Prezantim per degjesen publike Projektligji i vleresimit strategjik mjedisor Tirane, 2012 Klodian Aliu Sektori i VNM-se Drejtoria e Mbrojtjes se Mjedisit Email: Klodian.Aliu@moe.gov.al Tel: 04 2256113 Cel: 0694026254
Rendesia e projektligjit:
1. Permbush masat e MSA (perafron plotesisht Direktiven e VSM te EC/2001/42) , dhe detyrimet e Konventes se Espoos dhe Protokollit te UNECE; 2. Kerkohet nga ligji I ri I mbrojtjes se mjedisit miratuar ne qershor 2011 duke krijuar kuader te rri rregullator per mjedisin; 3. Krijon procedure ku mjedisi integrohet qe ne fazen e planifikimit te zhvillimit duke shmangur pasoja mjedisore qe nuk adresohen dot me ne ta ardhmen (si mungesa e hapesirave per zona te gjelberta) etj; 4. Mundeson zbatimin/zberthimin e standarteve te mjedisit ne planifikim; 5. Harmonizohet plotesisht me kuadrin e ri te legjislacionit te planifikimit; 6. Mundeson adresimin e problemeve egzistuese mjedisore ne proceset e reja planifikuese; 7. Gjeneron informacion per pasojat ne mjedis te planit I cili eshte thelbesor per informimin publik, pjeseemarrjen e tij ne vendimarrje dhe vete vendimarrjen; 8. Percakton procedure informuese dhe pjesemarrje per mjedisin gjate procesit planifikues; 9. Identifikon nevojen per infrastrukture mjedisore (impiante te trajtimit te ujerave te ndotura etj) dhe kostot financiare per to, cka mungon sot ne buxhetimet e planeve; 10. Udhezon institucionet qe zbatojne planet te kene me te lehte pergatitjen e projekfishave per mjedisin dhe financimin e tyre (landfille etj); 11. Ndikon ne forcimin e bashkepunimit institucional dhe forcimin e kapaciteteve per integrimin e mjedisit; 12. Ngarkon Ministrise e Mjedisit te raportoje per zbatimin e ketij ligji;
* VSM DHE RENDESIA E TIJ Vlerësimi Strategjik Mjedisor - Vlerësimi Strategjik Mjedisor është një proces sistematik që vlerëson pasojat në mjedis të plani ose programi të propozuar për zbatim me qëllim që të sigurojë që këto pasoja mjedisore adresohen plotësisht që në fazat e hershme të vendimmarrjes përkrah konsideratave ekonomike dhe sociale. Gjate procesit te VSM identifikohen zonat me rendesi dhe perparesi mjedisore duke u bere kriter planifikues ato jane shpetuar nga demtime te pakthyeshme dhe shteruese (si rrjeti i burimeve ujore dhe distancat qe duhet te ruhen per ndertimet prane tyre); I zhvilluar qe ne fazat e hershme te planfikimt VSM mundeson te analizohet nje game me te gjere alternativash duke i dhene mjedisit me shume shance te ruaje cilesite e tij. Nese planfikimi realizohet pa proces VSM atehere kriteret mjedisore mund te jene te cunguara edhe per shkak te mos perfshirjes se eksperteve te mjedisit; Permiresimet mjedisore qe sjell ne planifikim VSM rezultojne ne pak kosto mjedisore per shtetin dhe shoqerine (shendet etj), kjo do te ishte shume me pak efektive ne rast te zhvillimit me plan por pa realizuar VSM edhe ne rast se zbatohej VNM per projekte e vecanta (kjo per shkak se ndikimet kumulative do te mbeteshin pa rregulluar); Informimi dhe perfitimi i te dhenave mjedisore per vlerat dhe burimet e zakonshme dhe te ndjeshme/unike mjedisore (habitate te rendeishme, lloje te kercenuara etj) Nxitja e forcimi i komunikimit e bashkepunimit midis institucioneve dhe rritja e ndergjegjesimit per mjedisit nder struturat e shtetit; Instrumentat planifikuese (planet etj) do te gezonin nje shkalle me te larte mbeshtetje dhe pranimi nga publiku ne rast te zbatimit te nje procesi VSM transparent dhe gjitheperfshires;
* Teze Masteri ne UBT, Etleva Bodinaku, MSc
MSA, neni – PKZMSA – DIREKTIVA 2001/42/SEA - LIGJI PER MM – LIGJI I PLANIFIKIMI TERRITORIT
QELLIMI DHE OBJEKTI
Qëllimi i ligjit është qe nepermjet procesit te vlerësimit stategjik mjedisor të sigurojë mbrojtje te larte te mjedisit duke kontribuar ne integrimin e mjedisit gjate hartimit, miratimit, rishikimit, modifikimit dhe zbatimit te planeve apo programeve me pasoja negative ne mjedis.
