តម្លៃម្ៃព្រះរុទ្ធសាសនា លោក សសតើង-ធូរ ប្រមូលល ៀរល ៀង ដកប្រង់លេញពីទរសនាវដតក ី មពជ ុ រុ ិយា ព.រ.២៥០៨ គ.រ.១៩៦៦
តម្មៃម្នប្ពេះពុ ទសា ធ រនា
តម្លៃម្ៃព្រះរុទ្ធសាសនា អរ់លោកអនកអានជាទីលោ ពទាំងឡាយ! លវោលនេះ ខ្ាំរ ុ ូមល ៀររារ់ អាំពីតម្មៃម្នប្ពេះពុ ទសា ធ រនា ដដលខ្ាំុ បានអាន បានយល់ តាមរតិរញ្ញាដូេតលៅលនេះ ៖ ប្ពេះពុ ទសា ធ រនាលនេះ,
គួ អរ់ លោកអនកអានទាំងឡាយប្ជារ
ថាជាពាកយលប្រៀនប្រលៅមានតម្មៃម្ប្កដលង។ ររ់ ប្ពេះពុ ទ ធ
ពាកយលប្រៀនប្រលៅ
រុទដធ តជាពាកយលប្រៀនប្រលៅដឹកនាាំមនុរសរតវប្ពម
ទាំងលទវតា ឱ្យលដើ ប្តង់លៅ កលរេកតរ ី ុខ-េលប្មើន ទាំងកនុងលោកលនេះ និងលោកខាងមុខ។ លប្រៀនប្រលៅខៃេះ រុរាណក៏មាន,
រណ្ត ត ពាកយលប្រៀនប្រលៅទាំងលនាេះ
មានពាកយ
បានប្តូវោននឹងរុ ភារិតអនកប្បាជ្ទាំងឡាយអាំពី មានពាកយលប្រៀនប្រលៅខៃេះលទៀត
ជាពាកយលប្រៀន
ប្រលៅផុតវិរ័យគាំនិតមនុរសរតវប្ពមទាំងលទវតាទាំងអរ់ ; លប្ៅដត អាំពីប្ពេះរមពុទជា ធ មាារ់ ឥតមានអនកណ្តមានក់ អាេ កគិតរលងកត ើ ល ើង បានដូេលនាេះក៏មាន។ ប្ពេះពុ ទសា ធ រនា
មានល ើងដំរូងលៅកនុងមជឈិមប្រលទរ
គឺ
ប្រលទរឥណ្ត ា រម័យរពវ ម្ងៃលនេះ។ លៅកនុងមជឈិមប្រលទរទាំងមូល,
០១
តម្មៃម្នប្ពេះពុ ទសា ធ រនា
កាលដដលមិនទន់ មានប្ពេះពុ ទសា ធ រនាលៅល យ ើ មនុរសទាំងអរ់ ដតងនាាំោនប្រប្ពឹ តប្ត រតិរតតិតាមលទធិសារនាប្ពាហ្ម ណ៍ខៃេះ,
តាមលទធិ
សារនាឯលទៀតៗខៃេះ ដដលជាផៃូវប្រតិរតតត ិ ង ឹ លពកក៏មាន ធូ លពកក៏ មាន ដូេយា៉ាងប្រប្ពឹ តប្ត រតិរតតរ ិ ងអត់អាហា ខៃួន ឱ្យលាំបាក ូរកាយ, ប្រប្ពឹ តទ ត ក ុ រក់ ឱ្យដវងអនាៃយ,
ប្រប្ពឹ តតលដកលលើរនាៃ,
ល្ៃង ើ កនុងលវោម្ងៃនា ដូវលៅតជាលដើម
ប្រប្ពឹ តអា ត ាំង
ដដលរុទដធ តជាលរេកតប្ី រតិរតតិ
ឥតប្រលយាជន៍ទាំងអរ់ ក៏ឥតមានមនុរសណ្តមានក់ គត ិ ល
ើញថា ជា
លរេកតប្ី រតិរតតឥ ិ តប្រលយាជន៍ លហ្ើ យនឹងល គ ើ ន ាំ ិត កផៃូវប្រតិរតតជា ិ ងមី លទៀតលនាេះលសាេះល ើយ។ លុេះដល់ ប្ពេះពុ ទជា ធ មាារ់ បានប្តារ់ ដឹងល ើងកនុងលោក អងគបានរដមតងធម៌លទរនាជាដំរូងេាំលពាេះរញ្ា វគគយ ិ ្ិកុខ ដប្រលរេកតប្ី រតិរតតទ ិ ាំងលនាេះ ដដលប្ពេះអងគប្ទង់យល់ ថា
ប្ពេះ
លដើមបីដក
លហ្ើ យឱ្យប្ត រ់ មកប្រតិរតតតា ិ មដររ ជាផៃូវប្រតិរតតមា ិ នប្រលយាជន៍ពិតៗលនាេះ
វិញ។ ធម៌លទរនាដដលប្ពេះអងគបានរដមតងជាដំរូងលនាេះមានលរេកតី ថាាៈ ទ្វេ ទ្េ ភិក្ខទ្េ អន្តា បព្េជិទ្េន ន ទ្េេិេព្វេ មានល្ិកុទ ខ ាំង ឡាយ លរេកតប្ី រតិរតតដ ិ ោ ៏ មកអាប្កក់ ទាំងពី យា៉ាងលនេះ, រពវ ជត ិ មិន
០២
តម្មៃម្នប្ពេះពុ ទសា ធ រនា
គួ លរព គឺថាមិនប្តូវប្រតិរតតលិ ើយ។ លរេកតប្ី រតិរតតអា ិ ប្កក់ ទាំងពី យា៉ាងលនាេះគឺ កាលសុ ខល្ៃិ កាៃុសោគ កា ប្រករខៃួនឱ្យជារ់ ជពា ំ ក់ លោយលរេកតរ ី ុខកនុងកាមទាំងឡាយ១, កា ប្រករលរេកតល ី ាំបាកដល់ ខៃួន
