Krishi Jagran Gujrati Magazine April 2017 by Krishi Jagran

ISSN 2455-1082

¾uzqíkkuLkk rníkfkhe,Ëuþ¼h{kt ÃknkU[ y{khe

www.krishijagran.com

´ÉºÉÇ 4 +ÅH 4 yur«÷ 2017 `#5qv

+91 9891 405 403

7012000054

lJØI;}lR

lJØI;}lR ¼khíkLke yøkúýe Ãkkrhðkrhf {krMkf Mkk{rÞf

yu{.Mke. zkur{rLkf

rLkËuoþf

þkELke E{kLkwð÷ yu{.S.ðkMkLk zku.fu.xe.[tze hrðLÿ íkuðríkÞk yrsík ðe.ykh zku.çke.Mke.rçkMkðkMk

fkÞofkhe MktÃkkËf

íkfLkefe MktÃkkËf {kfuoxªøk nuz rçkÍLkuMk nuz yuMk.yu.Ãke {nk«çktÄf sLk MktÃkfo MknkÞf MktÃkkËf MkkurþÞ÷ {erzÞk nuz ðrhc Ãkºkfkh Ãkºkfkh ðrhc «çktÄf {uLkush

{kfuoxªøk ykrMkMxLx

«çktÄf «Mkkh

ykrMkMxLx {uLkush

yufkWLxLxMk fkLkqLke Mk÷knfkh rMkrLkÞh rzÍkELkh fkÞko÷Þ MknkÞf

MktsÞ fw{kh su.Mkkçkw Vhnk ¾kLk Áçke siLk yrLkfuík ®Mknk E{hkLk ¾kLk Mk{eh ríkðkhe rðrÃkLk r{†k fu.su.MkhLÞk Mkkhk ¾kLk {u½k þ{ko {wfwLËLk LkkÞh yVMkkLkk {r÷f [qtfe ¼qxeÞk ÃkqLk{ rðïf{ko ®hfe ÃkwLzeh MkkurLkÞk {nksLk þuVk÷e {nksLk ÷û{e Ãkktzu nu{k þ{ko િ યંકા મંદવારીયા rLkþktík xktf hknw÷ ®Mkn yçËw÷ Mk{Ë «þktík þ{ko VhfkLk fwhuþe {kurník ytfq ÞkËð ft[Lk ®Mkn frh~{k ÷unhe «erík [kinký ykÞþk ¾kLk ÃkÃÃkw hkÞ ÃkðLk fw{kh ÃkðLk yksøku LkhuLÿ þuhíkkxu rþðfktík WÃkkæÞkÞ ykh.yuLk.[kiçku f]»ý rçknkhe ysÞfw{kh nh{Lk«eík ®Mkn ftøk rËLkuþ Ë{krÚkÞk WrËík r{¥k÷ fu.çke.ELÿk yu[.yMk{wÆeLk Þkuøku»k fw{kh rð¢{ ®Mkn ËuðuLÿ ®Mkn søkËe»k òLkk hrðLÿ òLkk hkSð

dqy ist 68 Ph: 011-26511845, 26517923 Email: info@krishijagran.com Web: www.krishijagran.com

f]r»k òøkhý yur«÷ 2017

ft…Lke Mk{k[kh..........................16 {¸9>>f>í>...............................26 {¸9>>f>í>..............................30 {¸9>>f>í>..............................32 {¸9>>f>í>..............................36 ÷uðr÷tøk...............................38 htøkeLk {kA÷eykuLkwt «sLkLk..............42 Atxfkð rMkt[kR xufLkku÷kuS...............46 ¾kLkk-¾ÍkLkk ..............................60

¾u÷..................................62 rVÕ{e ËwrLkÞk..........................66 oin

MktÃkkËf

f]r»k Mk{k[kh...........................08

To J

Gujarati | Year 4 | Issue 4 | April 2017 | Rs. 35/-

Krishi Jagran Kisan Club 9891405403 Subscribe

KRISHI JAGRAN MAGAZINE

Hindi, Punjabi, Gujarati, Marathi, Kannada, Bengali, Telugu,Assamese, Odia, Tamil, Malayalam & English

Nishant Taak 9953756433, 9891889588

SOUTH ZONE KERALA OFFICE Ramachandra Towers, Behind Ghss, Pattom, Thiruvananthapuram - 4 Mob: 9891 899 064 E: ajith@krishijagran.com EAST ZONE ASSAM OFFICE 65, Japorigog Bikrampr, Dispur-781005, Guwahati Mob: 9891 956 956 Email: upasana@krishijagran.com

laiknd] çdk'kd] eqnzd ,oa Lokeh ,e- lh- Mksfefud ,e-,-lh- Ñf"k tkxj.k % 60@9 rhljk ry] ;wlqQ ljk; ekfdZV] utnhd xzhu ikdZ eSVªks LVs”ku] ubZ fnYyh&110016 ds }kjk ,p-Vh- ehfM;k izsl ch 2] lsDVj&63] uks,Mk&201301] ftyk&xkSrecq) uxj ¼;w-ih-½ lokZf/kd lqjf{kr U;k; {ks= fnYyhA bl if=dk esa çdkf'kr ys[k ,oa fopkj ys[kdksa ds futh gSaA çdk'kd@laiknd blds fy, mRrjnk;h ugha gSaA

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

MktÃkkËfeÞ

ËuþLku {kxu ykð~Þf Au sirðf ¾uíke

Ëuþ, Ëuþ yLku rðï{kt ¾kíkh, fexLkkþf íkÚkk {kxeLke íktËwhMíke Ãkh ÚkE hnu÷k Ëw»Ãkrhýk{Úke yksu ¾uzqíkku yLku økúknfku ¾qçk s Mkkhe heíku Ãkrhr[ík Au. «íÞuf Míkh Ãkh sirðf WíÃkkËLke {køk Mkíkík ðÄe hne Au. ËuþLke MkkÚku rðËuþ fu ßÞkt hkMkkÞrýf ¾uíkeLkwt ykøk{Lk ¢ktrík Ëhr{ÞkLk ¼khík{kt ÚkE níke. nðu yuðe {køk Ãký Q¼e ÚkE hne Au fu Ëuþ{kt hMkkÞýÚke {wõík ¾kãkLkku WÃk÷çÄ çkLku. siirðf WíÃkkËLk {kxu ¼khíkÚke ðÄkhu Mkkhku fkuE Ëuþ nkuE þfu Au. ÃkhtÃkhkøkík heíku 60Lkk ËkÞfk yøkkW y{khe ¾uíke yLku ÃkþwÄLk MkkÚku yxwx MktçktÄ Au. íku yuf çkeò Ãkh MktÃkqýoÃkýu rLk¼oh níkk, suu sirðf ¾uíkeLkwt {wÏÞ ytøk Au. [[ko yÚkðk rð»kÞLku ykøk¤ ðÄkhíkk yøkkW íku òýðwt sYhe Au fu sirðf ¾uíke þwt Au. sirðf ¾uíkeLke «íÞuf Ãkrh¼k»kk{kt yðÄkhýk yu Au fu ¾uzqík îkhk fkuE Ãký «fkhLkk ykËkLk «ËkLk WÃkÞkuøk (hkMkkÞrýf ¾kíkh, fexLkkþf yLku ®LkËýLkkþf)Lkk f]r»k fh Mkíkík WíÃkkËLk «kó fhðk{kt ykðu Au.

{wÏÞ {wÆk hMkkÞý {wõík ¾kãkLk WíÃkkËLk Au, su sirðf ¾uíkeLkk {kæÞ{Úke rðï¼h{kt «kó fhðk{kt ykðu Au. yk yuf yuf «ýk÷e Au, su{kt yLkuf íkíð suðk fu {kxe{kt ÷k¼«Ë SðkýwykuLke MktÏÞk ðÄe hne Au, Ãkkf [¢, Ãkkf ÃkØrík, ytíkhðíkeoÞ Ãkkf, Ãkku»kf íkíðkuLke ykÃkqŠík yLku Ãkkf

Mkwhûkk s¤ MktçktrÄík Mkt[k÷Lk {wÏÞ Au. òýfkhe {kxu rðï{kt 4200 y¤rMkÞkLke «òríkyku òuðk {¤u Au. íku{ktÚke yLkuf «òríkyku MktÃkqýo Ähíke Ãkh Mk{kLk MðYÃk{kt òuðk {¤u Au. s{eLkLkk Míkh, rðrðÄ MÚkkLkku Ãkh hnuðk, ¼kusLk ÃkËkÚko yLku fhðk{kt ykðu÷k {¤Lku ykÄkhu yk ºký {wÏÞ ©urýyku{kt ðnu[ðk{kt ykðu÷ Au. íku{ktÚke EÃkesiEf «òrík ðÄkhu «{ký{kt s{eLkLke WÃkh, f[hkLkk Zøk÷k{kt òuðk {¤u Au. yk «òríkykuLkk y¤rMkÞk Võík Mkzðk ÞkuøÞ f[hkLku ykhkuøku Au. f]rºk{ ð{eofÕ[h íku{Lke 6 WÃk «òríkÞk ¼khík ð»ko{kt òuðk {¤u Au. íku{kt yurMkrLkÞk Vxezk {wÏÞ Au. Mk{økú rðï{kt íkuLkku MkkiÚke ðÄkhu WÃkÞkuøk ð{eo õBÃkkuMx çkLkkððk{kt ykðu Au. ðíko{kLk{kt yuðe fkuE ÂMÚkrík yÚkðk ÃkrhÂMÚkrík ÚkE LkÚke fu 18 ð»koLkk Mk¾ík Ãkrh©{Úke «Ëuþ{kt rðfrMkík yLku MÚkkrÃkík ÃkØríkLku AkuzeLku Íehku çksux ykæÞkÂí{f ¾uíke yÃkLkkððk{kt ykðu. yk ÂMÚkrík{kt ¾uzqíkku{kt «Ëuþ þkMkLkLke Lkeríkyku «íÞu MktËun ðÄþu yLku ¼ú{Lke ÂMÚkrík rLkŠ{ík Úkþu. {kÁt {kLkðwt Au fu yk Ãkøk÷wt «Ëuþ WXkðe hne Au íkku hMkkÞý Íuh hneík ¾uíkeLku ykøk¤ ðÄkhðk{kt «Ëuþ ÃkAkík hne þfu Au yLku sirðf ðÄíkk rðï çkòhLkku ÷k¼ ÷E þfíkk LkÚke.

v V[DP;LP0MlDlGS Email: dominic@krishijagran.com

22 Years. 12 Languages. 22 States. 23 Editions. 2 Portals & 10 Million combined readership

Ph.: +91-11-26511845, 26517923, 45503170

Email : info@krishijagran.com

Web: www.krishijagran.com, hindi.krishijagran.com

info@krishijagran.com, editor@krishijagran.com, advt@krishijagran.com, circulation@krishijagran.com

f]r»k òøkhý yur«÷ 2017

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

f]r»k Mk{k[kh

12 xfk fhíkk ðÄkhu hnuþu MkhMkðLkwt WíÃkkËLk çkeò yrøkú{ yLkw{kLk «{kýu ðíko{kLk hðe f]{kur»kM{tk{{ktºkk÷ÞLkk MkhMkðLkwt WíÃkkËLk 79.12 ÷k¾ xLk hne þfu Au, su økík ð»koLke íkw÷Lkk{kt 12 xfk ðÄkhu Au. økík ð»ko 67.97 ÷k¾ xLk MkhMkðLkwt WíÃkkËLk ÚkÞwt níkwt.òýfkhkuLkk {íku [k÷w hðe {kuMk{{kt MkhMkðLkwt WíÃkkËLk 70 Úke 72 ÷k¾ xLk hnuðkLkku ytËks Au, ßÞkhu Ëuþ{kt MkhMkðLkku ðkŠ»kf ðÃkhkþ 50 Úke 55 ÷k¾ xLk MkwÄe Au. {kxu yk ÂMÚkrík{kt ykþhu 18 Úke 20 ÷k¾ xLk MkhMkðLkku sÚÚkku çk[u Au. yk ÂMÚkrík{kt ykðwt {kLkðk{kt ykðu Au fu WíÃkkËf {trzÞku{kt 42 xfk VtLzeþLkLke MkhMkðLke ®f{ík ½xeLku Lke[k{kt YrÃkÞk 3,400 Úke 3,500 «rík ÂõðLx÷ hnuðkLkku ytËks Au, ßÞkhu {trzÞku{kt zuhe 3,100 Úke 3,300 YrÃkÞk «rík ÂõðLx÷ ðu[ký

100 Lkðe f]r»k fuLÿ ¾ku÷ðk{kt ykðMku

fuLÿeÞ f]r»k «ÄkLk hkÄk{kunLk ®Mknu Lkðe rËÕne{kt ykÞkursík hkßÞ f]r»k ÞwrLkðŠMkxeLkk fw÷Ãkríkyku yLku Ãkrh»kË MktMÚkkykuLkk rLkËuþfkuLkk MkB{u÷Lk{kt sýkÔÞwt níkwt fu f]r»k rþûkýLku W¥kusLk ykÃkðk {kxu Ëuþ¼h{kt 100 Lkðk f]r»k fuLÿ ¾ku÷ðk{kt ykðþu. yux÷wt s Lknª íku{Lkk ÃkkXâ¢{ Ãký hkusøkkheLku yLkwYÃk hnuþu, suÚke rðãkÚkeoyku yLku rðãkÚkeoLkeyku ÔÞðMkkrÞf çkLke þfþu.yk

Úkþu. fuLÿ MkhfkhLkk hrð {kfuoxªøk rMkÍLk 2017-18 {kxu MkhMkðLkwt ÷½w¥k{ Mk{ÚkoLk {qÕÞ (yu{yuMkÃke) 3,700 YrÃkÞk «rík ÂõðLx÷ (çkkuLkMk Mkrník) Lk¬e fhðk{kt ykðu÷ Au. {tºkk÷ÞLkk yLkw{kLk «{kýu Ãkkf rMkÍLk 2016-17{kt íkur÷çkeÞkLkwt WíÃkkËLk ðÄeLku 335.96 ÷k¾ xLk ÚkðkLkku ytËks Au, su yíÞkh MkwÄeLkwt rð¢{sLkf Au. rËþk{kt ykEMkeyuykh îkhk MxwzuLx huze ÞkusLkk þY fhðk{kt ykðe hne Au, su{kt ð»ko 2016-17{kt ík{k{ rðãkÚkeoykuLke Vu÷kurþÃkLku yuf nòhÚke ðÄkheLku ºký nòh fhðk{kt ykðe Au. ©e ®Mknu sýkÔÞwt níkwt fu ð»ko 2016{kt f]r»k rþûkýLku W¥kusLk ykÃkðk {kxu Ãktrzík ËeLkËÞk÷ WÃkkæÞkÞ WÒkík f]r»k rþûký ÞkusLkkLke þYykík fhðk{kt ykðe, su{kt 5.35 fhkuzLkk çksux MkkÚku 100 sux÷k fuLÿ ¾ku÷ðk{kt ykÔÞk Au. fuLÿeÞ f]r»k «ÄkLku skýfkhe ykÃke níke fu Ëuþ{kt Lkðe ÞwrLkðŠMkxe íkÚkk fku÷uòuLkk {kæÞ{Úke f]r»k rþûkýLku W¥kusLk ykÃkðk {kxu yLkuf Ãknu÷ fhðk{kt ykðe Au, su{ fu hksuLÿ fuLÿeÞ f]r»k ÞwrLkðŠMkxe, ÃkqMkk, rçknkhLkk zku.hksuLÿ «MkkË fuLÿeÞ f]r»k ÞwrLkðŠMkxe, ÃkqMkk, rçknkh íkhefu yÃkøkúuz fhðk{kt ykðe Au. {kuríknkhe{kt yufef]ík f]r»k «ýk÷e Ãkh yuf hk»xÙeÞ yLkwMktÄkLk fuLÿ MÚkkrÃkík fhðk{kt ykÔÞwt. MkeyuÞw EBVk÷{kt AÁ ¾kíku Lkðe fku÷us ¾ku÷ðk{kt ykðe Au, su{kt íÞktLke fku÷uòuLke MktÏÞk ðÄeLku 13 ÚkE økE Au. hkýe ÷û{eçkkE fuLÿeÞ f]r»k ÞwrLkðŠMkxe, ÍktMke, çkwtËu÷¾tz{kt [kh Lkðe fku÷us ¾ku÷ðk{kt ykðe Au, su{ktÚke çku W¥kh«Ëuþ{kt yLku çku fku÷us {æÞ«Ëuþ{kt Au.

Yk MkçM¢kEçk fhku rðïLke MkkiÚke ðÄkhu ðt[kíkk Mkk{rÞf f]r»k òøkhý {kxu f]r»k òøkhýLku økwshkíke{kt ðkt[ ¾uíkeðkze, çkkøkkÞíke, {íMÞÃkk÷Lk, ÃkþwÃkk÷Lk, ÃkkuÕxÙe Mxz Vk‹{øk, {þÁ{ WíÃkkËLk, Vq÷ WíÃkkËLk ELxh ¢ku®Ãkøk, ®Mk[kE ÞkusLkk yLku yLÞ Mkhfkhe ÞkusLkk Mkrník ftÃkLke Mk{k[kh ðøkuhu MkkÚku òuzkÞu÷ Mk{k[khÚke yÃkzux hnuðk {kxu ðkt[íkk hnku f]r»k òøkhý.

ykøkk{e ytf MkçM¢kEçk fhðk, ònuhkík íkÚkk f]r»k Mk{k[khLku «fkrþík fhðk {kxu Imran: +91 95829 57538

f]r»k òøkhý yur«÷ 2017

Sara: +91 99537 20233

Furkan: +91 98912 23340

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

10 f]r»k Mk{k[kh Ãkkf ð»ko 2017-18{kt 330 ÷k¾ ÃkezeyuMk{kt ykÄkh ðøkh Lknª {uxÙef xLk ½ôLke Úkþu ¾heËe {¤e þfu hkþLk

Mkk

ðosrLkf rðíkhý «ýk÷e (ÃkezeyuMk){kt hkþLkLkLke ðnu[ýe nðu {kºk ykÄkh fkzo s{k fÞko çkkË s Úkþu. ¾kã yLku økúknf çkkçkíkLkk {tºk¤kÞ íkhVÚke òhe fhðk{kt ykðu÷e yrÄMkq[Lkk «{kýu Vuçkúwykhe {rnLkkÚke yk rLkÞ{ ÷køkw fhðk{kt ykðu÷ Au. òufu {tºkk÷Þ îkhk òhe yrÄMkq[Lkk «{kýu su{Lke ÃkkMku ykÄkh fkzo LkÚke íku{ýu ykÄkh fkzo çkLkkððk {kxu 30 sqLk 2017 MkwÄeLkku Mk{Þ ykÃkðk{kt ykðu÷ Au.yk ÂMÚkrík{kt 30 sqLk 2017 çkkË ykÄkh fkzo Lk nkuÞ íkuðk økúknfkuLku hkþLk {¤þu Lknª.

Mk{k[kh ¾uzqíkkuLku Úkkuze hkník ykÃke þfu Au. ¼khík MkhfkhLkk ¾kã yLku MkkðosrLkf rð¼køku yk hðe {kuMk{ {kxu ½ôLke ¾heËe Ãkh [[ko fhe níke. ¾kã yLku MkkðosrLkf rð¼køkLkk Mkr[ð «erík MkqzLkLke yæÞûkíkk{kt yk MkB{u ÷ LkLkw t ykÞku s Lk fhðk{kt ykÔÞw t níkw t . hkßÞku L kk yrÄfkheyku MkkÚku [[ko fhe ð»ko 2017-18 Ëhr{ÞkLk 330 ÷k¾ {uxÙef xLk ½ô ¾heËeLkk rLkýoÞ Ãkh [[ko fhðk{kt ykðe. hkßÞkuLkk yrÄfkheyku MkkÚku [[ko fhe ð»ko 2017-18 Ëhr{ÞkLk 330 ÷k¾ {uxÙef xLk ½ô ¾heËeLkku rLkýoÞ ÷eÄku Au.

¾kã Mkwhûkk ytíkøkoík fuLÿ Mkhfkh ÃkezeyuMk{kt YrÃkÞk 2 «rík rf÷ku [ku¾k ykÃke hÌkk Au. {tºkk÷Þ îkhk òhe yrÄMkq[Lkk yLkwMkkh ykMkk{, {u½k÷Þ, sB{w-fkÂ~{hLkk fkzo ÄkhfkuLku hkník ykÃkðk{kt ykðe Au.

íku økík rMkÍLk Ëhr{ÞkLk fhðk{kt ykðu÷e 229-61 ÷k¾ {uxÙef xLkLke íkw÷Lkk{kt ½ýw ðÄkhu Au yk hkßÞku{kt Ãktòçk{ktÚke 115, nrhÞkýk{kt 75, {æÞ«Ëuþ{ktÚke 85, W¥kh«Ëuþ{kt 30, rçknkh{kt 5, W¥khk¾tz{ktÚke 1-50, økwshkík{kt 0-50 yLku yLÞ hkßÞku{ktÚke 0-50 {uxÙef xLk ½ôLke ¾heËe fhðk{kt ykðe Au.

1 2 3 5 10 15

12 24 36 60 120 180

f]r»k òøkhý yur«÷ 2017

420 840 1260 2100 4200 6300

40 140 260 600 1700 3300

380 700 1000 1500 2500 3000

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

f]r»k Mk{k[kh

Vq÷kuLkk fkhkuçkkh{kt ½xkzku

Lkku

xçktÄeyu Vq÷Lkk fkhkuçkkhLku ¾kMkk «{ký{kt yMkh fhe Au. ËuþLkk MkkiÚke {kuxk Vq÷ çkòh økkSÃkwhLkku fkhkuçkkh Ãký Mkíkík ½xðk ÷køÞku níkku. yk çkòh{kt nku÷uLz, [eLk yLku yurþÞkLkk yLÞ Ëuþku WÃkhktík fku÷fkíkk, nrhÞkýk, ÞwÃke, Ãktòçk, çkU ø ÷ku h , W¥khk¾t z íkÚkk rn{k[÷«Ëu þ MkrníkLkk yLku f hkßÞku{ktÚke Vq÷ ykðíkk níkk. Vq÷ MkkÚku Mktf¤kÞu÷k fkhkuçkkheÞkuLkwt fnuðwt Au fu òLÞwykheLkk {æÞ¼køkÚke fkhkuçkkh Úkkuzk «{ký{kt çkuXku ÚkE hÌkku Au,Ãkhtíkw økík ð»koLke íkw÷Lkk{kt nðu íku ykþhu 30 xfk ykuAku Au. LkkuxçktÄeLke yMkh nsw Ãký òhe Au. rz{kLz{kt ½xkzku

ÚkÞku Au, suLku ÷eÄu hux Ãký ½ýk Mkkhk {¤e hÌkk LkÚke, suLku ÷eÄu Vq÷kuLkku WÃkkzLku ÷E MkeÍLk{kt Ãký LkwfMkkLk MknLk fhðwt Ãkzu Au.

ykuAk Ãkkýe{kt yMkhfkhf f]r»k {rn÷kykuLku òøk]ík fhðkLkku íkfLkefÚke E÷ks fhu ði¿kkrLkf: y{khku ÷ûÞ: ©e ®Mkn »xÙeÞ Mknfkhe rðfkMk rLkøk{Lke MÚkkÃkLkk ð»ko 1962{kt hkÄk{kunLk ®Mkn fhðk{kt ykðe níke. yuLkMkezeMke {rn÷kykuLku ykøk¤

ðÄkhðk yLku íku{Lkk MkþÂõíkfhý {kxu Ëuþ{kt rðrðÄ fkÞoþk¤kLku Mk{Þ-Mk{Þ ykÞkusLk fhðk{kt ykðu Au. yk fze{kt yuLkMkezeMke íkÚkk yuLkMkeÞwykEyu MkkÚku {¤eLku MknfkheíkkykuLku {sçkqík fhðkLkk rð»kÞ Ãkh ykÄkrhík yuf fkÞoþk¤kLkwt ykÞkusLk fÞwO níkwt. yk fkÞoþk¤k{kt ËuþLkk rðrðÄ hkßÞkuÚke ykðu÷e {rn÷kykuyu WíMkkn¼uh ¼køk ÷eÄku níkku. yuLkMkeÞwykELkk rLkËuoþf [tÿÃkk÷ ®Mknu sýkÔÞwt níkwt fu yuLkMkeÞwykE îkhk yLkuf fkÞo¢{ {rn÷kyku {kxu [÷kððk{kt ykðe hÌkk Au. y{kÁt fk{ {rn÷kykuLku òøk]ík fhðkLkwt Au, suLkkÚke íku{Lkk ÃkrhðkhLke ykŠÚkf ÂMÚkríkLku Mkkhe fhe þfkÞ yLku íku MkkÚku íkuyku ËuþLke ykŠÚkf ÂMÚkríkLku {sçkqík fhe þfu.

sMÚkkLk suðk Mkqfk hkßÞ{kt f]r»kLku W¥kusLk ykÃkðk {kxu Mkíkík «ÞíLk fhðk{kt ykðe hÌkk Au. {kxu hkßMÚkkLkLkk rçkfkLkuh{kt yuf ¼ÔÞ f]r»k {u¤kLkwt ykÞkusLk fhðk{kt ykÔÞwt níkwt, yk {u¤kLkwt WË½kxLk fuLÿeÞ hkßÞ f]r»k «ÄkLk hkÄk{kunLk ®Mknu îkhk fhðk{kt ykÔÞwt níkwt. yk «Mktøku ¾uzqíkkuLku MktçkkurÄík fhíkk f]r»k «ÄkLku sýkÔÞwt níkwt fu hksMÚkkLk{kt {kuxk¼køku f]r»k s{eLk Mkwfe yLku y¼kðøkúMík ûkuºkku{kt çkË÷kE hne Au. yk ÂMÚkrík{kt ði¿kkrLkfku yuðe xufLkku÷kuS yLku rçkÞkhýLke Wå[ WÃksðk¤e òíkkuLku rðfrMkík fhðk {køku Au, su ÃkkýeLkk ykuAk «{kýLke MkkÚku yÃkLkkððk{kt ykðu íku ÞkuøÞ Au. íku{ýu yu{ Ãký fÌkwt níkwt fu ¾uzqíkku yLku ði¿kkrLkfku f]r»k{kt ÃkkýeLkk «íÞuf çkwtËLkku WÃkÞkuøk fhðk {kxu MkkÚku {¤eLku fkÞo fhðk {køku Au. yk «Mktøku íku{ýu f]r»k çksux Ãkh Ãký [[ko fhe níke. hkÄk{kunLk ®Mknu sýkÔÞwt níkwt fu økík ð»ko f]r»k {kxu 44-250 fhkuzÚke yk ð»ko íku ðÄkheLku 51-026 fhkuz fhðk{kt ykðu÷ Au. ðÄkhðk{kt ykðu÷ çksuxLke hf{Úke f]r»k ûkuºk{kt f]r»k{kt íkÚkk ðÄkhu MkwÄkhk ykðþu.

f]r»k òøkhý yur«÷ 2017

fkÞoþk¤kLkku {wÏÞ WÆuþ Mknfkhe ûkuºk{kt fk{ fhLkkhe {rn÷kykuLku fkuE Ãký «fkhLkk ÃkzfkhLkku Mkk{Lkku fhðk Mkûk{ çkLkkððkLkku Au. ©e ®Mknu sýkÔÞwt níkwt fu y{u Mk{MÞkLku òýeLku Mkhfkh MkwÄe ÷E sðk {kxu Ãkqhku «ÞíLk fhþwt. íku{ýu sýkÔÞwt fu {rn÷kykuLkk ûkuºk{kt ykþhu 20,000 fku-ykuÃkhuxeð MkkuMkkÞxe fk{ fhe hne Au. íku{ýu ¾wþe ÔÞõík fhe níke fu fkÞoþk¤k{kt {rn÷kykuLke ¼køkeËkhe òuíkk y{u ¾wþ Aeyu. íku{kt 250-300 {rn÷kykuyu WíMkkn¼uh ¼køk ÷eÄku níkku.

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

14 f]r»k Mk{k[kh yur«÷ {rnLkk{kt yLkuf hkßÞku{kt yu{yuMkÃkeÚke Lke[u ½ô ykðe þfu Au

÷w rMkÍLk{kt yíÞkh MkwÄe{kt ykþhu 40 ÷k¾ xLk ½ôLke ykÞkík fhðk{kt ykðe Au. yk ÂMÚkrík{kt òu fuLÿ Mkhfkhu ÍzÃk¼uh ykÞkíkLkLku yxfkððk {kxu ykÞkík sfkík ÷kËþu Lknª íkku Lkðk Ãkkf ykðu íÞkhu yur«÷{kt W¥kh«Ëuþ Mkrník yLkuf hkßÞku{kt ½ôLkwt ÷½w¥k{ Mk{ÚkoLk {qÕÞ (yu{yuMkÃke) Lke[u síke hnuðkLke ykþtfk Au.

yk Mk{Þ Ërûký ¼khík{kt ½ôLkw t rðÃkw ÷ «{ký{kt ykuMxÙur÷Þk, Þw¢uLk íkÚkk £ktMkÚke ykÞkík ÚkE hne Au, yLku yíÞkh MkwÄe{kt 30 ÷k¾ xLk ½ô ¼khíkeÞ çktËhku Ãkh ykðe [wõÞk Au. yk ÂMÚkrík{kt Ërûký ¼khíkLke ^÷kuh r{÷ku ÃkkMku {k[o-yur«÷ MkwÄe{kt rÃk÷ký {kxu ½ô WÃk÷çÄ hnuþu, suLku ÷eÄu íkuLke {køk W¥kh«Ëuþ, hkßMÚkkLk yLku {æÞ«Ëuþ{kt ykuAe hnuþu. íkuLke MkeÄe yMkh ½ôLke ®f{ík Ãkh Ãkzþu. yuðwt {kLkðk{kt ykðu Au fu W¥kh«ËuþLke {trzÞku{kt

¾kMk hÌkku ÃkkuÕxÙe {u¤ku

½ôLkku ¼kð ½xeLku «rík ÂõðLx÷ YrÃkÞk 1,450 Úke 1,500 ÚkE sþu, ßÞkhu hrð {kfuoxªøk rMkÍLk 2017-18 {kxu fuLÿ Mkhfkhu ½ôLkk yu{yuMkÃke «rík ÂõðLx÷ YrÃkÞk 1,625 MkwÄe Lk¬e fhðk{kt ykðu÷ Au. {kfuox MkwÄeLke òýfkhe ykÃkðk{kt ykðe. {wÏÞ ftÃkLkeyku{kt yu÷uÂBçkf Vk{o, furz÷k nuÕÚkfuh, ø÷kurçkLk EÂLzÞk, ®{zkÃkkuh nu[heÍ, ykÞwsuLk Vk{o, LkuykuMÃkfo, «kurð{e, rn{k÷Þk, çkkÞh Vk{koMÞwxefÕMk íkÚkk òuyuxeMk EÂLzÞk r÷r{xuz suðe {wÏÞ ftÃkLke Au.

