Hoe vlieg je een 100-km driehoek op zicht?

103 kilometer op zicht?

Tekst en foto’s: Sander van Schaik

Voor deltapiloot Sander van Schaik was het eerste Delta-sleepweekend op EHST (Stadskanaal) zeer succesvol. Na een vlucht van 4:20h had hij zijn Nederlandse PR verbroken met een FAI-driehoek van 103 km. En dat zonder vooraf de juiste waypoints in zijn vlieginstrument te hebben geladen. Hij heeft de driehoek volledig op zicht gevlogen met de waypoints in zijn hoofd.

Tijdens en direct na de lockdown was het door het uitzonderlijk droge voorjaar enorm thermisch in Nederland. Ook deze dag zou de thermiek al vroeg ontstaan. Eerder dan gebruikelijk lag ik klaar op de dolly, sleeppiloot Rinus geeft vol gas en vliegen we boven het Groningse landschap. Het was meteen weer een heerlijk gevoel zo achter de Dragonfly te hangen, met kleine stuurbewegingen het sleeptoestel op de horizon te houden. Op 500 meter zwaaide Rinus mij af in een thermiekbel en ik kon na wat pielen om de kern te vinden mijn weg naar de wolkenbasis vinden (1 -zie de nummers op de kaart)

Taak wijzigen

Van te voren hadden Martin, Arne en Emiel een taak in hun vlieginstrument gezet en ik had het idee met ze mee te vliegen. Maar helaas, mijn radio deed het niet en ik zag ze ook niet vliegen dus liet ik dat plan varen. Het lukte mij niet om in de lucht de taak te wijzigen in mijn nieuwe Naviter Blade, maar ik had al dagen ervoor een FAI-driehoek voorbereid, ik besloot het dan maar op zicht doen. Dit moest de volgende FAI-driehoek worden: EHST -> TT Assen -> Knp Holsloot. Het eerst been had ik bewust gekozen om richting Assen met de wind mee te vliegen, zo kon ik het eerst uur goed aanvoelen hoe de lucht was, hoe goed de thermiek zou zijn, hoever de thermiekbellen van elkaar zaten en waar ze doorgaans onder de wolken zaten. Als je dit in het begin van de vlucht rustig aan te weten komt voorkomt dit dat je onnodig uitzakt en op een prachtige dag veel te snel aan de grond staat. In het begin niet teveel pushen dus, wat ik in het verleden nog wel eens deed.

De weg naar het eerste keerpunt

In de lucht zag ik Borger liggen (2) en daar moest ik ten noorden van passeren. De thermiek was gemakkelijk te vinden, meestal aan de zuidwest kant van een wolk (wind NE, zon W) en de wolken stonden een kilometer of drie uit elkaar. Ik kon me nog vaag herinneren dat ik richting Assen ook over een meertje moest vliegen (3). Eenmaal in de buurt hiervan zag ik Assen al liggen en toen wist ik dat het TT-Assen hier net ten zuiden ligt. De volgende wolk lag net ten zuiden van het TT Circuit (4), maar het optimale keerpunt lag een paar honderd meter ten westen ervan. Eenmaal in de thermiek ten zuidoosten van het circuit werd ik toch nog over het circuit en het beoogde keerpunt heen geblazen.

Niet naar het onbekende

Hoe nu verder bedacht ik me, want ik had ook een keerpunt in Stavoren in mijn plan gezet. Maar hoe ga ik die op zicht vinden? Ik heb in dit gebied nog nooit gevlogen en mijn topografie van dit gedeelte van Nederland is niet zo goed, lastig. Ik besloot niet naar het onbekende te vliegen maar de FAI-driehoek op zicht naar een verkeersknooppunt net ten Zuiden van Emmen. Daar had ik al veel vaker gevlogen dus zou ik het wel herkennen vanuit de lucht.

Dwars op de wind

De thermiekbellen waren op het tweede been wat lastiger te vinden, dat zal vast gekomen zijn omdat ik dwars op de wind vloog. Op lastige momenten liet ik mijn Icaro Laminar gewoon zelf zoeken. Dat is een kwestie van de vingers op de bottombar en maar voelen waar het toestel het liefst naartoe wil vliegen. Dan komt een lichte beweging en een versnelling die me vanzelf de thermiekbel in brengt. De richting bepalen richting knooppunt Holsloot was daarentegen best lastig. In het begin zag ik Emmen niet liggen, pas later wel. Dat zie je ook duidelijk aan mijn tracklog (5) waarbij na het zien van de stad ik een meer zuidelijke koers ben gaan aanhouden. De wat lastig te vinden bellen resulteerden erin dat ik lager en lager kwam en zoiets had van, nu moet ik echt iets vinden, anders sta ik aan de grond. Even verderop zag ik een dorpje liggen omringd met droge dorre velden (6) met daaromheen weer groene akkers en bos. Dit moet het dan doen en gelukkig kreeg ik gelijk, vlak boven het dorpje Benneveld ging het weer omhoog en vanaf daar zag ik ook voor het eerst knooppunt Holsloot liggen (7). Het idee was zoveel mogelijk hoogte houden en op wolkenbasis te blijven, dit lukte aardig goed.

Moe maar voldaan

Na het ronden van het knooppunt wilde ik over Emmen heen omdat daar sowieso goede thermiek moet zitten. Alleen is het een vrij grote stad nog met ook nog flink bos eromheen. Het op hoogte blijven ging makkelijk ondanks de inmiddels flink tegenwind. Over Wildlands Emmen (8) heen bleek het gewoon makkelijk te gaan, van wolk naar wolk en daar zat dan weer een goede thermiekbel. Terug bij EHST had ik nog voldoende hoogte om mijn driehoek iets te vergroten (9). Ik was alleen behoorlijk moe van zo’n lange vlucht van 4:20 uur waardoor ik toch besloot te gaan landen. Door een combinatie van eerste landing in een lange tijd en vermoeidheid maakt ik bij mijn landing een paar technische foutjes waardoor ik met een buikschuiver op de grond lag. Moe maar voldaan en veilig. Het was een fantastisch mooie vlucht waarmee ik mijn Nederlandse PR verbeterde, een 103 kilometer FAI-driehoek.