Marathi Magazine March 2018

Page 1

ISSN 2455-1090

Scan this QR code for Krishi Jagran Mobile app

'ksrd&;kaP;k fgrkps] ns'kHkjkr vfLrRo vkeps /krishijagran

@krishijagran

9891405403

www.krishijagran.com

MARATHI VOLUME 5 ISSUE 03 MARCH 2018 `35

KRISHI JAGRAN in Limca Book of Records

gksGhP;k 'kqHksPNk !!

Qqy 'ksrh&fu'khxa/k


rk;kspk yksxks cktkjkr feGowu nsbZy vLly mRiknukph vksG[k

jksVjh fVyj CysM

ekrh] ihd vkf.k txkP;k yksdkslkBh

ikWoj fVyj CysM

vkeps pkp.kh ifj.kke 140 rklkauarj rk;ks tikuus 40 VDds ekdsZV 'ksvjlkscr ;'kLohi.ks vkiyh 60 o"kZ iw.kZ dsyh vkgsr- vkrki;aZr 2000 çdkjP;k CysM ekdsZVe/;s vkgsr- rk;ks bafM;kus ekxhy 4 o"kkaZiklwu Hkkjrh; 'ksrd&;kauk vkiyh lsok fnyh vkgs- njo"khZ gh daiuh 1 yk[k uohu xzkgdkauk vkiY;klkscr tksMrs vkgs-

Vhvk; CysM~l % dPpk eky Eg.kwu ,l;qih 6 pk okij] brj daiU;k cksj‚upk mi;ksx djrkr- brj CysMP;k rqyusr rk;ks CysM~l 40 VDds tkLr pkyrkr- R;keqGs 'ksrd&;kapk osG vkf.k iSlk ;kaph cpr gksrsdBksjrk % brj CysM~lP;k vis{ksr e'kkxrh njE;ku CysM okd.;kph leL;k ulrsmÙke fQjrs-

Qk;ns iSls okporks osG okpforks etcwr

foukewY; lnL;RoklkBh fel dkWy |k & 7878036067 More Information : North Maharashtra:- 9860243888 South Maharashtra :- 7727062424



Ñ"kh tkxj.k

vuqØef.kdk

ekpZ] 2018

` tkxj.k d"kh

08 Ñ"kh ckrE;k

^maVmMo AJ«oga H$m¡Qw>§{~H$ _m{gH$ Krishi Jagran - Marathi | Year 5 | Issue 03 March 2018 | Rs. 35/-

laiknd lapkyd

,e- lh- M‚efud 'kk;uh M‚efud ,e- th- oklu dk;Zdkjh laiknd M‚- ds- Vh- paMh vthFk oh- vkj Ogh- ih- ¼,l- vk;½ paæ eksgu jRuk ,e- 'kj.k ofj"B O;oLFkkid ¼,l- vk;½ g"kZ diwj rkaf=d laiknd M‚- ch- lh- fclokl egsaæ iky foi.ku çeq[k lat; dqekj egkO;oLFkkid tulaidZ Qjgk [kku lgk;d laiknd dkfFkZdk ch- ihlks'ky ehfM;k çeq[k lehj frokjh lgk;d laiknd ¼lks'ky ehfM;k½ M‚- laxhrk lksbZ Jhtk uk;j eksfudk eaMy ofj"B i=dkj ¼lks'ky ehfM;k½ fjfrd jatu _"ko fo'o ofj"B i=dkj bejku [kku i=dkj foHkwrh ukjk;.k ofj"B O;oLFkkid ds- ts- ljU;k lkjk [kku es?kk 'kekZ foi.ku lgk;d pqadh HkwVh;k iwue fo'odekZ fjadh iqaMhj gsek 'kekZ çlkj çeq[k fu'kkar V‚d O;oLFkkid çlkj jkgqy flag lgk;d O;oLFkkid ç'kkar 'kekZ Qqjdku dqjs'kh r#.k flag lqthr iIiw jk; iou dqekj r#.k fla?ky vkj- ,u- pkScs vdkmaV~l vCnqy len dk;ns'khj lYykxkj tsEl Fk‚el ,p- ,l- vleqfnu fM>k;fuax ;ksxs'k dqekj ulhe valkjh vrqy ckFke dk;kZy; lgk;d nsosaæ flag txnh'k tkuk jfoaæ tkuk eukst

