15309
4. BÖLGE: SİLAHTARAĞA-ALİBEYKÖY OTOGARI
İstanbul Metropoliten Alanında Haliç Konumu Haliç, İstanbul metropoliten alanının batı yakasında, boğazın Marmara Denizi ile buluştuğu noktada Beyoğlu ve Tarihi Yarımadayı birbirinden ayırarak Alibeyköy ve Kağıthane derelerine uzanan, bu derelerden beslenen doğal bir su yoludur. Çevre İlişkileri ve Sınırları İstanbul’untepelerinin arasından süzülen Haliç, kıyısı boyunca yer alan Fatih, Eyüp, Beyoğlu ve Kağıthane yerleşmelerini deniz ile kavuşturmaktadır. Haliç, kıyılarında yer alan tarihi merkezler, bu merkezlerin çevresinde gelişen yerleşme alanları, işlevini yitirmiş lojistik tesisler, imalathaneler, tersaneler ve sanayi alanları ile kentsel gelişim sürecinde şekillenmiştir. Öyle ki kentleşme sürecinde hem Haliç yerleşmelerin hem de yerleşmeler Haliç’in sınırlarını ve çevre ilişkilerini tariflemiştir. Doğal Yapısı Oluşumu ile Haliç korunaklı, doğal bir iç limandır. Bölgedeki su yüzeyleri yerleşimlerin ana tanımlayıcısı niteliğindedir. Bölgede Haliç’in devamı olan Kağıthane ve Alibeyköy dereleri ile İstanbul’un kuzeybatısında yer alan su kaynaklarından Alibeyköy su havzası yer almaktadır. Haliç’i besleyen Kağıthane, Alibeyköy dereleri ve kolları ile Haliç su yolu boyunca vadileşen topografik yapı, su yollarının paralelinde yükselerek bölgenin morfolojik yapısını oluşturmaktadır. Ulaşım İlişkileri Haliç boyunca ulaşım, kıyılarına paralel gelişen karayolları, iki kıyısını bağlayan Haliç, Atatürk, Galata, Yenikapı-
İSTANBUL SENİN - HALİÇ KIYILARI TASARIM YARIŞMASI
Hacıosman metro geçiş köprüleri ve su yolu üzerinde Sütlüce’den başlayan Haliç vapur hattı ile sağlanmaktadır. Bunların yanı sıra Alibeyköy ve Kağıthane dereleri üzerinde de ulaşımı düzenleyen muhtelif geçiş köprüleri yer almaktadır. Yapım aşamasında olan Eminönü-Alibeyköy tramvay hattı Haliç’in güney kıyısındaki yerleşmeler için alternatif bir ulaşım olurken, Alibeyköy otogar bağlantısını da sağlamaktadır. Tamamlanmakta olan Mahmutbey-Mecidiyeköy hattı ise İstanbul’un batı yakasındaki merkezi iş alanlarını bağlamaktadır. Alibeyköy otogarından geçerek Seyrantepe’ye varması planlanan diğer bir metro hattı ise havalimanı gibi önemli ulaşım odakları arasındaki bağlantıyı düzenleyecektir. Haliç Planlama Süreci Haliç’in en baskın özelliklerinden biri olan sanayi kimliği Prost planı ile ortaya çıkmaktadır. Plan kararları doğrultusunda Haliç kıyılarına Atatürk köprüsünden başlayarak kuzeye doğru sanayi fonksiyonu yüklenmiştir. Haliç’in stratejik konumu da göz önüne alındığında bu süreçte sanayileşme hızla artmış, beraberinde Haliç ve çevresindeki doğal kaynaklar kirlenmiştir. Sanayileşmenin bir sonucu olan iş gücü dolayısıyla yaşanan iç göç bölgede hızlı nüfus artışına sebep vermiş, gecekondulaşma artmış ve eski kent dokusunun tahribatına neden olmuştur. Bu durum plan ve plan önerilerinde Haliç’teki kirletici sanayinin desantralizayonunu gündeme getirmiştir. 80’li yıllarda başlanan Haliç ve çevresindeki temizleme sürecinde bölgedeki endüstri mirası tahribata
uğramış ve birçok önemli yapı İstanbul’dan kalıcı olarak silinmiştir. Sanayinin desantralizyonu ile İstanbul’un birçok yerinde olduğu gibi, Haliç ve Haliç’i besleyen dereler boyunca yer alan sanayi alanları atıl kalmış, bu bölgeler fiziksel bir çöküntü sürecine girmiş, dolayısıyla bölgenin sosyolojik yapısı da değişime uğramıştır. Bu alanların bir kısmı yeniden işlevlendirilirken, bir kısmı ise atıl durumda kalmıştır. Böylece Haliç kıyıları boyunca potansiyel bir yeşil sistem söz konusu olmuştur. Su yolu ve her iki kıyısına paralel gelişen araç yolları Haliç’i saran yeşili tarifleyen doğal ve yapay eşikler olarak tanımlanabilir. 90’lı yıllarda Haliç’in kültür, turizm, rekreasyon potansiyelinin kullanılması gündeme gelmişse de, bütünsellikten uzak parçacıl dönüşümlerin Haliç kıyılarını süreksiz hale getirdiği görülmektedir. Oysa Haliç kıyıları boyunca sahip olduğu gerek endüstri arkeolojisi gerekse yeşil altyapısı ile Haliç-Alibeyköy ekolojik koridorunu oluşturacak potansiyellere sahiptir. İstanbul’un tarihi merkezi ile kuzeyini buluşturan bir yeşil omurga gerek kent gerekse kentli için bir nefes koridoru oluşturacaktır.
