Krishi Jagran Gujarati June 2017 by Krishi Jagran

ISSN 2455-1082

¾uzqíkkuLkk rníkfkhe,Ëuþ¼h{kt ÃknkU[ y{khe

www.krishijagran.com

Gujarati Year 4 Issue 6 June 2017 Rs. 35/-

+91 9891 405 403

ર ગણની વાતો અને તે ુ સક ં લત િનયં ણ

7012000054

yuÃkku÷ku

f]»kf økkuÕz yux÷e þÂõík fu s{eLk ÷køku Lkh{ MkkiÚke ðÄkhu xkÞhLkwt ykÞw»Þ Ãkt[h{kt Mkwhûkk ¾uzký{kt {sçkqík Ãkfz yíÞkÄwrLkf fxhkuÄf hçkh fBÃkkWLz

APOLLO xku÷-£e Vk{o xkÞMko

lJØI;}lR

lJØI;}lR ¼khíkLke yøkúýe Ãkkrhðkrhf {krMkf Mkk{rÞf

yu{.Mke.zkur{rLkf þkELke zkur{rLkf yu{.S.ðkMkLk fkÞofkhe MktÃkkËf zku.fu.xe.[tze hrðLÿ íkuðríkÞk ySík ðe.ykh ðeÃke (yuMk.ykE) [Lÿ {kunLk íkfLkefe MktÃkkËf zku.çke.Mke.rçkMkðkMk {nuLÿ Ãkk÷(ðux MkkÞLMk) {kfuoxªøk nuz MktsÞfw{kh sLkh÷ {uLkush sLk MktÃkfo Vhnk ¾kLk MknkÞf MktÃkkËf Áçke siLk MkkurþÞ÷ {erzÞk nuz yrLkfuík ®Mknk ðrhc Ãkºkfkh (MkkurþÞ÷ {erzÞk)Mk{eh ríkðkhe ðrhc Ãkºkfkh E{hkLk ¾kLk Ãkºkfkh rðrÃkLk r{©k rËÃkrþ¾k ®Mknk rMkrLkÞh {uLkush fu.su.MkhLÞk {uLkush Mkkhk ¾kLk {u½k þ{ko {kfuoxªøk ykrMkMxLx yVMkkLkk {r÷f [wtfe ¼qxeÞk ÃkwLk{ rðïf{ko ®hfe ÃkwLzeh ÷û{e Ãkktzu nu{k þ{ko r«Þtfk {tzkðrhÞk «çktÄf «Mkkh rLkþktík xktf hknw÷ ®Mknk yçËwMk Mk{Ë ykrMkMxLx {uLkush «þktík þ{ko VwhfkLk fwhuþe {kurník ytfwh ÞkËð r«íke [kinký ykÞþk¾kLk ÃkÃÃkw hkÞ ÃkðLk fw{kh LkwÃkqh ËkMk søkrËþ ÃkkLzu íkÁý ®Mk½÷ ykh.yuLk.[kiçku f]»ý rçknkhe nh{Lk«eík ®Mkn ftøk

f]r»k Mk{k[kh...........................08 ft…Lke Mk{k[kh..........................14

{¸9>>f>í>..............................38 {¸9>>f>í>..............................40 {¸9>>f>í>..............................42 એક અને એકમા

અગ યની

ૂ ો લેવાની પ ધિત અને ન ન ર ગણની

વાત

.....46

.............50

વાતો અને તે ુ

સક ં લત િનયં ણ

.......................54 hkrþV¤ ....................................62 ¾kLkk-¾ÍkLkk ..............................63

¾u÷..................................64 hksLkerík..............................65 oin

MktÃkkfË rLkËuoþf

To J

Krishi Jagran - Gujarati | Year 4 | Issue 6 | June 2017 | Rs. 35/-

Krishi Jagran Kisan Club 9891405403 Subscribe

KRISHI JAGRAN MAGAZINE

fkLkqLke Mk÷knfkh rzÍkE®Lkøk

suBMk Úkku{Mk Þkuøkuþfw{kh {kíkçkh ®Mkn ËuðuLÿ ®Mkn søkrËþ ¾Òkk hðeLÿ òLkk {Lkkus MkwSík

ykurVMk ykrMkMxLx

Hindi, Punjabi, Gujarati, Marathi, Kannada, Bengali, Telugu,Assamese, Odia, Tamil, Malayalam & English

Nishant Taak 9953756433, 9891889588 laiknd] çdk'kd] eqnzd ,oa Lokeh ,e- lh- Mksfefud ,e-,-lh- Ñf"k tkxj.k % 60@9 rhljk ry] ;wlqQ ljk; ekfdZV] utnhd xzhu ikdZ eSVªks LVs”ku] ubZ fnYyh&110016 ds }kjk

dqy ist 68 Ph: 011-26511845, 26517923 Email: info@krishijagran.com Web: www.krishijagran.com

f]r»k òøkhý sTLk 2017

,p-Vh- ehfM;k izsl ch 2] lsDVj&63] uks,Mk&201301] ftyk&xkSrecq) uxj ¼;w-ih-½ lokZf/kd lqjf{kr U;k; {ks= fnYyhA bl if=dk esa çdkf'kr ys[k ,oa fopkj ys[kdksa ds futh gSaA çdk'kd@laiknd blds fy, mRrjnk;h ugha gSaA

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

SULFER

MktÃkkËfeÞ [ku{kMkkLku ÷E hkßÞ MkhfkhkuLke þwt íkiÞkhe Au yuf {kuxku rnMMkku f]r»k ûkuºk{ktÚke [ku{kMkw ykðu íÞkhu s ¾çkh Ãkzþu fu íku ¾uzqíkku {kxu SzeÃkeLkku ykðu Au. yLkuf hkßÞkuLke {kuxk¼køkLke fuðwt hnuþu. Ãkhtíkw «&™ yu ÚkkÞ Au fu [ku{kMkw ykðu íku ¾uíke [ku{kMkk Ãkh ykÄkrhík Au. økík ykþhu 90 xfk sux÷wt [ku{kMkw LkkUÄkÞw níkwt íku{ Aíkkt yLkuf hkßÞku{kt ¾uzqíkkuLku Ëw»fk¤ suðe ÂMÚkríkLkku Mkk{Lkku fhðku Ãkzâku níkku, økE ð¾íku Mkki Ú ke ðÄkhu Ëw » fk¤Lke yMkh {nkhk»xÙLkk ¾uzqíkku{kt òuðk {¤e íkuLku ÷eÄu nsw Ãký ¾uzqíkkuyu {w~fu÷eLkku Mkk{Lkku fhðku Ãkze hÌkku Au. yk{ íkku Ëw»fk¤Lke ÍÃkx{kt yLÞ hkßÞku Ãký hÌkk níkk, f]r»kLkwt ¼rð»Þ Ãký [ku{kMkw s Lk¬e fhu Au fu íkuLkk Ãkh ykÄkh hnu÷ku nkuÞ Au, {kxu [ku{kMkkLke þYykík yøkkW s ¾uzqíkku ytËks ÷økkððkLke þYykík fhe Ëu Au fu yk ð¾íku [ku{kMkw ¾uzqíkku {kxu þwt ÷ELku ykðþu, Ãkhtíkw ¼khíkeÞ nðk{kLk rð¼køku Ãkwrü fhe Au fu yk ð¾íku [ku{kMkkLke WÃkÂMÚkrík 100 xfk hnuþu. {kiMk{ rð¼køku ykþk Ëþkoðe Au fu yk ð¾íku [ku{kMkw ¾uzqíkku {kxu MkkÁt hnuþu. nðu

yøkkW hkßÞ Mkhfkhkuyu íku Mk{Þu WÃkÂMÚkrík Úkíke ÂMÚkríkLkku Mkk{Lkku fhðk þwt íkiÞkhe fhe Au. òu [ku{kMkw Lkçk¤w hnu íkku Ãký ¾uzqíkuLku Ëw»fk¤ suðe ÂMÚkríkLkku Mkk{Lkku fhðku Ãkze þfu Au. çkeòu «&™ yu ykðu Au fu þwt ¾uzqíkku «íÞuf ð¾íkLke {kVf Ëw»fk¤, yku÷kð]rü íkÚkk Ãkqh suðe ÂMÚkríkLkk [¬h{kt ÃkhuþkLk Úkíkk hnuþu.þwt hkßÞ Mkhfkhku yk ík{k{ ÂMÚkrík {kxu ÃkkuíkkLke hýLkerík fuðe heíku íkiÞkh fhe [wfe Au. òu [k{kMkk Ëhr{ÞkLk ðhMkkË ðÄkhu Úkþu íkku ¾uzqíkkuLku {w~fu÷e Ãkze þfu Au, yÚkðk íkku hkßÞ Mkhfkhku ÃkkMku hýLkeríkLkk y¼kðLke ÂMÚkrík{kt MknLk fhðwt Ãkze þfu Au. økík ð¾íku yLkuf hkßÞkuLkk ¾uzqíkkuLku hkßÞ MkhfkhkuLke yk ÷kÃkhðkneLku ÷eÄu íku{ýu ykí{níÞkLkku ¼kuøk çkLkðwt Ãkzâwt níkwt. y÷çkík nðu Mk{ÞLke {køk Au fu hkßÞ Mkhfkhku yøkkWÚke s [ku{kMkkLke Ëhuf «fkhLke ÂMÚkríkLkku Mkk{Lkku fhðk Mkßs çkLku fu f{hfþu. v V[DP;LP0MlDlGS Email: dominic@krishijagran.com

22 Years. 12 Languages. 22 States. 23 Editions. 2 Portals & 10 Million combined readership

Ph.: +91-11-26511845, 26517923, 45503170

Email : info@krishijagran.com

Web: www.krishijagran.com, hindi.krishijagran.com

info@krishijagran.com, editor@krishijagran.com, advt@krishijagran.com, circulation@krishijagran.com

f]r»k òøkhý sTLk 2017

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

f]r»k Mk{k[kh 08 Mkhfkhu ¾ktz MktøkúnLke Mke{kLku 6 {rnLkk ðÄkhe ËeÄe

hfkhu ¾wÕ÷k çkòh{kt ¾ktzLke WÃk÷çÄíkk ðÄkhðk íkÚkk ®f{ík ð]rØ Ãkh ytfqþ ÷økkððkLkk WÆuþÚke íkuLkk MktøkúnLke Mke{k 6 {rnLkk yux÷u fu ykuõxkuçkh {rnLkk MkwÄe ðÄkhe ËeÄe Au. ðíko{kLk Mk{Þ{kt ¾ktzLke ËuþLkk Aqxf çkòhkt «rík rf÷ku 42-44 ®f{ík Au. MÚkkrLkf çkòh{kt ¾ktzLke WÃk÷çÄíkkLke yAíkLku ÷eÄu ®f{ík Ãkh Ëçkký hnuðkLke ykþtfk Au.

MkqºkkuLkk sýkÔÞk «{kýu ðzk«ÄkLk LkhuLÿ {kuËeLkk ðzÃký nuX¤ {tºke{tz¤Lkk ykŠÚkf çkkçkíkLke Mkr{rík (Mke.Mke.E.yu)yu ¾ktzLke Mktøkún Mke{k 6 {rnLkk ðÄkhðk {kxu ¾kã {tºkk÷ÞLkk «MíkkðLku {tsqhe ykÃke Au.yk Ãkøk÷kÚke Mkk{kLÞ ÷kufku {kxu WÃkÞkuøke ËhÚke ¾ktzLke WÃk÷çÄíkk{kt MkwÄkhku ÚkðkLke þõÞíkk Au. yk MkkÚku s{k¾kuhku yLku LkVk¾kuhkuLke «ð]r¥k Ãkh rLkÞtºký ykðþu. ðíko{kLk Mk{Þ{kt Ãkrù{ çktøkk¤ WÃkhktík ËuþLkk yLÞ ¼køkku{kt

¾ktzLkk ÔÞkÃkkheyku {kxu Mktøkún Mke{k 500 xLk yLku fkhkuçkkh Mke{k 30 rËðMk fhe Au. Ãkrù{ çktøkk¤{kt Mktøkún Mke{k 1000 xLkAu. Ëuþ{kt ð»ko 2016-17{kt çku fhkuz xLk hnuðkLkwt yLkw{kLk Au,su ðkŠ»kf {køk 2.4 Úke 2.5 fhkuz xLk fhíkkt ykuAku Au. MÚkkrLkf ykÃkqŠík ðÄkhðk {kxu Mkhfkhu sqLk MkwÄe{kt 5,00,000 xLk fk[e ¾ktzLku sfkík {wõík fhðk {tsqhe ykÃke Au.

{trzÞku {kxu Mkhfkh Mkòøk fu yu.Ãke.yu÷.yu{-2017 ytíkøkoík «kEðux {trzyku ¾ku÷ðkLke þYykík fhe Au. yk ð¾íku hkßÞku MkkÚku ðkík[eík [k÷e hne Au.

hfkh f]r»kûkuºk{kt {kuxkÃkkÞu MkwÄkhk fhðk sE hne Au, su ytíkøkoík Mkhfkh yu.Ãke.yu{.Mke yux÷u fu ðíko{kLk {ttrzykuLkk yufkrÄfkhLku ¾ík{ fhðk {kxu íkiÞkh Au. fuLÿ MkhfkhLkk {kuz÷ {tze fkÞËk yuøkúefÕ[h «kuzâwMk yLku ÷kEðMxkuf {kfuoxªøk yuõx yux÷u

ðíko{kLk Mk{Þ{kt Ëuþ{kt 15 sux÷k çkesuÃke þkrMkík hkßÞku{kt íkuLku ÷køkw fhðk{kt ykðe þfu Au. òufu f]r»k çkòh Ãkh hkßÞkuLkku yrÄfkh Au, suÚke hkßÞ íkuLku yÃkLkkððk {kxu ykÍkË hnuþu. yíÞkh MkwÄe{kt W¥kh«Ëuþ, hksMÚkkLk yLku nrhÞkýk MkrníkLkk ykþhu 15 sux÷k hkãku{kt íku{kt hMk«Ë òuðk {¤u÷ Au. MkhfkhLkku Ëkðku Au fu Lkðk fkÞËkLku ÷køkw fhðkÚke f]r»k çkòh{kt yu.Ãke.yu{.MkeLkku yufkrÄfkh ¾ík{ ÚkE sþu yLku íkuLkkÚke ¾uzqíkkuLku ÃkkuíkkLkk WíÃkkËLkkuLkwt ðu[ký fhðk {kxu ðÄkhu rðfÕÃk «kó Úkþu. yuðwt {kLkðk{kt ykðu Au fu MkhfkhLkwt yk Ãkøk÷wt ð»ko 2022 MkwÄe ¾uzqíkkuLke ykðfLku çk{ýe fhðk{kt {ËËYÃk çkLkþu.

Yk MkçM¢kEçk fhku rðïLke MkkiÚke ðÄkhu ðt[kíkk Mkk{rÞf f]r»k òøkhý {kxu

f]r»k òøkhýLku økwshkíke{kt ðkt[ ¾uíkeðkze, çkkøkkÞíke, {íMÞÃkk÷Lk, ÃkþwÃkk÷Lk, ÃkkuÕxÙe Mxz Vk‹{øk, {þÁ{ WíÃkkËLk, Vq÷ WíÃkkËLk ELxh ¢ku®Ãkøk, ®Mk[kE ÞkusLkk yLku yLÞ Mkhfkhe ÞkusLkk Mkrník ftÃkLke Mk{k[kh ðøkuhu MkkÚku òuzkÞu÷ Mk{k[khÚke yÃkzux hnuðk {kxu ðkt[íkk hnku f]r»k òøkhý.

ykøkk{e ytf MkçM¢kEçk fhðk, ònuhkík íkÚkk f]r»k Mk{k[khLku «fkrþík fhðk {kxu Imran: +91 95829 57538

f]r»k òøkhý sTLk 2017

Sara: +91 99537 20233

Furkan: +91 98912 23340

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

f]r»k Mk{k[kh

fhkuzku ÃkrhðkhLku yuf ÷k¾ YrÃkÞkLke ÷kuLk ykþhu 11 xfk ÔÞks ðMkw÷ fhu Au íÞkhu MÚkkrLkf Mkknwfkh yLku {kE¢ku VkÞLkkLMk ftÃkLke yk Ëh fhíkk ðÄkhu ÔÞks ðMkw÷ fhu Au yLku økúk{eý rðMíkkhku{kt økheçk Ãkrhðkh yk ÔÞksLkku çkkus nuX¤ ËçkkE òÞ Au.

økúk

{eýku {kxu nðu hkníkLkk Mk{k[kh Au. íkksuíkh{kt 1 ÷k¾ \rÃkÞkLke ÷kuLk ykÃkðk {kxu fuLÿ Mkhfkhu Mkk{krsf, ykŠÚkf yLku òríkøkík MkðuoûkýLkk yktfzkLkku Mknkhku ÷eÄku Au,su ytíkøkoík fuLÿ Mkhfkhu ykþhu 8.5 fhkuz ÃkrhðkhkuLku ÃkMktË fhþu yLku ð»ko 2019 MkwÄe yuf ÷k¾ YrÃkÞk MkwÄe ÷kuLkLke ðnu[ýe fhþu.

yk ÞkusLkkLkku ÷ûÞ økúk{eý rðMíkkhku{kt økheçk ÃkrhðkhLku MÚkkrLkf Mkknwfkhku yLku {kE¢ku VkÞLkkLMk ftÃkLkeyku ÃkhLkk ykÄkhLku ykuAku fhðkLkku Au. yºku WÕ÷u¾LkeÞ Au fu ßÞkt çkuLfku

çkexe-fÃkkMkLke ºký òíkkuLku {tsqhe

Ëu

þLkk yuf {kuxk rnMMkk{kt fÃkkMkLke ¾uíke fhðk{kt ykðu Au. íku{k {kuxk «{ký{kt çkexe fÃkkMkLkwt ðkðuíkh fhðk{kt ykðu Au. yíÞkh MkwÄe ¾uzqíkkuLku çkexe fÃkkMk {kuLkMkuxku îkhk WÃk÷çÄ fhkððk{kt ykðe hne Au, Ãkhtíkw nðu Mkhfkh MÚkkrLkf Míkh Ãkh rðfrMkík çkexe fÃkkMkLku ¾uzqíkku MkwÄe ÍzÃk¼uh ÃknkU[kzþu.Mkhfkh MÚkkrLkf Míkh Ãkh rðfrMkík çkexe fÃkkMkLke ºký òíkkuLkk ðkrýßÞ ðu[kýLku xqtf Mk{Þ{kt {tsqhe ykÃke þfu Au. yºku WÕ÷u¾LkeÞ Au fu yk òíkku ÃkuxLx ¾ík{ ÚkE økE Au, çkku÷økkzo íkfLkefLkku WÃkÞkuøk fhe rðfrMkík fhðk{kt ykðe Au. yrÄfkheykuyu sýkÔÞwt níkwt fu MkhfkhLke f]r»k MktþkuÄLk þk¾k ¼khíkeÞ f]r»k MktþkuÄLk Ãkrh»kË (ykEMkeyuykh)yu ÃkeyuMkÞw-1, ykhyuMk 2013 yLku yuV-

1 2 3 5 10 15

12 24 36 60 120 180

f]r»k òøkhý sTLk 2017

420 840 1260 2100 4200 6300

40 140 260 600 1700 3300

yºku WÕ÷u¾LkeÞ Au fu fuLÿ MkhfkhLkk økúk{eý rðfkMk {tºkk÷Þu f]r»k yLku yurLk{÷ nMçkLzhe {tºkk÷Þ MkkÚku fhkh fÞkuo Au. yk fhkh ytíkøkoík økheçk ÃkrhðkhLku ¾uíkhLkk ¾uzký, ÃkkuÕxÙe Vk{o yLku çkfhe Ãkk÷Lk suðe «ð]r¥kyku suðe fk{økeheÚke ykðf {u¤ððk {kxu Mkûk{ Au.yk ÃkrhðkhkuLku MkMíkk ËhÚke ykÃkðk{kt ykðíke ÷kuLk yk fk{ku {khVíku ykðfLku {sçkqík fhðk{kt MknkÞf çkLkþu.yk WÃkhktík Mkhfkh LkuþLk÷ zuhe çkkuzoLke {ËËLke MkkÚku yk ûkuºk{kt ¾kLkøke ftÃkLkeykuLke ¼køkeËkhe Ãkh fk{ fhe hne Au. 1861 rçkÞkhýLkwt ðkrýßÞ Äkuhýu ðu[ký þY fhðkLkwt Mkq[Lk fhðk Mkq[Lk ykÃÞwt Au. MÚkkrLkf Míkh Ãkh rðfrMkík çkexe fÃkkMkLke yk Lkðe òíkkuLke rðþu»kíkk yu Au fu yk rçkÞkhýkuLku VheÚke WÃkÞkuøk fhe þfkÞ Au. íkuLku ÷eÄu íkuLke ®f{ík çkexe fÃkkMkLke ðíko{kLk òíkkuÚke ½ýe ykuAe hnuþu. ðíko{kLk Mk{Þ{kt çkòh{kt çkexe fÃkkMkLke WÃk÷çÄ òíkkuLku ÷kEMkLMk {kuLkMkuxku ykÃku Au. MkkiÚke Ãknu÷k {kuLkMkuxkuyu çkku÷økkzo ðLk xufLkefLkwt ÷kEMkLMk òhe fÞwO níkwt, su ð»ko 2006{kt ÃkkuíkkLke Mk{Þ-Mke{k Ãkqhe fhe [wõÞwt Au. nðu yk ftÃkLke çkku÷økkzo 2 Lkwt ÷kEMkLMk òhe fhu Au.

380 700 1000 1500 2500 3000

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

f]r»k Mk{k[kh

y¤Ë ykÞkík sfkík 10 xfkLku çkË÷u 25 xfk fhðk ¼÷k{ý fhkE ®f{ík{kt Mkíkík ½xkzkLku yxfkððk {kxu y¤ËLke ¾kã {tºkk÷ÞLku íkuLke ykÞkík Ãkh ykçkfkhe sfkíkLku 10 xfkÚke ðÄkhe 25 xfk fhðk ¼÷k{ý fhe Au. ¾kã «ÄkLk hk{rð÷kMk ÃkkMkðkLku sýkÔÞwt níkwt fu y¤ËLke ®f{íkku{kt ykðu÷k ½xkzkLku yxfkððk {kxu ykÞkík sfkíkLku ðÄkhðk{kt ykðu. fuLÿ Mkhfkh îkhk y¤Ë Ãkh ykÞkík sfkík 10 xfk ÷økkÔÞk çkkË íkuLke ®f{ík{kt Úkkuzku MkwÄkhku ykÔÞku níkku Ãkhtíkw BÞkLk{khÚke ykÞkík þqLÞ sfkík ÚkðkLku ÷eÄu ykÞkík sfkík{kt ÚkÞu ÷ k ðÄkhkLke fkuE yMkh hne Lk níke.yLku Vhe ð¾ík nehku ®f{ík{kt ðÄkhku ÚkÞku níkku. ykuøkuorLkf 2 ð»ko çkkË BÞkLk{kh{kt Ú ke ðíko { kLk Mk{Þ{kt y¤ËLke ykÞkík «rík ð»ko MkwÄe f{kðku! Mkíkík ÚkE hne Au. íkuLku ÷eÄu þYykík{kt çkË÷kð ¾kxku ÷køku Ãkhtíkw Ãkrhýk{ r{Xk nkuÞ Au. {nkhk»xÙ yLku {æÞ«ËuþLkk çkòhku{kt ¼kðku ½xeLku «rík Early ÂõðLx÷ 4,200 Úke ½xe çkeshrník-økh{eLke {kuMk{{kt çkòh{kt MkkiÚke {kU½k ¼kð Ãkh çkeshrník-Vuõxhe MkÃ÷kÞ{kt YrÃkÞk 3,900 ÚkE økÞk WÃkÞkuøk{kt ÷uðk{kt ykðíke ðuhkExe ðÄkhu V¤ ykÃkíkk ðu[kíkk yøkuíke ðuhkÞxe níkk. ßÞkhu fuLÿ Mkhfkhu 150/- 250/99 ykÞw»Þ-6 {rnLkk ykÞw»Þ-1.5 ð»ko+ ykÞw»Þ-1 ð»ko+ ykÞw»Þ-1 ð»ko + [k÷w ¾heV {kxu y¤ËLkk V¤Lkwt ðsLk-30 økúk{+ V¤Lkku ðsLk-30 økúk{+ íkiÞkh V¤Lkku ðsLk-60 økúk{+ ÷½w¥k{ xufkLkk ¼kð «rík ÂõðLx÷ 5,050 Lk¬e fÞko LkkUÄ:- ÃkkuíkkLkk økk{{kt 5 ¾uzqík yÚkðk 5 yufh s{eLk Ãkh ¾uíke fhe ftÃkLke MkkÚku {k÷ ðu[kýLkku yuøkúe{uLx fhe òuzkðku. yzÄku ¾[o AkuzhkuÃkýe Ãkh yLku níkk. yzÄku ¾[o AkuzhkuÃkýeLkk 2 ð»ko çkkË V¤ ðu[ký fhe. þhíkku ÷køkw.

500 Akuz ÷etçkwLkk ÷økkðku 15 ÷k¾ f{kðku

125/-

Mkhfkhe yusÂLMkykuyu y¤ËLke yu { yu M kÃke Ãkh ¾heËe çktÄ fhe ËeÄe Au yLku yíÞkh MkwÄe yu{yuMkÃke Ãkh 8.75 ÷k¾ xLk y¤ËLke ¾heËe fhe Au. yu{yuMkÃke Ãkh Mkki Ú ke ðÄkhu ¾heËe {nkhk»xÙ { kt 3.10 ÷k¾ xLkÚke fhe Au. f]r»k òøkhý sTLk 2017

nehku ykuøkuorLkf ykÃkýk ÞþMðe «ÄkLk{tºke ©e LkhuLÿ {kuËeSLkk ð»ko 2022 MkwÄe ¾uzqíkkuLke ykðf çk{ýe fhðkLkk MktfÕÃkLku MkkÚkof fhu Au AkuzhkuÃkýe {kxu MktÃkfo fhku

75358 75357 75358 75358 www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

ft…Lke Mk{k[kh 14 yuÃkku÷kuyu ðÄkÞwO ¾uzqíkkuLkwt {kLk yku¤¾ rðï{kt yuf f]r»k Ëuþ íkhefu MÚkkrÃkík ÚkÞu÷e ¼khíkLke Au. ¾uzqíkkuLku yk ËuþLke þkLk fnuðk{kt ykðu Au. ËuþLke yk þkLkLkwt {kLk ðÄkhðwt yLku íkuLkku ÏÞk÷ hk¾ðku y{kÁt fíkoÔÞ Au. yk s «fkhLke yøkúýe xkÞh ftÃkLke yuÃkku÷ku xkÞMko Au. yuÃkku÷ku xkÞMkuo ¾uzqíkkuLkk MkL{kLkLku ðÄkhðk {kxu ¾uzqíkku {kxu yuf {wÏÞ fkÞo¢{Lkwt ykÞkusLk fÞwO níkwt. yk «fkhÚke ðÄkÞwO {Lkkuçk¤ : su ytøku yøkkW Ãký WÕ÷u¾ fhðk{kt ykðu÷ku Au íku yuÃkku÷ku xkÞMko ¾uzqíkku {kxu ftEfLku ftEf fhu Au, suLkkÚke ¾uzqíkkuLkku ykí{rðïkMk ðÄu Au yLku {Lkkuçk¤ Ãký ðÄu Au. yk fze{kt ÃkwýuLkk ¼ÔÞ f]r»k {u¤kLke þYykík ÚkE níke, ¾uzqíkkuLkwt {kLk-MkL{kLkLkku «íÞuf Ëkuh nrhÞkýkLkk ÃkkýeÃkík{kt ykðeLku yxfu Au. Ãkwýu ¾uzqík {u¤k{kt ¾uzqíkku {kxu ÷fe zÙkuLkwt ykÞkusLk fhðk{kt ykÔÞwt níkwt.fkuELku Ãký ¾çkh Lk níke fu yk ÷fe zÙku{kt fkuLkwt LkrMkçk [{fþu. íÞkhçkkË ftÃkLkeLkk yrÄfkhe «{uþ ykÞo, økúwÃk nuz {kfuoxªøk, yuÃkku÷ku xkÞMkuo rðsuíkkykuLkk Lkk{ ònuh fÞko níkk. íku{kt ºký {wÏÞ xÙuõxh, hkuxkðuxh yLku xÙuõxhLkk xkMko ¾uzqíkkuLku ELkk{ ykÃkðk{kt ykÔÞk níkk. fux÷kf Mk{Þ çkkË yuÃkku÷ku xkÞMkoLke xe{u rðsuíkk ¾uzqíkkuLkk ½hu ÃknkU[eLku ykùÞo MkßÞwO níkwt. yuÃkku÷ku xe{Lkk yuf MkÇÞLku rðsÞÞe ¾uzqík ÃkrhðkhkuLku íku{Lkk xÙuõxh Sík ytøku Mkq[Lkk ykÃke níke, íku{ýu yuÃkku÷ku íkhVÚke ELkk{ MðYÃk{kt yuf xÙuõxh {éÞwt Au.

MkL{krLkík fhðk {kxu rðsuíkk ¾uzqíkku {kxu hkßÞku{kt yuf fkÞo¢{Lkwt ykÞkusLk fhe íku{Lku xÙuõxh ykÃkðk{kt ykÔÞk níkk. yk fkÞo¢{{kt rðsÞe ¾uzqíkku MkkÚku yLÞ ¾uzqíkkuLkwt Ãký MkL{kLk fhðk{kt ykÔÞwt níkwt. nrhÞkýkLkk ÃkkLkeÃkíkLkk yLkks çkòh{kt ykÞkursík fkÞo¢{{kt rðsÞe ¾uzqík òuøkeLËh ®Mknu WÃknkh MðYÃk{kt òuLk rzÞh 5310 xÙuõxh ykÃkðk{kt ykÔÞwt níkwt. yk fkÞo¢{{kt yuÃkku÷ku xkÞMko íkhVÚke hksuþ ËrnÞk, økúwÃk nuz MkuÕMk, yuÃkku÷ku xkÞMko, ykrþ»k, VheË yn{Ë, zeSyu{ {kfuoxªøk, ykrþ»k yÃkku÷ku xkÞMko, rðhuLÿ ®Mkn fkËeÞkLk, Ãkqðo {tºke nrhÞkýk yLku ÃkkLkeÃkíkLkk rzÃxe {uÞh WÃkÂMÚkík hÌkk níkk. yk WÃkhktík {æÞ«Ëuþ{kt Ãký yuf ¼ÔÞ fkÞo¢{Lkwt ykÞkusLk fhðk{kt ykÔÞwt níkwt.yuÃkku÷kuLkk yrÄfkheøkýu sýkÔÞwt níkwt fu íku{Lku yk heíku ¾uzqíkkuLke Mkuðk fhíkk ½ýe ¾wþe ÚkE hne Au. ¾uzqíkku MkkÚku økk{Lkk ÷kufku Ãký ½ýk ¾wþ Au.

yk Mkkt¼¤íkk s çkÒku ¾uzqík Ãkrhðkh{kt ¾wþe ÔÞkÃke økE. íku{ýu

yk «fkhLkk fkÞo¢{kuLkwt ykÞkusLk su ¾uzqíkkuLkk rník{kt

yuÃkku÷ku xkÞMkoLke xe{Lku øk¤u ÷økkðe ËeÄk níkk. íku{kt yuf ¾uzqík

fhðk{kt ykðu íkku íkuLkkÚke ¾uzqíkkuLkku rðïkMk íkku ðÄu s Au íku WÃkhktík

nrhÞkýkLkk ÃkkLkeÃkík yLku çkeò {æÞ«ËuþLkk Mkkøkh rsÕ÷k{ktÚke

íku{Lke ykŠÚkf ÂMÚkrík Ãký {sçkqík çkLku Au. yux÷wt s Lknª yLÞ

ykðíkk níkk.

