12.1 12.2 12.3 12.4 12.5 12.6 12.7 12.8 12.9 12.10 12.11
Na de middelbare school Verder leren Een cursus kiezen Je aanmelden voor een cursus Ik werk, jij werkte, hij heeft gewerkt Je inschrijven voor een cursus Een cursus volgen Ik heb, jij kon, hij heeft bedacht Werken en leren Blijf jezelf ontwikkelen Het examen
Opdracht 1 Welk woord hoort bij welk plaatje?
het diploma de docent
de kunst het lokaal
……………………………………………
……………………………………………
……………………………………………
……………………………………………
Opdracht 2 Beantwoord de vragen. 1. Welke opleiding heb jij gedaan in je eigen land? En in Nederland? ………………………………………………………………………………………… 2. Heb je een diploma gehaald? ………………………………………………………………………………………… Thema 12
2
3. Welke cursus of opleiding wil jij nog doen? Waarom? …………………………………………………………………………………………
12.1 Na de middelbare school ** Kiezen voor de toekomst Aan het einde van de middelbare school doe je eindexamen. Als je slaagt voor het examen krijg je een diploma. Je moet dan kiezen wat je in de toekomst gaat doen. Je kunt verschillende dingen doen: • • •
een opleiding doen voor een beroep studeren aan een hogeschool of universiteit werk zoeken
Je ziet hier wat je kunt doen met je diploma: Je hebt dit diploma: vmbodiploma
Je kunt deze opleiding doen:
Je leert:
Je doet dat hier:
Het duurt:
Dit kun je worden:
mbo-opleiding
een beroep
ROC of een bedrijfsschool
2, 3 of 4 jaar
bakker automonteur kok
theorie en praktijk
hogeschool
4 jaar
journalist drogist docent
theorie en onderzoek
universiteit
4 of 5 jaar
rechter politicus tandarts
havo-diploma hbo-opleiding
vwo-diploma
wetenschappelijke opleiding
De keuze voor je toekomst Veel mensen weten al jong wat ze willen gaan doen. Sommige mensen weten dat nog niet. Je moet over verschillende dingen goed nadenken. Dan kun je een goede keuze maken. • • • • • • •
Wat voor diploma heb je? Wat kun je goed? Welke interesses heb je? Wil je graag met mensen werken? Wil je binnen of buiten werken? Zijn er veel of weinig banen? Wil je veel geld verdienen?
Buitenlandse diploma’s Diploma’s uit je eigen land zijn soms anders dan de Nederlandse diploma’s. Bij het IDW (Internationale Diploma Waardering) kijken mensen wat je diploma waard is. Ze vergelijken je diploma met een Nederlands diploma. Je krijgt dan een officieel papier. Op dat papier staat wat je diploma in Nederland waard is. Kijk voor meer informatie op www.idw.nl.
Thema 12
3
Opdracht 3* Ga naar www.kleurrijker.nl en maak de opdracht op de computer.
Opdracht 4 Wat betekenen de onderstreepte woorden? Schrijf de betekenis op in de woordenlijst.
Opdracht 5, 6, 7*, 8*, 9**, 10** Ga naar www.kleurrijker.nl en maak de opdrachten op de computer.
Opdracht 11** Vul het formulier in. Gebruik je eigen gegevens. Zit je niet meer op school? Bedenk dan bij ‘huidige school’ en ‘huidige opleiding’ zelf een naam en adres.
Inschrijfformulier MBO Graag voor 1 april volledig en duidelijk ingevuld opsturen.
Gegevens student Geslacht:
□ Man
□ Vrouw
Achternaam:
_________________________________________________________
Voornaam:
_________________________________________________________
Geboortedatum:
_________________________________________________________
Geboorteland:
_________________________________________________________
Geboorteplaats:
_________________________________________________________
Nationaliteit:
_________________________________________________________
Rekeningnummer:
_________________________________________________________
Adresgegevens student Straat:
___________________________________ Huisnummer: __________
Postcode:
_________________ Woonplaats: _____________________________
Telefoon:
_________________________ Mobiel: _________________________
E-mail:
__________________________________________________________
Thema 12
4
Huidige school Naam:
____________________________________________________
Straat:
___________________________________ Huisnummer: __________
Postcode:
_________________ Woonplaats: _____________________________
Telefoon:
____________________________________________________
Huidige opleiding Opleiding
Diploma
Gehaald in jaar
□ vmbo
□ Ja □ Nee
________________________
□ havo
□ Ja □ Nee
________________________
□ vwo
□ Ja □ Nee
________________________
□ mbo
□ Ja □ Nee
________________________
□ Anders, namelijk
□ Ja □ Nee
________________________
Opleiding Voor welke opleiding wil je je inschrijven? ____________________________________________________________________________ Datum:
______________________________________
Handtekening student:
Handtekening ouder: (alleen als student jonger dan 18 jaar is)
