Krishi Jagran Oriya Magazine July 2016

Kéhò RûMeY

ISSN 2455-1074

www.krishijagran.com

www.krishijagran.com

vad 5 ebZ #i;s 35 ahð 1 @u 1 o"kZRêfûA21 2016 cìf2016 ý: 35Uuû

MâûcúY bûeZùe WòRòUûfþ ùlZâùe ^ìZ^ @MâYú fûb KeòQ«ò A`þùKû KéhK i¦ú_ cûfþùjûZâû iòAI

www.krishijagran.com

Hkk"kk mfM+;k

Kéhò RûMeY

bûeZe @MâYú cûiòK _ZâòKû

o’kZ 1 vad 7 tqykbZ 2016 :i;s 35

iµû\K iõPûkK Kû~ðýKûeú iµû\K

aò_Y^þ cêLý cjûaýaiÚû_K ijûdK iµû\K aeòÂ _ZâKûe _ZâKûe

aýaiÚû_K aò_Y^ ijûdK

aòZeK _âcêL ijûdK aýaiÚû_K ijûdK _âa§K

ùfLû_ûk WòRûA^òõ

Kû~ðýûkd ijûdK

Gcþ.iò. ùWûcò^òKþ gûA^ú Acû^êafþ Gcþ.Rú. aûi^ Wû. ùK.Uú. PûõWú eaú¦â ùZaZòdû ifcþ eiêf Lû^þ iõRd Kêcûe `ejû Lû^þ eêaò ùR÷^ Aceû^þ Lû^þ \ú_gòLû icúe ZòIßûeú ùRýûZò gcðû ùiû^f jûŠû ùK.ùR ie^ý iûeû Lû^þ ùcNû gcðû @`iû^û cfòK PêõKú bêUò@û _ê^cþ aògßKcðû eòKú _êŠúe ùiû^ò@û cjûR^ ùg`ûkú cjûR^ flàú _ûùŠ ùePf ùSûaòde ùjcû gcðû _âòZú ùPøjßû^ ùR÷ù^Uþ R^i^þ eR^ú Kêcûeú Keògàû ùfjeú cú^û _ûùŠ _òâdû Zâò_ûVú @ûdgû Lû^þ aòKûg ZýûMú a^òZû ^ògû« UûKþ eûjêf iòõj @aþ\êiþ ic\ _âgû« gcðû @u ~û\a ùcûjòZ __ê eûd `êeKû^þ Kêùegú iûjùRaþ @jc\þ _a^ @ûRþùM ^ùe¦â ùgeZûùU @ûe.G^þ. ùPøùa Ké¾û aòjûeú gòaKû« C_û¤ûd @Rd Kêcûe ùK.aò. A¦òeû @kKû Mê¯û ù~ûùMg Kêcûe KòeY ùMûeùf ù\ùa¦â iòõj

iµû\K, _âKûgK, cê\âK Gaõ Êûcú Gcþ.iú. ùWûcò^òKþ GcþGiú, Kéhú RûMeY : 60/9 ZéZúd cjfû, dêiê`þ ieûd cûùKðU, Mâú^þ _ûKð ùcùUâû ùÁi^ Raf, ^ì@û\òfäú-110016 \ßûeû GPþ.Uú. còWò@û ù_âiþ aò.2, ùiKÖe-63, ù^ûGWÿû-201301 Ròfäû-ùMøZcaê¡ ^Me (dê._ú.) ‘iaðû]ôK iêelòZ ^ýûd ùlZâ \òfäú û Gjò _ZâòKûùe _âKûgòZ ùfLûMêWÿòK aògòÁ aòPûe ù~ûMý ùjùf _âKûgòZ ùjûA[ûG û _âKûgK/iµû\K Zýûfû Raûa\ûe ^ûjòZ.

Total Page 70 , 45503170

06

Kéhò RûMeY RêfûA 2016

iµû\Kúd............6

_Qê @ ûaMð cjò k ûu KêKêWÿûPûhe GK i`k KûjûYú..............50

eûgò`k............60 _âz\ _âiw........12

Kéhò icûPûe.......18

Lû\ýeêPò.........62

Kµû^ú icûPûe.........30

_âWKÖ fõP.........64

ଇେ ବଏ........42

ÊûiÚý................65

Wò R ò U ûfûAùRg^Kê @û_Yû«ê KéhK: eaò¦â ijûù^.............42



7Uò Kéhò Rkaûdê ùlZâ, 25 Ròfäûe iciýû C_ùe ùjfû eòiyð : ùZûec............43

Subscribe Krishi Jagran Magazine

KéhKuê C^ÜZò @ûWÿKê ù^A ~ûA[ûG ^ûeòdf(^Wÿò@û) ùaûWð ...............45

laiknd] çdk'kd] eqnzd ,oa Lokeh ,e- lh- Mksfefud ,e-,-lh- Ñf"k tkxj.k % 60@9 rhljk ry] ;wlqQ ljk; ekfdZV] utnhd xzhu ikdZ eSVªks LVs”ku] ubZ fnYyh&110016 ds }kjk ,p-Vh- ehfM;k izsl ch 2] lsDVj&63] uks,Mk&201301 ftyk&xkSrecq) uxj ¼;w-ih-½ *lokZf/kd lqjf{kr U;k; {ks= fnYyhA bl if=dk esa çdkf'kr ys[k ,oa fopkj ys[kdksa ds futh gSaA çdk'kd@laiknd blds fy, mRrjnk;h ugha gSaA

Punjabi, Hindi, Gujarati, Marathi, Kannada, Bengali, Telugu, Assamese, Tamil, Oriya & English

Nishant Taak Mob: 09953756433

Subscribe Krishi Jagran Magazine Assamese, Bengali, Hindi, Marathi, Gujarati, Punjabi, Kannada,Telugu & English

Nishant Taak : 09953756433

aû ðû

www.krishijagran.com

aû ðû

_â\ú_ cjûeû[ú, cªú Kéhò I KéhK igqòKeY, c›ý Z[û _gê _ûk^ aòbûM

@ûc _ûAñ Lêiòe Lae Gjû ù~, Kéhò RûMeY _ZâòKû IWÿò@û bûhûùe _âKûg _ûAaûKê ~ûCQò û @ûce KéhK bûAcûù^ ijRùe Cq _ZâòKûKê _Xÿòaû ijòZ G[ôùe _âKûgòZ Kéhò Lae cû¤cùe @]ôK C_ôû\^ Keò _ûeòùa û

Kéhò RûMeY RêfûA 2016

07

aû ðû

www.krishijagran.com

Giþ.ùK. _…^ûdK

aû ðû

ùiùKâUûeú

bûeZ ieKûeu Kéhò Gaõ KéhK KfýûY cªûkd Kéhò, ijKûeòZû Gaõ KéhK KfýûY aòbûM Government of India Ministry of Agriculture & Farmers Welfare Department of Agriculture, Cooperation & Farmers Welfare

cêñ aòùgh bûaùe Lêiò ùjfò PkòZahð ‘Kéhò RûMeY’ Zûcòf I IWÿò@ûùe ^ìZ^ bûùa _âKògòZ ùjûAQò û Kéhò RûMeY _ZâòKû ^ò½òZ eì_ùe MâûcúY Kéhòe C^ÜZò _ûAñ GK cêLý MYcû¤c ùiâûZ ùja G[ôùe iù¦j ^ûjó û Gjû a ðcû^ aòbò^Ü bûhûùe @^êaû\ ùjaûe ù~ûR^û ejòQò û ~ûjûKò Gjò _ZâòKKê _V^ Keò Mâûcû*k KéhKcûù^ Kéhòe C^ÜZò aòhdùe ajê Z[ý RûYò_ûeòùaö G[ôijòZ GjûKê Kéhò ùlZâùe aýajûe Keò RùY i`k KéhK bûùa ^òRe \lZû aé¡ò Keò_ûeòùa ö Gjò _ZâòKû Mâûcû*k Kéhò ùlZâùe C^ÜZòe cêLý @ûdê] ùja û a ðcû^ icdùe Kéhò ùlZâùe C^ÜZò Keòaû ijòZ KéhKcû^ue c[ûcYò i\ég Kéhòaòmû^ ùlZâùe ijù~ûM Keò KéhKcû^uê C^ÜZòe cû¤c iûRòa ùaûfò Wû. ^ecû^þ aefMþ KjòQ«ò û ù~ Kò iaêR Kéhò RûMeYe cêLý _êe]û @U«ò û cêñ ]^ýaû\e ijòZ Cq Kéhò RûMeY cûiòK _ZâòKûe C^ÜZò Kûc^û Keò KjêQò Kò _âùZýK KéhK Gjò _êÉòKKê _XÿòaûKê @ûMâj _ââKûg Ke«ê û

Giþ.ùK. _…^ûdK ZûeòL-14 Rê^þ 2016

08

Kéhò RûMeY RêfûA 2016

aû ðû

www.krishijagran.com

aû ðû a ðcû^ icdùe Kéhò i´§úd icÉ iìP^û còkòaû @]ôK Reêeú ùjûA_WÿòQò û @ûc eûRý _ûAñ Gjû Lêiòe Giþ P¦âùgLe eûIß Lae ù~, ùicû^uê Kéhò RûMeY _ZâòKû Kéhò ij ^òùŸðgK, _êeú cû¤cùe Kéhò iµKðòZ iµì‰ð iìP^û còkò_ûeòa û

Kéhò RûMeY RêfûA 2016

09

iµû\Kúd

www.krishijagran.com

Rk iõelY aòhdùe @ûcKê _û\ CVûAaûKê _Wÿòa

iµû\Kúd

a

hðû EZêKê ù\ge Rúa^ ùeLû Kj«ò, KûjóKò ^û ù\gùe jûeûjûeò 73 _âZògZ ahðû Gjò 4 cûiùe ùjûA[ûG ö Gjò ahðû C_ùe ùlZ I KéhKcû^u iûeû Kûeaûe ^òbðe Keò[ûG ö bûeZe _âûd 60 _âZògZ ùlZ ù~ûMý Rcò @iòõPòZ ejòQò I GVûKûe ùlZKê ùKak ahðû C_ùe ^òbðe Keò Pûh Keû~ûA[ûG ö a ðcû^e _ûYò_ûM aòbûM @^êiûùe MZahð ùcøiêcúe cêKûaòfûùe iûcû^ýeê 7 _âZògZ @]ôK ahðû ùjaûe i¸ûa^û ejòQò û GcòZòùe _âûKþ ùcøiêcú ahðû ùfûKcû^uê búhY Mec ijý Keòaûeê Zâûjò KeòQò û G[ôijòZ Zû_cûZâûùe KòQò Lûiþ Kcþ ùjaû ù\Lû~ûA ^ûjó û ùMûUòG _ùU Mec Sêfò ejòQò ùfûK ùcøiêcúKê @ù_lû Keò ejòQ«ò, @^ý_lùe KéhK bûA c¤ PkòZahð `if C_ôû\^ bf ùja ùaûfò @ûgûaû§ò aiòQò û @]ôKûõg eì_ùe KéhKcûù^ ]ýû^ aRûd eLôaû _ûAñ I G[ôùe aûe´ûe _ûYò_ûM aòhdùe aêSò iìP^û _ûAQ«ò ù~, \lòY -_½òcú _âù\gMêWÿòKùe C c ahðû ùjaûe i¸ûa^û ejòQò û ùcøiêcúe @ù_lûùe KòQò @]ôK ùfûK @Zò ^òcðòùch ^d^ùe ejòQ«ò ö KûjóKò ^û MZ \êA ahðe ùcøiêcú @]ôK bf ahðû ù\A ^[ôfû I Gùa c¤ ahðû

iûcû^ýeê Kcþ ùjûA ejòQò û Gjûe KûeY ù\gùe ùKøYiò CMâ bûaùe ceêWò _âbûaòZ ùjûA^ûjòò ö G[ô_ûAñ ùcøiêcú i¯ûj c¤ùe ù\gùe @ûiòaûKê KéhKcû^u _ûAñ KòQò KÁ ùja ^ûjó û ù\gùe C e-_ìað bûMùe ahðû iûcû^ýeê Kcþ ùjûA_ûeòa û ùgh eûRýùe 108eê 117 _âZògZ ahðûe @^êcû^ Keû~ûCQò û iaêVûeê bf K[û ùjCQò Kò Gjû bûeZe c¤ I _½òcú @*kùe @]ôK ahðû ùjaûe i¸ûa^û ejòQò, ~ûjû`kùe iaêVûeê @]ôK ceêWÿòMâÉ ùlZâ @ûiò[ûG ö _¬ûa, jeòdûYû, C e_âù\g, \òfäú ijòZ \lòY bûeZùe c¤ 108 _âZògZ _~ðý« ahðû ùjaûe i¸ûa^û ejòQò ö Gjò ùcøiêcúùe ù\gùe ùKøYiò _âbûaòZ ùlZâMêWÿòKeê Zâûjò còkòa ^ûjó, _âbûaòZ ùlZâMêWÿòKeê Zâûjò _ûAñ @ûcKê aûe´ûe ùcøiêcú C_ùe Gjû gòLôaûKê _Wòa ö Kò«ê G[e ùcøiêcúeê @ûùc Gjû gòLôaû @ûagýK ejòQò ahð û RkKê Kò _ eò @]ô K eê @]ô K iõelò Z Keû~ûA_ûeòa, ~ûjû`kùe baòhýZùe ù\gùe jiLêiò beò ejòa ö

- Giþ.iò. ùWûcò^òKþ Email : dominic@krishijagran.com

11 Languages (10 Indian & 1 Global), 20 States, 1 Portal - 9 Million combined readership

Kéhò RûMeY

10

Kéhò RûMeY RêfûA 2016

ଇେ ବଏ

www.krishijagran.com

KéhKu _ûAñ \ê^ò@û PûfòQò : _â\ú_ cjûe[ú Iwÿògûe @[ðaýaiÚû Kéhò @û]ûeòZ @ùU, ~\ò ùKøYiò eûRýe KéhK c^Lêiòùe ejòQò ùZû GVûùe Kéhò C_ôû\^ c¤ iVòKþ bûaùe ùjûA[ûG û IWÿògû ieKûeu \ßûeû KéhKcû^u jòZùe Pûfê[ôaû ù~ûR^ûMêWÿòK aòhdùe RûYòaû _ûAñ Kéhò RûMeY Uòcþ IWÿògûe Kéhò Gaõ KéhK igqòKeY, c›ý _ûk^ I _gê iõiû]^ aòKûg cªú _â\ú_ cjûe[úuVûeê Kéhò RûMeY Lûiþ bûaùe ejò[ûG û Gjò i´§úd aòhd C_ùe KòQò cêLý @õg _âÉêZ ejòQòieKûeu \ß û eû Ké h Kcû^u _ûAñ Keû~ûC[ô a û ù~ûR^ûMêWÿòK ?

Kéhò eûRýe @û~ðý aýaiÚûe cêLý @û]ûe @ùU û KéhòK jó ùKak GVûùe iûeû \ê^ò@ûKê @ûje ù~ûMûA[ûG û aeõ eûRý ùeûRMûee @aiee c¤ _âû¯ ùjûA[ûG û i`k NùeûA C_ôû\ Kéhò bûMò\ûeú 15 _âZògZ ùjûA[ûG û Gjû ijòZ R^iõLýûe fûb _âûd 70 _âZògZ ùfûK _âZýl aû @_âZýl eì_ùe Kéhò ùlZâùe fûMò[û«ò û @ûùc KéhKcû^u _ûAñ aòRê KéhK KfýûY ù~ûR^ûe @«MðZ 57 fl 66 jRûe 670 ùfûK KûWð aò_eúZ KeòQê û G[ô_ûAñ KéhKKê GK fl Uuû aúcû còkòa ~ûjû\ßûeû KéhKcû^u `ûA\û ùjûA[ûG û @^ý_lùe aòRê KéhK ùKâWòUþ KûWðùe 54 fl _eòaûeKê ijcZò \ò@û~ûAQò û ù~Cñ KûeYeê ùKâWòUþ ù~ûR^ûe fûb CVû~ûCQò û Gjû ijòZ IWÿògû ieKûe _âûd 42,000 ùcûaûAf ù`û^þ KéhK aòZeY KeòQ«ò û Gjû\ßûeû KéhK ^ì@û ùKøgk aòhdùe Z[ý ù`û^ ù~ûM ù^A _ûeòùa I `if ùKøYiò icd fMûAaû CPòZþ ^êùjñ, Gjûe c¤ _ì‰ð Z[ý GiþGcþGiþ \ßûeû iµì‰ð ^òügêKþkùe \ò@û~ûA[ûG ö GjûaýZúZ c¤ ieKûe KéhKcû^u jòZ _ûAñ ù~ûR^ûMêWÿòK iõPûkòZ Keò[û«ò û Kéhò _âûù\ýûMòK _âiûe _ûAñ Ròfäû Ée C_ùe _¬úKéZ ùiûiûAUú ejòQò û Gjû ùK¦â aò¦ê @^êiû§û^ aòÉûe I GKúKéZ aò_Y^ ejòQòö @ûcôûe @«MðZ aûMaû^ú, Kéhò _gê_ûk^, c›ý _ûk^ @û\òe _âgòlY \ò@û~ûAQò û IWÿògûùe @ûcôû \ßûeû \ò@û ~ûA[ôaû _âgòlY I Z[ý aòhdùe @]ôK Z[ý KéhKcûù^ MâjY KeòQ«ò û

12

Kéhò RûMeY RêfûA 2016

KéhK icê\ûd aòKûg ùjZê K’Y Kû~ðý ejòQò ? @ûùc _âZò _*ûdZùe KéhK Kcêý^òUò _âÉêZ Keòaê ~ûjû \ßûeû MâûcMêWÿòKùe 2-3 KéhK ùMûUòG icìj iõMV^ Keò[û«ò û Gjò icìj @^ý KéhK bûAcû^u `if I EZê aòhdùe KéhKcû^uê ùcøiêcú @^êKìk `if fMûA C c `k C_ôû\^ _âû¯ Keò _ûeòùa û KéhKcû^u @ûd aXÿûA \ò@û~ûC ? ùcûe Z[ý Gjò aòhdùe @Ì còkò[ûG û cêñ cû^êQò Kò ùKøYiò ùMûUòG ùlZ Keòaû _ûAñ @ûd aXÿòaû bûeò cêiþKòfþ ùjûA[ûG û C\ûjeY Êeì_ ùKak ]û^e ùlZ Keòaûùe KéhK @]ôK @ûd _âû¯ Keò_ûeòa ^ûjó û @ûd aXÿûAaû _ûAñ @ûagýK _^ò_eòaû fMû~ûA[ûG ö c›ý _ûk^, @Gfþ iúWþ I _gê_ûk^ @û\ò c¤ Keòòaû CPòZþ û GKúKéZ ùlZ Keòaû CPòZþ ~ûjû\ßûeû GK icdùe `if _âÉêZ ùjûA~òa û KéhK _ûAñ ùKøYiò iù¦g ?

KéhK \ê^ò@ûùe iaêVûeê MêeêZß _ì‰ð bìcòKû ejòQòö ù~Kò iûeû \ê^ò@ûe ùfûKu ù_UKê beò[ûG û Gjû ùKak Kêjû~ûA _ûeòa ^ûjó û KéhKcû^u aò^û \êê^ò@ûe ùKøYiò @ÉòZß ^ [ûG û KéhK bûAcûù^ Pûjûñ«ò Kò EZê @^êKìk `if C_ôû\^ _âû¯ Keû~ûA _ûeòa Kéhò _â\gð^ú I Kéhò ùckûùe Gùa _~ðý« ù~Cñiaê Kéhò @]ôK Z[ý còkò_ûeòa û ~\ò KéhK Lêiò ùjùa ùZùa ù\g Lêiò ejòa û \ú_gòLû iòõj

_âÉêZò: icúe ZòIßûeú Kéhò RûMeY, ^ì@û\òfäú

Phone : 9891660044 Email : sameer@krishijagran.com

_âz\ _âiw

www.krishijagran.com

iìP^û Kâû«ò ijòZ KéhKuê igq Keû«ê A`þùKû KéhK iõPûe

@

ûùfûP^û @aieùe gâú cûfþùjûZâû KjòQ«ò ù~, A`þùKû KéhKcûù^ @ûcKê WòRûA^þ aòKûg, iìZâùe @û[ðòK I MâûcúY iõPûe ijòZ aòhd-aÉê ùiaûMêWÿòKe @û]ûe C_ùe _âÉêZ KeòQ«ò û @ûce ¤û^ Gjò K[û C_ùe ùK¦âòZ @ùU Kò iõPûe cû¤cùe ùKøYiò _âKûeùe ^ìZ^ ùKøgkKê MâjY Keò KéhK ^aú^ ùKøgkKê aýajûe Keò ùicû^u ùlZùe @ûMûcú \ò^ùe Pò«ûeê cêqò \ò@û~ûA_ûeòùa û G[ôijòZ aòùghmcûù^ KjòQ«ò, G[ôùe @^ý MêYa û~êq ùiaûMêWÿòKùe GjûKê _â\û^ Keû~ûA_ûeòa û @ûce cêLý CùŸgý MâûcúY UòKû I aýajû~ðý C_ùe igq Keòaû û ijKûeú icòZòMêWòK cìk eì_ùe eY^úZò _âÉêZ Keòaû ù~_eò aýajû~ðý C_ûd I @û[ðòK eì_ùe Gjò C_ôû\^MêWÿòK I ùiaûMêWòKê aXÿûA \ò@û~ûA_ûeòa ûùi Kjò[ôùf Kò Gjò fl jûiòf Keòaû _ûAñ A`þùKû Kòhû^ iõPûe fòcòùUWþe MV^ 12 G_âòf 2007ùe Keû~òa û Kéhò i´§úd aòhdMêWÿòK C_ùe ‘Kéhò RûMeY’ _ZâòKûùe aòÉéZ bûaùe a‰ð^û Keû~ûAQò û A`þùKû KéhK iõPûe fòcòùUWþe cêLý Kû~ðýKûeú @]ôKûeú iõ\ú_ cûfþùjûZâû KjòQ«ò ù~, ù~CñVûùe cêñ cû^òQòKò iìP^û Kâû«ò Gjò ~êMùe ùKak g±e cû¤cKê @û_YûA iù¦g KéhKcû^u _~ðý« _jñPûAaû Kcþ ^êùjñ, aeõ Gjû GK G_eò cû¤c ùjaû @ûagýK ~Ÿßûeû ùi iõPûkòZ Keò_ûeòùa I Pûjó[ôùf iaê KòQò RûYò c¤ ilc ùKak ùMûUòG KäòKþ _jñPû ~ûA _ûeòa ö Gjò KûeY @ùU Kò @ûùc A`þùKûe KéhK iõPûe fòcòùUWþ eì_ùe A`þùKû KéhK G_þ Zò@ûeò Keòa ö Gjû C_ùe G_þ cû¤cùe KéhKcûù^ ùlZ i´§úd icÉ Z[ý ijRùe _ûA_ûeòùa û Gjû KûeY @ùU Kò @ûùc A`þùKûe KéhK iõPûe fòcòùUWþ _leê Kòhû^þ G_þ _âÉêZ Keòaû û Gjò G_þ cû¤cùe KéhKcûù^ ùlZ i´§úd icÉ _âKûe Z[ý aòhdùe ijRùe RûYò_ûeòùa û @ûùc ù\LôQê Kò @ûRò c¤ KéhK _ûeµeòK C_ûdùe ùlZùe Kûc KeêQ«ò û Kò«ê @ûùc G_þ cû¤cùe KéhK ùlZ Keòaû @û]ê^òK C_ûdùe c¤ Z[ý _ûA_ûeòaû û ùi KjòQ«ò ù~, @ûce CùŸgý KéhKcû^uê ^aú^Zc Kéhò i´§úd ^ì@û ^ì@û Z[ý aòhd _âZò @ûKéÁ Keòaû û @ûc cû¤cùe ~\ò KéhK ^òRe C_ôû\ aòKâò KeêQ«ò ùZùa UýûKèeê c¤ eòjûZò _ûA_ûeòùa û ùKak Gjû ^êùjñ, @ûce @ûjêeò c¤ fl ejòQò Kò Gùa KéhKcûù^ icìj RWòZ ejòKeò G`þ_úI _âÉêZ Keòaû û aòbò^Ü ùlZâMêWòKùe _âûd 650 G_eò Käaùe Kûc KeêQ«ò û G_eò Käaþiùe @ûùc A`þùKû ijòZ RWòZ ejòKeò G`þ_òI _ûAñ Zûcòf Keòaû û @ûùfûP^û @aieùe gâú cûfþùjûZâû KjòQ«ò ù~, A`þùKû KéhKcûù^ @ûcKê WòRûA^þ aòKûg, iìZâùe @û[ðòK I MâûcúY iõPûe ijòZ aòhd-aÉê ùiaûMêWÿòKe @û]ûe C_ùe _âÉêZ KeòQ«ò û @ûce ¤û^ Gjò K[û C_ùe ùK¦âòZ @ùU Kò iõPûe cû¤cùe ùKøYiò _âKûeùe ^ìZ^ ùKøgkKê MâjY Keò KéhK ^aú^ ùKøgkKê aýajûe Keò ùicû^u ùlZùe @ûMûcú \ò^ùe Pò«ûeê cêqò \ò@û~ûA_ûeòùa û G[ôijòZ aòùghmcûù^ KjòQ«ò, G[ôùe @^ý MêYa û~êq ùiaûMêWÿòKùe GjûKê _â\û^ Keû~ûA_ûeòa û @ûce cêLý CùŸgý MâûcúY UòKû I aýajû~ðý C_ùe igq Keòaû û ijKûeú icòZòMêWòK cìk eì_ùe eY^úZò _âÉêZ Keòaû ù~_eò aýajû~ðý C_ûd I @û[ðòK eì_ùe Gjò C_ôû\^MêWÿòK I ùiaûMêWòKê aXÿûA \ò@û~ûA_ûeòa û ùi Kjò[ôùf Kò Gjò fl jûiòf Keòaû _ûAñ A`þùKû Kòhû^ iõPûe fòcòùUWþe MV^ 12 G_âòf 2007ùe Keû~òa û Gjò cŠke

_eúlY Keòaû _ûAñ _â[ùc _ûAfUþ _ìað C e _âù\gùe fõP Keû~ûAQò û MâûcúY _eòùag I @ûagýKKê ]ýû^ùe eLôaû ijòZ ùcûaûAfþ ùUfòù`û^þe C_ôû\ùe aòKgòZ Keòaû _ûAñ ùcûaûAf KéhK iõPûe fòcòùUW iûceòK i´§e GK Rûf @ùU ö @ûùc Lûiþ bûaùe MâûcúY bûùa GK G_eò cõP _â\û^ Keòaû ~ûjû cû¤cùe ùicûù^ ^òRe @ûagýK I iciýûMêWÿòK icû]û^ Keòùa, @ûRòe icdùe _âbûaú iõ_âiûeY Keòaû Pd^_ì‰ð ùjûAMfûYò ö Lûiþ bûaùe MâûcúY ùlZâùe ^òRe K[û _jñPûAaûùe ùKøYiò _âKûee @aùeû] C_ô^Ü ùjûA ^[ûG û bûeZùe @]ôKûõg Mâûcùe _âbûaú iõPûe Keòaû _ûAñ aê^òdû\ú ùiûZâùe Kcò ejò[ûG ö A`þùKû Gjò aògßi^úd cû¤ce @bûa @^êba Keò[ûG û icde @ûagýK ejòQò Kò KéhKu @ûLô I Kû^ _~ðý« @ûaûgýK Z[ý _jñPûAaû û G[ôijòZ Gjû c¤ Reêeú @ùU Kò A- Uâû^è`ùcðg^ ùiaûMêWÿòKeê aXÿû~ûA[ûG

Kéhò RûMeY RêfûA 2016

13

_âz\ _âiw

www.krishijagran.com

KûjóKò ^û MâûcúY ùlZâùe ejê[ôaû aWÿ ù~ûR^û iaêeê aõPòZ ù~_eò Wûü gcðû KjòQ«ò ù~, Mâú^þ iòcþ aýajûe Keò[ôaû KéhK _âZò\ò^ ejò ^ ~û@û«ê û Gjû CPòZþ ùja Kò Gjû ajê C¡ßðKê CVòaûKê ~ûCQò û Gcû^ue ùcûaûAfþ C_ùe PûeòUò cêq bGiþ iù¦j _VûAùa û Gjò Gjûe _û\ @ûC _ìaðKê ù\ûjeûAa ^ûjñò û Gjò KûeY @ùU Kò iõPûe icÉ iù¦g ùfûKcû^u _i¦úd aòhd C_ùe @û]ûeòZ ùja I aòhdaÉê I cû_^údZû @ùU Zò^ò aò¦ê @ùU, A-Uâû^è`ùcðg^ Gjûe iÚû^úd bûhûMêWÿòKùe ùeKWð Keû~ûAQò û Gjò C_ùbûqû ~ûjûKò ùlZâùe A`þùKû _ûAñ KéhK iõPûe fòcòùUWþ iõiÚûe _âZòa¡ZûKê KòQò KûeYagZü bGi iù¦g ejòQò ~ûjû Kò bGiþ Kfþ CVûAaûùe \gðû~ûAQò I @ûMûcú \ò^ùe icÉ _âKûe iìP^û iûcþ^û Keòaû _ûAñ fûMò_WÿòQ«ò ùZùa Gjû GK aòùgh iêaò]û gûUð ùKûWÿ 534359 iõiÚû i\ûiað\û Z_ôe @ùU ö Reò@ûùe iù¦g gêYò_ûeòùa û iõPûe cû¤c ùLûRò _ûeòùa û A`þùKû KéhKcû^u ù¤d eêeûfþ ù_ùUâûf (ùMûUòG iÚû^ C_ùe iìP^û ùK¦â) UòKiMêWÿòK XwKê aj^ Keòaûe ù~ûMý iõPûe Zª cû¤cùe KéhK IFFCOkisan.com KéhKcû^u @ûWê ijKûeú icòZòMêWÿòK _ûAñ igq ùjaû I MâûcúY bûeZùe ejê[ôaû ùfûK CPòZ Xw I CPòZþ A-Kâû«òe GK \ìe\gðú cêjì ð ejòQò û Gjò IKSL e GK cjZßûKûõlú MêYa û aòhdùe icÉ Z[ýe ùiaû _â\û^ Keòaû _ûAñ @^êKìk _eòù~ûR^û ejòQò ~ûjûe CùŸgý MâûcúY bûeZ I KéhKcû^u iÚòZòùe eì_ùe Kûc KeòaûKê ùja û G_eò Keòaû `kùe MâûcúY bûeZùe _eòa ð^ @ûYòù\a û IKSL KéhKcû^u @ûagýK, Pò«^úd aòhd ejê[ôaû ùfûKcû^u ^òcðûY _ûAñ lcZû aXÿò~òa û MêYa ûùe iê]ûe C_ùe \ò@û~ûA[ôaû Z[ý C_ùe Mj^ @¤d^ Keò Gjûe _eûcgð @ûiòa Zûuê igq Keòaû _ûAñ aòbò^Ü aòhdMêWÿòK C_ùe icd- _ûAñ @û]ebìZ @ue aòKgòZ Keû~ûA[ûG I _êYò KéhKcû^u icdùe aòùghmcû^u ijù~ûM ùfûWÿû~ûAQò û ijù~ûM _ûAñ Gjò Z[ý fòLôZ iù¦g, Mâû`òKè I IWÿògû `ûAfèe A`þùKû KéhK ùiaû I ùKøgk ‘Mâú^þ iòcþ’ cû¤cùe 10Uò bûeZúd bûhûMêWÿòKùe a\kûAKeò Gcû^u _~ðý« _âZò\ò^ 4 bGiþ ùcùiRþ KéhKcû^u Mâú^þ iòcþ KûWð Reò@ûùe iù¦gMêWÿòK cû¤cùe _j*ôQò ö IFFCOkisan.com cj ß_ì‰ð _Vû«ê û _âùZýK cýûùiRþe @a]ô _âûd 1 cò^òUþ ejòa I _âûiwòK Z[ýMêWÿòK aòhdùe @]ôKeê @]ôK MâûjKcû^u ^òKUùe _jñPòaû _ûAñ ùPZûa^ú iìP^ûMêWÿòKe aòbò^Ü aòhd bkò cé\û _âa§^, ùcøiêcú GK ùQûU _âdûi ejòQò ~ûjû Kò @^þ fûA^þ c¤ C_f² ùja û Gjò i´§úd C_ùe @û]ûeòZ KéhòKê _eûcgð ù\ùa û aél I iêelû, MâûcúY bûeZe @uMêWÿòK ijòZ i´§òZ ùiaûMêWÿòKe @]ôK aRûee cìfý _gê_ûk^ i´§òZ Z[ý C_f² KeûA[û«ò û Gjû aýZúZ C_ù~ûM Keò KéhKcû^u _ûAñ @^êKìk iûcMâú C_f² Keòaû ^òcù« iûcû^ý RûYòaû _ûAñ ù~_eò ÊûiÚý I ùeûRMûe, gòlû cjòkû GK C c Reò@û @ùU ö IKSL bûeZe KéhK CZþ[û^ _ûAñ ^IßûPûùe igqòKeY, EZê a\kûAaû I ieKûeú ù~ûR^ûMêWÿòK C_ùe Z[ý _âûù\øMòK _âùdûM Keò MâûcúY ùlZâùe Kûc Keòaû _ûAñ @Mâie @U«ò c¤ C_f² KeûAùa û Gjò Z[ý RûYòaû _ûAñ bGiþ ùcùiRþ cû¤cùe û _j*û ~ûA[ûG MâûcòY EPò ùlZâ @^êiûùe ùjûA[ûG û Gjò icÉ IFFCOkisan.com C_ùbûqûcû^uê EZê @^ê~ûdú RûYòaûe cýûùiRþ aòùghmu \ßûeû _âÉêZ Keû~ûA[ûG ö Ròfäû Éeùe EZê Z[ý Gaõ _ìaðû^êcû^, cŠú bûa I eêSû^þ, MâûcúY gòÌ, Kkû Gaõ a\kòaû I aRûe cìfý C_ùe RûYòaûe UýûKè cýûùiRþ eì_ùe _~ð ý U^Kê aXÿ û A ù\aûùe ijù~ûM Keò a û iõùl_ùe \ò@û~ûA[ûG û Gjû GK _âdûi @ùU ö ~ûjû cû¤cùe KéhK ^aú^ IFFCOkisan.com MâûcúY bûeZ _ûAñ _ì‰ð eì_ùe A-_âùag mûZaý Z[ý ù\aûe Êõd ^ò‰ðd Keò[û«ò û \ßûee eì_ Kûc Keòa I ‘ùcKþ AŠò@û ijòZ WòRòUûfþ AŠò@û’Kê c¤ ùjfÝ fûA^þ (ic_ðòZ ùjfþ_ fûA^þ \ßûeû aòùgmcû^uê aXÿûA ù\a û _Pûeò[û«ò Gaõ icû]û^) ùicûù^ @ûMKê KjòQ«ò ù~, ahð 2001ùe fõP ùjûA[ôaû A`þùKû KéhKcûù^ ùW_êUú ùRù^eûfþ (KõùUUþ) Wûü ^ûùM¦â IFFCO UPþ Äâò^þ KòdûÄe _âbûaòZ ùjûA Keò A`þùKû KéhK ù_ûUðf gcðû KjòQ«ò Kò Mâú^þ iòcþ C_ùbûqûcû^u _ûAñ Gjò ùjfþ _fûA^þe @ûe¸ ùjûA~ûAQò û Gùa G[ôùe ^aú^Zc i¦bð I ^ì@û aòKûg _ûAñ cû¤cùe Gcûù^ ^òRe Rúa^ Éeùe iê]ûe @ûYò_ûeòùa û ùi KjòQ«ò ù~, 6 @ue ^´e 534351 MâûcúY _ûAñ Rúa^ ùeLû ùjûA~ûAQò ö Gjûe cû¤cùe ~êaKcû^uê còkòa ùeûRMûee @aie : KéhK ^òRe iciýûMêWÿòKe icû]û^ Keò_ûeòùa Gjû G_þ KéhKcû^u _ûAñ ijù~ûMe jûZ Gaõ Gjò iUðKUe C_ù~ûM Keòaûe _PeûCPeû ejòa û Gùa _~ðý« 1.25 fleê @]ôK ùfûK Gjò c¤ Keòùa ö Gjò ùjfþ_ fûA^ cû¤cùe G_þKê WûC^þùfûWÿþ Keò iûeòQ«ò û KéhKcû^u _ûAñ @^êbaú Keòaûe icû]û^ c¤ ù^A_ûeòùa û @ûcKê Lêaþ C c _âZòKâòdû còkêQò û baòhýùe Gjò ùKak GZòKò ^êùjñ @ûagýK _Wÿòùf aòhdaÉê G_þKê @^ý `òPe ijòZ @]ôK aòKgòZ Keû~òaö aòùghmcû^u \ßûeû K^þ`ùe^è Kûk Reò@ûùe @ûce flý ejòQò Kò KéhKcû^u RûMeY Keòaû, ^aú^ ùPø]êeú MâûcúY \ßûeû _Peû~ûAQò ö _âgÜe iù«ûhR^K ~ûjû`kùe ^aú^ ùKøgk cû¤cùe @]ôK WòRòGcþ icû]û^ c¤ \ò@û~ûA[ûG û A`þùKû KéhK iõPûe fòcòùUWþ @ûc\û^ú _âû¯ Keò ùja û @ûùc G_þe cû¤cùe Kfþ aýûKþ iêaò]û (bGiþ iù¦gKê \ßòZúd [e MâûcúY ~êaKcû^uê gòlû ijòZ ùeûRMûe @aie _â\û^ KeòaûKê ùPÁû Keò[ôùf ö gêYò_ûeòùa)

