទានបរិយាយ
ទានបរិយាយ
(១)
នមត្ថុ រត្នត្តយស្ស សូមនមសាាររពោះរត្នរត្័យបោយបសចក្តបី ោរព។ លំោប់ អព ំ ី រពោះរត្នរត្័យបនោះបៅ
សូមបរិយាយរាយការណ្៍
តាម
សាសនបេត្ុ ដដលរពោះពុ ទ្ជា ធ បរមរគូរបស់ បយើ ង រទ្ង់រតាយផលូវសាសនទាន បោយរតាស់ បទ្សនាជាបោហារបកាសលល
ដឹក្នាំសត្តនិក្រ
បោយអត្ថុបបត្តិ
បេត្ុដដលបក្ើត្ប ើងតាមយុ គៈ តាមសម័យ ដ៏សមគួរតាមបរឿងបនាោះៗ បដើមបី ឲ្យរបជានិក្រលោះបង់ទ្ដ ុ ច ឌ ិត្ត ដដលជាចិត្តរបឹងរឹងរ ូសកាចអារក្ក្់ ត្ក្់ ម៉ក្់របកាន់ អសុបរាោះ បោយទ្ុោាេភាព ឥត្មានបមតាតក្រ ុណ្តធម៌ប ើយ បេើ យរទ្ង់របបៅ ោស់ បត្ឿនបរក្ើនរំឭក្សត្វទាំងបនាោះ ឲ្យតាំងបៅក្នុងបមតាតក្រ ុណ្តធម៌ ដដលជា ឧត្តមគត្ិយា៉ងខ្សពងខ្ស ់ ពស់ចបំ
ោះមនុសសសត្វ
ដដលក្ំពុងទ្ទ្ួលរងនូវបសចក្តទ្ ី ក្ ុ ខ
បវទ្នាជិោះជាន់ រគបសងាត្់ជាប់ រទ្ង់ជយ ួ បោោះទ្ុក្រខ បស់ សត្វបនាោះៗ ដណ្នាំបភ ំ លឺ បោយយក្រពេម វហា ិ រ គឺធម៌បមតាតក្រ ុណ្ត ជារបមុខ្សរបស់ រពោះអងា រទ្ង់ជាអនក្ រ
ជញ
នរជាបចាស់ នវូ អានុភាពរបស់ ធម៌ទាំងបនោះ
បោយជាក្់ ចាស់ ក្ុង ន
រពោះទ្័យថាជាបរគឿងបណ្តុោះពូ ជក្លាណ្ធម៌ទាំងពួ ង មានទាន
រមីជាបដើម។
ទ្រង់មានទ្ពះរ័យ របរពឹ ត្តបៅបសមើបោយសមបបយាគ របក្បរពមបោយរពោះ អធារស័យដ៏ទ្ន់ ភន ល ់ បៅរក្សពវ សត្វ បោយមិនបរើសមុខ្ស គឺរទ្ង់រ
ថានចង់ឲ្យ
១—ដរបថា បេត្ុ បទ្សនា ោរៈ គឺនិយាយបរឿងណ្តមួយ បៅថា បរិយាយ (បឋមសមនត)។
០២
ទានបរិយាយ
សមបត្តិ របស់ សត្វទាំងអស់ សថិត្បសថរចីរកាលជាយូ រអដងវងបោយវិបសសផង ទាំងមិនមានរពោះទ្័យធ្លលក្់ ចោះុ បោយការរបកាន់ ថាសត្វពួក្បនោះគួរសបស្រ្ង្កាោះ សត្វ ពួ ក្បនោះមិនគួរសបស្រ្ង្កាោះដូបចនោះផង រទ្ង់មានរ ភាយទ្ូលាយទ្ួបៅ
ថានសាររបបយាជន៍ដធ ៏ ឲ្ ំ យសាយ
ដល់ សពវ សត្វដដលសថិត្បៅក្នុងត្រត្បលាក្
ភាពរគប់ សរិលមិនបរើសមុខ្ស
ឲ្យមានបសរី
ទ្ុក្ជាទ្ិោឌនុគត្ិដល់ សត្វខាងបរកាយឲ្យយក្
ត្រមាប់ តាម។ ទ្រង់ជាអគ្គ បណ្ឌិត អនក្មានសមត្ថភាពអង់អាចមិនខាលចសាលប់ ចំប ណ្ី យក្ិចដ្ ដលរទ្ង់បធវផ្ទ ើ ទ ល់ រពោះអងា
ោះក្រ-
ដូចបធវអ ើ ជឈត្តក្ ិ ទានមានពុ ោះរទ្ូងរ ូងយក្
ប្លម ើ អារសាច់ សរមក្់ ឈាមឲ្យទានជាបដើម របក្បបោយសងាេវត្ថុធម៌ មាន រពោះទ្័យដ៏សលូត្រត្ង់មន ិ របម៉ងរម៉ងរ ួញរាក្នុងការសបស្រ្ង្កាោះបោោះទ្ុក្ស ខ ត្វ បពញទ្ំេឹងរបឹងបធវឲ្ ើ យទាល់ ដត្ ផុត្ចាក្បសចក្តទ្ ី ក្ ុ ខ
នសបរមចឧត្តមរបបយាជន៍
ដល់ សត្វឲ្យរ ួច
តាំងពី បលាក្បនោះរេូ ត្ដល់ បលាក្ខាងមុខ្ស
ក្លាណ្ធម៌មានទាន
គឺជយ ួ
បោយយក្
រមីជាបដើម ទ្ុក្ជាសំបៅផទុក្សត្វចមលងបៅោក្់ បរត្ើយ
មាខង គឺរពោះនិ វ ន បោយរទ្ង់បឃើញបៅដល់ ជាត្ិ ជរា ពាធិ មរណៈ ទាំង៤ បនោះដដលនាំឲ្យចបងឡៀត្រពោះទ្័យដដលគួរឲ្យមានភ័យ គួរឲ្យមានបសចក្តរី បងាៀស ក្នុងបច្ុបបនននិងអនាគត្ ប
បទ្ើបសងាត្់រពោះទ្័យឲ្យតាំងបៅក្នុងរពេម វហា ិ រធម៌ចំ-
ោះសពវ សត្វ បដើមបីក្មា្ត្់ ភយ ័ ក្នុងបច្ុបបនននិងអនាគត្ ឲ្យរលត្់ ផត្ ុ បោយ
បញ្ញដញាណ្ដ៏មោះុ មុត្ សមដូចោថាក្នុងបកាដសិមល ព ិជាត្ក្៍ថាៈ ស្ង្កេយយ ស្កេត្ ិ ព្វានិ ០៣
ទានបរិយាយ
រង្ខេយានាគត្ំ ភយំ អនាគត្ភយា ធីង្ោ ឧង្ោ ង្ោង្ខ អង្េខេតិ។ ពាក្យកាពយ គួរពិ ភាល់ បេត្ុការណ្៍ គួររបងាៀស គួរបវៀរបចៀសនូវភ័យ អនាគត្ អនក្រ
ជញដត្ងខាលចបេើ យរនធត្់
អនាគត្បទ្ើបគិត្បលាក្ទាំងពី រ។ មែនពិតទ្ពះសែព រ ុ ជា ធ មាាស់ ននយយើង រទ្ង់
នរជាបចាស់ នវូ អនុភាពត្នរពេម -
វិហារធម៌ គឺបមតាត ក្រ ុណ្ត... បោយអំណ្តចត្នវិបមាក្ខ មានសុភបរមវិបមាក្ខ ជាបដើមជាបរគឿងបំបពញនូវក្លាណ្ធម៌ទាំងពួ ងមានទាន