14 dEiuh ckrE;k 22

eqyk[kr

26 nq"dkGh ifjfLFkrhr 30 jksx o fdM fu;a=.kklkBh 36 lsafæ; 'ksrhe/;s tSfod dhM 54

fu'khxa/k

60

jkf’kQy KRISHI JAGRAN KISAN CLUB 9891405403

KRISHI JAGRAN MAGAZINE Hindi, Punjabi, Gujarati, Marathi, Kannada, Bengali, Telugu, Assamese, Odia, Tamil, Malayalam & English

Nishant Taak

9953756433, 9891339440

Printed and Published by:

dqy ist 68 , 45503170

M. C. Dominic 60/9, 3rd Floor, Yusuf Sarai Market, Near Green Park Metro Station, New Delhi 110016. Tel: 011-26511845, 26517923 Mobile: +91-9313301029, +91-9654193353 Web: www.krishijagran.com Printed at : HT Media Press, House No. B 2, Sector-63, Noida-201301, Distt: Gautam Budh Nagar, U.P.

04

www.krishijagran.com



laikndh;

Ñ"kh tkxj.k ekpZ] 2018

'ksrhps eksBs ;ksxnku! vk

iY;kyk ftoar jkg.;klkBh vkgkjkph xjt vlrsvkEgkyk Hkwd vkf.k rgku Hkkxfo.;klkBh 'ksrhph vko';drk vlrs- vkiY;kyk ftoar jkg.;kdfjrk vkf.k vkiY;k ikGho tukojs vkf.k çk.khla x z g ky;krhy tukojkadfjrk vUukph vko';drk vlrs- ;k xzgkoj yksd 'ksrh d:u mithfodk pkyorkr- rs vkiY;k ns'kklkBh vfr'k; egÙokps vkgs,dk ns'kkP;k vkfFkZd fodkl çfØ;sr —"kh {ks= ,d j.kuhfrd Hkwfedk ctkor vlrs- ;k {ks=kus ;kiwohZ ns[khy vkfFkZd le`)hr egÙokps ;ksxnku fnys vkgs vkf.k deh fodflr ns'kkaP;k vkfFkZd fodklkr ;kph Hkwfedk egÙokph Bjyh vkgsHkkjrkP;k ldy ?kjxqrh mRiknukr —"kh vkfFkZd ;ksxnku ns'kkP;k O;kid vkfFkZd fodklklkscr lkrR;kus ?kljr pkyys vkgs- rjhgh —"kh yksdla[;sps O;kid vkfFkZd {ks= vkgs vkf.k HkkjrkP;k lexz lkekftd&vkfFkZd #ikr egÙokph Hkwfedk fuHkkors- vFkZea=h v#.k tsVyh ;kauh —"kh {ks=kyk çksRlkgu ns.;klkBh dsaæh; vankti=d 2018&19 e/;s vusd mik;kaph ?kks"k.kk dsyh- flapu ;kstukalkBh mPp —"kh dtZ] ihd foek ;kstuslkBh mPp okVi vkf.k 'ksrkr ryko [kksn.;kdfjrk okVikr ok< 1 Qsczqokjhyk ?kksf"kr mik;kaiSdh ,d gksrh- ijarq gs 2022 i;aZr 'ksrd&;kaP;k mRiUukps nqgsjhdj.kkckcrps y{;