__________________________________
_____________________________________
12.2 Verder leren ** Kinderen en jongeren in Nederland gaan naar school. Maar ook volwassenen blijven leren. Je bent nooit te oud om te leren! Je kunt verschillende dingen doen als je volwassen bent. Cursus In een cursus leer je hoe je iets moet doen. Er zijn veel soorten cursussen, bijvoorbeeld computercursussen of taalcursussen. Een cursus duurt meestal niet langer dan een jaar. Je moet er één of twee keer per week naartoe. De cursus kan overdag of ’s avonds zijn. Je kunt bijvoorbeeld naar een rijschool om je rijbewijs te halen. Of naar
Thema 12
5
een tekencursus als je wilt leren tekenen. Een cursus kan voor je werk zijn, maar het kan ook een hobby zijn. Heb je belangstelling om een cursus te doen? In de bibliotheek kun je informatie vragen over cursussen. Ook in de krant of op internet kun je informatie zoeken. Opleiding Met een opleiding kun je een beroep leren, bijvoorbeeld automonteur. Een opleiding duurt meestal een paar jaar. Je moet vaak iedere dag naar school. Maar voor sommige opleidingen hoef je niet iedere dag naar school. Je kunt dan leren en werken tegelijk. Soms moet je ook stage lopen. Je kunt bijvoorbeeld een opleiding bij het ROC volgen. Sommige bedrijven hebben ook speciale opleidingen voor hun werknemers. Daar leer je precies wat je nodig hebt voor je vak. Ervaringscertificaat Misschien heb je geen diploma, maar ben je ergens wel heel goed in. Je kunt dan een ervaringscertificaat (EVC) halen. Dat is een bewijs dat je iets heel goed kan, omdat je er ervaring mee hebt. Met een EVC kun je makkelijker werk krijgen. Je hebt dan geen diploma meer nodig. Een EVC kun je in een paar weken halen. Het is dus sneller en goedkoper dan een opleiding. Bijvoorbeeld: Robert kan goed auto’s repareren. Maar hij heeft geen diploma. Hij besluit daarom om een EVC te halen. Daardoor kan hij makkelijker werk vinden als automonteur. Kijk voor meer informatie op deze websites: www.ervaringscertificaat.nl of www.kenniscentrumevc.nl.
Opdracht 12* Ga naar www.kleurrijker.nl en maak de opdracht op de computer.
Opdracht 13 Wat betekenen de onderstreepte woorden? Schrijf de betekenis op in de woordenlijst.
Opdracht 14, 15*, 16** Ga naar www.kleurrijker.nl en maak de opdrachten op de computer.
Opdracht 17* Ga naar www.kleurrijker.nl en maak de opdracht op de computer.
Thema 12
6
12.3 Een cursus kiezen ** Wil je een cursus volgen? Dan kun je bijvoorbeeld naar een buurthuis gaan. Kinderen, jongeren en volwassenen kunnen hier cursussen volgen. Op de website van het buurthuis kun je vinden welke cursussen er zijn. Meestal is er ook een folder waar meer informatie in staat. Hier zie je een voorbeeld van een rooster van een buurthuis.
Buurthuis De Klimop Informatie: 030 9854671 Openingstijden: ma. t/m vr. 8.30 – 16.30 uur Ook dit jaar hebben we weer leuke cursussen voor u. Kijk in het rooster wat u leuk vindt. Aanmelden voor een cursus kan tot vrijdag 31 augustus.
Cursussen startdatum 10 september
cursus schilderen
dag maandag
tijd 19.00 – 20.15
lokaal 3
10 september
internet 50+
maandag
19.30 – 21.00
1
17 september
Spaans niveau 1
maandag
19.00 – 20.30
4
11 september
computercursus
dinsdag
19.00 – 20.30
1
11 september
dansen voor kinderen
dinsdag
16.30 – 18.00
4
12 september
tekenen voor kinderen
woensdag
13.30 – 15.00
3
19 september
korte verhalen schrijven
woensdag
14.00 – 15.30
4
13 september
fietsen voor vrouwen
donderdag 13.30 – 15.00
2*
13 september
koken voor mannen
donderdag 18.30 – 20.00
2
20 september
de mooiste foto’s maken
donderdag 19.00 – 20.30
3
20 september
Spaans niveau 2
donderdag 19.00 – 20.30
4
* We verzamelen in het lokaal en gaan daarna samen naar buiten.
Bij de administratie liggen formulieren waarmee u zich kunt inschrijven. In het rooster zie je op welke dag, hoe laat en waar de cursus gegeven wordt. Je kunt bij het buurthuis altijd meer informatie vragen. De mensen daar kunnen je uitgebreid vertellen wat je in de cursus gaat doen.
Thema 12
7
Opdracht 18* Ga naar www.kleurrijker.nl en maak de opdracht op de computer.
Opdracht 19 Wat betekenen de onderstreepte woorden? Schrijf de betekenis op in de woordenlijst.
Opdracht 20, 21*, 22** Ga naar www.kleurrijker.nl en maak de opdrachten op de computer.
Opdracht 23** Vul de agenda in. Je gaat naar de cursus koken voor mannen bij buurthuis De Klimop Je dochter gaat meedoen aan de cursus dansen voor kinderen. Je zoon gaat de cursus tekenen voor kinderen doen. Schrijf de cursussen in je agenda. Gebruik het rooster van tekst 12.3.
september
1 0
Maandag
11
Dinsdag
Week 37
Week 37
september Donderdag
13
Vrijdag
14 12
Woensdag
Zaterdag
15
Zondag
16
Thema 12
8
12.4 Je aanmelden voor een cursus ** Opdracht 24** Ga naar www.taalsterk.nl en luister naar tekst 12.4. Je hoort Elise. Ze wil een computercursus doen. Ze belt naar de Volksuniversiteit.
