επιμέλεια Κώστας Πράπογλου
«Πώς μου μιλάει η φύση; Το χώμα που πατώ; Τί μου λέει η θάλασσα;
Η κοντινή, η φιλική.
Τί μου λεν οι ωκεανοί, Οι μακρινοί, οι αφρισμένοι;»
Το οπτικό λεξιλόγιο της Δήμητρας Σκανδάλη ακροβατεί ανάμεσα στο πραγματικό και το αιθέριο. Η ατομική της έκθεση στην Αίθουσα Τέχνης Αθηνών περιλαμβάνει πρόσφατα και νέα έργα που επαναπροσδιορίζουν και επαναοριοθετούν την αίσθηση
του μεγέθους και του χώρου. Δίχως να εμμένει στη χρήση ενός μόνο μέσου ή υλικού, χρησιμοποιεί μια μεγάλη ποικιλία από αποξηραμένα άνθη, βότανα και άλλα μέρη φυτών, φύλλα φραγκοσυκιάς, καθώς και χαρτί, πλαστικό, ύφασμα, ξύλο, ακρυλικό γυαλί (plexiglass), βότσαλα, μάρμαρο, θραύσματα βράχου, μελάνι, φύκια και χαλκό. Όλα συνθέτουν μια υπέρλαμπρη συμφωνία αισθήσεων και συναισθημάτων που διαχέει αρμονία και φως.
Με την καταγωγή της από την Πάρο καθώς και τα ταξίδια της σε όλον τον κόσμο να αποτελούν έναν από τους κεντρικούς άξονες των δημιουργιών της, η Σκανδάλη
στρέφει την προσοχή μας σε εκείνα τα στοιχεία της φύσης που έπαιξαν καθοριστικό
ρόλο στη ζωή της και στον τρόπο που αποκρυπτογραφεί το νόημα της ύπαρξής της.
Η θάλασσα, το αλάτι, ο θαλασσινός αέρας, τα βράχια, τα άγρια φυτά, αποτελούν όλα
άνευ όρων συνοδοιπόρους από τα παιδικά της χρόνια αλλά μέχρι και την ενήλικη
ζωή της, καθορίζοντας ποια είναι η ίδια και από τι είναι φτιαγμένη. Η γη, ο ήλιος και όλα όσα βρίσκονται ενδιάμεσα δημιουργούν εκείνες τις συνθήκες, οι οποίες κάνουν τα πάντα αλληλένδετα και αλληλοσχετιζόμενα.
Ταξιδεύοντας σε λυρικά τοπία, τα έργα της Σκανδάλη αναδύονται ως εκρήξεις μιας
αλλόκοτης οπτικής ελκυστικότητας, που ενεργοποιούνται από την αέναη ανάγκη να αναζητήσουμε τις ρίζες μας και να κατανοήσουμε καλύτερα τον τόπο στον οποίο ζούμε και ανήκουμε. Κάθε έργο κρύβει ένα χάρτη, όχι απαραίτητα έναν πραγματικό, φυσικό χάρτη, αλλά ένα νοητικό κατασκεύασμα. Κατά τη διάρκεια της έρευνάς της, η καλλιτέχνις εμπνέεται από πραγματικούς γεωγραφικούς, γεωλογικούς, γεωφυσικούς, αρχαιολογικούς, ναυτικούς, ακόμη και αστικούς χάρτες, τους οποίους μελετά με τον ίδιο τρόπο που αναγιγνώσκει ένα ποίημα. Αρχίζει σταδιακά να εξετάζει σχολαστικά χάρτες και ποιήματα και τελικά να τα αποδομεί, γραμμή προς γραμμή, στίχο προς στίχο, αναζητώντας σύμβολα και κεκαλυμμένα νοήματα που ίπτανται ως μεμονωμένες υπάρξεις που διαρθρώνουν μια συμπαντική σύνθεση. Για εκείνη, αυτά είναι τα ίδια στοιχεία που
της δικής της αλήθειας. Θέλοντας να δώσει έμφαση σε αυτήν τη γεμάτη φως και διαφάνεια αλήθεια, η Σκανδάλη επιλέγει να παρουσιάσει κάποια από τα έργα της σε ακρυλικό γυαλί.