¾uzqíkkuLku ¾uíke «íÞu ÷økkð ðÄu Au. yk heíku «þtMkrLkÞ fkÞo¢{kuLkwt

íÞkhçkkË yuÃkku÷ku xkÞMkuo yk fzeLku ykøk¤ ðÄkhíkk ¾uzqíkkuLku

ykÞkusLk fhðwt ¾qçk s sYhe Au. yuÃkku÷ku xkÞMkuo ¾uzqíkkuLkk rník{kt yk «MktþLkeÞ Ãkøk÷k ¼Þko Au. yuÃkku÷ku xkÞMko yuf yuðe ftÃkLke Au su ÃkkuíkkLkk økúknfkuLke MktÃkqýo MkwrðÄk yLku Mktíkwwüe «ËkLk fhu Au. y{u y{khk yLkw¼ðLku ÷eÄu økúknfkuLkk yuðk WíÃkkËLk ykÃke þfeyu Aeyu fu suLkkÚke íku{Lku ÷ktçkk Mk{Þ MkwÄe ÷k¼ {¤e þfu. yksu ¾uzqíkku Mk{sËkh yLku yLkw¼ðe Au, íku {kxu íkuyku yuðe heíku WíÃkkËLkkuLke ÃkMktËøke fhu Au suÚke ÷ktçkk Mk{Þ MkwÄe íkuLkku ÷k¼ {¤e þfu. yuÃkku÷ku xkÞMko yuðk s xfkW xkÞMko ¾uzqíkku {kxu WÃk÷çÄ fhkðu Au. «{uþ ykÞo, økúwÃk nuz, {kfuoxªøk, yuÃkku÷ku xkÞMko

f]r»k òøkhý sTLk 2017

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

ft…Lke Mk{k[kh

આનદ ં નો અહસાસ

&નવનાથ કસપટ

અને

મા

ે ઠ કસાન

રુ કાર ુ ં સ માન મ

ું

ૂ જોનો આ વ મ હાર ખં ુ

રો પ રવાર ખેતી કર છે . અમારા યવસાય છે . મારા િપતા

કસપટ ની 60 એકર ખેતીની જમીન હતી. આટલી ઓછ

જમીન સાથે તેમને મળતી આવક ઓછ હતી. તેને લીધે

બે ટંકના ભોજનની સમ યા સાથે અ યાસ યો ય ર તે કરવામા ં પણ ઘણી ુ કલી પડતી હતી. મ તેમ કર ને

ુ ી અ યાસ ણ ૂ કય . ધ યારબાદ આગળનો અ યાસ કરવામા ં ુ કલી પડ હતી.

કોમસમા ં અ ગયારમા ં ધોરણ

માટ મે અ ગયારમા ં ધોરણ બાદ ખેતી તરફ યાન

આપવાની શ આત કર . ુ ં આગળ અ યાસ ન કર શ ુ ં તેવી થિત હતી, અને માર પણ ઈ છા ન હતી. કારણ ક અ યાસ કર ને નોકર કરવી મને પસદ ં ન હ .ું તે સમયે

મને કંઈક અલગ કર બતાવવા ઈ છતો હતો, શાિંતથી બેસવા દતા ન હતી.

થી મને

ુ ી ફ ત ભરણ પોષણ કર શકાય તેવી વષ 1985 ધ થિતમા ં થતી હતી. તે માટ મે ખેતીમા ં નવી-નવી શોધ કાયની શ આત કર હતી. ખેતીમા ં પાણીની િુવધા ર ૂ કર ને બાદમા ં પપૈયા, ા વા ફળની ખેતીની શ આત કર . મે સૌ થમ ા ના પાકની ખેતીનો અ યાસ શ કય . તેની એ સપોટ વો લટ ઉ પાદન માટ ય ન કયા. તેમા મને સફળતા ા ત થઈ. સોલા રુ જ લામા ં રુોપ ુ ી ા ની િનકાસ કરવા ુ ં મને બ માન ધ ા ત થ .ું ુ ુ ેના મહા ેપ સં થા તરફથી ા અ યાસ સફર માટ ણ લડંન જવાની મને તક મળ . સોલા રુના ેપ ો હર સં થા તરફથી સૌથી વધાર ા રુોપમા ં િનકાસ કરવા ુ ં વષ 2001મા ં મને બ માન ા ત થ .ું યારબાદ વષ ુ 2004મા ં આ માટ વસત ં રાય નાયક ખેતી ઉ પાદન િનકાસ રુ કારથી મા ંુ સ માન થ .ું ા માટ મ ૂર , ખાતર, દવા અને પાણીની મોટા માણમા ં જ ર પડ છે . તેને લીધે બી ફળોની ખેતીનો િવચાર મનમા ં આ યા. તે સમયે મે પોતાની એમક-1 (ગો ડન) આ સીતાફળની

f]r»k òøkhý sTLk 2017

િત 2001મા ં િવકિસત કયા. આગળ જતા 10 વષ ુ ી આ ગે અ યાસ કય . વષ 2011મા ં આશર 35 ધ એકરમા ં સીતાફળ સફળ ર તે ઉગાડ ા. આ મારા ખેતરમા ં સીતાફળની 32 ટલી અલગ-લગ તો છે . ુ રાત ુ તા હાસ ં લ કર છે તે ુ ં જ ખેતી ે મા ં મે િન ણ સરકારના તે સમયના ુ યમં ી અને હાલમા ં દશના વડા ધાન નર મોદ એના હ તે ે ઠ કસાન રુ કારથી સ માન કરવામા ં આવલ ે . શ યારબાદ નાિસક થત ક.ક.વાધ િશ ણ સં થાએ એક લાખ િપયાનો રુ કાર આપી સ માન ક ુ હ .ું આ દરરોજ 15 થી 200 ટલા ૂ આ માટ અ યાસ કરવા આવે છે . ખે તો ૂ ફળની ખે તો ુ ે વ ુ કર શક તે માટ ુ ં પણ ખેતીનો અ યાસ વ ન ૂ માટ િનક હોલ, તેમની સાથે સહભાગી બ ુ ં . ખે તો ઓ ફસ, ણકાર ુ તકા, યોગશાળા ુ ં િનમાણ કરવામા ં આવલ ે છે . (લેખકઃ ગોરમાલે (તા.બાશ )ના ૂ છે ) બાગાયતી ખે ત

ગિતશીલ

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

ft…Lke Mk{k[kh

{rnLÿkLkk xÙuõxhLkk ðu[ký{kt ð]rØ LkkUÄkE 25,081 xÙuõxhLkwt ðu[ký LkkUÄkÔÞwt Au. òu rLkfkMkLku Ãký òuEyu íkku økík ð»ko {rnLÿkyu 21,386 ÞwrLkxLkwt ðu[ký LkkUÄkÔÞwt níkwt yLku yk ð»ko 26,001 ÞwrLkx ðu[ký LkkUÄkÔÞwt níkwt.

økúýe xÙuõxh ftÃkLke {rnLÿk yuLz {rnLÿkyu økík ð»koLke íkw÷Lkk{kt [k÷w LkkýkfeÞ ð»ko{kt xÙuõxhLkk ðu[ký{kt ð]rØ LkkUÄkðe Au. økík LkkýkfeÞ ð»ko{kt {u {rnLkk{kt {rnLÿkyu 20,704 xÙuõxh ÞwrLkxLkwt ðu[ký fÞwO níkwt, Ãkhtíkw yk ð»ko {rnLÿkyu

ftÃkLkeLkk ðu[ký{kt ÚkÞu÷e ð]rØ ytøku {rnLÿk yuLz {rnLÿk,Vk{o EÂõðÃk{uLx rzrðÍLkLkk «urMkzuLx hksuþ suswrhfhu sýkÔÞwt níkwt fu økík ð»koLke íkw÷Lkk{kt íku 21 xfk ð]rØ LkkUÄkðe Au. y{Lku ykþk Au fu ykøkk{e fux÷kf {rnLkk{kt y{u ðÄw ð]rØ LkkUÄkðþwt. y{Lku ykþk Au fu ykøkk{e {rnLkkyku{kt íku ðÄkhu Mkkhku rðfkMk ÚkE þfþu.

r{f÷UMk çkkÞku-yuf Lkðe WB{eË

¾u

zqík ¼khíkLke ¾hkyÚko{kt {qze Au. ¼khík yuf yuðku Ëuþ Au ßÞkt «ò f]r»k Ãkh ykÄkh hk¾u Au. yk ÂMÚkrík{kt ËuþLke «òLkwt Ãkux ¼hðk {kxu ykð~Þf Au f]r»kLkk WíÃkkËLkLku ðÄkhðkLkwt. Ãkhtíkw ¾uzqíkkuLku ¾hk yÚko{kt ÞkuøÞ ¿kkLk yLku Ãkkf{kt ðÄkhku fhðk {kxu Mkkhk WíÃkkËLkLke sYh Au. yk ÂMÚkrík{kt Mktíkku»k LkkÞh yLku su.[tÿþu¾hu ¾uzqíkkuLku yk sYrhÞkíkLku Mk{seLku r{õ÷uMk çkkÞkuLke þYykík fhe.

r{õ÷UMk çkkÞkuLke þYykík ð»ko 2016{kt ÚkE níke. íkuLke þYykíkLkk Mk{Þ{kt {wõ÷uMk çkkÞkuLkku yuf{kºk ÷ûÞ rLkÄkorhík fhðk{kt ykÔÞku níkku níkku fu ¾uzqíkkuLku yuðk f]r»k WíÃkkËLk WÃk÷çÄ fhkððk{kt ykðu suLkkÚke íkuyku Mkkhk ÃkkfLkwt WíÃkkËLk «kó fhe þfu. yk ftÃkLke MktÃkqýoÃkýu çkkÞku WíÃkkËLk fLMkuÃx Ãkh fk{ fhe hne Au. r{õ÷u M k çkkÞku {w Ï Þíðu çkkÞku V xeo ÷ kEÍh, çkkÞku ÃkuÂMxMkkEz,Ã÷kLxøkúkuÚk «{kuxh yLku yk WÃkhktík Ãkkf MkwhûkkLku

MktÃkqýo Mk{kÄkLk ¾uzqíkkuLku WÃk÷çÄ fhkððk{kt ykðe hÌkwt Au. çkkÞkuÃkuÂMxMkkEz ftÃkLkeLke ÃkkMku {wÏÞíðu r{fMke÷eÞ{, r{fz{ko, r{f{kuLkkMk yLku çkkÞku VŠx÷kEÍh{kt r{fòuxku, r{fMÃkkEh÷ íkÚkk r{fkurçkÞ{ ðøkuhu {wÏÞ MktçktrÄík ftÃkLke Au. yk WÃkhktík r{fVux, r{fxkMk, r{fÍªf ðøkuhu {wÏÞ WíÃkkËLk Au. r{õ÷UMk çkkÞkuLkk yk WíÃkkËLkkuLkku ¾uzqíkkuyu ½ýku ÷k¼ ÷eÄku Au. ðíko{kLk Mk{Þ{kt r{õ÷UMk çkkÞku Ëuþ¼h{kt ÃkkuíkkLkk fkÞo fhðk {kxu íkiÞkhe{kt Au.

®Mk[kE ÃkkEÃk{kt ðefu Ãkufðu÷ Au Mkðkuo¥k{

Ãkk

f{kt ®Mk[kELkwt yux÷wt s {níð Au sux÷wt ÔÞÂõíkLku ïkMkLkwt.Mkk{kLÞ heíku y{u òuÞw Au fu ¾uíke{kt ÃkkfLke ®Mk[kE MkkÚku ½ýk çkÄk ÃkkýeLkku ÔÞÞ ÚkkÞ Au. íkuLkwt {wÏÞ fkhý ®Mk[kE{kt WÃkÞkuøk fhðk{kt ykðíkk ÃkkEÃk Mkkhe økwýð¥kk Ähkðíkk LkÚke yÚkðk íkku sÕËe Vkxe òÞ Au. yk ÂMÚkrík{kt ÃkkýeLke çkhçkkËe ÚkkÞ Au. ®Mk[kE{kt ÃkkýeLkk ÔÞÞLku yxfkððk {kxu ðefu Ãkufðu÷ «kEðux r÷r{xuz ¾uzqíkkuLku økwýð¥kkðk¤k f]r»k ®Mk[kE WíÃkkËLk WÃk÷çÄ

f]r»k òøkhý sTLk 2017

fhkððk{kt ykðu Au. yk WÃkhktík yk ftÃkLke rzÙÃk EheøkuþLk{kt WÃkÞkuøke ÃkkEÃk, ð{eoçkuzTMk, ð{eo ÷ur{Lkuxuz VurçkúõMk MkkÚku xuhuøk økkzo®LkøkLku Ãký W¥kusLk ykÃku Au. ftÃkLkeLkk WíÃkkËLkkuLke ¾kMk ðkík yu Au fu íku ÷ktçkk Mk{Þ MkwÄe [k÷íkk yLku xfkW Au. ðefu Ãkufðu÷Lke ík{k{ ÃkkEÃMkLke {køk ¾uzqíkku{kt Mkíkík ðÄe hne Au. suLke ÃkkA¤Lkwt fkhý {kºk WíÃkkËLkLke økwýð¥kk Au. ðefu ð{eoçkuzLkk ¾uzqíkku{kt ½ýe ðÄkhu {køk Au, fkhý fu ¾uzqíkku íkuLkku WÃkÞkuøk ¾kMk fheLku ð{eofBÃkkuMx çkLkkððk{kt fhu Au. www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

ík{khku ykuzoh ykÃkðk {kxu f]Ãkk fhe r{Mz fku÷ fhku

1-800-3000-2434 ík{khk ½h MkwÄe rðíkhýLke MkwrðÄk

¾uzqíkku {kxu «Úk{

ykuLk÷kELk «ríkrcík ftÃkLkeykuLkk økwýð¥kkÞwõík rçkÞkhý, fexLkkþf,Ãkku»kf íkíð yLku f]r»k Þtºk WÃk÷çÄ Au.

MkwrðÄk

«kËurþf ¼k»kkyku{kt Ãkkf MktçktrÄík òýfkhe rðLkk {qÕÞu WÃk÷çÄ

nðu økwýð¥kk ík{khk nkÚk{kt ík{khk «Úk{ ykuzoh Ãkh rðþu»k Aqx

Customer Care: 8050797979

E{u÷: %

info@bighaat.com

Ãk

ft…Lke Mk{k[kh 18 yÚko Úke Ãkhk{kÚko íkhV Ãkíktsr÷

íktsr÷ ¼khík{kt s Lknª Ãkhtíkw rðËuþku{kt Ãký yuf yuðwt Lkk{ çkLkkðe [wfe Au fu su {kuxe-{kuxe rðËuþe ftÃkLkeykuLku Ãký x¬h ykÃke hne Au. íkksuíkh{kt s rËÕne{kt ykÞkursík ðkŠ»kf «uMk fkuLVhLMk{kt Þkuøk økwÁ çkkçkk hk{Ëuðu MktçkkurÄík fhíkk yk {krníke ykÃke níke. íku{ýu ÃkkuíkkLke Ãkstíkr÷ çkúkLzLkk økík ð»ko{kt fhðk{kt ykðu÷k fkhkuçkkh ytøku {krníke ykÃke níke. çkkçkk hk{Ëuðu sýkÔÞwt níkwt fu Ãkíktsr÷Lkwt xLkoykuðh 10,561 fhkuz YrÃkÞk hÌkwt Au yLku LkVku 100 xfkLkk ËhÚke ðÄe hÌkku Au. íku{ýu sýkÔÞwt níkwt fu yLkuf ÷kufkuyu Ãkíktsr÷ Ãkh «&™ku MkßÞko níkk yLku yLkuf ÷kufkuyu íkuLkk WíÃkkËLkku ytøku ¾kuxe {krníke Vu÷kðe níke.

çkkçkk hk{Ëuðu sýkÔÞwt níkwt fu fux÷kf ÷kufku{kt ¾kuxe Äkhýk Au fu Ãkíktsr÷Lkk ík{k{ WíÃkkËLkku{kt økki{qºkLkku WÃkÞkuøk fhðk{kt ykðu Au. íku{ýu yk {krníkeLku Lkfkhe fkZe níke yLku sýkÔÞwt níkwt fu ÷kufkuLku rðïkMk s y{khe þÂõík Au. y{u økki{qºk AqÃkkðeLku ðu[ký fhíkk LkÚke. ykøkk{e yuf Úke çku ð»ko{kt ykÃkýk Ëuþ{kt Ãkíktsr÷ MkkiÚke {kuxe MðËuþe çkúkLz çkLke sþu. yk ð»ko Ãkíktsr÷ ykðkMkeÞ MkirLkf þk¤k ¾ku÷ðk{kt ykðþu. yk ykðkMkeÞ þk¤k 1000 çkk¤fkuLke ûk{íkk Ähkðþu yLkuþneË MkirLkfkuLkk çkk¤fkuLku rðLkk {qÕÞ rþûký ykÃkðk{kt ykðþu. þk¤kLkk ÷kufuþLk yuLkMkeykhLke ykMkÃkkMk nþu. íku{ýu sýkÔÞwt níkwt fu Ëuþ{kt ÷uçk®÷økLkku fkÞËku Au, su ytíkøkoík ÃkkuíkkLkk WíÃkkËLkku{kt Ãký Lkkt¾ðk{kt ykðu÷ Au, íku WÃkh ÷økkðu÷k ÷uçk÷ Ãkh ÷¾u÷w Au. y{khe {kºk Ãkkt[ yki»krÄ{kt økki{qºk r{r©ík ÚkkÞ Au. íku{ktÚke Ãkeðkðk¤k yuf s «kuzõx økku{qºk yfo Au, suLkk Ãkh økki{qºk ÷¾u÷w Au, [kh yLÞ [eòu ¾kðkðk¤e nkuíke LkÚke.yk WÃkhktík Ãkíktsr÷Lkk ykþhu yuf nòh WíÃkkËLk Au, su{kt økki{qºk nkuíkw LkÚke. y{u ftE Ãký AqÃkkðíkk LkÚke. ÷ûÞ: ÷k¾ku ¾uzqíkkuLkk nkÚk Ãkíktsr÷Lke MkkÚku Çkkçkk çkkçkk hk{Ëuð f]r»kLke ðkík fhíkk sýkÔÞwt níkwt fu yksu Ãkíktsr÷ MkkÚku ¾uzqíkku òuzkÞu÷k Au íku{Lku Mkkhku LkVku fu ÷k¼ ÚkE hÌkku Au. su çktsh s{eLkLke ®f{ík 20 fu 25 nòh fhíkk ðÄkhu Lk níke íku s{eLk Ãkh yksu ¾uzqíkku yu÷kuðuhk WøkkzeLku 10 ÷k¾ YrÃkÞk fhíkk ðÄkhu LkVku ÷E hÌkk Au. yíÞkh MkwÄe{kt Ãkíktsr÷ MkkÚku nòhkuLke MktÏÞk{kt ¾uzqíkku òuzkÞu÷k Au Ãkhtíkw y{khku ÷ûÞ ÷k¾ku ¾uzqíkkuLku Ãkíktsr÷ MkkÚku òuzðkLkku Au. íku{ýu sýkÔÞwt níkwt fu ÔÞðMkkrÞf ¾uíkeLkku MkkiÚke {kuxku †kuík Ãkíktsr÷ Au. Ãkíktsr÷ ykÞwðuoËLkk yktfzk Ãkh yuf Lksh økík LkkýkfeÞ ð»ko 2016-17{kt Ãkíktsr÷yu fw÷ 10 nòh f]r»k òøkhý sTLk 2017

500 fhkuz YrÃkÞkLkku fkhkuçkkh fÞkuo níkku. íku{kt 940 fhkuz YrÃkÞk xqÚkÃkuMxLkk ðu[kýLkku Mk{kðuþ ÚkkÞ Au.íÞkhu ÷kufr«Þ nuh ykuE÷ fuþ¢ktríkÚke fw÷ 825 fhkuz \rÃkÞkLke ykðf ÚkkÞ Au. yk WÃkhktík çkkÚk MkkuÃkÚke YrÃkÞk 572 fhkuz, MkhMkð íku÷Úke 522 fhkuz YrÃkÞk, {Ä{ktÚke 322 fhkuz YrÃkÞk yLku Ëuþe ½e{ktÚke fw÷ ykðf YrÃkÞk 1467 fhkuz ÚkE níke. ykøkk{e ykÞkusLk çkkçkk hk{Ëuðu ftÃkLkeLke ykøkk{e ÞkusLkkykuLkku WÕ÷u¾ fÞkuo níkku yLku ykøkk{e 2 ð»ko{kt ftÃkLkeLku ËuþLke MkkiÚke {kuxe yuVyu{MkeS ftÃkLke çkLkkððkLkku ÷ûÞktf Au. yk {kxu íku ÍzÃk¼uh rðMíkkh fhe hne Au. yk MkkÚku Ãkíktsr÷yu yktÄú«ËuþLkk rðsÞLkøkh{kt Lkðk Ã÷kLx ÷økkðþu. yk WÃkhktík íkuyku þk¤kLkk fkhkuçkkh{kt Ãký ykððkLke ÞkusLkk Ähkðu Au. «Úk{ þk¤k-yuLkMkeykh{kt þY fhðk{kt ykðþu. çkkçkk hk{Ëuðu sýkÔÞwt níkwt fu Ãkíktsr÷ ¼khíkðkMkeykuLke ftÃkLke Au. Ãkíktsr÷Lkku WÆuþ ¼khíkðkMkeykuLke Mkuðk fhðkLkku Au LkVku h¤ðkLkku LkÚke. çkkçkk hk{Ëuðu ònuhkík fhe níke fu Ãkíktsr÷ 1-2 ð»ko{kt MkkiÚke {kuxe MðËuþe çkúkLz çkLke sþu yLku íkuLkwt xLkoykuðh òuELku rðËuþe ftÃkLkeyku fÃkk÷¼kíke fhðk ÷køkþu. çkkçkk hk{Ëuðu yk «Mktøku 4 ònuhkík fhe níke. 1. yk Mk{Þu Ãkíktsr÷Lkwt 30-40 nòh fhkuz ðkŠ»kf WíÃkkËLk ûk{íkk Au, su ykøkk{e ð»kkuo{kt 60 nòh fhkuz ÚkE sþu. 2. LkkuEzk{kt ÞwrLkx ÷køkþu. yk ÞwrLkx{kt 20-25 nòh fhkuz YrÃkÞkLkwt «kuzõþLk ûk{íkk nþu. y{u fkuELke f]ÃkkÚke s{eLk ÷eÄe LkÚke. 3. y{u Mkwf{kLkk þneËkuLkk ÃkrhðkhLku {kxu 2-2 ÷k¾ YrÃkÞk ykÃkðkLke ònuhkík fhe Au. 4. hk{Ëuð çkkçkkyu sýkÔÞwt níkwt fu Ãkíktsr÷Lkk W¥khkrÄ fkuE s ÔÞkÃkkhe Lknª nkuÞ. fkuE MktLÞkMke s Ãkíktsr÷Lkk WíkhkrÄfkhe nþu. www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

yktËk{k EÂLzÞk «kEðux r÷r{xuz («Úk{ {¬uþe{-yøkkLk EÂLzÞk «kEðux r÷r{xuz Lkk{Úke yku¤¾kíke)

hsq fhu Au

þfuË

800 r{r÷ «rík yufh

çku Äkhe ík÷ðkh

yuf s Mk{Þu MkkuÞkçkeLkLkk ®LkËý yLku ½kMk ðøkuhu Ãkh rLkÞtºký rfMkkLk Mkuðk fuLÿ Lktçkh (xku÷ £e): 1800-103-4991

yktËk{k EÂLzÞk «kEðux r÷r{xuz («Úk{ {¬uþe{-yøkkLk EÂLzÞk «kEðux r÷r{xuz Lkk{Úke yku¤¾kíke)

hsq fhu Au

y«kuÃkku

2.5 r{÷e

«rík ÷exh Ãkkýe

zçk÷ «kuxuõþLk

Lkðe ÃkuZeLkk ¢ktríkfkhe VqøkLkkþf

y«kuÃkku zçk÷ «kuxuõþLk...ík{khk ÃkkfLku ykÃku ðÄkhu Mkwhûkk

rfMkkLk Mkuðk fuLÿ Lktçkh (xku÷ £e): 1800-103-4991

ft…Lke Mk{k[kh

EVfkuLkku Mðýo sÞtíke Mk{kht¼

Vfkuyu 50 ð»ko Ãkqhk ÚkðkLkk «Mktøku ËuþLkk rðrðÄ ¼køkku{kt Mðýo sÞtíke Mk{khkunLkwt ykÞkusLk fhðk{kt ykðe hÌkwt Au. yk fze{kt EVfkuyu nrhÞkýkLku fhLkk÷{kt Ãký Mðýo sÞtíke Mk{kht¼Lkwt ykÞkusLk fhðk{kt ykÔÞwt níkwt. fkÞo¢{{kt {wÏÞ yríkrÚk íkhefu EVfkuLku {uLkuStøk rzhuõxh zku.WËÞ þtfh yðMÚke Ãký WÃkÂMÚkrík hÌkk níkk.

EVfkuLkk {kfuoxªøk çkkçkíkLkk sLkh÷ {uLkush ÞkuøkuLÿ fw{khu ¾uzqíkkuLku MktçkkurÄík fhíkk sýkÔÞwt níkwt fu EVfku {kºk ¾uzqíkkuLku ¾kíkh WÃk÷çÄ fhkððk WÃkhkt í k íku { Lku EVfku xku f eÞku sLkh÷ ELMÞkuhLMkLkk {kæÞ{Úke yuf ÷k¾ MkwÄeLkku Ëw½oxLkk ðe{ku Ãký ykÃku Au. ftÃkLke ÃkkMku yLkuf «fkhLkk rð{k WÃk÷çÄ Au. ¾uzqíkkuLku ½hu çkuXk WíÃkkËLk {¤e þfu íku {kxu ftÃkLkeyu nku{ rzr÷ðheLke MkwrðÄk Ãký ¾uzqíkkuLku WÃk÷çÄ fhkðe Au. yk ¾kMk «Mktøku EVzkuLkk zku.WËÞ þtfh yðMÚkeyu çkkEfkuLku ÷e÷e Ítze ykÃke ¾uzqíkku {kxu MkwrðÄkLke þYykík fhkðe níke. íku{ýu sýkÔÞwt níkwt fu ðíko{kLk Mk{Þ{kt yk MkwrðÄk {kºk fhLkk÷Lkk ¾uzqíkku {kxu s WÃk÷çÄ Au. ftÃkLke xqtf Mk{Þ{kt ËuþLkk yLÞ ¼køkku{kt ¾uzqíkkuLku yk MkwrðÄk ykÃkþu. íku{ýu yu{ Ãký sýkÔÞwt níkwt fu ÷kufku MkkÚku òuzkðk {kxu yksu rzSx÷ MkkiÚke MkkÁt {kæÞ{ Au. y{u Mknfkhe rzSx÷ Ã÷uxVku{o çkLkkÔÞwt Au, su 11 ¼k»kk{kt WÃk÷çÄ Au. yk yuÃk{kt ¾uíke, {tze, rçkÞkh{ku yLku Lkðe xufLkku÷kuS ytøku Ãký rðrðÄ «fkhLke òýfkhe Au. yk íkfLkef {kxu y{u fkuE ¾kMk «fkhLkk [kSoMk ðMkw÷ fhíkk LkÚke. ¾uzqíkku ¼kEyku rðrzÞku çkLkkðeLku íku{kt {kuf÷e þfu Au. yk {kæÞ{Úke ík{u ÷kufku ÔÞkÃkkh fhe þfku Aku. ykÄkh Lktçkh ®÷f fheLku ík{u hkufz hrník ÔÞðMÚkk fhe þfku Aku.

f]r»k òøkhý sTLk 2017

íku{ýu sýkÔÞwt níkwt fu xufLkku÷kuS ykÃkýu ykøk¤ ðÄkhu Au. íkuLkku WÃkÞkuøk ykÃkýu ¾uíke{kt fhðku òuEyu. økík ð»ko y{u 13 ÷k¾ sux÷k ÷ª{zkLkk Akuz ÷økkÔÞk níkk. y{u yk «fkhLke íkfLkef ÷kððkLkku «ÞíLk fhe hÌkk Aeyu, su ytíkøkoík 5 ð»ko{kt ®÷çkku¤e {¤ðkLke þY ÚkE òÞ. íku{ýu sýkÔÞwt níkwt fu {rn÷kykuLku ykøk¤ ðÄkhðe òuEyu yLku MknfkheíkkLkk MkÇÞ çkLkkððe òuEyu. çkeSçkksw EVfku xkufeÞkuLkk rLkríkLk ð{koyu ¾uzqíkkuLku MktçkkurÄík fhíkk sýkÔÞwt níkwt fu íku{Lke h[Lkk ð»ko 2000{kt ÚkE níke. Mktfx yLku rð{k ÞkusLkkLkk ûkuºk{kt ftÃkLke yk «Úk{ rð{k Mkuðk níke. {rn÷kykuLku æÞkLk{kt hk¾eLku rçk{k Ãký WÃk÷çÄ fhkððk{kt ykðu÷ Au. EVfku çkòhLkk {Þtf Ãkrhnkhu íku{Lke ÞkusLkk ytøku òýfkhe ykÃke níke. íku{Lkk {kæÞ{Úke ¾uzqíkkuLku MðkMÚk Mkuðkyku suðe fu Mkwøkh yLku çkeÃkeLke ðe{k {wÕÞu íkÃkkMk ½ýk ykuAk ËhÚke EMkeS MkwrðÄk WÃk÷çÄ fhkððk{kt ykðþu. yk ¢{{kt EVfku ¾uzqíkkuLkk yu.fu.[kð÷kyu sýkÔÞwt níkwt fu yk yuÃk Ãkh ík{k{ òýfkhe WÃk÷çÄ Au. ¾uzqíkku {kxu yuf rËðMk{kt ºký Úke [kh ðkuEMk {uMkus {kuf÷ðk{kt ykðu Au. òu ¾uzqíkkuLku ¾uíkh{kt fkuE «fkhLke rçk{khe ÷køku Au íkku Vkuxku ÃkkzeLku íkuLku yuÃk Ãkh zkWLk÷kuz fhe þfu Au yLku f]r»k rLk»ýkíkku ÃkkMkuÚke íku ytøku [[ko fhe þfu Au. www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

ft…Lke Mk{k[kh

EfkuLkku{uõMk ðÄkhu ¾kíkhLke WÃkÞkurøkíkk fux÷k WÃkÞkuøke çkLke þfu Au. òu ykÃkýu hkMkkÞrýf ¾kíkhLkk WÃkÞkuøkLku ðÄkhðk{kt ykðu íkku «ÞkuøkLku ÷E ykuAk fhe þfkÞ Au yLku íku sirðf ¾kíkh ðÄkhu ykuAwt fhe þfu Au.

Äe hnu÷e ðMíkeLkk ¼hýÃkku»ký {kxu su «fkhÚke ðÄkhu WíÃkkËLkLke sYh Au yux÷e s sYrhÞkík ¼kusLkLku Mkwhrûkík hk¾ðkLke Ãký Au. rðrðÄ ÃkkfkuÚke ðÄkhu WíÃkkËLk {kxu Mkk{kLÞ heíku ¾uzqíkkuLku ðÄkhu{kt ðÄkhu hkMkkýrÞf ¾kíkhLkku WÃkÞkuøk fhe hÌkk Au, suLku ÷eÄu Ãknu÷k íkku fux÷kf ð»kkuo MkwÄe WíÃkkËLk ðÄu Au Ãkhtíkw AuÕ÷k fux÷kf ð»kkuoÚke ðÄkhu hkMkkýrÞf ¾kíkhLkk WÃkÞkuøkÚke WíÃkkËLk{kt ðÄkhku Úkíkku LkÚke. Ãkhtíkw y{kÁ ¼kusLk ðÄkhu hMkkÞýÞwõík ÚkðkLku ÷eÄu ykÃkýk MðkMÚÞ {kxu nkrLkfkhf ÚkE økÞwt Au. yk MkkÚku ðÄkhu hkMkkÞrýf ¾kíkhLkk «ÞkuøkÚke ykÃkýe s{eLk Ãkh rðÃkheík yMkh ÚkE hne Au. yk ÂMÚkrík{kt ¾uzqíkkuyu ÃkkuíkkLkk Ãkkf {kxu hkMkkÞrýf ¾kíkhLkk WÃkÞkuøkLku ykuAwt fhðk MkkÚku sirðf ¾kíkhLkk WÃkÞkuøkLku W¥kusLk ykÃkðwt òuEyu.

yºku yuf çkkçkík ¾kMk æÞkLk ykÃkðk suðe Au fu su hkMkkÞrýf ¾kíkh su «{ký{kt WÃkÞkuøk fhðk{kt ykðu Au yux÷k ykÃkýk Ãkkf

MkkiÚke ðÄkhu ÞwrhÞkLkku WÃkÞkuøk LkkExÙkusLk íkíð «ËkLk fhðk {kxu fhðk{kt ykðu Au, suLkku ºkeòu ¼køk AkuzLku {¤e þfu Au, çkkfeLkku [kuÚkku ¼køk ÔÞÚko síkku hnu Au. òu ¾uzqík¼kE ÞwrhÞk ¾kíkhLku 25-30 xfk MkwÄe ykuAwt fhe þfu Au òu sirðf ¾kíkh yuòu{uõMk yÚkðk hkEÍku{uõMkLkku WÃkÞkuøk fhðk{kt ykðu íkku yk çkuõxurhÞk nðk{kLk{kt WÃk÷çÄ LkkExÙkusLkLku ÃkkfLku ykÃke yuf íkku ÞwrhÞkLkk WÃkÞkuøkLku ykuAwt fhe þfu Au, çkesw íkuLkkÚke s{eLkLke MðkMÚÞ MkwÄkhe þfkÞ Au. yk heíku VkuMVhMkLku WÃk÷çÄ fhkððk {kxu ykÃkýu zeyuÃke yÚkðk yuMkyuMkÃkeLkku WÃkÞkuøk fhe Aeyu. ykÃkýu Mkki òýeyu Aeyu fu VkuMVhMk ¾kíkh s{eLk{kt rçk÷fw÷ [÷kÞ{kLk Úkíkw LkÚke, suLku ÷eÄu {kºk 15-20 xfk ¼køk s ÃkkfLkk fk{ ykðu Au, ßÞkhu ykþhu 80 xfk s{eLk{kt yu{ s Ãkzâwt hnu Au, su yuftËhu s{eLkLku LkwfMkkLk ÃknkU[kzu Au. yk ÂMÚkrík{kt ¾uzqíkkuyu Efku{uõMk Lkk{Lkk sirðf ¾kíkhLkku WÃkÞkuøk fheLku zeyuÃke yÚkðk yuMkyuMkÃkeLkwt «{ký 40 xfk MkwÄe ½xkze þfkÞ Au. Efku{uõMk yuf yuðwt sirðf ¾kíkh Au, su ÃkkfLku {q¤{ktÚke Ãkku»kf íkíðku AkuzLku Ãkqhk Ãkkzu Au yLku rðrðÄ Ãkku»kf íkíðku WÃk÷çÄ fhkðu Au.