អតត កិល្លថាៃុសោគ
ឱ្យលនឿយលាំបាកឥតប្រលយាជន៍
១។ លរេកតប្ី រតិរតតទ ិ ាំងពី យា៉ាងលនេះ ជាអាំលពើ លថាកទរ ជាកា នាាំឱ្យ សាររូនយ មិនជាលរេកតេ ី លប្មើនលទ; មិនដតរ៉ាុលណ្ត ណ េះ ដងមទាំងជា លហ្តុនាាំរណ្ត ត លឱ្យបានលរេកតទ ី ក ុ ប្ខ ពួយដងមលទៀត។ ឯទ្េ ទ្េ ភិក្ខទ្េ ឧទ្ោ អទ្នា អនុបគេមេជឈិមា បដិបទា មានល ្ិកុទ ខ ាំងឡាយ លរេកតប្ី រតិរតតជា ិ កណ្ត ត ល ដដលមិនបាេ់ អាប្រ័យនូវ លរេកតប្ី រតិរតតដ ិ ោ ៏ មក
អាប្កក់ ទាំងពី យា៉ាងលនាេះ
ដដលតថាគត
បានប្តារ់ លហ្ើ យ ជាលរេកតីប្រតិរតតិលធវើឱ្យលកើតប្បាជា្ ឱ្យលកើតលរេកតី ដឹងេារ់ ប្បាកដ ប្រប្ពឹ តលត ដើមបីលរេកតីរៃរ់ មាៃរ់ លដើមបីលរេកតដ ី ង ឹ ម្ប្កលពក លដើមបីលរេកតដ ី ង ឹ លអ លដើមបីប្ពេះនិពាវន។ ទ្េយ្យថីវំ លរេកតប្ី រតិរតតជា ិ កណ្ត ត លលនាេះ លតើដេ ូ លមតេខៃេះ? លរេកតប្ី រតិរតតជា ិ កណ្ត ត លលនាេះ គឺធម៌ដដលគួ ដរវង កមាន អងគ៨លៅថា
អដ្ ឋងគិកលគគ
កិលលរ។ អដឋងក គិ មគគលនាេះគឺាៈ
ជាលប្គឿងលេញផុតចាករប្តូវ
គឺ
េមាមវិដឋិ ប្បាជា្យល់ ប្តូវ១, េមាម-
០៣
តម្មៃម្នប្ពេះពុ ទសា ធ រនា
េង្កទ្បោ លរេកតប្ី តិេះ េះិ ប្តូវ១, េមាមវាចា រមតីនិយាយប្តូវ១, េមាមក្េមទ្ន្តា កា ងា ប្តូវ១, េមាមអាជីទ្វា កា េិញ្ាឹមជីវត ិ ប្តូវ១, េមាមវាយាទ្មា លរេកតព ី ាយាមប្តូវ១, េមាមេេិ លរេកតី ឭកប្តូវ១, េមាមេមាធិ កិ យា ិ តមកល់េត ិ ប្ត តូវ១។ មានធម៌ជាពុ ទសា ធ រនាជាថានក់ ខពរ់លទៀត លៅថា សច្ចធល៌ ជាធម៌ប្រការនូវលរេកតព ី ិត មនុរសលទពតាទាំងអរ់ , លនាេះ
ជាធម៌កបា ាំ ាំងនឹងគាំនិតប្បាជា្ ររ់
កាលមុនដដលពុាំ ទន់ មានប្ពេះរុទសា ធ រនា
ឥតមានអនកណ្តមួយលេេះប្រលៅោនឱ្យយល់ ពិតដូេជារេាធម៌
លនេះល យ ើ ,
លរើទក ុ ជារុគល គ អនកល
ើញខៃេះ
ក៏ល
ើញលនាេះប្ោន់ ដត
ប្ពិ លៗ មិនេារ់ ោរ់ , លុេះដល់ ប្ពេះពុ ទបា ធ នប្តារ់ ដឹងល ើង លទើរ ប្ពេះអងគរដមតងអាំពីរេាធម៌លនាេះ ឱ្យអរ់ មនុរសលទពតាទាំងអរ់ បាន សាតរ់ េារ់ លប្េើនោនល ើង លៅថា អរិយសច្ច។ អ យ ិ រេាលនាេះមាន ៤យា៉ាងគឺាៈ ១—ទ្ុកំ ខ កា លកើត, កា ចារ់ កលាំ ណើ ត, កា លកើតប្បាកដម្នខនធ ប្បាាំជាទុក១ ខ ល្មេះថា ជាេិវុក្ខ; ជរា គឺកា ចារ់ ប្ទុឌលប្ទមប្ោាំប្ោម្ន ខនធប្បាាំជាទុក១ ខ ល្មេះថា ជរាវុក្ខ; លរេកតសា ី ៃ រ់ ក៏ជាទុក១ ខ ល្មេះថា េរណវុក្ខ; លរេកតសា ី ត យប្រលណ្តេះអាលឡាេះអាល័យ លៅត ជ ាំ ល ួ ខាង
០៤
តម្មៃម្នប្ពេះពុ ទសា ធ រនា
កនុង លប្ពាេះលរេកតវី នា ិ រម្នញាតិរនាតន ប្ទពយធន គូប្រក ប្គួសា ជាលដើមជាទុក១ ខ ដដ
ល្មេះថា
ទ្ោក្វុក្ខ;
លរេកតខ ី សឹកខសួលយាំ
រលប្ងងរម្ប្ងអាល័យញាតិរនាតន ប្ទពយធន គូប្រក
ប្គួសា ជា
