Een CAO voor de Aarde

Tekst: Henry Mentink | Beeld: Henry Mentink en Bigstock

In dit artikel wil ik de relatie van het geld met de Aarde verkennen. Je kunt je immers afvragen hoe het komt dat er steeds meer geld op Aarde is en we niet in staat zijn om dat geld goed aan te wenden voor Moeder Aarde terwijl klimaat en biodiversiteit hollend achteruitgaan. In een aantal paragrafen verken ik die situatie en ik sluit steeds af met een toelichting vanuit de Aarde zelf met de ‘Stem van de Aarde’.

Stem van de Aarde: “Dank je wel dat je mij laat meeschrijven aan dit verhaal. Ik heb er zin in en zal mijn best doen een mooie bijdrage te leveren. De liefde voor de mensen is me dierbaar. En inderdaad, de biodiversiteit en het klimaat is niet op orde en dat voelt niet lekker over heel mijn huid. Ik weet ook dat mensen grootse dingen kunnen doen en ik zie uit naar de samenwerking.”

Zijn de problemen voor de Aarde ontstaan door het geldsysteem?

Het is mij te makkelijk een veroorzaker aan te wijzen. We kunnen er ook anders tegenaan kijken. De situatie waar we nu in zitten brengt ons een nieuw bewustzijn. Het besef dat het anders moet is zeer ruim in de samenleving aanwezig. We worden door Moeder Aarde uitgenodigd naar haar te luisteren en in harmonie met haar te leven. De winst voor Moeder Aarde, die ons met liefde voedt, zal groot zijn.

Waar ging het eigenlijk mis?

Als we teruggaan naar het begin van de jaartelling, met toen 300/500 miljoen mensen, was er overvloed op de Aarde en konden Aardse bronnen gebruikt worden zonder de balans te verstoren. De Aardse overvloed vertaalde zich de laatste eeuwen echter in een overvloed van geld. Hoe is dat zo gekomen?

Geld onttrok zich echter uit het natuurlijke proces van circuleren en sloeg in de getekende schets rechtsaf (rood) onder andere door speculatie en nadruk op aandeelhouderswaarde; eigenlijk vanaf het moment dat goud niet meer de standaard was. Er ontstond een berg geld; een deel verliet zelfs de Aarde voor reisjes naar Maan en Mars om te kijken of we het daar leefbaar kunnen maken. Of zullen we het hier op Aarde eerst op orde brengen en het geld regeneratief maken en het terug laten keren in de natuurlijke cyclus (rode streepjes lijn terug).

De linker cyclus (groen) symboliseert hoe op Aarde alles circulair is. Op de berg vormt zich een bron die de rivier en het water voortbrengt als bijdrage aan de cyclus. Het water dat verdampt, komt als beloning terug in de vorm van regen en voedt aldus zowel de berg als ook de bron op de berg.

Ook een bedrijf heeft z’n eigen natuurlijke cyclus. Een bedrijf heeft ook een bron/missie, het levert een bijdrage in de vorm van verkoop van een product of dienst en krijgt beloning in de vorm van geld, kennis of natura.

Nu zit ongeveer 5% van het geld links (Aarde) en 95% in de cyclus van de geldberg rechts (virtueel). Geld is niet geaard en is uit balans met de natuurlijke rijkdom op Aarde. Het lijkt mij een mooie uitdaging om die balans te herstellen. Een uitdaging wellicht groter dan de eerste landing van mensen op de Maan. Dit zijn een paar onderwerpen waar we naar kunnen kijken om die uitdaging aan te gaan:

- de vertaling van de waarde van de natuur naar aandeelhouderswaarde

- wat zouden we doen als het klimaat op de beurs zou staan met de huidige daling van de

‘klimaatkoers’?

- de afname van de biodiversiteit en de toename van de diversiteit van kapitaalvormen Er is dus nog veel werk te doen. Een heel nieuw bewustzijn is nodig om een omslag te realiseren. Aandeelhouderswaarde gaat over geld en natuurwaarde gaat over liefde voor de natuur. Breng die twee maar eens bij elkaar.

Stem van de Aarde: “Maan en Mars zijn mijn naaste planeetvrienden en het lijkt me leuk om die relatie te versterken. Ik stuur jullie er graag een keer heen. Ik mis echter wel de kracht om dit te steunen. De bronnen van overvloed, die ik met veel geduld heb opgebouwd, zijn denk ik niet meer toereikend. Graag wil ik nader kennismaken met die nieuwe geldberg van overvloed. Als we samenwerken kunnen we wat moois creëren voor de mensheid.” terwijl ze meer dan 25% van haar land beheren. Oftewel bijna 4 miljard hectare. Het reguliere landbouwareaal is maar zo’n 1,5 miljard hectare. Die 4 miljard hectare is ’s werelds grootste voedselbos, dat je zelfs niet meer hoeft te regenereren. Dat is nog in de meest natuurlijke, oorspronkelijke staat. Er is dus een enorme potentie om de wereldbevolking te voeden. Laten we opnieuw naar de Aarde kijken en wat de bijdrage van inheemse volkeren kan zijn in areaal en vooral ook in kennis. Zij weten hoe je hiermee om moet gaan door bij elke beslissing zeven generaties vooruit te kijken in plaats van vooral naar de korte termijn en de financiële belangen.