¾uzqíkkuLkku MkkÚke Au çkeyuMkxe þÂõík

¼k

híkLke yøkúýe f]r»k ftÃkLke çkkÞkuMxuz ftÃkLkeLkk ûkuºk{k ÔÞkÃkf«{ký{kt fkÞo fhe hne Au. yk ftÃkLke ¾uzqíkkuLkk Ãkkf Mkwhûkk yLku ð] r Ø {kxu yu f {ku x e hu L s{kt Ãkku í kkLke økwýð¥kkÞwõík WíÃkkËLk WÃk÷çÄ fhkðe hne Au. çkkÞkuMxuzLkk çkkÞkufuLk økuLÞwÕMk þuhzeLke ¾uíke {kxu çkLkkððk{kt ykðu÷ yuf ðÄw MkkÁt WíÃkkËLk Au, su þuhzeLkk WíÃkkËLk{kt ðÄkhku fhðk MkkÚku {kxeLke V¤ÿwÃkíkkLku Ãký ò¤ðe hk¾u Au.

çkkÞkuMxuzLkk «kuzõx {uLkush rLk÷uþLkk {íku çkkÞkufuLkÚke ¾uzqíkkuLku Mkkhk Ãkrhýk{ku {¤e hÌkk Au. íkuLkkÚke «kuzõxLkk WíÃkkËLk{kt ðÄkhku ÚkkÞ Au yLku {kxeLke WÃks þÂõík ðÄu Au. yk WÃkhktík ÃkkfLku rçk{kheLkk «fkuÃkÚke çk[kðe þfkÞ Au. íkuLkk WÃkÞkuøkÚke rçk{kheLke þõÞíkk ½ýe ykuAe ÚkE òÞ Au. rLk÷uþu sýkÔÞwt níkwt fu f]r»k òøkhý sTLk 2017

yk WíÃkkËLkLke {køk Mkíkík ðÄe hne Au. íkuLku fkhýu s ¾uzqíkkuLku Mkkhk Ãkrhýk{ku {¤e hÌkk Au. íkuLkku 16 rføkúk «rík yufh ËhÚke WÃkÞkuøk fhðk{kt ykðe hÌkku Au. www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

ft…Lke Mk{k[kh

¾uzqíkkuLke «Úk{ ÃkMktË Au yuMkÃke M«uÞMko

Ãkk

f Ãkh f]r»k hMkkÞýkuLkku Atxfkð fhðk {kxu M«uÞh {þeLkLke sYh íkku Ãkzu Au Ãkhtíkw íku økwýð¥kkðk¤k Lk nkuÞ íkku ¾uzqík ¼kEykuLku õÞkhuf LkwfMkkLk MknLk fhðwt Ãkzu Au. yk ðkíkLku æÞkLk{kt hk¾e yuMkÃke ftÃkLkeLkk ¾uzqíkkuLku M«uÞh {þeLk MktÃkqýo huLs WÃk÷çÄ fhkððkLkwt çkezw WXkÔÞwt Au. yk ftÃkLkeLkk ík{k{ M«u WíÃkkËLk økwýð¥kkÚke MktÃkqýo ÃkrhÃkqýo yLku xfkW nkuÞ Au.

yuMkÃke MkkÄkhý M«uÞhÚke ÷E xÙuõxh M«uÞh, Vku®økøk {þeLk, Ãkkðh M«uÞh yLku r{Mx ç÷kuyh WÃkhktík yLÞ yLkuf «fkhLkk WíÃkkËLkku WÃk÷çÄ fhkðu Au.yuMkÃke ËuþLkk ÷øk¼øk

ík{k{ hkßÞku{kt ÃkkuíkkLkk WíÃkkËLkku ¾uzqíkku MkwÄe ÃknkU[kze hne Au. yux÷wt s Lknª ftÃkLke ÃkkuíkkLkk WíÃkkËLkkuLke rLkfkMk Ãký fhu Au. yuMkÃke ELxhLkuþLk÷ ¾uzqíkku ðå[u ¾qçk s ÍzÃk¼uh rðfkMk Ãkk{e hÌke Au.

þuhzeLke ðÄw Mkkhe ¾uíke {kxu çkkÞkufuLk yøkúýe f]r»k ftÃkLke çkkÞkuMxuz f]r»k ûkuºk{kt fkÞo fhe hne Au. yk ftÃkLke ¾uzqíkkuLkk Ãkkf ¼khíkLke Mkwhûkk yLku ð]rØ {kxu {kuxe huLs{kt ÃkkuíkkLkk økwýð¥kkÞwõík WíÃkkËLk WÃk÷çÄ fhkðe hne Au. çkkÞkuMxuzLkk çkkÞkufuLk økuLÞwÕMk þuhzeLke ¾uíke {kxu íkiÞkh fhðk{kt ykðu÷e yuf ðÄkhu MkkÁt WíÃkkËLk Au, su {kºk þuhzeLkk WíÃkkËLkLku ðÄkhðk WÃkhktík {kxeLke Ãkku»ký ûk{íkk ðÄkhðk {kxu Ãký {ËËYÃk çkLku Au. çkkÞkuMxuzLkk «kuzõx {uLkush rLk÷uþu sýkÔÞwt níkwt fu çkkÞkufuLkÚke ¾uzqíkkuLku Mkkhk Ãkrhýk{ku «kó ÚkE hÌkk Au. íkuLkkÚke WíÃkkËLk ðÄu Au yLku {kxeLke WÃks þÂõík Ãký ðÄu Au. íkuLkk WÃkÞkuøkÚke Ãkkf rçk{kheLkku «fkuÃk ½ýku s ykuAku hnu Au. rLk÷uþu sýkÔÞwt níkwt fu yk WíÃkkËLkLke {køk Mkíkík ðÄe hne Au. íkuLku ÷eÄu ¾uzqíkkuLku Mkkhk Ãkrhýk{ {¤e þfu Au. yk WÃkhktík 16 rf÷ku «rík yufh ËhÚke WÃkÞkuøk fhðk{kt ykðu Au.

ÃkuÂÃMkfku Vhe þY fhþu rfÒkw ÃkrhÞkusLkk

økúýe ftÃkLke yuVyu{MkeS ÃkuÂÃMkfku EÂLzÞk ËMk ð»koÚke Ãktòçk{kt çktÄ Ãkzu÷e rMkxÙMk ÃkrhÞkusLkk Vhe þY fhðkLkku rLkýoÞ fÞkuo Au. yk ÃkrhÞkusLkk økík yfk÷e-¼ksÃk MkhfkhLkk Mk{Þ{kt yxfkððk{kt ykðe níke. yk ÞkusLkk ytøku ÃkuÂÃMkfku (EÂLzÞk hesLk)Lkk [uh{uLk yLku MkeEyku rþð rþðfw{kh íkÚkk WÃkkæÞûk (ø÷kuçk÷ «kuõÞkuh{uLx) ðe.ze.þ{koLkk ðzÃký nuX¤{kt «ríkrLkrÄ{tz¤u {wÏÞ{tºke fuÃxLk y{®hËh ®Mkn MkkÚku {w÷kfkík fhe níke.

{wÏÞ{tºke MkkÚku çkuXf Ëhr{ÞkLk «ríkrLkrÄ{tz¤u hkßÞ{kt çkkøkðkLke ÃkrhÞkusLkk Vhe þY fhðk{kt hMk ËþkoÔÞku níkku. ÃkuÂÃMkfku f]r»k òøkhý sTLk 2017

yuf rnMMkuËkh ytíkøkoík ÃkXkýfkux{kt ßÞwMk fLxÙux yLku þeík÷ Ãku WíÃkkËLk MktÞtºk MÚkkrÃkík fhðk{kt hMk ËþkoÔÞku Au. ftÃkLke íkuLke ÃkkA¤ 500 fhkuz YrÃkÞkLkwt hkufký fhþu. yºku WÕ÷u¾LkeÞ Au fu ÃkuÂÃMkfku {kuxk Míkh Ãkh ¾uzqíkku ÃkkMkuÚke rfÒkwLkwt Mktøkúný fhu Au. Ãktòçk{kt {kuxk ÃkkÞu rfÒkw ykÄkrhík ¾uíke fhðk{kt ykðu Au. www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

ft…Lke Mk{k[kh 24 ¾qçk s W{Ëk fk{ fhþu {rnLÿkLkwt yk xÙuõxh

{

rnLÿk yuLz {rnLÿkyu f]r»k ¢ktrík íkhV yuf Ãkøk÷wt ykøk¤ ðÄkhíkk ÃkkuíkkLkk Lkðk WíÃkkËLkkuLku hsq fÞko Au. íkuLku ÷eÄu {rnLÿkLke Vk{o EÂõðÃk{uLx (f]r»k Þtºk) rzðeÍLku ÃkkuíkkLkk xÙuõxhLke MkerhÍLku ykøk¤ ðÄkhíkk íku{kt ðÄw yuf Lkk{ òuze ËeÄw Au. økík ð»ko {rnLÿkyu ÃkkuíkkLkk xÙuõxh {rnLÿk ÞwðkuLku ¾uzqíkku ðå[u hsq fhðk{kt ykÔÞwt níkwt. suLku ½ýkçkÄk ¾uzqíkkuyu ÃkMktË fÞwO níkwt. yk ð»ko {rnLÿkyu LkkLkk xÙuõxhLkk Mkuøk{uLx{kt Ãký rðMíkhý fÞwO Au yLku 24 yu[.Ãke. {rnLÿk SðkuLku hsq fÞwO Au.

yk LkkLkk xÙuxhLku hsq fhðk ÃkkALkwt fkhý ¾uíke yLku hku-¢kuÃk Vk‹{øk fhíkk ¾uzqíkkuLku ðÄkhu ÷k¼ ÃknkU[kzðkLkku Au. Sðku {khVíku ¾uíkeðkzeLkk fkÞkuo{kt Mkh¤íkk hnu Au. SðkuLku ðÄkhu Mkkhe heíku yuf ¾kMk rzÍkELk{kt íkiÞkh fhðk{kt ykðu÷wt Au. 24 yu[Ãke Lkk yk 4 ÂÔn÷ zÙkEð xÙuõxh ÃkkuíkkLke heíku ¾kMk Au. íku ykuxku{uxef zuÃÚk yLku zTÙk^x ftLxÙku÷ suðe rðþu»kíkkÚke MktÃkqýo Mkßs Au. ðÄkhu Mkkhk xkufo yLku #ÄýLke çk[ík MkkÚku Sðku ¾uzqíkku {kxu ÷k¼ËkÞe Mkkrçkík ÚkÞwt Au. íku çku htøk ÷k÷ yLku rMk÷uxe{kt {ux÷ þex MkkÚku WÃk÷çÄ Au.yk xÙuõxh økwshkík yLku {nkhk»xÙLkk ¾uzqíkku {kxu yur«÷Úke WÃk÷çÄ çkLkþu. xqtf Mk{Þ{kt yk xÙuõxhLku Ëuþ¼h{kt hsq fhðk{kt ykðþu.

íkuLke ®f{ík 3.90 ÷k¾Úke þY ÚkE 4.05 ÷k¾ Au. yk «Mktøku ftÃkLkeLkk {uLkuStøk rzhuõxh ÃkðLk økkuÞLfkyu sýkÔÞwt níkwt f {rnLÿkLkk yk «ÞíLkku ¾uíkeLku ykÄwrLkf yLku 3.0 Vk‹{øk {khVíku ykøkk{e Míkh Ãkh ÷E sðk{kt ykðþu. çkeSçkksw hksuþ suswrhfh, «urMkzuLx, Vk{o EÂõðÃk{uLx rzrðÍLkLkk {rnLÿk yuLz {rnLÿkyu sýkÔÞwt níkwt fu y{u yk xÙuõxhLku hsq fhíkk ½ýe ¾wþe yLkw¼ðe Aeyu. íku ¾uzqíkkuLku ykŠÚkf heíku {sçkqík fhþu. íku{ýu sýkÔÞwt níkwt fu Sðku MxkEr÷þ yLku fBVxo xÙuõxh Au. Sðku{kt 750 rf÷kuøkúk{ MkwÄe ðsLk ðnLk fhe þfkÞ Au. íku «rík f÷kf 25 rf÷ku{exh ÍzÃkÚke fkÞo fhðkLke ûk{íkk Ähkðu Au yLku Mkíkík M«u {kxu íku{k Wå[ ©uýeLkk Ãkexeyku Ãkkðh Au. yk xÙuõxh yLÞ hkßÞku {kxu Ãký xqtf Mk{Þ{kt hsq Úkþu.

¾uzqíkkuLkku Mk{Þ çk[kðþu fkurLkf÷ VŠx÷kEÍh çkúkuzfkMxh

¾u

zqíkku ¾uíkh{kt ¾kíkhLkku Atxfkð nkÚk ðzu fhu Au, Ãkhtíkw su{su{ Mk{Þ ÃkMkkh Úkíkku økÞku íku{ íku{ ¾uzqíkku{kt Ãký çkË÷kð sYhe Au. ¾uzqíkkuLku ykÄwrLkf xufLkefðk¤k ÞtºkkuLkku WÃkÞkuøk fhðku sYhe Au. ¾uíkh{kt ¾kíkhLkku Atxfkð fhðk {kxu MkkiÚke Mkkhku rðfÕÃk þÂõík{kLkLkk fkurLkf÷ Vxeo÷kEÍh çkúkLzfkMxh Au. íkuLkk WÃkÞkuøkÚke xúuõxh îkhk fhðk{kt ykðu Au. yk WíÃkkËLkLke MkkiÚke ¾kMk ðkík yu Au fu íkuLkk WÃkÞkuøkÚke ykuAk{kt ykuAk Mk{Þ{kt Mkkhe heíku fk{ Ãkqýo fhðk{kt ykðu.

íku ¾kíkh çkúkuzfkMxh Mkh¤íkkÚke 14 Úke 15 {exh MkwÄeLkk ytíkh Ãkh ¾kíkhLkku Atxfkð fhðkLke ûk{íkk Ähkðu Au. íku fkuE Ãký f]r»k òøkhý sTLk 2017

¾uzqíkLke ÃkkMku ðÄkhu s{eLk Au íkku íkuLkk {kxu ðÄkhu Mkkhku rðfÕÃk Au. yk Þtºk {khVíku Mk{kLk «{ký{kt ¾kíkhLkku Atxfkð Mkh¤íkkÚke fhe þfkÞ Au. yøkúýe f]r»k ftÃkLke þÂõík{kLk Mkkhe økwý¥kkðk¤k fkuLkuf÷ Vxeo÷kEÍh çkúkLzfkMxh ¾uzqíkkuLku {kxu WÃk÷çÄ fhkððk{kt ykðe hÌkwt Au.

Given Below Are The Email Ids For The Gujarati Language To Send Articles, News, Press Releases And Feedbacks.

gujarati@krishijagran.com editor@krishijagran.com www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

Dealer Panel: Tata Regional Ofﬁce: 079- 67772712 Mobile No.- +91 9111103559

MÃkkuxo {kuz ELxur÷sLx MkuLMk-zÙkEð {uLÞwy÷ xeÃk-rþ^x ykuÃþLk ¢eÃk VtõþLk

yuzðkLMz

15 yuðkuzo yLku nsw ½ýk Au çkkfe

Sík Au suLke ykËík

zâwy÷ £Lx yuhçkuøk ABS yLku EBD MkkÚku

÷k¾ Úke

®f{ík þY ÚkkÞ Au

from Haman TM îkhk, 8 MÃkefMko MkkÚku

ConnectNext ELkVkuxuLk{uLx

VuLxkMxef {kE÷us

ft…Lke Mk{k[kh

LÞw yus EÂLzÞLk ¾uzqík-yu[Ãkeyu{ EÂLzÞk ¢kuÃk Vk‹{øk økkEz

¼k

híkLke økú k {eý ðMíkeLkku ÷øk¼øk çku-ík]ríkÞktþ rnMMkku f]r»k ûkuºk{kt hnu÷ku Au, Ãkhtíkw f]r»kLkk yk ûkuºk{kt yuf {kuxw Mktfx Au, suLku ÷eÄu WíÃkkËLk{kt ½xkzku ÚkE hÌkku Au. ð»ko 2011Lke ðMíke økýíkhe «{kýu 2001Úke ¾uzqíkkuLke MktÏÞk{kt 9 r{r÷ÞLk sux÷ku ½xkzku ÚkÞku Au. y{u ðMíke økýíkheLkwt ÞkuøÞ {qÕÞktfLk fÞwO Au, su Ëþkoðu Au fu ð»ko 2035 MkwÄe ¾uzqíkkuLku «íÞuf rËðMku íku{Lkk ¾uíkhkuLku Akuze hÌkk Au. yk «ð]r¥k ÃkkA¤ yLkuf fkhý Au-ELkÃkwx Ãkzíkh{kt ½xkzku, yÃkÞkoó Mk{ÚkoLk Ãkzíkh,çkÒku MktMÚkkøkík Éý íkÚkk ÔÞkÃkf òu¾{ fðhusLke yAík íkÚkk f]r»k ûkuºk{kt hkufký.

¼khík yuf yuðku Ëuþ Au su ¾uíke Ãkh ÷ktçkk Mk{ÞÚke òuzkÞu÷ku hÌkku Au yLku ðíko{kLk Mk{Þ{kt MkkiÚke øknLk Lkkufheyku Ãkife yuf Ãkhtíkw y{khk yLkuf ¾uzqík¼kEyku{kt ¾uíke ytøku Ãkqhíkw ¿kkLk Lknª nkuðkÚke Mk{MÞk ðÄu Au. yLku íkuLku ÷eÄu WíÃkkËLk ðÄkhu {¤e þfíkw LkÚke. ¾kã ÃkkfLke økwýð¥kk yu[Ãkeyu{ EÂLzÞkLkk fexLkkþfkuLke ðÄkhu Mkkhe økwýð¥kkLku ÷eÄu ¾uzqíkkuLkk ÃkkfLku rçk{khe {wõík fhðk WÃkhktík ykÃkýu ykÄwrLkf ÃkkfLke ¾uíkeLke xufLkefku MkkÚku {kxeLke økwýð¥kk{kt ð]rØ fhðk Mkûk{ Aeyu. yuðwt LkÚke fu ÷kufku fexLkkþfku yLku hMkkýrÞf ¾kíkhkuÚke ¾wþ níkk, Ãkhtíkw ÃkkhtÃkrhf heíku ¾kMk fheLku [ku¬Mk «fkhLkk MktÃkfoLku økw{kðe ËeÄk yLku Lkðe ÃkuZeLkk ¾uzqíkku{kt «[r÷ík ¾uíke ytøku ËkÞfkyku MkwÄe fkuE s ¿kkLk hÌkwt Lknª. ykÃkýu f]r»kLku íkýkð{wõík, ÃkkrhÂMÚkríkf MðYÃkÚke æðrLk yLku xfkW «r¢Þk{kt rðfrMkík fhðkLke sYh Au, su «ríkrcík ykSrðfk «ËkLk fhu yLku ík{k{ {kxu ¾kã Mkwhûkk íkÚkk ¾kã MkB«¼qíkkLkwt rLk{koý ÚkkÞ. yk MktçktÄ MktMÚkkyku MkkÚku yu[Ãkeyu{ EÂLzÞk f]r»k íkfLkefLkk {kæÞ{Úke f]r»kLku W¥kusLk ykÃkðk {kxu yk rËþk{kt f]r»k òøkhý sTLk 2017

fk{ fhðk{kt ykðe hÌkwt Au. ¾uzqíkku {kxu yuf MÚkkÞe Mk{kÄkLk 

WÃkÞwõík íkfLkefLkku «[kh fheLku ¾uíke{kt òu¾{Lku ykuAk fhðk



rçkÞkhýLke rðrðÄíkkLku Mkthrûkík fhðk {kxu rçksçkUf çkLkkððe yLku yu çkkçkíkLku MkwrLkrùík fhðk {kxu ¾uzqíkku rçkÞkhý «kó fhu.



f]r»k-ÃkkrhÂMÚkríkf ÃkØríkyku yLku Ãkkf íkeðúíkkLkk ykuAk ELkÃkwx «r¢ÞkLku «kuíMkkrník fhðwt.



ÃkkrhÂMÚkríkf rðrðÄíkkLku MkwrLkrùík fhðk {kxu [hkE ¼qr{, ðLk, s¤ rLkfk÷Lku fku{LMkLkk MðYÃk{kt Mkthrûkík fhðwt,su{k ykuAe ÃkkrhÂMÚkríkf «¼kðLkku yÇÞkMk fhe þfkÞ.



f]r»k yLku WíÃkkËf Mkk{økúeykuLkwt rLk{koý fhðwt, suÚke f]r»kðkËe f]r»kÚke ykðf{kt ðÄkhku fhe MkfkÞ. f]r»k-ÃkkrhÂMÚkríkf ÃkØríkykuLku ÷kufr«Þ çkLkkððk {kxu

LkkLkk ¾uzqíkku yLku f]r»k {sqhku {kxu ¾uíke {kuxk ÃkkÞu «[r÷ík Au. yu[Ãkeyu{ EÂLzÞk Ëuþ ¼h{kt ¾uzqíkkuLke {ËË fhðk {kxu Wå[ økwýð¥kkðk¤k fexLkkþfkuLkwt WíÃkkËLk fhe hÌkwt Au. y{u yk Lkðk Þwøk{kt økríkrðrÄyku{kt ¼køk Ãký ÷E hÌkk Aeyu. www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

þuíke {Äu LkðeLk rð[kh LkiMkŠøkf WÃk[kh

y{khe {kE¢kuçkkÞ÷ WíÃkkËLkkuLke ©uýe {kE¢kuçkkÞ÷ WíÃkkËLkku ELzku{kEfkuhrnÍk (ðeyuyu{), yuÍkuxkuçkuõxh, yuÍkuÂMÃkrh÷{, yuMÃkhS÷Mk yuMkÃkeÃke, nkEÍkurçkÞ{, furhÞh çkuÍ fLMkkuxeoÞk, VkuMVux MkkuÕÞwrçk÷kEÍªøk çkuõxurhÞk, Íªf MkkuÕÞwrçk÷kEÍªn çkkÞku Vxeo÷kEÍh (ÍuzyuMkçke), yuMkuxkuçkuõxh, ÃkkuxurMkÞ{ {kuçkk÷kEÍªøk,

çkkÞku ÃkuMxeMkkEz xÙefkuzu{ko ðehkEz, xÙefkuz{ko nuÍeoLk{, Mkuzku{kuLkkMk ^ÞwykuMkoMkeLMk, çÞwðurhÞk çkurMkÞkLkk, çkurMkÕÞwMk Mkçkxer÷Mk, ÃkkErMk÷ku{kErMkMk r÷ÞkrMkLkMk, ðxeoõÞw÷{ ÷ufkrLk, ðxeoMÞw÷{ õ÷u{kEzkuMÃkkurhÞ{.

çkkuxkrLkf÷ ÃkuMxeMkkEz

Ã÷kLx økúkuÚk «{kuxh

yuÍkrzhuõxeLk

Syu3, xÙefkuxuLkku÷

WíÃkkËLkkuLkk ÷k¼ku fkuE s hMkkÞý Lknª {kE¢kuçkkÞ÷ ÔÞkÃkf MktþkuÄLk yLku LkðerLkfhý çkkË rðfMkkððk{kt ykðu÷ Au. s{eLkLke V¤ÿwÃkíkk yLku WíÃkkËfíkk{kt MkwÄkhku fhu Au xfkWÃkýk íkÚkk Efku÷kuSf÷ Mk{íkw÷Lk ò¤ðu Au

ft…Lke Mk{k[kh 28 SyuMkyuVMkeyu MkhËkh WíÃkkËLk Vhe hsq fÞwO

¾k

íkh yLku Ãkki»kf íkíðkuLkwt rLk{koý fhíke yøkúýe f]r»k ftÃkLkeh sqLkk WíÃkkËLk MkhËkhLku Lkðk MðYÃk{kt ¾uzqíkku Mk{ûk hsq fÞwO Au. MkhfkhLke hsqykík Ãktòçk yLku nrhÞkýkLkk yLkuf þnuhku{kt fhðk{kt ykðe. MkhËkh zeyuÃke MkhËkh yuyuMkÃke yLku Mkhfkh yu{kurLkÞ{ MkÕVuxLke fLkko÷{kt Vhe hsqykík fhðk «Mktøku f]r»k òøkhý xe{ Lkðe yLkks {tze{kt WÃkÂMÚkík níke. yºku WÕ÷u¾LkeÞ Au fu SyuMkyuVMkeyu Mkhfkh zeyuÃkeLku fk¤k htøk{kt ¾uzqíkku Mk{ûk hsq fhu÷ Au. yøkkW ftÃkLke y÷øk-y÷øk MkúkuíkkuÚke Mkhfkh zeyuÃke çkLkkðíke níke, suLku ÷eÄu íku rðrðÄ htøkku{kt WÃk÷çÄ níkwt yLku íku{k ¾uzqíkku {qÍðý{kt hnuíkk. ftÃkLkeyu íkksuíkh{kt s Lkðe íkfLkefkuLkk {kæÞ{Úke zeyuÃkeLkk ÷kufku îkhk {kLÞ htøk{kt çkLkkððkLke þYykík fhe Au. íku {kºk ¾uzqíkkuLke ðÄíke {køkLku òuíkk fhðk{kt ykðu÷ Au. íku{k ºký ©uýe Au, LkkLke, {æÞ{ yLku {kuxk Ëkýk. yk «Mktøku ftÃkLkeLkk {uLkuStøk zkÞhuõxh yu.yuMk.ríkðkhe yLku ðkEMk «urMkzuLx {kfuoxªøk yuMk.Ãke.ÞkËðu ¾uzqíkkuLku MktçkkurÄík fÞko níkk.

ftÃkLkeLkk {uLkuStøk rzhu õ xh yu . yu M k.ríkðkheyu f]r»k òøkhýLku òýfkhe ykÃke níke fu ¾uzqíkku ðå[u íku{Lkk WíÃkkËLk Mkíkík WÃk÷çÄ fhkðe hne Au. ¾uzqíkku ßÞkhu ¾uíkh{kt ÞwrhÞkLkku WÃkÞkuøk fhu Au íkku Akuz ð]rØ Ãkk{u Au. yk ÂMÚkrík{kt ¾uzqíkku rð[khu Au fu ÞwrhÞk ¾uíkhku {kxu MkkÁt Au, Ãkhtíkw ÞwrhÞk ðÄkhu «{ký{kt Lkkt¾ðkÚke WíÃkkËLk ykuAwt ÚkkÞ Au yLku {kxeLke WÃksûk{íkk Ãkh nkrLkfkhf yMkh ÚkkÞ Au. íku{ýu sýkÔÞwt níkwt fu {kLkLkeÞ ðzk«ÄkLk ©e ßÞkhu ykÃkýk hkßÞLkk {wÏÞ«ÄkLk níkk íÞkhu íku{ýu yuf Mfe{ hsq fhe níke, su ytíkøkoík Ëhuf ¾uzqíkLku s{eLkLke íktËwhMíke íkÃkkMkðk fkzo ykÃkðk{kt ykÔÞk níkk. íku MkkÚku ¾uzqíkkuLku yuðe Mk÷kn Ãký ykÃkðk{kt ykððe òuEyu fu íku{Lke s{eLk{kt fÞku Ãkkf yLkwfq¤ Au yLku fux÷k «{ký{kt LkkExÙkusLk, VkuMVkuhMk, Ãkkuxkþ, MkÕVh yLku yLÞ Mkqû{ íkíð Lkkt¾ðk{kt ykðþu, suÚke s{eLkLke økwýð¥kk s¤ðkE hnuðk MkkÚku WíÃkkËfíkk ðÄu. ftÃkLkeLkku rðïkMk þ\ykíkÚke s ¾uzqíkkuLku MkkÚku ÷ELku [k÷LkkLkku Au. íkuLku ÷eÄu 10,000 ¾uzqíkku yksu ftÃkLkeLkk þuhÄkhfku Au. 1000 fku-ykuÃkhuxeð MkkuMkkÞxe{kt ¾uzqíkkuLkk þuh Au. zÙeÃk ErhøkuþLkLkk {kæÞ{Úke çkË÷kð ykðe hÌkku Au.ftÃkLke Ãkkýe{kt r{r©ík Ãký ÚkE þfu Au. suLkku WÃkÞkuøk zÙeÃk ErhøkuþLk xufLkku÷kuS yÃkLkkðLkkh ¾uzqíkku fhe hÌkk Au. s{eLkLke f]r»k òøkhý sTLk 2017

ÂMÚkík yøkkWÚke ½ýe Mkkhe Au yLku Äe{u Äe{u WíÃkkËLk{kt ðÄkhku ÚkE hÌkku Au. zÙeÃk EykrhøkuþLk{kt ¾kíkh Ãký r÷Âõðz {erzÞ{ îkhk rzMkkuÕð fheLku ykÃkðwt Ãkzu Au. ftÃkLke íkhVÚke yuMk.Ãke.ÞkËð, rMkrLkÞh ðkEMk «urMkzuLx, {kfuoxªøkLkk f]r»k òøkhýLku sýkÔÞwt níkwt fu y{khe ÃkkMku ¾kíkhLkk 2 Ã÷kLx Au. økík ð»ko òLÞwykheÚke yur«÷ {rnLkk ðå[u sux÷k «{ký{kt VkuMVrhf yurMkz ykððwt òuEíkw níkwt íkux÷wt ykÔÞwt LkÚke. íkuLku ÷eÄu y{khe ftÃkLkeyu 2-3 Ëuþ{ktÚke ykÞkík þY fhe níke. ík{k{ Ëuþku{ktÚke y÷øk-y÷øk htøkLkk VkuMVkurhf yurMkz ykÞkík ÚkÞw níkwt. íkuLku ÷eÄu yLkuf htøkLkk ¾kíkh çkòh{kt ykÔÞk yLku ¾uzqíkku{kt yk ¾kíkh MkhËkh Au fu Lknª íku ytøku ykþtfk MkòoE níke. íÞkhçkkË y{u fkuVe htøkLkk zeyuÃke çkLkkÔÞk su ¾uzqíkkuLku nkÚkku nkÚk ykÃkðk{kt ykÔÞk níkk. yøkkW íku{k yuLxe fu®føk Lkkt¾ðk{kt ykðíkw Lk níkwt suLku ÷eÄu Ãkufux Ze÷k ÚkE síkk níkk. yuLxe fu®føk yusLx Lkkt¾ðkLke MkkÚku nðu y{u íkuLkk Ãku®føk{kt Ãký VuhVkh fÞkuo Au. Lkðk Ãku®føk{kt yøkkW Ãkkur÷ÚkeLk çkkË{kt økLke çkuøk{kt hk¾ðk{kt ykðu Au, suLkkÚke nðu yk ytøku fkuE s VrhÞkË hnuíke LkÚke. nðu y{u yk «kuzõxLku Vhe ð¾ík hsq fhðk sE hÌkk Aeyu. nðu ¾uzqíkkuu ÃkkfÚke ðÄkhu LkVku {u¤ðe þfþu. SyuMkyuVMkeyu økwshkík{kt ÷øk¼øk çkMkku fhíkk ðÄkhu ÃkkuíkkLkk fuLÿ ¾kuÕÞk Au. yk fuLÿku Ãkh ¾uzqíkkuLku yu{ykhÃke Ãkh ¾kíkh ykÃkðk{kt ykðu Au, suLku ÷eÄu «kEðux rz÷h zeyuÃkeLke WÃk÷çÄíkk{kt ½xkzku ykððkLke ÂMÚkrík{kt fk¤k çkòh ÚkE þfþu Lknª. yk fuLÿku Ãkh s{eLk Ãkrhûký fhe ÞkuøÞ «{ký{kt ¾kíkh Lkkt¾ðkLke ÂMÚkrík hsq fhe þfkþu. MkkiÚke ¾kMk ðkík yu Au fu yk fkuE Ãký ykWx÷ux Äkhf ¾uzqíkkuLku rLkrùík Mk{Þ{kt WíÃkkËLk ÃknkU[kzðk{kt ÷kÃkhðkne Ëþkoðþu íkku íku {kxu Ëtz ykÃkðku Ãkzþu. íkuLkkÚke ðÄkhu Mkkhe MkwrðÄk ¾uzqíkkuLku {¤e þfþu. Yk ftÃkLke MktÃkqýoÃkýu ¾uzqíkkuLku Mk{ŠÃkík Au. www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

ft…Lke Mk{k[kh

rËðkuLkk fhþu MkVhsLkLke Mkwhûkk

VhsLk MðkMÚÞ {kxu MkkiÚke WÃkÞkuøke V¤ {kLkðk{kt ykðu Au, suLku {kxu yuf MkVhsLk ¾kð yLku zkuõxh Ëqh ¼økkðku. yk ÞwÂõík yu{ s fnuðk{kt ykðíke LkÚke, Ãkhtíkw Mkk[e Ãký Au, fkhý fu MkVhsLk{kt yk {kxuLkk yLkuf økwýku hnu÷k Au, su ík{khk ykhkuøÞLku {kxu MkkÁ Au. yksLkk ðíko{kLk Mk{Þ{kt ¾kíkh yLku hMkkýÞLkk ðÄkhu WÃkÞkuøkÚke Ëhuf ÃkkfLku LkwfMkkLk ÃknkU[kze hÌkk Au, suLku ÷eÄu økúknfkuLku MknLk fhðwt Ãkzu Au. yk ÂMÚkrík{kt MkVhsLkLkk çkøke[kLke Mkwhûkk yLku MkVhsLk{kt VqøkÚke çk[ðk {kxu Mðk÷ fkuÃkkuohuþLk r÷r{xuzu íkksuíkh{kt MkVhsLk WíÃkkËLkLku rË÷çkkøk fnuðk{kt ykðíkk rn{k[÷ «ËuþLkk fwÕ÷w rsÕ÷k{kt Mkwhûkkí{f VwøkLkkþf rËðkuLkk hsq fhðk{kt ykðu÷ Au. yk WíÃkkËLk MkVhsLkLkk çkøke[kLku æÞkLk{kt hk¾eLku íkiÞkh fhðk{kt ykðu÷ Au. yk WíÃkkËLkÚke MkVhsLk{kt hkuøk rLkÞtºký fhðk{kt ykðu÷ Au. yºku WÕ÷u¾LkeÞ Au fu Mðk÷ fkuÃkkuohuþLk r÷r{xuz ftÃkLke Ãkkf MðkMÚÞ {kxu WíÃkkËLk çkLkkðu Au. hsq fhíke ð¾íku ftÃkLkeLkk yrÄfkhe økýkuLkk rhsLk÷ hkÞhuõxh ÞwÃkeyu÷ EÂLzÞk Mk{eh xtzLk yLku òuLk÷ {uLkush