{

hÄk Ãkk÷Lk ÔÞðMkkÞ ¼khík{kt ÍzÃk¼uh ðÄe hÌkku Au, ¾uzqíkku ¾uíke MkkÚku nt{uþk çkeò ÔÞðMkkÞ {kxu þõÞíkk íkÃkkMkíkk hnu Au. Ãkhtíkw yk Mk{Þ Mkhfkh yk ÔÞðMkkÞLku W¥kusLk ykÃkðk {kxu ÍzÃk¼uh Ãkøk÷k ¼he hne Au. {h½kÃkk÷LkLku W¥kusLk ykÃkðk {kxu nt{uþLke {kVf yk ð¾íku Ãký fku÷fkíkk{kt Ãkrù{ çktøkk¤ ÃkkuÕxÙe {u¤kLkwt ykÞkusLk fhðk{kt ykÔÞwt. yk {u¤k{kt ÃkkuÕxÙe ûkuºk MkkÚku Mktf¤kÞu÷ 150 fhíkk ðÄkhu ftÃkLkeyu ¼køk ÷eÄku níkku. íku{kt {wÏÞíðu ðuxTMk Vez çkLkkðíke ftÃkLke, ÃkþwykuLkk MðkMÚÞ MkkÚku Mktf¤kÞu÷ WíÃkkËLk çkLkkðíke ftÃkLke, nu[he íkÚkk yLÞ WíÃkkËLk çkLkkðíke ftÃkLkeLkku Mk{kðuþ ÚkkÞ Au.

yk ÃkkuÕxÙe {u¤k{kt ykþhu 10 nòh fhíkk ðÄkhu ¾uzqíkkuyu ¼køk ÷eÄku níkku. yk {u¤k {khVíku ¾uzqíkkuLku {h½kÃkk÷LkÚke ÷E

f]r»k òøkhý yur«÷ 2017

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

f]r»k Mk{k[kh

f]r»kLku íkfLkefkuÚke òuzu Au yktíkhhk»xÙeÞ fkÞoþk¤k

¼k

hík Mkhfkh f]r»k{kt ðÄkhu MkwÄkhk hsq fhðk íkÚkk íkuLke MkkÚku Mktf¤kÞu÷ íkfLkefÚke òuzðk {kxu Mkíkík «ÞíLk fhe hÌkk Au. yk rËþk{kt yuf Ãkøk÷wt ykøk¤ ðÄkhíkk Mkhfkhu f]r»k {tºkk÷ÞLku Ãkku÷uLz Mkhfkh MkkÚku {¤e rV¬eLkk MkkrLkæÞ{kt ÃkqMkkLkk LkkMk fkuBÃ÷uõMk{kt yuf fkÞoþk¤kLkwt ykÞkusLk fÞwO Au.

yk fkÞoþk¤k{kt Ãkku÷uLzLke Mknf]r»k {tºke Eðk ÷uf yLku íku{Lkk yrÄfkheøkýkuyu ¼køk ÷eÄku níkku. yk WÃkhktík Ãkku÷uLzLke yLkuf òýeíke f]r»k ftÃkLkeykuLkk yrÄfkheykuyu Ãký ¼køk ÷eÄku níkku. yk fkÞo¢{{kt {wÏÞíðu çku ËuþkuLkk {æÞ f]r»k íkfLkef MkkÚku MktçktÄ Ãkh [[ko fhe níke. yk «Mktøku ¼khíkLkk f]r»k Mkr[ð yuMk.fu. ÃkxLkkÞfu òýfkhe ykÃke níke fu ¼khík yLku Ãkku÷uLz ðå[u fux÷kf f]r»k fkÞkuoLku ÷E yuf Mk{sqíke fhðk{kt ykðu÷ Au, yk Mk{sqíke ytíkøkoík ¼khík yLku Ãkku÷uLz yufçkeòLku f]r»kLke LkðeLk¥k{ òýfkhe, íkfLkef, Vk{o {þeLkheLku çkÒku Ëuþku ðå[u ykËkLk-«ËkLk fhþu. yk WÃkhktík yk fkÞo¢{{kt ºký {wÏÞ MkuþLkLkwt Ãký ykÞkusLk fhðk{kt ykÔÞwt Au, su{kt Ãkkf Mkwhûkk yLku ÃkþwÃkk÷Lk, Ãkkf rçkÞkhý íkÚkk Vk{o {þeLkhe Ãkh [[ko fhðk{kt ykðe níke. yk ºkýuÞ MkuþLk{kt MktçktrÄík ûkuºkkuLkk zur÷økuxTMku ¼køk ÷E [[ko fhe níke. f]r»k

yLku çkkøkkÞíke çkkçkíkLkk fr{þLk, ¼khík MkhfkhLkk zku.Mkwhuþ {Õnkuºkkyu sýkÔÞwt níkwt fu ¼khík çkkøkkÞíkeLkk ûkuºk{kt [eLk çkkË çkeò MÚkkLku ykðu Au. íku{ýu sýkÔÞwt níkwt fu y{u yLkuf Lkðe òíkku rðfrMkík fhe hÌkk Aeyu, su{kt ¾kMk fheLku Mkez÷uMk ðuhkÞxeÍ Au, su yk ûkuºk{kt ¾qçk s ÷kufr«Þ Au. íku{ýu yu{ Ãký sýkÔÞwt níkwt fu ¼khík{kt fkuÕz MxkuhusLke Mk{MÞkLku ¾ík{ fhðk {kxu ¼khík Mkhfkhu 138 fkuÕz [uLk ELxeøkúuxuz «kusuõxLke þYykík fhe Au. òufu yíÞkh MkwÄe{kt yk «kusuõx fkÞohík fhðk {kxu YÃkhu¾k íkiÞkh fhðk{kt ykðe hne Au. yk «Mktøku yuf çke2çke {exLkwt Ãký ykÞkusLk fhðk{kt ykÔÞwt Au. ¼khík yLku Ãkku÷uLz çkÒku Ëuþ f]r»k ÂMÚkríkykuLkwt {qÕÞktfLk fhe yuf-çkeòLku f]r»k íkfLkefku Ãkh fk{ fhþu. yk «Mktøku f]r»k rð¼køk ðÄkhkLkk Mkr[ð s÷s ©eðkMíkð yLku MktÞwõík Mkr[ð ykh.fu.rMktn Ãký WÃkÂMÚkík hÌkk níkk.

25 ð»ko Ãkqhk ÚkðkLkk «Mktøku-25 ð»ko 25 ÷k¾ MkÇÞÃkË ÞkusLkk

f]r»k òøkhý Ãkrhðkh MkkÚku òuzkððk {kxu MkkuLkuhe yðMkh ¼khíkLkk ¾uzqíkkuLkku ÃkkuíkkLkku yðks "f]r»k òøkhý" {krMkf Mkk{rÞf ÃkkuíkkLkk 25 ð»ko Ãkqýo ÚkðkLkk «Mktøku ðkt[fku {kxu hsq fhu Au yuf MkkuLkuhe yðMkh. fux÷kf Mkh¤ «&™kuLkk sðkçk ykÃkku yLku òuzkE òð f]r»k òøkhý ÃkrhðkhLke MkkÚku. [k÷ku òýeyu yk ¾kMk yðMkh rðþu-

«&™ 1- ftÃkLkeyu økwshkíkLkk f]r»k {u¤k{kt ÃkkuíkkLkk f]r»k WÃkhfýkuLku hsq fÞko níkk? 1- rVÕz®føk 2-¼qr{ yuøkúku 3.Ähíke yuøkúku{uþLk 4. r¢Mx÷ þwt ðkt[þku- f]r»k òøkhý yuf økúk{eý Ãkkrhðkhef Mkk{rÞf Au, su{kt ík{u f]r»k Mk{k[kh, ftÃkLke Mk{k[kh, Lkðk ©uc fûkkLkk rçkÞkhýkuLke òýfkhe, rðrðÄ fexLkkþf, rðrðÄ ÃkkfkuLke Mkk{krÞf òýfkhe, WãkrLkfe, {Ä{k¾e Ãkk÷Lk, ÃkþwÃkk÷Lk, ÔÞðMkkrÞf òýfkhe, {w÷kfkík, «økríkþe÷ ¾uzqíkku yLku Mkþõík {rn÷kykuLke WÃk÷ÂçÄ, MðkMÚÞ, Lkðk WíÃkkËLkku, rVÕ{e ¿kkLk, hksLkerík, ¾kLkk-¾òLkk ðøkuhu LkðeLk òýfkheLkku íku{k Mk{kðuþ ÚkkÞ Au. fuðe heíku òuzkþku- Mkk{rÞf{kt «íÞuf {rnLku yk rð»kÞku Ãkh ykÄkrhík yuf (1) «&™ «fkrþík fhðk{kt ykðþu. íku «&™Lkku íku ytf{kt s sðkçk hnu÷ku nþu, su ík{khu þkuÄeLku {uMkus fhðkLkku hnuþu. «Úk{ 100 Mkk[k sðkçk ykÃkLkkh ðkt[fkuLku yuf ð»koLkwt MkÇÞÃkË, ykøk¤Lkk 100-200 ðkt[fkuLku A {rnLkk yLku 3 {rnLkkLkwt MkÇÞÃkË {Vík ykÃkðk{kt ykðþu. yk MkkÚku 10,000 ðkt[fkuLku yuf {rnLkk {kxuLkwt Mkk{rÞf {Vík ykÃkðk{kt ykðþu. WXkðku VkuLk, ykÃkku yuf Mkh¤ «&™Lkku sðkçk yLku çkLke òð f]r»k òøkhý ÃkrhðkhLkk MkÇÞ.

f]r»k òøkhý MkkÚku òuzkðk yLku MkÇÞ çkLkðk {kxu MktÃkfo fhku- yçËw÷ Mk{Ë 9891889588,«þktík þ{ko 9891263263

22 Years. 12 Languages. 22 States. 23 Editions. 2 Portals & 10 Million combined readership

f]r»k òøkhý yur«÷ 2017

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

આનદ ં નો અહસાસ

&નવનાથ કસપટ

અને

મા

ે ઠ કસાન

રુ કાર ુ ં સ માન મ

ું

ૂ જોનો આ વ મ હાર ખં ુ

રો પ રવાર ખેતી કર છે . અમારા યવસાય છે . મારા િપતા

કસપટ ની 60 એકર ખેતીની જમીન હતી. આટલી ઓછ

જમીન સાથે તેમને મળતી આવક ઓછ હતી. તેને લીધે

બે ટંકના ભોજનની સમ યા સાથે અ યાસ યો ય ર તે ુ કલી પડતી હતી. મ તેમ કર ને

કરવામા ં પણ ઘણી

ુ ી અ યાસ ણ ૂ કય . ધ ુ યારબાદ આગળનો અ યાસ કરવામા ં કલી પડ હતી.

કોમસમા ં અ ગયારમા ં ધોરણ

માટ મે અ ગયારમા ં ધોરણ બાદ ખેતી તરફ યાન

આપવાની શ આત કર . ુ ં આગળ અ યાસ ન કર શ ુ ં તેવી થિત હતી, અને માર પણ ઈ છા ન હતી. કારણ ક

અ યાસ કર ને નોકર કરવી મને પસદ ં ન હ .ું તે સમયે

મને કંઈક અલગ કર બતાવવા ઈ છતો હતો, થી મને ુ ી ફ ત ભરણ શાિંતથી બેસવા દતા ન હતી. વષ 1985 ધ

પોષણ કર શકાય તેવી

થિતમા ં થતી હતી. તે માટ મે

ખેતીમા ં નવી-નવી શોધ કાયની શ આત કર હતી. ખેતીમા ં પાણીની િુવધા ર ૂ કર ને બાદમા ં પપૈયા, ા વા ફળની ખેતીની શ આત કર . મે સૌ

થમ ા ના

પાકની ખેતીનો અ યાસ શ કય . તેની એ સપોટ

વો લટ ઉ પાદન માટ ય ન કયા. તેમા મને સફળતા ુ ી ા ની ા ત થઈ. સોલા રુ જ લામા ં રુોપ ધ ુ ેના મહા ેપ િનકાસ કરવા ુ ં મને બ માન ા ત થ .ું ણ ુ

સં થા તરફથી ા

અ યાસ સફર માટ લડંન જવાની મને તક મળ . સોલા રુના ેપ ો હર સં થા તરફથી સૌથી વધાર ા રુોપમા ં િનકાસ કરવા ુ ં વષ 2001મા ં

મને બ માન ા ત થ .ું યારબાદ વષ 2004મા ં આ ુ ં રાય નાયક ખેતી ઉ પાદન િનકાસ રુ કારથી માટ વસત મા ંુ સ માન થ .ું ા માટ મ ૂર , ખાતર, દવા અને

પાણીની મોટા

માણમા ં જ ર પડ છે . તેને લીધે બી

ફળોની ખેતીનો િવચાર મનમા ં આ યા. તે સમયે મે

f]r»k òøkhý yur«÷ 2017

પોતાની એમક-1 (ગો ડન) આ સીતાફળની

2001મા ં િવકિસત કયા. આગળ જતા 10 વષ

િત ુ ીઆ ધ

ગે અ યાસ કય . વષ 2011મા ં આશર 35 એકરમા ં

સીતાફળ સફળ ર તે ઉગાડ ા. આ

મારા ખેતરમા ં

સીતાફળની 32 ટલી અલગ-લગ તો છે . ખેતી ે મા ં ુ રાત સરકારના તે ુ તા હાસ ં લ કર છે તે ુ ં જ મે િન ણ સમયના ુ યમં ી અને હાલમા ં દશના વડા ધાન નર

મોદ એના હ તે

ે ઠ કસાન

આવલ ે . શ યારબાદ નાિસક

રુ કારથી સ માન કરવામા ં

થત ક.ક.વાધ િશ ણ સં થાએ એક લાખ િપયાનો રુ કાર આપી સ માન ક ુ ૂ આ માટ હ .ું આ દરરોજ 15 થી 200 ટલા ખે તો ૂ ફળની ખેતીનો અ યાસ અ યાસ કરવા આવે છે . ખે તો

ુ ે વ ુ કર શક તે માટ ુ ં પણ તેમની સાથે સહભાગી વ ન ૂ માટ િનક હોલ, ઓ ફસ, ણકાર બ ુ ં . ખે તો ુ તકા, યોગશાળા ુ ં િનમાણ કરવામા ં આવલ ે છે . (લેખકઃ ગોરમાલે (તા.બાશ )ના ૂ છે ) ખે ત

ગિતશીલ બાગાયતી

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

18 ft…Lke Mk{k[kh fu.ze.MkezTMkLkk WíÃkkËLkÚke çkLke ðkík

heV rMkÍLk ykðe hne Au. ¾uzqíkku ÃkkuíkkLkk ÃkkfLku ÷E rðþu»k íkiÞkhe fhe hÌkk Au, yk ÂMÚkrík{kt rçkÞkhý, ¾kíkh yLku fexLkkþf, f]r»k WÃkfhý íkÚkk ®Mk[kELke yLkuf ftÃkLkeyku Ãký ¾uzqíkku ðå[u ÃkkuíkkLke WÃkÂMÚkrík Ähkðu Au.

yk ytøku f]r»k òøkhý xe{u yLkuf ftÃkLke îkhk ¾heV rMkÍLkLke íkiÞkhe yLku íku{Lkk WíÃkkËLk ytøku òýfkhe {u¤ððkLkku «ÞíLk fÞkuo yLku fu.ze.MkezTMk «kEðux r÷r{xuz ftÃkLkeLkk zkÞhuõxh LkhuLÿ ð{koyu sýkÔÞwt fu yk{ íkku y{u ík{k{ «fkhLkk rçkÞkhýku rðfMkkðe hÌkk Aeyu Ãkhtíkw ¾uzqíkkuLku ykuAk Mk{Þ{kt ðÄkhu WíÃkkËLk ykÃkðwt íku y{khe «kÚkr{fíkk Au. y{khe ftÃkLkeLkk rçkÞkhýLkk ytfwhý ûk{íkk ðÄkhu Au. ykøkk{e ¾heV rMkÍLk {kxu y{khe ÃkkMku yLkuf ðuhkÞxeLkk rçkÞkhý Au, su ¾uzqíkkuLku [ku¬MkÃkýu ÃkMktË ykðþu.

EÂLzÞLk Mkez fkUøkúuMkLkwt ¼ÔÞ ykÞkusLk

htøkkhtøk fkÞo¢{ MkkÚku ÚkE níke. yk «Mktøku rçkÞkhý ftÃkLkeLkk yøkúýe yrÄfkheyku MkeEyku fkuLkõ÷uð{kt ¼køk ÷eÄku níkku. {wÏÞíðu WÃkÂMÚkík f]r»k {tºke hkÄk{kunLk ®Mknu «rík¼køkeykuLku MktçkkurÄík fhíkk sýkÔÞwt níkwt fu f]r»k Ãkh ykÃkýk ËuþLke «òLkku rLk¼oh Au. yk Ëuþ{kt ¾uzqíkkuLke ÂMÚkrík Mkkhe LkÚke nkuíke íkku íkuLkkÚke ¼rð»Þ{kt {w~fu÷e Ãkze þfu Au. íkuLkku Mkk{Lkku fhðk {kxu y{u f]r»kLku ykÄwrLkf ÃkØríkyku yÃkLkkððe Ãkzþu. ðÄw Mkkhe f]r»k WíÃkkËLk {kxu sYhe Au yLku økw{ð¥kkÞwõík rçkÞkhýku. yk «Mktøku yu{.«¼kfh hkðu sýkÔÞwt níkwt fu ykÞkusLkÚke f]r»k Ãkh yuf {tÚkLk ÚkkÞ Au, su{kt yuf ðÄw Mkkhk Ãkrhýk{ rLkf¤eLku ykðu Au. íku{ýu sýkÔÞwt níkwt fu yk heíku fkÞo¢{Lkwt ykÞkusLk ½ýw sYhe Au.

¼k

híkeÞ f]r»k ¢ktríkLku ykøk¤ ðÄkhðk{kt f]r»k ûkuºkLke rËøøks ftÃkLkeykuLkwt ÞkuøkËkLk Au Ãkhtíkw íku Ãkife «kEðux MkuõxhLke ftÃkLkeykuLkwt ÞkuøkËkLk Ãký ½ýw hnu÷wt Au.ÃkAe íku rçkÞkhý ftÃkLke nkuÞ fu Vk{o {þeLkhe ftÃkLke nkuÞ. yuf ¾uzqík {kxu Ãkkf rçkÞkhý ¾qçk s {níð Ähkðu Au. rçkÞkhý ftÃkLkeykuLku W¥kusLk ykÃkðk {kxu ËuþLkk ¾uzqíkkuLku ðÄkhu{kt ðÄkhu økwýð¥kkðk¤k rçkÞkhý {¤u íku {kxu ¼khíkeÞ hk»xÙeÞ rçkÞkhý rLkøk{u ¼khíkeÞ Mkez fkUøkúuMkLkwt fku÷fkíkk{kt ykÞkusLk fÞwO níkwt. yk fkÞo¢{{kt rçkÞkhý ûkuºk MkkÚku òuzkÞu÷ 3000 fhíkk ðÄkhu «rík¼køkeÞkuyu rnMMkku ÷eÄku níkku. yk ykÞkusLkLkk {kæÞ{Úke rçkÞkhý MkkÚku òuzkÞu÷e ftÃkLkeyku yLku íku{Lke MkkÚku Mktf¤kÞu÷ rz÷h íkÚkk rzMxÙeçÞwxhLku yuf MkkÚku òuzeLku yuf Ã÷uxVku{o WÃk÷çÄ fhkðu÷ Au.

yk fkÞo¢{{kt {wÏÞ yríkrÚk íkhefu hkÄk{kunLk ®Mknu ¼køk ÷eÄku níkku. yk fkÞo¢{{kt yuLkyuMkykELkk yæÞûk yu{.«¼kfh hkðu fkÞo¢{Lke þYykík fhe níke. EÂLzÞk Mkez fkUøkúuMkLke þYykík f]r»k òøkhý yur«÷ 2017

Given Below Are The Email Ids For The Gujarati Language To Send Articles, News, Press Releases And Feedbacks.

gujarati@krishijagran.com editor@krishijagran.com www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

20 ft…Lke Mk{k[kh ¼qr{ {kxu ðhËkLk Au ¼qr{ yuøkúkuLkk WíÃkkËLk

¾u

íke{kt ykÄwrLkf WÃkfhýku yux÷wt s {níð Ähkðu Au sux÷wt þheh{kt ¼kusLk. ykÄwrLkf WÃkfhýkuÚke f]r»k fkÞoLku

Ähíke{ktÚke MkkuLkwt Wøkkzu Au, Ähíke Mkez zÙe÷ Þtºk

ykuAk{kt ykuAk Mk{Þ{kt ðÄkhu{kt ðÄkhu MktÃkkrËík fhðk{kt ykðu Au. yux÷wt s Lknª ykÄwrLkf f]r»k ÞtºkkuLkku WÃkÞkuøk fhðkÚke f]r»k WíÃkkËfíkkLku ðÄkhe þfkÞ Au. íku ytíkøkoík ¾kíkh þÂõík yLku WíÃkkËfíkkLku ðÄkhðk {kxu ¼qr{ yuøkúku ELzMxÙeÍ ftÃkLke {níðLkwt fk{ fhe hne Au. ftÃkLke f]r»kLkk ykÄwrLkf f]r»k WÃkfhýkuLkwt WíÃkkËLk fhe ¾uzqíkku ðå[u ½ýe ÷kufr«Þ Au. íkksuíkh{kt s ftÃkLkeyu økwshkíkLkk f]r»k «ËþoLke{kt ÃkkuíkkLke ykÄwrLkf f]r»k ÞtºkkuLkwt «ËþorLk fÞwO níkwt. ftÃkLke yLkuf «fkhLkk WíÃkkËLk suðk fu fÕxeðuxh, hkuxkðuxh, Mkez zÙe÷, økúkWLz rzøkh ðøkuhu WÃkfhý çkLkkðu Au. ftÃkLkeLkk yu{ze rfhý¼kE frxheÞkyu sýkÔÞwt níkwt fu y{khk WíÃkkËLk f]r»kLke ðÄíke sYrhÞkíkkuLku æÞkLk{kt hk¾eLku íkiÞkh fhðk{kt ykðu÷ Au. y{khe ÃkkMku ykÄwrLkf ÞtºkkuLke ÷ktçke ©]¾÷k Au, suLku ¾uzqík ¾qçk s ÃkMktË fhu [u. íku{ýu sýkÔÞwt níkwt fu y{khk WíÃkkËLk Ëuþ WÃkhktík rðËuþku{kt Ãký {kuf÷ðk{kt ykðu Au.

çkefuxe hVíkkhu økúknfkuLku ykfŠ»kík fÞko

LkksLkk ðkðuíkh {kxu Ähíke ykuxku{uxef Mkez rzÙ÷ ftÃkLkeyu yuðk Mkez rzÙ÷ rðfrMkík fÞko Au, su ykuAk Mk{Þ{kt ðÄkhu ðkðuíkh fhe þfu Au. ftÃkLkeLkk yrÄfkheykuLkk {íku Ähíke ftÃkLke ík{k{ «fkhLkk ykuxku{uxef Mkez zÙe÷Lkwt WíÃkkËLk fhu Au, su LkkLkk-{kuxk ík{k{ ¾uzqíkku {kxu ÷k¼ËkÞf Au.

yk Mkez rzÙ÷Lkk WÃkÞkuøkÚke rçkÞkhýLkk ðkðuíkh{kt ykuAku Mk{Þ ÷køku Au yLku ¾uíkh{kt yuf Mk{kLk rçkÞkhýLkwt ðkðuíkh ÚkkÞ Au. yk rzÙ÷ îkhk ôzwt ¾uzký fhðk{k ykðu Au, suLku ÷eÄu rçkÞkhý Mkh÷kÚke {kxe{kt síkw hnu Au yLku íkuLkwt ytfwhý ûk{íkk ðÄu Au. ¾uzqíkkuLkk çksux{kt ykðíkk yk ykuxku{uxef Mkez rzÙ÷Lke ò¤ðýe ¾[o ykuAku ykðu Au. ykuxku{uxef Mkez zÙe÷Lke Mk{økú ¼khík{kt Mkkhe {køk Au. íkuLke WÃkÞkurøkíkkLku òuíkk ¾uzqíkku íkuLku ¾qçk s ÃkMktË fhu Au.

çke

fuxe xkÞh ÃkkuíkkLke økwýð¥kkÞwõík WíÃkkËLkkuLke MkkÚku økúknfkuLku ðÄkhu Mkkhe Mkuðk ykÃkðk {kxu rðï¼h{kt òýeíke Au. rçknkh f]r»k {u¤k{kt ¼køk ÷uðk {kxu ykðu÷ yk ftÃkLkeLkk WíÃkkËLkkuLkku Ëu¾kð òuE þfkÞ Au. yk{ íkku çkefuxe {kuxh ðknLkkuÚke ÷E f]r»k ûkuºk{kt ík{k{ xkÞh çkLkkððk {kxu WÃkÞkuøke Au, Ãkhtíkw íku «Úk{ ð¾ík ßÞkhu çkefuxe ÃkxLkkLkk yuøkúku rçknkh{kt f]r»k{kt WÃkÞkuøke xkÞMko MkkÚku rî-[r¢Þ ðknLkku{kt çkefu MkVíkkh íkÚkk çkefu ÃkkÞ÷x «ËþoLk fÞwO Au.

yk çkÒku xkÞMkoLkk rð»kÞ{kt ykøktíkwfkuLku {kuxk Míkh Ãkh òýfkhe yufrºkík fhe. ftÃkLkeLkk «ríkrLkrÄykuyu sýkÔÞwt níkwt fu rî-[r¢Þ xkÞhLke økwýð¥kkÚke ÃkrhÃkqýo Au. íku{ýu sýkÔÞwt níkwt fu y{u yk xkÞMkoLkk rð»kÞ{kt ÷kufku íkhVÚke Mkkhe «ríkr¢Þk {¤e Au. íku{ýu sýkÔÞwt níkwt fu nt{uþk y{u «ÞíLk fhe Aeyu fu y{khk økúknfku {kxu Mkkhk{kt MkkÁt WíÃkkËLk yLku MkwrðÄkyku WÃk÷çÄ çkLku. f]r»k òøkhý yur«÷ 2017

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

ft…Lke Mk{k[kh

yu{yuMkÃkeÚke Lke[u ðu[ký ÚkE hÌkwt Au {økV¤eLkwt

heV rMkÍLk{kt {økV¤eLkk ðÄkhu WíÃkkËLk ¾uzqíkku {kxu MkkuËku Mkkrçkík ÚkE hÌkku Au. økwshkíkLke MkkÚku yLÞ WíÃkkËf hkßÞkuLke {trzyku{kt ¾uzqíkkuLku {økV¤eLkk LÞwLk¥k{ Mk{ÚkoLk {qÕÞ (yu{yuMkÃke)Úke Lke[u ðu[ký fhðwt Ãkzu Au. [k÷w ¾heV rMkÍLk {kxu fuLÿ Mkhfkhu {økV¤eLkk LÞwLk¥k{ Mk{ÚkoLk {qÕÞ (yu{yuMkÃke) «rík ÂõðLx÷ YrÃkÞk 4,220 (100 YrÃkÞk çkkuLkMk Mkrník) Lk¬e fhu÷ Au ßÞkhu økwshkíkLke {trzÞku{kt {økV¤eLkku ¼kð «rík ÂõðLx÷ YrÃkÞk 3,750 Úke YrÃkÞk 4,300 [k÷e hÌkku Au.

{økV¤eLkk ¼kð yu{yuMkÃkeÚke Lke[u nkuðkLku ÷eÄu LkkVuz Mk{ÚkoLk {qÕÞ Ãkh ¾heËe íkku fhe hÌkwt Au Ãkhtíkw ¾heËe {ÞkoËeík «{ký{kt Au. [k÷w ¾heV{kt yíÞkh MkwÄe{kt LkkVuzu yu{yuMkÃke Ãkh {kºk 1,93,243 xLk {økV¤eLke ¾heËe fhe Au. f]r»k {tºkk÷ÞLkk yøkkWLkk yLkw{kLk «{kýu ¾heV rMkÍw 2016-17{kt {økV¤eLkwt WíÃkkËLk 64.98 ÷k¾ xLk ÚkðkLkwt yLkw{kLk Au. ßÞkhu íkøk ð»koLke ¾heV rMkÍLk{kt íkuLkwt WíÃkkËLk

ykf»k{of ELkk

{kºk 53.40 ÷k¾ xLk ÚkðkLkwt níkwt. {økV¤eLkk Ëkýk{kt yíÞkhu ÚkkE÷u L z, {÷u r þÞk, ELzku L ku r þÞk yLku rðÞuíkLkk{{ktÚke ykÞkík Mkkhe çkLku÷e Au, Ãkhtíkw ¾heVLke MkkÚku hðe{kt Ãký {økV¤eLkwt WíÃkkËLk ðÄkhu ÚkðkLkwt yLkw{kLk Au. yk ÂMÚkrík{kt ykøkk{e rËðMkku{kt íkuLke ®f{ík{kt Mkk{kLÞ MkwÄkhku ÚkE þfu Au. Ãkhtíkw {kuxe íkuSLke þõÞíkk ykuAe Au.

f]r»k òøkhý

rfMkkLk fkzo

ykf ELkk{»kof

f]r»k òøkhý "rfMkkLk fkzo" Úke {u¤ðku yuf ÷k¾ MkwÄeLkku yfM{kík ðe{ku yLku ¼khu Aqx MkkÚku yLÞ ½ýk ELkk{ku ÃkMktË fhku ÃkkuíkkLkwt fkzo Important Kisan Card (IKC) Important Farmer Card (IFC) Very Important Kisan Card (VIKC) Very Important Farmer Card (VIFC) Very Very Important Kisan Card (VVIKC) Very Very Important Farmer Card (VVIFC)

Very Very Important Farmer Card

S{N

tf Mk{Þ{kt ykðe hÌkwt Au yodjp ;srxqvkgs

NAME : ADD : : ID ISSUE :

· 1 ÷k¾Lkku yfM{kík rð{ku · f]r»k WíÃkkËLkku Ãkh Aqx · f]r»k WÃkfhýku Ãkh Aqx · f]r»k rð¼køk{kt «økríkþe÷ ¾uzqíkkuLkk Lkk{ yLku íkMðeh 22 Years. 12 Languages. 22 States. 23 Editions. 2 Portals & 10 Million combined readership

Ph.: +91-11-26511845, 26517923, 45503170

f]r»k òøkhý yur«÷ 2017

Email : info@krishijagran.com

Web: www.krishijagran.com, hindi.krishijagran.com

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

ft…Lke Mk{k[kh

r¢Mx÷ çkLÞwt VheÚke rðsuíkk

huf ð¾íkLke su{ Ãký S.çke.Ãktík ÞwrLkðŠMkxe{kt f]r»k fwt¼ rfMkkLk {u¤kLkwt ykÞkusLk fhðk{kt ykðu÷ Au. yk {u¤k{kt f]r»k ûkuºkLke òýeíke ftÃkLke r¢Mx÷ ¢kuÃk «kuxuõþLku ¼køk ÷uðk WÃkhktík rðsuíkk Ãký hÌkk. yk {u¤k{kt r¢Mx÷ ¢kuÃk «kuxuõþLku ÃkkuíkkLkk yrîíkeÞ f]r»k WíÃkkËLkkuLku ¾uzqíkku Mk{ûk «ËŠþík fhe íkuLkwt zu{ku Ãký Ëu¾kzþu. yk WÃkhktík r¢Mx÷ îkhk ¾uzqíkku {kxu yuf xÙu®Lkøk fkÞoþk¤k Ãký ykÞkuSík fhðk{kt ykðe, su{kt ¾uzqíkkuLku f]r»kLke Lkðe íkfLkefkuLkk rð»kÞ{kt òýfkhe ykÃkðk{kt ykðe. «Úk{ rËðMku r¢Mx÷Lkk Mxku÷ Ãkh ¾uzqíkku yLku LkuÃkk¤ Mkhfkhu f]r»k {tºkk÷Þ îkhk fux÷kf «ríkrLkrÄykuLku yk ftÃkLkeLke f]r»k økríkrðrÄykuLkk rð»kÞ{kt òýfkhe {u¤ðe níke.

r¢Mx÷ îkhk ¾uzqíkku {kxu ÂõðÍ fkÞo¢{, £e MðkMÚÞ [uf-yÃk fuBÃk íkÚkk Mkez nkðuoMx MkkuÕÞwþLk Ãkh òýfkhe ykÃke níke. yk «Mktøku r¢Mx÷ ¢kuÃk «kuxuõþLk îkhk ÂõðÍ{kt rðsuíkk ¾uzqíkkuLku

ÃkwhMfkh ykÃkðk{kt ykÔÞku níkku. yk ÃkwhMfkh f]r»kLkk ÃktíkLkøkh ÂMÚkík f]r»k ÞwrLkðŠMkxeLkk fw÷Ãkrík zeLk yLku yLÞ yøkúýe yrÄfkheyku îkhk ¾uzqíkkuLku ykÃkðk{kt ykðu÷. r¢Mx÷ íkhVÚke yk «Mktøku Mktíkfw{kh, yr{íkfw{kh, MkíkuLÿ ®Mkn íkÚkk zku.ykfkþ [tË WÃkÂMÚkík hÌkk níkk. LkðeLk¥k{ Mk{Þ Au. íku MkkÚku íku{ýu ¾uzqíkkuLku yr¼LktËh ykÃkíkk sýkÔÞwt níkwt fu yk ytíkøkoík yuðkuzoÚke ¾uzqíkkuLku ykøk¤ ðÄðkLke «uhýk {¤u Au. çkeSçkksw {rnLÿkLkk {uLkuStøk rzhuõxh ÃkðLk økkuÞLfkyu sýkÔÞwt níkwt fu 3.0 Vk‹{øk Lkðe sLkhuþLkLkk ¾uzqíkku, ði¿kkrLkfku yLku ÔÞðMkkrÞfkuLkk Mktíkwr÷ík WíÃkkËLkLke sYrhÞkíkku Ãkqýo fhu Au. f]r»kLkk yk LkðÞwøk{kt WíÃkkËLkLku ðÄkhðk{kt ykðu Au.

