Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst 2006 by Royal Palace Amsterdam

koninklijke schilderkunst

19-09-2006

12:25

Pagina 1

vrije schilderkunst 2006

koninklijke schilderkunst

19-09-2006

12:25

Pagina 2

koninklijke schilderkunst

19-09-2006

12:25

Pagina 3

inhoudsopgave pagina 02

ten geleide

pagina 03 & 07

jury & winnaars

pagina 07 & 11 (details)

silent battle boom!

pagina 08 & 24 (details)

ceremony #3 ceremony #5

aarl Kon moedigi steld als gebied v Koningin deze tra kunst uit het Gem Paleis va prijsuitr van de S

pagina 09 & 37 (details)

wood rescue remedy (middle class psycho drama)

pagina 10 & 50 (details)

zonder titel zonder titel

pagina 61

expositie

kunst be de leefti een Kon vingen, dan 30 j reeds dri klijke Pr kunsten worden

pagina 66

284 kun seerden derijen i

pagina 74

publieks meeste s

donâ&#x20AC;&#x2122;t call it a comeback (iâ&#x20AC;&#x2122;ve been here for years) winnaars sinds 1947

koninklijke schilderkunst

19-09-2006

12:25

Pagina 4

ten geleide Ten geleide aarlijks wordt door hare majesteit de koningin de Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst uitgereikt. Deze aanmoedigingsprijs, die in 1871 door Koning Willem iii werd ingesteld als Koninklijke Subsidie, is bedoeld om jong talent op het gebied van de schilderkunst te stimuleren. Koningin Emma, Koningin Wilhelmina, Koningin Juliana en Koningin Beatrix hebben deze traditie van de prijs tot op de dag van vandaag voortgezet. Traditioneel wordt de Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst uitgereikt in het Koninklijk Paleis te Amsterdam. Dit jaar biedt het Gemeentemuseum Den Haag gastvrij onderdak omdat het Paleis vanwege renovatiewerkzaamheden niet beschikbaar is. De prijsuitreiking en de tentoonstelling vinden plaats onder auspiciën van de Stichting Koninklijk Paleis te Amsterdam. Iedere Nederlandse beeldend kunstenaar die de beeldende kunst beroepsmatig en zelfstandig beoefent en op 1 januari 2006 de leeftijd van 35 jaar nog niet had bereikt, kon meedingen naar een Koninklijke Prijs. Kunstenaars die de prijs reeds eerder ontvingen, mochten, indien zij op de genoemde datum jonger waren dan 30 jaar, nogmaals meedingen. Prijswinnaars zijn wanneer zij reeds drie maal de prijs verkregen van verdere deelname uitgesloten. Een jury draagt vier kunstenaars voor die voor een Koninklijke Prijs in aanmerking kunnen komen, groot € 6.000 per kunstenaar. Over dit bedrag hoeft geen belasting of premie te worden afgedragen. In 2006 zonden, in reactie op advertenties in diverse media, 284 kunstenaars dia’s en documentatie in. Ruim 1400 dia’s passeerden de revue. Aan 87 kunstenaars werd gevraagd twee schilderijen in te zenden voor de tweede ronde. In het kader van de tentoonstelling wordt jaarlijks een publieksprijs toegekend. In 2005 kreeg Simon Schrikker de meeste stemmen.

ama)

ck rs)