MkíÞuLÿ ®Mknu ¾uzqíkkuLku MktçkkurÄík fhíkk sýkÔÞwt níkwt fu ¾kMk fheLku rn{k[÷ «ËuþLku æÞkLk{kt hk¾eLku ftÃkLkeyu MkVhsLkLke økwýð¥kk ðÄkhðk yLku hkuøkkuLkk E÷ks {kxu rËðkuLkk Lkk{e VqøkLkkþf çkLkkðu Au. yk WíÃkkËLkLke rðþu»kíkk yu Au fu íku Mkh¤íkkÚke ÃkkfLku Ãkfððk{kt, MkVhsLkLkk Mkkhk ykfkh yLku íkuLkk ÷k÷ htøk çkLkkðe hk¾ðk{kt {níðLke ¼qr{fk ¼sþu. yux÷wt s Lknª Mk{ÞÚke yøkkW V¤Lku íkwxðkÚke Ãký WíÃkkËLk yxfkðþu. yk «Mktøku MkVhsLkLkk WíÃkkËf ¾uzqíkku {kxu WÃk÷çÄ Au. ftÃkLkeLkk rçkÍLkuMk nuz rðsÞfw{kh ¼èu sýkÔÞwt níkwt fu ftÃkLke ¼rð»Þ{kt rðrðÄ «fkhLkk ¾kíkh yLku yuøkúkufur{f÷ çkLkkððk rð[khe hne Au. çkeSçkksw Vxeo÷kEÍh rçkÍLkuþ nuz Þkuøkuþ [tÿkyu MkVhsLkLkk Ãkkf{kt Ãkku»kýLkk {n¥ðLke MkkÚku ÃkkuíkkLke yuf yLÞ WíÃkkËLk ðwõMkk÷ ytøku Ãký rðMíkkhÃkqðof sýkÔÞwt Au. yºku WÕ÷u¾LkeÞ Au fu Mðku÷ fkuÃkkuohuþLk r÷r{xuz ftÃkLke Ãkkf MðkMÚÞ {kxu WíÃkkËLk çkLkkðu Au. ftÃkLke ðwõMkk÷ {u¢kur{õMk, ðwõMkk÷ fuÂÕMkÞ{ yLku ðwõMkk÷ ÃkkuxurþÞ{ suðk WíÃkkËLkku ¾uzqíkku {kxu hsq fÞko níkk. yk «Mktøku ftÃkLke íkhVÚke «kuzõx {uLkush VtSMkkEz MðÞ{ «fkþ Ãkkíke, hesLk÷ {uLkush rn{k[÷«Ëuþ yLku nrhÞkýk S.xe.çkuÕx rþð fw{kh þ{ko, òuLk÷ {kfuoxªøk {uLkush MkwLke÷fw{kh, xuhexhe {uLkush fwÕ÷w yþkuf þ{ko ¾kMk fheLku WÃkÂMÚkík hÌkk níkk.

f]r»k ÞtºkkuÚke Lknª fhu fkuE s «fkhLke çkktÄAkuz-hrð çkuhe

Õz®føk yksu f]r»k Þtºkku{kt {kuxwt Lkk{ Au, suËuþ{kt s Lknª Ãkhtíkw rðïLkk ykþhu 97 fhíkkt ðÄkhu Ëuþ{kt AuÕ÷k 39 ð»koÚke ykÄwrLkf íkfLkefkuLkku WÃkÞkuøk fhe ÃkkuíkkLkk Þtºk çkLkkðe hne Au. f]r»k òøkhý sTLk 2017

yksu ftÃkLke ÃkkMku ºký ykÄwrLkf Ã÷kLx Au, su ykþhu 1,62,000 ðøko {exh s{eLk Ãkh çkLku÷e Au. ftÃkLkeLkk {uLkuStøk rzhuõxh hrð çkuheyu sýkÔÞwt níkwt fu y{khe ÃkkMku fwþ¤ fkheøkh Au, su yk ytøku rðþu»k ÏÞk÷ hk¾u Au fu WíÃkkËfíkkLku «íÞuf Mkqû{ Ãkn÷wLke íkÃkkMk fhðk{kt ykðu, suÚke økwýð¥kkLku ÷E fkuE s «fkhLke Mk{sqíke Lk ÚkkÞ. ftÃkLke ík{k{ ykÄwrLkf {þeLkkuÚke Mkwßs nkuÞ Au. íku{kt {wÏÞíðu hkuçkkux ÞwrLkx, yuh çku÷uMkh, røkÞh rzrðsLk íkÚkk ÃkuLx þkuÃk ðøkuhuÚke ¾uzqíkkuLku Wå[ økwýð¥kkLkk f]r»k Þtºk {¤u Au. ¾uzqíkkuLku íku{Lke {nuLkíkLkku Ãkqhku ÷k¼ {¤e þfu íku WÆuþÚke rVÕz®føkLkk ¾uzqíkkuLke sYrhÞkík «{kýu íku{Lku f]r»k Þtºk WÃk÷çÄ fhkððk{kt ykðu Au. ftÃkLkeyu AuÕ÷k 39 ð»koÚke 12 ÷k¾ fhíkkt ðÄkhu ¾uzqíkkuLku ¼køk ÃknkU[e hÌkku Au. ftÃkLke ðkðuíkhÚke ÷ku®zøkLke {kVf ík{k{ heíku f]r»k Þtºk çkLkkðu Au. www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

ft…Lke Mk{k[kh

Ã÷kLxçkkÞkuxeõMkLkwt LkkrMkf{kt ðkŠ»kf MkB{u÷Lk-«økrík íkhV LxçkkÞkuxeõMk (çkkÞku-yuøkúe rzrðÍLk ykuV òÞxuõMk Ã÷kçkkÞku xuf «kEðux r÷r{xuz) yuf W¼he hnu÷e Sðkýw ykÄkrhík ftÃkLke Au, suLkk çkeò ðkŠ»kf MkB{u÷Lk {nkhk»xÙkLkk LkkrMkf þnuhLke ÃkkMku ykðu÷k Mkku{k ðkELk rðÃkus rhòuxo{kt ykÞku r sík fhðk{kt ykÔÞw t níkw t . yºku WÕ÷u ¾ LkeÞ Au fu Ã÷kLxçkkÞkuxeõMku MkV¤íkkÃkqðof ÃkkuíkkLkk rîíkeÞ ð»ko 2016-17 Ãkqýo fhu÷ Au, yk çkeò ðkŠ»kf MkB{u÷Lk{kt Ã÷kLxçkkÞkuxeõMk {uLkus{uLx MkkÚku y÷øk-y÷øk hkßÞku{kt fkÞohík MkuÕV MxkV yLku zuð÷Ãk{uLx MxkVu WíMkknÃkqðof ¼køk ÷eÄku níkku. MkB{u÷Lk{kt Ã÷kLxçkkÞkuxeõMkLkk MkeEyku ÄLktsÞ Ezkfu MkkiLku MktçkkurÄík fhíkk sýkÔÞwt níkwt fu yk ð»koLke y¼qíkÃkqðo Þkºkk hne su{kt ½ýkçkÄk Lkðk yLkw¼ð ykÃkðk MkkÚku Lkðk ÃkzfkhkuÚke Ãký yðøkík fhðk{kt ykÔÞk yLku íku ÂMÚkrík{kt Ãkrhûkk ÚkE. Yk Þkºkk{kt y{u ¼rð»Þ{kt ykðLkkhe {w~fu÷eLkku Mkk{Lkku fhðk yLku Lkðk ÃkzfkhkuLkku MkV¤íkkÃkqðof Mkk{Lkku fhðkLke íkf Ãký {¤e níke. y{khku ÷ûÞktf Ã÷kLxçkkÞkuxeõMkLku yuf yuðe ftÃkLke çkLkkððkLkku Au fu su ðirïfMíkh Ãkh {kxeLkk ykhkuøÞLku MkwÄkhðk{kt, Akuz yLku WÃks ð]rØ íku{ s Ãkkf Mkwhûkk {kxu rðïkMkÃkqýo íkÚkk MkkiÚke ©uc WíÃkkËLk çkLkkððk {kxu yku¤¾ Ähkðu Au. økík 2 ð»koLke MkV¤íkkLku ykøk¤ ðÄkhíkk yk ð»ko òuþ MkkÚku ftÃkLkeLku Úke{ xwðzMko «kuøkúuMk yLku yu®{{ Vkuh {kuh «økrík íkhV ykøk¤ ÷E sðkLkku Au. su Lkðk ykÞk{Lku hsq fhu Au.

yLÞ SðkýwLkk rzrðÍLk Ëuþ íkÚkk rðËuþ{kt ð»ko 2016-17{kt WÃk÷ÂçÄÞk Au, íku{Lku yk ytøku rðMíkkhÃkqðof {krníke ykÃke níke. yk MkkÚku økúwÃku çkhkuzk{kt ÃkkuíkkLkk WíÃkkËLk MkwrðÄkyku yLku Ã÷kLx{kt rðïMíkheÞ WÒkík Lkðe-Lkðe íkfLkefku Mk{kÞkusLk fhðk{kt ykðu÷ Au. yk MkkÚku rLk{koý ûk{íkk Ãký ðÄkhu Au. yk «Mktøku yuÂÃ÷fuþLk zuð÷Ãk{uLx xe{Lkk zku.þu¾h rðü yLku ÃktfsLkkÚk WÃkÂMÚkík hÌkk níkk. yk ¢{{kt ftÃkLkeyu rîíkeÞ ð»ko 2016-27 {kxu 3 rðrðÄ ðøkkuo{kt rðsuíkkLke ònuhkík fhe níke. fkÞo¢{Lkk MkV¤ ykÞkusLk ftÃkLkeLke LkkrMkf xe{ îkhk yLku fkÞo¢{Lkk Mkt[k÷Lk ©e rË÷eÃk AíkðkLke (ûkuºkeÞ «çktÄf {æÞ«Ëuþ) íkÚkk zku.þu¾h rðü îkhk fhðk{kt ykðu÷ Au.

fkÞo¢{{kt yk ytøku çk¤ ykÃkðk{kt ykÔÞwt níkwt, su Ã÷kLxçkkÞku x eõMkLkk WíÃkkËLk Efku M kxo - yu L kÃkeyku Ã ke îkhk «{krýík Au, su ykËþo heíku xfkW ¾uíke {kxu WÃkÞkuøke Au, su ÃkkuíkkLke ðíko{kLk {kE¢kuçk ykÄkheík WíÃkkËLk ÃkkuxoVkur÷Þku MkkÚku çkeÃke-100, yuõMkÃ÷kuhh-Ã÷Mk íkÚkk £qxyÃk suðk ¾kMk WíÃkkËLkku MkkÚku ¾uzqíkkuLku ðÄkhu «{ký{kt LkVku ÃknkU[kzþu. òÞxuõMku rðËuþe ÔÞkÃkkh yurþÞk, {æÞÃkqðo yLku fux÷kf ykr£fe Ëuþku{kt Ãký ÃkkuíkkLke fk{økeheLkku ÔÞkÃk rðMíkkÞkuo Au. økúwÃkLkk zkÞhuõxh hksuþ òu»keyu ftÃkLke Ã÷kLxçkkÞkuxeõMkLke xe{Lkk ÷økLkþe÷ «ÞkMkkuLke ½ýe «Mktþk fhe Au yLku økúwÃk òÞxuõMk çkkÞkuxuf «kEðux r÷r{xuzLke yLÞ ftÃkLkeyku suðe fu fÃkzk, Vk{ko, ¾kãkLk yLku ðkELk, «e yLku «kuçkkÞkuxeõMk íkÚkk f]r»k òøkhý sTLk 2017

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

ft…Lke Mk{k[kh

fkuhku{tz÷ îkhk ðkŠ»kf ze÷h fkuLVhLMk 2017 Lkwt ykÞkusLk MkkiÚke {kuxe f]r»k ûkuºkLke yøkúýe ftÃkLke fkuhku{tz÷ ¼khíkLke ELxhLkuþLk÷ r÷r{xuz îkhk LkkuÚko rçkÍLkuMk [uLk÷ ÃkkxoLkMko {kxu ðkŠ»kf ze÷h fkuLVhLMk 2017Lkwt ykÞkusLk y{]íkMkh, Ãktòçk{kt fhðk{kt ykÔÞwt níkwt. yºku WÕ÷u¾LkeÞ Au fu fkuhku{tz÷ f]r»k hMkkÞý çkLkkðíke yøkúýe ftÃkLke yLku {kuxe ÔÞðMkkrÞf Mk{qnLke {wÁøkÃÃkk Mk{qnLkku rnMMkku Au. ¾kMk fheLku yk ftÃkLke Ãkkf Mkwhûkk {kxu hMkkÞý, ¾kíkh, yuMkyuLkze yLku hexu÷ Mxkuh rçkÍLkuMkLkk ûkuºk{kt fkÞohík Au. fkuhku{tz÷ ¼khíkLke 5 yøkúýe f]r»k hMkkÞý çkLkkðíke ftÃkLke Ãkife yuf ftÃkLke Au, suLke ÃkkMku ÃkkuíkkLkk 18 fhíkk ðÄkhu íkfLkefe rðrLk{koýe ©uýe WÃk÷çÄ Au. y{]íkMkh{kt ykÞkursík yk ze÷h fkuLVhLMk çku Mk{qnku{kt fhðk{kt ykðe níke, su{ktÚke yuf Mk{qn{kt hksMÚkkLk yLku nrhÞkýkLkk ze÷h WÃk÷çÄ níkk yLku çkeò Mk{qn{kt Ãktòçk, sB{wfk~{eh yLku rn{k[÷ «ËuþLkk rz÷h Mkk{u÷ hÌkk níkk. íku{k ykþhu 300 fhíkk ðÄkhu rz÷Mko yLku 50 ftÃkLkeLkk MkÇÞkuyu ¼køk ÷eÄku níkku. ftÃkLkeLkk ðrhc yrÄfkheyku{kt LkuþLk÷ VkuBÞwo÷uþLk nuz fu.«¼qMðk{e yLku yuMkMkeyu{ nuz nrhþtfh {wÏÞíðu WÃkÂMÚkík hÌkk níkk.

©e «¼wyu ¼khíkeÞ f]r»kLkk Ãkrh«uûk Ãkh «fkþ Lkkt¾íkk sýkÔÞwt níkwt fu fkuhku{tz÷ ðÄkhu Mkkhk Ãkrhýk{ku Ãkh æÞkLk ykÃku Au yLku LkkýkfeÞ ð»ko 2017-18 {kxu y{khk {wÏÞ ®çkËw «kEz rz÷h õ÷çk yLku ftÃkLkeLku rzSx÷kEÍuþLkÚke òuzu Au. ftÃkLkeLke ÞkusLkk Au fu íku ÃkkuíkkLkk «kEðux rz÷h {kxu íku{Lke ËwfkLkkuLkwt çkúk®Lzøk fhþu.

MktþkuÄLk yLku rðfkMk rð¼køkLkk ÃkuxLx WíÃkkËLk Au.ftÃkLkeyu ykþk Ëþkoðe níke fu yk çkÒku WíÃkkËLkku ¼khíkeÞ ¾uzqíkku {kxu {ËËYÃk çkLkþu yLku íkuLkk WÃkÞkuøkÚke rLkrùík íku{Lkk ÃkkfLkwt ðÄkhu WíÃkkËLk {¤þu. ©e ríkðkheyu sýkÔÞwt níkwt fu rÃkhkLkk íkhVÚke yk yuf çkúkLz çkLkeLku W¼he ykðe Au. íku{ýu sB{w Ã÷ktx xe{Lku ÄLÞðkË ykÃÞk níkk fkhý fu xe{ îkhk íðheík «ríkr¢Þk yLku {qÕÞðkLk Mk{ÚkoLkLku ÷eÄu ftÃkLke{kt LkkuÚko òuLk MkkiÚke ðÄkhu rðfrMkík òuLkLke ©uýe{kt ykðu Au. íku{ýu sýkÔÞwt níkwt fu rÃkhkLkk fu su økík ð»ko hsq fhðk{kt ykðu÷ íku ÄkLkLke çkeÃkeyu[ ©uýe{kt çkúkLz ÷ezh çkLkeLku W¼he ykðu÷ Au, suLku fkuhku{tz÷u Ãktòçk yLku nrhÞkýk{kt 10 {uxÙef xLk fhíkk ðÄkhu ðu[ký fhu÷ Au. yºku WÕ÷u¾LkeÞ Au fu íku{Lkk Lkiík]íð{kt ð»ko «rík ð»ko ftÃkLke ykøk¤ ðÄe hne Au yLku íkuLku ÷eÄu LkkuÚko xe{ ¾qçk s WòoðkLk Au yLku LkkýkfeÞ ð»ko 2017-18 {kxu xe{Lku 100 fhkuz fhíkk ðÄkhu fkhkuçkkhLkku MktfÕÃk fÞkuo Au. ftÃkLke rðrðÄ çkòh rðfkMk MktçktrÄík økríkrðrÄykuLkk {kæÞ{Úke ¾uzqíkku yLku [uLk÷ ÃkkxoLkMkoLku ÷k¼ ykÃkðk {kxu «ríkçkØ Au. íku{ýu sýkÔÞwt níkwt fu fkuhku{tz÷ LkkuÚko yuf ¾qçk s W{Ëk xe{ Au, su{kt nheþ MkuXe, Mkw®¾Ëh ®Mkn, ËeÃkf, yuLk.fu.þ{ko, Mkwhuþ þ{ko, frÃk÷ ðuË, «ðýe ðøkuhu Mkk{u÷ Au. fkuhku{tz÷ ¼rð»Þ{kt Ãký Mkðo©uc WíÃkkËLk yLku Mkuðk ykÃkðk {kxu «ríkçkØ Au.

yk «Mktøku ftÃkLkeLkk LkkuÚko yLku EMxLkk sLkh÷ {uLkush Mkíkeþ ríkðkheyu LkkuÚko{kt ÔÞkÃkkh rðfkMk ytøku òýfkhe ykÃke níke yLku íku{Lkk Lkiík]íð yLku ðÄkhk Mkkhk ÷ezhþeÃk{kt LkkuÚko xe{ îkhk nktMk÷ fhðk{kt ykðu÷e WÃk÷ÂçÄykuLku MkkiLke MkkÚku ykËkLk-«ËkLk fÞwO níkwt. íku{ýu ÷ezhþeÃk{kt nuõMkkMxkuÃk, Vuzk÷ yLku rÃkhkLkk suðk WíÃkkËLkkuLku çkòh{kt hsq fÞko níkk, suLkk Ãkrhýk{ Mð\Ãku ½ýk nfkhkí{f hÌkk Au. yk «Mktøku çku Lkðk WíÃkkËLk ÷kÂLMkÞk yLku «kuMÃku÷ Ãký hsq fhðk{kt ykðu÷. yk WíÃkkËLk fkuhku{tz÷Lkk f]r»k òøkhý sTLk 2017

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

36 r÷Bfk çkwf ykuV hufkuzo{kt f]r»k òøkhýLkwt Lkk{ MÚkkLk ÃkkBÞw ÷ûÞktfLku nktMk÷ fhðku íku MkV¤íkkLke ÃkkuíkkLkk [kðe nkuE þfu Au, yuf sðkçkËkheLkku

ft…Lke Mk{k[kh

ynuMkkMk s Au su ík{khe rLkhtíkh «økríkLke rËþk{kt yøkúuMkh hnuðk{kt MknkÞf çkLku Au. yk rLkhtíkh «økríkLkk fË{kuLku ßÞkhu fkuE yku¤¾ {¤u Au íÞkhu ¾wþe ÚkkÞ Au. yksu yk ¾wþe y{u ykÃkLke MkkÚku Ãký ðnu[ðk {køke Aeyu. yuðwt fnuðkÞ Au fu ¾wþe ðnu[ðkÚke ðÄu Au. ík{Lku yk MkkÚku òýfkhe ykÃkíkk ykLktË ÚkkÞ Au fu r÷Bfk çkqf ykuV hufkuzo{kt ykÃkýk Mkk{rÞf f]r»k òøkhýu hufkuzoLke ©]¾÷k{kt ¾kMk {wfk{ nktMk÷ fÞkuo Au.f]r»k òøkhý yuf{kºk yuðe f]r»k Mkk{rÞf Au su 12 sux÷e ¼k»kk{kt yuf MkkÚku «fkrþík Úkíkw ËuþLkwt ðkt[fkuLke S¿kkMkk Ãkqýo fhu Au.f]r»k òøkhý fkuELku fkuE heíku f]r»k yLku íkuLke MkkÚku Mktf¤kÞu÷k ík{k{ rð»kÞkuLke òýfkhe fhkuzku ÷kufku MkwÄe ÃknkU[kzu Au.r÷Bçkk çkqf ykuV hufkuzuo íkksuíkh{kt s f]r»k òøkhýLku yuf yuðk {wfk{ Ãkh ÃknkU[kze ËeÄk Au fu su nsw MkwÄe fkuE Mkk{rÞf ÃknkUåÞw LkÚke. 132 fhkuzLke ðMíke Ähkðíkk Ëuþ{kt ¾uzqíkku s Mkíkík {nuLkík fhe MkkiLkwt Ãkux ¼hu Au.

f]r»k òøkhý yuðk ¾uzqíkkuLke Mk{MÞkyku yLku íku{Lkk rLkËkLkku ytøku íku{Lke ¼k»kk{kt {krníke Ãknku[kzðkLkwt fkÞo fhu Au. 5 MkÃxuBçkh 1996Lkk hkus yk MkVh{kt Wíkkh-[zkð ykÔÞku níkku. 22 ð»koÚke f]r»k yLku ¾uzqíkkuLku ÷økíke MkVhLke þYykík ÚkE Au. rnLËeÚke þ\ ÚkÞu÷k Mkk{rÞfku nðu 12 sux÷e ¼k»kk{kt Mk{økú ¼khík{kt ¾uzqíkku MkwÄe ÃknkU[ Ähkðu Au, suLku r÷Bfk çkqf ykuV rhfkuzuo ÃkkuíkkLkk ÃkwMíkf{kt søÞk ykÃke økkihðþk¤e ynuMkkMk fhkÔÞku. f]r»k òøkhýLkwt Lkk{ yksu r÷Bfk çkqf ykuV rhfkuzo{kt MÚkkLk Ähkðu Au, suLku ÷eÄu ykÃkýk Ëuþ yLku ¾uzqík Mk{wËkÞ {kxu yuf ¼økehÚk «ÞkMk Au. yk «Mkt ø ku Ãkku í kkLke ¾w þ e ík{k{ ðkt [ fku yLku ònuhkíkËkíkkyku Mk{ûk hsq fhíkk MktMÚkkÃkf yLku {wÏÞ MktÃkkËf ©e yu{.Mke.zkur{rLkfu sýkÔÞwt níkwt fu yk ðkMíkrðf heíku ¾uzqíkkuLkwt MkL{kLk Au, AuÕ÷k 22 ð»koÚke yk MktMÚkk{kt ykMÚkk òuðk {¤e hne Au. nwt yuðk ík{k{ f]r»k ði¿kkrLkfku yLku f]r»k rLk»ýkíkkuLkku yk¼kh ÔÞõík fÁt Awt fu su{ýu Lkðk MktþkuÄLk fhe ¾uzqíkkuLku LkðeLk òýfkhe Ãkqhe Ãkkze Au. yk «Mktøku nrhÞkýk ¾uzqík ykÞkuøkLkk MkÇÞ zku.~Þk{ ¼kMfh {wÏÞ yríkrÚk íkhefu WÃkÂMÚkík níkk, yk «Mktøku f]r»k òøkhýLkk MktMÚkkÃkf yLku {wÏÞ MktÃkkËf yu{.Mke.zkur{rLkf, rLkËuþf þkELke zkur{rLkf yLku yu{.S.ðkMkLk, {kfuoxªøk íkÚkk sLkMktÃkfo çkkçkíkkuLkk Vhnk ¾kLk, Ãkqðo MktÃkkËf S.yuMk.MkiLke, fkÞofkhe MktÃkkËf ykh.fu íkuðríkÞk, WÃkkæÞûk [Lÿ {kunLk, íkfLkefe MktÃkkËf zku.çkeMke.rçkMðkMk, {kfuoxªøk nuz MktsÞfw{kh, «Mkkh nuz rLkþktík xkf, MknkÞf MktÃkkËf Áçke siLk, MkkurþÞ÷ {erzÞk nuz yrLkfuík rMkLnk íkÚkk Mk{Mík f]r»k òøkhý Ãkrhðknu ¾wþe Ëþkoðe níke.

f]r»k òøkhý sTLk 2017

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

ft…Lke Mk{k[kh

yu[Ãkeyu{ îkhk 5 Lkðk WíÃkkËLkku hsq fÞko { fur{f÷ yuLz Vxeo÷kEÍh r÷r{xuzu fku÷fkíkk{kt yu[Ãkeyu ÃkkuíkkLkk 5 Lkðk yuøkúkufur{f÷ «kuzTõx yŠÃkík, íkB{k, r«rzõx, xkÞVkuLk yLku hkuçkkufkuÃk Lkk{Lkk «kuzõx hsq fÞko Au. ftÃkLkeLkk [uh{uLk yþkuf yøkúðk÷u «kuzõx ytøku sýkÔÞwt níkwt fu ík{k{ «kuzõxTMk Lkðe xufLkef æÞkLk{kt hk¾eLku íkiÞkh fhðk{kt ykðu÷ Au, suLkkÚke ¾uzqíkku nðu ðÄkhu WíÃkkLk ÷E þfþu. {Lku yk ytøku {krníke ykÃkíkk ¾wþe ÚkE hne Au fu ¾uzqíkku yk WíÃkkËLkkuLkku WÃkÞkuøk fhe ÃkkuíkkLkk ÔÞðMkkÞLku ðÄkhe þfu Au. ©e yøkúðk÷u sýkÔÞwt níkwt fu yŠÃkík íku Ãkife MkkiÚke sYhe «kuzõx Au, su Ã÷kLx økúkuÚk huøÞw÷uxh Au. yk AkuzkuLke ð]rØLku yLku íkuLke «ríkhkuÄfíkk ÃkØríkLku {sçkqík fhðk{kt {ËËYÃk çkLku Au. íku {wÏÞíðu [ku¾k yLku ½ô MkkÚku yLÞ yLkkòu {kxu Ãký íkiÞkh fhðk{kt ykðu÷ Au, Ãkhtíkw ¾uzqík¼kE íku WÃkhktík yLÞ Ãkkfku{kt Ãký WÃkÞkuøk fhe þfu Au. ftÃkLkeyu yk WíÃkkËLkku {kxu yLkuf «fkhLkk rVÕz xÙkÞ÷ yLku yLkuf MktþkuÄLk fÞko Au. ftÃkLkeLkk yuÂõÍõÞwxeð zkÞhuõxh íkÃkMÞk økkuÞ÷u f]r»k òøkhý MkkÚkuLke ðkík[eík{kt sýkÔÞwt níkwt fu «kuzõxTMk ¾uzqíkkuLke

{køkLku æÞkLk{kt hk¾e çkòh{kt hsq fhu÷ Au. yk WíÃkkËLkkuLku íkiÞkh fhíke ð¾íku Lkðe xufLkku÷kuSLkku WÃkÞkuøk fhðk{kt ykðu÷ Au. ík{k{ WíÃkkËLkku ftÃkLke {kxu ½ýk {qÕÞðkLk Au. íku{Lkk {íku yksu ¾uzqíkkuyu ðÄkhu{kt ðÄkhu WíÃkkËLk íkiÞkh fhðk òuEyu, suÚke íku{Lku ðÄkhu «{ký{kt ykðf ÚkE þfu. yk WíÃkkËLkkuy{khk yLÞ WíÃkkËLkkuÚke 100 xfk ykøk¤ yLku yMkhfkhf Au. yk fkÞo¢{{kt y÷øk-y÷øk 80 rçkÍLkuMk yuMkkurMkyuxMk, ze÷Mko íkÚkk þuhnkuÕzMkoyu ¼køk ÷eÄku níkku. ík{k{yu ftÃkLkeLkk «ÞíLkkuLke «Mktþk fhe níke. «kuøkúk{{kt ykøkk{e rËðMk ftÃkLkeLkk [uh{uLk ©e yøkúðk÷u ð»ko 1970Úke ftÃkLkeLke MkVhLke {krníke ykÃke níke. fkÞo¢{{kt ftÃkLkeLkk yæÞûk ðMkwËuðLMku Ãký ftÃkLke ytøku òýfkhe ykÃke níke.

AADINATH

I R R I G A T I O N S Y S T E M P V T. LT D .