(១)
រមីជាបដើម រទ្ង់ខ្សំ
បំបពញអស់ កាល៤អសបងខយយ ១ដសនក្បប, ចាប់ បដើមតាំងពី រពោះអងា កាល ដដលបក្ើត្ជារ
េម ណ្៍មានក្់ បឈាមោះ
សមបត្តិបរចើន បៅក្នុងនគរអមរវត្ី
សកមធរពាហ្មណ៍
ជាអនក្មានរទ្ពយ
នសបរមចនូវសិលបសាស្រ្សតទាំងពួ ង លុោះ
អំណ្ឹោះឥត្អំបពើ មាតាបិតាទាំងពី រនាក្់ បៅបេើ យ សកមធរពាហ្មណ៍ ក្៏
ន
បរិចា្គរទ្ពយរាប់ របមាណ្បរចើនដសនបកាដិឲ្យទានអស់ បេើ យ បទ្ើបបចញបៅប ពវ ជាាបួសជាតាបសឫសីបៅក្នុងត្រពេិ ម
នត បំបពញរពត្
១—ការឲ្យរ ួចរស ោះយា៉ងត្រក្ដលងដដលថាលឡថាសាឡត្ (វិសទ្ ុ ិម ធ គា)។ ២—វត្តរបត្ិបត្ត។ ិ
០៤
(២)
នបធវឈា ើ ន
ទានបរិយាយ
និងអភិញ្ញដឲ្យបក្ើត្ ត្្ៃមយ ួ ក្៏
នបហាោះបៅតាមអាកាស របទ្ោះបឃើញពួ ក្ជន
ក្ំពុងនាំោនជរមោះមាោ៌បធវថា ើ វ យរពោះពុ ទ្ទ្ ធ ីបងារ
បដើមបីរទ្ង់យាងបចញអំពីសុទ្-
សសនវិហារ ចូលបៅកាន់ នគរអមរវត្ី។ ចំដណ្ក្ សកមធតាបស ក្៏ចោះុ មក្សុំយក្ទ្ីក្ដនលងដីមួយដុជ ើ រមោះខ្សលួន ឯង ក្៏
នទ្ទ្ួលយក្ទ្ីជងហុក្្លុក្មួយក្ដនលង ជរមោះមិនទាន់ សបរមចរសាប់ ដត្
រពោះពុ ទ្ទ្ ធ ី បងារយាងមក្ដល់ ទ្័លគំនិត្គិត្មិនទាន់ ក្៏របោះខ្សលួនបដក្សនធឹងបធវជា ើ សាពនរកាលដសបក្ខាលដើបងរត្ោងលាត្រគបពី បលើខ្សលួន បេើ យបលើក្ត្ដរបណ្មយ បងាទ្ ើ ល ូ ថា “បពិ រត្រពោះអងា សូមរទ្ង់ក្នា ុំ ំភក្ ិ ុស ខ ងឃជាសាវ័ក្ជាន់ ខ្សពស់នវូ ភក្់ ឆលង សូមរទ្ង់នាំសងឃជាសាវ័ក្ជាន់ បលើខ្សលន ួ ទ្ូលរពោះបងាបើ នោះឆលងភក្់ បេើ យ សូម រពោះអងាបសតចយាងបៅចុោះ”
រពោះសាសាតនាំភក្ ិ ុស ខ ងឃជាន់ យាងបលើខ្សលួនសុបមធ-
តាបសផុត្បេើ យ បទ្ើបរទ្ង់ពាក្រទ្ំនាយថា “សុ យែធតាបសយនះ នឹ ងបានជាទ្ពះពុរធ ងកូរទ្តាស់ ជាទ្ពះពុ រធ១អងគយៅក្ន ុងកាលអនាគ្ត ទ្រង់ទ្ពះនាែថាទ្ពះសែណ្យោតែបរែទ្គ្ូ ក្ន ុងរីបំផុត ៤អសយងេយយ ១មសនក្បប” ត្ពី រពោះពុ ទ្ទ្ ធ ីបងារបនាោះមក្ រពោះពុ ទ្ទា ធ ង ំ ឡាយរទ្ង់ឧបបត្តបិ ក្ើត្ប ើងជាលំោប់ ត្ៗមក្គឺ រពះពទ្ធកកាណឌញ្ញ ៈ១ រពះ ពទ្ធសមង្គលៈ១ រពះពទ្ធសមនៈ១ រពះពទ្ធករវត្ៈ១ រពះពទ្ធកោភិ ត្ៈ១ រពះពទ្ធអកោមទ្សសី១ រពះពទ្ធបទ្មៈ១ រពះពទ្ធោរទ្ៈ១ រពះពទ្ធបទ្មត្ត រៈ១ រពះពទ្ធសកមធៈ១ រពះពទ្ធសជាត្ៈ១ រពះពទ្ធបិយទ្សសី១ រពះពទ្ធអត្ថ ទ្សសី១ រពះពទ្ធធមមទ្សសី១ រពះពទ្ធសិទ្ត្ ធ ថ ៈ១ រពះពទ្ធត្ិ សសៈ១ រពះពទ្ធបសសៈ១ រពះពទ្ធវិបបសី១ រពះពទ្ធសិខី១ រពះពទ្ធ០៥
ទានបរិយាយ
កវសសភូ១ រពះពទ្ធក្ក្ក ស ុ នធៈ១ រពះពទ្ធកកាោគមនៈ១ រពះពទ្ធក្សសបៈ១, រ ួមជារពោះពុ ទ្២ ធ ៣រពោះអងា រពោះប
ធិសត្វ
នបំបពញ
នបបើក្រពពុ ទ្ព ធ ាក្រមក្រគប់ រពោះអងា,
រមី៣០គត្់
បសាយរពោះជាត្ិជារពោះបវសសនតរ
បរិបូណ្៌រាល់ រពោះពុ ទ្ដ ធ រាបមក្ដល់
នបរិចា្គភរិយា-បុរត្
ឲ្យមហាទានមាន
ដផនដីក្បរមើក្អសា្រយ៧ដងជាបដើម លុោះដល់ ទ្ីបំផត្ ុ អវសានកាលត្នអាយុ រទ្ង់ ក្៏
នបៅបក្ើត្ក្នុងឋានត្ុសិត្សួគ៌
សថិត្បៅតាមសមគួរដល់ ទ្ិពវជនាមយុ ជាន់
បនាោះ។ បនោះបេើ យ សឲ្យបឃើញថាៈ រពោះពុ ទ្ជា ធ អនក្រ
ជញមន ិ ខាលចសាលប់ ចបំ
ោះ
ក្រណ្ី យក្ិចផ្ទ ្ ទ ល់ ខ្សលួន ដដលរទ្ង់ជយ ួ បរសាចរសង់បោោះទ្ុក្អ ខ នក្ដត្ទ្ ឲ្យ
ន
បសចក្តស ី ុខ្សបោយសាររពោះអងា ដដលរទ្ង់ក្ព ំ ុ ងបៅក្នុងចំបណ្តមមនុសសរងទ្ុក្ខ បវទ្នាដូចោន បោយរទ្ង់យក្ធម៌ គឺបមតាត ក្រ ុណ្តបនោះជារបមុខ្សជួយបោោះទ្ុក្ខ សត្វបនាោះៗ បដើមបីបំបពញ
រមីធម៌ទាំង១០ឲ្យ
នរគប់ រោន់ រេូ ត្ដល់
នជា
រពោះពុ ទ្។ ធ ដំណ្ឹងក្ន ង ុ គ្ែពី រទ្បាប់ ថាៈ
រពោះអងាកាលដដលបៅជារពោះប
ធិសត្វ
នបរិ-
