Klamra 2016 - nr 1/9

NUMER 1/9

12 MARCA 2016

KLAMROWA GAZETA FESTIWALOWA

Teatr od nowa Gdzie w Toruniu można spotkać się z różnorodnym językiem scenicznym i nowymi środkami teatralnego wyrazu?

Tylko na spotkaniach z polskimi teatrami alternatywnymi. Na KLAMRZE możemy zobaczyć szeroki wachlarz sceny nieza­ leżnej, od teatru tańca po performans i improwizacje.

KLAMRA to jeden z najważniejszych festi­ wali prezentujących teatr alternatywny w Polsce i jedyny taki w naszym regionie.

które wystąpiły dotychczas na KLAMRZE

Niezwykłość ich widowiska polega przede

Pomimo trudnych początków nikt już temu

jest imponująca. I w tym roku nie zabraknie

wszystkim na zabawie cieniem i słowem

nie zaprzeczy. Dużym wyzwaniem było

wybitnych artystów. Samo otwarcie festi­

(sceny powstały na podstawie aforyzmów

przystosowanie studenckiego klubu do

walu jest dużym wydarzeniem. Już dziś

Stanisława Leca). Nie zabraknie również

teatralnych

było

zobaczymy spektakl „Kogo szukacie – znak

debiutów. Na klamrowej scenie po raz

podczas

Jonasza” w reżyserii Pawła Passiniego.

pierwszy gościć będzie Laura Leish.

spektakli (często w trakcie przedstawień

Będzie to dopiero drugi w Polsce pokaz

odbywały

zespołów

tego przedstawienia. Premiera odbyła się

jnowszych zjawisk w polskim teatrze

muzycznych). W ciągu zaledwie kilku lat

kilka dni przed Klamrą (4 marca 2016 r.).

niezależnym. Jednym z wciąż nowych,

KLAMRA stała się jednym z najlepszych

Ponadto neTTheatre zdobył Nagrodę Pub­

ale już coraz bardziej popularnych nurtów

przeglądów w Polsce, zachowując przez

liczności zeszłorocznych spotkań. Będziemy

w teatrze jest improwizacja. Na festiwalu

lata osobliwą atmosferę.

mogli też zobaczyć dwukrotnych laureatów

pojawi się także w tym roku. Tym razem

zachowanie

potrzeb.

Problemem

całkowitej się

obok

ciszy próby

Klamra

jest

przeglądem

na­

Festiwal do dziś pokazuje sze­

tej nagrody – Teatr KANA, który zapre­

po raz pierwszy zobaczymy improwizow­

rokie spektrum polskiej sceny niezależnej

zentuje uroki rodzicielstwa w „Projekcie:

any musical, a to za sprawą artystów

i promuje teatr otwarty na nowe formy, ko­

Matka”. Po blisko dwudziestu latach na

z Klubu Komediowego. Dominującymi

mentujący bieżące wydarzenia. I choć

Klamrę powraca Radykalna Frakcja Me­

nurtami będą teatr tańca i sztuki per­

granica między tym, co prezentowane jest

dialna Mazut. Nie zabraknie i stałych gości:

formatywne. Zaprezentują się tacy artyści

w teatrze instytucjonalnym i alternaty­

Teatr Cinema na scenach Od Nowy wystę­

jak:

wnym już dawno została zatarta, na

pował

Klamrze często mamy okazję obejrzenia

rywacze

spektakli wciąż poszukujących i żywo re­

jedenaście spektakli.

agujących na problemy współczesności twórców.

Lista

zespołów

teatralnych,

ośmiokrotnie, Ciał

KOMUNA/WARSZAWA,

Sopocki

natomiast

Po­

Teatr Tańca, TO­EN Butoh Company oraz

zaprezentowali

już

duet Joanna Duda i Katarzyna Pastuszak.