Opdracht 25* Ga naar www.taalsterk.nl en maak de opdracht op de computer.
Opdracht 26 Ga naar www.taalsterk.nl en print de tekst uit.
Opdracht 27 Wat betekenen de onderstreepte woorden? Schrijf de betekenis op in de woordenlijst.
Opdracht 28, 29*, 30** Ga naar www.taalsterk.nl en maak de opdrachten op de computer.
Opdracht 31* Wat zeg je? Schrijf op hoe jij zou reageren. 1. Je belt met een vriendin. Je vriendin praat erg zacht en je verstaat haar niet. Wat zeg je? Of wat vraag je? ……………………………………………………………………………………… 2. Je volgt een computercursus. Je hebt een code nodig voor de computer. Je hebt geen code gekregen. Wat vraag je? ………………………………………………………………………………………
Thema 12
9
3. Je zit in de les. De docent legt uit hoe je vragen kunt stellen. Je begrijpt de docent niet. Het gaat te snel. Je wilt dat ze wat langzamer praat. Wat vraag je? ……………………………………………………………………………………… 4. De docent heeft iets uitgelegd. Nu vraagt ze of je het begrijpt. Je begrijpt het nog niet goed. Wat zeg je? Of wat vraag je? …...…………………………………………………………………………………. 5. Je gaat naar een cursus. Je moet in lokaal 5 zijn. Je kunt het lokaal niet vinden. Wat vraag je? ………………………………………………………………………………….
Opdracht 32** Maak de brief af. Je wilt de cursus Spaans niveau 3 volgen. Op het rooster lees je:
De cursus Spaans niveau 3 is vol. U kunt zich wel inschrijven voor de wachtlijst. U krijgt dan zo snel mogelijk bericht. Je schrijft een brief naar de school. Je schrijft dat je op de wachtlijst wilt.
Beste mevrouw Riveros, Ik wil graag deelnemen aan de cursus Spaans niveau 3. Ik las dat …………………………………………………………………………… . Ik wil ………………………………………………………………………………… . Ik hoop dat ………………………………………………………………………… . ……………………………………… ………………………………………
Thema 12
10
12.5 Ik werk, jij werkte, hij heeft gewerkt ** Tegenwoordige tijd In thema 2 heb je geleerd hoe je werkwoorden in de tegenwoordige tijd gebruikt. Die woorden gaan over nu. Kijk nog maar eens naar het werkwoord werken: ik
werk
werk
jij u
werkt werk + t werk jij? werkt werk + t
hij / zij wij jullie zij
werkt werken werken werken
Ik werk anderhalf uur per dag. Jij werkt niet vaak. Werk jij niet vaak? U werkt in de provincie Zeeland. Hij werkt op een leuke plek. Wij werken veel samen. Jullie werken ‘s avonds. Zij werken bij de overheid.
werk + t werk + en werk + en werk + en
Veel werkwoorden gaan op deze manier. Verleden tijd Je kunt ook praten over vroeger. Je gebruikt de werkwoorden dan in de verleden tijd. Als je over vroeger praat, zet je –de(n) of –te(n) achter de ik-vorm van het werkwoord. SoFTKeTCHuP X Weet je nog wanneer je een –d of een –t moet gebruiken? Dat kun je zien met de ‘SoFTKeTCHuP X’ regel. Is de laatste letter van de ik-vorm een S, F, T, K, CH, P of X? Dan komt er achter de ik-vorm –te(n). Is de laatste letter van de ik-vorm een andere letter? Dan komt er achter de ik-vorm –de(n). Voorbeeld: werken. Achter de ik-vorm (werk) komt –te(n):
ik jij u hij / zij wij jullie zij
Thema 12
Nu werk werkt werk jij? werkt werkt werken werken werken
Vroeger werkte werkte werkte jij? werkte werkte werkten werkten werkten
ik-vorm + te(n)
11
Voorbeeld: rennen. Achter de ik-vorm (ren) komt –de(n):
ik jij u hij / zij wij jullie zij
Nu ren rent ren jij? rent rent rennen rennen rennen
Vroeger rende rende rende jij? rende rende renden renden renden
ik-vorm + de(n)
Voltooide tijd Je kunt ook op een andere manier over vroeger praten. Namelijk in de voltooide tijd. Je gebruikt dan hebben of zijn en een ander werkwoord: het ge-woord. Bijvoorbeeld: hebben Ik heb de leraar een vraag gesteld. Jij hebt heerlijke soep gemaakt. Hij heeft zijn nieuwe oven gebruikt. Wij hebben het artikel gelezen. Jullie hebben vandaag veel geleerd. Zij hebben de spullen op tijd geleverd.
zijn Ik ben naar huis gekomen. Jij bent vroeg wakker geworden. Hij is op vakantie gegaan. Wij zijn naar de markt geweest Jullie zijn van de trap gevallen.
Zij zijn helemaal naar Maastricht gefietst.
