Jak gospodarować ciepłem

Decydując się na urządzenie kominkowe musimy odpowiedzieć sobie na pytanie, jakie mamy wobec niego oczekiwania. Czy chcemy piecyk, który szybko ogrzeje wnętrze, w którymsię znajduje czy większy kominek powietrzny, który pozwoli rozprowadzić ciepło systemem dystrybucji gorącego powietrza do innych pomieszczeń. A może warto postawić na bardziej zaawansowane w zatrzymaniu ciepła na dłużej rozwiązania- akumulacyjny piec czy palenisko z płaszczem wodnym, które wepniemy w system centralnego ogrzewania. Poznajmy te rozwiązania bliżej.

Jest kilka sposobów przekazywania i zagospodarowania energii cieplnej uzyskanej ze spalania drewna. Zasadniczo należy wymienić cztery możliwości.

Żeliwne i stalowe piecyki

Emisja ciepła bezpośrednia i natychmiastowa dotyczy głównie szybko nagrzewających się piecyków wolno stojących, których powierzchnie są jednocześnie ściankami paleniska. Do takich urządzeń zaliczamy wszelkie żeliwne i stalowe konstrukcje typu „koza”, które nie posiadają zewnętrznego płaszcza konwekcyjnego. Tego typu konstrukcje mają swe za stosowanie w sytuacjach, gdy szybko i skutecz nie potrzebujemy uzyskać efekt cieplny, szczególnie w domkach weekendowych, które przez wiele dni pozostają bez stałego ogrzewania. Jak wszystko, co człowiek stworzył, tego typu urządzenia nie są bez wad, ale teraz nie o tym...

Kominki konwekcyjne

Kominki konwekcyjne najczęściej budowane są ze względu na najniższe koszty materiałów. To urządzenia, które – poza szybą paleniska działającą na zasadzie emisji liniowej ciepła – przeważającą część wytworzonej przez wkład kominkowy energii cieplnej wyrzucają ze swego wnętrza przez konwekcję, czyli przez wylot maskowany kratką. Jest to rozwiązanie popularne, lecz z racji swej konstrukcji często zbyt mocno nagrzewające pomieszczenie, w którym stoją, i nie bez wad. Wynika to z reguły z przewymiarowania paleniska oraz z nadprodukcji gwałtownie uwalnianej energii do pomieszczenia. W przypadku decyzji o takim systemie budowy kominka należy zdać się na fachowość i doświadczenie osoby odpowiedzialnej za dobór urządzenia, gdyż łatwo przekroczyć kuszącą granicę wielkości źródła ciepła – paleniska. Nadmiar ciepła z kominka konwekcyjnego można wykorzystać, decydując się na system dystrybucji gorącego powietrza. Jest to rozwiązanie nadal popularne, gdyż pozwala rozprowadzić ciepło z kominka do innych pomieszczeń, jednocześnie odciążając salon z nadprodukcji energii. Dobrze zaplanowany układ pracy systemu rekuperacji staje się przy okazji całkiem sprawnym sposobem na ogrzewanie domu, lepszym lub gorszym nawiązaniem do powietrznego ogrzewania nadmuchowego, np. w USA.

Defro Home

Model Prima SM BP Mini

Kominek konwekcyjny, poza emisją ciepła przez szybę, większość wyprodukowanej energii uwalnia poprzez kratki zamontowane na obudowie, dlatego warto odpowiednio dobrać wielkość paleniska, aby nie doprowadzić do przegrzania pomieszczenia

Akumulacja

Urządzenia akumulacyjne to najczęściej zespoły: palenisko + odpowiednio dobrana do niego masa akumulacyjna. Tego typu rozwiązania to efekt doświadczenia wielu pokoleń zdunów, którzy doskonalili techniki uzyskania najlepszych efektów spalania, magazynowania i przekazywania energii cieplnej do domowego otoczenia. Najbardziej znanym rozwiązaniem jest klasyczny piec kaflowy, w którego konstrukcji sercem jest palenisko i masa akumulacyjna, która decyduje o czasie oddawania ciepła do otoczenia. Obecnie dostępne materiały pozwalają na dopasowanie charakteru pieca praktycznie do każdego wnętrza. Serce, trzon pieca, oprócz tradycyjnych kafli, doskonale zdobią i przekazują ciepło materiały współczesnego wzornictwa, takie jak ceramika, szkło, stal czy spieki kwarcowe. Niemniej jednak w naszej świadomości to kafle wywarły największy wpływ na kształtowanie i urok form pieców. Piec akumulacyjny posiada w swej konstrukcji charakterystyczny przepływ spalin, a decyzję o jego przebiegu podejmuje doświadczony zdun. Tego typu „maszyny” w wielu częściach globu do dzisiaj doczekały się należytego szacunku wśród użytkowników, a współczesny rozwój technologii pozwala na doskonalenie tych urządzeń. Oprócz wspaniałego kontaktu z ogniem, człowiek najbardziej ceni sobie przyjemne oddziaływanie ciepła, do złudzenia przypominające kontakt z naturalnymi promieniami słońca. To właśnie kontakt z grzejącym piecem kaflowym przywołuje nasze wspomnienia z dzieciństwa. W obecnych czasach budowa nowoczesnego, odpowiednio zaprojektowanego pieca kaflowego ma sens wszędzie tam, gdzie człowiek potrzebuje poczucia bezpieczeństwa i niezależności energetycznej w połączeniu z długim, przyjemnym, bliskim człowiekowi oddziaływaniem pozytywnej energii. Tego typu konstrukcje są szczególnie polecane do domów niskoenergetycznych oraz pasywnych, gdzie najważniejszą cechą planowanego urządzenia jest powolne nagrzewanie i stopniowe uwalnianie energii.