De Collectieve Aarde Overeenkomst

Voor de Aarde als onze collectieve zorg is een nieuwe overeenkomst en ’boekhouding’ nodig die de principes van de natuur als uitgangspunt nemen. Ik kijk dan naar de drie eerdergenoemde onderdelen (Bron, Bijdrage en Beloning), die we in een onderlinge harmonie afstemmen (overeenkomst) en meetbaar (boekhouding) maken. Een soort barometer voor bedrijf, Aarde en mensheid.

1. Bron

Hoe gaat het bedrijf om met grond en gebouwen? Het personeel is een belangrijke bron van kennis en enthousiasme. Het kapitaal als een bron. De toeleverancier.

Samenwerken

Een belangrijke stap die al gezet wordt is het met elkaar aan de slag gaan door de vele gemeenschappen op lokaal niveau. Ik zag dat in het voorjaar 2022 op mijn Krui-tocht naar Parijs, waar elke tien kilometer wel een mooie lokale gemeenschap bezig was met de Aarde. Neem ook alleen al de ruim 6.000 ecodorpen wereldwijd of de honderden windcoöperaties in Nederland. En de initiatieven van de duizenden Community Supported Agriculture (CSA) boerderijen overal ter wereld.

Naar een CAO voor de Aarde

Ik ambieer niet een vakbondsfunctie, maar als het voor de Aarde is dan lijkt me dat wel wat. Ik zou voor de Aarde bij de werkgevers een hoger ‘loon’ vragen om het achterstallige onderhoud aan biodiversiteit en klimaat op orde te brengen; een Collectieve Aarde Overeenkomst (CAO).

Vakbonden komen op voor werknemers in gesprek met de werkgever, bij monde van de CEO. De aandeelhouders hebben ook gesprekken met diezelfde CEO en hebben blijkbaar meer succes. De aandeelhouderswaarde blijft stijgen. De vakbond kan haar rol verbreden en in gesprek gaan met de aandeelhouders. De Aarde kan daarbij aanschuiven. Op die manier zullen ook de SDG’s, de donut-economie, circulaire economie en duurzaamheid eerder slagen.

Er zijn al vele slimme denkers met een circulaire geldaanpak. Ten eerste denk ik aan de coöperatie Sleipnir. Deze werkt volgens de principes van de associatieve economie en steward ownership, met tientallen bedrijven samen. Dan is er geen bank meer nodig. Ten tweede noem ik de vele grondinitiatieven zoals Stichting Grond van Bestaan, Lenteland, Stichting Grondbeheer en Land van Ons. Zij hebben een weg gevonden om het geld regeneratief te maken ten behoeve van de landbouw. Ten derde misschien wel het ultieme voorbeeld. Inheemse volkeren hebben al een Collectieve Aarde Overeenkomst. Zij maken slechts 6,2% uit van onze wereldbevolking en beheren 80% van de biodiversiteit op Aarde,

2. Bijdrage

Wat biedt het bedrijf aan? De wijze van produceren en recyclen. Kwaliteit van product en dienst.

3. Beloning

Geld, Geld, Geld… of is er meer? Er is de blijheid van hoe je iets moois gemaakt hebt. Hoe je voldoening krijgt van het werk en waar zich dat in uit. De klant die met feedback in de cyclus stapt. Eco feedback. Natuurwaarden. De sleutel bij dit alles is het woord ‘collectief’; het samen oppakken als (lokale) gemeenschap. Stem van de Aarde: “Dank dat jullie dit zo zorgvuldig met mij willen gaan regelen. Ik ben er ook al miljoenen jaren mee bezig om alles te organiseren tot wat het nu is. Mijn ‘boekhouding’ is best ingewikkeld, want ik heb veel dingen om in de gaten te houden. Je moet bijvoorbeeld weten dat elke dag die Zon om mijn bol schijnt; jullie zeggen aardbol. Ja, ik ben blij met die Zon want anders is er ook geen leven hier. Maar ja, hij verdampt ook het water en soms wordt me dat wat te veel en moet ik het met een storm weer even recht trekken.

Uiteraard waardeer ik de vele programma’s om bossen/oerwouden te redden dan wel te beschermen. Ik wil echter aandacht vragen voor het redden van industrieterreinen. Als die groener worden gemaakt met afwisselend voedselbossen dan is dat voor werknemers helend om tussen de middag de frisse boslucht op te snuiven en een appeltje te plukken. Ik bied dan - alsof het niets kost – het mooiste meerstemmige vogelconcert aan. Het is maar een idee.”

Stem van de Aarde: “Ik ben blij met deze nieuwe invalshoek. Van ik naar wij, hoor ik jullie steeds vaker zeggen. Dat is een belangrijke les die ik ook als Aarde geleerd heb. Kijk bijvoorbeeld eens naar een boom. Hoe hij alleen maar kan leven als er een intensieve samenwerking met dieren en planten in zijn directe omgeving is. De insecten en bijen die zijn bloemen bevruchten. De boom biedt zich ook aan voor vogels om zich erin te nestelen en als hij groot en sterk is mag een specht zelfs een nestje in zijn stam hakken.”

Ik dank Moeder Aarde, die met haar wijsheid ons al miljoenen jaren voorleeft. Bij het schrijven van dit artikel is bij mij een diepe be- en verwondering gegroeid voor haar. Ik nodig je als lezer uit de waarde van Moeder Aarde te delen.

Veerhuis, Voor de Aarde www.veerhuis.nl