2 4 28.05 — 29.05.2019 / English – page 2
fot. Agnieszka Fiejka
SMOK SMOKÓW JEST DLA MNIE NIESPODZIANKĄ
Z Caroline Leaf, tegoroczną laureatką nagrody Smok Smoków za całokształ twórczości, nominowaną m.in. do Oscara i nagrody BAFTA autorką krótkometrażowych animacji, która w ostatnich latach skupia się na malarstwie i na nieruchomych obrazach, rozmawia Jakub Wydra. Jakub Wydra: Jak się Pani określa: reżyserka, animatorka, czy może jeszcze ktoś inny? Caroline Leaf: Moje filmy powstają przy pracy moich własnych rąk, więc cała reżyseria sprowadza się do jednej osoby. Animacja i ruch w obrazie filmowym, to
rzeczy dla mnie najważniejsze, więc zdecydowanie nazwałabym się animatorką. JW: Jednak współcześnie, animacja staje się czymś innym, głównie pod wpływem nowych technologii. Jak z perspektywy lat, postrzega Pani te zmiany? CL: Być może praca animatora staje się nudniejsza? Szczerze mówiąc, nie byłam częścią pełnometrażowych produkcji, ale gdy przyjrzymy się długości napisów końcowych, łatwo dostrzeżemy jak wysoko wyspecjalizowana stała się ta praca. To, plus fakt czekania przed komputerem na renderowanie czy ostateczny efekt, wydaje się nieciekawe, i dlatego uważam, że może być to nudne. Jednocześnie wielka
GŁOS Z PÓŁNOCY Z pokrytej śniegiem tajgi, ze skutego lodem jeziora Saimaa, z małego miasteczka Kyyjärvi czy ze stolicy Finlandii prosto na ekrany 59. Krakowskiego Festiwalu Filmowego. W tym roku w sekcji „Fokus na...” koncentrujemy się na życiu i twórczości Finów. Dla przeciętnego polskiego widza fińska kinematografia jest zagadką, a jedyne nazwisko, które ewentualnie jest w stanie skojarzyć, to Aki Kaurismäki. I w tym cała magia krakowskiego festiwalu, że pozwala poszerzyć horyzonty i zweryfikować stereotypy. Cichy, wycofany, cały dzień spędza w saunie, jeździ na reniferze, ma włosy koloru blond i jest fanem hokeja (w którym Finowie odnoszą sukcesy) oraz piłki nożnej (gdzie drużyna narodowa nie radzi sobie rewelacyjnie). Taki obraz przedstawiciela narodu fińskiego widzi w swojej głowie wielu z nas. Finowie słyną ze swojego introwertyzmu. Unikają small talk, milczą, chyba, że mają coś ważnego do powiedzenia. Filmy są możliwością na przerwanie tej ciszy. W filmie Jörna Donnera Fuck Off II widzimy przekrój całego społeczeństwa fińskiego. Reżyser przygląda się swoim rodakom już drugi raz, po raz pierwszy pytał ich o to jak im się żyje w Finlandii w latach 70. Donner, znany fiński reżyser, producent, krytyk i polityk, zapytany o stan swojego kraju wyznaje, że stara się przedstawić „osobisty obraz współczesnego fińskiego społeczeństwa”. Zdecydowanie odcina się od opinii, że pokazuje “Finlandię reszcie świata”. Oddaje
różnica we współczesnej twórczości to dążenie do jak najwierniejszego oddania rzeczywistości: dziś animacja to przecież także duża część filmów aktorskich. Kiedyś tak nie było, istniał wyraźniejszy podział między nią, a normalnym kinem popularnym. JW: Wydaje się Pani, że ta próba tworzenia jak najpodobniejszego do rzeczywistości obrazu to tendencja pozytywna? CL: Zmian nie da się zatrzymać, a jeśli widzowie i twórcy są z tych efektów zadowoleni - to chyba wszystko w porządku. Dzięki tym próbom powstają niesamowite dzieła, często nie do rozróżnienia od produkcji live action. JW: A od strony artystycznej, podoba się Pani taka forma animacji? CL: Tak, ale wolę klasyczną, offową i właśnie taką najbardziej lubię oglądać. Sama z resztą się nią zajmuję, i w niej czuję się najlepiej. JW: Nowe technologie dotykają też twórców niezależnych. Pojawiają się chociażby nowe kanały dystrybucji online, jak np. przy