ចា្គរទ្ពយក្សាងផលូវសាពន ជីក្រសោះជីក្អណ្តូង ឲ្យទានដល់ ពួក្សមូមមតងៗ អស់ រទ្ពយរលីង ដូចជាបគចាក្់ ទ្ឹក្ផ្ទាប់ ក្ម ឡ តាមទ្ំនងបនោះសឲ្យបឃើញថាៈ រពោះអងាជា អនក្បរសាចរសង់ជយ ួ បោោះទ្ុក្ល ខ ំ ញដ ុត្ញ្ញដណ្ប៉ុបណ្ត ណ ោះ មិនចំប របស់ រពោះអងាបទ្
គឺចបំ
ក្អនក្ដត្ទ្ បដើមបីបេត្ុការណ្៍ ដត្រពោះសពវ -
ោះបដើមបីបេត្ុនឹងរក្ាជីវត្ ិ ភរិយាបុរត្យសស័ក្តិ
ោះជួយទាញក្មា្ត្់ បចាលបសចក្តទ្ ី ក្ ុ បខ សាក្បរាគភ័យ ០៦
ទានបរិយាយ
ឧបរទ្ពយចត្រងរបស់ សត្វប៉ុបណ្ត ណ ោះឯង រទ្ង់មិនដមនដូចពួ ក្មនុសសបុ្ុជន ា ដដល ធៃន់បោយក្ិបលសជាបរគឿងរគបសងាត្់ ក្ិចរ្ បស់ ខ្សលួនដដលបធវបើ នាោះឲ្យរ
ក្ដ
បេើ យមិន
នក្ំណ្ត្់ ក្ុង ន ក្រណ្ី យ-
គឺរទ្ង់បធវកា ើ របោយជួយសបស្រ្ង្កាោះបោោះ
ទ្ុក្បខ គឯងពិ ត្ៗ មិនរោន់ ដត្ថាបេើ យមិនបធវបើ នាោះបទ្។ ពិ ត្រ
ក្ដដមនមនុសស
ដដលបក្ើត្ក្នុងបលាក្សននិោសបនោះមាន៤របបភទ្ ដដលបៅថា “ែនុសសផគរលាន់ ឬ ែនុសសយែឃ”
បរបៀបបធៀបបោយបមឃ
ដដលរពោះភគវនតមន ុ ីជាបរមរគូរទ្ង់
រតាស់ បទ្សនាក្នុងគមពរី អងាុត្រត និកាយ ចត្ុក្ន ា ិ
ត្ថាៈ
១—ត្ជជិតា កោ វសសិតា បមឃបបញ្ ញផារលាន់ ឮរគឹមៗដត្ោមនបភលៀង ធ្លលក្់ ចោះុ មក្១ត្ំណ្ក្់ បសាោះ, ោចារ
ប់ បគឯងថាៈ
នដល់ មនុសស
នដត្ថា
លឡដត្មាត្់ បបញ្ ញ
“យធវៗ ើ មតែិ នយធវ”ើ គឺមន ិ ហា៊នចំណ្តយរទ្ពយសមបត្តបិ ចញ
ក្សាងរបស់ អវីមយ ួ ទ្ុក្ជារបបយាជន៍ក្ុង ន បលាក្បនោះ
គឺមនុសស
នដត្ថា
ដត្
មិនបធវ។ ើ ២—វសសិតា កោ ត្ជជិកតា បមឃបងឡរុ បភលៀងធ្លលក្់ ចោះុ មក្បរសាចរសប់ ដត្ោមនផារលាន់ ឲ្យជាដើណ្ឹងមក្ដឹងបទ្ រសាប់ ដត្បភលៀងធ្លលក្់ ចោះុ មក្, មនុសសដដលមិនបចញោចារ
ប់ បគឯងឲ្យដឹងឮ “យ យ ើ យធវ ”ើ គឺ
នដល់
នចំណ្តយរទ្ពយ
សមបត្តចា ិ ត្់ ការក្សាងរបស់ អវីមយ ួ ទ្ុក្ជារបបយាជន៍ក្ុង ន បលាក្បនោះមនុសសទ្ី ២ បនោះ រោន់ បបើជាងមនុសសទ្ី១។ ៣—កនវ ត្ជជិតា កោ វសសិកតា បមឃផារក្៏មន ិ ផារ បភលៀងក្៏មន ិ បភលៀង (ឈឹ ងសូនយ)
នដល់ មនុសសនិយាយក្៏មន ិ និយាយ បធវក្ ើ ៏មិនបធវើ (រទ្មឹងឈឹ ង ០៧
ទានបរិយាយ
សូនយ) ឥត្មានចំណ្តយរទ្ពយសមបត្តិអវីបនតិចបនតួចបធវើទានជួយបោោះទ្ុក្ខអនក្ដត្ទ្ ជាមនុសសខ្សោះរីងនិសស័យមគាផលរពោះនិ វ នគឺមនុសសយក្រស់ ដត្មានក្់ ឯងបមើល បឃើញដត្របដវងរចមុោះ។ ៤—ត្ជជិតា ច វសសិតា ច បមឃបបញ្ ញផារលាន់ ផង បងឡុរបភលៀងឲ្យ ធ្លលក្់ ចោះុ មក្ផង គឺទាំងផារទាំងបភលៀង នទាំងបធវផ ើ ង
គឺ
នដល់ មនុសសដដល
នទាំងនិយាយផង
នចំណ្តយរទ្ពយសមបត្តរិ ពមទាំងោចាចាត្់ ការបធវអ ើ វីមយ ួ
ទ្ុក្ជារបបយាជន៍ដល់ ជនក្នុងបលាក្បនោះ មនុសសទ្ី ៤បនោះរបបសើរជាងមនុសសទ្ី ១ទ្ី២
ឯមនុសសទ្ី៣ោមន
នការអវីបសាោះ
ជាមនុសសបមាឃៈបសាោះសូនយចាក្
បលាក្ បរៅបលាក្។ បរ
ោះបេត្ុបនាោះ មនុសសគួរមានមបធា
យឲ្យលឡ រត្ូវដត្របកាន់ យក្
“សត្យ រគហា” បធវអ ើ វីៗរត្ូវរបកាន់ យក្ដត្បសចក្តព ី ិ ត្បទ្ៀងរត្ង់ចបំ
ោះក្រ-
ណ្ី យក្ិចប្ នាោះៗ “អហ្ិង្ា” បធវអ ើ វីៗ មិនរត្ូវបបៀត្បបៀនបគក្នុងក្រណ្ី យក្ិច្ បនាោះៗ បោយចិត្ត កោភៈ កទាសៈ កោហ្ៈ បនាោះប ើយ, បបើតាមអត្ថន័យ ដដលរពោះសមពុទ្រធ តាស់ ពនយល់ អំពីចត្ ិ ដឋ ដលជាបេត្ុថាៈ “អកោកភា ទានំ កហ្ត្” បសចក្តម ី ន ិ បលាភជាបេត្ុឲ្យចំណ្តយរទ្ពយបធវទា ើ នបក្ើត្, “អកទាកោ សី លវា កហ្ត្” បសចក្តម ី ន ិ មានបទាសៈពិ បរាធបរកាធខ្សឹង ជាបេត្ុឲ្យរក្ា សីលបក្ើត្, “អកោកហា ភាវោ កហ្ត្” បសចក្តម ី ន ិ វបងវងភ័នរត ច ំ (ក្នង ុ កាម គុណ្៥) ជាបេត្ុនឹងឲ្យចបរមើនភាវនា (បធវច ើ ត្ ិ ឲ្ ត យលោះបង់កាមគុណ្បនាោះ
០៨
ន),
ទានបរិយាយ