14

Kéhò RûMeY RêfûA 2016

_âz\ _âiw @Ì KòQò _eòa ð^ Keû~ûAQò û MâûcúY ù_ûUðf cû¤cùe KéhKcû^uê fûbû^ßòZ Keòaû _ûAñ icd -icdùe bGiþ iù¦g ù_âeY Ke«ê I G[ôijòZ `ùUûMêWÿòK, _êÉKûkd ùiaû cû¤cùe ajê @]ôK iõLýûùe @ù^K aòhdùe MâûcúY _~ðýU^ I gòÌKkûKê c¤ aXÿûA \ò@û~òa û @ûe¸ùe Gjò ù_ûUðf gramsanjeevani.com u ^ûcùe fõP Keû~ûAQò Kò « ê _ùe Gjû _ì a ð e ê a\kò ~ ûAQò IFFCOkisan.com Keò \ò@û~ûAQò û ùcûaûAfþ G_þ GMâòKfþPe G_þ MâûcúY bûeZ _ûAñ Kò@ûñÄ cfþUú còWò@û AõUe@ûKÖòb _äûUþ`cð eì_ùe Kûc KeòQò û A`þùKû KéhK ‘G_þ’ ^aú^ bûeZ _ûAñ @ûjêeò MêeêZe _\ùl_ CVûAùa @ûAùKGiþGfþe WòRòGcþ ^aú^ ùPø]êeú mûZaý Z[ý ù\AQ«ò Kò A`þùKû KéhK ùcûaûAfþ G_þ MâûcúYMêWÿòKùe igqòKeY _ûAñ Kû~ðý Keò[û«ò û GjûKê G_þ Reò@ûùe _ûYò_ûM _ìaðû^êcû^, cŠò @bûa, ^aú^Zc Kéhò _eûcgð, iùaðû c Kéhò Kû~ðý_âYûkú C_ùe _êÉKûkd, aòùghmcû^u _eûcgð, Z}ûkú^ icûPûe I @^ý RûYòaûe Z[ý c¤ jûif KeòQ«ò û Gjû Rd_êe ù`âŠfú G_þ 11 bûeZúd bûhûMêWÿòK ù~_eò AõeûRú, jò¦ú, _¬ûaú, cûfûdfûcþ, awûkú, IWÿò@û, ceûVú, K^ÜWÿ, ùZfêMê, Zûcòfþ I MêReûUú C_f² ejòQò û _ûYò_ûM : G[ôùe _ûõP \ò^e @fMû-@fMû Ròfäûe cûi ejòQò _ìaðû^êcû^ bkò Zû_cû^, Kcþ, ahðûe i¸ûa^û, _a^e eêlZû @û\ò KéhKcû^u eìPò @^êiûùe Pûjó[ôaû iÚû^ùe _eòa ð^ KeòaûKê RYûA\ò@û~ûAQò û KéhKcû^u _ìaðû^êcû^e @û]ûe C_ùe ùlZ i´§òZ MZòaò]ôMêWÿòK ^ò‰ðd ù^A_ûeòa û Gjò LŠùe _ûYò_ûM C_ùe Z[ý _ûAñ GKû ijòZ \êAUò iÚû^ùe Pd^òZ Keû~ûA_ûeòa û _ûõPUò @fMû @fMû `if I cŠòMêWÿòK Pd^ Keò _ûeòaû û ^aú^ ùPø]êeú Gjû C_ùe ùMûUòG aòhd aòÉûe eì_ùe Kjò[ôùf Kò cêLý aò¦ê ^òcÜfòLôZ @ùU_âûiwòKZû _eûcgð : Gjò LŠe cû¤cùe aògòÁ `if _ûAñ Kéhò Rkaûdê ùlZâMêWÿòK MzòZ iÚòZòùe ejòQò û Kò«ê aòùghmcû^u \ßûeû ùgû] I C_eû«ùe jó KéhKcû^u _eûcgð \ò@û~ûA[ûG ö Gjû _âPkòZ EZêe iÚòZò @^êiûùe @ûagýK Kû~ðý _ûAñ KéhKcû^u cûMð\gð^ Keò[ûG ö Gjò _eûcgð I iûa]û^MêWÿòK IWÿògû `cðûU Reò@ûùe _jñPò ~ûAQò ö ~ûjûKò Kcþ _Xÿò ùfLô KéhK c¤ Gjò Z[ý fûbe CVûA_ûeòùa û KéhKcûù^ ^òRe @ûagýKZû^êiûùe `if Gaõ iÚû^Kê ù~ûWÿòaûùe, iµû\òZ KeòaûKê jUûA _ûeòùa iêaò]û c¤ ù^A_ûeòùa û G[ôùe GKû ijòZ \êAUò `if Pd^ Keû~ûA_ûeòa û aòùghmcû^u _Pûe«ê : KéhKcûù^ Zêe« _eûcgð _ûAaû _ûAñ ^òRe _âgÜ I \êaò]ûMêWÿòK ijòZ aòùghmcû^u ijòZ RWòZ ejò_ûeòùa û ùicûù^ KéhK bûA c¤ Gjò G_þe fûb CVûA _ûeòùa ù~Cñcû^ue gòlûMZ ù~ûMýZû Kcþ ejòQò û ùicû^u _ûAñ Gjò G_þùe GK `òPe \ò@û~òa, ~ûjûe cû¤cùe ^òRe `if aû aéle `ùUûKê CVûA icû]û^ _ûA_ûeòaû û

16

Kéhò RûMeY RêfûA 2016

www.krishijagran.com aòùhmcû^u \ßûeû Gjò iciýûe @¤d^ Keò aýqòMZ eì_ùe icû]û^ \ò@û~ûAQò û `if aòùghmcû^u aòhdùe c¤ cj ß_ì‰ð Z[ý cû^ ijRùe _ûA_ûeòùa ö G[ôùe ùMûUòG icd_ùe \êA `ifKê Pd^ Ke«ê û mû^ bŠûe: Gjò C_ùbûqûcû^u _ûAñ _êÉKûkd eì_ Kûc Keò[û«ò û mû^ bŠûe Reò@ûùe C_ùbqû ^òRe _i¦û^êiûùe fòLôZ Z[ýcû^ _âû¯ Ke«ê û ùKak GZòKò ^êùjñ, Gcûù^ IWÿògû `cðûUþ c¤ _ûAQ«ò ö aRûe : Gjò KcðK ðûcûù^ aòùKâZûcû^u _ûAñ @ûKhðYe cêLý ùK¦â _ûfUòQ«ò û Gjû cû¤cùe ùKâZû I aòùKâZû ^òRc¤ùe ùMûUòG iÚû^ C_ùe còkò[û«ò ö Gjû C_ôû\ùe Kcþ icd I @]ôK fûb _ûAaûe @aie aXÿ ~ûA[ûG ö ù~CñVûùe icÉ aòùKâZû ^òRe @ûagýK Z[ý @û_YûAaû ^òRe iµKð aòaeY ù\A[û«ò I _¬úKéZ KeûA[û«ò û Gjò_eò ùKâZû c¤ ^òRe @ûagýKZû @^êiûùe _Z¬úKéZ Keû~ûA[û«ò û Gjò MâûcúY bûeZ _ûAñ aýaiûde ^ì@û I C c @aie _â\û^ Keò[ûG û G[ôijòZ C_ùbûqûcû^u I ùa_ûeòcû^u c¤ùe ùiZê Kûc Keò[ûG I KéhKcûù^ Gcû^u iò]ûikL ù~ûMûù~ûM Keò[û«ò û icûPûe : aògßûi Ke«ê @Ì KÁZ ejòQò, Kò«ê A`ùKû KéhK ùcûaûAfþ G_þ \ßûeû Rûeò Keû~ûA[ôaû icûPûe Lêaþ ^aú^ I MZògúk ùja ö Gjò @uùe fMûZûe icûPûe @_þùWUþ Keû~ûCQò û Gjò LŠ C_ùbûqûcû^u c¤ùe @ûce Lûiþ _âZòÂû Keòa û \ò^ùe jûeûjûeò \êA[e C_ùbûqcû^uê Gjò @uùe @ûiòaûe @ûMâj Keòùa û @ûce Gjò @uùe @ûùc aòbò^Ü gûÈMêWÿòK \ßûeû _âZò cêjì ðùe Lae Rûeò eLôQê ~ûjûKò @ûcKê iûeû\ê^ò@ûe _ûõPUò @fMû @fMû `if I cŠòMêWÿòK Pd^ Keò _ûeòaû û ^aú^ ùPø]êeú Gjû C_ùe ùMûUòG aòhd aòÉûe eì_ùe Kjò[ôùf Kò cêLý aò¦ê ^òcÜfòLôZ @ùU_âûiwòKZû _eûcgð : Gjò LŠe cû¤cùe aògòÁ `if _ûAñ Kéhò Rkaûdê ùlZâMêWÿòK MzòZ iÚòZòùe ejòQò û Kò«ê aòùghmcû^u \ßûeû ùgû] I C_eû«ùe jó KéhKcû^u _eûcgð \ò@û~ûA[ûG ö Gjû _âPkòZ EZêe iÚòZò @^êiûùe @ûagýK Kû~ðý _ûAñ KéhKcû^u cûMð\gð^ Keò[ûG ö Gjò _eûcgð I iûa]û^MêWÿòK IWÿògû `cðûU Reò@ûùe _jñPò ~ûAQò ö ~ûjûKò Kcþ _Xÿò ùfLô KéhK c¤ Gjò Z[ý fûbe CVûA_ûeòùa û KéhKcûù^ ^òRe @ûagýKZû^êiûùe `if Gaõ iÚû^Kê ù~ûWÿòaûùe, iµû\òZ KeòaûKê jUûA _ûeòùa iêaò]û c¤ ù^A_ûeòùa û G[ôùe GKû ijòZ \êAUò `if Pd^ Keû~ûA_ûeòa û aòùghmcû^u _Pûe«ê : KéhKcûù^ Zêe« _eûcgð _ûAaû _ûAñ ^òRe _âgÜ I \êaò]ûMêWÿòK ijòZ aòùghmcû^u ijòZ RWòZ ejò_ûeòùa û ùicûù^ KéhK bûA c¤ Gjò G_þe fûb CVûA _ûeòùa ù~Cñcû^ue gòlûMZ ù~ûMýZû Kcþ ejòQò û ùicû^u _ûAñ Gjò G_þùe GK `òPe \ò@û~òa, ~ûjûe cû¤cùe ^òRe `if aû aéle `ùUûKê CVûA icû]û^ _ûA_ûeòaû û aòùhmcû^u \ßûeû Gjò iciýûe @¤d^ Keò aýqòMZ eì_ùe

_âz\ _âiw

www.krishijagran.com

icû]û^ \ò@û~ûAQò û `if aòùghmcû^u aòhdùe c¤ cj ß_ì‰ð iÚû^, _i¦úd ùlZâ bŠûe, `if, iÚû^, _i¦úd ùlZâ Pd^ Keòaû Z[ý cû^ ijRùe _ûA_ûeòùa ö G[ôùe ùMûUòG icd_ùe \êA G_þ Reò@ûùe Z[ý _â\û^ Keû~ûA_ûeòa ö C_ùbûqû ^òRe `ifKê Pd^ Ke«ê û ù_âû`ûAfþ bkò ^òRe aýqòMZ ù_âû`ûAfþ, `ife Z[ý _â\û^, bìcò aò aeY, _gê aòaeY I _ûeòaûeòK Z[ý c¤ ^òR @^êiûùe ùiUþ mû^ bŠûe: Gjò C_ùbûqûcû^u _ûAñ _êÉKûkd eì_ Kûc Keò[û«ò û mû^ Keò_ûeòùa û GZòKò ^êùjñ, Gjò Gi C_ùe fûAbþ bòWÿòIe iêaò]û c¤ bŠûe Reò@ûùe C_ùbqû ^òRe _i¦û^êiûùe fòLôZ Z[ýcû^ _âû¯ C_f² ejòQò û KéhK I ~êaK fûAbþ bòWÿòI ù\LôKeò c¤ aòbò^Ü Z[ý _ûA_ûeòùa û Ke«ê û ùKak GZòKò ^êùjñ, Gcûù^ IWÿògû `cðûUþ c¤ _ûAQ«ò ö ùjfÝfûA^þ : aRûe : Mâú^þ iòcþ C_ùbûqû A`þùKû KéhK ùjfþ_fûA^þ I KéhK Kfþ Gjò KcðK ðûcûù^ aòùKâZûcû^u _ûAñ @ûKhðYe cêLý ùK¦â ùiõUe _~ðý« iaê ùMûUòG aòKÌ Reò@ûùe _jñPòQò û ù~CñVûùe Kò _ûfUòQ«ò û Gjû cû¤cùe ùKâZû I aòùKâZû ^òRc¤ùe ùMûUòG iÚû^ C_ùe còkò[û«ò ö Gjû C_ôû\ùe Kcþ icd I @]ôK fûb _ûAaûe icùÉ _jñPò iûeòQ«ò û ù~CñVûùe @ûùc icùÉ _jñPò _ûeòQê û @aie aXÿ ~ûA[ûG ö ù~CñVûùe icÉ aòùKâZû ^òRe @ûagýK Z[ý ù~CñVûùe @ûùc icÉ aòùghm ejêQê û Rû^êdûeú 21, 2004 Kéhò @û_YûAaû ^òRe iµKð aòaeY ù\A[û«ò I _¬úKéZ KeûA[û«ò û lcZûKê ù\ûjeûAaû _ûAñ ejòQò û Rû^ê@ûeú, 21,2004ùe Kéhò lcZûe ù\ûj^ Keû~ûAQò û Kéhò cªûkd Gjò_eò ùKâZû c¤ ^òRe @ûagýKZû Kò _ eò Keò a û G_þ WûC^þ ù fûWÿ þ \ßûeû @ûe¸ Keû~ûA[ôaû ù~ûR^û Êeì_ @^êiûùe _Z¬úKéZ Keû~ûA[û«ò û Gjò MâûcúY bûeZ _ûAñ aýaiûde ^ì@û I — ùcûaûAfþùe MêMf ù_ä ùÁû G_þ C_ùe KäòKþ KéhK Kfþ ùiõUe @ûe¸ Keû~ûAQò û A`þùKû KéhK G_þ ^òKUùe Gjò iêaò]û Ke«ê û C c @aie _â\û^ Keò[ûG û G[ôijòZ C_ùbûqûcû^u I ùa_ûeòcû^u c¤ùe — G[ôùe A`þùKû KéhK GMâòKfþPe G_þKê iyð ejòQò Kò Gcûù^ Gjò KéhK Kfþ ùiõUe iµKðùe iû]^û Keò aòùghmcû^u \ßûeû ùiZê Kûc Keò[ûG I KéhKcûù^ Gcû^u Ke«ê û KéhKcû^uê _eûcgð \ò@«ê û Gjò KéhK iò]ûikL ù~ûMûù~ûM Keò[û«ò û — A^þÁûfþ @`þg^ C_ùe KäòKþ Ke«ê û Kfþ ùiõUeùe C_ùbûqû ùKøYiò c¤ icûPûe : — G_þ I_^þ Ke«ê û ùcûaûAf ù^UIßûKð bkò aòGiþG^þGfþ, aògßûi Ke«ê @Ì KÁZ ejòQò, Kò«ê — ^òRe bûhûKê Pd^ Ke«ê û @ûAWÿ ò@û, ùbûWÿûù`û^þ, GdûeùUfþ @û\ò A`ùKû KéhK ùcûaûAfþ G_þ \ßûeû Rûeò — ^ûc UûA_þ Ke«ê û ijòZ RWòZ ejòùa û Kéhò cªûkd \ßûeû Keû~ûA[ôaû icûPûe Lêaþ ^aú^ I — eûRýùe ^òaðûP^ Ke«ê û @ûe¸ Keû~ûA[ôaû Gjò ùMûUòG ùUûfþ-`âò MZògúk ùja ö Gjò @uùe fMûZûe — ^òRe Ròfäû Pd^ Ke«ê û ùiaû ejò Q ò û Ké h K Kfþ ùiõUe icûPûe @_þùWUþ Keû~ûCQò û Gjò LŠ — ^òRe ùcûaûAfþ ^õ. UûA_þ Ke«ê û aò ùghmu \ßûeû KéhK iciýûMêWÿòK C_ùbûqûcû^u c¤ùe @ûce Lûiþ _âZòÂû — G_þe @û^¦ CVû«ê û icû]û^ \ò@û~ûA[ûG û aòùghmcû^u Keò a û \ò ^ ùe jûeûjûeò \ê A [e \ß û eû Ké h Kcûù^ iò ] û iµKð elû C_ùbûqcû^uê Gjò @uùe @ûiòaûe @ûMâj Keòùa û @ûce Gjò Keò _ ûeò ù a û ùicû^ue iciýû aòhdùe iVòKþ icû]û^ còkò_ûeòa û @uùe @ûùc aòbò^Ü gûÈMêWÿòK \ßûeû _âZò cêjì ðùe Lae Rûeò eLôQê ~ûjûKò @ûcKê iûeû\ê^ò@ûe ùeûRMûe i´§úd Z[ý C_f² : Gjò Giþ Reò@ûùe MâûcúY bûeZ, Kéhò i´§úd Z[ý _â\û^ Ke«ê, iûcûRòK KfýûY ijòZ ~êaKcû^u _ûAñ ùeûRMûe, ieKûeú PûKòeò C_ùe Z[ý _â\û^ @û\ò RWòZ c¤ eLôaûe iõù_âhòZ Ke«ê û ùPU : Gjûe ùMûUòG fòLôZ iõPûe cû¤c ejòQò ~ûjûe Reò@ûùe A`þùKû KéhKcû^u C_ùbûqû @^ý C_ùbûqûcû^uê aûÉaòK icd C_ùe i´û\ ù\A_ûeòùa û ù~_eò Kò RùY C_ùbûqûu ù_âeòZ ùjûA[ôaû fòLôZ iù¦g aûKò icÉ C_ùbûqûcû^uê c¤ Zeê« còkòa û GVûùe GKeê @]ôK C_ùbûqû A`þùKû KéhKcû^uê G_þe ù^UþùIßKðùe aûÉaòK icdùe K[û ùjûA_ûeòùa û ùiUòõ I fûA`þ bòWÿòI : Gjû @ùU Kò ù~CñVûùe C_ùbûqû Gjò G_þKê ^òRe @^êiûùe iõPûkòZ Keò[û«ò û _ûYò_ûM, cŠò, _eûcgð Gaõ mû^ bŠûe, `if,

18

Kéhò RûMeY RêfûA 2016

-_âÉêZò: Kéhò RûMeY Uúcþ

Kéhò icûPûe

www.krishijagran.com

Kéhò RûMeY jûZ ejòQò A`þùKû ij

A

`þùKûe KéhK iõPûe fòcòùUWþ I Kéhò RûMeY còWÿò@û Mâî_þ KéhKcû^u C^ÜZò Gaõ Gcû^uê @]ôK fûb @ûYòù\aû ^òcù« icdû^êiûùe Kéhò I G i´§òZ ùlZâ C_ùe ^aú^Zc ùKøgke iìP^û ù\aû _ûAñ Cbdu c¤ùe jûZ còkûAQ«ò û Kéhò RûMeY _ZâòKû 21 ahð ùja KéhKcû^u jòZ Kû~ðý Keò @ûiêQò û A`þùKû KéhK G_þ Kâû«ò ~êMe KéhKcû^u _ûAñ Gjû Lêaþ ijûdZû ùja û Gjû\ßûeû Gcûù^ ùKak Kéhò aòhdùe RûYò_ûeòùa Zûjû ^êùjñ, @ûjêeò c¤ _ûYò_ûM aòhdùe c¤ KéhKcûù^ iµì‰ð bûaùe mûZ ùjaûij icÉ iìP^û _ûA_ûeòùa ö \êA Kµû^ú @û^êiõLôK I ùKøgk bò ò C_ùe Cbùd

ùiûdûaò^þ \e aXÿòfû

Ké

hKcû^u _ûAñ \úNð \ò^ _ùe Lêiòe Lae gêYòaûKê còkòQòö MzòZ Éeùe Kûeaûe \ßûeû ^òRe iûcMâúe @ûKûe aXÿûAaûùe ijûdK iûRò[ôaû ùiûdûaò^þe \e Gùa aXÿòQò û ùiûdûaò^þ \e Gùa 31 UuûKê aé¡ò _ûAQò ö G[ôijòZ Gjûe \e Gùa Uuû KêAUûõf _âZò 3,906 ùjûA~ûAQò û G^þiòWòAGKèùe ùiûdûaò^þKê RêfûAùe ùWfòbeú ùjaûKê [ôaû @û^êcû^òK \e 31 Uuû @[aû 0.80 _âZògZKê aé¡ò ùjaû ij 3.906 Uuû KêAUûõf _âZò ùjûA~ûAQò, ù~Cñ[ôùe 57,580 fûõUþ Kûeaûe ùjûAQò û Gjû Rê^þ cûiùe ùWfòùbeú ùjaûe ù~ûR^û Keû~ûAQò, Gjûe \e 25 Uuû @[aû 0.65 _âZògZ aé¡ò ùjaû ijòZ ùiûdûaò^þ \e Gùa KêAUûõf _âZò 3,858 Uuû ùjûA~ûAQò ö G[ôijòòZ PkòZahð 58,150 Kòùfû Kûeaûe ùjûAQò û

20

Kéhò RûMeY RêfûA 2016

Cbduê ijù~ûM Keòùa ùaûfò RYû_WÿòQò û Gjò @aieùe \êA Kµû^ I Kéhò RûMeYe GWòUeþ A^þ Pò_þ Gc.iú. ùWûcò^òKþ I A`ùKûee @^ýZc i\iý Wû. Uú. iê]ûKe, ùjWþ @ûAUú I aò.Wò. fòLôZ bûaùe KéhKcû^uê aêSûAaû ijòZ icÉ i\iýue \ÉlZ KeûA[ôùf ö Gjò Kû~ðýKâcùe Kéhò RûMeYe WûAùeKÖe gûA^ú Acû^êIßfþ, Kû~ðýKûeú iµû\K eaú¦â ù\aZòdû, aò_Y^ cêLú i¬d Kêcûe, _âa§K _âiûe ^ògû« UûKþ I ijûdK iµû\K eêaò ùR÷^ I A`þùKû _leê iòII gâú KêKùeRû, cêLý @ûAUò, I aò.Wò., Wûü ^ûùM¦â gcðû WòRòGcþ KõùUUþ I ^úa^ ùPø]êeú WòRòGcþ Giþ@ûA Gjò @aieùe C_iÚòZ ejò[ôùf û

cKÑûe Pûjò\û aé¡ò ù~ûMêñ 2025 _~ðý« ùja C_ôû\

c

KÑûe aXÿê[ôaû Pûjò\û I C_ôû\^Kê ù\Lô Keò \òfäúVûùe iaðbûeZúd cKÑû iùµk^ 2016ùe ùK¦â Kéhò cªú eû]û ùcûj^ iòõj KjòQ«ò ù~, 2025 _~ðý« bûeZ ^òRe cKÑû C_ôû\^Kê \êAMêYùe _j*ûAa û Gjûe cûù^ 5 ùKûUò U^þ jêGZ C_ôû\^ Keòiûeò[ôaö MZ ahð ceêWÿò _eòiÚòZò C_êRò[ôùf ùjñ, cKÑû C_ôû\^ùe ùKøYiò Kcò ùjûA^ûjó ö bûeZùe cKÑû C_ôû\^e jûejûeò 64 _âZògZ bûM KêKêWÿû Lû\ý _ûAñ C_ù~ûM Keû~ûA[ûG û G[ôijòZ ùfûKu _ûAñ 19 _âZògZ ÁPð I cû\K ù_d Zò@ûeò ^òcù« c¤ GjûKê C_ù~ûM Keû~ûA[ûG ö ijeùe cKÑûKê ùaaò K‰ð eì_ùe aû ÊòUþ K‰ð eì_ùe aýajûe Keû~ûA[ûG ö ù\gùe cKÑûe Pûjò\ûKê ù\Lô 2025 _~ðý« cKÑûe C_ôû\Kê aé¡ò KeòaûKê \ûaò Keû~ûAQò û cKÑû C_ôû\^ 20fl U^þ KeòaûKê @^êcZò còkòQò û 2025 _~ðý« bûeZùe NùeûA bûaùe 5 ùKûUò U^þe @ûagýK ejòQò û cKÑû C_ôû\Kê aé¡ò _ûAñ Gjò @aie @ûiòQò û Gjû _âûd ahð Zcûcþ Pûh Keû~ûA_ûeòa û Lû\ý C_ôû\ùe c¤ cKÑûKê aXÿûAaû CPòZþ ùaûfò cªú KjòQ«ò û

Kéhò icûPûe

www.krishijagran.com

@ùkAP aòKâò _ûAñ @ûe¸ ùja ùK¦â ùLûfòa Kéhò Kûeaûe _âa§^ iõiÚû^ A-^òfûcú ùK¦â hò Kûeaûee iÚòZòKê @ûjêeò cRaêZ Keòaû _ûAñ ieKûe

Ké

c

ifû ùaûWð GK aòùgh Kû~ðýKâcùe @jõ bìcòKû MâjY KeòaûKê ~ûAQ«ò û @ùkAP C_ôû\Kê C c eìù_ aòKâò ùjaû _ûAñ ùaûWò^dK^êe G[ô_ûAñ @ûC GK ^ì@û C_ûd @af´^ KeòaûKê ~ûCQ«ò ö ùi A-^úfûcú ùK¦â iÚû_òZ Keòaûe ù~ûR^û KeòQ«ò û Gjò ùK¦â2 GKe ùlZâùe icÉ @û]ê^òK iêêaò]ûMêWÿòK ijòZ iÚû_òZ Keû~òa û

cifû ùaûWð @^êiûùe Gjû\ßûeû @ùkAP C_ôû\Kê C c eì_ùe cìfý còkòa û 2015-16ùe _âûd 22,000 U^þ @ùkAP C_ôû\^ ùjûAQò ~ûjûKò jûeûjûeò \ûcþ 450 ùKûUò Uuû û G _~ðý« _âûd 5,500 U^þ @ùkAP GKè_ðU ùjûA iûeòQò û ùaûWð ùPdûecýû^ G. Rd[ôfK Gjò A-^òfûcú ùiõUe gêb C\þNûU^ KeòQ«ò û iìP^ûù~ûMý Kò _â[ùc A^òfûcú ùK¦âe @ûe¸ ùjûAiûeò[ôfû 2011ùe _ê…ûùWÿ ÆûAiþ _ûKð ùKek Vûùe ö Gùa Gjû \ßòZúd A-^òfûcú ùK¦â eì_ùe _âZòÂû Keû~òa û

cûUò Zkê iõMâ ùjC[ôaj û byk;ph dhjdetks ùZ÷ 1.42 dherks _âZògZ aXÿ ekakx \e ls ok;nk a òfû

esa fxjkoV

aòò

ù\gùe cûUòZk ùZf @]ôK cûùZâùe aýajûe Keê[ôaû ùjZê Gjûe Pûjò\û Gùaþ ùagþ aXÿò~ûAQò û `kùe Gùa Gjò ùZ÷k \e \ò^Kê \ò^ Lêaþ aé¡ò _ûAaûùe fûMòQò, ~ûjû`kùe Gjò cûUò Zkê iõMâj Keû~ûC[ôaû ùZf \e Gùa 1.42 _âZògZ aXÿò~ûAQòö G[ôijòZ 3,367 Uuû _âZò aýûùef ùjûA~ûAQò û

22

Kéhò RûMeY RêfûA 2016

@jcþ bìcòKû MâjYKeêQ«ò ö Gjû ùLûfòaû `kùe ieKûe Kéhò Kûeaûe _âa§^ iõiÚû^ iÚû_^û Keòaûe aòPûe KeêQ«ò û ùK¦â Kéhò cªú Gjò iìP^û ùiûiò@ûfþ còWò@û cû¤cùe RYûAQ«ò û Kéhò cªú Gjû c¤ KjòQ«ò ù~, _â]û^cªúu `if aúcû ù~ûR^ûKê KéhKcû^u ^òKUùe _j*ûAaû ieKûeu _lùe i¸aZü _âiûd Keû~ûCQò û ùi ù~ûR^û C_ùe Gjò iìP^û ù\AQ«ò Kò @bûa c¤ùe Pûfê[ôaû dêRið C_ùe Kjò[ôùf Kò Gjò ù~ûR^ûKê RûYò a û _ûAñ Gjûe ùIßaþiûAUþ www.agriinsurance.gov.in e ijûdZû ^ò@û~ûA _ûeòa û ùi Gjû c¤ KjòQ«ò ù~, jûA\âûaû\ùe Keû~ûA[ôaû aògûk iõiÚû @^ê~ûdú aû GjûKê @ûLô@ûMùe eLô ^ì@ûû Kéhò Kûeaûe _âa§^ iõiÚû^ iÚû_òZ Keòaûe aòPûe Keû~ûCQò û

