Στρατηγικη Έξυπνης Εξειδικευσης (RIS3) Ένας Νομός – Πολλές Προοπτικές Ανάπτυξης!!!
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
1. ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΝΟΜΟΥ – ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ 1.1. Υπάρχουσα κατάσταση 1.1.1.Οικονομικοί Δείκτες 1.1.2.Επιχειρηματική Δραστηριότητα 1.2. Δυνατότητες Ανάπτυξης 2. ΣΤΟΧΟΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ 2.1. Διασύνδεση Ε&Α με τις τομεακές δομές οικονομίας 3. ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΝΟΜΟΥ 3.1. Καινοτόμο Δίκτυο Συνεργατικών Cluster 3.2. Ενίσχυση θέσεων εργασίας 3.3. Σημεία Εφαρμογής – Άξονες Παρέμβασης 3.3.1.Τουρισμός 3.3.2.Πολιτισμός 3.3.3.Ενίσχυση της έρευνας, της τεχνολογικής ανάπτυξης και της καινοτομίας 3.3.4.Πρωτογενής Τομέας 3.3.5.Εμπόριο 3.3.6.Ιατρική Πληροφορική – Ιατρικός Τουρισμός 3.3.7.Προστασία Περιβάλλοντος
Επιμελητήριο Ηλείας
Page 1
1. ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΝΟΜΟΥ – ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ 1.1. Υπάρχουσα κατάσταση 1.1.1. Οικονομικοί Δείκτες Βασικοί κλάδοι τοπικής οικονομίας:
Φυτική και Ζωϊκή Παραγωγή Μεταποίηση πρωτογενών προίόντων Τουρσιμός Κατασκευές Επιχειρηματικές Υπηρεσίες Δευτερογενές εμπόριο ΑΕΠ κ.κ ΑΕΠ (ποσά σε €) (ποσά σε €)
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
% συμμετοχής του ΑΕΠ % κ.κ ΑΕΠ Νομού και Νομού και Περιφέρειας στο Περιφέρειας στο σύνολο της χώρας σύνολο της χώρας
ΝΟΜΟΣ ΗΛΕΙΑΣ
1.309
7.121
1,0
57,0
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
6.273
8.690
4,6
69,6
ΣΥΝΟΛΟ ΧΩΡΑΣ
136.281
12.483
ΝΟΜΟΣ ΗΛΕΙΑΣ
1.379
7.520
0,9
56,2
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
6.641
9.183
4,5
68,7
ΣΥΝΟΛΟ ΧΩΡΑΣ
146.428
13.372
ΝΟΜΟΣ ΗΛΕΙΑΣ
1.406
7.694
0,9
54,0
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
7.025
9.672
4,5
67,9
ΣΥΝΟΛΟ ΧΩΡΑΣ
156.615
14.254
ΝΟΜΟΣ ΗΛΕΙΑΣ
1.604
8.813
0,9
56,3
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
7.735
10.609
4,5
67,8
ΣΥΝΟΛΟ ΧΩΡΑΣ
172.431
15.642
ΝΟΜΟΣ ΗΛΕΙΑΣ
1.664
9.165
0,9
54,6
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
7.992
10.929
4,3
65,1
ΣΥΝΟΛΟ ΧΩΡΑΣ
185.813
16.798
ΝΟΜΟΣ ΗΛΕΙΑΣ
1.675
9.248
0,9
52,6
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
8.485
11.569
4,3
65,8
ΣΥΝΟΛΟ ΧΩΡΑΣ
195.366
17.594
ΝΟΜΟΣ ΗΛΕΙΑΣ
1.748
9.688
0,8
51,3
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
9.139
12.423
4,3
65,8
210.460
18.878
ΣΥΝΟΛΟ ΧΩΡΑΣ
Επιμελητήριο Ηλείας
-
-
-
-
-
-
-
Page 2
2007
ΝΟΜΟΣ ΗΛΕΙΑΣ
1.901
10.575
0,8
52,3
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
9.614
13.029
4,2
64,4
226.437
20.231
ΣΥΝΟΛΟ ΧΩΡΑΣ
-
Πίνακας 1. Στοιχεία ΑΕΠ για τον Νομό Ηλείας.
Το παραγόμενο ΑΕΠ του Νομού βρίσκεται σε πολύ χαμηλά επίπεδα και κατά το έτος 2008 ανερχόταν στο 48,2% του μέσου όρου της Χώρας και στο 55,4% του μέσου όρου της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδος.
Πίνακας 2. Στοιχεία ΑΕΠ για τον ΠΔΕ (Πηγή Eurostat)
Πίνακας 3. (Πηγή ΕΛΣΤΑΤ , Νομοί της Ελλάδος)
Επιμελητήριο Ηλείας
Page 3
1.1.2. Επιχειρηματική Δραστηριότητα Οι επιχειρησεις συνολικα του νομου ηλειας απο το 2007 εως σημερα ειναι 8.523.αυτες χωριζονται σε:
Eμπορικό 1900 Yπηρεσίες 5337 Εξαγωγές 39 Μεταποίηση 1051 Τουρισμός 185
Οι κατασκευαστικές εταιρείες εντάσσονται στη μεταποίηση. Ο ΝΟΜΟΣ ΗΛΕΙΑΣ σήμερα 133 έργα - 1594 ενισχύσεις (Τα ποσα αφορουν δημοσια δαπανη) Προϋπολογισμός Συμβάσεις Πληρωμές Ανάπτυξη ανθρώπινου 1 δυναμικού 28,219,802 € 25,371,733 € 12,406,500 € 2 Αστική αναγέννηση
21,321,472 €
1,809,081 €
986,305 €
116,474,725 €
38,035,506 €
21,691,433 €
4 Εκπαίδευση & δια βίου μάθηση
14,395,316 €
10,627,905 €
3,149,192 €
5 Ενέργεια
74,343,647 €
73,930,367 €
36,391,052 €
6 Επιχειρηματικότητα
52,872,426 €
52,872,426 €
34,408,073 €
180,061 €
180,061 €
0€
42,433,648 €
23,686,156 €
8,599,488 €
9 Ναυτιλία
6,760,000 €
255,830 €
175,926 €
10 Πολιτισμός
12,329,930 €
5,145,274 €
1,062,365 €
213,988,371 €
115,531,444 €
59,822,177 €
354,550 €
24,600 €
24,600 €
13 Τουρισμός
9,944,889 €
1,969,179 €
1,210,229 €
14 Υγεία και κοινωνική μέριμνα
7,210,540 €
6,075,129 €
4,324,581 €
15 Ψηφιακή σύγκλιση
3,788,404 €
2,893,694 €
1,695,243 €
3 Δράσεις περιβάλλοντος
7 Έρευνα & τεχνολογία 8 Μεταφορές
11 Πράσινη ανάπτυξη 12 Τεχνική υποστήριξη
Πίνακας 4. Αποτελέσματα επενδύσεων στο Νομό Ηλείας για την περίοδο ΕΣΠΑ 2007-2013
Επιμελητήριο Ηλείας
Page 4
Από το σύνολο του οικονομικά ενεργού πληθυσμού του Νομού το 57%, απασχολείται στον πρωτογενή τομέα και κύρια στην γεωργία. Το αντίστοιχο ποσοστό της χώρας ανέρχεται σε 29,2%. Γενικά, τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρείται μια σταδιακή αύξηση της απασχόλησης στο δευτερογενή και τριτογενή τομέα σε βάρος του πρωτογενούς.
1.2.Δυνατότητες Ανάπτυξης Το επιμελητήριο Ηλείας, την προσπάθεια εναρμόνισης με την κοινωνική οικονομία της αγοράς στο πλαίσιο της στρατηγικής για την Ευρώπη 2020, όπως αυτή έχει προσδιοριστεί από την ΕΕ, στοχεύει στις ακόλουθες προτεραιότηταες: • τη βασισμένη στη γνώση έξυπνη ανάπτυξη και την καινοτομία • την αειφόρο ανάπτυξη, την προώθηση μιας πιο αποδοτικής στη χρήση πόρων, πιο πράσινης και ανταγωνιστικής και εξωστρεφούς οικονομίας και • την χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη, την προώθηση μιας οικονομίας με υψηλή απασχόληση μέσω της εξασφάλισης οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής Η αναγνώριση των αιτιών που οδήγησαν μέχρι τώρα στην αποτυχία πολιτικής καινοτομίας είναι το πρώτο και βασικό στάδιο για την σύνταξη ενός αποτελεσματικού σχεδίου στρατηγικών πολιτικών Έξυπνης Εξειδίκευσης. Οι αιτίες αυτές σχετίζονταν κατά κύριο λόγο με:
Χαμηλή δαπάνη για καινοτομία ως % του ΑΕΠ Πολύ χαμηλή απορρόφηση εγκεκριμένων επιχορηγήσεων λόγω κακού σχεδιασμού και ελλιπών κινήτρων Δημιουργία των μεσαζόντων τεχνολογίας παρά μόχλευση των δυνατοτήτων και χρηματοδότηση από τον ιδιωτικό τομέα. Ασθενής βιωσιμότητα των δομών υποστήριξης. Οι περισσότεροι ενδιάμεσοι (γραφεία βιομηχανικής αλλαγής, μεταφοράς τεχνολογίας ΑΕΙ, κλαδικές εταιρείες τεχνολογίας, τεχνολογικά κέντρα ανάπτυξης, κλπ.) διέκοψαν τη λειτουργία μετά τη δημόσια στήριξη. Μη συστημική καινοτομία: χαμηλή μόχλευση ιδιωτικής χρηματοδότησης. Περιορισμένη συνεργασία μεταξύ των φορέων καινοτομίας. Περιορισμένες συνέργειες, δίκτυα και ενώσεις Στην περίοδο 2007-2013, η χρηματοδότηση από το εθνικό ΕΠ Ανταγωνιστικότητας και τη ΓΓΕΤ ανήλθε στο ποσό των 180,000€, εκ των οποίων εκταμιεύθηκαν 0€ Δυσανάλογη ενίσχυση των επενδύσεων της Περιφέρειας Αττικής σε σύγκριση με άλλες περιφέρειες. Αποτυχία αντιμετώπισης των βασικών αδυναμιών καινοτομίας, όπως η περιφερειακή ανισότητα, η χαμηλή επιχειρηματική ΕΤΑ, η μικρή βιωσιμότητα των θεσμών στήριξης. Στις περισσότερες περιφέρειες, μικρός αριθμός φορέων απορροφούν τη μερίδα του λέοντος της δημόσιας χρηματοδότησης. Η τρέχουσα πολιτική για έρευνα και καινοτομία αναπαράγει / βαθαίνει το τεχνολογικό χάσμα μεταξύ των περιφερειών. Εξαιρετικά διαιρεμένη χώρα. Δεν
Επιμελητήριο Ηλείας
Page 5
υπάρχει διάσταση συνοχής στην πολιτική καινοτομίας: Άνιση μεταχείριση των περιφερειών από τα διαρθρωτικά ταμεία. RRSII – 2006 EU: 0,90 – 0,01
Σύνθετος δείκτης καινοτομίας
Ανθρώπινοι πόροι επιστήμης και τεχνολογίας
Διαβίου μάθηση
Μεταποίηση υψηλής τεχνολογίας
Υπηρεσίες υψηλής τεχνολογίας
Δημόσια Ε&Α
Ιδιωτική Ε&Α
Διπλώματα ευρεσιτεχνίας
ΑΤΤΙΚΗ
0,46
111
19
51
79
95
27
13
ΚΕΝΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
0,27
85
14
31
45
77
8
3
ΚΡΗΤΗ
0,26
69
18
9
40
148
3
2
ΔΥΤΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑ
0,23
73
14
17
40
126
9
3
ΗΠΕΙΡΟΣ
0,19
80
28
10
39
130
2
2
ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ
0,17
62
25
35
23
5
14
2
ΑΝΑΤΟΛ . ΜΑΚ ΘΡΑΚΗ
0,13
62
14
13
28
65
9
7
ΘΕΣΣΑΛΙΑ
0,10
74
27
19
18
36
5
1
ΠΕΛΛΟΠ/ΣΟΣ
0,10
67
13
15
22
3
3/5?