4. BÖLGE: SİLAHTARAĞA-ALİBEYKÖY OTOGARI
Su, Toprak ve Hava Alibeyköy vadisi kendine has özellikleri ile bulunduğu yerleşmenin iki yakasını buluştururken aynı zamanda kuzeyden güneye Alibeyköy su havzası ile Haliç doğal limanı arasındaki bağlantıyı kurmaktadır. Vadi aynı zamanda su, toprak ve havanın bir buluşma noktasıdır. Proje, vadiyi kamusal mekanların yer aldığı bir omurga olarak kabul ederken, şehir ile buluştuğu her noktada yaşam kalitesini arttırmayı da hedeflemektedir. Vadiye milyonlarca yıl boyunca şekil ve hayat veren su vadinin ana kaynağıdır. Proje bunu kesin bir girdi olarak kabul eder ve suyun her damlasını korur, tasarlar. Bugün prekast kanallar ya da künkler ile ıslah edilen su yolları sanki kentlerin ve kentlilerin düşmanıdır. Oysa suyun getirdiği bereket ve her türlü canlı, mekansal çeşitlilik ve kalite için vazgeçilmezdir. Su sadece gördüğümüz bir madde değil, doğaya ve peyzaja hayat veren, toprağı besleyen çok değerli bir kaynaktır. Su vadinin geçmişinde var olan, ormanlardan, sazlıklardan, bataklıklardan, derelerden, bozkırlardan, göletlerden oluşan pastoral bir dünyayı yeniden yorumlayabilmemize olanak tanırken, bulunduğu doğal ortamı dönüştürme potansiyeli ile çevrenin sıradan bir tematik parka dönüşmesine engel olur. Alibeyköy deresi ve ona katılan diğer su yolları vadinin morfolojik yapısının ana ögeleridir. Proje bu ögeleri tasarlanması gereken tekil nesneler olarak görmez, vadinin yaşam döngüsünü düzenleyen bir çeşit çalışma mekanizması olarak düşünür, ele alır.
üzere filtrasyon ile temizlenerek taşınır. Projenin hidrolojik performansını arttırmak için özellikle vadi içerisinde bulunan uygun alanlarda çeşitli drenaj yüzeyleri yaratılarak su toplanır, biriktirilen su bölge peyzajının nicelik ve nitelik bağlamında önemli bir birleşeni olur. Zenginlik ve Çeşitlilik Bu vadiyi İstanbul için büyük bir ayrıcalık olarak görüyoruz. İçinde yaşayan bir su yolu bulunduran kent parkı, prehistorik dönemden bugüne kadar milyonlarca yıldır burada bulunan canlılar ile kentlilerin simbiyotik bir yaşam kurabilecekleri ortamın yaratılmasına fırsat vermektedir. Gelenek ve Yenilik Enerjisini yerin hafızasından alan bu iddialı ve ileri görüşlü proje, İstanbul’u ekolojik bağlamda duyarlı ve gelişmiş bir kente dönüştürmeyi amaçlıyor. Proje, geçmişte var olan doğal habitatı yeniden oluştururken, geleceğe dönük yenilikler deneyimleyerek genetik ve biyolojik çeşitliliği arttırmayı hedefliyor. Öngörememe, Pragmatizim ve Vizyon Düşünülen çalışma bu olağanüstü değerli alanın ihtiyaçları ve olanakları doğrultusunda coğrafi-sembolik ve çevresel-ekonomik olarak çift sarmallı, sağlam ve ileriye dönük bir peyzaj takviyesi ile geniş bir ölçekte nefes alanı yaratma vizyonu sunuyor. Kararlı peyzaj omurgası zaman içerisinde farklı stratejiler geliştirerek, gerek bugünün ihtiyaçlarına gerek geleceğe dönük gelişmelere temel oluşturur.