Jednym z ciekawszych wydarzeń

Czy jeszcze

może

dzisiejszego zaskoczyć?

widza

coś

Będziemy

na 24. Alternatywnych Spotkaniach będzie

mogli się przekonać, śledząc poczynania

na pewno występ Studia Form Światła.

grup teatralnych, ale po opuszczeniu

przysłowiowej kurtyny wieczór się nie

znawstwa

kończy. Wtedy nadchodzi czas na ro­

z organizatorami od 1996 roku, a od 2006

zmowy i dyskusje. Po każdym przed­

wydaje

stawieniu zapraszamy na spotkania

Festiwalową”. Natomiast finałem festiwalu

z twórcami, które poprowadzą członkowie

będzie koncert zespołu Dikanda. Nie po­

Studenckiego Koła Teatrologicznego,

zostaje mi już nic innego, jak zaprosić

działającego

Państwa do lektury gazetki oraz zachęcić

przy

Katedrze

Kulturo­

UMK.

Koło

codzienną

współpracuje

„Klamrową

do udziału w spotkaniach z artystami.

Klamra rusza od nowa!

Gazetę Magdalena Śrama

Krystiana Lupy (który zresztą sam pro­ paguje w szkole aktorskiej tę technikę), pierwszym aktorem improwizującym był prawdopodobnie szaman, który w rytu­ alnym tańcu przy ognisku wcielał się w postać bóstwa. Aktor również dzisiaj jest

czarownikiem

(współczesnej

społeczności). Jednak za spopularyzo­ waniem improwizacji stoją dwie szkoły teatralne,

rozwijane

w

latach

sześćdziesiątych ubiegłego wieku. Szkoła amerykańska

Violi

Spolin

i

szkoła

brytyjska Keitha Johnstona powstawały niezależnie od siebie, co ciekawe, wypra­

Tu i teraz

z różnymi formami komedii granej na żywo

cowując podobną metodę opartą na im­

(ściśle

prowizacji,

związanymi

Coraz większe zainteresowanie nowym

z

improwizacją).

Ale czym właściwie jest impro­

ponad

dekadę

temu

przywiezioną do nas przez pierwszych

nurtem w teatrze, jakim jest improwizacja,

wizacja?

to dowód na istnienie dużego zapotrze­

wymyślanie

bowania na rodzaj widowiskowości, an­

skupienie się na danej chwili i reago­

pularności improwizacji odpowiadają pro­

gażujący widza w spektakl i jednocześnie

wanie na nią. To pewien sposób myślenia, co

gramy telewizyjne, m.in.: brytyjski „Whose

dający mu gwarancję niepowtarzalności

ciekawe

Line Is It Anyway?” (który doczekał się

wydarzenia.

innych dziedzinach, takich jak na przykład

amerykańskiej wersji, mającej obecnie już

Na

pewno pomysłów

nie

jest

z

to

głowy,

wykorzystywany

w

tylko

polskich improwizatorów.

ale

wielu

Za

największą

falę

po­

psychologia, edukacja czy biznes. Krea­

jedenaście sezonów), „Drew Carey's im­

O wciąż rosnącej popularności może

tywny potencjał ma w końcu każdy człowiek.

prov­a­ganza” czy „Green Screen Show”.

również świadczyć liczba amatorskich

Jednak improwizacja działa przede wszy­

W Polsce królowały programy takie jak

grup improwizacyjnych, w Polsce osiąga­

stkim na zasadzie spontaniczności. Pewnie

„I kto to mówi?” czy „Spadkobiercy”.

jąca imponujący wynik blisko pięćdzie­

niejednej

Twórcy coraz śmielej łączą improwizację

sięciu teatrów impro. Do polskich pionie­

z obrazkiem znajomego, który nagle zaska­

z różnymi formami (np. w „Green Screen

rów tego nurtu zalicza się takie grupy jak

kuje

Nic

Show” sceny powstawały przy pomocy

Klancyk, AB OVO czy nieistniejących już

bardziej mylnego. Widz jest świadkiem teat­

tworzonych w postprodukcji animacji).

W

ralnego

Gorącej

Wodzie

Kompanów.