¾uzqíkkuLkku rðïkMk ðÄkhu Au {rnLÿk Mk{]rØ yuðkuzo

Ëu

þLke yøkúýe ftÃkLke {rnLÿk yuLz {rnLÿk ¾uzqíkku {kxu Mkíkík {níðLkwt Ãkøk÷wt ¼he hÌkk Au. «íÞuf ð»koLke {kVf yk ð»ko Ãký {rnLÿk yuLz {rnLÿk ¾uzqíkkuLku «kuíMkknLk ykÃkðk {kxu {rnLÿk Mk{]rØ yuðkuzoLkk Mkkík{e ykð]r¥kLkwt ykÞkusLk fhðk{kt ykðu÷ Au. ¼ÔÞ fkÞo¢{{kt {wÏÞ yríkrÚk fuLÿeÞ f]r»k «ÄkLk hkÄk{kunLk ®Mkn WÃkÂMÚkík hÌkk níkk. yk «Mktøku ftÃkLkeLkk yuÂõÍõÞwxeð [uh{uLk ykLktË {rnLÿk yLku {rnLÿk yuLz {rnLÿk r÷r{xuzLkk {uLkuStøk rzhuõxh ÃkðLk økkuÞLfkyu ¾uzqíkkuLku MktçkkurÄík fhíkk Wå[ økwýð¥kkLke ¾uíkeLkku WÕ÷u¾ fhðk{kt ykðu÷ Au. íku{ýu sýkÔÞwt níkwt fu ¾uzqíkku ÍzÃk¼uh Lkðe xufLkefkuLku yÃkLkkðu Au. íku f]r»k {kxu

f]r»k òøkhý yur«÷ 2017

yk fkÞo¢{{kt {rnLÿk íkhVÚke Mkðkuoå[ MkL{kLk {rnLÿk Mk{]rØ f]r»k rþhku{rý MkL{kLk (÷kEVxkE{ yur[ð{uLx yuðkuzo)Úke zku.rðhuLÿ ÷k÷ [kuÃkzkLku ½ôLkk rçkú®zøk{kt «MktþrLkÞ ÞkuøkËkLk ykÃkðk MkL{krLkík fhðk{kt ykÔÞk. yk WÃkhktík f]r»k MkL{kLk çkwsçk÷e çkLkkÃÃkk nÕ÷wh, çkk÷{wfwtË ½køke, ðrhfwÃÃk÷k Lkkøk{rý, f]r»k «uhýk MkL{kLk, ykfkþ [kuhrMkÞk, Mk{]rØ f]r»k MktMÚkkLk MkLk{kLk økwshkík økúeLk huðkuÕÞwþLk ftÃkLke r÷r{xuzLku ykÃkðk{kt ykðu÷ Au. yk yuðkuzo çkkË Mk{]rØ f]r»k rþûký MkL{kLk {kxu MkuLxÙ÷ yuøkúefÕ[h ÞwrLkðŠMkxe Mk{]rØ f]r»k MknÞkuøk MkL{kLk, ðrhfwÃkÕ÷k, Lkkøk{rý, f]r»k Þwðk MkL{kLk, ykfkþ [kihrMkÞk, Mk{]rØ f]r»k MktMÚkkLk MkL{kLk økwshkík økúeLk huðkuÕÞwþLk ftÃkLke r÷r{xuzLku ykÃkðk{kt ykðu÷ Au.çkeSçkksw Mk{]rØ f]r»k rð¿kkLk fuLÿ MkL{kLk fuðefu ftfh {kxu ykÃkðk{kt ykðu÷ Au. yk MkL{kLkLku {u¤ððk {kxu ík{k{ rðsuíkk WíMkkrník òuðk {éÞk Au.yk {rnLÿkLkwt yuf «MktþLkeÞ fkÞo Au, su ytíkøkoík ¾uzqíkkuLku yuf «uhýk {¤e Au. www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

ft…Lke Mk{k[kh

{kÞ yuøkúe økwÁ {khVíku ¾uzqíkkuLke Ëhuf {w~fu÷eLku fhþu Ëqh

heíku ¾uzqík Lkðe xufLkku÷kuSLku ¾qçk s WíMkkneík ÚkELku yÃkLkkðe hÌkk Au íkuLku ykÄkhu yuðwt ÷køke hÌkwt Au fu ¼khíkeÞ f]r»k{kt ¾qçk s ÍzÃk¼uh yuf {kuxku çkË÷kð ykðu Au. ¾uzqíkkuLkk yk LksheÞkLku òuíkk f]r»k ftÃkLkeyku Ãký ÍzÃk¼uh íku{Lkk rníkku {kxu Ãkøk÷kt ¼he hÌkk Au.ËuþLke yøkúýe xÙuõxh WíÃkkËf ftÃkLke {rnLÿkyu yuf ¾qçk s {níðLkwt Ãkøk÷wt ¼ÞwO Au. {rnLÿk yuLz {rnLÿkyu ÃkkuíkkLke MkçkMÞzhe ftÃkLke {rnLÿk

yuøkúe MkkuÕÞwþLkLkk çkuLkh nuX¤ {kÞ yuøkúe økwÁ yuÃkLke þYykík fhe. yk yuÃk {khVíku ¾uzqíkkuLku f]r»k ûkuºk MkkÚku Mktf¤kÞu÷ Ëhuf òýfkhe WÃk÷çÄ fhkððk{kt ykðþu. yk yuÃk {khVíku Ãkkf Mkt[k÷Lk, Ãkkf Mkwhûkk, {kfuoxLkk ¼kð ytøkuLke òýfkhe, f] r »k ònu h kík ðøku h u ytøkuLke {krníke ¾uzqíkkuLku WÃk÷çÄ fhkððk{kt ykðþu. yk WÃkhktík ¾uzqíkkuLku Mk{Þ-Mk{Þ Ãkh yuõMkÃkxTMko îkhk Ãký òýfkhe «ËkLk fhðk{kt ykðþu. yk «Mktøku {rnLÿk yuøkúe MkkuÕÞwþLk r÷r{xuzLkk yþkuf þ{koyu sýkÔÞwt níkwt fu fuÃkuLk rzSx÷ EÂLzÞkLku W¥kusLk ykÃkðk{kt MknkÞíkk fhþu. íkuLkkÚke ðÄkhuLku ðÄkhu ¾uzqíkkuLku {krníke {¤þu. íku{Lkwt fnuðwt Au fu y{khku WÆuþ ð»ko 2025 MkwÄe 75 r{r÷ÞLk ¾uzqíkku yk yr¼ÞkLk {khVíku ÷k¼ fhðkLkku Au. yk ¾uzqíkkuLke ykðfLku çk{ýe fhðk{kt {n¥ðLke ¼qr{fk ¼sðþu. íku Mk{økú ¼khík{kt hsq fhðk{kt ykðu÷ Au. íkksuíkh{kt rçknkh{kt Ãký {rnLÿkLkk Mxku÷ Ãkh yk yuÃkLkk rð»kÞ{kt ¾uzqíkkuLku ½ýe òýfkhe yufrºkík fhe Au yLku íkuLkwt Lkk{ktfLk fhðk{ktykðu÷ Au.

«&™ y{khk sðkçk ík{khk, yÃkkðe þfu Au ½ýkçkÄk ELkk{ku Mkku{kýe MkezTMk «&™ku¥khe Mkk{kLÞ ¿kkLk yLku f]r»k òøkhý Ãkh ykÄkrhík «&™ 1. fE ftÃkLke yíÞkÄwrLkf f]r»k WÃkfhýkuLkwt rLk{koý fhe hne Au? (a) {kuMkUxku (b) çkeMkeyuMk EÂLzÞk (c) fu.ze. MkezTMk 2. S.çke.Ãktík ÞwrLkðŠMkxeLkk f]r»k {u¤k{kt fE ftÃkLke rðsuíkk hne? (a) çkeMkeyuMk EÂLzÞk (b) çkefuxe (c) r¢Mx÷ 3. çkeMkeyuMk EÂLzÞkLke þYykík ¼khík{kt õÞkhu ÚkE níke? (a) ð»ko 1946 (b) ð»ko 2002 (c) ð»ko 2005

(d) rËLkfh MkezTMk (d) [uBÃk yuLkSo (d) ð»ko 2004

Mkq[Lkk: ðkt[fku ÃkkuíkkLkk sðkçk 15 rËðMkLke ytËh E-mail:ruby@krishijagran.com {kuf÷e þfu Au. 9999142633 whatsapp yÚkðk SMS fhe þfu Au. Mkk[k sðkçk {kuf÷Lkkh «Úk{ ºký ¾uzqík¼kEykuLku ¢{þ: 3,2 yLku 1 nòh MkwÄeLkk nkErçkúz rçkÞkhý ELkk{ MðYÃk{kt Mkku{kýe MkezTMk íkhVÚke ykÃkðk{kt ykðþu. yk MkkÚku ykøkk{e ytf{kt íku{Lkk Lkk{ Ãký «fkrþík fhðk{kt ykðþu. ¾uzqík¼kE sðkçkLke MkkÚku ÃkkuíkkLkwt Lkk{, MkhLkk{w yLku {kuçkkE÷ Lktçkh [ku¬Mk ÷¾eLku {kuf÷ðk. sðkçk {kuf÷Lkkh{kt f]r»k rðãkÚkeo yLku {rn÷k ¾uzqíkku Ãký ¼køk ÷E þfu Au.

f]r»k òøkhý yur«÷ 2017

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

ft…Lke Mk{k[kh

¼khíkLkwt MkkiÚke ðÄkhu ðu[kíkw heÃkh rðïf{ko

{ku

xk¼køkLkk ¾uzqíkku ÃkkuíkkLkk ¾uíkhku{kt ÄkLk yLku ½ôLkk çkkfe yðþu»kkuLku Mk¤økkðe Ëu Au yÚkðk íkku íkuLku ÃkkA¤ Akuze Ëu Au. íkuLkkÚke ¾uzqíkkuLku LkwfMkkLk ÚkkÞ Au. yk MkkÚku íkuLkkÚke ÃkÞkoðhýLku Ãký LkwfMkkLk ÚkkÞ Au, Ãkhtíkw rð[khku fu yk yðþu»k ¾uzqíkku îkhk ÃkþwykuLku {kxk ½kMk[khk MðYÃk{kt WÃkÞkuøk{kt ÷uðk{kt ykðu íkku.yk yðþu»kkuLku çkkhef ¼qMkk çkLkkððkLkwt fk{ ¼qMkk heÃkh fhu Au. yk økwýð¥kkÞwõík ¼qMkk heÃkhLkwt rLk{koý fhe ¾uzqíkku MkwÄe ÃknkU[kzu Au rðïf{ko yuøkúku ELzMxÙeÍ. yk ¼qMkk heÃkh ykÄwrLkf íkfLkefkuÚke Mkßs Au. íku zçk÷ çku÷h ¼qMkk heÃkh Au, suLku ÷eÄu íkuLke

fkÞoûk{íkk ðÄu Au. yk WÃkhktík íkuLkk fxh Ãký Wå[ økwýð¥kk Ähkðu Au. ftÃkLkeLkk «ríkrLkrÄLkk {íku ¼qMkk heÃkh WÃkhktík rðïf{ko yuøkúku ELzMxÙeÍ hkuxkðuxh,MkuÕV nkðuoMxh, {z ÷kuzh yLku hkuxku Mkez rzÙ÷ Ãký çkLkkðu Au. rðïf{ko hkuxkðuxh ¼khíkLkwt MkkiÚke ðÄkhu ðu[kíkw ¼qMkk heÃkh Au.

ðe-økkzo f]r»k ÃkBÃk [k÷u ð»kkuo ðhMk

[uBÃk yuLkSoLkk WíÃkkËLk Au ðÄkhu xfkW

BÃk yuLkSo ðuL[h «kEðux r÷r{xuz {nkhk»xÙLke ftÃkLke Au. yk ftÃkLke f]r»k WÃkfhýku MkkÚku {wÏÞ heíku økuMkku÷eLk sLkhuxh çkLkkðu Au. ftÃkLkeLkk «ríkrLkrÄLkk {íku y{u {wÏÞíðu økuMkku÷eLk sLkhuxh yLku f]r»k{kt WÃkÞkuøke xe÷h, ®Mk[kE yuÂLsLk yLku Ãkkðh M«uÞh {wÏÞ WíÃkkËLk Au. íkksuíkh{kt s yuf f]r»k «ËþoLke{kt yk ftÃkLkeyu ¼køk ÷E ÃkkuíkkLkk f]r»k WíÃkkËLkkuLku «ËŠþík fÞko níkk. yk WíÃkkËLkkuLku ¾uzqíkkuyu ½ýk ÃkMktË fÞko níkk.

yk WíÃkkËLkkuLke rðþu»k ðkík yu Au fu íkuLkk WíÃkkËLkku{kt ÃkkðhVw÷ yuÂLsLk Au. íkuLkk Ãkexeze 700 {kuzu÷{kt 4 MxÙkuf yuÂLsLk Au. íkuLkku WÃkÞkuøk ¾uíkhLkk ¾uzký yLku yLÞ f]r»k fkÞkuo{kt WÃkÞkuøk fhe þfkÞ Au.

¾u

íke÷kÞf s{eLk ykuAe ÚkE hne Au, «íÞuf rËðMk ÃkkýeLkwt ½xíkw s¤Míkh ¾uzqíkku {kxu {w~fu÷eLkwt fkhý çkLke hÌkwt Au. yk ÂMÚkrík{kt ¾uzqíkkuLke Mkk{u ®Mk[kELke {kuxe Mk{MÞk ykðe hne Au. yk ÂMÚkrík{kt ykð~Þf Au ®Mk[kE{kt Ãkqýoík: ykÄwrLkf WÃkfhýkuLkk WÃkÞkuøkÚke f]r»k nkuÞ fu ÃkkýeLkk ÃkBÃk nkuÞ yÚkðk íkku yLÞ WÃkfhý. ¾uzqíkkuLku ®Mk[kE {kxu ykÄwrLkf ®Mk[kE ÃkBÃk WÃk÷çÄ fhkðe hne Au ðe-økkzo ELzMxÙeÍ.

ftÃkLkeLkk «ríkrLkrÄ fw{wË htsLku sýkÔÞwt níkwt fu y{khe ÃkkMku f]r»k ®Mk[kELkk ûkuºk{kt ík{k{ «fkhLke økwýð¥kkðk¤k ÃkBÃk suðk fu sux MkuLxÙe^Þwøk÷ ÃkBÃk, ykuÃkLk ðu÷ Mkçk{ŠMkçk÷ ÃkBÃk, xâwçkðu÷, Mkçk{Šþçk÷ ÃkBÃk, ðkuxh fqÕz Mkçk{ŠMkçk÷ ÃkBÃk, çkkuhðu÷ ft«uMkh ÃkBÃk yLku ykuE÷ fw÷ ÃkBÃk Au. yk ÃkBÃkLkk {kæÞ{Úke ¾uzqíkkuLku ÃkkýeLkku ÞkuøÞ WÃkÞkuøk fhðk{kt Mkh¤íkk ÚkE sþu yLku ÷ktçkk Mk{Þ MkwÄe xfkW WíÃkkËLk Au. íkuLke MkkiÚke {kuxe ¾kMk ðkík Au fu yk WíÃkkËLk ¾uzqíkkuLkk çksux{kt Au, suLkku VkÞËku ÷ktçkk Mk{Þ MkwÄe {¤u Au. f]r»k òøkhý yur«÷ 2017

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

- ÷kuLkLke MkwrðÄk VkÞLkkLMk ftÃkLkeLkk rLkÞ{ku «{kýu - ykuVh {ÞkorËík Mk{Þ {kxu

þhíkku yLku rLkÞ{ku ÷køkw

MkkiÚke ykuAk ÔÞks Ëhku

fku÷ fhku:

Mkh¤ Eyu{ykE

9099053162

{®Õ[øk E yk íknuðkhLke {kuMk{-{uMke fk ðkËk ykf»kof rÄhký Mfe{ yLku økuhLxuz Mku®ðøk

{¸9>>f>í>

¾uzqíkkuLkk Ãkkf Mkwhûkk nðu ykEMkeykEMkeykE ÷kuBçkkzoLkk nkÚk{kt : yk÷kuf yøkúðk÷

«k

f]ríkf ykÃkËkLku ÷eÄu f]r»k Ãkh ¾kMk yMkh Ãkze hne Au, íku çkhV ðhMkkË ÚkkÞ fu ÃkAe Ãkqh ykðu, Ãkkf Ãkh fexfkuLkku «fkuÃk ÚkkÞ yÚkðk Ãkkf MkwfkE òÞ ,s{eLk ÄMkðkLke yÚkðk ¾uíkh{kt Ãkkýe ¼hkðkLke ÂMÚkrík. rðÃkËk íkku rðÃkËk nkuÞ Au. {kiMk{Lke {khLkku Mkk{Lkku fhe hnu÷k ¾uzqíkku yk{ Ãký yøkkWÚke {w~fu÷eLkku Mkk{Lkku fhíkk ykÔÞk Au íÞkhu òu y[kLkf fkuE «kf]ríkf ykÃkðk ykðe òÞ íkku ¾uzqíkkuLku WíÃkkËLk {¤e þfíkwt LkÚke yLku íku{Lku çk{ýe yMkhLkku Mkk{Lkku fhðku Ãkzu Au. yk ÂMÚkrík{kt fkuE íku{Lke {ËË fhe þfu íku{ Au íkku íku VMk÷ ðe{k ÞkusLkk Au. òu Ãkkf Mkwhûkk {kxu ÃkkfLkku rð{ku Wíkkhðk{kt ykðu íkku ¾uzqíkkuLku LkwfMkkLk WXkððwt Ãkzíkw LkÚke.

su heíku SðLkLke hûkk {kxu ykÃkýu SðLk ðe{ku Wíkhkðe Aeyu çkMk yuðe heíku Ãkkf Mkwhûkk {kxu ykÃkýu Ãkkf ðe{ku fhkðe þfkÞ Au. S nk,yk ðkíkku ÚkE «ÄkLk{tºke Ãkkf ðe{k ÞkusLkkLke, su ytíkøkoík ykEMkeykEMkeykE ÷kuBçkkzuo çkezw WXkÔÞwt Au. yk ÞkusLkk ytíkøkoík 16 sux÷e rðrðÄ ftÃkLkeyku Ãkkf ðe{k {kxu fk{ fhe hne Au, su{ktÚke 11 sux÷e «kEðux ftÃkLke Au yLku íku{kt ykEMkeykEMkeykE ÷kuBçkkzo yøkúýe Au. yk ÃkhtÃkhk{kt f]r»k òøkhýu ðkík fhe ftÃkLkeLkk fkÞofkhe rLkËuoþf yk÷kuf yøkúðk÷ MkkÚku, su{ýu sýkÔÞwt níkwt fu ftÃkLke îkhk 570 fhkuz YrÃkÞkLke hf{ MðYÃk{kt ¾uzqíkku yLku Mkhfkh ÃkkMkuÚke ÷uðk{kt ykðu Au.íkuLkk fðhus{kt YrÃkÞk 1164 fhkuzLke ðe{kLke hf{ [wfðýe Ëw»fk¤ rÃkzeíkkuLkk ûkuºk{kt rð{kf]ík ¾uzqíkkuLku ykÃkðk{kt ykðe níke. yk ð»ko ftÃkLkeLkku ÷ûÞ 2100 fhkuz YrÃkÞk Au. [k÷ku òýeyu fu fuðe heíku ykEMkeykEMkeykE ÷kuBçkkzo ¾uzqíkkuLku Ãkkf ðe{k ÞkusLkk «íÞu rþrûkík fhe hne Au. ©e yøkúðk÷ MkkÚkuLke ðkík[eíkLkk fux÷kf ytþkuykEMkeykEMkeykE ÷kuBçkkzo fkuLke MkkÚku ¾uzqíkku {kxu fk{ fhu Au ykEMkeykEMkeykE ÷ku{Bçkkzo 250 fhíkk ðÄkhu þnuhku{kt WÃkÂMÚkrík Ähkðe Aeyu.y{khku WÆuþ økúk{eý ûkuºkku{kt fk{ fhðk {kxu rsÕ÷k {wÏÞk÷Þku{kt y{u rh÷uþLkþeÃk {uLkushLku rLkÞwõík fhu. y{khk MkkiÚke {kuxk WíÃkkËLk økúk{eý rðMíkkh{kt f]r»k ðe{k Au yLku íku {kxu økík ð»ko MkwÄe ykEMkeykEMkeykE ÷kuBçkkzo f]r»k rð{k ykÃkLkkhe yøkúýe ftÃkLke{ktÚke yuf hne Au. yk ð»ko «ÄkLk{tºke Ãkkf ðe{k ÞkusLkk hsq fÞko çkkË Ãkkf ðe{kLkwt çkòh ykþhu 3 økýw ðÄe økÞwt Au yLku y{kÁt r«r{Þ{ Ãký. su ytíkøkoík y{u ÷kufkuyu yk ð»koLkk ¾heV Ãkkf{kt ykþhu 21 ÷k¾ ¾uzqíkkuLku ðe{kLkwt fð[ ykÃÞwt Au. íku ¾heV yLku hðe Ãkkf Au. çkeSçkksw hðe rMkÍLkLku r{÷kðeLku fw÷ 40 ÷k¾ ÷kufkuLkku y{u ðe{ku Wíkkhþwt. ßÞkhu íku hsq ÚkÞku íÞkhu «ÄkLk{tºke Ãkkf rð{k ÞkusLkk ytíkøkoík yk yLkw{rík ykÃkðk{kt ykðe níke, ¼khík{kt ykþhu 23 xfk ¾uzqíkku ðe{ku ÷u Au. yk ð»ko íku{kt þYykík ÚkE Au, su 29 xfk MkwÄe ÃknkU[e økÞu÷ Au, su ykøk¤ sELku nsw Ãký ðÄþu.

f]r»k òøkhý yur«÷ 2017

ykEMkeykEMkeykE ÷kuBçkkzo fE Ãkkf ðe{k ÞkusLkkLkwt Mkt[k÷Lk fhe hne Au yLku íkuLkku ykÄkh fÞku Au? {wÏÞíðu çku «fkhLke ðe{k ÞkusLkk nkuÞ Au. Ãknu÷e su{k Ãkkf WíÃkkËLkLkk ykÄkhu yktf÷Lk fhðk{kt ykðu Au. òu fkuE fkhýÚke Ëw»fk¤ Ãkzu yÚkðk íkkÃk{kLk ðÄu yÚkðk Ãkkf{kt fexfku ÷køke òÞ yÚkðk íkku íÞkhÃkAe fkuE Ãký fkhýLku ÷eÄu WíÃkkËLk ykuAwt ÚkkÞ íkku Mkhuhkþ WíÃkkËLk {ÞkoËkLke Lke[u sux÷wt WíÃkkËLk ÚkkÞ Au íkuLkk ÃkiMkk y{Lku ykÃkðk{kt ykðu Au. çkeswt {kiMk{ ykÄkrhík Mfe{ su ytíkøkoík íkkÃk{kLk yÚkðk ðhMkkËLkk ykÄkhu «rík Mfu÷ Ãkuhk{exh ÞwrLkx ykÄkhu y{u r«r{Þ{Lkk ÃkiMkk ykÃke Aeyu,fkhý fu íku{kt y{u WíÃkkËLk {kÃkíkk LkÚke, Ãkhtíkw íku{kt y{u {kiMk{Lkk {kÃkËtzLku ykÄkhu r«r{Þ{Lke hf{ Lk¬e fhe Aeyu. {kÃkËtzLku Lk¬e fhðk {kxu y{q{Lk y{khk yk rð[kh Au, su {kiMk{ ¾hkçk nkuÞ íkku WíÃkkËLk Ãký ¾hkçk Úkþu. ík{u ¾uzqíkkuLku fE heíku ÃkkuíkkLke MfeBMkLku ÷E «rþrûkík fhku Aku www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

yk {kxu yLkuf ÃkØrík Au. y{khk {kxu ykÃkýk WíÃkkËLkLkk ðu[ký {kxu MkkiÚke {kuxw {kæÞ{ çkuLf Au. çkuLfLke MkkÚku y{u rsÕ÷k Míkh Ãkh çkuLfMko {ex hnu Au, su{kt çkuLfLkku {kuxku¼køk ÷u Au yLku y{u çkuLfLku yk ytøku òøk]ík fhu Au, y{u yk ðe{ku fkÃkeLku ÷kuLk ykÃkðku Ãkzþu. yk WÃkhktík y{u {wÏÞ çkòhku{kt nku‹zøk ÷økkðe Aeyu. hurzÞku Støk÷ yLku ðuLkLkk {kæÞ{Úke Ãký y{u rðrðÄ økk{ku{kt «Mkkh fhe Aeyu. yk {kxu y{khe ÃkkMku 23 çkúkLzuz ÂÔnfÕMk 1066 økk{ku yLku 1980Lke søÞkyu [k÷u Au. yux÷w s Lknª yíÞkh MkwÄe{kt 10 nòh fhíkk ðÄkhu ÃkkuMxhku, ÷eV÷uxMk, çkuLkMkoLke y{u ðnu[ýe fhe Au. økúk{ Mk¼k Ãký Mk{Þ-Mk{Þ Ãkh ykÞkursík fhu Au, su{kt ðuLkLkk {kæÞ{Úke y{u ònuhkík fhe Aeyu yLku ¾uzqíkkuLku òøk]ík fhðk MkkÚku y{u íku{Lku yk Mfe{ ytøku Ãký {krníke ykÃke Aeyu. y{u ÷kufku f]r»k {u¤k{kt Mxku÷ ÷økkððkÚke ÷E y¾çkkhku{kt ònuhkík Ãký ykÃke Aeyu. y{khku {kuxk¼køkLkk ðe{k çkuLf {khVíku ÚkkÞ Au. yux÷wt s Lknª y{u yLÞ ÃkØrík Ãký yÃkLkkðe Aeyu, yktÄú«Ëuþ{kt MkkuMkkÞxe Vkuh yur÷r{LkuþLk ykuV Áh÷ Ãkkuðxeo yuLkSykuLkk {kæÞ{Úke rð{kLke hf{ ykÃkðkLke Ãknu÷ fhðk{kt ykðe Au, íkku y{u yk {kxu çkúkufh rMkMx{ rðfrMkík fhe Au.ðíko{kLk Mk{Þ{kt MkeyuMkMke [uLk÷ þkuÄe hÌkk Aeyu. MkeyuMkMkeLku su Ãký økúk{eý Míkh Ãkh Au íkuLke MkkÚku {¤eLku y{u fk{ fhþwt. òufu yíÞkh MkwÄe fux÷kf ¾kMk Ãkrhýk{ MkkÚk ykÃke hÌkk LkÚke. {kxu yk rËþk{kt yLÞ «ÞíLk fhðkLkk çkkfe Au. ÃkkfLku Úkíkk LkwfMkkLkLkwt yktf÷Lk fuðe heíku fhku Aku y{u çku «fkhLkk ÃkkfLkk LkwfMkkLkLkwt yktf÷Lk fhe Aeyu. yuf íkku ík{u MkeÄk ¾uzqíkku ÃkkMku sELku ¾uíkh{kt Ãkkf fkÃkýeLku òuðku, fux÷wt WíÃkkËLk ÚkÞwt Au. íku{kt ík{u Ãkkf fkÃkýe {kxu ÷k¾kuLke MktÏÞk{kt ½ýkçkÄk fk{ fhðk Ãkzþu, suÚke ík{u ¾he heíku WíÃkkËLkLku ÷økíkwt yLkw{kLk ÷køke þfu. òu ík{khu {kuxk «{ký{kt Ãkkf LkwfMkkLkLkwt yktf÷Lk fhðw nkuÞ íkku ík{u íkfLkefeLkku WÃkÞkuøk fhðku Ãkzþu. yk {kxu y{u zÙkuLk yLku Mkuxu÷kEx íkfLkefe yÃkLkkðeLku fuLÿ Mkhfkh MkkÚku {¤e fk{ fhe hÌkk Aeyu yLku íku{Lkk MktþkuÄLk Ãkrhýk{ku Ãký òuE hÌkk Aeyu. yk íkfLkefLkk {kæÞ{Úke ÃkkfLkk LkwfMkkLkLkwt yktf÷LkLkwt ðkrýßÞfhý ykøkk{e ð»kkuoLke þYykík{kt Úkþu. yk {kæÞ{ÚkeÚke y{u zÙkuLk yLku Mkuxu÷kEx r[ºkkuLkk ykÄkhu «rík yufh WíÃkkËLkLkwt yktf÷Lk fhe Aeyu yLku íku Ãký òuEyu Aeyu fu

f]r»k òøkhý yur«÷ 2017

rVÕz{kt fxªøk fÞko çkkË þwt yktfzk ykðe hÌkk Au.ßÞkt MkwÄe {kiMk{ ykÄkrhík rð{ku Au íkku íkuLkkÚke y{u yLk{uz MxuþLMk ÷økkðe Aeyu. òufu hkßÞ Mkhfkhku yLku ¾uzqíkku çkÒkuLkk WíÃkkËLk ykÄkrhík zuxk ÃkMktË ykðu Au íkku 90 xfk ðu[ký y{khk íku{kt ÚkkÞ Au, su Võík 10 xfk s y{khk Mku÷ {kiMk{ ykÄkrhík ðe{k{kt nkuÞ Au. ík{u «kf]ríkf ykÃkËkLku ÷E fE ÞkusLkk Ähkðku Aku Ãkkf rð{k ÞkusLkk ytíkøkoík «kf]ríkf ykÃkËk Ãký ûkurºkÞ ykÄkh Ãkh Mk{kðuþ Ähkðu Au, Ãkhtíkw y{u íkuLku ºký rð¼køkku{kt rð¼kSík fhu÷ Au. ¼qM¾÷Lk, yríkð]üe, yÚkðk çkhV ð»kkoLke ÂMÚkrík{kt yk Mfe{Lke òuøkðkE Au. y{khk MkðuoÞh òÞ Au yLku ÂMÚkríkLke Mkr{ûkk fhu Au. yk ÂMÚkrík{kt «kf]ríkf ykÃkËkÚke LkwfMkkLk ÚkÞwt Au fu Lknª. òu LkwfMkkLk ÚkÞwt nkuÞ íkku y{u Mfe{Lkk ykÄkhu «kËurþf ÂMÚkrík{kt õ÷u{Lkk ÃkiMkk Ãkqhk Ãkkze Aeyu. ½ýe ð¾ík yuðe ÂMÚkrík Ãký WË¼ðu Au fu fux÷kf {kuxk ûkuºk Ãký nkuÞ Au, su LkkLkk ûkuºk{kt ÂMÚkríkLke íkhV æÞkLk ykÃku Au. yk ÂMÚkrík{kt y{u ûkurºkÞ ykÄkh Ãkh ºký ykÃkËkLku ÷E õ÷u{ ykÃke Aeyu. yux÷wt s Lknª òu {kuxk ûkuºk{kt fkuE yLÞ «kf]ríkf ykÃkËkLku ÷eÄu LkwfMkkLk ÚkkÞ Au íkku Ãký y{u ÂMÚkríkLku ykÄkhu ykuLk yfkWLx Ãký òuøkðkE hk¾e Aeyu. y{u yk ytøku fkuE hkn òuíkk LkÚke fu ÂMÚkrík õÞkhu fkçkq çknkh síke hnu yLku ¾uzqíkkuLku ¼khu LkwfMkkLk ÚkkÞ. òu ðMíkw ÂMÚkríkLkk ykÄkhu yøkkWÚke yuðwt yktf÷Lk fhðk{kt ykðu Au fu yk ð¾íku WíÃkkËLk ykuAwt Úkþu íkku y{u ykuLk yfkWLx òuøkðkE ytíkøkoík 50 xfk MkwÄe ËkðkLku ÃkiMkk ykÃku Au. ík{khk îkhk òhe r«r{Þ{Lke hf{{kt Mkhfkh fux÷k xfk rnMMkuËkhe nkuÞ Au?