លដើម ដដលវិនារសាៃរ់ បាត់ រង់លៅជាទុកខ១ ល្មេះថា ប រិទ្វេវុក្ខ; ជំងត ឺ មាកត់ លកើតមានកនុងកាយ លធវឱ្ ើ យលាំ បាក ូរកាយជាទុកខ១ ល្មេះថា វុក្ខវុក្ខ; លរេកតត ី េ ូ េិតត លាំបាកេិតត ជំងលឺ កើតអាំពីេត ិ ជា ត ទុកខ១ ល្មេះ ថា ទ្ទាេនេសវុក្ខ; លរេកតខ ី ឹងលប្កាធពិ លរាធ លកើតអាំពីលរេកតល ី ាំបាក េិតខា ត ៃ ាំងលពក លោយលហ្តុវនា ិ រម្នញាតិរនាតន ប្ទពយធន គូប្រក ប្គួសា ជាលដើម
ួមលរេកតលី ៅថាកា តានតឹងកនុងេិតត េលងអៀតេងអល់
េិតជា ត ទុក១ ខ ល្មេះថា ឧបាយាេវុក្ខ; កា ជួរប្រទេះនូវរតវ (បានដល់ ូរមនុរសរតវទលួ ៅ) រមផរស) ទ្យាគវុក្ខ;
និងរងាខ
(បានដល់ ូរ-រាំល ង-កៃន ិ - រ-
មិនជាទីប្រឡាញ់ជាទុកខ១ដដ
ល្មេះថា
អបបិយ្េេប-
កា ប្ពាត់ ប្បារនិ រារចាករតវនិងរងាខ ជាទី ប្រឡាញ់
ជាទុក១ ខ ល្មេះថា បិយ្ េិបបទ្យាគវុក្ខ; រុគល គ ប្បាថាននូវវតថុណ្ត លហ្ើ យ មិនបាននូវវតថុលនាេះដូេប្បាថាន អាំលពើ លនាេះជាទុកខ១ ល្មេះថា ឥច្ឆិតាលាភវុក្ខ; លរើនិយាយឱ្យខៃី ឧបាទនកខនទ ធ ាំង៥ រុទដធ តជាទុកទ ខ ាំងអរ់ លៅថា ឧបាទនកខនទ ធ ក ុ ខ។
០៥
តម្មៃម្នប្ពេះពុ ទសា ធ រនា
២—ទ្ុកខសលុទ្យ លហ្តុជាលមនាាំរណ្ត ត លឱ្យលកើតលរេកតទ ី ក ុ ខ លនាេះ លៅថា អ យ ិ រេា បានខាងតណ្ត ា ជាធមមជាតិតាក់ ដតងនូវ្ពងមី ជាប្រប្កតី ប្រករលោយលរេកតលី ប្តកប្តអាល ប្តកអ កនុង្ពលនាេះៗ ឬកនុងអា មមណ៍លនាេះៗ។ តណ្ត ា លនាេះមាន៣យា៉ាងគឺាៈ កាេេណ្ហ ា ១ ភេេណ្ហ ា ១ េិភេេណ្ហ ា ១។ ៣—ទ្ុកខៃិសោសោ ធម៌ជាលប្គឿង លត់ មិនរល់ ម្នតណ្ត ា លនាេះ ឯង លៅថា អ យ ិ រេា គឺលរេកតសា ី រ ោរលៅនិងលរេកតី លត់ លៅ លោយមិនរល់ ម្នកិលលរ មានតណ្ត ា ជាលដើមលនាេះ។ ៤—ទ្ុកខៃិសោធគាលិ ៃី
បដ្ិបទា
លរេកតប្ី រតិរតតលិ ធវអ ើ នក
ដដលប្រតិរតតតា ិ មឱ្យដល់ នវូ ទុកន ខ ិលរាធ លៅថា អ យ ិ រេា បានខាង មគគដប្៏ រលរើ មានអងគ៨ មានរមាមទិដជា ឋិ លដើម មានរមាមរមាធិជាទី រាំផត ុ ដូេបានល ៀររារ់ ពីខាងលដើម ួេមកលហ្ើ យ។ អ យ ិ រេាទាំង៤ប្រកា លនេះ មានអនកប្បាជ្ជាលប្េើនដដលបាន េះិ គិត បានសាតរ់ បានរិកា លៅតាមលាំអានម្នប្ពេះពុ ទដ ធ កា ី លនេះលហ្ើ យ មានលរេកតលី រៃើេរ លរើ ថាប្តូវពិ តឥតល
ៃៀងឃ្លៃត។ រម័យរពវ
ម្ងៃលនេះ, បានដំណឹងថា លៅកនុងមហាប្រលទរទាំងឡាយកនុងទវីរអឺ រ ៉ា ុ ដដលពី លដើមលគមិនលជឿប្ពេះពុ ទសា ធ រនាលសាេះ,
០៦
លុេះបានពិ និតយដល់
តម្មៃម្នប្ពេះពុ ទសា ធ រនា
ប្ពេះពុ ទសា ធ រនាប្តង់លណេះ លគក៏លជឿនាាំោនកាន់ តាម ប្រតិរតតតា ិ ម។ ដូលេនេះ, បានជាប្ពេះពុ ទសា ធ រនាលយើ ងល
ើញមានប្រតិសាឋនលៅកនុងទវីរ
អឺ រលរទ ៉ា ុ ើ ដតប្គរ់ ប្រលទរ ប្ោន់ ដតលប្េើននិងតិេ ងកលុាំ ងកង ើ និ ងអន់ ងយ រ៉ាុលណ្ត ណ េះ។ ធម៌ជាពុ ទសា ធ រនាមា៉ាងលទៀត គិតពិ ចា ណ្តដល់ ូរកាយ ឱ្យល