pomocy portali streamingowych. CL: Tak, to niesamowite, że współcześnie praktycznie każdy może zrobić film, który wszyscy inni mogą w tak prosty sposób zobaczyć. Dla mnie, problemem jest jedynie ilość: nie da się w żaden sposób dokonać swoistej ,,kontroli jakości”. Czasami ciężko odnaleźć coś naprawdę niezwykłego, pośród morza przeciętnych produkcji. JW: Może w tym właśnie rola festiwali. Jak się Pani czuje w ich świecie i jak ocenia stosunek ich publiczności do krótkometrażowej formy? CL: Jeśli chodzi o mnie, to jestem naprawdę wdzięczna festiwalom, bo to na nich odniosłam pierwsze sukcesy, dzięki którym mogłam rozwijać się i tworzyć dalej. Niestety, przeciętni ludzie nie wiedzą zbyt wiele na temat animacji krótkometrażowych, są one wciąż zamkniętym festiwalowym światem i rozwój nowych technologii wydaje się nie mieć na to wpływu. Ale czuć nadchodzące zmiany: współcześnie w animacji jest coraz więcej wspaniałych młodych ludzi; kiedyś znałam
głos samym mieszkańcom, którzy dzielą się swoimi zmartwieniami i troskami. Te pokrywają się z bolączkami wielu Polaków: kryzys migracyjny, zacofanie wsi, wyjazd młodych za granicę, niż demograficzny czy zmiany klimatyczne. Jedyne, na co nie narzekają, to służba zdrowia. Mimo niełatwego życia jeden z bohaterów filmu stwierdza, że „tutaj się urodziłem i tutaj umrę”. Ich przywiązanie do kraju swoich przodków jest głębokie i szczere, nawet jeśli żyją na emigracji lub o niej myślą. Trudno ich winić za miłość do tak pięknego kraju. Ich oczy przez prawie dziewięć miesięcy w roku cieszy niesamowity widok niczym z bajki Disney’a. Całą okolicę pokrywa gruba warstwa śniegu, w oddali lśni zamarznięta tafla jeziora, przez okolicę pędzą stada reniferów, a tętent ich kopyt brzmi jak najcudowniejsza melodia. Zima i krótkość dnia może być przekleństwem, ale nie w kategorii estetycznej, w obiektywie kamery zmienia się w magiczne błogosła-
FIŃSKI RYNEK FILMOWY: POPULACJA: 5,5 MILIONA LICZBA EKRANÓW KINOWYCH: PONAD 300 FREKWENCJA W KINACH: 8-9 MILIONÓW BOX OFFICE: PONAD 90 MILIONÓW EUR LICZBA FIŃSKICH PREMIER W ROKU: 30 UDZIAŁ FIŃSKICH FILMÓW W RYNKU: 20-30%
osobiście większość twórców, a teraz jest ich po prostu zbyt wielu. JW: Być może współcześnie tworzenie animacji jest łatwiejsze, bo internet stał się przestrzenią, w której każdy może rozwijać i promować się na własną rękę. CL: Być może, ale szczerze mówiąc nie wiem, bo chociaż staram się być na bieżąco z nowo powstałymi filmami, to od lat nie tworzę już animacji. JW: Ma Pani może do polecenia swoich ulubionych autorów, mniej lub bardziej współczesnych? CL: Najlepiej kojarzą mi się całkiem wiekowe filmy Jana Lenicy i Aleksandra Aleksiejewa. To właściwie one spowodowały, że zaczęłam tworzyć. Jeśli chodzi o twórców współczesnych, to dobór filmów na festiwalu wygląda znakomicie, a ja sama znam zbyt wielu żeby ich wymieniać, świetnie zapowiadających się autorów. JW: A co z Krakowem? Jak się tu Pani czuje, i jakie emocje towarzyszą przy kolejnych odwiedzinach KFF? CL: Pierwszy raz pojawiłam się tutaj w 1978, i już wtedy animacje z tej części świata były czymś, co bardzo podziwiałam. Byłam zachwycona, że to właśnie w Polsce moje filmy zostały docenione i nagrodzone. Mimo wszystko, muszę przyznać, że Smok Smoków jest dla mnie sporą niespodzianką. Nie umiem nawet do końca ubrać tego w słowa, ale fakt, że spośród wszystkich twórców filmowych, i wszystkich autorów animacji, do tej niezwykłej nagrody zostałam wybrana ja - jest dla mnie niezwykłym zaskoczeniem i zaszczytem. Jakub Wydra Wolontariusz KFF, student na kierunkuZarządzanie kulturą.