3
ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
0,07
74
-
15
33
11
1
3
ΒΟΡΕΙΟ ΑΙΓΑΙΟ
0,04
61
-
10
90
32
1
0
ΝΟΤΙΟ ΑΙΓΑΙΟ
0,01
53
-
19
18
5
2
4
ΝΗΣΙΑ ΙΟΝΙΟΥ
-
82
-
3
18
18
0
-
0,55
100
100
100
100
100
100
100
Μέσος όρος ΕΕ Πίνακας 5.
Επιμελητήριο Ηλείας
Page 6
Πίνακας 6. Ικανότητα καινοτόμων εφαρμογών - Χρηματοδοτήσεις
Το χάσμα ανάμεσα στην ικανότητα καινοτόμων εφαρμογών και στις χρηαμτοδοτήσεις είναι από τα μεγαλύτερα για την ΠΔΕ.
2. ΣΤΟΧΟΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Η εξυπνη εξειδίκευση αποτελεί μια επιχειρηματική διαδικασία συσχέτισης της καινοτομίας με τους τομείς επιχειρηματιότητας σε μια περιοχή και στοχεύει στον εκσυγχρονισμό και διαφοροποίηση των παραγωγικών κλάδων της Περιφέρειας, ηγετικό ρόλο στον καθορισμό των προτεραιοτήτων πρέπει να έχουν οι επιχειρηματίες και ο ιδιωτικός τομέας. Η επιχειρηματική γνώση συνδυάζει και συνδέει γνώσεις επιστήμης, τεχνολογίας και μηχανικής, με γνώσεις εμπορικών δυνατοτήτων ανάπτυξης, πιθανών ανταγωνιστών καθώς και ενός ολοκληρωμένου συστήματος καταχωρήσεων και υπηρεσιών που χρειάζονται για να ξεκινήσει μια νέα δραστηριότητα. Η ΕΕ θέτει σαν στόχο την ανάδειξη ερευνητικών και καινοτόμων στρατηγικών Έξυπνης Εξειδίκευσης από τους εθνικούς και περιφερειακούς φορείς έτσι ώστε να αξιοποιηθούν πιο Επιμελητήριο Ηλείας
Page 7
αποτελεσματικά τα κονδύλια της ΕΕ και να αυξηθούν οι επενδύσεις του ιδιωτικού κλάδου. Σε αυτά τα πλαίσια η Έξυπνη Εξειδίκευση χρησιμοποιείται για να αναγνωρίσει τα μοναδικά χαρακτηριστικά, και ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα και πάγια μιας περιοχής και να τα αξιοποιήσει μέσω τοπικών εμπλεκομένων και πόρων με κέντρο ένα όραμα Υπεροχής, ενισχύοντας τα τοπικά συστήματα καινοτομίας με την διάχυση γνώσης και εφαρμοσμένων καινοτόμων λύσεων στην τοπική αγορά. Σύμφωνα με την πρόταση της ΕΕ για την προγραμματική περίοδο 2014-2020 θα η πολιτικές και επενδύσεις στην Έξυπνη Εξειδίκευση, θα αποτελούν προαπαιτούμενη συνθήκη για την διάθεση των Ευρωπαϊκών Περιφερειακών Χρηματοδοτήσεων Ανάπτυξης (ανάπτυξης ERDF). Τα μέλη-Κράτη της ΕΕ πρέπει να υιοθετήσουν τις στρατηγικές RIS3 πριν την έγκριση των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων για επενδύσεις. Η υποστήριξη τον επενδύσεων στηρίζεται στις 2 ακόλουθες πολιτικές: 1. Ενδυνάμωση της έρευνας, της τεχνολογικής ανάπτυξης και της καινοτομίας και 2. Ενίσχυση της πρόσβασης στην χρήση και την ποιότητα σε Συστήματα και τεχνολογίες Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών (ICT )
Η βασική στρατηγική Έξυπνης Εξειδίκευσης περιφερειακής εμβέλειας προϋποθέτει την: -
-
Αποτελεσματική διαχείριση πόρων ερευνητικών και καινοτόμων προτεραιοτήτων μέσα από ανάλυση SWOT Υπόδειξη μέτρων που ενισχύουν τις ιδιωτικές ερευνητικές και τεχνολογικές επενδύσεις. Καθιέρωση πλαισίων διάθεσης ιδιωτικών κεφαλαίων για χρηματοδότηση για προτεραιότητες όπως αυτές προδιαγράφονται από την ΕΕ και πιο συγκεκριμένα για Ε&Α. Λειτουργία ενός συστήματος παρακολούθησης και αξιολόγησης.
Βασικά βήματα χάραξης της στρατηγικής πολιτικής RIS3
να προσδιοριστούν οι επιχειρηματικές ανακαλύψεις σε σχέση με τα χαρακτηριστικά του Νομού και της ΠΔΕ και τις προκλήσεις και ανάγκες σε έντασης γνώσης ανάπτυξη, να υποστηριχθούν και πιθανώς να δρομολογηθούν αυτές οι πρωτοβουλίες σε συγκεκριμένες κατευθύνσεις μέσω ποικίλων κινητήριων μηχανισμών, συμπεριλαμβανομένων χρηματοδοτικών μηχανισμών, να διαδώσουν και να καθοδηγήσουν το σχηματισμό ενός κοινού στρατηγικού οράματος, ενός μελλοντικού σχεδίου εκμετάλλευσης των ευκαιριών που αναδύονται για εξειδίκευση σε μια περιφέρεια με την συμμετοχή ετερόκλητων φορέων, να υπάρξεις εστίαση στην έρευνα και Τεχνολογία να αναγνωρίσουν και αντιμετωπίσουν πιθανά λάθη συντονισμού, έτσι ώστε κάποιες ανακαλύψεις να μπορούν να πραγματώνονται σε μια σταθερή βάση για την περιφερειακή (τοπική) Οικονομική ανάπτυξη να παρακολουθούν και να επανεκτιμούν το βαθμό στον οποίο το κοινό στρατηγικό όραμα υλοποιείται, την αποτελεσματικότητα των μέτρων για την αντιμετώπιση των
Επιμελητήριο Ηλείας
Page 8
αποτυχιών συντονισμού, τον αντίκτυπο στην οικονομία της περιφέρειας και τη βιωσιμότητα της ανάπτυξης χωρίς τη συνεχή στήριξη του δημοσίου χρήματος. Η αξιολόγηση να γίνει σε αλληλεπίδραση με ενδιαφερομένους φορείς από τον ιδιωτικό τομέα και ανεξάρτητους οργανισμούς – την πρόοδο των ‘πειραματισμών’.
Ανάλυση Διαδικασία Παρακολούθηση
RIS 3 Στρατηγική Πολιτική
Όραμα
Προτεραιότητες
Σχήμα 1.
2.1.Πολιτικές Καινοτομικής Εξειδίκευσης Το επιμελητήριο Ηλείας, ακολουθώντας τον βασικό σχεδιασμό των στρατηγικών Έρευνας και Καινοτομίας για την έξυπνη εξειδίκευση, όπως αυτό ορίζεται στο RIS3, δομεί τον σχεδιασμό αυτών των στρατηγικών για την περιοχή της Ηλείας, σε 6 διακριτά στάδια, με την δυνατότητα παραμετροποίησης: 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Ανάλυση του περιφερειακού πλαισίου και των δυνατοτήτων για καινοτομία Δημιουργία μίας άρτιας και περιεκτικής δομής διακυβέρνησης Δημιουργία κοινού οράματος για το μέλλον της περιφέρειας Επιλογή περιορισμένου αριθμού προτεραιοτήτων για την περιφερειακή ανάπτυξη Δημιουργία του κατάλληλου μείγματος πολιτικών Ενσωμάτωση μηχανισμών παρακολούθησης και αξιολόγησης
Τα βασικά στοιχεία που πρέπει να αναλυθούν πριν την σύνταξη των αναπτυξιακών προγραμμάτων θα πρέπει να είναι: Οι τομείς εξειδίκευσης Τα εργαλεία και οι λύσεις εφαρμοσμένης καινοτομίας Τα χρηματοπιστωτικά σχήματα Η καταλληλότητα και οι δυνατότητες των εμπλεκομένων φορέων Οι διαδικασίες υλοποίησης, ελέγχου και επαναπροσδιορισμού των στρατηγικών Έξυπνης Εξειδίκευσης.
Επιμελητήριο Ηλείας
Page 9
2.2.Διασύνδεση Ε&Α με τις τομεακές δομές της Ηλειακής Οικονομίας Στην προσπάθεια αποτελεσματικής διασύνδεσης των τοπικών δομών με την στρατηγική πολιτική της RIS3 (Εθνικές / περιφερειακές στρατηγικές έρευνας και καινοτομίας για την έξυπνη εξειδίκευση που αποτελούν ολοκληρωμένες- τοπικά προσανατολισμένες – ατζέντες οικονομικού μετασχηματισμού), αναλύονται λεπτομερώς και συσχετίζονται με τα τοπικά χαρακτηριστικά οι βασικοί άξονες οικονομικού και επιχειρησιακού μετασχηματισμού.
Άξονας 1. Εστίαση στην υποστηρικτική πολιτική και τις επενδύσεις σε κομβικές περιφερειακές και εθνικές προτεραιότητες, προκλήσεις και ανάγκες για ανάπτυξη βασισμένη στη γνώση. Αξιολογώντας προηγούμενα επενδυτικά προγράμματα και την υπάρχουσα κατάσταση και δυναμική των επιχειρήσεων σε συνδυασμό με τοπικούς ερευνητικούς φορείς θα οριστούν οι προτεραιότητες ‘Εξυπνης Εξειδίκευσης. Οι επιλογή αυτών των προτεραιοτήτων θα πρέπει να γίνει βάσει πραγματικών δεδομένων και προσδοκιών και με στόχο την μακροπρόθεσμη ένταξη και αποτελεσματική συμμετοχή εμπλεκομένων σε αυτά τα προγράμματα. Τα βήματα που προτείνεται να ακολουθηθούν είναι:
Αναγνώριση προτύπων Εξειδίκευσης μέσω CCI ανάλυσης Αναγνώριση των βέλτιστων συνθηκών CCI και βελτίωση αυτών με σκοπό την ενίσχυση της επισκεψιμότητας της περιοχής Αναγνώρισης των επιτελικών οργανισμών και επενδυτών / ιδιωτών που μπορούν να αποτελέσουν δυνητικούς συνεργάτες στα αναπτυξιακά έργα Συλλογή και αξιολόγηση στατιστικών δεδομένων της επιχειρησιακής και κοινωνικής / οικονομικής κατάστασης του νομού, με σκοπό την κατανόηση υπαρχόντων αδυναμιών αλλά και ευκαιριών που μπορεί να αναπτυχθούν. Συγκρητική ανάλυση της θέσης του Νομού σε σχέση με γειτνιάζοντες νομούς αλλά και παραδείγματα από άλλες περιοχές της ΕΕ, προκειμένου να προσδιοριστεί ένα ικανοποιητικό μέτρο αναφοράς, συνεκτιμώντας πλήθος παραγόντων όπως πολιτικούς, πολιτιστικούς, διακυβέρνησης, κ.α. Σύναψη συνεργασιών μεταξύ περιφερειακών και εθνικών αρχών με στόχο την εφαρμογή πολιτικών απασχόλησης, εκπαίδευσης, οικονομικής ανάπτυξης, κ.α. Σύσταση ομοειδών συνεργατικών συστάδων με τη συμμετοχή ιδιωτών, οργανισμών , επιστημονικών φορέων κ.α. Εγκατάσταση και λειτουργία δικτύων και πλατφόρμων σαν εργαλεία αποτελεσματικής λειτουργίας των συνεργειών.