Η
εικαστικός στρέφει περιστασιακά το βλέμμα μας προς απροσδόκητα και περίερ-
γα υλικά που ενσωματώνει στα έργα της, όπως σκουπίδια και μέρη από συντρίμμια, από κομμάτια πλαστικού μέχρι θραύσματα εγκαταλελειμμένων καϊκιών και επιχαλκωμένα οργανικά στοιχεία. Είναι αριστοτεχνικά υφασμένα με φύκια που προέρχονται από την ελληνική θάλασσα ή από μακρινούς ωκεανούς. Οι μέθοδοι ύφανσης που χρησιμοποιεί δεν αναφέρονται μόνο σε περασμένες εποχές παραδοσιακών πρακτικών χειροτεχνίας, αλλά παραπέμπουν επίσης σε ιδέες που σχετίζονται με έννοιες συμβίωσης, παγκόσμιας συνέχειας και εξέλιξης.
Η σειρά των επιχαλκωμένων αντικειμένων της, αντικατοπτρίζει την ανάγκη διατήρησης σπαραγμάτων της φύσης, σε μια προσπάθεια να τα κάνει να διαρκέσουν λίγο περισσότερο. Παντρεύοντας τμήματα από τη θαμνώδη βλάστηση που κυριαρχεί στα βραχώδη εδάφη του νησιού της με υλικά που προέρχονται από τα σκουπίδια της ανθρώπινης δραστηριότητας, η καλλιτέχνις φέρνει στη ζωή νέες οντότητες, απολιθωμένες εκδοχές μνήμης, ταυτότητας και ομορφιάς.
Αντιπαραβάλλοντας την ποιότητα του φυσικού περιβάλλοντος με τα ανθρώπινα απόβλητα στον πλανήτη, η Σκανδάλη εκδηλώνει –υπό το πρίσμα μιας αθεράπευτα ρομαντικής ύπαρξης που είναι η ίδια– έναν χώρο ονείρου και περισυλλογής, παρ’ όλες τις ανισότητες και τις κακοφωνίες με τις οποίες διαρκώς συμβιβαζόμαστε στην καθημερινότητά μας.
Η έκθεση Ψίθυροι στα Χέρια μου συγκροτεί μια οπτική πανδαισία που έχει ως αφετηρία την εσωτερική πυξίδα της Σκανδάλη με την παρουσία όλων των μέσων που χρησιμοποιεί και την έντονη ενέργειά τους, επιδιώκοντας μια συναισθηματική αλλά
και κοινωνική σύνδεση που υπερβαίνει την αντικειμενική τους υπόσταση. Το τοπίο
που ξεδιπλώνεται μπροστά στα μάτια μας μέσα στον εκθεσιακό χώρο, συναρμολογεί τον προσωπικό της κόσμο. Είναι μια σφαίρα πραγματικότητας που ανοίγει και μοιράζεται απλόχερα μαζί μας, ανταμείβοντάς μας με μαγευτικές εικόνες, μυρωδιές και χρώματα, προκαλώντας παιχνιδιάρικα τις αισθήσεις μας και ενισχύοντας την εμπειρία του συνειδητού μας εαυτού.
‘How does nature speak to me? The earth I stand on? What does the sea say to me? The one close to me, the friendly sea. What do oceans say to me, Those far away, the wild ones?’
The visual vocabulary of Dimitra Skandali drifts between the real and the ethereal. Her solo exhibition at the Athens Art Gallery features recent and new works that recontextualise the sense of size and space. Resisting confinement to a single medium or material, she engages with a diverse range of dried flowers, herbs and other plant parts, prickly pear leaves as well as paper, plastic, fabric, wood, acrylic glass, pebbles, marble, shards of rock, ink, seaweed and copper. They all synthesise a glorious symphony of senses and emotions.
Voicing her origins from the Greek island of Paros and her travels all over the world, Skandali propels our attention to those components of nature that played such a pivotal role in her life and the way she deciphers the meaning of her existence. The sea, the salt, the sea breeze, the rocks, the light, the wild plants, are all elements that accompany her since her childhood and through her adult life unconditionally, defining who she is and what she is made of. The earth and the sun and all in between create those circumstances, which make everything interconnected and interrelated.