Geçirimsiz yüzeylere düşerek toplanan yağmur suyunun doğal döngüsü önerilen bitki örtüsünde kullanılmak
İSTANBUL SENİN - HALİÇ KIYILARI TASARIM YARIŞMASI
4. BÖLGE: SİLAHTARAĞA-ALİBEYKÖY OTOGARI
Zamansallık, Döngüsellik, Süreksizlik ve Değişmezlik Alibeyköy deresinin her iki kıyısındaki yollar ve tramvay hattı dere yatağının sınırlarını çizer. Dere yatağı zaman içerisinde onu hızla denize taşıyan kesitini kaybeder. Yeşil omurganın planlanarak yenilenmesi fiziksel ve sembolik olarak Alibeyköy deresinin tekrar doğuşunu temsil eder. Proje, mevcut prekast duvar sistemi yerine, yeterli kapasiteye sahip toprak katmanları ve depolama havzalarını tanımlayan setler sistemini öneriyor. Aşırı yağışların neden olduğu su baskınları, suyun rezerv su havzalarına yönlendirilmesi ile kontrol altına alınacaktır. Yaşamsal ve karmaşık organizmalar olarak oluşturulan su rezervlerinin düzenlenmesinde, su ve toprak arasındaki sınırların çok sayıda türün potansiyel yaşam alanlarına dönüşmesine özellikle dikkat edilir. Bu şekilde, dere coğrafyası her zaman mutlak güvenlik koşullarını sağlarken, değişken su yatağı gerektiğinde genişlemesi için rahat bırakılacak ve su taşkınlara sebep olmadan denize doğru yoluna devam edecektir. Yatağında işgal edilmiş, zorlanmış, kirlenmiş, yıkılmış, korkmuş dere ve çevresi düzenlenerek cazibe ögesi haline getirilmesi planlanmaktadır. Su ile yönlendirilen ve yeniden bir araya gelen çamurun, bitki örtüsünün, hayvanların ve çakılın devamlı değişen ve dönüşen gösterisi şehirde bir iz bırakır. Parkın tüm yıl boyunca yaşayabilmesi için su hareketleri ve taşkınlar hidrolik bir makine gibi tasarlanmalıdır.
İSTANBUL SENİN - HALİÇ KIYILARI TASARIM YARIŞMASI
Alibeyköy Vadisi Aktiviteler Mozaiği Proje, işlevsel ve ekonomik konuların yanı sıra kültürel ve çevresel konuları koordineli bir şekilde ele alarak tüm Alibeyköy Vadisi’ne müdahale eder. İstanbul şehrinin tümüne hizmet eden ve eylem mozaiği sunan organik proje, bünyesinde, çocuklar için oyun alanları, spor ve eğlence mekanları, yüksek çevresel değere sahip doğal alanlar, yabani yaşam rezerv alanları, su oyun alanları, geçici sergi alanları, pazar, fuar ve konser etkinlikleri için çok amaçlı mekanlar bulundurur. Vadi, tramvay ve metrolar gibi altyapılar ile doğal ve kentsel dünya arasında yeni bir hibrid yaşam biçimini denemek için fırsat haline gelir. Sulak alanlar, büyük otlaklar, parkın kullanıcılarına şehirde tamamen yeni bir deneyim yaşamaları için spontane durumlar yaratır. Alibeyköy Vadisi Dere ve Öze Dönüş Yatağında işgal edilmiş, zorlanmış, kirlenmiş, yıkılmış, korkmuş dere ve çevresi düzenlenerek cazibe ögesi haline getirilmesi planlanmaktadır. Su ile yönlendirilen ve yeniden bir araya gelen çamurun, bitki örtüsünün, hayvanların ve çakılın devamlı değişen ve dönüşen gösterisi şehirde bir iz bırakır. Parkın tüm yıl boyunca yaşayabilmesi için su hareketleri ve taşkınlar hidrolik bir makine gibi tasarlanmalıdır.