wieństwo. W tej ujmującej rzeczywistości można zawędrować na daleką północ Finlandii, w miejsce gdzie stykają się granice trzech państw - Finlandii, Norwegii oraz Szwecji. Tereny te, gdzie kaamos (noc polarna) trwa nawet dwa miesiące, zamieszkiwane są przez Lapończyków. Ci potomkowie pierwszych mieszkańców Skandynawii prowadzą swoje życie w odosobnieniu i starają się trzymać jak najdalej od cywilizacji. Zmagają się jednak z coraz liczniejszymi turystami z południa Finlandii i tymi z sąsiednich krajów. Ich zmagania i codzienność krakowska publiczność będzie mogła zobaczyć w dokumencie Potęga śpiewu joik. Tytułowy wyjątkowy śpiew to dla przywiązanych do tradycji Saamów sposób na przetrwanie każdego dnia. „Zimni na zewnątrz, gorący w środku” mówi o Finach przewodnik chińskiej wycieczki w Helsinkach, bohater wyżej wspomnianego filmu. Co siedzi w głowach tych pozornie chłodnych introwertyków? Krakowski Festiwal Filmowy ma dla Was odpowiedzi. W sekcji “Fokus na Finlandię” przygotowano 11 tytułów, sześć z nich stanowią filmy pełnometrażowe (Magiczne życie V, Hipnotyzer, Fuck Off II, Wspomnienia ze Wschodu, Serce ziemi, Bogowie z Molenbeek, Potęga śpiewu joik), druga część to krótkie metraże (Panowie, Radio Dolores, Wyspa wraków, Powiedz tak i tańcz). Aleksandra Brania Tegoroczna maturzystka, szczególnie interesuje się filmem, historią oraz kulturą skandynawską.
NIE PRZEGAP 29.05 / 19:00 / KIJÓW.CENTRUM
Elementarz
Zniewoleni
29.05 / 21:00 / BARBAKAN
Crossfire Hurricane - pokaz specjalny
70-lecie WFO - pokaz specjalny
70. urodziny WFDiF - pokaz specjalny
Życie jest piękne
28.05/ 21:00 / BARBAKAN
Masterclass Caroline Leaf
Crossfire Hurricane
28.05 / 15:00 / MOS
The Hypnotist
ago after having done an excellent job to help get Finnish films financed abroad and to acquire foreign films for the television audience. Today with the budget cuts that also the Finns have experienced, Erkko Lyytinen and Jenny Westergaard are the ones, who run, and do it well, the documentary business at YLE together with Sari Volanen (short and experimental films). Westergaard works for the Swedish side of YLE. I could go on with the name dropping, when it comes to documentary film directors: Pirjo
Tue Steen Müller Worldwide freelance consultant and teacher in documentary matters, the first director of the European Documentary Network (1996-2005), and the co-author of the filmkommentaren.dk blog devoted to documentary films.
- EXCELLENT / ŚWIETNY | - VERY GOOD / BARDZO DOBRY | - GOOD / DOBRY |
AVERAGE / ŚREDNIA
TITTLE / TYTUŁ
BARTOSZ STASZCZYSZYN CULTURE.PL
- AVERAGE / ŚREDNI | - POOR / SŁABY | 0 - BAD / ZŁY
PATRYCJA WANAT FREELANCE JOURNALIST
Honkasalo (Three Rooms of Melancholia), John Webster, Mika Ronkainen, Virpi Suutari, Lasse Naukkarinen, Iiris Härmä and her partner Visa Koiso-Kanttila, Kaurismäki of course… Each with their own signature. For the ”Focus on Finland” two films were obvious choices. First of all the magnificent poetic film Gods of Molenbeek by Reetta Huhtanen, a film that I had the chance to watch at the Helsinki DocPoint festival this year. As a one-man critic jury I nominated it as the best Finnish documentary of the year. The two boys in the film, Aatos and Amin, live in the Belgian city that many have called “the cradle for terrorism”, in a film that is a tribute to childhood and imagination following – to mention two masterpieces – films like Marcel Łoziński’s Anything Can Happen where the director’s son is running around in a park asking old people questions about God and Life and Death, and JoJo from Nicolas Philibert’s Etre et Avoir. And happy to see that Jörn Donner is represented with his latest work, Fuck Off II, where the 86-year-old director, a cultural icon in his own country as well as in Sweden, is taking the temperature on the people, who put Denmark down to the second place as “the happiest people in the world”. As one who has experienced it myself, being hypnotised, when in high school, I enjoyed a lot to see The Hypnotist at the DocPoint. Made by Arthur Franck it plays with the audience through archive – or are they archive or archives “made” for a film that is very entertaining. PS. And thank you, Krzysztof Gierat, for grapping my arm, when we were walking in snowy, slippery Helsinki!