• Për bujqësise, pyjeve, peshkimit, energjisë, industrisë, industrise minerare, transportit, menaxhimin e mbetjeve, menaxhimin e ujërave, telekomunikacionin, turizmin, planet kombetare e vendore te përdorimit të tokës, të cilat vendosin kuadrin për miratim ne te ardhmen të projekteve të listuara në Shtojcat 1 dhe 2 të ligjit nr. 10440 date 7.7.2011 “Per vleresimin e ndikimit ne mjedis” • Ndryshimet apo modifikimet e planeve apo programeve per te cilat Ministria duke perdorur edhe kriteret e Shtojces I, gjykon dhe vendos se per shkak te pasojave negative te rendesishme ne mjedis ato duhet t’i nenshtrohen vleresimit strategjik mjedisor ne perputhje me ligjin nr. 10440 date 7.7.2011 “Per vleresimin e ndikimit ne mjedis”
Ligji përcakton rolet, pergjegjesite dhe proçedurat sipas të cilave kryhet procesi i vlerësimit stategjik mjedisor per autoritetet ne perputhje me funksionet dhe detyrat e tyre.
Lista e detajuar te, planeve apo programeve me pasoja te rendesishme ne mjedis qe do t’i nenshtrohen kerkesave te ketij ligji miratohet nga Keshilli i Ministrave me propozim te Ministrit;
Vleresimi per nevojen e VSM do behet rast pas rasti duke perdorur edhe kriteret e Shtojces I. ka raste kur nuk lipset zhvillimi I procesit si psh..i mbaron afati ligjor dhe do te duhet te rimiratohet (cdo 10 vjet) pa bere asnje ndryshim te PP
INSTITUCIONET PERGJEGJESE DHE ROLET
Pergjegjesite burojne nga: Ligji përcakton rolet, pergjegjesite dhe proçedurat sipas të cilave kryhet procesi i vlerësimit stategjik mjedisor per autoritetet ne perputhje me funksionet dhe detyrat e tyre.
• Ligji i planifikimit te territorit qe ngarkon institucionet qendrore dhe vendore te planifikojne ne perputhje me funksionet dhe kompetencat; •Vete ligji i propozuar i VSM; dhe ligjet e mjedisit…
Ekspertet e mjedisit
Institucionet planifikuese – ne ligj autoriteti propozues
OJF-te dhe publikut perfshi edhe palet te tjera te interesit
Institucionet me “pergjegjesi mjedisore”
MMPAU
Autoriteti miratues I PP (nepermjet AKPT- te gjitha ato qe percaktohen ne ligji e PT
FAZAT E VSM SIPAS LIGJIT TE PROPOZUAR
Procesi i vlerësimit strategjik mjedisor kalon ne keto faza te njepasnjeshme: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Njoftimi i Ministrise nga autoriteti propozues; Konsultimi per ceshtjet qe do te trajtohen ne raportit të VSM-së; Konsultimi i raportit paraprak te VSM-se; Hartimi i raportit perfundimtar të vlerësimit strategjik mjedisor; Opinioni i Ministrise, Vendimi i autoritetit miratues; Monitorimi dhe raportimi mjedisor i planit apo programit;
PROCEDURA PER HARTIMIN E NJE PLANI APO PROGRAMIT TE RI
PP te percaktuara ne VKM (pika 2/2)
Autoriteti propozues
Ministria merr njoftim (neni 8)
Scoping Konsultimi paraprak Instit. Me pergjegjesi mjedisore dhe OJFte u kerkohet mendim per ceshtjet qe duhet te trajtohen ne raportin e VSM (Neni 9)
Mmpau publikon pergjigjen dhe ja dergon AKPT
Mmpau dhe palet i pergjigjen ap. Ose jo brenda afatit (20 dite)
Autoriteti propozues harton raportin paraprak te VSM
Autoriteti propozues realizon konsultimin me palet e interesit dhe publikun
Autoriteti propozues kerkon Opinionin e MMPAU
MMPAU mund te zhvilloje degjese publike nese gjykon nevojen
Mmpau publikon Opinionin dhe ja dergon edhe AKPT