រប្មារ់ ប្រលៅមនុរសឱ្យលេេះ
ើញជាក់ េារ់ ថាមិនលទៀង ជាទុកខ
និងមិនដមនជា ររ់ ខៃួន លៅថា ព្រះម្ព្តល្កខ ណ៍ ជាប្រលយាជន៍កុាំ ឱ្យមនុរសទាំងអរ់ មានលរេកតប្ី រវឹងលៅកនុង ូរកាយ។ ធម៌ជា លរៀរម្នពុ ទសា ធ រនា លនេះរនតិេរនតួេរ៉ាុលណ្ត ណ េះ លដើមបីឱ្យល
ដដលនាាំយកមកពនយល់ កុង ន ទី ើញជាតួយា៉ាងម្នប្ពេះពុ ទសា ធ រនា
ដដលមានតម្មៃពិលររ រ់ លៅប្រចាាំលោកជានិេម ា ិនេុេះតម្មៃ លប្ពាេះ ជាពាកយលប្រៀនប្រលៅ
ផុតវិរ័យគាំនិតមនុរសរតវនិងលទពតាទាំង
អរ់ , ឥតមានន ណ្តមួយលប្ៅអាំពីប្ពេះពុ ទ ធ គិតប្រលៅោនឱ្យដូេបាន ល ើយ។ ពាកយលប្រៀនប្រលៅ ររ់ ប្ពេះពុ ទជា ធ មាារ់ លរៀរលនេះលៅមាន លប្េើនណ្តរ់
មិនអាេដកប្រង់យកមកពនយល់ ឱ្យរពវ ប្គរ់ បានលទ,
លប្ពាេះពាកយលប្រៀនប្រលៅ ររ់ ប្ពេះពុ ទជា ធ មាារ់ ដដលលៅថា ប្ពេះធម៌ លនាេះមានដល់ លៅ៨មុឺន៤ពាន់ ប្ពេះធមមកន ខ ធ
០៧
ដដលប្ពេះរងគត ី កា ិ ចា យ
តម្មៃម្នប្ពេះពុ ទសា ធ រនា
បានដេកលេញជារិដកមាន៣គឺាៈ ប្ពេះវិន័យ, ប្ពេះរូប្ត, ប្ពេះអ្ិធមម។ ប្ពេះពុ ទសា ធ រនាដដលថាដឹកនាាំលប្រៀនប្រលៅមនុរសរតវ ឱ្យ មានប្រលយាជន៍ ឱ្យបានលរេកតរ ី ុខលនាេះ មិនដមនឱ្យបានប្រលយាជន៍ និងលរេកតរ ី ុខកនុងរ លោក ដដលលយើ ងលមើលលៅមិនល
ើញលនាេះលទ
ជាពាកយលប្រៀនប្រលៅឱ្យបានប្រលយាជន៍ ឱ្យបានលរេកតីរុខកនុងលោក លនេះលទៀតផង ដូេពុ ទដ ធ កា ី ដដលខ្ាំរ ុ ូមល ៀររារ់ ខៃេះៗខាងលប្កាមលនេះ ៖ កនុងរិងាគលោវាទរូប្ត គមពី ទី មាារ់ ប្ទង់រដមតងអាំពីអបាយមុខ៦យា៉ាង
និ កាយ បាដិកវគគ ប្ពេះពុ ទជា ធ េាំលពាេះរិងាគលមាណពថាាៈ
មិនឱ្យផឹករុរា១, មិនឱ្យលដើ លលងតាមប្េកលាកកនុងលវោយរ់ ១, មិន ឱ្យលដើ លមើលដលបងមលហាប្រព១, លរៀលបា៉ាជាលដើម១,
មិនឱ្យលលងដលបងរុីរង
មិនឱ្យរមគាំនិតនឹងមនុរសខូេ
មាន
យកលធវជា ើ មិប្ត
រមាៃញ់១, មិនឱ្យខជឹលលធវកា ើ ងា ករុីេិញ្ាឹមជីវត ិ ១។ កនុររា្វរូប្ត គមពី ខុទក ទ និកាយ រុតន ត ិ បាត ប្ពេះពុ ទជា ធ ប្គូម្ន លយើ ង ប្ទង់បានរដមតងយា៉ាងេារ់ ោរ់ អាំពីលហ្តុដដលនាាំឱ្យបាន នូវលរេកតវី នា ិ រ
ផទុយោននឹងលរេកតេ ី លប្មើន
េាំលពាេះលទវតា១អងគ
ដដលមាននាមនិងលោប្តមិនប្បាកដ។ រូ មដកប្រង់យកពុ ទភា ធ រិ តកនុងររា្វរូប្តលនាេះ មករងាាញ
០៨
តម្មៃម្នប្ពេះពុ ទសា ធ រនា
អរ់ លោក-អនកឱ្យបានប្ជារដូេតលៅាៈ ១-េុ េិជាទ្ន្ត ភេំ ទ្ោេិ។ល។ ធេមទ្វេសី បរាភទ្វា។ លរេកតីថាាៈ ន ជនណ្តមួយមានេាំលណេះវិជាជ គឺលេេះអកស សាស្តរត លលខនពវ នគ ត ណ ុ ហា ជាលដើម ជាវិជាជលោកីយកតី វិជាជលោកុតត កត,ី ន ជនលនាេះ នឹងបាននូវលរេកតេ ី លប្មើនកនុងលោកទាំងពី គឺកុង ន លោកលនេះ និងលោកខាងមុខ។ ន ជនណ្តមួយ លទេះជាប្គហ្រថកតី រពវ ជត ិ កតី ដដលអារ់ ឥតេាំលណេះវិជាជអវីលៅកនុងខៃួន ន ជនលនាេះល្មេះថានាាំលរេកតី វិនារមកោក់ ខៃួន កនុងលោកលនេះនិងលោកខាងមុខមិនខាន។ ២-អេនាេស បិយា ទ្ោនាិ។ល។ េំ បរាភេទ្តា េុខំ។ លរេកតថា ី ាៈ យង់