Na

osobie

innych

kojarzy

swoim

po­

Jednak jeżeli ktoś liczy na ubaw do łez,

wstawania spektaklu na oczach wszystkich,

jak podczas oglądania „Spadkobierców”

działającą grupę TERAZ, która dwukro­

bez wcześniejszego przygotowania scena­

czy innych impro­show podlegających

tnie

Podczas

riusza. Akcja tworzona jest przed publi­

montażowi, może się rozczarować. Feno­

tegorocznej edycji festiwalu po raz pie­

cznością i przy jej pomocy. Właśnie – to widz

men

rwszy do Od Nowy zawita Klub Kome­

jest najważniejszy. Improwizator powinien

wiecznej niespodziance. Nigdy nie wiado­

diowy,

żywo reagować na to, co dzieje się wokół,

mo, co się wydarzy. Siedząc wielokrotnie

być otwartym i gotowym do współpracy.

wśród publiczności, znam silne emocje,

Sama improwizacja nie jest zja­

jakie może wzbudzić tego typu występ na

na

na

co

Klamrze.

dzień

działający

w Warszawie. Jest pierwszym i jedynym klubem

komediowym

w

Polsce,

w którym codziennie można spotkać się

2

się

zachowaniem. „tu

i

teraz”,

to

naszym podwórku mamy również prężnie gościła

dziania

się

wiskiem nowym. Ma bogatą historię. Według

żywo.

teatru

Mimo

improwizacji

że

polskie

polega

impro

na

za­

korzenione jest w środowisku kabareto­ wym i stand­upowym, ciągle jesteśmy za­ skakiwani podczas występów różnoro­ dnością zdarzeń. Wszelkie zjawiska im­ prowizowane są szczególnie otwartymi i interaktywnymi formami przedstawienia, jednak przy użyciu pewnych profesjo­ nalnych środków. Wszystko rządzi się swoimi prawami. Aktorzy­impro rozbudza­ ją swoją kreatywność za pomocą tre­ ningów,

które

opierają

się

na specjalnych grach improwizowanych.

Andrzej Kijowski – krytyk te­ atralny, w felietonie „Teatr tremy” napisał: „Jaki teatr bym stworzył, gdybym mógł i

skandalem. […] Dzisiejszy teatr powinien

teatralna. A to dlatego, że aby coś stwo­

chciał? Taki, do którego można by chodz­

być niespodzianką taką, jaką dla milionów

rzyć, czasem wystarczy być tu i teraz.

ić co wieczór, który nie znudziłby się

widzów są widowiska spotowe, o których

nigdy, ponieważ nigdy nie byłoby wiado­

wiadomo jak się zaczną, a nigdy nie wiado­

mo, co będzie grane i przez kogo. Jeden

mo, jak zakończą i czy w ogóle będą za­

spektakl kończyłby się sukcesem, a drugi

kończone”. Taka jest też improwizacja

Taniec alternatywny

Magdalena Śrama

wiadomo, że teatr tańca zagości w Od

Podczas

24.

KLAMRY

Nowie na dłużej. Na KLAMRĘ przyjeżdżały

obejrzymy jeden spektakl teatru tańca –

Przez prawie piętnaście lat taniec na

zespoły korzystające z tanecznej ekspresji

„Wszystko co widać. OHIO” Sopockiego

KLAMRZE

(Akademia Ruchu, Teatr Cinema,

Teatru

Komuna//Warszawa, Teatr Chorea), ale

„Melanż” TO­EN Butoh Company, będący

stał

się

już

pozycją

obowiązkową w festiwalowym programie.

Jestem

przekonana,

że

jest

to

Tańca

oraz

projekt

taneczny

eksperymentem połączenia tańca butoh z

słuszna przyjaźń.

fotografią. Ten niezwykły, japoński taniec zagościł już kiedyś w Toruniu dzięki Sylwii

Sztuka tańca wydaje się dla wielu czymś niedostępnym,

trudnym

i

Hanff

niezrozu­

korzysta

miałym. Chyba każdy z nas gdzieś

Natomiast

źródeł

spirują się literaturą czy malarstwem, tym razem pod warsztat wzięli dzieła Samuela

i siłę ludzkiego ciała.