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

{¸9>>f>í>

[ku¬Mk çkkçkík Ãkh ykÄkh hk¾u Au fkhý fu 2 xfk ÃkiMkk ¾heV Ãkkfku yLku 1.5 xfk ÃkiMkk hðe Ãkkf Ãkkfku {kxu ¾uzqík ykÃkðu Au. yuðwt {kLkð{kt ykðu Au fu òu ykÃkýk ELMÞkuhLMk hux 10 xfk çkLkkÔÞk íkku 2 xfk òu ¾uzqíkkuLku ykÃkðk{kt ykðu íkku íku 20 xfk ÚkE økÞwt Au yLku çkkfe 80 xfk{kt yÄwhk-yÄwhk fuLÿ yLku hkßÞ Mkhfkh ykÃke Au.

Mkkhe Ãkqhðkh çkLkþu fkhý fu Ëhuf ¾uzqíkLku íkuLkku ÷k¼ {¤þu.

ðíko{kLk Mk{Þ{kt ykEMkeykEMkeykE ÷kuBçkkzo fÞk hkßÞku Ãkh æÞkLk furLÿík fÞwO Au?

y{u Mkki ÃkkfLkk rð{k Wíkkhe Aeyu. Ãkhtíkw hkßÞ Mkhfkhkuyu ËþkoððkLkwt Au fu íku fÞk Ãkkfku {kxu ðe{k fhkðe þfu Au. yk ÞkusLkk {kuxk Míkh Ãkh Vu÷kð yux÷k {kxu fhu÷ LkÚke fkhý fu Ëhuf hkßÞ Ëhuf ÃkkfLkk rð{k fhkðíkk LkÚke. fux÷kf ÃkkuíkkLke ÃkMktËøke ÃkkfkuLku EL~ÞkuhLMk fhkðu Au, LkkLkk ÃkkfLkk EL~ÞkuhLMk fhkðu Au.

y{u 9 hkßÞ Ãkh æÞkLk fuLÿeík fÞwO Au, nrhÞkýk,Ãkrù{ çktøkk¤, yktÄú«Ëuþ, ykurzþk, {æÞ«Ëuþ, {u½k÷Þ, rn{k[÷«Ëuþ, W¥kh«Ëuþ, íkkr{÷Lkkzw {wÏÞ Au. òufu Mk{økú ¼khíkLku ykðhðk EåAeyu Aeyu, Ãkhtíkw yk Mfe{ yuðe Au fu suLkk {kxu y{u hkßÞkuLku ÷E çkku÷e ÷økkðe Ãkzu Au. y{u òíku s çkíkkðe þfeyu íku{ LkÚke fu y{Lku fÞwt hkßÞ {éÞwt Au. y{khku «ÞkMk yux÷ku s hnu Au fu y{u ÷kufku rðrðÄíkk hsq fhðk {køke Aeyu, fkhý fu ELMÞkuhLMkLkku yÚko s ðirðæÞfhý Au. rðrðÄ f]r»k s¤ðkÞw ûkuºk{kt y{u rð{kLke hf{Lku ykÄkhu ðirðæÞfhý hsq fÞwO Au. íku yLkwMkkh s y{u ÞkusLkkçkØ heíku çkku÷e ÷økkðe Aeyu. çkkfe «ríkMÃkÄko Ãkh íkuLkku ykÄkh hnu Au fu fkuýu fux÷e çkku÷e ÷økkðe Au. ykøkk{e ð»ko {kxu ík{khku þwt ÷ûÞktf Au yk ð»ko y{u ÷kufkuyu YrÃkÞk 2,100 fhkuzLkk r«r{Þ{Lke ÞkusLkk íkiÞkh fhe Au. ðíko{kLk çksux çkLkkÔÞwt LkÚke Ãkhtíkw y{u íkuLkkÚke ðÄkhu hf{ r«r{Þ{ fhðk «ÞíLk fhþwt. nwt yux÷wt s fnuðk {køkw Awt fu ðÄkhu{kt ðÄkhu økheçk ÷kufku yLku ¾uzqíkkuLku yk Mfe{ ÷k¼ktrðík Úkkð. Økk{ku{kt yksu òu økheçke Au íkku íkuLke ÃkkA¤ MkkiÚke {kuxw fkhý MkkÁt Lknª nkuÞ. òu yk rð{ku {kuxkÃkkÞu nkuÞ íkku íku {kuxk¼køku økk{ku{ktÚke økheçke nxkððk{kt {ËËYÃk çkLkþu. òu Ãkkf Mkkhku Lk nkuÞ íkku økk{ku{kt ykŠÚkf ÿrüÚke íku{ s Mkk{kSf {wÆk hsq Úkðk òuEyu. ¾uzqíkkuLkk ¼÷k {kxu y{u fkÞo fhe hÌkk Aeyu. òu rfMkkLk VMk÷ rð{k ÞkusLkk ytíkøkoík rð{ku fhkððk{kt ykðu Au íkku íkuLkkÚke Ãký Ëuþ{kt ½ýku ÷k¼ Úkþu. ykþhu 50 xfk ÷kufku f]r»k Ãkh ykÄkh hk¾u Au. su 14 xfk ËuþLke SzeÃkeLkk ¼køkeËkh Au. ¼khík{kt 14 fhkuz ¾uzqíkku yLku íku{Lkk Ãkrhðkh Au su ykþhu 70 fhkuz ÷kufku íku{Lke MkkÚku òuzkÞu÷ Au. {khk {íku yk ðe{k Mfe{ ½ýe Mkkhe Au, suLku ÷eÄu ¾uzqík rLkrùík heíku ÷k¼ktrðík çkLkþu. ðÄkhu{kt ðÄkhu hkßÞku yLku ÃkkfLku yk rð{k ÞkusLkk{kt Mk{kðuþ fhðk{kt ykðu yux÷wt ¾uzqíkku {kxu ÷k¼ËkÞf çkLkþu. yLkuf hkßÞku{kt çkkøkkÞíke Ãkkfku yk Mfe{{kt Mkk{u÷ LkÚke. {kuxk¼køkLkk Ãkkf fu su yk Mfe{ ytíkøkoík EL~Þkuzo nkuÞ Au íku{kt MxuÃk÷ ¢kuÃkLke MktÏÞk ðÄkhu Au, suLku ½ô, [ku¾k {fkE ðøkuhu fu su ykuAe ®f{íkLkk Ãkkf Au. çkeSçkksw òu ðÄkhu{kt ðÄkhu ÃkkfkuLku íku{kt Mkk{u÷ fhðk{kt ykðu íkku íku çkkçkík

ðÄkhu ®f{íkLkk Ãkkf suðk íkur÷çkeÞk, {øk, y¤Ë ðøkuhu ÷økkðu Au íkku íkuLkk WíÃkkËLk{kt òu¾{ ðÄkhu nkuÞ Au yLku ðÄkhu òu¾{Lke ÂMÚkrík{kt r«r{Þ{Lke hf{ Ãký ðÄkhu nkuÞ Au. ík{u fÞk ÃkkfLkk rð{k fhku Aku

¾uzqíkLku rð{k ytøku Mk{skððk{kt fE {w~fu÷eLkku Mkk{Lkku fhðku Ãkzu Au EL~ÞkuhLMk «kuøkúk{ ytíkøkoík sYhe LkÚke fu «er{Þ{ ykÃkðk Ãkh Ëhuf ð»ko ¾uzqíkkuLku õ÷u{Lkk ÃkiMkk {¤e òÞ Au. ¾uzqíkkuLku òu õ÷u{ LkÚke {¤íkku íkku íku yuðwt rð[khu Au fu «er{Þ{ fhkððk{kt ykðu, fux÷kf hkßÞku{kt y{Lku {w~fu÷e Ãkze hne Au, ßÞkhu ¾uzqíkku fnu Au fu y{u ykx÷k ÃkiMkk ykÃÞk Au yLku nsw MkwÄe y{Lku ftE s ÃkkAwt {éÞwt LkÚke. yk s íkku rð{k ftÃkLke Au. yk fkuE rVõMz rzÃkkÍex íkku Au Lknª fu ík{Lku ÔÞks MkkÚku ÃkiMkk ÃkkAk ykÃku. yk s fkhýÚke y{u ¾uzqíkkuLku Mk{økú EL~ÞkuhLMk «kuøkúk{ {kxu íkk÷e{ ykÃke Aeyu, su ð»ko ík{u Ãkkf Ãkh «kf]ríkf ykÃkËkLku ÷eÄu nkLke Úkþu, íku ð»ko ík{khu yk ÞkusLkkLkku ÷k¼ {¤þu. yu Ãký ÚkE þfu Au fu yuf ð»ko{kt sux÷k ¾uzqíkku rð{ku fhkðu Au íku{ktÚke {kºk 5 xfk ¾uzqíkku s rð{kLke hf{ {¤u÷ çkkfe 95 xfk ¾uzqíkkuLku ftE Ãký Lk {¤. yuðe Ãký Mkt¼kðLkk hnu Au fu su{Lku {¤u íku{Lku «er{Þ{ 10-20 økýk {¤u.y{u òuÞw Au fu rMkÍLk 2015 ytíkøkoík su ¾uzqíkkuyu rð{ku fhkÔÞku Au íku{Lku 1.5 ðÄkh õ÷u{ y{u ¾uzqíkkuLku [wfðu÷ Au. yk ÂMÚkrík{kt ¾uzqíkkuLku VkÞËku íkku ÚkkÞ s Au Ãkhtíkw Ëhuf ¾uzqíkLku VkÞËku ÚkÞku s Au íku fnuðwt ¾kuxw Au. fux÷ef rðÃkËk Mkòoþu íkku õ÷u{ {¤þu, Ãkhtíkw òu rðÃkËk Lknª ÚkkÞ íkku ¾uzqíkku ¾wþ Úkðk òuEyu, fkhý fu õ÷u{ ÷uðk {kxu íkuyku ÃkkuíkkLkk ÃkkfLku LkwfMkkLk fhþu Lknª, su ytíkøkoík SðLk ðe{k ÷eÄk çkkË òu õ÷u{ ÷uðku nkuÞ íkku fkuE ÔÞÂõík {hþu Lknª. rðÃkËk Lkne ykðu íkku íku yuf ¾wþeLke çkkçkík Au.

Áçke siLk MknkÞf MktÃkkËf, f]r»k òøkhý {ku: 9999142633 E{u÷: ruby@krishijagran.com

{¸9>>f>í>

¾uzqíkkuLke ykŠÚkf «økrík SðLkLke ¾wþnk÷e{kt ¼køkeËkh Au, rf÷kuoMfh ykuE÷ yuÂLsLkeÞMko r÷r{xuz

÷kuoMfh ¼khík{kt yuf yuðwt Lkk{ Au, suLku ËuþLkk Ëhuf Lkkøkrhf òýu Au, yk ftÃkLkeLke þYykík ykÍkËe yøkkW ÚkÞwt níkwt. rf÷kuoMfh ykuE÷ yuÂLsLk r÷r{xuz ðíko{kLk Mk{Þ{kt ¼khíkeÞ yLku yktíkhhk»xÙeÞ çkòh{kt ÃkkuíkkLke yuf {sçkqík ÂMÚkrík Ähkðu Au. yk ftÃkLke {wÏÞíðu [kh ûkuºk{kt fkÞo fhe hne Au, su{kt Ãkkðh sLkhuxh, {kuxk yuÂLsLk, f]r»k ÃkBÃk yLku ykuãkurøkf yuÂLsLkLkku Mk{kðuþ ÚkkÞ Au. rf÷kuoMfh ¾uzqíkkuLku ykŠÚkf heíku {sçkqík çkLkkððk {kxu {níðLkk Ãkøk÷kt ¼he hne Au. rf÷kuoMfhLke yk fk{økeheLkk rð»kÞ{kt ðkík fhe hÌkk Au LkkuÚko òuLk÷Lkk {uLkush ykh.fu. Ãkktzu. hsq Au fux÷kf ytþku: rf÷kuoMfhLkk rð»kÞ{kt MkrðMíkkh {krníke ykÃkku rf÷kuoMfh {wÏÞíðu ¾uzqíkku {kxu fk{ fhLkkhe yuf yøkúýe ftÃkLke Au. íkuLke þYykík 113 ð»ko yøkkW ÃkwýuÚke ÚkE níke, suLkku WÆuþ Ëuþ{kt ðÄw Mkkhe økwýð¥kkðk¤k MðËuþe WíÃkkËLkku WÃk÷çÄ fhkððkLkku níkku, suÚke WÃkÞkuøkfíkko ÷ktçkk Mk{Þ MkwÄe íkuLkku WÃkÞkuøk fhe þfu. yksu rf÷kuoMfh ÃkkuíkkLkk ð[LkLku Ãkqýo fhðk MkkÚku ËuþLke Mkðkuo¥k{ Mkuðk «ËkLk fhe hne Au. rf÷kuoMfh fuðe heíku ¾uzqíkkuLku ÷k¼ ÃknkU[kze hne Au. rf÷kuoMfh ¾uzqíkku {kxu s fkÞo fhe hne Au. íku{kt {wÏÞíðu y{u ykÄwrLkf f]r»k WíÃkkËLk suðk fu Ãkkðh xe÷h, ðkuxh ÃkBÃk,

f]r»k òøkhý yur«÷ 2017

hkuxkðuxh yLku yLÞ ík{k{ WíÃkkËLkku ¾uzqíkkuLku yuf qÃkqhk Ãkkze hne Au, suLkkÚke ÔÞðMkkÞe çkLke hnu. AuÕ÷k fux÷kf rËðMkkuÚke y{u yuf Lkðk WíÃkkËLk rf÷kuoõMkf {uøkk xe-15 hsq fhu÷ Au. yne ¾uzqíkku {kxu yuf {níðLkwk WÃkÞkuøke WíÃkkËLk Au. rf÷kuoMfh {uøkk-xe 15 þwt rðþu»kíkk Ähkðu Au? íku yuf çknwWÃkÞkuøke f]r»k WíÃkkËLk Au. íku yuf xÙuõxhLke {kVf Au. íkuLkkÚke ¾uzqíkku ¾uzký, ®Mk[kE, ®LkËý MkkÚku yLÞ f]r»k fkÞkuo{kt WÃkÞkuøk fhe þfu Au. íku 12 yLku 15 yu[.Ãke.{kt WÃk÷çÄ Au. ¾kMk ðkík yu Au fu ¾uzqíkku íkuLkk {khVíku ¾qçk s Mkkhe ykðf {u¤ðe þfu Au. yk WíÃkkËLkLke ®f{ík 1.50 ÷k¾Úke www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

2.50 ÷k¾ MkwÄe Au, suLkk Ãkh hkßÞ Mkhfkhku îkhk MkçkrMkze Ãký ykÃke hne Au. yk {ÕxeÃkhÃkÍ xe÷h ¾uzqíkku {kxu yuf ÞwrLkf {þeLk Au.

ykÄwrLkf f]r»k MkkÚku òuzðkLkwt Au. íkuLkkÚke ¾uzqíkkuLke ykŠÚkf ÂMÚkrík ðÄkhu {sçkqík çkLkþu.

íkuLku ykÄwrLkf heíku íkiÞkh fhðk{kt ykðu÷ Au. yk xÙkLMkr{þLk çkúuf, ykÄwrLkf Ãkexeyku yLku Mkuhk{uxef õ÷[Úke Mkßs Au. íkuLku þkLkËkh ÷wf ykÃkðk{kt ykðu÷ Au, su íkuLke fkÞoûk{íkkLku çk{ýe fhu Au.

¾uzqík yk xe÷hLku Mkh¤íkkÚke ¾heËe þfu Au. yk {kxu ftÃkLke íkhVÚke y÷øk-y÷øk ûkuºkku{kt VkÞLkkLMkLke MkwrðÄk WÃk÷çÄ Au. yk MkwrðÄk {khVíku ¾uzqík Mkh¤íkkÚke yk Ãkkðh xe÷Lku ¾heËe þfu Au.

yk WíÃkkËLkLke økwýð¥kkLkk rð»kÞ{kt {krníke ykÃkku yk xe÷hLku yLkwMktÄkLk yLku ¾uzqíkku {kxu rVzçkuf çkkË çkòh{kt hsq fhu÷ Au. ßÞkt MkwÄe økwýð¥kkLkku «&™ Au íkku rf÷kuoMfhLku WíÃkkËLkkuLke økwýð¥kkÚke y{khk økúknfku Mkkhe heíku Ãkr[rhík Au. rf÷kuoMfh xe÷h MkkÚku yLÞ fkuE MÃkÄko fhe þfu íku{ LkÚke yLku íku ¾uzqíkkuLku ykŠÚkf heíku {sçkqík çkLkkðu Au. yk {kxu rf÷kuoMfhLku yLkuf yuðkuzoÚke MkL{krLkík fhðk{kt ykðu÷ Au. íkuLke økwýð¥kkLku ÷eÄu yk xe÷hLku 8000 fhíkkt ðÄkhu ¾uzqíkku WÃkÞkuøk fhu Au. íkuLke {køk ÍzÃk¼uh ðÄe hne Au. ykøkk{e rËðMkku{kt rf÷kuoMfh ¾uzqíkku {kxu þwt ÷ûÞ hk¾u Au. y{u ð»ko 2025 MkwÄe{kt yk WíÃkkËLkLkk {kæÞ{Úke 5 fhkuz ¾uzqíkkuLku f]r»k{kt Mkûk{ çkLkkððkLkku ÷ûÞ Lk¬e fÞkuo Au. yk ÷ûÞ ytíkøkoík y{kÁt {wÏÞ æÞkLk ðÄkhu{kt ðÄkhu ¾uzqíkkuLku

¾uzqíkku íkuLku fuðe heíku ¾heËe þfu Au

yLÞ xe÷Lke íkw÷Lkk{kt yk xe÷ fux÷wt økwýð¥kk Ähkðu Au. òu çkeò xe÷h MkkÚku íkw÷Lkk fhðk{kt ykðu íkku íkuLke íkw÷Lkk{kt íku ðÄkhu økwýð¥kkÞwõík, xfkW yLku ykÄwrLkf íkfLkefÚke Mkßs Au. íku{kt xÙkLMkr{þLk çkúuf MkkÚku- MkkÚku ykÄwrLkf Ãkexeyku yLku Mkuhk{uxef õ÷[Úke Mkßs Au. ßÞkhu çkeò xe÷h{kt yk MkwrðÄk ½ýe ykuAe òuðk {¤u Au. MkkiÚke ¾kMk ðkík yu Au fu {þeLk yLkuf fkÞo fhðk{kt Mkûk{ Au. íkuLku yuf þkLkËkh ÷wf ykÃkðk{kt ykðu÷ Au, su ¾uzqíkkuyu ¾qçk s ÃkMktË fhu÷ Au. R{hkLk ¾kLk ðrh»X Ãkºkfkh, f]r»k òøkhý ,Lkðe rËÕne {kuçkkR÷: 9582957538 R{u÷-imran@krishijagran.com

½ôLke ðÄe hnu÷e ykÞkíkLku rLkÞtrºkík fhðkLke sYh hnuðkÚke {MkqhLkk ¼kð ½xâk Au. hðe íkur÷çkeÞk{kt MkhMkðLkk ¼kð yu{yuMkÃkeÚke Lke[u ykðe økÞk Au. ½ôLkk ÃkkfLke ykðf Ãký ÞkuøÞ heíku òhe LkÚke, íkuLkk ¼kð Ãký yu{yuMkÃkeÚke Lke[u ykðe økÞk Au. ½ôLkk ÃkkfLke ykðf nsw ÞkuøÞ Míkhu LkÚke, fuLÿ Mkhfkh W[e ®f{ík{kt fXku¤, íkur÷çkeÞk yLku ½ôLke ykÞkík rðËuþ{ktÚke fhe hne Au, Ãkhtíkw ÃkkuíkkLkk ¾uzqíkkuLku yu{yuMkÃke Ãký ykÃke þfíkk LkÚke.

÷w Ãkkf rMkÍLk{kt Ëuþ{kt ¾kãkLkLkwt rð¢{sLkf WíÃkkËLk 27.19 fhkuz xLk ÚkðkLkk þYykíke yLkw{kLkÚke ßÞkt fuLÿ Mkhfkh ÃkkA¤ Ãkze hne Au íÞkhu ¾uzqíkkuLku ÃkkfLkwt ÷½w¥k{ Mk{ÚkoLk {qÕÞ (yu{yuMkÃke) Ãký Lknª {¤íkk íku{Lkk Ãkh ËuðkLkku çkkus ðÄe hÌkku Au. WíÃkkËLk {trzÞku{kt ¾heV fXku¤, {øk MkkÚku íkur÷rçkÞk Ãkkf MkkuÞkçkeLk íkÚkk {økV¤eLkk ¼kð yu{yuMkÃkeÚke Lke[u síkk hÌkk Au, ßÞkhu hðe fXku¤Lke ykðf s¤ðkE

f]r»k òøkhý yur«÷ 2017

f]r»k {tºkk÷ÞLkk {íku [k÷w Ãkkf rMkÍLk 2016-17{kt Ëuþ{kt ½ôLkwt rð¢{sLkf 966.40 ÷k¾ xLk ÚkðkLkku ytËks Au, íkku ½ôLke ykÞkíkLku nsw MkwÄe çktÄ fu{ fhðk{kt ykðe LkÚke. ½ôLkk Lkðk ÃkkfLke ykðf økwshkík, {nkhk»xÙ yLku {æÞ«Ëuþ{kt [k÷w Au íkÚkk yk hkßÞku{kt ®f{ík ½xeLku «rík ÂõðLx÷ 1,550 Úke 1,600 ÚkE økÞk Au. ßÞkhu fuLÿ Mkhfkhu yur«÷Lke þ\ykík{kt hrð {kfuoxªøk rMkÍLk {kxu yu{yuMkÃke «rík ÂõðLx÷ YrÃkÞk 1,625 ÚkE Au. [k÷w rMkÍLk{kt yíÞkh MkwÄe ykþhu 41 ÷k¾ xLk ½ôLke ykÞkík ÚkE [wfe Au íkÚkk [k÷w {rnLkk{kt ðÄw ËkuZ fhkuz xLk ½ôLke ykÞkík ÚkðkLkku ytËks Au. www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

{¸9>>f>í>

çkeMkeyuMk WíÃkkËLkku îkhk ¾uzqíkku fhe þfu Au Mkkhe f{kýe: yuMk.fu.çktMk÷

¼k

hík yuf yuðku Ëuþ Au sTÞkt ÍzÃk¼uh sYrhÞkíkku ðÄe hne Au yLku MkwrðÄkyku ykuAe Au. yk ÂMÚkrík{kt yu çkkçkík ¾kMk Au fu yk sYrhÞkíkkuLku ykuAk Mk{Þ{kt íkfLkef MkkÚku Ãkqýo fhe þfkÞ Au, suLkk {kxu {þeLkkuLkk ykÄwrLkfefhý ÍzÃk¼uh ðÄe hÌkwt Au, suÚke ðÄkhu sYrhÞkíkkuLku Ãkqýo fhðk MkkÚku Mk{ÞLke çk[ík yLku ðÄkhu f{kýeLke íkf Mkk{u ykðu Au. yk heíku ¾uzqíkkuLke sYrhÞkíkkuLku Ãkqýo fhðk {kxu ykÄwrLkf íkfLkefðk¤k f]r»k {þeLkkuÚke çkeMkeyuMk EÂLzÞk yk çkkçkíkÚke Ãkrhr[ík fhkðe þfu Au. çkeMkeyuMk EÂLzÞk Exk÷eLke yuf ftÃkLke Au, suLku ¼khíkeÞ ¾uzqíkkuLke ykð~ÞfíkkykuLku Mk{SLku Wå[ xufLkefðk¤k f]r»k ÞtºkkuLku ¾uzqíkku MkwÄe ÃknkU[kzðkLke sðkçkËkhe ÷eÄe Au. yk MktË¼o{kt ftÃkLkeLkk {kfuoxªøk {uLkush yuMk.fu çktMk÷ MkkÚku ðkík fheLku ftÃkLkeLke ¼khík{kt økríkrðrÄLku òýðkLkku «ÞíLk fhðk{kt ykÔÞku. yk MkkÚku fux÷kf ytþku hsq Au.çkeMkeyuMk EÂLzÞkLke þYykík fuðe heíku ÚkE níke? çkeMkeyuMkLke þYykík yk{ íkku Exk÷e{kt ð»ko 1946{kt ÚkE níke Ãkhtíkw ¼khík{kt yk ftÃkLkeLke þYykík ð»ko 2004{kt ÚkE níke. çkeMkeyuMk ÷wrÄÞkýkÚke íkuLke þYykík fhe ¼khík{kt ÃkkuíkkLke Ãknu÷e yuMkuBçk®÷øk ÞwrLkxLke MÚkkÃkLkk fhe níke. ¾uzqíkkuLku ftÃkLke fÞk WíÃkkËLk WÃk÷çÄ fhkðe hne Au? ßÞkt MkwÄe ftÃkLkeLkk WíÃkkËLkkuLke ðkík Au íkku çkeMkeyuMk Ãknu÷e yuðe ftÃkLke Au su ¼khík{kt «Úk{ ð¾ík heÃkh çkkELzh ÷ELku ykðe níke. y{khwt {wÏÞ WíÃkkËLk heÃkh çkkELzh Au. yk WÃkhktík yLÞ yuðk WíÃkkËLkku Au su{ fu Ãkkðh ðezh, Vkuzh

f]r»k òøkhý yur«÷ 2017

nkðuoMxh, økúkMk fxªøk {þeLk yLku xe÷ð ðøkuhu. yíÞkÄwrLkf yLku Wå[ íkfLkef îkhk rzÍkELk nkuðkLku ÷eÄu y{khk ík{k{ WíÃkkËLkku{kt ò¤ðýe ¾[o ¾qçk s ykuAe Au yLku íku ¾uzqík r{ºk WíÃkkËLk Au. íkuLku Mkh¤íkkÚke fkuE Ãký ykuÃkhux fhe þfu Au. «ríkMÃkÄof ytøku ík{u þwt rð[khku Aku? ßÞkt MkwÄe «ríkMÃkÄofLkku «&™ Au íkku íku Ëhuf ûkuºk{kt nkuÞ Au, fkhý fu ½ýeçkÄe ftÃkLkeyku íku ûkuºk{kt fkÞohík nkuÞ Au, íkku «ríkMÃkÄok ðÄe òÞ Au. y÷çkík y{u y{khk MÃkÄofkuLku yLÞ LkshÚke òuEyu Aeyu. õÞkhuf y{khk «ríkMÃkÄofÚke ftEf rþ¾eyu Aeyu íkku õÞkhuf íku{LkkÚke ðÄkhu MkkÁt fhðk rþ¾eyu www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

Aeyu, su yuftËhu ftÃkLkeLku ykøk¤ ðÄkhðk{kt {ËËYÃk çkLku Au, {kxu {kfuox{kt fkuÂBÃkxeþLk nkuðe ¾qçk sYhe Au. heÃkh çkkELzh fuðe heíku ¾uzqíkku {kxu hkusøkkheLke íkfkuLku ðÄkhu Au? íku yuf ÞwrLkf {þeLk Au yLku çkeMkeyuMk rðï{kt yuf{kºk yuðe ftÃkLke Au suLkwt rLk{koý fÞwO Au. yk {þeLk 50 ð»ko çkkË ¼khík{kt ÷kððk{kt ykðu÷ Au. íkuLke ¾kMk ðkík yu Au fu ¾uzqík yk {rþLkLkku WÃkÞkuøkÚke yuf ¾uzqík s Lknª Ãkhtíkw yuf ÔÞðMkkÞe çkLke òÞ Au. su{Lke ®f{ík íkuyku yk {þeLkLke ¾heËe{kt ÷økkðu Au yux÷ku s ÷k¼ íkuyku 3 {rnLkk{kt ytËh ÷k¼ hsq fhu Au.yk {þeLkLku ¾uzqík ¼kzu ykÃkeLku Mkkhe fk{økehe fhe þfu Au yLku yk MkkÚku ík{u fk{ Ãký fhe þfeyu Aeyu. yksfk÷ Ãkhk÷e Mk¤økkððkLke «[÷eík íkuSÚke ðÄu Au, Ãkhtíkw heÃkh çkkELzh {khVíku ¾uzqík yk ÃkhuþkLkeÚke çk[e þfu Au. yk fkuE ¾uzqík y{khe WíÃkkËLkLke ¾heËe fhe þfu Au íkku íku{Lku Mkhfkh îkhk MkçkrMkze Ãký ykÃkðk{kt ykðu Au.

rn{k[÷«Ëuþ, W¥kh«Ëuþ, W¥khk¾tz,rçknkh, økwshkík, {nkhk»xÙ e , {æÞ«Ëu þ , {æÞ«Ëu þ , fu h ÷, íkkr{÷Lkkzw , yktÄú«Ëuþ, fýkoxf WÃkhktík yLÞ hkßÞku{kt Ãký Mkr¢Þ heíku fkÞo fhu Au. ¼khík{kt y{khk 175 fhíkkt ðÄkhu ze÷h Au, su ¾uzqíkkuLku ÃkkuíkkLke MkwrðÄkyku ykÃku Au. fux÷kf Lkðk WíÃkkËLk {kfuox{kt ÷ELku ykððk rð[khe þfku Au? yøkkW {u sýkÔÞwt íku «{kýu ¾kMk fheLku heÃkh çkkELzh{kt s fk{ fhu Au. {kxu MkeheÍ{kt y{u Lkðk WíÃkkËLk hsq fhu Au. Ãknu÷k y{u MxkLzzo heÃkh çkkELzh, íÞkhçkkË 4 Ône÷ heÃkh çkkELzh yLku xÙufTxh Mkt[kr÷ík heÃkh çkkELzh hsq fhu÷ Au. y{u yk MkeheÍLku ykøk¤ ðÄkhþwt. Yk WÃkhktík ¾uzqíkkuLke sYrhÞkíkLku Ãký Lkðk WíÃkkËLk MkkÚku çkòh{kt ÷ELku ykðþwt. ftÃkLkeLkku {wÏÞ WÆuþ fÞku Au?