lk/; dj.;kr lkádkjh Bjsy] gh iarç/kku ujsaæ eksMh ;kaph ekxP;k o"khZph f'kQkjl gksrh- ekxP;k o"kkZr Hkjiwj mRiknu gksÅugh —"kh ladVkus iw.kZ Hkkjrkr 'ksrd&;kaP;k fojks/kkr çn'kZu dsys- vkiY;k Hkk"k.kkr tsVyh ;kauh Hkkjrh; turk ikVhZph 2022 i;aZr 'ksrd&;kaps mRiUu nqIiV dj.;kps vk'oklu fnys- ljdkjus 'ksrd&;kauk mRiknukpk [kpZ doj dj.;kps opu fnys vkgs- —"kh cktkjkauk tksM.;klkBh fMftVy :ikus 'ksrd&;kauk HkkSxksfyd {ks=kr nj v|;kor dsys tkrkrT;keqGs R;kauk çksRlkgu feGrs- pkj o"kkaZiwohZ HkkjrkP;k yksdkauk ns.;kr vkysys opu iqUgk ns.;klkBh ;k ns'kkyk ,d bekunkj] LoPN vkf.k ikjn'kZd ljdkj rlsp ,d etcwr] vkRefo'oklw vkf.k uohu Hkkjr Jh fuekZ.k dj.;koj Hkj gksrktsVyh Eg.kkys dh] iarç/kku Jh ujsaæ eksnh ;kaP;k usr`Rok[kkyh ljdkj ;'kLohi.ks Hkkjrkr lokZr osxkus ok<.kklkBh eqyHkwr lajpukRed lq/kkj.kkaph ,d 'k`a[kyk ykxw djsy- T;ke/;s 'ksrh gk ,d egÙokpk xaHkhj fo"k; vkgs- gh LoIua iw.kZ dj.;klkBh ns'kkP;k vkfFkZd fodklkr ;ksxnku |k vkf.k 'ksrhP;k mUurhdfjrk vkiY;k Kkukps lao/kZu djk-

06

t; fdlku ! ,e-lh- MkWfefud bZ-esy : dominic@krishijagran.com

hindi.krishijagran.com



Ñ"kh tkxj.k ekpZ] 2018

d`"kh ckrE;k

;k iksVZyoj lgti.ks 'ksrdjh vkiyh mRiknus fod.kkj ;k

osGh —"kh {ks=kr baVjusV ,d egÙokph Hkwfedk fuHkkor vkgs- ;keqGs vkt 'ksrdjh —"kh laca/kh mRiknukaph v‚uykbZu i)rhus lgt [kjsnh&foØh d: 'kdrkr- 'ksrd&;kaP;k —"kh mRiknukaph baVjusV}kjs foØh vkf.k [kjsnh dj.;klkBh osvjgkÅflax daiuh uW'kuy d‚ysVjy eWustesaV lfoZlsl fyfeVsMus ,dk iksVZyph lq#okr dsyh vkgsdaiuhus v‚uykbZu iksVZy ekdsZV;kMZoj 'ksrdjh lgt vkiY;k —"kh mRiknukaph fozØh d: 'kdrhy- ;k iksVZy}kjs 'ksrd&;kauk e/;LFkkaiklwu lqVdk feGsy;k}kjs mRiknukyk bZ&ekdsZV fyad}kjs yksds'kulg d‚ysVjy osvjgkÅflaxlkscr tksMrk ;sbZy—"kh mRiknukaP;k foØh&[kjsnhlkBh v‚uykbZu

Vks

ek/;ekrwu 'ksrdjh FksV cktkjk'kh tksMrk ;sbZy- R;kauk dks.kR;kgh çdkjs e/;LFkk'kh >qatkos ykxw u;s- cktkjkr ;k lqfo/ksus fuf'prp Qk;|klkscr ,d uohu okrkoj.k feGsy;k iksVZyP;k mn?kkVukçlaxh daiuhps O;oLFkkid lapkyd lat; dkSy Eg.kkys dh] 'ksrdjh daiuhP;k uksan.kh dsaækoj vkiyh uksan.kh d:u fuf'pr osGh vkiY;k mRiknukph foØh d: 'kdrhy- R;kf'kok; dk;ZØekps çeq[k ikgq.ks —"kh ea=ky;kps ekth lfpo fljkt gqlsu Eg.kkys dh] 'ksrd&;kauk R;kaP;k mRiknukph ;ksX; fdaer feGowu ns.;klkBh gh lqfo/kk vfr'k; ykHknk;d Bjsy-