®Mk[kE WíÃkkËLkkuLke MktÃkqýo huLs

· Ãkh zÙkuÃk, {kuh ¢kuÃk · 60 xfk MkwÄe ÃkkýeLke çk[ík · økwýð¥kk íkÚkk fkÞoûk{íkk{kt Mkðo©uc

ykrËLkkÚk ErhøkuþLk rMkMx{ MkkÚku xÃkf ®Mk[kE{kt Wå[ WíÃkkËfíkkLku ò¤ðe hk¾ku xufLkku÷kuS,{sçkqíke, xfkWÃkýwt WíÃkkËLkku. ELk÷kELk yLku ykuLk÷kELk (ykEyuMkykE yLku LkkuLk ykEyuMkykE) rzÙÃk ErhøkuþLk rMkMx{, çkku÷ ðkÕð M¢eLk rVÕxh, rM«Lf÷h yLku ík{k{ «fkhLke ®Mk[kELkk MkkÄLkku

nku÷M ku÷h Mxkurf , rz÷h y Mx ÃkqA Lk ÃkhA u

ykrËLkkÚk ErhøkuþLk rMkMxBMk «kEðux r÷r{xuz. ¾wþçkq Ã÷kÍk, yr¼Þtíkk Lkøkh, fk{Úkðkzu, LkkrMkf-01 (yu{Ãke),¼khík

VkuLk: (0253) -6620959, fku÷: + 91-9130019854, 7588551195 E{u÷: sales@adinathirrigation.com adinathirrigationsystem@gmail.com ðuçkMkkEx: www.adinathirrigation.com

f]r»k òøkhý sTLk 2017

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

{¸9>>f>í>

økúk{eý {hÄkÃkk÷LkLkk {kæÞ{Úke {rn÷k MkþÂõíkfhý

øk VkBMko ftÃkLke {h½kÃkk÷Lk ûkuºk{kt ¾kMk yku¤¾ ykÃkðkLke sYh LkÚke.ð»ko 1967{kt ftÃkLkeLke þYykík rðLkkuË fÃkwh îkhk fhðk{kt ykðe níke. rðËuþ{kt r{furLkf÷ yuÂLsLkeÞ®høkLkku yÇÞkMk fÞko çkkË {h½kÃkk÷LkLkk ûkuºk{kt ykððkLkku yuf {kuxku rLkýoÞ fÞkuo níkku. ©e fÃkwhu sýkÔÞwt níkwt fu ÃkkuÕxÙeLkk ûkuºk{kt ykððkLkku WÆuþ {kºk ÃkiMkk f{kððkLkku Lk níkku Ãkhtíkw økúk{eý ûkuºkLku {sçkqík fhðkLkku níkku, ¾kMk fheLku {rn÷kykuLkk MkþÂõíkfhýLke sYh níke.

fuøkVkBMkoLke þYykík økheçke Ëqh fhðk, {rn÷kykuLku Mkþõík yLku økheçk{kt økheçkLku Ãkku»ký ykÃkððk suðk ºký r{þLkLku æÞkLk{kt hk¾e fhðk{kt ykðe níke. 60Lkk ËkÞfk{kt Mk{ksLkk ÷kufkuLkku yuðku rð[kh hnuíkku níkku fu {h½kÃkk÷Lk suðk ÔÞðMkkÞ {kºk ykŠÚkf heíku s Mk{]Ø ÷kufku s fhe þfu Au Ãkhtíkw yksLkk Mk{Þ{kt økúk{eý ¼khík{kt hnuíkk ÃkAkík ðøko {kxu fuøkVkBMkuo yk rð[kh çkËÕÞku Au yLku LkkLkk Míkh Ãkh {h½kÃkk÷Lk fhe økúk{eýkuLku yk ÔÞðMkkÞ MkkÚku òuzðkLke sðkçkËkhe WXkðe Au. íkuLku ÷eÄu ftÃkLkeyu {h½kLke ¢kÞ÷h LkM÷Lku rðfrMkík fhe Au. ¢kÞ÷h «òrík økheçkku {kxu yuf ykþkLkk rfhýÚke f{ LkÚke. [k÷ku òýeyu ftÃkLkeLke MkVh ytøku ftÃkLkeLkk MÚkkÃkf yLku [uh{uLk rðLkkuË fÃkwh ÃkkMkuÚke. ík{u yk fkhkuçkkhLke þYykík fuðe heíku fhe? {u yuÂLsLkeÞ®høkLkku yÇÞkMk fhe níke yLku MðezLk{kt {Lku fkÞo fhðkLke íkf {¤e níke. nw su ftÃkLke{kt fkÞo fhe hÌkku níkku íkuýu {Lku ¼khík Ãkhík ykððkLke yuf íkf ykÃke. ¼khík{kt ykÔÞk çkkË {u 15 ð»ko MkwÄe Lkkufhe fhe. íÞkhçkkË {Lku ÏÞk÷ ykÔÞku fu fu{ nwt {khku ÃkkuíkkLkku ÔÞðMkkÞ þY Lk fÁt yLku {u ð»ko 1963{kt ÃkkuíkkLkk fkhkuçkkh fhðkLkku rð[kh fÞkuo. íku Mk{Þu Ëuþ{kt ÃkkuÕxÙeLke þYykík ÚkE hne níke,íkku {u Ãký {khe ÃkkuÕxÙe Vk{o rðfrMkík fhðkLkku rð[kh fÞkuo. rçkÍLkuMkLke þYykík 500-700 {h½kÚke fhe. ðíko{kLk Mk{Þ{kt ftÃkLkeLke ÂMÚkrík þwt Au? ðíko{kLk Mk{Þ{kt ftÃkLke Ëuþ yLku rðËuþ{kt ¾kMk ftÃkLke çkLke økE Au, su yLkuf ½hku {kxu ðÄkhu LkkLkk {h½kÃkk÷fkuLke yuf WÃkÞkuøke LkM÷ ykÃku Au, suLkwt Lkk{ ¢kuÞ÷h Au. yk fk{Úke ÷k¾ku f]r»k òøkhý sTLk 2017

¢kuÞ÷h «òríkLke rðþu»kíkk ¼khík «{kýu htøk- htøk-çkuhtøke økúk{eý ½hku{kt #zkLkwt WíÃkkËLk-150 fhíkkt ðÄkhu #zk #zk ykÃkkðLke ô{h-23-24 Mkókn ðå[u ðsLk- 24 Mkókn{kt- {u¤- 3-3.5 rf÷kuøkúk{ rV{u÷- 2-2.3 rf÷kuøkúk{ www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

{¸9>>f>í> økheçk økú k {eý,Lkçk¤k ðøkku o { kt Ú ke ykðíke {rn÷kyku L ku ykí{rLk¼ohíkk ðÄkhu Au yLku íku{Lke Arçk{kt MkwÄkhku fhu Au. nðu yk fk{ Mkhfkh MkkÚku {¤eLku Ãký ÚkE hÌkwt Au yLku rðËuþku{kt Ãký y{khe ftÃkLke yLkuf Ëuþku suðk fu Þwøkktzk, LkuÃkk¤, fuLÞk yLku çkwÁze{kt Mkkhku fkhkuçkkh fhe hne Au. íku{Lkk {íku ¼kzkLkk Vk{oÚke y{khk fkhkuçkkhLke þYykík økwzøkktðÚke fhe níke Ãkhtíkw ftÃkLkeLkk {kuxk¼køkLkk ÃkuhuLx çkUø÷kuh ÂMÚkík Au.

ðÄkhu #zk ykÃku Au. ðsLk{kt Ãký ¢kuÞ÷h «òrík çku-ºký økýk ðÄkhu nkuÞ Au.¢kuÞ÷h økk{{kt Mkqfk Ãkktzfk, þkf¼kSLkk xwfzk, yðþu»kkuLku ¾ELku Ãkux¼he ÷u Au. íkuLkkÚke økúk{eý {rn÷k 5-10 {h½k hk¾u Au yÚkðk 50-100 Ãký hk¾ðk EåAu íkku íku{ktÚke Ãký ½ýe {kuxe ykðf Úkðk ÷køku Au. økúk{eý ¼khík{kt ¢kuÞ÷h «òríkyu «íÞuf ½hLke {rn÷kykuLku fuðe heíku «kuíMkknLk ykÃku Au?

fkhkuçkkhLke þYykík{kt fE Mk{MÞkykuLkku Mkk{Lkku fhðku Ãkzu Au?

©e fÃkwhu sýkÔÞwt níkwt fu y{u ðUzMkoLke þkuÄ fhe su økk{ku{kt ÃkiMkkLke íktøke, ÃkkuíkkLke yku¤¾ çkLkkððe, ÃkkuÕxÙe Mk{ksLkku MkkÞf÷ Ãkh xkufhe ÷E ÃkkuíkkLkk {k÷Mkk{kLkLkwt ðu[ký fhíkk yÚkðk rðïkMk Síkðku yLku {h½kLkk çkå[k fu su y{u rðfMkkðe Aeyu íkuLkk {kuxhMkkÞf÷ Ãkh 150 Úke 200 rf÷ku{exh Ëqh MkwÄe ¢kuÞ÷hLkk Ãkh ÃkkuÕxÙe VkBMkoLkku rðïkMk MÚkkrÃkík fhðkLkku Au, fkhý fu íku{Lku çkk¤fkuLku ðu[ký fhíkk níkk. íku ÷kufku Ãký yk {kæÞ{Úke hkusøkkhe rðËuþÚke ykðu÷k {h½kLkk çkå[k MkkÚku fkuBÃkex fhðkLke nkuÞ Au.su {u¤ðe yLku y{u hkusøkkhe {kxuLke íkfkuLkwt MksoLk fÞwO íku{ s yk ÷kufkuLkk {kæÞ{Úke ¢kuÞ÷hLku økk{kuLkk {u yøkkW sýkÔÞwt fu yksÚke Ãk[kMk ð»ko «íÞuf ½h MkwÄe ÃknkU[kzðk{kt MkV¤íkk yøkkW y{u {h½kLkk çkå[k {kxu ¢kuÞ÷hLku ÷eÄu çkË÷kE StËøke {¤e níke. ¾kMk fheLku økú k {eý MktÃkqýoÃkýu rðËuþku Ãkh ykÄkh hk¾ðku Ãkrù{ çkt ø kk¤Lkk hnu ð kMke {eLkkyu f] r »k {rn÷kyku ¢kuÞ÷hLkk ÔÞðMkkÞ fheLku Ãkzíkku níkku. íku yuðku Mk{Þ níkku fuu ßÞkhu fkuE Ãký fkhkuçkkh{kt ykððk EåAíkw Lk òøkhý MkkÚku ðkík fhe níke. íku{ýu sýkÔÞwt níkw ¢ku Þ ÷hLku økk{ku L kk «íÞu f ½hu níkwt. y{khe ftÃkLkeyu ÃkkuÕxÙe Vk{oLke fu ¢kuÞ÷hLku ÷eÄu íku{Lke StËøke çkË÷kE økE ÃknkU[kzðk{kt MkV¤íkk «kó fhe Au. þYykík ð»ko 1967{kt fhe níke. ð»ko Au. íku{Lkk {íku ¢kuÞ÷h Lknª íkku SðLk Lknª. yuftËhu yk ÔÞðMkkÞ Mkkhe ykðf 1971 Mkw Ä e y{u Ãký ¼khík{kt íku{Lke yk ðkíkÚke s ytËks ÷økkðe þfkÞ Au fu {u¤ððk{kt {ËË {¤e hne Au. {h½kLkk çkúe®zøk fhíkk Lk níkk.yk ¢kuÞ÷hu íku{Lkk SðLk{kt fux÷e {níðLke ík{u çkòh{kt su #zkLkwt ðu[ký fhku Aku íku fkhýÚke Mk{MÞk yuðe ykðíke níke fu ¼qr{fk ¼sðe Au. íku{Lkk {íku ¢kuÞ÷hLku ÷eÄu þwt ¢kuÞ÷h «òríkLkk nkuÞ Au? òu nkErçkúz MxkufLku ÃkhMÃkh çkúe®zøk ½hLke ykðf{kt Ãk[kMk xfkLkku ðÄkhku ÚkÞku Lknª, ¢kuÞ÷h «òríkLku #zk yLku fhkðíkk íkku økw ý ð¥kk yLku #zk níkku. íkuLkkÚke yuf íkku íkuyku ykí{rLk¼oh çkLke, {kMk çkÒku {kxu rðfrMkík fhðk{kt ykðu ykÃkðkLke ûk{íkk{kt ½xkzku Úkþku. íku MkkÚku íkuLke ò¤ðýeLkku ¾[o Ãký ykuAku nkuÞ AuAu. íku{ýu sýkÔÞwt níkwt fu fuøkVkBMkoLkk fkhýÚke rðËuþku Ãkh ykÄkh ¾ík{ fhðk fkuE Ãký Mkh¤íkkÚke yk «òríkLkk Ãkk÷Lk{kÚke su çkúkLzuz #zkLkwt ðu[ký fhðk{kt {kxu yLku ¼khíkLkk {h½kÃkk÷fkuLku Ãkku»ký fhe ykí{rLk¼oh çkLke þfu Au. ykðu Au íku y÷øk «òríkLkk nkuÞ Au yLku ykí{rLk¼oh fhðkLkk nuíkwÚke fuøkVkBMkuo {eLkkLke ÃkkMku ðíko{kLk Mk{Þ{kt Ãk[kMk ¢kuÞ÷h íkuLku yy{u økkuÕzLk fne Aeyu. yk yuf Mkki «Úk{ ð»ko 1972{kt þwØ ðtþ¢{Lkk Au, íku{ýu sýkÔÞwt níkwt fu nðu y{u ykí{rLk¼oh ½ýe Mkkhe «òrík Au yLku yk #zkLkku ykLkw ð kt r þf «sLkLk «Úk{ ð¾ík Aeyu yLku íku{Lke yLkuf Mknur÷Þk ¢kuÞ÷hLku Ãkw h ðXku y{u Ëu þ ¼h{kt yLku f ¼khík{kt þY fÞwO níkwt. ÷eÄu ykí{rLk¼oh çkLke Au. rðMíkkhku{kt Ãkqhku Ãkkze Aeyu. ¢kuÞ÷h «òrík rðfrMkík fhðk {kxu þwt økúk{eý {rn÷kyku {kxu ¢kuÞ÷h «òrík çkË÷kð ykÔÞku Au? fuðe heíku LkVkLkku MkkuËku çkLku Au? ¢kuÞ÷h «òríkLke rðþu»kíkk yu Au fu íkuLke «òríkLkk {h½kyk «òrík ½h Ãkh fk{ fhíke {rn÷kykuLke SðefkuÃkksoLkLke {h½eyku fkuE Ãký {knku÷{kt yLku ½ýk ykuAk ¾[o{kt hne ÷u Au. {ËË {¤e hne Au. ©e fÃkwhu sýkÔÞwt níkwt fu fuøkVkBMkoLke fkuE Ãký íkuLke WÃks ûk{íkk yLÞ «Tòríkyku {kxu ½ýe yLkwfq¤ Au. íku «òrík ¾[o ðøkh çk[u÷ yknkh yLku fkuE Ãký ËirLkf sYrhÞkíkkuLku Ãkqhe 150 $zk ykÃku Au yLku Mkki «Úk{ [¢Lkk ytík{kt {kËkLkku ðsLk fhðk{kt {ËËYÃk çkLku Au. yk s fkhýkuÚke yk ÷kufkuLku {kxu ykþhu 2.5 rf÷ku nkuÞ Au. ¢kuÞ÷h «òrík økk{Lkk {knku÷{kt Ãký ykf»koýLkwt fuLÿ çkLke Au. ¢kuÞ÷h, fku÷fkíkk, økwðknkxe, Mkh¤íkkÚke hne þfu Au. íkuLku fkuE s «fkhLkk Ëu¾¼k÷Lke sYh rMkr÷økwze, fxf, hkt[e, ðkhkýMke, økkuh¾Ãkwh, nòheçkkøk yLku Ãkzíke LkÚke. yk{ {h½kLke íkw÷Lkk{kt íkuLkwt WíÃkkËLk ðÄkhu nkuÞ Au økwzøkktðÚke Mk{økú Ëuþ{kt y÷øk-y÷øk «ktík{kt MkÃ÷kÞ ÚkkÞ Au. yLku íkuLke «ríkhkuÄf ûk{íkk yLÞkuLke íkw÷Lkk{kt ½ýe ðÄkhu nkuÞ Au. [ku¬MkÃkýu ykiãkurøkf ÃkkuÕxÙeyu ¾qçk s Mkkhku rðfkMk fÞkuo Au Ãkhtíkw rËÃkrþ¾k ®Mknk çkk¤fku su ÃkkuÕxÙe ELzMxÙe{kt WÃkÞkuøk ÚkkÞ Au. ¢kuÞ÷hu ¼khík{kt Ãkºkfkh, f]r»k òøkhý, {h½kÃkk÷LkLke yk WýÃkLku yuðe heíku Ëqh fhe Au, fkhý fu Lkðe rËÕne-9891443388 ¢kuÞ÷hLkk çkå[k htøkeLk nkuÞ Au yLku Ëuþe {h½kÚke [kh-Ãkkt[ økýk E{u÷- deepshikha@krishijagran.com f]r»k òøkhý sTLk 2017

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

{¸9>>f>í>

Mkkhk rçkÞkhý {khVíku {u¤ðe þfku Aku WíÃkkËLk: ÷û{e yu{.yuLk. {kt Mkíkík çkË÷kð ykðe hÌkku Au. ¾uzqíkku Mkíkík ykÄwrLkf íkfLkefkuLku yÃkLkkðe hÌkk Au. Mkkhe íkfLkefkuLkk WÃkÞkuøk ðå[u f]r»kõÞkhuíkfLkefku f õÞkhuf Ãkkf Mkkhku hnuíkku LkÚke,ßÞkhu yuf ¾uzqíkLkk {Lk{kt çkMk yk s íkku EåAk nkuÞ Au, suLkk ¾uíkh{kt MkkÁt WíÃkkËLk nkuÞ Au.Mkkhku Ãkkf Lk nkuðk ÃkkA¤Lkwt yuf {wÏÞ fkhý yu Ãký Au fu ¾uzqíkkuLku Lkkuçk÷ MkezTMk WÃk÷çÄ fhkðu Au. yk ftÃkLkeLke þYykík s yk WÆuþÚke ÚkE níke, ¾uzqíkkuLku ðÄkhu Mkkhe økwýð¥kkðk¤k nkErçkúz rçkÞkhý WÃk÷çÄ fhkðu Au. yksu ftÃkLke ÃkkuíkkLkk yk ð[Lk Ãkh ¾he Wíkhíkk ¾uzqíkkuLku rðïkMk Síke [wfe Au. ftÃkLkeLke yk MkV¤íkk yLku ¾uzqíkkuLkk rðïkMkLkk rð»kÞ{kt ftÃkLkeLkk {uLkuStøk rzhuõxh ÷û{e yu{.yuLk. MkkÚku f]r»k òøkhýLkk ðrhc Ãkºkfkh E{hkLk ¾kLku ¾kMk ðkík[eík fhe níke, suLkk {wÏÞ ytþku yºku hsq Au:

Lkkuçk÷Lke þYykík Úkðk ÃkkA¤ þwt «uhýk hne Au? fkuE Ãký çkkçkík ytøku «&™ nkuÞ íkku íku ytøku {Lk{kt yuf sðkçk ykðíkku níkku, fu ¾uzqík rËðMk¼h ykx÷eçkÄe {nuLkík ¾uíkh{kt fhu Au, Ãkhtíkw íku{ Aíkkt MkkÁt WíÃkkËLk «kó fhe þfíkku LkÚke. yk fkhý fkuELku fkuE heíku Mk{s{kt ykðu Au fu ¾uzqíkkuLku Mk{Þ Ãkh MkkÁt rçkÞkhý «kó Úkíkw LkÚke. çkMk íÞkhu s {Lk{kt rð[kh ykÔÞku fu ftEf yuðwt fhðk{kt ykðu fu suÚke ¾uzqíkkuLku MkkÁt rçkÞkhý Mk{ÞMkh {¤e hnu yLku ÃkkuíkkLkk WíÃkkËLk{kt ðÄkhku fhe þfu. íÞkhÚke Lkkuçk÷ MkezTMk EÂLzÞk «kEðux r÷r{xuzLke þYykík ÚkE. fÞk rçkÞkhýku ík{u ¾uzqíkkuLku {kxu WÃk÷çÄ fhkððk{kt ykðe hÌkk Au? y{u ¾uzqíkkuLku {wÏÞíðu nkErçkúz rçkÞkhý WÃk÷çÄ fhkðe hÌkk Aeyu. íku{kt ÷øk¼øk ík{k{ Ãkkf suðk fu xk{uxk,

f]r»k òøkhý sTLk 2017

{h[k, Vw÷kðh, íkhçkw[, fktfze, ¼ªzk, fkhu÷k, fkuçke, {q¤k WÃkhktík yLÞ ½ýkçkÄk ÃkkfLkk nkErçkúz rçkÞkhý ¾uzqíkkuLku Ãkqhk Ãkkze Aeyu. MktþkÄLk fuLÿ yLku {uLÞwVuõ[®høk ÞwrLkx ytøku {krníke ykÃkku? y{khwt {wÏÞ MktþkuÄLk fuLÿ çkuø÷wÁ{kt ßÞkt ykÄwrLkf heíku MktþkuÄLk fhðk{kt ykðu Au. yk WÃkhktík Mkkík hkßÞ{kt y{khk WíÃkkËLk ÞwrLkx Au. y{kÁt {wÏÞ fkÞko÷Þ rËÕne, çkuø÷kuh yLku rËÕne{kt çku søÞk Ãkh ÃkufuStøk ÞwrLkx yLku «kuzõþLk Vk{o Au. çkÒku MÚk¤ Ãkh y{khk MktþkuÄLk MxuþLk Ãký Au.y{u Mk{økú ¼khík{kt fk{ fhe hÌkk Aeyu. WíÃkkËLkkuLke økwýð¥kkLku fuðe heíku ò¤ðe hk¾e þfkÞ Au? {khk {íku økwýð¥kkLke ÿüe {kºk rçkÞkhýLkwt ðu[ký fhðk Ãkqhíkw {ÞkorËík LkÚke. ¾uzqíkkuLku yLkuf søÞkÚke rçkÞkhý ¾heËu Au yLku ðkðuíkh fhu Au Ãkhtíkw ¾uzqíkku ßÞkhu Ãký fkuE

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

{¸9>>f>í> rçkÞkhý ¾heËu íÞkhu íku MktÃkqýo øknLkíkkÚke íkuLke íkÃkkMk fhðe òuEyu. íkuLke xÙkÞ÷Lku swyku. su ftÃkLkeLkk rçkÞkhý ¾heËku Aku íku ftÃkLkeLke xe{ ÃkkMku sELku Mk÷kn ÷ku íÞkhu fkuE rçkÞkhý ¾heËu.yk «fkhLkk rçkÞkhýkuÚke MkkÁ WíÃkkËLk {¤u Au. ¾uzqíkku {kxu økwýð¥kkÞwõík rçkÞkhý nkuÞ Au, suLkkÚke MkkÁt WíÃkkËLk {¤u Au. Lkkuçk÷ ¾uzqíkkuLke økwýð¥kkðk¤k WíÃkkËLk WÃk÷çÄ fhkðu Au. íkuLku ÷eÄu ¾uzqíkku ðå[u íku ÷kufr«Þ çkLÞwt Au. ¾uzqíkkuLku òøk]ík fhðk {kxu Lkkuçk÷ MkezTMk þwt «ÞíLk fhe hne Au?

ns'k esa iksVk'k dk lcls cM+k vkiwfrZdrkZ vkbZih,y & flag

Ãkhtíkw ykÃkýu yuf Ãkrhðkh íkhefu fkÞo fheyu íÞkhu su MkV¤íkk «kó ÚkkÞ Au íku ¾hu¾h yMk÷e MkV¤íkk nkuÞ Au. Lkkuçk÷ MkezTMk «kEðux r÷r{xuz {kºk ºký ÔÞÂõíkyu þYykík fhe níke yLku yksu yk Ãkrhðkh{kt 251 MkÇÞ Au. yk ÃkrhðkhLku ÷eÄu yksu y{Lku MkV¤íkk {¤e hne Au. Mkthrûkík ¾uíkeLke ðÄíke {køkLku ÷E þwt íkiÞkhe fhe hÌkk Aku? Mkthrûkík ¾uíkeLke ðÄíke {køkLku ÷E ík{u þwt íkiÞkhe fhe hÌkk AkuyksLkk ¾uzqík ¼ýu÷ økýu÷ nkuÞ Au yLku Mk{sËkh

Úkíkku òÞ Au.¾uzqík f]r»kLke Lkðe xufLkefkuLku Mkkhe heíku òýu Au, Lkkuçk÷ MkezTMkLke xe{ rsÕ÷k Míkh Ãkh fk{ fhe hne Au. {kxu Mkthrûkík ¾uíkeLkwt «[÷Lk ÍzÃkÚke ðÄe hÌkwt Au. f]r»kûkuºk{kt íkuLke Ãkqhe {kurLkxhªøk y{khk xuhexhe {uLkush fhe hÌkk Au. ½ýe ftÃkLkeyku yk fk{ fhe hne Au. y{u Ãký {kxu ÞkusLkk yk WÃkhktík Mk{Þktíkhu Lkkuçk÷Lke xe{ ¾uzqíkkuLku òøk]ík Ãký fhe hÌkk Au. yk {kxu xe{ økk{{kt sELku ¾uzqíkkuLku {¤u Au fhe hÌkk Aeyu. íÞkhçkkË íku{Lke «ríkr¢Þk ÷u Au. òufu ¾uzqíkku fkuE Mkq[Lk fhu íkku íkuLkk Ãkh fkÞo fhðk{kt ykðu Au. ¾uzqíkkuLke Mkuðk {kxu y{u E{hkLk ¾kLk «ríkçkØ Aeyu. ðrhc Ãkºkfkh f]r»k òøkhý, Lkðe rËÕne ftÃkLkeLke MkV¤íkkLkk rð»kÞ{kt ík{u þwt fnuðk {køkku Aku? {kuçkkE÷-9582957538 {khk {íku fkuE yuf ÔÞÂõík ÃkkMkuÚke MkV¤íkk {¤íke LkÚke, E{u÷: &imran@krishijagran.com

ykf»k{of ELkk

f]r»k òøkhý

rfMkkLk fkzo

ykf ELkk{»kof

f]r»k òøkhý "rfMkkLk fkzo" Úke {u¤ðku yuf ÷k¾ MkwÄeLkku yfM{kík ðe{ku yLku ¼khu Aqx MkkÚku yLÞ ½ýk ELkk{ku ÃkMktË fhku ÃkkuíkkLkwt fkzo Important Kisan Card (IKC) Important Farmer Card (IFC) Very Important Kisan Card (VIKC) Very Important Farmer Card (VIFC) Very Very Important Kisan Card (VVIKC) Very Very Important Farmer Card (VVIFC)

Very Very Important Farmer Card

S{N

tf Mk{Þ{kt ykðe hÌkwt Au yodjp ;srxqvkgs

NAME : ADD : : ID ISSUE :

· 1 ÷k¾Lkku yfM{kík rð{ku · f]r»k WíÃkkËLkku Ãkh Aqx · f]r»k WÃkfhýku Ãkh Aqx · f]r»k rð¼køk{kt «økríkþe÷ ¾uzqíkkuLkk Lkk{ yLku íkMðeh 22 Years. 12 Languages. 22 States. 23 Editions. 2 Portals & 10 Million combined readership

Ph.: +91-11-26511845, 26517923, 45503170

f]r»k òøkhý sTLk 2017

Email : info@krishijagran.com

Web: www.krishijagran.com, hindi.krishijagran.com

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

{¸9>>f>í>

ðíko{kLk Mk{Þ{kt sirðf ¾uíkeLkku Au: [kinký Lke÷ økkÞ, støk÷e MkwyhÚke ÃkkfLku çk[kððk {kxu ÷û{ý hu¾k, hVw[¬h, Aq{tíkh suðk WíÃkkËLkkuÚke Mk{økú ¼khík{kt ¾uzqíkkuLku hkník WÃk÷çÄ fhkðu Au. 3. ftÃkLke ðíko{kLk Mk{Þ{kt fÞkt-õÞkt hksÞku{kt fk{ fhe hne Au? ftÃkLkeLkk rz÷h Lkuxðfo yksu ÷øk¼øk Mk{økú ¼khík{kt ík{k{ hkßÞ{kt fk{ fhe Au. 4. ftÃkLke ykuøkuorLkf ûkuºk{kt fÞkt «fkhLkk fk{ fhe ¾uzqíkkuLku ÷k¼ ykÃke hne Au? hku ykuøkuorLkf ftÃkLkeLke þYykík yuðk WÆuþ MkkÚku fhðk{kt rnykðe níke fu ËuþLkk Ëhuf LkkøkrhfLku sirðf ¾kíkh {¤e þfu. ftÃkLkeLkk yu{ze zku.hkSð ®Mkn [kinky MkkÚku f]r»k òøkhýu ðkík fhe níke. íku{ýu sýkÔÞwt níkwt fu yksu fur{f÷Þwõík ¾kðkLku ÷eÄu yLkuf økt¼eh Mk{MÞkLkku Mkk{Lkku fhðku Ãkzâku níkku. nðu yu çkkçkík sYhe çkLke økÞwt Au fu ¾uzqíkku sirðf ¾uíkeLku W¥kusLk ykÃkðk{kt ykðu. yk ¾uíkeÚke ¾uzqíkkuLku ½ýku ÷k¼ {¤e þfþu MkkÚku ÷kufkuLku hMkkÞýÚke {wõík yLkks Ãký WÃk÷çÄ çkLkþu. 1. nehku ykuøkuorLkfLke fk{økehe ÃkkA¤Lkku þwt WÆuþ Au? nehku ykuøkuorLkf ftÃkLkeLke þYykík ð»ko 2013{kt fhðk{kt ykðe níke, suLkku {wÏÞ WÆuþ ¼khíkLkk ¾uzqíkkuLkk MðYÃk{kt hkMkkÞrýf ¾kíkh, fexLkkþf yLku nkrLkfkhf ®LkËýLkkþfíkkuLkku WÃkÞkuøk fhe nxkðe sirðf ¾uíke íkhV ykøk¤ ðÄðkLkku níkku. òufu yk fk{ {w~fu÷ níkw. 2. ftÃkLke ÃkkMku fuðk «fkhLkk WíÃkkËLk WÃk÷çÄ Au?

ð»ko 2016{kt ftÃkLkeyu ¾uzqíkkuLkku Mk{wn çkLkkðe ¾uíke fhðkLke fk{økehe þY fhe níke. þ\ykík{kt ftÃkLkeyu ÷ªçkw yLku y{ÁË suðk ÃkkfLke Mk½Lk çkkøk ÷økkÔÞk níkk. yux÷wt s Lknª nðu ftÃkLke ¾uzqíkkuLku Mk½Lk çkkøkkÞíkeÚke Úkíkk ÷k¼ku ytøku òýfkhe ykÃku Au. ftÃkLke ¼rð»Þ{kt yk çkkøkku{kt ÃkkfLku ¼khík s Lknª Mk{økú rðïLkk ykuøkuorLkf çkòhku{kt ðu[ký fhe íkuLkwt MkkÁt {qÕÞ yÃkkðu Au. ftÃkLkeyu yk {kxu ík{k{ íkiÞkhe Ãkqýo fhe ÷eÄe Au yLku ftÃkLkeyu Ãkkuíku Ãký ÷ªçkw hMkÚke ÷ur{LkkÞz, r¢Mx÷ çkLkkðe yLku y{ÁËÚke íkuLkk ÃkÕÃk çkLkkðeLku Vufxhe Ãký ÷økkððkLke þYykík fhe ËeÄe Au. ftÃkLke íkuLkk {kxu økwshkík, W¥kh«Ëuþ, nrhÞkýk, Ãktòçk hkßÞku{kt ¾uzqíkkuLkk økúwÃk{kt òuzeLku ðÄkhu Mkkhk {qÕÞ WÃk÷çÄ fhkðþu. ftÃkLke yLku rðrðÄ hkßÞkuLke Mkhfkhku Ãký íku{k {ËË {kxu «kuíMkknLk MðYÃk{kt ykøk¤ ykðe hne Au. 5. ík{u fÞk-fÞk ÃkkfLke rLkfkMk fhku Aku yLku õÞkt-õÞkt íkuLke rLkfkMk fhku Aku? ðíko{kLk Mk{Þ{kt y{u ÷ªçkw yLku y{ÁËLkk Ãkkf Ãkh VkuõMk fhe hne Au, fkhý fu ykøkk{e Mk{Þ{kt 50 ð»kkuo MkwÄe yk çkÒku ÃkkfkuLke {køk{kt fkuE yAík LkÚke. yk çkÒku ÃkkfLkk çkkøkkÞíke Ãkkfku Au yLku yk çkÒku ÃkkfLku íkiÞkh fhðk ¾uzqíkku Mkn-Ãkkf MðYÃk{kt ½ô, Ëk¤, ÷Mký, ¾ehkðýeoÞ Ãkkfku íkÚkk yki»krÄÞ Akuzku Ãký çku ð»ko MkwÄe ÷økkðu Au yLku yki»krÄÞ Akuzku Ãký çku ð»ko MkwÄe ÷k¼ f{kE þfkÞ Au.

ftÃkLke ÃkkMku ¾uzqíkku {kxu yLkuf «fkhLkk WíÃkkËLk Au. Ã÷kLx LkkExÙkusLk, Ã÷kLx Ãkkuxkþ, Ã÷kLx VkuMVhMk, Ã÷kLxMkuLkk, Ã÷kLx xÙkEðeh òE{, Ã÷kLx he[kso, MkkuÞ÷ he[kso, ¢kuÃk-®føk, ÷e÷k ½kuzk suðk WíÃkkËLkkuLke çkòh{kt ¾qçk s {køk Au. yk WÃkhktík ftÃkLke ¾uzqíkku {kxu yLkuf «fkhLke Sðkýw ¾kíkh íkiÞkh fhu Au, s{eLkLkk Ãkku»kýLku W¥kusLk ykÃku Au. yk MkkÚku fur{f÷ ¾kíkhLke {kxeÚke ÷E íkuLku íkkuzeLku ykðLkkhk Mk{Þ{kt þqLÞ ¾[o{kt ¾uíke íkhV ÷E òÞ Au, suÚke ¾uzqíkkuLku ykuAk ¾[o{kt ðÄkhu Ãkkf {kxu ¼køk {¤u.

6. ftÃkLkeLke ykøkk{e ÞkusLkk þwt Au. íkuLkkÚke økúknfkuLku þwt ÷k¼ {¤þu?