ÃkkuíkkLkk MktþkuÄLk yLku rðfkMk fuLÿ ytøku rðMíkkhÃkqðof {krníke ykÃkku ¼khík yLku Exk÷e çku Ëuþku{kt y{khk MktþkuÄLk fuLÿ MÚkkrÃkík Au. yk yíÞkÄwrLkf xufrLkfÚke Mkßs Au, ßÞkt Wå[ rþrûkík ÔÞðMkkÞLke xe{ fk{ fhu Au. yk WÃkhktík y{khe xe{ çku y÷øk-y÷øk ûkuºkku{kt sELku ¾uzqíkkuLku {¤eLku íku{Lke «ríkr¢Þk «kÃík fhe þfu Au yLku íkuLke sYrhÞkíkkuLku Mk{sðk{kt ykðu Au. òu fkuE Mkkhk Mkq[Lkku {¤u Au íkku íkuLku yLkwYÃk y{u íku {þeLk{kt MkwÄkh fhe þfeyu Aeyu. ¼khík{kt ftÃkLkeLke WÃkÂMÚkrík õÞkt-õÞkt Au yk Mk{Þ ¼khík{kt çkeMkeyuMk EÂLzÞk sB{w-fk~{eh,

[ku¬MkÃkýu y{khk f]r»k WíÃkkËLk Úkkuzk {kU½k Au, Ãkhtíkw ftÃkLkeLkku WÆuþ ¾uzqíkkuLku yuðk WíÃkkËLk ykÃke Aeyu su{kt íkuyku yuf ð¾ík ÷ktçkk Mk{Þ MkwÄe fkÞo fhu Au. y{khk WíÃkkËLkkuLke ðkík ¾kMk Au, suLkwt SðLkfk¤ ðÄkhu Au. yk WÃkhktík y{u EåAeyu Aeyu fu ¾uzqíkku {kºk ¾uzqíkku çkLkeLku s Lknª Ãkhtíkw Wãkuøk MkknrMkf çkLku.

R{hkLk ¾kLk ðrh»X Ãkºkfkh, f]r»k òøkhý ,Lkðe rËÕne {kuçkkR÷: 9582957538 R{u÷-imran@krishijagran.com

çkkuxkrLkf÷ ðkEÁMkkEz

sÚÚkkçktÄ MkÃ÷kÞ yLku rz÷hþeÃk {kxu

ðkÞfu ÷uçkkuhuxheÍ nçko÷ nkWMk, yuMkðkÞ Lktçkh 255, Ã÷kux Lktçkh 3, EMx Ãkkxo, fwtík÷qh(ðe), nÞkÚk Lkøkh, ykh.ykh. SÕ÷ku-niËhkçkkË-501505. ¼khík VkuLk: 09491418181, 09705129639

f]r»k òøkhý yur«÷ 2017

zkuMkus: 15 ÷exh ÃkBÃk 75 yu{yu÷ EBÞwLkku + 75 yu{yu÷ ELkðkÞhku 20 ÷exh ÃkBÃk 100 yu{yu÷ EBÞwLkku +100 yu{yu÷ ELkðkÞhku

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

{¸9>>f>í>

¾uzqíkkuLku ðÄw Mkkhe Mkuðkyku ykÃkðk{kt MkðkuoÃkrh y{h yuøkúefÕ[h: ykrËËh ®Mkn y{h

¼k

híkLkk ¾uzqíkku ÍzÃk¼uh ykÄwrLkfíkkLku yÃkLkkððk sE hÌkk Au. íkku ÃkAe fkuE Ãký MðYÃk{kt nkuE þfu Au-ykÄwrLkf xufLkku÷kuS yÚkðk ykÄwrLkf Þtºk. yk{ íkku òuEyu íkku ¼khík{kt yíÞkhu Ãký yuf {kuxk Míkhu ¾uzqíkku ykÄwrLkf Þtºkku yLku íkfrLkfkuÚke ðtr[ík Au. íkuLke ÃkkA¤ ÞtºkkuLke ðÄw ®f{ík nkuðe yÚkðk ¾uzqíkku ÃkkMku òýfkheLkku y¼kð. çkÒku {kuxk fkhý nkuE þfu Au. yuf ¾uzqík s çkeò ¾uzqíkLke sYrhÞkíkkuLku ðÄkhu Mkkhe heíku Mk{S þfu Au. çkMk yuðe s heíku ¾uzqíkkuLke sYrhÞkíkkuLku ðÄkhu Mkkhe Mk{seLku íkuLke økwýð¥kkÞwõík WíÃkkËLk íkÚkk Mkkhe MkwrðÄkyku ykÃkðk{kt ykðe hne Au y{h yuøkúefÕ[h {þeLkhe økúwÃk. yk ftÃkLkeLkk WíÃkkËLkkuÚke Võík ¼khík s Lknª Ãkhtíkw rðËuþe ¾uzqíkkuLku Ãký ÷k¼ {¤e þfu Au. f]r»k òøkhýLke ftÃkLkeLkk MkeEyku ykÿªËh ®Mkn y{h yLku MkeyuVyku hkurçkLk y{hu sýkÔÞwt níkwt fu fuðe heíku yk ftÃkLke ¾uzqíkkuLku ykÄwrLkfíkk íkhV ÷E sE hÌkk Au. y{h yuøkúkuLke þYykík Úkðk ÃkkA¤ fÞkt fkhý Au? y{h yuøkúefÕ[h {þeLkhe økúwÃk yksÚke ykþhu 50 ð»ko yøkkW y{khk ËkËk îkhk þY fhðk{kt ykðe níke. íku{ýu ¾uzqíkkuLke s\rhÞkíkkuLku Mk{sTÞk níkk yLku ð»ko 1954{kt «Úk{ Úkúuþh çkLkkÔÞk níkk. þYykíkÚke s ftÃkLkeLkku WÆuþ ¾uzqíkkuLke sYrhÞkíkkuLku Mk{SLku íkuLku yLkwYÃk ðÄkhu Mkkhk f]r»k WíÃkkËLk yLku Mkuðkyku WÃk÷çÄ fhkÔÞk Au.íku y{u MktÃkqýo E{kLkËkhe MkkÚku fhe Aeyu. ftÃkLke fÞk f]r»k WíÃkkËLkkuLkwt rLk{koý fhu Au? òu fkuE f]r»k WíÃkkËLkkuLke ðkík fheyu íkku y{u ÚkúuþhLke MkkÚku

f]r»k òøkhý yur«÷ 2017

þ\ykík fhe níke, Ãkhtíkw yksu y{u hkuxkðuxh, ftçkkELk nkðuoMxh, Ãkkuxuxku Ã÷kLxh çkLkkðe hÌkk Aeyu. yk WÃkhktík hkuxhe xe÷h, nuhku, [kV fxh, fÕxeðuxh, Ãkuze Úkúuþh, {Õxe¢kuÃk ÚkúuMkh, zuhe {þeLkhe MkkÚku yLÞ ½ýk f]r»k Þtºk {kuxk ÃkkÞu WíÃkkËLk fhe hÌkk Aeyu. þwt f]r»k Þtºkku{kt ¢ktrík ykðe Au? òu yk{ íkku òuðk sEyu íkku AuÕ÷k 15 Úke 20 ð»ko{kt f]r»k Þtºkkuyu ¾uzqíkkuLkk SðLkLku Mkh¤ çkLkkÔÞwt Au. yk ÞtºkkuLku ÷eÄu f]r»k{kt {kuxk ÃkkÞu çkË÷kð ykÔÞku Au, suÚke f]r»k ¢ktrík yuf ÷nh [k÷e Au. íku{kt ½ýk Þtºkefhý ÚkÞwt Au, Ãkhtíkw yíÞkhu Ãký íku{kt www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

ðÄkhu MkwÄkhkLke sYh Au. {æÞ{ yLku Lke[e ©uýeLkk ¾uzqík fuðe heíku Mkh¤íkkÚke f]r»k Þtºk ¾heËe þfu Au? ¾q ç k s Þku ø Þ Mkðk÷ Au. yk ðkík Mkk[e Au fu {æÞ{ yLku rLkBLkðøkoeÞ ¾uzqíkkuLku {kU½k f] r »k Þt º kku L ku ¾heËðk{kt Ãkhu þ kLke ÚkkÞ Au , Ãkht í kw Mkhfkh îkhk yk {kxu fkuE sYhe Ãkøk÷kt WXkððk{kt ykÔÞk Au. Mkhfkh îkhk yk Þtºkku Ãkh 30 xfkÚke 70 xfk MkwÄe yLkwËkLk ykÃku Au. yk ík{k{ hkßÞku íku ÷køkw Au. íkuLkkÚke fkuE Ãký ¾uzqík Mkh¤íkkÚke f]r»k Þtºk ¾heËe þfu Au. çkeS ftÃkLkeykuLke íkw÷Lkk{kt òu yuøkúefÕ[h {þeLkhe fuðe heíku ¾uzqíkkuLku ðÄkhu Mkkhe Mkuðk ykÃke hÌkk Aku? swyku økwýð¥kkLku «íÞuf yuf ftÃkLkeLkk WíÃkkËLkku{kt nkuÞ Au, Ãkhtíkw MkkiÚke ðÄkhu ytËksLke ÂMÚkrík Au, ÃkkuíkkLkk økúknfkuLkku rðïkMk SíkðkLkku Au. y{khe ftÃkLke MktÃkqýo heíku y{khk økúknfkuLkku rðïkMk Síke [wfe Au. íkuLkwt {wÏÞ fkhý Au fu íku{Lke Mkkhe Mkuðkyku yLku WíÃkkËLk «ËkLk fhu Au.òu y{khk fkuE økúknfLke {þeLkhe{kt fkuE Mk{MÞk ykðe òÞ íkku 24 f÷kf{kt s y{u yk Mk{MÞkLkwt WÃk÷çÄ fhkðu Au.íku s çkeòÚke ðÄkhu Mkkhk çkLkkðu Au. y{khe yk^xh Mku÷ yuLz MkŠðMk ¾qçk s Mkkhe Au. ík{khk rz÷h-rzMxÙeçÞwh Lkuxðfo fuðwt nkuÞ Au? ¼khíkLkk ík{k{ hkßÞku{kt y{u fkÞo fhe hÌkk Au, su{kt

f]r»k òøkhý yur«÷ 2017

200 fhíkkt ðÄkhu ze÷h-rzMxÙeçÞwxh Au. yk hkßÞ yLku rsÕ÷kMíkh Ãkh rLkÞwõík fhðk{kt ykÔÞk Au, suÚke ¾uzqíkkuLke Mk{MÞkyku yLku sYrhÞkíkkuLku Mkh¤Úke Mk{S þfkÞ Au. yk WÃkhktík ykþhu 35 fhíkk ðÄkhu Ehkf, EÍhkE÷, EhkLk, ÁMk, íkwfeo, LkuÃkk¤ WÃkhktík yLÞ Ëuþku{kt y{u y{khk f]r»k ÞtºkLkku MkÃ÷kÞ fhe Aeyu. yk Mk{Þ ¾uzqíkkuLke ykŠÚkf ÂMÚkrík Ãkh ík{khe fE xeÃÃkýe Au? sw y ku fu x ÷kf fkhý yuðk Au fu suLku ÷eÄu ¾uzqíkkuLku {w~fu÷e nkuÞ Au. çkMk yuðe s heíku ¾uzqíkkuLke ÃkhuþkLke Au. yk fkhý Au fu ¾uzqíkkuLke ykŠÚkf ÂMÚkrík Ãkh ½ýe yMkh Ãkze Au Ãkhtíkw su ftE ÚkkÞ Au íku MkkÁt ík{k{{kt MkkÁt AqÃkkÞu÷ nkuÞ Au. ¾uzqíkkuLke ykðf çk{ýe fhðk {kxu ík{u fÞk Mkq[Lkku ykÃkku Aku? ¾uzqíkkuLke ykðfLku çk{ýe fhðk {kxu yux÷wt s fnuðk {køkw Awt fu Mkki Ãknu÷k ¾uzqíkku f]r»kLke ykÄwrLkf íkfrLkf yLku ykÄwrLkf ÞtºkkuLkku WÃkÞkuøk fhu Au. MkkiÚke {níðLke çkkçkík yu Au fu WíÃkkËLkku{kt ðuÕÞw yuzeþLk fhðkLkwt þe¾u. íkuLkkÚke íku{Lke ykðf Ãký ðÄþu yLku íku yuf Wãkuøk MkknrMkf íkhefu ík{Lku òuþwt.

R{hkLk ¾kLk ðrh»X Ãkºkfkh, f]r»k òøkhý ,Lkðe rËÕne {kuçkkR÷: 9582957538 R{u÷-imran@krishijagran.com

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

÷uðr÷tøk

÷uðr÷tøk: ¾uíke{kt ÃkkýeLke çk[íkLke «¼kðe íku{s MkMíke xufLkku÷kuS ÃkðLk fw{kh, yuMk.yu{ Mknøk÷ VkWLzuþLk (pawan.kumar@smsfounda

¼k

hík{kt nrhÞk¤e ¢ktríkLkk ykøk{Lk MkkÚku s rMkt[kR {kxu ¼qr{s¤ WÃkh rLk¼ohíkk ðÄe økR Au su{kt f]r»k WíÃkkËLkLku çkZkðku Ëuðk {kxu Ãkkýe íku{s WðohfkuLku ðÄw WÃkÞkuøk WÃkh çk¤ Ëuðk{kt ykÔÞwt(Mkwnkøk 2016)R.Mk.1960 ÃkAe ¼qr{s¤ ðzu rMkttr[íkûkuºk{kt 500 xfkLke ð]rØ LkkutÄðk{kt ykðe Au,suLkk fkhýu ¼qs¤Lkkt Míkh{kt ÍzÃkÚke Lke[wt ykÔÞwt Au.÷øk¼øk 91 xfk ¼qs¤ rMkt[kR íku{s Ãkþwyku {kxu «Þkuøk fhðk{kt ykðu Au yLku ¼qøk¼o s¤Lkk ðÃkhkþ íku{s ykÃkqŠíkLkwt ytíkh Mkíkík ðÄe hnÞw Au. yk rMÚkrík Ëuþ{kt rMkt[kR Ëûkíkk{kt MkwÄkhku fhðk {kxu fk{ fhðkLke ykð~ÞfíkkLkku Rþkhku fhu Au.ÃkkhtÃkrhf çkkZ rMkt[kR xufLkku÷kuSLkk fkhýu rðï {kLkfkuLke Mkh¾k{ýe{kt ¼khíkLke rMkt[kR ËûkíkkLkwt Míkh ¾qçk s ykuAw òuðk {éÞw Au(¼k{kurhÞk íku{s MkwMkkLk,2014).ðíko{kLk{kt ¼khíkLke {kuxe íku{s {æÞ{ rMkt[kR ÃkrhÞkusLkkLke fw÷ Ëûkíkk ÷øk¼øk 35 xfk Au,sÞkhu ¾uíke{kt ÃkkýeLke «¼kðe «çkLÄLkÚke ¼qs¤ WÃkÞkuøkLke Ëûkíkk{kt 65 Úke 75 xfk MkwÄe MkwÄkhku fhe þfkÞ Au.AuÕ÷k yuf Ëþf{kt Mkqûk{ rMkt[kRLkk nuX¤ fw÷ 422 ÷k¾ nufxhLke ûk{íkkLke Mkh¾k{ýe{kt Mkhfkhe «ÞkMkkuÚke fuð¤ 39 ÷k¾ nufxh ¼qr{ s rMktr[ík ÚkR þfe(Ãk÷kLkeþk{e,2012). ¼khík{kt Mkq û { rMkt [ kRLku yÃkLkkððkLkku Ëh nsw Ãký ¾qçk s ykuAku Au suÚke yk MÃkü ÚkkÞ Au fu çkkfe 383 ÷k¾ nufxh s{eLk{kt çkkÄ rMkt[kR [k÷w hnþu.yuLkk {kxu ¾uzqíkkuLku xufLkku÷kuS ykÄkrhík Mk{kÄkLkLke ¾qçk s sÁh Au yk rMkt[kR{kt Ãký ÃkkýeLke çk[ík MkkÚku yuLke ykÃkqríko Ãký fhe þfkÞ.

on.org)

íkÚkk 9 Úke 12 xfk MkwÄe f]r»k WíÃkkËLk{kt Ãký ðÄkhku LkkUÄðk{kt ykÔÞku Au.yæÞÞLkÚke yu Ãký òýðk {éÞw Au fu òu nrhÞkýk íku{s Ãktòçk{kt ½tW yLku ÄkLÞLkkt 50 xfk ¼qr{ Ãký ÷ush xufLkku÷kuSÚke Mk{ík÷ fhðk{kt ykðu íkku 6990 ÷k¾ rføkúk ÄkLÞ íku{s 9870 ÷k¾ rføkúk ½tWLkwt yríkrhfík WíÃkkËLk ÚkkÞ, suLke Mkhuhkþ rft{ík 3850 ÷k¾ y{urhfe zku÷h Au.yk «fkhu ÷ush ÷uðr÷tøk xufLkku÷kuS Ëuþ{kt ÃkkýeLke MkkÚku-MkkÚku ¼kusLk –MkwhûkkLkku ðÄkhk{kt Ãký MknkÞf Úkþu.(yrhÞ÷,{Unhkuºkk íku{s rMktÄw,2015) yuMk.yu{.Mknøk÷ VkWLzuþLk (Mknøk÷ VkWLzuþLk) f]r»k{kt ÃkkýeLkk WÃkÞkuøkLke Ëûkíkk{kt MkwÄkhku fhðk {kxu nrhÞkýkLkk {uðkík rsÕ÷k{kt fk{ fhu Au. {uðkík yuf yÄoþw»f s¤ðkÞw ûkuºk Au, ßÞkt ÃkkýeLkku Mkúkuík {ÞkoËeík Au. rsÕ÷k{kt ÃkkýeLke WÃk÷çÄíkk yLku

¾u í ke{kt ÃkkýeLke çk[ík {kxu xÃkf rMkt [ kR, Vw ð khk ÃkæÄrík,{÷r[tøk suðe xufLkku÷kuSLkku «Þkuøk ÚkkÞ Au Ãkhtíkw çkkZ rMkt[kR{kt ¾uíkeLke Mkk[e Mk{ík÷ ÚkðkÚke Ãký ðÄw «{ký{kt Ãkkýe çk[kðe þfkÞ Au.÷ush {þeLkÚke ¼qr{ Mk{ík÷efhý yuf yuðe xufLkku÷kuS Au suÚke ¾uíkhLku yíÞkrÄf ÁÃkÚke Mk{ík÷ fhe þfkÞ Au . yk Ãkkht Ã krhf Mk{ík÷efhý rðrÄ{kt ðÄw Mkw Ä khku fhu Au.ÃkhtÃkhkøkík ÁÃkÚke ¼khík{kt ¾uzqík,òLkðhku íkÚkk xÙuõxh ðzu ¾U[ðk{kt ykðíke ÷kfzeLkkt xwfzkÚke s{eLkLku Mk{ík÷ fhu Au.yk ÃkhtÃkhkøkík heíkÚke s{eLk{kt 4-5 xfk yMk{kLk Zk¤ hne òÞ Au (÷eçkxo,yux yku÷,2013)sÞkhu ÷ush xufLkku÷kuSÚke ¼qr{ Mk{ík÷ ÚkðkÚke {kºk 1-2 xfkLke s Zk¤ hnu Au suLkk fkhýu Ãkkýe çkhkçkh {kºkk{kt [khu çkksw Vu÷kÞ òÞ Au. Ãktòçk{kt fhðk{kt ykðu÷k yuf yæÞÞLkÚke òýðk {¤u Au fu ÷ush xufLkku÷kuSÚke ¾uíkh Mk{ík÷ fhðkÚke ¾uzqíkkuLku fux÷kÞ VkÞËk ÚkkÞ Au.yk xufLkku÷kuSÚke 22 Úke 23 xfk ÃkkýeLke çk[ík ÚkR Au f]r»k òøkhý yur«÷ 2017

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

Mkwhûkk ðÄkhðk {kxu Mknøk÷ VkWLzuþLk îkhk ÷uÍh ÷uð®÷øk íkfLkefÚke ÃkkýeLke çk[ík yLku yLÞ Mkwhûkk ðÄkhðk {kxu Mknøk÷ VkWLzuþLk îkhk ÷uÍh ÷uð÷ªøk íkfLkefÚke ÃkkýeLke çk[ík yLku yLÞ yÃkurûkík ÷k¼ku ytøku yktf÷Lk {kxu ð»ko 2016{kt yuf ÷½w ÃkrhÞkusLkk þhq fhðk{kt ykðe níke.

{kxu 5.05 Úke 6.0 ÷k¾ ÷exh ÃkkýeLke çk[ík fhe þfkÞ Au. MkkiÚke {kuxk Míkh Ãkh yk rðrÄ økk{ku{kt yÃkLkkðeLku ¾uzqíkkuLku íku{Lkk økk{ku{kt s¤ MktçktrÄík Mkwhûkk ykÃkðk{kt ykðu Au.

{uðkík{kt ÷uÍh ÷uð®÷øk íkfLkef ½ýeçkÄe MkkÚkof Mkkrçkík ÚkE þfu Au fkhý fu ynª {kuxk¼køku ¾uzqík Ãkqh ®Mk[kE fhu Au, ÃkhtÃkhkøkík heíku s{eLkLku Mk{ík÷ fhu Au yLku ðÄkhu ÃkkýeLkk ðÃkhkþÚke Ãkkf suðk fu ½ô, zwtøk¤e, fÃkkMk, xk{uxk yLku hªøkýLke ¾uíke fhu Au. òu s{eLkLku ÞkuøÞ heíku Mk{ík÷ fhðk{kt ykðu íkku ÃkkýeLke ½ýe çk[ík ÚkE þfu Au yLku Ãkkf WíÃkkËLk{kt Ãký ðÄkhku ÚkE þfu Au.

ÃkkýeLke çk[ík MkkÚku ÄkLkLkk Ãkkf{kt 7 xfk yLku ½ôLkwt WíÃkkËLk{kt 7-9 xfk ð]rØ ÚkE þfu Au. íku{ s Mkkhe ÔÞðMÚkkÚke çkÒku Ãkkfku{kt ykþhu 12 xfk ð]Øe fhe þfkÞ Au. yk WÃkhktík ÷uÍh ÷uð®÷øk íkfLkefÚke ¾uzqíkkuLku ®Mk[kE{kt ykuAku Mk{Þ, ykuAe {sqhe, ykuAe Ãkzíkh yLku ykuAkt ®LkËý suðk ÷k¼ {¤u Au. yk íkfLkefÚke ík{k{ ykŠÚkf ÷k¼ ÷E þfkÞ Au , su {kxu yLkwMktÄkLkLke ykð~Þfíkk Au, íkuLkkÚke ¾uzqíkLku ¾uíkeLke Ãkqýo [¢ ÃkkfLkku Mk{økú ykŠÚkf ykÄkh íkhefu Ëþkoððk{kt ykðu Au. ÷uÍh ÷uð®÷øk MkhMkð yLku ½ôLke fkÃkýe WÃkhktík yur«÷-{uÚke ÷E sw÷kE-ykuøkMx MkwÄe fhe þfkÞ Au.

WÃkhkuõík yktfzkÚke òýðk {¤u Au fu yuf yufh{kt Ãkkf {u¤ððk {kxu Mkhuhkþ 18 ÷k¾ ÷exh ÃkkýeLke ykð~Þfíkk nkuÞ Au. ÷uÍh ÷uð÷ªøkÚke Mk{ík÷efhýÚke yk ÃkkfLku WíÃkkËLk fhðk

yíÞkh MkwÄe Mknøk÷ VkWLzuþLku {uðkík{kt ÷uÍh ÷uð®÷øk íkfLkefÚke 147 yufh s{eLkLku Mk{ík÷ fhe Au. íkfLkefLkk ík{k{ ÃkkMkkLkwt ÍeýðxÃkqðof yktf÷Lk fheyu íkku VkWLzuþLku Mk{qn [[ko

Vkuxku: {uðkík{kt ¾uíkh{kt fk{ fhíkwt ÷uÍh ÷uð®÷øk {þeLk

f]r»k òøkhý yur«÷ 2017

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

40 35

÷uðr÷tøk ÷uÍh íkfLkefÚke s{eLkLku Mk{ík÷ fhðkÚke ÃkkýeLke sYrhÞkík yLku çk[ík ytøku Lke[u ykÃkðk{kt ykðu÷ fkuüfÚke ðÄkhu Mkkhe heíku Mk{S þfkÞ Au.

íkÚkk yk Mk{Þu ¾uzqíkkuLku íkuLkkÚke Úkíkk ÷k¼ku òuðk fu ytfqhý, ©{ fkÃkýe, çkes Ëh{kt ½xkzku, ¾uíkhLke fw÷ Ãkzíkh{kt ½xkzku ðøkuhu yLkw¼ðLkwt ykËkLk-«ËkLk fhðk{kt ykðu Au. ¾uzqíkkuLke MkkÚku [[ko çkkË Ãkrhýk{kuLkwt Mktrûkó rððhý Lke[u «{kýu hsq fhðk{kt ykðu÷ Au:¾uíkhLke «ð]r¥k

{wÆk

Mk{ík÷efhýÚke Ãknu÷

Mk{ík÷efhýçkkË

s{eLk{kt Zk¤ nkuðkLku ÷eÄu Ãkkýe ¾u í khLkk Lke[k ¼køkku{ktÚke ðnu Au yLku [ku { kMkk{kt {kxeLke fkÃkýe fhu Au

Ãkkýe fkuE Ãký ¾wýkÚke çknkh rLkf¤e þfu Lknª yLku Lk íkku fkuE {kxeLkk fkËðLkwt MksoLk fhu Au.

Mk{ík÷ ¾uíkh{kt ¾uíkhLke ytËh ðhMkkËLkwt Ãkkýe yufrºkík ÚkkÞ Au. ¾uíkh îkhk Ãkkýe Äkhý fhðkLke ûk{íkk{kt ðÄkhku ÚkðkLku ÷eÄu Lk íkku Ãkkýe çknkh rLkf¤e þfu Au yLku {kxefkËðLkwt MksoLk fhu Au.

¾uíkh íkiÞkh fhðk{kt ðÄkhu ¾[o

ðÄkhu ¾uzkýLke sYrhÞkík nkuÞ Au.

2-3 ¾uzký ykuAk ÚkkÞ Au

Ãkkýe yLkuf søÞkyu yufrºkík ÚkkÞ Au yÚkðk ¾uíkhLkk fkuE yuf rfLkkhkÚke íku yufrºkík fheLku ¾uíkhLkk WÃkhLkk rnMMkk {kxu sÕneÚke íkiÞkh ÚkkÞ Au. ¾uzqíkku Lke[÷k Míkh{kt ¾uzký fhðk {kxu 3-5 rËðMk hkn swyu Au, suLkkÚke ¾uzkýLke Ãkzíkh{kt ðÄkhku ÚkkÞ Au yLku ¾uzqíkkuLku LkkLkk-LkkLkk xwfzkLkwt ¾uzký fhðk {kxu xÙuõxh çkku÷kððkLke {w~fu÷e Ãkzu Au.

f{òuh yÚkðk yMk{kLk ytfqhý

¾uíkhLkk ¾wýkyku{kt ¼usLke yAíkLku ÷eÄu ðkðuíkh ÚkE þfíkw LkÚke.

ðkðuíkh yuf MkkÚku Mk{økú ¾uíkh{kt þõÞ nkuÞ Au.

Lkçk¤k yÚkðk ytfqhý Lk nkuðkLku ÷eÄu ¾uíkh{kt AkuzLke MktÏÞk ykuAe ÚkE òÞ Au.

yMk{kLk ¼usLku ÷eÄu ytfqhý Ãký yMk{kLk ÚkkÞ Au.

ytfwhý MkkÁt yLku yuf Mk{kLk nkuÞ Au.

yMk{kLk ¼usLku ÷eÄu ytfqhý «¼krðík ÚkkÞ Au.

¾uíkhLke íkiÞkhe {kxe fkÃkýe

ðkðuíkh yLku ytfqhý

f]r»k òøkhý yur«÷ 2017

xeÃÃkýe-MÃküefhý

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

¾uíkhLke «ð]r¥k

{wÆk

Mk{ík÷efhýÚke Ãknu÷

Mk{ík÷efhýçkkË

xeÃÃkýe-MÃküefhý

ðÄkhu rçkÞkhýLkk ËhLke sYh Ãkzu Au.

ykuAk rçkÞkhýLke Ãkzíkh

ytfqhýLke xfkðkhe{kt ð]rØLku ÷eÄu rçkÞkhý Ëh{kt ½xkzku Au. («Úk{ rçkÞkhýLkk Ëh ðÄkhu Au fkhý fu 25 xfk rçkÞkhý ytfqhý Lk nkuðkLke þõÞíkk hnu Au).

yuf yufhLke ®Mk[kE {kxu ðÄkhu Mk{Þ (15-16 f÷kf) ÷køku Au.

yuf yufh {kxu ykuAku Mk{Þ òuEyu (1012 f÷kf)

yríkrhõík ©r{fkuLke ykð~Þfíkk nkuÞ Au.

ykuAk ©r{fkuLke ykð~Þfíkk nkuÞ Au.