Hkkjr pk[k.kkj v‚LVªsfy;kps VkseWVks

eWVkspk okij fu;fer Lo#ikr Hkkjrkr eksBîk çek.kkoj gksrks- ns'kkrhy 'ksrdjh eksBîk çek.kkoj ;kph 'ksrh djr vkgsr- ek= vkrk Hkkjrkr v‚LVªsfy;kps VkseWVks mxoys tkrhy- vkrki;aZr ns'kkr dsoG yky VkseWVks [kkYys tk;ps- ek= fcgkjP;k paikj.ke/;s v‚LVªsfy;kP;k dkG~;k VkseWVksph 'ksrh gksbZyvk/kq f ud 'ks r heq G s 'kq x j] ddZ j ks x vkf.k â|jksxkiklwu yksdkauk okpfo.;kP;k mís'kkus fcgkjP;k paikj.ke/khy jfgoklh 'kkghnyk çsjhr dsys- R;keqGs dkG~;k VkseWVksph 'ksrh dj.;kps R;kus fuf'pr dsysR;kps jksi r;kj dsys- ekpZ efgU;kr ;k VkseWVksph po paikj.koklh ?ksÅ 'kdrhy- ;sR;k dkGkr gk ifjlj dkG~;k VkseWVksph 'ksrh dj.;kps dsaæ cusy- vkrki;aZr Qä fgekpy ;sFks dkG~;k VkseWVksph 'ksrh dsyh tk;phek= vkrk ns'kkrhy brj jkT;kae/;s 'ksrd&;kauh gs ihd ?ks.;kl lq#okr dsyh vkgs- gs dkGs VkseWVks vkjksX;klkBh

Qk;ns'khj vkgsr- dkG~;k VkseWVksps fc;k.ks tsusVhd E;qVs'kueqGs r;kj gksrs- ;ke/;s Ýh jWMhdYllkscr y<.;kph {kerk vf/kd vlrs- euq";kP;k 'kjhjkr jWMhdYl lsYl vf/kd lØh; gksÅu vkjksX;nk;h is'khauk uqdlku iksgksporkr- 'kjhjkrhy lk[kjsP;k çek.kkyk fu;af=r d:u ddZjksxklkj[;k vktkjkyk vVdko dj.;kr gs Qk;ns'khj Bjsy- R;kr foVkehu , vkf.k lh O;frfjä ,aFkkslkbZuhu ns[khy vk<Grs- ts â|jksxke/;s mi;qä Bjrs-

08

malayalam.krishijagran.com



Ñ"kh tkxj.k

d`"kh ckrE;k

ekpZ] 2018

NksVs 'ksrdjh HkqbZeqxkP;k uO;k tkrheqGs djrhy pkaxyh dekbZ Hkk

jrh; oSKkfudkauh HkqbZeqxkph uohu tkr fodflr dsyh vkgs- T;ke/;s rsykps çek.k vf/kd vlrs- oSKkfud ekurkr dh] vktP;k dkGkr tkLr uQk dekfo.;kP;k –"Vhus gh tkr vfr'k; Qk;|kph B: 'kdrs- gh tkr ns'kkP;k NksVîk 'ksrd&;kalkBh vfr'k; Qk;ns'khj ekuyh tkrs- ;kps mRiknu d:u duQs'kujh m|ksxkr okij.;kr ;srseksBîk çek.kkoj rsy vlysY;k ;k HkqbZeqxkyk ekx.kh ok<r vlwu ifj.kkeh pkaxyk Hkko feGsygh tkr gSnjkckn ;sFkhy vkarjjk"Vªh; ihd la'kks/ku dsaækP;k oSKkfud vkf.k ns'kkrhy brj laLFksP;k oSKkfudkauh la'kks/kukrwu r;kj dsyh vkgs-

d`"kh tkxj.k (lnL;rk 'kqYd)