ន ជនណ្តមួយ
យកមនុរសអររបុ រពាល
នង ដដលប្រប្ពឹ តលត ធវដើ តអាំលពើ ោមកអាប្កក់ ប្គរ់ ដររប្គរ់ យា៉ាង
មានលធវអ ើ ាំលពើ បាណ្តតិបាតជាលដើម
មិនលជឿកមមនិងផល ររ់ កមមម្ន
កុរលអកុរលល ើយ មកលធវជា ើ មិប្តរមាៃញ់
ួមរុខ-ទុកជា ខ មួយោន
មិនលរពគរ់ នឹងអនកប្បាជ្ជាមិប្ត្័កតិ រារ់ អានេូលេិតដត តនឹងអររបុ រប្ទុរតមិប្តដូលេនេះ ជាលហ្តុ ជាប្រធាន លធវឱ្ ើ យន ជនលនាេះដល់ នវូ លរេកតវី នា ិ រដដ ។ ៣-និទាាេីលី េោេីលី។ល។ េំ បរាភេទ្តា េុខំ។
០៩
តម្មៃម្នប្ពេះពុ ទសា ធ រនា
លរេកតថា ី ាៈ
ជនណ្តមួយលោម្លដកលប្េើន
េូលេិតប្ត រជុោ ំ ន
និយាយលលងនូវពាកយលរាយរាយឥតប្រលយាជន៍, ខជឹលប្េអូរមិនលធវើ កា ងា , លុេះកនុងអាំណ្តេម្នលរេកតលី ប្កាធ, េិតម ត ូទខ ូ ឹងលប្េើន យា៉ាងលនេះ ក៏ជាឧបាយ ជាប្រធាននាាំជនលនាេះឱ្យដល់ នវូ លរេកតវី នា ិ រដដ ។ ៤-ទ្យា មាេរំ វា បិេរំ វា។ល។ េំ បរាភេទ្តា េុខំ។ លរេកតថា ី ាៈ ជនណ្តមួយមានប្ទពយរមបតតរ ិ តុករតមភមាាំមួន ឥត មានលរាោពាធិអវីមកលរៀតលរៀន, ល វ័យកនៃងផុតលៅលហ្ើ យ
ើញមាតារិតាចារ់ ជរា មាន
មិនជួយេិញ្ាឹមរីបាេ់ ដង កាលោយវតថុទាំង
ឡាយមានលភាជនាហា ជាលដើម ជនលនាេះល្មេះថាជាមនុរសអកតញ្ា ូ មិនដឹងឧរកា គុណលោកអនកដ៏មានគុណ
លនេះជាលហ្តុម្នលរេកតី
វិនារដដ ។ ៥-ទ្យា ព្រព្វហ្មណំ េេណំ វា។ល។ េំ បរាភេទ្តា េុខំ។ លរេកតថា ី ាៈ ន ជនណ្តមួយបានល
ើញរមណាៈ គឺអនករួរកនុង
ប្ពេះពុ ទសា ធ រនា, ប្ពាហ្ម ណ៍ឬរមូមយាេកណ្តមួយ មក ករិណាបាត ឬរូមទន
លហ្ើ យខៃួនលពាលពាកយប្ទលោេះលបាេះលបាករលញ្ញោតលោយ
មុសាវាទថា ោមនអវីឱ្យលទដូលេនេះជាលដើម អនកលនាេះល្មេះថា ជាមនុរស កស្តនទឹរឫរារមូ ទុជន ៌ ប្រទូរតនឹងរមូមលនាេះ; លទេះរីឱ្យកតី មិនឱ្យកតី
១០
តម្មៃម្នប្ពេះពុ ទសា ធ រនា
គរបីលពាលពាកយរមគួ លោយវាចា។
ដដលលពាលពាកយអរុលរាេះ
ប្ទលោេះលៅ ករមណាៈ, ប្ពាហ្ម ណ៍, រមូមយាេកលនាេះ ក៏ជាលហ្តុជា ប្រធានម្នលរេកតវី នា ិ រដដ ។ ៦-បហ្ុេ េិទ្តាា បុ រិទ្ោ។ល។ េំ បរាភេទ្តា េុខំ។ លរេកតាៈី
ន ជនណ្តមួយមានប្ទពយរមបតតលិ ប្េើន
មានមារ
ប្បាក់ ដកវពិ ទ ូ យរូ យកានតរតុករតមភ, មានទាំងលប្គឿងឧរលភាគរ លិ ភាគ រ រ ិ ូណ៌ប្គរ់ ប្ោន់
ដតេិតរ ត មូ ទុជន ៌ កាំណ្តញ់រវិតហ្ួ រលហ្តុ
េាំណីអាហា ឆ្ងៃញ់ពិសាពួ នរុីដតមានក់ ឯង
បាន
មិនដេក ដាំ លកឱ្យលៅអនក
ដម្ទផងោនរ លិ ភាគផង, ន ជនលនាេះល្មេះថា ជាមនុរសអរបលកខណ៍ ឥតរិ ី ោមនអនកផងដម្ទេូលេិតតរារ់ អាន។ លនេះក៏ ជាប្រធានម្នលរេកតី វិនារដដ ។ ៧-ជាេិេថទ្ទាោ ធនេថទ្ទាោ។ល។ េំ បរាភេទ្តា េុខំ។ លរេកតថា ី ាៈ អនកណ្តមួយមានជាតិខពងខ ់ ព រ់ មានលោប្តប្តកូល ឧតតុងឧ គ តតម មានរមបតតលិ ប្េើន ដតមានេិតលត ្មង ើ កលស្តនទើង ប្រកាន់ ជាតិ ប្តកូល អាងប្ទពយរមបតតិ េិតត រឹង ង ឹ ូរល