Traversing across lyrical landscapes, Skandali’s works emerge as eruptions of quaint optical attractiveness, energised by the perpetual need to seek for our roots and better understand the place we live in and belong to. Each work conceals a map, not necessarily a real, physical map, but a noetic construct. During her research, the artist receives inspiration from actual geographical, geological, geophysical, archaeological, nautical and even town maps, which she studies in the same manner as she reads a poem. She gradually begins to meticulously scrutinise and eventually deconstruct them, line by line, verse by verse, looking for symbols and veiled meanings; they float as isolated single entities that fabricate a universal composition. For her, these are the same elements that she also discovers in nature; for example, a little stone or a fragment of marble can both be vital parts of a personal map, segments of her own truth. Some of her works are
presented on acrylic glass pronouncing the properties of light and transparency.
Skandali occasionally diverts our gaze towards unexpected and peculiar materials that she embeds in her works such as waste and debris; from pieces of plastic to fragments of abandoned fishing boats and coppered organic forms. They are masterfully interweaved with seaweed sourced from the Greek sea or from distant oceans. The weaving methods that she employs do not only reference bygone eras of traditional craft practices, but they also allude to ideas involving symbiosis and global continuity.
The series of her coppered objects reflects the need to maintain imprints from nature, it is an attempt to make them last a bit longer. Marrying vegetal specimens found in the rocky grounds of the island with material extracted from human waste, the artist brings to life new entities, fossilised versions of memory, identity and beauty.
Juxtaposing the qualities of our natural environment against the human waste on the planet, Skandali manifests –through the prism of an eternal romantic that she is– a space for dreaming and contemplation, despite all the disparities and cacophonies that we continuously come to terms with in our daily life.
Whispers in My Hands is a visual feast initiated by Skandali’s inner compass with the density and the appearance of all mediums, conveying an emotional as well as social connection that expands beyond their objective presence. The landscape that unfolds before our eyes at the gallery space assembles a personal world. It is a cosmos that she generously opens and shares with us, rewarding us with enthralling images, smells and colours, playfully challenging our senses and heightening the experience of our conscious self.
Η σημαδούρα που στενάζει (ΤΣ ‘Ελιοτ)
2022
μελάνι σε φύκια (Ποσειδωνίες)
53 x 103 cm
Moaning buoy (TS Eliot)
2022
ink on seagrass (Posidonia Oceanica)
53 x 103 cm
Nothing can surpass the mystery of stillness (EE.
Nothing can surpass the mystery of stillness (EE. Cummings)
2019-2022
υφαντό με φύκια από το Αιγαίο (Ποσειδωνίες) και από τον Ειρηνικό
Ωκεανό (Zostera Marina) μαζί με πετονιές, ξύλο από σπασμένα
καΐκια
43 x 43 cm
I am weaving you a story
2019-2022
woven seagrass from the Aegean Sea (Posidonia Oceanica), seagrass from the Pacific Ocean (Zostera Marina) with fishing lines, wood from broken traditional wooden caique
43 x 43 cm
Υφασμένες ιστορίες 2022
υφαντό με φύκια από το Αιγαίο (Ποσειδωνίες) και από τον Ειρηνικό Ωκεανό (Ζostera Marina) μαζί με πλαστικά νήματα, ξύλο από σπασμένα καΐκια 38 x 38 cm
Woven stories 2022
woven seagrass from the Aegean Sea (Posidonia Oceanica), seagrass from the Pacific Ocean (Zostera Marina) with plastic threads, wood from broken traditional wooden caique 38 x 38 cm
Σου υφαίνω μια ιστορία
2022