4. BÖLGE: SİLAHTARAĞA-ALİBEYKÖY OTOGARI
MASTER PLAN Coğrafi Sınırlar, Yeniden Yapılanma Proje, omurgası ve temeli su olan peyzaj takviyesinin rolünü kabul etmektedir. Coğrafi değişmezler tarafından şekillenen açık alan tasarımı onun aynı zamanda strüktürünü oluşturur. Proje, hem tamamlanmış ve tamamlanmamış olan büyük stratejik altyapıları, yapıları, fiziksel alanları hem de kendini tezahür ettiren ve dönüştüren sosyal, kültürel, ekonomik yapıyı düzenleyebilen, var olan ekosistemin içinden gelen bir eylemdir. Burada belirleyici olan ve vadi yapısını perçinleyen boyuna ulaşım aksları ile İBB tarafından yaptırılan ve vadiyi yatayda kesen önemli altyapı çalışmaları eklemlenir.Proje vadinin iki tarafının hem boyuna hem de yatayda sürekliliğine dayanır. Raylı sistem alt yapıları ile kesiştikleri alanlar önemli odak noktaları olarak tasarlanmışlardır. Sonuç: su önemlidir ve Alibeyköy su havzası her şeyden önce ekolojik bir koridor, coğrafi bir çekim merkezidir. Alibeyköy park projesinde öngörülen kural var olanın yeniden yapılandırılmasıdır. Alanın mevcut haline yeni peyzaj unsurlarının aşılanmasıyla önceden var olan bir DNA’yı yeniden yapılandıran genetik bir mutasyon gibi çalışır. Önceki varoluşlarda, doğanın bir düzeni, bir yasası zaten mevcuttur. İhtiyacımız olan bakış açısı su ögesinin potansiyelini kullanarak Alibeyköy vadisi içinde yer alan ticaret, sanayi ve üretim alanlarını, konut bölgelerini, park ve spor alanlarını, yeni yapılan altyapılar ile entegre ederek dönüştürmek ve bütün İstanbul’a hizmet edecek şekilde kapsayıcı kamusal mekanlar üretmektir.
İSTANBUL SENİN - HALİÇ KIYILARI TASARIM YARIŞMASI
4. BÖLGE: SİLAHTARAĞA-ALİBEYKÖY OTOGARI
Kaynaşma ve Bağlama Vadi bugün doymuştur. Bir asırdan az bir süre içinde, farklı işlevler tarafından işgal edilmiştir. Fabrika ve üretim merkezleri, depo alanları, eski ve yeni mahalleler gelişigüzel plansız bir şekilde gelişmiş daha sonra zaman içerisinde yapılan birçok altyapı projesi bu plansız alanlara eklemlenmiştir. Özellikle bazı dere ve kolları üstleri kapatılarak görünmez hale getirilmiş, unutulmuş durumdadır. Yapılan çalışma var olma yolunda sadece uyumlu olmayı değil hayati, yoğun, eylem ve içeriklerle dolu olmayı hedefler.Önerilen dere yatağı parkı, doğayı ve rekreasyon aktiviteleri ile birleştiren kamusal bir alan haline gelir. Yeşil omurganın amacı sadece yerleşim ile entegre olmak değil , önerilen platformlar ile kendi içerisinde farklı hiyerarşiler sunarak araçlar, raylı sistemler, toplu taşıma, bisikletliler ve yayalar arasında bir bağ kurmak ve kullanıcılar için çok renkli aktivitelere ev sahipliği yapmaktır. Sondan Üretime Vadi, koşulların, ilgi alanlarının ve aktörlerin karmaşık bir mozaiğidir. Bu nedenle de dönüşümü eş zamanlı olamayacaktır. Geleneksel evrenin bekleme (ve nihai hayal kırıklığı) paradigmasının, yaşayanların ve dolayısıyla kentin varoluşsal koşulu olarak geçiciliğinin kalıcılık ile değiştirilmesi gerekir.
gerçekleştirilmesi sonrası ortaya çıkan mekansal sorunlara da uygun ve nitelikli çözümler önerebilmelidir. Proje, bağlamsal anlamda sosyoekonomik ve ekolojik-biyolojik değerleri birlikte ele almaktadır. İstanbul’un bütününe hizmet edecek ticari girişimler, kültürel, geçici ya da kalıcı aktiviteler, uluslararası-ulusal sergiler ile her türlü rekreasyon organizasyonunu ağırlayacak mekanların yapılanmasına önem vermektedir. Aynı zamanda, çevresel anlamda getirilen öneriler ile, hareket halinde ya da kalıcı yabani yaşam toplulukları canlandırılacak, özellikle de çalı ve otsu bitkiler gibi nadir görülen endemik bitki türleri arttırılarak vadinin biyoçeşitliliği zenginleştirilecektir. Alibeyköy vadisi projesi, doğanın kendi özüne dönme seyrini sağlayan, kendini yeniden üreten ve kendi yaşama sürekliliğini sağlayan bir laboratuvar olma potansiyeline sahiptir. Önerilerin bazı bölümlerinin halka açılarak bölge yaşayanlarının planlanan yeşil alanların dönüşümüne katkı sağlaması organize edilebilir. Geleceğe dönük stratejilerde, kültürel kalkınma, sosyal faaliyetler, ekonomik büyüme ve ekolojik performans paralel olarak ilerler ve birbirlerinden güç alırlar.
