Punjabi magazine October 2017

Page 1

n?Zw-J/-;h-

fe;kBK dh fjsekoh, d/P Go ’u gj[zu ;kvh

ISSN 2455-1112

Mac Krishi Jagran - Punjabi Year 19 Issue 10 October 2017 Rs. 35/-

www.krishijagran.com

+91 9891 405 403

KRISHI JAGRAN in Limca Book of Records

w/e fJB fJzvhnk gq'rokw d/ sfjs n;hA pDktKr/ w?Ae'I/p nP'e nrotkb

u/now?B (n?uHghHn?wH)


COMMITTED TO BETTER ENERGY



04

sseok

n?Zw.J/.;h. feqPh ikroD Issue 10 October 2017 Rs. 35/-

n?wH;hH v'wfBe PkfJBh v'wfBe n?wHihH tk;B ekoiekoh ;zgkde vkH e/HNhH uzvh oftzdo s/tfsnk nfiE thHnkoH thgh (n?;HnkJhH) uzdo w'jB seBheh ;zgkde vkH phH;hH fp;tk; wfjzdo gkb (t?N ;kfJz;) wkoehfNzr w[yh ;zi/ e[wko iBob w?B/io iB;zgoe cojk ykB ;jkfJe ;zgkde o{ph i?B ekofsek ;'Pb whvhnk w[yh nfBe/s f;Bjk n?;';hJ/N ;zgkde (;'Pb whvhnk) Pqhik BkfJo w'fBek wzvb ;hBhno gZsoeko (;'Pb whvhnk) ;who fstkoh ;hBhno gZsoeko fJwokB ykB gZsoeko dhg fP\k f;zx ftG{sh BkokfJD ;hBhno w?B/io e/Hi/H ;oB:k ;kok ykB w/xk Powk wkoehfNzr ;jkfJe nc;kBk wfbe uz[eh G{Nhnk g{Bw ftPteowk fozeh g[zvho bePwh gKv/ j/wk Powk fgqnzek wzvktohnk nze{ :kdt gq;ko w[yh fBPKs Nk~e ਸੀਨੀਅਰ ਸਰਕੂਲੇਸ਼ਨ ਮੈਨੇਜਰ npd[; ;wd okj[b f;zx ;jkfJe gqpzXe gqPKs Powk c[oekB e[o?Ph w'fjs so[D f;zx ;[ihs g~g{ okJ/ gtB e[wko irdhP gKv/ so[D f;zrb nkoHn?BH u"p/ fdB/P dwkEhnk n?uHnkoH wfjwk P[ebk nekT{AN?AN B/jk okBh sB[ik Mkn ekƒBh ;bkjeko i/wI Ekw; n?uHn?;H n;w[dhB fvIkJhfBzr nbek r[gsk :'r/P e[wko B;hw ns[b pkEw d|soh ;jkfJe d/t/Ado f;zx irdhP ikBk oftzdo ikBk wB'i e[wko

;zgkde fBd/Pe

laiknd] çdk'kd] eqnzd ,oa Lokeh ,e-lh- Mksfefud ,e-,-lh- Ñf"k tkxj.k % 60@9 rhljk ry] ;wlqQ ljk; ekfdZV] utnhd xzhu ikdZ eSVªks LVs”ku] ubZ fnYyh&110016 ds }kjk ,p-Vh- ehfM;k izsl ch 2] lsDVj&63] uks,Mk&201301] ftyk&xkSrecq) uxj ¼;w-ih-½ *lokZf/kd lqjf{kr U;k; {ks= fnYyhA bl if=dk esa çdkf'kr ys[k ,oa fopkj ys[kdksa ds futh gSaA çdk'kd@laiknd blds fy, mRrjnk;h ugha gSaA

dqy ist 68

08

y/sh ;wkuko

Gkos dh gqw[~y gfotkoe wkf;e g~fsqek

Mac Krishi Jagran - Punjabi Year 19

18

eµgBh ;wkuko

31

fJzNoftT{

40

;|b fe;kB nzp dh jkBhekoe cb w~yh dk fB:zsqD

60

43

bkJhc ;NkJhb ਿਸਆਸੀ

63

y/b irs

65

64 66 KRISHI JAGRAN KISAN CLUB 9891405403

KRISHI JAGRAN MAGAZINE Hindi, Punjabi, Gujarati, Marathi, Kannada, Bengali, Telugu, Assamese, Odia, Tamil, Malayalam & English

, 45503170

Nishant Taak 9953756433, 9891339440 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2017

www.krishijagran.com


Mob.: 9727760130, 8195800220

“IwhB pbtkB sK fe;kB XBtkB”

jo c;b bJh nfs T[g:'rh

fe;kBK dh ;/tk ’u jw/Pk fsnko ykd dk ftPkb Gzvko T[gbpX

fe;kBK bJh jo soQK dh


06

;zgkdeh

;hwKs s/ bx{ fe;kB ngBkT[D nkX[fBe y/sh seBhe g{oh soQK Bkb y/sh eoB d/ sohfenK pko/ jh BjhA gsk. nkX[fBe sohfenK Bkb y/sh eoB d/ wkwb/ ftu T[~so gqd/P, fpjko, oki;EkB, Mkoyzv, wZX gqd/P, T[sokyzv, gZSwh pzrkb ;w/s j'o th oki fgSV/ j'J/ jB idfe r[ioks, wjKokPNo, gzikp ns/ jfonkDk tor/ okiK ftu fInkdkso fe;kB ftfrnkBe sohfenK Bkb y/sh eod/ jB.

v{ wkj"b d/ b'eK dh o'Ih^o'Nh y/sh T[~s/ g/AfBoGo eodh j? go fJ; ;w/A jkbs e[M n?;h

j? fe y/sh eoB tkb/ fe;kB, fe;kBh SZv e/ iK sK PfjoK tZb gbkfJB eo oj/ jB iK c/o fe;/ j'o eko'pko ƒ ngDkn oj/ jB. fJ; dk ekoB d/fynk ikJ/ sK y/sh ftu fe;kBK dh xZN nkwdB dk j'Dk j?. T[Ai th Gkos ftu fe;kBK e'b S'Nh^S'Nh y/sh:'r IwhB j?. d{;ok fe;kBK ƒ nkX[fBe y/sh d/ sohfenK dh ikDekoh dh ewh th j?. fJ; ewh d/ ekoB fe;kBK ƒ nkwdB xZN gqkgs j[zdh j?. fe;kBK ƒ fe; gZXo se y/sh d/ nkX[fBe sohfenK ƒ ikDBk Io{oh j? fJj ;zdoG ftukoB:'r j?. jkbhA f;oc T[~u gZXoh fe;kB (fiBQK e'b y/sh:'r IwhB fInkdk j?) se y/sh dhnK BthnK seBheK d/ ftP/ ’u ikDekoh gj[zudh j?. fe;kBK ƒ y/sh dhnK BthnK ftfrnkBe seBheK dk frnkB j'Dk pj[s Io{oh j? feT[Afe fJe sK d/P ftu tXdh iB;zfynk d/ ekoB ykX^ gdkoEK dh g{osh dk dpkn tX fojk j? fi; ekoB nkT[D tkb/ e[M ;kbK se ykD bJh go/PkBh dk ;kjwDk eoBk g? ;edk j?. ;oeko th fJ; ;wZf;nk Bkb BfiZmD bJh y/sh T[sgkdB tXkT[D T[~s/ I'o d/ ojh j? go fe;kBK dk c;b T[sgkdB fet/A tX/ idfe T[BQK ƒ

i/eo Gkosh fe;kBK ƒ y[Pjkb pDkT[Dk j? sK T[BQK ƒ tZv/ g?wkB/ s/ nkX[fBe y/sh seBheK pko/ ikDz{ eokT[D dh b'V j?. fJBQK nkX[fBe y/sh seBheK ftu y/sh d/ ftfrnkBe sohfenK, f;zukJh d/ sohfenK^fit/A pz{d f;zukJh, ;{\w f;zukJh, coNhr/PB, No?eNo dk fJ;s/wkb, ;hv vfobo, jkot?;No, foto;/pb gb, o'Nkt/No, i?fte ykdK dk gq:'r nkfd dk fJ;s/wkb Pkwb jB. id'A fe;kB fJBQK ;kohnK seBheK s'A g{oh soQK tkfec j' ikDr/ sK y[d jh T[BQK dh nkwdB ftu tkXk j't/rk. ;oeko B/ th fJ; d/ bJh eJh edw u[Ze/ jB, fi; ftu gqXkB wzsoh feqPh f;zukJh :'iBk, c;b phik :'iBk, fwZNh f;js ekov :'iBk nkfd j'o eJh :'iBktK Pkwb jB, ;jh noEK ftu IwhBh gZXo s/ fJ; ftu fezBk ezw j'fJnk j? fJj sK ;G d/ ;kjwD/ j?. fJ; ;w/A ;jh noEK ftu fe;kBK ƒ fJBQK ;G pko/ ikBD dh b'V j?. bx{ ns/ ;hwKs fe;kBK dh nkwdB ftu tkXk Bk j'D dk fJe j'o ekoB j? fe T[BQK ƒ pIko dh g{oh ikDekoh BjhA jz[dh ns/ nkgD/ T[sgkdK ƒ fe;/ th ehws ’s/ t/uD bJh wip{o j'Dk g?Adk j?. eh ;oeko fJBQK dofwnkB/ fe;kBK dh ;wZf;nk dk jZb eZY/rh < i/ eZY/rh sK fe; soQK <

n?ZwH;hH v'wfBe Email: dominic@krishijagran.com

22 Years. 12 Languages. 22 States. 23 Editions. 3 Portals & 10 Million combined readership

Ph.: +91-11-26511845, 26517923, 45503170 Email : info@krishijagran.com

Web: www.krishijagran.com, hindi.krishijagran.com, malayalam.krishijagran.com

info@krishijagran.com, editor@krishijagran.com, advt@krishijagran.com, circulation@krishijagran.com

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2017

malayalam.krishijagran.com


ਲਾਭ

https://www.facebook.com/sumilchemical For More Information please contact +91-22- 43452222. Or Mail us sales@sumilchem.com


08

y/sh ;wkuko

tXh pkrtkBh y/sh k ;?PB ’u d/P ftu pkrtkBh c;bK dk w"T[i{dsgkdB foekov 30 eo'V NB ofjD dk

nB[wkB j? i' fe fgSb/ ;kb s'A seohpB 4H8 ch;dh fInkdk j?. fi; d/ ubd/ brksko gzit/A ;kb pkrtkBh c;bK dk T[sgkdB ykX^nzB T[sgkdB s'A fInkdk j't/rk. fJ; wjhB/ dh P[o{nks ’u ikoh u"E/ nB[wkB w[skpe ukb{ c;b ;kb ’u ykX^nzB T[sgkdB seohpB 27H6 eo'V NB oj/rk. fJ; d"okB pkrtkBh y/sh d/ e[b oep/ ’u brGr 2H6 ch;dh dk tkXk j'fJnk j?. Ikfjo j? fe uzrh toyk j'D ekoB ;pIh ns/ cbK dh y/sh ftu uzrk tkXk t/yD ƒ fwfbnk j?. cb T[sgkdB ’u

93H7 fwbhnB NB idfe ;pIh T[sgkdB ’u brGr 176 fwbhnB NB d/ tkX/ dh T[whd gqrNkJh ik ojh j? i' fe fgSb/ ;kb s'A eqwtko 3H9 s/ 4H2 ch;dh fInkdk j?.

rzB/ dh y'Jh Bkb fsnko j't/rk fvNoi?AN jkbhA se fpibh s/ nkor?fBe ykd d/ o{g ftu ehsk iKdk j? go j[D fJ; Bkb fvNoi?AN th pDkfJnk ikJ/rk.

dk fJ;s/wkb j[D fvNoi?AN d/ rzo{B/gdhftuy'thJh ehsk ik ;e/rk, y'Jh dk fJ;s/wkb

B?PBb P{ro fJz;NhfuT{N B/ fJ; d/ g/N?AN bJh ckow Gfonk j?. fJz;NhfuT{N d/ vkfJo?eNo vkH Bfozdo w'jB nB[;ko, rzB/ dh y'Jh Bkb pfDnk j'fJnk fvNoi?AN fpbe[b BkZB e?wheb j't/rk, fi; ekoB fJj uwVh s/ tksktoD d/ nB[e{b j't/rk. Bkb/ fJ; d/ T[g:'r Bkb eZgV/ X'Ad/ ;w/A gkDh th xZN bZr/rk. rzB/ dh 20 o[gJ/ dh y'Jh s'A brGr fJe feb' fvNoi?AN fsnko ehsk ik ;edk j?.

r{rb eo/rk jVQ ghVsK dh wdd Gkos ;fjs fszB d/PK ’u jVQ r{gqrbGktsB/ fJbkfenK ns/ pZfunK bJh pukn

okjs d/ ezw bJh fJe fwbhnB vkbo dh wdd d/D dk n?bkB ehsk j?. r{rb fJj wdd ‘rz{i’ ns/ ‘;/t fd fubvoB’ torhnK ;z;EktK (n?BHihHUH) ƒ gqdkB eo/rk. r{rb d/ ;kT{E Jh;N J/Phnk ns/ Gkos d/ whs gqXkB okiB nkBzdB B/ Gkos d/ jVQ gqGkts B"A ;{fpnK ’u jVQ ghVs b'eK gqsh jwdodh gqrNkJh j? ns/ fejk fe r{rb nkgdk Bkb ghVs gfotkoK Bkb j?. s[jkƒ dZ; d/JhJ/ ‘rz{i’ Gkos d/ jVQ gqGkts ;{fpnK ftu pZfunK dh gVQkJh ns/ ;e{bK dh n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2017

w[ozws, eZgV/ d/ e/ wdd eo fojk j?, fJ; n?BHihHUH B/ Gkos ftu seohpB 75000 jVQ ghVs gfotkoK dh wdd eoB dk Nhuk fwZfEnk j?. T[E/ jh ‘;/t fd fubvoB’ brGr fszB d/PK ’u pukn okjs ezw eo fojk j?. fJ; s'A fJbktk r{rb B/ Gkos ’u jVQ gqGkts ;{fpnK ’u n?;HUHn?;H n?boN th P[o{ eo fdZs/ jB. hindi.krishijagran.com



10

y/sh ;wkuko

wBkfJnk ikJ/rk wfjbk fe;kB fdt; osK d/ y/sh ’u pj[w[Zb/ :'rdkB ƒ wZd/BIo n"oyd/ j'J/ e/Ado ;oeko B/ y/sh ;pzXh ;ehwK

dk 30# piN n"osK bJh ;[oZfyns eoB dk c?;bk ehsk j?. e/Adoh feqPh wzsoh okXk w'jB f;zx B/ fejk fe n"osK ƒ ;oeko tb'A fdZsh ik ojhnK ;kohnK :'iBktK dk bkG b?Dk ukjhdk j?, Bkb jh fejk fe ;oeko f;ZXk n"osK fe;kBK se jo bkGekoh ;[ftXk ƒ gjz[ukT[D dk isB eo/rh. fJ; s'A fJbktk j[D jo toQ/ 15 nes{po ƒ wfjbk fe;kB fdt; d/ o{g ftu wBkfJnk ikJ/rk. Ikfjo j? fe n"osK bJh jo y/so ’u

PesheoB dh rZb ehsh ik ojh j?, nfij/ ’u y/sh d/ nzsors n"osK d/ pj[wZ[b/ :'rdkB ƒ fet/A BIo nzdkI ehsk ik ;edk j?. n?BHn?;Hn?;HUH dh fog'oN d/ w[skpe n"osK 18 ch;dh y/sh ’s/ fBoGo xoK dh nrtkJh eodhnK jB.fJj y/sK se ;hws Bk ofj e/ gP{ gkbB, w[orh gkbB, gP{nK bJh ukok fJeZmk eoBk, tor/ eJh y/soK ’u ezw eodhnK jB.

S/sh jh P[o{ j't/rh rzB/ dh fgokJh

B/ uhBh fwZbK ƒ rzBk fgokJh dk e/A;?doPB;oeko fJ; tko dhtkbh s'A gfjbK P[o{ eoB bJh

fejk j?. fJj edw nes{po wjhB/ ’u uhBh dh ehwsK ’u tkX/ ƒ o'eD d/ T[d/P Bkb u[fenk frnk

j?. jkbKfe wjKokPNo dh uhBh fwZbK B/ e/Ado ;oeko gk;'A ;w/A s'A gfjbK rzB/ dh fgokJh Bkb uhBh foetoh o/N xZN j'D Bkb ;oeko s'A 500 o[gJ/ gqsh NB dh wzr ehsh j?. P{ro fwZb dk efjDk j? fe rzB/ dk fgokJh ;?PB S/sh P[o{ j'D Bkb rzB/ s'A uhBh dh foetoh do brGr 1 s'A 2 ch;dh se fro ikJ/rh. Btzpo wjhB/ ’u fgokJh P[o{ j'D Bkb uhBh dh foetoh do brGr 10 s'A 11 ch;dh se ofjzdh j? i' fe nes{po wjhB/ ’u P[o{ j'D ekoB fJj 8 s'A 9 ch;dh se jh ofj ikJ/rh.

eo{v gk~w nkfJb ’s/ nk:ks N?e; tfXnk oeko B/ ;;s/ nk:ks ƒ o'eD ns/ xo/b{ ;fe;kBK ns/ ohckfJBohI ƒ b'eb gqkJhI ƒ ;g'oN d/D d/ we;d Bkb eo{v gkZb nkfJb T[~s/ nk:ks N?e; tXk fdZsk j?. ;oeko B/ eo{v gkZw nkfJb d/ nk:ks N?e; ƒ 7H5 ch;dh s'A tXk e/ 25 ch;dh eo fdZsk j?. eo{v ns/ fockfJzv gkZw nkfJb T[~s/ nk:ks N?e; tXkT[D Bkb wb/Phnk s/ fJzv'B/Phnk s'A nkT[D tkb/ ;;s/ fJzg'oN ƒ xZN eoB ’u wdd fwb/rh, Bkb/ fe;kBK ƒ bkG fwb/rk. pzgo T[sgkdB ekoB fe;kBK

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2017

ƒ fsbjB ’u Gkoh B[e;kB ;fjDk g? fojk j?. fIeo:'r j? fe ftZs wzsoh no[D i/Nbh dh gqXkBrh j/m nzso^wzsoh wzvb g?Bb B/ d/P ’u ykX^s/b dh T[gbpXsk dh ;whfynk dh n?;HJhHJ/H B/ fJ; edw dk ;tkrs eod/ j'J/ fejk fe fJ; Bkb fe;kBK ƒ wdd fwb/rh. www.krishijagran.com



12

y/sh ;wkuko

y/sh ’u j't/ B"itkBK dh Gkrhdkoh L ;tkwhBkEB d/ wPj{o y/sh ftfrnkBh n?wHn?;H ;tkwhBkEB B/ d/B"PitkBK d/ y/sh ftu o[MkB tXkT[D dh jwkfJs ehsh, Bkb jh g'Pe sZsK dh ewh ekoB B?PBb c{v ;feT{foNh n?eN d/ sfjs dbjB c;bK ƒ th Pkwb eoB bJh fejk j?. ;tkwhBkEB B/ fJe n?roh ekBcoz; d/ d"okB fejk fe Gkosh y/sh ibtk:{ gfotosB dk ;kjwDk eo ojh j?. fe;kBK ƒ okjs d/D bJh fe;kB eoIk w[nkch, fe;kBK bJh fJe^wkso jb BjhA j' ;edk. :kd oj/ fe wjKokPNo ns/ T[~so gqd/P dhnK ;oekoK B/ fe;kB eoIk w[nkch dk n?bkB ehsk j?. fJ; d"okB T[BQK B/ y/sh ’u nkwdB tXkT[D ns/ B"itkBK tb'A y/sh ’u Gkrhdkoh T[s/ I'o fdZsk.

n?g d/ IohJ/ y/sh eoBr/ fe;kB

z ;oeko oki ftu go { h soKQ ys / h ’u T[;Xsokyv [ ko d/ isB eo ojh j. ? fJ; d/ bJh ;oeko B/

fe;kBK ƒ fvIhNb gfqefonk Bkb iV ' B bJh edw ue [ / jB. Ts [ okyv z d/ fe;kB jD [ wp ' kfJb ng ? ns/ fvtkJh;

d/ IohJ/ ftfrnkBe ys / h d/ ro [ f;y Z Dr. / fJ; d/ bJh T[sokyzv ;oeko fJe nkJhHNhH ezgBh Bkb rZbpks eo u[eh j?. ;e ? NohJN / ’u ys / h ;es Z o B/ fvIhNb ne ? ;NB ? PB ;oft; ng ? ƒ df/ynk. fJ; fvIhNb ne ? ;NB ? PB ;oft; ng ? dh g; q ss [ heoB we " / ys / h, pkrtkBh gPg { kbB rkqw ftek; ftGkr d/ nfXekoh th wi " d { ;B. fJj ng ? i? bePwh nr ? N 'q e ? tbA' pDkfJnk frnk j. ? eg z Bh dk dkntk j? fe fJ; ng ? dk g: q r ' gi z okiK d/ fe;kB eo oj/ jB. ys / h ;es Z o vhH ;A/fEb gKfvnB B/ fejk fe oki ftu fe;kBK dh nkwdB dr Z[ Dh eoB bJh fJj ng ? wjs Z tgo { B ;kps j' ;edk j. ?

fwPo s'A j'fJnk fgnkI dk nk:ks

nkI dhnK brksko tXdhnK ehwsK s' A fuz s s fg;oeko fJ;dk jb Z bG Z D ftu brh j. ? fgnkI dhnK tXdhnK

ehwsK Ts [ / oe ' brkTD [ bJh fBih ekop ' kohnK tbA' fw;o sA' 2400 NB fgnkI dk fBo:ks ehsk frnk j. ? i/ fJ; dhnK ehwsK ftu jo ' tkXk jd z[ k j? sK ;oeko j'o fBo:ks dh wBI{oh d/ ;edh j?. fJ; pko/ fBih eko'pkohnK ƒ fejk frnk j? fe i/eo fgnkI dhnK ehwsK j'o tXdhnK jB sK T[j j'o fgnkI fBo:ks eoB bJh fsnko ofjD. fJj uouk fJe ;whfynk pm ? e ’u jJ ' h. fJ; pm ? e ’u ys / h ws z okbk ns/ tkfDi ws z okb/ d/ T~[u nfXekohnK Bkb fBih tgkoh th wi " d { ;B. jkbKfe fgnkI d/ nk:ks bJh jkbhA fe;/ ;oekoh Ji / ; z h ƒ fB:e [ s eoB pko/ eJ ' h c; ? bk BjhA fbnk frnk j. ? n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2017

malayalam.krishijagran.com


More Information : 9855524955


14

y/sh ;wkuko

y/sh T[sgkd j'D Io{oh ;w~roh n?eN s'A pkjo L Bhsh nk:'r ƒ Io{oh ;wZroh Bhn?sheNnk:'s'A rjNkT[B/ Dy/sbJhh ;wZfejkrohnK j?. fi; Bkb pIko ’u

ezghfNPB tX/rk ns/ S'N/ fBt/PeK dh th pIko ’u feqnkPhbsk tX/rh. Bkb/ fe;kBK ƒ uzrk bkG th fwb/rk. nk:'r B/ fejk fe w"i{dk ftt;Ek ’u fe;kBK ƒ T[BQK dh bkrs nB[;ko T[fus bkG BjhA fwb fojk. nk:'r fJ; pko/ okiK Bkb th rZbpks eo/rk. fJ; d"okB nk:'r B/ y/sh ;wZrohnK s'A ;Nke fbwN jNkT[D bJh fejk j?. :kd oj/ fe nk:'r B/ fJj c?;bk pIko ’u fJe BthA Bhsh ns/ fe;kBK d/ T[BQK dh bkrs d/ pdb/ uzrh ewkJh d/ wZd/BIo u[fenk j?. Bkb/ ;Nke fbwN xZN j'D Bkb ykX^gdkoEK dk pIko ftu ;zukbB n;kB j' ;e/rk.

fdt:KrK B/ pDkJh feqPh ezgBh

gqd/P d/ wjkoki rzi fIbQ/ d/ 11 fdt:KrK B/ T[~so fwb e/ fJe bx{ feqPe T[sgkde ezgBh pDkJh j?.