Vaak kun je een regel gebruiken om het ge-woord te maken. Je kijkt eerst wat de ik-vorm van het werkwoord is. Vóór de ik-vorm komt ge– en ná de ik-vorm komt –t of –d: De ik-vorm van werken is ‘werk’. En de ik-vorm van rennen is ‘ren’. hele werkwoord werken rennen
ik-vorm werk ren
ge-woord gewerkt gerend
Opdracht 33 Wat betekenen de onderstreepte woorden? Schrijf de betekenis op in de woordenlijst.
Opdracht 34, 35*, 36** Ga naar www.taalsterk.nl en maak de opdrachten op de computer.
Thema 12
12
Opdracht 37*, 38*, 39* Ga naar www.taalsterk.nl en maak deze opdrachten op de computer.
Opdracht 40** Beantwoord de vragen. Gebruik de woorden die tussen haakjes staan. Voorbeeld: Wat kook jij vandaag? (koken – soep) Vandaag kook ik soep.
1. Waar kijk je naar? (kijken – schilderij) ………………………………………………………………………………………… . 2. Wat doen die mensen? (rennen – trein) ………………………………………………………………………………………… . 3. Waar werkt Mounir nu? (werken – bank) ………………………………………………………………………………………… . 4. Wat deed Marisha daar? (gooien – bal) ………………………………………………………………………………………… . 5. Wat deed je gisteren in Amsterdam? (fietsen – straat) ………………………………………………………………………………………… . 6. Waarom hadden je ouders vroeger geen auto? (verdienen – geld) ………………………………………………………………………………………… . 7. Wat heb je vandaag gedaan? (werken – tuin) ………………………………………………………………………………………… . 8. Wanneer zijn Adin en Nadya getrouwd? (trouwen – vorige week) ………………………………………………………………………………………… .
Thema 12
13
Opdracht 41** Maak zinnen met de woorden. Schrijf deze zinnen in de tegenwoordige tijd: 1. zwemmen – neef ……………………………………………………………………………………… 2. wachten – Marieke ……………………………………………………………………………………… 3. schilderen – huis ……………………………………………………………………………………… 4. sparen – zegeltjes ……………………………………………………………………………………… Schrijf deze zinnen in de verleden tijd: 5. schrijven – oma ……………………………………………………………………………………… 6. kosten – auto ……………………………………………………………………………………… 7. wandelen – gisteren ……………………………………………………………………………………… 8. vertellen – geheim ………………………………………………………………………………………
Opdracht 42** Maak de zinnen af. Gebruik de woorden die tussen haakjes staan. 1. Mariëlle heeft ………………………………………………………... (werken, hard) 2. Tom en Sara zijn …………………………………………........ (trouwen, gisteren) 3. Mijn vader heeft ………………………………………………….. (schilderen, kast) 4. De mannen hebben ……………………………………………...… (bouwen, huis)
Thema 12
14
5. Mijn vrienden hebben ………………………………………… (organiseren, feest) 6. De jongeren hebben …………………………………................. (dansen, samen) 7. Ik heb ……………………………………………………………..... (volgen, cursus) 8. Corine is ……………………………………………………... (fietsen, naar school)
Opdracht 43* Schrijf een e-mail. Vandaag hoefde je niet te werken. Je had dus tijd voor andere dingen. Je schrijft een e-mail aan je vriend Hassan. Schrijf wat je vandaag gedaan hebt.
fietsen Nieuw bericht Aan: Cc: Onderwerp:
eten koken
wandelen
hasboy@huis.nl hoi Hassan
Hoi Hassan, ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… Groetjes, ………………………..
Thema 12
15
12.6 Je inschrijven voor een cursus ** Heb je interesse in een cursus? Dan kun je informatie over cursussen opzoeken. Zodra je weet welke cursus je wilt gaan doen, kun je je inschrijven. Meestal moet je daarvoor een inschrijfformulier invullen. Hieronder zie je een voorbeeld van een formulier.
VOLKSUNIVERSITEIT OUDDORP Lassostraat 65 3281 AV Ouddorp tel.: 0187-112233 e-mail: ouddorp@volksuniversiteit.nl www.volksuniversiteit.nl/ouddorp Openingstijden: maandag t/m donderdag 09.00-12.00 uur INSCHRIJFFORMULIER Naam + voorletters: Adres: Postcode en woonplaats: Telefoon thuis: Telefoon werk/mobiel: E-mail: Cursusnaam
Cursusnummer
M/V
Cursusprijs
Extra kosten
Bedrag boeken *
Totaal
1. € € € € 2. € € € € 3. € € € € Totaal € * Alleen invullen als u deze boeken wilt bestellen via de Volksuniversiteit. U kunt zich alleen inschrijven als u gelijk betaalt. Hoe wilt u betalen? Ο ik betaal met mijn bankrekening Ο ik betaal geld bij de administratie Handtekening:
Datum:
Zodra wij uw geld hebben ontvangen, is uw inschrijving definitief. Wij bevestigen uw inschrijving met een brief. Let op: de cursussen starten alleen als minstens vijf mensen zich hebben ingeschreven! Voor sommige cursussen heeft u speciale materialen nodig. U krijgt dan een brief. Daarin staat wat u moet meenemen.
Thema 12
16
Opdracht 44* Ga naar www.kleurrijker.nl en maak de opdracht op de computer.