Çalışma, öngörülemez nedenlerden ötürü asla gelmeyecek bir geleceğin bütüncül bir üretim modelini benimsemeyerek etaplar halinde uygulanmak üzere tasarlanmıştır. Projenin, her döneminde etkili olması gerektiği düşünülmektedir. Bir bütünün parçası olan büyük altyapı projelerinin
İSTANBUL SENİN - HALİÇ KIYILARI TASARIM YARIŞMASI
4. BÖLGE: SİLAHTARAĞA-ALİBEYKÖY OTOGARI
Zenginlik Üretimi Vadi, İstanbul’a katabileceği değerler anlamında olağanüstü bir kaynaktır. Böyle iddialı bir çalışmayı hayata geçirmek için sağlam, adil ve uyumlu bir kamu iradesi gerekir ancak bu şekilde uzun vadede yatırım yapan özel sektör bölgeye çekilebilir. Ulusal ve uluslararası yatırımcılar için cazibe yaratma bağlamında, tanımlı altyapı çalışmaları ve proje alanının stratejik pozisyonu ile doğru orantılı, yeni nitelikli açıkkapalı alanların vadiye enjekte edilmesi gerekir. İşlevlerin özellikle de kültürel aktivitelerin yoğunluğu parka olan ilgiyi her anlamda arttıracaktır. Nitelikli faaliyetlerin gerçekleşmesi, İstanbul’un geleneğinde var olan yenilikçi-yüksek teknolojiye sahip, üretim, zanaat ve ticari aktiviteler ile geleceğin tasarlanması için itici bir güç olacaktır. Şu an bölgede olmayan turizm ekonomisinin var olan potansiyeli tetiklediğini hesaba kattığımızda yeni altyapıların ve çevredeki alanların inşası daha iyi anlaşılacaktır. Bütün bunlar için, projenin niteliği ve paydaşların sürece katılım düzeyleri vazgeçilmez derecede önemlidir.
İSTANBUL SENİN - HALİÇ KIYILARI TASARIM YARIŞMASI
4. BÖLGE: SİLAHTARAĞA-ALİBEYKÖY OTOGARI
Suyun Döngüsü Değişen mevsimlerde park durumları sahneleyecektir.
farklı
Yaz (a.) aylarında dere yatağı tamamen kurudur, her yer erişilebilir ve eğlencelidir.
a.Yaz
b.İlkbahar
İlkbaharda (b.) su akışı yavaş yavaş azalır c.Sonbahar-Kış ve kendiliğinden bitki örtüsüne yer açar. Sonbahar ve kış (c.) aylarında seller sırasında su alanları tamamen doldurabilirken, yüksek kotlardaki bazı yollar hala kullanıma ve geçişe izin verir. Sonuçta, proje alanımız etkileşim alanı birlikte yaklaşık 80 hektara yayılmış, katmanlaşmış havzası olan bir dere parkıdır. Parkın yollarında, donatı alanlarında ve bitki örtüsünde kullanılan unsurlar, mevsimlerden kaynaklanan sel baskını veya kuraklık gibi doğa olaylarına dayanıklı olmalıdır. Alibeyköy parkının yeniden yapılanmasında su hareketleri, peyzajın yeniden tasarlanması ve gerekli iklim adaptasyonu önemli bir yer tutar.
İSTANBUL SENİN - HALİÇ KIYILARI TASARIM YARIŞMASI
4. BÖLGE: SİLAHTARAĞA-ALİBEYKÖY OTOGARI
KENTSEL ODAKLAR VE FONKSİYONLAR Park, kente hizmet eden yüksek nitelikli fonksiyonların zenginleştirdiği ve karakterize ettiği bütüncül bir sistem olarak önerilmiştir.
ODAK 1
ODAK 2
a. Metro, tramvay, otogardan oluşan aktarma merkezi
b. Rekreasyon alanları düzenlemesi
Proje alanının kuzeyindeki ilk odak Otogar, metro hattı ve tramvay istasyonun kesiştiği aktarma merkezidir. (a.) Farklı ulaşım sistemlerinin bir araya geldiği bu alan gerek toplu ulaşım imkanlarının gerekse özel araçların üreteceği yoğunluk ile Alibeyköy parkının giriş kapısı niteliğindedir. Bu alanda Güzeltepe mahallesi ve Üniversite kampüsüne hizmet verecek rekreasyon aktiviteleri konumlanmıştır.(b.) Parkın ikinci odağı, vadilerin buluştuğu hassas bir doğal sistemde, Mareşal Fevzi Çakmak Caddesi ve Yavuz Selim Caddesinin birleşiminde yer almaktadır. (c.)Spor sahaları(d.), açık yüzme havuzu, gösteri ve konserler için bir amfi ve parka hizmet eden çeşitli yeme-içme mekanları (e.)gibi mevcutta bulunan üniversite kampüsü ve tesislerinin devamlılığını sağlayacak sosyal ve kültürel hizmetler (f.)bu odakta yer alacaktır.
