JAK ZBUDOWAĆ PIĘKNY KOMINEK- architekt radzi

Tytułowe pytanie zadane przez Redakcję sprowokowało mnie do rozważania, jak można zdefiniować piękno kominka i czy zawsze będzie to oznaczać to samo? Zagadnienie piękna, jego obiektywności czy subiektywności jest przedmiotem badań i rozważań już od starożytności. Kanony piękna zmieniają się wraz z epokami, a jeszcze szybciej zmienia się moda. W obecnych czasach wszystko wskazuje na to, że zmiany w każdej dziedzinie życia są częstsze i bardziej radykalne niż kiedykolwiek wcześniej. Ogólnoświatowy radosny konsumpcjonizm dóbr naturalnych powoli się kończy. Zauważamy, jakie straty przyniósł dla naszej planety i jak niepewna jest przyszłość. Powoli zaczynamy cenić rzeczy trwałe, uniwersalne i piękne. Ostatnio coraz większą popularność zdobywa wywodzący się z Danii koncept hygge, który między innymi polega na stwarzaniu warunków do codziennego poczucia komfortu, błogostanu i wygody, a także małych przyjemności, które powodują, że czujemy się szczęśliwi. Hygge obecne jest także w projektowaniu wnętrz mieszkalnych, których przytulna atmosfera ma sprzyjać codziennej radości, wypoczynkowi i dobremu samopoczuciu. Nieodłącznym elementem takich wnętrz jest kominek lub piec, najczęściej niepozorny i bardzo prosty. Stalowa koza czy obudowany zwykłą cegłą wkład kominkowy we wnętrzu w stylu hygge jest po prostu piękny. Niezaprzeczalnie piękny powinien być wykończony szlachetnym kamieniem kominek o nowoczesnej formie czy dizajnerski piec, jednak nie zawsze tak jest.

Kanony piękna zmieniają się stale, dlatego warto postawić na klasyczne i proste rozwiązania, które zawsze są w modzie

Zatem jak zbudować piękny kominek i jaką formę powinien on przyjąć? Najważniejsze pytanie powinno paść jednak wcześniej: po co właściwie nam kominek? Najczęstsza odpowiedź jest oczywista – po prostu nie wyobrażamy sobie bez niego domu. Domu, rozumianego nie tylko jako budynek, lecz jako nasze miejsce na ziemi. Mimo że najczęściej nie potrzebujemy kominka jako jedynego źródła ciepła, można zaryzykować twierdzenie, iż współczesny dom jednorodzinny nie może się bez niego obejść.

Spartherm

model Mini 2R

Na etapie myślenia o projekcie domu wiele osób kieruje się emocjami. Wyobrażenia są często silniejsze niż nasze rzeczywiste potrzeby. Nie powinno się budować domów dla gości, tylko dla siebie, stawiając na pierwszym miejscu własne potrzeby. To przede wszystkim domownicy mają się w nim dobrze czuć. Planując kominek należy określić jego rodzaj i usytuowanie, a także wyobrazić sobie, jak często będziemy go rozpalać. Jeżeli nigdy wcześniej nie mieliśmy do czynienia z kominkiem, a ma się on stać elementem wyposażenia domu, dobrze jest oprócz szukania inspiracji w Internecie czy w magazynach wnętrzarskich, odwiedzić znajomych, którzy kominki posiadają.

Rais Bertelsin

Model Nexo 160

Powinniśmy zacząć od odpowiedzi na pytanie: dlaczego chcemy mieć kominek? Czy realizujemy romantyczną wizję jesiennych wieczorów z lampką wina przy ogniu, czy oczekujemy oszczędności kosztów związanych z ogrzewaniem budynku? Te kwestie powinniśmy rozstrzygnąć jeszcze na etapie projektu budowlanego. Etap projektowy to też czas decyzji, w jakim pomieszczeniu znajdować się będzie kominek. Jego lokalizacja powinna być określona w projekcie budowlanym, ponieważ jest uzależniona od zaprojektowanych przewodów dymowych, a w przypadku cięższych konstrukcji może wymagać wzmocnienia stropów lub wykonania pod nim fundamentu. W przypadku katalogowych projektów domów kominek najczęściej lokalizowany jest w centralnej części salonu lub pokoju dziennego. Na bardziej indywidualne rozwiązania można liczyć jedynie w autorskich projektach. Właściciele większych domów często decydują się na więcej niż jeden kominek. Niezależnie od pomieszczenia, w jakim jest on umieszczony (salon, sypialnia, pokój kąpielowy czy hol), ważne jest zapewnienie odpowiednio dużej, wolnej przestrzeni przed paleniskiem, o wielkości zależnej od jego rozmiarów i rodzaju urządzenia. Dobrze, gdy w jego pobliżu znajduje się również miejsce na drewno – zaprojektowane tak, aby pasowało do kominka. Jego wielkość powinna zapewniać składowanie polan na przynajmniej jedno „palenie”.