GcþiòGKèùe cûUò Zkê iõMâj Keû~ûC[ôôaû ùZ÷k RêfûA cûiùe ùWfòùbeú ùjaûKê [ôaû @û^êcû^òK cìfý 47 Uuû @[aû 1.42 _âZògZ aé¡ò _ûAaû ijòZ 3,367 _âZò aýûùef ùjûAQò û Gjò _âKûe KõPû ùZf Rê^þùe ùWfòùbeò ùjaûKê @^êa§ bûaùe 46 Uuû I 1.40 _âZògZ lú_â eì_ùe 3.325 Uuû _âZò aýûùefùe ùjûAQò û ~ûjû`kùe 7,082 fûõUþ _ûAñ Kûeaûe ùjûAQò û aRûe aòùgæhKcûù^ cû^òQ«ò ù~, cûUòZk ùZ÷ke \ûcþ Lêaþ lú_â bûaùe aé¡ò _ûAQò, G`iò@ûA aRûeùe cjRêZþ [ôôaû ù\Lû~ûAQò û AZòc¤ùe ^êýdKðõUûAf GKèùR¬ùe KõPû ùZf ùIßÁ ùUKèûiþ AõUecòWòGUþe Rê^þe ùWfòbeú ùjC[ôôaû @ûcû^òK \e 55 ùiþ @[aû 1.14 _âZògZ aé¡ò ùjaû ijòZ 48.71 Wfûe _âZò aýûùef ùjûA~ûAQò, ù~ùZùaùk Kò ùaõUþ `îWþ RêfûA @^êa§ \e 41 ùiõUþ @[aû 0.84 _âZògZ aé¡ò ùjaû ijòZ 49.22 Wfûe _âZò aûùef ùjûAQò û iû]ûeY ù\Lû~ûC[ôôaû ùfûK \ê^ò@ûe iaêVûeê C c ùfûK ùjûA[û«ò û Gjò KûeY ù~ûMêñ bMaû^ G_eò ajê ùfûKuê iéÁò KeòQ«ò û

Kéhò icûPûe

ùcû\ò ieKûeu KéhK C^ÜZò Kû~ðýKâc

ùK

¦â Lû\ý _âiõÄeY Cù\ýûM cªú jeiòceZ ùKøe aû\f Gaõ Lû\ý _âiõÄeY Cù\ýûM eûRý cªú iû]ßúh ^òe¬^ ùRýûZòu ijòZ ieKûeu \ßûeû ^ò@û~ûA[ôaû _\ùl_ C_ùe MYcû¤c ij @ûùfûP^û KeòQ«ò û ùi KjòQ«ò ù~, ùcû\ò ieKûe KéhKcû^u @ûcôjZýû ùeûKòaû \òMùe @ù^K _\ùl_ MâjY KeòQ«ò û

ùi KjòQ«ò ù~, ieKûe 37 ùcMû`êWþ _ûKð Keòaûe @^êcZò ù\AQ«ò ~ûjû c¤eê 8Uòe Kû~ðýû @ûe¸ ùjûAQò û 134 gúZk bŠûe _eòù~ûR^ûeê 81 _ì‰ð ùjûAiûeòQò û Gjò ù~ûR^û Reò@ûùe @ûùc ùKäûW ùÁûee lcZû 1.2 fl ùcUòâKþ U^þ, 53.05ùcUâòKþ U^þ _âZò NõUû KêýaòKþ `âòRþ (@ûAKêéýG`þ), 19 fl ùcUâòKþ U^þ lúee _âiõÄeY I 240 eò`e aýû^þùe aé¡ò ùjûAQò û _â]û^cªú ùKøgk aòKûg ù~ûR^û Êeì_ ùiù_Ö´e 2015eê Gùa _~ðý« 24.084 ùfûKuê Lû\ý _âiõÄeY ùiKÖe _âgòlY \ò@û~ûAQò û Lû\ý _âiõÄeY cªYûkd Gjò icÉ Kû~ðýKâc KéhKcû^ue @ûdKê \ßòMêYòZ Keòa Z[û lZòKê Kcþ Keòaûùe Lêaþ ijûdZû ù~ûMûAa û

www.krishijagran.com

GKúKéZ C_ôû\^eê aûjûeòa fûbe eûÉû

ùK¦â Kéhò cªúu \ßûeû eòIßû Kéhò aòbûMe icúlû

Pû

hKê fûbùe _eòYZ Keòaû _ûAñ GKúKéZ C_ôû\^ jó Lêaþ ijûdZû ù~ûMûA[ûG ö Gjò K[û ùK¦â Kéhò cªú eû]ûùcûj^ iòõj c¤_âù\g iÚòZ eòIßû Ròfäûe Kéhò aòbûMe icúlû Keò _âKûg KeòQ«ò û

ùK¦â Kéhò cªú gâú iòõj KjòQ«ò ù~, KéhKcû^ue _âiw ÊûiÚý ÊûiÚý KûWð Zò@ûeò Keò cì òðKû @^ê~ûdú Kéhò C_ôû\ Keòaû \ßûeû ùlZe fûb ùjaûùe ijù~ûM còkò[ûG ö ùi Gjû c¤ KjòQ«ò ù~, KéhKcû^u _eµeûMZ Pûhe aýaiûdò KeY \ßûeû KéhòKê ù_âû›ûjòZ Keòaû @ûagýKZû ejòQò û KéhòùlZâe cûUò @^êiûùe `if Pd^ Keû~òaû \eKûe û Gjò iaê C_ûd \ßûeû KéhKe @ûdùe aé¡ò NUò[ûG ö ùi GKúKéZ C_ôû\^ _ûAñ KéhKuê Kéhò aòmû^ ùK¦âe bâcY Z[û Kéhò ùa÷mû^òKcûù^ icd icdùe KéhKcû^uê _eûcgð ù\aûKê ^òùŸðg ù\A ÊûiÚý KûWð _âÉêZ Keòaûe K[û c¤ KjòQ«ò û

_ò@ûR ~ªYûKê \ìe Keòùa ieKûe

c

¤_âù\g KéhKu C_ùe Gùa \êüLe _ûjûWÿ f\ò ùjûA_WÿòQò Kjòùf @Zêýqò ùja ^ûjó ö KûeY GVûùe _ò@ûR \e Lêaþ Kcò~ûAQò ö KûeY PkòZ ahð c¤_âù\gùe @ûagýKZûVûeê @]ôK _ò@ûR Pûh Keû~ûAQò ö `kùe Pûhú GjûKê aòKâò Keòaû ù^A Pò«ûùe _Wÿò~ûAQò ö @Zý]ôK _ò@ûR Pûh ùjûA[ôaûeê Pûhú GjûKê cûZâ 75 _Aiûeê GK Uuû c¤ùe aòKâò KeòaûKê aû]ý ùjCQò û GùZ Kcþ \eùe aòKâò Keòaû `kùe Pûhú fûb Keòaû Z \ìee K[û cìk ]^ CVûAaû KûVòKe _ûV ùjûA~ûAQò û ~ûjû Pûhúe cêŠ aý[ûe KûeY iûRòQò û

G_eò _eò i Ú ò Z ò ù e cê L ýcªú gò a eûR iò õ j ùPøjû^ KéhKcû^uê @ûgßi^û ù\AQ«ò ö ùi KéhKcû^u c^ùe _êYò [ùe Lêiò ù`eûAaû @ûYòaû _ûAñ ùicû^uê KjòQ«ò ù~, Zûue ùMûUòG _ò@ûR c¤ ^Á ùja ^ûjñò û Gj _ò@ûRKê ieKûeú \e Kòùfû _âZò 6Uuûùe PûhúuVûeê Leò\ Keòùa û gâú ùPøjû^ KjòQ«ò ù~, KéhKu _âZò iõKU_ì‰ð @aiÚûùe ieKûe Zûuê iaêùaùk

24

Kéhò RûMeY RêfûA 2016

ijù~ûMe jûZ aXÿûAQ«ò û G[e c¤ iûjû~ý Keòùa û ieKûe icÉ Pûhúu C_ôû\òZ _ò@ûRKê Leò\ Keò ùK¦âKê @ûYòùa ö ùKøYiò ùMûUòG _ò@ûR Pûhúue ^Á ùja ^ûjó û icÉ _ò@ûRKê KòYò ù^ùa ö G[ôù^A Pûhúcûù^ Pò«û Keòaû @ûù\ø CPòZ ^êùjñ ö PkòZ ahð @]ôK _ò@ûR C_ôû\^ ùjûA[ôaû ùjZê _ò@ûRe \e Kcò~òaûe _eòiÚòZò C_êRòQò û c¤_âù\ge Gjò _eòiÚòZò @ûiòaûKê ieKûe ù\ùa ^ûjó ùaûfò KéhKcû^uê _âZògîZò ù\AQ«ò û _ò@ûRKê ieKûeú bûùa Leò\ Keòaû _ûAñ 64Uò cŠò ^òcðûY Keû~ûAQò û cûKðù`WþKê Gjò _ò@ûR Leò\ Keòaû _ûAñ \ûdòZß \ò@û~ûAQò û

_âi^ÜZûe _ìaðeê ùKøYiò aÉê ^òcðûY ùjûA ^ûjó , Gjû ùKak Kûceê jó @ûiò[ûG û

Kéhò icûPûe

www.krishijagran.com

cjRê\Kûeúu C_ùe \éXÿ _\ùl_ ù^C eûRý : _ûgIßû^

ùK

¦âùe @ûiê[ôaû cûiòK Wûfò \e aXÿòaû C_ùe eûRý ieKûeuê @ûù\g \ò@û~ûAQò Kò ùi Wûfò C_ùe IR^ I cŠò _âÉêZ Ke«ê ù~_eò G[ô_ûAñ iÚû^úd Ke ^ fûMòa û G[ôijòZ Wûfòe C_f²Zû aXÿòa I \ûcþ Kc ejòa Gaõ cjRê\Kûeúu aòùeû]ùe KXÿû _\ùl_ ù^aûKê _ûgIßû^ c¤ KjòQ«ò û

ùK¦â Lû\ý cªú eûcaòkûi _ûgIßû^ \eû\c C_ùe eûRýe Lû\ý cªúcû^u ijòZ GK ùa÷VK aiòaû _ùe Gjû KjòQ«ò ù~, ieûKe Wûfòe a¶e ÁKþe MzòZ 1.5 fl U^þeê aXÿûA Keò aòbûMúd icòZò iê_ûeòi cêZûaK 9fl U^ Keòùa û ùi @ûjêeò KjòQ«ò ù~, Lû\ý I @^Üe \ûaò Gaõ @ûagýKZû, ùicû^ue C_ôû\^ i´§úd @^êcû^ aòhd C_ùe iVòKþ

iìP^û ù\aû _ûAñ ù~Cñ GùR^èò ùiaûùe ù^AQò Gjû C_ùe Mbúe eì_ùe aòPûe Keû~òa û G_eò Keòaû `kùe iVòKþ icdùe ^úZòMZ _\ùl_ CVû ~ûA_ûeòa û iÚû^úd KeKê QûWÿ Keòaû aýZúZ eûRý jó ^òR Lû\ý iûcMâúe aòKâd _ûAñ cìfý ^ò¡ðûeY ùKûh _âÉêZ KeòaûKê cªú Zûu aqaýùe Kjò[ôùf û Gjò ùKûh eûRýùe Wûfò I @^ý @ûagýK iûcMâú C_ùbûM aÉêMêWòKe \ûc C_ùe @uêg fMûA_ûeòa û

ùKûUò ùKûUò `k-_^ò_eòaû @ùkAP C_ôû\ aé¡ò ùjZê ^Á ùjCQò : ùKøe \e KcòQò

ù\

gùe iêaò]ûe @bûa [ôaû ùjZê _âûd 1fl ùKûUò Uuûe `k, _^ò_eòaû I Kéhò C_ôû\ ^Á ùjûA~ûCQò û Gjû Lû\ý _âiõÄeY Cù\ýûM cªú jeiòceZ ùKøe aû\f GK ù_âi aòaé òùe KjòQ«ò û G[ôijòZ ùi KjòQ«ò ù~, MZ \êA ahð ùja Gjò iêaò]ûMêWòKe aòÉêZ bûaùe aXÿòaûùe fûMòQò, `kùe _âûd 3 jRûe ùKûUò Uuûe C_ôû\ gúNâ ^Á ùjC[ôaû ù\LôaûKê còkòQò û

G[ôijòZ cªûkd \êA ahðe C_f²ú C_ùe ùRûe ù\A ùi Kjò [ ô ù f Kò ùiõUââûf A^þÁòPêýUþ @`þ ù_ûÁþ jûùbðÁþ AõRò ^ ò d eò õ @ûŠ ùUùKÜûùfûRò (iòù`Uþ) \ßûeû lZò ùjûA[ôaû @ûKk^ Keò a û _ûAñ GK @¤d^ Keû~ûA[ôfû ö G[ôùe Gjû ÆÁ ùjûA[ôfû Kò ù\gùe _âûd 1 fl ùKûUò Uuûe C_ôû\ _âiõÄeY iêaò]ûe @bûa [ôaûeê Gjû iµì‰ð ^Á ùjûA~ûCQò ö ùi @ûjêeò Kjò[ôùf ù~, ùcû\ò ieKûe `k I _eòaûe ^Á ùjaûKê iµì‰ð bûùa a¦ KeòaûKê PûjêñQ«ò û Zûue \êA ahðe gûi^ Kûk c¤ùe ùcû\ò GjûKê ùeûKòaû \òMùe \éXÿbûaùe _\ùl_ ù^AQ«ò û 26

Kéhò RûMeY RêfûA 2016

_â

[ceê @ùkAPe ajêk bûaùe MzòZ ejò[ôaû ùjZê a ðcû^ aRûeùe Gjûe \e Kcò [ôaû ù\LôaûKê còkòQò û @ùkAP Leò\ \eùe 1.46 _âZògZ Kcò[ôaû _eòflòZ ùjûAQò û a ðcû^ Gjûe \e _âZò Kòùfû MâûcKê 796 Uuû ejòQò û RêfûAùe aRûeKê @ûiò[ôaû \e 6.70 aû 0.80 _âZògZ Kcòaû ijòZ Kòùfû _âZò 833.20 Uuû ejòQò û aRûe aòùgähKcû^u @^êiûùe C_ôû\ ùlZâùe @]ôK ùjaû ù~ûMêñ _~ðû¯ ÁK aRûeùe ejòQò û ù~Cñ KûeYeê @ùkAP \e Kcòaû ù\Lûù\AQò û Gjû Z icd jó Kjòa Kò @ùkAPe \ûc aXÿòa Kò icû^þ ejòa û

Kéhò icûPûe

aû\ûcþ ùZ÷k e¯û^ò Kcò ~ûAQò

P

kòZ ahð ù\gùe aû\ûc ùZ÷k e¯û^ò _âûd 92 _âZògZ Kcò ~ûAQò û ~ûjûe cêLý KûeY ùjûAQò Pú^ùe Gjûe Pûjò\û Kcòaû û iìZâ @^êêiûùe AŠò@û @Gfþ iòWþi @ûŠþ _âWêýiþ GKè_Uð _âùcûg^ KûC^þiòfþ _leê còkò[ôaû Z[ý @^êiûùe aû\ûc ùZ÷ke e¯û^ò PkòZ ahð ù\gùe Lêaþ Kcò~ûAQò ö ùijò_eò @ûAIA_òiò @^ê~ûdú aò úd ahð 2015-16 ù\gùe ùKak 1928 U^þ aû\ûc ùZ÷k e¯û^ò ùjûA_ûeòQò, ù~ùZùaùk Kò Gjûe e¯û^ò 2014-15ùe jRûe U^þ ejò[ôfû ö iìP^ûù~ûMý ù~, ù\ge ùQûU _ýûùKUþ @ùU a^ÆZò ùZ÷k ö ~ûjûKò @^ý eûRýeê e¯û^ò Keòaûe @^êcZò ejòQò û Gjò ùZ÷k e¯û^ò Kcò~òaû `kùe C_ùbûquê @ûagýK @^ê~ûdú aû\ûc ùZ÷k ù~ûMûY ùjûA_ûeê^ûjó ö G[ôù^A LûCUú cjfùe @iù«ûh aýq ùjCQò û

www.krishijagran.com

bûeZ 13,000 U^þ Wûfò iõMâj KeòQò

iû

aðR^òK Kµû^úMêWÿòK cû¤cùe ùK¦â ieKûe 13 jRûe U^þ Wûfò iõMâj KeòQ«ò ö G[ôùe 11,000 U^þ jeWÿ I 2,000 U^ aòeò Wûfò ejòQò û ùK¦â ieKûe 6 jRûe U^þ I @ûjêeò Wûfò C_ôû\^ Keòaûe ù~ûR^û ejòQò û GZòKò ^êùjñ, iûaðR^òK Kµû^úMêWÿòK Gùa _~ðý« jûeûjûeò bûùa 38, 500 U^þ jeWÿ Wûfò iõMâj Keòaûe ùiø\û Keò iûeòQ«ò, G[ôijòZ ieKûeú GùR^èò c¤ NùeûA Ée C_ùe 51 jRûe U^þ Leò_þ I 60 jRûe U^þ eaò jeWÿ Leò\ Keòùa ö eûRýùe CPòZþ \e C_ùe Wûfò aòKâò Keòaû _ûAñ a¶e ÁKþ I @ûaõU^ ùjaû _ûAñ ùK¦â ieKûe fMûZe @ûMâj KeêQ«ò ~ûjû`kùe Wûfò 120 Uuûeê @]ôK Kòùfû _âZò aòKâò Keû~òa ^ûjó ùaûfò ieKûe PkòZ ahð ù~ûR^û _ìaðeê KeòiûeòQ«ò û

aòaòggßûie ßûie _â_âZZúK úK ‘Êeì ‘Êeì__ @ùMâ @ùMâûùKcò ûùKcòKKûfþ ûfþ AŠÁòâRþ’ AŠÁòâRþ’

M

Z 23ahð ùja ‘Êeì_ @ùMâûùKcòKûfþ AŠÁâòRþ’ _eògâc I GKûMâZû ijòZ KéhKcû^u ùiaû Keò @ûiêQò û Kµû^úe @ûe¸ùe @wêe ùlZùe aýajûe ùjC[ôôaû aòbò^Ü @ùMâûùKcòKûfþ Z[û @ûagýK jùcðû^èe ùUâWòõ I _ýûKòõ Kû~ðý Keê[ôùf û aòùgh bûùa cjûeûÁâùe @wêêe C_ôû\^ ùjC[ôaû ùlZâùe Kµû^ú ]ýû^_ìaðK Kû~ðýKeê[ôfû û Êeì_ @ùMâûùKcòKûfè AŠÁâòRþe iÚû_^û cê´ûAe RùY ùKcòKûf A¬ò^òde icúe _Vûùeu \ßûeû 1993 ciòjûùe Keû~ûA[ôfû ö gâú _Vûùe Kêj«ò ù~, a ðcû^ @ûce Kµû^ú 25eê @]ôK C_KeY _âÉêZ Keòaû Kû~ðý ^òlêY bûùa KeêQò û ~ûjû ùKøYiò _âKûee `if _ûAñ C_~êq @ùU û Kµû^ú ^òKUùe cûAùKâû^êýUâòGõUþi, _âûKéZòK I @¡ð _âcûYòZ @ûMð^òKþ ùMâû[þ _âùcûUið, 100 _âZògZ ùPecìkòeê _âÉêZ KúU^ûgK, aògòÁ @Kûaðû^òKþ @ùMâûùKcòKûfþi I @^ý KúU^ûgKe aéj þ ùe¬ C_f² ejòQò û 2005ùe bûeZ ieKûeu \ßûeû Êeì_ @ùMâûùKcòKûfèKê Rò-5 aûùdû-@Mðû^òKþ ùMâ^êýfèe ù_ùUõUþ _ûAñ i¹û^òZ c¤ Keû~ûA[ôfû ö gâú _Vûùe KjòQ«ò ù~, Kµû^úe \êAUò C_ôû\ jêýcòùRfþ I ùaùUûù^cûe LêaþgúNâ ù_ùUõUþ Keû~òa û ùi Gjû c¤ KjòQ«ò ù~, Kµû^úe C_ôû\ 100 _âZògZ _âûKéZòK ~ûjûe ùKøYiò _ûgßð _âZòKâòdû ^ûjó û ùKak GZòKò ^êùjñ, Kµû^ú \ßûeû iêfb \e C_ùe ^ò@û~ûA[ôaû _Zâ, cûUò I Rke _eúlY Keû~ûA[ûG ö Kµû^ú ^òRe icÉ C_ôû\^e cûùKðUòõ iûeûù\gùe KeêQò û ù~Cñ[ô_ûAñ aòbò^Ü eûRýùe Kµû^ú ^òRe Kû~ðýûkd c¤

28

Kéhò RûMeY RêfûA 2016

iÚû_^ KeòQò û Kµû^úe GK cRbêZ Wòfe/ WòÁêâaêýUe ù^UþIßKð c¤ ejòQò, ~ûjû cjûeûÁâ MêReûU, eûRiÚû^, _½òcaw, K‰ðûUK, @û§â_âù\g ùZùfwû^û, IWÿògû, ùKek I Zûcòf^ûWÿêùe ejòQò û @^ý_lùe Kµû^ú _êùY, @ùKûfû, @j¹\ûaû\, Rd_êe, iòfòMêWÿò, jêakú, jûA\âûaû\, MêõUêe,KUK I ùKûA´ûUêeþùe Kû~ðýûkd ùLûfòaû _ûAñ aòPûe KeêQòö Kµû^ú jòcûõPk _âù\g I @ûiûcùe c¤ Kâòâdûgúk ejòQò û Pú^, [ûAfûŠ, bòGZþ^ûc, aûõfûù\g I ù^_ûk @û\ò ù\gùe c¤ Kµû^ú ^òRe C_ôû\^ e¯û^ò KeêQò û

Kéhò icûPûe

\e aé¡ò ù~ûMêñ K_û e¯û^ò KcêQò

www.krishijagran.com

^òcðûY ùja Wûfò bŠûe

^ò K

_û @bûaú C_ôû\^ ù~ûMêñ Gjûe iò]û ikL _âbûa e¯û^ò C_ùe _WÿêQò ö aûÉaùe NùeûA aRûeùe K_ûe @bûa \ò^Kê \ò^ aXÿòaûùe fûMòQò ö K_ûe @bûa ejò[ôaû ùjZê Gjûe e¯û^ò a¦ ùjaûe cêLý KûeY ùjûA~ûAQòö K_û e¯û^ò ùjC[ôaû cêLý ù\gMêWÿòK ùjfû aûõfûù\g, _ûKòÉû^ Gaõ bòGZþ^ûcû bkò @ù^K ù\g ejòQòö Gjò ù\gMêWÿòKùe K_û Pûh ajêk bûaùe Keû~ûC[ôfû ö Kò«êþ Cq ù\gMêWÿòK @ûRòKûfò K_û Pûh iµì‰ð a¦ Keòù\ùfYò Kjòùf @Zêýqò ùja ^ûjó ö bûeZùe K_û Pûhe e¯û^ò Kcò~òaû `kùe Gjûe fûb iò]ûikL aâûRòfþ, @ùÁâfò@û I @ûùceòKûKê còkêQò ö `kùe Cq ù\gMêWÿòKe ùa÷hdòK bûaMZ iµKð CyÉeùe _j*ôQò û K_û e¯û^ò Kcòaûeê Gjûe \e c¤ aXÿò~ûAQò ö `kùe MûùcðUþ aýaiûdúuê Lêaþ lZò ijòaûKê _WÿêQò ö iìP^û @^êiûùe MZ Zò^òPûeò i¯ûj ùja bûeZ ùKøYiò K_û e¯û^ò aýaiûd Keò^ûjó ö @ûùc ù\gùe C_ôû\^ Keû~ûC[ôôaû K_û aâûRòfþ Gaõ @ùÁâfò@û Zêk^ûùe Lêaþ cjwû ö aûõfûù\g Gaõ _ûKòÉû^ùe bûeZúd KUð^e fýûùŠWþ KûÁþ Kâcgü 76 Gaõ 75 ùi<iþ _âZò _ûCŠ _ûLû_ûLô @ùU ö aûõfûù\g I _ûKòÉû^ K_ûKê Kcþ \eùe aòKâò Keê[ôaû ùjZê bûeZúd KUð^ aýaiûdùe Lêaþ lZò NUê[ôaû _eòflòZ ùjûAQò û

Wûfò \e aXÿòaûùe fûMòQò

30

Kéhò RûMeY RêfûA 2016

KU @ZúZùe ù\gùe Wûfòe C_ôû\^ Lêaþ Kcò ~ûA[ôaûeê R^iû]ûeYuê ^ûjó ^[ôaû @iêaò]û ùbûM KeòaûKê _Wÿò[ôfûö C_ôû\^ Kcþ `kùe Wûfò \e @ûKg Qê@ûñ ùjûA~ûA[ôfû ö Gjò \éÁòeê ùK¦â ieKûe @ûMKê @ûiê[ôaû C›a iòRò^þKê @ûLô @ûMùe eLô Wûfò \e aXÿòaûKê ùeûKòaû ù^A Wûfòe bŠûe ^òcðûY KeòaûKê iÚòe KeòQ«ò ö G[ôù^A ùK¦â ieKûe ^ò¿ ò ù^AQ«ò Kò 1.5 fl U^þ Wûfò bŠûeùe MzòZ eLôùa ö G[ô_ûAñ _âûd 38.500 U^þ WûfòKê iõMâj Keòaûe ù~ûR^û Keû~ûAQò ö ieKûe Wûfò iõMâj Keòaûe ù~ûR^û _ìaðeê KeòiûeòQ«ò û RYû_WÿòQò Kò _âûd 13,000 U^þ Wûfò bûeZeê iõMâj ùjûAiûeòQò û G[ôijòZ @ûC 6,000 Wûfò c¤ bûeZe a¦eMûñeê @ûiòaûe i¸ûa^û ejòQò û Gjò Wûfò iõMâj \ûdòZß NùeûA GùRõUþcû^uê \ò@û~ûAQò, ù~Cñcûù^ Kò KéhKcû^u ijòZ iò]ûikL eìù_ ù~ûMûù~ûM eLôQ«ò ö G[ôijòZ MZ Leò_þ EZêùe 51,000U^þ I eaò iòRò^þùe 60,000 U^þ WûfòKê Leò\ Keû~ûA[ôfû û GjûKê @ûLô@ûMùe eLô Cq Pûhúcû^uVûeê PkòZahð Rê^þRê f ûA 201516ùe Wûfò C_ôû\^ 170.6 fl U^þ ejòa ùaûfò @^êcû^ Keû~ûCQò û

ùK

¦â ieKûeu jÉùl_ _ùe c¤ Nùe _âZò\ò^ Lû\ý _\û[ðùe C_ù~ûM Keû~ûC[ôôaû Wûfò \e \ò^Kê \ò^ aé¡ò ùjaû QWÿû Kcòaûe ^ûñ M§ còkê ^ûjó ö Gjò K[ûe iZýZû ùc’ cûie Wûfò \e aé¡òeê ù\LôaûKê còkòQò û aûÉaùe Gjò _ûõP i¯ûj c¤ùe Wûfòe \ûcþ 16 _âZògZ aXÿò~ûA[ôaûe _eòflòZ ùjûAQò ö ùijò_eò jeWÿ I aêU Wûfò \e Kâcgü 15.4 _âZògZ I 14.3 _âZògZ aXÿòaû [ôaû ù\LôaûKê còkòQò, ~ûjûKò a ðcû^ Wûfò \e MZ _ûõP i¯ûj c¤ùe _âûd 150 I 80 Uuû Kòùfû _âZò _j*ô [ôaû ù\LôaûKê còkòQò û

Kµû^ú icûPûe

iaþciòðafþ _µ _ûAñ ùKak `ûfþK^

www.krishijagran.com

@ûPðWð Keòa KúUKê ^ûg

Ké

hKcû^ue iaêVûeê @]ôK \êüL\ûdK Gjò icd ùjûA[ûG, ù~ùZùaùk `ifùe KúU fûMòaû KûeYeê `if iµì‰ð ^Á ùjûA~ûA[ûG ö GcòZòùe iaêVûeê @]ôK @ûagýK icd icdùe `if C_ùe KúU^ûgK iòõP^ Keû~ûA[ûG ö Gjò iciýûe cêKûaòfû Keòaû _ûAñ aògßÉeùe Kû~ðýKûeú aò-ÆûKþ ù_ÁòiûAWþ AŠò@û fòcòùfWþ Kµû^ú ùKùZK G_eò KúU^ûgK aRûeKê QûWÿòQò ö ~ûjûe aýajûe \ßûeû `ifùe KúU fûM«ò ^ûjòñ ö þ Kµû^úe Geòdû ùifþi cýûù^Re @ûe.Wò. aùedû KjòQ«ò ù~, @ûce cêLý C_ôû\ù jcòÆûKþ, @ûPðWð GPþ-11, cýûMþù^Uþ _äiþ, @ûPðWð ^êýUòâÆûKþ AZýû\ò ö

`û

fþK^ _µþ _âûAùbUþþ fòcòùUWþ iaþciðòafþ cµþ I iaþciòðafþ ùcûUe aògßÉeúd ^òcðûZû Kµû^ú @ùUö Kµû^úe aâûõP cýûù^Re gâú eûùKg KjòQ«ò ù~, @ûce C_ôû\^MêWÿòKe iaêVûeê aWÿ aòùghZû Gjû ejòQò Kò ^ì@û ùKøgkùe Zò@ûeò Keòaû û G[ôùe @]ôK gqò ejò[ûG û Gjò C_ôû\MêWòK Lûiþ bûaùe Zò@ûeò ùjaû ijòZ \úNð\ò^ _~ðý« Leû_þ jêG ^ûjó ö Kµû^úe cêLý C_ôû\ iaþciðòafþ _µùiUþ, iaþciòðafþ ùcûUe, NùeûA Gaõ Kéhò Kû~ðý _ûAñ I_^þùIßfþ _µè, ùcûù^aäûKþ _µþi @û\ò ejòQò û

AÁþ-ùIßÁ iòWþi ijòZ Ke«ê C^ÜZ ùlZ

_â

ùZK KéhK ~\ò Pûjûñ«ò ùicû^u `if C_ôû\^ @]ôK cûZâûùe ùjC ö Gjò ]ûeYû ijòZ AÁþ-ùIßÁþ iòWþi AŠò@û _âûAùbUþ fòcòùUWþe gêbûe¸ 1982 ciòjûùe ùjûA[ôfû ö Kµû^úe ùifè @`òie eûjêf _ûUò\ûe KjòQ«ò ù~, Kµû^úe c¬òKê Kcþ Caðe Keòaû @ûagýK _Wò[ûG ö G[ôùe KúU Kcþ fûMò[ûG û Gjò c¬òeê C_ôû\^ @]ôK ùjûA[ûG I G[ôùe _âÉêZ `k I _^ò_eòaû @]ôK \ò^ _~ðý« iùZR ejò[ûG ö KûeY Gjû ù~, Gùa KéhKcû^uê @ûc Kµû^ú C_ùe @]ôK beiû ejòQò û

ù~Cñ aýqò ùKùa bêfþ Ke«ò ^ûjûñ«ò ùi ùKùZùaùk ^ìZ^ KeòaûKê C\ýc Kùe ^ûjó Kéhò RûMeY RêfûA 2016

31

Kµû^ú icûPûe

www.krishijagran.com

ù^ûaf iúWþi : _âZò ùPùjeû C_ùe ji beòa

ù

^ûùaf iúWþi ùZR MZòùe aXÿò PûfòQò û bûeZùe ùKøYiò GK @MâYú @^êi§û^ Gaõ aòKûg C_ùe @û]ûeòZ _^ò_eòaû c¬ò C_ôû\^ Kµû^ú ejòQò ~ûjû icÉ eûRýùe ^òRe ÊZª _eòPd iéÁò KeòQò û ù^ûaf iúWiþ iûeû ù\gùe _âZò ùKûYùe cjRê\þ KéhKu ijòZ ÊZª eì_ùe RWòZ ùjûA ejòQò û K‰ðûUK Ròfäû ZêcKìe Mâûc cûù\^ûjfäú ^òaûiú gâú Gcþ.G^þ. flàú ^eiòcùjdû ^IßûPûe I C}éÁZû C_ùe ic_òðZ @^êi§û^ ijòZ bûeZ _û\ eLôQò ö gâú ^eiòcùjdû ùawûfêe Kéhò aòmû^ aògßaò\ýûkdùe aúR aòmû^ I ^ìZ^ ùKøgk iÜûZKù ûe WòMâú _âû¯ KeòQ«ò û Kéhò RûMeY I ahð @^êba @ûWÿKê Kµû^ú ~ûZâû Keòaû ijòZ Kc icd c¤ùe i`kZû @Rð^ Keòaûùe aòÉûe ù^ûaf iúWþi _âa§ ^òùŸðgK gâú GcþG^þ flàú ^eiòcùjdûu ijòZ K[ûa ðû ùjûAQ«ò û ù^ûùafþ iúWþi _âûAùbUþ fòcòùUWþe ^ûc aò\òZ ù^ûaf ùgâ ùiaûMêWÿòK, ùKøgk I KéhKcû^u C_ôû\ C_f² Keòaû _ûAñ iÚû_^û KéhKcû^u jòZùe Kû~ðý Keòaû _ûAñ ùjûAQò û a ðcû^ Kµû^ú _ûAñ \òfäú I ùawûfêe @`òiþùe ù~CñVûùe _^ò_eòaû c¬ò iµì‰ð gévkû C_f² @ùU û Lûiþbûaùe `êfùKûaò, fuû, UcûUe, ùbŠò, fûC @û\òùe Kµû^ú Wòfþ Keò[ûG û gâú ^eiòõj Kjò[ôùf ù~, ^aú^ C_ôû\ aòKgòZ Keòaû ù\ge _âZò ùKûYùe _j*ôaû I @«üeûÁâúd aRûeùe C_ùbûqû ùiaû ù\aûùe @MâYú _^ò_eòaû c¬ò _â\ Kµû^ú @ùU û 2018-19 _~ðý« @ûùc Kµû^úKê U_þ 5Uò Kµû^úMêWÿòK fòÁþcû^u c¤ùe iûcòf Keòaûe flý eLû~ûAQò ~ûjû\ßûeû jûiòf Keòaûùe @ûùc fMûZe Lêaþ _eògâc Keòaû Kû~ðý Keò[û«ò û ùi Kjò[û«ò Kò ùZùa Kµû^úe ajê C_ôû\ aRûeùe _âPkòZ ejòQò, KòQò _^ò_eòaû c¬òe @]ôK \ûaò ejòQò û ù~_eò UcûUe 2244 I 2403 `êfùKûaòùe 102, Rêfú,