υφαντό με φύκια από το Αιγαίο (Ποσειδωνίες) και από τον Ειρηνικό Ωκεανό (Ζostera Marina) μαζί με χόρτα, ξύλο από σπασμένα καΐκια
78 x 43 cm
I am weaving you a story
2022
woven seagrass from the Aegean Sea (Posidonia Oceanica), seagrass from the Pacific Ocean (Zostera Marina) with dry grass, wood from broken traditional wooden caique
78 x 43 cm
υφαντό με φύκια από το Αιγαίο (Ποσειδωνίες) και από τον Ειρηνικό
Ωκεανό (Ζostera Marina) μαζί με πλαστικά νήματα, ξύλο από
σπασμένα καΐκια
38 x 38 cm
Woven stories
2022
woven seagrass from the Aegean Sea (Posidonia Oceanica), seagrass from the Pacific Ocean (Zostera Marina) with plastic threads, wood from broken traditional wooden caique
38 x 38 cm
I‘d rather learn from one bird… (EE. Cummings) 2018 | μελάνι σε φύκια από τον Ατλαντικό Ωκεανό, 36 x 66 cm
I‘d rather learn from one bird… (EE. Cummings)
2018 | ink on seagrass from the Atlantic Ocean 36 x 66 cm
2022 | υφαντό με φύκια από το Αιγαίο (Ποσειδωνίες) και από τον Ειρηνικό Ωκεανό (Ζostera Marina), μαζί με βαμβακερή κλωστή και φυτικά νήματα (χόρτα)
73 x 73 cm το καθένα
A constant dialogue I-II
2022 | woven seagrass from the Aegean Sea (Posidonia Oceanica), seagrass from the Pacific Ocean (Zostera Marina) with cotton thread and natural threads (grass)
73 x 73 cm each
Θυμέ,θυμ΄ (ποίηση Αρχιλόχου του Πάριου), κάτοψη του αρχαίου λατομείου μαρμάρου, Μαράθι, Πάρος 2020, μελάνι σε μάρμαρο, c. 86 x 34 cm
Soul, remember (Archilochus, ancient Parian lyric poet), top view of ancient quarries of Marathi, Paros 2020, ink on marble, c. 86 x 34 cm
Χωρίς τίτλο 2022, επιχαλκωμένο φυτό
Untitled 2022, copper coated plant
… στον ορίζοντα στην παλάμη μου (Γ. Σεφέρης)
2022
μελάνι σε μάρμαρο
c. 35 x 45 cm
… on the horizon of my palm (G. Seferis)
2022
ink on marble
c. 35 x 45 cm
2020, μελάνι σε μάρμαρο, c. 40 x 40 cm
2020, ink on marble, c. 40 x 40 cm
Χωρίς τίτλο 2022, επιχαλκωμένο φυτό και επιχαλκωμένα φύκια Ειρηνικού Ωκεανού (Zostera Marina)
2022, copper coated plant and seagrass from the Pacific Ocean (Zostera Marina)
Επιχαλκωμένο υφαντό
2022
επιχαλκωμένο υφαντό με φύκια από το Αιγαίο (Ποσειδωνίες)
και από τον Ειρηνικό Ωκεανό (Zostera Marina) μαζί με ξερά χόρτα
35 x 32 cm
Copper coated woven seagrass
2022
copper coated woven seagrass from the Aegean Sea (Posidonia Oceanica), seagrass from the Pacific Ocean (Zostera Marina) with dry grass
35 x 32 cm
Καΐκι Ι
2020-2022
μελάνι σε πλεξιγκλάς, ξύλα από σπασμένα καΐκια
108 x 43 cm
Caique I
2020-2022
ink on plexiglass, wood from broken traditional wooden caique 108 x 43 cm
Καΐκι ΙII (λεπτομέρεια)
2020-2022
μελάνι σε πλεξιγκλάς, ξύλα από σπασμένα καΐκια 60 x 120 cm
Caique III (detail)
2020-2022
ink on plexiglass, wood from broken traditional wooden caique 60 x 120 cm
Γεωγραφίες βελονιά προς βελονιά (λεπτομέρεια)
2016
κέντημα (με την τεχνική του κοφτού) με φύκια από τον Ειρηνικό ωκεανό (Zostera Marina) σε βαμβακερό ύφασμα
84 x 84 cm
Stitch by stich geographies (detail)
2016
embroidery with the ‘kofto’ technique with seagrass from the Pacific Ocean (Zostera Marina) on cotton
84 x 84 cm
Ιn my beginning is my end and in my end is my beginning, (TS Eliot)
2018 μελάνι σε ρυζόχαρτο
32 x 23,5 cm
Ιn my beginning is my end and in my end is my beginning, (TS Eliot)
2018
ink on rice paper
32 x 23.5 cm
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ
Η Δήμητρα Σκανδάλη (γεν.1969, Αθήνα) μεγάλωσε στην Πάρο. Το νησί όπου μεγάλωσε έχει διαμορφώσει τον τρόπο με τον οποίο βλέπει τον κόσμο. Οι εγκαταστάσεις της έχουν αναφορά στους αυξανόμενους περιβαλλοντι κούς κινδύνους καθώς και στην ασταμάτητη διακίνηση του ανθρώπινου παράγοντα και την αγωνία για την εύρεση της ταυτότητας του. Σπούδασε στην Ελλάδα (ΑΣΚΤ, 2006-2010) και στην Ολλανδία (HKU, με το πρόγραμμα ανταλλαγής ErasmusSocrates 2008-2009) πριν φτάσει στην Καλιφόρνια όπου ολοκλήρωσε το
μεταπτυχιακό της στα Νέα Μέσα στο San Francisco Art Institute (2011-2013).