İSTANBUL SENİN - HALİÇ KIYILARI TASARIM YARIŞMASI
c. Mareşal Fevzi Çakmak Caddesi araç geçiş düzenlemesi
d.Spor alanları
e. Rekreasyon alanları düzenlemesi
f.Çok amaçlı salon
4. BÖLGE: SİLAHTARAĞA-ALİBEYKÖY OTOGARI
g.Alibeyköy tramvay istasyonu bisiklet hattı
h.Alibeyköy merkezinin kademeli yenilenmesi
ı.Yeni Alibeyköy semt pazarı
i.Kent amfisi
ODAK 3
ODAK 4
ODAK 5
İSTANBUL SENİN - HALİÇ KIYILARI TASARIM YARIŞMASI
Projenin oldukça önemli üçüncü odağı ise, derenin iki kıyısını ve Alibeyköy’ün iki bölgesini birbirine bağlayan M7 metro hattının, Eminönü-Alibeyköy tramvay hattı ile buluştuğu Alibeyköy durağında (g.) yer almaktadır. Proje bu bölgedeki ulaşım odakları ile ilişkilenen, Alibeyköy merkezin uzantısı niteliğindeki ve vadi tabanında derenin doğal sistemi içinde yer alan yerleşim alanına büyük önem vermektedir. Geliştirilen öneri ile merkez ulaşımının düzenlenmesi ve mevcut kentsel dokunun izlerini takip ederek bir dizi müdahale ile mahallenin yeniden canlandırılması amaçlanmıştır. Atatürk Caddesi boyunca oluşturulan bulvar ve dere ile bulvar arasında kalan plansız gelişmiş mahalleler kademeli olarak yenilenmeli(h.), kamusallığın ön plana çıktığı farklı sosyal grupların bir arada bulanabileceği canlı bir merkez kimliğine dönüşmesi sağlanmalıdır. Bu odağın bitişiğinde ön görülen alana bugün derenin sınırında bir alanı işgal eden haftalık pazarın taşınması düşünülmektedir. Yeni pazar yeri yeni merkezin yaya omurgası ile bütünleşirken haftanın diğer günlerinde de farklı aktivitelere dönüşebilecek şekilde planlanmıştır.(ı.) Önemsenen dördüncü odak ise Vardar bulvarının katettiği akstır. Bu odaktaki gözlemlerimiz birbiri ardına gelen köprülerin trafik kaosuna çözüm üretememesidir. Bu nedenle Vardar Bulvarının köprü geçişi iptal edilerek, trafik akış sistemi yenilenerek araç ulaşımı düzenlenmiştir. Alibeyköy Merkez cami park ile bütünleşmiş, mahallelerin yaya ulaşımı sürekli hale getirilmiştir.Beşinci ve son müdahale alanı, parkın doğal sisteminde yer alan Osmanlı Park ve Alibeyköy Spor Kompleksi’nin mevcut faaliyetlerini içermektedir. Bu bölgede inşa edilen tramvay hattı ile Osmanlı Park arasındaki ilişki ele alınmış, yeşil sistem ile entegre edilmiştir.
4. BÖLGE: SİLAHTARAĞA-ALİBEYKÖY OTOGARI
Mevcut Durum
Raylı Sistem-Erişilebilirlik
Ulaşım-Yeşil Sistem
Öneri
Ulaşım Haliç’in iki kıyısında yer alan ulaşım aksları proje alanımızı katederek, İstanbul’un doğu ve batı bağlantısını sağlayan TEM ile bağlanır. Proje, trafik akışına uygun olarak önerilen kritik müdahalelerle ulaşım sisteminin yerleşim ile daha iyi entegre edilmesini amaçlamaktadır. Böylece araç yolları nedeni ile kesintiye uğrayan doğal, yaya ve raylı sistemlerin devamlılığının sağlanması hedeflenirken, niteliksiz ulaşım ağları nedeni ile atıl kalmış alanlar da park ve çevre mahalleler ile bütünleşerek, bütüncül sisteme katılır. Yapılması gereken trafik akış, yoğunluk analizleri ve periyodik araç sayımı metodu ile ulaşım sistemi nihai şeklini alacaktır.
ulaşım sistemi
su yolları mevcut yeşil alanlar tanımsız alanlar
tramvay istasyonları-erişilebilirlik metro istasyonları -erişilebilirlik otogar tramvay hattı metro hattı
İSTANBUL SENİN - HALİÇ KIYILARI TASARIM YARIŞMASI
otopark alanları yeşil alanlar ulaşım sistemi sürekli yeşil omurga
ulaşım sistemi tramvay hattı metro hattı bisiklet hattı tramvay istasyonu metro istasyonu otogar
su yolları doğal yeşil alanlar kentsel alanlar mevcut alanlar
Tüm ulaşım düzenlemeleri yeşil sistemin sürekliliğini hedefleyerek tasarlanmıştır. Sevinç Caddesi’nin Alibeyköy deresi ile kesiştiği alanda önerilen ulaşım sistemi ile doğal hassasiyetleri olan bir alan yeşil sisteme bağlanarak sürekliliği sağlanırken; Mareşal Fevzi Çakmak Caddesi üzerinde düzenlenen araç üst geçiti ile de kentsel yeşil sistemin mevcut park ile bütünleşerek Bezmi Alem Üniversitesine kadar ulaşması ön görülmüştür.