Kominek może zarówno wydzielać, jak i łączyć poszczególne strefy domu, w zależności od tego, w którą stronę usytuowane jest palenisko i jak duży fragment ściany się z nim wiąże. Najczęstszym miejscem usytuowania kominka jest przestrzeń pokoju dziennego (zwanego też czasem pompatycznie salonem). Największą konkurencją w tym pomieszczeniu jest dla kominka telewizor. Kominek nie powinien znajdować się bezpośrednio w jego sąsiedztwie. Mimo że wiele osób, zwłaszcza z młodszego pokolenia, rezygnuje całkowicie z tego „zjadacza czasu”, na etapie projektu domu warto rozważyć możliwe lokalizacje i rozmiary sprzętu RTV i miejsca, z którego będzie się z niego korzystać.

Ponieważ kominek jest częścią architektury budynku, o jego pięknie, tak jak o pięknie każdego obiektu architektonicznego, decyduje wzajemne powiązanie pomiędzy funkcją, formą a konstrukcją. Związek ten jest niezależny od epoki i czasu powstania obiektu. Piękno pojawia się, jeżeli pomiędzy tymi trzema uwarunkowaniami zachowana jest harmonia i żaden z nich nie osłabia dwóch pozostałych. Piękny kominek powinien pasować do stylu nie tylko wnętrza, ale i całego domu. W przypadku obudowanego wkładu kominkowego, rodzaj materiału zastosowanego na obudowę dobrze jest przedyskutować z architektem na etapie planowania domu, nawet jeżeli nie zamawiamy projektu wnętrza. Pomoże to dokonać wyboru pasującego do architektury budynku.

Jøtul Norwegia

Model F 373

Obecnie panujący styl w realizacjach domów jednorodzinnych jest wypadkową lokalnej mody, rozwiązań proponowanych w katalogach projektów gotowych i możliwości finansowych inwestorów. Domy powstające w ostatnich 5-6 latach mają dość proste, funkcjonalne formy, a ich estetyka w stosunku do realizacji z przełomu wieków wyraźnie się poprawiła. Bryła garażu najczęściej wpisuje się w dom. Ściany wykańczane są gładkimi jasnymi tynkami, popularne jeszcze niedawno żółcie i ugry wybierane są coraz rzadziej. Króluje antracytowa stolarka okienna i szare lub czarne pokrycie dachowe. Czasem pojawia się dodatek naturalnego drewna na elewacji, a zdecydowanie częściej jego... imitacja. Podobnie kształtują się popularne tendencje wnętrzarskie. Największy wpływ na wyobrażenie o pięknie we wnętrzu mają ekspozycje w marketach budowlanych i popularne programy telewizyjne z przeróbkami, remontami i adaptacjami. We wnętrzach królują obecnie biele i szarości, gresy, lepiej lub gorzej udające beton, lub drewno, a także nawiązania do ceramiki retro. Prawdziwe drewno, jako wymagające pielęgnacji i droższe, pojawia się rzadko, a jednocześnie ogromną popularnością cieszą się jego imitacje.

Funkcja, forma i konstrukcja. Harmonię pomiędzy tymi składowymi zapewni nam piękny kominek. Tworzy domową atmosferę i sprzyja codziennej radości. Kominek w stylu hygge to nieodłączny element przytulnych i ciepłych wnętrz

Bellfires

Model Derby Large 3

Modne oświetlenie ma obecnie formę „żarówek w klatkach” ub kryształów, a na ścianach jako dekoracja królują wyraziste grafiki lub zdjęcia oraz minimalistyczne duże zegary ścienne. I jak w tym wszystkim ma się kominek, który powinien pasować nie tylko do wnętrza, ale i do całego domu? Ogromny wybór na rynku materiałów wykończeniowych nie ułatwia sprawy – skoordynowanie estetyczne materiału wykończenia okien, drzwi i podłóg jest kluczowe dla uzyskania spójności we wnętrzu.

W każdym przypadku sprawdzi się zasada, że im prościej, tym lepiej. Klasyczny piecyk-koza sprawdzi się równie dobrze jak model dizajnerski, o ile jego tłem będzie jednolita ściana. Piece kominkowe niczego nie udają, nie mają elementów zbędnych, a ich estetyka może zaspokoić nawet najbardziej wybredne gusty. Dla osób, które nie mają określonego zdania, jak ma wyglądać obudowa wkładu kominkowego, najlepszym rozwiązaniem będzie prostopadłościenna jasna i gładka oprawa paleniska. Z czasem wnętrza zmieniają się, przybywają nowe elementy wyposażenia lub wymieniane są te zużyte i te, które się znudziły. Naszym estetycznym wyborom na szczęście nie musimy być wierni całe życie. Neutralna obudowa i prosta forma są najlepszą oprawą dla ognia we wnętrzu, broniąc się przed upływem czasu, jednak nie należy bać się przebudowy lub całkowitej wymiany pieca czy kominka.