OLA SALWA CINEUROPA
The Finns are in Krakow. Which makes me think about the numerous times, I have been praising the country for its documentary culture. In talking and writing. Actually, especially during the years when I was working at the EDN (European Documentary Network) I always told the filmmakers at workshops that Finland was a kind of paradise for documentarians. At least a role model for other countries. With festivals in Tampere and Helsinki, with a film school, with – first of all – a strong funding system through the Finnish Film Foundation and the AVEK, and with many doors to knock on at YLE, the public broadcaster. And not to forget, with personalities who loved and worked for the documentary genre within the broadcasting company, like Jarmo Jääskeläinen and Eila Werning. At many pitching sessions the latter fell in love with a film project and wanted to invest in it – Werning said, ”I don’t think I have a slot for the film, but I will find a way to get it in!” Passion is important and I think everyone knows Iikka Vehkalahti, who left YLE some years
MARGARETA HRUZA MODERN TIMES REVIEW
PARADISE FOR DOCUMENTARIANS
TUE STEEN MÜLLER FILMKOMMENTAREN.DK
TUE STEEN MÜLLER:
DOCUMENTARY FILM COMPETITION RATED BY THE JOURNALISTS: FILMY KONKURSU DOKUMENTALNEGO OCENIANE PRZEZ DZIENNIKARZY:
ADVOCATE / ADWOKATKA HEAT SINGERS / CHÓR CIEPŁOWNIKÓW
THE FOURTH KINGDOM / CZWARTE KRÓLESTWO A HOUSE FOR YOU / DOM DLA CIEBIE
THE BORDER FENCE / GRANICA
KABUL, CITY IN THE WIND / KABUL, MIASTO NA WIETRZE
PARIAH DOG / MIASTO PSÓW
MEMORY IS OUR HOMELAND / NASZĄ OJCZYZNĄ JEST PAMIĘĆ
OF ANIMALS AND MEN / O ZWIERZĘTACH I LUDZIACH AROUND THE BED OF A DYING COLLABORATOR / PRZY ŁÓŻKU KOLABORANTA MUSSOLINI’S SISTER / SIOSTRA MUSSOLINIEGO
CERRO QUEMADO / SPALONE WZGÓRZE
STRESS / STRES
BUT NOW IS PERFECT / TERAZ JEST ŚWIETNIE THE WIND. A DOCUMENTARY THRILLER / WIATR. THRILLER DOKUMENTALNY
WONGAR
A PANORAMA OF POLISH EXPERIENCES Should you be silent about the past? What does it mean to be Polish? Can you sacrifice other lives for one life? These and other questions will be answered in the series Panorama of the Polish documentary film, which presents a selection of some of the most interesting and recent Polish documentary films. “We want to show films about human beings,” emphasised the director Krzysztof Gierat in the previous issue of the Festival Newspaper. That is why in the section there are eight individual, unique stories about people, at the same time illustrating the moods which prevail in the society and presenting the topics which were recently featured on the front pages of the newspapers. One of such stories is the tale about the winter expedition to K2 in 2018, during which the Polish Himalayan mountaineers set out on a daring rescue mission to Nanga Parbat (The Last Mountain). During the mission, they managed to save only Elisabeth Revol, and her climbing partner Tomasz Mackiewicz stayed in the mountains forever. These events had wide repercussions among the public- numerous discussion panels, interviews with the participants of the rescue mission, created as a result of these events, made it one of the most renowned, the most often covered in media and the best known high-mountain expeditions in the history of the Polish Himalayan mountaineering climbing. The threads connected with the events of the WWII also have wide repercussions in the public awareness. Difficult subjects, such as the issue of the Holocaust (Searching for Weirdy
2
Tereska) and the common Polish-Jewish past (I Remember) are still important to both the older and the younger population of Poles. Among the selected films, there is also one which is a portrait of a city, built by the eyes of its inhabitants (Diagnosis). This is the image of Lodz, which used to be the centre of Polish industry and a source of hope for a better life for many people, and now it is one of the fastest depopulating cities in Poland. Another issue which generates a lot of emotions in Poland, both in a political and social sense, is the reprivatisation fraud, which broke out as a result of the discovery of numerous abuses connected with the return of the property after the political transformation in 1989. Against the background of this situation, the plot of the film Zlota unfolds, depicting the story of Krzysztof, the owner of a tenement house inherited from the Jewish ancestors. Its fate intertwines with the fates of its inhabitants, among others, the 94-year-old retired accountant Czesław, the Afgan Sultan, the Ukrainian woman Inna and Faldi - a refugee from a war-torn Syria. This story is a starting point for a deeper analysis of the extent to which Poland is a tolerant country. The Panorama also presents more intimate films, which bypass the widely-read, famous subjects from the first pages of the newspapers. Here, we will find a story about a seafood farmer who, just like the old man from the short story by Hemingway, struggles against unfavourable weather and thoughtless bureaucrats and poachers (Fatei and the Sea). There are also two portraits of the great
masters of the cinema: Bogdan Dziworski (Weirdy), the documentary film director who received the Dragon of Dragons award at the 54th Krakow Film Festival and Witold Sobociński (The Last Swing), the cinematographer known for his work on films such as: The Promised Land and The Hourglass Sanatorium. The figure of the first one is shown through the eyes of the cameraman co-operating with him - Paweł Dyllus. The image of the second one is painted with the memories of such well-known and outstanding Polish actors as Daniel Olbrychski, Jan Nowicki, Maja Komorowska, Franciszek Pieczka and the director Krzysztof Zanussi. “In the Panorama of the Polish documentary film, we boast about what is the best, the most original in the Polish production. In addition to the competition, it is the strongest presentation of our documentary film thought, admired and even envied by the international festivals. Here, in Krakow, international careers often start,” encourages the director, Krzysztof Gierat. Karolina Prusek KFF volunteer for the first time, normally a student of the Polish language in social communication on the Jagiellonian University.