fJ; ezgBh B/ p'ov nkc vkfJo?eNoI ’u f;oc fdt:Kr jh Pkwb jB. fJ; ezgBh ’u fJBQK B/ 450 j'o fdt:Kr fe;kBK ƒ Pkwb ehsk j?. fJj i?fte sohe/ Bkb y/sh eod/ jB. Bkb/ fJBQK B/ nkgD/ T[sgkd t/uD bJh c{v gq';?f;zr e/Ado P[o{ ehsk j?. fIeo:'r rZb fJj j? fe i?fte y/sh d/ nXko ’s/ jh nkgD/ ykX^T[sgkd fsnko eod/ jB.

uhBh j't/rh nk:ks

fwbBkv{ ns/ eoBkNe ’u ;'e/ d/ ekoB suhBh T[sgkdB ’u ewh nkT[D ekoB e/Ado ;oeko B/ 3 s'A 5 bZy NB uhBh nk:ks eoB dk gq;skt ofynk j?. s[jkƒ dZ; d/JhJ/ fe ;'e/ d/ ekoB d'jK ;{fpnK ftu uhBh dk T[sgkdB xZN fojk j?. fi; d/ wZd/BIo e/Ado B/ n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2017

fsT[jkoK d/ ;hIB bJh uhBh dh ygs g{oh eoB ns/ ehwsK d/ tkX/ ƒ o'eD bJh fJj gq;skt ofynk j?. T[E/ d{;o/ gk;/ fJzvhnB P{ro fwbI n?;';hJ/PB (fJ;wk) B/ fJ; d/ T[bN T[~so gqd/P ns/ wjKokPNo s'A okZ uhBh ;pf;vh d/ o{g ’u gjz[ukT[D dh rZb ejh j? feT[Afe T[~so gqd/P s/ wjKokPNo s'A fJ; ;hIB ftu foekov uhBh T[sgkdB dh T[whd j?. fJ; ftP/ ’u, fJ;wk d/ whvhnk e'nkovhB/No ;zi/ p?Boih B/ feqPh ikroD Bkb rZbpks eod/ j'J/ fejk, uhBh nk:ks eoB dh pikJ/ d'jK ;{fpnK wjKokPNo s/ T[~so gqd/P s'A uhBh dh g{osh eoBh ukjhdh j?, Bkb jh fejk fe rzB/ dk fgokJh ;?PB th S/sh P[o{ BjhA eoBk ukjhdk sKfe rzB/ Bkb uhBh dk foetoh do th xZN Bk j' ;e/. hindi.krishijagran.com


y/sh ;wkuko

15

y/sh fBo:ks Bhsh pD/rh L ;[o/P gqG{ soh wzvb ndbk^pdbh ’u Bt/A u[D/ rJ/ wztkfDi s/ T[d:'r wzsoh ;[o/P gqG{ B/ fejk fe wzsokbk y/sh T[sgkdK bJh t?Pfte ;gbkJh u/B dk T[fus co/wtoe fsnko eo/rk. Bkb/ fJj th fejk fe y/sh fBo:ks ƒ tXkT[D bJh d/P ’u tgko s'A gkpzdh jNkT[D T[~s/ th ftuko eoBk j't/rk. T[BQK d/ nB[;ko i/eo fe;kB B/ e[M th g?dk ehsk j? sK T[; dhnK uzrhnK ehwsK gqkgs eoB bJh T[; e'b t?Pfte pIko ’u nkgD/ T[sgkd t/uD dk o;sk j'Dk ukjhdk j?, fi; d/ bJh T[d:'r wzsokbk jo ;zGt fJzsIkw eoB dk isB eo/rk. :kd oj/ fe Gkos ’u ;pIh s/ cb torhnK y/sh ;wZrohnK dk fBo:ks e[b 16H27 fpbhnB :{Hn?;H

vkbo j?. fJ; d/ bJh fBo:ks dk fJe BtK ykek fsnko eoBk j't/rk. fJ; d"okB gqG{ B/ fejk fe d/P ’u tZy tZy y/sh gkoe th pDkJ/ ikDr/.

J/ghvk dk ckowo eB?eN n?g j'fJnk bKu

ghvk B/ ckowo eB?eN n?g bKu ehsk j?. J/ekwo; ;?eo/Noh Gkos ;oeko, ohsk s/tshnk B/ fJ; n?g ƒ bKu ehsk. bKfuzr w"e/ p'bfdnK T[BQK B/ fejk fe Gkos dk e[b n?rqhebuob n?e;g'oN 34 fpbhnB vkbo j?. go e[b T[sgkdB dh fInkdkso ygs tX/o/ iB;zfynk ekoB d/P ftu jh j' iKdh j?. jkbKfe n;hA ftPt fBo:ks ’u 2H2 ch;dh jh ;KMk eod/ jK idfe Gkos d[BhnK d/ 10 tZv/ fBo:kseK ftu Pkwb j?. fJ; d/ Bkb jh J/ghvk d/ isB ;dek pD/ n?g dh gq;z;k eod/ j'J/ fejk fe fJj n?g y/sh tgko ’u ekch ekoro ;kps j't/rk, fJ; Bkb fe;kB ns/ T[sgkd s/ T[; dh N?;fNzr b?pkoNoh dh ;jh ikDekoh fwb ;e/rh. fJj n?g n?AvokfJv s'A fJbktk nkJhHUHn?;H f;;Nw ’s/ th T[gbpX oj/rk. fJ; n?g d/ IohJ/ Gkos s'A :{ogh :{BhnB ’u nzr{o, nBko ns/ ;pIhnK d/ fBo:ks bJh nkgD/ gq'veNK ƒ No?e eoB ’u wdd fwb/rh. fJ; n?g ƒ bKu eoB dk T[d/P n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2017

fe;kBK se Nq/;/fpfbNh ;kcNt/no f;;Nw ƒ gj[zukT[Dk j?. fJj n?g oki jkoNh ebuo, n?roh ebuo ftGkrK dh wdd Bkb fe;kBK se T[BQK d/ T[sgkd dh ohnb NkJhw, b'e/PB ns/ j'o ikDekohnK T[BQK se gj[zukJ/rk. fJ; n?g dhnK ftP/PsktK j/m fbyhnk jB L ! nkBbkJhB ckow ofi;Nq/PB ! gq'veN ;N/N; No?fezr ! nkBbkJhB fe;kB dkybk ! oki jkoNh ebuo ns/ n?roh ebuo fvgkoNw?AN ’u ofi;Nq/PB ! ckowoI bJh n?g d/ IohJ/ dkybk ! J/ghvk nEokJhIv b?pkoNoh ’u T[sgkdK d/ ;?AgbK dk eb?ePB fJ; n?g dh bKfuzr w"e/ J/HghHJhHvhHJ/H d/ iBob w?B/io vkH so[D piki B/ n?g d/ ez;?gN d/ pko/ ’u df;nk ns/ u/now?B vhHe/H f;zx B/ nkJ/ j'J/ b'eK dk ;tkrs eofdnK fejk fe fJ; n?g d/ IohJ/ fe;kBK ƒ ihUB?~N Bkb i[VB ftu n;kBh j't/rh Bkb/ b?pkoNoh N?;fNzr ftu ekch wdd fwb/rh, fJ; n?g ƒ fjzdh ns/ wokmh ’u bKu ehsk frnk j?. fJ; n?g dhnK fszB gqw[Zy rZbK fe;kB, oki ;oeko ns/ gq:'rPkbk jB. fJ; d" o kB n? ; Hn? c HJ/ H ;hH dh w? B / f iz r vkfJo?eNo ;[iwzsk u"Xoh B/ n?g dh gq;z;k ehsh ns/ n?;Hn?cHJ/H;hH ns/ J/HghHJhHvhHJ/H d/ n?cHghHUI d/ wkfXnw Bkb nkg;h skbw/b ’u ftuko ;KM/ ehs/. www.krishijagran.com


16

y/sh ;wkuko

fe;kB S~v oj/ jB phNh ek~NB dk ;kE rksko fe;kBK ƒ phNh ekZNB ’u j' oj/ B[e;kB beoB T[BQK dk phNh ekZNB tb'A w'j Gzr j' fojk j?.

fe;kB j[D phNh ekZNB ƒ SZv e/ d/;h tokfJNh ’s/ ftPtk; do;k oj/ jB. fIeo:'r j? fe ni/jh T[whd gqrNkJh ik ojh j? fe fJ; ;kb ekZNB dk oepk d[rDk j'D dh T[whd j?. fe;kBK d/ fJ; o[MkB ƒ t/yd/ j'J/ ;?ANo fJz;NhfuT{N nkc ekZNB fo;ou th d/;h ekZNB dh tokfJNh ƒ ftef;s eo fojk j?. fi; Bkb fe;kBK ƒ 2019 se d/;h ekZNB dh BthA tokfJNh fwb ;edh j?. B?PBb ;hv n?;';hJ/PB d/ vkNk nB[;ko fgSb/ ;kb 2016^17 ’u wkB;/AN' ezgBh dh phi fteoh ftu 15 ch;dh dh ewh nkJh ;h. fgSb/ ;kb wjKokPNo, gzikp, jfonkDk s/ r[ioks ;{fpnK d/ fe;kBK B/ th e[M fjZ;/ ’u d/;h ekZNB jh phih ;h.

y/sh wzsokb/ ’u t~vh ndbk pdbh

wzsoh^g[oP'sw o[gkbk, ;[odoPB Grs ns/ n?;Hn?;H nkjb{tkbhnk ;B. fJ; ftu pdbkt eod/ j'J/ oki feqPh wzsoh ;[doPB Grs ns/ n?;Hn?;H nkjb{tkbhnk ƒ jNk e/ g/nib s/ ;?BhN/PB wzsokbk ns/ NqkJhpb nc/noI wzsokb/ ’u G/i fdZsk frnk j?, idfe y/sh wzsokb/ ’u d' Bt/A fujfonK ƒ Pkwb ehsk frnk j?. Bt/A feqPh okiwzsoh d/ o{g ’u ri/Ado f;zx P/ykts ns/ feqPBk oki B/ ;j[z u[eh j?.

e/A

do ;oeko B/ tZvh ndbk pdbh eod/ j'J/ eJh wzsohnK d/ wzsokfbnK ftu pdbkt ehs/ jB. y/sh wzsokb/ ’u gfjbK e/Adoh feqPh s/ fe;kB efbnkD wzsoh okXk w'jB f;zx d/ Bkb fszB oki

1 2 3 5 10 15

j[D d/yDk fJj j? fe d't/A Bt/A wzsoh ;oeko dhnK y/sh :'iBktK ƒ fe; gZXo se nr/ b? e/ iKd/ jB. :kd oj/ e/Ado ;oeko fe;kBK dh nkwdB ƒ d[ZrDk eoB dk Nhuk b? e/ ub ojh j?. fJ; d/ ubd/ d'jK wzsohnK T[go ezw dk dpkn th oj/rk.

12 24 36 60 120 180

420 840 1260 2100 4200 6300

40 140 260 600 1700 3300

380 700 1000 1500 2500 3000 , 09891339440

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2017

malayalam.krishijagran.com



18

eµgBh ;wkuko

‘ih^wkB’ ƒ fwfbnk JhHJ/HnkJhH n?rqhfgqB:'o n?tkov

JhHJ/HnkJhH B/ BthA fdZbh ’u n?rqhfgqB:'oI ;fwN (okPNoh feqPh T[~dwh ;zw/bB) 2017 nk:'fis ehsk, fi; dk T[d/P T[God/ y/sh eko'pkohnK ƒ ;BwkfBs eoBk s/ Bkb jh Gkosh y/sh y/so ftu Gkosh B"itkBK ƒ gq's;kjB s/ T[BQK bJh o[Irko d/ w"e/ gqdkB eoBk ;h. JhHJ/HnkJhH d/ nfGP/e f;zx B/ nkgD/ GkPD

okjhA b'eK dk ;tkrs ehsk. fJ; ;fwN ’u n?rqhebuob nkJhvhnkI bJh u[D/ rJ/ 5 NkZg d/ b'eK Bz{ g[o;eko th fdZsk frnk. fJBQK ftu gfjbk g[o;eko J/esk n?rq' fJzv;NohI d/ nkekP u"o;hnk ƒ fJe bZy o[gJ/ dh fJBkwh okPh Bkb fdZsk frnk s/ d{ik g[o;eko ih^wkB b?Avfezr ƒ fwfbnk, fJ; d/ Bkb Bkb fJzN/b' gqkJht/N fbwfNv nkoHn?cH t/t N?eB'bkih ns/ fJBfcT{IB phto/i/; ƒ th ;BwkfBs ehsk frnk. fJBQK g[o;ekoK dk n?bkB 6 iZiK d/ g?Bb B/ ehsk. fJ; d"okB ;fwN ’u nkJhHnkJhHNhH fdZbh d/ ckow n?Av ckowoI d/ ckT{Avo PPKe e[wko ns/ fJBt/AN gq'rokw d/ r"ot eg{o, ;zi/ ;/mh, nfws gokPo, PPh w'jB ns/ ;fuB ;ud/tk B/ nkJ/ j'J/ b'eK ƒ ;zp'fXs ehsk ns/ gZ[S/ rJ/ ;tkbK d/ itkp th fdZs/.

gqGkeo okU u[D/ rJ/ n?BHnkJhHJ/HnkJhH gqXkB v fJv z ;NhqI bJh ew z eoB tkbh ;h;; z Ek BP ? Bb ;hv n; ? ; ' hJP / B nkc

fJv z hnk d/ BtA/ gX q kB bJh uD ' jJ ' h. fJj ;; z Ek wy Z[ so " s/ fe;kB ;oeko ns/ phi fJv z ;NhqI bJh ftub ' froh dk ew z eodh j. ? fJBKQ uD ' K ’u gX q kB d/ njd [ / bJh B[ihthv{ ;hvI fbwfNv d/ w?B/fizr vkfJoe ? No nw ? H gG q keo okU B/ fis Z jk;b ehsh. :kd oj/ fJ; s'A gfjbK th gqGkeo okU n?BHn?;HJ/H nkJhH d/ gqXkB ofj u[e/ jB. fJ; s'A fJbktk fJ; w"e/ s/ nihs ;hvI d/ gqpzX fBd/Pe ;who w{b/ ƒ whs gqXkB u[fDnk frnk idfe gqziftB ghH ikt/oh ƒ iBob ;eZso ns/ e'fjB{o ;hvI d/ ;hHn?wHvhH gtB e[wko ez;b ƒ yIkBuh u[fDnk frnk. fJ; w"e/ ’s/ n?BHn?;HJ/HnkJhH d/ ;ko/ w?Apo w"i{d ;B. fJ; we " / ’s/ gG q keo okU B/ fejk fe phi fJv z ;NhqI ’u jo ' fInkdk ;X [ ko bJh ew z ehs/ ikDr/ fJ; d/ bJh Gkosh ;hv fJv z ;NhqI dh fJe Nhw ftdP / h do " / ’s/ ikJr / h i' d; { o/ dP / K dhnK phi seBheK dk ikfJIk b? e/ nkJr / h. gG q keo okU B/ fejk fe fJ; Bkb Gkosh fe;kBK ƒ c;b Ts [ gkdB tXkTD [ ftu wdd fwbr / h. n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2017

hindi.krishijagran.com



20

eµgBh ;wkuko

c;bK ƒ fBo'rh pDkT[Adk Jhe'fcN

y/ s h o;kfJDK d/ bnzrksko BkX[zd fJ;s/wkb Bkb c;bK

T[~s/ i' n;o g? fojk j?. wB[Zyk ;oho ƒ th ekch B[e;kB gj[zu fojk j?, fJ; ƒ t/yd/ j'J/ fe;kB i?fte T[sgkdK tZb o[\ eo oj/ jB. i?fte T[sgkdK dh b'V ƒ t/yd/ j'J/ pj[s ezgBhnK fJ; s/ ezw eo ojhnK jB. eq'g/e; th fJe nfij/ jh ezgBh j?, i' fe;kBK ƒ i?fte bheftv coNhbkJhIo, ehNBkPe ns/ T[~bhBkPe T[gbpX eok ojh

j?. fJ; ezgBh dk Jhe'fcN T[sgkd fe;kBK ftueko ekch b'efgqn j?. Jhe'fcN dk fJ;s/wkb M'Bk, fwou, nz r { o , UoBkw? A Nb cbkto, p?ArD, NwkNo, nBko ns/ ukj nkfd ftu j'D tkbhnK fpwkohnK fit/A M[b;k, u{ofDb nkf;sk ns/ j'o T[~bh s'A g?dk j'J/ o'rK s'A S[Nekok d[nkT[Adk j?. fJj T[sgkd g{oh soQK Bkb ;[oZfyns j?. fJ; ƒ 2 fwHbhH gkDh dh do Bkb fJ;s/wkb eo'.

gP{ f;js bJh rq/B'chv Z u fJz v ;Nq h I fbwfNv gq f ;Z X y/ s h rqT[B'' sNgkdB fBowksk ezgBh j?. rq/B'Nu d/P ’u

c;b ;bkj w";w d/ nB[;ko gkU c;b ;bkj ;kB ne;o w";w ;pzXh ikDekoh gqsh fego/ PkB ofjzdk j? feT[Afe ;G s'A fInkdk go/PkBh w";w d/ ekoB jh ;fjDh g?Adh j?. ;kv/ d/P ftu y/sh w";w T[~s/ fBoGo eodh j? fJ; bJh fe;kBK ƒ w";w dh ikDekoh j'Dh bkIwh j?. fJ; y/so ’u ezw eoB tkbh ezgBh phe/;h t/dof;; gqkJht/N fbwfNv dk n?g ‘c;b ;bkj’ fe;kBK ƒ w";w dh g{oh ikDekoh s'A fJbktk, c;b ;bkj, IwhB dk skgwkB, Bwh, toyk ;pzXh ikDekoh nkfd T[gbpX eokT[Adk j?. fe;kBK ƒ y/sh bJh ;jh ;w/A s/ ikDekoh gqkgs BjhA j[zdh fJ;/ go/PkBh ƒ t/yd/ j'J/ phe/;h t/dof;; gqkJht/N fbwfNv B/ fJ; n?g ƒ bKu ehsk. fe;kB fJ; n?g ƒ n;kBh Bkb r{rb gb/n ;N'o s'A vkT{Bb'v eoe/ gq:'r eo ;ed/ jB.

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2017

gP{^f;js ƒ fXnkB ’u oy e/ ezw eo ojh j?. fJj sK ;ko/ ikDd/ jB fe ;kvk d/P d[ZX T[sgkdB ftu w'Yh j?. nfij/ ’u gP{nK dk gkbB eoB tkb/ fe;kBK ƒ T[BQK dh f;js dk fynkb oyDk th Io{oh j?, gP{nK ƒ szdo[;s oyD bJh T[BQK ƒ nfijk G'iB ukjhdk j? fi; Bkb T[BQK ƒ gq'NhB s/ T{oik n;kBh Bkb fwb/ ns/ T[BQK dh gkuB feqnk mhe oj/. fJBQK ;kohnK Io{osK ƒ t/yd/ j'J/ fJj ezgBh rq/B'chv pqKv wkofeN ftu fbnKdk j?. fJj gP{ nkjko Gog{o gq'NhB ns/ fInkdk n?Boih gqdkB eodk j?. fJj gkDh ftu x[bBPhb j?. fJj gP{nK ƒ Uw/rk^3, ftNkfwB ns/ fwBobI dh g{osh eodk j?. fi; Bkb gP{ fInkdk d[ZX d/D dh ;woZEk tXdh j?, T[BQK dh f;js th mhe ofjzdh j?. fJj T[sgkd gP{nK bJh bkGekoh j?.

hindi.krishijagran.com


nksw fBoGo fe;kB dh nkB, tXd/ Gkos dh gfjukD

b[ph fJz;v;Nqhi n?bHn?bHghH efbnkD fwb d/ B/V/, Bo'vk o'v, nfjwdkpkd^380025 c'B L 079 30610 128, 129, 197 Jh^w/b L


22

eµgBh ;wkuko

wfjzdok fbnkfJnk BtK Nqkwc ehNBkPe

w

fjzdok n?Av wfjzdok dh wfjzdok n?roh ;'fbT{PB fbwfNv B/ BtK jfonkDk d/ eoBkb ftu fJe gq'rokw d"okB BtK Nqkwc fJz;?eNh;kJhv bKu ehsk j?. fJ; d"okB Gkosh frDsh ftu nkJ/ fe;kB s/ Gkos ;w/s igkB s'A nkJ/ ftfrnkBe w"i{d ;B. fJj ehNBkPe c;bK ’u brD tkb/ ysoBke ehfVnK fit/A pokT{B gbKN jkgo Bkb bVB d/ ;woZE j?. w[Zy s"o s/ fJj ;pIhnK, u"b, nzp, cbK ns/ egkj torhnK c;bK ƒ ehfVnK s'A pukT[D ftu ;jkfJe j't/rk. fJ; ftueko wfjzdok n?Av wfjzdok d/ n?roh ebuob ftGkr d/ gqXkB ns/ w?B/fIzr vkfJo?eNo, n?wHJ/Hn?;Hn?bH nP'e Powk B/ fejk fe ezgBh fe;kBK dhnK ;wZf;nktK dk jZb eZYD dk :sB eo/rh Bkb jh fe;kBK se ckowN/e ;j{bsK gj[zukD dh fdPk

’u ns/ c;BK ftu brD tkb/ ehfVnK s'A S[Neko/ bJh ftPt gZXoh ehNBkPe gqdkB eokJ/rh, fi; dk fJe T[dkjoD Nqkwc j?. fi; ƒ phs/ fdBhA bKu ehsk frnk. fJ; Bkb fe;kB ƒ bkG gqkgs j't/rk.

n?;e'oN fJb?eNq'fBe No?eNo bKu

y/

sh T[ g eoD fBowksk ez g Bh n? ; e' o N B/ fJb?eNq'fBe ez;?gN ’s/ nXkos Bt/A No?eNo bKu ehs/ jB. fJ; d"okB ezgBh d/ u/now/B okiB Bzdk B/ fejk fe nzsookPNoh gZXo ’s/ ezgBh d/ T[sgkd ƒ gj[zukD bJh ezgBh B/ fJe gqfs;EkgB d"o dk nB[Gt ehsk j?. ezgBh d/ w?B/fizr vkfJo?eNo nfyb Bzdk B/ fejk fe fJj No?eNo Gkos s'A fJbktk ftPt gZXo ’s/ y/sh d/ Bt/A nB[Gt gqdkB eo/rk. Bkb jh fejk fe fJj j'oBK d/PK ftu th Gkos dh feckfJsh N?eB'bkih ƒ gj[zukD bJh ekch wkD wfj;{; eo oj/ jB. fJj No?eNo 22 jko; gkto s'A 90 jko; gkto se dh o/Ai d/ j'Dr/.

gkob/ dk jZE wBg;zd p/to/i; d/ Bkb ns/ wBg;zd p/to/i; B/ nkgD/ T[sgkdK gkdkob/ fJefmnK gqw'PB eoB bJh ;wM"sk ehsk j?. fJ; ;wM"s/ d/ sfjs wBg;zd p/to/i; B/ d/P ’u gkob/ d/ 4H5 fwbhnB nkT{Nb/N; se nkgD/ T[sgkd gjz[ukD dk Nhuk ofynk j?.

gfjb/ fjZ;/ ’u d/P d/ g{oph fjZf;nK ftu brGr 2 bZy gkob/ nkT{Nb/N; ’s/ fpiB; P[o{ ehsk frnk j?, fi; ftu T[gG'rsktK dh ;j{bs d/ nB[;ko T[fus ehwsK ’s/ T[sgkd T[gbpX eokJ/ rJ/ jB. fJ; d"okB w?Ar' f;Zg r'bv ƒ pIko ’u T[skfonk frnk j?. n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2017

hindi.krishijagran.com



24

eµgBh ;wkuko

wfjzdok dk BtK No?eNo pqKv Nq?e;Nko os dh sh;oh ;G s'A tZvh No?eNo ezgBh wfjzdok n?Av Gkwfjz dok B/ nkgDh ;jkfJe ezgBh wfjzdok r[ioks