Spartherm

Model Varia 1VX H20 4S

Paleniska z wymiennikiem wodnym

Urządzenia przekazujące energię do obiegu centralnego ogrzewania. Wkłady, piece z płaszczem wodnym czy też z wymiennikiem ciepła. Najważniejszą pozytywną cechą tego rozwiązania jest precyzja w przenoszeniu energii do konkretnych punktów domu, dokładnie tam, gdzie znajduje się grzejnik czy strefa ogrzewania podłogowego. Wszędzie tam dotrze energia wytworzona podczas procesu spalania drewna. Brzmi to bardzo pozytywnie, lecz jest to bardziej zależny i wymagający sposób na wykorzystanie wytworzonej energii. Oprócz właściwego doboru paleniska, należy pamiętać w tym przypadku o fundamentalnych zasadach, takich jak zabezpieczenie układu na wypadek wyłączenia prądu lub awarii pompy obiegowej, a także o podtrzymaniu właściwej temperatury powrotu. Za to odpowiadają konkretne składowe hydrauliczne. Jeżeli weźmiemy do analizy ilość oraz sposób przekazania wytworzonej energii, to wszystko będzie poprawnie działać do momentu, gdy nasz dom osiągnie już komfort cieplny, a nasze palenisko wodne będzie dalej produkowało energię, której grzejniki ani „podłogówki” już nie będą więcej potrzebowały. Tu ponad wszelką wątpliwość z pomocą przyjdzie bufor magazynujący energię. Przyjmie on nadprodukcję wytworzonej mocy, zmagazynuje ją „na później”, a przy okazji zapewni nam ciepło wody użytkowej. Posiadanie bufora tak naprawdę nadaje sens kominkowi z płaszczem wodnym, gdyż biorąc pod uwagę, że w większości domów mamy ogrzewanie niskotemperaturowe, to właśnie bufor przyjmuje bezpiecznie wysokie parametry oraz chwilowe nadprodukcje energii. To nic innego, jak wodny akumulator. Mało tego, jest on miejscem, gdzie gromadzimy i rozdzielamy energię cieplną wytworzoną z różnych źródeł. To dzięki niemu w okresie letnim nasza fotowoltaika, mniej już popularne, ale skuteczne solary czy też bardzo wydajnie pracująca w lecie pompa ciepła ma gdzie oddać i zgromadzić swój potencjał. Jeśli tego potencjału nie potrzebujemy do ogrzewania, to z pewnością wykorzystamy go do kąpieli czy do dogrzania naszego basenu. W wielu domach bufor stanowi magazyn ciepła dla kominka, a gdy ten nie pracuje, to górna część bufora jest zasobnikiem ciepłej wody użytkowej, współpracującym np. z popularnym piecem gazowym.

Brunner

Model Grundofen 51/67, Kafle Kaufmann Keramik

Dlatego jeżeli kochamy ogień i wiemy, że nasz tryb życia pozwala nam cieszyć się nim przez kilka godzin w ciągu doby, to warto rozważyć nowoczesne sprzężenie bufora z kominkiem oraz z innymi źródłami ciepła, które tak czy inaczej zainstalujemy. Koszt dobrze zaprojektowanej instalacji kominkowej współpracującej z buforem jest zdecydowanie wyższy od zwykłego kominka, podobny do inwestycji związanej z budową pieca akumulacyjnego, ale daje duże możliwości rozbudowy i sprzężenia z innymi źródłami ciepła. Warto więc rozważyć na etapie projektowania domu, czego tak naprawdę pragniemy, gdyż bufor potrzebuje dla siebie kawałka przestrzeni. Nie można jednoznacznie powiedzieć, które rozwiązanie jest lepsze. Nie ma jednego idealnego systemu dla każdego domu. Oprócz opisanych, dostępne są różnego typu „miksy”, np. piec kaflowy z wymiennikiem wodnym czy wolno stojący piecyk doposażony w akumulację bądź we wspomniany wcześniej wymiennik wodny. Spotkać też można kominki powietrzne o zwiększonej akumulacji, aby trochę ciepła zatrzymać na dłużej. Dokonując wyboru pamiętajmy, że wszystko zależy od naszego trybu życia, charakteru budynku, naszych upodobań. Pewne jest tylko to, że prawdziwego ognia w służbie ludzkiej duszy nie zastąpi nic.

Konrad Kućmierz konrad@kucmierz.pl

How to manage heat When deciding on a fireplace equipment, we must answer the question what we expect from it. Do we want a stove that will quickly heat up the interior it is located in, or a larger air fireplace that will allow to e.g. distribute the heat through the hot air distribution system to other rooms. Or maybe it is worth focusing on more advanced solutions in keeping heat for longer - an accumulation stove or a fireplace with a water jacket, which will be connected to the central heating system. Let’s learn more about these solutions.