MMPAU jep Opinionin e saj ne perputhje me formen e permbajtjen e nenit 12
Autoriteti miratues I PP merr vendimin duke u siguruar qe MMPAU te kete dhene Opinionin e saj (neni 13)
AM njofton vendimi e cili mund te ankimohet sipas parashikimeve ne ligj
PROCEDURA PER rishikish/ndryshim/modifikim TE NJE PLANI APO PROGRAMIT EGZISTUES
PP te percaktuara ne VKM (pika 2/2)
Autoriteti propozues
Ministria merr njoftim (neni 8)
Mmpau publikon pergjigjen dhe ja dergon AKPT
MMPAU konsultohet me palet e nenit para se te vendose nese duhet te zhvillohet VSM
Mmpau vendos dhe ia komunikon AP
AP MUND TE ANKIMOJE VENDIMIN
PROCEDURA VIJON ME MARRJEN E MENDIMIT NGA PALET E INTERESUARA SI MESIPER
KONSULTIMI ME INSTITUCIONET DHE PUBLIKUN DHE INFORIMI/PUBLIKIMI
PERGJEGJESIA
FAZA E PROCESIT DHE PALET
AUTORITETI PROPOZUES
NE MOMENTIN E PERCAKTIMIT TE CESHTJEVE QE DO TRJATOHEN NE RAPORTIN E VSM:
1
•Institucionet e mbrojtjes se shendetit publik; •Njesite e qeverisjes se pushtetit vendor; •Institucionet e mbrojtjes se tokes bujqesore; •Shoqatat Mjedisore (OJF) aktive ne fushen e mbrojtjes se mjedisit; •Institucionet e tjera qe identifikohen si me interes ne propozim (ministrite etj). Ben publik vendimin per nevojen e VSM per ndryshime/modifikime te PP
MMPAU
AUTORITETI PROPOZUES
NE MOMENTIN E DISPONIMIT TE RAPORTIT PARAPRAK TE VSM:
2
•Institucionet e mbrojtjes se shendetit publik; •Njesite e qeverisjes se pushtetit vendor; •Institucionet e mbrojtjes se tokes bujqesore; •Shoqatat Mjedisore (OJF) aktive ne fushen e mbrojtjes se mjedisit; •Institucionet e tjera qe identifikohen si me interes ne propozim (ministrite etj). •Publiku
MMPAU
Degjese/debat MMPAU (ne bp me autoritetin propozues)
3 PUBLIKON DEKLARATEN PER PP
NE MOMENTIN E SHQYRTIMIT DHE PARA DHENIES SE DEKLARATES TE MMPAU: •Institucionet e mbrojtjes se shendetit publik; •Njesite e qeverisjes se pushtetit vendor; •Institucionet e mbrojtjes se tokes bujqesore; •Shoqatat Mjedisore (OJF) aktive ne fushen e mbrojtjes se mjedisit; •Institucionet e tjera qe identifikohen si me interes ne propozim (ministrite etj). •Publiku
NE MOMENTIN E VENDIMIT PER MIRATIMIN E PP PUBLIKON VENDIMIN PERFUNDIMTAR PER PP
AUTORITETI MIRATUES/AKPT
4
RREGULIME ME AKTE NENLIGJORE
VKM •Lista e detajuar e planeve apo programeve me pasoja te rendesishme ne mjedis qe do t’i nenshtrohen kerkesave te ketij ligji miratohet nga Keshilli i Ministrave me propozim te Ministrit; •Rregullat e procedurat per konsultimin publik, si dhe degjesen publike gjate procesit te VSM-se miratohen me Vendim te Keshillit te Ministrave me propozim te Ministrit. •Rregullat, pergjegjesite dhe procedurat e detajuara per VSM ne kontekstin nderkufitar miratohen nga Keshilli i Ministrave me propozim te Ministrit; Udhezime & Rregullore • • •
Me qellim lehtesimin e zbatimit te ketij ligji, Ministri miraton me Udhezim te vecante metodiken kombetare te vleresimit strategjik mjedisor. Tarifat e sherbimit per shqyrtimin e kerkeses nga Ministria miratohen me Urdher te perbashket te Ministrit me Ministrin e Financave; Ne zbatim te ketij neni Ministri miraton rregulloren qe do te zbatohet nga sektoret e Ministrise per shqyrtimin dhe deri ne dhenien e Vendimit dhe Deklarates te Ministrise;