Een gesnoeide populier is er twee waard

Tot voor kort was Vlaanderen één van de toonaangevende regio’s binnen de populierenteelt. De voorbije jaren nam de maatschappelijke waardering voor houtproductie echter sterk af, waardoor heel wat kennis verloren dreigt te gaan. Dat geldt ook voor het ambacht van het snoeien van populier. Daarom zetten we graag de do’s en don’ts op een rijtje.

Waardevoller hout

Door populieren te snoeien, kun je ervoor zorgen dat het volume hout dat jaarlijks bijgroeit, zich concentreert in een takvrije stam en niet in zware zijtakken. Zo creëer je waardevoller hout met meer toepassingsmogelijkheden en een grotere opbrengst. Denk maar aan de verwerking tot multiplexplaat, een duurzaam product waarin de opgeslagen CO2 langer gestockeerd blijft, wat bijdraagt aan het milderen van de klimaatverandering.

Het snoeien van populieren is een investering waarvan het rendement pas zichtbaar wordt bij de verkoop van de bomen. Indien de snoei goed uitgevoerd wordt, kosten de verschillende snoeibeurten in de levensloop van een populier samen ongeveer 15 à 20 euro per boom en resulteren ze in een meeropbrengst van 30 à 45 euro per exemplaar.

Matig en regelmatig

Door bij het snoeien een deel van de kruin weg te nemen, groeit de boom minder snel. Toch is dit beperkter houtvolume waardevoller. De kunst is dus steeds om te waken over een delicaat evenwicht: voldoende wegnemen om lange, rechte, takvrije stammen te krijgen, maar niet te veel wegnemen, zodat je de boomgroei niet te hard verstoort.

Te sterke snoei kan de verhouding tussen kroon en wortelvolume verstoren, waarop de boom soms reageert met de vorming van waterlot. Dat zijn slapende knoppen op de stam die uitlopen en in bosjes van korte takken op de stam verschijnen. Op die manier tracht de boom het teveel aan weggesnoeide kruin te compenseren. Je beperkt het risico op waterlot door bij een snoeibeurt nooit meer dan een kwart van de kroon weg te nemen. De groeisnelheid van de boom bepaalt mee de snoeifrequentie. Deze is niet enkel afhankelijk van de standplaats, maar ook van de gebruikte populierenkloon. Grootbladige klonen zoals Bakan en Skado hebben zo’n snelle jeugdgroei dat een tweejaarlijkse vormsnoei na de aanplant aangewezen is. Bij iets trager groeiende variëteiten zoals Muur of Vesten kun je wat langer wachten met een eerste snoeibeurt.

Als algemene regel geldt dat snoeiwonden best niet veel groter zijn dan 5 cm diameter. Wanneer je veel dikke takken moet verwijderen, kun je de meerwaarde van snoeien in vraag stellen. Om praktische en financiële redenen wordt het aantal snoeibeurten bij populier meestal beperkt tot twee of drie keer: een vormsnoei rond de leeftijd van 4 à 5 jaar en tussen het 8ste en 14de levensjaar nog een of twee opsnoeibeurten, afhankelijk van de groeisnelheid. Als standaard kun je bijvoorbeeld 4 – 8 – 12 jaar hanteren.

Aan de slag

De beste periode voor het snoeien van populier is tijdens de zomermaanden. Op dat moment is de sapstroom al wat aan het afnemen, maar groeit de boom nog. Hierdoor worden snoeiwonden sneller afgedicht en vermindert de kans op waterlot sterk.

De eerste snoeibeurt(en) focussen vooral op vormsnoei. Verwijder dubbele toppen, zuigers of dikke, recht opgaande takken selectief. Door deze ”probleemtakken” in een vroeg stadium weg te snoeien, vermijd je grote snoeiwonden bij een volgende snoeibeurt en voorkom je een te sterk dikteverloop van de stam. Dergelijke vormsnoei kun je nog vanop de grond uitvoeren, vaak met een telescopische snoeigiraffe.

In de daaropvolgende snoeibeurt(en) ligt de klemtoon op het weghalen van de onderste takkransen, zodat er een takvrije stam ontstaat. Dit opsnoeien beperk je bij jonge bomen best tot maximaal een vierde van de boomhoogte; bij oudere bomen kan dit opgetrokken worden naar een derde tot maximaal de helft. Dit vereist al snel werken op grotere hoogte. Vroeger klommen snoeiers hiervoor vaak in de boom, al dan niet met behulp van klimsporen of een ladder. Nu maken ze meestal, als de struiklaag niet te dicht is, gebruik van een hydraulische lift, gemonteerd op een tractor.