No?eNo fbwfNv dk BK pdb e/ rq'w?e; n?roh fJe:{gw?AN eo fdZsk j?. fJj ezgBh nkgD/ Bt/A No?eNo Bz{ Nq?e;Nko d/ BK Bkb bKu eo/rh i' wfjzdok r[ioks No?eNo fbwfNv dk BtK Bkw j't/rk. fJBQK No?eNoK dh o/Ai 30 s'A 35 jko; gkto j't/rh. wfjzdok d/ ckow fJe:{gw?AN ;?eNo d/ gqXkB oki/P i/i[oheo nB[;ko rq'w?e; ckow w?B/BkJhi/PB dh r[DtZsk tXkT[D s/ fe;kBK dh nkwdB d[ZrDh eoB ftu ;jkfJe j't/rk. T[E/ r[ioks ;oeko B/ y/sh fgqz;hgb ;?eNoh, ;zi/ gq;kd B/ fejk fe ;kvh ;oeko B/ fe;kBK d/ fjZs ftu ckow wPhBoh ƒ tXkT[D bJh o'vw?g fsnko ehsk j?. fJ; Bkb fe;kBK ƒ bkG fwb/rk.

vhHn?BHJ/H N?eB'bkih dk j't/ gq;ko ns/ IhB bVh s/ IhB ;g z kdB T~[s/ ew z eoB tkb/ :s z oK ƒ Tg [ bpX eokTD [ dk isB eo oj/ jB.

sh ftu BthBsk s/ seBhe d/ tX Z d/ gX Z o B{z y/ty / d/ jJ ' / vg { A'N gkJhBhno eg z Bh B/ vhHnB ? HJH/

Ne ? Bb ' kih ’s/ ftfrnkBeK ns/ Td [ :r ' gshnK Bkb ew z eoB bJh ftPt gX Z o ’s/ wf[jw z ubkJh j. ? eg z Bh d/ fpIB; vtb ? gwA?N vkfJoe ? No wN ? wb { o s/ TB [ KQ d/ ;fj:r ' hnK dh Nhw ys / h ’u ssekb ;wfZ;nktK d/ jb Z

IhB ;g z kdB ns/ IhB bVh nXkos tv Z hnK ys / h eg z BhnK tbA' vhHnB ? HJH/ Ne ? Bb ' kih fJ;sw / kb ehs/ ikD Bkb fJj Ne ? Bb ' kih ekch ;;sh jJ ' h j. ? tv Z h gX Z o s/ ys / h ’u BthnK ftXhnK d/ fJ;sw / kb Bkb fJj Ne ? Bb ' kih ekch jd Z se ;;sh jJ ' h j. ? fJ; d/ ekoB SN ' h fJekJhnK ƒ Tg [ Gr ' fsnK dh bV ' nB; [ ko vhHnB ? HJH/ Ne ? Bb ' kih nXkos Ts [ gkd Tg [ bpX eokTD [ ftu n;kBh jt ' r / h. eg z Bh d/ ws [ kpe TB [ KQ dk fJj isB ys / h ftu ;wekbh ;wfZ;nktK dk jb Z eY Z D ’u ;jkfJe jt ' r / k.

fBT{jkb?Av dk whE/B fJziB No?eNo No?eNo fBowksk fBT{jkb?Av ftB/PtwhE/gZBXohgktov No?eNo bKu ehsk j?. fJ; No?eNo dh XkoBk GftZy ftu ihtkPw JhAXBK d/ gq:'r s'A w[esh d[nkT[D d/ Bkb Bt/A T{oik ;o'sK d/ T[g:'r ƒ gq's;kjB d/Dk j?. fJ; Noe ? No ftu 6 f;bv z o br Z / jB i' 30 gs q hPs se you ftu ewh fbnkTA[d/ jB. Bkb jh fJ; ftu 180 jko; gkto dh ;woE Z k j? i' fJ; d/ vhIb Noe ? NoK d/ pokpo j. ? sj [ kƒ d; Z dJ / hJ/ fe fJj JhAXBK d/ ftebg d/ so " s/ n;b ftu fJe feckfJsh s/ To { ik dh xN Z ygs eoB tkbk j. ? n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2017

hindi.krishijagran.com



26

eµgBh ;wkuko

n?uHghHn?wH fJzvhnk tb'A p{N/ brkT[D dk gq'rokw nu ? HghHnw ? H gfotko d/ Bkb un / owB ? nPe ' nrotkb ns/ eg z Bh dh vkfJoe ? No sgfZ;nk rf'Jb B/ jfonkDk gkDhgs d/ ihHNhH ov ' ’s/ pN { / brk e/ gfonktoD d/ ftek; ftu ;fj:r ' ehsk j. ? fJ; we " / s/ ;ko/ nu ? HghHnw ? H gfotko B/ ekch Ts [ ;kj Bkb nkgD/ u/now?B d/ iBwfdB ƒ u'yh YkDh d/ jkb ftu g{o/ i'P Bkb wBkfJnk. fJ; we " / s/ eJh ;r z hs gr 'q okw ns/ yv / K dk

os dh gfq;X Z eg z Bh nu ? HghHnw ? H fJv z hnk d/ Gkun / owB ? nPe ' nrotkb d/ iBwfdB we " / go { /

Gkos ftu pN { / brkTD [ d/ gr 'q okw dk nk:i ' B ehsk frnk. fJj we " / s/ wy [Z og { Bkb eg z Bh d/ eJh nfXekohnK B/ go { / Gkos ftu 10000 oy Z[ brkJ. / fJ; ndko/ ’u eg z Bh d/ jv ? nkfc; tbA' ;ko/

nk:i ' B ehsk frnk ;h fi; ekoB TE [ / jkIo eg z Bh d/ ;ko/ wA?po yP [ h d/ wkjb " ftu nBd z wkD oj/ ;B. Gkos d/ fe;kBK bJh nu ? HghHnw ? H gfotko jwP / k sA' ;wofgs fojk j. ? gfonktoD d/ ftek; ns/ ;X [ ko bJh eg z Bh B/ jwP / k pN { / brk e/ nkgDk fXnkB eA/dfos ehsk j,? fi; ekoB ni Z eJh okiwkorK ns/ ;eb { K fty/ jfonkbh dk wkjb " j. ? Bkb jh eJh be ' K bJh go /q Bk ;os ' th j? fi; Bkb pN { / brkTD [ d/ wkfXnw Bkb nkTD [ tkb/ ;wA/ ftu gfonktoD ƒ ;s z f[bs ehsk ik ;e. / n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2017

malayalam.krishijagran.com



28

eto ;N'oh

d/t;/Bk fijk BK fsjk ezw os ’u jo ys / h eoB d/ sohe/ ns/ fB:w Gk;wA / nB; [ ko pdb oj/ jB. fe;kB ys / h dhnK BthnK seBheK ƒ ngDkTA[d/ ik oj/ jB, fitA/^fitA/ ys / h eoB d/ sohfenK ’u pdbkt jJ ' / jB, sK T; [ Bkb ys / h Ts [ gkdB T~[s/ th n;o fgnk j. ? ys / h Ts [ gkdB tXD d/ Bkb^Bkb ;wfZ;nktK th tXhnK jB. fwZNh dh T[gikT{ Pesh xZN j'Dk, ehfVnK dk gqe'g tXDk ns/ g'Pe sZsK dh ewh nkfd ;wZf;nktK tXhnK jB. fJBQK ;kohnK ;wZf;nktK dk ;[XkoB eoB ftu y/sh y/so dhnK tZvhnK^tZvhnK ezgBhnK ezw eo ojhnK jB. nfij/ ’u d/P dh wzBh^gqwzBh y/sh ezgBh n?ughn?w pj[s gq;z;k:'r ezw eo ojh j?. fe;kBK ƒ ehNBkPe, T[~bhBkPe, BdhB BkPe ns/ gbKN rq'E gqw'No T[sgkd T[gbpX eok ojh j?. fJj eg z Bh fe;kBK ƒ nkXf[Be c;b ;o [ fZynk Ts [ gkd Tg [ bpX eok ojh j. ? eg z Bh dt / ;B / k fe;kBK ftueko ekch be ' fgn q j. ? fJj fJe ehNBkPe j,? fJj EkfJUwE / e ' ;w ' ss Z tkbk pj^[nk:kwh Ts [ gkd j. ? dt / ;B / k fwN Z h ’s/ g: q r ' ehs/ ikD tkbk ehNBkPe j. ? fJj o; u; { e ns/ fuE Z D tkb/ ehfVnK dk S/sh fB:zsqD eoe/ f;ZXk g"fdnK dhnK iVQK T[~s/ n;o eoe/ T[BQK ƒ wip{s eodk j?. fJ; d/ fJ;s/wkb Bkb bzw/ ;w/A se ehfVnK T[~s/ fB:zsqD ofjzdk j? ns/ g?dktko ’u tkXk j[zdk j?. fJ; T[sgkd dk fJ;s/wkb w[zrcbh, M'Bk, rzBk ns/ egkj ftu ehsk iKdk j?. fJj w[Zy o{g ’u dhwe, sDk S/de, joh gZsh dk c[Zdek, G{ok c[Zdek, s/bk s/ wkj{ ƒ fB:zfsqs eodk j?. fJ; ƒ rzB/ ’u fJ;sw / kb eoB bJh 64 rkqw dkntk 200^400 bhNo gkDh ’u fwbk e/ gs q h Je / V dh do Bkb ;gon / eo. ' MB ' / ’u 60 rkqw dt / ;B / k b? e/ 200 fwHbhH gkDh ftu fwbk e/ 8 febr ' kqw os / d/ Bkb XV { k fdU. egkj ’u 50 rkqw ehNBkPe b? e/ 200 bhNo n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2017

gkDh ftu fwbk e/ 100 fwHbhH gs q h gd " k fSVekU eo. ' wr [z cbh ’u 200 sA' 400 bhNo gkDh ftu 50 rkqw dt / ;B / k dh wksok b? e/ fSVekU eo,' fJj gkDh ftu xb [ DPhb Ts [ gkd j. ? fJj Ts [ gkd fe;kBK bJh fJe todkB ;kps j' fojk j,? :kBh dt / ;B / k fJe' tko ’u ;kfonK ’s/ jwbk eoe/ go { h c;b ƒ puk bA?dk j. ? dt / ;B / k eJh c;bK d/ jkBhekoe ehfVnK ƒ fB:fzss q eoe/ c;b ƒ wips { ns/ gd ? ktko ’u tkXk eoB ftu wdd eodk j. ? fJj fJe n;odko Ts [ gkd j. ?

Gkos ’u w?Ae'I/p dk T[sgkdB S/sh eoKr/ n?ughn?w y/sh o;kfJD d/ y/so ftu s/Ih Bkb tXdh Gkosh ezgBh j?. fe;kBK dofwnkB ;kvh ezgBh B/ fgSb/ e[M ;kbK ’u nkgDh fJe tZyoh gSkD pDkJh j?. T[Ai sK n?ughn?w fe;kBK bJh ekch ezw eo ojh j? sKfe fe;kB uzrk T[sgkdB b? ;eD. w/ok wzBDk j? fe d/P ’u uzrh r[DtZsk tkb/ y/sh o;kfJDK dh b'V j?. fJ;bJh n?ughn?w dk Nhuk fe;kBK ƒ r[DtZsk tkb/ T[sgkd T[gbpX eokT[Dk j?. w/e fJB fJzvhnk T[d/P d/sfjs ezgBh eJh w'bhfeT{b dk fBowkD Gkos ftu eo ojh j? ns/ j[D w?Ae'I/p dk fJe gbKN brkT[D ik ojh j?. nkT[D tkb/ 15 wjhfBnK d/ nzdo w?Ae'I/p ƒ Gkos ns/ nzsookPNoh pIko ’u fe;kBK bJh T[gbpX eokJ/rh. fJ; d/ bJh ezgBh g{oh soQK gqshpZX j?. malayalam.krishijagran.com



30

eµgBh ;wkuko

fe;kBK dk ;~uk ;kEh i/;hphn?b ;hphn?b y/sh d/ y/so dh s/Ih Bkb tXdh ezgBh j?. gzikp dh fJj ezgBh eJh soQK d/ y/sh T[geoD pDkT[Adh j?. y/sh :zso, No?eNo NkfJo s/ fbze/i gkoN pDkT[Adh j?. i/;hphn?b r[DtZsk d/ wkwb/ ftu T[sgkdK T[s/ yk; fXnkB d/Adh j?. fi; bJh fJ; Bz{ eJh tko ;BwkfBs ehsk ik u[fenk j?. ezgBh e'b o'Nkt/No, ebNht/No, fv;e okJhvo ns/ fv;e gb' tor/ nkX[fBe y/sh T[geoD jB. fJBQK :zsoK dk y/sh ftu fJ;s/wkb ekch tXdk ik fojk j?. eJh d/PK ’u fJj ezgBh nkgD/ T[sgkd n?e;g'oN th eo ojh j?.

e/n?;ph L r[Dt~sk th ns/ bkJhc th gkDh dk b/tb xNdk ik fojk j? T[; ƒ fit/;ysoQd/ Kj'brksko J/ fe;kBK ƒ nkX[fBe f;zukJh d/ sohfenK ƒ ngBkT[D dh b'V j?. feT[Afe ;G s'A fInkdk gkDh f;zukJh ftu you j[zdk j?. n;hA, jkbhA th y/sK ftu f;zukJh d/ g[okD/ sohe/ fJ;s/wkb eo oj/ jK. fiBQK ftu pdbkt fbnkT[Dk j[D ;w/A dh wzr th j?. fJ; d/ bJh r[DtZsk tkb/ f;zukJh gzg fJ;s/wkb eoB dh b'V j?. nfij/ ’u ftPt gZXoh r[DtZsk tkb/ y/sh f;zukJh gzg fe;kBK ƒ gqf;ZX ezgBh e/n?;ph gzg; fbwfNv T[gbpX eok ojh j?. fJj ezgBh r[DtZsk T[~s/ yk;k fXnkB d/ ojh j?. fcbjkb ezgBh 4 i'Bb nkfc; 800 vhbo B?Ntoe Bkb d/P d/ ;ko/ ;{fpnK ftu ezw eo ojh j?. fJ; d/ 150 wkBsk gqkgs ;oft; ;?ANo jB.

w'B;/AN' B/ t/funk ek~NB ;hv fpIB; q'N?e gqkJht/N fbwfNv B/ w'B;/AN' NhdknokekNBn?r;hv fpIB; yohd fbnk j?. ezgBh d/ n?wHvhH ;[o/P ns[b[oh d/ nB[;ko ezgBh phi dh pohfvzr d/ ;'X ekoi s/ T[~u r[DtZsk tkb/ jkJhfpqv; pDkT[D s/ ezw eo/rh.

:kd oj/ fe w'B;/AN' Gkosh ;hv fpIB; eoB tkbh ezgBh B[ihftv{ d/ Bkb fttkdK ’u fxoh j?. n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2017

fJjh BjhA ezgBh Gkosh gNhPB bkn d/ nzsors th iKu d/ dkfJo/ ’u ofj u[eh j?. hindi.krishijagran.com


fJzNoftT{

31

fe;kB s/ T[gG'rsktK dh gfjbh g;zd L ;pIhtkbk Q d"V GZi tkbh fIzdrh nZ’uieZb;kfonK ƒ uzrk ns/ T[~u

e[nkfbNh dk ;wkB ukjhdk j?. fi; d/ bJh n;hA eJh isB th eod/ ofjzd/ jK. xZN ehws ns/ T[~u e[nkfbNh dh ;pIh w"i{dk ;w/A dh wzr pD rJh j?. fJ;/ dk fIzwk fbnk j?, ;pIhtkbk ezgBh B/. T[Ai sK ezgBh dh P[o{nks seohpB ;kb e[ gfjbK j'Jh ;h. go ezgBh d/ uzr/ ezwK ekoB ezgBh B/ fdZbh ftu nkgDh uzrh geV pDk bJh j?. wjKBroK ’u fJe spek n?;k j? i' T[~u e[nkfbNh d/ ;wkB bJh ekch g?;k you eo ;edk j? go Pfjo ’u n?;/ spe/ dh th ewh BjhA j? i' uzrk ;wkB sK ukj[zd/ jB go fJe fBPfus piN ftu. fJ;/ spe/ bJh ezw eo ojh j? ;pIhtkbk ezgBh. ezgBh d/ ckT{Avo ns/ w?B/fizr vkfJo?eNo gqt/P Powk i' 34 ;kb Gkosh gqPk;Be ;/tk ’u oj/ jB. T[BQK ƒ y/sh d/ y/so ’u 18 ;kb dk bzwk siopk j?. B"eoh d"okB T[BQK B/ wZX gqd/P ;oeko ’u n?roh ebuo ;?eo/Noh d/ o{g ’u ezw ehsk j?, fJzNoB?PBb czv cko n?rohebuo vt?bgw?AN ’u Gkos dh nrtkJh ehsh j? ns/ gzi ;kb n?;Hn?cHJ/H;hH d/ w?B/fizr vkfJo?eNo th oj/ jB. feqPh ikroD dh Nhw B/ ezgBh d/ pko/ ’u ft;fsqs ikDekoh, ;w/A dh wzr ns/ fJ; y/so dhnK ;wZf;nktK d/ pko/ ’u fJBQK Bkb uouk ehsh.

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2017

1H ;pIhtkbk ezgBh dk ftuko fet/A nkfJnk < w?A jw/Pk fJj ;'u e/ go/PkB j[zdk ;h fe fe;kB id'A nkgDk wkb t/uD iKdk j? sK nkgD/ ;wkB dh T[j y[d ehws s?n BjhA eodk pbfe tgkoh T[; d/ ;wkB dh ehws s?n eod/ jB. i' fe fpbe[b rbs j?. Gkos d/ fInkdkso fe;kBK dh i's pj[s xZN j?. fi; ftu T[sgkdB th xZN jh j[zdk j? ns/ id'A fe;kB nkgD/ xZN T[sgkdB ƒ t/uD bJh wzvhnK ftu iKdk j? sK T[; dh ehws T[; ƒ pj[s xZN fwbdh j? sK ;'funk feT[A Bk fe;kBK ƒ fwbk e/ n?cHghHU dk fBowkD ehsk ikJ/. fi; Bkb T[j id'A nkgDk wkb t/uD ikD sK fJei[N ofjD ns/ T[BQK dk T[sgkdB th uzrhnK ehwsK s/ fte ;e/. fJ; soQK dh ;'u Bkb ezgBh dh P[o{nks j'Jh. 2H eg z Bh fe;kB ns/ Tg [ Gr ' sk dj ' K ƒ fetA/ wB [ kck gju z[ Kdh j? < fInkdkso fJjh ty / D ƒ fwbdk j? fe fe;kB ƒ Bk sK Tf[us oN / fwbdk j? s/ Bk jh Tg [ Gr ' sk ƒ ur z k ;wkB. fJBKQ dj ' K dh tikQ wƒ ? fJe' jh br Z h, fe;kB ns/ wkofeN d/ ftueko mhe sohe/ fbe z Bk jD ' k. ;kvh eg z Bh fJBKQ dj ' K ;wfZ;nktK dk jb dA/dh j. ? n;hA fe;kB sA' Tf[us wb Z[ ’s/ ;wkB yohdd/ jK ns/ fwvb ebk; d/ spe/ ƒ ur z h en [ kfbNh ns/ Tf[us ehwsK ’s/ ;pIh Tg [ bpX eokTA[d/ jK. fJ; Bkb fe;kB ns/ Tg [ Gr ' sk dj ' K ƒ bkG fwbdk j. ? 3H ezgBh ƒ P[o{nksh g~Xo ’s/ fe; soQK dhnK ;w~f;nktK dk ;kjwDk eoBk fgnk < fJ; y/so ftu w"i{dk ;w/A ’u ekch ;wZf;nktK jB. fit/A nZi th fe;kB, i' g?dk eo fojk j? T[; ƒ fe;/ soQK dh y/sh ftfrnkB dh ikDekoh BjhA j?. fi; ekoB T[sgkdB dh e[nkfbNh jbe/ gZXo dh

hindi.krishijagran.com


32

fJzNoftT{

j[zdh j?. i' th fe;kB ;kv/ eb?ePB ;?ANo ’s/ nkT[Adk j? T[; dk f;oc 30 ch;dh T[sgkd jh T[~u e[nkfbNh dk j[zdk j?. jkbhA n;hA nkgD/ n?cHghHUH ƒ seBheh f;Zfynk th d/ oj/ jK. fi; Bkb fe;kBK dk T[~u r[DtZsk T[sgkdB tX/rk ns/ j"bh^j"bh nkwdB th. n;hA nIkdg[o wzvh s'A 10^12 ch;dh xZN ehws s/ T[; s'A ;pIh yohdd/ jK feT[Afe id'A fe;kB nIkdg[o wzvh se nkgDh ;pIh fbnkT[Adk j? sK T[; ƒ eJh soQK d/ N?e;, nkVQsh Bkb seoko, NqK;g'oN dk youk, b/po nkfd dk youk jz[dk j?. fi; ekoB nkwdB xZN iKdh j?. 4H s[jkvh ezgBh dh t?Zp;kJhN T[Zs/ thvhU ’u ftykfJnk frnk j? fe puhnK j' J hnK ;pIhnK ƒ s[;hA tkg; b? b?Ad/ j' < i/eo jK sK feT[A < fit/A fe ;ko/ ikDd/ jB fe fdZbh ’u eJh soQK d/ pIko jB n;hA d[ZX tKr ;kohnK d[ekBK ƒ cb^;pIhnK ;t/o/ jh w[jZJhnk eok d/Ad/ jK. i' ;pIh^cb nkfd BjhA fted/. nrb/ fdB T[j d[ekBK s'A tkg; fbnk e/ fdZbh dh ph^ro/v wkofeN, YkfpnK, j'NbK, ;bZw nkfd ;EkBK ’u t/u d/Ad/ jK. 5H s[jkv/ e'b'A ikDBk ukjz[d/ jK fe fd~bh ns/ wjKBroK ’u ;w/A ;w/A s/ y/sh pko/ eJh ekBcoz;K nkfd nk:'fis ehshnK iKdhnK jh < s[jkƒ eh b~rdk j? fe fJj ekBczo;K nkfd fe;kBK bJh fezBhnK bkGekoh jB <

w/ok wzBDk j? fe jo ekBcoz; dk fJe T[d/P jz[dk j?. fi; ftu eJh soQK d/ ;ekokswe gfjb{ th ;kjwD/ nkT[Ad/ jB. fJ; soQK dhnK ekBcoz;K d/ nk:'iBK ekoB jh eJh tko eJh ;wZf;nktK dk jb th ;kjwD/ nkfJnk j? ns/ w?A nfijk wzBdk jK, nZi i' fe;kB E'VQk^pj[s ikro{e j'fJnk j? fes/ Bk fes/ ekBcoz; nkfd th T[; dk ekoB jB. 6H ezgBh Bkb jkbhA fezB/ n?cHghHUH ns/ fd~bh ’u fezB/ ;N'o i[V/ j'J/ jB < ezgBh Bkb jkbhA seohpB 25 n?cHghHUH i[V/ j'J/ jB. i' d/P d/ tZy^tZy fJbkfenK s'A jB ns/ fdZbh ’u brGr 300 s'A fInkdk ezgBh d/ nkT[Nb/N jB. n;hA fdZbh d/ d[nkoek d/ nkT[Nb/N s'A P[o{nks ehsh. ezgBh ’u jkbhA 50 eowukoh jB. 7H ezgBh dh nr'A eh :'iBktK jB < n;hA nkgD/ fpIB; ƒ nZr/ tXkT[Dk ukjKr/. ;kvh e'fPP j't/rh fe fJ;/ ;kb d;zpo se n;hA 1000 nkT[Nb/N fdZbh n?BH;hHnkoH ’u ;Ekgs eoKr/. nrbh eVh ’u n;hA p?Arb[o{, j?dokpkd nkfd PfjoK tZb tXKr/.

dhgfPyk f;zx gZsoeko, feqPh ikroD, BthA fdZbh w'HL 9891443388 Jh^w/b L deepshikha@krishijagran.com