32

Kéhò RûMeY RêfûA 2016

245. ahðû, ùgû[û, _ûaðZú, jû_ò @^òZû, _ZâùKûaòùe ùiû^ú I iê_âòcþ, fuûùe @_ieû, Uê A^þ Ißû^, ^ûMú^û, ùgûùf, ZebêRùe Ké¾û, (@ûAiaûKè), ùa^ûRúe I ùbŠòùe i_^û 102 I 5000eê @]ôK _i¦ Keû~ûA[ûG û ~ûjû\ßûeû iaêùaùk Lêiò ejò[ûG û @ûce fòWòõ C_ôû\MêWÿòKùe fuû, UcûUe, ZebêR, ùbŠò I `êfùKûaò cêLý @ùU û gâú ^eiòcùjdû KjòQ«ò Kò ù~ùZ ùaùk Kò @ûce _â\gð^ K[û ejòQò @ûùc MZ ahðùe Lêaþ Kcþ icdùe ajêZ ùZR bûaùe aXÿò~ûCQò û @ûùc aRûeùe ^òRe iÚû^ I MâûjKcû^u jé\dùe iÚû^ aRûd eLôQ«ò û aRûeùe @ù^K _âZòÆ¡ðû ùjaûe iù ß ^òe«e _âMZò @ûWÿKê @Mâie ùjûAQò û ùi Kjò[ôùf Kò Gjû c¤ Kêjû~ûAQò ù^ûafþ iúWþiKê @ûMKê aXÿòaûùe C_ôû\e MêYa û I aòKûg, iê\éXÿ aýaiûdòK _âa§^, ¤û^ùK¦âòZ \éÁòùKûY I @^êbaú KcðPûeúcû^u _eògâc jó ew @ûYòa û ùKøYiò @^ý Kµû^ú c¬ò @^ý ùKøYiò Kµû^ú aúR ^òMce ijòZ @^êa§òZ ^ ùjaû ùjZê @ûùc ù~Cñ ÉeKê jûiòf KeòQê û ùijò Kµû^ú Lûiþ ùjûA[ûGö gâú ^eiòõùjdû KjòQ«ò Kò Cy C_R, gúNâ bûùa, ùeûM jiò¾êZû, MêYa û, @ûgßi^û, ùR÷aòK iÚòZòùe _^ò_eòaûe iõKe aúRe ij^gúkZû _ûAñ KéhKKê icMâ icû]û^ ijòZ iµì‰ð aòÉûe eì_ùe Kµû^úe ù¤d ejòQò û ùi KjòQ«ò ù~, MâûjKcû^uê @ûce C_ôû\MêWòKe @ûagýKZû ejòQò, @ûùc iaêùaùk @û[ðòK fûb I Cy eûRÊ _âû¯ Keòaû KéhKu ijûdZû Keò[ûC û Kµû^úe aò_Y^ I aòaeY ù^UþIßûKð bûeZe icÉ eûRýùe ejòQò û 500 Wòfe ù^UþIßKð ijòZ Kµû^ú aò_Y^ I C_ôû\ aòKûg Uòcþ _êeû cûZâûùe iûjû~ý Keò[ûG û ùLûfû aûZûaeYùe Kûc Keòaû _ûe\gðòZû, Uòcþ IßKð, ¤û^ eLôaûùe I _âZòÉe C_ùe ^ò‰ðd ù^A [û«ò Kò _âa§^ aòbûMe cêLý Kû~ðýùe iûcòf @ùU û gâú ^eiòõùjdû KéhKcû^u @ûMâj KeòQ«ò Kò MêYa û C_ùe _PûeòaûKê Mùf C_ôû\MêWÿòKe cìfý aòhdùe _Peû ~ûG û aúR KéhKcû^u _ûAñ GK Ê_Ü @ùU ~ûjû ùicû^u ejòaû _ûAñ icé¡ò _ûAñ @jcþ bìcòKû ^òbûA [ûGö

Kµû^ú icûPûe

Kéhòe icÉ @ûagýKZûKê _ìeY Keòa : GùMâûùifþ

G

ùMâûùifþ AŠÁâòRþ _âûAùbUþ fòcòùUWþ MâûcúY _eòiÚòZò @^ê~ûdú Zª I @ûcô^òbðe Keò ù\gùe Kû~ðýKeòaûe GK ^ûcKeû Kµû^ú @ùU ö Kµû^úe ùRû^ûfþ A^þPûRð jòùZg aò. iKûeòdû KjòQ«ò ù~, Kµû^ú Kéhò ùlZâùe _âùdûM Keû~ûC[ôaû icÉ _âKûee CaðeK _âÉêZ KeêQòö ùKak GZòKò ^êùjñ, Kµû^ú CaðeKKê aýajûe Keòaûe _ì‰ð iìP^û c¤ KéhKuê _â\û^ Keò[ûG ö ùi KjòQ«ò Kµû^ú icMâ ù\gùe lú_â MZòùe Kû~ðý KeêQò û Kµû^úe cêLý Kû~ðý cûUòe ÊûiÚý I ù_ûhY ijòZ C_ôû\^e MêYa û I C_ôû\^ùe iê]ûe @ûYòaû û

www.krishijagran.com

KéhKcû^u beiû ù~ûMý aòùKUú Uûdið

Uû

dið ùlZâùe RYûgêYû Kµû^ú aûkKé¾û AŠÁâòRþ fòcòùUWþe gêbûe¸ 1987 ciòjûùe ùjûA[ôfû û Kµû^úe Geòdû ùifþi cýûù^Re Rk\ú_þ VKÑe I ùUKÜòKûf ibòðiþ A¬ò^òde fòù^g gcðû KjòQ«ò ù~, Kµû^úe ]ýû^ KéhòùlZâ, Jù\ýûMòK ùlZâ I K^þÁâKþi^þ ùlZâùe ejòQò û aòùKUú Uûdið @û]ê^òK mû^ ùKøgk I aòùghmcû^ue ù\LûgêYûùe _âÉêZ ùjûAQò ~ûjû Cy^òyû iÚû^ùe ijRùe Pûfò_ûeòaa ö @ûRò bûeZ ijòZ ùKùZK ù\gùe aòùKUú Uûdið KéhKcû^ue _i¦ ùjûAQòö

beiûe iû[ú: aògßûi UâûKÖið fòcòùUWþ

aò

gßûi UâûKÖið fòcòùUWþ UâûKÖið ùlZâùe iaêVûeê lú_â MZòùe aXÿê[ôaû Kµû^ú c¤ùe @^ýZc ö Kµû^ú \ßûeû UâûKèiðe C_ôû\^ GK ahð _ìaðeê @ûe¸ Keû~ûAQò I Gjò GK ahðùe @]ôKZc aé¡ò jûif Keò Kµû^ú @ûMKê aXÿòPûfòQò û a ðcû^ Kµû^ú jeòdûYû I C e_âù\gùe cRbêZ ijòZ ^òRe iÚòZò iÚû_^ Keò_ûeòQò û Kµû^úe eY ^úZò Gjò eûRýMêWÿòKùe ^òRKê cRbêZ Gaõ ÊZª bûùa iÚû_^ Keòaûö

\kKê i¸ûkòaû I ^òdªY Keòaû _ûAñ aeò ù_gû\ûe Uòcþ ejòQò ù~Cñcû^ue Gjò ùlZâùe 20ahðeê @]ôK @bòmZû @Qò Kµû^ú \ßûeû ^òcðòZ icÉ C_ôû\^ aRûeùe ^òRe _ì‰ð cìfý i«êÁò _ûAñ c¤ Lêaþ RYûgêYû û

2016 -2017ahðùe Kµû^ú 2000eê @]ôK UâûKèið aòKâd flý eLôaû ijòZ eûRiÚû^, MêReûU, c¤_âù\g I _¬ûaùe c¤ ^òRe aòÉûe Keòaû C_ùe aòPûe KeêQò û LêaþgúNâ Gjû ^òRe UâûKÖiðe a ðcû^ ùe¬ 40 GPþ_ú, 45 GPþ_ú I 50 GPþ_úeê aXÿûA 60 GPþ_ú I 75 GPþ_ú Keòa û Kµû^ú _ûLùe UâûKÖið @^êi§û^ Gaõ aòKûg, MêYa û I aò_Y^

aò_eúZ _eòiÚòZòùe ùKùZK ùfûK bûwò_Wÿ«ò û ùZùa KòQò ùfûK ùeKWð bw c¤ Keò[û«ò û

34

Kéhò RûMeY RêfûA 2016

Kµû^ú icûPûe

Iecû _µè KéhKu _â[c _i¦

R

www.krishijagran.com

iaðciòðaf _µè _ûAñ ùKUòiò Pd^ Ke«ê

k @ûc icÉu _ûAñ cìfýaû^ û @ûce _eòa ðòZ \ê^ò@ûùe Rke @bûa bkò Pýûùf¬ ijòZ fXÿòaû _ûAñ Iecû _ûA_þ Kµû^ú GK ^ìZ^ RûMeYe @ûe¸ 1988 ciòjûùe @ûe¸ KeòQò û Kµû^úe Geòdû ùifè cýûù^Re PúeûM _ùUf KjòQ«ò ù~, Kµû^ú Kéhò, NùeûA Kû~ðý I Cù\ýûMòK _âKâòdû _ûAñ _µè , Zûe I ùKaêf, _òaòiò _ûA_þ @û\ò C_KeY _âÉêZ KeêQòö Kµû^ú _ûLùe 3 AõPeê @ûe¸ Keò 12 AõP _~ðý« iaciòðafþ _µ C_f² ùjCQò û

ùK

Uòiú iaþciòðafþ _µi bûeZùe lú_â MZòùe @ûMKê aXÿòPûfò[ôaû GK Kµû^ú @ùU û Kéhò ùlZâùe _âùdûM Keû~ûC[ôaû iaþ ciòðaf _µèe bò^Ü bò^Ü _âKûe ejòQò û Kµû^úe _âZò^ò]ô gâú Kêùeiò KjòQ«ò ù~, Gjò _µèKê i`kZû _ìaðK fMû~ûA_ûeòa û G[ôùe g± I Kµ^Ü Kcþ ùjûA[ûG û _µèKê ÊZª Keò[ûG û Gjûe Cy lcZû I ùgh ^òaðj^ ejòQò û Kµû^ú _leê _µè ijòZ iµéq icÉ iciýûe icû]û^ CPòZþ iìP^û ù\A _âÉêZ Keû~ûCQò û

@ûfþcûAUú GùMâûùUKþ `ifKê elû Kùe

1

977 ciòjûùe Kµû^ú iÚû_òZ ùjûA[ôfû I Gjû_ùe Kµû^ú Pûeû iõelY ùlZâùe ^òe«e Kû~ðý Keò @ûiêQò û Kµû^úe cûùKðUòõ GKþRòKêýUòbþ ^òcðk b… KjòQ«ò ù~, Pûeû iõelY C_KeY _ûAñ Kµû^ú 20eê @]ôK _âKûee ùÆâ _âÉêZ KeòQòö ~ûjûe _âùdûM Pûeû iõelY _ûAñ @ùU û Kµû^úe cêLý C_KeY jûZ PûkòZ aÉû ùÆâde, jÉPkòZ Nì‰ð^ ùÆâde, jûZ ùeûUeú WÁe, aýûùUeò iõPûkòZ aÉû ùÆâde, ù_ûùUafþ ùÆâde, @ûfû_þ @û\ò ejòQò û

@û]ê^òK iòõP^ _¡Zò _ûAñ eòaêfòiþ AeùMi^þ

eò

aêfòiþ AeòùMi^þ icMâ aògße _ûLû_ûLô 100Uò ù\gùe Kû~ðý KeêQò û Kµû^úe ùlZâúd _âa§K a]ôdû^ê ùaûfþ\f´ KjòQ«ò ù~, Kµû^úe cêLý ~ª Wòâ_þ fûA^è, CaðeK Uýûu, `òfUe _âbéZò ~ûjû Kµû^úe ÊZª _i¦e C_KeY ùi KjòQ«ò, iòõP^ ùlZâùe iaêVûeê @]ôK _âPkòZ _¡Zò Wòâ_þ AeòùMi^þ @ùUö KéhK Gjò _¡Zòe aýajûe @]ô K eê @]ô K iò õ P^ _ûAñ Keê Q «ò û

Kéhò RûMeY RêfûA 2016

35

Kµû^ú icûPûe

www.krishijagran.com

ceêWÿòMâÉ 42 MûñKê ù~ûMûA \ò@ûMfû _ûYò Uýûue

P

kòZ ahð cjûeûÁâùe bdue ceêWÿòe i¹êLú^ ùjûAQò û Gjò Mâúhà EZêùe fl fl ùfûK _ûYòe @bûaKê icþ^û KeòQ«ò û MZ 27ahðeê _ûLû_ûLô 130Uò ù\gùe aûkKé¾ AŠÁâòRþ fòcòùUWþû aòùKUú Uûdið aògße iùaðû c MêYaû~êq Kéhò C_KeY I IUò@e Uûdûið C_f² KeûAaû _ûAñ _âiò¡ò fûb KeòQò û cê´ûAiÚòZ cêLý Kû~ðýûkdeê aòùKUú ùe 2013ùe aòùKUò UûdûiðKê bûeZùe fõP KeûA[ôfû I ùiùaVûeê cjûeûÁâ iùcZ bûeZe @ù^K ùKùZK eûRýùe _âùZýK aò_\@û_\ icdùe KéhK KfýûYùe ijù~ûM _â\û^ KeòQò û

cjûeûÁâe aòbò^Ü Kéhò jòZû]ôKûeú ijù~ûMKûeúu aòùKUò cjûeûÁâe ceêWÿòMâÉ ùiûfû_êe Gaõ Jewûaû\ Ròfäûe 42 Uò Mâûcùe (cjûeûÁâe ùaieKûeú iõiÚû) @ûeGiþGiþ R^KfýûY icòZòe ijûdZûeê Rk iõelYe aýaiÚû bkò Kû~ðý KeòQò û ceêWÿòMâÉ @*kùe Gjò \ò^MêWòKùe Uýûue ù~ûùM Rk ù~ûMûY bkò ùKùZK ijûdZû ù~ûMûA ù\AQò, ùjùf ùKak Rk ù~ûMûY _~ðû¯ ^[ôfû û KûeY ù~ùZùaùk Uýûue ù~ûùM ùfûKu ^òKUùe _ûYò _jñPûAaû Kû~ðý @ûe¸ ùjfû ùiùZùaùk Mâûcaûiúu ^òKUùe _ûYòKê iõPd Keò eLôaû _ûAñ _~ðû¯ aýaiÚû ^[ôfû û Uýûue @]ôK icd fûMò ejò_ûeò ^[ôfû ö G_eòiÚòZòùe _ûYòe be_ìe fûb ùijò KéhK cû^uê

còkò_ûeò ^[ôfû û I ùicû^u _ûYòe @ûagýKZû _ìeY ùjûA_ûeò ^[ôfû û Gjò _eòiÚòZòùe aûkKé¾ AŠòÁâòRþ fòcòùUWþ (aòùKUú) @ûagýK Keê[ôaû Mâûcaûiúuê ijûdZû _ûAñ _û\ aXÿûA[ôfû û aûkKé¾ AŠÁâòRþ (aòùKUú) _ûYòe iõelY aýaiÚû Keòaûe ù~ûR^û _âÉêZ Keò[ôfû I @ûeþGiþGiþ R^KfýûY i¹òZò ijòZ cògò Rk iõelY _ûAñ 5000 fòUe I 2000 fòUee lcZû aògòÁ GK _ûYò Uûuò KòYòaû _ûAñ @[ð ù~ûMûA ù\A[ôfû û aòùKUú Gjò iaê _ûYò UûuòKê cjûeûÁâe ceêWÿòMâÉ MâûcMêWòKùe iÚû_òZ Keò[ôfû û GjûKê iÚû_^ Keòaû ijòZ Gjûe elYûùalY, ceûcZò Gaõ aýaiÚû_^e \ûdòZß @ûeþGiþGiþ R^KfýûY i¹òZò \ßûeû Mâûc_õPûdZKê jÉû«e Keû~ûA[ôfû û aòùKUúe Gjò ^úZòe CùŸgý Uýûue iõPûkK Gaõ Mâûcaûiúu iciýûKê \ìe Keòaû ù~Cñ[ôùe a ðcû^ icÉ _ûYò Uýûue _ìað ^òcðòZ cûMðùe @ûiò aòùKUú \ßûeû iÚû_òZ Uýûueùe _ûYò _jñPêQò û ~òG _â[ùc _jñPêQ«ò Zûuê _â[ùc _ûYò ù~ûMûA \ò@û~ûCQò û Gj÷ò ^òdc @^êiûùe icÉuê Rk aòZeY Keû~ûCQò û ù~ùaVûeê _ûeò Uýûue iÚû_^ Keû~ûAQò ùiùaVûeê icÉ Mâûcaûiú i«êÁò fûb KeòQ«ò û aòùKUú Êdõ UûuòMêWÿòKe iÚû_^û ^òR \ûdòZßùe KeòQò I Gjûe aýajûe Gaõ MêYa ûe iµì‰ð ù\LûgêYû KeêQò û aòùKUú icMâ 82Uò MâûcKê _ûYò ù~ûMûAaû _ûAñ Mâûc_õPûdZ Gaõ ie_õP Lêiò ùjaû ij Kµû^úKê @ûgúaðû\ I ]^ýaû\ _â\û^ KeòQ«ò û

KéhKu @ûagýKZûKê \ìe KeêQò `ûcði^è

36

Kéhò RûMeY RêfûA 2016

`û

cði^è GMâú ifêýg^þ _âûAùbUþ fòcòùUWþe aýaiÚòZ I ùKøgk eì_ùe iõMVòZ Kµû^ú @ùU ö Kµû^úe cýûù^Re eûùRg iûõMùf KjòQ«ò ù~, Kµû^úe @ûe¸ 2009 ciòjûùe ùjûA[ôfûö Gjò Kµû^úe cêLý C_ôû\ ùR÷a CaðZK, ùR÷a KúU^ûgK, Pûeû aé¡ò, ùR÷a Cù RK Z[û jaðf IßKð @û\ò ejòQò û Kµû^ú @ûRò _ìeû ù\gùe Kû~ðýeZ ejòQò @]ôKeê @]ôK KéhK `ûcði^è ijòZ RWòZ ejòQò û ùi KjòQ«ò ù~, Kµû^ú icÉ C_ôû\ _~ðûaeYe @^êKìk ejòQò, ~ûjûe fûb KéhKcûù^ ijRùe CVûA _ûeòùa û

Kµû^ú icûPûe

www.krishijagran.com

C c `ife iû[ú ùf^Öi aûùdûùUKþ

`

ifùe ùeûM, Gjûe aé¡òKê ^Á Keò[ûG ö G[ôijòZ `ifùe KúU fûMòaû, KéhK _ûAñ iaêVûeê aWÿ iciýû ùjûAQòWÿû jêG û ~\ò VòKþ icdùe Gjò `ife iVòKþ C_Pûe Keû ^ ~ûG ùZùa `if ^Á ùjûA[ûG, ~ûjû`kùe KéhKe _âbéZ lZò NUò[ûG ö `ife icÉ iciýûMêWòKê @Zò ijRùe icû]û^ Keòaû _ûAñ Gùa @jõ bìcòKû MâjY KeòQò ùf^þUi aûùdûùUKþ, ~ûjûKò `ifKê _ì‰ð cûZâûùe iêelû _â\û^ Keòaûùe ijûdZû _â\û^ Keò[ûG û

ùf^Öi aûùdûUòKþ aûùdû KúU^ûgK, aûùdû- Le_Zaûe, aûùdû-Rcòe CaðeZû aXÿûAaû ijòZ aél Lû\ý ù~ûMûAaûùe cêLý ^òcðûZû Kµû^ú @ùU û Gjò Kµû^ú GùZ _âbûagûkú @ùU Kò `ifKê ld ùjaûKê \òG ^ûjó û C c C_ôû\ KûeYeê Kµû^úKê 4 ahð cêLý C_ôû\MêWòK aâûjàú, ù_âûùUKè, ùcûù^ûùf^, ù^û aäûÁ, ù~ûR^û, ùf^þ `î`þ I aûeòde _äi iûcòf ejòQò û Gjò Kµû^ú KéhKcû^uê C c `if ù\aûùe ijûdZû ù~ûMûA[ûG ö

GM_fè ijòZ Ke«ê ùR÷aòK ùlZ

ù\

gùe C c MêYaûe Kéhò CaðeK I Kéhò C_ù~ûMe @ûagýKZûKê \éÁòùe eLô GM_fè @ûùMð^òKþ Kµû^úe iÚû_^û Keû~ûAQòö Kµû^úe Ê_Ü ejòQò Kò PûhúKê C c MêYaû CaðeZû ù~ûMûA \ò@û~ûC û KûeY Gjû ùlZKê C c cû^ _â\û^ Keò_ûeòa û Kµû^úe WûAùeKÖe iûMeòKû Mû§ú KjòQ«ò ù~, @ûùc ùR÷aòK C_ûdùe aéle aé¡ò Keò[ûC ö iêelû ùlZâùe, _gêcû^u _ûAñ ùR÷aòK Pûeû @û\ò C_ôû\ _âÉêZ KeêQê û Gjû\ßûeû KéhKcû^uê iûjû~ý I ijù~ûM còkò_ûeòa û Kµû^ú icÉ C_ôû\ _âûKéZòK I _~ðýûaeYe @^êKìk ejòQò û Kµû^ú \ßûeû KâòcòùWûUþ, jaðf IùiKÖòiûAWþ ùeû]K, `ò¶ò cûeòaû, aéle aòKûg _ûAñ aé¡K, `äûAùWûUþ UcòðùWûUþ, ùR÷aòK Lû\, `ò¶ò^ûgK @û\ò C_ôû\ Zò@ûeò Keû~ûA[ûG û GMþ_äi @ûùMð^òKe C_ôû\ @ûMûcú \ò^ùe aòù\gú aRûeùe c¤ _âùdûM Keû~òa

Kéhò RûMeY RêfûA 2016

37

Kµû^ú icûPûe

www.krishijagran.com

^cð ueZ\nû kaûùdûùKcþ ck;ksdseedk aûhðMhyj òK WòflEeys e i¹òuk^ú okÆ"kd

^

cð\û aûùdûùKcþ Kéhò ùlZâe @Zò RYûgêYû ùR÷aòK iûe _âÉêZ Keê[ôaû Kµû^ú @ùU û ^òKUùe ^cð\û aûùdûùKcþ ^òRe aûhðòK Wòfe i¹òk^ú @ûùdûR^ KeòQò û G[ôùe iûeû ù\geê ^cð\û aûùdûùKcþe i¹òk^úùe 250eê @]ôK Wòfið bûM ù^A[ôùf ö

^cð\û aûùdûùKcþe ^òùŸðgK \òù^gþ bûA _ùUf Kû~ðýKâcùe ù~ûMù\A[ôaû Wòfiðcû^uê i´¡òðZ Keòaû ijòZ Kµû^úKê Gùa _~ðý« còkò[ôaû C_f² I Kû~ðýMêWÿòK C_ùe cZaýq Keò[ôùf û ùi Kjò[ôùf ù~, Kéhò ùlZâùe ùR÷aòK Lû\

RûdòùUû^òKþ- Gcþ \ßûeû `if \êAMêYû aXÿò [ûG

Rû

AùWKè Kéhò ùlZâùe Lêaþ _eòPòZ Kµû^ú @ùU û Gjò Kµû^úùe cêLý eì_ùe aûùdû`UòðfûARe _âÉêZ jêG û Kµû^úe _âZò^ò]ô júeû bûA Kéhò RûMeYKê KjòQ«ò ù~, @Rd eûuûu ù^ZéZßùe Kµû^úe @ûe¸ 1997ùe ùjûA[ôfû û

RûAùWKè bûeZúd Kéhò aRûeùe KéhKcû^u _ûAñ ^òRe iaêVûeê Lûiþ C_ôû\ RûAùUû^òKþ- Gcþ aRûe _âùag KeòQò û Gjò C_ôû\ ùMûUòG aûùdû`UòðfûARe @ùU û Gjò C_ôû\Kê _âùdûM Keòaû `kùe C_ôû\ùe \êAMêY aé¡ò ùjûA[ûG, Rcòùe _ûYò Kcþ fûMòaû ijòZ cûUòe CaðeZûKê aé¡ò Keò _^ò_eòaû I `kMêWÿòKe C}éÁ cû^ aé¡ò ùjûA[ûG û Gjò C_ôû\ùe cûUòùe iê]ûe @ûiò[ûG û aéle ùPeKê cRbêZ

38

Kéhò RûMeY RêfûA 2016

_âùdûM Lêaþ Reêeú, ~ûjû `kùe C_ôû\^ aXÿòaûùe iûjû~ý Keò[ûG I G[ôijòZ c^êhý geúeùe eûiûd^òK C_ôû\MêWòK ù~Cñ lZò _jñPûCQò GjûKê c¤ ùR÷aòK iûe ùeûKòaûùe ilc ùjûA_ûeòQò û Gjûe _âcêL KûeY ùjCQò Kò ^cð\û aûùdûùKcþ _ì‰ð eì_ùe ùR÷aòK ùlZKê aXÿòaûKê ù\A[ûG ö Gjò @aeiùe ^òcªòZ cêLý @Zò[ô mû^ùKøgk gòlû cªú bìù_¦â iòõj eìù_ ù~ûMù\A[ôùf û gqò I aòmû^ cªú ùMûaò¦bûA _ùUf, MêReûU ieKûe ^òZú^þ bûA gêKæû, Rd«ú bûA _ùUf, Wò.Giþ._ùUf, jòcûõgê bûA Zâòùa\ú @û\ò Gjò icûùeûjùe ù~ûM ù\A[ôùf ö icûùeûjùe cªú bìù_¦â iòõj C c Kû~ðýKeê[ôaû 11RY aògòÁ Wòfiðuê i¹û^òZ Keòaû ijòZ _êeÄûe _â\û^ Keò[ôùf û

Keò[ûG ö Gjû `ifKê aé¡ò Keòaû cêLý bìcòKû MâjY Keò[ûG û júeû bûA Kj«ò ù~, _eòaû, `k, `êf I aMòPû Pûh Keê[ôaû KéhKcû^u _ûAñ Gjò C_ôû\ Lêaþ fûbKûeò û KéhK Gjò iûeKê aýajûe Keò C c I be_êe `if @ck Rcòeê _ûA _ûeòaû ijòZ @^ý KéhK bûAcû^u C_ôû\ùe aé¡ò Keòaû _ûAñ c¤ Gjò iûeKê aýajûe KeòaûKê ù~ûMûA _ûeòùa û

Kµû^ú icûPûe

ùRiòaò AŠò@û ijòZ i`k aýaiûd Ke«ê

iòaò AŠò@û fòcòùUWþ bûeZùe ^òcðûY C_KeYe ùR RYûgê Yû Kµû^ú @ùU û Kµû^úe @ûõPkòK MâûcúY

www.krishijagran.com

Kéhò C_ôû\^ _ûAñ ùKak U`þùfKè

U

`þùfKè Kµû^ú bûeZùe _fòce Rûf I ù`aâòKþ K_Wÿû ùlZâùe Kû~ðýeZ Kµû^úe ijKûeú aòKâd _âa§K _âùcû\ ùPø]êeú KjòQ«ò ù~, 1985 ciòjûùe Kµû^e gêbûe¸ ùjûA[ôfû û Kµû^úe cêLý Kû~ðý Kéhò C_ôû\^, aMòPû _ûAñ C_KeY ù`aâòKþ Rûf @û\ò _âÉêZ Keòaû û ùi KjòQ«ò Kµû^ú icÉ eûRýùe iùbð KeòQò û ~ûjûKò _ùe KéhKu _ûAñ @û]ê^òK mû^ ùKøgke C_KeY _âÉêZ Keòaûe ^ò‰ðd ù^AQò û

cýûù^Re KòeY bûeZú KjòQ«ò ù~, @ûRò icMâ ù\gùe Kû~ðý _ûAñ @]ôK ùRiòaòe C_KeY aýajûe Keû~ûCQò û Kµû^úe cêLý C_ôû\ ùfûWe, ùUâKþW GKèKûùaUe, KùµKÖe @û\ò ejòQò û

Kýû_ùU^þ @ûYòQò cò^ò UâûKÖið

Kýû

_þùU^þ Kµû^úe @ûe¸ 1984 ciòjûùe ùjûA[ôfû I Gjû_eVûeê Kµû^ú UâûKÖe ^òcðûZû eìù_ @ûMKê aXÿòPûfòQò û Kµû^ú \ßûeû KéhKcû^u _ûAñ cò^ò UâûKÖið ^òKUùe aRûeKê QWÿû ~ûAQò û

Kµû^úe ùlZâúd _âa§K eûùR¦â KjòQ«ò ù~, Kýû_þùU^þ cò^ò UâûKÖið KéhKu KûcKê ijRùe Keò_ûeêQò ö Z[û Gjò Kûc \ßûeû icd iõPd ùjCQò û ùi KjòQ«ò ù~, Gjò UâûKÖeùe icÉ C_KeY @û]ê^òK ùKøgk \ßûeû fMû~ûAQò û ~ûjû @]ôK Kû~ðý Keò_ûeòa û Kýû_þùU^þe Gjò UâûKÖe @^ý UâûKÖe @ù_lû 40_âZgòZ WòùRf Kcþ Lyð ùjûA[ûG ö

C c MêYaû _ûAñ @ûgúaðû\ _ûA_þ Since 1975

ashirvad

@û

PIPES

gúaðû\ _ûA_þi _âûAùbUþ fòcòùUWþ Kµû^ú 1975 ciòjûùe @ûe¸ ùjûA[ôfû û Kµû^ú _òbòiò I iò_òbòiò _ûA_þ ^òcðûZû Kµû^ú bûùa @MâYú fûb KeòQò û Kµû^úe Geòdû ùifè cýûù^Re eR^úKû« _ùUf KjòQ«ò ù~, Kµû^ú ù~Cñ _ûA_þ ^òcðûY KeêQò û Zûjû Kcþ Lyðùe C c MêYaû iµ^Ü û Kµû^úe cêLý C_KeY _äaòõ _ûA_þ, Kéhò ùlZâùe aýajûe ùjC[ôaû _ûA_þ @û\ò ejòQò û

_eògâc ùiøbûMýe R^^ú @ùU 40

Kéhò RûMeY RêfûA 2016

Kµû^ú icûPûe

www.krishijagran.com

AùKûùR^þ @ûYòfû ùiøe gqòùe PûkòZ _µ

A

ùKûùR^þ ifêýi^ _âûAùbUþ fòcòùUWþ Kµû^ú ^òRe _âWKÖ _~ðûaeYKê ]ýû^ùe eLô _âÉêZ KeòQò û Kµû^ú @ûe¸eê jó Gjò K[û C_ùe ]ýû^ eLôò @]ôKeê @]ôK ùfûKcû^u gqò _âa§^ ùlZâùe Kò_eò RûMeY Keû~ûA[ûG ö Kµû^úe bûAiþ ù_âiòùWõUþ ùiøeb gâúaûÉa Kéhò RûMeYKê KjòQ«ò ù~, Kµû^ú Kéhò ùlZâùe fMûZe ^òRe _eòPd iéÁò KeòQò û Kµû^ú ùiûfûe _µ I cûAùKâû ùKûfØ ùÁûùeRþ bkò _âWKÖ _âÉêZ KeòQò, ~ûjûe cêLý @`òiþ ^ûM_êeùe ejòQò û AùKûRòcþ ifêýg^ _âûAùbUþ fòcòùUWþ Kµû^ú iòPõ^ ùlZâùe KéhKcû^uê _µþ aýajûe KeòaûKê _eûcgð ù\AQ«ò ö Kµû^ú cû^òQò Kò aRûeùe còkê[ôaû WòùRf _µþ cjûwû Z _Wÿòa G[ôijòZ _~ðûaeYe _ûAñ NûZK c¤ ùjûA[ûG û Kò«ê Kµû^ú Gjò K[û C_ùe ]ýû^ eLô ùiûfe _µþe ^òcðûY KeòQò û bûeZùe ùKûfØ ùÁûùeRþ aû gúZkbŠûe @bûa ùjaû KûeYeê _âZòahð fl fl U^ _^ò_eòaû ^Á ùjCQò û Kµû^ú ùiûfûe _ûIßûeùe _eòPûkòZ ùjC[ôaû ùKûfØ ùÁûùeRþ c¤ ^òcðûY KeòQò ~ûjû Kò _~ðýûaeY _ûAñ c¤ C c ejòa û

Kéhò RûMeY

KéhK KûWð

úd @ûKhjðYûe C_

Kéhò RûMeY ‘KéhK KûWÿð’ùe _û@û«ê GK fle \êNðUYû aúcû I @Zý]ôK EY bûeeê cêqò ijòZ @^ý^ýû ajê iêaò]ûKê C_f² Ke«ê eòjûZò _i¦ Ke«ê ^òR KûWð

Very Very Important Farmer Card

Zêe« @ûiê@Q NAME ADD ID ISSUE

: : : :

Important Kisan Card Important Farmer Card Very Important Kisan Card Very Important Farmer Card Very Very Important Kisan Card Very Very Important Farmer Card

(IKC) (IFC) (VIKC) (VIFC) (VVIKC) (VVIFC)