koninklijke schilderkunst

19-09-2006

12:25

Pagina 5

juryrapport Juryrapport “ ’ve been painting around the clock, 24 hours or more – sleep a bit and go back – it is totally uncontrollable now,” my father wrote during the summer of 1976. “Phone has been off for months and I look at mail only when a painting is done. They are large, ten feet or so, and take complete possession of me... It is a new ‘real’ world now that I am making – and I can’t stop. One to another and the sensation that there is always one picture – the last one. But then the need to staple up another canvas. Time – time! Is it my age or does it really take forty years or more to become an artist?” Zo citeert Musa Mayer haar vader, de kunstenaar Philip Guston, in haar prachtige boek Night Studio, a memoir of Philip Guston. Duurt het inderdaad echt veertig jaar of langer om kunstenaar te worden? De kunstenaars die beeldmateriaal inzonden om mee te dingen naar de Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst, bedoeld als aanmoedigingsprijs voor jong talent, staan over het algemeen pas aan het begin van de ontdekking van hun ‘full powers’. Dat neemt niet weg dat de jury op basis van de inzendingen van dit jaar heeft kunnen concluderen dat de schilderkunst bloeit en dat het hardnekkige vooroordeel dat schilderkunst louter een conventioneel medium zou zijn voor de zoveelste keer een vooroordeel is gebleken. Eerder maakten Berend Strik, Rob Birza en Suzan Drummen het affiche voor de Koninklijke Prijs. Dit jaar was het de beurt aan scheidend jurylid Hermann Pitz. Het affiche bestaat uit een foto van een glanzend goudgeel golvend vlak (een stuk stof of een deel van een kledingstuk) met daarin decoratieve details. Het beeld lijkt een uitsnede, een deel van een onzichtbaar groter geheel en is in die zin op te vatten als een verwijzing naar de essentie van het kunstwerk. Op deze even poëtische als flamboyante uitnodiging om documentatie in te sturen reageerden dit jaar 284 kunstenaars, waarvan er uiteindelijk – na 2 rondes jureren – 28 overbleven:

het niet vingen p schilderk dit jaar w klaarbar verrassin meen ee keuzes t duidelijk veel ane En verto geblader plek op werpen aanwezi niet gete een zeke karakte ontstaat kennelijk die kleu opvallen veelgebr de inzen 2006 we nog stee gesprok uitgebre geachte leidraad

koninklijke schilderkunst

19-09-2006

12:25

Pagina 6

waarvan er uiteindelijk – na 2 rondes jureren – 28 overbleven: 4 winnaars en 24 exposanten. Tijdens de tweede ronde werden van iedere kandidaat 2 werken bekeken. In totaal werden 174 werken beoordeeld op uiteenlopende criteria als oorspronkelijkheid, visie en inhoud, artistieke kwaliteit en uitvoering. Als er werk werd ingestuurd door kunstenaars die al eerder meedongen naar de Prijs, was de jury vooral kritisch op het punt van de ontwikkeling die een kunstenaar het afgelopen jaar had doorgemaakt. Voor een aantal kandidaten viel die vergelijking positief uit, terwijl het voor anderen betekende dat hun inzending alsnog werd afgewezen. De jury was enthousiast over de kwaliteit van de inzendingen van dit jaar. Er was weer ruim genoeg aanleiding voor discussie, onder meer over de aard van de prijs en het effect ervan. Het feit dat de Koninklijke Prijs een stimulerende werking voor jong talent beoogt, moet volgens de jury iedere keer weer expliciet onder de aandacht gebracht worden. Tegelijkertijd is het een prestigieuze prijs die uiterst serieus genomen wordt, wat ook aan het carrièreverloop van menig winnaar en exposant af te lezen valt. De markt reageert traditiegetrouw immers sterk op de tentoonstelling die de uitkomst is van de Prijs. Voor veel jonge kunstenaars betekent de prijs dan ook een eerste vorm van publieke erkenning. Het mediumgebonden karakter van deze prijs wordt door de jury als zeer positief ervaren. De bijbehorende vraag naar de grenzen van de schilderkunst leverde ook dit jaar boeiende gespreksstof op. De typisch Nederlandse context waarin de kunstinstellingen de boventoon voeren als het gaat om het discours over de (schilder) kunst wordt door de jury als zeer bepalend beschouwd voor de mogelijkheden van jonge schilders in Nederland ten opzichte van hun generatiegenoten in het buitenland.

koninklijke prijs

voor vrije

leidraad dit jaar kunstena met vers definiëri

jury om kandidat 2006. D Antoine

zoals ge een repr Koninkl tentoon Gemeen tentoons Schilderk kunsten de tento logus bij Hooika tekst, D manier hoopt m de publi De jury Herman Marien

koninklijke schilderkunst

19-09-2006

12:25

Pagina 7

yrapport or more e now,” as been is done. sion of d I can’t ays one ther canyears or ar vader, t Studio, m kunstenden om derkunst, over het powers’. ngen van bloeit en er een en voorDrummen e beurt uit een of of een Het beeld geheel en van het nodiging nstenaars, bleven:

Omdat de Koninklijke Prijs jaarlijks wordt uitgereikt ligt het niet in de lijn der verwachting dat er complete aardverschuivingen plaats hebben gevonden in het beeld van de eigentijdse schilderkunst in Nederland ten opzichte van het jaar ervoor. Ook dit jaar was dat niet het geval. Toch zijn allerlei kleine, vaak onverklaarbare verschillen bij elkaar opgeteld toch in staat om voor verrassingen te zorgen. Zo waren de werken dit jaar over het algemeen een stuk kleiner van formaat dan vorig jaar. Als het gaat om keuzes ten aanzien van motieven en thema’s is er sprake van een duidelijk verband met andere jaren. Maar was er vorig jaar nog veel anekdotiek te bespeuren, dit jaar is dat veel minder het geval. En vertoonde de natuur zich eerder vooral in de gedaante van veel gebladerte en groen, dit jaar is het vooral de dierenwereld die een plek op de voorgrond opeist. Politiek-maatschappelijke onderwerpen zijn in vergelijking met afgelopen jaren wat explicieter aanwezig. De sfeer van de inzendingen wordt over het algemeen niet getekend door luchtigheid of optimisme, eerder is sprake van een zekere zwaarte en een sombere blik op de wereld. Ook dit jaar is het schilderen sterk tekenachtig van karakter, gedacht vanuit de lijn, waarbij ruimtelijkheid eerder ontstaat vanuit de vorm dan vanuit kleur. Kunstenaars richten zich kennelijk meer op licht/donker contrasten dan op de mogelijkheden die kleur biedt. Het authentieke, krachtige schildersgebaar is weer opvallend aanwezig. De nieuwe media blijven een inspiratiebron en veelgebruikt ‘hulpmiddel’ voor de schilderkunst. Abstractie heeft bij de inzendingen voor de Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst 2006 weer een klein beetje terrein gewonnen, maar de figuratie is nog steeds dominant. Tijdens het jureren werd bij de ene kandidaat vooral gesproken over de houding van de kunstenaar, terwijl bij anderen uitgebreider werd ingegaan op het beeld zelf. De noodzakelijk geachte verbinding tussen idee en verbeelding fungeerde steeds als leidraad in het gesprek. Een punt van aandacht dat bij het jureren

koninklijke schilderkunst

bleven: didaat 2 eld op nhoud, uurd door de jury unstenaar ndidaten tekende inzeng voor ect ervan. ing voor expliciet een presaan het zen valt. entoonnstenaars rkenning. r de jury e grenzen reksstof ingen de schilder) voor de chte van

19-09-2006

12:25

Pagina 8

leidraad in het gesprek. Een punt van aandacht dat bij het jureren dit jaar opnieuw veelvuldig ter sprake kwam is het feit dat veel kunstenaars die werk inzenden, niet alleen schilderen maar werken met verschillende media, een feit dat noodzaakt tot een scherpe definiĂŤring van de essentie van de schilderkunst. De jurering resulteerde in het unanieme besluit van de jury om vier kunstenaars voor te dragen aan Hare Majesteit als kandidaten voor de Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst 2006. De vier geselecteerde kunstenaars zijn in alfabetische volgorde: Antoine Berghs, Wouter Kalis, Lucy Stein, Anneke Wilbrink Naast het selecteren van de vier prijswinnaars was er, zoals gebruikelijk, bijzondere aandacht voor het samenstellen van een representatieve tentoonstelling uit de inzendingen voor de Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst. Dit jaar vindt die tentoonstelling plaats in de Mondriaanzalen van het Gemeentemuseum in Den Haag. Voor het grote publiek is de tentoonstelling die verbonden is met de Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst een eerste kennismaking met het werk van deze jonge kunstenaars; voor galeriehouders, verzamelaars en curatoren is de tentoonstelling een vijver waar graag uit gevist wordt. De catalogus bij de tentoonstelling werd dit jaar vormgegeven door Alfons Hooikaas en Maaike Molenkamp. Xander Karskens schreef een tekst, Donâ&#x20AC;&#x2122;t call it a comeback waarin hij op een prikkelende manier actualiteit en geschiedenis met elkaar verbindt. De jury hoopt met de tentoonstelling en de catalogus bij te dragen aan de publieke discussie over de betekenis van de schilderkunst. De jury bestond in 2006 uit: Suzan Drummen, Lisette Pelsers, Hermann Pitz, Michael Raedecker, GĂŠ-Karel van der Sterren, Marien Schouten en Pietje Tegenbosch (voorzitter).