25 ;kb g{o/ j'D dh y[Ph ’u—25 ;kb 25 bZy w?Apo :'iBk gfotko Bkb i[VB dk ;[Bfjok w"ek

feqPh ikroD Gkos d/ fe;kBK dh nkgDh nktkI “feqPh ikroD” wkf;e gZfsqek nkgD/ 25 ;kb g{o/ j'D ’s/ gkmeK bJh fbnkJh j? ;[Bfjoh w"ek. e[M nk;kB ;tkbK d/ itkp fdU ns/ i[V ikU feqPh ikroD gfotko Bkb. nkU ikDd/ jK fJ; w"e/ d/ pko/ ’u—

gqPB L jkb ’u jh Gkos fty/ w?Ae'I/p dk gbKN brkT[D tkbh ezgBh fejVh j? < feq;Nb n?uHghHn?wH fJz;?eNh;kJhv fJzvhnk Gkos o;kfJD fbwfNv eh gVQhJ/—y/sh ikroD fJe g/Av{ gfotkoe gZfsqek j?, fi; ftu s[jkƒ y/sh ;wkuko, ezgBh ;wkuko, Bt/A T[~Bs phi dh ikDekoh, tZy^tZy ehNBkPeK, c;bK dh ;w/A f;o ikDekoh, pkrtkBh, wX{wZyh gkbB, gP{ gkbB, eko'pkoh ikDekohnK, fJzNoftT{, gqrshPhb fe;kBK s/ fdqVQ fJZSk Pesh tkbhnK n"osK dhnK gqkgshnK, f;js, Bt/A T[sgkdK, fcbwh frnkB, okiBhsh, ykDk^yikBk nkfd BthnK ikDekohnK fJ; ftu Pkwb jB. fet/A bZGhJ/—gZfsqek ’u jo wjhB/ fJBQK ftfPnK ’s/ nXkos 1 ;tkb gqekfPs ehsh ikJ/rk. T[; ;tkb dk itkp T[;/ nze ftu j't/rk fi; ƒ bZG e/ s[;hA ;kƒ w?;/i G/iDk j?. gfjb/ 100 ;jh itkp d/D tkb/ gkmeK ƒ fJe ;kb dh w?ApofPg, nrb/ 100^200 gkmeK ƒ 6 wjhB/ s/ 3 wjhB/ dh w?ApofPg w[cs fdZsh ikJ/rh. Bkb jh 10,000 gkmeK ƒ fJe wjhB/ dh gZfsqek w[cs fdZsh ikJ/rh. u[Ze' c'B, fdU fJe n;kB ;tkb dk itkp ns/ pD ikU feqPh ikroD gfotko d/ w?Apo.

feqPh ikroD Bkb i[VB ns/ w?Apo pDB bJh ;zgoe eo'—okj[b f;zx 9891339440, gqPKs Powk 9891263263

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2017

www.krishijagran.com


fJzNoftT{

33

y/sh ’u j'o fInkdk fBt/P dh b'V L vkH ;[o/P gkb

y/

sh g{o/ ;z;ko ftu fJe nfijk y/so j? fi; T[Zs/ d[BhnKGo d/ b'eK dk ihtB fBoGo eodk j?. feT[Afe e'Jh th fJB;kB fpBK ;[~fsnK ofj ;edk j? go G'iB s'A fpBK BjhA ofj ;edk, fJ; bJh y/sh ;kv/ bJh pj[s wkfJB/ o~ydh j?. brksko y/sh ftu pdbkt j[zd/ nkJ/ jB. fJBQK pdbktK d/ Bkb j'D tkb/ gfotosB ns/ fJBQK d/ nzeV/ oyDk pj[s Io{oh j?. fJ; Bkb jo/e ;kb j'D tkb/ y/sh d/ bkG ns/ B[e;kB pko/ n;kBh Bkb fo;ou eoe/ ;Nhe edw u[~e/ ik ;eD ns/ Io{oh :'iBktK ƒ nwb ftu fbnKdk ik ;e/. ;oeko ƒ ;jh nzeV/ g/P eoB dk fIzwk nkJhH;hHJ/HnkoH d/ ndko/ okPNoh feqPh nkofEeh ns/ Bhsh nB[;zXkB ;z;EkB T[go j?. fJ; ;z;EkB dh fIzw/tkoh gqf;~X ftfrnkB vkH ;[o/b gkb ;zGkb oj/ jB. T[BQK B/ feqPh ikroD Bkb r~bpks d/ d"okB ;z;EkB d/ ezwK pko/ uouk ehsh Bkb jh Gkosh y/sh d/ w"i{dk jkbks T[~s/ th uouk ehsh. g/P jB r~bpks d/ e[M w[~y nzP L

n;hA g/Av{ jkbks Bkb P[o{nks eod/ jK. i/ n;hA t/yhJ/ sK fgzvK ftu ftek; dh do ekch s/Ih Bkb tXh j?, go jkbhA th fes/ Bk fes/ y/sh d/ y/so ftu feXo/ fpibh ;gbkJh dh ;wZf;nk j? s/ feXo/ e[M j'o ;wZf;nk. fgzvK ftu fit/A^ fit/A ;[Xko j't/rk T[t/A^T[t/A fe;kBK dh nkofEe ;fEsh th wip{s j't/rh. s[;hA ikDd/ j' fJ; ;w/A d' sohfenK Bkb y/sh j' ojh j?. gfjb/ sK T[j fe;kBK i' fgzvK ftu ofjzd/ j'J/ ;kXkoB sohe/ Bkb y/sh eo oj/ jB. d{;o/ T[j b'e jB i' nkgDhnK B"eohnK SZv e/ y/sh eo oj/ jB fJ;d/ bJh nfij/ b'e i' g'bNoh, wZSh gkbB, gq'N?efNv n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2017

ebNht/PB ns/ gP{ gkbB nkfd T[~u nkwdB tXkT{ y/sh eod/ jB. fi; Bkb T[BQK ƒ fInkdk bkG j[zdk j?, j[D idfe Gkos ftu s/Ih Bkb iB;zfynk tkXk j'fJnk j?, nfij/ ’u Gkos dk y/sh s'A e[b ihvhgh ftu f;oc 5 gqshPs dh fjZ;/dkoh j?, fJ; ftu tkXk Io{o j't/rk fJ; d/ bJh ;oeko th ;wkoN n?rqhebuo tZb o[\ eo ojh j?. j[D s[;hA t/y' y/sh ftu nkwdB tkXk j"bh^j"bh j[zdk j? idfe j'o d{;o/ y/soK fit/A n?cHn?wH;hHihH, ;oft; ;?eNo fJBQK dh e'Jh fbwN BjhA j? idfe y/sh dhnK nkgDhnK e[M hindi.krishijagran.com


Mileage under standard test conditions. *T & C Apply.

;NkfJb j? sK ;bkw j?

#

STYLISH METER CONSOLE 110 CC BLUE CORE ENGINE

www.yamaha-motor-india.com/saluto |

Follow us on www.facebook.com/yamahamotorindia

2 years / 30,000 km warranty+ 3 years / 40,000 km extended warranty++


:k

:kwkjk dhnK p/fw;kb ;/tktK

wkjk s[jkvh ;j{bs bJh fBozso p/fw;kb nB[Gth ;/tk bJh fsnko j?. sKfe s[;hA jw/Pk fJe Bt/A ;co s/ ihtBdkJh nB[Gt wfj;{; eod/ oj'. s[jkv/ fJ; nB[Gt ƒ jo w[ekw ’s/ p/jso pDkT[D bJh d/P d/ ftfGzB PfjoK ’u :kwkjk B/ ;/tk e?AgK dk nk:'iB ehsk. :kwkjk ;/tk e/Ado ^ fJe nB'yk nB[Gt       

T[Zu No/fBzr gqkgs fJzihBhnoK d[nkok d/y^o/y :kwkjk No/Av seBhPhnBK d[nkok ;oft; nkg;h r~bpks okjhA nB[Gt dk gq;s[sheoD :kwkjk wkfjoK Bkb ;bkj^wPto/ dk w"ek uzr/ oy^oykt bJh p/jso ;[Mkn ;hws ;w/A bJh nkco s/ w?ANhB?A; s'jc/ t~y^t~y PfjoK ’u nk:'iB

fJj ;kvh ;tkoh dk jh iIpk j? i' fe ftfGzB sohfenK Bkb s[jkv/ fdbK ƒ S{jD bJh gq/fos eodk j?. ni/jk jh fJe okj j? :kwkjk ;oft; ekotK, i' d{o^d[okv/ d/ g/Av{ fJbkfenK se Go';/:'r ;/tktK gqdkB eoB dk w"ek d/Adk j?.

w'pkfJb ;oft; ekotK    

Go';/:'r ;oft; s[jkv/ dotkI/ ’s/ t~y^t~y :zsoK Bkb b?; t?B :kwkjk No/Av seBhPhnBK gk;'A r~vh dh ;oft; fy~u Gog{o ;oft; nkco ns/ s'jc/

gqh^wkB;{B u?e^nZg e?Ag

:kwkjk s[jkv/ whbK d/ ;cb ƒ nokwdkfJe pDkT[D bJh p/jso fJzihBhnfozr ;/tktK Bkb fsnko j? go fJE/ fet/A s[;hA fJ; ƒ w[V fsnko eo ;ed/ j'.

fInkdk tkozNh

s; [ hA ns/ sj [ kvh :kwkjk gkDh GohnK ns/ TZ[uhnK^ BhthnK ;VeK ƒ fis ~ D bJh fsnko j? ns/ sj [ kvk Bk oe [ Dk ;f[BPfus eodh j. ?

fJi z B ekopoN / o, Jn / o fJv z ePB f;;Nw n?cHnkJhH f;;Nw bJh fInkdk tkozNh

36 wjhB$/36000 feHwhH se ;eN { oK ’s/

36 wjhB$/40000 feHwhH se wN ' o;kJhebK ’s/

fsB z ;kb dh fInkdk tkoN z h dk nBd z

G{fwek B/ fBGkJh nfjw G{fwek os d/ eJh og { jd z[ / jB, Tj [ fJe tko i' mkB bA?dh j? T; [ ƒ nkgDh eoVh fwjBs Bkb n"jk;b eo bA?dh j. ? no " sK jo irkQ nkgDh fJe yk; gSkD pDk ojhnK jB, fco GktA/ eJ ' h th

ekoi ys / o jt ' . / ni Z no " sK ys / h d/ ys / o ’u go [ PK sA' fes/ nr Z / jB. fJ; ƒ ;kps eo fdykfJnk j? wX Z gd q P / d/ SN ' / fij/ fgv z gjNebk dh Gf{wek ebw B. / idA' Gf{wek SN ' h ;h sK TB [ KQ d/ fgsk dh ws " j' rJh ;h. TB [ KQ d/ fgsk ys / h eod/ ;B. f;oc 15 Je / V IwhB TB [ KQ d/ fgsk eb ' ;h, fi; d/ IohJ/ gfotko dk youk ubdk ;h. fgsk dh ws " sA' pknd Gf{wek d/ Tg [ o gfotko dh fIw z t / koh nk rJh. fJBKQ efmB g; q fEshnK ’u Gf{wek B/ nkgDh gVkQJh Bk Sv Z h. TB [ KQ B/ nkgDh gVkQJh ƒ ikoh ofynk ns/ gs Z oekoh Bkb nkgDk eo ? hno Po [ { ehsk. TB [ KQ dk eo ? hno ekch ur z k ub Z D brk. go Gf{wek d/ wB ftu fes/ Bk fes/ fgsk d/ ;g [ B/ ƒ go { k eoB dh ykfjP xo eo ue [ h ;h. TB [ KQ B/ nkgD/ gs Z oekoh d/ eo ? hno ƒ nbftdk fejk ns/ ys / h eoB ftu iN Z[ rJh. fJjh Tj [ ;wK ;h idA' Gf{wek dh fId z rh ’u fJe BtK wV ' nkfJnk. TB [ KQ B/ nkgD/ ys / ftu ys / h eoB d/ Bkb^Bkb d; { o/ fe;kBK ƒ th ikroe { eoBk Po [ { ehsk. Gf{wek B/ nkgD/ fJe edw ƒ nrKj tXkTD [ k ikoh ofynk. TB [ KQ B/ nkoNh;B nr ? oN ' e ? Bkb fwb e/ wX Z gd q P / d/ fe;kBK ƒ fJe BtK we [ kw fds Z k. TB [ KQ B/ fe;kBK ƒ noph ns/ jo ' c;bK d/ Bkb^Bkb pK; dh ys / h eoB bJh gf/qos ehsk. fi; ftu ;oeko tbA' th TB [ KQ ƒ ;fj:r ' fwfbnk. nkgDh fJ; wf[jw z ƒ TB [ KQ B/ ;wki d/ fjs Z bJh fJ;sw / kb ehsk ns/ fe;kBK dh nkwdB ƒ dr Z[ Dk eoB ftu iN Z[ rJh. Gf{wek jD [ se 25000 je ? Nn / o ’u fe;kBK ƒ pK; dh ys / h eotk ue [ h j. ? fJ; edw sA' gG q kts j' e/ ;oeko B/ TB [ KQ ƒ ce ? Noh brkTD [ bJh 175 Je / V IwhB fds Z h j. ? Gf{wek nkgDh fJ; wf[jw z d/ sfjs fe;kBK ƒ nksw fBoGo ns/ ekop ' koh pDk ojh j. ?

:kwkjk fJjBK ƒ ;bkw eodk j.?


fJzNoftT{

36

jZdK jB. y/sh ƒ finkdk pVktk d/D ns/ fe;kBK dh nkwdB ftu tkXk eoB bJh fJ; ftu j'o fBt/P dh b'V j?. i/eo fJ; ftu fBt/P tX/rk sK ;ogbZ; tX/rk fi; Bkb fJeB'wh o/N th tX/rk. fBt/P dh fJ; ftu fJ;bJh b'V j? feT[Afe gfjbK dh y/sh ftu ns/ j[D y/sh eoB ftu pj[s coe j?. fJ; ftu seBhe dh th nfjw G{fwek j?. gfjbK ;XkoB sohfenK Bkb y/sh j[zdh ;h j[D wkJheq' fJohr/PB, pkfJUg?;Nh;kJhv, y/sh d/ nkX[fBe :zsoK dk gquZbB tX fojk j?. go fJj n?;hnK seBheK jB fiBQK ftu fBt/P eoBk Io{oh j?, sK fJj ;jh noEK ftu fe;kBK se gjz[u gkJ/rk, fi; ekoB fe;kBK dh nkwdB ftu tkXk j't/rk. fiZE'A se y/sh T[sgkdB dh rZb j? sK fJj T[sgkdB ns/ n?e;g'oN d'jK ftu w'Yh j?. i/eo n;hA ykX^s/b ƒ SZv d/JhJ/ sK pkeh ;kohnK c;bK ftu ;kvk T[sgkdB uzrk fojk j?. T[sgkdB ftu fJ; tko th ekch tkXk j'fJnk j?. fgSb/ e[M ;kbK ’u n;hA dkb dk nk:ks Io{o ehsk j? go j[D ;kvk dbjB T[sgkdB th tfXnk j?. nkT[D tkb/ e[M ;w/A ftu fJ; ;fEsh ’u ekch ;[Xko j'Dr/. fit/A fe s[;hA ikDd/ j' fe n;hA d[ZX, u"b, eDe d/ Bkb^Bkb j'o T[sgkdK dk th tZv/ g?wkB/ ’s/ n?e;g'oN eod/ jK. fJ; ;kb ;kvk ;G s'A fInkdk c;b T[sgkdB j'fJnk j? sK fJ; ftu j"bh^j"bh tkXk j't/rk.

nkgDh c;b ƒ xZN w[Zb ’s/ ;N'o/I eoB gqsh fe;kBK ƒ ikro{e ehsk ik fojk j?. fJ; d/ bJh ;oeko d[nkok fe;kBK ƒ b'B ;j{bs th fdZsh ik ojh j?. fe;kB nkgD/ wkb ƒ ;N'o/I ’u oy ;ed/ jB id'A T[BQK ƒ br/ fe uzrh ehws fwbD tkbh j? sd T[; ƒ wkofeN ftu t/u d/D. n;hA i?fte y/sh ftu th uzrk eo oj/ jK. d/P ’u i?fte y/sh dh b'V j?. fJ; d/ bJh ;oeko B/ ;oNhfce/PB J/iz;hnK th pDkJhnK j'JhnK jB. fi; s'A fe;kB nkgD/ i?fte T[sgkd ƒ ;oNhckJhv eok ;edk j?. fi; dk fe;kB ƒ fInkdk bkG fwb/rk, fiZE'A se ihHn?wH (ihBI gqhtofss) phiK dk ;tkb j? sK jo/e uhI dk fJe gq';?; j[zdk j?. i/eo fJ; Bkb gfonktoD ƒ e'Jh B[e;kB BjhA j[zdk, fJj ftfrnkBe gqwkDK T[~s/ yok T[sodk j? sK fJ; ftu e'Jh p[okJh BjhA j?. fJ; dk th fJe f;;Nw j? fi; ftu ftfrnkBe ftGkr, :'iBk ftGkr ns/ fBoDk ftGkr Pkwb jB. fJ; s'A gfjbK th n;hA ihHn?wH ekZNB dk fJ;s/wkb eo oj/ jK, fi; s'A ;kƒ uzr/ Bshi/ fwb/ jB. ;kƒ fNekT{ y/sh dh b'V j?. fJ; d/ bJh fe;kBK ƒ g{oh soQK ikro{e eoB dh b'V j?. fi; Bkb fe;kB fNekT{ y/sh bJh y/sh y/sh sohfenK dk fJ;s/wkb eo ;eD.

;oeko B/ fe;kBK ƒ fInkdk bkG gj[zukD bJh n?wHn?;HghH th gfjbK s'A jh bkr{ eo ofynk j?. fJ; d/ Bkb rzB/ T[~s/ n?cHnkoHghH d/ fj;kp Bkb fe;kBK ƒ w[Zb fwbdk j?.

fJwokB ykB ;hBhno gZsoeko feqPh ikroD, BthA fdZbh w'pkfJb L 9582957538 Jhw/b L imran@krishijagran.com

i/eo n;hA ;N'o/I dh rZb eohJ/ sK fJj ;jh j? fe jo ;kb ;N'o/I ekoB c;b yokp j' iKdh j?. ;oeko fJ; d/ bJh ezw eo ojh j?. fJ; ftu ;oekoh ns/ fBih ;N'o/I d't/A Pkwb jB.

w'fBek wzvb n?;';hJ/N ;zgkde feqPh ikroD, BthA fdZbh w'pkfJb L 9891755566 Jhw/b L monika@krishijagran.com

KISANeSTORE India's First Agro-estore www.kisanestore.com fdlkuksa dk viuk vksuykbu LVksj

Buy Online A to Z Agri Inputs at www.kisanestore.com

All India Free Home Delivery

1800-270-1-271

Ñf"k tkxj.k eCommerce Media Partner

You can by Seeds, Fertilizers, Pesticides, Certified Organic Inputs, Spray Pumps, Farm Tools, Farm Machinery, Water Pumps, GSM Mobile Starter, Solar Products, LED Rechargeable Torch, Veterinary Medicines, Krishi Jagran magazine & many other Agri-Inputs from KISANeSTORE.

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2017

hindi.krishijagran.com


37

fJzNoftT{

fe;kBK dh d';s L w'v/;N'

v/;N' eqkZg gq'N?ePB ezgBh dk BK w'fe;kBK ftueko wzfBnk^gqwzfBnk Bkw j?.

ezgBh nfij/ gq'veN pDkT[D ftu ftPtk; eodh j? i' y/s dhnK tZy'^tZyohnK fpwkohnK ƒ fJeZfmnK s/ s[ozs BPN eo ;eD. ezgBh e'b g"dk ;[oZfynk s'A b? e/, dhwe s/ ehfVnK bJh, T[~bh bJh ns/ gbKN ro'E o?r[b/No nkfd gq'veN jB. ezgBh d/ pko/ ’u ft;Eko ;fjs dZ;D bJh N/e okw ih, I'Bb w?B/io BkoE fJzvhnk B/ feqPh ikroD Nhw Bkb rZbpks ehsh. 1H ezgBh e'b g"X^;[o~fynk bJh t~y^t~y soQK d/ T[sgkd jB <

fejV/

ezgBh e'b g"X^;[oZfynk bJh tZy^tZy T[sgkd jB fit/A^w'v/;N' fIze 33#, w'v/;N' fIze 21#, w'v/;N' n?Bghe/ 19H19H19, ezgBh eJh soQK d/ gq'veNK T[~s/ c'e; eo ojh j?. fit/A dhwe s/ ehfVnK bJh NowkJhN 505HnN?e nkfd. ;kv/ e'b T[~bhBkPe d/ eJh gq'veN jB. fee, Nq;N, ;NqKr, w'N' ezgBh d/ wzB/^gqwzB/ gq'veN jB. ;kv/ e'b gbKN ro'E gq'w'Nodh th uzrh o/I j?, w'N'i ns/ rq'ftNk r'bv fe;kBK d/ wBg;zd gq'veNK ’u'A fJe jB. 2H s[;hA fe; soQK d/ g'qveNK T[Zs/ fInkdk c'e; eo oj/ j' < ezgBh fe;kBK bJh n?;/ T[sgkdK T[~s/ c'e; eo ojh j? i' nZi d/ ;w/A ftu fe;kB dh c;b ’u nB/e soQK dhnK fpwkohnK ns/ ehfVnK dh o'eEkw bJh T[gbpX j'D. nfij/ g'q'veN i' xZN wksok ’u tZy^tZy soQK dhnK fpwkohnK T[~s/ fJeZfmnK ns/ s[ozs n;o eo ;eD. nfij/ T[sgkdK dh fe;kBK ƒ b'V j?. nfij/ gq'veN dk fJ;s/wkb eoe/ fe;kBK ƒ eJh dtkJhnK dk fJ;s/wkb BjhA eo gJ/rk. 3H fJ; y/so ftu pj[s ;kohnK ezgBhnK jB, s[jkv/ g'qveN T[BQK s'A fe; soQK nb~r jB < pIko ’u pj[s soQK dhnK ezgBhnK ekoiPhb jB. fiBQK e'b tZy^tZy soQK d/ g'qveN jB. ezgBh e'b nkgD/ pDkJ/ j'J/ N?eBheb ns/ fJwb;hckfJo jB. ezgBh B/ d{;ohnK ezgBhnK s'A jN e/ e[M Bt/A T[sgkd pIko ’u T[sko/ jB. i' d{;ohnK ezgBhnK s'A xZN o/N j'D d/ Bkb jh, xZN wksok ftu th gkJ/ n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2017

iKd/ jB. fJj ;ko/ gq'veN uzrh r[DtZsk d/ Bkb pIko ’u T[gbpX jB. 4H s[;hA ;hHJ/HnkoH n?eNhftNh d/ sfjs eh^eh eo oj/ j' < ezgBh tZy^tZy soQK dh ;hHn?;HnkoH n?eNhftNh ’u ;w/A^;w/A s/ fjZ;k b?Adh ofjzdh j?. ezgBh ekch ;wK gfjbK s'A jh fJ; ftu :'rdkB d/Adh nkJh j?. ezgBh jo ;kb y{BdkB e?Ag th brkT[Adh ojh j?. ezgBh B/ fJ;/ wjhB/ y{BdkB e?Ag brkfJnk ;h, fi; ftu 168 :{fBNK y{B dkB ehsk frnk. fJ; s'A fJbktk th ezgBh ;w/A^;w/A s/ rohp pZfunK ƒ ;e{bK ’u ekgh, feskp, p?r ns/ ;e{b vo?~; th gqdkB eodh nkJh j?. 5H ezgBh fe;/ soQK dk No/fBzr gq'rokw nk:'fis eodh j? < ezgBh id'A th wkofeN ’u BtK g'qveN fbnkT[Adh j?, sK ezgBh gfjbK nkgD/ wkoehfNzr ;Nkc ƒ No/fBzr d/Adh j? ns/ T[; s'A pknd fv;NqhfpT{No vhbo bJh th No/fBzr gq'rokw nk:'fis eotkT[Adh j?. N/e okw ih B/ fejk ezgBh fJ; rZb ƒ ;[fBPfus eodh j? fe fe;kBK ƒ ;jh ns/ ;Nhe ikDekoh fwb ;e/. 6H fJ; ;w/A wkofeN ftu s[jkv/ fejV/ gq'veN dh fInkdk wzr j? < T[Ai sK wkofeN ftu ;kb Go ezgBh d/ gq'veNK malayalam.krishijagran.com


38

fJzNoftT{

dh wzr ofjzdh j?. go fJ; ;w/A wkofeN ’u ezgBh tb'A Bt/A bKu ehs/ rJ/ gq'veNK dh wzr fInkdk j?. fit/A nbh;B, NkJh;B, wkJh;B ns/ gq'i'b nkfd g'qveN wkofeN ’u SkJ/ j'J/ jB. 7H ezgBh e'b fe; soQK d/ i?fte T[sgkd jB <

ezgBh tb'A fdZshnK rJhnK dtkJhnK dh ;gbkJh dh skohc eod/ jB ns/ ;kvh vt?bgw?AN Nhw ;w/A^;w/A s/ fe;kB r'PNhnK dk nk:'iB eodh j? sK T[E/ th fe;kB ezgBh d/ g'qveNK dh gq;z;k eod/ jB.

jK, ezgBh e'b i?fte T[sgkd th jB. w'N'i ns/ rq'ftNk r'bv i?fte Pq/Dh ’u T[gbpX jB.