;ke/;s tqukxM HkqbZewx la'kks/ku dsaæ] tqukxM —"kh fo|kihB ¼rsyfc;k.ks la'kks/ku dsaæ½ ikyse fjlpZ LVs'ku rsyax.k jkT; —"kh fo|kihB ] rsyfc;k.ks foHkkx ¼rkfeGukMw —"kh fo|kihB½] vkpk;Z ,u- th- jaxk —"kh fo|kihBkP;k vFkd ifjJekeqGs fodflr dj.;kr vkyhHkkjrh; 'ksrd&;kauk vkrki;aZr duQsD'kujhlkBh pkaxyh tkr feGkyh uOgrh- ek= vkrk ;k m|ksxklkBh tkLr rsy feG.;klkBh Qk;nk gksbZy- gh tkr Hkkjrh; gokekukyk iks"kd vkgs- fgph lkBo.kwd {kerk pkaxyh vlwu vksesxk 9 esn;qä vlY;kus vkjksX;kP;k –"Vhus pkaxyh vkgs- ;k çtkrheqGs 'ksrd&;kauk pkaxys mRiknu feGsy-

Year

Copy

Rate

Discount (in Rs)

Ordinary Post

Assured Delivery Courier/ Speed Post Charges

1 2 3

12 24 36

420 840 1260

40 140 260

380 700 1000

850 1650 2400

9891339440

10 08

malayalam.krishijagran.com


xzksVsdph ek;Øksfc;y ¼lw{etho½ mRiknukaph Js.kh ck;ks QfVZyk;>j jk;>ksfc;e vW>sVkscWDVj] ,>ksfLçfjfy;e] Q‚LQsV lksY;qcyk;f>ax cWDVsfj;k] ,.Mksek;dksjkbZtk ¼ose½] iksVWf'k;e eksC;qyk;f>ax cWDVsfj;k] f>ad lksY;qcyk;f>ax cWDVsfj;k] vWlhVkscWDVj] dsfj;j vk/kkfjr dksulksjVh;k] rjy vk/kkfjr dksulksjVh;k

ck;ks isLVhlkbZM~l ¼tSfod dhVduk'kds½ Vªk;dksMekZ fojMh] Vªk;dksMekZ gkjftfu;e] ihlqMkseksul ¶ywjksufll] fcOgsfj;k cslh;kuk] cslhyl] lcLVhfyl isflyksek;fll fyykflul] oVhZflfy;e ysdkuh] oVhZflfy;e Dysek;MksLiksfj;e] cslhyl Fkqfjtsuslhl] ,uihOgh bR;kfn-

ouLirhfo"k;d dhVduk'kd vW>kMhjsDVhu

IykUV xzksFk çkseksVj th&,&3] Vªk;d‚uVsu‚y] IykUV xzksFk jsX;qysVj]

mRiknukaps Qk;ns jlk;ufojfgr foLrkfjr la'kks/ku vkf.k ukfoU;iw.kZ miØekuarj lw{etho ?kVdfufeZrh] ekrhps vkjksX; vkf.k mRikndrsr lq/kkj.kk] i;kZoj.k;h; larqyu vkf.k fLFkjrk jk[k.;kl enr-

xzksVsd gh ,d i;kZoj.k Lusgh daiuh vlwu uSlfxZd [krs vkf.k dhVduk'kd fufeZrhr vLly la'kks/ku vkf.k fodklkyk çk/kkU; nsrks- R;kpçek.ks vUukpk ntkZ vkf.k vk;q";eku mÙke Ogkos ;k –"Vhus ekrhpk dl lq/kkjrks-


Ñ"kh tkxj.k

d`"kh ckrE;k

ekpZ] 2018

gokekukP;k ygjhi.kkeqGs a ds tfj, 'ksrd&;kaps mRiUu ?kV.kkj gksxkSx&hmRiknks csgrj dekbZ---