ើញញាតិសាលោហ្ិ តឬ
អនកដម្ទដដលទីទ័លប្ក មានេិតប្ត រមាងលមើលងាយ មិនរារ់ អាន លធវើ ហាក់ ដេ ូ ជាអនកកលណតៀតឬលធវជា ើ មិនដឹង
១១
មិនល
ើញ
ប្រកាន់ អរមិ -
តម្មៃម្នប្ពេះពុ ទសា ធ រនា
មានេះ លពើ ក លពើ ងប្កអឺតប្កលអាង លកាងកាេ អនកលនាេះល្មេះថាដរវង កលរេកតទ ី ក ុ ម ខ កោក់ ខៃួន អាំលពើ ដដលលធវទ ើ ាំងអរ់ លនេះក៏ជាប្រធានជា ឧបាយនាាំរណ្ត ត លឱ្យបានលរេកតវី នា ិ រដដ ។ ៨-ឥេថីឆុទ្តាា េុរាឆុទ្តាា។ល។ េំ បរាភេទ្តា េុខំ។ លរេកតថា ី ាៈ
ជនណ្តមួយប្រប្ពឹ តលត លងប្រី
ប្រប្ពឹ តផ ត ក ឹ ប្សា,
ប្រប្ពឹ តលត លងដលបងរុីរងភានល់ ោន។ អនកលលងប្រីលនាេះលប្តកអ នឹង ស្តរតីភាព
បាន ររ់ អវីៗមានមារប្បាក់ ជាលដើមលរោក់ យកលៅឱ្យ
ដតប្រីៗ, លធវឱ្ ើ យប្ទពយរមបតតិ ររ់ ខៃួនវិនារអរ់ ពីលប្ពាេះដតប្រី; អរ់ ប្ទពយរមបតតម ិ ា៉ាងេាំលពាេះកា រុីចាយ លដើមបីឱ្យប្រីប្រឡាញ់ខៃួន, អរ់ មា៉ាង កនុងកា ឱ្យពួ កប្រីៗ ដដលខៃួនប្តូវកា យកមកររាយ អរ់ មា៉ាងលទៀត កនុងកា ទិញថានាំយកមកចាក់ ពាបាលលរាគ លកើតមកអាំពី ស្តរតីលពរាផ្កកមារទាំងលនាេះ។ ឯអនកផឹកប្សា
ដតប្រវឹងល ើងកាល
ណ្ត ក៏វលងវងភាៃាំងល្ៃើងល្ៃេសាម តី មិនសាគល់ រុណយបារ គុណលទរ ដលងសាគល់ អនកធាំអនកតូេ, យកខុរជាប្តូវ យកប្តូវជាខុរ ប្រទូរត នឹងខៃួនឯងឬអនកដម្ទ
ហ្ូ តដល់ ហា៊ានប្រទូរតេលាំ ពាេះអនកមានរីល
មានគុណវិលររ, រូមបីមាតារិតារលងកត ើ ក៏ហា៊ានប្រទូរតផង។ ឯអនក ដដលប្រប្ពឹ តដត លបងភានល់ រុីរង មានលរៀ-អាលបា៉ាង-ធួជាលដើម ក៏ជា
១២
តម្មៃម្នប្ពេះពុ ទសា ធ រនា
លហ្តុនាាំឱ្យវិនារប្ទពយរមបតតិ ដដល កបានមកលោយប្ក។ មិនដត រ៉ាុលណ្ត ណ េះ ដងមទាំងខាតលពលដដលប្តូវ កក៏ខាន ក លប្ពាេះ វល់ ដតនឹង លដើ លលង, ខាតទាំងលពលល ៀនរូធយ (េាំលពាេះអនករិកា) ខូេទាំងលពល លដកលពលរប្មាក,
ខូេេិតតខូេគាំនិត
ល្ៃេភាៃាំងសាម តី
នាាំឱ្យអារ់
កិតយ តិ រ ល្មេះអាប្កក់ លេេះ្ូតកុហ្ក លួេរៃន់ លបាករលញ្ញោត ប្រវ័ញ្ាយកប្ទពយ ររ់ អនកដម្ទ, កបត់ រាជកា ដផនដី កបត់ ជាតិ, កបត់ សារនានិងកបត់ ប្ពេះមហាកសប្តដងមលទៀត។
កាលលរើអាំលពើ ទាំងលនេះ
លកើតមានកនុងខៃួនលហ្ើ យ, ខៃួនប្តូវមានកា លក់ ផេះទ រដមបង, លក់ លក លកាេះ លក់ ររ់ ពីដន ូ ពី តា លក់ ដប្រេមាក េា ដំណ្តាំអរ់ , ហ្ូ តដល់ លៅមានទុកលខ ទរ
ជារ់ គក ុ ប្េវាក់
លោយសា ដតខៃួនប្រប្ពឹ តលត ធវន ើ វូ
អាំលពើ ពុាំគរបី នាាំឱ្យអប្រីយទុយ៌រ ធាៃក់ ដល់ បាត់ ជវី ត ិ លៅក៏មាន។ ដលបងទាំង៣ប្រកា លនេះ
ជាលហ្តុជាប្រធាននាាំឱ្យ្កួត
នាាំឱ្យ