Zlota 27.05 / 15:00 / MOS 30.05 / 18:45 / Kino Pod Baranami
The Last Swing 28.05 / 20:00/ MOS 31.05 / 14:00 / Kino Pod Baranami
Diagnosis 27.05 / 19:00 / Kino Pod Baranami 29.05 / 18:00 / Agrafka
Searching for Tereska 28.05 / 20:30 / Agrafka 30.05 / 20:00/ MOS
Fatei and the Sea 28.05 / 19:00 / Kino Pod Baranami 30.05 / 15:00/ MOS
The Last Mountain 29.05 / 19:30./ MOS 31.05 / 20:00/ MOS
Weirdy 28.05 / 20:00 / MOS 31.05 / 14:00 / Kino Pod Baranami
I Remember 29.05 / 20:00/ MOS 1.06 / 20:00 / Agrafka
2/4 GAZETA FESTIWALOWA 59. KRAKOWSKI FESTIWAL FILMOWY
Cztery lata temu Brett Morgen filmem Cobain: Montage of Heck wygrał w Krakowie Złoty Hejnał. W tym roku wrócił na KFF jako juror konkursu DocFilmMusic i zaprezentuje Crossfire Hurricane, obraz poświęcony karierze zespołu The Rolling Stones. Crossfire Hurricane (2012) to film intrygujący poprzez swoją formę, na którą składają się przede wszystkim nagrania archiwalne, pokazujące The Rolling Stones od początków kariery. Przewodnikiem widza jest wywiad udzielony w 2012 roku z okazji pięćdziesięciolecia powstania zespołu. Niestety do tej rozmowy nie zostały dopuszczone kamery, w wyniku czego film oparty jest wizualnie o materiał archiwalny dopełniony w warstwie dźwiękowej fragmentami wywiadu oraz piosenkami zespołu. Historia opowiadana jest jedynie za pomocą starych klipów oraz komentarzy narratora w tle. W przypadku filmu Morgena ta decyzja artystyczna wprowadza wrażenie intymności i daje nowe spojrzenie na karierę gwiazd światowego formatu jakimi są Mick Jagger czy Keith Richards. Sam reżyser komentuje tą technikę: „Pragnę, żeby moje filmy były w pełni wciągające, a taki efekt najlepiej można uzyskać używając dźwięku, obrazów i montażu, zamiast ‘gadającej głowy’”. Morgen dodaje, że zespół stał się sławny po części dzięki swojemu image’owi, więc zdecydował się zaprezentować go widowni w kwiecie wieku. Film pokazuje prywatne sceny z kariery muzyków, dając wgląd w momenty takie jak śmierć Briana Jonesa, należącego do oryginalnego składu, czy tragiczny koncert w Altamont, podczas którego zastrzelono jednego z uczestników. Fragmenty wywiadu oddają emocje i refleksje zespołu, nadając tym scenom nowe znaczenie i wydźwięk. Wszystkie nagrania archiwalne użyte w filmie są ukazane w nowym kontekście, tworząc historię zespołu od powstania w 1962 roku jako ‘anty-Beatlesi’ do późnych lat 70. Duża część filmu poświęcona jest nałogom, z jakimi borykali się muzycy po zdobyciu sławy. To w tych scenach Morgen używa siły montażu, by oddać psychodeliczność lat 70 za pomocą ka-
lejdoskopu obrazów i dźwięków. Ta technika, w jeszcze większym stopniu, pojawia się we wspomnianym wcześniej dokumencie Cobain: Montage of Heck (2015), sprawiając, że jest to film wyjątkowo niepokojący. Dla fanów The Rolling Stones historia zespołu jest dobrze znana, jednak Crossfire Hurricane pokazuje ją za pomocą wcześniej nie prezentowanych nagrań z kolekcji prywatnych. Film oferuje również komentarz na temat przeszłości, rozlicza sukcesy i porażki z punktu widzenia czasu, który upłynął od tamtych dni. Dla osób, które wcześniej nie interesowały się twórczością