10H s[;hA fe;kBK se nkgD/ gq'veN fbikD bJh eh^eh ;N?qN/ih ngDkn oj/ j' <

8H wkofeN ’u fejVhnK^fejVhnK ezgBhnK s[jkvh gqshdz_dh jB <

T[BQK B/ fejk ezgBh e'b fJe vt?bgw?AN Nhw j?. i' jw/Pk fe;kBK dofwnkB ik e/ ;w/A^;w/A s/ T[BQK dh c;b dk fBohyD eodh ofjzdh j?. T[j T[BQK dhnK b'VK d/ nB[;ko fe;kBK ƒ ;jh T[sgkd T[gbpX eotkT[Ad/ jB ns/ T[BQK d/ T[sgkd d/ gq:'r d/ sohe/ pko/ th ;bkj d/Adh ofjzdh j?.

ezgBh dh wkofeN ftu fe;/ soQK dh e'Jh gqfs:'rh ezgBh j? jh BjhA feT[Afe ezgBh e'b d{;oh ezgBh dh s[bBk ’u tZyoh soQK d/ T[sgkd jB. fi; ekoB d{;ohnK ezgBhnK feXo/ nk;^gk; th BIo BjhA nkT[AdhnK. 9H ezgBh ƒ wkofeN ftu fe;/ soQK dh ;w~f;nk dk ;kjwDk eoBk g?Adk j? < ezgBh ƒ fe;/ th soQK dh ;wZf;nktK dk ;kjwDk BjhA eoBk g?Adk pbfe ezgBh d/ vhbo

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2017

dhgfPyk f;zx gZsoeko, feqPh ikroD, BthA fdZbh w'HL 9891443388 Jh^w/b L deepshikha@krishijagran.com

hindi.krishijagran.com



40

;|b fe;kB

fJe ;|b fe;kBL dhdko f;zx pkitk

v jkoBh, fIbQk f;o;k, jfonkDk dk t;Bhe fgzdhdko f;zx pkitk, i' fJe ;|b fe;kB d/

s"o ’s/ nkgDh fJe ftbZyD gfjukD pDk u[Ze/ jB. fJj nkgDh 60 J/eV d/ brGr IwhB T[~s/ y/sh eod/ jB.

j?, fi; ftu itko, uoQh, po;hw, wZeh, pkiok, b{;D nkfd Pkwb jB. fJ; s'A fJbktk ;pIhnK nkfd d/ fwnkoh phi ns/ gBhoh th fsnko eoe/ j'o d{i/ fe;kBK B{z fdzd/ jB s/ yk;eo po"ebh dh gBhoh bJh fJjBK dk ftP/P BK j?.

w[Zy s"o ’s/ fJj eDe, M'B/ s'A fJbktk ;oQ'A, ekb/ ns/ fuZN/ S'b/, w{zrh, wKj, w;o, jb{nk eZd{, eo/bk, fGzvh, p?ArD, fPwbk fwou, joh fwou, w{bh, Pb}w, rkio, NwkNo, w/Eh, c[Zb r'Gh, pzd r'Gh, bZ;D, fgnkI, nkb{, ewkd, wZeh, jbdh, po"ebh, nkJh;por nkfd dh y/sh eod/ jB. e[M |bdko p{N/ th fJjBK B/ brkJ/ j'J/ jB fit/A nzr{o, nwo{d, w[;Zwh, nKtbk, nzp, ikwD, nkV{, nBko, fBzp{ nkfd.

dhdko f;zx pkitk nkgDh y/sh ftZu ;pIhnK, dkbK, rzBk ns/ ukok g{oh soQK Bkb i?fte Yzr Bkb jh eod/ jB ns/ fJ;/ eoe/ fJjBK dhnK y/sh T[gi dh b'eK d[nkok tX/o/ wzr ehsh iKdh j?. fJj nkgD/ rzB/ dh ;koh |;b s'A r[V ns/ PZeo pDk e/ t/ud/ jB. y/shpkVh B{z nkX[fBe pDkT[D bJh fJjBK e'b tXhnk y/sh wPhBoh th j?, fit/A 2 Nq?eNo NqkbhnK, o'Nkt/No, b/Io eokjk, Iho' fNZb vfoZb nkfd.

y/shpkVh d/ Bkb Bkb dhdko f;zx pkitk B/ e[M y/sh ;jkfJe feZs/ th ngBkJ/ j'J/ jB, fit/A v/noh dk Xzdk fi; nXhB fJjBK e'b 3 rktK jB ns/ fi; dk d[ZX nkgD/ xo tosD s'A fJbktk tZX frnk d[ZX t/ue/ fJj nkgDh nkwdB ftu tkXk th eod/ jB. fJjBK B/ nkgD/ y/sK ftu jh nkgD/ gP{nK d/ ykD bJh jo/ uko/ dh th ekPs ehsh j'Jh

i/eo f;zukJh dh rZb eohJ/ sK dhdko f;zx pkitk dh y/shpkVh ftu gkDh dh Io{os g{oh eoB bJh BfjoK T[~s// fBoGosk j? go nkgDh ;[ftXk bJh fJjBK B/ fNT{pt?~bK ns/ w'NoK dk th gqpzX ehsk j'fJnk j?. y/sh fiD;K dk tXhnk wzvheoB eoB bJh fJj nkgD/ fgzv s'A fJbktk f;o;k wzvh ftu nkgDhnK fiD;K B{z b? e/ iKd/ jB. dhdko

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2017

www.krishijagran.com


;|b fe;kB f;zx pkitk fgSb/ 12 ;kbK s'A nkgDh y/sh B{z g{oh soQK i?fte Yzr^sohfenK Bkb eo oj/ jB. fJj nkgDhnK |;bK dh ofjzd^y{zjd Gkt eDe d/ BkV, M'B/ dh gokbh ns/ rzB/ dh S'Jh B{z nZr BjhA brkT[Ad/ ns/ tksktoD dh g{oh soQK Bkb ;zGkb eo oj/ jB. fJj nkgDh ;koh eDe dh |;b dh fpikJh j?gh ;hvo Bkb eod/ jB. y/sK ftu ykdK d/ tXhnk ykd^gqpzX d/ sfjs fJj nkgDh IwhB ftu joh ykd, Gkt Y?Au/ dh tX/o/ tos'A eod/ jB. fJ; s'A fJbktk o{VQh dh ykd dh tos'A th fJjBK d/ y/sK ftu ehsh iKdh j?. dhdko f;zx pkitk nkgD/ y/sh sIofpnK s'A pj[s e[M f;Zyd/ jB. fJj nkgD/ y/sK ftu jh fsnko fBzp{ s'A tXhnk Pops th fsnko eod/ jB. fJ; s'A fJbktk fJj

nzfwqs;oh tVhnK pDkT[D d/ th pj[s P"ehB jB, fi; dh wzr d/PK ftd/PK ftu pDh j'Jh j?. fJjBK nB[;ko fe;kBK dk nksw jZfsnk eoB tkbk edw fJe fBzfdnk Gfonk edw j? ns/ i/eo fJe fe;kB nkgDh y/sh d/ Bkb Bkb y/sh ;jkfJe Xzd/ ngBkJ/, |;b ftfGzBsk eo/, nkgDhnK y/sh fiD;K dh f;ZXh wzvhekoh eo/, y/sh you/ xNkJ/ ns/ p?AeK ns/ eofInK s'A d{o oj/ sK T[; B{z ed/ th nksw jZfsnk eoB dh Io{os BjhA g? ;edh. dhdko f;zx pkitk dh i/eo o'IkBk ;wK^ ;koDh d/yhJ/ sK fJj jo o'I sVQe/ 4H30 ti/ T[md/ jB ns/ o;'Jh ftu nkgD/ ihtB ;kEh Bkb g{ok jZE tNkT[Ad/ jB fJ; s'A pknd gP{nK dhnK XkoK eZYDk, gZm/ gkT[Dk, ;pIhnK dh s[VQkJh eoe/ gkDh bkT[Dk ns/ nkgD/ j'o pkeh |;bK tkb/ y/sK ftu r/Vk wkoBk, fJjBK dk o'I dk ezw j?. fJjBK nB[;ko y/sh oZp Bkb i[fVnk fJe fwjBsh feZsk

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2017

41

j? ns/ fJ; B{z pj[s jh fgnko, fwjBs ns/ fJwkBdkoh Bkb eoBk ukjhdk j?. fJj wZeh dh fpikJh ykbhnK pDk e/ eod/ jB. ;oQ'A s'A pknd uoh, ns/ fgnkI fJjBK d/ y/sh d/ |;bh uZeo dk fJe nfjw fjZ;k j?. fJj rT{ w{so, nZe, Xs{ok, ne;B, fBzw B{z fJe wjhB/ bJh oZy e/ nkgDhnK |;bK ftu g?dk j[zd/ ehV/^we"fVnK ns/ fpwkohnK bJh fJe i?fte dtkJh fsnko eoe/ fJ;dh tos'A eod/ jB. fJ; s'A fJbktk fJj i?fte^ykd th fsnko eod/ jB, fi; ftu rT{ w{so, r'po, p/;D, r[V, yZNh bZ;h, sKp/ dk N[eVk gk e/ fJe wjhB/ bJh oZye/ fJ;dh ;go/n eod/ jB. fJjBK pko/ fJe yk; ns/ fdbu;g rZb fJj j? fe fJj ykDk pDkT[D ftu pj[s jh wkfjo jB ns/ ;[Gkn tZi'A pj[s jh j;wZ[y ns/ pj[s jh fgnko/ fJB;kB jB. dhdko f;zx pkitk gzikp ns/ jfonkDk ftu ;oekoh ns/ }?o^;oekoh y/sh ;z;EktK tb'A brkJ/ iKd/ y/shpkVh ;zpzXh jo soQK d/ fe;kB w/fbnK, e?AgK ns/ ;?whBkoK ftu th Gkr b?Adk j?. y/shpkVh ;zpzXh ikDekoh ftu j'o tkXk eoB bJh fJj y/sh ;kfjs th gVQd/ jB fit/A ‘n?wHJ/H;hH feqPh ikroD’, ‘y/sh d[BhnK’, ‘nvtkJh;o’, ‘uzrh y/sh’ nkfd. n;hA fJ; i?fte y/sh B{z ;wofgs fJe ;|b fe;kB B{z nkgDhnK Y/o ;kohnK P[G fJZSktK G/AN eod/ jK.

fdB/P dwkEhnk 9417714390 malayalam.krishijagran.com


42

eµgBh ;wkuko

g?;Nh;kJhv ofjzd^yz{jd gqpzXB bJh gbKNpkfJUfNe;B eqKshekoh T[sgkd vhnko^39 bKu tho', T[Ai sK n;hA ;ko/ nkgDhnK c;bK feƒ;kBehfVnK s/ j'o o'rK s'A pukT[D bJh ehNBkPeK dk

gq:'r eod/ jK. ehNBkPeK d/ gq:'r Bkb ;kv/ tb'A g?dk ehs/ cb s/ ;pIhnK IfjohbhnK j' iKdhnK jB, i' ;kvh f;js bJh jkBhekoe j[zdhnK jB. nBikD/ ’u n;hA cb s/ ;pIhnK ƒ y[d yKd/ jh jK Bkb jh ;e/^;zpzXhnK s/ nkgD/ rkjeK ƒ th y[nKd/ jK. fJ; soQK Gkos s'A fJbktk g{oh d[BhnK ’u gsk BjhA fezB/ b'e ysoBke o;kfJDK d/ n;o j/m nk e/ nb;o, e?A;o, P{ro, dwk s/ j'o wko{ s/ ifNb fpwkohnK dh ieV ftu nk iKd/ jK. fJ;/ rZb ƒ fXnkB ’u oyd/ j'J/ gbKNpkfJUfNe;, i' ikJhN/e; pkfJUN/e gqkJht/N fbwfNv ezgBh dh fJe pqKu j?, B/ vhnko^39 bKu ehsk j?, i' c;bK, yk;eo cbK s/ ;pIhnK ’u w"i{d ysoBke g?;Nh;kJhv dh ofjzd^yz{jd dh wksok ƒ xZN eoB ftu wdd eodk j?. fJ; d/ gq:'r Bkb cb s/ ;pIhnK g{oh soQK ykD:'r j' iKdhnK jB. fJ; seBhe ƒ Gkosh nzr{o nB[;zXkB e/Ado g[D/ (NRGC), i' Gkosh feqPh nB[;zXkB gfoPd dk fJe ;z;EkB j? ns/ T[; tb'A ftef;s ehsk frnk j? ns/ tgkoe T[sgkdB bJh gbKNpkfJUfNe; ƒ gqtkBrh fdZsh rJh j?. :kd oj/ fe phs/ fdBhA ezgBh B/ Bkf;e wjKokPNo ’u vhnko^39 Bkwe fJe p?eNhohnk ifBs T[sgkd bKu ehsk, fi; d/ gq:'r Bkb ;pIhnK s/ cbK ftu ysoBke o;kfJDK dh wksok ƒ xZN ehsk ik ;e/rk. fJ; Bkb fBo:ks j'D tkbh c;b fBoXkos :{oghnB

n?wHnkoHn?bH (EU MRL) d/ wkBeK ’s/ yo/ T[soBr/. phs/ fdBhA fJ; T[sgkd ƒ wjKokPNo d/ rq/g; rq'no n?;';hJ/PB d/ fJe ;?whBko ’u fe;kBK d/ ;kjwD/ g/P th ehsk frnk, fi; ƒ fe;kBK B/ y{p ;okfjnk. fJ; w"e/ s/ ezgBh d/ gqpzXe o;/P d'Ph, ;hHJhHUH XBzi: J/Yke/, N?eBheb j?~v vkH P/yo fpPN, wjKokPNo ohIBb w?B/io ;zdhg tk;eo, Bkf;e J/ohnk w?B/io ;[GkP okm"o jkIo ;B. ezgBh d/ N?eBheb j?~v vkH P/yo fpPN B/ df;nk fe vhnko^39 (DR-39) d/ gq:'r Bkb g?;Nh;kJhv w?B/iw?AN ehsk iKdk j?. fJj T[skgd 30 s'A 50 ch;dh se tZy^tZy soQK d/ g?;Nh;kJhv fit/A, j?eNqke'Bki'b, N/Nqke'Bki'b, ekop/Avkfiw, p[gq'c/fiB nkfd ysoBke o;kfJDK d/ nzPK ƒ BPN eoe/ T[BQK dh wksok ƒ xZN eodk j?. fJ; soQK cb s/ ;pIhnK ;[oZfyns j' iKdhnK jB. ni'e/ ;w/A ’u fe;kBK ;kjwD/ ;G s'A tZvh u[D"sh uzrh g?dktko d/ Bkb Bkb fInkdk g?dktko eoBk j?. fJBQK ;kohnK u[D"shnK ƒ g{ok eoB ftu vhnko^39 (DR-39) g{oh soQK ;woZE j? fJ;bJh fJj T[sgkd fe;kBK bJh pj[s wddrko f;ZX j't/rk. ehNBkPeK, T[~bhBkPeK s/ j'o o;kfJDK d/ gq:'r ekoB Gkosh cb s/ ;pIhnK dh ehws xZN fwbdh j? ns/ eJh tko nzsookPNoh pIko ’u foi?eN th j' iKdhnK jB, fi; ekoB fe;kBK ƒ fBokP j'Dk g?Adk j?, go j[D vhnko^39 (DR-39) d/ gq:'r Bkb nfijk BjhA j't/rk. fJ; d/ gq:'r Bkb cb s/ ;pIhnK szdo[;s s/ o'rw[es j'DrhnK, fi; Bkb fe;kBK ƒ okPNoh ns/ nzsookPNoh pIkoK ’u foi?ePB dh wko BjhA ;fjDh gt/rh. vhnko^39 (DR-39) d/ gq:'r Bkb cb s/ ;pIhnK dh r[DtZsk ftu ekch ;[Xko j't/rk fi; ekoB fe;kBK ƒ T[BQK dh g?dktko dh ;jh ehws fwb/rh. wzfBnk ik fojk j? fe pkrtkBh y/so ’u eqKshekoh pdbkt d/yD ƒ fwb/rk. fcbjkb fJ; T[sgkd ƒ r[ioks, wjKokPNo, wZX gqd/P s/ SZsh;rVQ ;{fpnK d/ pIkoK ’u T[skfonk frnk j?, go Gkos d/ ;ko/ ;{fpnK d/ fe;kB fJ; ƒ yohd ;ed/ jB. fJ; T[sgkd d/ pko/ ’u tX/o/ ikDekoh gqkgs eoB s/ wzrkT[D bJh fJ; Bzpo T[~s/ ;zgoe eo' L 91^22^67723000

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2017

malayalam.krishijagran.com


cb w~yh fB:zsqD

43

nzp dh jkBhekoe cb w~yh dk fB:zsqD b wZyh Gkos d/ Bkb^Bkb ;ko/ ;z;ko ’u cfwbD tkb/ jkBhekoe ehfVnK dh P/qDh ftu

nkT[Adh j?, fJ; dh jkBhekoe gqftosh d/ ekoB jh Gkos ’u fJ; ƒ 10 wZ[y jkBh gj[zukD tkb/ ehfVnK ’u ofynk frnk j?. fJe nB[wkB w[skpe cb wZyh ekoD Gkos ftu brGr 7000 eo'V o[fgnK dhnK cb^;pIhnK dk jo ;kb B[e;kB j[zdk j?. cb wZyh dh jkBhekoe gqftosh ekoB ;z;ko Go ’u fJ; ƒ ;zro'X BkPhiht dk bep gqkgs j? ns/ Gkos ;oeko (y/sh wzsokbk) d/ ;fj:'r Bkb cb^wZyh d/ fB:zsqD bJh fJe tZvk gq'rokw “okPNoh cb^wZyh fBohyD gq'rokw” d/P d/ tZy^tZy fjZf;nK ’u ubkfJnk ik fojk j?. g'Pe g"d/ L cb^wZyh cb—;pIhnK d/ tZv/ ;w{j brGr 250 s'A fInkdk T[s/ jwbk eodh j? fit/A^nzp, ;/p, e/bk, nwo{d, ;zsok, BkPgsh, nkV{, p/o, NwkNo, gghsk, p?ArD ns/ w[Zy s"o s/ t/b tkbhnK cb ;pIhnK T[~s/. jkBh dh gqftosh L cb ns/ ;pIhnK ƒ w[Zy s"o s/ B[e;kB cb^wZyh d/ g'Pe d[nkok gjz[ukfJnk iKdk j?. cb^wZyh cbK iK ;pIhnK dh T[gobh gos ’s/ nkgD/ nzvo'ge ƒ tkV e/ r{d/ ftu nzv/ d/Adh j?. ghVs cb d/ ;[oky ftu'A fb;fb;k fijk sob fBebdk j? i' ;[ZeD wro'A gZgVh dk o{g b? b?Adk j?. fi; ekoB fJ; T[~s/ j'o ehV/ ns/ T[~bh th jwbk eod/ jB. nzv/ d/ c[ZND wro'A fJBQK ’u'A g'Pe pkjo fBebdk j? i' rZ[d/ ƒ yk e/ T[; ftu ;gzi tor/ pj[s ;ko/ ;[oky eo d/Adk j?. fi; ekoB cb ;VBk P[o{ j' iKdk j?. fJ; soQK r[Zd/ d/ ;VB ekoB nk;^gk; dk fjZ;k ekbk s/ w[bkfJw j' iKdk j?. S'N/ cbK dk tXDk o[e iKdk j? fJjh cb w[V e/ N/Yk^w/Yk j' iKdk j? ns/ ed/^ed/ cb ghb/ g? e/ vzmbK s'A tZy j' e/ fro iKd/ jB. g'Pe fJe cb ƒ BPN eoB wro'A T[~Sb e/ B/Vb/ d{;o/ cbK ’s/ gj[zu iKd/ jB ns/ ;[oky eoe/ T[BQK ftu tV e/ B[e;kB gj[zuKd/ jB. B[e;kB/ j'J/ cb brGr p/eko j' iKd/ jB. pkbr wZyh f;oc cb ftu ;[oky eoe/ nzv/ d/Adh j? j'o e'Jh B[e;kB BjhA gj[zuKdh. g'Pe ;c?d ozr d/ j[zd/ jB, g'Pe cotoh s'A Btzpo se B[e;kB gj[zuKd/ jB. ihtB fJfsjk; L fJ; ehV/ dhnK ;kohnK 4 nt;EktK nzv/, g'Pe, feqwhe'P s/ pkbr, row ibtk:{ ftu g{ok ;kb fwbd/ jB.