ប៉ុបណ្ណោះសឲ្យបឃើញថា មនុសសបយើ ងរត្ូវបស្រ្ង្កាបចិត្អា ត រក្ក្់ បេើ យញាុំងចិត្ល ត ឡ ឲ្យបរិសុទ្រធ ក្ ី រាយ បោយយក្រពេម វហា ិ រ គឺធម៌បមតាត ក្រ ុណ្ត ជារបមុខ្ស ដូច នប
លមក្បេើ យៗរត្ូវបំបពញសងាេធម៌៤របការដ្មបទ្ៀត្
បដើមបីឲ្យ
រគប់ រោន់ លមមបរបើការក្នុងក្រណ្ី យក្ិចប្ នាោះៗ ដដលខ្សលួនបធវឲ្ ើ យសមតាមសងាេវត្ថុធម៌ ដដលរពោះសមពុទ្ជា ធ បរមរគូរតាស់ បទ្សនាបោយោថា ៖ ទានញ្ច ង្េយយេជ្ជញ្ច អត្ថច រិយា ច យា ឥធ ស្មានត្តតា ច ធង្មេស្ុ ត្ត្ថ ត្ត្ថ យថារហំ ឯង្ត្ ង្ោ ស្កគហា ង្ោង្ខ រថស្ាណីេយាយង្តា ឯង្ត្ ច ស្កគហា នាស្ស ន មាតា េុត្កា ត រណា លង្ភថ មានំ េូជ្ំ វា (១)
េិតា វា េុត្តការណា ។ យស្មេ ច ស្កគង្ហ ឯង្ត្ ស្មេង្េខេនតិ េណឌិតា ត្ស្មេ មហត្តំ េង្េោនតិ ១—ទ្ីឃនិកាយ រត្ង់សង្ក ិ ា បលាោទ្សូរត្។
០៩
ទានបរិយាយ
េស្ំស្ម ច ភេនតិ ច។ បសចក្តថា ី ៈ ធម៌សរមាប់ សបស្រ្ង្កាោះមនុសសសត្វក្ុង ន បលាក្បនោះមាន៤គឺ បធវើ ទាន១, ប
ល
ក្យពី បរាោះ គួរជាទ្ីរសឡាញ់១, ការរបរពឹ ត្តបធវើដត្អំបពើ ណ្តដដល
មានរបបយាជន៍ ១, ភាពជាអនក្មានចិត្តបសមើក្ុង ន ក្ុសលធម៌ទាំងឡាយបនាោះៗ តាម សមគួរ១, ដរបក្
សងាេធម៌ប៉ុបណ្ណោះរដមងរបរពឹ ត្បត ៅក្នុងបលាក្ដូចជាដរបក្
ំងត្នរបទ្ោះ,
(១)
ទ្ប់
របទ្ោះកាលបបើមានដរបក្ទ្ប់ ជាប់ បេើ យបទ្ើបរបរពឹ ត្ប ត របៅ
ន បបើមន ិ មានបទ្ ក្៏មន ិ អាចបដើមបីរបរពឹ ត្ប ត របៅ
នប ើយ យា៉ងណ្តមិញ
ពួ ក្សត្វបលាក្ កាលបបើមានសងាេធម៌៤របការបនោះបេើ យ បទ្ើបរបរពឹ ត្បត ៅ ន បបើមន ិ មានបទ្ ក្៏មន ិ អាចបដើមបីរបរពឹ ត្ខ្ស ត លួនបៅ
ន (ក្នុងបលាក្បនោះ) ក្៏
ដូបចានោះដដរ បបើ (សត្វបលាក្) មិនមានសងាេធម៌ទាំង៤បនោះបទ្ មាតាក្តី បិតាក្តី ក្៏ មិន
នបសចក្តរា ី ប់ អានឬបូជាអំពីក្ន ូ របស់ ខ្សលួនបនាោះប ើយ។ បរ
បលាក្អនក្រ ចំប
ជញទាំងឡាយ
ោះបេត្ុបនាោះ
នពិ ចារណ្តបឃើញធម៌ទាំងឡាយ សរមាប់ សបស្រ្ង្កាោះ
ោះោននឹងោនបនោះបេើ យ
បទ្ើបបលាក្ដល់ នវូ ភាពជាអនក្ធំបធង
ទាំងមាន
បសចក្តស ី របសើររ ុងបរាចន៍បោយវិបសសក្នុងបលាក្បនោះផង។ អធិបាយ ទានៈ ក្នុងទានសូរត្រ
ប់ ថា
នដល់ “ចាគ្យចតនា” ដដល របរពឹ ត្បត ៅ
មួយអបនលើបោយបទ្យយវត្ថុធម៌ដដលគួរលោះ បឈាមោះថា ទាន មាន១០របការគឺៈ ១—ការឲ្យខាទ្នីយបភាជនីយៈ
មានបដងឡមនិងបភាជនណ្តមួយជាបដើម
១—ដូចជាបលលត្នរ្ ទាញក្ង់ត្នរបទ្ោះឲ្យវិលបៅតាមផលវូ ១០
ន (សាតប់
នជាង)។
ទានបរិយាយ
បៅថា អននៈ, ២—ការឲ្យទ្ឹក្អដឌ
នទាំង៨មានទ្ឹក្សាវយជាបដើមបៅថា បានៈ,
៣—ការឲ្យសំពត្់ មានសំពត្់ សរមាប់ បសលៀក្និងសំពត្់ សរមាប់ ដណ្តប់ ជាបដើមបៅថា វត្ថ ៈ, ៤—ការឲ្យវត្ថុបោយបហាចបៅមានរបទ្ោះ
វមាសនិងដសបក្បជើងជាបដើម
ដដលជាវត្ថុញាុំងដើបណ្ើ របៅឲ្យសបរមចបៅថា យានៈ, ៥—ការឲ្យផ្ទាទាំងពួ ង
មានផ្ទាក្រមងនិងផ្ទាមិនរក្ងជាបដើម
បៅថា
ោោ, ៦—ការឲ្យគនធជាត្ណ្តមួយជាបរគឿងឧបក្រណ្៍ មានក្លន ិ រក្អូបជាបដើម បៅថា គនធៈ, ៧—ការឲ្យវត្ថុដដលជាបេត្ុបធវើឲ្យរ ៨—ការឲ្យវត្ថុសរមាប់ បដក្
សចាក្សមបុរ បៅថា វិកលបនៈ,
មានដរគនិងតាំងជាបដើមផង
មានសំពត្់
ត្ាញបោយសំបក្ត្ធម សំពត្់ ដរពរពំ និងអរងឹងជាបដើមផង បៅថា កសយាសនៈ, ៩—ការឲ្យទ្ីលំបៅសរមាប់ បបនាទបង់នវូ បសចក្តអ ី នតរាយ មានខ្សយល់ និង ក្បតតត្្ៃជាបដើម បៅថា អាវាសថៈ, ១០—ការឲ្យបរគឿងឧបក្រណ្៍ ត្នរបទ្ីប មានអដមបងរបស់ របទ្ីបជាបដើម បៅថា បទ្ី កបយយៈ, រ ួមទានទាំង១០បនោះ បៅថា ទានវត្ថុ ដដលគួរឲ្យ។
១១
ទានបរិយាយ
កបយយវជជៈ ការប
ល
ក្យពី បរាោះគួរជាទ្ីរសឡាញ់បពញចិត្ដ ត ល់ អនក្
សាតប់ នាំឲ្យសាតប់ ចាប់ ចត្ ិ ច ត បំ
ោះអនក្និយាយ ជាោចារបក្បបោយបមតាតចិត្ត