1fle \êNðUYû aúcû Kéhò C_ôû\ C_ùe eòjûZò Kéhò C_KeY C_ùe eòjûZò Kéhò aòbûMùe _âMZògúk KéhKu ^ûc I `ùUû PòZâ 11 Languages (10 Indian & 1 Global), 20 States, 1 Portal - 9 Million combined readership

Kéhò RûMeY

Kéhò RûMeY RêfûA 2016

41

Kµû^ú icûPûe

www.krishijagran.com

KéhKu bûA cjò¦âû @ûŠ KéhKu _ûAñ ajêcêLô [âú A^þ Ißû^þ cjò¦âûe ^ì@û ~êa

Ké

hKu @ûagýKZûKê \é Á ò ù e eLô cjò ¦ â û @ûŠ cjò¦âû Kµû^ú ~êa UâûKÖUe aRûeKê QûWÿòQò û cjò¦âû MZ 30ahðeê bûeZúd aRûeùe @MâYú ejòQò û Kµû^úe ùlZâúd _âa§K ùifþi ^òLôf \fIßú KjòQ«ò ù~, cjò¦âûe Gjò UâûKÖee cìfý 4.99 fleê 6. 49 fl _~ðý« ejòQò û ~êa UâûKÖe aRûeùe 32. GPþ_òeê @ûe¸ Keò 35 GPþ_ò _~ðý« C_f² ùjCQò û G[ôijòZ Gjò UâûKÖe Kcþ WòùRfùe @]ôK ùlZùe Kûc Keò_ûeêQò û

aêfþ GùMâû cfþUòKè ijòZ Pûh Ke«ê

@û

dge ù_ûfûeòiþ _âûAùbUþ fòcòùUWþ Kµû^ú cfþUòKè GK aòùgh CùŸgýKê ¤û^ùe eLô _âÉêZ KeòQò û Kµû^úe _½òcú ùRû^ûf ùjWþ c^òh @MâIßûfþ KjòQ«ò ù~, aòùgh bûaùe a ðcû^e ÊZª aýaiûd _ûAñ ^òcðòZ Gjò C_ôû\ NùeûAVûeê @ûe¸ Keò aýaiûd _~ðý« @û_Yue icÉ @ûagýKZû _ìeY Keò_ûeòa û G[ôùe _eòaûee 5 i\iý iêaò]ûùe aiò~ûA _ûeòùa û 1918 fòUe lcZû aògòÁ @Zòeòq Rò^òh _Zâ ùaûùSA _ûAñ iÚû^ ijòZ Gjû aýaiûdòK ùlZâùe c¤ ùgâ @ùU ö cfþUòKè \ßûeû 3 Kòùfû IßûUþ aò\êýZþ c¤ C_ôû\^ Keû~ûA_ûeòa û ~Ÿßûeû NeKê @ûùfûKòZ Keû~ûA_ûeòa û cêýRòKþ iòÁcþ aRûAaû, Kéhò C_KeY I @^ý Reêeú C_KeYKê Gjû \ßûeû iõPûkòZ Keû~ûA_ûeòa û cfþUòKèùe @û_Yuê ùUâWþ Uêfþi _ûAñ _~ðû¯ iÚû^ ejòQò û ùKak 3 cò^òUùe @û_Y iòUþe _QKê NêPûñA Rò^òh _Zâ ù^aû _ûAñ @ûagýKZû @^êiûùe RûMû_ûA_ûeòùa û Gjû @û_Yu _i¦e _â[c aûj^ @ùU ö cfþUòKèe \êAUò aûj^ aRûeKê @ûiòQò û cfþUòKè GGKè + I cfþUòKè GcþGKè ù~Cñ[ôùe @û_Y ^òRe aýaiûde i`k gêbûe¸ Keò_ûeòùa û

aê

fþ GùMâû cfþUòKè ùeûUûeú Uòfe ùaäWþ, _ûIßûe Uòfe ùaäWþ I cûUò ùLûkòaû C_KeY _âÉêZ Keê[ôaû @MâYú Kµû^ú @ùU ö Kµû^úe @ûe¸ 1998 ciòjûùe ùjûA[ôfû I ùiùaVûeê Kµû^ú KéhKu _ûAñ ^ìZ^ I i`k C_KeY _âÉêZ Keòaû Kû~ðý Keê@Qò û Kµû^úe aeò @ûõPkòK _âa§K eûjêf Kêcûe ùPø]êeú KjòQ«ò ù~, Kµû^úe _âcêL ~ª aêfþ _ûIßûe ùaäWþ aêfþ ù_Wò UòIßûÁûe ùaäWþ aêfþ ùeMêfûe cùWf @û\ò ejòQò, ~ûjûe fûb @]ôKeê @]ôK KéhK _ûA_ûeêQ«ò û

42

Kéhò RûMeY RêfûA 2016

a ðcû^ aò@ûeRò G^Rðú ijòZ ùiûfûe iòõP^ Ke«ê

aò

@ûeRò G^þRòð AŠò@û _âûAùbUþ fòbòùUWþ Kµû^ú KéhKcû^u _ûAñ ùiøegqòeê Pûfê[ôaû ùiûfûeþ _µþ Z[û @^ý ùKùZK C_KeY Zò@ûeò KeòQò ~ûjûe be_êe fûb KéhKcûù^ CVûA _ûeêQ«ò û Kµû^úe ùifþiþ GKþRòKêýUòbþ jòùe^þ KùQfû KjòQ«ò ù~, KéhK Gjò C_KeY _âùdûM ijRùe Keò_ûeòùaö Gjò C_KeYe cìfý c¤ Kcþ ejòQò û Kµû^úe cêLý C_ôû\^ c¤ùe ùiûfûeþ _µ, ùiûfûe _µþ A^þbUe, ùiûfûeþ fY×^, ùiûfûeþ Giò, _ûYò _µ @û\ò ejòQò û

ଇେ ବଏ

www.krishijagran.com

WòRòUûfûAùRg^Kê @û_Yû«ê KéhK: eaò¦â ijûù^

ùl

Z Kûc @ûRò ^êùjñ, Kûjó ùKCñ _âûPú^ Kûkeê ùjûA@ûiêQò û icde _eòa ð^ iÚòZòùe Pûh _âYûkúùe c¤ @ûRò a\kòaû _eòflòZ ùjûAQò û ~ûjûKò KéhòKê iûeû \ê^ò@ûùe ^ì@û eì_ ù~ûMûA_ûeòQò û \ê^ò@ûùe ajê aWÿ aWÿ ù\g ejòQò, Lû\ýû^Ü C_ôû\^ Keòaû ^òcù« iaêVûeê @jõ bìcòKû Kéhòe jó ejòQò ö ^òKUùe Gjò ùlZâùe ùKøYiò _eòa ð^ @ûiò ^ûjó, ~ûjûKò aòMZ \ò^e _eòùag, ^ìZ^ ùKøgk I Kéhò Kµû^úMêWòKe \ûdòZßaj^ K ðû Gjû cû^ò[û«ò û Gjò_eò Kµû^úMêWòK Kéhò ùlZâùe GK _eòa ð^ @ûYòaûKê ùPÁû KeòQ«ò, ~ûjûKò aògße GùZ aWÿ @ûaû\úe ù_UKê beò _ûeòa û Kéhòùe @ûRò ajê _eòa ð^ @ûiòQò _eµeûMZ ùlZe ^òdcKê _eòað^ Keû~ûAQò û _â[ùc KéhK ùlZùe aêYòaû, _ûYò I @^ýû^ý Kû~ðý iû]ûeY C_ûdùe Keê[ôfû û Kò«ê Gùa @Zýû]ê^òK ùKøgk ~ª ù~_eò UâûKÖe, Uòfe, _ûIßûe ùÆâ, @Zýû]ê^òK IßûUe _µ @û\ò ~ªMêWÿòK Kéhò ùlZâùe aýajûe Keû~ûCQò ö Gjû Kéhò ùlZâùe Kûâ«ò @ûYò ù\AQò û ù\ge RYûgêYû Gjò Kµû^ú @ûRò aògßùe ^òRe _eòPd iéÁò KeòQò û Kéhò RûMeY Kµû^úe aò_Y^ _âcêL eaú¦â ijûù^u ijòZ aòùghiûlûZþKûe Keò Kµû^ú Gùa _~ðý« C_f²ú, ^a\òM«ùe _jñPòaû I ù\gKê Kéhò ùlZâùe C^ÜZò @ûYòaûùe @jõ bìcòKû aòhdùe RûYòaûKê còkòQò û gâú ijûù^u ij Cq iûlûZþKûeùe _âcêL @õg ^òcÜùe a‰ð^û Keû~ûAQò û GcòZòùe Z cjò¦âû @ûŠ cjò¦âû aòhdùe icùÉ RûY«ò Kò«ê @û_YuVûeê cjò¦âû C_ùe aòùgh KòQò RûYòaûKê PûjêñQê ? @û_Y ~ûjû KjòQ«ò iµì‰ð iZ, KûeY cjò¦âû @ûŠþ cjò¦âû Kµû^ú aòhdùe _âûd icùÉ RûY«ò û cêñ Gjû KjòaûKê Pûjêñaò Kò Kµû^úe @ûe¸ Êû]ú^Zû _ìað ahðeê cûù^ 1945 ciòjûeê ùjûAQò ö cjò¦âû I ùR. iò cjò¦âû \ßûeû GK Áòfþ ùUâWòõ Kµû^ú eìù_ @ûe¸ ùjûA[ôfû ö 1947 ciòjûùe Kµû^ú @ùUûùcûaûAfþ ùlZâùe _û\ eLô[ôfû I @ûRò Gjò cjò¦âû @ûŠþ cjò¦âû GK aâûŠþ ùjûAiûeòQò û @û_Yue cjò¦âû ijòZ iõù~ûM Kò_eò ùjfû?

ùcûe _ûV_Xÿû ùgh ùjaû _ùe _âZò aýqòu _eò cêñ ùcûe ^òR Kýûeòde @ûe¸ KeòaûKê Pûjó[ôfò û cêñ ùcûe Kýûeòde @ûe¸ 1993ùe cjò¦âû @ûŠþ cjò¦âû ijòZ KeòQò û MZ 23 ahð ùja cjò¦âû ijòZ RWòZ ejò Kûc KeòaûKê cêñ ùiøbûM cù^ KeêQò û ^òRe cù^û^òùag Z[û _eògâc `kùe cêñ Kµû^úKê Gjò iÚû^ùe @ûYò _jñPûA_ûeòQò û cjò¦âûùe cêñ @ùUûùcûUòbþ I UâûKÖe \êAUò iÚû^ùe Kûc Keò[ûG û Gjû _ìaðeê cñê 7ahð _~ðý« cjò¦âû dê.Giþ.G.ùe Kûc Keòaûe @^êbìZò fûb KeòiûeòQò û Kéhò ùlZâùe cjò¦âû K’Y ^ì@û _\ùl_ CVûCQò ? ù~_eò icùÉ RûY«ò Kò cjò¦âû UûKÖâe ùlZâùe _â[ùc Kû~ðý @ûe¸ Keò[ôfû ö Gjû aýZúZ @ûùc Kéhòe @^ý ùlZâMêWòKùe i`k iêelû, aúR I KéhKcû^u Kéhò aòhdùe iìP^û ù\aûe Kû~ðý c¤ Keò[ûC û cjò¦âûe icé¡ò aâûŠþ ^ûc ijòZ @ûùc Kû~ðý KeêQê û icd-icdùe ajê @bò~û^ c¤ @ûce Kµû^ú \ßûeû Keû~ûA[ûG û UâûKÖe ùlZâùe KéhKcû^u _ûAñ cjò¦âûe ùKøYiò ^ì@û C_f²ú ejòQò Kò? ^òKUùe @ûùc UûKÖâee ^ì@û ùe¬ fõP KeòQê û Gjû aýZúZ Kµû^ú cjò¦âû ~êùaû ^ûcK GK iòeòRe _ûõPUò UâûKÖe fõP KeòQò û G[ôùe 42 GPþ_úeê 45 GPþ_ò _~ðý« UûKÖâe iûcòf ejòQò û iaêVûeê C c K[û ùjfû Kò Gjû bûeZùe _â[c [e G_eò UâûKÖe fõP Keû~ûAQò, ù~Cñ[ôùe 15 Mòde ÆòWþ,12 `eIßûW, 3 eòbið Mòde \ò@û~ûAQò û Gjò UâûKÖe \ûcþ 4.99 fl Uuû ejòQò û UâûKÖee Gjò iòeòR KéhKcû^u _ûAñ GK ae\û^ i\ég û

@ûùc GK UýûMþfûA^þ Wê ùcûe, (Kcþ _eògâcùe @]ôK Kûc), Wê `ûÁþ (Lú_â MZò) ijòZ, Wê ùaUe ( C c Kû~ðý Ke) Gjò UâûKÖee fõP Keû~ûAQò û Cq UâûKÖee _eòPûk^û @Zò ijRùe RûYò ùjûA~ûA[ûG û KéhKu _eòiÚòZòùe iê]ûe @ûYòaû _ûAñ cjò¦âû K’Y bò^ÜZû @af´^ KeòQò ? ù\ge KéhKcû^u ù_UKê beòaû _ûAñ Gjò UâûKÖe iKûkê ùlZKê ~òaû ijòZ i§ýû _~ðý« Gjò UâûKÖe ùlZùe _eògâc Keò[ûG ö cjò¦âû KéhK _ûAñ _âZòa¡ @ùU û G[ô_ûAñ @ûce \ûdòZß ejòQò Kò KéhKcû^u \ûdòZß ù^aû û G[ôijòZ @ûùc Rcòe ÉeKê ù\Lô Kû~ðý Keòaû CPòZþ û Kµû^úe _âZò^ò]ô MûâcKê ~ûA KéhKcû^u aêSûAaû CPòZ û Gcû^uê Kéhòe ^ìZ^ ùKøgkMêWòKê iVòKþ bûaùe iìP^û ù\aû CPòZþ û GjûaýZúZ @ûùc KéhKcû^u _ûAñ Kfþ ùiõUe Keòaû I Gcû^uê icd-icdùe ùUâ^òõ ù\aûKê ~ûA[ûC ö ù~Cñ KéhKcû^u @û[ðòKiÚòZò iê\éXÿ ^êùjñ, @ûùc ùicû^ue iûjû~ý c¤ Keò[ûC û KéhKcû^uê KòQò iù¦g ù\aûKê Pûjóùa Kò?

KéhK bûAcû^uê cêñ Gjû KjòaûKê PûjêñQò Kò ùicûù^ ^ìZ^ ùKøgkKê @û_YûA Pûh Kû~ðý Keòaû CPòZþ û Kéhò aòhdùe @]ôKeê @]ôK iìP^ûcû^ RûYòaûKê _eûcgð ù\aò û ^ìZ^ C_ûdKê _âùdûM Ke«ê û GjûaýZúZ ùiûgò@ûfþ còWò@ûùe c¤ Kéhò i´§úd ajê iìP^û C_f² ùjCQò û Gùa Gjû Kjòaò ù~, KéhKcûù^ @Zò ijRùe Gjò C_ûdKê @û_YûA _ûeòùa û G[ô_ûAñ ieKûe c¤ ajê _âdûi Ke«ê û Gjû aýZúZ cjò¦âû ^òRe I WòRòUûf còWÿò@û C_ùe c¤ Z[ý ù\aû @ûe¸ Keò ù\AQò û cjò¦âûe GMâò ùIßaþiûAUþ c¤ ejòQò, ~ûjûKò @fMû-@fMû C_ôû\MêWòK aòhdùe iìP^û _ûA_ûeòùa û G[ô_ûAñ KéhK ù~ùZ _ûeòùa WòRòUûf còWÿò@ûe _âùdûM c¤ Keò_ûeòùa û

_âÉêZò- Aceû^þ Lû^þ aeò iû´û\òK Kéhò RûMeY, ^ì@û\òfäú ùcûaûAf- 9582957538 Aùcfþ-imran@krishijagran.com

Kéhò RûMeY RêfûA 2016

43

ଇେ ବଏ

www.krishijagran.com

7Uò Kéhò Rkaûdê ùlZâ, 25 Ròfäûe iciýû C_ùe ùjfû eòiyð : ùZûec Gjò K[ûùe ùKøYiò iù¦g ^ûjó Kò @û]ê^òK ~êMùe _âùZýK iõiÚû^ eòiyð Kû~ðýùe c^ù~ûM ^òùag Keê[ôùf û Kò«ê iaêVûeê C c iõiÚû^ Gjû @ùU, ~ûjûKò KéhK bûAcû^u @ûagýKZûKê ]ýû^ eLô eòiyð aû MùahYû Keò ùicû^uê fûb _â\û^ KeêQ«ò û G_eò GK iõiÚû^ ùjCQò Raûjûe fûfþ ù^ùjeê Kéhò aògßaò\ýûkd ö Gjûe Kêk_Zò _â. aòRd iòõj ùZûceu ijòZ iûlûZþ @ûùfûP^ûe KòQò @õgaòùgh û

gâú

ùZûce Kj«ò ù~, c¤_âù\g eûRý ieKûe 1963ùe eûRýe _â[c Kéhò aògßaò\ýûkde

iÚû_^û Raf_êeVûùe Keòaû ^òcù« @ûKÖ _âÉêZ Keò[ôùf ö Gjû 1@ùKÖûae 1946ùe ùgh ùjûA[ôfû û

iê^òùdûR^, Kéhò gòlû, @^êi§û^ Z[û aòÉûe gòlû ùlZâùe Gjò aògßaò\ýûkd _âù\ge 25Uò Ròfäûe Kéhò Rkaûdê ùlZâùe ^òRe ùiaû ù~ûMûA @ûiêQò û @ûc ^òKUùe 5Uò Kéhò cjûaò\ýûkd, ùMûUòG Kéhò @bòcªòd cjûaò\ýûkd, ùMûUòG jUòðKfPe eòiyð Z[û ùUâ^òõ ùiõUe, 4 ùRû^ûf Kéhò @^êi§û^ ùK¦â, 4 Kéhò @^êi§û^ ùK¦â Z[û 20 Kéhò aòmû^ ùK¦â Kû~ðýeZ @Q«ò û ^òKUùe ùaûjû^ú (Ròfû-^eiòõj_êe’ùe @ûLê @^êi§û^ ùK¦â Z[û cŠk Ròfäûe ùR÷aòK ùlZ @^êi§û^ ùK¦â iÚû_^e RYûgêYû _âKòâdû @^êÂòZ ùjûAQò ö aò\ýû[ðúcû^u Pd^ aòhdùe _Pûeòùf ùZûce KjòQ«ò ù~, Kéhò Z[û Kéhò @bòcªòd QûZâcû^uê aýajûeòK gòlû _â\û^ Keû~ûA[ûG û QûZâcû^u baòhýZKê ]ýû^ eLô, GK ÁêùW<þ ù_äiþùc<þ Keû~ûAQò û @]ôÂûZû QûZâ KfýûYe @«MðZ Kû~ðýeZ Ke«ò ö Gjò iõiÚû^ QûZâcû^uê aòbò^Ü ùeûRMûe @aie _â\û^ Keòaû ijòZ iµì‰ð _eûcgð, _âgòlY Z[û icùdûPòZ cûMð\gð^ _â\û^ Keò[ûG û aòMZ Zò^ò ahðùe eûÁâúd Ée C_ùe jûeûjûeò 29Uò Kµû^úe iûlûZþKûe Keû~ûAQò Z[û _âûd 249 aò\ýû[ðúcû^uê Pd^ Keû~ûAQò ö aògßaò\ýûkdùe icd-icdùe LýûZò _âû¯ iõiÚûMêWÿòKeê ù~_eò cjò¦âû @ûŠþ cjò¦âû, aýûuþ @`þ AŠò@û, _¬ûa ù^g^ûf aýûuþ , ùiõUâûf aýûuþ, @ûAiò@ûAiò@ûA aýûuþ, GPþ.Wÿò.G`þ.iò.

44

Kéhò RûMeY RêfûA 2016

_â. aòRd Kêcûe iòõj ùZøce, Kêk_Zò

aýûuþ, cû^ùiùUûõ, ùKûùeûcŠk, `UòðfûARe Kµû^ú, G^þRòI, _â]û^, iéR^, iú^eòRþ, IßûUe ùgWþ ù_âûùRKÖ, ù^Pe aûùdû `êWþ, eòfûd^è GùMâû ùKcòKûf, Kûcþi^þ aûùdûùUùKÜûùfûRò, c._â. eûRý iòWþi I `ûcð aòKûg, Kù_ðûùei^þ, KêGUû UâûKÖið @û\òùe Kýûµiþ iûlûZþKûe Keû~ûCQò ö MâûRêGUþ @ûUòPêýUþ ùUÁþ A^þ A¬ò^òdeòõ (ùMUþ)e cû¤cùe PkòZahð 16 QûZâ ù\ge aòbò^Ü @ûA.@ûA.Uò.ùe ZéZúd Z[û ^acú bkò Cy eýûuþ ijòZ Pd^òZ ùjùa û ^ýûg^ûf GfòRòaòfòUú _eúlû cû¤cùe PkòZ ahð 19RY QûZâ ù~ûMýZû _âû¯ KeòQ«ò û eûÁâúd Ée C_ùe GMâòKfPe ibòðùiiþ eòKîUþùcõUþ ùaûWðùe ùMûUòG QûZâ C c _â\gð^ Keòaû ijòZ h iÚû^ _âû¯ KeòQò û Gjò Kâcùe ùZûce KjòQ«ò ù~, a ðcû^ @ûce aògßaò\ýûkd aòòbò^Ü Ròfäûùe Kû~ðýeZ ejòQò û cKÑû, ùiûdûaò^þ, Mjc, PYû, ]û^, eûcZòk, @kiú, Liû, @ûLê, @ûkê, _ò@ûR, eiêY, ~@, Pûeû, `ifMêWòK, cifû `if, ùR÷aòK ùlZ, cì òðKû CaðeZû _âa§^, Rk iò õ P^ _â a §^ @û\ò ù e @Lô k bûeZúd i´§ò Z _eòù~ûR^ûMêWòK Gaõ iM§ Z[û Jh]úd aél, cì òðKû _eúlY, iìZâKécò, c¬ò _âùdûMúKeY, ùR÷a _âûù\ýûMòK, Lû\ _âûù\ýûMòKe aòbò^Ü _eòù~ûR^ûMêWòK C_ùe Kû~ðý KeêQò û aògßaò\ýûkde jûeûjûeò 41 _\û[ð _eòù~ûR^ûMêWòK c¤ Kû~ðý eZ ùjCQò û Gjò _eòù~ûR^ûMêWòK bûeZúd Kéhò @^êi§û^ _eòh\, c¤_âù\g, cŠò ùaûWð, bûbû @ûYaòK @^êi§û^ ùK¦â, eûÁâúd Kéhò aòKûg ù~ûR^û, c._â. aòmû^ Gaõ _âûù\ýûMòK _eò h \ ù~ûR^û, c¤_â ù \g aò m û^ Gaõ _â û ù\ýûMò K _eòh\, Rû_û^ AõUe^ûg^ûf (RûdKû) Z[û aòbò^Ü iõiÚû^ \ßûeû

ଇେ ବଏ

www.krishijagran.com

aò úd iûjû~ý còkêQò û

Kéhò gòlû ùlZâùe Kéhò aògßaò\ýûkdùe @bìZ_ìað ^ûc KcûAQ«ò û _ìaðeê Kéhò gòlû ùlZâùe MêYûcôK _âbûa Z[û Kû~ðý ùjZê aýqòMZ, eûRýÉeúd, eûÁâúdÉeúd aòaò] _êeÄûe _âû¯ ùjûA[ûG û cû^^úd ùK¦âúd Kéhò cªú, bûeZ ieKûe, gâú eû]ûùcûj^ iòõju \ßûeû aògßaò\ýûkdKê cjò¦âû icé¡ò eûÁâúd Kéhò gòlû i¹û^- 2015 _êeÄûe i¹û^òZ Keû~ûAQò û ^ýûi^ûf GMâòKfPe @ûKâòWòùUg^- ùaûWð \ßûeû Kéhò cjûaò\ýûdk, Raf_êe Z[û Kéhò @bò~ûªòKúd cjûaò\ýûkd, Raf_êeKê _ûõP ahð (16.03.2015eê 15.03.2020) _ûAñ @ûKâòWòùUg^ _â\û^ Keû~ûAQò ö Kéhò Cy gòlû iê]ûe Gaõ QûZâcû^u icMâ mû^ _âa§^ _ûAñ icÉ cjûaò\ýûkdMêWòKùe bòWÿòI K^þ`ùe^èòõ I g^òaûe aòùgh aýûLýû^e @ûù~ûR^ ^òdcòZ eì_ùe Keû~ûAQò û c¤_âù\g gûi^e ^òùŸðg C_ùe Kéhò iõKûd \ßûeû @^êiìPòZ ùjûAQò ù~, Ròfäû _^Üû Z[û @^êiìPòZ R^RûZò ajêfý _ûIßûeùLWÿû (ùjgwûaû\) Gaõ LêeA (iûMe)ùe ^ì@û Kéhò cjûaò\ýûkd ùLûfòaûKê _âÉûa Keû~òaû ijòZ KéhK KfýûY Z[û Kéhò aòKûg cªYûkd, ùbû_ûkKê _Vû~ûAQò û 2016-17ùe Kéhò cjûaò\ýûkd _IßûeùLWÿûe i ð @ûe¸ ùjûAQò û c._â.ùe \g GMâò

G[ôijòZ aò\ýû[ðúcû^u _ûAñ Kêk_Zò KjòQ«ò ù~, aûùdûùUùKÜûùfûRú, iòWþ _âWKè^, GMâòaòRòù^þi _âûKéZòK iõiû]^ _âa§^, iòõP^ _âa§^, `ûcð ùcgò^ûeú, eòùcûU ùiõiòMþ, QZê C_ôû\^, fûL C_ôû\^, C\ýû^ bò òK Kéhò, `êWþ ù_âûùiiòõ @û\ò C_ùe QûZâcûù^ mû^ûRð^ Keòaû ijòZ QûZâ ^òR baòhýZùe aýaiûd _äû^òõ dê^òUþ Keòaûùe ijûdZû KcðiõiÚû^ Zò@ûeò Keò_ûeòa û ^òRe ùQûU dê^òUþKê iõiÚû_^ Keò _ûeòa Z[û @ûcô^òbðegúk ùjaûKê _û\ aXÿûA_ûeòa I eûRý Éeúd Kéhò aòbûM, c¬ò _âcûYòKeY, c¬ò C_ôû\^, cì òðKû Gaõ Rk _eúlY, lZ _eòlY, KúU^ûgK _eúlY, Kéhò aòÉûe @û\ò i´§òZ ùiaû @ûùdûM @^êiûùe Kû~ðýùlZâe aòKûg Z[û Pd^ Keò_ûeòa û ùi @ûjêeò Kjò[ôùf ù~, a ðcû^ Kéhò ùlZâùe ùeûRMûee @_ûe i¸ûa^û ejòQò û ùR÷a J\ýMòK, aúR Jù\øMòK, Lû\ý Jù\ýûMòK, Rkaûdê _âa§ i´§òZ ùlZâ Kéhò-ùlZâùe ^aò^Zc bûM ejòQò û ù^÷ù^ûùUùKÜûùfûRò, jûAaâòWþ Kâ_þ _âWKþi^þ, jûAaâòWþ c¬ò C_ôû\^, _fòjûCiþ ùlZ, `êf Z[û _eòaû ùlZ ùKøgk ^ì@û ejòQò û Lû\ý _âûù\ýûMòKúKeYùe ^ì@û ùKäae Z[û _êeêYû Lû\ý _\û[ðe ùaäûWòõ, _ýûùKRòõ Z[û ùÁûùeR ùlZâùe c¤ ^ìZ^Zû ejòQò û Gjò eûRýÉeùe ùeûRMûe ùjaûe i¸ûa^û Kcþ c¤ ùjûA ^[ûG û _^ò_eòaû, (cUe, UcûUe, fuû, @ûkê, _ò@ûR) cifû, (@\û, eiêY, fuû) `êf (ùMŠê, ùMûfû_, fòfò, iêM§òZ `êf, Reùaeû, KU`äûIe, Pµû @û\ò ejòQò ) û ^òdªòZ ùlZ GK ùfûbúfû ùlZ @ùU ö G[ôijòZ jûAaâòWþ cKÑû\û^û icd _ìaðeê C_ôû\^ Keòaûe `if @ùU û ùlZùe, @ûPûe-cêeaû _ûAñ C^ÜZ _âKûe c¤ ùeûRMûe ijûdK ùjûA[ûG û iM§ Z[û Jh]úd aéleê _âû¯ C_ôû\ ù~_eò cêùVfò, @gßM§û, Mòùfûd, Kkû fuû, KkûùcN, i_ðM§û, MêMþke C_ôû\^, fûL C_ôû\^, aòKâd Z[û iõPd c¤ ùeûRMûee @^ýZc cû¤c û aògßaò\ýûkde \ûdòZß ù^aû ijòZ iKeûcôKeP^ûcôKZû aòPûe ijòZ baòhýZKê iê\éXÿ KeòaûKê a ðcû^ ^úZòùe aògßûi eLô[û«ò û aò\ýû[ðúcû^u icMâ aòKûg Z[û ùa÷mû^òK \éÁòùKûYKê ]ýû^ @ûKhòðZ Keò Gjò aòPûe ijòZ eûÁâúd Z[û @«eûÁâúd Ée C_ùe GjûKê ù_âû›ûjòZ ù\aûùe _âû[còKZû cû^ò[û«ò û

_fòùUKþ^òKþ Käò^òKþe _âÉûa _Vû~ûAQò û G[ôijòZ ùi KjòQ«ò ù~, Kéhò ù~ûMý bìcòe CaðeZû aXÿûAaû CùŸgýùe cûUò-ÊûiÚý _eúlY Z[û cì òðKû ÊûiÚý KûWð _âÉêZ Keû~ûAQò û iZZü _eúlYKê _eûcgð ùiaû ijòZ eiûd^òK Lû\ýùe @^òdªòZ C_ù~ûMKê iúcòZ Keòaû C_ô\ KéhKcû^uê KjòQ«ò û cêñ Gjû cû^òQò ù~, iaðûwú^ aòKûg jó @ûce ù]d û KéhòKê fûbR^K ]¦û Keòaû _ûAñ @ûùc iaêVûeê ^òKé¾ iòXÿò C_ùe aiò KéhKcû^uê C_eKê @ûYòaûKê _Wÿòa û ùicû^ue @ûcôaògßûi aXÿûAaûe flý ejòQò û QûZâ-gòlû, Kéhò gòlûùe MêYûcôK aé¡ò @ûce flý @ùU û @^êi§û^ùe ^aú^Zc iìP^û KéhKcû^uê, ùa÷mû^òKcû^u ^òKUùe _j*ûA[ûG û

_âÉêZ-c^òh ùPøjû^ i´û\\ûZû-Kéhò RûMeY, ^ì@û\òfäúùcûaûAfþ-9891335460 Aùcf-manish@krishijagran.com

Kéhò RûMeY RêfûA 2016

45

ଇେ ବଏ

www.krishijagran.com

KéhKuê C^ÜZò @ûWÿKê ù^A ~ûA[ûG ^ûeòdf(^Wÿò@û) ùaûWð

^

Wÿò@û C_ôû\^e aòKûg ùjaû jó Gjò ùaûWðe cêLý Kûc û ~ûŸßûeû Gjò ùaûWð ^Wÿò@ûe aòÉûe, aòKûg, icúKeY _ûAñ Kûc Keò[ûG û ùaûWðe cêLý CùŸgý GKúKéZ aòKûg ö ^Wÿò@û MQ fMûAaûKê ù^A C_ôû\^, aòÉûe ù_âûùiiòõ, @ûc\û^ú I e¯û^ò Gjò iaê Kû~ðý ùaûWÿð @«MðZ @ûiò[ûG û ^Wÿò@û ùaûWðe \òfäúVûùe @`òi ejò[ôaûe cêLý KûeY ùjCQò ùaûWð _âZò @ûcôdZû aXÿòaû û ^Wÿò@û ùlZ bûeZe \lòYú @*kùe ajêk bûaùe ù\LôaûKê còkò[ûG ö ùi_eò @û§â _âù\g, cjûeûÁâ, MêReûUe Rkaûdê I ^Wÿò@ûe CaðeZû \ééÁòeê C e bûeZùe @]ôK ejòQò û

^Wÿò@û ùlZ _ûAñ ùKCñ EZê @^êKìk ùjûA[ûG ? ^Wÿò@û ùlZ _ûAñ @]ôK Mec Kò´û @]ôK [Šû EZê ùjûA ^ [ôa û Zû_cû^ 7 WòMâúeê 12 WòMâú ùifþiòdiþeê Kcþ ùjaû CPòZþ I 40eê 45 WòMâú ùifþiòdiþeê @]ôK ùjaû CPòZþ ^êùjñ û bûeZe ùKCñ ùKCñ eûRýùe ^Wÿò@û C_ôû\^ ùjûA[ûG ? ^Wÿò@û C_ôû\^ icê\â Kìk @*k eûRýùe ajêk bûaùe ùjûA[ûG ö bûeZe ùKek eûRýùe iaêVûeê @]ôK C_ôû\^ ùjûA[ûG ö MêReûU, cjûeûÁâ, K‰ðûUK, @û§â_âù\g IWÿògû, @ûicþ I @eêYûPõk _âù\gùe c¤ ^Wÿò@û ùlZ @]ôK cûZâûùe ùjûA[ûG ö bûeZe ^Wÿò@û aýaiûdKê ù^A K’Yiaê _eò\égýcû^ ejòQò ? bûeZùe ù\LôaûKê ù~ZòKò C_ôû\^ ejòQò GjûVûeê @]ôK WòcûŠ ejòQò ö Zò^ò-Pûe ahð _ìaðeê @ûùc ajê býûfê GWòWþ _âWKÖ fõP KeòQê ~ûjûKò ùKûK^Uþ còfþK, ^ûeòdf _ûYò, Pò_þi \ò^Kê \ò^ Gjò _âWKÖMêWÿòK c¤ aRûeùe Pûjò\û aXÿòaûKê fûMòQò û ^ûeòdf ùaûWð KéhKcû^uê ùKCñ _âKûe iûjû~ý 46

Kéhò RûMeY RêfûA 2016

Keò[ûG ? ùKûùKû^Uþ ùaûWð bûeZ ieKûeu ÄòcþKê fûMê KeòQ«ò û ù~Cñ[ôùe aél fMûAaûeVûeê ù^A Keò ù_âûùiiòõ, cûùKðUòõ, @ûc\û^ú, e¯û^ò ùlZâùe iaê_âKûe iûjû~ý Keò[ûG ^ûeòdfþ ùaûWð û ~\ò ùKøYiò KéhK ùMûUòG ùjKÖe _äûþ Keò[ûG ùZùa ùaûWð GjûVûKê @ûV jRûee @^ê\û^ ù\A[ûG ö ùKak aél fMûAaû _ûAñ û ^iðeú Kòice @«MðZ @ûùc \êA fl Uuû ù\A[ûC ö KéhKcû^uê C c c¬ò còkò[ûG û G[ô_ûAñ ùaûWð Pûeò ùjKÖe aMòPû _ûAñ 6fl Uuûe iaþiòWò ù\A[ûG û @ûce _ZâòKû Reò@ûùe ùKøYiò iù¦g ~ûjû @û_Y KéhKcû^uê ù\aûKê PûjêñQ«ò Kò ?