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2017

nzvk—nzv/ wkdk wZyh tb'A 2 s'A 15 nzfvnK d/ ;w{j ’u cb d/ r[Zd/ ftu nzvo'ge rZv e/ fdZs/ iKd/ jB. fJe wkdk wZyh ngD/ ihtB ekb ftu brGr fJe wjhB/ ’u 250^300 se nzv/ d/Adh j?. jo/e nzvk 0H6 fwwhH bzw/ f;rko tork fueBk, uwedko s/ ;c?d ozr dk j[zdk j?. pkbr wZyh brGr g{ok ;kb cotoh s'A Btzpo se nzv/ d/Adh j?. nzv/ 2 s'A 3 fdBK ftu gZe e/ c[ZN iKd/ jB i' fe ibtk:{ s'A th gqGkts j[zd/ jB.

g'Pe L itkB g'Pe ;c?d, e[M gkodoPh ns/ 0H5%0H3 fwwhH nkeko tkb/ j[zd/ jB. fJ; dhnK bZsK BjhA j[zdhnK. Bshi/ ti'A fJ; dk ftek; fJXo^T[Xo NZgd/ ofjD Bkb j[zdk j?. g'Pe nzsw nt;Ek ’u ghbk j' iKdk j? ns/ g'Pe nt;Ek 6 s'A 29 fdBK dh j[zdh j?. g{ok ftef;s g'Pe cb s'A pkjo fBeb e/ IwhB ’s/ fvZrdk j? ns/ e{V/^euo/ j/mK iK fwZNh ftu 1 s'A 6 fJzu dh vz{xkJh ftu feqwhe'P (fgT{gk) ftu pdb iKdk j?. fJ; g'Pe ƒ frvko th efjzd/ jB. feqwhe'P L g'Pe nt;Ek g{oh j'D wro'A fJj e[M e[ xzfNnK ftu feqwhe'P iK fgT{gk ftu pdb iKdk j?. feqwhe'P nzvkeko, nrb/ f;o/ s'A e[M u"Vk, gsbk ns/ fgSb/ gkf;UA w'Nk s/ B[ehbk j[zdk j?. fgT{gk nkeko ftu tqskeko s/ 4^5 fwwhH bzwk s/ 2 fwwhH u"Vk j[zdk j?. s/ ozr tZy tZy soQK dk X[zdbk, r{VQk bkb, ghbk th jz[dk j?. feqwhe'P nt;Ek 6 s'A 44 fdBK se dh j[zdh j?. feqwhe'P d/ gZe d/ c[ZND wro'A T[; ftu'A pkbr wZyhnK fBebdhnK jB. wZyh (pkbr) L wkdk wZyh, feqwhe'P s'A fBebe/ 5^7 fdBK pknd nzv/ dkDk nozG eo d/Adh j?. wZyh G{o/ iK r{VQ/ G{o/ ozr dh jz[dh j?. fJ; dh bzpkJh 7 fwwhH,

www.krishijagran.com


44

cb w~yh fB:zsqD

u"VkJh 3 fwwhH ns/ yzGK dk ft;Eko 14 fwwhH j?. yzG gkodoPh ns/ bZsK ghbhnK j[zdhnK jB. fJ; dk f;o bkN{ tork j[zdk j? ns/ fi; ftu d' n?oh;N/N n?AfNBh j[zdhnK jB. wZyh d/ w[Zy nzr ;gzi tork s/ ;oho 3 fjZf;nK (f;o, Sksh s/ g/N) ftu tzfvnk fdykJh d/Adk j?. yzG fJe i'Vh ns/ ftueko Sksh s/ T[go fszB uwedko ghbhnK XkohnK jz[dhnK jB. g/N dk fgSbk fjZ;k gsb/ bkN{ d/ neko dk ns/ wkdk wZyhnK dk B[ehbk j[zdk j?. wZyh d/ ftek; bJh xZN'^xZN skgwkB 14 fvroh ;?ANhr/qv ns/ 21 fvroh ;?ANhr/qv s'A T[go skgwkB ;ohoe ftek; bJh Io{oh j[zdk j?. ;kb Go brksko eJh ghVQhnK nkT[AdhnK jB ns/ wZyh dk g{ok ihtB uZeq 25^60 fdBK ’u ;zg{oB j' iKdk j? ns/ wZyhnK Btzpo s'A iBtoh se ;odhnK ftu p/ikB ofjzdhnK jB. gqpzXB d/ T[gkn L TH wPhBh ns/ ftjkoe ftXh L 1H y/s ns/ pkrK dh ;kb ftu 2^3 tko vz{xh tkjh eoBh ukjhdh j? fi; Bkb IwhB ftu gJ/ ehV/ T[go nkT[D ns/ X[Zg s/ e[dosh d[PwDK okjhA BPN j' ikD. 2H yokp j'J/ cbK ns/ ;pIhnK ƒ fJeZmk eoe/ IwhB ftu dpk e/ BPN eo d/Dk ukjhdk j?. 3H cbK T[~s/ ekrI iK eZgV/ dhnK E?bhnK uVQk e/ th cb^wZyh d/ jwb/ s'A pukfJnk ik ;edk j?. 4H ;kJhNq'B'bk (;zso/ dk s/b) dh E'VQh wksok gkDh ftu fwbk e/ Bo wZyhnK ƒ BPN eoB bJh gq:'r ehsh iKdh j?. 5H Nq/g c;b—cb wZyh d/ fB:zsqD bJh w[Zy c;b d/ Bkb^Bkb y/s d/ uko/ gk;/ s[b;h ƒ T[rk e/ w[Zy c;b d/ B[e;kB ƒ ekch xZN ehsk ik ;edk j? ns/ Nq/g c;b T[~s/ o;kfJDe ehNBkPe dk gq:'r eoe/ wZyhnK ƒ nkokw Bkb xZN you ftu fB:zfsqs ehsk ik ;edk j?. 6H w[Zy c;b d/ Bkb itko dh c;b T[rkT[Dk th cb wZyh ƒ nkeqPs eoB dk ezw eodk j?. 7H gZe/ j'J/ cbK ƒ S/sh s'V b?Dk ukjhdk j?. fJ; Bkb wZyh d/ jwb/ ƒ ekch xZN ehsk ik ;edk j?. nH i?fte fB:zsqD L jkbKfe cb wZyh d/ i?fte fB:zsqD T[~s/ e'Jh yk; ezw jkbhA se BjhA j'fJnk go p/qe'B'vh e[b d/ e[M ehV/ fJ; wZ y h d/ feq w he' P K T[ ~ s/ go' g ihth jB fit/A^;g'Bihnk ;gh, Ughn?; w?Bh, Ughn?; gb/uoh, nB;ho; ;gh. JH ftP gqb'Ge L gqb'Ge (fyZu g?dk eoB tkb/) dk x'b pDk e/ th

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2017

cb wZyh ƒ ekch jZd se fB:zfsqs ehsk ik ;edk j?. T[dkjoD ti'A L 1H gq'NhB jkJhvqkbkfJ;/N ^100 rqkw 2H w?bkEhnkB 25 gqshPs JhH;hH ^200 rqkw 3H gkDh ^10^20 bhNo T[go'es dk x'b ekch gqGktekoh f;ZX j'fJnk j?. ;H Bo dh gqiBB Pesh ysw eoB dh ftXh L Bo dh gqiBB Pesh Bz{ ysw eoBk ekch gqGkth ns/ d'P w[es j?, go tZvh gZXo ’s/ gq:'r ekch n"yk j?. gqiBB Pesh ysw eoB tkb/ e[M o;kfJD fit/A N/gk, w/N/gk, J/c'b/N nkfd wZyhnK dh ;zskB Bz{ fB:zfsqs oyD ftu gqGktPkbh t/y/ rJ/ jB. jH ekw[e rzX dk ikb L cb wZyh d/ fB:zsqD ftu ;?e; c?o'w'B; th ekch T[g:'rh j[zd/ jB. fwEkfJb :{ihBkb 0H1 gqshPs O w?bkEhnkB 0H1 gqshPs ƒ fwbk e/ gq:'r eoB Bkb ekch uzr/ Bshi/ gqkgs j'J/ jB. T[go'es fwPoD ftu oz{ iK bZeVh d/ N[eV/ ƒ v'p e/ ngq?b s'A i{B se gq:'r eoB Bkb ekch uzr/ Bshi/ fwbd/ jB. eH o;kfJDe fB:zsqD L cb wZyh dh feqnkswe nt;Ek ftu j/m fby/ o;kfJDK ftu'A fe;/ fJe dk fSVekt ;w/A^;w/A s/ eod/ ofjDk ukjhdk j?. 1H w?bkEhnkB 50 JhH;hH ^ 2H0 bhNo gqsh j?eN/no. 2H ckow/EhnkB 25 JhH;hH dh 0H650 bhNo gqsh j?eN/no. 3H vhHvhHthHghH 100 JhH;hH dh 2H250 bhNo wksok gqsh j?eN/no. T[go'es o;kfJDK dk 1250^1400 bhNo gkDh ftu b'V nB[;ko x'b pDk e/ gq:'r eoBk ukjhdk j?. vkH foPhgkb (chbv nc;o) i?fte fB:zsqD gq:'rPkbk (ehN ftfrnkB ftGkr) ;odko tbZG GkJh gN/b y/sh s/ seBheh :{Bhtof;Nh, w/om (:{HghH) w'H 9412421702 Jhw/b L rishipsal.biocontrol@gmail.com

hindi.krishijagran.com


45

rzBk T[sgkdB

rzB/ dh fInkdk g?dktko b?D bJh ;od o[~sh y/sh

i{dk ;w/A ’u wfjzrkJh dh fdB'^fdB tXdh w"o|sko Bkb y/sh bJh T[gbpX y/socb ftu brksko j' ojh ewh ns/ tXdh j'Jh npkdh dh fwmk; dh wzr dh g{osh bJh rzB/ dh T[gi ns/ uhBh T[sgkdB ’u brksko tkXk gqkgs eoB bJh rzB/ dh T[~Bs fe;wK T[~s/ fBoGosk jh fJewkso ftebg j?. okPNoh gZXo ’s/ gqd/P dh n";s rzBk T[gi Bkb uhBh T[sgkdB ’u brksko tkXk gqkgs eoB bJh nr/sh rzBk fe;wK s'A 50 ch;dh oep/ ƒ eoBk Io{oh j?. e'HPkH 08272 ’u pj[gZyh ;woZEk d/ Bkb rzBk T[gi ns/ uhBh T[sgkdB ’u brksko tkXk gqdkB eoB d/ Bkb jh o'r ns/ ehfVnK d/ gqsh o'r o'Xesk dk r[D j'D ekoB fJ; fe;w ƒ ;G s'A fInkdk oep/ ftu phiDk gqd/P fjZs ftu j?. e'HPkH^08272 dh y/sh vz{xh Nq/Au ftXh okjhA eoB Bkb fe;kB thoK ƒ ;tk r[Dk fInkdk T[sgkdB fwbD d/ Bkb jh uhBh T[sgkdB ’u tkXk gqkgs j'D Bkb uhBh T[sgkdB dh bkrs th xZN nkJ/rh. e' H PkH^08272 ’u nr/ s h fe;wK Bkb th dofwnkBhnK d/o Bkb gZeD tkbhnK fe;wK tKr ngq?b wjhB/ se gP{nK d/ uko/ bJh pj[s fInkdk jok ukok ofjzdk j?. n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2017

e'HPkH^08272 dh gSkD rB z k f;X Z k, bw z k, wN ' k, wX Z w, ;ys ns/ m; ' . rB z / dk or z jbek ghbk, jok, ekb/ wNwb ? / XfZpnK Bkb, ww ' dh pjb [ sk. nr'bk ngq?b wjhB/ se r{Vk jok ofjzdk j?. gZshnK u"VhnK nr'b/ ezY/ ofjs, nr'bk uko/ bJh ;G s'A fInkdk ;jh, nr'b/ ’u gZshnK dk neko ewkB B[wk. wZXw bzwh ns/ fes/^fes/ cZND dh gqftosh, nZy—wZXw ns/ r'b nzvkeko. rzBk nkws"o ’s/ frodk BjhA. rzfBnK dh frDsh—fwZb :'r rzB/ T[gi, uhBh gosk ns/ g/Vh bJh T[sw. o/P/ dh wksok wZXw, r[V tXhnk.

To send Articles News, Press Releases and feedbacks in Punjabi Punjabi

punjabi@krishijagran.com

Editor

editor@krishijagran.com

malayalam.krishijagran.com


46

rzBk T[sgkdB

e'HPkH 08272 rzB/ dh c;b, m'; rzBk, w~Xw ;ys g'oh. fpwkoh d/ gqsh ftT[jko ekBk, ezv{nk o'rK d/ gqsh wZXw o'r o'Xh, T[emk d/ gqsh o'r o'Xh ns/ fttoD d/ gqsh wZXw o'r o'Xh t/yh rJh j?. nKe[o p/Xe, sDk p/Xe ns/ u'Nh p/Xe dk gqe'g xZN t/fynk frnk. ;od o[~s ’u fpikJh d/ bkG

dh c;b dh fInkdkso iVQK ieVhnK j[zdhnK jB fi; ekoB jVQ dk wkVk n;o xZN g?Adk j?. e'HPkH^08272 dh y/sh vz{xh Nq/Au ftXh okjhA eoB Bkb fe;kB thoK ƒ wZXw d/o Bkb gZeD tkbhnK rzBk fe;wK d/ pokpo rzBk T[sgkdB fwbD d/ Bkb jh uhBh gosk ftu tkXk gqkgs j'D Bkb uhBh T[sgkdB

fInkdk Tg [ i d/ Bkb fInkdk uhBh gosk d/ Bkb^Bkb ekBk or ' d/ gs q h wX Z w or ' oX ' h ns/ jo ' fpwkohnK d/ gs q h or ' oX ' h ihBN ' kJhg; dh uD ' eoB d/ cb;og { toswkB ’u ftef;s ehsh rJh Ss / h ge Z D tkbh fe;w eH'PkH^08272 ’u pj^ [ gV / h ;woE Z k d/ Bkb rB z k Tg [ i ns/ uhBh gosk ’u brksko tkXk gd q kB eoB d/ Bkb jh or ' ns/ ehfVnK d/ ge q g ' d/ gs q h or ' oX ' esk dk rD [ jD ' ekoB fJj fe;w fe;kBK ftu be ' fgn q j' ojh j? S/sh gZeD tkbhnK fe;wK dh ;odhnK ’u fpikJh s'A gqkgs T[gi ftu p;zs t/b/ ehsh fpikJh dh s[bBk ’u brGr 25 ch;dh fInkdk rzBk T[sgkdB gqkgs j'D d/ Bkb jh 0H5 ch;dh fInkdk uhBh gosk th gqkgs ehsk ik ;edk j?. ftgohs gq;fEshnK (gkDh GoBk, ;'ek, gkbk nkfd) ftu ;od o[Zs dk rzBk T[sw f;ZX j'fJnk j?. ;'e/ dh ;fEsh ne;o wJh^i{B d/ wjhB/ ftu j[zdh j?. fJ; ;w/A se ;od o[Zs tkb/ rzB/ dhnK iVQK ekch vz{xkJh se gj[zu iKdhnK jB ns/ fInkdk g'Pe sZsK ƒ ;'y b?AdhnK jB fi; ekoB ;'e/ ekoB fInkdk B[e;kB BjhA j[zdk. jVQ dh ;fEsh ne;o nr;s^;szpo d/ wjhfBnK ftu j[zdh j? id se rzB/ n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2017

nes{po fpikJh dh e'HPkH 08272 rzB/ dh c;b, oBsho f;zx, jorKt, ;hskg[o

www.krishijagran.com


w?ApofPg bU feqPh ikroD s/ n?rqhebuo tobv g~fsqek dh Gkos dh ;G s'A tZX gq;kfos y/sh nXkos gfotkoe gZfsqek, d/P dh ;G s'A b'efgqn s/ T[~xh gZfsqek fbwek p[e nkc foekovI ftu doi Gkos dh fJewkso gZfsqek i' 12 GkPktK ’u gqekfPs, 23 ;z;eoDK d/ wkfXnw Bkb 22 okiK ftu gj[zudh j?. gZfsqek dh e[b gkme frDsh fJe eo'V s'A fInkdk` nZi jh gZfsqek d/ w?Apo pD e/ feqPh ikroD gfotko dk fjZ;k pD' ` nzrq/Ih, fjzdh, gzikph, r[ioksh, wokmh, eZBV, s/br{, pzrkbh, n;wh, T[Vhnk, skfwb s/ wfbnkbw GkPktK ’u Bkb Bkb gqekPs. n?rohebuo tobv ^ w?ApofPg ch; fJe gqsh w[~b ^ 70 o[gJ/

w?ApofPg nze

1 ;kb 2 ;kb 3 ;kb 5 ;kb 10 ;kb 15 ;kb

12 24 36 60 120 180

ehws (o[gJ/)

S'N

ehws (o[gJ/)

840 1680 2520 4200 8400 12600

40 180 320 600 1400 2600

800 1500 2200 3600 7700 10000

feqPh ikroD ^ fjzdh w?ApofPg ch; fJe ekgh w[~b ^ 50 o[gJ/

w?ApofPg nze

1 o"kZ 2 o"kZ 3 o"kZ 5 o"kZ 10 o"kZ 15 o"kZ

12 24 36 60 120 180

ehws (o[gJ/)

S'N

ehws (o[gJ/)

600 1200 1800 3000 6000 9000

100 220 500 1000 2400 4000

500 980 1300 2000 3600 5000

feqPh ikroD ^ w?ApofPg ch; fJe ekgh w[~b ^ 35 o[gJ/

Jh^48, j"I \k; w/B wkoehN, BthA fdZbh^110016

gzikph, r[ioksh, wokmh, eZBV, s/br{, pzrkbh, n;wh, T[Vhnk, skfwb s/ wfbnkbw

nkJhn?cn?;;h L FDRL0001980

w?ApofPg nze

1 o"kZ 2 o"kZ 3 o"kZ 5 o"kZ 10 o"kZ 15 o"kZ

12 24 36 60 120 180

yks/ dh ikDekoh ^ c/vob p?Ae

ehws (o[gJ/)

S'N

ehws (o[gJ/)

420 840 1260 2100 4200 6300

40 140 260 600 1700 3300

380 700 1000 1500 2500 3000

www.krishijagran.com

n?wnkJh;hnko L 110049032 ukb{ yksk Bzpo L 19800200000836 g/Nhn?w Bzpo ^ 9654193353

nkBbkJhB w?ApofPg bJh ftfIN eo'^ h p://subscrip on.krishijagran.com/

w[~y d|so L

60$9, shih wzIb, :{;[| ;okfJ wkofeN, rqhB gkoe w?No' ;N/PB d/ B/V/, BthA fdZbh^110016, |'B L 011^26511845 Jhw/b L editor@krishijagran.com

www.krishijagran.com

9891405403

feqgk u?Ze$vhvh$wBh nkovo feqPh ikroD d/ BK ’s/ j/m fd~s/ fe;/ th fJe n?vo?; ’s/ G/i' L e/ob d|so L J/ 5, fJbBew rkovBI, t/~bk:wpbw, ;koEwzrbw g';N nkfc;, fso{tBzsg[ow ^ 695010, |'B L 0471^4059009H w'HL 7356914141 Jhw/b L malayalam@krishijagran.com

gZSwh pzrkb d|so L 265, B/skih ekb'Bh, e'beksk^700090, w'HL 9674853530 Jhw/b L bengali@krishijagran.com

eoBkNe d|so L gfjbh wzIb, 33$3, phn?w w/B;B, r/~vbkfjZbh, ;zi/ Bro w/B o'v, nkon?wth ;?ezv ;N/I, p?Arb[o{^560094H w'HL 7356603960 Jhw/b L kannada@krishijagran.com

n;w d|so L 65, ig'ohr'r, fpeowg[o, fv;g[o^781005, w'HL 9891339440 Jhw/b L assamese@krishijagran.com

sfwbBkv{ d|so L 126$329, d{ih wzIb, noeN o'v, e'vwpZew, u/BZJh^600024, |'B L 044^48552070, w'HL 9244317193 Jhw/b L tamil@krishijagran.com

fpjko d|so L n?c^29, g[PgKibh ezgb?e;, gfjbh wzIb, n?;He/H g[oh u?eg';N d/ ;kjwD/, p'fozr o'v, gNBk^800001, w'HL 9891667686 Jhw/b L hindi@krishijagran.com

s/bzrkBk d|so L wekB BzH 301, sh;oh wzIb, nkoHe/H ngkoNw?AN, poeksg[ok, j?dokpkd^500027 Jhw/b L telangana@krishijagran.com


48

rzBk T[sgkdB

dh bkrs th xZN nkJ/rh. T[~so Gkos dh ibtk:{ d/ nB[;ko ftnkge nB[e{bsk j'D ekoB e'HPkH^08272 ’u gqsh rzBk tIB d/ Bkb^Bkb uko/ bJh ;[nkdh s/ g"PfNe nr'bk nes{po s'A ngq?b wjhB/ se ofjzdk j?. fJ;bJh fe;kB thoK ƒ e'HPkH^08272 d[nkok fInkdk s'A fInkdk oep/ ftu fpikJh eoB Bkb ‘nzp d/ nzp r[mbhnK d/ dkw’ Gkt gP{nK bJh S/sh gZuD tkbk jok ukok (nr'bk) fwbD d/ Bkb jh gqsh rzBk tIB ftu tkXk j[zd/ ofjD ekoB rzBk T[gi ’u fgokJh ;?PB d/ nozG (nes{po) s'A jh nzsw ;?PB (ngq?b) se rzBk s/ uhBh T[sgkdB ftu tkXk j[zdk j?.

nZyK ;fjs b'VhAdh Bwh ftu fpikJh eoBk bkGekoh j[zdk j?. f;zukJh dh ;j{bs j'D s/ 1$5 Gkr BkJhNq'iB dh wksok fpikJh ;w/A ns/ pkeh BkJhN'qiB dh wksok iwkt s'A pknd (3^4 gZshnK tkb/ g"fdnK dh nt;Ek), f;zukJh s'A pknd UN nkT[D s/ X{Vk d/Dk fInkdk rzBk T[gi gqkgs eoB ’u fjsekoh f;ZX j't/rk. rzBk T[gi s/ uhBh gosk ftu brksko tkXk gqkgs eoB bJh i{B wjhB/ se BkJhN'qiB dh NkZg vo?f;zr eoBk pj[s Io{oh j?. i[bkJh d/ gfjb/ jcs/ ’u P{N$NkZg p'oo dk gqe'g j'D dh jkbs ftu ekop'fcT{okB 3 ihH 25 s'A 20 feHrqkH$j?eH dh do Bkb X{Vk d/ e/ N'fJnK T[~s/ fwZNh ukVQ d/Dh ukjhdh j?.

iwkt, fpUAs s/ fwZb :'r rzfBnK dh frDsh uzrh ofjD d/ Bkb jh rzBk w'Nk s/ m'; ofjzdk j?. fJ; soQK j'o fe;wK dh s[bBk ftu e'HPkH^08272 fe;w d/ fpUAs ftu fJe;kosk j'D d/ cb;o{g ;ko/ fwZb :'r rzB/ brGr fJe;wkB w'NkJh, bzpkJh s/ tIB d/ j[zd/ jB. rzBk wZXw ;\s j'D d/ ekoB frodk BjhA.

fJ; bJh e'HPkH^08272 ftu w"i{d nB[tzPeh yk;hns dk dwB gqd/P d/ fe;kBK ns/ uhBh eko'pkohnK d/ fjs ftu eoB bJh fJ; fe;w s'A fInkdk rzBk oepk g?dk eoBk okPNoh fjZs ftu j?.

ykd s/ :{ohnk

ftP/PsktK

fInkdk rzBk T[sgkdB b?D bJh 200 feHrqkH BkJhNq'iB, 80 feHrqkH ck;c'o; s/ 60 feHrqkH g'NkP d/ Bkb jh p'o?e; 10^15 feHrqkH$j?eH dh do Bkb d/Dk Io{oh j?. y/s ftu joh ykd iK ;Vh gq/;wv s'A gqkgs w?bh d/ Bkb^Bkb ;{yw sZsK fit/A^fIze ns/ ;bco dh g{osh bJh 25 feHrqkH$j?eH dh do Bkb fIze ;bc/N fpikJh ;w/A d/Dk bkGekoh jz[dk j?. BkJhN'qiB s'A fJbktk ck;c'o;, g'NkP, p'o?e;, fIze s/ ;bco Bz{ fpikJh s'A gfjbK Nq/Au iK N'fJnK ftu X{VB s'A T[gozs g?oK Bkb fwZNh ;[ZND wro'A d'^d'