Z¤kðËkh{kt s{eLk ¾uíkhLku 8-10 LkkLke-LkkLke õÞkhe{kt ðnu[ðk{kt ykðu÷ Au yLku yuf-yuf õÞkheykuLke ®Mk[kE fhu Au.Mk{ík÷efhý ¾uíkLku Võík 2-3 õÞkhe{kt ðnu[ðk{kt ykðu Au.

Äkhu ÃkkýeLke sYh Ãkzu Au

®Mk[kE {kxu ykuAk ÃkkýeLke sYh Ãkzu Au.

®Mk[kE{kt ykuAku ©{, Mk{Þ yLku ÃkkýeLke Ãkzíkh Au.

®Mk[kELke Ãkzíkh ðÄu Au.

®Mk[kE ÃkkA¤ ykuAku ¾[o

ykuAk ©r{f yLku ykuAe #ÄýÚke ÷køkík ykuAe Ãkzíkh Au.

yku A k ÃkkfLku ðÄkhu hkuøk yLku fexfku Lkw f MkkLk yLku îkhk yk¢{ý fhðk{kt hMkkÞýku íkÚkk ykðu fexLkkþfku L ke ykuAe Ãkzíkh.

hku ø k yLku fexfku Ú ke ykuAwt LkwfMkkLk

ðÄkhu ¼us yLku s¤ yufrºkík fexfku íkÚkk rçk{kheÞkuLku ykfŠ»kík fhu Au, ¾kMk fheLku þkf¼kS{kt òuðk {¤u Au. ¾uzqík AkuzkuLke Mkwhûkk {kxu ðÄkhu hMkkÞýLkku WÃkÞkuøk fhu Au.Mk{ík÷ ¾uíkh{kt íku Mk{MÞk nkuðkLke Mkt¼kðLkk ykuAe nkuÞ Au.

Ãkkf ÃkrhÃkõðíkk yrLkÞr{ík Ãkkf Mk{økú ¾uíkh yuf MkkÚku ÃkrhÃkõðíkk yLku Ãkkfíkw LkÚke WÃks{kt r¼Òkíkk fkÃkýe {kxu ðÄkhu Mk{Þ yLku ©r{fkuLke sYrhÞkík nkuíke LkÚke.

Mk{økú Ãkkf yuf Mk{Þu Ãkkfu Au.

Ãkkf yuf s Mk{Þ{kt ÃkrhÃkõð nkuíkk LkÚke yLku Mk{økú ¾uíkh Ãkkf{kt ðÄkhu Mk{Þ Au, suLkkÚke Ãkkf yøkkWÚke yLku çkkË{kt ÃkrhÃkõð ÚkkÞ Au. ðÄkhu yLku ykuAk Ãkkfíkk Ãkkf WíÃkkËLkLku yMkh fhu Au. yuf Mk{kLk ytfqhý íkÚkk ÞkuøÞ AkuzLke MktÏÞk, yuf Mk{kLk ÃkrhÃkõðíkk íkÚkk fex íkÚkk rçk{khe{kt ½xkzku ÚkðkÚke Ãkkf{kt 10-12 xfk ð]rØ ÚkkÞ Au.

®Mk[kE

Akuz Mkwhûkk

®Mk[kE {kxu ðÄkhu Mk{Þ yLku ©r{fkuLke ykð~Þfíkk nkuÞ Au.

rð÷tçk yÚkðk sÕËe Ãkkf ÃkkfðkÚke WÃksWíÃkkËLk{kt ½xkzku ÚkkÞ Au.

f]r»k òøkhý yur«÷ 2017

Mk{Þ Ãkh fkÃkýe þõÞ nkuÞ Au.

yuf MkkÚku Ãkkf ÃkkfðkÚke WíÃkkËLk{kt ðÄkhku ÚkkÞ Au.

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

42 35

htøkeLk {kA÷eykuLkwt «sLkLk

çkå[ktLku sL{ ykÃkíke htøkeLk {kA÷eykuLkwt «sLkLk zku.ySík [kiÄhe, zku.Mke.fu.r{©k yLku ©e MkwrLk÷ yu÷ ûkurºkÞ MktþkuÄLk fuLÿ, ¼k.f] yLkw.Ãk-MkeVk, ykýtË, økwshkík

økeLk {kA÷eyku {íMÞ MktðoÄLkLkwt yuf ¼køk Au. ½h{kt yufðuheÞ{ xktfe hk¾ðkÚke LkiMkŠøkf s÷SðÞwfík ðkíkkðhý {u¤ðe þfkÞ Au. rðþð{kt htøkeLk {kA÷eykuLkwt Mkwþku¼Lk yksu yuf ÷kufr«Þ þku¾ ÚkE økÞku Au. htøkeLk {kA÷eykuLkku WAuh ðÄðkLku fkhýu rðïMíkhu íkuLkk ðuÃkkh{kt ðÄkhku òuðk {¤e hÌkku Au. htøkeLk {kA÷eykuLku «sLkLke heík¼kík «{kýu {wÏÞíðu çku ðøko{kt ðøkeof]ík fhðk{kt ykðu Au. (1) Sðtík çkå[ktLku sL{ ykÃkLkkh. (2) #zk ykÃkLkkh. Sðtík çkå[ktLku sL{ ykÃkLkkh çkÄe {kA÷eyku çknw ¾zík÷ nkuÞ Au yLku þYykík fhLkkhk {kxu íkuLkku WAuh fhðku W¥k{ Au. yk {kA÷eyku çkå[ktLku ÃkkuíkkLkk þheh{kt hk¾u Au yLku {wõík heíku íkhíkk Sðtík çkå[ktLku sL{ ykÃku Au. ykðe {kA÷eyku{kt økÃÃke, {ku÷e, Ã÷uxe yLku Mðkuzo xuE÷Lkku Mk{kðuþ ÚkkÞ Au.

Ã÷uxe rVþ Ã÷uxe Ãký òýeíke htøkeLk {kA÷e Au, su{kt ½ýk «fkhLke suðe fu {efe {kWMk, ðuøkxu÷, xwûkuzku, {wLk, ðkË¤e, ÷k÷, fku{ux, nkEVeLk ðøkuhu MktðÄoLk fhu÷ «òríkyku òuðk {¤u Au. íku xwtfwt, òzwt yLku MkÃkkx þheh Ähkðíke LkkLke ykfkhLke W»ý fxeçktÄLke {kA÷e Au, íku þktík Mð¼kðLke nkuðkÚke yLÞ òíkeyku MkkÚku hk¾e þfkÞ Au. {kuxk¼køkLke ÔÞkÃkkhe MktðÄoLk fhu÷ Ã÷uxe {kA÷eyku ytík:«sLkLk yLku ðÄw WíÃkkËLkLku fkhýu çknw ¾zík÷ nkuíke LkÚke. htøkeLk {kA÷eykuLkwt «sLkLk ÄtÄkLke ÿrüyu {kuxkÃkkÞk Ãkh {kuxk ík¤kðku{kt yLku LkkLkk ÃkkÞk Ãkh ÔÞÂõíkøkík heíku þku¾ ¾kíkh fhe þfkÞ Au. htøkeLk {kA÷eyku {kuxu¼køku Mknu÷kEÚke WíÃkÒk fhe þfkÞ yLku ÔÞkÃkkhe heíku òýeíke òíkku #zk ykÃkLkkh yLku çkå[ktLku sL{ ykÃkíke {kA÷eykuLkk Mk{qn{kt ykðu Au.

økÃÃke økÃÃkeLku {e÷eÞLk fu huELkçkku ({u½ ÄLkw»Þ) {kA÷e íkhefu yku¤¾ðk{kt ykðu Au. su ËwrLkÞkLkkt W»ý fxeçktÄ «Ëuþku{kt òuðk {¤u Au yLku íku fË, ykfkh yLku ÃkÞkoðhýLke ÃkrhÂMÚkríkLku {nËytþu yLkwfq¤ ÚkðkLke ûk{íkkLku ÷eÄu MkkiÚke ðÄw òýeíke {eXkÃkkýeLke htøkeLk {kA÷e Ãký Au. íkuLkk Úkkuzktf WËknhýku{kt ÷ktçke ÃkqAze, ð¢kfkh ÃkqtA, ÓËÞLkk ykfkhLke ÃkqtAze ðøkuhu y÷øk y÷øk ykfkh yLku fË{kt òuðk {¤u Au. {ku÷e yk {kA÷eLku LkkLke Ãkkt¾ðk¤e {ku÷e-Mkk{kLÞ {ku÷e fu ðknýLkkt MkZ suðe Ãkkt¾ðk¤e {ku÷e íkhefu yku¤¾ðk{kt ykðu Au íku çknw òýeíke htøkeLk {kA÷e Au. {ku÷e yMkk{kLÞ ÃkrhÂMÚkrík Mknu÷kEÚke ðuXe þfLkkh íkÚkk sÕneÚke yLkwfq¤ ÚkE sLkkh òíke Au, su ËheÞk rfLkkhkLkk Ãkkýe, ¼kt ¼ hkÃkkýeLkk ¾kzk yLku {eXkÃkkýeLkk ðnu¤k{kt {¤e ykðu Au. yk {kA÷eLke f¤e, Mkwðýo, ÷e÷e, [ktËe, ÷k÷, ÷økwLk ykfkh fu Þw ykfkh ðøkuhu MktðÄoLk fhu÷ «òríkyku Au. Mðkuzo xuE÷ yk {kA÷eLkk Lkh{kt ÃkqtALkk Lke[uLkk huMkkt ík÷ðkh ykfkhLkk nkuðkÚke íkuLkwt Lkk{ Mðkuzo xuE÷ (ík÷ðkh ykfkhLke ÃkqtAðk¤e {kA÷e) hk¾ðk{kt ykðu÷ Au. {wÏÞíðu øke[ ðLkMÃkrík Ähkðíkk ÃkkýeLkk «ðknku yLku Lkne{kt òuðk {¤u Au. LkhLke ÃkqA¤e WÃkhLke çkkswÚke ríkûý yLku ÷e÷e, fuMkhe, ÷k÷ fu Ãke¤e htøkLke òuðk {¤u Au. çkeS yøkíÞLke òíkeyku{kt huz ðøkuhu xuE÷, ç÷uf xuE÷ yLku xuûkuzku {wÏÞ Au. f]r»k òøkhý yur«÷ 2017

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

નર ytík:øk¼oÄkLk yLku rðfkMk çkå[ktLku sL{ ykÃkíke {kA÷eyku{kt Lkh Mk{køk{ Mk{Þu þw¢kýwykuLku {kËkLkk þheh{kt Ëk¾÷ fhðk{kt ykðu Au. yk{ktÚke fux÷ktf þw¢kýwyku Awtxk Ãkze #zk MkkÚku øk¼koÄkLk þõÞ çkLkkðu Au ßÞkhu çkkfeLkk þw¢kýwyku ytzkþÞ{kt nðu ÃkAeLkk øk¼koÄkLk {kxu yLkk{ík Ãkze hnu Au. Mkøk¼ko {kËkLkk þhehLkku Lke[÷ku ¼køk òzku nkuÞ Au. ykðwt ½uhk htøkLke {kA÷eyku{kt íkÃkkMkðwt yÄÁt Au. #zkLkku rðfkMk ÚkE çkå[kt ytËh s #zkLke çknkh Lkef¤u Au yLku {kËkLkk þheh{ktÚke Ãkqýo rðfkMk ÚkE çknkh ykðu Au. rðfMkíkk øk¼oLku Ãkku»ký {kËkLke ytËh hnu÷e shËeÚke {¤u Au. çkå[ktLke MktÏÞk {kËkLkk fË

f]r»k òøkhý yur«÷ 2017

માદા WÃkh {kuxu¼køku ykÄkheík hnuíke nkuÞ Au. íkkò sL{u÷k çkå[ktykuLkwt hûký fux÷ef çkå[ktLku sL{ ykÃkíke {kËkyku Mðòrík ¼ûke nkuÞ Au yLku ÃkkuíkkLkk çkå[ktLku Ãký ¾kE síke nkuÞ Au yux÷k {kxu ykðe yðMÚkk{kt íkuLkk çkå[kykuLku ®Ãkshk fu s÷eÞ ðLkMÃkríkLkku WÃkÞkuøk fhe Mkwhûkeík fhðk òuEyu. «sLkLk ®Ãksh {kuxe MktÏÞk{kt yÚkðk yufkËe øk¼oðíke {kËkLku Ã÷kMxefLkk LkkLkk fkýktðk¤k ®Ãkshk yÚkðk ò¤eðk¤k ®Ãkshk{kt {wÏÞ «sLkLk xktfe{kt yuðe heíku hk¾ðk{kt ykðu Au fu «sLkLk ÃkAe LkkLkk çkå[kt ®ÃkshkLke ò¤e{ktÚke çknkh ykðe sþu yLku «sLkf

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

44 35

htøkeLk {kA÷eykuLkwt «sLkLk

ગ પી મોલી yk{ktÚke çknkh Lkef¤e þfþu Lknª. sL{ Mk{Þu çkå[k íkhðkLke ûk{íkk Lk Ähkðíkk nkuðkÚke íkhík s ÃkkýeLke Lke[uLke çkksw sþu yk Mk{Þu íkuLkku ðÄkhu rþfkh ÚkðkLke þõÞíkk nkuðkÚke ®ÃkshkLku ÷eÄu Mknu÷kEÚke Axfe þfu Au. S÷eÞ ðLkMÃkríkðk¤e xktfe{kt «sLkLk øk¼eoík {kËkt {u Ãkwg Lkh-{kËktLku ¾qçk s «{ký{kt hk¾u÷ s÷eÞ ðLkMÃkrík Ëk.ík MkuhuxkuVkE÷{, nkEzÙe÷k, ðu÷eMLkuheÞk, fçkkuBçkk yÚkðk Ã÷kMxefLke ðLkMÃkríkðk¤k xktfe{kt hk¾e «sLkLk fhkðe þfkÞ Au. Lkðk íkktò sL{u÷k çkå[kt ðLkMÃkríkLkk ÃkktËzk{kt MktíkkE sþu. çkå[ktLku sL{ ykÃÞk çkkË Lkh-{kËktLku xktfe{ktÚke fkZe ÷uðkÞ Au.

વોડ ટઈલ çkå[kLkku WAuh

લેટ ફશ

íkkò sL{u÷k çkå[ktykuLke ÷ýýe fheLku íkuLku AkÞkAk¤e søÞk{kt y÷øk fk[, yuVykhÃke, Ã÷kMxef ÷kELk yÚkðk rMk{uLx xktfe suðk ÃkkýeLkwt Míkh 30-60 Mku.{e. nkuÞ íku{kt 500 Lktøk[ku.{e Lkk Ëh «{kýu Mktøkún fhðku òuEyu. Mkk{kLÞ heíku yk heíku WAuh Ëhr{ÞkLk {kA÷eykuLku «kýe Ã÷ðf yÚkðk Íeýku Ë¤u÷ku ¾kuhkf yknkh MðYÃku ykÃkðku òuEyu. yuf {rnLkk ÃkAe Lkh yLku {kËkLke yku¤¾ Mkns heíku fhe þfkÞ Au. çkòh{kt {kuxu¼køku Lkh {kA÷eLke {ktøk ðÄw nkuÞ Au íkuÚke Lkh {kA÷eyku 4 {rnLkk MkwÄe çkòh ÞkuøÞ fË MkwÄe swËe xktfe{kt 150 Lktøk-[ku.{eLkk ËhÚke WAuhðk{kt ykðu Au.

જનન પ જર

òíke

òíkeLke yku¤¾ký

fË (Mku{e)

çkå[kt «rík {kËkt

økÃÃke

Lkh-LkkLkkt [¤fíkkt yLku {¤ îkhk {eLkÃkûk

ર.૫-૩.૫

ર૦-૧૦૦

økkuLkkuÃkkuzeÞ{ («sLkLkLkwt ytøk){kt Ãkrhðíkeoík ÚkÞu÷wt nkuÞ Au. {kËkt-{kuxe, Íkt¾k htøkLke yLku Mkk{kLÞ {¤ îkhk {eLkÃkûk Ähkðu Au. {ki÷e

Mðkuzo xuE÷

Ã÷uxe

Lkh-Ãk]c {eLkÃkûk {kuxwt yLku ÷nuhkíkw íkÚkk økkuLkkuÃkkuzeÞ{ Ähkðíkk {kËk-{kuxe yLku {¤ îkhk {eLkÃkûk økkuLkkuÃkkuzeÞ{ ðøkhLke nkuÞ Au.

૫-૬ ૭-૮ ૮-૯

Lkh-Ãkkík¤k, økkuLkkuÃkkuzeÞ{Lke MkkÚku yLku ÃkqtA Lke[uÚke ík÷ðkh ykfkhLke nkuÞ Au. ૬-૭ {kËkt-Mkk{kLÞ {¤ îkhk {eLkÃkûk yLku ÃkqtA¤e ðk¤e. ૭-૯ Lkh-LkkLkk yLku økkuLkkuÃkkuzeÞ{ Ähkðíkkt {kËktt-{kuxe yLku Mkk{kLÞ {¤ îkhk {eLkÃkûkðk¤e

^uƒr«÷ úwykhe2017 2017 f]r»k òøkhý yu

૩૦-૭૦

૩-૪

ર૦-૧૦૦

૧૦-૧૦૦

૪-૫ www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

46 35

Atxfkð rMkt[kR xufLkku÷kuS

hksðeh rhMk[o Mfku÷hfkshe, rçkfkLkuh Atxfkð(rM«tf÷h) rMkt[kR xufLkku÷kuS yÃkLkkðku-¼hÃkqh WÃks {u¤ðku

xfkð yÚkðk rM«tf÷h ÃkæÄríkÚke rMkt[kR{kt ÃkkýeLku AtxfkðLkkt ÁÃku Ëuðk{kt ykðu Au.suÚke Ãkkýe Akuzðkyku Ãkh ðhMkkËLkkt xeÃkkLke su{ Ãkzu Au.ÃkkýeLke çk[ík yLku WíÃkkËLkLke ðÄw ÃkuËkþLke {ÞkoËkÚke Atxfkð rMkt[kR ÃkæÄrík yrík WÃkÞkuøke yLku ði¿kkrLkf heík {kLkðk{kt ykðe Au.¾uzwíkku{kt Mkwû{ rMkt[kR íkhV ðÄw WíMkkn òuðk{kt ykÔÞku Au. yk rMkt[kR xufLkku÷kuSLkkt fux÷kÞ VkÞËk Au.

Atxfkð rMkt[kR ÃkæÄríkLkkt {wÏÞ ½xfku:

ykÃkýu íÞkt Atxfkð yLku xeÃku-xeÃku rMkt[kR Ãkh æÞkLk Ëuðk{kt ykðu íkku Võík WíÃkkËLk s ðÄkhe þfkÞ Lkrn Ãkhtíkw ¾uíkeLke WÒkík xufLkku÷kuS Ãký rðfrMkík fhe þfkÞ Au.yMk{ík÷ ¼qr{ yLku

At x fkð rMkt [ kR ÃkæÄrík{kt {w Ï Þ ¼køk ÃkBÃk,{w Ï Þ Lk¤e,çkkswLke Lk¤e, Ãkkýe WXkððkLke Lk¤e íku{s Ãkkýe AktxðkLkku Vwðkhku nkuÞ Au.

f]r»k òøkhý yur«÷ 2017

ô[kýðk¤k rðMíkkh{kt Ãký çkkiAkhe ÃkæÄríkÚke ¾uíke fhe þfkÞ Au. yk xufLkku÷kuSÚke ©{Lke Ãký çk[ík ÚkkÞ Au.çkkiAkheÚke Ãkkýe MkeÄwt Akuzðkyku WÃkh Ãkzu Au. yuÚke Äkuðký WÃkh rLkÞtºký hnu Au.rçk{kheyku yLku fezk-{tfkuzkLke Mkt¼kðLkkyku Ãký ykuAe hnu Au.¾uíke{kt yk xufLkku÷kuSLkkt WÃkÞkuøkÚke Ãkkf ÃkuËkþ íku{s økwýð¥kk{kt ð]ræÄLke MkkÚku WíÃkkËLk fh Ãký ykuAku Úkþu.

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

Atxfkð rMkt[kR ÃkæÄríkLke fkÞo rðÄe :

AtxkÞ òÞ Au.suÚke rMkt[kR ÚkkÞ Au.

Atxfkð rMkt[kR{kt Lk¤e{kt Ãkkýe Ëçkký MkkÚku ÃkBÃk ðzu {kuf÷ðk{kt ykðu Au suÚke Ãkkf WÃkh Vwðkhk ðzu Atxfkð ÚkkÞ Au. {wÏÞ Lk¤e çkkswLke Lk¤e MkkÚku òuzkÞu÷e nkuÞ Au.çkkswLke Lk¤e{kt Ãkkýe WXkððkLke Lk¤e òuzkÞu÷e nkuÞ Au.

Atxfkð rMkt[kRÚke ÷k¼:

Ãkkýe WXkðkLke Lk¤e suLku hkRsh ÃkkRÃk fnu Au,yuLke ÷tçkkR ÃkkfLke ÷tçkkR WÃkh ykÄkrhík nkuÞ Au.fkhýfu ÃkkfLke Ÿ[kR sux÷e hnu Au hkRsh ÃkkRÃk yuLkkÚke nt{uþk Ÿ[ku hk¾ðku Ãkzu Au.yuÚke Mkk{kLÞík: ÃkkfLke ðÄw{kt ðÄw ÷tçkkRLke çkhkçkh nkuðe òuRyu. Ãkkýe AktxðkLkkt Vwðkhk Vhíkkt nkuðk òuRyu suLku Ãkkýe WXkðkLke ÃkkRÃk MkkÚku òuze Ëuðk{kt ykðu Au. Ãkkýe AktxðkLkkt Þtºkkuu s{eLkLkkt Ãkwhk ûkuºkV¤WÃkh yux÷u fu ÃkkfLke WÃkh Ãkkýe Aktxu Au.ËçkkýLkkt fkhýu Ãkkýe ¾qçk Ëwh MkwÄe

f]r»k òøkhý yur«÷ 2017

rMkt[kRLkkt ÷k¼ Lke[u «{kýu Au.su{ ÄkuheÞk rMkt[kR{kt Ãkkýe ¾uíkh MkwÄe ÃknkU[ðk{kt 15-20 xfk yLkwÃkÞkuøke hnu Au. ·

rMkt[kR{kt Mk{kLk heíku Ãkkýe ÃknkU[íkw LkÚke sÞkhu Atxfkð rMkt[kR{kt rMktr[ík ûkuºkV¤ 1.5-2 økýw ðÄe òÞ Au yux÷u yk ÃkæÄríkÚke rMkt[kR fhðkÚke 25-50 xfk MkwÄe ÃkkýeLke MkeÄe çk[ík ÚkkÞ Au.

· sÞkhu Ãkkýe ðhMkkËLke su{ Aktxðk{kt ykðu Au íkku s{eLk WÃkh ÃkkýeLkku ¼hkðku Úkíkku LkÚke suÚke {kxeLke Ãkkýe þku»kýLkku ËhLke yÃkuûkkyu Atxfkð ykuAku ÚkðkÚke ÃkkýeLkkt ðnuðkÚke LkwfþkLk Úkíkw LkÚke.

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

48 35

Atxfkð rMkt[kR xufLkku÷kuS

su søÞkyku WÃkh s{eLk Ÿ[e-Lke[e hnu Au íÞkt ÄkuheÞk ÃkæÄrík Mkt¼ð çkLkíke LkÚke íkuðe søÞkyku Ãkh çkkiAkhe rMkt[kR ðhËkLk Mkkrçkík ÚkR Au.

Atxfkð rMkt[kR [efýe {kxe íku{s ðÄw Zk¤ ðk¤e íkÚkk Ÿ[e Lke[ª søÞkyku Ãkh WÃkÞwõík rðÄe Au.ykðe søÞkyku Ãkh ÄkuheÞk ÃkæÄríkÚke rMkt[kR fhe þfkÞ Lknª.

yk ÃkæÄríkÚke rMkt[kR fhðkÚke {]Ëk{kt Lkh{kþLkwt Míkh s¤ðkR hnu Au suLkkt fkhýu ÃkkfLke ð]ræÄ,WÃks yLku økwýð¥kk Mkkhe hnu Au.

yk ÃkæÄrík{kt rMkt[kRLkkt ÃkkýeLke MkkÚku ½w÷Lkþe÷ Wðohf, fexLkkþf íkÚkk SðkýwLkkþf yÚkðk ¾hÃkíkðkhLkkþe ËðkykuLkku «Þkuøk Mkh¤íkkÚke fhe þfkÞ Au.

Ãkk÷e ÃkzðkLkkt Ãknu÷k Atxfkð rMkt[kR ÃkæÄríkÚke rMkt[kR fhðkÚke íkkÃk{kLk ðÄe òÞ Au suÚke ÃkkfLku Ãkk÷eÚke LkwfþkLk Úkíkwt LkÚke.

ÃkkýeLke yAík,Mker{ík ÃkkýeLke WÃkÕçkÄíkkðk¤k rðMíkkh{kt çku økýkÚke ºký økýk ûkuºkV¤{kt ÄkuheÞk rMkt[kRLke WÃkuûkk fhe þfkÞ Au.

ò¤ðýe yLku MkkðÄkLkeyku Atxfkð rMkt[kRLkkt «Þkuøk Mk{Þu íku{s «Þkuøk ÃkAe Ãkheûký fhe ÷uðwt òuRyu yLku fux÷ef {wÏÞ MkkðÄkLke hk¾ðkÚke Mkux Mkkhe heíku [k÷u Au.su{ fu- «Þkuøk fhðkLkkt rMkt[kRLkwt Ãkkýe MðåA íkÚkk çkk÷w íku{s ðÄw «{ký{kt r{©ý ÚkE þfu íkuðk íkíðkuÚke Þwõík nkuðwt òuRyu Lknª íkÚkk Wðohfku,Vwøk ®LkËýLkkþf ðøkuhu ËðkykuLkkt «Þkuøk ÃkAe MktÃkqýo «ýk÷eLku MðåA ÃkkýeÚke MkkV fhe ÷uðe òuRyu. Ã÷krMxf ðkþhkuLku ykð~ÞõíkkLkwMkkh rLkheûký fhíkk hnuðwt òuRyu yLku çkË÷íkk hnuðwt òuRyu. hçkh þe÷Lku MkkV hk¾ðwt òuRyu íkÚkk «Þkuøk ÃkAe yLÞ rVxªøk ¼køkkuLku y÷øk fhe MkkV fÞko ÃkAe Mkwfk MÚkkLk Ãkh yufrºkík fhðkt òuRyu.

AADINATH

I R R I G A T I O N S Y S T E M P V T. LT D .