KéhKcû^u _ûAñ cêñ Gjû KjòaûKê Pûjóaò Kò ùicûù^ GKûVò ùjûA Kûc Ke«ê û ùaûWðe icÉ Äòcþe fûb CVû«ê û ùaKûeò aýqòcû^u _ûAñ icd-icdùe ùUâ^òõ ù_âûMâûc Pkû«ê û KéhKcû^u _ûAñ A^þiêeû^è Äòcþ c¤ _âPkòZ ejòQò û Gjò Äòcþe @«MðZ KéhKcû^uê ùKak _Pòg _âZògZe _âòcòdcþ ù\aûKê _Wÿòa û _Pûg _âZògZ ^Wÿò@û ùaûWð ù\aûKê _Wÿò[ûG I _Pòg _âZògZ eûRý ieKûe ù\A[û«ò û \ú_gòLû iòõj iû´û\òK Kéhò RûMeY, ^ì@û\òfäú ùcû-9891443388

Aùcf : deepshikha@krishijagran.com

ଇେ ବଏ

www.krishijagran.com

cjòkûu aò^û Kéhò ùlZâ @]êeû : Wû. RZò¦e KòÉIßûeòdû _âùZýK aWÿ i`kZû _Qùe RùY ^ûeúe _âz^Ü jûZ ejò[ûGö ùZYòKò Gjû ùKøYiò aýqòMZ Kûc ùjC Kò´û eûÁâúd Kû~ðý ùjC, ù~ùKøYiò Kû~ðýe @«eûkùe RùY ^ûeúe jûZ ejò[ûG ö ^ûeúe ù]÷~ðý, @û\gð, c^ù~ûM _ìaðK, _eògâc I Zû’e Kû~ðýKêgkZû K\û_ò a[ð jêG ^ûjó ö Kéhò ùlZâùe c¤ cjòkcû^u bìcòKûKê Cù_lû Keû~ûA ^ _ûùe ö ùK¦âúd Kéhò cjòkû iõiÚû^, bêaù^gßee ^òùŸðgK Wû. RZò¦e KòÉIßûeòdû KjòQ«ò ù~, cjòkûuê Kéhò ùlZâùe _ì‰ð eì_ùe @ûcô^òbðegúk ùjaû ^òcù« bûeZúd Kéhò @^êi§û^ _eòh\ \ßûeû ùK¦âúd Kéhò cjòkû iõiÚû^ iÚû_^ Keû~ûAQò û

gâú

KòÉIßûeòdû @ûjêeò Kjò[ôùf ù~, aòbò^Ü eûRýùe KòQò bò^Ü _eòù~ûR^û cû^ _âPkòZ Keû~ûA[ûG û Gjû aýZúZ Gùa eûÁâúd Éeùe _eòù~ûR^û _âPk^ Keû~ûCQò, ~ûjûe cêLý CùŸgý ùjCQò cjòkûcû^uê igq Keòaû û Gjû`kùe cjòkûcûù^ Kéhò ùlZâùe _âù~ûM Keû~ûC[ôaû icÉ ùKøgk ijòZ _eòPòZ ùjûA_ûeòùa û ùlZ-aûWÿò aòhdùe icÉ _âKûe iìP^û MâjY Keòaû ijòZ fNê Cù\ýûM iµKðòZ iìP^û _ûA_ûeòùa, ~ûjû\ßûeû cjòkûcûù^ @ûcô^òbðegúk ùjûA_ûeòùaû iaêVûeê @]ôK @ûagýK ejòQò, cjòkûcûù^ Gjû @^êba Keòùa Kò Kéhò Kû~ðýùe ùicû^ue c¤ cêLý eì_ùe ù~ûM\û^ ejòaû CPòZþ I icûRùe cjòkûcûù^ Kéhò ùlZâùe ù~ûM ù\aûKê aêSòaûKê _Wÿòa û ù~_eò _êeêhcû^uê KéhK Kêjû~ûCQò ùijò_eò cjòkcû^uê c¤ cjòkû KéhK Kêjû~òaûKê ù_âû›ûjòZ Keû~òa û ùK¦â Kéhò cjòkû iõiÚû^ùe Gjò icÉ aòhdùe aòùgh bûùa Kéhò i´§úd mû^ @Rð^ Keò cjòkûcûù^ Kéhò Kû~ðýùe ^ò_êYû ùjaû ijòZ ^òRe aýaiûd Keò_ûeòùa û @ûce iõiÚû^ùe @û[ðòK I ùa÷hdòK aòhd Êeì_ cjòkcû^uê Kéhò Kû~ðý I ^úZòMêWòK C_ùe @û]ûeòZ cìfýûu^ Z[ý, cjòkû KéhKcû^u _ûAñ UòIUò cùWfe aòKûg @û\òe Z[ý

48

Kéhò RûMeY RêfûA 2016

C_ùe iìP^û \ò@û~òa û Méj aòmû^ @«MðZ MâûcúY cjòkûcûù^ icìj ùjûAKeò aòùgh Z[ý, Lû\ý I ù_ûhY iêelûe Z[ý aòhdùe iìP^û _ûA_ûeòùa û Gjû\ßûeû ùicûù^ bûMPûhú, Kéhòe ùKøgk I `if aòmû^ C_ùe _ì‰ð Z[ý _ûA_ûeòùa û aòMZ gZû±úùe cjòkûcûù^ ùlZ Keò cû^aRûZò I _gêcû^u beY-ù_ûhYe Kû~ðýbûe aj^ Keò @ûiêQ«ò û Gjò K[û c¤ cò[ýû ùjûA_ûeòa ^ûjó Kò cjòkûcû^u aò^û Kéhò ùlZâ @]êeû @ùU ö Wû. RZò¦e Kéhò RûMeY _ZâòKû cû¤cùe Kêjû~ûAQò ù~, KéhKcûù^ icÉu c^ùe ÊZª ùjûA ejòaû @ûagýK ö ~\ò @û_Y ùKøYiò ùlZâe Kéhò ùckû, Kéhò i¹òkú^ @û\òùe bûM ù^CQ«ò G[ôùe cjòkûcû^uê c¤ bûM ù^aûKê C›ûjòZ Ke«ê û Gjò_eò bûùa cjòkû KéhK c¤ @]ôKeê @]ôK ùlZâùe @õgMâjY Keòùa û ~\ßûeû ùicûù^ Kéhò aòhdùe @]ôK iìP^û _ûA_ûeòùa û

\ú_gòLû iòõj _âÉêZò: icúe ZòIßûeú

Kéhò RûMeY, ^ì@û\òfäú ùcû- 9891660044 Aùcf : sameer@krishijagran.com

ଇେ ବଏ

www.krishijagran.com

_Qê@ûaMð cjòkûu KêKêWÿûPûhe GK i`k KûjûYú cògâ, iaòZû, Kêcûe, G. ieKûe, G ùaùjeû, aòiò I \ûiþ Giþ ^ûc

:

gâúcZú cù^ûecû ùbûA

Êûcú

:

gâú @RòZþ ùbûA

RûZò

iûcûRòK-@û[ðòK iÚòZò Mâûc

:

Giþiò

:

aò_òGfþ ùgâYú

:

_\ûiûjò

_*ûdZ

:

\ûXÿû

gòlû

:

MâûRêGi^þ

ùcûaûAf

eûR]û^ú Vûeê 30 Kò.cò. \ìeùe @aiÚòZ ùLû¡ðû Ròfäû, bêaù^gße aäK \ûXÿû _*ûdPe _\ûiûjò Mûñùe 291 Mâûcaûiú aûi Ke«ò û ùicû^u c¤ùe 80% _eòaûe Kéhò Kû~ðýKê ^òRe ù_hû Keò[ôaû ùaùk ieKûeú PûKòeò@û 15% I 5 % aýaiûdú eêj«ò û cêLýZü Mâûcaûiúue ]û^ I _eòaû Pûh Keò ahð iûeû _âZòù_ûhY Keò[û«ò û Mâûce cjòkûcûù^ cjòkû Êdõ ùiaK ùMûÂú MV^ Keò[ôùf c¤ ùicû^ue ùeûRMûee _^Úû ^ûjó û NùeûA iê]ùe ùicûù^ ^òRe @ûagýKZû ùcõUûA [û«ò , G_eò Kò ùa÷hdòK mû^ iõiÚû I MYcû¤cVûeê ajê\ìeùe ö

ibû_Zò ejòQ«ò û ùi Zûfòc Kû~ðýKâcùe ù~ûMù\A[ôùf û ùi aòbò^Ü ùWùcùUâi^þ @ûAiòG@ûe- iò@ûAWaäëýG _leê KêKêWÿû `ûcð Kû~ðýKâcKê [eKê [e @ûùdûRòZ Keû~ûA[ôfû û ùi @ûe@ûA@ûe KêKêWÿû Pò@ûñKê @û_YûAaû ijòZ ùicû^uê MêeêZe @aiÚûùe Jh] ù\aûùe Zûu dê^òUþKê ^òùdûRòZ Keò[ôùf gâúcZú cù^ûecû C\ûjeY bûùa KêKêWÿû Pò@ûñ dê^òUKê aýajûe Keò[ôùf û KêêKêWÿû `ûcð _ûAñ ùi icÉ ùa÷mû^òK _¡ZòKê @û_YûA [ôùf û ùi a^ýR«êuVûeê iêelû _â\û^ Keòaû ijòZ Jh] _û^úd I Lû\ý ù\aûe _âYûkúKê ~^ôe ijòZ Keò[ôùf û _eòck I Lû\ýe Zû_cûZâû @ûAiò@ûeG iò@ûAWaäëýG _leê MâjY Keò[ôùf ö ùi ^òRKê bêaù^gßee ùK¦âúd KêKêWÿû `ûcð I _gê_ûk^ aòbûM ijòZ iµéq Keò[ôùf û KêKêWÿû Pò@ûñ Lû\ý I ÊûiÚýe ~^ô ùlZâùe aûew Lêaþ C^ÜZò KeòQò û gâúcZú ùbûA c¤ûjÜ ùbûR^ Kû~ðýKâcùe Mâûce @w^IßûWò I _âû[còK aò\ýûkdùe KêKêWÿû @ŠûKê aòKâd KeòaûKê iõù~ûM Keò[ôùf ö _ùe ùi Gjò ùlZâùe aýajûe ùjC[ôôaû mû^ùKøgkKê ù^A i«êÁ ùjûA[ôùf û Gjû_ùe cù^ûecû Zûue dê^òUþKê aýaiûdòK bûùa iõ_âiûeòZ Keòaû _ûAñ ^ò¿ ò ù^A[ôùf û ùi iò_òWòIeê 100 @ûe@ûA@ûe aòWþi KòYò [ôùf û KêKêWÿû `ûcð

2013 ùe cjòkûcû^u igqòKeY _ûAñ GcþG_òGcþ (cfþ U ò GùR^è ò _ûUò i ò ù _Ueò , GKè ù U^þ i ^þ cùWf @ûAiòG@ûe- iò@ûAWaäëý Reò@ûùe _\ûiûjò Mâûcùe GK _eúlûcìkK bûùa KêKêWÿû `ûcð _âKÌ @ûe¸ Keû~ûA[ôfû ö _âKÌe CùŸgý @^êiûùe Mâûce dê[þ ùKûe Mî° Gjûe GK\úaiòd \ûdòZß ù^aû _ûAñ PòjÜU Keû~ûA[ôfû û G[ôùe KêKêWÿû Pò@ûñ I KêKêWÿûe cû^ aé¡ò _ûAñ PòjÜòZ `ûcð Keòaû _ûAñ cjòkûcû^uê aQû ~ûA[ôfû û Gjò icd c¤ùe gâúcZú cù^ûecû ùbûAuê GKcûZâ júZû]ôKûeú bûùa Pd^ Keû~ûA[ôfû û ù~Kò RùY @w^IßûWò Kcðú ùjaû ijòZ ^ûeûdûYú WaäëýGiþRòe ZûfòKû : còkò[ôaû fûb aòùgähY (100 KêKêWÿûu _ûAñ 20% céZêýjûe) ^òùag

_lú

`òWþ

UúKûKeY

_eòaj^

@^ýû^ý

ùeûRMûe M¬û (40)

@Šû @ 150/ _lú/ahð x 40 _lú =6000

50

Kéhò RûMeY RêfûA 2016

_âZòdê^òUþ ^òùag (Uuû) 15

15

03

01

-

ùcûU

500

05

ùcûU:

fûb: 50000-5000=45000Uuû

ùcûU fûb 1500 2800 300 100 300 5000

20000 30000 50000

ଇେ ବଏ

www.krishijagran.com

Lû\ý I 600 aMð`êUe _lúcû^uê iêelû ù\aû _ûAñ Rûf KYò[ôùf û ~ûjû KêKêe I Rúa R«ê, ùKûKògò@ûkú, i_ðu Vûeê elû Keòaû_ûAñ û ùMûUòG ahð _ùe Zûue KVò^ _eògâc I GKûMâZû Zûuê 45 jRûe Uuûe @ûd _â\û^ Keò[ôfû û a ðcû^ Mâûc Z[û eûRýùe ^òRe @ûcôi¹û^Kê aXÿûAaûùe RùY i`k ^ûeú ùjûA_ûeòQ«ò gâúcZò cù^ûecûö ùi ^òRe ùlZâùe @^ý cjòkûcû^uê c¤ ^ò~êqò ù\A Gcû^uê Cq Kû~ðý aòhdùe Zûfòc ù\aû ijòZ ùicû^uê MûAWÿþ KeêQ«ò û ùi aògßûi eLôQ«ò ù~, KêKêWÿû `ûcð GK bf iõiÚû I Gjò ùlZâùe Kûc Keòaû `kùe `ûcð cjòkûue iûcûRòK @û[ðòK I ù_ûhY i´§òZ fûb Keòaûùe Gjûe ajêk bûaùe lcZû ejòQò û Gjò ùKøgkKê @û]e Keò @^ý cjòkûcûù^ c¤ ^òRe ùlZùe `ûcð Zò@ûeò Keòaû `kùe ùicû^ue @û[ðòK _eòiÚòZòùe iê]ûe

Wò@ûe. iaòZû cògâ

@ûiòaû ijòZ Gjû\ßûeû @^ý cjòkcûù^ c¤ C_KéZ ùjûA_ûeòùa û cù^ûecûu i`kZûKê @^êKeY Keò Mâûce @^ý 35 RY cjòkû c¤ ùicû^ue Kcþ Rcò I bìcòjú^ i´§òZ I iõiû]^cû^u ijòZ _\ûiûjòe @^ý Meòa _eòaûeuê ùagþ ù_âeYû ù~ûMûA_ûeòQ«ò û Rcò jú^ Gaõ KcþRcò ejò[ôaû @^ýcûù^ Nùe _âûd 8-10Uò KêKêWÿûKê _ûk^ Keòaû @ûe¸ KeòQ«ò û _\ûiûjò Mâûce _âùZýK Meòa _eòaûeu _ûAñ a ðcû^ cù^ûecû jó ù_âeYûe C› Kjòùf @Zêýqò ùja ^ûjó û @ûRòKûfò _\ûiûjò Mâûce _âùZýK cjòkûcûù^ ÊZªZû bûùa Rúa^^òaðûj KeòaûKê Lêaþ _i¦ KeêQ«ò û _âZò _eòaûee cjòkûcûù^ ^òRe jûZ Lyð _ûAñ ùicû^uê Nee cêeaúu C_ùe @ûC ^òbðe KeòaûKê _Wÿê ^ûjó û

_â]û^ (@¤l) ùa÷mû^òK (Kéhò aòÉûe) Kéhòùe cjòkcû^u _ûAñ @ûAiòG@ûeþ -ùiõUâûfþ A^þÁòPêéýUþ @`þ Kkòw ÁêWòI aecêŠû bêaù^gße IWÿògû _ò^þ-751003 gâúcZú : cù^ûecû ùbûA i`k `ûcð ^ûeú ùe`eú: jK\ûe “cfÖò GùR^èú bûMú\ûeú GKèùUi^þ cùWÿf (GcþG_òAGcþ) _Qê@ûaMð I c¤aò cû^u ijòZ MâûcúY cjòkûcû^u Rúa^RúaòKûùe iê]ûe @ûYòaû _ûAñ” iõiÚû^ _eòù~ûR^û _leê @^êi§û^ C_ôû\^ û

Kéhò RûMeY RêfûA 2016

51

@]òK fûb _ûAñ

www.krishijagran.com

@]òK fûb _ûAñ ùa÷mû^òK C_ûdùe cêMPûh ]û^ `ife @^òdcòòZZû _ûAñ Wûfò Z[û ùZ÷kaúR RûZúd `if ]û^ _ùe Pûh Keòaû _ûAñ @^êùcû\^ Keû~ûG û Gjû @agòÁ Rkúd @õgKê bfbûaùe C_ù~ûM Keò_ûùe û aòbò^Ü `if c¤eê cêM ceêWò _âbûaòZ Ròfäû MêWòK _ûAñ GK i`k aòKÌ, KûeY cêM Lêaþ Kcþ Rk \eKûe Kùe û Gjû aûdêcŠkeê ~alûe~û^ iõMâj Keò_ûeê[ôaûeê aûjý ù_ûhK Kcþ @ûagýK Keò[ûG û ùZYê GjûKê `if _~ðýûdùe @ù^K icd _~ýð« aýajûe Keòùja Gaõ Gjû Meòa Pûhú cû^uê ù_ûhK iêelû ù~ûMûA ù\a û cêM Pûh Keòaû \ßûeû GKeê @]ôK `if C_ôû\^ ùjaû iùw iùw Wûfò C_ôû\^ ùjûA[ûG Z[û Rcòe @ù^K _âKûe fûb ùjûA[ûG û Gjû Leò`þ (ahðû), eaò Gaõ Mâúhà Zòù^ûUò ~ûK EZêùe iêaò]ûùe Pûh Keû~ûA_ûùe û ù~CñVûùe Rk ùiP^e aýaiÚû ejòQò ùiVûùe eaò `if KUû _ùe iû]ûeYZü Mâúhà EZêùe cêM `if Pûh Keû~ûG û cêM Pûhùe Rcòe @ûdZ^ @^êiûùe IWògû _ c iÚû^ @]ôKûe Keê[ôùf c¤ (255 jRûe ùjKÖe) C_ôû\KZûùe i¯c iÚû^ (243 Kò.Mâû. / ùjKÖe) I C_ôû\^ùe ù\ge h iÚû^ @]ôKûe Kùe (62 jRûe U^þ) û IWògûùe cêM 266.9 jRûe ùjKÖe Rcòùe Pûh Keû~ûG, ù~Cñ[ôeê 63.10 jRûe U^þ @ck còùk, ù~Cñ[ôùe cêMe C_ôû\KZû _âZò ùjKÖe _òQû 233 Kò.Mâû. @ùU û cêM Pûh fûb\ûdK Keòaû _ûAñ aòùgh ¤û^ù\aû \òM MêWòK ùjfû: Rkaûdê IWògûùe iû]ûeYZü ahðûgâòZ Xò_ Rcòùe Leò` EZêùe Gaõ Rk ùiPòZ Rcòùe eaò EZêùe cêM fMû~ûG û Gjò Pûh _ûAñ Chà Rkaûdê @ûagýK ùjûA[ûG Z[û Gjû Rkûbûa ij^ Keòaûe gqò c¤ eLô[ûG û aûhðòK 500 eê 700 cò.cò. ahûð ùjC[ôaû iÚû^ùe Gjûe Pûh Lêaþ bf bûaùe Keû~ûA_ûùe û cé òKû ~\òI aòbò^Ü _âKûe cé òKûùe cêM Pûh Keû~ûA_ûùe Kò«ê ù\ûeiû Z[û aûfò@û ù\ûeiû cûUòùe Gjûe Pûh iaêVûeê bf ùjûA[ûG û Gjò `if _ûAñ @Zý]ôK Rk lZòKûeK ùjûA[ûG û ùZYê Rk ^òÃûi^e aýaiÚû ejòaû CPòZþ û @]ôK lûeúd aû @cäúd cûUòùe Gjû Pûh Keû~ûA _ûeòa ^ûjó û aòj^ Kòic ^òaðûP^ _û Uò @]ôK @cklc cêM Kòic IWògûeê aòKgòZ Keû ~ûA@Qò û ùiMêWòK ùjfû, ]Ckò, iêRûZû, ùRýûZò, Kûcù\a I \êMðû û GMêWòK c¤eê ]Ckò, iêRûZû I \êMðû icÉ EZê ~[û ahðû, eaò EZê _ìaðeê, eaò Z[û Mâúhà EZêùe Pûh Keû~ûA _ûeòa Gaõ

52

Kéhò RûMeY RêfûA 2016

ùRýûZò Kòic gúZ I Mâúhà EZêùe i`k bûùa Pûh Keû~ûA _ûeòa û Kûcù\a, \êMðû I ]Ckò AZýû\ò Kòic GKe _òQû 1215 Kßò ûf @ck ù\C[ôaû ùaùk ùRýûZò I iêRûZû 8-10 Kßò ûf _~ðý« @ck ù\A[ûG û GjûQWû @ûC ùKùZK Kòic IWògûùe i`k bûaùe Pûh Keû~ûA_ûùe û ùiMêWòK c¤eê ahðû EZêùe ùjC[ôaû Kòic MêWòK ùjfû ùK-851(K-851) _ò . Wò . Gcþ . -54(PDM-54), _ò . Wò . Gcþ . -139 (PDM139), GPþ.dê.Gcþ.-1 (HUM-1) Gaõ _êhû aògûfþ û G iaê Kòic _âûd 65-70 \ò^ùe @ck jêG Gaõ ùjKÖe _òQû 7-8 Kßò ûf _~ðý« @ck ù\A[ûG û eaò `if _ûAñ C_~êq Kòic – Uò.G.@ûeþ.Gcþ.1(TARM-1), Uò.G.@ûeþ.Gcþ.-2(TARM-2), _êhû-9072 (PUSA-9072), _ê h û-9531 (PUSA-9531), Gfþ.Rò.Rò-410 (LGG-410), Gfþ.Rò.Rò – 460 (LGG460), Giþ.Gc.Gf-668 (SML-668), I.aò.Rò.Rò-52 (OBGG-52) I _âmû û GMêWòK c¤eê Uò.G.@ûeþ.Gcþ.-1 (TARM-1) I _âmû 70-75 \ò^ùe; aûKò Kòic MêWòK 6570 \ò^ùe @ck jêG û Giaê Kòic MêWòKeê 7-8 Kßò ûf ùjKÖe _òQû @ck còkò[ûG û Pûh _âYûkú : Rcò _âÉêZò : cêM Pûh _ûAñ _â[c [e RcòKê bfbûaùe Pûh Keòaû @ûagýK û Zû_ùe @ûC \êA [e jûfêKû bûaùe jk Keò cA ù\ùf Rcò _âÉêZò Kûc iõ_ì‰ð ùjûA[ûG û eaò EZêùe ]û^ @ck ùjaû_ùe cêM Pûh Keû~ûA_ûùe û KòQò KòQò iÚû^ùe ]û^ `if @ck _ìaðeê c¤ GjûKê QUûaêYû Keû~ûG û GjûKê @cñêjû aû @Qeû aêYû Kêjû~ûG û Gfþ.Rò.Rò.-460 I _âmû Kòic, Gbkò Pûh _ûAñ C_~êq û Mâúhà aû ai« EZêùe ùK^ûf Rk ùiPòZ @õPke ZkbûMùe Gaõ CVû RkùiP^ iêaò]û [ôaû @õPkùe, cêM \ßòZúd `if jòiûaùe, ~[û, Pò^ûaû\ûcþ, ùiûeòh, @ûkê I Mjc @ck Keòaû _ùe c¤ fMû~ûA[ûG û cûUòùe Rkúd @õg [ôùf, Gjû MRûùjaû _ûAñ @ûC `ife _âûe¸òK aé¡ò _ûAñ ijûdK jêG û GYê cûUòe Rkúd @õg Kcþ [ôùf `if fMûAaû _ìaðeê jûfêKû RkùiP^ ^òjûZò @ûagýK û iûe _âùdûM – Caðe cûUòùe cêM Pûh Kùf cûUòùe iûe _âùdûM Keòaûe @ûagýKZû _âûdZü _Wò ^[ûG Kò´û @^êùcû\òZ jûe Vûeê Kcþ iûe _âùdûM Keû~ûG û iû]ûeYZü cêM `if _ûAñ ùjKÖe _âZò 15-20 Kò.Mâû ~alûeRû^ Gaõ 40-45 Kò.Mâû `iþ`eiþ iûe _âùdûM Keòaû CPòòZþ û ùjKÖe _âZò 100-110 Kò.Mâû Wò.G._ I 20 Kò.Mâû. ifþ`eþ _âùdûM Keòaû @ûagýK û

www.krishijagran.com

@]òK fûb _ûAñ aòj^ _eòcûY, aòùgû]^ Gaõ fMûAaû _âYûkú – cêMe Kòic I \û^ûe @ûKûe @^ê~ûdú aòj^ jûe ùjKÖe _òQû 25-30 Kò.Mâû. ùjaû CPòZþ û `if fMûAaû _ìaðeê aòj^ aòùgû]^ Keòaû ^òZû« @ûagýK û aòj^ aòùgû]^ \ßûeû @ù^K _âKûee KaK RûZúd ùeûMeê MQKê elû còkò[ûG û KaK ^ûgK Jh] c¤ùe Kýû_U^þ, [ôeûcþ aû KûùaðŠûRòcþKê _âZò Kò.Mâû. 2 eê 2.5 Mâûcþ jòiûaùe c¬òKê Jh]ùe aòùgû]^ Keòaû @ûagýK û ùR÷÷a KaK ^ûgK UâûAùKûWecû bòeòWò 1 Kò.Mâû. c¬ò _âZò 5 Mâûcþ jòiûaùe _âùdûM Keòaû CPòZ û c¬òKê _eòÃûe RûMûùe aû _fò[ô^þ C_ùe QûA RûMûùe eLô @Ì _ûYò ù\A bòRûAaû CPòZ û Zûjû_ùe Jh]Kê bfbûaùe jûZ \ßûeû c¬ò ijòZ cògûA 6 eê 8 N û _~ðý« QûA[ôaû RûMûùe gêLûA fMûAaû @ûagýK û ~\ò eûAùRûaòdcþ KfþPeþ còkê[ûG Zûùjùf c¬òKê KaK ^ûgK Jh] _âùdûM Keòaûe 7 \ò^ _ùe eûAùRûaòdcþ KfþPeþ \ßûeû ^ò½òZ bûaùe C_Pûe Keòaû CPòZ û G[ô_ûAñ _â[ùc 350 Mâûcþ MêWKê 1 fòUe _ûYòùe cògûA 25 eê 30 cò^Uþ Mecþ Keò [Šû KeòaûKê ùja û _êeû_êeò [Šû ùjaû _ùe Zû ù\jùe 500 Mâûcþ eûAùRûaòdcþ KfþPe cògûA Gjò cògâYKê KaK ^ûgK \ßûeû C_PûeòZ c¬òùe bfbûaùe ùMûkûA Nù \êA N û QûWò Rcòùe fMûAù\aû CPòZ û Nûi ^òdªY – Nûi ^òdªY _ûAñ \êA[e jûZùe Nûi aûQòaû CPòZ û _â[c [e NûiaQû c¬ò aêYòaûe 25 \ò^ _ùe Gaõ \ßòZúd [e 45 \ò^ aû ù\Xcûi _ùe Keòaû CPòZþ û Mâúhà EZêùe Nûi ^ûgK Jh] \ßûeû RcòKê _eòÃûe eLû~ûA _ûùe, KûeY Mâúhà EZêùe Nûie _eòcûY Kcþ [ûG û G[ô_ûAñ fûùiû 3 Kò.Mâû. jòiûaùe 1000 fòUe _ûYòùe ùMûkûA c¬ò aêYòaûe iùw iùw _âùdûM Keòaû CPòZ û Rk ùiP^ Leò`þ EZêùe fMû~ûC[ôaû `if _ûAñ RkùiP^e @ûagýKZû ^ûjó, Kò«ê Gjò EZêùe Rk ^òÃûi^e aýaiÚû Keòaû CPòZ û eaò EZêùe ùMûUòGeê \êAUò RkùiP^ @ûagýK ùjûA[ûG û _â[c RkùiP^ `if aêYòaûe 20-25 \ò^ _ùe Z[û \ßòZúd [e 45 \ò^ _ùe Keòaû CPòZ û Mâúhà EZêùe _â[c Rk ùiP^ 20-25 \ò^ _ùe, \ßòZúd [e 45 \ò^ _ùe Gaõ ZéZúd RkùiP^ `k ùjaû icdùe Keòaû CPòZ û ~\ò aêYòaû icdùe cûUòùe Rkúd @õg ^[ûG Zûùjùf GK jûfêKû Rk ùiP^ Keòaû \ßûeû bf bûaùe c¬ò MRû ùjûA[ûG û `if iõelY – @^ý `if _eò cêM `if c¤ @ù^K _âKûee ù_ûK I ùeûM \ßûeû @ûKâû« ùjûA[ûG û ùiMêWòK c¤eê KòQò cêLý ùeûM ù_ûK Gaõ Zûe ^òeûKeY aòhdùe ^òcÜùe \ò@ûMfû : `kaò§û ù_ûK - Gjò ù_ûKe fûbðû (iõaûkê@û) iaê _ZâKê

LûA~û@û«ò I Zû _ùe `kKê Qò\â Keò Zû c¤ùe [ôaû c¬òKê LûA ~û@û«ò û GjûKê ^òdªY KeòaûKê ùjùf Kßò^ûfþ`iþ 2.0-2.5 cò.fò. _âZò fòUe _ûYòùe ùMûkûA i§ýû icdùe _âùdûM/ iòõP^ Keû~òaû CPòZ û Mâúhà Kûkú^ Mjúe Pûh, Nûi ^òdªY Gaõ ù_ûKKê aûQò cûeòù\aû \ßûeû @ù^Kûõgùe Gjûe @ûKâcYeê elû còkò[ûG û iûùjaú ùeûM – Gjò ùeûM _â[ùc ùMûUòG \êAUò MQùe ù\Lû\òG û _Zâe gòeû iaê jk\ò@û _Wò~ûG I _ùe _ùe _êeû _ZâUò jk\ò@û ùjûA~ûG û `kùe MQ Lû\ý _âÉêZ Keò ^ _ûeò C_ôû\^ aû]û_âû¯ ùjûA[ûG û Gjò ùeûM ]kû cûQò \ßûeû aýû_ò[ûG û ùZYê _â[ùc ù~ùZùaùk ùMûUòG \êAUò MQ @ûKâû« ùjûA[ûG, ùiiaê ùeûMMâÉ MQKê C_ûWò cûUòùe ù_ûZò ù\aû aû ù_ûWò ù\aû CPòZþ û Gjû _ùe ]kû cûQòe ^òdªY _ûAñ _âZò 10 fòUe _ûYòùe 3 Mâû. [ûùdûùcù[ûùKèû^þ ùMûkûA _âùdûM Keòaû CPòZþ û _â[c iòõP^ `if aêYòaûe 20 \ò^ _ùe Gaõ \ßòZúd iòõP^ 30 \ò^ _ùe Keòaû CPòZ û KòQò ahð ùja Gjû GK bdue iciýû bûaùe ù\Lûù\CQò û ùi \éÁòeê Gjò ùeûM _âZòùeû]K gqò ejò[ôaû Kòic ~[û, Uò.G.@ûeþ . Gcþ – 1 I ùK-851 AZýû\ò c¤ aýajûe Keû~ûA _ûùe û KòQò C_ûù\d Z[ý – 1. iað\û _âcûYòZ aòj^ aýajûe Ke«ê û 2.

aêYòaû _ìaðeê aòj^ aòùgû]^ Keòaû ^òjûZò @ûagýK û

3.

~\ò eûAùRûaòdcþ KfþPeþ còkê[ûG, Zûùjùf aýajûe Keòaû ^òjûZò Reêeú û

4.

Rcò _âÉêZò icdùe `ife @agòÁûõg I Nûi iaê aûQò ^Á Ke«ê û

5.