វលងវង នាាំឱ្យវិនារហ្ិ នលហាេប្ទពយរមបតត។ ិ លនេះជាលរេកតវី នា ិ រ យា៉ាងម្ប្កដលង។ រមដូេរុភារិតដខម លយើ ងមួយលបេះថា “លោកថា
្កួតរី ្កួតមួយនឹងប្រី ្កួតមួយនឹងប្សា ្កួតមួយនឹងដលបង អាំលពើ ពា ោ រីលនេះលោកថា មហា្កួតកនៃង”។ ៩-ទ្េហ្ិ ទាទ្រហ្ិ អេនាុទ្ឋឋ។ល។ េំ បរាភេទ្តា េុខំ។
១៣
តម្មៃម្នប្ពេះពុ ទសា ធ រនា
លរេកតថា ី ាៈ រុ ររុគល គ ឯណ្តនីមួយ មានេិតប្ត រករលោយ កាមរាគ ដម្ទ
មិនលប្តកអ នឹង្ យា ិ ររ់ ខៃួន
លប្តកប្តអាលដតនឹ ងស្តរតី
ប្រប្ពឹ តលត រពរមនឹងស្តរតីលពរាផ្កកមារឬ្ យា ិ ររ់ អនក
ដម្ទ។ គរ់ នឹងស្តរតីលពរាផ្កកមារ នាាំឱ្យវិនារប្ទពយរមបតតិ ដល់ ធាៃក់ ខៃួនលៅជាលកើតលរាោពាធិ
ហ្ូ ត
មានលរាគសាវយប្រលមេះលទៀមឡា
ជាលដើម។ គរ់ នឹង្ យា ិ អនកដម្ទ មានលទរជាទមៃន់កុង ន រេាុរបននផង កនុងរ លោកផង។
លទរកនុងរេាុរបនន
គឺលកើតលៅជាទរ់ ដទងដខវង
គាំនិតោននឹង្ យា ិ ខៃួនក៏មាន សាវមីលគខឹ ងរតឹងផតល់ក៏មាន លៅជាមាន គាំនាំគ ុ ក ុាំ ន ួ លរការ់ ចាក់ រមាៃរ់ ោនក៏មាន, ទរ់ ខុរនឹងេារ់ រប្មារ់ ប្រលទរ ប្តូវរាជកា លក់ ពិន័យប្តូវជារ់
ុាំឃ្លាំង មានោក់ លខានេះ ោក់
គុកប្េវាក់ ក៏មាន រង់ប្ទពយរមបតតក ិ ៏មាន។ លទរកនុងរ លោក, លុេះ លធវម ើ ណកាលអាំពីលោកលនេះលៅកាន់ លោកខាងមុខ
លសាយទុកក ខ ុង ន
ន ក ល ើង កាដដកអរ់ កាលជាយូ លរររល់ ផលកមមលនាេះ បាន មកលកើតជាមនុរសទុពវលភាពខាវក់ ខវិន
្ យា ិ លសាតក៏មានេិតម ត ិន
រៃូតប្តង់េលាំ ពាេះខៃួន, មិប្ត្័កតិក៏មិនរូវរុេ ត ិ មានេិតម ត ិនលសាមេះប្តង់ នឹងខៃួន, កូនប្រុរប្រីក៏មិនលុេះកនុងដំរូនាមន, ប្ទពយរមបតតក ិ ៏អនត ធាន ទាំងលនេះក៏ជាលហ្តុជាប្រធាន
លធវរ ើ ុ ររុគល គ លនាេះឱ្យដល់ នវូ លរេកតី
១៤
តម្មៃម្នប្ពេះពុ ទសា ធ រនា
វិនារដដ ។ ១០-អេីេទ្យាព្េទ្ន្ត ទ្បាទ្ោ។ល។ េំ បរាភេទ្តា េុខំ។ លរេកតថា ី ាៈ ន ជនណ្តមួយមានវ័យកនៃងហ្ួ រផុតលៅលហ្ើ យ លធមញបាក់ ប្គហ្ុ រ, រក់ រកូវលប្ពាង, ដ្នកងងឹតដងមដវនតាល ើងជារួន សាេ់ ដរបកប្ជីវប្ជួញយុ យា មិនគិតប្រលយាគ ូរអាតាម លៅនាាំយកឯ ប្រីប្កមុាំលោេះកបាំប្កពុាំ ដូេដផៃទមាៃរ់
សាេ់ ខាីទន់ លវន់ោវររប្តរូល
ដូេរណតូលលេកមកលធវជា ើ ្ យា ិ លរេកតត ី លប្មកលប្តកប្តអាលលោយ កាមរាគ មិនលមមប្ោន់ ដល់ េត ិ ្ ត យា ិ ដបិតខៃួនលគលកមង ខៃួនឯងចារ់ លធវដ ើ េ ូ លមតេលគនឹងប្រឡាញ់លពញេិតបា ត ន,
លរេកតប្ី រេ័ណាក៏លកើត
មានល ើង លកើតទុកលខ ៅតប្កហាយលរាលរាលកនុងរនាតន លប្ពាេះរាគាៈប្គរ រងកត់ ជួនកាលលកើតទុកសា ខ ៃ រ់ ទាំងខៃួនក៏ មាន លហ្តុលនាេះក៏ជាប្រធាន ម្នលរេកតវី នា ិ រដដ ។ ១១-ឥេថឹ ទ្ោណឌឹ េិក្ិរណឹ។ល។ េំ បរាភេទ្តា េុខំ។ លរេកតថា ី ាៈ រុ រណ្តមួយលលើកតលមកើងនូវស្តរតីអនកលលង រុីផក ឹ ខជេះខាជយឱ្យជាធាំកុង ន ផទេះ
ពុាំ លនាេះលសាតស្តរតីណ្តមួយលលើកតលមកើងរុ រ