®Mk[kE WíÃkkËLkkuLke MktÃkqýo huLs

· Ãkh zÙkuÃk, {kuh ¢kuÃk · 60 xfk MkwÄe ÃkkýeLke çk[ík · økwýð¥kk íkÚkk fkÞoûk{íkk{kt Mkðo©uc

ykrËLkkÚk ErhøkuþLk rMkMx{ MkkÚku xÃkf ®Mk[kE{kt Wå[ WíÃkkËfíkkLku ò¤ðe hk¾ku xufLkku÷kuS,{sçkqíke, xfkWÃkýwt WíÃkkËLkku. ELk÷kELk yLku ykuLk÷kELk (ykEyuMkykE yLku LkkuLk ykEyuMkykE) rzÙÃk ErhøkuþLk rMkMx{, çkku÷ ðkÕð M¢eLk rVÕxh, rM«Lf÷h yLku ík{k{ «fkhLke ®Mk[kELkk MkkÄLkku

nku÷M ku÷h Mxkurf , rz÷h y Mx ÃkqA Lk ÃkhA u

ykrËLkkÚk ErhøkuþLk rMkMxBMk «kEðux r÷r{xuz. ¾wþçkq Ã÷kÍk, yr¼Þtíkk Lkøkh, fk{Úkðkzu, LkkrMkf-01 (yu{Ãke),¼khík

VkuLk: (0253) -6620959, fku÷: + 91-9130019854, 7588551195 E{u÷: sales@adinathirrigation.com adinathirrigationsystem@gmail.com ðuçkMkkEx: www.adinathirrigation.com

f]r»k òøkhý yur«÷ 2017

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

f]r»k òøkhý VkuxkuøkúkVe «ríkÞkurøkíkk

òu

ík{Lku VkuxkuøkúkVe fhðkLkku þku¾ Au íkku yk ík{khk {kxu yuf Mkkhe íkf Au. f]r»kûkuºk{kt MkkiÚke ðÄw ðt[kíkw f]r»k òøkhý Mkk{rÞf yu MLkuÃk þkux ykuV EÂLzÞLk yuøkúefÕ[h Lkk{Lkk rþ»kofÚke VkuxkuøkúkVe «ríkÞkuøkeíkk þY fhðk sE hne Au, su{k ík{u Mkki ðkt[f r{ºkku ¼køk ÷E nòhku YrÃkÞkLkk ÃkwhMfkh Síke þfku Aku.yk {kxu ík{u ¾uíkeðkze, ÃkþwÃkk÷Lk, {íMÞÃkk÷Lk íkÚkk f]r»k MktçktrÄík VkuxkuLku ík{khk {kuçkkE÷ VkuLk yÚkðk fu{uhkÚke Ãkkze Ãkh {kuf÷ðkLkku hnuþu. photo@krishijagran.copm yÚkðk editor@krishijagran.com

Vkuxku {kuf÷Lkkh Ãkife MkkiÚke ©uc 3 Vkuxku y{khk yLkw¼ðe MktÃkkËfkuLke ÃkuLk÷ îkhk ÃkMktË fhðk{kt ykðþu. «Úk{ ÃkwhMfkh rðsuíkkLku \rÃkÞk 25,0000 yLku «{kýÃkºk, rîíkeÞ ÃkwhMfkh rðsuíkkLku YrÃkÞk 20,000 yLku «{kýÃkºk íkÚkk ík]ríkÞ ÃkwhMfkh rðsuíkkLku YrÃkÞk 10,000 yLku «{kýÃkºk ykÃkðk{kt ykðþu. yk MkkÚku 10 yLÞ ÃkMktË ÚkÞu÷k Vkuxku {kuf÷LkkhLku YrÃkÞk 1000 «kuíMkknLk MðYÃku ykÃkðk{kt ykðþu. «íÞuf «rík¼køke ykuAk{kt ykuAk 3 Vkuxku {kuf÷e þfu Au. yu çkkçkík æÞkLk{kt hk¾ðe fu Vkuxku htøkeLk nkuðku òuEyu. «íÞuf Vkuxku nkzo fkuÃke{kt nkuðku òuEyu yÚkðk ík{u íkuLku Mkeze{kt {kuf÷e þfku Aku, suLke MkkEÍ 3 yu{Ãke fhíkk ðÄkhu nkuðe òuEyu. ík{khu ík{khk ¾u[ðk{kt ykðu÷k VkuxkuøkúkVLku 30{e yur«÷, 2017 Ãknu÷k Lke[u Ëþkoððk{kt ykðu÷k MkhLkk{k Ãkh {kuf÷ðkLkku hnuþu. yºku LkkUÄ ÷uðe fu Vkuxku MktÃkqýoÃkýu ðkMíkrðf nkuðku òuEyu. fkuE s «fkhLke AuzAkzðk¤k VkuxkuøkúkV yLku yLÞku îkhk Ãkkzðk{kt ykðu÷k VkuxkuLku y{kLÞ ònuh fhðk{kt ykðþu. íkku nðu rð÷tçk MkkLkku, WXkðku fu{uhku yLku ¾uíkeðkze MkkÚku Mktf¤kÞku Vkuxku Ãkkzku, su nkuðku òuEyu ftEf ¾kMk. Vkuxku {kuf÷ðk {kxuLkwt MkhLkk{w

f]r»k òøkhý 60/9, ºkesu {k¤, ÞwMkwV MkhkÞ {kfuox, økúeLk Ãkkfo {uxÙku MxuþLk ÃkkMku,Lkðe rËÕne-16 MktÃkfo- 011-26511845, 26517923

35 50

;:8[G[A, ;]UZS[G

;:8[G[A, ;]UZS[G .GLXLV[8LJ (SSI) V5GFJL X[Z0LG]\ pt5FNG JWFZF[ 0F"P V[;P ;LP DF,L4 ;\XMWG J{7FlGS sX[Z0Lf 5|F[PV[;PV[GPUHHZ VG[ 5|F[P S[PJLPDSJF6F4 DNNGLX ;\XMWG J{7FlGS4 D]bI X[Z0L ;\XMWG S[g§4 GJ;FZL S'lQF I]lGJl;"8L4 GJ;FZL

;:8[G[A, ;]UZS[G .GLXLV[8LJ (SSI) B[0}TMG[ V[S H ;DI[ HDLGGL pt5FNSTF4 5F6L VG[ DH}ZLGM SFI"1FD p5IMU SZJF DF8[GL XSITFVM 5]ZL 5F0[ K[P SSI V[ VMKF lAIFZ64 VMKF 5F6L VG[ BFTZ VG[ 5F6LGF SFI"1FD p5IMU £FZF X[Z0LG]\ pt5FNG JWFZJF DF8[GL ;]WFZ[, VFW]GLS ZLT K[P ;:8[G[A, ;]UZS[G .GLXLV[8LJ (SSI) GF l;âF\TM •

V[S VF\BGF 8]S0FGM p5IMU SZLG[ %,F:8LS 8=[ DF\ W~ T{IFZ SZJFP

•

S]D/F W~GL Z5 v #5 lNJ;[ O[ZZM56L SZJLP

•

B[TZDF\

•

85S l;\RF. äFZF H~lZIFT 5]ZT] 5F6L VF5J]\P

•

5MQFS TtJM VG[ ZMUvlHJFT lGI\+6 DF8[ ;HLJ B[TLG[ DCtJ VF5J]\P

•

JrR[GL BF,L HuIFGM VF\TZ5FS TZLS[ p5IMU SZJMP

5 x Z O]8GF 5CM/F 5F8,[ ZM56L SZJLP

;:8[G[A, ;]UZS[G .GLXLV[8LJ (SSI) GF OFINF •

5F6LGL SFI"1FDTF JWFZ[ K[P

•

BFTZGF SFI"1FD p5IMUYL 5MQFSTtJMGL ,eITFDF\ ;DTM,G H/JFI K[P •

JW] 5|DF6DF\ CJFGL VJZ HJZ VG[ ;}I"5|SFX BF\0G]\ 5|DF6 JWFZJFDF\ DNN SZ[ K[P

B[TL BR"DF\ 38F0M YFI K[ VG[ VF\TZ5FSGL DNNYL VFJSDF\ JWFZM SZL XSFI K[P V[S VF\BJF/F S8SFGL 5;\NUL •

•

X[Z0LGF * v ) DCLGFGF T\N]Z:T SZJLP

KM0GL 5;\NUL

•

O]U VG[ HLJFTJF/F X[Z0LGF S8SFG[ SF-L GFBJFP

VF\BG[ G]SXFG G YFI T[ ZLT[ T[G[ IMuI DF5GF S8SF SZJFP V[S VF\BJF/F S8SFGL DFJHT •

•

f]r»k òøkhý yur«÷ 2017

5;\N SZ[, S8SFG[ ! lSU|FP I]lZIF4 5_ U|FD SFA["g0[hLD VG[ Z__ DL,LP D[,FYLIMGGF !__ ,L8Z 5F6LGF ãFJ6DF\ !5 DLGL8 AM/L ZFBJF www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

VG[ tIFZAFN T[G[ !5 DLGL8 ;]WL KF\I0FDF\ •

•

;]SJJFP

S8SFG[ 8=FISM0DF" O]UGFXS NJFGL DFJHT 56 VF5JLP H[GF DF8[ Z lSU|FP 8=FISM0DF" G[ !__ ,L8Z 5F6LGF ãFJ6DF\ !5 DLGL8 AM/L ZFBJF VG[ tIFZAFN T[G[ !5 DLGL8 ;]WL KF\I0FDF\ ;]SJJFP S8SFG[ ZF;FIl6S VG[ H{lJS DFJHT VF%IF AFN T[G[ !@ R]GFGF ãFJ6GL DFJHT VF%IF AFN T[G[ CJFR]:T X6LIF SMY/FDF\ # v $ lNJ; ZFBJFP

RMYF lNJ;[ SMY/F B]<,F SZL T[DF\YL O]8 GLS/[,L VF\BGF S8SFG[ W~ AGFJJF DF8[ 5;\N SZJFP W~JF0LI]\ •

•

;FZL U]6J¿FJF/] 5F6L4 %,F:8LSGL 8=[4 ;F~ SCMJFI[,] SMSM5L8

•

W~JF0LI] KF\I0FJF/L HuIFV[ AGFJJ]\sG[8 CFp; T[GF DF8[ V[S ;FZM :+MT K[fP

f]r»k òøkhý yur«÷ 2017

•

%,F:8LS 8=[ GF NZ[S BFGFGM V0WM EFU SMSM5L8YL EZL N[JM tIFZAFN V[S VF\BJF/M X[Z0LGM S8SM ;5F8 VYJF YM0M +F\;M D]SJMP

•

T[G[ JWFZ[ NAFJJM GCL VG[ T[GL VF\B p5ZGL AFH]V[ ZC[ T[G]\ wIFG ZFBJ]\P tIFZAFN 8=[ G[ SMSM5L8YL EZL N[JLP

•

H~lZIFT D]HA 5F6L VF5J]\P

O[ZZM56L VG[ VgI VUtIGF D]¡FVM •

Z5 v #5 lNJ;G]\ SZJLP

W~ YIF AFN W~GL O[ZZM56L

•

O[ZZM56L SZJFGF V[S lNJ; 5C[,F\ 5F6L VF5JFG]\ A\W SZJ]\ H[YL ;C[,F.YL W~G[ 8=[ DF\YL ACFZ SF-L XSFIP

•

5 x Z O]8G]\

V\TZ HF/JJ]\P

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

35 52

;:8[G[A, ;]UZS[G

X[Z0LGF V[S VF\BGF 8]S0FDF\YL ZF[5 pK[ZGL ZLT

•

ZM56LGF A[ lNJ; 5C[,F\ B[TZDF\ 5F6L VF5J]\ H[YL HDLGDF\ O[ZZM56L JBT[ E[HG]\ 5]ZT]\ 5|DF6 HF/JL XSFIP O[ZZM56L AFN C,S]\ l5IT VF5J]\

XFSEFHL4 S9M/ 5FSM4 VgI 5FSM VYJF ,L,M 50JFX 56 ,. XSFI K[P •

ZM56L SIF"AFN #_4 &_ VG[ )_ lNJ;[ lG\NFD6 SZJ]\ VG[ IMuI ;DI[ 5F/F R-FJJFP

•

A[ YL +6 5L,F GLS?IF AFN KM0GF D]bI 5L,FG[ HDLGYL V[S .\R p5ZYL SF5L GFBJM H[YL 5L,FGL ;\bIF JWX[ VG[ V[S;FY[ 5FS T{IFZ YX[P

•

5]ZTL 5|SFX;\`,[QF6GL lS|IF DF8[ 8MR p5ZGF ( v !_ 5FG ZFBL GLR[GF 5FG 5 VG[ * DF DCLG[ pTFZL T[GM VFJZ6 TZLS[ p5IMU SZJMP

•

A[ CFZ JrR[ JW] HuIF CMJFYL VF\TZ5FS TZLS[

•

l5IT DF8[ 85S l;\RF. 5âlT V5GFJJLP

lJUT

5|6Fl,SFUT 5âlT

SSI 5âlT

lAIFZ6 sS8SFfqV[SZ

&_4___ V[S VF\BJF/F S8SF s#_4___ A[ VF\BJF/F S8SFf $___ lSU|FP 5|lT V[SZ

54___ V[S VF\BJF/F S8SF

W~JF0LIFGL H~lZIFT

V[S~5TF HF/JJL

U|[0L\UGL H~lZIFT GYL

W~GF ;DI[ U[|0L\UGL H~lZIFT ZC[ K[P

V\TZ sA[ CFZ JrR[f

Z v # O]8

VMKFDF\

ZM56L

8]S0FG[ ;LWF B[TZDF\

5F6LGL H~lZIFT

JWFZ[ sZ[,FJLG[ VF5JFGL ZLTYLf

VMKL s85S l;\RF. J0[f

DZ6G]\

JWFZ[

VMK]

&v(

!5 v Z_

5|DF6

5L,FGL ;\bIFqKM0

ZM5JF

VMK] 5 O]8

Z5 v #5 lNJ;GF W~G[ ZM5JF DF8[ JF5ZJF

CJF VG[ ;}I"5|SFXGL VJZHJZ VMKL

JWFZ[

VF\TZ5FSGL XSITF

GCLJT

XSITFVM JW]

pt5FNG

(_ v )_ 8GqC[S8Z

!&_ v !*_ 8GqC[S8Z

f]r»k òøkhý yur«÷ 2017

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

35 53

તે ુ સક ં લત યવ થાપન

દવેલાની પાનખાનાર ઈયળ અને તે ુ સક ં લત યવ થાપન ુ . િમનલ બાર આ, આર. ક. ુ મર, ટ . એમ. ભરપોડા અને પી. ક. બોરડ ક ટકશા િવભાગ, બ.ં અ. ૃિષ મહાિવ ાલય, આણદ ં ૃિષ િુનવિસટ , આણદ ં

ુ ય પાકોમા ં તેલીબીયાના પાક દવલ ે ાદશના તર ક ુ ં એક આગ ુ થાન ધરાવતો િનકાસલ ીપાક ુદ ુ દ ચીજ છે . દવલ ે ાના તેલનો ઉપયોગ ુ બનાવવામા ં થાય છે .ભારતના ં ુ લ વાવત ે ર વ ઓ

િવ તારમાથ ં ી ૯.૧૬ લાખ હ.મા ં

દવલ ે ાનની ખેતી

થાયછે , માથ ં ી ૧૦.૨૦ લાખ ટન ઉ પાદન થાય છે ,

િવ મા ં

થમ મે છે . દવલ ે ાના વાવત ે ર,ઉ પાદન અને ુ રાત દશમા ં આગ ુ થાન ધરાવે ઉ પાદ તાની ટએ જ

છે .

દવલ ે ાના

પાકમા ં

ુ ય વપ ે ાન ખાનાર

કુસાન

કરતી

ઈયળ,કાતરા,ઘોડ યા ઈયળ,

ડોડવા ં કોરનાર ઈયળ, લીલા તડતડ યા, માખીઅને પાનકોર ુ જોવા મળે છે .આ

પાન ખાનાર

વતોમા ં

ી સ, સફદ

વાતો પૈક

ઈયળનો ઉપ વવ ુ જોવા મળે છે .

ચોમાસામા ં ખાસ કર ને વરસાદ અને વાદળછાયા

વાતાવરણમાઆ ં ઈયળનો ઉપ વ મોટા

માણમા ં જોવા

મળે લ છે . આ ઈયળ એક કરતા વધાર યજમાન ે ા, તમા ુ , મગફળ , કપાસ, કોબીજ પર પાકો વા ક દવલ

નભતી હોવાથી તેનો ઉપ વ વતા-ઓછા

જ પાકોમા ં જોવા મળે છે .અ ે આ

માણમા ં ઘણા ુ ા ં લેવા વાતને કા મ

માટના ં સકં લતઉપાયો દશાવવામા ં આવલ ે ા છે ,

દવલ ે ા

અને અ ય પાકો ક મા ં આ વાતનો ઉપ વ વધાર છે ૂ સ દાયને ુ તેવા બહોળા ખે ત ઉપયોગી નીવડશ.ે ઓળખ અને

વનચ

ડા:ં માદા

દ દવલ ે ાના છોડના ુ મળા પાનની

ું મા ં ઉપર ક નીચલી સપાટ ઉપર ૨૦૦ થી ૩૦૦ના સ હ ુ છે . ડા ં આછા ક લીલાશ પડતા સફદ રં ગના ડા ં ક ુ રાશ પડતા સફદ ુ ા પછ માદા દ તેના પર ખ

વાળ ુ આવરણ લગાવે છે . એક માદા દ ૮ દવસમા

૧૫૦૦ થી ૨૫૦૦

દવસમા ં સેવાય છે .

ટલા

ડા ં

ઈયળ: ૪ થી ૫ દવસ પછ

કૂ શક છે .

ડા ં 3 થી ૫

ડામ ં ાથ ં ી ઈયળ બહાર

આવે છે . નવી નીકળે લી ઈયળો રં ગે આછા લીલાશ પડતા ક થાઈ રં ગની અને લીલા ક ં ડુ રં ગની પ ાવાળ

ં હ છે . તેના શર ર પર પીળા હોય છે અને તે સ હૂમાર

ટપકાન ં ી હાર અને કાળાશ પડતી નારં ગી રં ગની લીટ ઓ

આવલ ે ી હોય છે .

સે.મી.

ૂ િવકસીત ઈયળની લબ ં ાઈ ૪-૫ ણ

ટલી લાબી હોય છે અને ઈયળ અવ થા ૧૩ થી

૧૯ દવસની હોય છે . કોશેટા:

ૂ િવકસીત ઈયળ જમીનમા ં ઉતર ણ

ુ સક ં લત યવ થાપન ÷uતેLxkLke rð»kõíkíkk

54 35

ડા

ઈયળ

ચળકતા રાતા ક થાઈ રં ગના કોશટ ે ામા ં પાત ં ર પામે છે .

સામા ય સજ ં ોગોમા ં કોશટ ે ા અવ થા ૭ થી ૧૫ દવસની

હોય છે .

દં :

ુ ત દા ં બદામી તેમજ આછા રાખોડ રં ગ ુ ં

હોય છે અને પાખ ં ો પર ભ ગડા ( કલ) આવલ ે ાહોય છે . અ પાખ ં રાખોડ ક થાઈ રં ગની, સફદ રં ગની વાક ં કુ

િનશાનીવાળ

હોય

છે .

જયાર

પ પાખ ં

સફદ,

અધપારદશક અને ક થાઈ રં ગની કનાર ઓવાળ હોય ુ ત દાનો વનકાળ વાતાવરણ પર આધાર રાખે

છે .

છે . પરં ુ સામા ય ર તે ૧૦-૧૫ દવસમા ં દવસમા ં

ૂ ણ

થાય છે . વષ દર યાન ઉપરાઉપર ૯ થી ૧૦ પેઢ ઓ જનન ચા ુ રહ

જોવા મળે છે . આખા વષ દરિમયાન

છે .

ુ ુ મા ં રહ કસાન: શ આતમા ં નાની ઈયળો સ હ

પાનની નીચેની સપાટ પરથી લીલો ભાગ (હર ત

ય)

ખાય છે . પ રણામે પાન પર સફદ રં ગની ળ જોવા મળે ુ રા રં ગમા ં ફરવાઈ ય છે . છે , સમય જતા કુાઇને ખ

ઈયળો મોટ થતા

ટ છવાયી થઈને દવલ ે ાના ં પાન

ૂ જ ખાઉધર હોવાથી ઘણી કોર ખાય છે . મોટ ઈયળો બ વખત પાનની ુ ય નસ િસવાયનો બધો જ ભાગ ખાઈ

ય છે . દવલ ે ાના પાકમા ં પાન ઉપરાત ં લ અને ુ ો પણ ખાય છે . આ ઈયળોનો ઉપ વ બ ૂ જ ડોડવાની મ

f]r»k òøkhý yur«÷ 2017

ું

કોશેટા વધી

ય તો દવલ ે ાનો છોડ ઝાખ ં રા

ઉ પાદન ઉપર

ખાસ ન ધવા

વો દખાય છે અને

ૂ જ માઠ અસર થાય છે . ઈયળની બ

વી બાબત એ છે ક તે દવસ દરિમયાન

છાયાવાળ /ભેજવાળ જ યાએ, જમીનમા ં િતરાડો અને

ઢફા ં નીચે તેમજ છોડના ં ખર ગયેલા પાન,

લ વગેર

અવશષ ે ો નીચે ભરાઈને રહ છે . દવસ કરતા તે રા ી દર યાન વ ુ ુ સાન કરતી જોવા મળે છે . આ

વાત અસં ય

ડા ં જ થામા ં

ુ વાની શ ત ક

ૂ જ મા ામા ં જોવા મળે ધરાવે છે , તેથી તેનો ઉપ વ બ ં મેળવવા માટ તેની છે . આ વાત ુ ં અસરકારક િનય ણ

ખાિસયતો અને નબળ કડ ઓ

ણવી

ૂ જ જ ર છે . બ

આથી આ વાતના િનય ણ ં માટ રાસાય ણક ું ાશકો િસવાય બનરાસાય ણક પગલાઓ ઉપ વની જ ન

શ આતથી જ લેવા જોઈએ. સાથે સાથે અસરકારક ું ાશકનો િનય ણ ં માટ યો ય અને અસરકારક જ ન

ઉપયોગ કરવો જોઈએ.

સક ં લત િનય ણ ં ના પગલાં ·

પાક લીધા બાદ ડ ખેડ કરવાથી જમીનમા ં ુ ુ ત અવ થામા ં રહલ કોશટ ે ાઓ જમીનની બહાર

આવવાથી

નાશ થશ.ે

ૂ ના તાપથી તેમજ પ ીઓ ારા તેનો ય

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

તે ુ સક ં લત યવ થાપન

35 55

અક) અથવા લ બોળ

ુ ં તેલ ૫૦ િમ. લ. અથવા

લીમડાના ં ૧ ક. ા.પાનનો કસ ૧૦ લટર પાણીમા ં

ઉમેર છટ ં કાવ કરવો. ·

ુ ર વ ે યા બેસીયાના નામની

ગનો પાવડર ૪૦

ામ ૧૦ લટર પાણીમા ં ઉમેર

છટ ં કાવ કરવો. ·

ુ ાશક િવક જ ં ન

આ ઈયળના ં પર વી ક ટકટ લોનોમશ ર મીશની

વ તી વધાર હોય તો સલામત રાસાય ણક

દવાઓનો છટ ં કાવ કરવાનો આ હ રાખવો. ·

િવષ

લો ભકા હ ટર ૨૦ ક લોના

ખેતરમા ં મોડ

સાં

અસરકારક િનય ણ ં કર

લો ભકા બનાવવા માટ

આ

ે ાના પાકમા ં આવા ઈડા ં ડાં કૂ છે . આથી દવલ થમ અવ થાની નાની ઈયળોના સ હૂ સાથે

પાનનેિવણી લઈને નાશ કરવાથી વ તીમા ં ઘટાડો

કર શકાય. ·

દઓ

લોરપાયર ફોસ ૨૦

આ

ુ ા ં રાખવા દર ૧૦ લીટર વાત ને કા મ

પાણીમા ં

વનાલફોસ

િમ. લ.અથવાઈ ડોકઝાકાબ

૨૫

૧૫.૮

િમ. લ.અથવાડાય લોરવોસ ૭૬%

કાશ તરફ આકષાય છે .

થમ વરસાદ

બાદ ખેતરમા ં કાશિપજર ગોઠવીને દ ઓને મોટ ુ ાશક સં યામા ં આકષ ને કરોસીનવાળા ક જ ં ન

ઈ.સી.

૨૦

૧૦

ઈ.સી. અથવા

પીનોસાડ ૪૫ એસ.સી. ૩ િમ. લ.અથવા નોવા રુોન ૧૦%ઈ.સી. ૧૦ થી ૧૫ િમ. લ.અથવા ુ ેનઝેરોન ૨૫% વપ ડાય બ ે ા ૧૦ ામ અથવા

ભેળવલ ે પાણીમા ં પડતા તેનો નાશ થશ.ે આમ

સાયે ાિનલી ોલ

ન ધપા

૫% ઈ.સી. ૧૦ િમ. લ.અથવા ફનવાલરટ ૨૦% +

કરવાથી

વાતની પાછળની પેઢ ની સં યામા ં

ઘટાડો કર

ગોઠવવામા ં આવે તો

તેમજ તી તાનો ·

ઈયળ ુ ં

લટર ુ ં િમ ણ કર બનાવી શકાય.

વાતની માદા દવલ ે ાના પાન પર જ થામા ં

તેમજ

આ

શકાય છે . િવસક લો

ઈ.સી. અથવા વનાલફોસ ૨૫ ઈ.સી.૫૦૦ િમ. લ. + ઘ ુ ું ુ ૧૦ ક લો + ગોળ ૨ ક લો + પાણી ૭.૫

કાશિપજર ·

ખ ં ૂ વાથી

માણમા ં

આ

શકાય છે .

કાશિપજર

વાતના ઉપ વનો સમય

દાજ પણ મેળવી શકાય છે .

વાતના ં નર

દાન ં ે આકષાતાફરોમોન

અથવા

૧૦.૨૬%

ઓ.ડ ૧.૨

ામ

લોરપાયર ફોસ ૫૦% + સાયપરમે ીન

ડ ટમેિ ન ૧% ઈ.સી. ૧૦ િમ. લ.નો છટ ં કાવકરવો

જોઈએ.

પ

હ ટર દ ઠ ૮ની સં યામા ં પાકની ચાઇ કરતા એક

થી દોઢ ટ ટલી ચાઇએ ગોઠવવા, થી ખેતરમા ં વાતની સ યતાનો

યાલ આવે અને

આકષાયેલા નર દાનો નાશ કરવો. ·

બેસીલસ

૧૫ ·

રુ

સીસ નામના

પમા ં

ું ો પાવડર વા ન

ામ ૧૦ લટર પાણીમા ં ભેળવી છટ ં કાવ કરવો.

પાન ખાનાર ઈયળ ુ

ુ લઅર પોલીહ ોસીસ

વાયરસ (એનપીવી) ૪૫૦ ઈયળ એકમ જ ર

પાણીમા ં ઉમેર હકટર િવ તારમા ં છાટ ં વાથી આ ઈયળોમા ં રોગ લા ુ પડતા સા ં િનય ણ ં

મેળવીશકાય છે . ·

લ મડાના લ બોળ ની મ જનો

f]r»k òøkhý yur«÷ 2017

કૂો ૫૦૦

ામ(૫%

ફરોમોન પ www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

35 56

અને તે ુ ં િનયં ણ

ં ુ ના પાકમાં થતા ગજ ય રોગો અને તે ંુ િનયં ણ ુ ુ . . ગો વામી, બી. વી. વા, ો. વી. ડ . વોરા અને ડૉ. . એસ. તર યા ુ િનવસ ટ , તરઘડ યા (રાજકોટ) ૩૬૦૦૦૧ કુ ખેતી સશ ં ોધન ક , ુ નાગઢ િષ ૃ

ુએ

ુ રાતમા ં થતો મહ વનો એક મસાલા જ

ે ર સારા માણમા ં પાકછે . સૌરા મા ં ંુ ુ ં વાવત થાયછે . ંુ ઘણા ઔષધીય ઉપયોગમા ં પણ વપરાયછે . તે પેટનો ુ ખાવો, એસીડ ટ સામે ર ણ આપેછે તથા

ંુ એ િશયાળામા ં ઠંડા અને કુા ૂ ું વતી વાતાવરણમા ં થતો પાકછે . રામા ં ખે તોને સમ યા તેમા ં આવતા રોગોછે . તેમા ં ુ ય વે કાળ પેટમા ં ઠંડક કરછે .

કૂ છારો, અને કુારો વા રોગો આવછ ે ે . તેના ૂ હવામાન, લ ણો અને િનયં ણના રોગકારકો, અ ુ ળ ચરમી,

ુ બછે . ઉપાયો નીચે જ ૧) કાળ ચરમી:-

રોગ કારક:- અ ટરને રયા નામની ગથી આ રોગ

સામા ય ર તે વાવત ે ર પછ ૩૦ થી ૪૦ દવસે લ બેસે યાર આ રોગનો ફલાવો થાયછે .

લ ણો:- રોગની શ આત સામા ય ર તે પાનની

ટોચથી થાયછે . લ બેસે યાર ખાસ કર ને ડાળ ઓ, થડ

અને પાન પર બદામી રં ગના ડાઘ જોવા મળે છે . સમય ું થય યછે . ૂ રા થઇ ક થાઈ રં ગના ટપકા ખ

જતા તે

છે લે આખો છોડ બદામી રં ગ વો દખાયછે અને ખેતર મા ં ું દખાય છે . આ રોગ ના વ ુ ફલાવો થતા ખેતર બળે લા ુ જ ઘટાડો થાય છે . લીધે પાકના ઉ પાદનમા ં બ ારક

પાક ૧૦૦ ટકા ટલો િન ફળ જવાની શ ૂ િનયં ણના ઉપાયો:- ખે તોને

થાયછે .

સમ યાઓ પૈક ની કાળ ુ બ છે . ઉપાયો નીચે જ

અ ુ ળ હવામાન:- આ રોગની રોગકારક ગ ૂ બીજજ ય તેમજ જમીનજ ય છે . આ રોગ બીજ તથા

કર એ તો,

પવન ારા ફલાય છે . હવામાનમા ં એકાએક ફરફાર થતા આ રોગ આવવાની શ તા વધી યછે કારણ ક ંુ નો

પાક વાતાવરણ સામે અિત સવ ં દ ે નશીલ હોયછે . ઠં ુ ,

ભેજવા ં હવામાન, પવન, કમોસમી વરસાદ તથા જમીનમા ં વ ુ પાણી અને ભેજ આ રોગનો ફલાવો કરછે .

f]r»k òøkhý yur«÷ 2017

રોગ આવતા

તા રહ છે .

ંુ વાવવામા ં નડતી

ચરમી રોગની સમ યાના

ૂ તેનાથી બચવાના ઉપાયો પર નજર વ

ુ ય વે બીજ ારા ફલાતો હોવાથી રોગ ુ ત ુ જ અગ યિન બાબત છે . બીજની પસદ ં ગી કરવી બ

૧. આ રોગ

૨. આ રોગના િનયં ણ માટ સાર નીતાર વાળ , રતાળ,

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

ગોરા ુ ં જમીન પસદ ં કરવી. ૩. દર વષ જો

ફરબદલી કરવી

ંુ નો પાક વવાતો હોય તો પાક ની

ે ર મા ં આ રોગ જોવા મળે ૪. મોડથી કરલા પાકના વાવત ુ ર આ છે કારણક આપણા િવ તારમા ં ડ સે બર,

મા ં ઝાકળ ુ ં માણ જોવા મળે છે . આ ઝાકળ થી બચવા માટ ઓ ટોબર ુ ં છે ું અઠવા ડ ું અથવા

નવે બરના પહલા અઠવા ડયામા ં અ ુ ુ ળ હોય તો વાવત ે ર કર .ું ૫.

માણસર રાખવો

ક. ા િત હ ટર હોય છે .

૬.

વા ાવરણ

ૂ નો તાપ મળ રહ તેમ વાવત ય ે ર કર .ું બયારણનો

દર

સામા ય ર તે ૧૨ થી ૧૫

માણસર અને વાતાવરણને યાનમા ં રાખી િપયત આપ ુ અને હળ ુ િપયત આપ .ુ ખેતરના

પાછળના ભાગમા ં ક ખાસ યાન રાખ .ું

ાય પાણી ભરાયના રહ તે ુ

૭. રોગકારક છોડ દખાય તો તેને કાઢ ને બાળ નાખવા. ૮. નાઈ ોજન

ડુોમોનસ રુોસ સ (આઈ.એસ.એસ.આર.- ૬) ૧૦ સી.એફ. .ુ/ ુ બ બીજ માવજત ામની ૧૦ ામ/ ક. ા. બીજ જ ૨. રોગ ના

ુ ત ખાતરનો વ ુ ઉપયોગ ના કરવો.

િવક િનયં ણ માટ

૮

આપવી. ૨.)

ુ છારો ક રોગ કારક:- ઈર સીફ પોલીગોની નામની ગ થી

આ રોગ થાય છે .

અ ુ ળ ૂ હવામાન:- આ રોગને ુ ુ ં અને ઠં ુ વાતાવરણ માફક આવે છે . છોડ ને ૃ સમયે વ ુ પડ ું પાણી આપવાથી પણ આ રોગ નો ફલાવો થઇ

શક છે .

લ ણો:- રોગની શ આત લ બેસવાના તથા બીજ

બાધ ં વાના સમયે જોવા મળે છે . આ રોગનો ફલાવો પવન ારા થાય છે . આ રોગની શ આત અ ુ ુ ળ વાતાવરણમા ં

છોડમા ં નીચેના પાન પર થાય છે . પાન પર ગના સફદ ું ની ૃ ધી થયેલી જોવા મળે છે . પાન રં ગના બી ઓ

પર એક-બે જ યાએથી રોગની શ આત થતી જોવા મળે ૃ ધી છોડના પાન, ુ મળ છે . સમય જતા ગની

૯. બીજને વાવતા પહલા મે કોઝેબ અથવા થાયરમ ુ બ પટ દવાનો ૩ ામ િત ૧ ક. ા. બીજ જ આપવો.

રોગ આ યા બાદ ના રસાય ણક પગલા :૧. પાકમા ં રોગ દખાય ક ના દખાય વાવત ે ર બાદ ૩૦ દવસે

ગનાશક દવા

િવ ક મે કોઝેબ ૩૦

ામ

િત ૧૦ લીટર પાણીમા ં અથવા ડાઈફ કોનાઝોલ

૧૦ મી.લી.

૧૨ દવસના

િત ૧૦ લીટર પાણીમા ં ઉમેર ૧૦ થી તર ૨ થી ૩ છટ ં કાવ કરવા.

f]r»k òøkhý yur«÷ 2017

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

58 35

અને તે ુ ં િનયં ણ ૃ ધી થતા આ રોગની સામે અસરકારક ર તે ર ણ ું કરોડોની ૂ ંુ પાડ છે . આવા ાયકોડમાના બી ઓ

સં યામા ં (૨x૧૦૬ થી ૨x૧૦૮/ ામ એટલે ક ૧

ામ

પાવડર આધા રત ક ચરમા ં ૨૦ લાખથી ૨૦ કરોડ વત ં કોષો) હોય તે ું વાપર ું જોઈએ. આ રોગના

િવક િનયં ણ માટ ાયકોડમા હર નીયમ પાવડર ુ બ ૫૦૦ ક. ા. દવલ ૫ ક. ા./હ ટર જ ે ા ક

રાયડના ખોળ સાથે િમ ણ કર વાવણી સમયે જમીનમા ં ઉમેરવાથી આ રોગ ુ ં સા િનયં ણ થાય

છે .