មិនរបក្បបោយបទាស ជាប
រីភាព មានសភាពដ៏ពីបរាោះទ្ន់ ភន ល ់ គរួ សរបសើរ
គួររបហារត្ដទ្ោះទ្ទ្ួលបរត្ក្អររពមោន គឺោចាដដលនិយាយបៅបេើ យមានរបបយាជន៍ នាំយក្របបយាជន៍និងបសចក្តស ី ុខ្សមក្ឲ្យរគប់ រ ូប បឈាមោះថា ហ្ទ្យង្គមវាចា ដដលមុត្ចូលបៅដិត្ជាប់ ក្ុង ន សនាតនចិត្រត បស់ ជនរបុសរសី។ អត្ថ ចរិយា
ការរបរពឹ ត្ដតិ ត្អំបពើ ណ្តដដលមានរបបយាជន៍ចបំ
ោះខ្សលួន
ផង ចំប
ោះអនក្ដត្ទ្បោយបសចក្តស ី បស្រ្ង្កាោះផង មិនរបរពឹ ត្បត ធវន ើ វូ អំបពើ
ពួ ង បរ
ោះបេត្ុបដើមបីឲ្យ
នបសចក្តស ី ុខ្ស-ចបរមើន ដល់ ខ្សលួននិងជនដត្ទ្សូមបី
បសចក្តទ្ ី ក្ ុ រខ គបសងាត្់ប៉ោះ
ល់ រត្ូវនាំឲ្យោលត្ចាក្សុខ្សសមប័ទ្ បេើ យឲ្យសថិត្
បៅក្នុងបសចក្តវី ប ិ ត្តវិ ញ ិ
ក្៏មន ិ ស៊ូលោះបង់បចាលរបបយាជន៍ដដលបធវតា ើ មផលូវ
សុចរិត្ធម៌ដដលជារបបវណ្ី ធម៌ បរ ហាគត្ិបនាោះប ើយ
បទាំង
ោះដត្ឆនាទគត្ិ បទាសាគត្ិ ភយាគត្ិ បមា-
របរពឹ ត្បត ធវដើ ត្របបយាជន៍ណ្តដដលមិន
នប៉ោះ
ល់ ទ្ងាច ិ
បៅបលើក្មមសិទ្ិអ ធ នក្ដត្ទ្ បបៀត្បបៀនអនក្ដត្ទ្ បំផ្ទលញអនក្ដត្ទ្ គឺរបរពឹ ត្បត ធវដើ ត្ របបយាជន៍
ដដលនាំឲ្យ
នសុខ្ស-ចបរមើនក្នុងបលាក្បនោះជាសមបបយាជនភាព
បោយលឡ។ សោនត្តតា ភាពជាអនក្មានចិត្បត សមើក្ុង ន ក្ុសលធម៌ទាំងឡាយបនាោះៗ តាមគួរ មិន
នលំបអៀងបផឡៀងបោយអគត្ិទាំង៤ គឺបោយរសឡាញ់ បោយ
សឡប់ បោយខាលច បោយលៃង ់ ជាអនក្របរពឹ ត្កា ត ន់ ធម៌បសមើចបំ ១២
ោះខ្សលួនឯង ចំប
ោះ
ទានបរិយាយ
អនក្ដត្ទ្ផង បេើ យ
កាលបបើសត្វបលាក្មានសងាេធម៌ទាំង៤បនោះរបរពឹ ត្រត គប់ រោន់
បទ្ើបអាចរបរពឹ ត្ខ្ស ត លួនឲ្យ
នឋានៈជាមនុសសមានឧត្តមគត្ិរបបសើរបៅ
ក្នុងបលាក្បនោះនិងបលាក្ខាងមុខ្សមិន បសចក្តត្ី នពុ ទ្ភា ធ សិត្ ដដល
នបថាក្ទាបប ើយ។
នបញ្ញាក្់ ឲ្យបឃើញថាៈ សងាេធម៌ដត្ងបធវអ ើ នក្
នសបស្រ្ង្កាោះមនុសសសត្វឲ្យមានបសចក្តរី ក្ ី រាយ រសស់ រសាយសបាយ
ចិត្ន ត ិងជាទ្ីបសនហាត្នបទ្វតានិងមនុសសទាំងឡាយ រ
ជញដត្ងប
លសរបសើរថា ជាអនក្
អស់ កាលជានិរនតរ ៍
អនក្
នត្មាល់ខ្សលួនតាំងបៅក្នុងឋានៈដ៏ខ្សពងខ្ស ់ ពស់
របបសើរ បោយគុណ្តនុភាពរបស់ សងាេវត្ថុធម៌បនោះ។ បេត្ុបនោះ
ពួ ក្ជនគួរបនទន់ចត្ ិ ក្ ត ុង ន ការបធវក្ ើ ស ុ លក្ុឲ្ ំ យោច់
គឺបធវន ើ ិវទ្ធ
បុណ្យ បដើមបីទ្ក្ ុ ជាឧត្តមគត្ិរបស់ រត្ក្ូលនីមយ ួ ៗ ឲ្យសមតាមអត្ថន័យដដល អដឌក្ថា
នប
លថាៈ
“ង្យស្ំ េន ខុោនំ ត្ីណិ ស្រណានិ េញ្ច ស្ីោនិ ឯខំ
ស្ោខភត្តំ ឯខំ េខេិខភត្តំ ឯខំ េស្សិខស្មដខំ ឯកា ង្ោខេរណី ឯង្កា អាវាង្ស្មតិ
ឯេរូោនិ និេទ្ធេុញ្ញានិ អត្ថំ ង្ត្ស្ំ គតិ និពទាធ ង្ស្មតាេននស្ទ្ិស្មង្នេ តានិ
ខុោនិ...”។ បសចក្តថា ី ៈ និវទ្ធបុណ្យ គឺបុណ្យជាប់ មន ិ ោច់
នដល់ ការទ្ទ្ួលកាន់
យក្រពោះត្រត្សរណ្គមន៍ បញ្ សីល (អដឌសីល) ឬឲ្យសលាភត្ត បក្ខក្ ិ ភត្ត សំពត្់ វសសិក្សាដក្ ជីក្រសោះ ជីក្អណ្តូង ក្សាងអាោសសរមាប់ បៅ មានក្ុដិ សាលាជាបដើម របស់ រត្ក្ូលទាំងឡាយណ្ត (
នបធវបើ េើ យ) ឧត្តមគត្ិ គឺដើ-
បណ្ើ របៅដ៏ត្្ល្ូរន ត្នរត្ក្ូលបនាោះជាប់ មន ិ ោច់ ជារត្ក្ូលរ ១៣
ក្ដដូចជាបសាតា-
ទានបរិយាយ
បននបុគល ា ។
បរ
ោះថាក្មម
ជាអំបពើ ដដលរត្ក្ូលបនាោះបធវបើ ោយញាណ្សមប-
យុ ត្ត គឺចត្ ិ ដត ដលរបក្បបោយបញ្ញដដដលយល់ រត្ូវ បុណ្យបនាោះអាចនាំរត្ក្ូល បនាោះបៅកាន់ របបទ្សដ៏ខ្សពងខ្ស ់ ពស់ ឲ្យបសពបុគល ា ពួ ក្សបបុរសដ៏ខ្សពងខ្ស ់ ពស់ បឈាមោះ ថា
នត្មាល់ខ្សលួនក្នុងឋានៈទ្ីដរ៏ បបសើរសមគួរបេើ យ។ តាមអត្ថន័យក្នុងគមពីរសំយុត្ន ត ិកាយថាៈ មានបទ្វតា១អងា