Opdracht 45 Wat betekenen de onderstreepte woorden? Schrijf de betekenis op in de woordenlijst.
Opdracht 46, 47*, 48** Ga naar www.kleurrijker.nl en maak de opdrachten op de computer.
Opdracht 49** Vul het formulier in. Je wilt twee cursussen gaan volgen. Lees de informatie over de cursussen.
Dans met ons mee In deze cursus leert u verschillende soorten dans. Zoals tango en salsa. Neem zelf uw dansschoenen mee. Startdatum: 9 februari Kosten cursus: €90,Code: D105
Iedereen kan tekenen In deze cursus leert u alles over tekenen. U leert verschillende manieren om te tekenen. Iedereen maakt zijn eigen tekening. Startdatum: 18 januari Kosten cursus: €85,Kosten potloden: €7,50 Code: T203
Vul het formulier in. Je wilt met je bankrekening betalen.
Thema 12
17
INSCHRIJFFORMULIER Naam + voorletters: Adres: Postcode en woonplaats: Telefoon thuis: Telefoon werk/mobiel: E-mail: Cursusnaam
Cursuscode
M/V
Cursusprijs € € €
Extra kosten € € €
Bedrag boeken * € € €
Totaal
1. € 2. € 3. € Totaal € * Alleen invullen als u deze boeken wilt bestellen via de Volksuniversiteit. U kunt zich alleen inschrijven als u gelijk betaalt. Hoe wilt u betalen? Ο ik betaal met mijn bankrekening Ο ik betaal geld bij de administratie Handtekening:
Datum:
12.7 Een cursus volgen ** Betreft: cursus ‘kunst voor iedereen’
Beste mevrouw Fatuzzo, Welkom bij de cursus ‘kunst voor iedereen’. De cursus voor mensen met een culturele belangstelling. Wat kunt u van de cursus verwachten? • • • • • •
De cursus duurt tien lessen. Iedere les heeft een ander programma. U leert alles over de kunst van de laatste twee eeuwen. We vergelijken moderne kunst met klassieke kunst. We bezoeken minimaal twee tentoonstellingen in een museum. U werkt individueel aan een verslag. Een docent met veel ervaring beantwoordt al uw vragen.
Aan het eind van de cursus weet u alles van kunst.
Thema 12
18
Nuttige informatie: • • • • •
De cursus begint op dinsdag 25 september. Op 23 oktober is er geen les, want dan is het vakantie. De laatste les is op 11 november. Iedere les duurt van 19.00 tot 21.00 uur. De lessen vinden plaats in het gebouw van basisschool ‘Het Startblok’, in het lokaal naast de administratie. U krijgt elke avond één kopje koffie of thee gratis. De volgende moet u zelf betalen. Neem zelf een pen en papier mee.
Heeft u nog vragen? Dan kunt u mailen naar: m.duveling@cursus.nl. We hopen dat u net zo veel zin in de cursus heeft als wij. We zien u graag op 25 september.
Met vriendelijke groet, Mariska Duveling, docent kunst
Opdracht 50* Ga naar www.kleurrijker.nl en maak de opdracht op de computer.
Opdracht 51 Wat betekenen de onderstreepte woorden? Schrijf de betekenis op in de woordenlijst.
Opdracht 52, 53*, 54** Ga naar www.kleurrijker.nl en maak de opdrachten op de computer.
Opdracht 55* Beantwoord de vragen. Op school hangt een bord met informatie. Lees de informatie op het bord. Beantwoord daarna de vragen.
Thema 12
19
Informatiebord Mededelingen: • Mevrouw Duveling, docent kunst, is ziek. Deze week gaat de cursus ‘Kunst voor iedereen’ niet door. • Vanaf volgende week begint de kookles niet meer om 13.00 uur, maar om 14.00 uur. • Let op: Vanmiddag is lokaal 7 niet vrij. De Nederlandse les is in lokaal 12. Voetbalwedstrijd: Zondag 21 april gaan we naar de wedstrijd Ajax – PSV. Wil je ook mee? Meld je dan voor vrijdag 5 april aan bij de administratie. Je kunt dan meereizen met de bus. Te koop: Een woordenboek Nederlands. Bijna niet gebruikt. In de winkel: € 30,-. Nu voor maar € 15,-. Bel Marit: 06-53436978
1. Waarom wordt de Nederlandse les ’s middags in lokaal 12 gegeven? Omdat ………………………………………………………………………………. . 2. Waarom gaat de cursus ‘Kunst voor iedereen’ niet door? Omdat ……………………………………………………………………………… . 3. Hoe laat begint de kookles volgende week? De kookles ………………………………………………………………………… . 4. Wanneer moet je je aanmelden voor de voetbalwedstrijd? Je …………………………………………………………………………………… . 5. Je wilt het woordenboek Nederlands kopen. Hoeveel moet je betalen? Het woordenboek ………………………………………………………………. .