૨. બીજને વવાતા પહલા કાબ ડાઝીમ અથવા મે કોઝેબ અથવા થાયરમ ક. ા. બીજ

ડાળ ઓ તેમજ બીજ પર જોવા મળે છે . આવા છોડમા ં

કરવી.

દાણા બેસતા નથી. જો લ અવ થાએ આ રોગ આવે તો

૫૦ ટકા ટલો ઉ પાદનમા ં ઘટાડો થાય છે .

િનયં ણના ઉપાયો:- સરં ણા મક પગલા તર ક

ોપીકોનાઝોલ

૧૦ િમલી/૧૦ લટર પા ણના ાવણના ૨ થી ૩ છટ ં કાવ કરવા. ૩.)

ગનાશક દવાનો ૩

ામ/

માણે બીજમાવજત આપી વાવણી

3. સમતલ જમીનમા ં વાવતેર કર .ું

પાક ૪૫ દવસનો થાય ક રોગની શ આત થાય ક ં ક (વટ ે બલ સ ફર) ૦.૨ % ૨૫ રુત જ ા ય ગધ ામ અથવા હ ઝાકોનાઝોલ અથવા

વી

ુ કારો:ું ેર યમ ઓ સી પોરોગ કારક:- આ રોગ ફ ઝ

ર યમ નામની ગ થી થાય છે .

4. પાકની ફરબદલી ુ વાર ક બાજર ના પાક સાથે કરવી. 5. છાણી ું ખાતર વાપર .ું 6. રોગી ટ છોડનો બાળ ને નાશ કરવો. ુ તાપથી માટ તપાવવાથી પણ 7. લા ટ ક પાથર ય આ રોગ ુ ં અસરકારક િનયં ણ થાય છે . 8.

ુ રાત જ

ંુ - ૩ અને ૪

ત કુારા સામે રોગ િતકારક છે . બીજ ની પસદ ં ગી રોગ ુ ત પાકમાથ ં ી

જ કરવી.

ંુ નો પાક બે થી ણ વાર એક અ ુ ળ ૂ હવામાન:જ જમીન પર લેવાથી આ રોગ થવાની શ તા વધે છે . જમીન ુ ં ઉ ણતામાન ૨૮ થી ૩૦ સે. રોગ ને માફ ં ક આવે

છે .

૯. આ રોગ જમીન જ ય હોવાથી બી

ઉપાયો

અસરકારક નીવડતા નથી. આ રોગ આ યા પછ તે ુ ં ુ જ ુ કલ છે માટ આ રોગ ટાળવા િનયં ણ કર ું બ

ના ઉપાયો કરવા જોઈએ. લ ણો:-

તં ુ ર ત લાગતા છોડની ઉપરની ુ ણી

ટોચો અને ડાળ ઓ અચાનક બી દવસે નમી પડ અને કુાય ય છે . રોગની શ આતમા ં ખેતરમા ં નાના ુ ંડાળા

જોવા મળે છે ધીમે ધીમે સર છે . આ રોગના લ ણોમા ં તં ુ ર ત છોડના પાન અને ડાળ ઓ એકાએક

નમી પડ છે અને બી દવસે આખો છોડ લઘ ં ાયને કુાવા લાગે છે . રોગી ટ છોડમા ં દાણા બેસતા નથી અને

બેસે તો ચીમળાયેલા અને પોચા હોય છે .

િનયં ણના ઉપાયો:- આ રોગ ના આવવા દવા

માટ અગાઉ લેવાતા પગલાઓમા ં જોઈએ તો, ૧.

િવક િનયં ણ:

ાયકોડમા

યોગો પરથી ફ લત થ ું છે ક ું ુ ં મેળવણ જમીનમા ં ઓ

ગના બી

વાવણી સમયે ઉમેરવામા ં આવે તો

f]r»k òøkhý yur«÷ 2017

મે

મે તેની

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

ઉ પાદન લો ચ

{ŠMkzeÍ ÷kE rðïLke MkkiÚke {kuxe {kU½e fkh

rLkðk {kuxh þku 2017 {kt {ŠMkzeÍu Ëw r LkÞkLke Mkki Ú ke {kU½e yuMkÞwðe {uçkuf S650 ÷uzku÷ux hsq fhe Au. íkuLke ®f{ík YrÃkÞk 3 fhkuz 34 ÷k¾ ykMkÃkkMk Au. ftÃkLkeyu þYykík{kt 99 yuMkÞwðeLkwt WíÃkkËLk hsq fhþu. 7 Vqx ÷ktçke yk þkLkËkh yuMkÞwðe ½ýe MxkEr÷þ Au. ftÃkLkeLkku Ëkðku Au fu íku yuMkÞwðe ¾hkçk {køkkuo Ãkh Ãký ÍzÃkÚke Ëkuøkþu. ELxuheÞhLke òu ðkík fheyu íkku {uçkuf S650 ÷uzku÷uxLkwt furçkLk fkuE 7 Mxkh nkuxu÷Úke f{ LkÚke. íku{k nkE økúuz xuBÃkhu[h fLxÙkuÕz ÷uÄh Mkex, £Lx Mkex Ãkh {MkkStøk rV[h, xUÃkhu[h fLxÙkuÕz fÃknkuÕzMko, Vku®Õzøk xuçkÕMk, r«ðuMke {kxu ø÷kMk ÃkkŠxþLk íkÚkk rhÞh ÁV suðe MkwrðÄk Au. çkeSçkksw yuLxhxuELk{uLx {kxu «íÞuf Mkex Mkk{u rðrzÞku rzMÃ÷u ÷økkðu÷ Au. r«ðuMke {kxu íku{kt yuf ¾kMk E÷uõxÙkurLkf çkxLk ykÃkðk{kt ykðu÷ Au, suLkku WÃkÞkuøk fheLku ík{u ø÷kMk ÃkkxeoþLk {khVíku MkuÃkhux fhe þfku Aku. VMx õ÷kMk yuh¢k^x MxkE÷Lke íkuLke Mkex Ãkh fÃknkuÕzMko ÷økkðu÷ Au, suLkk Ãkh ík{u ík{khe zÙeLf økh{ yÚkðk Xtzk fhe þfku Aku. rhÃkkuxMkoLke ðkík {kLkeyu íkku ð»ko 2017Úke íkuLkwt ðu[ký þY ÚkE þfu Au.

Syku økwøk÷ MkkÚku {¤e hsw fhþu MkMíkk M{kxoVkuLk

økkW yuðe ¾çkh ykðe níke fu rh÷kÞLMk Syku økúk{eý ûkuºkku{kt ÃkkuíkkLkk LkuxðfoLkk rðMíkkh {kxu yuf 4S ðkuÕxÚke ÷uMk rV[h VkuLk ÷kððk {kxu íkiÞkh fhe Au. nðu rhÃkkuxo ykðe Au, su «{kýu rh÷kÞLMk Syku yLku økwøk÷ çkÒku su{k ¼khíkLku yuf MkMíkk M{kxoVkuLkLke Mk¾ík sYh Au. økwøk÷ ¼khík{kt yuf MkMíkk 4 S ðkuÕx M{kxoVkuLk íkiÞkh fhðk{kt yLku rh÷kÞLMk Syku yuf 4S M{kxoVkuLk çkLkkððk sE hÌkk ykðe hne Au. yºku WÕ÷u¾LkeÞ Au fu ßÞkhu økwøk÷Lkk MkeEyku Au, suLku yk ð»koLkk ytík MkwÄe{kt hsq fhþu. MkwtËh rÃk[kE òLÞwykhe{kt ¼khíkLkk «ðkMk Ãkh ykÔÞk níkk, ynuðk÷{kt yuðwt Ãký sýkðkÞw níkwt fu økwøk÷Lke çkúk®LzøkLke {ËËÚke rh÷kÞLMk SykuLkk M{kxoVkuLkLku Mkkhk ðu[ký {¤þu yLku ðÄkhu økúknfku MkwÄe ÃknkU[ðk{kt {ËË {¤þu. yk VkuLk{kt SykuLkk r«-÷kuzuz yuÃMk Ãký WÃk÷çÄ çkLkþu. ynuðk÷ «{kýu økwøk÷ yLku rh÷kÞLMk Syku ¼rð»Þ{kt òuðk {¤Lkkhk M{kxo xeðe {kxu Ãký Mkku^xðuh íkiÞkh fhe hÌkk Au.

f]r»k òøkhý yur«÷ 2017

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

¾kLkk-¾ÍkLkk

r[÷e yÃÃk{

Mk{økúe çktøkk¤e çkLkkLkk [kpÃk Mkk{økúe- fu¤kVw÷ 1 MðkMÚkÞðÄof, ¾Mk¾Mk / ÃkkMíkk 1 {kuxku [{[ku,zwtøk¤e 2, ÷e÷kt {h[kt 3 /4 ,çkkVu÷kt çkxkfk 2, íkkS ÷e÷e fkuÚk{eh Mk{khu÷e 1 fÃk,{eXwt MðkËkLkwMkkh,¾ktz 2 LkkLkkt [{[kt,fk¤k {h[kLkku ÃkkWzh 1 LkkLkku [{[ku,rðLkuøkkh 2 LkkLkkt [{[k,íku÷ ík¤ðk {kxu.

Mkk{økúe- Rz÷eLkku ÷kux 2fÃk,rþ{÷k {h[kt 2,÷e÷e fkuÚk{eh-2 [{[e(Íeýe Mk{khu÷e),íku÷ 2 xuçk÷ MÃkqLk, ykËw 1 $[Lkku xwfzku(÷ktçkk Ãkkík¤k xwfzk Mk{khu÷k)x{uxk MkkpMk-2çku [{[e MkkuÞk MkkpMk ½ LkkLke [{[e,r[÷e MkkpMk 1/2 LkkLke [{[e,rMkhfk 1 LkkLke [{[e,{eXwt 1 LkkLke [{[e yÚkðk MðkËkLkwMkkh,÷k÷ {h[wt 1/4 LkkLke [{[eÚke ykuAwt.

rðÄe- fu¤kLkkt Vw÷Lkku çknkhLkku ¼køk fkZe ÷ku.ytËhLkkt MkVuË Vw÷ y÷øk fhe ÷ku.ÃkAe yuLkkt ytËhLkku fzf ¼køk fkZe ÷ku yLku çknkhLke Ak÷ Ãký fkZe ÷ku.ÃkAe yuLku fkÃkeLku Ãkkýe{kt çku f÷kf Ãk÷k¤e hk¾ku suÚke yuLke r[fkþ yLku fzðkþ Lkef¤e òÞ.¾Mk¾Mk çku {kuxk [{[k Ãkkýe{kt yuf f÷kf MkwÄe Ãk÷k¤e hk¾ku ÃkAe Íeýwt ðkxe ÷ku.[kpÃkh{kt zwtøk¤e yLku ÷e÷kt {h[kt fkÃke {Mk¤u÷kt çkxkfk MkkÚku {u¤ðe ÷ku.nðu yu{kt ÷e÷e fkuÚk{eh Lkk¾ku.fu¤kLkkt Vw÷Lku Ãkkýe{ktÚke fkZe Lke[kuðeLku çkxkfk MkkÚku {u¤ðe ÷ku.ÃkAe yu{kt {eXwt, ¾ktz,fk¤k {h[ktLkku ÃkkWzh,rMkhfku yLku ¾Mk¾MkLkwt ÃkuMx Lkk¾e {u¤ðe ÷ku.yuf LkkpLk rMxf ÃkiLk{kt ykð~ÞfíkkLkwMkkh íku÷ økh{ fhku.r{©ýLku $zkfkhLkkt ykfkh{kt çkLkkðku yLku økh{ íku÷{kt Lkk¾ku MkkuLkuhe yLku fzf ÚkkÞ íÞkt Mkw Ä e ík¤e ÷ku . íku ÷ {kt Ú ke fkZeLku Ãku Ã kh WÃkh hk¾ku.økh{-økh{ ÃkehMkku.

rðÄe- Rz÷eLkkt r{©ý{kt 1/4 LkkLke [{[e {eXwt Lkk¾e r{©ý fhe ÷ku.yÃÃk{ {ufhLku økh{ fhku yLku Ëhuf ¾kLkk{kt ÚkkuzwtÚkkuzwt íku÷ Lkk¾ku. [{[kÚke r{©ý ÷ku yLku Ëhuf ¾kLkk{kt yuf [{[ku Rz÷eLkwt r{©ý Lkk¾e ¼híkk òð.çkÄk ¾kLkk ¼he ËeÄk ÃkAe íkuLkuu 2 r{rLkx MkwÄe ZktfeLku , Äe{k íkkÃku [zðk Ëku.Lke[uÚke MkkuLkuhe htøk Ëu¾kÞ íÞkt MkwÄe Mkufku yLku yuLku W÷xkðe Ëku.yÃÃk{Lku çkÒku çkkswÚke MkkuLkuhe ÚkkÞ íÞkt MkwÄe þufe ÷ku. þufu÷k yÃÃk{Lku yuf Úkk¤e{kt fkZe ÷ku yLku çkeò yÃÃk{ Ãký yk «fkhu þufku. çkÄk yÃÃk{ ykðe heíku çkLkkðe íkiÞkh fhe ÷ku. nðu rþ{÷k {h[ktLku ÄkuR yLku çkes fkZe LkkLkkt–LkkLkkt xwfzk{kt Mk{khku.fzkR{kt íku÷ økh{ fhku.økh{ íku÷{kt Íeýkt Mk{khu÷k ykËw yLku rþ{÷k {h[kt Lkk¾e Äe{k íkkÃku ZktfeLku 1 r{rLkx MkwÄe [uzðku.nðu yu{kt x{uxk MkkpMk,{eXwt,r[÷e MkkpMk, rMkhfk, MkkuÞkMkkpMk,÷k÷ {h[wt Lkk¾e çkÄe ðMíkwLku Mkkhe heíku {u¤ðe ÷ku. nðu yu{kt yÃÃk{ Lkk¾e Mkkhe heíku {u¤ðíkk Ãkfkðku yLku Úkkuzef Íeýe ðkxu÷e fk¤wt {h[wt Lkk¾e {u¤ðe ÷ku.r[÷e yÃÃk{ íkiÞkh Au.yuLku Úkk¤e{kt fkZe yLku ÷e÷e fkuÚk{ehÚke Mkòðku yLku økh{-økh{ ÃkehMkku. f]r»k òøkhý yur«÷ 2017

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

EÃkeyu÷ Ëhr{ÞkLk MÃkkux rV®õMkøkLkk ykhku Ã k{kt ykSðLk «ríkçkt Ä Lkku Mkk{Lkku fhe hnu÷e xe{ EÂLzÞkLkk çkku÷h yuMk.©eMktíkLke Þkr[fk Ãkh fu h ÷ nkEfku x o L kk çkeMkeMkeykELku LkkurxMk {kuf÷ðk{kt ykðu÷ Au. ©eMktíku ÃkkuíkkLkk ÃkhÚke ykSðLk «ríkçktÄ Ëqh fhðk {kxu fuh÷ nkEfkuxoLkku Ëhðkòu ¾x¾xkÔÞku Au.

yºku WÕ÷u ¾ LkeÞ Au fu ð»ko 2013{kt ykEÃkeyu÷ {u[ Ëhr{ÞkLk hksMÚkkLk hkuÞÕMkLkk çkku÷h yuMk.©eMktík yLku íku{Lkk yLÞ çku MkkÚkeyku ySík [tËe÷k íkÚkk ytrfík [ki n kýLku Ãkku ÷ eMk îkhk ÄhÃkfz fhðk{kt ykðe níke. yk ík{k{Lku ykEÃkeyu÷ Ëhr{ÞkLk MÃkkux rV®õMkøkLkk ykhkuÃk{kt çkeMkeMkeykEyu Ëkur»kík XhkÔÞk níkk. çkkuzoLke íkÃkkMk{kt ík{k{ ykhkuÃkLku Mkk[k òuðk {éÞk níkk yLku ©eMktík Ãkh ykSðLk «ríkçktÄ ÷økkððk{kt ykÔÞku níkku. òufu, ð»ko 2015{kt rËÕneLke yËk÷íku ©eMktíkLku MkçkwíkkuLkk y¼kð{kt {fkufk yuõx ytíkøkoík MÃkkux rV®õMkøkLkk ykhkuÃk{ktÚke {wõík fÞkuo níkku.

fkuELkkÚke f{ LkÚke rðhkx: õ÷kfo

yku

MxÙur÷ÞkLke r¢fux xe{u ¼qíkÃkwðo fuÃxLk {kEf÷ õ÷kfuo sýkÔÞwt níkwt fu rðhkx fkun÷e fkuE Ãký ykuMxÙur÷ÞLk ¾u÷kzeÚke f{ LkÚke yLku {Lku íkuLke fuÃxLk ÃkËLke MxkE÷ ¾qçk s ÃkMktË Au fkhý fu h{íkLku ½ýe ykøk¤ ÷E sðkLkwt ÃkMktË Au.

õ÷kfuo rðhkx ytøku sýkÔÞwt níkwt fu íku MkwÃkh Mxkh Au. íku {kuxk¼køku Mkr[LkLke ÞkËe ykðu Au.{Lku rðhkxLkk Lkiík]íðLke MxkE÷ ½ýe ÃkMktË Au. íku yk¢{f fuÃxLk Au, su Síkðk EåAu Au, rðfux ÷uðk EåAu Au yLku hLk çkLkkððk EåAu Au. íku Mðefkh fhu Au fu yuf sðkçkËkh fuÃxLk Au. íku Mkkhe ÔÞÂõík nkuðk MkkÚku ¾wçk s Mkkhku r¢fuxh Au. {Lku íkuLke Mkk{u h{ðkLkwt ½ýw øk{u Au fkhý fu íku ykuMxÙur÷ÞkLkk ¾u÷kzeLke {kVf Au. rðhkx ÃkkuíkkLke ¾kMk ÃkØrík Ähkðu Au, suLku ÷eÄu íku ðÄkhu Mkkhku fuÃxLk Mkkrçkík Úkþu. íku{ýu sýkÔÞwt níkwt fu rðhkx xe{ {kxu hLk çkLkkðu Au yLku ykøk¤ ykðeLku xe{Lkwt Lkiík]íð Au. yºku WÕ÷u¾LkeÞ Au fu ð»ko 2004{kt xuMx r¢fux{kt ¼khík Mkk{uLkk çkUø÷kuh (r[ÒkkMðk{e){kt s ykøk{Lk ÚkÞwt níkwt yLku íku {u[Lke «Úk{ Ãkkhe{kt 151 hLk çkLkkÔÞk níkk. f]r»k òøkhý yur«÷ 2017

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

STAFF REQUIRED KRISHI JAGRAN GROUP OF PUBLICATIONS

{kin¥kh nwMkiLk Ãkrù{ çktøkk¤ {ku-9564803809

દનેશ દમતીયા

યશવ ત ધાકડ ઇ દોર મ ય

િુધયાણા પં બ

મો.

સતીશ ચં ા ગગવોર ફ ુ ખાબાદ ઉ ર

દશ

મો.

7415538151

દશ

9515191297

rLk{ýqf fhðkLke Au rsÕ÷kMíkhu {uLkush, yuÂõÍõÞwxeðLke rLk{ýqf fhðkLke Au f]r»k òøkhý rðïLkwt MkkiÚke ÷kufr«Þ, MkkiÚke ðÄkhu ½hku{kt ðt[kíkw f]r»k Ãkkrhðkrhf Mkk{krÞf rnLËe, økwshkík,Ãktòçke, {hkXe, fÒkz, íku÷økw, çktøkk÷e, yMkk{e ¼k»kk{kt WÃk÷çÄ Au yLku yk ð»kuo íkr{÷, WrzÞk yLku {÷Þk÷{{kt Ãký çkòh{kt WÃk÷çÄ çkLkþu. y{kÁt Mkk{rÞf 61{kt ð»ko{kt «ðuþ fhu÷ Au yLku «íÞuf {rnLku 8 ÷k¾ fhíkk ðÄkhu ½hku{kt ÃknkU[u Au. f]r»k òøkhý Mkk{rÞfLku «økríkþe÷ ¾uzqíkku MkwÄe ÷E sðk {kxu rsÕ÷kMíkhu {uLkush, yuÂõÍõÞwxeðLke ykð~Þfíkk Au. rzMxÙeõx {kfuoxªøk yuÂõÍõÞwxeð: (þiûkrýf ÞkuøÞíkk/yLkw¼ð (3-5 ð»ko) yhSfíkko ykuAk{kt ykuAw yLkwMLkkíkfLke ÃkËðe Ähkðíkk nkuðk òuEyu yLku f]r»k{kt ¾kMk fheLku rçkÞkhý, fexLkkþf, ¾kã yLku f]r»k WÃkfhýku ðøkuhuLkk {kfuoxªøkLkku ykuAk{kt ykuAku 3 Úke 5 ð»koLkku yLkw¼ð Ähkðíkk nkuðk òuEyu. yhSfíkko «økríkþe÷ ¾uzqíkku MkkÚku òuzkÞu÷ nkuðk òuEyu íku{ s íku{Lkk ytøku òýfkhe Ähkðíkk nkuðk òuEyu. ðuíkLk yLku yLÞ Ãkufus ykþhu yuf ÷k¾ YrÃkÞk «rík ð»ko hnuþu. MÚkkrLkf {kfuoxªøk yuÂõÍõÞwxeð: (þiûkrýf ÞkuøÞíkk yLku yLkw¼ð) yhSfíkko MÚkkrLkf ¾uzqíkku MkkÚku ðkík[eík fhðk Mkûk{ nkuðk òuEyu. ÷kufku MkwÄe ÃkkuíkkLkk rð[kh ÃknkU[kzðkLke f÷k{kt {krnh nkuÞ. ykuAk{kt ykuAwt Äkuhý-10 ÃkkMk. yLkw¼ð ykuAku nkuÞ Ãký òu fk{ fhðkLke ÿZ EåAk þÂõík nkuÞ íkku ík{u yhS fhe þfku Aku. ykf»kof ðuíkLk.

f]r»k òøkhý MkkÚku òuzkðk MktÃkfo fhku ík{khe yhse E-{u÷ fhku.

resume to : circulation@krishijagran.com

KRISHI JAGRAN 60/9, Yusuf Sarai Market, Near Green Park Metro Station, New Delhi - 110016 Tel: 011-26511845 / 26517923 / 45503170 Email: info@krishijagran.com, www.krishijagran.com

hksLkerík

y{urhfkyu MðefkÞwO fu ð»ko 2019{kt {kuËe hks hnuþu

¼kt

hík {kxu y{urhfkLkk xku[Lkk rLk»ýkíkkuLkk {íku W¥khk¾tz yLku W¥kh«ËuþLke rðÄkLkMk¼k [qtxýeyku{kt ¼ksÃkLku {¤u÷e Sík çkkË yk MÃkü Au fu ð»ko 2019Lkk yk{ [wtxýe{kt «ÄkLk{tºke LkhuLÿ {kuËeLke MkkiÚke ÃkMktËøkeLkk Au. ßÞkuso ðku®þøxLk ÞwrLkðŠMkxeLke hksLkerík rð¿kkLk yLku yktíkhhk»xÙeÞ çkkçkíkkuLkk ykrMkMxuLx «kuVuMkh, yuz{ rsøkVuÕzsu sýkÔÞwt níkwt fu rðÄkLkMk¼k [wtxýeÚke ðÄkhu çkË÷kðLkk Mktfuík LkÚke. íku{ýu sýkÔÞwt níkwt fu yk ¼ksÃk {kxu {kuxe Sík níke. y{urhfe yuLxh«kEÍ ELMxexâwxLkk MkËkLktË ÄwEMk{u sýkÔÞwt níkwt, yk [qtxýe çkkË ð»ko 2019 {kxu {kuËe £Lx hLkLk Au.

¼ksÃku W¥kh«Ëuþ{kt þY fÞwO fkÞo

Ãke

{kt çkesuÃke Mkhfkh çkLke økE Au.yuf ðuçkMkkExLkk {íku fuþð «MkkË {kiÞuo sýkÔÞw Þw t níkwt fu Mkhfkh 100 rËðMkLkk yusLzk íkiÞkh fhe hne Au. yk MkkÚku íku{ýu sýkÔÞwt níkwt fu «Ëuþ{kt yuLxe hkur{Þku Mõðkuzo Ãkh ÍzÃk¼uh fk{ þY fhþu.fuþð «MkkË {kiÞuo sýkÔÞwt níkwt fu y{khe Mkhfkh 100 rËðMkLkku yusLzk íkiÞkh fhe hne Au.íku ytíkøkoík ¾uzqíkkuLkk ËuðkLke {kVe, fík÷¾kLkk, þuhzeLkk ¾uzqíkkuLku ÷økíke Mk{MÞk, {rn÷k Mkwhûkk suðk {n¥ðLkk {wÆk Ãkh 100 rËðMkLke ytËh fk{ fhþu. fuþð «MkkË {kiÞoyu sýkÔÞwt níkwt fu «Ëuþ{kt ¾uzqíkkuLke Mk{MÞk yLku {rn÷k MkwhûkkLkku {wÆku ½ýku {kuxku Au. íkuLku ÍzÃk¼uh Wfu÷ðk{kt ykðþu.íku{ýu sýkÔÞwt níkwt fu rðfkMk {kxu rLkýoÞ ÷uðk {kxu Mkhfkh fkuE s rð÷tçk fhþu Lknª. yuLxe hkur{Þku Mõðkuz ytøku {kiÞoyu sýkÔÞwt níkwt fu íku{Lkku Ä{o yÚkðk òríkÚke fkuE s ÷uðk Ëuðk LkÚke. òu fux÷kf ÷kufku yuðwt rð[khu Au íkku íku ¾kuxe çkkçkík Au. {kiÞuo sýkÔÞwt níkwt fu ÓËÞ LkkhkÞý Ëerûkík W¥kh«Ëuþ rðÄkLkMk¼kLkk yæÞûk nþu.íku{ýu sýkÔÞwt níkwt fu yur«÷Lkk «Úk{ Mkókn{kt rðÄkLkMk¼kLkwt Mkºk çkku÷kððk{kt ykðe þfu Au.

f]r»k òøkhý yur«÷ 2017

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

rVÕ{e ËwrLkÞk

EÂLËhk økktÄeLke çkkÞkurÃkf fhðk EåAu Au íkkÃkMke

çkku

r÷ðqz yr¼Lkuºke íkkÃkMke ÃkÒkw ðíko{kLk rËðMkku{kt hsq Úkðk sE hnu÷e rVÕ{ Lkk{ þçkkLkkLku ÷E [[ko òhe Au. íku ÃkkuíkkLke rVÕ{Lkk «{kuþLk{kt ÔÞMík Au. yk rMk÷rMk÷k{kt íku{ýu yuf y¾çkkh MkkÚku ðkík[eík{kt sýkÔÞwt níkwt fu yøkkWLkk ðzk«ÄkLk #rËhk økktÄeLke çkkÞkurÃkf çkLkþu íkku íku #rËhkLke ¼qr{fk ¼sððk EåAþu.

.íkkÃkMkeLkk {íku nwt ÃkzËk Ãkh EÂLËhk økktÄe çkLkðk EåAwt Awt yLku yk ¼qr{fk ¼sððk Mkki fkuE EåAu Au. {Lku ÷køku Au fu EÂLËhk økktÄeLkk SðLk Ãkh yuf Lknª Ãkhtíkw rVÕ{kuLke yuf Mk{økú rMkhes çkLkkððe Ãkzþu.EÂLËhk økktÄeLkk SðLkLkk «íÞuf ÃkkMkktLku Mkkhe heíku òýðe yLku Mk{sðk {kxu yuf rVÕ{{kt fk{ [k÷þu Lknª. íku{Lkk SðLk Ãkh su Ãký rVÕ{ ÷¾þu íku{ýu ½ýe {w~fu÷e Ãkzþu fkhý fu ½ýeçkÄe òýfkheyku yuf MkkÚku yufrºkík fheLku ÷¾ðwt Mkh¤ LkÚke. Lkk{ þçkkLkk{kt yuf íkus-íkhkoh {rn÷k òMkqMkLke ¼qr{fk ¼sðe hnu÷e íkkÃkMke fnu Au fu òu {Lku rhÞ÷ hkEV{kt fkuE òMkqMke fhðkLkwt fnu yLku nwt ÃkkMx{kt sE þfwt íkku ÃkkuíkkLkk ËuþLkk Ãkqðo ðzk«ÄkLk EÂLËhk økktÄeLke òMkqMke fhðk EåAeþ. EÂLËhk økktÄeLkk SðLk{kt ykx÷ku Wíkkh-[zkð hÌkku Au, nwt íku ytøku çkÄw{kt òýðk {køkw Awt.EÂLËhk økktÄeLkk SðLk{kt ykx÷ku [zkð-Wíkkh hnu Au, nwt íku{Lkk rðþu çkÄw s òýðk EåAwt Awt. íku{ýu sýkÔÞwt níkwt fu òu nwt ð»ko 1970{kt ÃknkU[eLku yÿ~Þ ÔÞÂõík çkLke òô íkku nwt #rËhk økktÄeLke ykMkÃkkMk ½w{íke. EríknkMk{kt sux÷wt ðÄkhu EÂLËhk økktÄe ytøku òýðk EåAw yux÷wt fkuE yLÞ rðþu Lknª.

økki

he ®þËuLke rVÕ{ EÂø÷þ ®ðÂø÷þ{kt ¾qçk s «þtMkk Ãkk{u÷e çkku÷eðqzLke r{Mk nðk-nðkE yuõxÙuMk ©eËuðe íkuLke ykøkk{e rVÕ{ {ku{ Vhe yuf ð¾ík {kíkk Lke ¼qr{fk{kt Lksh ykðu Au. hrð Wãkðh îkhk rLkËuorþík yLku ©eËuðeLkk Ãkrík çkkuLke fÃkwh îkhk «kuzâwMk fhðk{kt ykðe hne Au, yk rVÕ{Lke VMxofw÷ ðk¤ku ÃkkuMxh ©eËuðeyu ÃkkuíkkLke xTðexh nuLz÷hÚke ÷kU[ fhu÷ Au. íku{ýu ÃkkuMx fhíkk fuÃþLk ÷¾e Au, ßÞkhu yuf {rn÷kLku Ãkzfkh ykÃku Au.. yne hsq Au {ku{Lke VMxo ÷wf.

òufu yk rVÕ{Lke Mxkuhe ÷kELk yLku Ã÷kux MkkÚku òuzkÞu÷e ík{k{ òýfkheykuLku Wòøkh fhðk{kt ykðe LkÚke. yûkÞ ¾Òkk, yr¼{LÞw rMktn yk rVÕ{{kt MkÃkkuxeOøk fkMx nþu, ßÞkhu rVÕ{{kt LkðkswÆeLk rMkÆefe fir{Þku hku÷{kt Lksh ykðþu. yk rVÕ{{kt çku ÃkkrfMíkkLke yuõMkÃkMko yLkkLk rMkÆefe yLku Mks÷ y÷e Au, su{kt yuf ©eËuðeLkk ÃkríkLke ¼qr{fk{kt nþu yLku íkuLke çkuxeLke ¼qr{fk{kt nþu. {ku{ 14{e sw÷kELkk hkus hsq Úkþu. f]r»k òøkhý yur«÷ 2017

www.krishijagran.com | hindi.krishijagran.com

Publised on 25th & Posted on 27th & 28th at NDPSO of Every Month RNI NO. DELGUJ/2014/54893 Postal Reg. No. DL-SW-01/4181/17-19