'ks

rd&;kaps mRiUu nqIiV dj.;kP;k ljdkjP;k ;kstusoj gokekukP;k ygjhi.kkeqGs ik.kh iM.;kph 'kD;rk orZoyh tkr vkgs- ,dhdMs ljdkj 'ksrd&;kaph feGdr nqIiV dj.;kP;k –"Vhus ç;Ru djr vkgs vkf.k nqljhdMs gokekukeqGs 'ksrd&;kauk ladVkyk lkeksjs tkos ykx.kkj vlY;kpk vankt orZoyk xsyk vkgsgokekukrhy cnykaeqGs eè;koèkhrhy —"kh mRiUukr 20 rs 25 Vôs ?kV gksÅ 'kdrs vlk vankt vkÆFkd losZ{k.k 2017&18 uqlkj dj.;kr vkyk vkgs;k ifjfLFkrhoj fu;a=.k feGfo.;klkBh Çlpu çfØ;sr lqèkkj.kk dsY;k xsY;k ikfgtsr ;k ckchoj ;k losZ{k.kkr [kwi Hkj ns.;kr vkyk vkgs- 'ksrd&;kaph feGdr nqIiV dj.;klkBh Bksl ikoys mpy.ks vkf.k ;'kLohi.ks R;kph veyctko.kh dj.ks ;koj ljdkjns[khy vkxzgh vkgs- losZ{k.kkr th,lVh eaMGkpk mYys[k d:u vls uewn dj.;kr vkys vkgs dh] 'ksrd&;kaps mRiUu ok<fo.;klkBh vkf.k —"kh {ks=kr lqèkkj.kk dj.;klkBh th,lVh eaMGklkj[kh ,[kknh O;oLFkk fuekZ.k dsyh xsyh ikfgts- gokekukrhy ifjorZukpk ifj.kke Hkkjrh; —"kh {ks=koj fnlwu ;sr vlY;kps vgokykr uewn dj.;kr vkys vkgs- ;keqGs eè;koèkhrhy —"kh mRiUukoj 20 rs 25 Vôs ifj.kke gks.;kph 'kD;rk vkgs- ;kosGh i'kqèkukrwu gks.kk&;k mRiUukr ns[khy 15 rs 18 Vô~;kauh ?kV gksÅ 'kdrsgokekukph ifjfLFkrh vkf.k ik.;kP;k ikrGhr gks.kkjh ?kV c?krk Çlpu O;oLFksr lqèkkj.kk dj.;kph xjt

KISANeSTORE India's First Agro-estore www.kisanestore.com 'ksrd&;kaps ifgys v‚uykbZu LVksvj

'ksrhfo"k;d loZ oLrw v‚uykbZu ekxok ! vktp www.kisanestore.com yk HksV |k-

fuekZ.k >kyh vlY;kps vkÆFkd losZ{k.kkr vls uewn dj.;kr vkys vkgs- lè;k dsoG 45 rs 50 Vôs 'ksrkaeè;s Çlpu O;oLFkk miyCèk vlwu moZfjr 'ksrh gh ikolkP;k Hkjo'kkojp gksr vkgspkaxyh Çlpu lqfoèkk ulY;keqGs dukZVd] egkjk"Vª] eè;çns'k] jktLFkku] NÙkhlxM vkf.k >kj[kaM eèkhy vusd fBdk.kkaps gokekukP;k ygjhi.kkeqGs lokZr tkLr uqdlku gks.kkj vkgs- ;keqGs ;kfBdk.kh Çlpu O;oLFksr lqèkkj.kk dj.ks vR;ar xjtsps vkgs- ÇlpukP;k ;k leL;soj ekr dj.;klkBh dk; mik;;kstuk djrk ;srhy ;kdMs ljdkjus fo'ks"k y{k fnys ikfgts- ;k ladVkpk lkeuk dj.;klkBh ljdkjus iwoZfu;ksftr ;kstuk r;kj dsyh ikfgts-