ោល់ រពោះសមពុទ្ជា ធ បរមរគូរកាបទ្ូលសួរអំពីដបើ ណ្ើ របុណ្យ
នចូលបៅ
ដដលចបរមើនដល់
ពួ ក្ជនទាំងត្្ៃទាំងយប់ ពុំឈប់ ឈរថាៈ ង្ខស្ំ ទ្ិវា ច រង្តាត ច ស្ទា េុញ្ាំ េេឌ្ឍតិ ធមេដ្ឋា ស្ីលស្មបនាន ង្ខ ជ្នា ស្គគគាមិង្នា។ (បពិ រត្រពោះអងាដច ៏ បរមើន)
បុណ្យរដមងចបរមើនដល់ ជនពួ ក្ណ្តទាំងត្្ៃ
ទាំងយប់ រគប់ បវលា? ជនពួ ក្ណ្តតាំងបៅក្នុងធម៌ បេើ យបរិបូណ្៌បោយសីល នបៅកាន់ ឋានសួគ?៌ រពោះសមពុទ្ប ធ រមរគូរទ្ង់រតាស់ ថាៈ អាោមង្ោោ េនង្ោោ ង្យ ជ្នា ង្ស្ត្ុការកា េេញ្ច ឧទ្ោនញ្ច ង្យ ទ្ទ្នតិ ឧេស្សយំ ១៤
ទានបរិយាយ
ង្ត្ស្ំ ទ្ិវា ច រង្តាត ច ស្ទា េុញ្ាំ េេឌ្ឍតិ ធមេដ្ឋា ស្ីលស្មបនាន ង្ត្ ជ្នា ស្គគគាមិង្នា។ (មានលបទ្វតា) ជនពួ ក្ណ្ត
នោំបដើមផ្ទាបធវជា ើ សួនចារក្តី ោំបដើម
បឈើ បធវជា ើ ឧទ្ានសរមាប់ ក្មានតសបាយក្តី បធវសា ើ ព នសរមាប់ ឆង ល អូរសទឹងបឹង ភក្់ លាប់ ក្តី ដងទ្ឹក្ោក្់ ត្មាល់ទ្ក្ ុ ដក្បរផលូវឲ្យជាទានដល់ អនក្ដើបណ្ើ របៅមក្ក្តី ជីក្រសោះ ជីក្អណ្តូង សាងបរាងសាលាជាឧបសសយោឌនសរមាប់ មនុសសសានក្់ សរមាក្អារស័យត្នអនក្ដើបណ្ើ រក្តី បុណ្យរដមងចបរមើនមិនោច់ ដល់ ពួក្ជនបនាោះ ទាំងត្្ៃទាំងយប់ រគប់ បវលា ជនពួ ក្បនាោះបឈាមោះថា បោយសីល
នបៅបក្ើត្ក្នុងឋានសួគព ៌ ិ ត្រ
នឋិ ត្បៅក្នុងធម៌ បរិបូណ្៌
ក្ដ។
បសចក្តត្ី នពុ ទ្ភា ធ សិត្បនោះ បញ្ញាក្់ ឲ្យចាស់ ថាៈ បុណ្យរដមងចបរមើនជា និច្ ដល់ បុគល ា ជាមា្ស់ ទានទាំងត្្ៃទាំងយប់ ពុំឈប់ ឈរ បបើតាមគនលងអត្ថបទ្ បនោះ
គួរពួ ក្ពុ ទ្សា ធ សនិក្ជនសាថបនាចិត្ត្ ត មាល់ទ្ក្ ុ ក្នុងរពោះពុ ទ្សា ធ សនារបុង
ទ្ទ្ួលអំបណ្តយបុណ្យបនោះឲ្យ
នញយៗ បដើមបីជាសមបបយាជនភាពក្នុងបច្ុ-
បបននបលាក្ រេូ ត្ដល់ បរបលាក្ក្ុប ំ ីខាន ដូចបរឿងនិទានដដល
នដក្រសង់ជា
ឧទាេរណ្៍ បំភបលឺ សចក្តត្ ី បៅបនោះថា ៖ មានឧបាសក្មានក្់
បៅរសុក្សាវត្ថី
បនាលដមក្បឈើ ជញា ូនបចាល
នកាប់ ត្រពោស់ គល់ បឈើ បរើយក្
បេើ យបធវផ ើ ូវល ្នល់ឲ្យរាបបសមើរបបគនដល់ អរញដិ ក្១៥
ទានបរិយាយ
ភិក្ុទា ខ ំងឡាយដដលបៅក្នុងត្រព បដើមបីនិមនតមក្បិណ្ឍ រសួល,
ត្ក្នុងរសុក្
នបោយ
នចងសាពន (បឈើ ឫសសី) ឆលងកាត្់ របឡាយទ្ឹក្ អូរទ្ឹក្,
បដើមបឈើ ឲ្យជាមលប់ ក្នុងទ្ីដដលោមនត្រពបឈើ , សរមាប់ ឲ្យទ្ឹក្ដក្់ បៅជារបរក្ត្ី,
ឧ
សក្បនាោះ
នជីក្រសោះជីក្អណ្តូងឲ្យបរៅ
នតាក្់ ដត្ងបរៀបចំទ្ីក្ំពង់ទ្ឹក្ឲ្យសាឡត្,
ឲ្យទានតាមសមគួរដល់ ក្មាលំងរទ្ពយ, បេើ យ មក្ខាងបរកាយ
នោំ
ន
នសមាទានរក្ាសីលផង។ ត្
លុោះទ្មាលយខ្សនធបធវម ើ រណ្កាលបៅក្៏
នបៅ
បក្ើត្ក្នុងឋានតាវត្តង ិ សសួគ៌ ក្នុងក្នក្វិមាន មានក្មពស់១២បយាជន៍។ (រោមួយបនាោះ)
រពោះមហាបមាគាលាលនបត្ថរ
ក្៏
នចូលបៅរក្បទ្វបុរត្
បនាោះ សនទនាសួរបញ្ញាក្់ (អំពីវមា ិ នបនាោះ) ថាៈ (មានលយរវបុ ទ្ត) វិមានរបស់ អនក្បនាោះ ខ្សពស់រត្ដឹមរត្ដួច សសរសុទ្ដធ ត្ដក្វ មានដក្វបទ្ុមរាគជាបដើម មានក្មពស់១២បយាជន៍បោយខាងទាំង៤, ក្ុោោរ បនោះមានក្ំពូល១២បយាជន៍បោយខាងទាំង៤, ក្ុោោរបនោះមានក្ំពូលរចូងរចាង ៧០០ជាន់ មានសសរសុទ្ដធ ត្ដក្វពិ ទ្រូ យ រកាលបោយដផនមាសដ៏សាឡត្លឡ អនក្ បៅក្នុងវិមានបនោះ ផឹក្ទ្ឹក្មានក្លន ិ រក្អូបផង បរិបភាគបភាជនដ៏សាឡត្ផង មាន ពិ ណ្
ទ្យដ៏ជាទ្ិពវរបគំបលងមានសំប ងដ៏ពីបរាោះផង កាមគុណ្ទាំង ៥មានរស
ដ៏ជាទ្ិពវក្ុង ន វិមានរបស់ អនក្បនោះផង
ពួ ក្នាងនារីទាំងឡាយរបោប់ សឡិត្សាឡង
រាងកាយបោយបរគឿងអមពរមាស បរចៀងរាំក្ុង ន វិមានរបស់ អក្ ន បនោះផង អនក្មាន ពណ្៌ សមបុរសរីរៈ ផាយបចញបៅអស់ ទ្ី១២បយាជន៍ បត្ើបោយបេត្ុបុណ្យ វិបសសដូចបមតច?