4. BÖLGE: SİLAHTARAĞA-ALİBEYKÖY OTOGARI
Kentsel Tasarım Kararları Alibeyköy deresi boyunca uzanan proje alanı, 100 ila 300 metre arasında değişen genişlikte bir koridor boyunca yaklaşık dört km uzanmaktadır. Vadi, çevresinde boylu boyunca bulunan tepeler ve tepelerin yamaçlarında gelişmiş mahalleler tarafından sınırlandırılmış bir alandır. Coğrafi anlamda, tüm bölge çeşitli tepeler ve onların dalgalanması ile meydana gelen vadilerden oluşur. Doğal eşikler olarak tabir edebileceğimiz vadiler Alibeyköy deresine kavuşur ve onu aynı zamanda su toplayan bir havzaya dönüştürür. Alibeyköy deresi bu havza boyunca ilerledikten sonra Haliç’e dökülür. Türkiye endüstrileşme tarihinin çarpıcı sonuçlarından biri olan bir gecede üretilen yapılaşma ile oluşan mahalleler İstanbul’un en eski endüstri bölgelerinden biri olan Haliç’in sırtlarındaki bu tepelerde günümüze kadar varlığını sürdürmüştür. Geçmişte bir cennet olan Alibeyköy vadisi ise suyun verdiği kudretle ve yakın zamanlara kadar olan hafımıza yer etmiş sel baskınları neticesinde büyük oranda kendini konut yapılaşmasından korumuş, kısmen bulunan endüstri aktivitelerinin de şehir çeperlerine taşınması ile, zayıf, geçici, marjinal işlevler tarafından işgal edilen bir alana dönüşmüştür. Hangarlar, depolar, şantiyeler doğal özelliklerini neredeyse tamamen kaybetmiş bir manzarada yaşamlarını sürdürmekteler. İroni olarak, Haliç’i yüzyıllar boyunca suları ile besleyen vadi bugünlerde su fakiri de kalmıştır. İstanbul’un önemli su rezerv alanlarından biri olan Alibeyköy barajı tarafından ele geçirilmiş su kaynağı, yarattığı sel felaketlerinin de neticesinde geçmişinin görkeminden
İSTANBUL SENİN - HALİÇ KIYILARI TASARIM YARIŞMASI
eser kalmamış bir şekilde DSİ tarafından prekast elemanlardan üretilmiş bir beton kanala indirgenmiştir. Vadi boyunca saçaklanarak şehir trafiğinin akışını toplayan ulaşım kanalları garanti ettiği erişilebilirlikten yararlanan işletmeleri ve atölyeleri beraberinde getirir; ancak bu durum mahalleleri vadi tabanının merkez kuşağından ayıran başka bir bariyerin oluşması ile sonuçlanır. Genel panorama ve doğal koşullar vatandaşların kolay erişimi ile varlığını sürdürebilecek bir kentsel parkın yaratılmasıyla çelişmektedir.
olmayı hedefler. Spor, eğlence ve sosyal tesisler, çok farklı kullanıcı profillerine hitap edebilecektir. Derenin iki tarafını birleştirmemizi sağlayacak köprülerle parkı boydan boya kat edebilecek yürüyüş yollarına bisiklet yolları da eşlik edecektir.