Επιμελητήριο Ηλείας
Page 10
Ειδική δράση για τη μεταφορά περιφερειακής γνώσης μεταξύ εμπειρογνωμόνων σε θέματα περιβάλλοντος και ενέργειας, στο πλαίσιο του «Enterprise Europe Network»
Άξονας 2. Αναγνώριση και εστίαση των ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων και δυνατοτήτων του Νομού. Έχοντας σαν στόχο μια διευρυμένη έννοια της καινοτομίας και όχι απλά ερευνητικά προσανατολισμένες πρακτικές, γίνεται αξιολόγηση των δυνατοτήτων και ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων της περιοχής για να επιλεγούν οι κατάλληλοι τομείς, στους οποίους θα εφαρμοστεί η έξυπνη εξειδίκευση. Κριτήρια επιλογής των τομέων εξειδίκευσης θα είναι το είδος και πλήθος των επιχειρήσεων, η παραγωγική δυναμικότητα, η υπάρχουσα εξειδίκευση και ερευνητική δυναμική, κ.α. Επίσης θα συνυπολογιστούν τα χαρακτηριστικά και η δυνατότητα συνεργασίας αντίστοιχων επιχειρήσεων στην ΕΕ και η δυνατότητα ανταλλαγής εξειδίκευσης. Ο αριθμός των τομέων εξειδίκευσης θα περιοριστεί σε αυτούς που πραγματικά δύνανται να εφαρμοστούν, και θα περιλαμβάνει τόσο κλασικούς άξονες παρέμβασης όπως Τουρισμός και Πολιτισμός, καθώς και τον Κλάδο της Πληροφορικής, όχι σαν διακριτό επιστημονικό πεδίο αλλά σαν ένα μέσο που θα παρέχει τα εργαλεία εφαρμογής και ανάπτυξης καινοτόμων λύσεων σε όλους τους άλλους κλάδους.
Άξονας 3. Υποστήριξη της τεχνολογικής και πρακτικά εφαρμοσμένης καινοτομίας. Εκσυγχρονισμό με την υιοθέτηση και διάδοση νέων τεχνολογιών και τεχνολογική διαφοροποίηση από υφιστάμενες εξειδικεύσεις σε συναφή πεδία. Αξιοποίηση νέων μορφών καινοτομίας, όπως ανοικτή καινοτομία, καινοτομία από τους χρήστες, κοινωνική καινοτομία, καινοτομία στις υπηρεσίες. Αντλώντας δεδομένα από τον Πίνακα 2, παρατηρείται πως η δαπάνη για έργα στην Έρευνα και Ανάπτυξη, την περίοδο 2007-2013 για το νομό Ηλείας ήταν απολύτως 0€. Η ανάγκη εκπόνησης ερευνητικών έργων μέσα από οργανωμένες δομές και η στοχευμένη παραγωγή καινοτόμων λύσεων είναι πλέον επιτακτικές.
Επιμελητήριο Ηλείας
Page 11
Ερευνητική Δομή Πρώτο στάδιο αναγνώρισης των δυνατοτήτων πρόσβασης και αξιοποίησης πηγών γνώσης στον Νομό Ηλείας και στην ΠΔΕ αποτελεί η χαρτογράφηση του περιφερειακού οικοσυστήματος ως προς την δυναμική σε Έρευνα & Τεχνολογία και Εξειδίκευση. Χαρακτηριστικά αναφέρεται πως σε επίπεδο νομού δεν υπάρχει κανένα ερευνητικό κέντρο, ενώ το παράρτημα ΑΤΕΙ Πάτρας στον Πύργο και την Αμαλιάδα, έχει περιορισμένες δυνατότητες εκπόνησης έρευνας, απουσίας δομών και κονδυλίων. Παρ’ όλα αυτά μέσα από οργανωμένα προγράμματα θα μπορούσαν επιστήμονες / ερευνητές των παραρτημάτων να συμβάλλουν στην ανάπτυξη τοπικών ερευνητικών προγραμμάτων. Τέλος, η ύπαρξη μιας ερευνητικής εταιρείας στον χώρο της πληροφορικής αλλά και τα ελάχιστα μικρά στελεχωμένα τμήματα επιστημονικής εξειδίκευσης 5-6 εταιρειών σε όλο τον Νομό αδυνατούν να εξασφαλίσουν τις απαιτούμενες πηγές γνώσης και δομές έρευνας. Τα αμέσως κοντινότερα ερευνητικά κέντρα και ιδρύματα είναι στην Πάτρα ( ΑΕΙ και ΑΤΕΙ Πατρών, ΙΤΥΕ, ΕΙΧΗΜΥΘ, Corallia, κ.α.), όπου και πραγματοποιείται αποκλειστική διοχέτευση ερευνητικών προγραμμάτων αποκόπτοντας την ευέλικτη συνεργασία και διάχυση προδιαγραφών και αποτελεσμάτων από και προς τις τοπικές επιχειρήσεις. Ως εκ τούτου η σύσταση ενός νεοφυούς ερευνητικού φορέα στελεχωμένο από αξιόλογους επιστήμονες και ερευνητές (που δραστηριοποιούνται κυρίως στην τοπική περιοχή) και θα δραστηριοποιείται στους κατά βάση άμεσης προτεραιότητας κλάδους ανάπτυξης, διαφαίνεται ως η πλέον ενδεδειγμένη αλλά και επιτακτική λύση, προκειμένου να διασυνδεθεί η εφαρμοσμένη έρευνα με τις τοπικές επιχειρήσεις. Η ίδρυση ενός Ερευνητικού Πάρκου εστιασμένο στην εφαρμοσμένη έρευνα με γνώμονα επιχειρηματικές υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας θα μπορέσει να εστιάσει, αναπτύξει και εξειδικεύσει σε υψηλής τεχνολογίας λύσεις που ανταποκρίνονται σε προορισμένες προδιαγραφές και ανάγκες και έχουν άμεση εφαρμογή και αποτελεσματικότητα στην τοπική ανάπτυξη. Στην επιλογή των υποδομών θα πρέπει να ληφθεί υπόψιν η δυνατότητα επεκτασιμότητας του Πάρκου αυτού ώστε να συμπεριλάβει και επιχειρήσεις / βιοτεχνίες μικρής και μεγάλης κλίμακας με τελική εξέλιξη σε ένα Ερευνητικό / Βιομηχανικό Πάρκο.
Στρατηγική Προσέγγιση στην καινοτομία - Εφαρμοσμένη Ψηφιακή Τεχνολογία Η μία εκ των 2 βασικών συνιστωσών Στρατηγικής Πολιτικής RIS για τις επενδύσεις που είναι προσανατολισμένη στις τεχνολογίες Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών ICT στοχεύει στην ψηφιακή ανάπτυξη μέσα από την ισοστάθμιση της υποστήριξης της προσφοράς και της ζήτησης ΙCT και την λήψη χρηματοδοτικών μέτρων που θα ευθυγραμμίζονται με την Ψηφιακή Agenda της ΕΕ. Τα μέτρα που θα προταθούν και θα αξιολογούνται θα σχετίζονται κατά βάση με την: Επιμελητήριο Ηλείας
Page 12
-
Ψηφιακή εκπαίδευση Ψηφιακή σύγκλιση Πρόσβαση σε ψηφιακές τεχνολογίες Ψηφιακή εφαρμογές και ηλεκτρονικές υπηρεσίες στην Υγεία Ψηφιακά δίκτυα
Ευρυζωνικότητα. Η επέκταση των ευρυζωνικών δικτύων υψηλής ταχύτητας και υπηρεσιών υπολογιστικού νέφους (cloudbased services) είναι ζωτικής σημασίας για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του συνόλου της οικονομίας και τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής. Βασική προϋπόθεση για την εφαρμογή των περισσότερων καινοτόμων λύσεων, που προτείνονται παραπάνω είναι η ύπαρξη δικτύου ευρυζωνικότητας. Τόσο στα κέντρα των μεγάλων πόλεων του Νομού όσο και σε συγκεκριμένες περιοχές ιδιαίτερου ενδιαφέροντος π.χ. Λιμάνι Κατακόλου, Κυλλήνης, Μουσείο Αρχ. Ολυμπίας, κ.α. αλλά και κεντρικά δημόσια κτίρια, προτείνεται η εγκατάσταση δικτύου hot-spot διασφαλίζοντας ασύρματο δίκτυο σε όλους τους πολίτες και κυρίως τις επιχειρήσεις.
Θέσπιση Πράσινου Ψηφιακού Χάρτη. Αξιοποίηση της πληροφορίας και της τεχνολογίας των επικοινωνιών ( ΤΠΕ) την προώθηση ολοκληρωμένων προσεγγίσεων μεγάλης κλίμακας μέσα από μία σειρά ψηφιακών εφαρμογών για τη βελτίωση της μέτρησης, της διαφάνειας και της προβολής της χρήσης της ενέργειας, με την συμμετοχή πολιτών, παρόχων υπηρεσιών, οργανισμών δημοσίου τομέα και επιχειρήσεων σε πεδίο δοκιμών έργων εφαρμογής.
Ανάπτυξη ηλεκτρονικών υπηρεσιών για τη διασύνδεση της Δημόσιας Διοίκησης, των Πολιτών και των Επιχειρήσεων.
Εμπλουτισμός υπάρχουσας πλατφόρμας του Επιμελητηρίου Ηλείας με εφαρμογές που έχουν αναφερθεί και ανωτέρω. e-Government, e-Inclusion (αναφέρεται στην προώθηση της συμμετοχής στην Κοινωνίατης Πληροφορίας με ιδιαίτερη έμφαση στην τοποθέτηση στο επίκεντρο ΑΜΕΑ e-Health. Ο στόχος του πιλοτικού προγράμματος τηλεϊατρικής με εφαρμογή στην περιοχή της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας είναι η παροχή υπηρεσιών πρωτοβάθμιας φροντίδας στους πολίτες των αστικών περιοχών και κυρίως των απομακρυσμένων και δύσβατων περιοχών, από απόσταση μέσω
Επιμελητήριο Ηλείας
Page 13
τηλεδιαγνωστικών συστημάτων. Σε συνεργασία με τα κεντρικά Νοσοκομεία της περιοχής αλλά και την επικουρική συμμετοχή γενικών ιατρών, προτείνεται η εγκατάσταση και λειτουργία του τηλεδιαγνωστικού συστήματος, που θα επιτρέπει με ελάχιστη χρήση διαγνωστικού εξοπλισμού ο πολίτης να επικοινωνεί διαδραστικά με τον ιατρό, είτε προληπτικά είτε θεραπευτικά και να δέχεται βασικές υπηρεσίες φροντίδας, εξυπηρετώντας έτσι βασικές ανάγκες ιατρικής περίθαλψης, αλλά και εξοικονομόντας σημαντικά κόστη από άσκοπη νοσοκομειακή χρήση. Εξιδεικευμένη Εκπαίδευση
Άξονας 4. Ενίσχυση επενδύσεων από τον ιδιωτικό τομέα με την σύσταση ιδιωτικού ταμείου υποστήριξης με στόχο την Μια από τις βασικές στοχοθεσίας της εφαρμογής πολιτικής RIS3 είναι η μεγαλύτερη δυνατή αξιοποίηση των οικονομικών πόρων (περιορισμένων εθνικών και ευρωπαϊκών πόρων) μέσα από την ανάπτυξη συνεργιών μεταξύ των πολιτικών της Ευρώπης και των εθνικών και περιφερειακών σχημάτων και ιδιωτικών επενδύσεων. Η ενεργή συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων από την πιο μικρή μέχρι την πιο μεγάλη εταιρεία ενισχύει την πολυδιάστατη διακυβέρνηση και τη δημιουργία κεφαλαιακών δομών. Οι πηγές χρηματοδοτήσεις μπορεί να προέρχονται είτε από εθνικές/ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις είτε από ιδιωτικά κεφάλαια. Σε κάθε περίπτωση η ύπαρξη και των 2 μορφών χρηματοδότησης θεωρείται απαραίτητη με την μεν πρώτη να είναι επιθυμητή ώστε να διευκολυνθεί και επιταχυνθεί η ανάπτυξη και υλοποίηση των επενδυτικών έργων, αντίθετα με την δεύτερη μορφή χρηματοδότησης που θεωρείται επιβεβλημένη ώστε να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα του έργου. Δεδομένη ή τουλάχιστον κατά το μέγιστο επιδιωκόμενη θα πρέπει να είναι η συνέργεια περιφερειακών, κρατικών, και ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων (ERDF, Horizon 2020, Business Competitiveness and SME Programme 2014-2020, κ.α.). Η σύσταση ενός νεοφυούς ταμείου επιχειρηματικών κεφαλαίων με επαγγελματικά πρότυπα και μόχλευση ιδιωτικών κεφαλαίων για περιφερειακές επιχειρηματικές ευκαιρίες, θα μπορέσει να αποτελέσει βάση εκκίνησης επενδυτικών έργων. Γενικές Πηγές Χρηματοδοτικών Πρακτικών:
Τράπεζες (δάνεια, factoring, leasing, Jeremie, κ.α.) Επιχειρηματικοί Άγγελοι Venture Capitals
Επιμελητήριο Ηλείας
Page 14
Επιδοτήσεις spin-off και start-up Εγγυοδοτήσεις
Στη συγκεκριμένη περίπτωση, οι προβλεπόμενες πηγές χρηματοδότησης, προτεραιότητα στην εξασφάλιση ιδίων κεφαλαίων, μπορεί να είναι: •
•
με
Δημόσια / Ευρωπαϊκά Κεφάλαια: o
ΓΓΕΤ
o
FP7
o
ΠΕΠ
o
ΕΣΠΑ
Ιδιωτικά Κεφάλια o Τραπεζικά Κεφάλαια. Δανειοδότηση με ευνοϊκούς όρους μέσω προγραμμάτων συγχρηματοδότησης (π.χ. ΕΤΕΑΝ) ή κεφαλαιακή συμμετοχή τραπεζικών ιδρυμάτων με τη μορφή. Η συμμετοχή των τραπεζών με έναν από τους 2 τρόπους ή και ο συνδυασμός αυτών, είναι επιβεβλημένη αφού η τραπεζική παρουσία στην ελληνική οικονομία αριθμείται μόλις στο 20%. o Δίκτυα συνεργειών με κεφαλαιούχους εταίρους (π.χ. transregncp.eu). Προσέλκυση ιδιωτικών κεφαλαίων είτε με την μορφή Venture Capitals είτε με τη μορφή σώρευσης συμμετοχικού κεφαλαίου όλων των μονάδων των συστάδων. Δύο άμεσοι τρόποι εξασφάλισης ιδιωτικών κεφαλαίων είναι: a) η εκχώρηση μεριδίου μετοχών / εκμετάλλευσης σε ένα εξωτερικό επενδυτικό φορέα (Venture Capitals) ως είθισται με τις περισσότερες επιχειρήσεις στο εξωτερικό και b) η δημιουργία ενός εσωτερικού κεφαλαιακού ταμείου, όπου οι κεφαλαιακές εισροές θα προέρχονται από τα ίδια τα μέλη των συστάδων / τοπικών επιχειρήσεων και θα διέπονται από προκαθορισμένους τρόπους διάθεσης άμεσα σχετιζόμενους με τις επενδυτικές ανάγκες των μετόχων (εσωτερική αναμόχλευση κεφαλαίων). Οι κεφαλαιακές εισροές θα μπορούν να έχουν και την μορφή παγίων, οπότε να μην δυσχαιρένται η ρευστότητα των επιχειρήσεων, αλλά αντιθέτως να αξιοποιούνται όλοι οι διαθέσιμοι πόροι.