សមបត្តដិ ដល
នសបរមចដល់ អនក្ក្នុងវិមានបនោះបត្ើបោយ ១៦
ទានបរិយាយ
បេត្ុបុណ្យវិបសសដូចបមតច? បភាគៈទាំងឡាយណ្តមួយ ដដលជាទ្ីរសឡាញ់ បពញចិត្រត បស់ អនក្ រដមងបក្ើត្ប ើងដល់ អនក្ មានលបទ្វបុរត្ អាតាមសួរអនក្ដដល មានអានុភាពបរចើន ចុោះអនក្កាលដដល
នបក្ើត្ជាមនុសសបត្ើអនក្
នបធវប ើ ុណ្យ
ទានអវី? អនក្ដដលមានអានុភាពរ ុងបរឿងយា៉ងបនោះបត្ើមានសមបុរពណ្៌ សរីរៈដដល ភលផ ឺ ាយបៅរគប់ ទ្ិសទាំងពួ ង បត្ើបោយបេត្ុអវី? បទ្វបុរត្ កាលដដលរពោះមហាប្រសួរយា៉ងបនោះបេើ យក្៏
នបឆលយ ើ បោោះ
របសានរកាបទ្ូលជាោថា ថាៈ អហំ មនុង្ស្សស្ុ មនុស្សភូង្តា វិេង្ន េង្ថ ស្កេមនំ អកាស្ឹ។ អាោមរុកាេនិ ច ង្ោេយិស្ស ំ េិយា ច ង្ម ស្ីលេង្នាត អង្ហស្ុំ អននញ្ច ោនញ្ច េស្ននចិង្តាត ស្ខេចចទានំ វិេុលំ អទាស្ឹ។ ខ្សញំមា ុ ្ ស់
នបក្ើត្ជាមនុសសបៅក្នុងចំបណ្តមមនុសសទាំងឡាយ
ត្រពោស់ បឈើ បរើយក្បនាលដមក្បឈើ ជញា ូនបចាល បធងរលីងសាឡត្ ទ្ឹក្, ខ្សញំមា ុ ្ ស់
នកាប់
បធវផ ើ ូវល ្នល់ឲ្យមានទ្ីត្ផទរាប
នចងសាពន (បឈើ ឫសសី) សរមាប់ ឆង ល កាត្់ របឡាយទ្ឹក្ អូរ
នោំបដើមបឈើ ទាំងឡាយក្នុងអារាមផង ក្នុងទ្ីដដលោមនត្រពបឈើ
ោំបធវជា ើ មលប់រជក្ផង ពួ ក្ជនអនក្មានសីលទាំងឡាយ ជាទ្ីរសឡាញ់បពញចិត្ត របស់ ខ្សំញៗ ុ មា្ស់ មានចិត្រត ជោះថាល
នបរិចា្គ ១៧
យទ្ឹក្ ឲ្យជាទានដ៏ធទ្ ំ លា ូ យផាយ
ទានបរិយាយ
បៅជាសាធ្លរណ្ៈភាព បោយបសចក្តបី ោរព។ ពណ្៌ សមបុរដដលភលផ ឺ ាយបចញអំពីសរីរៈ
របស់ ខ្សំញមា ុ ្ ស់ រ
ក្ដដូចជា
បនាោះ បោយបុញដក្មមបនាោះផង សមបត្តដិ ដលសបរមចដល់ ខ្សំញុមា្ស់ ក្ុង ន វិមានបនោះ បោយបុញដក្មមបនាោះផង បភាគៈទាំងឡាយណ្តមួយ ដដលជាទ្ីរសឡាញ់បពញ ចិត្រត ដមងបក្ើត្ប ើងដល់ ខ្សំញមា ុ ្ ស់ ៗមានអានុភាពរ ុងបរឿងយា៉ងបនោះ
បោយបុញដ-
ក្មមបនោះផង បទ្ើបខ្សញំុមា្ស់ មានពណ្៌ សមបុរភលផ ឺ ាយភាយបៅក្នុងទ្ិសទាំងពួ ង។ យរឿងែួ យយរៀតថាៈ
កាលក្នុងពុ ទ្កា ធ លត្នរពោះពុ ទ្ក្ ធ សសបដដលក្នលងបៅ
បេើ យមានរពោះខ្សីណ្តរសព១អងា ដត្ងនិមនតបៅបិណ្ឍ រាម
ត្ក្នុងរសុក្ អញ្ញ ត្រ-
បេើ យបចញមក្ដត្ងបៅរជក្បធវភ ើ ត្តក្ច ិ ឆា ្ ន់ ក្ុង ន របបទ្សជាខាងបរៅ
រសុក្ដត្សពវ ៗត្្ៃ (ពុំ ដដលខាន) មានបោ
លក្បុរសមានក្់
នបឃើញរពោះ
ខ្សីណ្តរសពបនាោះបេើ យ ក្៏មានចិត្ស ត ទាធរជោះថាលនឹក្បឃើញថា “យលាក្មាាស់ អងគយនះ លំ បាក្លំ បិនយោយទ្តូវក្យតៅទ្ពះអារិតយ” បឈើ បរចស៤បដើម បេើ យរបក្់ ថាៈ បោ មាន។ បោ
លក្បុរសបនាោះ
គួរដត្អញបធវសា ើ ខាមណ្ឍបបោយសសរ
ំងបោយដមក្បឈើ របបគនបលាក្។ អាចារយខ្សលោះ នោំបដើមបរចសជិត្ទ្ីសាខាមណ្ឍបបនាោះដូបចនោះក្៏
លក្បុរសបនាោះ លុោះទ្មាលយខ្សនធបធវម ើ រណ្កាលសាលប់ បៅ
នបៅ
បក្ើត្ក្នុងសាថនចាត្ុមហារាជិកា មានបដើមបរចសដុោះបទ្ៀបមាត្់ ទាវរវិមានដ៏របោប់ លឡបោយផ្ទាមានពណ្៌ និងក្លន ិ រក្អូបឈៃ ុយឈៃ ប់បរិបូណ្៌សពវ កាល ជាបរគឿង សដមតងនូវបុរម ិ ក្មមបនាោះ។ បរ
ោះបេត្ុបនាោះ វិមានបនាោះឯង មាននាមរ
ក្ដ
បៅថា “កសរិសក្វិោន”។ ឯបទ្វបុរត្បនាោះដត្ងអបនាទលបៅមក្បយានយក្ ១៨
ទានបរិយាយ
ក្ំបណ្ើ ត្ក្នុងបទ្វបលាក្និងមនុសសបលាក្បនោះអស់ រោង១ពុ ទ្ន ធ រត ពុ ទ្ុប ធ ាទ្ត្នរពោះពុ ទ្ជា ធ មា្ស់ បយើ ងរទ្ង់ឧបបត្តិបក្ើត្ប ើង
លុោះដល់ កាល
នមក្បក្ើត្ជារគេសថ
ជាមិរត្សមាលញ់ត្នរពោះយសបត្ថរ៤រ ូប មានវិមលៈជាបដើម បឈាមោះថា គវមបត្ិ នលុោះសបរមចអរេត្តផលបោយធមមបទ្សនារបស់ រពោះមានបជាគ។ ដត្ក្នុង
យាសិសូរត្ គមពរី ទ្ីឃនិកាយ មហាវគា រ
ថាៈ កាលពី បដើមរពោះប្រៈអងាបនោះ នជាធំបលើបោ
ប់ បញ្ញាក្់ បសចក្តី
នបក្ើត្ជាមនុសសជាទារក្អនក្ោវលបោ
លទារក្ទាំងឡាយ
បេើ យ
នជរមោះសមាឡត្នូវគល់ បឈើ
បរចសយា៉ងធំ ជញា ូនដីខ្សាច់ ចាក្បរាយរាយបរកាមគល់ បនាោះ បេើ យ រពោះបិណ្ឍ
ននិមនត
ត្ិក្បត្ថរ១អងា ឲ្យគង់បរកាមគល់ ត្នបឈើ បរចសបនាោះបេើ យរបបគន
ភតាតហារដដលខ្សលួន
នមក្បោយក្មាលំង លុោះចុត្អ ិ ំពីអត្តភាពបនាោះ មានបដើម
បរចសជាទ្ិពវដរ៏ បោប់ បោយបដើម របោប ដមក្និងសនលឹក្ផាយបចញនូវពនលឺ រសមីបរ
ងរ
ត្គួរទ្សសនៈជាទ្ីមបនារមយ ដុោះបទ្ៀបមាត្់ ទាវរត្នវិមានរ