Becketta, do którego twórczości wracają

Idzie z duchem czasu, choć nadal uważa

po dziesięciu latach.

się, że zachodnie tendencje wyprzedzają

przede wszystkim te, które ruch wzięły za

nas

swój język teatralny – wspomniany Dada,

jakieś

dziesięć

Tańca

którzy często w swoich spektaklach in­

taniec

klasyczny), a zaczął ukazywać także

o

Teatru

przedstawiać. Czajkowska i Krawczyk,

być tylko ładny, smukły i elegancki (do

fizyczność, pot

Sopockiego

stałym bywalcom KLAMRY nie trzeba

w początkach dziejów ludzkich. Przestał nas

Pastuszak

wybrzmią w obrazach wspomnień Dudy.

brettem i ruszył w alternatywne rejony

przyzwyczaił

Katarzyna

butoh

tworzona na żywo i ruch Pastuszak

Taniec już dawno zerwał z baletowym li­

czego

tańca

instalację dźwiękową „Track(s)”. Muzyka

często pytania „Jak? Dlaczego? Po co?”.

swych

także

Z

Dudą przedstawi nam swój performance –

z tańcem scenicznym, zadajemy sobie

szukając

Limen).

(Teatr Amareya), która razem z Joanną

tańczył, ale gdy zdarza nam się spotkać

teatru,

(Teatr

lat.

KLAMRA z pewnością nadąża

Daria Szczecińska

Teatr Okazjonalny (aktualnie Sopocki Teatr

za tym, co aktualne i ciekawe na polskiej

Tańca), Lubelski Teatr Tańca, Teatr Am­

scenie tańca. Od 2002 roku, gdy do

areya, Maat Projekt, Sylwia Hanff – Teatr Li­

Torunia po raz pierwszy przyjechał Dada

men, Teatr Soma, Ste­ller/Dziemaszkiewicz

von Bzdulow ze swoim „Ufff...!!!”, było

czy zeszłoroczna Grupa KIJO.

3

SZCZEGÓŁOWY PROGRAM: 12 marca: 19:00 neTTheatre ­ „Kogo szukacie ­ Znak Jonasza” 13 marca: 19:00 Teatr KANA ­ „Projekt: Matka” 21:00 TO­EN Butoh Company ­ „Melanż” 14 marca: 19:00 Teatr CINEMA ­ „Kabaret Olbrzymów” 15 marca: 19:00 RFM MAZUT ­ „Xhumacja” 21:00 KLUB KOMEDIOWY ­ musical improwizowany 16 marca: 19:00 LAURA LEISH ­ „Wera V” 21:00 Joanna Duda/Katarzyna Pastuszak – „Track(s)” – instalacja/performance 17 marca: 19:00 SOPOCKI TEATR TAŃCA ­ „Wszystko co widać. OHIO” 21:00 STUDIO FORM ŚWIATŁA ­ „Labirynty pustyni” 18 marca: 19:00 PORYWACZE CIAŁ ­ „Szyszynka” 19 marca: 19:00 KOMUNA//WARSZAWA ­„Diuna 1961” REDAKTOR NACZELNA: Magdalena Śrama

PARTNERZY:

ZASTĘPCA RED. NACZELNEGO: Paulina Tchurzewska ZESPÓŁ REDAKCYJNY: Witold Filar, Agnieszka Górska, Magda Górska, Edyta Januszewska, Paweł Kostrzewa, Joanna Kulczewska, Kamil Mikietyński, Katarzyna Nastula, Agata Piedziewicz, Aleksandra Pladzyk, Daria Szczecińska, Magdalena Śrama, Bartłomiej Zaleśkiewicz, Hanna Zwara KOREKTA: Agnieszka Górska, Kamil Mikietyński, Aleksandra Posadzy SKŁAD: Paula Gałązka ZDJĘCIA: Marek Adamczyk, Patrycja Dombrowska, Paula Gałązka, Maciej Rukasz WYDAWCA: ACKiS OD NOWA Wydarzenie jest współfinansowane ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Kujawsko­Pomorskiego oraz budżetu Województwa Kujawsko­Pomorskiego.