ÃkkfLku ðkÞhMk yLku rðÕxÚke çk[kððk {kxu ftÃkLke ÃkkMku ðkÞhMk-økku yLku rðÕx-økku suðk ykÞwðuorËf WíÃkkËLk Au. ftÃkLke

ftÃkLke xqtf Mk{Þ{kt nrhÞkýk{kt yuf økkiþk¤k su{kt 5000 økkÞ Au, íku MkkÚku MkeyuLkS yLku rðs¤e rLk{koý yuf{ ÷økkðe hne

f]r»k òøkhý sTLk 2017

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

{¸9>>f>í>

Au, suLkkÚke økkÞ, çk¤ËLkk AkýÚke ykuøkuorLkf ¾kíkh WÃkhktík MkeyuLkS yLku rðs¤e Ãký {¤e hnu Au. íkuLkkÚke økkiðtþ ÃkþwykuLku çk[kðe þfkþu. ykuøkuorLkf ¾kíkhÚke ¾uzqíkkuLku Mkkhk Íuh{wõík Ãkkf {u¤ðe þfkÞ Au. ykuøkuorLkf çkòh{kt ðu[ký fheLku Mkkhe ®f{ík {u¤ðe þfkÞ Au. ftÃkLkeLkk yu{ze zku.[kinkýu sýkÔÞwt níkwt fu y{khku WÆþ {kuh ¢kuÃk Ãkh ¢kuÃk Au, yux÷u fu «íÞuf ð¾ík Wå[ økwýð¥kkÞwõík ykuøkuorLkf WíÃkkËLk ½hu-½hu ÃknkU[kzu Au, suÚke «íÞuf ¼khíkeÞLku MkkÁ ¼kusLk {¤e þfu. 7.y{ÁË yLku÷ªçkLwkk ÃkkfLkufðue heíku¾zuíqkkLuku÷k¼ËkÞf A?u ÷ªçkwLke ðkík fheyu íkku ykuAk{kt ykuAk Mkhuhkþ Ëh 30 YrÃkÞu «rík rf÷ku Au. òu yøkuíke ðuhkÞxe nkuÞ íkku «rík rf÷ku Mkhuhkþ ¼kð 50 Úke 60 YrÃkÞk rf÷ku MkwÄe {¤e þfu Au. òu yuf Akuz ºkeò ð»ko{kt 50 rf÷ku V¤ ykÃku íkku 60 YrÃkÞk {tze ¼kð (Mkhuhkþ) «{kýu 3000 YrÃkÞk Akuz {¤u Au, su ¾uzqíkkuLku {kxu ÷k¼ {¤u Au. nehku ykuøkuorLkf ÷ªçkwLke yøkuíke ðuhkÞxeLkk 500 Akuz yuf yufh{kt ÷økkððk{kt ykðu Au, suLkwt ytíkh Lkð Vqx-Lkð Vqx AkuzÚke Akuz nkuÞ Au, yLku ÷kELkÚke ÷kELk nkuÞ Au. íkuLkkÚke ¾uzqíkkuLku «rík yufh ykþhu 10 Úke 15 ÷k¾ MkwÄe ykðf ÚkE þfu Au, yLku ðkhtðkh Ãkkf ðkððk yLku fkÃkðkLke ÍtÍxÚke çk[e þfkÞ Au. 8.þuhzeLkk Ãkkf ytøku þwt fnuþku? W¥kh«ËuþLkk yLkuf rsÕ÷k suðk çkkøkÃkík, þk{÷e, {uhX, {wÍVhLkøkh yLku rçksLkkuh rsÕ÷k{kt {kuxk¼køku þuhzeLkwt ðkðuíkh fhðk{kt ykðu Au. Mk{økú ûkuºk{kt yuøkúku-EfkuLkkur{õMk yk Ãkkf Ãkh rLk¼oh hnu Au. ftÃkLke{kt rðrðÄ Mkwøkh r{÷ îkhk yLkw{kurËík rçkÞkhý Ãkh fk{ fhu Au yLku ¾uzqíkkuLku íkuLku yuf yufh{kt Lkðe xufLkku÷kuS îkhk ðÄkhu xe÷ ®høk,þuhzeLke {kuxkE, ðÄkhu hMk íkÚkk ðÄkhu ðsLk íkÚkk 20 Úke 30 xfk MkwÄe ÷tçkkE ðÄkhðkLke íkfLkef

rþ¾ððk{kt ykðu Au. íkuLkkÚke ¾uzqíkkuLku 26 Vqx ÷tçkkE MkwÄe þuhze «kóÚkE þfu Au. xÙe÷ rhøkÚke y{khk yíÞkh MkwÄeLkk 0238 {kt 87 þuhze «rík {unzk çkt[ suLke ÷tçkkE ykþhu 15 Vqx ykMkÃkkMk hne íku «rík yufh 750 «rík ÂõðLx÷ MkwÄe rhfðhe ÚkE Au. 9. Ãkkf Mkwhûkk {kxu ftÃkLke ÃkkMku fÞk-fÞk WíÃkkËLkku Au yLku ¼rð»Þ{kt fÞk «fkhLkk WíÃkkËLkku hsq fhðkLke þõÞíkk Au? ÃkkfÚke fexfkuLke Mkwhûkk {kxu ftÃkLkeyu ykÄwrLkf íkfLkefLkk WÃkÞkuøkÚke Ã÷kLx MkuLkk Lkk{Lke Ëðk íkiÞkh fhe Au. suLkwt fkÞo {kºk Ãkkf {kxu nkrLkfkhf fexfkuLku Lkkþ fhðk WÃkhktík íkuLkk ÃÞw{k, ÷kðkoLku Ãký ¾ík{ fhðkLkku Au. íku Ëðk Äe{u Äe{u fk{ fhu Au, Ãkhtíkw ºký ð»ko MkwÄe Mkíkík íkuLkku WÃkÞkuøk fhðkÚke ÷ktçkk Mk{Þ MkwÄe «¼kðþk¤e hnu Au yLku ykuøkuorLkf Ãkkf yÃkkððk{kt {ËËYÃk çkLku Au. 10. f]r»k òøkhýLku ík{u yLÞ þwt {krníke ykÃkðk {køkku Aku? zku.[kinkýu f]r»k òøkhýLku {krníke ykÃke níke fu ftÃkLke LkkLkk ¼qr{rnLk ¾uzqíkku {kxu LkkLke-LkkLke søÞk Ãkh 40 Vqx-20 Vqx{kt {kuíke Ãkk÷LkLke íkk÷e{ xqtf Mk{Þ{kt þY fhþu. ¾uzqíkkuLku yk WÃkhktík {k÷{kt YrÃkÞk 20,000 ¾[o ð»ko¼h{kt 2 Úke 3 ÷k¾Lke f{kýe fhe þfu Au. rËÃkrþ¾k ®Mknk Ãkºkfkh, f]r»k òøkhý, Lkðe rËÕne-9891443388 E{u÷- deepshikha@krishijagran.com

f]r»k òøkhý sTLk 2017

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

ની વૈ ાિનક ખેતી પ ધિત

ુ સફળ વાતા – ચણાની ધારલી ત ુ ે પ ધિત પી.ક.વી.-૨(કા લી) ની વૈ ાિનક ખતી ખે ુ ત ુ નામ –

રુખાબેન ભરતભાઇ

પટલ ગામ – આ મા તા. – પારડ

. – વલસાડ

મો. - ૯૯૧૩૫૧૦૧૯૦ ીમતી

તા. પારડ

રુખાબેન ભરતભાઇ પટલ, આ મા . વલસાડના ં મહ લા આ દવાસી ખે ુ ત

છે . મની પાસે ણ એકર જમીન છે . મા ં તેઓ ુ ય વે ખેતીપાકો,બાગાયતી પાકો અને ુ ાલનનો યવસાય કર છે . તેમના ં ગામના ં પ પ અ ય ખે ુ તો ચણાની ખેતી કર છે . પરં ુ ચણાની

દશી

તો નાના દાણાવાણી અને રોગ વાત સામે ુ જ ઓ ,ં િન ન ટક શકતી ન હોય ઉ પાદન બ ુ જ ઓછા મળે ક ા ુ ં મળ ું હોય બ ર ભાવ બ છે . થી ગામના ં ખે ુ તો ધીમે ધીમે િશયા ચણાની

ખેતી ઓછ કરવા માડ ં ા છે .

ીમતી રુખાબેન પોતાની અને ગામના અ ય ખે ુ તોને િશયા ચણામા ં નડતી ુ કલીઓ ુ ં ૃિષ અ સ ુ ધ િનરાકરણ માટ ભારતીય ં ાન રુ ૃત ૂ રાત િવ ાપીઠ,અમદાવાદ સચ ં ાલીત ૃિષ જ

પ રષદ(આઇ.સી.એ.આર.),

અને

f]r»k òøkhý sTLk 2017

ુ

દ હ

ભેટ નો સપ ં ક કય . સમ િવ ાન ક , લામા ં ૃિષ ે ે આવતી નવી તાિં કતાઓ,નવી

સશ ં ોધીત

તો, ખેતી પ ધિત વગેરના ં અ હરોળ િનદશનો,ઓન ફામ ટ ટ ગ, તાલીમો, ૃિષ દશનો વી િવ તરણ િૃ ઓ ુ ં આયોજન અને ુ ાય અમલીકરણ કર લાના ં િવશાળ ખે ુ ત સ દ ુ ી પહોચાડવા ુ ં કામ કર છે . ધ ીમતી

રુખાબેન

ખે ુ તોએ ચણાની ખેતીના ં

સાથે નો

ગામના ં અ ય ગે ૃિષ િવ ાન

ક , ભેટ ના ં પાક ઉ પાદનના ં િવષય િન ણાત ં

ી

મીતેશભાઇ ગ જર સાથે ચચા કર . યાર બાદ ૃિષ

િવ ાન ક ,

ભેટ

ારા ક

ખાતે અને આ મા

તો ુ ં માવજત ુ ં

ગામમા ં ચણાની ખેતીમા ં નવી સશ ં ોિધત

મહ વ, તોની

લા

ણકતા,બીજ

મહ વ,સકંલીત ખાતર યવ થાપન

વગેર

વા ુ ુ

ૃિષ િવ ાન ક ,

ભેટ

ારા

િવષયો ઉપર તાલીમો આપી માગદશન પાડવામા ં આ .ુંચણાની નિવનતમ પી.ક.વી. – ૨ ુ ી) તના ં પ રણામો ખે ુ તો પોતાના ં ખેતર (કા લ

જોઇ શક તે માટ

આ મા ગામમા ં અ

આ યા.

હરોળ િનદશનો ગોઠવવામા ં

ીમતી રુખાબેને આગોત ુ આયોજન કર ચણાની વાવણી માટ જમીનની તૈયાર ના ં ભાગ પે ૫ ટન સા ુ કોહવાયે ું છા ણ ુ ખાતર નાખી ખેડ

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

ની વૈ ાિનક ખેતી પ ધિત ું ા કર , સમાર માર જમીન તૈયાર કર . ૨૦ ઠ િવ તાર માટ વાવણી કરતા પહલા ં તેમણે ૧૫ કલો બયારણને રાઇઝો બયમ અને પી.એસ.બી. ક ચરનો પટ આપી ૩૦-૪૫ સેમી ના ં તર રોપણી કર , પારવણી કર અને ુ ુ ંબના ં સ યો ારા બે હાથથી િનદામણ કયા. ીમતી રુખાબેને ચણામા ં વ ુ ઉ પાદન લેવા માટ ૃિષ િવ ાન ક , ભેટ ના ં પાક ઉ પાદનના ં િવષય િન ણાત ં ી મીતેશભાઇ ગ જરના ં માગદશન હઠળ ૩ િપયત મા ં થમ િપયત વાવણી સમયે, બી ુ ં વાવણી બાદ ૨૦ થી ૨૫ દવસે અને િ ુ ં િપયત વાવણી બાદ ૪૫ થી ૫૦ દવસે આ યા. તેમણે પાયાના ં ખાતર તર ક ૪૫ કલો સ ગલ ુ ર ફો ફટ અને ૧૦ કલો રુ યાનો ઉપયોગ પ ું ા િવ તાર માથી ૨૧૫ કલો કય . તેમણે ૨૦ ઠ ઉ પાદન લી .ુ આમ એક હકટર િવ તાર માથ ં ી

f]r»k òøkhý sTLk 2017

૧૦૭૫ કલો ચણા ુ ં ૫૦ . િત કલો બ ર ભાવે વચ ે ાણ કર ૫૩૭૫૦/- ( ક ેપન હ ર સાતસો પચાસ રૂા/-) ની આવક મેળવી.

ૃિષ િવ ાન ક , ભેટ ના ં વૈ ાિનકો ારા ખે ુ તોના ં અ ભ ાયો લેવામા ં આ યા. મા ં ીમતી રુખાબેને આનદ ં ય ત કરતા ક ુ ક ચણાની નવી અને આશા પદ ત પી.ક.વી.-૨ મોટા દાણાવાણી ુ ી) અને રોગ વાત સામે ટક શકતી હોય (કા લ ુ વ ાસભર મળ ું હોય થી ઉ પાદન વ ુ અને ણ ુ જ સારા બ રભાવ મ યા છે ના ં કારણે બ ચણાની ખેતી નફાકારક બની છે તેથી ચણાની દશી અને પરં પરાગત પ ધિત છોડ વૈ ાનીક પ ધિત અપનાવી વ ુ િવ તારમા ં ચણાની ખેતી કરવા અમે ેરાયા છે . મા ં અ ય ખે ુ તોએ પણ સહમિત દશાવી આ ત ુ ં વ ુ બયારણ મેળવવા જણા ુ હ .ું

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

િવ

એક અને એકમા

અગ યની

વાત

ચણાની પોપટા કોર ખાનાર ઈયળ : એક અને એકમા અગ યની વાત આરો ય સં થાના માપદં ડ

ુ બ દરક જ

ય તએ દિનક ૮૦ થી ૧૦૪ ામ કઠોળ આહારમા ં લે ું જોઈએ.આપણે દિનક ૨૫ ામ કઠોળ લઈએ છ એ. ભારત એ કઠોળ ુ ં સૌથી વ ુ

વાવત ે ર અને ઉ પાદન કરતો દશ છે . ભારતમા ં

લગભગ ૨૪ થી ૨૬ િમલીયન હ ટર

ટ ું ટ ું

વાવત ે ર અને ૧૭ થી ૧૯ િમલીયન ટન ઉ પાદન થાય છે . ુ િનયામા ં ભારત ૧/૩ ભાગમા ં

વાવત ે ર અને ૨૦ ટકા ઉ પાદન કર છે . કઠોળ પાકોમા ં ધા ય પાકો કરતા ં બે થી ણ ગ ું ોટ ન વધાર હોય છે . મા ં ુ ય વે લાયસીન નામનો

એિમનો એિસડ હોય છે . આમ, કઠોળ પાકો ોટ નનો ુ ય ોત છે . કઠોળ વગના ં પાકોના ૂ મા ં હવામાન ળ ં ો નાઇ ોજન જમીનમા ં

થર

ુ તા કરનાર બે ટ રયા હોય છે જમીનની ફળ પ ુ ાર છે . ભારતમા ં વ ુ ર અને બધ ં ારણ ધ ે , ચણા,

મગ, અડદ અને મ રૂ

વા કઠોળ વગના પાકો

થાય છે . કઠોળ અને કઠોળ પાકોના અવશષ ે ો f]r»k òøkhý sTLk 2017

ૂ ધાળા ં

ાણીઓ માટ પણ

ોટ નનો

ુ ય

ોત

છે .કઠોળ પાકના ઓછા ઉ પાદન માટ વાતો ારા થ ું કુસાન એક અગ ય ુ ં પર બળ છે . ચણા એ અગ યનો કઠોળ વગનો પાક છે .

કઠોળ પાક ચણામા ં ઉગાવાથી શ કર ને િવિવધ

તબ ાઓમા ં

વાતોનો ઉપ વ રહતો હોય છે .

મા ં લીલી ઈયળ, થડ કાપી ખાનાર ઈયળ અને

ઉધઈનો સમાવશ ે થાય છે . આ તમામ

વાતો

પૈક પોપટા કોર ખાનાર ઈયળ (લીલી ઇયળ) ારા સૌથી વ ુ કુસાન થાય છે . લીલી ઈયળ રા

ય તેમજ તરરા ય વાત છે . તે ુ દા ુ દા પાકોને કુસાન

બ ભો ુ કરતી હોવાથી િવિવધ નામો

વા કકપાસની

ઈયળ, ટામેટાના ફળ કોર

ખાનાર ઈયળ,

જ ડવા કોર ખાનાર ઈયળ, ચણાના પોપટા કોર ખાનાર ઈયળ, તમા ુ ના ડોડવા કોર ખાનાર

મગફળ ના પાનમા ં કાણા ં પાડનાર ઈયળ, www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

એક અને એકમા

અગ યની

વાત

કુસાન પહ ચાડ છે . ઓળખ : આ ક ટકના ં

ડા ં ચળકતા પીળાશ

પડતા સફદ રં ગના હોય છે . ડાન ં ો નીચેનો ભાગ ુ ટ આકારના દખાય છે . સપાટ હોય છે . તેથી મ

ડા ં સેવાતા પહલા ગાઢા રં ગના ં હોય છે . ઉપર ુ કોચ ું પારદશક હોય છે , થી

ડાં ુ ં દર

િવકાસ પામતી ઈયળ આપણે જોઈ શક એ છ એ. ડામ ં ાથ ં ી નીકળતી

થમ અવ થાની ઈયળ

પીળાશ પડતા સફદ તેમજ તેના શર ર પર

પીળાશ પડતી નારં ગી રં ગની લાઈનો જોવા મળે

ુ વારઅને બાજર ના કણસલાની ઈયળ વગેર

નામથી ઓળખાય છે .

આ ઈયળની ઘણી

િત ુ િનયાના િવિવધ

દશોમા ં ન ધાયેલ છે . ભારતમા ં તેની ણ

િતઓ

છે . પાચ ં મી અને છ ી અવ થાની ઈયળો ૩૫ થી

૪૨ મી. મી. લાબ ં ી અને આછ લીલી, કાળાશ

પડતી ક ગાઢા લીલા રં ગની છે .શર રના ઉપરના

ભાગે મ યમા ં એક કાળાશ પડતી રખા હોય છે ૂ ા સફદ વાળ હોય છે . અને તેના શર ર પર ંક

ૂ જ મા ં હલીકોવપા આમ રા બ અગ યની અને વ ુ કુસાન કરતી જોવા મળે છે .

તેના પાછળના ભાગે સહજ દબાવતા તે સાપની માફક કરડવા માટ મો ુ પાછળ ફરવે છે .

રા યોમા ં જોવા મળે છે . તે બ ુ જ ખાઉધર તેમ જ બ ભો હોવાથી અ ય વાતો કરતા તેના ુ ૂ િનયં ણ માટ ખે તોએ ખાસ કાળ લેવી પડ છે ,

કોશટ ે ા આછા ક ગાઢા લાલાશ પડતા રં ગના

ન ધાયેલ છે .

આ

વાત આપણા દશના લગભગ બધા જ

ૂ સામા ય ર તે રાસાય ણક માટ ખે તો

ક ટનાશક દવાઓનો સહરો લેતા હોય છે . રાસાય ણક

દવાઓના

આડધડ

વપરાશથી

કટલીક સમ યાઓ પણ સ ય છે . થી આવી અગ યની અને આિથક કુસાન કરતી વાતો ુ ં ુ જ આવ યક છે . સકં લત યવ થાપન બ યજમાન પાકો : આ

વાત બ ભો હોવાથી ુ મોટા ભાગના પાકોમા ં તે કુસાન કર છે . ુ ય

પાકો ઉપરાત ં તે

લછોડ, િનદામણો તેમજ

ઘાસચારાના પાકોમાથ ં ી પણ ખોરાક મેળવે છે . ુ ર ભારતમા ં તે કપાસ, ચણા, વ ે , મગ, વટાણા, ચોળા, ટામેટ , મરચી, ભ ડા, તમા ુ , બટાટા,

કોબીજ, લાવર, કારલા, મગફળ , સોયાબીન, ુ ી, ઘ , બાજર , ુ વાર, મકાઈ, રજકો, ૂ ખ ય ુ , મરચા વગેર ગલગોટા, શ રટટ , તર ચ

પાકોમા ં કુસાન કર છ. આ ુ િનયામા ં ૧૬૦ થી વધાર f]r»k òøkhý sTLk 2017

વાત દશ અને

તના પાકોમા ં

હોય છે .

દા ં ઝાખ ં ા પીળાશ પડતા તપખીરયા

રં ગના હોય છે . તેની આગળની પાખ ં ો ઝાખ ં ા

બદામી રં ગની અને તેની પાછળના ભાગમા ં એક કા ં ટપ ુ ં હોય છે . આગળની પાખ ં ની નીચેની

બા ુ એ ક ડની આકાર ુ ં કા ં ધા ુ હોય છે . ુ કસાનનો

કાર : આ ઈયળ

ુ જ બ

ખાઉધર હોવાથી તેની સં યા ઓછ હોવા છતા ં ુ જ બ

કુસાન કર છે . આ

કુસાન કર છે ,

વાત ઘણા પાકોમા ં

અિતશય ખાઉધર અને

ુ લ બ ભો છે .આ વાતની માદા દ એ ક ુ ડામ ં ાથ ં ી િનકળતી ઇયળ સૌ થમ ુ મળા પાન

ક પોપટા પર ઘસરકા પાડ છે .આ ઇયળો ઝડપથી

િવકાસ પામી કળ , લ અને પોપટા પર ખાવા ુ ં

શ કર દ છે . વ ુ ઉપ વ હોય તો છોડ ઝાખ ં રા વા થઈ

ય છે . કઠોળ પાકોમા ં પોપટા બેસે

યાર તે પોપટામા ં કા ું પાડ શર રનો અધ ભાગ

શ ગોમા ં

દાખલ

કર ને

ખાિસયત ધરાવે છે , તો

પોપટામા ં ઉતર

કુસાન

કરવાની

ૂ ઈયળ ારક સં ણ

જતી હોય છે . ઈયળ વ ુ

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

એક અને એકમા

અગ યની

વાત

હોવાથી પાકની કાપણી બાદ ઉનાળામા ં ખેતરમા ં ડ ખેડ કરવાથી કોશટ ે ા જમીનની સપાટ પર

આવતા

ૂ કાશ ક પ ીઓ ય

ારા તેનો નાશ

થાય છે . શઢ ે ા પરના ન દણ

ના પર લીલી

ૂ નાશ કરવો. ઈયળ નભતી હોય છે તેનો સં ણ

 ખેતરની આ ુ બા ુ તેમજ વ ચે પીળા લવાળા હ ર ગોટા ુ ં વાવત ે ર કરવાથી લીલી

ં કર ોટ ન ુ ં માણ ધરાવતા બીજને વ ુ પસદ

છે . આમ, આ ઈયળો ચણાના પાકોમા ં ઉપ વ કર

ઉ પાદન અને

છે .

ુ વ ા પર માઠ અસર પહ ચાડ ણ

ના પ રણામે બ ર ભાવ પર પણ અસર

પડ છે . આ ઈયળોથી ચણામા ં વાિષક ૨૦૩ કુસાન થાય છે .

કરોડ ુ ં

આ

યાર કઠોળ પાકોમા ં

વાતથી ૨૦ થી ૯૦ ટકા

જોવા મળે લ છે .

ટ ું કુસાન થ ું

વન ઈિતહાસ : આ ક ટકની માદા ંદ છોડના ુ મળા ભાગો પર ટા છવાયા એકલ

દોકલ ડા ં મોટા ભાગે રા ીના સમયે કૂ છે . ડા ં ૂ ુ કળ , લ, મળા પાન, પોપટા વગેર પર કાતા

હોય છે . એક માદા સરરાશ ૫૦૦ થી ૧૦૦૦ કૂ

શક

ડા ં

છે . ડામ ં ાથ ં ી ઉનાળા (એિ લથી

ઈયળની માદા દ હ ર ગોટાના છોડ પર ડા ં ુ વા ુ ં વ ુ પસદ ં કર છે . આથી, હ ર ગોટા ક ુ ાયેલા ઉપર ક ડામ ં ાં ાઈકો ામા

પર વીકરણ કરતી હોવાથી તેનો લાભ મળે છે .  ધાણા ક અડદ

તર પાક તર ક લેવામા ં

આવે તો તેનો ઉપ વ ઘટાડ શકાય છે .  આ

વાતના નર

દાને આકષતા

ફરોમોન પ સહકાર ધોરણે ૪૦ પ

િત હ ટર

ુ લા ક

માણે ગોઠવવાથી માદા દ ઓએ

ડા ં

ં ી ઈયળો બનતી નથી થી અફ લત રહતા તેમાથ કુસાન ઓ કર શકાય છે અને રુ દર ૨૧ દવસે બદલવી.  આ

વાતની

આકષાતી હોવાથી શ

સં યામા ં

દઓ

કાશ તરફ

હોય યા ં હ ટર એકની

કાશ પ જર ગોઠવીને

ંદ ઓને

આકષ તેનો નાશ કરવાથી લીલી ઇયળની વ તી

ઓ ટોબર) મા ં ૨ થી ૪ દવસમા ં અને િશયાળા ુ ર )મા ં ૬ દવસમા ં ઈયળ િનકળે છે . આ (ફ આ

ઉપર િનયં ણ કૂ શકાય છે .

શર ર ઉપરની ચામડ ઉતાયા બાદ જમીનમા ં

અને કાબર લીલી ઇયળને ખાય છે , તો આ પાકમા ં

ઈયળો ૨૦ થી ૪૦ દવસમા ં ૬ વખત પોતના

ઉતર

ય છે .

 પરભ ી પ ીઓ

વા ક કા ળયોકોશી

આ પ ીઓને િશકાર શોધવામા ં સરળતા રહ તે

જમીનમા ં માટ ના કણોને ચ ટાડ ને માટ ુ ં કોચ ુ બનાવી તેમા ં કોશટ ે ા અવ થામા ં ફરવાય છે .કોશટ ે ામાથ ં ી ૭ થી ૧૧ દવસ બાદ ુ ં બહાર

આવે છે .

ંદા ં ૬ થી ૧૦ દવસ

આઠ પેઢ

ૂ થતી હોય છે . ણ

વે છે . આ

ક ટકની વ તી આખા વષ દર યાન તેની સાત થી

સક ં લત યવ થાપન :  આ

વાતનાકોશટ ે ા જમીનમા ં બનતા

f]r»k òøkhý sTLk 2017

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

એક અને એકમા માટ ઊભા પાકની વ ચે પાકથી થોડ ચાઈ

હોય

તેવા

પ ીના

વ ુ

આ ય થાન

(બેલાખડ ) હ ટર દ ઠ ૧૦૦ નગ ં

કરવા.

અગ યની

માણે ઊભા

ની ઉપર આ પ ીઓ બેસીને ઇયળ જોઇ

તેને વીણી ખાશ.ે

ુ ાશકો જં ન

 વન પિતજ ય

કૂો ૫૦૦

લ બોળ ના મ જનો

વા

ક

ામ (અક ૫%)

ુ ં તેલ ૫૦ િમ લ અથવા

અથવા લ બોળ

એઝાડ ર ટ ન આધા રત તૈયાર દવા ૨૦ િમ લ

(૧ ઈસી) થી ૪૦ િમ લ (૭૫ ઈસી) ૧૦ લટર

પાણીમા ં િમ

કર ૧૫ દવસના

કરવો.

રુ

 બેસીલસ

૫૦૦

અથવા

–

૭૫૦

તર છટ ં કાવ

એકમ

૨૫૦

સાયપરમે ીન ૪% (૪૪ ઈસી) ૧૦ િમ. લ.

અથવા સાયપરમે ીન ૧૦ ઈસી ૧૦ િમ. લ. ક ૨૫ ઇસી ૪ િમ. લ. અથવા નોવા રુોન ૧૦ ઈસી

૧૦ િમ. લ. અથવા લોરપાયર ફોસ ૨૦ ઈસી ૨૦

િમ. લ.અથવા લેમડા સાયહલો ીન ૫ ઈસી ૫ રુોન ૫ ઈસી ૧૫ િમ. લ. િમ. લ. અથવા ફુ

અથવા ફ થોએટ ૫૦ ઇસી ૨૦િમ. લ. અથવા

ફનવાલરટ ૨૦ ઈસી ૧૦િમ. લ. ૧૦

પાણીમા ં ઉમેર છટ ં કાવ કરવો. ી. પી. ક. ચૌધર

M¼khík Mkhfkh îkhk {kLÞíkk «kó

Mðhkusøkkhe {kxu yuf Mkwðýo íkf

લટર

પાણીમા ં ભેળવી સાજ ં ના

fexLke rðþu»kíkk: Ãkhðzu yux÷e ®f{ík{kt WÃk÷çÄ Ãkkuxuoçk÷ çkuxhe çkuf-yÃk 3 f÷kf MkwÄe r«Lxh ELxhVuMk «fkh YrÃkÞk 232 ykuðh[kSOøk yLku rzMk-[kSOøk {kxuLkk EÂLzfuxh xufLkku÷kuS ykÄkrhík {kE¢ku fLxÙku÷h 999 Lk{qLkk MkwÄe zuxk Mxkuhus {kxuLke {u{he fkuBÃÞwxh fLkuõxeðexe rðþk¤ yu÷Mkeze rzMkÃ÷u Mkso «kuxuõþLk yuMkyu{yuMk MkwrðÄk (ykuÃxeLk÷) yuMkyu{yuMk MkwrðÄk (ykuÃþLk÷) Mkku÷h [kSOøk (ykuÃþLk÷) 100 Ãkkf MkwÄe ¾kíkh MktçktrÄík ¼÷k{ý

સમયે છટ ં કાવ કરવાથી તં ુ ર ત ઈયળને રોગ

લા ુ પાડ વ તી ઘટાડ

શકાય.

 લીલી

ઇયળના

અસરકારક િનયં ણ માટ,

ચણાના

યમા ા વટાવે

પાકમા ં

Ãkfzðk {kxuyMkhfkhf

યાર

ભલામણ કરલ ક ટનાશક

દવાઓનો છટ ં કાવ કરવો.  આ

વાત યાર

યમા ા વટાવે

લોરા ાનીલી ોલ

યાર

૧૮.૫ એસસી ૩ િમ. લ.

અથવા ુ ે ડ એમાઈડ બ

f]r»k òøkhý sTLk 2017

૪૦

લટર

s{eLk íkÃkkMk yLku ¾kíkhLku ÷økíke ¼÷k{ý {kxu ÃkwMkk-r{rLk ÷uçk

ઈયળ

૫૦૦

ોફનોફોસ ૪૦% +

ÃkwMkk-r{rLk ÷uçk yuMkxeyuVykh fex

બેસીયાના નામની ગનો

વાયરસ

ઈસી ૨૦ િમ. લ. અથવા

nðu ¾uzqíkkuLkk ½h MkwÄe ÷uçk xw ÷uLz xufLkku÷kuS...

બીવર ે યા

પાવડર ૨ ક. ા. અથવા ુ લઅર પોલીહ ોસીસ

એસસી ૩ િમ. લ. અથવા એમામે ટ ન બે ઝોએટ ૫ ડબ ુ ૨ ામ અથવા વનાલફોસ ૨૫

નેસીસ નામનો પાવડર

ામ

વાત

yk WÃkhktík yk fex [ku¬Mk ÃkkfLku ÷økíkk ¾kíkhLkk zkuÍ ytøku ¼÷k{ý fhu Au.