laiw.kZ Hkkjrkr eksQr ?kjiksp fMfyOgjh 1800-270-1-271

Ñ"kh tkxj.k bZ&d‚elZ ehfM;k ikVZuj

rqEgh loZ çdkjph fc;k.ks [krs] dhVduk'kd vkS"k/ks] tSfod 'ksrhP;k oLrw] vkS"k/k Qokj.khdfjrk iai] ik.;kps iai] 'ksr votkjs] —"kh ;a=] th- ,l- ,e- eksckbZy LVkVZj] lkSj mRiknus] fdlku V‚pZ] i'kqikyu vkS"k/ks] —"kh tkxj.k fu;rdkfyd vkf.k vusd oLrw fdlku bZ&LVksvje/;s v‚MZj d:u ekxow 'kdrk-

12

hindi.krishijagran.com


vkRefuHkZj 'ksrd&;kapk ladYi] çxr Hkkjrkph vksG[k-

yqch baMLVªht ,y- ,y- ih-

dY;k.k feyP;k toG] ujksMk jksM] vgenkckn 380025 bZ&esy mktsales@lubipumps.com

Vksy Ýh lfoZl g‚VykbZu


Ñ"kh tkxj.k ekpZ] 2018

dEiuh ckrE;k

lqfearj bafM;kus 'ksrd&;kauk f'kdoyk tSfod 'ksrhpk /kMk

lq

fearj bafM;k v‚xZfuDlus egkjk"VªkP;k fonHkkZr lQjpankP;k tSfod 'ksrhckcr tkx#drk vfHk;kukraxZr 'ksrd&;kauk tSfod 'ksrh}kjs gks.kk&;k ykHkkph ekfgrh fnyh- R;kauh lkafxrys dh] deh ik.;kr tSfod 'ksrhP;k ek/;ekrwu 'ksrdjh pkaxys ihd ?ksÅ 'kdrks- ;k {ks=kr eksBîk çek.kkoj 'ksrh ikolkoj voyacwu dj.;kr ;srs- ;k ifjljkr ik.;kph derjrk

ra=Kkukph ekfgrh fnyh- 'ksrdjh lHksr vkysY;kauh lqfearj bafM;k}kjs pkyfo.;kr ;s . kk&;k tkx#drk vfHk;kukps dkSrqd dsys- daiuhdMwu ns.;kr ;s.kk&;k ekfgrhpk okij 'ksrdjh deh [kpkZr] deh ik.;kr mÙke [kr r;kj d:u pkaxys mRiknu ?ksr vkgsr;k çlaxh jkgqy pkS[kaMs ;kauh 'ksrd&;kaps vkHkkj ekuysvf/kd vkgs- R;keqGs Hkwfexr ik.;kpk Lrj brdk deh >kyk dh fi.;kps ik.kh ckgs:u V¡djus ekxfoys tkrsgh leL;k brdh dBh.k vkgs dh] ?kjkP;k ckgsj yksd Mªee/;s ik.kh ,d= d:u nSuafnu thoukr mi;ksx djrkr- v'kk fLFkrhr i;kZoj.kkyk okpfo.;klkBh vkf.k ekrhyk vkjksX;nk;h Bso.;kph ,dek= i)r Eg.kts tSfod 'ksrh vkgs- lqfearj bafM;k v‚xZfuDlP;k tSfod 'ksrh tkx#drk vfHk;kukraxZr çk/kkU;kus 'ksrd&;kauk mÙkeçdkjs [kr cufo.;klkBh ekxZn'kZu djrs- jk"Vªh; tSfod 'ksrh}kjs r;kj Mh&daikstjpk mi;ksx dj.;kP;k i)rhps lknjhdj.k dj.;kr vkys- lkscrp rkT;k 'ks.kkus ?kuthoke`r o eVdk [kr cufo.;kps lknjhdj.k dj.;kr vkys- 'ksrdjh vkiY;kdMs vlysY;k lzksrkapk uhV okij d:u deh [kpkZr tSfod 'ksrh djsy ;k xks"Vhoj fo'ks"k Hkj jkfgykT;k varxZr ouLirh vkf.k xksew=kpk okij d:u dhVduk'kd i)rhpk voyac dj.;kr vkyk- ;k vfHk;kukr egkjk"VªkP;k vdksY;krhy xko ek>ksM] Hkjriwj] fpdyxko] pexko vkf.k v[krokMk fdlku lek/kku ,oa çn'kZuhps vk;kstu dj.;kr vkysdk;ZØeknjE;ku egkjk"VªkP;k lqfearj v‚xZfuDl çdYikps O;oLFkkid jke ikVhy vkf.k O;oLFkkid egs'k egkys mifLFkr gksrs- daiuhps ofj"B O;oLFkkid la'kks/ku vkf.k fodkl lat; JhokLro ;kauh 'ksrd&;kauk