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2017

e'HPkH^08272

g"dk

g/Vh

T[gi whH NB$j?eH

108-00

90-00

rzB/ ’u PZeo gqshPs

11-8&14-5

12-3&12-7

vkH nkoHe/H f;zx rzBk P'X ;z;EkB, PkjijKg[o

hindi.krishijagran.com


49

pkfJUr?; gbKN

pkfJUr?; gbKN dh wjZssk ftu v/noh ckofwμr dk Xμdk pj[s jh gμs/ikpIh Bkb tZX fojk j?. v/noh dk feZsk Gkt/A w[ZY^edhw s'A jh ufbnk nk fojk j?, go j[D fJj ;jkfJe Bk ofj e/ w[Zy feZsk pD frnk j?. v/noh ckofwμr d/ ftek; Bkb pj[s ;ko/ eμw wPhBK Bkb th j'D br rJ/ jB. fJj Io{oh th j? feT[Afe tZv/ gZXo ’s/ fJj feZsk ngBkT[D Bkb ekfwnK dh frDsh th UBh jh tZX iKdh j?. go fInkdk ekfwnK ƒ oZye/ v/noh ckofwμr ƒ bkj/tμd sohe/ Bkb BjhA ubkfJnk ik ;edk. wPhBK ftu d[ZX u'D tkbhnK wPhBK, pbe fwbe e{bo, P/vK ftu fNT{pbkJhN s/ gZy/, g't?o u?c eZNo nkfd ubkJ/ iKd/ jB. fJ; Bkb g?No'b, vhib, fwZNh dk s/b ns/ fpibh dh b'V th tZX ojh j?. fJ;bJh gμikp tor/ okiK ftu pkfJUr?; gbKNK dh b'V pj[s jh wjZstg{oD ns/ Io{oh j' rJh j?. pkfJUr?; dh wjssk L gμikp ftu w[Zy s"o ’s/ r'j/ ƒ vμroK d/ P?~vK ftu'A eZY e/ yZ[bQh irQk s/ tZv/ Y/o brk fdZs/ iKd/ jB ns/ fJj Y/o pj[s d/o se fJ;/ soQK jh gJ/ ofjμd/ jB, id'A se fJj r'jk o{Vh ykd ftu Bk pdb ikt/. fJ; s'A pknd fJj o{Vh ykd y/sK ftu fybko fdZsh iKdh j?. fJ; s'A fpBk pj[s fInkdk wksok ftu r'j/ ƒ gkEhnK d/ o{g ftu pkbD d/ s"o ’s/ tofsnk iKdk j?. gkEhnK d/ pkbD Bkb g?dk j'J/ X{μJ/A Bkb tksktoD d{fPs j'D s'A fJbktk e[M nfijhnK r?;K th g?dk j[μdhnK jB i' nZyK dhnK ns/ j'o eJh fpwkohnK dk ekoB pDdhnK jB. r'j/ dh tos'A dk ;G s'A tXhnk sohek pkfJUr?; gbKN pDkT[D ftu j?. fi; dk gqubB e/Ado ns/ oki ;oeko eo ojhnK jB ns/ tZy tZy soQK dh ;pf;vh th d/ ojhnK jB. b'eK ƒ ykDk pDkT[D bJh Io{os w[skfpe X{μnK ofjs r?; T{oik d/ s"o ’s/ gqdkB eoB ns/ IwhB dh T[gikT{ Pesh ƒ ekfJw oZyD bJh pkfJUr?; gbKN ƒ ;Ekfgs eoB dh f;ckfoP ehsh ik ojh j?. pkfJUr?; gbKN ftu r'j/ ƒ nke;hiB ofjs EK s/ rkb e/ pkfJUr?; g?dk ehsh iKdh j?, fi; ftu w[Zy n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2017

s"o ’s/ fwE/B r?; j[μdh j?. fJ; soQK g?dk j'Jh pkfJUr?; pkbD tk;s/, o"PBh tk;s/ s/ fpibh g?dk eoB tk;s/ tosh iKdh j?. pkfJUr?; ƒ poBo okjhA pkbD d/ s"o ’s/ ykDk pDkT[D bJh th tofsnk ik ;edk j?, fi; Bkb fdB' fdB wfjμrh j' ojh n?¤bHghHihH r?; d/ you/ s'A th pfunk ik ;edk j?. pkfJUr?; s'A eh Gkt j? L gP{nK d/ r'j/, wB[Zyh wZb w{so, pu/ j'J/ uko/, gZs/, ;pIhnK d/ fSZbV nkfd d/ nke;hiB ofjs y{j ftu rZbD ;VD s'A pknd i' r?; g?dk j[μdh j?, T[;ƒ pkfJUr?; nkyd/ jB. nkws"o ’s/ fJj r?; f;oc gP{nK d/ r'j/ s'A jh pDkJh iKdh j?, fJ;bJh fJ; ƒ ‘r'po r?;’ th nkfynk iKdk j?. pkfJUr?; ftu 50^65# fwE/B, 30^40# ekopB vkJhnke;kJhv, jkJhvq'iB ;bchv s/ gkDh d/ e[M nμP j[μd/ jB. pkfJUr?; gbKN ftu gkfJnk r'jk rZbD s'A pknd gbKN ftu'A ;boh d/ o{g ftu pkjo nkT[Adk j?. ;boh fwZNh dhnK G"fse, o;kfJDe ns/ i?fte r[DK ftu ;[Xko eodh j?. id'A ;boh ƒ d/;h ykd d/ s"o s/ tofsnk iKdk j? sK fJj fwZnh ftu ihtkD{ s/ wkJheo' sZs th gqdkB eodh j?. pkfJUr?; gbKN dh ;woZEk L pkfJUr?; gbKN dh ;woZEk xD whNo iK c[ZNK ftu wkgh iKdh j?. vkJhi;N'o gbKN dk w[Zy fjZ;k j?, fi; ftu r'jk ns/ gkDh 1L1 nB[gks ftu x'b d/ o{g ftu iKd/ jB ns/ fJ; ftu x'b nke;hiB s'A fpBk, ehNkD{nK dh wdd d/ Bkb rb e/ pkfJUr?; ƒ pDkT[Adk j?. 1 xD whNo ftu 25 feb'rqkw r'jk g?Adk j? ns/ fJ; s'A 1H3 KW T{oik g?dk j[μdh j?. malayalam.krishijagran.com


50

pkfJUr?; gbKN

fJj r'jk 3 gP{nK s'A fwb ;edk j?, fi; Bkb g?dk j'Jh r?; 5^6 ftneshnK dk ykDk pDk ;edh j?. pkfJUr?; gbKN bJh irQk dh u'D L pkfJUr?; gbKN brkT[D tkbh irQk nkb/^d[nkb/ dh irQk s'A T[¤uh j'Dh ukjhdh j? sK fe gbKN d/ B/V/ ns/ T[go gkDh yVQk Bk j' ;e/. r'jk x'bD bJh gkDh dk ;'wk gbKN d/ B/V/ j'Dk ukjhdk j?. gbKN o;'Jh ns/ gP{nK d/ P?¤v s'A fiBQK B/V/ j't/ UBK jh tXhnk j[μdk j?. pkfJUr?; gbKN y[ZbQh irQk ’s/ j'Dk ukjhdk j?, fiZE/ e'Jh o[Zy Bk j't/ sKfe gbKN ƒ g{oh X[Zg fwb ;e/ ns/ o[ZyK dhnK iVQK gbKN ƒ e'Jh B[e;kB Bk gj[μuk ;eD. ;kc ;[Eo/ tksktoD bJh r[o{ nμrd d/t t?NoBoh ns/ n?Bhwb ;kfJμf;I :{Bhtof;Nh, b[fXnkDk ftu 90 xD whNo d/ gZe/ v?w tkb/ tZv/ iBsk wkvb d/ 2 pkfJUr?; gbKN brkJ/ rJ/ jB. fJ; ftu jo/e v?w dk x/ok 20 c[ZN, vz{xkJh 24H5 c[ZN ns/ fJ; dh dhtko dh w'NkJh 9 fJμu j?. fJ; pkfJUr?; gbKN d/ d'BK v?wK ftu o'IkBk 45^50 e[fJμNb r'jk g? ;edk j?. fJ; gbKN s'A g?dk j'Jh pkfJUr?; Bkb 100# r?; Bkb ubD tkbk iBo/No

feqPh ikroD

40KW fpibh g?dk eo ;edk j?. fJ; gbKN dh bkrs 17 bZy o[fgnk nkJh j?. fJ; s'A g?dk j'Jh fpibh Bkb gP{nK dk d[ZX u'D tkbhnK wPhBK, d[ZX mμvk eoB tkb/ pbe e{bo ns/ gZm/ e[soB tkbh wPhB ubkJh iKdh j?. fJ; s'A g?dk j'Jh fpibh dh tos'A eoe/ o'IkBk 1000^1200 o[gJ/ dh ;oekoh fpibh dh pus ehsh iKdh j? ns/ fJ; ftu'A pkjo fBebh ;boh ƒ y/sK ftu tofsnk iKdk j?. fJ; soQK pkfJUr?; gbKN dh wdd Bkb n;hA tksktoD ƒ ;kc ;[Eok pDkT[D d/ Gkrhdko pDd/ jK ns/ ;kvhnK eJh Io{osK th g{ohnK j' iKdhnK jB.

vkH wBdhg f;µx

vkH rrBdhg f;µrbk ਮੋਬਾਈਲ :- 98150-42548

ਮੋਬਾਈਲ :-99153-81089 Email: mandeepsekhon1988@gmail.com

Email: gagssingla@gmail.com

t?NoBoh nc;o, y/soh y'i ns/ f;ybkJh e/Ado, ekbMokDh (pfmμvk)

;tkb ;kv/ itkp s[jkv/, fdbtk ;ed/ jB Y/o'A fJBkw ;'wkBh ;hvI gqPB'soh

nkw frnkB s/ feqPh ikroD ’s/ nXkos gqPB gqPB 1H fe;kBK ƒ J/eb fyVeh e/Ado ;[ftXk gqdkB eoB tkbk d/P dk gfjbk oki j? < Mkoyzv T[~so gqd/P T[sokyzv wjKokPNo gqPB 2H e/Ado ;oeko B/ wfjbk fe;kB fdt; wBkT[D dk c?;bk ehsk j? < 14 ;szpo 11 nr;s 14 Btzpo 15 nes{po gqPB 3H Gkos ’u wkB;/AN' dk fpIB; fe; ezgBh B/ yohfdnk j? < pkfJo

fNnok

B[i[ftv{

wfjzdok

n?rqh ;'fbT{PBI

fBo/dP — gkme nkgD/ T[so 15 fdBK d/ nzdo Email:ruby@krishijagran.com ’s/ G/i ;ed/ jB, 9999142633 whatsapp iK SMS eo ;ed/ jB. ;jh T[so G/iD tkb/ gfjb/ fszB fe;kB thoK ƒ eqwtko 3, 2, ns/ 1 jIko se d/ jkJhfpqv phi fJBkw d/ o{g ftu ;'wkBh ;hvI tb'A fdZs/ ikDr/, Bkb jh nrb/ nze ftu T[BQK dk BK Skfgnk ikJ/rk. fe;kB tho T[so d/ Bkb nkgDk BK, gsk ns/ w'pkfJb Bzpo Io{o G/iD. T[so G/iD tkfbnK ftu y/sh ftfdnkoEh s/ fJ;sqh fe;kB th Pkwb j' ;ed/ jB.

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2017

hindi.krishijagran.com



52

phi T[sgkdB

eDe dk r[Dt~sk Gog{o phi T[sgkdB

fti/ Powk 1, i? gqekP Ghwtkb 1 s/ tzdBk P[ebk 2 1 wjkokDk gqskg :{Bhtof;Nh nkc n?rqhebuo n?Av N?eB'bkih, T[d/g[o^313001, oki;EkB 2 fJzdok rKXh y/sh :{Bhtof;Nh, okJ/g[o^492012, SZsh;rVQ

D bJh T[~u r[DtZsk tkb/ phi dk fe;kBK se gj[zuDk pj[s bkIwh j?. T[~u er[DeDtZdhsk g?tkb/dktkophitXkT[ s'A Gkt j? fe T[j phi T[~Bs fe;w dk j't/ T[; ftu T[~u gZXoh s/ G"fse P[ZXsk j't/,

fInkdk nze[oD ;woZEk j't/, BdhB d/ phi ns/ phi s'A g?dk j'D tkb/ o'rK s'A ofjs j't/. Gkos ftu phi dhnK fszB Pq/DhnK jz[dhnK jB. gqiBe phi, nXko phi ns/ gqwkDe phi. nzB T[sgkdB bJh fe;kB ne;o gqwkDe phi dk gq:'r eodk j?. eDe dh r[DtZsk phi T[sgkdB bJh j/m fbyhnK rZbK dk yk; fXnkB oyDk ukjhdk j? L 1H fe;w L ;cb s/ bkGekoh phi T[sgkdB bJh fe;w dh u'D pj[s jh Io{oh j?. eDe dhnK e[M T[~Bs fe;wK dk fIeo j/mK ehsk frnk j?. gZeD dk ;wK (fdB)

g?dktko (e[fJzNb gqsh j?eH)

b'e 1

100 & 110

40 & 45

oki^3077

115 & 120

60

n?uHvhH^2359

135 & 140

50 &55

oki^3765

110 & 120

40 &50

vpfbT{Hn?uH^542

130 & 150

48 & 50

ghHphHvpfbT{^343

142 & 150

45 & 50

fe;w dk BK

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2017

yk; bZSD fJ; fe;w d/ dkDk ;\s ;[Bfjoh nkGk tkb/ j[zd/ jB. fJj fJe p"Dh fe;w, c[Nkt tkbh o'bh o'Xe j?, dkD/ ;ys s/ wZXw neko d/ j[zd/ jB. dkDk nzpo, ;ys wZXw w'NkJh tkbk j[zdk j?. fJj p"Dh, fInkdk c[Nkt tkbh ns/ fszBK soQK dh o'bh d/ gqsh uzrh gqsho'Xesk tkbh fe;w j?. dkD/ uwehbh nkGk tkb/, ;ys tZv/ nkeko d/ j[zd/ jB, fJ;dhnK pZbhnK gZeD wro'A ;c?d j'AdhnK jB. fJj wZXw c[Nkt tkbh fe;w j? dkD/ wZXw nkeko d/ r'b, nzpo j[zd/ jB. fJj pD " h, fInkdk cN [ kt tkbh ghbh Go { h ob ' h sA' gs q hoX ' h, do / Bkb ge Z D tkbh fe;w j? fJj ;wA/ f;o fpikJh bJh ;jh j. ?

malayalam.krishijagran.com



54

phi T[sgkdB

2H y/s dh u'D L fi; y/s ftu fgSb/ ;kb T[j c;b T[rkJh rJh j't/ T[; ftu phi T[sgkdB BjhA ehsk ik ;edk feT[Afe gfjbh fe;w d/ g"d/ T[r e/ phi dh c;b ftu fwPoB eo d/Dr/. y/s nkgD/^ nkg T[r/ g"fdnK s/ BdhBK s'A w[es j'Dk ukjhdk j? Bkb jh d{oh s/ fwZNh d/ T[gikT{g[D/ dh ikDekoh b? bU. 3H phi ;o's L phi c;b bJh T[g:[es phi ;jh Pq/Dh dk ns/ Go';/:'r ;o'sK s'A j'Dk ukjhdk j?. nXko phi T[sgkdB bJh gqiBe phi ns/ gqwkDs phi T[sgkdB bJh nXko phi dk gq:'r eoBk ukjhdk j?. 4H y/s dh fsnkoh L y/s dh fsnkoh uzrh j'Dh ukjhdh j?, fi; Bkb c;b d/ phiK dk nze[o uzrk j[zdk j? fJ;d/ bJh y/sK dh uzrh soQK ;ckJh eoB wro'A gfjbh tkjh vz{xh ns/ fwZNh T[bZdD tkb/ jb Bkb eo', fJ; wro'A d' tkjhnK d/;h jb Bkb eoBhnK ekch jB. y/s ƒ gZXok oyD bJh jo/e tkjh tZy^tZy fdPk ftu eo'. fwZNh d/ vb/ s'VB ns/ y/s ftu Bwh oyD bJh jo/e tkjh s'A pknd ;[jkrk c/oBk Io{oh j?. y/s dh fsnkoh wro'A fXnkB oy' fe y/s gZXok oj/ ns/ ib fBek;h dk ;jh fJzsIkw j't/. 5H phi do s/ phi dk fJbki L ;XkoB fpikJh bJh 100 feHrqkH phi gqsh j?eN/no ezw ’u fbnkT[Dk ukjhdk j? d/o Bkb fpikJh s/ gkDh GoB tkb/ fJbkfenK ’u 125 feHrqkH phi gqsh j?eN/no dh do Bkb phi'. phi s'A g?dk j'J/ o'rK s'A pukn bJh 2 rqkw EkJhow, 3 rqkw w?Ae'i/p gqsh feHrqkH phi dh do Bkb phi dk fJbki eoe/ fpikJh d/ ezw ’u fbnkU s/ fiBQK fJbkfenK ftu nBktqs ezvtk s/ gks ezvtk o'r dk gqe'g j't/ T[E/ phi ƒ 2 rqkw ekop'Avkfiw gqsh feHrqkH phi dh do Bkb phi dk fJbki eo'. 6H fpikJh L c;b ƒ bkJhBK ftu brkT[Dk ukjhdk j?, fJ; Bkb c;b dh fBohyD s/ o'frzr gqfefonk ’u n;kBh j't/rh. bkJhBK ns/ g"fdnK ftueko nkw s'A fInkdk ck;bk ofynk iKdk j?. 7H j'o c;bh feqnktK L eDe dh T[sgkdB tkbhnK c;bK bJh f;ckoP ehshnK c;bh feqnktK ƒ ngBkT[Dk ukjhdk j?. (T) ykd s/ :{ohnk L eDe dh uzrh T[gi b?D bJh 10^15 NB r'j/ dh ykd gqsh j?eN/no fpikJh s'A fJe wjhBk gfjbK IwhB ftu fwbk fdU. c;b s'A n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2017

fInkdk T[gi b?D bJh 90^120 feHrqkH BkJhNq'iB, 35^40 feHrqkH ck;c'o; ns/ 30 feHrqkH g'NkP gqsh j?eN/no dh do Bkb d/Dh ukjhdh j?. (n) f;zukJh L f;zukJh nt;Ek ’u gzi f;zukJhnK dh f;ckoP ehsh iKdh j?, fJj f;zukJhnK eqwtko ski w{b nt;Ek, eZb/ pDd/ ;w/A, sD/ ’u rzY pDd/ ;w/A, pZbhnK fBebD ;w/A ns/ dkfDnK ftu d[ZX GoB ;w/A ehshnK iKdhnK jB. f;zukJh eod/ ;w/A fXnkB oy' fe b'V s'A fInkdk gkDh y/s ftu iwQk Bk j't/. (J) BdhB fB:zsqD L eDe ƒ w[Zy s"o s/ r[Zbh vzvk (eDe dk wkwk), feqPBBhb, izrbh iJh, pE[{nk nkfd BdhB B[e;kB gjz[uKd/ jB. gfjbh f;zukJh d/ d; s'A pkoQK fdBK d/ nzdo c;b ftu xZN'^xZN fJe tko fBokJh r[vkJh eoe/ BdhB eZY fdU ns/ pknd ’u th BdhB eZYd/ oj', o;kfJDe BdhB fB:zsqD bJh gqsh j?eN/no 750 rqkH g/Avh fwEkJhfbB fpikJh s'A pknd go phi T[rD s'A gfjbK 500^700 bhNo gkDh ftu x'b e/ IwhB ’s/ fSVekU eo'. nkJh;'gq'N:{okB 750^1000 rqkw, ;bfcT{okB 25 rqkw, w/N ;bfcT{okB, fwEkfJb 4 rqkw ;feqn sZs gqsh j?eN/no dk ;oc/eN/AN Bkb 500^700 bhNo gkDh ftu x'b e/ 30^35 fdBK wro'A fSVekU eo'. (;) g"X ;[ofynk L eDe dh c;b ƒ ehfVnK ns/ fpwkohnK s'A pukT[Dk pj[s Io{oh j?. dhwe — dhwe dh o'eEkw bJh gqsh 100 feb'rqkw phi ƒ 450 fwbh bhNo eb'o'gkJhohck; 20JhH;hH ƒ fJe bhNo iK b'V nB[;ko gkDh ftu x'b e/ phiK T[~s/ fJe;wkB fSVekU eoe/ fJbki eo' ns/ SK ftu ;[ekT[D wro'A fpikJh eo'. P{NcbkJh — nze[oD ;w/A P{N cbkJh dk gqe'g j'D s/ w'B'eq'N'ck; 36 Jh;h ƒ 500 fwbh bhNo ƒ gkDh ftu fwbk e/ nze[oD s'A fszB^uko fdBK ’u fSVekU eo fdU. nBktqs ezvtk o'r — o'rh g"fdnK dhnK pZbhnK ƒ g[ZN e/ ;kV fdU, fi; Bkb o'r ƒ c?bD s'A o'fenk ik ;e/. fJ; o'r d/ fJbki bJh fpikJh s'A gfjbK 2 rqkw thNkt/e; gqsh feb' phi dh do Bkb fJbki eo'. M[b;k s/ gZsh XZpk o'r— fJ; o'r s'A pukn bJh gfjb/ jcs/ s'A 15 fdBK s/ coe Bkb 2H5 feb' w?Ae'i/p 2 feb' gqsh j?eN/no dk x'b pDk e/ 3^4 tko fSVe fdU. www.krishijagran.com



56

phi T[sgkdB

8H o'frzr (p/b'V/ g"fdnK ƒ e~YDk) L T[~sw phi T[sgkdB bJh o'frzr pj[s bkIwh j?, fJj fe;w dh P[ZXsk ekfJw oyD bJh pj[s wjZstg{oB j?. eZY/ rJ/ g"fdnK ƒ y/s ftu BjhA SZvDk ukjhdk. 9H y/s fBohyD L nXko s/ gqwkDs phi T[sgkdB oki phi gqwkDheoD ;z;Ek dh d/yo/y ftu ehsk iKdk j?. c;b d/ gZeD s'A gfjbK fBoXkos nt;EktK ’s/ phi c;b dk fBohyD phi gqwkDheoD fBohyD d[nkok eoBk ns/ fBohyD gqwkD gZso gqkgs eoBk Io{oh j?. y/so fBohyD yVQh c;bK ftu ehsk iKdk j?. eDe dhnK fe;wK d/ phi T[sgkdB ftu xZN'^xZN d' fBohyD ehs/ iKd/ jB, gfjbK c[b nkT[D ;w/A s/ d{;ok eNkJh s'A gfjbK. y/so fBohyD dk w[Zy T[d/P T[BQK ekoBK dh iKu eoBk j?, fiBQK s'A phi dh ykBdkBh PZ[ZXsk iK

phi c;b dh f;js T[~s/ gqshe{b n;o jz[dk j't/. 10H eNkJh s/ Eo?f;zr L c;b ’u id'A ghbkgB nk iKdk j? s/ dkfDnK ’u 20 gqshPs se Bwh ofj e/ dkD/ ;ys j' iKd/ jB Ud'A c;b dh eNkJh P[o{ eo d/Dh ukjhdh j?. eZNh j'Jh c;b ƒ 5^6 fdB X[Zg/ ;[ek e/ Eo?fPzr eo bU. Eo?;o Bkb fpikJh eod/ ;w/A fJ; rZb dk fXnkB oyDk ukjhdk j? fe dkfDnK ftu Bwh fInkdk Bk j't/. eNkJh, Y[bkJh, y/sK ftu Eo?f;zr d/ ;w/A yk; ;ktXkBh dh b'V j[zdh j? sKfe j'o d{;ohnK fe;wK d/ dkD/ phi ftu Bk fwb ikD. 11H ge q Ps / o wkBe L ge q Ps / o wkBe phi Ts [ gkdB ’u :Ksfoe fwPoD Bkb pus s/ nBt [ KPeh nPX [Z sk jD ' dh ;G z ktBk ƒ xN eod/ jB. ge q Ps / o wkBe d' soKQ d/ jd z[ / jB L

skfbek 1— gqeP/so wkBe (T) ;XkoB b'VK L^ fBT{Bsw t~yosk d{oh (whNo)

t~yosk d{oh

nXko phi

gqwkDs phi

j'o fe;wK d/ y/s

3

3

;wkB fe;wK d/ y/s fiBQK dh fe;w PZ[Xsk dh b'V g{oh BjhA j?.