Opdracht 56** Maak de zinnen af. Gebruik de woorden die tussen haakjes staan. 1. Hoeveel ………………………………………………………………? (cursisten) 2. Wanneer ………………………………………………………………..? (cursus) 3. Welke …………………………………………………………………..? (boeken) Thema 12
20
4. Wat ………………………………………………………………...? (meenemen) 5. Waarom ………………………………………………………………..? (betalen) 6. Wie ……………………………………………………………………...? (docent) 7. Waar ………………………………………………………………….? (museum) 8. Hoelang ……………………………………………………………………..? (les)
12.8 Ik heb, jij kon, hij heeft bedacht ** Je hebt al geleerd dat niet alle werkwoorden op dezelfde manier gaan. Bijvoorbeeld hebben en zijn. hebben: ik jij u hij / zij wij jullie zij
Nu heb hebt heb jij? heeft heeft hebben hebben hebben
Vroeger had had had jij? had had hadden hadden hadden
Nu ben bent ben jij? bent is zijn zijn zijn
Vroeger was was was jij? was was waren waren waren
zijn: ik jij u hij / zij wij jullie zij
Er zijn nog meer woorden die niet op dezelfde manier gaan. Bijvoorbeeld: Woord kunnen mogen zullen lopen kopen gaan
Thema 12
Nu ik kan ik mag ik zal ik loop ik koop ik ga
Vroeger ik kon ik mocht ik zou ik liep ik kocht ik ging 21
Ook in de voltooide tijd gaan sommige woorden anders. Bijvoorbeeld: Woord bewegen snijden bedenken zwijgen wijzen vangen schieten ontvangen
Nu Ik beweeg. Ik snijd. Ik bedenk. Ik zwijg. Ik wijs. Ik vang. Ik schiet. Ik ontvang.
Vroeger Ik bewoog. Ik sneed. Ik bedacht. Ik zweeg. Ik wees. Ik ving. Ik schoot. Ik ontving.
Vroeger Ik heb bewogen. Ik heb gesneden. Ik heb bedacht. Ik heb gezwegen. Ik heb gewezen. Ik heb gevangen. Ik heb geschoten. Ik heb ontvangen.
De werkwoorden die op een andere manier gaan moet je zelf onthouden. Op www.taalsterk.nl zie je een lijst met de belangrijkste werkwoorden die op een andere manier gaan. De toekomst Je hebt geleerd hoe je praat over vroeger en over nu. Je kunt ook over de toekomst praten. De toekomst is de tijd die nog moet komen. Als je over de toekomst praat, kun je bijvoorbeeld de volgende woorden gebruiken: straks, morgen, later, vanavond, over een week, volgend jaar. Je kunt ook de woorden zullen en gaan gebruiken. Bijvoorbeeld:
Ik ga straks een verhaal voorlezen. Morgen ga ik in de rivier zwemmen. Volgende week ga ik naar een concert van U2. Zullen we samen op vakantie gaan?
Opdracht 57 Wat betekenen de onderstreepte woorden? Schrijf de betekenis op in de woordenlijst.
Opdracht 58, 59*, 60** Ga naar www.taalsterk.nl en maak deze opdrachten op de computer.
Opdracht 61*, 62*, 63*, 64*, 65** Ga naar www.taalsterk.nl en maak deze opdrachten op de computer.
Opdracht 66** Maak zinnen met de woorden. Schrijf de zinnen in de tegenwoordige tijd. Thema 12
22
1. mogen – kinderen ………………………………………………………………………………………….. 2. staan – straat ………………………………………………………………………………………….. 3. zullen – wanneer ………………………………………………………………………………………….. 4. zien – Katja ………………………………………………………………………………………….. 5. gaan – Spanje ………………………………………………………………………………………….. 6. komen – buren ………………………………………………………………………………………….. 7. kunnen – helpen ………………………………………………………………………………………….. 8. hebben – hond …………………………………………………………………………………………..
Opdracht 67** Maak de zinnen af. Gebruik de woorden die tussen haakjes staan. 1. Wij gingen vorig jaar niet op vakantie, omdat ………………………………….. ……………………………………………………………………….. (hebben, geld) 2. Ik miste de trein, omdat ……..……………………………………………………. ………………………………………………………………………. (weggaan, laat) 3. Vanja wist niet wat Ali zei, omdat ……………………………………………….. ……………………………………………………………………….. (verstaan, taal) 4. Yamina fietste nooit, omdat ……………………………………………………… ………………………………………………………………………… (kunnen, niet) 5. Mama heeft ………………………………………………………..(snijden, taart) Thema 12
23
6. Jeroen heeft …………………………………………....................(kopen, auto) 7. Mijn broer heeft ……………………………………………………..(vinden, tas) 8. Het team heeft ………………………………………….....(verliezen, wedstrijd)
Opdracht 68** Schrijf een e-mail. Je volgt een cursus ‘korte verhalen schrijven’. Je vriendin Anne volgt dezelfde cursus. Dit is een deel van het rooster: Rooster cursus ‘korte verhalen schrijven’ 11 mei een verhaaltje over jezelf en je familie schrijven 18 mei een verhaal van de docent afmaken 25 mei een verhaaltje over je werk schrijven Anne was 18 mei ziek. Schrijf wat jullie in die les hebben gedaan. Schrijf ook wat jullie in de volgende les gaan doen. Nieuw bericht Aan: Datum: Onderwerp:
anne@mail.com 20 mei cursus korte verhalen schrijven
Hoi Anne, ……………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………... Groetjes, ………………………..