Άξονας 5. Επιμελητήριο Ηλείας
Page 15
Ενεργή εμπλοκή των ενδιαφερομένων φορέων και δημιουργία κατάλληλου συνδυασμού πολιτικών, έργων και δράσεων υποστήριξης της καινοτομίας μέσα σε μια διευρυμένη στρατηγική πολιτική. Ο προσδιορισμός και η αποτελεσματική εφαρμογή αυτής της πολιτικής θα αποτελέσει την κινητήρια δύναμη προσέλκυσης και ενεργούς συμμετοχής φορέων (ιδιωτών και δημοσίων) γύρω από το όραμα της των αναπτυξιακών στόχων. Η ενημέρωση, αλλαγή νοοτροπίας, ενθάρρυνση και υποστήριξη συμμετοχής των εμπλεκομένων μερών στα αναπτυξιακά προγράμματα που αναφέρονται στους παραπάνω άξονες, αποτελεί βασική προϋπόθεση αποτελεσματικής λειτουργίας. Η στοχοθεσία θα πρέπει να είναι ξεκάθαρη, προσδιορισμένη (ποιοτικά και ποσοτικά) και γνωστή σε όλους τους φορείς και προπάντων μετρήσιμη και παραμτροποίήσιμη. Λόγω της ελλιπούς (μηδαμινής) πρόσβασης σε έρευνα και τεχνολογία και της χαμηλής επιχειρησιακής ανάπτυξης του νομού, οι στόχοι θα πρέπει να είναι πρωτίστως ρεαλιστικοί και υλοποιήσιμοι και κοντά στις δυνατότητες των μελών που θα συνεργάζονται. Χαρακτηριστικά προτείνεται η ανάπτυξη και λειτουργία των προγραμμάτων πάνω σε υπάρχοντα πλεονεκτήματα της περιοχής και όπου χρειάζεται η υποστήριξη μετάβασης των φορέων από τις παραδοσιακές πολιτικές σε καινοτόμες, μέσα από διαδικασίες συνεργασίας και εκπαίδευσης.
ΜΜΕ
ICT
Ακαδημία
Τομέας Έρευνας και Γνώσης
Επιχειρησιακός Τομέας
Ηγετικές Επιχειρήσεις
Τομέας Δημόσιας Διοίκησης
Έρευνα
Περιφερειακή Διοίκηση
Συστάδες
Υπηρεσίες
Κρατική Διοίκηση
ΕΕ
Σχήμα 2.
Λόγω της διευρυμένης χρήσης καινοτομιών και του συνόλου του οικονομικού κόσμου της περιοχής, η συμμετοχή των συμμετεχόντων μερών θα πρέπει να επεκταθεί πέρα από τα όρια των παραδοσιακών τομέων, και να περιλαμβάνουν φορείς που παραδοσιακά δεν σχετίζονταν με επενδυτικά προγράμματα, όπως καταναλωτές, πολίτες, τελικούς Επιμελητήριο Ηλείας
Page 16
αποδέκτες των προτεινόμενων έργων, ΜΚΟ, κ.α. Μια συστημική και καλά δομημένη οργάνωση, μπορεί να διευρύνει το σύνολο και το είδος των συμμετεχόντων, αποτρέποντας «κλειστές» ομάδες παραγόντων και επιστημόνων/συμβούλων που διαχειρίζονταν μέχρι πρότινος αποκλειστικά και με αποδεδειγμένα αποτελέσματα τα μέχρι τώρα επενδυτικά προγράμματα (Πίνακας 2). Η αποτελεσματική λήψη αποφάσεων θα διασφαλίζεται μέσα από μηχανισμούς συντονισμού διαδικασιών και αλληλοσχετήσεων των ρόλων των μελών των ομάδων έργων. Προς αποφυγή συγκρούσεων συμφερόντων, αλλά και ελλιπών λειτουργικών και διοικητικών δυνατοτήτων που μπορεί εύκολα να οδηγήσουν σε αποτυχία την υλοποίηση των έργων, θα εφαρμοστεί ένα DSS (Σύστημα Υποβοήθησης Λήψης Αποφάσεων) πλαισιωμένο από κανόνες, που θα υποστηρίζει των συντονισμό των πόρων (ανθρώπινων και υλικών) και των διαδικασιών μέσα από συνεργατικές δομές.
2.3.Δομή Διακυβέρνησης Η διοικητική διακυβέρνηση του προγράμματος «Έξυπνης Εξειδίκευσης» οφείλει να συγκεράσει μέρη από όλες της επιχειρηματικές / επιστημονικές ειδικότητες και μέρη από όλους τους εμπλεκομένους φορείς. Η στρατηγική πολιτική αυτού του προγράμματος στηρίζεται στην διασυλλογική και συνεργατική λειτουργία τόσο σε κάθετο ( μέρη από τον διαφορετικούς κλάδους) όσο και σε οριζόντιο επίπεδο ( μέρη από τον ίδιο κλάδο). Έχοντας σα κεντρικό πυρήνα την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, προτείνεται να οριστεί μια επιτροπή / συμβούλιο όπου μέλη θα είναι οι ακόλουθοι φορείς με διακριτούς ρόλους και αρμοδιότητες:
Περιφερειακά όργανα της ΠΔΕ. Συνεργασία με γειτνιάζουσες περιφέρειες Συντονισμό του Οργάνου λήψης αποφάσεων σε περιφερειακό επίπεδο Γέφυρα επικοινωνία με εθνικά όργανα λήψης αποφάσεων. 1 ορισμένος εκπρόσωπος από τα 3 επιμελητήρια της ΠΔΕ Επιστήμονες (επαγγελματίες) 3-4 ειδικοτήτων Ακαδημαϊκοί / ερευνητές 3-4 ειδικοτήτων 1 εκπρόσωπος των επιχειρηματικών συστάδων
Επιμελητήριο Ηλείας
Page 17
Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας
Δοικητική Επιτροπή – Όργανο Λήψης αποφάσεων και Ελέγχου 3-4 Επιστήμονες / Επαγγελματίες Εξιδείκευσης
3 Εκπρόσωποι Επιμελητηρίων
Περιφερειακά όργανα
Εκπρόσωπος Cluster Τμήμα R&D Επιχείρησης
Τοπικοί Ερευνητικοί Φορείς
Εκπρόσωπος Cluster
Εξωτερικοί Σύμβουλοι
Ακαδημαϊκά Ινστιντούτα
Τμήμα R&D Επιχείρησης
Τοπικοί Ερευνητικοί Φορείς
Ερευνητικός Φορέας
Οικονομικός Φορέας
Εξιδεικ/νος Επιστήμονας
Ακαδημαϊκά Ινστιντούτα
Οικονομικός Φορέας
Τραπεζικά Ιδρύματα
Συνεργάτες Επιχειρήσεων ΣΟΚ
Σύμβουλοι Φορέων
Επιχ/κός Σύμβουλος Cluster Εξιδείκευσης n
Cluster Εξιδείκευσης Α
Τραπεζικά Ιδρύματα
Εξωτερικοί Σύμβουλοι
Ακαδημαϊκά Ινστιντούτα
Σύμβουλοι Φορέων
Επιχ/κός Σύμβουλος
Ερευνητικός Φορέας
3-4 Επιστήμονες (Ακαδημαϊκοί) Εξιδείκευσης
...
Εξιδεικ/νος Επιστήμονας Συνεργάτες Επιχειρήσεων
ΣΟΚ
Ακαδημαϊκά Ινστιντούτα
Συναιργατικός Οργανισμός Κεφαλαίων
Επικουρικά στην Διοικητική Επιτροπή θα μπορεί να λειτουργεί:
Μια επιτροπή Σχεδιασμού αποτελούμενη κατά βάση από εξειδικευμένους επιστήμονες αλλά και εκπροσώπους των συστάδων και των Επιμελητηρίων (Βασική προϋπόθεση εφαρμογής εξειδίκευσης). Μια επιτροπή Παρακολούθησης Έργων που θα παρακολουθεί την εξέλιξη των έργων, θα αναλύει και παραμετροποιεί όπου δυνατόν, τον σχεδιασμό εκτέλεσης των έργων και θα παράσχει κάθε δυνατή λύση με στόχο την υλοποίηση των έργων (Βασική προϋπόθεση ολοκλήρωσης έργων).
Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση Αξιοποίηση των ηλεκτρονικών μέσων στην αλληλεπίδραση ανάμεσα σε Κυβερνητικούς Φορείς και Πολίτες και Κυβερνητικούς Φορείς και Επιχειρήσεις, Στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση περιέχονται έννοιες όπως e-Business (ΗλεκτρονικόΕπιχειρείν), e-Government, e-Inclusion (αναφέρεται στην προώθηση της συμμετοχής στην Κοινωνία της Πληροφορίας με ιδιαίτερη έμφαση στην τοποθέτηση στο επίκεντρο ΑΜΕΑ. e-Consultation (δυνατότητα real time ή μέσω αναπαραγωγής από αρχείο πρόσβασης σε δημόσιες συναντήσειςκαιηλεκτρονικής διαβούλευσης μέσω συζητήσεων σε ευρύ φάσμα θεμάτων), eDecision making (υποστήριξη της διαδικασίας λήψης αποφάσεων μέσω της συμμετχής των Επιμελητήριο Ηλείας
Page 18
πολιτών). Σε συνέχεια των βασικών αξόνων της ΚτΠ για την ηλεκτρονική Διακυβέρνηση, οι τωρινές προτάσεις εστιάζονται στην εξέλιξη των : σύγχρονων τοπικών και περιφερειακών υπηρεσιών, ηλεκτρονικών υπηρεσιών υγείας, ηλεκτρονικών υπηρεσιών εκπαίδευσης, ηλεκτρονικού επιχειρείν
Άξονας 6. Ιδιαίτερη έμφαση, πρέπει να δοθεί στην παρακολούθηση και αξιολόγηση αυτών των στρατηγικών, που παρέχουν τη σύνδεση μεταξύ της έξυπνης εξειδίκευσης και του στόχου της ενίσχυσης του προσανατολισμού των αποτελεσμάτων των διαρθρωτικών ταμείων γενικότερα. Στα πλαίσια επιλογής των κατάλληλων δεικτών μέτρησης αποτελεσμάτων στο επίπεδο της στρατηγικής της έξυπνης εξειδίκευσης, συνεκτιμάται αφενός η ανάγκη ευθυγράμμισης των πολιτικών των φορέων με τις κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ, και αφετέρου η αποτελεσματική εφαρμογή και δυνατότητα παραμετροποίησης σε ειδικές κάθε φορά συνθήκες. Οι δείκτες μέτρησης θα φέρουν επιχειρησιακά, οικονομικά, λειτουργικά, ερευνητικά, διοικητικά, κ.α. χαρακτηριστικά και θα πρέπει να έχουν προκαθοριστεί πριν την έναρξη των όποιων εργασιών αλλά και να έχει καθοριστεί διαδικασία αξιολόγησης με προγραμματισμένη συχνότητα και με ορισμένους φορείς αξιολόγησης. Επιγραμματικά η αξιολόγηση και παρακολούθηση των πολιτικών και των αποτελεσμάτων τους θα πρέπει να φέρει τα χαρακτηριστικά της άμεσης δυνατότητας παραμετροποίησης σε αλλαγές και ευκαιρίες, της μαθησιακής ικανότητας, και της χρ’ησης τεχνολογικών εργαλείων προκειμένου να συσταθεί ένα αποτελεσματικό σύστημα παρακολούθησης. Ο συγκερασμός των μηχανισμών παρακολούθησης και αξιολόγησης και η εστίασης στην Έξυπνη Εξειδίκευση, προϋποθέτει πειραματισμό και εφαρμοσμένη καινοτομία για υγιείς χρηματοδοτήσεις. Βασικά εργαλεία επίτευξης αυτών στόχων θα είναι:
Logical Frameworks Programme Logic Theory of Change Strategy map Balance Scorecard
Σημαντικός παράγοντας διασφάλισης της αποτελεσματικής λειτουργίας των μηχανισμών αξιολόγησης και παρακολούθησης, θα είναι η σύσταση των διαχειριστικών και ελεγκτικών επιτροπών που αναφέρθηκαν παραπάνω και θα αποτελούνται από μέλη προερχόμενα Επιμελητήριο Ηλείας
Page 19
από διαφορετικούς τομείς, ειδικότητες και γεωγραφικές περιφέρειες, αποσκοπώντας σε μια ολοκληρωμένη και αλληλοσυμπληρούμενη αξιολόγηση των εφαρμογών καινοτομίας. Ανάπτυξη δυνατοτήτων ανάδρασης (feedback) απότονπολίτησε όλες τις ψηφιακές υπηρεσίες
3. ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΝΟΜΟΥ – ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ 3.1.Καινοτόμο Δίκτυο Συνεργατικών Cluster Ορισμός Clusters: «Μια γεωγραφικά οριοθετημένη συγκέντρωση ομοϊδών ή συμπληρωματικών επιχειρήσεων, με ενεργά κανάλια ανταλλαγών, επικοινωνίας και διαλόγου, που μοιράζεται εξειδικευμένες υποδομές, αγορές εργασίας και υπηρεσίες, και οι οποίες αντιμετωπίζουν κοινές ευκαιρίες και απειλές». Χαρακτηριστικά:
Ε & Α / δημιουργικότητα Παραγωγικής ικανότητα Χρηματοδότησης Εξαγωγικών αγορών
Στόχοι:
Εντοπισμός και χαρτογράφηση των οικοσυστημάτων Ανοικτή καινοτομία από χρήστες / εφοδιαστικές αλυσίδες / πελάτες Εισαγωγή τεχνογνωσίας και Εισαγωγή ικανοτήτων πρόσβασης σε διεθνείς αγορές 3.1.1. Συνεργατική Δομή
Επιμελητήριο Ηλείας
Page 20
Οριζόντια και Κάθετη Συνεργατική Δομή Συστάδας Συσκευασίας Πρώιμων Προϊόντων
Οριζόντια και Κάθετη Συνεργατική Δομή Συστάδας Παραγωγών Γαλακτομικών Πρϊόντων
Συντονιστικό Όργανο Επιμελητηρίου
Οικονομικός Σύμβουλος
Προμηθευτές
Παραγωγός
Τραπεζίτης / Διαχειριστής ΣΟΚ
Παραγωγός
Παραγωγός
Προμηθευτές
...
Παραγωγός
Παραγωγός
Προμηθευτές
Παραγωγός
Παραγωγός
...
Παραγωγός
Εξιδεικευμένος Επιστήμονας π.χ. Χημικός Μηχανικός Προμηθευτές
Ερευνητικός Φορέας
Διασφάλιση Ποιότητας
Μαρκετινγ / Πωλήσεις
Άμεσα έχει σχεδιαστεί να υποβληθούν 2-3 προτάσεις Ένταξης στο Πρόγραμμα «ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΚΩΝ ΣΥΣΤΑΔΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ - ΟΙΚΥΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΠΡΟΣΤΙΘΕΜΕΝΗΣ ΑΞΙΑΣ, ΠΙΛΟΤΙΚΗ ΦΑΣΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ στην ΓΓΕΤ.
3.2. Ενίσχυση θέσεων εργασίας Ενίσχυση καινοτομίας και επενδύσεων στην έρευνα ΤΠΕ για την προαγωγή της ανάπτυξης, καθώς και περισσότερων και καλύτερων θέσεων απασχόλησης Σύσταση ενός γραφείου ευρέσεως εργασίας, σε εγκαταστάσεις είτε του Επιμελητηρίου Ηλείας, είτε σε δημοτικές εγκαταστάσεις που θα στοχεύει κυρίως στον ιδιωτικό τομέα κάνοντας χρήση διαδικτυακών αγγελιών, τοπικών αναγνωρισμένων αναγκών και δημοσιευμένων θέσεων ακόμα και από το εξωτερικό. Προώθηση της τηλεεργασίας σε επιλεγμένες πληθυσμικές ομάδες.
Επιμελητήριο Ηλείας
Page 21
3.2.1. Δράσεις υποστήριξης εργαζομένων και επιχειρήσεων Ενημέρωση επιχειρηματιών για τις διαδικασίες ηλεκτρονικών εφαρμογών και παρακολούθηση με επισταμένο mentoring. Περιοδική ενημέρωση νέων εφαρμογών μέσω τηλεκπαίδευσης και θεματικών κύκλων webinars. Τα Webinars προσφέρουν την δυνατότητα, όχι μόνο εκπαίδευσης σε εφαρμοσμένες λύσεις αλλά και διαδραστικότητας με τους λοιπούς συμμετέχοντες, ενισχύοντας το κίνητρο της συνεργατικότητας και ανταγωνιστικότητας.
3.2.2. Εκπαίδευση Βελτίωση της δια βίου κατάρτισης μέσω πρόσβασης σε υπάρχουσα υποδομή (σχολικές μονάδες) αλλά και εφαρμογές τηλεεκπαίδευσης, Αναβάθμιση και επικαιροποίηση των γνώσεων και των δεξιοτήτων μεσήλικων, μέσω εκπαιδευτικών προγραμμάτων, των ενδιαφερομένων σε σύγχρονα επιστημονικά επιτεύγματα και επαγγελματικά δεδομένα στο φαινόμενο της δημογραφικής γήρανσης για να ανταποκριθούν επαρκέστερα στον εγχώριο επαγγελματικό ανταγωνισμό.
3.3. Σημεία Εφαρμογής – Άξονες Παρέμβασης Οι βασικοί κλάδοι σύστασης clusters, βάση πηγής του Clusterobservatory, είναι:
Νέα Υλικά ICT Logistics Ενέργεια Οικολογία Μικροηλεκτρονική / Ασφάλεια / Αισθητήρες Ιατρική Τεχνητή Νοημοσύνη, κ.α.
Τόσο η δημιουργία συνεργιών όσο και οι λοιπές καινοτόμες λύσεις που θα προταθούν για την εφαρμογή της Έξυπνης Εξειδίκευσης, θα αφορούν άξονες που θα έχουν άμεση Επιμελητήριο Ηλείας
Page 22
συσχέτιση με τις αναγνωρισμένες προτεραιότητες του νομού. Αν και ο αποτελεσματικός χειρισμός σημείων εφαρμογής θα επίτασσε περιορισμένο αριθμό αξόνων παρέμβασης, η πολυπλοκότητα των κριτηρίων επιλογής προτεραιοτήτων στο Νομό σε συνδυασμό με αναγνωρισμένους περιορισμούς καταδεικνύουν τουλάχιστον 5-6 βασικούς άξονες που έχει νόημα να εφαρμοστεί η Στρατηγική Πολιτική RIS3. Στο νομό Ηλείας, θεματικά, οφείλει να δοθεί βαρύτητα στον Πολιτισμό και στον Τουρισμό λόγω της ύπαρξης των υψίστης σπουδαιότητας αρχαιολογικών μνημείων και των
3.3.1.
Τουρισμός
Ανάδειξη διαχείριση του διεθνούς αξίας φυσικού περιβάλλοντος της Λιμνοθάλασσας Καϊάφα με ήπια και ελεγχόμενη τουριστική ανάπτυξη με μέτρα υποστήριξης θαλάσσιου τουρισμού. Οι παραλίμνιοι φυσικοί πόροι με τις ιαματικές πηγές μπορούν να αξιοποιηθούν στο πλαίσιο θεραπευτικού τουρισμού Αξιοποίηση των Ιαματικών λουτρών Κυλλήνης στο πλαίσιο προγράμματος ανάπτυξης θεραπευτικού τουρισμού αλλά και ανάδειξης των αρχαιολογικών χώρων της περιοχής. Αξιοποίηση της σύγχρονης τεχνολογίας και συνεργιών (π.χ. εφαρμογές επαυξημένης πραγματικότητας), μεγιστοποίηση της προβολής των τουριστικών προορισμών στα νέα ψηφιακά μέσα, ελαχιστοποίηση της του κόστους διαχείρισης και τα έξοδα διαφήμισης, με αποτέλεσμα την επέκταση της τουριστικής περιόδου, καθώς και τη δημιουργία περισσότερων και καλύτερα αμειβόμενων θέσεων εργασίας. Παραγωγή πολυμέσων με αντικείμενο προβολές επιχειρήσεις, τουριστικά και πολιτισμικά μέρη του Νομού και εντατική προώθηση αυτού του υλικού μέσα από διαδίκτυο, ΜΜΕ, περιοδικά, εκδηλώσεις, κ.α. Κατά την διάρκεια της αποβίβασης από τα κρουαζιερόπλοια στο Λιμάνι του Κατακόλου, πέραν της προώθησης του προαναφερόμενου ηλεκτρονικού προφίλ ο τουρίστας θα πρέπει να γνωρίζει στοιχεία ( πολιτισμικά, επιχειρηματικά) της περιοχής με την προώθηση πολυμεσικού υλικού (φυλλάδια, DVD, κ.α.) αλλά και με δείγματα τοπικών προϊόντων που θα διατίθενται από ειδικά διαμορφωμένο περίπτερο. SMS προσέλκυση τουριστών και προβολή προϊόντων / υπηρεσιών τοπικών καταστημάτων Συνεργατική προώθηση εκπτωτικών προσφορών σε πρακτορεία του εξωτερικού π.χ. lastminute.com
Επιμελητήριο Ηλείας
Page 23
Συνδυαστικές προσφορές πολλαπλών υπηρεσιών από επιχειρήσεις της περιοχής με σκοπό την παρουσίαση ενός ελκυστικού θεματικού πακέτου οργανωμένων διακοπών, που θα διαμορφώνεται και θα παραμετροποιείται από τον χρήστη, διαδικτυακά. Παραγωγή και διάθεση πολυμεσικών μέσων προβολής των πολιτισμικών μνημείων και περιοχών.