{uEf MkkuE÷ nuÕÚk fkzo

MkkuE÷ nuÕÚk fkzo

ykuøkuorLkf fkçkoLk (ykuMke) E÷uõxÙef fLzõxerðxe ÃkkuxurMkÞ{ Ãkeyu[ VkuMVhMk Íªf çkkuhkuLk ykÞLko fkuÃkh LkkExÙkusLk (fuÕõÞw÷uþLk) ÷kE{ rhõðkÞh{uLx SÃþ{Lke rhõðkÞh{uLx MkÕVh {uøkLkuÍ

{hkXe{kt Ãký WÃk÷çÄ

MkÕVh yLku {uøkurLkÍ íkÃkkMk nuX¤ Au. xufLkku÷kuS ÷kEMkLMz

ykEMkeyuykh-EÂLzÞLk yuøkúefÕ[h÷ rhMk[o ELMxexâwx ÃkwMkk-fuBÃkMk Lkðe rËÕne- 110012 (¼khík)

GO FOR SOIL TESTING

Licensee, Manufactured & Marketed By :

Ã÷kMxe Mkso ELzMxÙeÍ «kEðux r÷r{xuz. yu-70, yu{ykEzeMke ELzMxÙeÞ÷ yuheÞk, y{hkðíke-444 607 (yu{.yuMk) VkuLk: 91-721-2521295/6,

{kuçkkE÷: 9168908880/9975629108 E{u÷ : info@soiltestingindia.com www.soiltestingindia.com, www.psidispo.com

y{khe {w÷kfkík ÷ku:

SAVE FERTILIZER

SAVE MONEY

SAVE EARTH

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

ૂ ો લેવાની પ ધિત અને ન ન

જમીન અને પાણીની ચકાસણીની અગ યતા ે ૂ લવાની અને ન નો પ ધિત

ખે

ૂ તીમા ં આ િુનક સશ ં ોધનની સાથે ખે તો પાકની વ ુ ઉ પાદન આપતી નવી તો વાવત ે ર કરતા થયા છે . આ તો જમીનમાથ ં ી પોષક ત વોનો વ ુ ઉપાડ કર વ ુ ઉ પાદન ુ તામા ં ઘટાડો આપે છે . પ રણામે જમીનની ફળ પ થાય છે . અને પછ ના વષ મા ં ધા ુ ઉ પાદન ુ તા મેળવી શકા ું નથી આથી જમીનની ફળ પ ટકાવી રાખવા અને એકમ િવ તારમાથ ં ી ઘિન ટ ખેતી પ ધિતઓ અપનાવી વ ુ ઉ પાદન મેળવવા જમીનમા ં પાક લેવો હોય તે પાકની જ રયાત અને જમીનમા ં ા ં ત વની ખામી છે તે યા િસવાય ગમે તે ખાતર સમ યા વગર આપ ું તે દરદ યા વગર દવા લેવા જ ું છે . ખાતરોની ચી કમતને કારણે જો તેનો કાય મ અને ભલામણ માણે ઉપયોગ કર વ ુ આિથક ૂ ફાયદો મેળવવો હોય તો ખે તે જમીનની ચકાસણી કરાવવી ખાસ જ ર છે થી જમીન ુ બ ચકાસણીના અહવાલની ભલામણ જ જમીનમા ં પોષક ત વો રુા પાડવા જ ર રસાય ણક ખાતરો આપી વ ુ ઉ પાદન મેળવી ુ તા લાબ શકાય અને જમીનની ફળ પ ં ા સમય ુ ી ળવી શકાય છે . ધ

f]r»k òøkhý sTLk 2017

ૂ જમીનની ુ ંડળ સોઇલ હ થકાડ એ ખે તની છે , તેમાથ ં ી જમીન માલીક, જમીનનો કાર, ુ તા, જમીનમા ં ત વોની લ યતા, જમીનની ફળ પ જમીનમા ં ખારાશ વગેરની મા હતી મળે છે . જમીન ચકાસણીની જ ર યાત શા માટ ? ૃ થકરણ કરાવવાથી નીચે જમીન ુ ં ુ બની મા હતી અને માગદશન મેળવી શકાય જ છે . ·

જમીનનો પીએચ (અ લતા)

· જમીનમા ં ુ દા માણમા ં ઉપલ ધ છે . · છે .

ક

ુ દા પોષક ત વો કટલા

ુ તાની ક ા જમીનની ફળ પ

ણી શકાય

· પાકને ખાતરોની જ રયાત ન કર , કટલા માણમા ં આપવા તે ણી શકાય છે . · જમીન ા ં ખેતી પાકો માટ અ ુ ુ ળ છે તે ણી શકાય છે . ·

જમીન ખાર ક ભા મીક હોય તો તે ુ ારવાના ઉપાય થઈ શક છે . તેને ધ

ણી

જમીન ુ ં બધ ં ારણ, િનતારશ ત, ભેજ www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

ૂ ો લેવાની પ ધિત અને ન ન

સં હશ ત વા જમીનના ભૌિતક ણી શકાય છે .

· ઓછા પાક ઉ પાદન ુ ં કારણ શકાય છે .

ુ ધમ ણ

ણી

ૃ થકરણ માટ માટ નો ન ન ૂ ો જમીન લેવાની ર ત : ૂ ો ૧. દર બે હકટર એક માટ નો િમ ન ન સપાકાર ખેતરમા ં ફર ને એક સરખી જમીનમાથ ં ી ૧૦ થી ૧૨ જ યાએથી લેવો જોઈએ. ૨. માટ (પાહ ં ) ૂ ર કયા િસવાય ઉપરથી ઘાસ ં , કાક ં રા, કચરો ૂ ર કર અને કોદાળ ક રુપી વડ “વી” (V) આકારનો ૧૫ થી ૨૦ સે.મી. ડો ખાડો કરવો. ૩. ખાડાની એક બા ુ એથી ૨ થી ૫ સે.મી. ુ ી એક સરખી ડાઈની ટલા ઉપરથી નીચે ધ માટ એકઠ કરવી. આજ ર તે ૧૦ થી ૧૨ થળોએથી માટ લઈને બરાબર િમ કરો. ૪. બધીજ જ યાએથી લીધેલ માટ ભેગી કર , ઝાડ નીચે એક સરખી પાથર , કૂવવી,

f]r»k òøkhý sTLk 2017

તેના ચાર સરખા ભાગ પાડવા. ૫. આ માટ ના ચાર ભાગ કર સામસામેના માટ વધે તેને માટ ના ભાગ નાખી દવા. પછ ફર થી બરાબર િમ કર ચાર ભાગ બનાવી સામ સામેના બે ભાગ નાખી દવા. ૬. આમ કરતા ૫૦૦ ામ થી ૭૫૦ ુ ીઆ માટ રહ યા ં ધ યા કરવી.

ામ

૭. આ ૫૦૦ ામ માટ લા ટ કની થલ ે ીમા ં ભર કપડાની થલ ે ીમા ં કૂ તે ુ ં મો સીવી દ ું અથવા બાધ ં ી દ .ું ૂ ો ખેતરના શઢ ૮. માટ નો ન ન ે ાની ન કથી,

ઝાડ નીચેથી, છાણીયા ખાતરનો

ઢગલો કય

પડલ હોય

યા ં અગાઉ

હોય તે થળે થી, છાણી ુ ખાતર

યાથ ં ી, પાણીનો ઢા ળયો

પસાર થતો હોય યાથ ં ી લેવો ન હ. ૯. કોથળ

યાથ ં ી

ુ ં મો સીવતા પહલા એક કાગળ

ઉપર બોલપેનથી નીચે

માણેની િવગત લખીને

તે કાગળ કોથળ મા ં કૂ મો બધ ં કર દ .ું

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

ૂ ો લેવાની પ ધિત અને ન ન

૧૦. કાપડની કોથળ ુ ં મો બધ ં કયા પછ કોથળ ઉપર પણ દર કાગળમા ં િવગત લખી હતી તેજ િવગત લખવી જ ર છે .

ૂ ો લેવા માટના યાનમાં રાખવાની જમીનનો ન ન કાળ :

ૂ ો લેવાનો ૧. જ યાએથી જમીનનો ન ન હોય તે સપાટ ઉપરથી ઘાસ ં , કાક ં રા ક અ ય કચરો ૂ ર કરવો, પરં ુ માટ (પાહ ં ) ખસેડવી નહ . ૨. ખાતરના ઢગલા, વાડ અથવા ઝાડની ૂ ો લેવો નહ . ન કથી પાળો ક ધોર યામાથ ં ીન ન ૩. જમીનમા ં પાકના

ૂ ના ળ

માણમા ં તેટલી

ુ ા લેવા. ડાઈના ન ન

ૂ ો લેવો નહ . ૪. ચોમાસા દર યાન ન ન

૫. ખેતરમા ં પાક ઉભો હોય ૂ ો લેવો નહ . જમીનનો ન ન

યાર પણ

૬. કોઇપણ સજ ં ોગોમા ં ખાતર ભરલા થલ ે ામા ં ૂ ો લેવો નહ . જમીનનો ન ન ૂ ો લેવો હતાવહ છે . ૭. પાક લેતા પહલા ન ન

આ ર તે તમારા ટલા ખેતરો હોય તેટલા ૂ ા લેવા જ ર છે . આ બધા જ ન ન ૂ ા બધા જ ન ન ામ સેવક મારફતે તા કુા ક ાએ અથવા પેટા ુ ી પહોચતા કર દવા. િવભાગની કચેર ધ તે જ લામા ં જમીન ચકાસણી ુ રાત ટટ યોગશાળાઓ આવલ ે ી છે તથા જ ુ રાત નમદાવલ ફટ લાઇઝર કંપની તથા જ ે ી ફટ લાઈઝર કંપનીની પણ જમીન ચકાસણી યોગશાળા આવલ ે ી છે . તો માટ ના તે ૂ ા ફટ લાઈઝરના વચ ે ાણ ડપો પર માટ ના ન ન પહોચતા કરવામા ં આવે છે . તો તે કંપનીઓ પણ માટ ુ ં ૃ થકરણ કર આપે છે .

ૃિષ ૂનાગઢ, ત ઉપરાત ં િુનવિસટ આણદ ં , નવસાર , અને દાત ં ીવાડા ખાતેની ખેતીવાડ કોલેજના ૃિષ રસાયણશા અને

f]r»k òøkhý sTLk 2017

જમીન િવ ાન િવભાગમા ં તેમજ દરક ૃિષ િવ ાન ક પર પણ માટ અને પાણી ુ ં ૃ થકરણ કર ૂ ૂ હોય યા ં માટ નો આપે છે . ખે તને અ ુ ળ ૂ ો આપી શક છે . ન ન

આ ગેની વ ુ મા હતીની જ ર હોય અને ૂ ો લેવા માટની સમજણ માટ અને પાણીનો ન ન લેવા માટ તમારા ગામના ામ સેવક, િવ તરણ અિધકાર (ખેતી) અથવા ૃિષ િવ ાન ક ની ુ ાકાત લેવી. અવ ય લ સોઇલ હ થકાડ ની ઉપયોગીતા

ંુ ?

૧. જમીન મા ં લ ય પોષક ત વોના માણ અને ઉપરથી પાક ને જ ર પોષક ત વો રુા પડવાની જમીનની મતાનો યાલ આવે છે . તેની મયાદામા ં જમીનમા ં કટલા પોષક ત વો ખાતર પે આપવા તેનો યાલ આવે છે . ા પાકમા ં કટ ું ખાતર ાર અને કવી ર તે આપ ું તેની સચોટ ગણતર થઈ શક છે . તદઉપરાત ં સોઈલ હ થકાડ ના આધાર જમીનમા ં કયો પાક ક કઈ પાક ની ત વ ુ ફાયદાકારક છે તે પણ ન કર શકાય. ૨.વધારામા ં સોઈલ હ થકાડના અવલોકનની મદદથી જમીનની ઉ પાદ તાનો પણ યાલ આવતો હોવાથી આવી જમીનમા ં પાક ઉ પાદનના દાજ પણ મેળવી શકાય છે . ૩. વળ વખતોવખત આ જમીન ચકાસણીની ુ તામા ં એકાત યા થતી હોય જમીનની ફળ પ ં ર થતા ફરફારો પણ નજરમા ં આવતા તેની ળવણીની કાય ણાલી પણ ઘડ શકાય.

૪. ખાતરોના બનજ ર વ ુ વપરાશને રોક ને તથા આવ યક પોષક ત વો ઉમેરવાની સલાહ આપીને સોઈલ હ થકાડ ારા જમીનની ઉ પાદકતાને લાબ ં ો સમય ળવી શકાય છે .

ુ જ મહ વની બાબ એ જમીનની ૫. બ ખારાશ છે . સોઈલ હ થકાડ ઉપરથી જમીનની ખારાશ ં નો દાજ આપવાથી તે માણે ખારાશ િતરોધક પાકો, પાકની તો તથા જમીન ુ ારકોની ઉપયોગની િવગતો પણ ખેતરદ ઠ ધ આપી શકાય છે .

૬. સોઈલ હ થકાડ પરથી અપાતી િવગતો ૂ તે ખે તને ય તગત ર તે ઉપયોગી હોવાથી તે સચોટ અને કાય મ રુવાર થાય છે . સોઈલ હ થકાડ ને વ ુ અસરકારક બનાવવા તેને www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

ૂ ો લેવાની પ ધિત અને ન ન ૂ ો લેવા ુ ં ળવી રાખો. ફર જમીનનો ન ન ૂ ક થાયતો તેની િનયત પ ધિત માણે કાળ વ લેવો તથા પાક આયોજન પહલા આ કાડની િવગતના આધાર પાક ુ ં આયોજન કરવામા ં આવે તે અ યત ં આવ યક છે .

૭. વ ુ ખાતરોની પસદ ં ગી, તે ખેતર લ ી ભલામણ ખાતર આપવાની ર ત અને સમય ુ રવાથી કાડ ૂ સમ લઈને તેને અ સ સીઝન વ પાછળ નો હ ુ કામ આવશ.ે ૮. સૌથી મહ વની બાબત એ છે ક સોઈલ ૂ હ થકાડ ને કારણે ખે ત, િવ તરણકાર અને વૈ ાિનક વ ચે સે ુ બ યો છે . ક મા ં મા હતી ની આપલે બન ં ે બા ુ થઈ શક છે . તેથી આ યોગ વ ુ અસરકારક ર તે અમલ બની શ ો છે .

પાણી ંુ

ૃ થકરણ :

છોડની ૃ માટ પાણી પણ એક અગ ય ુ ં મહ વ ુ ં ગ છે . પાણીને િપયત માટ જયાર ઉપયોગ કરવામા ં આવે યાર તે પાણીની ુ વતાની ચકાસણી યોગશાળામા ં કરાવવી ણ જોઈએ. મા ં પી.એચ., ુ લ ા ય ારો ુ માણ, ક શીયમ અને મે નેિશયમ ુ ં માણ વગેર બાબતોની ચકાસણી કરવામા ં આવે છે અને તે ુ ં માણ યા બાદ તે પાણી િપયત માટ અ ુ ુ ળ

છે ક કમ? તેનો ઉપયોગ િપયત માટ લાબ ં ો સમય કર શકાશે ક કમ? તેમજ ખરાબ પાણીનો ઉપયોગ કટલા માણમા ં કરવાથી જમીનને વધાર માણમા ં બગડતી અટકાવી શકાય અને તે માટ ું ગેની પગલા લેવા જોઈએ વગેર બાબતો મા હતી પાણી ૃ થકરણ ારા ણી શકાય છે . જમીન અને પાણીને મેળ છે ક ન હ તે ખેત ઉ પાદન માટ જ ર છે . આથી જમીન ૃ થકરણની સાથે સાથે પાણી ૃ થકરણ પણ અગ ય ુ ં છે .

ૂ ો લેવાની ર ત : િપયત પાણીનો ન ન

ૂ ો યવ થત ૧. સામા ય ર તે પાણીનો ન ન સાફ કરલી અધાથી એક લીટર પાણી સમાય શક તેવી કાચની અથવા લા ટ કની બોટલમા ં લેવો.

ૂ ો લત ૨. ુ વા અથવા બોરના પાણીનો ન ન ે ી વખતે મોટર ચા ુ કયા બાદ અધ કલાક પાણી જવા દ ,ું યારબાદ બાલદ મા ં પાણી લઈ પછ ુ માર બોટલ પક બોટલમા ં ભર બરોબર ચ ે કરવી. લેખક

ી એસ. એચ. લાખાણી, ી એચ. એસ. ગોધાણી ી વી. સી. ગઢ યા, ડૉ. ક. પી. બારયા ક◌ૃિષ િવ ાન ક , ુ નાગઢ ૃિષ િુનવસ ટ , મનગર-૩૬૧૦૦૬

25 ð»ko Ãkqhk ÚkðkLkk «Mktøku-25 ð»ko 25 ÷k¾ MkÇÞÃkË ÞkusLkk

f]r»k òøkhý Ãkrhðkh MkkÚku òuzkððk {kxu MkkuLkuhe yðMkh ¼khíkLkk ¾uzqíkkuLkku ÃkkuíkkLkku yðks "f]r»k òøkhý" {krMkf Mkk{rÞf ÃkkuíkkLkk 25 ð»ko Ãkqýo ÚkðkLkk «Mktøku ðkt[fku {kxu hsq fhu Au yuf MkkuLkuhe yðMkh. fux÷kf Mkh¤ «&™kuLkk sðkçk ykÃkku yLku òuzkE òð f]r»k òøkhý ÃkrhðkhLke MkkÚku. [k÷ku òýeyu yk ¾kMk yðMkh rðþu-

1. {rnLÿkyu yk ð»ko{kt LkkLkk xÙuõxhLkk Mkuøk{uLx{kt fÞk xÙuõxh hsq fÞko Au {rnLÿk Þwðku {rnLÿk Sðku {rnLÿk 265 Ãkkðh Ã÷Mk þwt ðkt[þku- f]r»k òøkhý yuf økúk{eý Ãkkrhðkhef Mkk{rÞf Au, su{kt ík{u f]r»k Mk{k[kh, ftÃkLke Mk{k[kh, Lkðk ©uc fûkkLkk rçkÞkhýkuLke òýfkhe, rðrðÄ fexLkkþf, rðrðÄ ÃkkfkuLke Mkk{krÞf òýfkhe, WãkrLkfe, {Ä{k¾e Ãkk÷Lk, ÃkþwÃkk÷Lk, ÔÞðMkkrÞf òýfkhe, {w÷kfkík, «økríkþe÷ ¾uzqíkku yLku Mkþõík {rn÷kykuLke WÃk÷ÂçÄ, MðkMÚÞ, Lkðk WíÃkkËLkku, rVÕ{e ¿kkLk, hksLkerík, ¾kLkk-¾òLkk ðøkuhu LkðeLk òýfkheLkku íku{k Mk{kðuþ ÚkkÞ Au. fuðe heíku òuzkþku- Mkk{rÞf{kt «íÞuf {rnLku yk rð»kÞku Ãkh ykÄkrhík yuf (1) «&™ «fkrþík fhðk{kt ykðþu. íku «&™Lkku íku ytf{kt s sðkçk hnu÷ku nþu, su ík{khu þkuÄeLku {uMkus fhðkLkku hnuþu. «Úk{ 100 Mkk[k sðkçk ykÃkLkkh ðkt[fkuLku yuf ð»koLkwt MkÇÞÃkË, ykøk¤Lkk 100-200 ðkt[fkuLku A {rnLkk yLku 3 {rnLkkLkwt MkÇÞÃkË {Vík ykÃkðk{kt ykðþu. yk MkkÚku 10,000 ðkt[fkuLku yuf {rnLkk {kxuLkwt Mkk{rÞf {Vík ykÃkðk{kt ykðþu. WXkðku VkuLk, ykÃkku yuf Mkh¤ «&™Lkku sðkçk yLku çkLke òð f]r»k òøkhý ÃkrhðkhLkk MkÇÞ.

f]r»k òøkhý MkkÚku òuzkðk yLku MkÇÞ çkLkðk {kxu MktÃkfo fhku- yçËw÷ Mk{Ë 9891889588,«þktík þ{ko 9891263263

22 Years. 12 Languages. 22 States. 23 Editions. 2 Portals & 10 Million combined readership

f]r»k òøkhý sTLk 2017

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

સક ં લત િનયં ણ

ા

ર ગણની વાતો અને તે ુ સક ં લત િનયં ણ

હક હમ ં ેશા તં ુ ર ત અને સાર

ુ વ ા ણ

ધરાવતા શાકભા ની પસદ ં ગી કર છે

અને હાલના િવકિસત બ રોમા ં યાજબી ભાવ ૂ સારા બયારણની સમયસર પણ આપે છે . ખે તો વાવણી કર ને યો ય ખેતીકાય કર ને સા ુ

ઉ પાદન મેળવતા થયા છે . પરં ,ુ વાતોના ુ વ ા અને બ રભાવ ઉપ વથી ઉ પાદન, ણ ૂ ુ જ આિથક પર િવપર ત અસર થતા ખે તોને બ ે ું પડ છે . કુસાન વઠ ૂં ખ

અને

ફળ

કોર

ખાનાર

ઈયળ,

તડત ડયા, સફદમાખી, પાનકથીર , મોલો, લેઈસ

િવગ બગ, એપીલેકના બીટલ અને થડ કોર ખાનાર ઈયળ આ પાકની ુ ય વતો ગણાવી f]r»k òøkhý sTLk 2017

શકાય. જયાર પણ ખેતરમા ં

વાત પી સમ યા

હોય યાર તેના િનરાકરણ માટ તજ ો અને

િવ તરણ કાયકરોનો સપ ં ક કર પછ જ તેના ૂ દખાદખીથી પગલા લેવા જોઈએ, પરં ુ ખે તો

ઉ પાદન વધારવા માટ આડધડ પગલા ભરતા

હોય છે . તેથી જ

વાતોના ઉપ વની શ આત ૂ દખાદખીથી હોય ક ન પણ હોય તો પણ ખે તો ુ ાશકોનો બેફામ આડધડ રાસાય ણક જ ં ન

વપરાશ કરતા હોય છે .

ખાસ કર ને શાકભા ના પાકોમા ં આડધડ ુ ાશકોનો વપરાશ કરવાથી રાસાય ણક જ ં ન

શાકભા મા ં તેના અવશષ ે રહ

ય છે

માનવ

વા યને હાિનકારક નીવડ છે . રસાય ણક www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

સક ં લત િનયં ણ

દવાઓનો ન હવ ્ ઉપયોગ કર આ વાતો ુ ં સકં લત િનયં ણ કઈ ર તે કર શકાય તે ગેની

મા હતી આ લેખમા ં આપવામા ં આવી છે ૂ ખે તિમ ોને ઉપયોગી રુવાર થશ.ે વાત ુ ં

ુ ં મ યમ કદ ,ું સફદ

ૂ રા રંગના ખ અિનયિમત આકારના ટપકાઓ ધરાવ ું હોય છે . પાખ ં ોવા

ૂં મા ં દાખલ થઈ પણદં ડ કોર અવ થાએ મ ય ખ ૂં ચીમળાયને થી ઉપ વીત ખ

ખાય છે

કુાય

ય છે . લ અવ થાએ ઈયળ કળ તેમજ ફળને

કોર ને

કુશાન કર છે ,પર ણામે કળ ઓ ખર પડ

છે . ઈયળ ફળમા ં ડ ટાના નીચેના ભાગેથી દાખલ

ૂં અને ફળ કોર ખાનાર ઈયળ (૧) ખ ઓળખ : આ

અને આગળની પાખ ં ોમા ં

થઈ ફળને

દરથી કોર ને

કુશાન કર છે . પડલા

કાણામા ં તેની હગાર હોય છે

થી ર ગણ

ખાવાલાયક રહતા નથી. ઇયળનો િવકાસ

ુ ણ

માદા ડાળ , લ અને કયારક નવિવકિસત ફળ પર

થતા ફળમા ં કા ું પાડ બહાર નીકળ આવે છે

ઈયળ ઝાખ ં ા સફદ રંગની હોય છે ુ ાબી રંગની થાય છે . આછા લ

દખાય છે .

ટાછ ં વાયા

ુ કશાન

ડા

f]r»k òøkhý sTLk 2017

કૂ છે . શ આતની અવ થામા ં

ઈયળ

પાકની

મોટ થતા

ના લીધે ઉપ વ લાગેલા ફળ પર ગોળ કા ું વાત યવ થાપન

શ આતની

૧. આ

વાતનો ઉપ વ ગોળ ર ગણની

ત

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

સક ં લત િનયં ણ

૮. રાસાય ણક િનયં ણ માટ ર ગણ ઉતાયા

બાદ ડ ટામે ીન ૧% + ાયઝોફોસ ૩૫% ઇસી

૧૦ િમ.લી. દવા ૧૦ લટર પાણીમા ં િમ

છોડ સાર ર તે ભ

કર

ય તેમ છટ ં કાવ કરવો. જ ર

જણાયે ૧૫ દવસ બાદ બીજો છટ ં કાવ કરવો. (૨) તડત ડયા ઓળખ : આ

વાતના બ ચા ં પાખ ં ો

વગરના, આછા લીલા રં ગના અને પાન પર ાસ ં ા ચાલતા હોય છે . જયાર ુ ત પાખ ં ોવાળા

લીલા રં ગના અને ફાચર આકારના હોય છે . (મોરબી-૪-૨) કરતા લબ ં ગોળ

ઓછો જોવા મળે છે .

મ યમ

શ

તમા ં (ડોલી ૫)

ુ રાત સકંર ર ગણ-૨ જ

િતકારકશ ત ધરાવતી

હોય યા ં આવી

ત છે તેથી

તની પસદ ં ગી કરવી.

ૂં અને ફળ કોર ખાનાર ઈયળના ૨. ર ગણની ખ ત િવ તારમા ં સા ૂ હક ધોરણે પાક

ભાર અસર

ફરબદલી કરવી.

રૂો થયા બાદ ઉખેડ

3. પાક

નાખ ં વામા ં

આવલ ે ા છોડનો વહલી તક બાળ ને નાશ કરવો.

૪. ઉનાળામા ં ગરમીના સમયે બે વખત ડ ખેડ કરવાથી વાતના ુ ુ ત રહલા કોશટ ે ાનો નાશ

થાય છે .

૫. ર ગણીની ફરરોપણી

ુ ર ના બી આ

પખવા ડયામા ં અને સ ટ બરની શ આતમા ં કરવી

જોઈએ થી

૬. ર ગણની

વાતનો ઉપ વ ઓછો થાય છે . ૂં ખ અને ફળ કોર

ખાનાર

ઈયળના નર દાને આકષવા ફરરોપણીના ૨૦

થી ૨૫ દવસ બાદ ખેતરમા ં હ ટરદ ઠ ૪૦ ુ વાથી આ ક ફરોમોન પ સા ુ હક ધોરણે ૂ ા ં રાખી શકાય છે . વાતનો ઉપ વ કા મ રુ

ુ કશાન : બ ચા ં અને

બા ુ એ રહ પાનમાથ ં ી રસ

ધારથી પીળા પડ

કો ડયા

ુ ત પાનની નીચેની

ૂ ે છે . થી પાન સ ય છે . વ ુ ઉપ વમા ં પાન

વા થઇ ઉપરની તરફ કોકડાય છે . આ

વાત ગ યા પાનના રોગનો ફલાવો કર છે .

વાત યવ થાપન ૧. આ

વાતનો ઉપ વ શ

થાય યાર

લ બોળ ના મ જમાથ ં ી બનાવલ ે ૫% અક અથવા

લીમડા આધા રત દવા ૨૦ િમલી (૧ઈસી) ૧૦ લટર પાણીમા ં ભેળવી છટ ં કાવ કરવો.

ૂ ૨. ફરરોપણીના ૧૫ દવસ બાદ છોડના ળ પાસે કાબ ફ રુાન ૩% દાણાદાર દવા ૧૦ ક . ા. ુ બ આપવાથી ૩૦ થી ૩૫ દવસ િત હકટર જ ુ ી પાકને ધ

વાત સામે ર ણ મળે છે .

૩. ગ યા પાનવાળા રો ગ ટ છોડ અથવા છોડનો રો ગ ટ ભાગ તા કા લક ખેતરમા ં ુ ર

કરવો અને તેનો બાળ ને નાશ કરવો.

૪. રાસાય ણક િનયં ણ માટ ર ગણ ઉતાયા

દર ણ અઠવા ડયા બાદ બદલવી.

૭. ર ગણના પાકમા ં દરક વીણી સમયે સડલા ં

ર ગણ પણ ઉતાર લેવા અને આવા સડલા ં

ર ગણના ફળ ઉપર ઓછોમા ં ઓ ં એક

આવરણ રહ તેટલી

દવાથી

ટ ું

ડાઈએ જમીનમા ં દાટ

વાતના ઉપ વનો ફલાવો આગળ

વધતો અટકાવી શકાય છે . f]r»k òøkhý sTLk 2017

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

સક ં લત િનયં ણ બાદ થાયમેથો ઝામ ૨૫ ડબ

ુ

૪

ામ

અથવા ડ ટામેિ ન ૧% + ાયઝોફોસ ૩૫% ઇસી

૧૦ િમ.લી. ૧૦ લટર પાણીમા ં ઉમેર જ રયાત ુ બ છટ જ ં કાવ કરવો.

ઓળખ : આ વાત કદમા ં નાની, શર ર ં ો સફદ રં ગના મીણના પીળા રં ગ ુ ં અને પાખ

પાવડરથી ઢંકાયેલ હોય છે .

ુ કશાન : આ ક ટકની બં ે અવ થા બ ચા ં ૂ ે છે ને કારણે પણ અને ુ ત પાનમાથ ં ી રસ સ ફ ા ં પડ છે . વ ુ ઉપ વે છે વટ પાન કુાય યછે . બ ચા ં ચીકણો મધ

વો

વાહ નો

પાનની સપાટ અને લો પર

ાવ

સર છે .

કાશસં લેષણની યામા ં િવ ેપ કર છે . છોડની ૃ ઉપર અસર થાય છે . તેથી

ુ ી બો યા બાદ રોપણી કરવાથી ધ

કલાક

શ આતમા ં

વાત સામે ર ણ મેળવી શકાય છે .

૨. ઉપ વને ઓછો કરવા માટ પીળા રં ગના

ટક

પ ઉપ વની મા ાને યાને રાખીને હ ટર

૧૦ થી ૪૦ની સં યામા ં ગોઠવવા.

(૩) સફદમાખી

કર છે

૩.

સફદમાખીનો ઉપ વ હોય યાર નાઇ ોજન ુ ત ખાતરોનો વપરાશ કરવો હતાવહ નથી. ૪. આ

વાતના ઉપ વની શ આત થાય

યાર લ બોળ ના મ જમાથ ં ી બનાવલ ે ૫% અક

અથવા લીમડા આધા રત દવા ૨૦ િમલી (૧

ઈસી) ૧૦ લટર પાણીમા ં ભેળવી છટ ં કાવ કરવો.

૫. રાસાય ણક િનયં ણ માટ ર ગણ ઉતાયા ુ ી ૧૦ ામ બાદ ડાયફનથા રુોન ૫૦ ડબ પ

૧૦ લટર પાણીમા ં ઉમેર વારાફરતી છટ ં કાવ

કરવો.

વાત યવ થાપન ૧. ધ ને રોપતા પહલા ધ ના

ૂ ળયાને

ઇિમડા લો ીડ ૧૭.૮ એસએલ ૫ િમલી ૧૦ લટર પાણીમા ં ભેળવી બનાવલ ે ા

ાવણમા ં ૨

(૪) મોલો ૂ રા રં ગના, ઓળખ : શર ર પીળાશ પડતા ં ખ

પોચા અને ૧ થી ૧.૫ મીમી લબ ં ાઈના હોય છે .

«&™ y{khk sðkçk ík{khk, yÃkkðe þfu Au ½ýkçkÄk ELkk{ku Mkku{kýe MkezTMk «&™ku¥khe Mkk{kLÞ ¿kkLk yLku f]r»k òøkhý Ãkh ykÄkrhík «&™ 1- ftfuÃMkLke kLkwt yíÞkÄw yuf{kºk hkßÞLfÞw t Au ý fhe hne Au? 1. fE rLkfWíÃkkËf f]r»k WÃkfhýku kwt rLk{ko sB{w íkkr{÷Lkkzw (a) {ku MkUxku-fk~{eh (b) çkeMkeyuMk EÂLzÞkrn{k[÷«Ëuþ(c) fu.ze. MkezTMk 2. S.çke.Ãkt ík ÞwrLkðŠMkxeLkk ftÃkLke rðsu 2- ¼khík{kt MkkiÚke ðÄkhuf]rhu»kþ{u{¤k{kt fÞktfE WíÃkkËLk ÚkkÞíkkAuhne? (a) fýko çkeMkeyu (b) çkefuxe ykMkk{ (c) r¢Mx÷ xfMk EÂLzÞk{nkhk»xÙ 3. çkeMkeyu M k EÂLzÞkLke þYykík ¼khík{kt õÞkhu ÚkE níke? 3- ¼khíkLkk fÞk hkßÞ{kt MkkiÚke ðÄkhu «kf]ríkf hçkh {¤e ykðu Au (a) ð»ko 1946 (b) ð»ko 2002 (c) ð»ko 2005 ykurhMMkk

fuh÷

Ãktòçk

(d) rËLkfh MkezTMk (d) [uBÃk yuLkSo (d) ð»ko 2004

Mkq[Lkk: ðkt[fku ÃkkuíkkLkk sðkçk 15 rËðMkLke ytËh E-mail:ruby@krishijagran.com {kuf÷e þfu Au. 9999142633 whatsapp yÚkðk SMS fhe þfu Au. Mkk[k sðkçk {kuf÷Lkkh «Úk{ ºký ¾uzqík¼kEykuLku ¢{þ: 3,2 yLku 1 nòh MkwÄeLkk nkErçkúz rçkÞkhý ELkk{ MðYÃk{kt Mkku{kýe MkezTMk íkhVÚke ykÃkðk{kt ykðþu. yk MkkÚku ykøkk{e ytf{kt íku{Lkk Lkk{ Ãký «fkrþík fhðk{kt ykðþu. ¾uzqík¼kE sðkçkLke MkkÚku ÃkkuíkkLkwt Lkk{, MkhLkk{w yLku {kuçkkE÷ Lktçkh [ku¬Mk ÷¾eLku {kuf÷ðk. sðkçk {kuf÷Lkkh{kt f]r»k rðãkÚkeo yLku {rn÷k ¾uzqíkku Ãký ¼køk ÷E þfu Au.

f]r»k òøkhý sTLk 2017

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

સક ં લત િનયં ણ

ૂ ે છે . વ ુ ઉપ વ નીચેની સપાટ એ રહ ને રસ સ હોય તો તે પાનની ઉપરની બા ુ એ પણ જોવા મળે છે . ને લીધે પાન પર સફદ ધાબા જોવા ુ ા ં આ વાત કરો ળયાના ઝાળા મળે છે . વ મ વા ઝાળા બનાવે છે , જો વ ુ ઉપ વ હોય તો ુ પણે કુાય પાન પીળા પડ છે વટ છોડ સં ણ ય છે . વાત યવ થાપન તેના ઉદરના પાછળના ભાગે એક જોડ ગ ંૂ ળ ં ોવાળા આવલ ે ી હોય છે . મોલોના ુ ત ક ટકો પાખ

ક પાખ ં ો વગરના હોય છે .