មានរភាពដូលចានេះដដ ឱ្យជាមាារ់ ផេះទ ជាមនុរសខជេះខាជយ ចាយវាយ ឥតរណ្ត ត រ់ ធានរ់
រុ រស្តរតីលនាេះនឹងមានលរេកតហ្ ី ិ នលហាេ
១៥
ខសត់
តម្មៃម្នប្ពេះពុ ទសា ធ រនា
លខសោយប្កីប្កលាំបាកលវទនា លហ្តុលនាេះក៏ជាប្រធានម្នលរេកតវី នា ិ រ ដដ ។ ១២-អបបទ្ោទ្ោ េោេទ្ណ្ហ ា ។ល។ េំ បរាភេទ្តា េុខំ។ លរេកតថា ី ាៈ រុ ររុគល គ ណ្តមួយ លកើតកនុងប្តកូលកសប្ត មាន លភាគរមបតតន ិ ិងរ វា ិ រមបតតត ិ េ ិ េាំលណេះវិជាជតិេ, ដតមានលរេកតី ប្បាថានលោ្លន់ ពន់ ប្រមាណ េង់លសាយរាជយជាមាារ់ ដផនដី ដដល មិនគរបីខៃួននឹងទទួលបាន
លមាៃ៉ាេះលហ្ើ យដេកចាយប្ទពយរមបតតដិ ដល
មានេាំនន ួ តិេតួេរតួេលរតើង រញ្ា ុេះរញ្ា ូលមនុរសទាំងឡាយមានលរនាលយាធាជាលដើម លុេះមិនបានរលប្មេដូេរាំណង អាតាមខៃួនឯងដល់ នូវលទរជាទមៃន់ លហ្តុលនាេះក៏ជាប្រធានម្នលរេកតវី នា ិ រដដ ។ ពុ ទដ ធ កា ី កនុងររា្វរូប្តទាំង១២រទលនេះ
លរើលយើ ងពិ និតយគិត
តាមលាំអានលនេះលៅ លយើ ងនឹងបានយល់ ថាាៈ ប្តូវពិ តដូេប្ពេះពុ ទដ ធ កា ី លនេះដមន។ មា៉ាងលទៀត,
ប្ពេះអងគរងាាញប្រលយាជន៍រេាុរបនន៤យា៉ាងលទៀត
គឺាៈ ១—ឧដ្ឋឋៃសលបទា ឱ្យមានពាយាមកនុងកា កេិញ្ាឹមជីវត ិ ។ ២—អារកខ សលបទា ឱ្យលេេះដង កាប្ទពយរមបតតិ ដដលលកើត
១៦
តម្មៃម្នប្ពេះពុ ទសា ធ រនា
ល ើងលោយលរេកតព ី ាយាមលនាេះ។ ៣—កល្ាណលិ តតតា ឱ្យ កមនុរសលអលធវជា ើ មិប្ត្័ក។ តិ ៤—សលជីវិតា
ឱ្យលេេះចាយវាយប្ទពយរមបតតតា ិ មរមគួ
ដល់ រ ដដលខៃួន កបាន។ —ប្ពេះអងគប្រលៅមនុរសទាំងអរ់ ឱ្យលេេះរលស្តងាគេះោនលៅវិញលៅ មក តាមជាន់ តាមថានក់ , ដូេមាតារិតានិងរុតធ ត តា ី , ប្គូនិងរិរស, ្ យា ិ និងសាវមី,
មិប្តរមាៃញ់និងមិប្តរមាៃញ់ផងោន,
លៅហាវយ
នាយនិងកមមក , ប្ពេះមហាកសប្តនិ ងប្រជាពល ដឋ។ —ប្ពេះអងគប្រលៅមនុរសឱ្យលេេះរមាអតរាងកាយ
រមាអតទីលាំ-
លៅនិងរលមៃៀករាំពាក់ ជាលដើម ដដលកនុងបាលីលោកលៅថា វតថុវរ ិ ទកិ យា ិ ។ ប្ពេះពុ ទសា ធ រនា ដដលនាាំយកមកពនយល់ រនតិេរនតួេរ៉ាុលណណេះ ប្ោន់ ដតឱ្យល
ើញថា
ជាពាកយលប្រៀនប្រលៅ
មានប្រលយាជន៍កុង ន
រេាុរបននលនេះឯង។ ប្ពេះពុ ទដ ធ កា ី ម្នប្ពេះរមពុទទ ធ ាំងរ់ លរើអរ់ លោកអនកឯណ្តមួយ បានរិកា បានរលងកតពិ និតយលមើលឱ្យរពវ ប្គរ់ លហ្ើ យប្រតិរតតតា ិ ម គង់នឹងបានដឹងថា ប្ពេះពុ ទប្ធ បាកដជាអនកវិទាសាស្តរតខាងផៃូវេិត,ត ជា
១៧
តម្មៃម្នប្ពេះពុ ទសា ធ រនា
អនកដឹកនាាំមនុរសឱ្យលដើ តាមផៃូវរនតិភាព លកើតវិវាទល្ៃេះទរ់ ដទងោន
រៃរ់កាយរៃរ់េត ិ ត
ដដលកាៃយលៅជារស្តងាគម
មិន
ការ់ ចាក់
រមាៃរ់ ោន; រងាូ ្មោន វាងមនុរសនិងមនុរសល ើយ។ ល ៀររារ់ អាំពីតម្មៃម្នប្ពេះពុ ទសា ធ រនា
ដដលដឹកនាាំមនុរសឱ្យ
មានប្រលយាជន៍កុង ន រេាុរបនននិងរ លោក រនមតថាេរ់ ដតរ៉ាុលណណេះ។ ប្សាវប្ជាវលោយាៈ ថាច្់ សុតឹល
១៨