Προβολή Χρήση αποτελεσματικότερων τεχνολογιών ΠΕ με σκοπό την σχετικά ανέξοδη διαδικτυακή προβολή, όπως ηλεκτρονικό μάρκετινγκ, δικτύωση με εταιρείες είτε εμπορικές είτε τουριστικές μιας και η πλειοψηφία των επιχειρήσεων στο εξωτερικό τείνει προς την ψηφιακή λειτουργία. Παραγωγή πολυμέσων με αντικείμενο προβολές επιχειρήσεις, τουριστικά και πολιτισμικά μέρη του Νομού και εντατική προώθηση αυτού του υλικού μέσα από διαδίκτυο, ΜΜΕ, περιοδικά, εκδηλώσεις, κ.α.
3.3.2.
Πολιτισμός
Αποκατάσταση και ανάδειξη με λειτουργική αξιοποίηση ιστορικών περιοχών ή/και κτιρίων του αστικού χώρου για την προστασία και ανάδειξη της ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομιάς. Ανάδειξη και αξιοποίηση Αρχαιολογικών και Ιστορικών χώρων με ιδιαίτερη έμφαση στην ανάδειξη του ρόλου της Αρχαίας Ολυμπιάς, της Αρχαίας Ήλιδας, του Μουσείου του Πύργου με εμπλουτισμού σημαντικών εκθεμάτων, αλλά ανάδειξη και του Μουσείου Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας στο Κατάκολο. Θέτοντας σαν βασικό πολιτισμικό κέντρο και τουριστικό πόλο έλξης την Αρχαία Ολυμπία προτείνεται: 1. Θέσπιση περιοδικών πολιτισμικών εκδηλώσεων, εκπαιδευτικών ημερίδων με κέντρο τους Ολυμπιακούς Αγώνες και φιλοξενίας οργανωμένων γκρούπ από όλο τον κόσμο. 2. Φωτορεαλιστική Απεικόνιση Εικονικού Μουσείου. Ανάπτυξη τρισδιάστατου εικονικού περιβάλλοντος που μπορεί να περιλαμβάνει ψηφιοποιημένους χώρους. Η αξιοποίηση αυτής της τεχνολογίας θα πρέπει να επεκταθεί πέραν των εκθεμάτων και στην αναπαράσταση των αρχαίων Ολυμπιακών Αγώνων, και να προβάλλεται στον φυσικό τους χώρο. Η εφαρμογή ενός διαδραστικού περιβάλλοντος που να επιτρέπει την αμφίδρομη διάδραση επισκεπτών σε μια τριαδιάστατη απεικόνιση, που θα μπορούσε να είναι μέρος φεστιβάλ αναβίωσης των Ολυμπιακών Αγώνων, θα αποτελούσε μια μοναδική εμπειρία για κάθε επισκέπτη και η αποτελεσματική Επιμελητήριο Ηλείας
Page 24
διαφήμιση αυτής της εφαρμογής / γεγνότος θα εξελίσσονταν σε μοναδικό πόλο έλξης εκατομυρρίων επισκεπτών. 3. Μουσειακά Πρωτότυπα Εκθέματα. Ανάπτυξη πρωτότυπων έργων τέχνης, χρησιμοποιώντας ως υλικό αναφοράς στοιχεία από βιβλιογραφική έρευνα ή συνδυάζοντας τα με ψηφιοποιημένα αντικείμενα και κατασκευή σε μικρή ή μεγάλη κλίμακα οποιοδήποτε ολόγλυφο ή ανάγλυφο ψηφιοποιημένο αντικείμενο που μπορεί να αναδείξει την ιστορία των εκθεμάτων. 4. Παραγωγή πολυμέσων, αποσκοπώντας στην προβολή των αρχαιολογικών μνημείων και εντατική προώθηση αυτού του υλικού μέσα από διαδίκτυο, ΜΜΕ, περιοδικά, εκδηλώσεις, κ.α. 5. Σύσταση μιας “alliance” μουσείων ανά τον κόσμο, με τη συμμετοχή του μουσείου Αρχαίας Ολυμπίας με κοινές δράσεις, που κύριο σκοπό θα έχει την περιοδική ανταλλαγή εκθεμάτων. Η διαπολιτιστική αυτή ενέργεια, αποσκοπεί κυρίως στην ανάδειξη και δημοσιοποίηση τόσο των εκθεμάτων σε όλο τον κόσμο, μέσω των συνεργατικών μουσείων όσο και της δράσης προβολής που θα ενισχύεται από ήδη υπάρχουσες προωθητικές δομές λοιπών μουσείων από το εξωτερικό.
3.3.3. Ενίσχυση της έρευνας, της τεχνολογικής ανάπτυξης και της καινοτομίας 3.3.3.1. Ενίσχυση υποδομών έρευνας και καινοτομίας από επιχειρήσεις Πέραν της προτεινόμενης στελέχωσης τμημάτων R&D στο ερευνητικό πάρκο, δυνατότητα με μορφή επενδυτικών κινήτρων θα πρέπει να δοθεί στις επιχειρήσεις να συστήσουν ή και να ενισχύσουν εσωτερικά τμήματα εφαρμοσμένης έρευνας, που να διατελούν βασικές ερευνητικές δράσεις, άμεσα σχετιζόμενες με την παραγωγή τους. 3.3.3.2. Δράσεις προώθησης της έρευνας και της καινοτομίας σε σημαντικούς τομείς της περιφερειακής οικονομίας & αξιοποίηση των αποτελεσμάτων τους Ενίσχυση του ΕΠΕΤΑΝΥΛ με εξειδικευμένο προσωπικό 2. Χρήση των πληροφοριακών συστημάτων CRIS που καταγράφουν, επεξεργάζονται και διαθέτουν στο Διαδίκτυο πληροφορία για την ερευνητική δραστηριότητα σε ολόκληρο τον κύκλο ζωής της. Η πλατφόρμα CRIS χρησιμεύει στην καταγραφή των ερευνητικών δραστηριοτήτων και θα συμβάλει στην αποτύπωση και προβολή της ερευνητικής δραστηριότητας. 3. Προβολή επιτυχημένων παραδειγμάτων επιχειρήσεων, σε τομείς που αξιοποιούν ΤΠΕ.
Επιμελητήριο Ηλείας
Page 25
3.3.3.3. Μεταφορά τεχνολογίας και καινοτομίας σε σημαντικούς τομείς της περιφερειακής οικονομίας Η μεταφορά της τεχνολογίας και καινοτομίας άπτεται του επικοινωνιaκού και οργανωσιακού τρόπου με τον οποίο ενημερώνονται οι ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις και φορείς, και αντίστροφα (ο τρόπος με τον οποίον φτάνουν οι ανάγκες της αγοράς στους επιστήμονες) αλλά κυρίως με τον τρόπο που εφαρμόζονται στην πράξη. Η ενίσχυση του Αναπτυξιακού τμήματος του Επιμελητηρίου Ηλείας (ΕΠΕΤΑΝΥΛ) με τουλάχιστον 2 ακόμα επιστήμονες από διάφορα θεματικά αντικείμενα, θα μπορέσει να αποτελέσει τον δίαυλο επικοινωνίας και συντονισμού δράσεων περιοδικής ενημέρωσης ενδιαφερόμενων και φορέων, καταγραφής αναγκών και παρουσίασης για δοκιμές καινοτόμων λύσεων, ένταξης ομάδων σε ερευνητικά έργα, κ.α. Έχοντας σαν στόχο την ενίσχυση της ερευνητικής δραστηριότητας θα πρέπει να δοθούν κίνητρα σε επιχειρήσεις και νέους ερευνητές να προωθήσουν τέτοιες ενέργειες διεξάγοντας περιοδικούς διαγωνισμούς 2-3 / χρόνο με χρηματικά έπαθλα και δυνατότητα εμπορικής εκμετάλλευσης των διαγωνιζομένων καινοτόμων λύσεων, αλλά και κάλυψη εξόδων κατοχύρωσης πατεντών.
1.
2.
3.
4. 5.
6.
3.3.3.4. Ενίσχυση καινοτόμων σχεδίων ανάπτυξης τομέων της οικονομίας που παρουσιάζουν σημαντική εξαγωγική δραστηριότητα Συμμετοχή επιχειρήσεων σε ένα συνεργατικό δίκτυο συντονισμού και προώθησης εφοδιαστικής αλυσίδας. Η ενίσχυση της εξαγωγικής δραστηριότητας προϋποθέτει αφενός γεφύρωση ισχυρών σχέσεων με επιτελικούς παράγοντες στο εξωτερικό αφετέρου προϋποθέτει ένα καλά σχεδιασμένο σύστημα διαδικασιών που θα διασφαλίζει την εκτέλεση των έργων από αρχή μέχρι τέλους. Ενίσχυση της ήδη υπάρχουσας διαδικτυακής πλατφόρμας του Επιμελητηρίου Ηλείας, με εφαρμογές μειοδοτικών διαγωνισμών με φυσική παρουσία, διασύνδεση με το προτεινόμενο συνεργατικό δίκτυο και δυνατότητα προβολής της ιχνηλασιμότητας και ταυτότητας των προϊόντων Συμμετοχή επιχειρήσεων από το εξωτερικό (τελικών πελατών) στις προτεινόμενες συστάδες και φιλοξενία τους στις υποδομές του ερευνητικού Πάρκου, όπου θα μπορούν να αλληλεπιδρούν από κοντά με τις συνεργαζόμενες επιχειρήσεις. Χρήση αποτελεσματικότερων τεχνολογιών ΠΕ με σκοπό την σχετικά ανέξοδη διαδικτυακή προβολή. Σύσταση δικτύου επιχειρήσεων από τον κλάδο των υπηρεσιών που θα λειτουργεί διαδικτυακά προσφέροντας υπηρεσίες σε ανταγωνιστικές τιμές, κυρίως σε πελάτες του εξωτερικού. Ενεργή συμμετοχή εμπορικών οίκων του εξωτερικού και εταιρειών Marketing που θα εκπροσωπούν και θα προωθούν οργανωμένα τα τοπικά και περιφερειακά προϊόντα, με άμεση αποτελεσματικότητα. Οι ΤΠΕ θα μπορέσουν να διασφαλίσουν την επιτυχή συνεργασία τέτοιου σχήματος.
Επιμελητήριο Ηλείας
Page 26
7. Διεύρυνση των επιχειρηματικών εκθέσεων με οργανωμένες συναντήσεις τοπικών φορέων στις επισκεπτόμενες περιοχές.
3.4. Πρωτογενής Τομέας
Έλεγχο της ποιότητας, τη διοίκηση, την παρακολούθηση, την εμπορία, την εφαρμογή της ευρωπαϊκής πολιτικής για την ποιότητα των τροφίμων και τη συμμόρφωση των γεωργικών προϊόντων και των τροφίμων σε συγκεκριμένα συστήματα πιστοποίησης.
Ενίσχυση νέας μορφής καλλιέργειας σε οργανωμένα θερμοκήπια κλειστές οργανωμένες υποδομές μεγάλης καλλιεργιτικής δυναμικότητας σε περιορισμένο χώρο, με μηχανισμούς αναγγνώρισης καιρικών φαινομένων, μικροβιολογικών και χημικών σημάτων, επίθεσης εντόμων, κ.α..