Mâúhà Kûkú^ Mbúe Pûh Keòaû Rcò _ûAñ C_ûù\d ùjûA[ûG û

`if C_ôû\^ Mâúhà Kûkú^ cêM Pûhùe Kòic ù^A ùjKÖe _òQû 10 eê 12 Kßò ûf @ck ùjC[ôaû ùaùk Leò`þùe Gjû 7 eê 8 Kßò ûf jòiûaùe @ck ùjûA[ûG û ùZYê Mâúhà EZêùe cêM Pûh Keòaû \ßûeû Rcòe CaðeZû aé¡ò ùjaû ijòZ 30 eê 40 Kò.Mâû. ~alûeRû^ _ea ðú Leò` `if _ûAñ iêelòZ ùjûA eùj û ùZYê Rcòe CaðeZû aXûAaû ijòZ Gjû PûhúbûA cû^ue @û[ðòK iÚòZò c¤ iê\éX ùjaûùe iûjû~ý Keò[ûG û gòa cwfþ _âiû\, iêRûZû ùiVú, \òfäò_þ e¬^ hWÿwú, c^úh ùPøeûiò@û I Zêhûe e¬^ iûjê Kéhò aòmû^ ùK¦â KUK, i^Ú_êe bûKé@^ê_-RûZúd ]û^ MùahYû @^êÂû^, KUK

Kéhò RûMeY RêfûA 2016

53

କୃ ଷି ବଜାର ଭିତକ ି

www.krishijagran.com

କୃ ଷି ବଜାର ଭିତକ ି ସଚନା ପାଇଁ ଆଗମାେକଟ େଯାଜନା ୂ ି ା ଷଡ ୀ , ୀମତୀ ରଶି ଭା ମି ଡା. ବନ ି ୀତା ଶତପଥୀ , ଡା. ସମ ୁ ିତା ଆଚାଯ , ଡା. ତମାଳକ ( କୃ ଷି ବି ାନ େକ , ଅନୁ ଗୁଳୁ ) (K.V.K. Anuglu )

ଜଗତୀକରଣ ଓ ଅଥ େନତ ୖ କ ି ଥାେର କୃ ଷକ ବଜାର ତୀ ଗତେିର ପରବ ି ତନ େହାଇଗଲାଣି । ଅନ ସମ ବଭ ି ାଗ ଅେପ ା ାମୀଣ କୃ ଷକ ମାନ ଆୟୁ ଅେନକ କମ । କୃ ଷି ଉ ାଦନ ବୃ ି ଓ ବ ର ଉଚତ ି ମଲ ଚାଷମ ି ାନ ୁ ନୟ ି ମିତ ଭାବେର ଅ କ ଆୟୁ ୂ

କରଥ ି ା ି । କି ୁ ଏହ ି ବପ ି ଣନ ସଚ ୂ ନାର ସଂ ହ ଓ ବତ ି ରଣ ାୟତଃ ଚର ି ାଚରତ ି ଥା ଅନୁ ଶାେର େହଉ ଲା ଯାହା ଫଳେର ତାହା ଠକ ି େଲାକ

ପାଖେର ଠକ ି

ସମୟେର ପହ ି ପାରୁ ନ ଲା । ଅ କ ୁ ବଳ ି ମେର ପହ ୁ ବା ସଚ ୂ ନା ଉପେରା େଗା ି ପାଇଁ େସେତଟା

େହବାର ସ ମ େହବ ।

ଉପାେଦୟ େହଉନ ଲା । େସ ପାଇଁ ଭରତ ସରକାର

କୃ ଷର ି ଜଗତୀକରଣ ପାଇଁ େଦଶ ବା ରାଜ ର ି ା ଆଭ ରୀଣ କୃ ଷି ବଜାରକୁ ଅତ କ ସଦ ୁ ୃ ଢ କରବ

ତା ର ବପ ି ଣନ ଏବଂ ନର ି ୀ କ ନେି ଶାଳୟ ମାଧମେର

ଦରକାର ଯାହାକି କୃ ଷି ସଚ ି ର ଶଳ ି । ୂ ନା ଉପେର ନଭ ବତମାନ ପରି ି ତେିର କୃ ଷର ି ବକ ି ାଶ ଉ ାଦନ ଅେପ ା ଏହାର ିୟା କାରଣ ଓ ବି ୀବଟା ଉପେର ଗୁରୁ

େଦଉଛ ି ।

ି ା ବତମାନ ାମୀଣ ସମାଜକୁ ସଚ ୂ ନା ଓ ଯୁ ବଦ ଉଭୟ େରାଜଗାର ଓ ବଜାରଭିତକ ି କାଜ ମ ପାଇଁ ଏକ ି େଦଉଛ ି । ସଚ ନୂ ତନ ଦଗ ୂ ନା ଓ ଯୁ ିକୁ ବେିଶଷ ଭାବେର କୃ ଷି େ େର ବଜାରର ସେୁଯାଗ , ଏହାର ଆବଶ କତା, ବଭ ି ି କୃ ଷି ଜାତ ବ ର ମଲ ୂ , ତାର ଗୁଣବତା, ତାର ପ ାକି ଠାରୁ ଆର କରି ବି ି ବଟା ପଯ ବେିଶଷ ଭାବେର ଉପେଯାଗ କରାଯାଇ ପାରେିଲ ଏହାର ସଫ ି ାରବ ି । ୁ ଳ ମିଳପ ଅଗମାକ େନଟ େଯାଜନାଟ ି କଣ ? େଯଉଁ ସବୁ କାରଣରୁ ଉ ାଦକ ତା'ର ଫସଲକୁ କମ ଦରେର ନକ ି ଟତମ ବଜାରେର ବି ି କରଥ ି ାଏ , େସ ି ଣନ ସଚ ମ ରୁ ବପ ୂ ନାର ଅଭାବ ଅନ ତମ । ସାଧାରଣତଃ େତ କ ରାଜ ବା େକ ଶାସତ ି ଅ ଳ ଉ ାଦକ , ବ ବସାୟୀ , ଖାଉଟ ି ଭଳି ବଜାର ବ ବହାର

54

ଲାଭ ପାଇଁ କୃ ଷି ବପ ି ଣନ ସଚ ୂ ନା

Kéhò RûMeY RêfûA 2016

ସଚ ୂ ନା ଣାଳୀ” (ଶ ି େର ଆଗମାେକଟ େନଟ ) ନାମେର ଏକ େଯାଜାନା ମାଚ ପାଇଁ “କୃ ଷି ବପ ି ଣନ

2000 ରୁ ଚାଲୁ କରଛ ି ି । ଏହ ି େଯାଜନାେର େଦଶର ସମ ମଖ ୁ ବଜାର/ହାଟକୁ କ ୁଟର ମା ମେର େଯାଡବ ି ାର ବ ବ ା କରାଯାଇଛ ି ।

ସଚନା ଓ ଯୁ ି ବଦ ି ା :- ୂ

କାରୀ

ଚର ି ାଚରତ ି ବପ ି ଣନ ସଚ ୂ ନା ପ ତେିର ଉ ତ ି ଆଣିବା

ଦାନ

େଯାଜନାର ଉେ ଶ :- (୧) ବପ ି ଣନ ସଚ ି ୂ ନାର ସଠକ ଏବଂ

ସାମେୟାପେଯାଗି

ଶୀ ାତଶ ି ୀ

ବ ବହାର

ପାଇଁ

ତାର

ସଂ ହ ଏବଂ ବତ ି ରଣ ଉେ ଶ େର ଏକ

ି ା । (୨) ରା ୀୟ ସଚ ୂ ନା େନଟୱାକ ାପନ କରବ ବପ ି ଣନ ସମ ୀୟ ତଥ ଯାହା ବଭ ି ି କୃ ଷଜ ି ାତ ବ ର ଆଗମନ, େ ଣୀ ଅନୁ ସାେର ଦର, ବଭ ି ି ବଜାର େଦୟ, ି ା, ଉ ୟନ ପରବ ି ହନ ମା ମ ଓ ଖଚ, ବଗୀକରଣ ସବ ୁ ଧ େଯାଜନା, ଭିତଭ ି ୂ ମି ସବ ି ା ଇତ ାଦର ି କ ୁଟରକ ି ରଣ । ୁ ଧ ି ା ପାଇଁ ଉ ାଦକ , (୩) ଖରଦ ି , ବି ିରୁ ସବା କ ସବ ୁ ଧ ବ ବସାୟୀ ଓ ଖାଉଟମ ି ାନ ୁ ନୟ ି ମିତ ଏବଂ ଭରସା େଯାଗ ତଥ େଯାଗାଣ ସନ ୁ ି ି ତ କେରଇବା । (୪) ଚର ି ାଚରତ ି ବପ ି ଣନ ସଚ ୂ ନା ପ ତେିର ସଧ ୁ ାର କରି କୃ ଷି ବପ ି ଣନ େ

େର ପାରଦଶତା ଆଣିବା । (୫)

ଚର ି ାଚରତ ି ବପ ି ଣନ ସଚ ୂ ନା ପ ତେିର ସଧ ୁ ାର କରି କୃ ଷି ବପ ି ଣନ େ

େର ପାରଦଶତା ଆଣିବା ।

କୃ ଷି ବଜାର ଭିତକ ି େଯାଜନାର େବଶ ୖ ି

:-

ନକ ି େନଟ ଉପେର ଆଧାରତ ି ଏହ ି େଯାଜନା କୃ ଷି ଉପଜ ବଜାରରୁ କୃ ଷି ଜାତ ବ ର ଆଗମନ, ବଜାର ଦର ଇତ ାଦ ି ସଚ ଓ ଜାତୀୟ େପାଟାଲକୁ ତାର ୂ ନାର ଉ େ ରଣ କରାଯାଉ ଥାଏ । ପେର ପେର େସହ ି ସଚ ୂ ନା ଉ ାଦକ, ଖାଉଟ,ି ବ ବସାୟୀ, େଯାଜନାକାରୀମାନ ବ ବହାର ପାଇଁ େୱବ ସାଇଟ ମା ମେର ଛଡ଼ାଯାଏ । ଭାରତ ସରକାର ବପ ି ଣନ ଏବଂ ନର ି ୀ ଣ ନେି ଶାଳୟ ଏହ ି େଯାଜନାକୁ ରା ୀୟ ସଚ ୂ ନା ବି ାନ େକ ଏବଂ ବଭ ି ି ରାଜ ର କୃ ଷି ବପ ି ଣନ ନେି ଶାଳୟ ପରଷ ି ଦ ଏବଂ ବଭ ି ି ରାଜ ର କୃ ଷି ବପ ି ଣନ ନେି ଶାଳୟ ପରଷ ି ଦ ଏବଂ କୃ ଷି ଉପଜ ବଜାର ମା ମେର ସାରା େଦଶେର ଚାଲୁ କରୁଛ ି । ଉପେଯାଗୀତା :- ଉ ତ ସଂଚାର ସବ ି ା େଯାଗୁଁ କୃ ଷି ୁ ଧ ଉ ାଦକମାେନ େସମାନ ର ଫସଲ ପାଇଁ ଉପଯୁ ବଜାର ର ି କରପ ି ାର ି । େବପାରୀ ଓ ଖାଉଟ ି ଏହ ି ି ା ଦରେର ି ହନ ଖଚେର ସବ ସଚ ୁ ଧ ୂ ନା େଯାଗୁଁ କମ ପରବ ଦରକାର କରୁ ବା ବ ୟ କରଥ ି ା ି । କୃ ଷି ବପ ି ଣନେର ପାରଦଶତା ଆେଣ ଏବଂ େସ େର କୃ ଷକର ସହଭାଗିତା ବଢାଏ । େଯାଜନାର ଭବଷ ି ତ କାଯ ପ ା :ରା ୀୟ ସଚ ୂ ନା ବି ାନ େକ ସହାୟତାେର େଦଶେର ଦଶମ ପ ବାଷକ େଯାଜନା ମ ଭାଗେର ଏହା ଚାଲୁ କରବ ି ା ପାଇଁ ଭାରତ ସରକାର ଲ ର ଛ ି ଏହା ାରା େଦଶେର ବା ାୟ ସମ ୭୦୦୦ ମଖ ୁ ବଜାର ଏବଂ ୩୪୦୦୦ ରୁ ଅ କ ାମ ହାଟଗୁଡକ ି ପର ର ସହତ ି େଯାଡା ଯିବ । ଯୁ ି ବି ାନ ଉପେର ଆଧାରତ ି ସଚ ୂ ନା କୃ ଷକମାନ ଉତଥାନ ନମ ି େ ନମ ି ଲି ତ ବଜାର ି ାର ଲ ଅଛ ି । ସଂ ସାରଣ କାଯ ମ ରୂପାଯନ କରବ ୧। ଆଗମାକ େନଟ ପଯ େବଷତ ି କୃ ଷକ ଉପେଦ ା େସବା । ୨। ାନୀୟ ଭାଷାେର କୃ ଷି ବପ ି ଣନ ସଚ ୂ ନାର ସଂବତ ି ରଣ ସଗ ି ା ପାଇଁ ଆ ଳକ ି ଆଗମାେକଟ ୁ ମ କରବ

www.krishijagran.com େପାଟାଲ ାପନ । ୩। ଆ ଳକ ି ଭାଷାେର କୃ ଷଜ ି ାତ େ ାଫାଇଲ ।

ବ ର ବଜାର

ି ୪। େଭୗଗଳକ ି ସଚ ୂ ନା ଣାଳୀ ପଜ େବସତ ରା ୀୟ କୃ ଷି ବପ ି ଣନ ଆଟଲାଶ । ୫। ଅମଳ ପରବତୀ ଶସ ପରଚ ି ାଳନା ଇତ ାଦ ି । ଓଡଶ ି ାେର ଆଗମାକ େନଟ କ ର ଅ ଗତ ି :ଆଗମାକ େନଟ କ ର ଶୁଭାର ଓଡଶ ି ାେର ୨୦୦୧ ମସହ ି ାେର ଆର େହାଇ ଲା । ଅଦ ାବ ଏହା ନମ ି ଲି ତ ୬ଟ ି ର ମା ମେର ୯୧ଟ ି ବଜାର (ଆର.ଏସ .ସି ) କୁ ନଆ ି ଯାଇଛ ି । ଏହା ମ ରୁ ୭୩ଟ ି ମାେକଟ ସଚ ୂ ନା ଦାନ ପାଇଁ ବ ବ ା େହାଇଛ ି । ଷ ରେର ଅ ଭୁ େହାଇ ବା ୧୮ଟ ି ବଜାରକୁ ଖବ ି ା ୁ ଶୀ ଆଗମାକ େନଟ େଯାଜନାେର ଚାଲୁ କରବ ପାଇଁ ବ ବ ା କରାଯାଇଛ ି । ଏହ ି େଯାଜନା ାରା େଦନ ୖ କ ି ି ଦତ ବ ର ବଜାର ଦର ୬୦ ରୁ ୭୦ ବଜାରରୁ ନମ ଇ ରେନଟ ମା ମେର ଉପଲବଧ େହଉଛ ି , ଯାହା ାରା ଚାଷୀଭାଇମାେନ ବେିଶଷ ଉପକୃ ତ େହଉଛ ।ି

_âgÜ @ûce C e @û_Yue, @ûYòù\a ùXe C_jûe

Kéhò RûMeY

ùiûcû^ú iòWþi _âùgÜû eú iûcû^ý mû^ I Kéhò RûMeY C_ùe @û]ûeòZ _âgÜ _âgÜ 1ʉð ùKCñ _eòaûee Kòic @ùU ? @ûkê

ùKûaò

ùbŠò

UcûUe

_âgÜ 2ùiûcû^ú iòWþie i´§ ùKCñ _âKûee aúRùe ejòQò ?

K_ûi

_^ò_eòaû

Wûfòò

@ûLê

_âgÜ 3 ùcjaêaû ùKCñ Kòic ? _ò@ûR

RjÜò

Kfeû

fuû

iìP^û-_ûVK ^òRe C e 15 RêfûA _~ðý« E-mail: manish@krishijagran.com C_ùe _VûA ùja, 7898070732 whatsapp aû GiþGcþGiþ Ke«ê, iVòKþ C e _VûC[ôaû _â[c Zò^òRY a§êcû^uê Kâcgü 3,2 Gaõ 1 jRûe _~ðý« jûAaâòWþ c¬ò _êeÄûe eì_ùe ùiûcû^ú iòWþi _leê còkòa ö G[ôijòZ @ûMûcú @u Gjûu ^ûcùe _âKûgòZ Keû~òa ö KéhKbûA C e ijòZ ^òRe ^ûc, C e Gaõ ùcûaûAf ^´e @agý ù_âeY Ke«ê û C e _VûA[ôaû Kéhò aò\ýû[ðú cjòkû KéhKcûù^ c¤ iûcòf ùjûA_ûeòùa û

Kéhò RûMeY RêfûA 2016

55

କୃ ଷି ବଜାର ଭିତକ ି ୧- ଶସ ଜାତୀୟ – ଚାଉଳ, ଧାନ, ମକା । ୨ପାରବ ି ା ଜାତୀୟ – କଲରା, ଲାଉ,ଆଳୁ ,ବାଇଗଣ,ବ ାେକାବ,ି ଫୁ ଲେକାବ,ି ଗାଜର, ବନ ି , ସମ ି , ମଟର, ପିଆଜ, କଦଳ,ି କାକୁ ଡ,ି େଭ ି ଇତ ାଦ ି । ୩- ଡାଲି ଜାତୀୟ- ବର ି ,ି ମଗ ୁ ,େକାଳଥ ଇତ ାଦ ି । ୪ – ପଶୁ ଜାତୀୟ – ମାଛ ,କୁ କୁଡା,ଅ ା । ୫- େତଲ ଜାତୀୟ – ଚନ ି ାବାଦାମ , ରାଶି । ୬- ମସଲା ଜାତୀୟ – ଶୁ ଲା ଲ ା , ହଳଦୀ, ରସଣ ୁ । ଚାଷୀମାନ ଉପେଯାଗୀ େକେତକ େୱବସାଇଟ :www.manage.gov.in. www.agriculturainforme on.in . www.agriwatch.in. www.indiaagronet.in. www.kisan.net. www.nic.in. www.krishiworld.in. ଗୁଜୁରାତ ି ପାଇଁ ସୃ ି େହବ ଅନ ଏକ ନଲ ି ାମ େକ :-

www.krishijagran.com ମସଲା େବାଡ ବି େଯାଗ ପଦ ପ ଉଠାଇଛ ି ି ା ି ମଲ େଯ ଗୁଜୁରାତ ି ଉ ାଦକ ମାନ ୁ ଉଚତ ୂ ମିଳବ ନମ ି େ ଏକ ଅଭିନୟ ଉପାଯେର ଦତ ି ୀୟ ଇାପିତ କରବ ି ା ପାଇଁ େଯାଜନା ନଲ ି ାମ େକ କୁ କରୁଛ ି । ଏହ ି େକ ୨ ଏକଡ ଜମିେର ସମ କାର ି ାପିତ କରାଯିବ । ି ା ସେୁଯାଗର ସହତ ଆଧୁନକ ି ସବ ୁ ଧ ମସଲା େବାଡ ଅନୁ ସାେର ଏ େର ଗୁଜୁରାତ ି ି । ୨୦୧୫ – ଉ ାଦକମାନ ୁ ଭଲ ରକମର ମଲ ୂ ମିଳବ ୧୬ ବଷେର ାୟତଃ ୨୨, ୦୦୦ ଟନ ଗୁଜୁରାତ ି ଉ ାଦନ େହାଇଛ ି । େଯଉଁ େର ାୟ ୪୫୦ େକାଟ ି ମଲ ଏ େପାଟ ୂ ର ୫୫୦୦ ଟନ ଗୁଜୁରାତ ି କରାଯାଇଅଛ ି । େବାଡର ଅଧ ଏ ଜୟ ଲକ ଏହ ି େସ ରର ଉଦଘଟନ କରି େଲ । ମେନରେହ େଯ ଥେମ ଇ – ନଲ ି ାମ େକ ର ଶୁଭାର ବଷ ୨୦୧୧ େର େକରଳର ପୁ ାେଡ ାଇସ େବାଡେର େହାଇ ଲା । କ ା େତଲର ବଜାର ଦର 1.42 ତଷ ି ଦ ଗରମ :ବେିଦଶେର କ ାେତଲର ମଲ ୂ

କୁ ଆ ଆଗେର

25ahð _ì òð @aieùe ùjaûKê [ôaû 25ahðùe 25 fl i\iý ù~ûR^û

Kéhò RûMeY _eòaûe ijòZ iõù~ûM ùjaûe iêL\ cêjì ð bûeZe KéhK ^òR K[û C_ùe @û]ûeòZ ‘Kéhò RûMeY’ cûiòK _ZòâKûe 25 ahð _ì ðò @aieùe _ûVKcû^u _ûAñ @ûYòQò Cc @aie û KòQò C c _âgÜe C e ù\A Kéhò RûMeY ijòZ iûcòf ùjûA~û@û«ê û @ûi«ê Gjò @aie aòhdùe RûYòaû ö

_âgÜ: cjò¦âû @ûŠ cjò¦âûe ùKCñ ^ì@û UâûKÖe aRûe _âùag KeòQò ? akaû^þ cfþUòKè ~êùaû K’Y _Xÿòaû- Kéhò RûMeY GK MâûcúY _ûeòaûeòK _ZâòKû @ùU ~ûjû Kò @û_Yuê Kéhò icûPûe, Kµû^ú icûPûe, ^ì@û C^ÜZ aòj^e _eòPd ù\A[ûG, KúU^ûgK, `ifMêWòK iûcdòK Z[ý C\ýû^òK, cjê cûQò _ûk^, _gê_ûk^, aýûaiûdòK Z[ý, iûlû}ûe, _âMZògúk KéhKcû^u I igq cjòkûcû^ue C_f²ú, ÊûiÚý, ^ì@û C_ôû\, `òfà mû^, eûR^úZò, Lû\ý-iµ\ @û\ò ijòZ ^ìZ^ PûKòeò i´§úd Z[ý c¤ G[ôeê còkò[ûG û Kò_eò RWòZ ùjùa - Gjò _ZòâKûùe _âZò cûiùe Kéhò i´§úd aòhd C_ùe @û]ûeòZ 1 _âgÜ _âKûgòZ Keû~òa û Cq _âgÜe Raûa Gjò @uùe Keû~òa ~ûjûKê ù\LôKeò @û_Y @ûcKê cýûùiRþ _VûA_ûeòùa û _â[c 100 RYu iVòKþ C e ù\A[ôaû _ûVKcû^uê GK ahðe i\iýZû, @fMû 100-200 _ûVKcû^uê 6 cûieê 3 cûie i\iýZû ^òügêKæ \ò@û~òa ö G[ôijòZ 10,000_ûVKcû^uê GK cûi _~ðý« _ZâòKûKê aò^û cìfýùe \ò@û~òa û Gùa ù`û^þ CVû«ê Gaõ ùMûUòG ijR _âgÜe C e \ò@«ê Gaõ Kéhò RûMeYe i\iýZû jê@«ê û

Kéhò RûMeY ijòZ RWÿòZ jê@«ê I i\iýZû ù^aû _ûAñ ù~ûMûù~ûM Ke«ê- @aþ\êiþ ic\ 9891889588, _âgû« gcðû 9891263263 11 Languages (10 Indian & 1 Global), 20 States, 1 Portal - 9 Million combined readership

Kéhò RûMeY

56

Kéhò RûMeY RêfûA 2016

www.krishijagran.com

@]òK fûb _ûAñ ର

ଇେ ାଟ କାରୀ ମାେନ ନଜ ି ସଉଦାର ଆକାରକୁ

ବଢାଇେଲ େଯଉଁ ୧.୪୨

ପାଇଁ କ ାେତଲର ବଜାର ଦର

ତଶ ି ତ ଦତ ଗତେିର ବୃ ି ସହତ ି ୩୩୬୭

ଟ ା

ତ ି ବ ାେରଲ େହାଇଛ ି । ଏମସଏ ି େର

କ ାେତଲକୁ ଜୁ ଲାଇ ମାସେର ଅନୁ ବ

ହସ ି ାବେର ୪୭

ଦାନକାରୀମାେନ

ଟ ା ଅଥାତ ୧.୪୨

ତଶ ି ତର ବୃ ି ସହତ ି ୩୩୬୭ ଟ ା

ତ ି ବ ାେରଲ

େହାଇଛ ି । େସହପ ି ରି କ ାେତଲକୁ ଜୁ ନ ମାଷେର ଦାନ କାରୀ ମାନ ୁ ଅନୁ ବ ର ଭାବ ୪୬ ଟ ା ଓ ୧.୪୦ ତଶ ି ତର ବୃ ି ସହତ ି ୩୩୨୫ ଟ ା ତ ି ବ ାେରଲ େହାଇଛ ି । େଯଉଁ େର ୭୦୮୨ଲ କାରବାର େହାଇଛ ି । ବଜାର ବେି ଷଣ କାରୀ

ମତ କ ା େତଲ ଦରେର

ମଜଭୁତ କରବ ି ା ପାଇଁ େକ ସରକାର କଛ ି ି ମଲ ୁ ବାନ ପଦ ପ ଉଠାଇଛ ି । ଯାହା ପାଇଁ କି ସରକାର କୃ ଷି କାରବାର ପରଚ ି ାଳନା ସଂ ା

ାପିତ କରବ ି ା ପାଇଁ

ବଚ ି ାର କରାଯାଉଅଛ ି । େକ ୀୟ କୃ ଷି ମ ୀ ଏହା େସାସଆ ି ଲ ମିଡଆ ି ମା ମେର ଜଣାଇଛ ି । କୃ ଷମ ି ୀ ଏକଥା ବ ି କହଛ ି ି େଯ

ଧାନ ମ ୀ

ଫସଲ ବୀମା େଯାଜନାକୁ ଚାଷୀ ପାଖକୁ ପହ ାଇବା ପାଇଁ ସରକାର ଯଥା ସ ବ ୟାଶ କରୁଛ ି । େସ ଏହ ି େଯାଜନାର ବ ବହାର କାରୀ ୁ ସମ ବଷ ି ୟ ଜଣାଇବା ପାଇଁ କହଛ ି ି । ଏହ ି େଯାଜନାର ବେିଶଷ ଜାଣିବା ପାଇଁ େୱବସାଇଟ www.agriinsurance.gov.in ର ସହାୟତା ନଆ ି ଯାଇ ପାରବ ି । େସ ଏକଥା ବ ି କହଛ ି ି

ବୃ ି େଯାଗୁ ଓ ଏସଆ ି ଡ ବଜାର ର ଦୃ ଢତାକୁ େଦ

ହାଇ ାବାଦ

େକ

ି ା ସମୟେର ନୂ ଆ କୃ ଷି କାରବାର ବ ନ ାପିତ କରବ

େଖାଲି ବ କୃ ଷଭ ି ିତକ ି କାରବାର ପରିଚାଳନା

ସଂ ା :-

ତ ି କାଯ ରତ ସଂ ାର ସଂ ସାରଣ

ପାଇଁ ବଚ ି ାର କରେିବ ।

େକ େଖାଲିବ କୃ ଷଜ ି ାତ କାରବାରର ତ ି କ ି ୁଅ କ

Kéhò RûMeY RêfûA 2016

57

C^ÜZ ùMû_ûk^ \ßûeû

@û

C^ÜZ ùMû_ûk^ \ßûeû cjòkûcû^ue igqòKeY

c ù\gùe _âûdü gZKWû 70 bûM cjòkû ùMû_ûk^ Keò RúaòKû ^òaûðj Ke«ò û MûB ùMûeê cû^uê ^òRe _òfûcû^u bkò ùiÜj ccZûe ijòZ fûk^ _ûk^ Keòaû, Mêjûk i`û KeòaûVûeê @ûe¸ Keò \êMÛ aòKâú Keòaû Gaõ _âûYú Wûqeue _eûcgð ù^aû _~ðý« icÉ Kû~ðý cjòkûcûù^ jó Keò[û«ò û Kò«ê iûcûRòK, @[ðù^÷ZòK, eûRù^÷ZòK, aRûe\e ^òdªY, ùMû_ûk^ ùlZâùe aòbò^Ü @^êÂû^ ij iµKð iÚû_^ Gaõ cêLýZü KòQò MêeêZß_ì‰ð aòhdùe ^ò¿ZZò ù^aû ùaùk I ùKû÷Yiò C^ÜZò cìkK Kû~ðýe eY^úZò a^ûAaû ùaùk ùicû^uê _êeêh icûR C_ùe ^òbðe KeòaûKê _WêQò û ~ûjû\ßûeû cjòkûcûù^ ùMû_ûk^ùe @Käû« _eògâc Keòaû iùZZß Gjûe _êeûcûZâûùe fûb, Gaõ icûRùe i¹û^ _ûA _ûeê ^ûjû«ò û Cbd gâcRúaú Gaõ KcðRúaú cjòkûcû^uê ù\Lòùf RYû~ûG ù~ _êeêhcû^ue ù~ZòKò @a\û^ ejòQò ZûVûeê @]òK @a\û^ ejòQò cjòkûcû^ue û cjòkû igqòKeY \ßûeû jó, C^ÜZ ùMû_ûk^e ùa÷mû^òK _¡Zòùe cjòkûcû^ue _âMZò i¸a û C^ÜZ ùMû_ûk^ _ûAñ ^òcÜfòLôZ aòhd_âZò ]ýû^ ù\aû \eKûe û

RûZò@û \ê]ò@ûkú MûB _ûk^ ùMû_ûk^eê fûbaû^þ ùjaûKê ùjùf \ò^Kê @«Zü 10 fòUeeê @]òK \êMÛ ù\C[òaû MûB eLòaû CPòZ û G[ò_ûAñ iue RûZúd Riòð Kò´û ùjûfÁò^þ RûZúd MûB eLòaû @ûagýK û @ûRòKûfò _âùZýK _âûYú PòKòiôûkdùe iueúKeY Keòaû _ûAñ KéZòâc Mbðû]û^ ùK¦âe iêaò]û @Qò û ~ûjûe fûb Pûhú bûAbCYúcûù^ ù^aû ^òjûZò @ûagýK û MûB ùMûeêcû^u _ûAñ C_~êq Mêjûk MâûcûõPkùe cjòkûcûù^ ·k Q_e Nùe, K· ùcRòò@û C_ùe MûB aû§ò[û«ò û Mêjûkùe SeKû ^ [ûG Gaõ ùMûeêue ùMûae, _eòiâû ^òMðZ ùjaû_ûAñ aýaiÚû c]ý ^ [ûG û MûB geúeeê @wûeKûcæ, còù[^þ Z[û @ûùcû^ò@û Mýûi aûjûeê[ôaûeê MûB GK @ÊûiÚýKe _eòùagùe ejòaûKê aû¤ jêG Gaõ Gjûe C_ôû\^ jâûi _ûG û ùZYê cjòkûcûù^ @«Zü ^òcÜfòLôZ aò¦ê _âZò ~ù[Á ]ýû^ ù\aû CPòZþ û - Mêjûke PUûY I Kû^Ú AUû, iòùcYþUùe ùjaû CPòZ û - Mêjûk @§ûeò@û ùjaû CPòZ ^êùjñ û - ùMûUòG MûB _ûAñ 6 `êU f´ I 4 `êU PCWû RûMû \eKûe û - iêaò]ûùe Lû\ý _ûYò ù\aû _ûAñ Gaõ VòKþùe lúe \êjóaû _ûAñ 23 `êU RûMû Z[û ùMûae cìZâ ^kû_ûAñ 1 `êU RûMû ejòaû @Zò

58

www.krishijagran.com

Kéhò RûMeY RêfûA 2016

@ûagýK û - Mêjûke f´ûbûMUò CZZe-\lòY \òMùe ejòùf iKûk-i§ýûe iì~ðýKòeY _Wòaû \ßûeû Mêjûk gêLôfû eùj I Gjû RúaûYê ^Á Keòaûùe iûjû~ý Kùe û MûB ùMûeê cû^u _ûAñ iêhcLû\ý ùMû_ûk^ùe icê\ûd Lyðe gZKWû 70-75 bûM Lyð ùMûLû\ýùe ùjûA[ûG û ùZYê ùMû_ûk^Kê fûbR^K KeòaûKê ùjùf, MûBcû^uê @Ì Lyðùe iêhc Lû\ý ù\aû \eKûe û iêhc Lû\ý : cògâòZ \û^û, ·eû aû Nûie icûjûeùe Zò@ûeò Lû\ý ù~Cñ[ôùe icêPòZ cûZâûùe ù_hKZZZß ~[û ùgßZiûe, _êÁòiûe, ùijÜiûe Gaõ ]ûZa faY I bòUûcò^þ [ûG Zûjû iêhc Lû\ý @ùU û iû]ûeYZü _âZò 100 Kò:Mâû cògòâZ \û^ûùe ^òcÜfòLôZ iûeYúùe [ôaû C_û\û^ ejòaû CPòZ û · \û^û Zò@ûeò ùaùk MâûcúY cjòkûcûù^ ^òR @õPkùe còkêþ[ôaû _\û[ðKê aýajûe Keò iêhc Lû\ý _âÉêZ Keò_ûeòùa û 4-5 fòUe lúe ù\C[ôaû MûB _ûAñ ~\ò _âPêe cûZâûùe ·eû Nûi @Qò û ùZùa \û^ûe @ûagýK ^ [ûG û Zû Vûeê @]ôK lúe _ûAñ \û^û ù\aû @Zò @ûagýK û - iû]ûeYZü _âZò 2.5 fòUe lúe _ûAñ GK Kò.Mâû. \û^û \eKûe û Zû QWû MûB lúe ù\C aû ^ ù\C Zûe aõPòaû _ûAñ 2 KòùfûMâûc \û^û ù\aû CPòZ û @[ðûZþ 10 fòUe lúe ù\C[ôaû _ûAñ 6 KòùfûMâûc \û^û ù\aû CPòZ û \û^û aýZúZ 25-30 Kò.Mâû. bf iaêR Nûi Gaõ 2-3 Kò.Mâû. iêLû Nûi/_ûk/^Wû ù\aû CPòZ û Gjû aýZúZ _âZò 10 KòùfûMâûc @]ôK iaêR ·eû ù\A 1 Kò.Mâû. \û^û Kcþ Keû~ûA_ûùe û MûB \êjóaû icdùe _âZò\ò^ \eKûe ùjC[ôaû \û^ûKê \êAbûM Keò ù\aû CPòZ û Zû QWû 6 cûie MbðòYú MûBKê _âZò\ò^ 1 Kò.Mâû. @]ôK \û^û ù\aû @ûagýK û Nûi Kò´û ^WûKê ·`KUe ~ª aû ^WûKUû _^òKò \ßûeû KûUò Lê@ûAùf ^Á jêG ^ûjó Gaõ ijRùe jRc jêG û `kùe \êþMÛ C_ôû\^ @]ôK ùjûA[ûG û MûBùMûeêcû^u _ûAñ ·eû Nûi Pûh @ûc Lû\ýùe MûB ùMûeê cû^u _ûAñ iue ù^_òde (jûZò@û), Mò^ò, ^úkòcû, _ûeû Nûi @û\ò iaê\ò^ò@û Nûi aòfùe Kò´û jòW ·eòKùW fMû~ûA _ûeòa û _ûeû Nûi Lûfê@û Z[û i«i«ò@û Rcòùe bf jêG û Gjû aýZúZ cKû, aûReû, IUþ, ùi¬ò, aeiòcþ,