i życiorysami autorów ‘Satisfaction’, film jest okazją, by bliżej poznać muzyków i zobaczyć „w pigułce” rozwój ich kariery, posłuchać interesujących anegdot i przemyśleń. Pokazuje on zarówno diabelskie oblicza skandalistów, za jakich uważano zespół na początku kariery oraz zagubionych muzyków u szczytu kariery podczas chaosu politycznego i społecznego. Brett Morgen, tłumaczy decyzję skupienia się na zespole: „Stonesi widzieli i przeżyli rzeczy, o których śmiertelnicy mogą tylko marzyć. Poza tym Keith i Ronnie są jednymi z najciekawszych osobników jakich znam. Mick i Charlie również są fantastyczni”. Doświadczenie tworzenia Crossfire Hurricane podsumowuje: „To był najlepszy rok mojego życia, ponieważ miałem dostęp do całego archiwum zespołu i okazję uczestniczyć w godzinach wywiadów z chłopakami. To był niesamowity zaszczyt”. Crossfire Hurricane Pokaz specjalny i spotkanie z Brettem Morgenem 29.05 / 19:00 / Kijów.Centrum
Marta Markes Wolontariuszka, studentka BA Journalism, Media and English Literature na Cardiff University.
DOCS+SCIENCE NIE BĘDZIE ŻADNEGO RAPORTU KOŃCOWEGO Z Karolem Jałochowskim, dziennikarzem tygodnika Polityka, laureatem nagrody Grand Press, reżyserem filmowym, popularyzatorem nauki i kuratorem sekcji Docs+Science na KFF rozmawia Wiktor Magdziarz. Wiktor Magdziarz: Zaintrygował mnie motyw przewodni tegorocznej sekcji Docs+Science: odlot. Program festiwalu sugeruje, aby rozumieć to wyrażenie zarówno dosłownie (w końcu Neil Armstrong wykonał „one little step for a man” w lipcu, dokładnie 50 lat temu), jak i jako metaforę. Mówimy że nauka pozwala nam odlecieć we wcześniej niepoznane przestrzenie. Nasuwa się w związku z tym pytanie, dokąd możemy dolecieć? Czy ludzka nauka ma jakiś punkt dojścia, cel, po osiągnięciu którego stanie się zbędna? Karol Jałochowski: Mimo imponujących postępów, obecna wiedza na mapie niewiedzy jest kroplą w oceanie ignorancji. I ten stan rzeczy utrzyma się jeszcze przez setki, a może tysiące lat - a może tak będzie zawsze, bo niezależnie od postępów wiedzy, barierą dalszego jej poznania zawsze jest technologia, trudność w podróżowaniu w czasie oraz skandalicznie duże rozmiary Wszechświata. A zrozumienie tego ostatniego to betka w porównaniu do zrozumienia praw rządzących zjawiskami złożonymi, gdzie różne prawa wyłaniają się na różnych poziomach opisu. Nie będzie żadnego raportu końcowego. WM: Sekcja Docs+Science opowiada o dążeniu do poznania prawdy, a przy tym, co pasjonujące, sama wykorzystuje film dokumentalny jako narzędzie prowadzenia narracji o świecie. Czy dokument może być według Pana narzędziem naukowego poznania? A może subiektywne spojrzenie twórcy zawsze będzie sytuowało go raczej w sferze opinii? KJ: Nauka jest zapewne jedynym ludzkim tworem, który wytrzymuje obiektywne próby obciążeniowe, to znaczy działa tak samo wszędzie, zawsze, i dla każdego. Ale jest też tworem żywym, ewoluującym, historycznym, naznaczonym przez biografie jej twórców - i o tych zmiennych, dynamicznych, nieumieszczonych jeszcze w podręcznikach przestrzeniach można i trzeba opowiadać w sposób osobisty, subiektywny, i z pasją.
