IYIL 2019 – The International Year of the Indigenous Languages ALECLA 2019 - The 2nd Annual Lecture on Exile in Comparative Literature and the Arts
Keynote Speach Interethnic Relations in the Years of Independence Prof. Dr. Kurmanbek Kyyanovich Abdyldaev Rector of Issyk-Kul State University K. Tynystanov, Karakol, Kyrgyzstan
Эгемендик жылдардагы улут аралык мамилелер Улут деген тщшщнщк бщгщнкщ кщндё эки башка мааниде кабылданып жщрёт. Биринчиден-этностко тиешелщщ, экинчиси субэтностук мааниде, мисалы «Америка улуту» деген сыяктуу тщшщнщк. Ал деле биринчи иретте мамлекеттин пайдубалын тщзгён, улуттун кызыкчылыгына карата негизделет. Этностун улутчулдугу анын саясий абалына жараша болот. Эгерде ал мамлекеттин негизин тщзсё, адатта анын маданияты, тили жана башка щстёмдщк абалда болот жана ал мамлекет унитардуу формага ээ болот. Бирок мамлекеттин негизин тщзщп, ошол эле учурда тилин, билгендер 20 гана пайызын тщзёт. Унитардуу мамлекеттерде мамлекеттин тщп негизи болгон, андагы кёпчщлщктщ тщзгён эл ёз маданиятын, тилин жана баалуулуктарын ёзщ жашаган ёлкёдё башкы орунга коюга аракет катары кабыл алынат. Бул болсо кёпчщлщктщн бийлиги катары таанылган демократиянын принциптерине да туура келет. Кыргызстанда кыргыздар тарыхый жактан ёлкёдё негизин тщзгён жана баасымдуу кёпчщлщккё ээ болгон калк. Биздин ёлкё кыргыз элинин атын алып жщрёт жана унитардуу мамлекет болуп эсептелет. Ушул негиздерден улам, башкы идея боюнча Кыргызстанда кыргыз тили бирден бир мамлекеттик тил, кыргыз маданияты негизги маданият, кыргыз эли ёз мамлекетинин ээси болуп, ёлкёдёгщ башка улуттарга ата ордуна боло турган жоопкерчиликти ала билщщгё тийиш. Жалпы калктын 29 пайызын тщзёт. Мына ошондуктан ёлкёбщздщн ар бир атуулу улутуна карабастан мамлекетибизди ардактап, ёмщр ёткщчё ёзщнщн гана керт башынын кызыкчылыгы менен чектебей, киндик каны тамган жерди ардактоону, ата бабадан келе жаткан каада салттарды жана ынтымак тууралуу улуу нускаларды кийинки муунга ёткёрщп берщщсщ ыйык парз. Мамлекетибиздин тарыхына кёз чаптырсак, 1990-жылы 15декабрда Кыргыз ССРинин Жогорку Совети Кыргыз Республикасынын 10