C^ÜZ ùMû_ûk^ \ßûeû aeMêWò, fêi‰ð, ùiûdûaò^þ _âbéZò ·eû Keò MûBcû^uê @ûagýKZû @^êiûùe LûAaûKê ù\ùf MûBe \êþMÛ C_ôû\^ aXòaû ij _âR^^ lcZû ^òdªòZ jêG û iaêR Nûiùe @]ôK _eòcûYùe Kýûfiòdc, `i`eiþ Gaõ ^û^û _âKûee bòUûcò^þ [ûG, ~ûjû Lû\ýûbûa R^òZ ùeûMeê elûKùe û Kò«ê Nûi aêXû ùjûAMùf Zûe Lû\ýMêY Kcò~ûG û ·eû iõelY ahðe iaê\òù^ ~ù[Á _eòcûYùe iaêR Nûi còùk ^ûjó û ahðû\òù^ còkê[ôaû _âPêe cûZâûùe ·eû ~[û - cKû, Rê@ûe, ù^_òde _âbéZò `ifeê 'iûAùfR / (Nûi @û·e)'' Zò@ûeò Keû~ûG û G[ôùe K û ·eûe iaê ù_ûhK ZZZß @ZêU ejò[ûG û gúZ\òù^ ·hùjC[ôaû aeiòcþ, ~a]û^ Gaõ Mò^ò, _ûeû ù^_òde _âbéZò iaê\ò^ò@û NûiKê c¤ gêLûA 'ùj' bûùa iûAZû ~ûA_ûùe û ceêWò _eòiÚòZò Kò´û Pûeû @bûaMâÉ @õPkùe iµì‰ð @ûjûe aäK Gaõ dêeò@û gòeû LYòR aäK (_gê PùKûùfUþ) AZýû\ò aòKÌ ùMûLû\ý cjòkûcû^ue ùMû_ûk^ _ûAñ aòùgh ijûdK jêGö MûBùMûeêue cêLý ùeûMe ^òeûKeY Gaõ _âZòKûe MûBùMûeêcûù^ cêLýZü iõKâcòZ ùeûM (bìZûYê, RúaûYê, Kécò I eq KécòR^òZ) Gaõ @iõKâcòZ (iêhc Lû\ý, Lû\ý_âûY I ]ûZa faYe @bûa R^òZ) ùeûMMâÉ ùjaûe ù\Lû~ûGö iû]ûeYZü MûBùMûeêcûù^ `ûUê@û, aRaRò@û, iûjûYû, ~làû, @û^ÚãûKè, [^jeû, Mbð_ûZ AZýû\ò ùeûMùe _úWòZ ùjûA[û«òö G iaê ùeûMe “_âZòùh]K PòKòiôûVûeê CKéÁZe” ^òKUiÚ _âûYú PòKòiôûkde ijûdZûùe cjòkûcûù^ iêiÚ MûBùMûeêcû^uê _âZòùh]K UúKû icdû^êiûùe ù\A iõKâûcK ùeûMe _âùKû_eê elû _ûA_ûeòùaö [^jeû ùeûMe _âZòùh]K aýaiÚû iìeê_ i`ûjûZùe \êjóaû, Mêjûke PUûY i`û eLôaû, @ûKâû« MûBKê iaû ùghùe \êjóaû, MûBu _jÜûKê iûbf^þ/ aòUûWò^þ/ _Uûiòdc _ecûwûù^Uþ \âaY \ßûeû i`û Keòaû Gaõ aòùghm Wûqeu PòKòiôû KeûAaû CPòZþ ^ùPZ iaê\ò^_ûAñ MûBe \êMÛ C_ôû\^ lcZû a¦ ùjûA~ûA_ûùeö MûBùMûeêcû^ue Mêjûke @ÊûiÚýKe _eòùag jó @«üKécò Gaõ aûjý Kécò R^òZ ùeûMe aòÉûe Keò[ûGö G[ôeê elû _ûAaû _ûAñ ahûð FZêe _âûe¸ùe Kécò^ûgK Jh] fòbe U^òK ijòZ \ò@«ê Gaõ Zû' _ùe _âZò 4 cûiùe [ùe Wûqeu _eûcgðùe Jh] a\kû«êö ùMûae _eúlû Keò Kécò Jh] ù\ùf bf `k còkò[ûGö MbðaZú MûBKê Wûqeu _eûcgðùe Jh] \ò@«êö eq Kécò R^òZ ùeûM cêLýZü cgû, cûQò, Wû@ûñg Z[û Uòu\ßûeû aýû_ò[ûG û ùZYê Gcû^ue aõg aé¡ò ùeûKòaû_ûAñ aò]ôa¡ aýaiÚû

www.krishijagran.com Keòaû CPòZþ û \êMÛ Gaõ \êMÛRûZ \âaý aòKâòe @ûdeê cjòkû igqòKeY ùMû_ûk^Kê aýaiûd \éÁòùKûYùe Keò_ûeòùf, \êMÛ Gaõ \êMÛRûZ \âaý aòKâò \ßûeû cjòkûcûù^ ùagþ fûb _ûA_ûeòùaö 1980 \g§òùe MêRêeûUùe _â[c \êMÛa^ýûe @dcûe¸ cjòkûcû^ue ijûdZûùe icaûd iõiÚû \ßûeû jó ùjûA[ôfûö aZðcû^ icMâ ù\gùe 70,000 \êMÛ icaûd iõiÚûeê 6000 icaûd iõiÚû ùKak cjòkûcû^u \ßûeû jó _eòPûkòZ ùjAQòö ^òdcòZ _gê_ûk^ i´§úd gòlûe _âPûe Gaõ _âiûe Kûcùe cjòkûcûù^ bûM ù^A ^òRe @ûcôaògßûi Kû~ýð\lZû aXûA _ûeòQ«òö ~ûjû\ßûeû @ûc ù\g \êMÛ C_ôû\^ _â[c iÚû^ùe _jõPò_ûeòQòö cjòkûcûù^ aòbò^Ü _âKûee Êdõ ijûdZû icìj cû¤cùe \êMÛ Gaõ \êMÛRûZ \âaýe aòKâò icaûd iõiÚûKê Keò_ûeêQ«ò û Gjò iõiÚû ·húcû^uVûeê ^òdcòZ \êMÛ iõMâj Keò Lê@û, ùQ^û, iêaûiòZ \êMÛ, \jò, _^òe, ùNûk\jò, fiò I @û\ò aòbò^Ü _âKûee \êMÛRûZ \âaý aòKâò Keò_ûeêQò û ~û \ßûeû R^iû]ûeY @]ôK C_KéZ ùjCQ«ò Gaõ cjòkûcûù^ ùagþ fûbaû^ ùjA_ûeêQ«ò û Kò«ê Gjû @]ôKeê @]ôK ùjaû @ûagýK û cjòkûcûù^ igqòKeY \ßûeû eûRý Gaõ ùK¦â ieKûeu \ßûeû _âPkòZ aòbò^Ü _âKûee eûRý Gaõ ùK¦â ieKûeu \ßûeû _âPkòZ aòbò^Ü _âKûee ù~ûR^û ~[û: WÿûGeú Cù\ýûM ù_âûiôûj^ ù~ûR^û, ùMû Cù\ýûMú _ûAñ \úNð I cò@û\ò EYùe iê] QûWÿ ù~ûR^û, ic^ßòZ _âûYú iµ\ aòKûg ù~ûR^û, ùMû_âRûZò C^ÜZúKeY ù~ûR^û, _gê]^ aúcûKeY ù~ûR^û, iue cûB aûQêeú _eò_ûk^ ù~ûR^û, iaêR Nûi C_ôû\^ I Lû\ý aýaiÚû ù~ûR^û AZýû\òeê ~ù[Á fûb _ûA_ûeòùa û ùi[ô_ûAñ cjòkûcû^ue @ûMâj Gaõ _âùPÁû @ûagýK û @ûRòKûfò gòlû I iùPZ^Zûe _â·e Gaõ _âiûe `kùe _âùZýK ùlZâùe cjòkûcûù^ _êeêhcû^uVûeê ùag \êA _û\ @ûMùe û ù~Cñ eûÁâùe cjòkûcû^ue _âMZò ù~ùZ @]ôK ùi eûÁâ ùiùZ @]ôK gqògûkú, _âMZògúk Gaõ aòKgòZ û cjòkûcû^ue igqòKeY ùMû_ûk^ ùlZâùe ùicû^uê Êûaf´ú, ùeûRMûe lc Keò_ûeò C^ÜZòe Pec ùiû_û^ùe _jõPûA _ûeòa û

Wû. aògß^û[ iûjê, Wû. e¬^ Kêcûe cjû«, Wû. @eêY Kêcûe _Šû aeò ùa÷÷mû^òK, _â]û^ ùa÷÷mû^òK, ùK¦âúd KéhòeZ cjòkû iõiÚû^, bìaù^gße aòhdaÉê aòùghm (_âûYú aòmû^), Kéhò aòmû^ ùK¦â KUK

Kéhò RûMeY RêfûA 2016

59

eûgò`k

cûiòK

Hkfo";Qy

baòhýZ `k

www.krishijagran.com

RêfûA

2016

ùch

aéh

Gjò cûiùe ùKøYiò ùeûPK Lae @û_Yuê còkò _ûeòa û @û_Yuê ù\Lô @^ý ùfûK ^òR Rúa^ùe iê]ûe @ûYòaûùe ù_âeYû _ûAùa ö @Pû^K c^ùe a\kòaû bûa @ûiòaû `kùe lZò ùjûA_ûùe ö ù_âcúcû^u _ûAñ Gjò cûiUò C c ejòa û

Gjò cûiùe Pò«û Keò Kûc KeòaûKê _Wÿòa û Kýûeòdeùe @ûMKê aXÿòaûe cCKû còkòa ö c^e \ߦßbûa ùgh ùja û @Pû^K ^ò¿ ò ù^aûKê _Wÿòa û

cù^ûak aXÿòaûùe fûMòa ö Gjò cù^ûak _âùdûM `kùe cj ß Kû~ðý @ûMKê aXÿòaûùe fûMòa ö ~ûjû cj ß_ì‰ð cûcfû ù_Šòõ ùja, Gjûe ùKøYiò icû]û^ c¤ Keò ùja ^ûjó û

KKðU

iòõj

K^ýû

aýaiÚû c¤ @]ôK ùjûA_ûeòa û ùKøYiò c¤ flýKê _ûAaû _ûAñ c^ _âÉêZ Keò eL«ê û cj ß_ì‰ð Kûc Keòaû _ûAñ ^òRKê iõNhð KeòaûKê _Wÿòa û

a¦ ùjûA~ûA[ôaû Kûc _ûAñ \ò^ùe bf bûaùe @ûRò _â[c [e KeòaûKê ùja û @û_Yu ùPÁû i`k ùja û aWÿ ùfûK I _aæòKþ ijòZ i´§ C c eLôaûKê ùjaö

Zêkû

aòQû

]^ê

@`òiþe ùKøYiò _êeêYû Pò«û @ûRò ùgh ùja ö ùKøYiò Lae @ù_lû ejòQò ~\ò @ûRò Gjò Lae @û_Yuê còkò _ûeòa û @ô]Kûeúcû^ue ijù~ûM còkòa û

@ûRò ùKøYiò Kûc _ûAñ _ì‰ð ^ìZ^ bûaùe @ûe¸ KeòaûKê _Wÿòa û @ûRò ù~ZòKò ùjCQò @^ý _âZò ijù~ûM KeòaûKê ùPÁû Ke«ê ö

Gjò cûiùe @û_Ycû^uê @Pû^K ]^ fûb ùjûA_ûùe û @û_Y ùbøZòK aû gûeúeòK gqò c¤ fûb _ûA_ûeòùa û MéjiÚú _eògâc~êq Kûc KeòaûKê @ûRò @û_Yuê iõNðh KeòaûKê _Wÿò_ûùe û

cKe

Kê¸

cú^

Azû _ìeY ùjûA_ûùe û _êeêYg Kûce bf `k còkòa û bf Kûc Keòaû C_ùe ]ýû^ \ò@«ê Gjû `kùe Lêiò c¤ còkòa ö @ûRò @Pû^K ]^ fûb ù~ûM ejòQò û

c^ùe ^ì@û Kûc Keòaûe Azû ejòa û _AiûKê i¸ûkò Keò eL«ê û @]ôKûeú aMðu ijù~ûM c¤ @ûRò @û_Yuê còkò _ûeòa û aýqòMZ i´§ùe iê]ûeû ùja û ~ûZâû KeòaûKê _Wÿò_ûùe û

ùKøYiò cûcfûKê ù^A Keò Kò Q ò \ß ¦ ß _eò i Ú ò Z ò ié Á ò ùjûA_ûùe û a§êu iûjû~ý \ßûeû Gjû còkò _ûeòa û @ûRò @û_Yu Kûc C_ùe ]ýû^ \ò@«ê û

60

Kéhò RûMeY RêfûA 2016

cò[ê^

ùMûPe KêŠkúùe P¦âcû bûMýe Ne ùjûA ejòaû _ûAñ gêb ùja û Pò«û Keû~ûA[ôaû Kûc @ûRò _ì‰ð ùja, @û_Yuê i`kZû còkòa û

Lû\ýeêPò

www.krishijagran.com

_ec Nò-_^òeùe _âÉêZ c^iê^þ iÜûKè ahðû EZêùe _^òe _ecþ Nò@ùe _âÉêZ _ûUòiê@û\ò@û ùeûùhA

_ûkw _^òe iûcMâú: _ûkw (ùQûU ùQûU KUû) 2 K_, _ec Nò@ ö 1 aWÿ PûcP, _ec _^úe 200Mâûc, eiêY 1/2 ùQûU PûcP, fûfþ fuû 2-3 (LŠ LŠ), ùiûdû iûiþ 2 ùQûU PûcP, fuû iiþ 2 ùQûU PûcP, iòeþKû GK aWÿ PûcP, UcûUe ùKPþ@_þ 2 aW PûcP, cjê, iê^jeû iòe_ 1ùQûU PûcP, fêY @]û ùQûU PûcP, Kkû fêY PCV PûcP Rê@ûYò 1/4 ùQûU PûcP, @\û(ùQPû) 1 ùQûU PûcP, @Ì Rê@ûYò, bRû Liû(Zòk), @ûeûeêUþ, cúVû ùiûXÿû (1 PêUþKú) û aò]ô: Mec _ec Nò@ùe eiêY, fûfþ fuû, @\û, Liû, _êYò icÉ 1/4 K_þ _ûYò I @Ì @ûeûeêUþ ù_Áþ cògûA MûWÿ Keò eL«ê û aWÿ KUeûùe _ûkw I _^òe C_ùe fêY, Kkû fuû, @Ròù^ûcùUû còVû ùiûXÿû iòõP^ Ke«êö _êY @ûeûeêUþ iòõP^ Ke«ê û _ecþ Nò@Kê `âûA Keò ù_äUþùe eLô _ehò \ò@«ê û

62

Kéhò RûMeY RêfûA 2016

@ûkê KPêeò iûcMâú: cA\û 1 K_þ _e cNò 4 aWÿ PûcP, fêY Êû\@^êiûùe, Rê@ûYò ùQûU 3/4 ùQûU PûcP, Pò^ò 1/4 ùQûU PûcP, [Šû_ûYòe @ûagýK @^êiûùe ejòQò û _êe _ûAñ : _ec Nò@ ö aWÿ PûcP, @\û 1 ùQûU PûcP, iaêR fuû 1 ùQûU PûcP, ùjwê GK aêUòKú Ròkû 1 ùQûU PûcP, iòSû @ûkê 3/4 K_þ, Mec cifû 1/2 ùQûU PûcP, fêY Êû\@^êiûùe, @cPìe 1/2 ùQûU PûcPþ, _ûKPì‰ð GK PêUKú fêY, ]^ò@û _Zâ 2 aW PûcP, _ec Nò@ Qêu _ûAñ û aò]ô : icÉ icûMâú, cA\û, fêY Êû\û^êiûùe, Rê@ûYò _Kû«ê, [Šû _ûYò cògûA PKUò \ò@«ê ö KòQò icd _ûAñ ùKøYiò K_Wÿûùe @UûKê ùNûWÿûA Keò eL«ê û _êe _ûAñ GK KùWÿAùe @Ì ùZf Mec Ke«ê I G[ôùe Ròeû, ùjwê _KûA PKUò \ò@«ê û @Ì KUû @\û, iaêR fuû cògû«ê û KòQò cò^òUþ Pûfòaû _ùe @ûkê I cifû cògûA Keò bf bûaùe eû§«ê û @ûõPeê GjûKê aûjûe Keò KUû ]^ò@û _Zâ cògâYKê [Šû ùjaû _ûAñ eL«ê û Gùa PKUû @UûKê Mêkû Keò _Pkû I ùMûf bûaùe ùaf«ê û G[ôùe cògâY beò _ûYòùe Gjûe ùKûYKê a¦ Keò \ò@«ê û _ec Nò@ùe Mbúe bûaùe GjûKê QûYò PUûY C_ùe Mec Mec _ehò \ò@«ê û

_âWKÖ fõP

www.krishijagran.com

ARþeûAfþ Kµû^ú Keòfû 10fl ù`û^þe gêbûe¸

A

ReûAfþe ÁûUð @`þ iòeò^þ fýûaè fŠ^ùe \ê^ò@ûe iaêVûeê \ûcú iàûUð ù`û^þ ùiûfûeò^þe gêbûe¸ KeòQò û ù`û^þe aòùghZß KßûfþKcþ ùiÜ_þWâûM^þ 810 ù_âûùiie û Gjûe eòde Kýûùceû 23.8 ùcMû_òKèf ö G[ôijòZ Gjò ù`û^þe 4000 GcþGGPe aýûùUeú, 4 Ròaò, eûcþ i 128 Ròaòe A<e^ûf ùcùcûeò \ò@û~ûAQò û ù`û^þùe 0.5 AõPe 2ùK ùeRêùfi^þ [ôaû @ûA_òGiþ Äâò^þ ejòQòö Kµû^ú _ûIße aU^þùe `òwe_âò<þ Äû^e c¤ fMûAQò û ~ûjû GjûKê iaêùlZâeê iêelû _â\û^ Keò[ûG ö Cq ù`û^þe iaêVûeê aòùgh MêY Gjû ù~, G[ôùe Zò^òUò ÄòKe ejòQò û Kµû^úe iòAI \éXÿZûe ij KjòQ«ò ù~, iûAae @ûKâcY @ûRòKûfò iû]ûeY ùjûA~ûAQò ö G[ô_ûAñ Gjò iàûUð ù`û^þ MâûjKuê iûAaeeê c¤ iêelû ù\A[ûG û

UûUû ùiùW^þ 5 cûAùKâûcûKèe iaêVûeê gÉû aRûeKê @ûiòaûKê _âÉêZ fû_þU_þ @ûiòfû

bû

U

ûUû ùcûUði ^òKUùe @ùUû GKèù_ûùe ùiWû^þ KûAUþ 5Kê aRûeùe _â\gðòZ KeòQò û _â\gð^ _ùe Kµû^úe Gjû ZéZúd KµûKÖ iòùW^þ ùja û _âKéZùe Kµû^ú Gjò Kûee ùKøYiò ^ûcKeY Keò^ûjó ö ùjùf Kµû^ú UûUû Kû^þbûi, UûUû ùWeûAbf I UûUû A^þMâòWþ bkò ^ûc C_ùe aòPûe KeêQò û iZâeê RYû_WÿòQò ù~, _êùYùe Gjò KûeKê _eúlY icdùe ù\LôaûKê còkò[ôfû û G[ôùe 12 fòUe ùeùaûùUâû^þ ù_ùUâûf I 1.05 fòUe WòùRf ùeùaûùUâû^þ A¬ò^þ L¬û~ûAQò û Kµû^ú GjûKê GGcþUò ùaeòG<þùe c¤ fõP Keòaû C_ùe aòPûe KeêQò û @ûgû Keû~ûCQò ù~, Gjûe cìfý _ûLû_ûLô 4eê 8fl Uuû c¤ùe ejòa û Kµû^ú GjûKê \ú_ûakò @aieùe aRûeKê QûWÿòaûKê ^ò¿ ò ù^AQò û

64

Kéhò RûMeY RêfûA 2016

eZúd aRûeùe cûAùKâûcûKè iaêVûeê gÉû IßòùŠû 10 @û]ûeòK Gfþ 1160 fû_þU_þ fõP KeòQò û Gjò fû_U_þe \ûcþ 10.499 Uuû ejòQò ö Gjû @^þfûA^þ iõ_òõ ùIßaþiûAUþ @ùcR^þ C_ùe còkòa ö fýû_þU_þùe 1366 GKè 768 _òKèf eòRûfêýg^e 11.6 fõP cfäòUPþ @ûA_òGiþ Wòùiæ ejòQò û ùf_þaêKþùe Gfþ 1160e 2 Ròaò eûcþ ejòQò û Gjûe IR^ 1.13 KòùfûMâûcþ @ùU ö ùf_þaêKþ _ûAñ 1160ùe 4100 GcþGGPþ aýûùUeú \ò@û~ûAQò û fýû_þU_þ ùe 32 Rúaú A^þaòfÖ ùÁûùeRþ ejòQò ù~Cñ[ôùe cûAùKâû GiþWú KûWð Reò@ûùe 64 Ròaò _~ðý« aXÿû~ûA_ûeòa û

ÊûiÚý

www.krishijagran.com

i^þ Mäûiþ ~ûjû @û_Yuê iàûUð @ûŠ ÁûAfògþ Kùe

M

ec \ò^ùe @ZýûagýK fêKþ ù\A[ûG i^þ Mäûiþ û KWÿû ]ì_eê elû _ûAaû _ûAñ @]ôKûõg ùfûK i^þ MäûùiRþ fMûAaûKê _i¦ Keò[û«ò û Gjò_eò ùUâŠò I ÁûAfògþ i^þ Mäûùiiþ Pd^ Keò @û_Y c¤ ^ì@û fêKþ _ûA_ûeòùa ö KûjóKò ^û Gjûe `ýûg^ K\û_ò @ûCUþ ùjûA ^ [ûG ö @ûjêeò c¤ ÁûAfþ ^ò½d a\kòa G[ô_ûAñ @ûagýK ejòQò ù`âciþ I ùgWþie Pd^ Keòaû û @ûRòKûfò ùÁWiþ I ù`äûef G´fògùcUiþùe iRû ~ûA[ôaû ù`â^è `ýûg^ ~êaZúcû^u c¤ùe Lêaþ _i¦ Keû~ûCQò û GjûKê _ò§òaû `kùe @û_Y @^ý ùKøYiò RêGfeú _ò§òaû @ûagýK _Wÿòa ^ûjó ö eûCŠ ùeùUâû ù`âcþ aû KäûiòKþ ùÄdûe ù`âcþ c¤ ice iòRò^þ ùUâŠþ @ùUö Gjû ùKUþ @ûA ù`âcÑ c¤ Lêaþ ÁûAfògþ fêKþ ù\A[ûG ö Gjò ù`âcþiùe @ûRòKûfò _i¦ Keû~ûAQò aäý, _òuþ, Gùfû, I ù`äûef bkò aâûAUþ Kfið ö Gjò GaòGUe bkò i^þ Mäûiþ Z ejòQò ~ûjû i\û ùiø¦~ðý _â\û^ Keò[ûG ö ~\ò @û_Y KäûiòKþ fêKþ PûjêñQ«ò ùZùa _i¦ Ke«ê jßûAUþ ù`âcþ~êq i^þ MäûùiRþ û GjûKê IfØ `ýûg^ KûjóKò cû^òa ^ûjó û ù`âcþ ~êq i^þ MäûùiRþ ejò[ûGö @û_Y fêKþKê @_ùWUþ Ke«ê û Gjò ice iòRò^þ @û_Yu _ûLùe aýû_K aòKÌ, Gùa @û_Yu _ûAñ Gjû K’Y iêUþ Keò[ûG û Gjò @û]ûe C_ùe Pd^ Ke«ê _eù`KÖ i^þ MäûùiRþ û

NùeûA Uò°

    

_êeêhcû^ue ùiø¦~ðý aé¡ò _ûAñ KòQò Uò° ùiø¦~ðý_ì‰ð ùPùjeû icÉ Pûjó[û«ò, ùZYòKò ùi _ê@ jê@«ê Kò Sò@ G[ôùe KòQò ~ûG @ûùi ^ûjó ö ibòGñ Pûjûñ«ò ^òRKê iê¦e ù\Lû~òaû _ûAñ û iaêùaùk Kcð aýÉ ùjZê ^òR _ûAñ Kcþ icd ejò[ûG ö Gjò KûeY Kò ^òRe Äò^þe _ì‰ð ~^ô ù^A[û«ò û @ûRò @ûùc @û_Yuê Kjòù\CQê Kò KòQò C c Uò°Kê @û_YûA _êeêh ^òRe aòRò ùiWêfè c¤ jýûŠicþ ùjûA_ûeòùa û 1. _âZò\ò^ ùibòõ Ke«ê : ùibòõ Keòaû _ùe _êeêhcû^u ZßPû Lêe\eú ùjûA~ûA[ûG ö ù~CñKûeYeê aò_eúZ _âbûa _Wÿò[ûG û G[ô_ûAñ ~\ò ùjûA_ûùe ùibòõeê \ìùeA eêj«ê ö 2. i^þÄâò^þe aýajûe Ke«ê : ù~ùZùaùk c¤ aûjûeò ~òaû Gjò K[û ]ýû^ eLôaûKê _Wÿòù~, ZßPû C_ùe i^þÄâò^þ fMûAKeò eL«ê û G[ôùe @û_Yu ZßPû C_ùe @Uâû-bûùdûùfUþ KòeYe _âbû _Wÿòa ^ûjó û 3. ùPùjeûKê bf eL«ê : ùPùjeûKê \ò^ùe jûeûjûeò jêGZ Pûeò[e ]ì@«ê û G[ôùe @û_Yu ZßPû C_ùe adie _âbûa _Xÿò[ûG I ZßPû i`û -iêZeû ^Re @ûiò[ûG ö 4. ùPùjeûKê i`û eL«ê : ùPùjeûKê \ò^ùe jûeûjûeò 4/5[e ]ê@«ê û G[ôùe @û_Yu ZßPû C_ùe adie Qû_ RYû_Wÿòa ^ûjó û ZßPû i`û eLô ^ReKê @ûi«ê ö 5. ùPùjeûKê i`û eL«ê : ~\ò ZßPûKê iê¦e ù\Lû~òaûKê Pûjûñ«ò ]ìcâ_û^eê \ìeùe eêj«ê û ]ìcâ_û^ @û_Yu ZßPû C_ùe aò_eúZ _âaûa _KûA[ûG ö

]^ò@û _Zâ _ûYòKê bòRûA Keò eL«ê, _êYò bf bûaùe GjûKê bf bûaùe cKPò QûYò \ò@«ê û G[ôùe @Ì Pò^ò cògûA Keò _òAaû `kùe fê ^òMðZ ùjûA ^[ûG û iKûkê CVû«ê cêjñùe _ûYò beò Keò @ûLòKê ùLûfò Keò i`û _ûYò iòõP^ Ke«ê û Gjû`kùe @ûLôe CRßkZû aXÿòa û ^òc _ûYòùe aû¿ _âÉêZ Keò cêjñùe aû¿iÜû^ Kùf cêjñe aòbò^Ü Kúkû ]úùe ]úùe \ìe ùjûA~ûA[ûG û _ûUòe \êM§ðKê \ìe Keòaû _ûAñ _âZò\ò^ Zêkiú _Zâ ùPûaû«ê û iKûk -i§ýû cVû aû \jòe _Zkû fiò _ûYò _òAaû `kùe iàeY gqò ùZR ùjûA[ûG û

Kéhò RûMeY RêfûA 2016

65

www.krishijagran.com



@eaûRþu @ù_lûùe i^ú fòùdû^

@

bòù^Zâú i^ú fòùdû^þ Gùa @eaûRþuê @ù_lû Keò ejò[ôaû ù\LôaûKê còkêQò û K[û K’Y Kò ùi Zûue @ûMûcú `òfà ‘ùZeû Aù«Rûe ùc’ùe @eaûR Lû^þu aò_lùe Kûc KeêQ«ò û ùi Gjò `òfàKê ù^A Keò Lêaþ C›ûjòZ @Q«ò û eûRúa aûfò@ûu aùZûe ^òùŸðgKu Gjû _â[c `òfà û ùi Kjò[ôùf Kò ùcûe iêUòõ MêRêeûUùe @ûC KòQò bûM aòù\gùe ùja û i^ú KjòQ«ò ù~ ùi @eaûRþu ijòZ Kûc Keòaûe iêù~ûM _ûA[ôaûeê ^òRKê fKò cù^ KeêQ«ò ö

gâ¡û @û\òZýuêê Kjòùf ‘IùK Rû^ê’

gâ

¡û K_êe I @û\òZý eûd K_êeu @ûù`dûe Gùa \ûŠùe _Wò jûUùe MWÿòfûYòö \ò^Kê \ò^ Gjò \êA KkûKûeu iµKð ^òKUZe ùjaûùe fûMòQò ö Gcû^u iµKðKê ù^A Gùa aò-UûC^ùe Pyðû ùRûe ]eòQò û gêYòaûKê còkòQò Kò ^òKUùe gâ¡û @û\òZýuê _aäòKþu i¹êLùe ‘IùK Rû^ê’ c¤ Kjòù\A[ôùf ö ^òKUùe gâ¡û I @û\òZýue ‘IùK Rû^ê’ `òfà iêUòõ ùgh ùjûAQò û gâ¡û @û\òZýu ijòZ ^òRe `ùUû ùidûe KeòQ«ò û gû\þ @fäòu ^òùŸðg^ûùe ^òcðòZ Gjò Zûcòf `òfà ‘IùK K^cYò’e eòùcK @ùU û ù~Cñ[ôùe gâ¡û @û\òZý ùeûcû^è Keê[ôaûe ^ReKê @ûiòùa û Gjû_ìaðeê Gjò ù~ûWÿò @ûiòKþ-2ùe Kûc Keò[ôaû ^ReKê @ûiò[ôùf û `òfàe _âWêie KeY ù~ûje @U«ò ö GVûùe Kjòòù\CQê Kò IùK Rû^êe Gjò KûjûYú GK ù_âcú ù~ûWò GùY ùZùY aêfê[ôaû ^ReKê @ûiòùa û Gjò `òfàe iõMúZ G@ûe ejcû^ ù\CQ«ò û

ùjeú ù_ûUe _êYò Keòa ùeûcûõPòZ

Lê

aþ gúNâ \gðKcû^u _âòd ‘ùjeú ù_ûUe’ ~û\ê ù\LôaûKê _ûAùa û KûjóKò ^û `òfàe @Ác bûM ùjeú ù_ûUe @ûŠ \ KiþWð PûAfØ LêaþgúNâ \gðKcû^u i¹êLKê @ûiòa û ùfLôKû ùR. ùK ùeûfòõM KjòQ«ò ù~, ‘ùjeú ù_ûUe’þ @ûŠ \ KiþWð PûAfþW’e ^ûcùe ùMûUòG _êÉK c¤ _ìaðeê _âKûgòZ ùjûA iûeòQò û ùi ùIßaþiûAUþe cû¤cùe KòQò `ùUû ^òR `ýû^cû^u ijòZ ùgdûe KeòQ«ò û ù~Cñ[ôùe adÄ jýûeòù_ûUe, Mò^ú I Zûu _ê@ Gfaþi ^ReêKê @ûiòùa û iìZâ @^êiûùe Z `òfàe ùMûUòG _ûUð ùjûAiûeòQò Gùa \ßòZúd 66

Kéhò RûMeY RêfûA 2016

bûM _âWêýiþ @ûùc ùKak ùMûUòG i¯ûjùe \ìe Keòù\aê û ^òKUùe Gjò bìcòKûùe fêKþ MZ ùjeú ù_ûUe cêbòRþ ijòZ iµì‰ð @fMû ù\LôaûKê còkò[ôfû û `òfàe _ìeû dê^òUþ `òfàKê ù^A Lêaþ C›ûjòZ @Q«ò û