WM: Pochwalmy się jeszcze – Docs+Science w ramach 59. Krakowskiego Festiwalu Filmowego, jako jedyne wydarzenie organizowane w Polsce odnaleźć można na liście festiwali zrzeszonych w ramach inicjatywy EURASF. KJ: Europejska Akademia Filmów Naukowych, bo tak zapewne należy tłumaczyć skrót EURASF, wzięła się z przekonania, że gatunek filmów opowiadających o szeroko rozumianym poznaniu jest na tyle ważnym, rzadkim i odmiennym gatunkiem stworzenia dokumentalnego, że zasługuje na specjalną stymulację, wsparcie, a czasem inkubator. W praktyce oznacza to promocję filmów naukowych, popularnonaukowych i okołonaukowych - oraz festiwali, konferencji, spotkań, wszelkich imprez, na których znajdują swój przyczółek. Jak przystało na dziecko XIX wieku, jest bytem emergentnym, sieciowym, rozproszonym w czasie i przestrzeni - i coraz bardziej zauważalnym. KFF Docs+Science jest polskim partnerem EURASF. DOCS+SCIENCE „We are ants looking through the telescope”, stwierdza astronomka – bohaterka filmu Niebo Alison McAlpine. To jedna z osób, którym w swoim filmie kanadyjska reżyserka oddaje głos aby opowiedziały o zdumieniu, jakie odczuwa człowiek wobec ogromu kosmosu, rozpościerającego się nad chilijską Atakamą i o poszukiwaniu języka, który da szansę, by ten ogrom opisać. Mieszkańcy pustyni, mający dla każdej gwiazdy imię, naukowcy, dla których pomiar i zapis jest tylko punktem wyjścia dla prób zdefiniowania naszego miejsca w świecie i każdy inny człowiek, który odczuwa metafizyczny podziw, obserwując jak precyzyjny, harmonijny i złożony jest mechanizm rzeczywistości, stają się bohaterami filmów z sekcji Docs+Science. W ramach sekcji widzowie przeniosą się na irlandzką prowincję, zwiedzą chilijską pustynię, w Czechach dotkną historii, by w końcu, wykorzystując wielkie zdobycze techniki, polecieć na księżyc i zamarzyć o… nieśmiertelności. A wszystko to w kinie Paradox, w którym odbędą się pokazy. Odlot!
Niebo 28.05 / 17:00 / Kino Paradox 30.05 / 19:30/ Kino Paradox Mira | Efekt Zenona 29.05 / 17:00/ Kino Paradox 31.05 / 19:30 / Kino Paradox + Q&A
Srebrna gałąź 29.05 / 19:30/ Kino Paradox Leć rakieto, leć 31.05 / 17:00/ Kino Paradox 28.05 / 19:30/ Kino Paradox Bilet na Księżyc 30.05 / 17:00/ Kino Paradox
Wiktor Magdziarz Student w Kolegium MISH UJ, zainteresowany spotkaniem z Innym, zafascynowany kinem Asghara Farhadiego i Xaviera Dolana, zakochany na zabój w Wiśle Kraków.
Mira
Crossfire Hurricane
SESJE TERAPEUTYCZNE Z THE ROLLING STONES
MUZYCZNY DROGOWSKAZ Towarzyszy człowiekowi od zawsze. Choć z czasem zmieniają się jej formy, a twórcy coraz chętniej eksperymentują z jej brzmieniem, główne przesłanie nie zmienia się –najważniejszą rolą jest integracja. Na Krakowskim Festiwalu Filmowym muzyka rozbrzmiewa przede wszystkim w dwóch sekcjach – w międzynarodowym konkursie DocFilmMusic oraz pozakonkursowym cyklu Dźwięki muzyki. Na niepisaną, choć niemal oczywistą klamrę spajającą tegoroczne filmy z wszystkich cykli, wysuwa się jedna – integracja. Muzyka dla bohaterów jest sensem życia, kierunkiem, którego często tak długo brakowało, a przede wszystkim – pozwala na połączenie ze społecznością – czy to międzypokoleniową, czy transkulturową, a nawet fanów z całego globu. I to nie tylko w przypadku najbardziej dla naszej kultury oczywistym, czyli możliwości zrzeszania ludzi oddalonych od siebie wiele kilometrów, którzy poprzez twórczość muzyka mogą się poznać, założyć fanklub, stworzyć nową subkulturę. Wyselekcjonowane do tegorocznej edycji dokumenty pokazują także tę trudniejszą stronę.