Έχει κερδίσει πολυάριθμα βραβεία και έχει συμμετάσχει σε εννέα προγράμματα
φιλοξενίας καλλιτεχνών στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής.
Έχει πραγματοποιήσει 18 ατομικές εκθέσεις και τέσσερις διατομικές στις Ηνωμένες
Πολιτείες και στην Ελλάδα. Η δουλειά της έχει παρουσιασθεί σε 66 ομαδικές
εκθέσεις παγκοσμίως ενώ έχει επιμεληθεί και συν-επιμεληθεί τέσσερις ομαδικές
εκθέσεις σε Ελλάδα και Αμερική. Η Σκανδάλη ζει και εργάζεται στην
Dimitra Skandali (b.1969, Athens) grew up in Paros. The island where she grew up has shaped the way she sees the world. Her installations have references to the increasing environmental dangers as well as the unstoppable movement of humans and the agony of finding personal identity. She studied in Greece (ASFA, 2006-2010) and the Netherlands (HKU, with the Erasmus-Socrates exchange programme 2008-2009) before arriving in California where she completed her Master’s degree in New Genres at the San Francisco Art Institute (20112013). She has won numerous awards and participated in nine artist residency programmes in the United States of America. She has held 18 solo and four twoperson shows in the United States and Greece. Her work has been presented in 66 group exhibitions worldwide and she has curated and co-curated four group exhibitions in Greece and the United States. Skandali lives and works in Paros.
Η έκθεση Ψίθυροι στα Χέρια μου πραγματοποιήθηκε
στην Αίθουσα Τέχνης Αθηνών, Αθήνα, από 17 Δεκεμβρίου, 2022, έως 21 Ιανουαρίου, 2023.
επιμέλεια έκθεσης/ καταλόγου
δρ Κώστας Πράπογλου
Φωτογράφιση έργων Κώστας Πράπογλου
Σελιδοποίηση, επεξεργασία εικόνων
Ανδρέας Γεωργιάδης
Παραγωγή καταλόγου
Μικρή Άρκτος
© 2022-2023 Δήμητρα Σκανδάλη
© για τα κείμενα Κώστας Πράπογλου
© φωτογραφίες έργων Δήμητρα Σκανδάλη|
και Κώστας Πράπογλου
The exhibition Whispers in My Hands was held at the Athens Art Gallery, Athens, Greece between December 17, 2022, and January 21, 2023
exhibition / catalogue curator
dr Kostas Prapoglou
Photography
Kostas Prapoglou
Layout / image processing
Andreas Georgiadis
Catalogue production
Mikri Arktos
© 2022-2023 Dimitra Skandali
© texts Kostas Prapoglou
© photographs Dimitra Skandali and Kostas Prapoglou
ISBN XXX-XXX-XXXXX-X-X
Όλα τα δικαιώματα προστατεύονται Απαγορεύεται
η αναδημοσίευση, η αποθήκευση ή αναπαραγωγή, ολική ή μερική του περιεχομένου αυτής της έκδοσης με οποιονδήποτε τρόπο, μηχανισμό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό ή άλλο, χωρίς προηγούμενη γραπτή
άδεια της καλλιτέχνιδος και του επιμελητή.
ISBN XXX-XXX-XXXXX-X-X
All rights reserved. No part of this publication may be reproduced or utilised in any form or by any means, electronic or mechanical including photocopying or any information storage or retrieval system, without the prior permission in writing from the artist and the curator.