3

3

(n) ;XkoB b'VK L^ t~X s'A t~X nkc NkJhg (gqshPs) nkc NkJhg g"d/ (tZX s'A tZX) fpwkoh s'A gqGkts g"d/ (tZX s'A tZX)

nXko phi

gqwkDs phi

0-05

0-2

0-1

0-5

12H phi wkBe L eDe phi T[sgkdB d/ fBT{Bsw phi wkBe skfbek 2 ftu fdZs/ rJ/ jB. skfbek 2 L phi wkBe eDe nXko phi

gqwkDs phi

98 2

98 2

j'o c;bK d/ phi (tZX s'A tZX)

10 gqsh feHrqkH

20 gqsh feHrqkH

BdhBK d/ phi (tZX s'A tZX)

10 gqsh feHrqkH

20 gqsh feHrqkH

& 85 12

& 85 12

ekoe P[ZX phi (gqshPs) ;feqn gdkoE (tZX s'A tZX gqshPs)

j'oBK fe;wK d/ phi (tZX s'A tZX) nzeo[D (xZN'^xZN gqshPs Bwh (tZX s'A tZX gqshPs)

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2017

malayalam.krishijagran.com



58

ykDk^yikBk

fsT[jko w"e/ pDkU r[V g'jk ;w~roh L 1 eZg g'jk 1 S'Nh e"bh r[V 2 uwu eZd{e; ehsk j'fJnk Bkohnb fJe u"EkJh uwu fJbkfJuh gkT{vo 1 tZvk uwu fxT[ gkDh b'V nB[;ko ftXh L ;G s'A gfjbK g'j/ ƒ uzrh soQK X' e/ fJ; ftubk gkDh g{oh soQK fBu'V fdU. jbeh nZr ’s/ fJe g?B (GKv/) ftu gkDh ns/ r[V ƒ T[pkb'. id'A r[v dh rkVQh ukPBh fsnko j' ikJ/ sK fJ; ftu fJbkfJuh gkT{vo, g'jk ns/ eZd{e; ehsk j'fJnk Bkohnb fwbk e/ eVSh Bkb fjbkT[Ad/ j'J/ uzrh soQK fwe; eo bU ns/ nZr pzd eo

fdU. j[D fJe d{;o/ g?B ftu fxT[ row eoB bJh oy'. fxT[ d/ row jz[zfdnK jh fJ; ftu eki{ gk e/ fJ; ƒ jbek ;[Bfjok j'D se cokJh eo bU ns/ nZr pzd eo fdU. fsnko r[V g'j/ ƒ vokJh co{N Bkb ;ot eo'.

wykD/ dh yho ;w~roh L 1 bhNo d[ZX 1 eZg wykD/ 1 S'Nk uwu fxT[ 1 S'Nk uwu fuo"Aih 10 eki{ 10 pdkw 1 uwu fJbkfJuh gkT{vo u"EkJh eZg uhBh ftXh L eki{ ns/ pdkw ƒ eZN e/ tZyok oy'. wykfDnK ƒ pohe^pehe eZN bU s/ fco fwe;h ftu w'Nk^w'Nk gh; bU. j[D fJe Gkoh g?Ad/ tkb/ GKv/ ftu fxT[ row eoe/ T[; ftu wykfDnK ƒ 1 fwzN se G[zB bU. j[D wykfDnK ftu d[ZX gk e/ gfjb/ T[pkb/ wro'A nZr ƒ wzdk eo fdU. d[ZX ƒ Ud'A se gZeD fdU id'A se wykD/ g{oh soQK rb Bk ikD. 5^7 fwzN d/ coe Bkb yho ƒ fjbkT[Ad/ oj' sKfe T[j g/Ad/ Bkb bZr/. j[D eZN/ j'J/ w/t/ ns/ uhBh ƒ yho ftu gk e/ uzrh soQK fwbkU ns/ 5 fwzN pknd fJbkfJuh gkT{vo gk e/ r?; pzd eo fdU. wykfDnK dh yho fsnko j?. fJ; yho Bz{ s[;hA Gkt/A row^row ;ot eo' iK fco mzvk j'D wro'A.

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2017

malayalam.krishijagran.com



60

bkJhc ;NkJhb

dhtkbh ’s/ ozr'bh Bkb ;ikU xo ƒ

dk fXnkB nkT[AfdnK jh ;G s'A gfjbK ;kv/ wB ftu xo ;ikT[D dk fynkb nkT[Adk j? s/ dhi/tkbh eo dhtkbh tkb/ fdB n;hA ozr'bh Bk pDkJhJ/ sK e[M nX{ok Io{o brdk j?, sK fJ; tko ozr'bh pDkU go E'VQk jN e/. ozr'bh ftu ebo, nkN/, cZ[bK nkfd fe;/dk th fJ;s/wkb eo' go dhftnK ƒ ;ikT[Dk Bk G[Zb'. d"V GZi tkbh fIzdrh ’u n;hA s[jkƒ d; oj/ jK e[M nfij/ vhIkfJB fi; ƒ s[;hA xZN ;w/A ns/ xZN bkrs Bkb n;kBh Bkb pDk ;ed/ j'.

gfjb/ ;fwnK ’u n"osK nkgD/ xo ftu nbgBk, wKvBk nkfd pDkT[AdhnK ;B i' t/D ftu pj[s ;[zdo s/ xZN piN ’u fsnko j' iKdk j?. sK fJ; ;kb s[;hA th fJ; ƒ NokJh eo' ns/ nkgD/ xo ƒ fdU gozgokrs fdZy.

ozr^fpozr/ eboK Bkb pDkU ozr'bh

dhg ozr'bh

i/eo s[;hA pj[s o[ZM/ j'J/ j' sK fJ; ozr'bh ƒ Io{o NokJh eo'. s[;hA fJ; ƒ dhftnK Bkb ;ik e/ S/sh pDk ;ed/ j'. fJj ozr'bh fd;D ftu pj[s ;z[do th br/rh ns/ jB/ok j[zd/ jh fJ; ftu bZr/ dht/ uko/ gk;/ nkgDh o"PBh fpy/oBr/.

c[~bK dh ozr'bh

i/eo s[jkv/ e'b ;wK j? sK fJe tko Io{o NokJh eo', eboK Bkb pDh ozr'bh. fJ; ƒ pDkT[D ftu ;wK Io{o brdk j? go id'A fJj pD e/ fsnko j[zdh j? sK pj[s y{p;{os brdh j?. s[;hA fJ; ƒ fcT{Ib b[Ze d/Ad/ j'J/ fJ; ftu c[ZbK dk th fJ;s/wkb eo ;ed/ j'.

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2017

i/eo s[;hA nkgD/ xo ƒ c[ZbK Bkb wfjekDk j? sK fJe tko Io{o NokJh eo'. c[ZbK dh ozr'bh i' pDkT[D ftu pj[s n;kB j[zdh j? ns/ t/yD ftu ;z[do brdh j?. s[;hA fJ; ozr'bh ’u nkgD/ wBg;zd c[Zb fJ;s/wkb eo ;ed/ j'. r[bkp, r/Ad/ ns/ gZs/ nkfd dk fJ;s/wkb eo ;ed/ j'.

hindi.krishijagran.com



62

Gft~y

nes{po 2017

wkf;e Gft~y w/P

foPG

fwE[B

wkBf;e s/ ;ohoe s"o s/ s[;hA ekch T[s;kfjs s/ T{oiktkB oj'r/. B"eoh iK tgko ftu s[;hA w;o{c oj'r/ s/ s[jkvh fwjBs jh s[jkvh ;cbsk ’u ;jkfJe j't/rh. s[;hA nkgD/ ezw eko ;pzXh fIzw/tkohnK ƒ ;w/A f;o g{ok eo'.

tgko ’u T[~Bsh bJh BthA ;'u g?dk eoBh j't/rh iK fe;/ BthA :'iBk d/ pko/ ftuko eoBk gt/rk. tZvhnK :'iBktK ftu ;'u^;wM e/ jh gz{ih brkU. brksko isB ns/ fdqVQ fB;u/ Bkb vN/ ofjD ekoB s[;hA ;cbsk ƒ gqkgs eo ;e'r/.

tgko s'A s[jkƒ ;cbsk d/ Bkb bkG th j't/rk. i' b'e B"eohg/Pk jB, T[BQK ƒ T[~Bsh fwbD Bkb nkofEe tkXk j' ;edk j?. fJ; ;kb tgko^eko'pko d/ y/so ’u pdbkt nkT[D dhnK ;zGktBktK jB. P/no pIko iK gqkgoNh d/ ezw eoB tkb/ b'eK bJh fJj ;wK bkGdkfJe j' ;edk j?.

eoe

f;zx

ezfBnk

T[~u nfXekohnK Bkb skbw/b pDk e/ ub'. fe;/ th soQK Bkb tkd^fttkd s'A u' ns/ ;ziw Bkb ezw bU. B"eoh pdbD d/ ftuko ƒ NkbDk j't/rk. i/eo s[jkvh pdbh j[zdh j? sK s[jkƒ ikDk g? ;edk j?.

I' ftnesh B"eoh dk eko'pko eo oj/ jB, T[; ftu g{oh ;cbsk fwbD dh ;zGktBk j?. ezwK dh ;cbsk s[jkv/ ezw s/ nksw^ftPtk; ƒ pb d/t/rh. tgko^eko'pko Bkb i[V/ wkwfbnK ’u s[jkvh nkgDh :'rsk s/ nB[Gt Bkb ekch ;[Xko j't/rk.

P/no pIko s/ ;ZN/pkIh s'A d{o oj'. i/eo s[;hA T[~u f;Zfynk gqkgs eo oj/ j' sK e'Jh th wjZstg{oB c?;bk b?D ;w/A ;ktXkBh tos'. T[~u f;Zfynk gqkgs eo oj/ ftfdnkoEhnK ƒ wjZstg[{oB c?;bk b?D ’u o[ektNK dk ;kjwDk eoBk g? ;edk j?.

s[bk

ftqPue

XB[

eko'pkoh soZeh bJh ;wK nB[e{b j?. tgkoh tor fJ; ;kb fe;/ Bt/A eko'pko ftu gz{ih brkT[D sK T[BQK bkG fwb/rk. ;kb d/ nzs ’u tZvk fBt/P eoB s'A pu'. g?f;nK dk b?D^d/D eoB ’u j[fPnkoh tos' feT[Afe fe;/ BIdheh ftnesh s'A X'yk fwb ;edk j?.

fJ; wjhB/ ezwK ’u nkofEe you fInkdk j't/rk. r?o^Io{oh yofunK T[~s/ brkw brkT[D dh e'fPP eo'. s[jkƒ d';sK s/ Gok^G?DK dk Gog{o ;fj:'r fwb/rk. fe;/ P[G ezw ftu XB you eoB d/ th :'r jB.

Bt/A b'eK Bkb s[jkvk ;zgoe pD/rk. ftnkj[ s k ihtB ’u s[ j kƒ wkBf;e go/PkBhnK dk th ;kjwDk eoBk g? ;edk j?. nkgD/ ihtB^;kEh Bkb nkdo GktBk Bkb g/P nkU.

weo

e[zG

whB

wi " ^w;sh d/ Bkb nkgDh gVkQJh Ts [ / th sj [ kvk fXnkB ojr / k. ftfrnkB, ebk s/ seBheh gVkQJh d/ gs q h sj [ kƒ ou [ h tXr / h. nkgDh fwjBs Bkb s; [ hA Tf[us EK gkqgs eoB ’u ;cb ojr ' . / fJ; ;kb gfotkoe wkwfbnK ftu ;fEsh Bkowb ojr / h bf/eB gfotko e wA?po ftu wsGd / jD ' dh ;G z ktBk j. ?

e'Jh th i'yw Gfonk fBt/P eoB s'A gfjbK ;' u ^ftuko eo bU. s[ j kvh nksw^ftPtk; XB ewkT[D ftu ;jkfJe j't/rk. i/eo g?f;nK ekoB e'Jh fttkd ub fojk j? sK T[j d{o j't/rk. ;kb d/ nzs u s[jkv/ o[e/ j'J/ ezwK ftu ;[Xko j't/rk.

ekoi y/so ’u tkd^fttkd s'A puDk j't/rk. s[jkv/ T[u nfXekohnK tb'A s[jkƒ ;fj:'r d/ Bkb wkB^;BwkB, fJBkw fwb ;edk j?. tgkoh tho nkgDh fIzw/tkoh fwjBs ;edk nkgDh nkofEe ;fEsh tXkT[D ftu ;cb j'Dr/. bzw/ ;w/A s'A o[e/ j'J/ ezw s/I ocsko cVBr/.

feqPh ikroD

;p;eqkJhp eo' d[BhnK dh ;G s'A fInkdk gVQh ikD tkbh g~fsqek feqPh ikroD d/ gzikph nze ’u gVQ' y/sh^pkVh, pkrtkBh, w~Sh gkbB, gP{ gkbB, w[orh gkbB, g'bNoh, ;N~v ckofwzr, wPo{w T[sgkdB, c[~b T[sgkdB, fJzNo eqk~fgzr, f;zukJh :'iBk s/ j'o ;oekoh :'iBktK ;fjs ezgBh ;wkuko nkfd Bkb i[VhnK \poK bJh ngv/N ofjD bJh gVQd/ oj' feqPh ikroD

nrbk nze ;p;eqkJhp eokT[D, fJPfsjko s/ y/sh ;wkuko gqekPs eokT[D bJh feqgk ;zgoe eo' Rahul :9891339440

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2017

Ruby : + 91 99991 42633

Afsana : + 91 98918 99322

www.krishijagran.com


okiBhsh

63

;[ypho ’s/ GVe/ ikyV ikp ’u Pk;B eo ojh eKro; ns/ fto'Xh fXo gznekbh db gqXkB ftueko ;sb[i iwBk fbze

Bfjo (n?;HtkJhHn?bH) w[Zd/ ƒ b? e/ fyZu'skD ikoh j?. nekbh db d/ ;[ypho pkdb B/ fpnkB fdZsk ;h fe ;oeko ƒ fJ; w[Zd/ ’s/ fe;/ th ;wM"s/ s'A d{o ofjDk ukjhdk j?. fi; ekoB eKro; gqXkB ;[Bhb ikyV B/ w'VtK tko eod/ j'J/ fejk fe nekbh db B/ nkgD/ okiekb d"okB e'Jh jZb BjhA eZfYnk s/

;kv/ Pk;B ekb ’u f;oc dybnzdkIh eo oj/ jB. dZ;D:'r j? fe fJj ;sb[i ns/ iwBk Bfjo dk w[Zdk ekch g[okDk j? fi; dk jkbhA se e'Jh jZb BjhA eZfYnk ik ;fenk. wkwbk fcbjkb ;[gohw e'oN ’u ftukokXhB j?. Bkb jh ikyV B/ fejk fe gzikp e'b fe;/ th ;{p/ ƒ gkDh d/D bJh fJe pz{d th tkX{ BjhA j? ns/ eKro; e/Ado s'A T[fus fBoDk b?D dh nk; eodh j?.

nekbh oki ’u tXh BPky'oh p/ ’u eKro; dh ;oeko B/ ;kpek nekbh ;{;oeko ƒ BPky'oh ’u tkX/ bJh fIzw/tkoh

mfjokfJnk j?. eKro; dh ;gheo fBfwPk wfjsk B/ fejk fe nekbh oki ftu gqd/P ’u BPky''oh d/ wkwfbnK ftu fdB d[ZrDk oks u"rDk tkXk j'fJnk j?. fwjsk B/ gzikp ’u n?BHvhHghHn?;H fog'oN dk jtkbk d/AfdnK fejk fe gzikp B/ 2014 ftu BPk e/;K ’u d/P ftu d{;ok ;EkB jk;b ehsk ;h. dZ;D:'r j? fe 2014 ’u gzikp ftu n?BHvhHghHn?;H d/ 14,483 wkwb/ doi j'J/ ;B. Bkb jh voZrI co?fcfezr d/ wkwb/ th gzikp ftu ;G s'A fInkdk foekov ehs/ rJ/ ;B. n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2017

malayalam.krishijagran.com


64

ਉਤਪਾਦ ਲਾਂਚ

;[I[eh dh BthA fie;o

w'No ;kJheb fJzvhnk ;[gqI[keJht/h ezNgBhfbwfNv B/ n?ANh^bkZe

po/e f;;Nw Bkb b?; BthA fie;o n?;n?c J/phn?; w'No ;kJheb pIko ’u T[skoh j?. fJj pkJhe ikgkB dh ezgBh ;[I[eh w'No ekog'o/PB dh ;jkfJe ezgBh ;[i[eh w'No;kJheb dh BthA w'No;kJheb d' t?ohJ/AN ekop{o/N/v ns/ fcT{b fJzi?efNv ’u T[gbpX j't/rh. ekop{o/N/v t?ohJ/AN dh fdZbh ftu n?e; P'^o{w ehws 95,499 o[gJ/ ns/ fcT{b fJzi?efNv dh 99,312 o[gJ/ j?. fJj w'No;kJheb d' ozrK wFN?fbe NqkJhNb pfbT{ ns/ rbk; ;gkoeb pb?e$wFN?fbe w?N pb?e ’u T[gbpX j?. J/phn?; fJe g{oe gqDkbh j?, i' nkN'w?fNe s"o s/ pq/fezr c'o; ƒ fInkdk fBg[zBsk Bkb fB:zfsqs eodh j? ns/ fc;bB GohnK ;VeK T[~s/ gjhnK ƒ bkZe j'D s'A pukT[Adh j?. J/phn?; s'A fJbktk fie;o n?;n?c dh n?vtK; fcT{b fJzi?ePB N?eB'bkih S/ ;?A;oK tkbh j?, i' JhAXB dh ;Nhe wksok ’u rDBk eorZd/ jB.

NkNk dh BthA eko ‘fNr'o’ vhnK pDkT[D rZtkbh d/P dh ;G s'A tZvh ezgBh NkNk w' N oI B/ nkgDh ;NkJhbp?e BthA eko NkNk fNr'o g/P ehsh j?, fi; dh fdZ b h ftu n? e ; P'o{w ehws 4^7 bZy o[gJ/ s'A b? e/ 7^9 bZy o[gJ/ se j?. fJ; eko ƒ B"itkB ns/ s/ I ocsko ghVQh ƒ fXnkB ftu oy e/ vhIkfJB ehsk frnk j?. dwdko ns/ bhe s'A jN e/ vhIkfJB tkbh fJj eko B"itkBK ƒ g;zd nkJ/rh. fJ; ftu 1^2 bhNo o'p'Nke g?No'b fJziB ns/ 1^5 bhNo o'p'Nke vhIb fJziB j?. eko ftu fvT{b N'B fJzNhohno d/ Bkb jh jowkB dk eB?eN B?e;N NZu ;eohB fJzc'N/Bw/AN f;;Nw, fvT{b J/nop?r wbNh vokJht w'v, nkN'w?fNe ebkJhw/N ezNo'b tor/ chuo fdZs/ rJ/ jB. n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2017

hindi.krishijagran.com


y/b irs

65

fob/ fyvkoh fgqnzek gtko ’s/ b~frnk p?B

PhnkJh y/v^2014 ’u wfjbk fob/ J/ftu r'bv w?vb fiZsD tkbh d"Vke

fgqnzek gtko T[~s/ v'g N?;N ’u c/bQ j'D ekoB 8 ;kbK bJh p?B brk fdZsk frnk j?. fgqnzek ƒ j?dokpkd d/ fJzNo^;N/N n?Eb?fNe; u?AghnBfPg ftu gqshpzfXs gdkoE d/ ;/tB dk d'Ph gkfJnk frnk.

fJj u?AghnBfPg fgSb/ ;kb 28 i[B s'A 2 i[bkJh d/ ftueko y/vh rJh ;h. Ud'A s'A T[BQK T[~s/ n;EkJh o'e ;h. fgqnze ƒ ohU Ubzfge^2016 ftu uko r[Dk 400 whNo fob/ ’u u[fDnk frnk ;h, go pknd ftu T[BQK ƒ Nhw u'A pkjo eo fdZsk frnk ;h. T[BQK dh EK nPtBh ne[zih ƒ Nhw ftu Pkwb ehsk frnk ;h. Bkvk d/ nB[;ko i/eo fyvkoh d' tko v'fgzr ’u cfVnk iKdk j? sK T[; T[~s/ nZm ;kb s'A b? fIzdrh Go bJh th p?B brkfJnk ik ;edk j?. fgqnzek fJ; s'A gfjbK 2011 ’u th v'g N?;N ftu n;cb ojh ;h.

;Nko fJzvhnk B/ yohfdnk IPL dk gq;koB nfXeko

nk

fyoeko ;Nko fJzvhnk B/ ;G s'A tZX 16,347H50 eo'V o[gJ/ dh p'bh brk e/ nkJhHghHn?bH d/ gq;koB nfXeko yohd bJ/ jB. ;Nko fJzvhnk ƒ NhHthH ns/ fvIhNb bJh 2018 s'A 2022 se nfXeko jk;b j'J/ jB. fIeo:'r j? fe fJ; s'A gfjbk ;'Bh e'b NhHthH ns/ fvIhNb d/ nfXeko ;B. 2009 ’u ;'Bh u?Bb B/ nkJhHghHn?bH d/ gq;koB nfXekoK ƒ 1H63 nop vkbo ’u B"A ;kbK bJh tobv ;g'oN; ro[Zg s'A yohfdnk ;h. tobv ;g'oN; ro[Zg B/ phH;hH;hHnkJhH s'A 10 ;kb bJh nkJhHghHn?bH d/ gq;koB nfXeko jkf;b ehs/ ;B. fog'oN d/ w[skpe p'bh ftu fjZ;k b?D bJh ;fjwsh d/D tkbhnK e[b 24 ezgBhnK ftu'A 14 B/ jh fjZ;k fbnk ;h.

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2017

www.krishijagran.com


66

pkfJbko;

ek

ch bzw/ ;w/A s'A fJ; fcbw dk fJzsIko j' fojk ;h fi; d/ fobhI dh xVh j[D BIdhe nk rJh j?. fJj fcbw 6 nes{po ƒ f;BwkxoK ftu fobhI j't/rh. fpZƒ fYZbB, gqkuh s/jbkB fcbw ftu wZ[y G{fwek ’u j'Dr/, fiBQK dk ;kE d/D bJh ek;N ehsk frnk j?, fBowb foPh, eowihs nBw'b, d/t yo"d s/ jkZph Xkbhtkb ƒ. fPfsi u"Xoh d[nkok fBod/fPs fJ; fcbw ftu fpZƒ nkgD/ jk; feodkoK s'A tZy rzGho feodko ’u BIo nkT[Dr/. fpZƒ B/ fJe ni/j/ fgzv d/ w[zv/ dk feodko fBGkfJnk j? fi; ƒ nkgD/ No?eNo Bkb p/jZd fgnko j? ns/ T[j T[; dk BK pkfJbko; oydk j?. pkfJbko; No?eNo dh d"V ’u fjZ;k b?Adk j? ns/ fiZs jk;b eodk j?. fpZƒ d/ gfsd_zdh T[; s'A T[; dk No?eNo yohdDk ukj[zd/ jB go b'e efjzd/ jB fe fpZƒ nkgDk No?eNo fe;/ ƒ BjhA t/u/rk. fJ; ftueko fpZƒ d/ fgzv ftu fJe Pfjoh e[Vh nkgDh fcbw dh P{fNzr bJh nkT[Adh j? ns/ fpZƒ ƒ T[; Bkb fgnko j' iKdk j?. e[M ;w/A pknd T[j fgzv'A ubh iKdh j? ns/ fpZƒ T[; dh :kd ftu r[nkfunk ofjzdk j?. fJjh BjhA T[; ƒ bZGD bJh fpZƒ nkgDk pkfJbko; t/u e/ fPwb/ se iKdk j? ns/ id'A T[j T[; e[Vh Bkb fwbdk j? sK T[j fpZƒ Bkb fe;/ th soQK dh fob/PBfPg s'A wBQk eo fdzdh j?. fcbw dh ejkDh iZ; ro/tkb B/ fbyh j?.

vzro vkeNo i?bh

oEt pkb{ik d[nkok fBod/fPs fcbw vzro nvkeNo i?bh ’u gzikph f;zro s/ n?eNo

oftzdo ro/tkb BIo nkT[Dr/. fJj fcbw dhtkbh w"e/ 20 nes{po ƒ fobhI j't/rh. oftzdo ro/tkb dh i"bh n?bHn?bHphH s'A pknd fJj d{;oh fcbw j?. fcbw ftu T[BQK Bkb p/jd y{p;{os wkvb ;kok r[ogkb BIo nkJ/rh. Bkb jh fcbw ftu n?eNo s/ ekw/vhnB okiht mke[o, phHn?BH Powk, ;odko ;'jh th j'Dr/. fcbw dk gfjb/ BK v/Aio vkeNo ;h, fi; ƒ pdb e/ vzro vkeNo i?bh ofynk frnk j?. n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2017

fcbw d/ BK ƒ b? e/ gzikph t/N/foBoh n?;';hJ/PB tb'A ekch r[Z;k ikfjo ehsk frnk ;h. fJj fcbw gozgokrs gzikph ebuo ’s/ nXkos j?, fi; ftu g/Av{ wkj"b d/ Bkb^Bkb T[BQK g/Av{ b'eK ƒ th fdykfJnk frnk j? i' nkgD/ ikBtoK Bkb th gq/w eod/ jB. vkeNo i?bh fJe ni/jk vkeNo j? i' fpBk fe;/ vkeNo/N fvroh d/ jh ikBtoK dk fJbki eodk j?. fJj fcbw g{oh soQK Bkb ekw/vh s/ gfotkoe fcbw j?. fcbw doPeK ƒ fezBh g;zd nkT[Adh j? fJj sK nkT[D tkbk ;wK jh dZ;/rk. malayalam.krishijagran.com



Published on 24th & Posted on 26-27 at NDPSO of Every Month RNI No. DELPUN/1999/06753 Postal Reg. No. DL-SW-1/4176/16-18


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.