បដើមបីសដមតងក្មមផង មនុសសបលាក្ នឹង បយើ ងបនោះ ក្៏
(ដដលខ្សលួនបធវម ើ ក្)
លុោះបទ្វបុរត្បនាោះ
ក្់ បនាោះ
នមក្បក្ើត្ក្នុង
នសាតប់ ធមមក្ថាត្នរពោះមានរពោះភាគជាសាសាតចារយរបស់
នសបរមចរពោះអរេត្តកាត្់ ក្បិ លសជាសមុបចេទ្បបហានក្នុងកាល
បនាោះឯង។ មា៉ងបទ្ៀត្ ក្នុងគមពរី អងាុត្រត និកាយ អដឌក្និ
ត្រពមទាំងអដឌក្ថាប
ថាៈ គំនិត្ជនបធវទា ើ នមាន៨យា៉ង ដដលរពោះសមពុទ្ជា ធ បរមរគូរទ្ង់រតាស់ ចបំ
ល ោះ
នឹងភិក្ុទា ខ ំងឡាយថាៈ មានលភិក្ុទា ខ ំងឡាយ ទាន៨យា៉ងពួ ក្ជនអនក្បធវដើ ត្ងមាន ១៩
ទានបរិយាយ
គំនិត្ដូបចនោះគឺៈ ១—ទាយក្ ក្៏
នបឃើញបដិោាេក្ៈអនក្ទ្ទ្ួលយក្នូវទានមក្ដល់ បេើ យ
នចាត្់ ដចងទ្ីក្ដនលងអាសនៈ
ឲ្យដល់ បដិោាេក្ៈបនាោះបោយរសួលបួល
បេើ យឲ្យនូវទានឥត្មានចិត្ធ ត ញ ុ រទាន់ ...។ ២—ទាយក្ បធវទា ើ នបោយមានបសចក្តខា ី ល ចភ័យពី រយា៉ងគឺ ខាលចដរក្ងបៅ បក្ើត្ក្នុងអ
យភូមិ១
ខាលចដរក្ង
ក្យបគនិនាទថាខ្សលួនជាមនុសសក្ំណ្តញ់
មាន
រទ្ពយសមបត្តបិ េើ យមិនហា៊នបធវទា ើ ន១។ ៣—ទាយក្ បធវទា ើ នបោយតាំងចិត្គ ត ត្ ិ ថា អនក្បនាោះកាលពី ត្្ៃមន ុ ៗ
ន
ឲ្យវត្ថុបនាោះដល់ អាតាមអញៗគួរឲ្យវត្ថុបនោះត្បបៅបគវិញ។ ៤—ទាយក្ បធវទា ើ នបោយតាំងចិត្គ ត ត្ ិ ថា បបើអាតាមអញ
នឲ្យវត្ថុបនោះ
បៅដល់ បុគល ា បនាោះៗ មុខ្សជានឹងឲ្យវត្ថុបនាោះៗរត្ ប់ មក្ដល់ អាតាមអញវិញមិន ខាន សមដូច
ក្យបុរាណ្ភាសិត្ប
សែលឹ ងយទ្តើយ ឬថា
ុ ចអយែបះទ្សយ
លថា “ ុ តរឹក្សែលឹ ងកាក្
ះនដ ឲ្យសូ ទ្ត១សរនសចង់បានផាែួ ងែួ យ”។
៥—ទាយក្ បធវទា ើ នបោយគិត្ថា ទានបនោះអនក្រ ពុ ទ្ជា ធ បដើម
ដត្ងប
ូ តទ្ចវ៉ាទ្កាក្
លសរបសើរថា
ជាគុណ្ដ៏របត្ព
ជញទាំងឡាយមានរពោះ ជាធមមជាត្អាចញាុំង
របបយាជន៍ឲ្យសបរមចរគប់ យា៉ង។ ៦—ទាយក្
អនក្បធវទា ើ នបោយគិត្ថា
អាតាមអញមានបភាជនាហារបរិ-
បភាគបេើ យ ជនទាំងឡាយបនាោះោមនបភាជនាហារ អាតាមអញមិនគួរជានឹងមិន ឲ្យទានដល់ ពួក្ជនអនក្ោមនបភាជនាហារបនាោះបសាោះ គួរដត្ឲ្យទានដល់ អនក្ោមន។ ២០
ទានបរិយាយ
៧—ទាយក្បធវើទាន បដើមបីជាបរគឿងរបោប់ ចត្ ិ តនិងជាបរិកាខរត្នចិត្ត ដដល របរពឹ ត្បត ៅតាមសម្ភាវនានិងវិបសសនាភាវនា។ ៨—ទាយក្អនក្បធវទា ើ នបោយគិត្ថា កាលបបើអាតាមអញ បៅបេើ យ
នឲ្យទានបនោះ
បក្របតិ៍ ឈាមោះរបស់ អញពី បរាោះលបីឮរនទឺបៅដល់ របបទ្សឆាៃយៗមិន
ខាន រ ួមជាទានមាន៨ដូបចនោះ។ ោនទានវត្ថ ៨ ុ យា ៉ ង្កទ្ៀត្ ដដលរពោះសមពុទ្រធ តាស់ ថាៈ —ជនអនក្ឲ្យទានបោយមានបសចក្តរី សឡាញ់១។ —អនក្ឲ្យទានបោយបសចក្តបី រកាធខ្សឹងសឡប់១។ —អនក្ឲ្យទានបោយបសចក្តបី មាេៈវបងវងភ័នរត ច ំ១។ —អនក្ឲ្យទានបោយបសចក្តភ ី យ ័ ខាលច១។ —អនក្ឲ្យទានបោយមានបសចក្តគ ិ ត្ ិ ថាៈ ទានបនោះដដលជីតា ជីដន ូ មាតា បិតារបស់ អញធ្លលប់ ឲ្យមក្ ធ្លលប់ បធវបើ េើ យ អាតាមអញមិនគួរញាុំងវងសបុរាណ្ រត្ក្ូលចាស់ របស់ អញឲ្យវិនាសសាបសូនយ
ត្់ ប ើយ១។
—ទាយក្អនក្ឱយទានបោយបសចក្តគ ី ត្ ិ ថាៈ អាតាមអញ បេើ យ
ដល់ បវលាណ្តដបក្ធ្លលយរលាយខ្សនធសាលប់ បៅ
នឹង
នឱយទានបនោះបៅ នបៅបក្ើត្ក្នុង
សុគត្ិសួគប៌ ទ្វបលាក្ ឬមនុសសបលាក្ពុំ ខាន ១។ —អនក្ឲ្យទានបោយបសចក្តគ ី ិត្ថាៈ កាលអាតាមអញឲ្យទានបនោះរដមងញាុំង ចិត្រត បស់ អញឲ្យរជោះថាលរីក្រាយបោយបសាមនសស១។ —អនក្ឲ្យទាន
បដើមបីជាបរគឿងរបោប់ ចត្ ិ ន ត ិងជាបរិកាខរត្នចិត្ឲ្ ត យរជោះថាល ២១
ទានបរិយាយ
បដើមបីនឹង
នបលើក្ទ្ឹក្ចិត្ឲ្ ត យប ើងបៅកាន់ សម្ភាវនានិងវិបសសនាភាវនា១
(ចិត្ល ត ង្ការទានបនោះ ជាក្ំពូលត្នទានទាំង៧ខាងបដើម)។ ពណ្៌ នាមក្ក្នុង ទានបរិយាយ និយាយអំពីបរឿងទានជាបសចក្តីសបងខប តាមដបបរពេម វហា ិ រធម៌និងសងាេធម៌ ចប់ ដត្ប៉ុបណ្ណោះ។ ឯង្ត្ន ស្ង្ចចន ស្ពាង្ស្មត្ថិ ស្ពាស្ិទ្ធិ ស្ពាជ្ង្យា ភេត្ុ ង្វា ស្ពាទា។ សូមសិរស ី ួសតីទាំងពួ ងផង សូមសិទ្ិបធ ជាគការសបរមចរបបយាជន៍រគប់ យា៉ងផង ជ័យជមនោះឈន ោះអស់ សរត្ូវអនតរាយរគប់ ជព ើ ូ ក្ផង សូមចបរមើនដល់ បលាក្អនក្អានទាំងឡាយ បោយ ឲ្យ
ក្យសច្ៈ ដដល
នពណ្៌ នាមក្រត្ឹមប៉ុបណ្ណោះ
នបសចក្តស ី ុខ្សសបាយសពវ ៗកាលបៅបហាង។ ទានបរិយាយចប់ បោយសបងខប រសាវរជាវបោយៈ ថាច់ សត្ឹ ម
២២