Bununla birlikte bugün, üç büyük toplu taşıma altyapısının (iki metro ve bir tramvay hattı) inşası ve içinde bulundurduğu su yolu neticesinde kamunun mülkiyetinde kalmış vadinin bir yeşil alan olarak yeniden planlanması, bu değerli bölgenin geliştirilmesinin en önemli unsurları olarak ön plana çıkıyor. Yaya trafiğinin yeni çekim merkezleri olacak yeni metro hatları vadiyi iki önemli yerde geçmektedir. Metro durakları Alibeyköy vadisinin çeperlerindeki mahalleler için yeni odak noktaları yaratılmasında bir etken olarak görülürken bu bölgelerde otopark alanları önererek şehirde toplu taşıma kullanımının heveslendirilmesi istenmektedir. Diğer yandan tramvay hattı, güzergahını tüm vadi boyunca kamusal fonksiyonları bağlamaktadır. Yeni hattın, Tarihi yarımada ile Alibeyköy’ü birbirine bağlayarak tüm vadinin bir yeşil alan olarak planlanmasında büyük rolü olduğu biliniyor. Peyzaj sistemi, suya yaklaştıkça git gide doğallaşan bir tasarımı içerir. Park çeperinde bulunan mahalleler ile çok renkli ilişkiler kurar, yarattığı birçok farklı aktivite ile şehir ölçeğinde çekim merkezi
4. BÖLGE: SİLAHTARAĞA-ALİBEYKÖY OTOGARI
Otogar ve aktarma noktası Otogar, yeni metro hattı ve tramvay istasyonu arasındaki aktarma merkezi, oldukça yoğun yaya kullanımını barındıracak önemli bir ulaşım odağıdır. Tasarım kararları doğrultusunda Alibeyköy Parkının bu odağın ana erişim noktalarından biri olması hedeflenmektedir.Proje, öneri metro istasyonunun ana girişinin yer aldığı otogarın daha verimli ve güvenli bir şekilde organizasyonundan başlayarak, farklı ulaşım alternatifleri arasındaki geçişin de rasyonelleştirilmesini önermektedir. Böylece yaya ve araç trafiği arasında yaşanabilecek kesintiler de minimuma indirgenmiştir. Proje kapsamında dere üzerinde önerilen yaya geçişi ile tramvay istasyonu, otogar ve metro birbirine bağlanarak, yaya sirkülasyonu düzenlenirken, ulaşım sistemlerinin kesintiye uğrattığı parkın sürekliliği hedeflenmiştir.
yaya köprüsü
İSTANBUL SENİN - HALİÇ KIYILARI TASARIM YARIŞMASI
otogar
metro istasyonu
yaya köprüsü
spor alanları
4. BÖLGE: SİLAHTARAĞA-ALİBEYKÖY OTOGARI
3 Vadi Kesişimi Bu odakta park maksimum genişliğe ulaşırken, bünyesindeki üç vadiyi de bir araya getirmektedir. Bugün potansiyeli değerlendirilemeyen bu vadiler, parkın en geniş yeşil ile buluştuğu kesişimdir ve çevresindeki fonksiyonlar ile eğlence, spor ve kültürel aktiveteler için gerekli koşullara cevap vermektedir. Proje kapsamında Mareşal Fevzi Çakmak Caddesi üzerinde önerilen üst geçit ile hem derenin doğal sisteminin hem de yaya ve bisiklet yollarının sürekliliğinin sağlanması hedeflenmiştir.
üst geçit
İSTANBUL SENİN - HALİÇ KIYILARI TASARIM YARIŞMASI
yeme-içme rekreasyon kentsel amfi mekanları alanı
tramvay istasyonu
bisiklet yolu
4. BÖLGE: SİLAHTARAĞA-ALİBEYKÖY OTOGARI
Yenilenen Mahalle-Merkez Derenin kıyısında, su yolu ile Atatürk Caddesi arasında yer alan yerleşim, proje alanının merkezinde, Alibeyköy metro istasyonu ile tramvay durağı arasında yer almaktadır. Önerilen proje, mevcut mahalle dokusunu gözeterek, yeşil sistem ile bütünleşme eğilimindedir. Atatürk Caddesi boyunca oluşturulan bulvar Alibeyköy merkez ulaşımını düzenler, paralelinde gelişen yaya omurgası ve bu yaya omurgası üzerinde oluşturulan yeşil avlular sistematiği ile konut, ticaret-ofis ve kültür fonksiyonları ön plana çıkar. Yerleşmenin bütün bölgeye hizmet edecek gece gündüz yaşayan bir merkez olarak kademeli bir şekilde yenilenmesi hedeflenmektedir.
yeni merkez
İSTANBUL SENİN - HALİÇ KIYILARI TASARIM YARIŞMASI
tramvay istasyonu
bisiklet yolu rekreasyon alanı
metro istasyonu
4. BÖLGE: SİLAHTARAĞA-ALİBEYKÖY OTOGARI
Yeni Ulaşım Sistemi Vardar bulvarı ve devamında Dere sokak altında gizlenmiş su kolu karayolları silsilesinin altından dereye ulaşabilmektedir. Doğal sistemin en önemli parçalarından birisi olan Küçükköy (Validesuyu) deresi yolların altında sıkışıp kalmıştır. Proje kapsamında parkın dere ile kavuşması hedeflenerek, Alibeyköy’ün yeni girişi Sevinç Caddesi üzerinden sağlanmış ve araç trafiği yeniden düzenlenmiştir. Böylece yeşil omurganın bütüncüllüğü sağlanmış, önerilen yaya ağı ile de parkın çevresinde yer alan mahalleler ile bağlantısı güçlendirilmiştir.
yeni merkez
İSTANBUL SENİN - HALİÇ KIYILARI TASARIM YARIŞMASI
yaya üst geçidi
tramvay yolu
kent amfisi
4. BÖLGE: SİLAHTARAĞA-ALİBEYKÖY OTOGARI