ુ કશાન : બ ચા ં અને

પાનમા ં દાખલ કર રસ

શર રમાથ ં ી મધ

વા

ુ ત પોતાના ખ ુ ાગ ં ો

ૂ ે છે . તેઓ પોતાના સ

વાહ નો

પાન પર પડવાથી તેના પર કાળ

પામે છે .

નાથી

ાવ કર છે .

ગ િવકાસ

કાશ સં લેષણની

અવરોધાય છે અને છોડનો િવકાસ અટક છે .

યા

૧. ધ ને રોપતા પહલા ધ ના

ૂ ળયાને

ઇિમડા લો ીડ ૧૭.૮ એસએલ ૫ િમલી ૧૦

લટર પાણીમા ં ભેળવી બનાવલ ે ા ાવણમા ં ૨ ુ ી બો યા બાદ રોપણી કરવાથી કલાક ધ વાત સામે ર ણ મેળવી શકાય છે .

૨. ઉપ વને ઓછો કરવા માટ પીળા રં ગના

ટક

નાખ ં ી ખેતરમા ં અ ય છોડ ઉપર કથીર ના પડ તે

ર તે ખેતરમાથ ં ી બહાર કાઢવા.

૨. ડાયકોફોલ ૧૮.૫% ઈસી ૨૦ મી.લી.

અથવા ફનાઝા વીન ૧૦% ઈસી ૧૦ મી.લી. અથવા ડાયફનથા રુોન ૫૦% ઈસી ૧૦ િમ.લી.

અથવા

ોપરગાઈટ ૫૭% ઈસી ૨૦ િમ.લી. ૧૦

લીટર પાણીમા ં ભેળવી ર ગણ ઉતાયા બાદ

છટ ં કાવ કરવો.

(૬) ઇર યોફાઇડ માઇટ

વાત યવ થાપન

શ આતમા ં

૧. વ ુ ઉપ વવાળા છોડને ઉપાડ કોથળામા ં

પ ઉપ વની મા ાને યાને રાખીને હ ટર

ઓળખ : તે અિત

ુ મ કદની હોય છે . તે બે

જોડ પગ ધરાવે છે . તેને નર ખે જોઇ શકાતી નથી, તેને ુ મ દશક યં મા ં જોઇ શકાય છે . તે ુ શર ર લાં ુ ાકાકાર હોય છે . તેના શર રનો

આગળનો ભાગ

પાતળો હોય છે .

ડો અને પાછળનો ભાગ

ુ ુ મા ં રહ ને કશાન : શ આતમા ં બ ચા ં સ હ ૂ ે છે . બ ચા ં અને ુ ત બ ે પાનમાથ સ ં ી રસ

૧૦ થી ૪૦ ની સં યામા ં ગોઠવવા.

રસ

૩. ર ગણના ખેતરમા ં પરભ ી ક ટકો વા ક લેડ બડ બીટલ (દાળ યા) ક સીરફ ડ લાયની સં યા તેમજ સ યતા વધાર હોય યાર ક ટનાશી દવાનો ઉપયોગ ટાળવો.

ધાબા દખાય છે . ખેતરમા ં ઇર યોફાઇડ માઇટ ુ કુશાન શ આતમા ં નાના ુ ંડાળામા ં જોવા મળે છે અને યારબાદ આ નાના ુ ંડાળાનો િવ તાર

૪. રાસાય ણક િનયં ણ માટ ર ગણ ઉતાયા ુ ી ૧૦ ામ બાદ ડાયફનથા રુોન ૫૦ ડબ પ ૧૦ લટર પાણીમા ં ઉમેર વારાફરતી છટ ં કાવ કરવો. (૫) પાનકથીર ઓળખ : આ પગ ધરાવે છે .

વાત લાલ રં ગની અને આઠ

ુ કશાન : બ ચા ં તેમજ f]r»k òøkhý sTLk 2017

ુ ત પાનની

ૂ ે છે સ

વધતો

થી પાન પર સફદ પડતા પીળા રં ગના

ય છે .

વાત યવ થાપન ૧. શ આતમા ં ઇર યોફાઇડ માઇટ ુ કુશાન નાના ુ ંડાળામા ં જોવા મળે યાર નાના ુ ંડાળામા ં પગલા હાથ ધરવા. ૨. ભલામણ

માણે ખાતર અને િપયત

પાણીનો ઉપયોગ કરવો. www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

STAFF REQUIRED KRISHI JAGRAN GROUP OF PUBLICATIONS

{kin¥kh nwMkiLk Ãkrù{ çktøkk¤ {ku-9564803809

દનેશ દમતીયા

યશવ ત ધાકડ ઇ દોર મ ય

િુધયાણા પં બ

મો.

સતીશ ચં ા ગગવોર ફ ુ ખાબાદ ઉ ર

દશ

મો.

7415538151

દશ

9515191297

rLk{ýqf fhðkLke Au rsÕ÷kMíkhu {uLkush, yuÂõÍõÞwxeðLke rLk{ýqf fhðkLke Au f]r»k òøkhý rðïLkwt MkkiÚke ÷kufr«Þ, MkkiÚke ðÄkhu ½hku{kt ðt[kíkw f]r»k Ãkkrhðkrhf Mkk{krÞf rnLËe, økwshkík,Ãktòçke, {hkXe, fÒkz, íku÷økw, çktøkk÷e, yMkk{e ¼k»kk{kt WÃk÷çÄ Au yLku yk ð»kuo íkr{÷, WrzÞk yLku {÷Þk÷{{kt Ãký çkòh{kt WÃk÷çÄ çkLkþu. y{kÁt Mkk{rÞf 61{kt ð»ko{kt «ðuþ fhu÷ Au yLku «íÞuf {rnLku 8 ÷k¾ fhíkk ðÄkhu ½hku{kt ÃknkU[u Au. f]r»k òøkhý Mkk{rÞfLku «økríkþe÷ ¾uzqíkku MkwÄe ÷E sðk {kxu rsÕ÷kMíkhu {uLkush, yuÂõÍõÞwxeðLke ykð~Þfíkk Au. rzMxÙeõx {kfuoxªøk yuÂõÍõÞwxeð: (þiûkrýf ÞkuøÞíkk/yLkw¼ð (3-5 ð»ko) yhSfíkko ykuAk{kt ykuAw yLkwMLkkíkfLke ÃkËðe Ähkðíkk nkuðk òuEyu yLku f]r»k{kt ¾kMk fheLku rçkÞkhý, fexLkkþf, ¾kã yLku f]r»k WÃkfhýku ðøkuhuLkk {kfuoxªøkLkku ykuAk{kt ykuAku 3 Úke 5 ð»koLkku yLkw¼ð Ähkðíkk nkuðk òuEyu. yhSfíkko «økríkþe÷ ¾uzqíkku MkkÚku òuzkÞu÷ nkuðk òuEyu íku{ s íku{Lkk ytøku òýfkhe Ähkðíkk nkuðk òuEyu. ðuíkLk yLku yLÞ Ãkufus ykþhu yuf ÷k¾ YrÃkÞk «rík ð»ko hnuþu. MÚkkrLkf {kfuoxªøk yuÂõÍõÞwxeð: (þiûkrýf ÞkuøÞíkk yLku yLkw¼ð) yhSfíkko MÚkkrLkf ¾uzqíkku MkkÚku ðkík[eík fhðk Mkûk{ nkuðk òuEyu. ÷kufku MkwÄe ÃkkuíkkLkk rð[kh ÃknkU[kzðkLke f÷k{kt {krnh nkuÞ. ykuAk{kt ykuAwt Äkuhý-10 ÃkkMk. yLkw¼ð ykuAku nkuÞ Ãký òu fk{ fhðkLke ÿZ EåAk þÂõík nkuÞ íkku ík{u yhS fhe þfku Aku. ykf»kof ðuíkLk.

f]r»k òøkhý MkkÚku òuzkðk MktÃkfo fhku ík{khe yhse E-{u÷ fhku.

resume to : circulation@krishijagran.com

KRISHI JAGRAN 60/9, Yusuf Sarai Market, Near Green Park Metro Station, New Delhi - 110016 Tel: 011-26511845 / 26517923 / 45503170 Email: info@krishijagran.com, www.krishijagran.com

સક ં લત િનયં ણ

૩. ફનાઝા વીન ૧૦% ઈસી ૧૦ મી.લી.

અથવા

ોપરગાઈટ ૫૭% ઈસી ૨૦ િમ.લી. અથવા ડાયફનથા રુોન ૫૦% ઈસી ૧૦ િમ.લી.

૧૦ લીટર પાણીમા ં ભેળવી ર ગણ ઉતાયા બાદ

છોડના દરક ભાગ ભ

ય તે ર તે બા રક

વારાથી છટ ં કાવ કરવો. ૪. આ

વાત િનયં ણ માટ િસથે ટક

પાઇર ોઇ સ દવાઓનો ઉપયોગ શ

ટાળવો.

તેટલો

ઓળખ : આ

વાતના બ ચા ં આછા લીલા રં ગના અને કાળા ટપકાવ ં ાળા હોય છે . ુ ત

બદામી રં ગના અને સફદ રં ગની

પાખ ં ો ધરાવે છે .

ળ વાળ

ુ કશાન : બ ચા ં અને ુ ત બ ે પાનની ૂ ે છે થી પાન પર નીચેની બા ુ રહ ને રસ સ

સફદ પડતા પીળા રં ગના ડાઘા પડ છે . વાત યવ થાપન

૧. ડાયિમથોએટ ૩૦% ઈસી ૧૦ મી.લી. ૧૦

લીટર પાણીમા ં ભેળવી ર ગણ ઉતાયા બાદ

છટ ં કાવ કરવો. ઓળખ : આ

ુ ત ચણાની દાળ

વાતના

તેની પાખ ં ો પર ઘણા કાળા ગોળ ટપકા ં હોય છે . ુ કશાન : ઈયળ અને

ુ ત પાનની નસોની

વ ચેનો લીલો ભાગ ખાય છે .

થી પાન ચારણી

ય છે . ઉપ વ વધાર હોય તો પાન ય છે .

વાત યવ થાપન વાતના

િનયં ણ માટ ર ગણ

ઉતાયા બાદ લોરપાયફોસ ૨૦ ઇસી અથવા

સાયપરમે ીન ૨૫ ઈસી ૪ મી.લી. ૧૦ લીટર

પાણીમા ં િમ કર ને છટ ં કાવ કરવો. (૯) થડ કોર ખાનાર ઇયળ ઓળખ : આ f]r»k òøkhý sTLk 2017

ુ કશાન : ઈયળ નાના છોડની ટોચના કુસાન કરતી હોવાથી છોડ વાક ં ો વળ

ભાગમા ં

ય છે અને કરમાઈ

ય છે . આ ઈયળ થડના

ભાગમા ં બોગદા બનાવી તેમા ં રહ છે .

મા ં એક

હોય છે . વ ુ ઉપ વ હોય તો છોડનો િવકાસ અટક

ય છે . ફળના બેસવા પર અસર પડ છે .

વાત યવ થાપન ૧. ઉનાળામા ં ગરમીના સમયે બે વખત ખેડ કરવાથી

વાતની

ડ

ુ ુ ત અવ થાઓ

રહલા (ઈયળ અને કોશટ ે ા) નો નાશ થાય છે . કુસાન

૨.

ત છોડ ભેગા કર તેને નાશ

કરવો. ૩. ખેતરમા ં રા ીના સમયે

કાશપ જર

ગોઠવવા. કુસાન

ત છોડ ભેગા કર તેને નાશ

કરવો

વા અધ ગોળાકાર અને ક થાઈ રં ગના હોય છે .

૧. આ

ાસ ં ી લાઈનો હોય છે , જયાર

પ પાખ ં સફદ રં ગની હોય છે .

૪.

(૮) એપીલેકના બીટલ

ઝાખ ં રા વા થઈ

અ પાખ ં પર

કરતા વધાર ઈયળો એક જ થડમા ં જોવા મળતી

(૭) લેઈસ િવગ બગ

વા બની

ચપટા હોય છે . ુ ત ઈયળ ુ િધયા સફદ રં ગની હોય છે . ુ ત બદામી રં ગના હોય છે અને તેની

વાતના ં

ડા સફદ રં ગના,

૫. અસર

થડ

કોર

ખાનાર

ઇયળના

ભાર

ત િવ તારમા ં સા ૂ હક ધોરણે પાક

ફરબદલી કરવી. ૬. પાક

રૂો થયા બાદ ઉપડલા છોડને

ખેતરના શઢ ે ા-પાળા પર ઢગલો કર

તેનો

તા કા લક બાળ ને નાશ કરવો. ી એમ. બી. લ ુ મ, ી એચ. આર. કાછે લા, ી એચ. ડ . ઝી વાડ યા, ડો. એલ. વી. ઘે ટયા અને ી રા લ ુ ક. પટલ ક ટકશા િવભાગ, ન. મ. ૃ િષ મહાિવ ાલય, નવસાર ૃિષ િુનવિસટ , નવસાર – ુ રાત) ૩૯૬૪૫૦ ( જ ઇ-મેલ: Manishlakum13@gmail.com www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

MkçM¢kEçk fhku f]r»k òøkhý yLku yuøkúefÕ[h ðÕzo Mkk{rÞf ¼khík{kt MkkiÚke ðÄkhu «Mkkheík f]r»k ykÄkrhík Ãkkrhðkhef Mkk{rÞf, ËuþLke MkkiÚke ÷kufr«Þ yLku «ríkrcík Mkk{rÞf r÷Bfk çkwf ykuV hufkuzo{kt MÚkkLk ÃkkBÞw Au. ¼khíkLke yuf{kºk Mkk{krÞf su 12 ¼k»kk{kt «fkrþík ÚkkÞ Au, 23 MktMfhýku {khVíku 22 sux÷k hkßÞku{kt ÃknkU[ Ähkðu Au. Mkk{rÞfLkk fw÷ ðkt[fkuLke MktÏÞk yuf fhkuz fhíkk ðÄkhu Au. ytøkúuS,rnLËe, økwshkíke, Ãktòçke,{hkXe, fÒkz, íku÷wøkw, çktøkk¤e, yMk{e, WrzÞk, íkr{÷ íkÚkk {÷Þk÷{ ¼k»kk{kt yuf MkkÚku íku «fkrþík ÚkkÞ Au. f]r»k òøkhý-MkÇÞÃkË {kxu ÷ðks{ Ëh yuf Lkf÷Lke ®f{ík-YrÃkÞk 35

MkËMÞíkk

{qÕÞ(YrÃkÞk{kt)

ykf»kof Aqx {qÕÞ (YrÃkÞk{kt)

1ð»ko 2ð»ko 3ð»ko 5ð»ko 10 ð»ko ykSðLk MkÇÞÃkË 15 ð»ko

420@& 840@& 1]260@& 2]100@& 4]200@& 6]300@&

380@& 700@& 1]000@& 1]500@& 2]500@& 3]000@&

yuøkúefÕ[ ðÕzo-MkÇÞ ÃkËLkk Ëh «rík Lkf÷ {qÕÞ

f]r»k òøkhý yLku yuøkúefÕ[h ðÕzo Mkk{rÞfLkk ykuLk÷kELk MkÇÞÃkË {kxu {w÷kfkík fhku. h p://subscrip on.krishijagran.com/

¾kíkkLke òýfkhe-Vuzh÷ çkuLf E 48, nkus ¾kMk {uLk {kfuox, Lkðe rËÕne-110016 ykEyuVyuMkMke-FDRL0001980 yu{ykEMkeykh: 110049032 [k÷w ¾kíkk ¢{ktf-19800200000836 Ãkuxeyu{ Lktçkh- 9654193353

MkËMÞíkk

{qÕÞ(YrÃkÞk{kt)

ykf»kof Aqx {qÕÞ (YrÃkÞk{kt)

1ð»ko 2ð»ko 3ð»ko 5ð»ko 10 ð»ko ykSðLk MkÇÞÃkË 15 ð»ko

840@& 1]680@& 2]520@& 4]200@& 8]400@& 12]600@&

380@& 1]500@& 2]200@& 3]600@& 7]700@& 1]0000@&

fkÞko÷Þ: 60/9, ºkesu {k¤, ÞwMkwV MkhkÞ {kfuox, økúeLk Ãkkfo {uxÙku MxuþLk ÃkkMku, Lkðe rËÕne-110016 VkuLk-011-26511845 E{u÷- editor@krishijagran.com

f]Ãkk fhe [uf/zeze/ {Lke ykuzoh f]r»k òøkhýLkk Lkk{ Ãkh Lke[u ykÃkðk{kt ykðu÷k MkhLkk{k Ãkh {kuf÷e ykÃkþku:fuh÷k fkÞko÷- yu 5, E÷Lkf{ økkzoLMk, ðuÕ÷kÞ{çk÷{, MkkMík{tøk÷{ ÃkkuMx ykurVMk, ríkYðLktíkÃkwh{-695010, VkuLk-4059009, E{u÷-malayalam@krishijagran.com fýkoxf fkÞko÷Þ- «Úk{ {k¤, 33/3, çkeyu{ {uLMkLk, økuœ÷knÕ÷e, MktsÞ Lkøkh {uELk hkuz, ykhyu{ðe MkufLz Mxus, çkUø÷kuh 560094,E{uE÷:kannada@krishijagran.com íkkr{÷Lkkzw fkÞko÷Þ-128/329, çkesu {k¤, yfox hkuz, fkuz{çkf{, [uÒkkE-600024, VkuLk-600024, VkuLk-044-48552070, E{u÷tamil@krishijagran.com Ãkrù{ çktøkk¤ fkÞko÷Þ- 265, LkuíkkS fku÷kuLke, fku÷fkíkk-700090, E{u÷-bengali@krishijagran.com ykMkk{ fkÞko÷Þ- 65, sÃkkuheøkkuøk,rçkfh{Ãkwh, rzMkÃkwh-781005, E{u÷- assamese@krishijagran.com rçknkh fkÞko÷Þ- yuV-29, Ãkw»Ãkktsr÷ fkuBÃ÷uûk, «Úk{ {k¤, yuMk.fu.Ãkwhe [ufÃkkuMx Mkk{u, çkku®høk hkuz, ÃkxLkk-800001, E{u÷-hindi@krishijagran.com

{krMkf ¼rð»ÞV¤

f]r»k òøkhý sTLk 2017

hkrþV¤

sqLk 2017

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

¾kLkk-¾ÍkLkk

rLk÷uþ s÷krÃkLkku ÃkkuÃkMko Mkk{økúeLku (çkúuzLkk [qhk rMkðkÞ) r{r©ík fhe ÷ku. rðrÄ: [es, r{õMk þkf¼kS, {ªXk yLku Shk ÃkkWzhLkwt r{©ý {h[k{kt ¼he ÷ku. ¼hðk {h[kLku {uËk{kt r{r©ík fhe zwçkku¤e çkúuzLkk [qhk{kt ÷Ãkuxe ÷ku yLku r£s{kt 2 f÷kf MkwÄe hk¾ku, fzkE{kt íku÷ økh{ fhku yLku {h[kLkku htøk Lk çkË÷kÞ íÞkt MkwÄe ík¤ku. xku{uxku Mkk÷Mkk MkkÚku Mkðo fhku. Mkk{økúe : 10 ¼kðLkøkhe ÷e÷k {h[k (økku¤kE{kt 1 #[ {kuxk fkÃku÷k yLku rçks fkZu÷k), 1 fÃk [es, yzÄku fÃk Mk{khu÷k r{ûk þkf¼kS (zwtøk¤e-rþ{÷k {h[k-xk{uxk-÷e÷k Äkýk), 1 xuçk÷ MÃkqLk Shk ÃkkWzh, MðkË «{kýu {eXwt, ík¤ðk {kxu íku÷

Mkk{økúe : xku{uxku Mkk÷Mkk {kxu-1 xeMÃkqLk Mk÷ý, 2 xk{uxk, 1 zwtøk¤e, 2 ÷e÷k {h[k, 2 xuçk÷ MÃkqLk ÷e÷k Äkýk yLku 2 xuçk÷MÃkqLk rþ{÷k {h[k (ík{k{Lku çkkhefkEÚke Mk{khku), 1 fÃk xk{uxk fu[yÃk, 1 xuçk÷MÃkqLk {he, MðkË «{kýu {eXwt

r{©ý {kxu: 50 økúk{ {uËku,{etXw yLku MðkË «{kýu rðrÄ : ík{k{ Mkk{økúeLku r{r©ík fhe ç÷ULzh{kt {he, Ãkkýe sYheÞkík «{kýu, 2 fÃk çkúuzLkwt [qÁt- ík{k{ ç÷uLz fhku.

y{ehe ¾{ý Mkòðx {kxu Úkkuze Mkuð, Úkkuze fktfze, LkkrhÞ÷, Úkkuzk Äkýk.

Mkk{økúe : yzÄku fÃk [ýk Ëk¤ (Ãk÷kzu÷e yLku Ãkkýe r{r©ík fÞko ðøkhLke rÃkMku÷e), ÃkuMx (3-4 ÷e÷k {h[k, 34 ÷MkýLke f¤eÞku yLku [kuÚkk ¼køkLkk #[ ykËwLkk xwtfzk) 1 xk{uxk (çkkhef Mk{khu÷), yzÄk ÷ªçkwLkku hMk, [kuÚkk ¼køkLke xeMÃkqLk MkkurzÞ{ çkkEfkçkkuoLkuux, 2-3 xuçk÷MÃkqLk íku÷, yzÄk xeMÃkqLk hkE,Úkkuze nªøk, {eXw yLku ¾ktz MðkË «{kýu, f]r»k òøkhý sTLk 2017

rðrÄ:- çkkW÷{kt rÃkMku÷k [ýkLke Ëk¤,ykËw-÷Mký÷e÷k {h[kLkk ÃkuMx, {eXwt, MkkurzÞ{ çkkEfkçkkuoLkux r{r©ík fhku. WÃkhÚke 1 xeMÃkqLk økh{ Ãkkýe r{õMk fhku. íkuLku {kE¢kuMkuV ÃkuLk{kt Lkkt¾ku. ÃkuLkLku {kE¢kuMkuV Mxe{h{kt hk¾e {kE¢ku nkE Ãkh 2 r{rLkx hk¾ku. íÞkhçkkË {kE¢ku 450 Ãkh 5 r{rLkx hk¾ku. Xtzw ÚkkÞ íÞkt MkwÄe hk¾ku. íÞkhçkkË ¢þ fhe [qhk ÷økkðku. yuf yLÞ {kE¢kuMkuV ÃkuLk{kt íku÷, hkE yLku nªøk Lkk¾e {kE¢ku Ãkh 1 r{rLkx hk¾ku. ÃkuLkLke ÃkkMku 1 ø÷kMk Ãkkýe hk¾ku. LkkrhÞ¤, xk{uxk, {eXw, ¾ktz yLku ÷ªçkwLkk hMkLku Lkkt¾eLku {kE¢kunkE Ãkh 1 r{rLkx hk¾ku. Mkuð yLku ÷e÷k ÄkýkÚke Mkòðx fhku.

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

ખેલ

çkeMkeMkeykE Mkk{u YrÃkÞk 450 fhkuz ð¤íkhLkku Ëkðku

r¢fux çkkuzo (ÃkeMkeçke)yu çkeMkeMkeykE ÃkkrfMíkkLk ÃkkMku ð»ko 2014 Úke 2023 ðå[u A rîÃkûkeÞ

rMkhes h{ðk ytøku fhðk{kt ykðu÷k fhkhLkwt Ãkk÷Lk Lknª fhðk çkË÷ ykþhu YrÃkÞk 450 fhkuzLkk ð¤íkhLke {køk fhe Au. ÃkeMkeçkeyu íkksuíkh{kt ¼khíkeÞ r¢fuz çkkuzoLku LkkuxeMk {kuf÷e níke. LkkurxMk{kt ÃkkrfMíkkLk r¢fux çkkuzuo yuðe VrhÞkË fhe níke fu Lku 6 fhkuz 95 ÷k¾ 76 nòh 405 zku÷hLkwt LkwfMkkLk ÚkÞwt Au, fkhý fu ¼khíkeÞ xe{u LkðuBçkh 2014 yLku rzMkuBçkh 2015Lke rMkhes hBÞk Lk níkk, íÞkhçkkË çkeMkeMkeykELku LkkurxMk {kuf÷e Au.

økkuÕz {uzr÷Mx MkwMke hkushu MkLÞkMk ÷eÄku {rn÷k Ãkuhkykur÷ÂBÃkf íkihkf MkwMke hkushu rçkúxLkLke Ãkku í kkLke A ð»ko L ke ykt í khhk»xÙ e Þ fu r hÞhLku y÷rðËk fhe ËeÄe Au. hkushu rhÞku Ãkuhkykur÷ÂBÃkf2016{kt 50 {exh çkxh^÷kE MÃkÄko{kt Mðýo ÃkËf SíÞku níkku. yk MkkÚku 50 {exh yLku 400 {exh çkxh^÷kE MÃkÄko{kt fktMÞ ÃkËf ÃkkuíkkLku Lkk{ fÞkuo níkku. ÷tzLk ykur÷ÂBÃkf 2012{kt íku{ýu «Úk{ ð¾ík h{íkkuLkk {nkfwt¼{kt Ãkøk {wõÞku níkku yLku ºký fkMÞ ÃkËf SíÞk níkkt . çkŠ÷Lk{kt 2011{kt Þku ò Þu ÷ k Þw h ku r ÃkÞLk [uÂBÃkÞLkrþÃk{kt íku{ýu yktíkhhk»xÙeÞ Míkh Ãkh ÃkËkÃkoý fÞwO níkwt. çkeçkeMkeyu hkushLku ÷E ÷ÏÞwt níkwt fu nwt xku[ Ãkh ÃknkU[eLku h{ík{ktÚke MkLÞkMk ÷uðk {køkw Awt. çkŠ÷Lk{kt 2011{kt ÞwhkurÃkÞLk [uÂBÃkÞLkrþÃk{kt íku{ýu 50 {exh çkxh^÷kE MÃkÄko{kt Mðýo ÃkËf SíÞku níkku íÞkhu yk

MÃkÄko{kt yÃkhkrsík hÌkk níkk. íku{ýu Mkíkík ºký ð¾ík ÞwhkurÃkÞLk [uÂBÃkÞLkþeÃk{kt 100 {exh yLku 400 {exh{kt Mðýo ÃkËf SíÞk níkk. íku{ýu sýkÔÞwt níkwt fu yk ÃkzfkhkuÚke nt{uþk rþ¾ðk yLku ¾wþe {LkkððkLke MkVh níke. nwt {kuxe xwLkko{uLx{kt ËuþLkwt «ríkrLkrÄíð fhðkLku ÷E ÃkkuíkkLku MkL{krLkík yLkw¼ðw Awt. hkushu fw÷ 30 sux÷e yktíkhhk»xÙeÞ ÃkËfku MkkÚku MkLÞkMk ÷eÄku Au.

Lkzk÷u 10{e ð¾ík SíÞk çkkŠMk÷kuLkk ykuÃkLk

M ÃkuLkLkk Mxkh xurLkMk ¾u÷kze hkVu÷ Lkzk÷u çkkŠMk÷kuLkkLke VkELk÷ MÃkÄko{kt

ykurMxÙÞkLkk zkur{rLkf rÚkyu{Lku nhkðeLku r¾íkkçk Síke ÷eÄku Au. íku{ýu yk {u[{kt zkur{rLkf rÚkyu{Lku {kºk 51 r{rLkx{kt s MkeÄk MkUxku{kt 6-4, 6-3Úke ÃkhksÞ ykÃÞku níkku.yk MkkÚku Lkzk÷ 10{e ð¾ík r¾íkkçkLku ÃkkuíkkLku Lkk{ fhe ÷eÄku níkku. ºkeò ¢{Lkk «kó Lkzk÷Lku økík Mkókn{kt {kUxu fk÷kuo {kMxMkoLkku r¾íkkçk 10{e ð¾ík SíÞku níkku. rþyu{u Mku{e VkELk÷ {u[{kt rðï{kt xku[Lkk xurLkMk ¾u÷kze yuLze {huLku nhkðeLku {kuxku yÃkMkux MkSo ËeÄku níkku, yk xwLkko{uLx{kt VkELk÷{kt søÞk çkLkkðe níke, Ãkhtíkw íkuyku Lkzk÷Lkk nkÚku nkh ÃkkBÞk níkk. Lkzk÷u Ãký {kLÞw níkwt fu «Úk{ Mkux ¾qçk s x¬hðk¤ku hÌkku níkku. {u[{kt ftE Ãký ÚkE þfu Au. òufu, {u Wå[ MíkheÞ xurLkMkLke h{ík hBÞku níkku yLku íkuLku ÷eÄu rÚkyu{u fux÷e ¼q÷ fhe níke. f]r»k òøkhý sTLk 2017

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

hksLkerík

økwshkíkLke [qtxýeLke íkiÞkhe{kt fkUøkúuMk VMkkE ykðu íkuðe {køk fhðk{kt ykðe níke. þtfh®Mkn ðk½u÷kLku {wÏÞ{tºke çkLkkððkLku ÷E Mkíkík Mkku r þÞ÷ {erzÞk{kt yr¼ÞkLk [÷kððk{kt ykðe hÌkwt Au. Ãkhtíkw yk {wÆk Ãkh ½ku»kýk fhðk{kt ykðe fu økwshkík{kt fkuE {wÏÞ{tºke ÃkËLkku [nuhku Lknª nkuÞ. [wtxýeLkku Mk{Þ LkSf ykðe hÌkku Au. yk ÂMÚkrík{kt økw shkík{kt ík{k{ Ãkûkku ÃkkuíkkLke íkiÞkhe{kt ÷køku÷e Au. yk {kxu fkUøkúuMkLkk Lkðk «¼khe yþkuf økn÷kuík yLku fkUøkúuMk yæÞûkLkk hksLkeríkf Mk÷knfkh yn{Ë Ãkxu÷u økwshkík ykðe fkUøkúuMkLkk Lkuíkkyku yLku fkÞofíkkoyku MkkÚku çkuXf ÞkuS níke. yk çkuXf{kt þtfh®MknLku {wÏÞ{tºke ÃkËLkk W{uËðkh íkhefu ònuh fhðk{kt

økwshkík fkUøkúuMk{kt MkkiÚke {kuxk Lkuíkk yn{Ë Ãkxu Ãký Mkk{u ykðe ¾wMkk÷ku fhðku Ãkzâku fu íkiÞkhe{kt íkiÞkheLku ÷E y÷øk-y÷øk {ík ykðe hÌkk Au. yk ytøku ynu{Ë Ãkxu÷u sýkÔÞwt níkwt fu yk {kxu fkuE s rððkË LkÚke.

økktÄe Ãkrhðkh{ktÚke nkuE þfu Au hk»xÙÃkrík ÃkËLkk W{uËðkh hk»xÙÃkrík «ýð sw ÷kE{w¾So{rnLkk{kt Lkku fkÞofk¤ Mk{kó Úkðk sE hÌkku Au.yk ÂMÚkríkLku æÞkLk{kt hk¾eLku hk»xÙÃkrík [wtxýeLke íkiÞkhe ÍzÃke çkLke Au. rðÃkûk yk fze{kt yuf sqxíkk Ëþkoðíkk MktÞwõík W{uËðkh Wíkkhðk {kxu rð[khýk fhe hÌkku Au. yk fze{kt rçkÞkhLkk {wÏÞ{tºke Lkeríkþfw{khLku ÷E rðÃkûku yLkuf {kuxk Lkuíkkyu fkUøkúuMk yæÞûk MkkurLkÞk økktÄe MkkÚku {w÷kfkík fhe Au. yuðwt çkLke þfu Au fu fkUøkúuMkLkk W{uËðkh Ãkh f]r»k òøkhý sTLk 2017

Mkn{rík Lk Ãký çkLku, yk {kxu fkUøkúuMk yuðk W{uËðkhLku þkuÄe hne Au, sÞkt MkkiLke Mkn{rík çkLke þfu, íku{k økkuÃkk÷f]»ý økktÄeLkwt Lkk{ W¼he ykÔÞwt Au. økkuÃkk÷ økktÄe {nkí{k økktÄeLkk Ãkkiºk Au. íkuyku Ãkrù{ çktøkk¤Lkk hkßÞÃkk÷ yLku hksLkrÞf Au. økkuÃkk÷ økktÄeLkwt {q¤ økwshkík MkkÚku òuzkÞu÷w Au. www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

Publised on 25th & Posted on 27th & 28th at NDPSO of Every Month RNI NO. DELGUJ/2014/54893 Postal Reg. No. DL-SW-01/4181/17-19