W filmie Pieśni odkupienia Amandy Sans i Miquela Galofré więzienna codzienność jest trudna, jednak dzięki wdrażanemu przez rząd systemowi resocjalizacji polegającemu na pisaniu, wykonywaniu i produkowaniu własnej muzyki, Jamajczycy odnajdują sposób radzenia sobie z izolacją, agresją i wyrażaniem siebie. Również Jamajkę wybrał reżyser Peter Webber, uwieczniając grupę emerytowanych artystów reggae, którzy po kilkunastu latach postanowili odświeżyć ducha tego gatunku, a także zachęcić do niego młode pokolenie, co zaowocowało wspólnie wydanym albumem. W Europie terapeutyczną funkcję muzyki odkrywa Ramón Gieling w Operze ulicznej. Film przybliżający próby amsterdamskiej grupy w swojej formie sam staje się zabawną, mimo tragizmu historii, opowieścią. Dwudziestu bezdomnych przez kilka miesięcy przygotowuje się do wystawienia opery na motywach Zapomnianych Luisa Buñuela, a życie często przeplata się z fabułą spektaklu. Podobnie w norweskim filmie Męski klub – ekipa złożona z samych panów zbiera się na próbach, by móc wystąpić przed Black Sabbath. Prócz zapisu tych muzycznych spotkań, reżyser wchodzi w świat
2/4 GAZETA FESTIWALOWA 59. KRAKOWSKI FESTIWAL FILMOWY
artystów, którzy wspierają się wzajemnie, wiedząc, że jeden z nich wkrótce odejdzie na skutek nowotworu. Poza cyklami muzycznymi warto zwrócić uwagę na ukraiński dokument Chór ciepłowników startujący w konkursie dokumentalnym. Nadia Parfan portretuje w nim pracowników energetyki miejskiej, którzy po całotygodniowym trudzie zbierają się, by wspólnie śpiewać w zakładowym chórze. Jednocześnie świetnie podkreśla rozdarcie pomiędzy nostalgią za minionym ustrojem a niezgodą na obecny stan. Goście Krakowskiego Festiwalu Filmowego mieli okazję posłuchać na żywo śpiewu ciepłowników, kiedy w niedzielę wieczorem spontaniczny występ kilku członków chóru uświetnił bankiet otwierający tegoroczną edycję festiwalu w Muzeum Inżynierii Miejskiej. Angelika Ogrocka Absolwentka krakowskich uczelni. Pracuje jako redaktorka, a także specjalistka ds. PR-u i marketingu. Na Krakowskim Festiwalu Filmowym od 55. edycji.
3
4
fot. Agnieszka Fiejka
fot. Agnieszka Fiejka
fot. Agnieszka Fiejka
fot. Agnieszka Fiejka
fot. Kamila Szatan
fot. Agnieszka Fiejka
fot. Kamila Szatan
fot. Kamila Szatan
fot. Agnieszka Fiejka
fot. Maciej Sawicki
fot. Maciej Sawicki
fot. Agnieszka Fiejka
fot. Kamila Szatan
fot. Agnieszka Fiejka
fot. Agnieszka Fiejka
59. KFF W OBIEKTYWIE
2/4 GAZETA FESTIWALOWA 59. KRAKOWSKI FESTIWAL FILMOWY
fot. Agnieszka Fiejka
fot. Kamila Szatan fot. Agnieszka Fiejka
fot. Kamila Szatan
fot. Agnieszka Fiejka fot. Agnieszka Fiejka
fot. Maciej Sawicki
fot. Agnieszka Fiejka
fot. Agnieszka Fiejka
fot. Kamila Szatan
fot. Agnieszka Fiejka
fot. Kamila Szatan
59. KFF W OBIEKTYWIE
GAZETA 59. KRAKOWSKIEGO FESTIWALU FILMOWEGO KRAKÓW, 26 MAJA - 2 CZERWCA 2019 REDAKCJA: Aleksandra Brania, Wiktor Magdziarz, Marta Markes, Angelika Ogrocka, Karolina Prusek, Jakub Wydra TŁUMACZENIE I KOREKTA W JĘZYKU ANGIELSKIM: Katarzyna Wiktoria Klag
Producent:
Współorganizator:
REDAKTOR NACZELNA: Anna E. Dziedzic anna.dziedzic@kff.com.pl
KREACJA I SKŁAD: Klaudyna Schubert kontakt@klaudynaschubert.eu
GŁÓWNA FOTOGRAFKA KFF: Agnieszka Fiejka
Projekt zrealizowany przy wsparciu finansowym:
WIĘCEJ NA: krakowfilmfestival.pl facebook.com/krakowfilmfest twitter.com/krakowfilmfest instagram.com/krakowfilmfestival youtube.com/krakowfilmfoundation issuu.com/krakowfilmfoundation
Krakowski Festiwal Filmowy posiada akredytację FIAPF (Międzynarodowa Federacja Producentów Filmowych) i znajduje się na oficjalnej liście festiwali kwalifikujących AMPAS® (Amerykańska Akademia Sztuki i Wiedzy Filmowej) oraz rekomenduje film do Europejskiej Akademii Filmowej.
Partnerzy:
Patroni medialni:
FUNDACJA TYGODNIKA POWSZECHNEGO
www.studiokropka.pl
Kolorystyka: C = 100, M=70, Y=0, K=0
5
C = 100, M=70, Y=0, K=30
C = 100, M=70, Y=0, K=30
2/4 GAZETA FESTIWALOWA 59. KRAKOWSKI FESTIWAL FILMOWY