Δασοκομικά μέτρα για την ενίσχυση της προστασίας των δασών και τη διαχείριση των δραστηριοτήτων
Εφαρμογές Internet στην αγορά για τα βιολογικά προϊόντα, κανάλια διανομής τροφίμων, branding, προμήθειες, τη συσκευασία κ.α.
Έκδοση πιστοποιητικού υπολειμμάτων φυτοφαρμάκων με σκοπό την εισαγωγή σε αναγνωρισμένες πολυεθνικές με αυστηρό κώδικα Ποιότητας και Ασφάλειας.
Ηλεκτρονική ιχνηλασιμότητα των προϊόντων μέσω συνεργατικού διαδικτυακής εφαρμογής που θα προσαρμόζεται σε επιχειρησιακά προγράμματα ERP και στα εφαρμοσμένα ISO κάθε επιχείρησης.
Εκσυγχρονισμό των γεωργικών εκμεταλλεύσεων προς αντιμετώπιση του πολυτεμαχισμένου κλήρου
Βελτίωση των δομών και μηχανισμών πληροφόρησης, εκπαίδευσης και τεχνικής υποστήριξης του ανθρώπινου δυναμικού.
Τρόφιμα και ποτά - δομές εμπορίας και προώθησης αγροδιατροφικών προϊόντων :
Νέας γενιάς ERP και CRM εργαλεία, σύγχρονες πλατφόρμες e-commerce και δημόσιων προμηθειών.
Επιμελητήριο Ηλείας
Page 27
Χρήση αποτελεσματικότερων τεχνολογιών ΠΕ με σκοπό την σχετικά ανέξοδη διαδικτυακή προβολή, όπως ηλεκτρονικό μάρκετινγκ, δικτύωση με εταιρείες είτε εμπορικές είτε τουριστικές μιας και η πλειοψηφία των επιχειρήσεων στο εξωτερικό τείνει προς την ψηφιακή λειτουργία. Πιστοποίηση των υψηλού προφίλ οικολογικών προϊόντων με τα κατάλληλα εργαλεία ΤΠΕ, με αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση του κόστους. Ηλεκτρονικό καλάθι αγροτικών προϊόντων μειοδοτικού χαρακτήρα από την καλλιέργεια μέχρι την τελική διάθεση. Πλήρης λειτουργία επιχειρηματικής πύλης (Business Gateway) Ενίσχυση της ήδη υπάρχουσας διαδικτυακής πλατφόρμας του Επιμελητηρίου Ηλείας, με εφαρμογές μειοδοτικών διαγωνισμών με φυσική παρουσία συμμετεχόντων, διασύνδεση με το προτεινόμενο συνεργατικό δίκτυο και δυνατότητα προβολής της ιχνηλασιμότητας και ταυτότητας των προϊόντων Διασύνδεση των συστημάτων ISO 9001:2008 και ISO22000:2005 που κατά κύριο λόγο σχετίζονται με τις διαδικασίες παραγωγής της περιοχής με τα συστήματα ERP που είτε υπάρχουν είτε θα εγκατασταθούν στις τοπικές επιχειρήσεις για την απαραίτητη διαχείριση επιχειρησιακών πόρων. Έκδοση πιστοποιητικού υπολειμμάτων φυτοφαρμάκων με σκοπό την εισαγωγή σε αναγνωρισμένες πολυεθνικές με αυστηρό κώδικα Ποιότητας και Ασφάλειας. Βελτίωση της ποιότητας με έμφαση στα προϊόντα ονομασίας προέλευσης.
Ενίσχυση της βιολογικής γεωργίας Η μετάβαση από την παραδοσιακή στην βιολογική καλλιέργεια απαιτεί δράσεις που θα δημιουργήσουν μια υποδομή επικοινωνίας και ανάκτησης πληροφοριών σχετικά με το θέμα. Η χρήση των ΤΠΕ μπορεί να παίξει πρωτεύοντα ρόλο στην ανάπτυξη ενός διαδικτυακού κέντρου πληροφόρησης ή καλύτερα που θα βρίσκεται ενός του ΕΠ, το οποίο θα στοχεύει στην υποστήριξη των αναγκών επικοινωνίας και ενημέρωσης των διάφορων φορέων που διαδραματίζουν κάποιο ρόλο στην ανάπτυξη της βιολογικής γεωργίας στην περιοχή.
Διεθνοποίηση και εξαγωγές των επιχειρήσεων σε συνεργασία με εθνικούς φορείς 1. Διασύνδεση των δράσεων των εξαγωγικών επιχειρήσεων της περιοχής (είτε μεμονωμένες είτε σε συνεργατικά σχήματα) με ήδη δομημένα CLUSTER εξαγωγικών φορέων από ΠΣΕ, ΣΕΒΕ, ΣΕΚ. 2. Συμμετοχή στο δίκτυο «Enterprise Europe Network» το οποίο βοηθά τις εταιρείες, και ιδίως τις ΜΜΕ, να επωφεληθούν από τα πλεονεκτήματα της εσωτερικής αγοράς και, επίσης, παρέχει υποστήριξη για τη διεθνοποίηση τους Επιμελητήριο Ηλείας
Page 28
3. Εξαγωγές με την υποστήριξη αντιπροσώπων ως βασική μέθοδος, άμεσης προσέγγισης αγορών 4. Εδραίωση γραφείου πωλήσεων στο εξωτερικό
Ευφυείς μεταφορές: Βασική ανάγκη η επαναλειτουργία του σιδηροδρόμου. Αποτελεί πρωταρχική ανάγκη των πολιτών, αλλά και παράγοντα τουριστικής ανάπτυξης και τοπικής επιχειρημαιτκής βιωσιμότητας. Οι ΤΠΕ προσφέρουν σημαντικά εργαλεία στις εμπορευματικές μεταφορές για άυλες ροές πληροφορίας που συνοδεύουν τη φυσική μεταφορά των εμπορευμάτων, όπως χρονικός προγραμματισμός, διαχείριση προορισμού, εντοπισμός και παρακολούθηση, ιδιαίτερα επικίνδυνων εμπορευμάτων, και μεταφορές, διαχείριση του στόλου, ευφυής στάθμευσης φορτηγών, πολυτροπικές μεταφορές, πληροφορίες για απομακρυσμένες μεταφορές.
Ελαχιστοποίηση του κόστους του μετακινήσεων (π.χ. βελτίωση της διαχείρισης στόλου οχημάτων ή τη βελτιστοποίηση των δημόσιων δρομολογίων μεταφοράς), Μείωση της κατανάλωσης ορυκτών καυσίμων, Βελτίωση της παράδοσης ορισμένων επιχειρηματικών διαδικασιών, Αύξηση της αξιοπιστίας των δημοσίων υπηρεσιών μεταφοράς.
3.5. Εμπόριο Αν δεν μπορούμε να προσελκύσουμε επιχειρήσεις στον νομό, σίγουρα μπορούμε να προωθήσουμε τις τοπικές επιχειρήσεις εκτός Νομού / Περιφέρειας / Χώρας. Αποσκοπώντας στην εξωστρέφεια και εκμεταλλευόμενοι την διαδικτυακή τεχνολογία, το σύνολο των παρεχόμενων προϊόντων / υπηρεσιών μπορεί να βρει πελάτες / καταναλωτές πέραν των στενών περιφερειακών και εθνικών συνόρων. Μέχρι πρότινος, το διαδίκτυο χρησιμοποιούνταν, κατά βάση, για την προβολή προϊόντων μέσω ηλεκτρονικών καταστημάτων και προβολής τουριστικών κυρίως επιχειρήσεων. Με την αξιοποίηση διαδικτυακών εργαλείων, προτείνουμε την δημιουργία ενός δικτύου επαγγελματιών που θα στηρίζεται στην λογική προσφοράς και ζήτησης μέσω ηλεκτρονικών μειοδοτικών διαγωνισμών, αντιστρόφως ανάλογα από το e-bay και με αποκλειστικό περιεχόμενο την παροχή επαγγελματικών υπηρεσιών. Σε αυτό το δίκτυο θα εγγράφονται επαγγελματίες της περιοχής, π.χ. σχεδιαστές, μηχανικοί, οικονομολόγοι, προγραμματιστές, μηχανικοί Η/Υ, καθηγητές, μεταφραστές, κ.α. οι οποίοι θα μειοδοτούν για μια εργασία οποία έχει ζητηθεί από ένα πελάτη. Η τεχνολογία καταλύει σύνορα και επιτρέπει την ολοκλήρωση Επιμελητήριο Ηλείας
Page 29
ποικίλης θεματολογίας και πολυπλοκότητας έργων να διαπραγματεύονται και να πραγματοποιούνται άμεσα σύννομες με το νομικό πλαίσιο των ηλεκτρονικών μειοδοτικών διαγωνισμών και του εμπορικού δικαίου. Εργαλεία, όπως η ζωντανή παρακολούθηση ενισχύουν την διαδραστική επικοινωνία και διευκολύνουν την αποτελεσματική ολοκλήρωση έργων, βάση των προδιαγραφών που ορίζει κάθε φορά, ο πελάτης. Με τον τρόπο αυτό ενισχύεται σημαντικά η διασυνοριακή εσωστρέφεια πέραν του Νομού αλλά κυρίως της Ελλάδας και αυξάνεται η ανταγωνιστικότητα. Αντίστοιχες προσπάθειες έχουν γίνει με το ηλεκτρονικό παζάρι προϊόντων και τροφίμων (άμεσα ενδιαφερόμενος κλάδος) χωρίς όμως να υπάρξει ιδιαίτερη αποτελεσματικότητα στην ΠΔΕ και στην Ελλάδα, λόγω της ελλιπούς εξοικείωσης των χρηστών με την τεχνολογία και της χαμηλής συμμετοχής χρηστών σε τέτοιου είδους ηλεκτρονικές αγορές. Η οργανωμένη και συστηματική ένταξη εμπορικών οίκων από το εξωτερικό και η ενσωμάτωση αποτελεσματικών εργαλείων και εφαρμογών ακόμα και σε υπάρχουσες πλατφόρμες ηλεκτρονικών καταστημάτων, όπως αυτές της ΠΔΕ (Αγροτικό Καλάθι) και των επιμελητηρίων.
3.6. Ιατρική Πληροφορική – Ιατρικός Τουρισμός - HomeCare Τηλεϊατρική ή κατ 'οίκον φροντίδα για τους ηλικιωμένους ή ασθενείς με χρόνιες παθήσεις. Οι υπηρεσίες θα πρέπει να οργανωθούν ως συμπράξεις δημόσιου-ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ), σε συνεργασία με τα τοπικά κρατικά νοσοκομεία και κέντρα υγείας, κάτω από ένα βιώσιμο μοντέλο λειτουργίας. Ο στόχος του πιλοτικού προγράμματος τηλεϊατρικής με εφαρμογή στην περιοχή της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας είναι η παροχή υπηρεσιών πρωτοβάθμιας φροντίδας στους πολίτες των αστικών περιοχών και κυρίως των απομακρυσμένων και δύσβατων περιοχών, από απόσταση μέσω τηλεδιαγνωστικών συστημάτων. Σε συνεργασία με τα κεντρικά Νοσοκομεία της περιοχής αλλά και την επικουρική συμμετοχή γενικών ιατρών, προτείνεται η εγκατάσταση και λειτουργία του τηλεδιαγνωστικού συστήματος, που θα επιτρέπει με ελάχιστη χρήση διαγνωστικού εξοπλισμού ο πολίτης να επικοινωνεί διαδραστικά με τον ιατρό, είτε προληπτικά είτε θεραπευτικά και να δέχεται βασικές υπηρεσίες φροντίδας, εξυπηρετώντας έτσι βασικές ανάγκες ιατρικής περίθαλψης, αλλά και εξοικονομώντας σημαντικά κόστη από άσκοπη νοσοκομειακή χρήση.