Thema 12
24
12.9 Werken en leren ** Wat is een bedrijfsschool? Een bedrijfsschool is een soort school in een bedrijf. Mensen komen bij het bedrijf werken en tegelijk leren. Ze leren precies wat ze nodig hebben voor dat werk. Zo kunnen ze hun werk dus goed doen. Steeds meer bedrijven richten een bedrijfsschool op. Dat doen ze omdat ze moeite hebben om nieuw personeel te vinden. Terwijl veel jongeren werkloos zijn. Maar zij hebben meestal te weinig ervaring. Op zoek naar personeel Hendrik Tiele is directeur van Technisan. Hij vertelt over de problemen van zijn bedrijf: “Veel van mijn werknemers zijn al oud. Ze gaan bijna met pensioen. Ik moet dus nieuwe mensen aannemen. Maar niemand heeft de juiste ervaring. Jongeren die net van school komen, weten niet wat ze moeten doen. Ze hebben op school veel theorie geleerd, maar weinig praktische dingen.” Samen met het ROC “Op onze bedrijfsschool leren de werknemers bijvoorbeeld hoe onze machines werken. Ervaren docenten van het ROC geven les. De lessen zijn speciaal voor ons bedrijf gemaakt. Het werkt perfect. Wij hebben daardoor werknemers die weten wat ze moeten doen. En de jongeren hebben werk.” ROC of bedrijfsschool Afra gaat naar de bedrijfsschool van Technisan. Voordat ze hier begon, ging ze naar het ROC. Daar is ze na een jaar gestopt. Afra vertelt waarom: “Op het ROC moest ik veel boeken lezen. Al die theorie vind ik moeilijk. Ik kon mijn aandacht niet goed bij de les houden. Toen ik las over de bedrijfsschool bij Technisan was ik gelijk enthousiast. Ik ben drie maanden geleden begonnen. Eerst leerden we een basis om te kunnen werken: communicatie, samenwerken en omgaan met leiding. Daarna kon ik gelijk gaan werken.” Praktisch Afra: “In het bedrijf is er iemand die mij begeleidt. Hij vertelt mij wat ik moet doen. Soms krijgen we wel les, maar dat is ook in het bedrijf. Je hoeft dus geen hele dag naar school. Later in de opleiding krijgen we ook meer theorie. Maar dan begrijp ik dat beter, omdat ik de praktijk al ken. Als ik klaar ben met leren, krijg ik de mogelijkheid om hier te blijven werken.”
Thema 12
25
Opdracht 69* Ga naar www.kleurrijker.nl en maak de opdracht op de computer.
Opdracht 70 Wat betekenen de onderstreepte woorden? Schrijf de betekenis op in de woordenlijst.
Opdracht 71, 72, 73*, 74*, 75**, 76** Ga naar www.kleurrijker.nl en maak de opdrachten op de computer.
Opdracht 77** Maak de zinnen af. 1. Ik ga niet graag naar school, want ………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… . 2. Farida gaat met de trein naar haar werk, omdat ………………………………… …………………………………………………………………………………………… . 3. Mijn vader gaat bijna met pensioen, want ……………………………………….. …………………………………………………………………………………………… . 4. Hij kan morgen niet komen, want …………………………………………………. …………………………………………………………………………………………… . 5. Ik kan geen werk vinden, omdat ………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………… . 6. Ik wil met mijn baas praten, omdat ……………………………………………….. …………………………………………………………………………………………… . 7. Bashkim gaat naar een rijschool, want …………………………………………… …………………………………………………………………………………………… . 8. Anne wil een diploma halen, omdat ………………………………………………. …………………………………………………………………………………………… .
Thema 12
26
12.10 Blijf jezelf ontwikkelen ** Opdracht 78* Ga naar www.taalsterk.nl en luister naar tekst 12.10. Je hoort een gesprek tussen Laura en Fadil. Ze praten over een cursus.
Opdracht 79* Ga naar www.taalsterk.nl en maak de opdracht op de computer.
Opdracht 80 Ga naar www.taalsterk.nl en print de tekst uit.
Opdracht 81 Wat betekenen de onderstreepte woorden? Schrijf de betekenis op in de woordenlijst.
Opdracht 82, 83*, 84** Ga naar www.taalsterk.nl en maak de opdrachten op de computer.
Opdracht 85** Schrijf een sms. Je hebt een sms gekregen van je vriend Peter. Hij wil morgen met je uit eten. Lees zijn sms en stuur een sms terug. Zeg dat je morgen niet kunt, maar volgende week wel. Zeg ook waarom je morgen niet kunt.
Thema 12
27
Hoi! Heb je zin om morgenavond uit eten te gaan? Er is een nieuw restaurant bij mij in de straat. Ik heb gehoord dat het eten daar erg goed is. Groetjes, Peter
……………………………………… ……………………………………… ……………………………………… ……………………………………… ……………………………………… ……………………………………… ……………………………………… ……………………………………… ……………………………………… ……………………………………… ………………………………………
12.10 Het examen ** Ga je examen doen? Lees dan van tevoren deze tips.
Kom op tijd! Kom je te laat op het examen? Dan mag je niet meer meedoen! Luister goed naar de instructies. Je weet dan precies wat je moet doen. Lees de uitleg bij de vragen altijd goed door. Je weet dan waar je op moet letten in de tekst. Of je weet wat je moet schrijven.