namens de jury

pietje tegenbosch

koninklijke schilderkunst

19-09-2006

12:25

Pagina 9

winnaar 2006

Silent Battle Papier, acrylverf, lakverf, potlood, kunstgras op doek, 200 x 150 cm (2006) Antoine Berghs (1971) Lakenweversplein 25c 6211 bh Maastricht

Boom! Papier, acrylverf, lakverf, potlood, kunstgras op doek, 200 x 150 cm (2006)

Olieverf op (2004 â&#x20AC;&#x201C; 05 L K 1

koninklijke schilderkunst

19-09-2006

12:25

Ceremonie #3 Acrylverf op doek, 200 x 160 cm (2005) Wouter Kalis (1974) Hasebroekstraat 26 1053 cv Amsterdam

koninklijke prijs

Pagina 10

Ceremonie #5 Acrylverf op doek, 140 x 170 cm (2006)

voor vrije

Acrylverf o (2006)

koninklijke schilderkunst

19-09-2006

12:25

Pagina 11

naar 2006

Wood d, kunst-

Olieverf op doek, 196 x 160 cm (2004 â&#x20AC;&#x201C; 05) Lucy Stein (1979) Korte Marnixstraat 2 1013 ht Amsterdam

Rescue remedy (middle class psychodrama) Olieverf & collage op doek, 200 x 160 cm (2005)

koninklijke schilderkunst

19-09-2006

12:25

Pagina 12

Zonder Titel

Acrylverf op doek, 170 x 200 cm (2006) Anneke Wilbrink (1973) Brink 2 8021 ap Zwolle

schilderkunst

Zonder Titel Acrylverf op doek, 170 x 200 cm (2006)

2006

koninklijke schilderkunst

19-09-2006

12:25

Pagina 13

silent battle & b Silent Battle Papier, acrylverf, lakverf, potlood, kunstgras op doek, 200 x 150 cm

Acrylverf o

(2006)

(2005)

Boom! Papier, acrylverf, lakverf, potlood, kunstgras op doek, 200 x 150 cm

Acrylverf o

(2006)

Antoine Berghs (winnaar)

et werk van antoine berghs was al eerder te zien in ‘ en de tentoonstelling van de Koninklijke Prijs voor Vrije Schilvan derkunst, maar dit jaar is hij een van de winnaars. Berghs maakt schilder niet alleen schilderijen, maar ook sculpturen, foto’s, video’s, instal- naar te k laties en teksten. Aanzetten tot denken is een uitgesproken doel cipieerd voor Berghs. Hij ziet zijn werk in die zin als instrument en zou, zo Laag ov zei hij ooit, het liefst iets willen maken wat geen materie heeft. van Kal Toch was de jury dit jaar juist onder de indruk van de elegantie gezegd, en verfijnde gelaagdheid van zijn schilderijen, aspecten die in eerste Kalis al instantie juist in de materie tot uitdrukking komen. Uiteenlopende inzendin materialen als verf, papier, kunstgras, potlood en lak worden op noeg on virtuoze wijze gecombineerd in semi-abstracte en geheimzinnige is van o beelden die associaties met landschappen oproepen. Berghs slaagt er in specifiek schilderkunstig materieel in te zetten om de wereld achter die materie te ontsluieren.

koninklijke schilderkunst

19-09-2006