Δράσεις προώθησης της ενεργούς και υγιούς γήρανσης Παροχή σύγχρονων υπηρεσιών Υγείας (προληπτικής και θεραπευτικής μορφής) με την μορφή τηλεϊατρικής ή/και κατ' όικον Υπηρεσιών. Τηλεϊατρική ή κατ 'οίκον φροντίδα για τους ηλικιωμένους ή ασθενείς με χρόνιες παθήσεις. Οι υπηρεσίες θα πρέπει να Επιμελητήριο Ηλείας
Page 30
οργανωθούν ως συμπράξεις δημόσιου-ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ), σε συνεργασία με τα τοπικά κρατικά νοσοκομεία και κέντρα υγείας, κάτω από ένα βιώσιμο μοντέλο λειτουργίας. ΑΜΕΑ: Εφαρμογή Διευκόλυνση της πρόσβαση τους στην εκπαίδευση, την επαγγελματική αποκατάσταση και την κοινωνική ζωή ΑΜΕΑ. Στόχος είναι η εκπαίδευση εκατοντάδων ατόμων με διαφορετικές ειδικές ανάγκες, π.χ. δυσκολίες όρασης, ακοής, μαθησιακές και επικοινωνιακές δυσκολίες, αυτόνομη διαβίωση, κινητικά προβλήματα, ψυχική υγεία σε μαθήματα που εμπίπτουν σε μία από τις παρακάτω κατηγορίες: Τεχνολογίες Πληροφορικής – Επικοινωνιών Βασικές Ατομικές Δεξιότητες Αναπηρία, νομοθεσία και δικαιώματα ΑΜΕΑ, υποστήριξη, επαγγελματική κατάρτιση Η εκπαίδευση υλοποιείται μέσω μίας νέας πλατφόρμας ηλεκτρονικής εκπαίδευσης, η οποία υποστηρίζει σύγχρονη και ασύγχρονη μέθοδο εκπαίδευσης και προσφέρει πληθώρα εργαλείων που υποστηρίζουν την εκπαιδευτική διαδικασία και την επικοινωνία των εκπαιδευομένων. Ειδικά καταρτισμένοι εκπαιδευτές καθοδηγούν την εκπαιδευτική διαδικασία και υποστηρίζουν κάθε προσπάθεια και ανάγκη των εκπαιδευομένων.
3.6.1.
Προστασία Περιβάλλοντος
Ενέργεια & Περιβάλλον: οι ΤΠΕ μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση των αποβλήτων και τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας, τόσο σε οικιακές και βιομηχανικές χρήσεις. Smart-grid, smart-μέτρηση: κατανεμημένες εφαρμογές που υποστηρίζονται από σύγχρονα εργαλεία ΤΠΕ με αποτέλεσμα τη μείωση του κόστους και την αποτελεσματικότερη χρήση των ενεργειακών πόρων Η ανακύκλωση μπορεί να είναι μια σημαντική πηγή πρώτων υλών. Εργαλεία ΤΠΕ μπορούν να υποστηρίξουν Reverse Logistics δραστηριότητες. ΤΠΕ διευκολύνουν την ανακύκλωση των δικτύων καθώς παρέχουν μια πλατφόρμα για τη δήλωση των προϊόντων προς ανακύκλωση.
Πυρασφάλεια με σένσορες
Επιμελητήριο Ηλείας
Page 31
Αισθητήρες στα δένδρα που καταγράφουν κάθε αλλαγή της θερμοκρασίας και στέλνουν μήνυμα στο κέντρο επιχειρήσεων, φράκτες που σταματούν τη φωτιά, αυτόνομα ηλεκτρονικά συστήματα διάγνωσης και επιβραδυντικά υλικά για την αντιμετώπιση των πυρκαγιών. Οι σένσορες που τοποθετούνται στα δένδρα ανιχνεύουν τις μεταβολές της θερμοκρασίας σαρώνοντας την ατμόσφαιρα με τη χρήση ακτινοβολίας laser και «ενημερώνουν» το κέντρο επιχειρήσεων. Από εκεί, υπάρχει η δυνατότητα μέσω του δικτύου κινητής τηλεφωνίας να σταλεί ακόμη και μήνυμα στα κινητά όσων εμπλέκονται στην προστασία των δασών. Όπως αναφέρθηκε, η εμβέλεια με σύστημα σάρωσης είναι της τάξεως των 810 χλμ. Οι φράκτες μπορούν να λειτουργήσουν είτε αυτόνομα είτε μαζί με το σύστημα σάρωσης. Ενδείκνυνται κυρίως για περιοχές με χαμηλή βλάστηση, αλλά και για εγκαταστάσεις και οικισμούς. «Οι πυράντοχοι φράκτες», όπως χαρακτηριστικά αναφέρθηκε, «αποτελούνται από αντιπυρικά υλικά που απορροφούν τη θερμότητα της φλόγας χάρη στην υψηλή θερμοχωρητικότητα που έχουν, ελαττώνοντας έτσι τη διαθέσιμη θερμότητα που είναι απαραίτητη για την καύση και διάδοση της φλόγας».
Πληροφοριακά Συστήματα GIS Χρήση συστημάτων GIS στην πρόληψη και διαχείριση των φυσικών καταστροφών με συστημική προσέγγιση στην ανάλυση των φυσικών κινδύνων και των φυσικών καταστροφών συμπεριλαμβανομένων αυτών των συστημάτων διαχείρισης κρίσεων πυρκαγιών. Πέραν της ανάλυσης των φυσικών κινδύνων και των φυσικών καταστροφών τα GIS μπορεί να χρησιμοποιηθούν για την προστασία και ανάδειξη του οικοτουρισμού σε περιοχές NATURΑ. Ο κύριος στόχος του προγράμματος είναι η αποκατάσταση, η προστασία και η ανάδειξη των προστατευόμενων περιοχών, μέσω του συνδυασμού ολοκληρωμένης διαχείρισης αυτών και της ενθάρρυνσης της πολιτιστικής και κοινωνικής συνοχής. Προτεραιότητες του έργου είναι η πρόληψη φυσικών κινδύνων, η ανάπτυξη πολιτικών για την αποκατάσταση και την προστασία των οικοσυστημάτων, η προώθηση του οικολογικού τουρισμού, των φυσικών και πολιτιστικών πόρων.
Διαχείριση των αποβλήτων
Συνεργατική συγκομιδή αποβλήτων και διάθεση στα μεγάλα αστικά εργοστάσια ανακύκλωσης.
Επιμελητήριο Ηλείας
Page 32
Συλλογή και εκμετάλλευση λημμάτων μεταποιητικών μονάδων (ελαιοτριβεία γαλακτοκομικές μονάδες). Στοιχεία από το σύνολο αυτών των μονάδων στην περιοχή θα καταδείκνυε και την ανάγκη ίδρυσης μιας μονάδας επεξεργασίας βιομηχανικών λυμάτων.
Αστική Ανάπλαση Όπως περιγράφεται στη "Χάρτα της Λειψίας για τις Βιώσιμες Ευρωπαϊκές Πόλεις" προτείνονται οι παρακάτω επιμέρους δράσεις: - δημιουργία και εξασφάλιση υψηλής ποιότητας δημόσιων χώρων (Αναπλάσεις, διαμόρφωση κοινόχρηστων χώρων και χώρων πρασίνου, , δημιουργία / αναβάθμιση / προστασία των χώρων πρασίνου- Βιοκλιματική ανάπλαση κοινόχρηστων χώρων) - εκσυγχρονισμό των δικτύων υποδομής και βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας - εφαρμογή στρατηγικών για την αναβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος (αύξηση πρασίνου και κοινοχρήστων χώρων, ολοκληρωμένες υποδομές αστικών εξυπηρετήσεων, αστικές αναπλάσεις, δίκτυα πεζοδρόμων και ποδηλατοδρόμων,) - ενίσχυση της τοπικής οικονομίας και αγοράς εργασίας με τη βελτίωση της ελκυστικότητας για ανάπτυξη επιχειρηματικών δραστηριοτήτων. - προώθηση αποδοτικών και προσιτών αστικών μεταφορών. - Καινοτόμο διαχείριση, στην πηγή, των αστικών στερεών αποβλήτων
Αστικές Μεταφορές 1. Επανασχεδιασμός και επέκταση ενός λειτουργικού ποδηλατόδρομου. 2. Πιλοτική εφαρμογή της χρήσης δημοτικών ποδηλάτων με χρονοχρέωση.
Αξιοποίηση παράκτιας ζώνης με την αναβάθμιση των δυο κυρίων λιμένων του Νομού, Κατακόλου και Κυλλήνης. Βασικό παράγοντα ανάπτυξης αποτελεί η διασύνδεση (επαναλειτουργία) των λιμένων με σιδηροδρομικό δίκτυο. Η διεύρυνση του σιδηροδρομικού δικτύου, πέραν της εξυπηρέτησης τουριστών και πολιτών, θα πρέπει να επεκταθεί και για την μεταφορά εμπορευμάτων.
Δράσεις βελτίωσης του ενεργειακού αποτυπώματος στις υποδομές του δημόσιου τομέα Εφαρμογή καινοτομίας σε συστήματα ΤΠΕ και υπηρεσίες για τις μεταφορές και την αστική κινητικότητα περιλαμβάνοντας δημόσια “έξυπνα” δίκτυα μεταφορών, Smart-grid (smartΕπιμελητήριο Ηλείας
Page 33
μέτρηση), μεγαλύτερη χρήση της τηλεδιάσκεψης και περισσότερο βιώσιμους τρόπους εργασίας. - Ανάπτυξη ευφυών δικτύων ενέργειας για την ενίσχυση μεγαλύτερης χρήσης της ανανεώσιμης ενέργειας και περισσότερο ενεργειακά αποδοτικά συστήματα φωτισμού, - Συνεργασία με την βιομηχανία για τη στήριξη οικολογικότερης παραγωγής και της εφοδιαστικής και την χρησιμοποίηση της πράσινης προμήθειας, - Τη στήριξη της δημιουργίας ψηφιακών υποδομών επόμενης γενιάς χαμηλής περιεκτικότητας σε άνθρακα και ευρυζωνικών κτιρίων που βασίζονται σε οπτικές ίνες υψηλής χωρητικότητας και σε προηγμένες ασύρματες και κινητές εφαρμογές, - Την ανάπτυξη ευκαιριών για καινοτομία στην ηλεκτρονική διακυβέρνηση για τη μετατροπή των δημοσίων υπηρεσιών, για παράδειγμα μέσα από κινητούς σταθμούς, ενισχυμένο στρατηγικό σχεδιασμό, εικονικά μοντέλα πολιτικής, σχεδιαστικό σενάριο, προσομοιώσεις και οπτικοποιήσεις, - Τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας τόσο για τη δύναμη των ΤΠΕ όσο και για την αξιοποίηση των ενεργειακών εκπομπών από τις ΤΠΕ, για τη θέρμανση κτιρίων για παράδειγμα, - Την εξασφάλιση ότι η χρήση της πόλης για φιλοξενία και των κέντρων δεδομένων είναι όσο το δυνατόν πιο πράσινη, μέσα από την μεγιστοποίηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, μοιράζοντας υπηρεσίες με άλλους χρήστες και χρησιμοποιώντας σχεδιαστικούς κανόνες, διατάξεις συμμόρφωσης και συμφωνίες επιπέδου υπηρεσιών για τον έλεγχο των εκπομπών των ΤΠΕ και την ενθάρρυνση πράσινων ΤΠΕ, - Την εφαρμογή μιας στρατηγικής δέσμευσης για τη βελτίωση της βιωσιμότητας της παραγωγής, τη χρήση και τη διάθεση του εξοπλισμού των ΤΠΕ, - Τη δυνατότητα μέτρησης, τη διαφάνεια και την προβολή των εκπομπών και των ενεργειακών δεδομένων με την ανάπτυξη κοινών προτύπων για τη συλλογή, τη συγκέντρωση και την ανάλυση των εκπομπών και των δεδομένων της ενέργειας σε ολόκληρες τις διοικήσεις της πόλης και στις πόλεις συνολικά και τον μετασχηματισμό της εμπλοκής των πολιτών μέσα από την ηλεκτρονική συμμετοχή για μεγαλύτερη συμπαραγωγή από τους πολίτες στο περιεχόμενο και τις υπηρεσίες και κατά συνέπεια καλύτερες ευκαιρίες για βελτιωμένες δεξιότητες, την απασχόληση, την ένταξη, την ευημερία και την ποιότητα ζωής.
Επιμελητήριο Ηλείας
Page 34