Thema 12
28
Geef altijd antwoord. Als je geen antwoord geeft, is het altijd fout. Weet je het antwoord niet? Schrijf dan toch iets op of kies een antwoord. Misschien geef je wel het goede antwoord. Kijk je antwoorden na. Ben je klaar met het examen? Kijk dan nog een keer naar je antwoorden. Misschien ben je er één vergeten. Of misschien zie je een fout. Nu kun je dat nog veranderen. Zorg dat je op tijd klaar bent. Voor elk examen krijg je een bepaalde tijd. Als de tijd voorbij is, moet je stoppen. Denk dus niet te lang over één vraag na. Begrijp je een tekst niet? Of weet je het antwoord niet? Ga dan eerst naar de volgende vraag. Heb je aan het eind van het examen nog tijd over? Dan kun je nog een keer naar die vraag kijken.
Luisteren: Het examen Luisteren duurt 35 minuten. Je krijgt ongeveer 25 vragen. Je maakt dit examen op de computer. Op het scherm zie je links een plaatje of een filmpje. Rechts staat een vraag met antwoorden.
Bron: www.inburgeren.nl
Kijk eerst naar de titel en naar het plaatje. Waar gaat de tekst over? Lees de vraag en de antwoorden vóór je naar de tekst gaat luisteren. Je weet dan waar je op moet letten. Luister goed naar de tekst. Klik op het goede antwoord. Heb je het antwoord nog niet gehoord? Dan kun je nog een keer naar de tekst luisteren. Klik op . Kies dan het goede antwoord. Klik daarna op ‘volgende’.
Begrijp je de tekst niet? Of weet je het antwoord niet? Denk dan niet te lang na. Je hebt dan niet genoeg tijd voor de andere vragen. Als je het antwoord niet weet, klik je op ‘volgende’. Heb je nog tijd over aan het einde van het examen? Klik dan op de vragen die je nog niet hebt beantwoord.
Thema 12
29
Lezen: Het examen Lezen duurt 50 minuten. Je krijgt ongeveer 25 vragen. Je maakt dit examen ook op de computer. Op het scherm zie je links een tekst. Rechts staat een vraag met antwoorden.
Bron: www.inburgeren.nl
Kijk eerst goed naar de tekst. Wat lees je in de titel en de kopjes? Wat zie je op het plaatje? Wat is het onderwerp van de tekst? Hoe ziet de tekst eruit? Wat voor soort tekst is het? Is het een brief? Is het een artikel uit de krant? Is het een folder? Lees daarna de vraag en de antwoorden. Waar moet je op letten als je de tekst gaat lezen? Wat zijn belangrijke woorden? Moet je de hele tekst lezen? Of hoef je maar een klein stukje te lezen? Lees dan de tekst. Of alleen het stukje tekst dat belangrijk is. Zoek het antwoord op de vraag. Klik op het goede antwoord. Klik daarna op ‘volgende’.
Schrijven: Het examen Schrijven duurt 35 minuten. Je moet ongeveer vijf zinnen afmaken. Je moet ook twee of drie brieven schrijven of formulieren invullen. Het examen Schrijven maak je níet op de computer. Je krijgt een boekje waar de opdrachten in staan. Je moet met een pen in het boekje schrijven.
Lees eerst goed de opdracht. Waar moet je over schrijven? Wat voor soort tekst moet je schrijven? Denk na over het onderwerp. Wat weet je al? Welke woorden horen hierbij? Als je dit allemaal weet, kun je beginnen met schrijven. Let ook hierop: o In welke volgorde schrijf je de woorden? o Aan wie moet je iets schrijven? Gebruik je ‘je’ of ‘u’? o Gaat het over vroeger, nu of de toekomst? Schrijf de werkwoorden in de goede vorm. o Hoe schrijf je de woorden? Let op de spelling.
Thema 12
30
Schrijf netjes. Als men je antwoord niet goed kunnen lezen, is het fout! Onderstreep belangrijke woorden in de opdracht. Deze woorden kun je gebruiken in je antwoord. Maar schrijf geen hele zinnen over.
Opdracht 86 Maak de puzzel. Zoek de woorden in de puzzel. De woorden staan van links naar rechts en van boven naar beneden. Van de letters die je niet gebruikt kun je een zin maken. aandacht artikel buurthuis daardoor dansen docent eeuw ervaren folder inhoud mezelf oprichten roc vak vangen vwo
i
k
f
o
l
d
e
r
v
w
o
b
w
v
o
p
r
i
c
h
t
e
n
u
d
a
a
r
d
o
o
r
i
l
n
u
i
n
m
a
a
n
d
a
c
h
t
r
n
g
e
e
n
a
a
v
a
k
r
t
h
e
z
e
s
d
o
c
e
n
t
h
o
n
e
u
e
r
v
a
r
e
n
u
u
s
l
w
n
c
h
r
o
c
o
i
d
o
f
a
r
t
i
k
e
l
l
s
Welke zin kun je maken met de letters die je niet gebruikt hebt? Lees van links naar rechts. …………………………………………………………………………………………..
Opdracht 87** Ga naar www.taalsterk.nl en maak de toets op de computer.
Thema 12
31