Koleją zaletą neutralnej obudowy jest jej podatność na zmiany, w tym także na samodzielne wykonanie dekoracyjnych elementów wykończenia wnętrz, dające ogromną satysfakcję. Obecnie dostępne są łatwe w użyciu gotowe mieszanki gładzi i tynków, umożliwiające kreatywne połączenie różnych elementów, np. struktur cegieł, kafli, naturalnych kamieni. Obudowa wkładu kominkowego może stać się zatem przestrzenią do „wyżycia się” budowlanego i artystycznego. Dekorowanie paleniska, w którym główną rolę zawsze będzie grał ogień, wymaga jednak dużego wyczucia. Wykonanie artystycznego kominka lub pieca można powierzyć rzemieślnikowi-artyście. Indywidualny i niepowtarzalny projekt nie zawsze jest jednak gwarancją piękna kominka. Przekroczenie granicy pomiędzy pięknem a kiczem w przypadku dekoracji kominkowych jest szczególnie łatwe. Dużego wyczucia wymaga umeblowanie pomieszczenia z artystycznie dekorowanym paleniskiem. Nagromadzenie zbyt wielu artefaktów w najbliższym otoczeniu takiego kominka – łapiących kurz drobiazgów, roślin doniczkowych, urządzeń elektronicznych czy nawet widocznych gniazd wtykowych – może zniweczyć cały efekt.

Najtrudniejszym wyborem estetycznym są kominki o klasycznych, portalowych obudowach. W tym przypadku o sukcesie estetycznym decydują proporcje wielkości paleniska do obudowy, skala całości w pomieszczeniu i, oczywiście, jakość i dobór materiałów wykończeniowych. Klasyczne dodatki i oryginalne bibeloty – lustro, stojąca lampa, świeczniki czy fotografie – mogą pięknie dopełnić aranżację portalowego kominka. Unikajmy rozwiązań banalnych, nadmiernie ozdobnych i tanich imitacji. Szczególnie „niebezpieczne” są płynne i niesymetryczne formy obudowy kominka portalowego, łuki, podświetlane wnęki czy wielobocznie ukształtowane półki.

Piękny kominek powinien być funkcjonalny i przyjazny dla środowiska, a do tego pasować nie tylko do stylu wnętrza, ale i całego domu

Hoxter

Model ECKA 67/45/51

Kominek jest jednym z tych elementów wyposażania domu, na którym nie powinno się oszczędzać. Wysoka jakość urządzenia rzadko idzie w parze z marketowymi promocjami. Warto zainwestować w dobry jakościowo designerski piecyk kominkowy lub kominek o przemyślanej formie, zamiast okładać drogim kamieniem przeciętny wkład kominkowy. Z kolei inwestując w szlachetną obudową, warto postawić na prostotę formy i zadbać o to, by w najbliższym otoczeniu nie nagromadzić zbyt dużej ilości elementów konkurujących z paleniskiem. Naturalny, dekoracyjny kamień na obudowie kominka może stanowić najważniejszy element estetyczny i artystyczny we wnętrzu, warto więc zapewnić mu odpowiednią przestrzeń do ekspozycji. Zaszaleć też można skalą kominka i jego formą, jednak na pierwszym miejscu stawiając walory użytkowe.

Ponad 20 lat temu, w pierwszej fali suburbanizacji i budowy domów jednorodzinnych na terenach podmiejskich, często bardzo słabo uzbrojonych, kominek wielokrotnie pełnił funkcję ogrzewania. Obecnie tereny, na których powstają nowe domy, są coraz lepiej uzbrojone, a kominki coraz rzadziej są koniecznością, a częściej przyjemnością. Piękny kominek zawsze powinien pasować do wnętrza, być funkcjonalny i przyjazny dla środowiska. Styl domu powinien być spójny z wyborem rodzaju urządzenia kominkowego. Wydaje się to być oczywistością, jednak bardzo często trudno jest wyobrazić sobie wnętrza na etapie projektu budowlanego. Warto skorzystać z usług architektów i projektantów wnętrz oraz porad fachowców z branży kominkowej, jeszcze zanim do realizacji dojdzie.

dr hab. inż. arch. Natalia Przesmycka Politechnika Lubelska

How to build a beautiful fireplace – advice from an architect

In the past, fireplaces were often used for their heating capabilities. Nowadays, the fireplaces are increasingly less frequently a necessity, and more often a pleasure. A beautiful fireplace should always fit into the interior, be functional and environment friendly. The style of the house interior design should be consistent with the choice of the fireplace type. This seems obvious, but it is very often difficult to imagine the interiors when we only have the construction blueprints. It is worth using the service of architects and interior designers, as well as to take advice from the fireplace industry specialists before the construction phase is done.