14

vkiY;k fidkauk tukojkaiklwu okpok

foeks{k

>Vdk e'khu

lokZr osxGs ra=Kku dkykoMps cpqHkkbZ Bsfl;k ¼oSKkfud½ ;kaps la'kks/ku

Hkkjrkrhy lsYQ çksVsD'ku flLVheph ,dek= >Vdk e'khu th vkiyh ns[kjs[k Lor:p Bsors rkjsyk ouLirhpk Li'kZ >kY;kl cWVjh fMLpktZ gksr ukgh---! rkj rqVY;kus fdaok 'k‚VZ lfdZV >kY;kl cWVjh fMLpktZ gksr ukgh---! ikolkG~;krgh pky.kkjh ,dek= e'khu---!

foeks{kph 10 ,djki;aZr ,d NksVh e'khuHkh miyC/k

malayalam.krishijagran.com



Ñ"kh tkxj.k ekpZ] 2018

dEiuh ckrE;k

Hkkr mRiknd NksVîk 'ksrd&;kauk ^çkstsDV lg;ksx* eqGs ykHk Hkkjrh; —"kh {ks= gs eq[;Ros d:u ikjaikfjd 'ksrh dj.kk&;k NksVîk vkf.k fdjdksG 'ksrd&;kaoj voyacwu vkgs- —"kh {ks=krhy vkèkqfud ra=KkukP;k ekfgrhpk vkf.k tkx:drspk vHkko vlY;keqGs mRiknukr vkf.k 'ksrd&;kaP;k feGdrhr ns[khy ?kV gksrs- ck;j bafM;kus ladjhr èkku vFkkZr gk;czhMlacafèkr tkx#drk fuekZ.k dj.;kP;k –"Vhus mRikndrk vkf.k vUu lqj{kk ok<fo.;kP;k gsrwus ,d egÙokph Hkwfedk ikj ikM.;klkBh Eg.kwu twu 2017 eè;s ck;j bafM;krQsZ çkstsDV≶ksx gh ladYiuk ekaMyh;klkBh ck;j bafM;kus ;k çkstsDV lg;ksxph lq#okr dsyh gksrh- lg;ksx çkstsDVP;k varxZr Hkkjrh; xzkeh.k lsok ¼vk;th,l½ vkf.k ck;j ;kauh ,df=ri.ks gk iq<kdkj ?ksryk vkgs- ;kuqlkj NksVîk 'ksrd&;kaP;k —"kh O;kikj la?kkP;k ¼,l,Q,chlh½ lkscrhus Hkkr mRiknd 'ksrd&;kalkBh dk;Z djk;ps vkgs- vUu lqj{ksps egÙo y{kkr ?ksÅu ladjhr Hkkr fc;k.kkaP;k mRiknu {kersfo"k;hph ekfgrh Hkkjrh; 'ksrd&;kauk miyCèk d:u ns.ks gk ;k iq<kdkjkekxpk eq[; mís'k vkgsck;jus fcgkjP;k eksrhgkjheèkhy NksVîk vkf.k

fdjdksG 'ksrd&;kaP;k lkscrhus ^çkstsDV lg;ksx*ph ;'kLoh lq#okr dsyh- eksrhgkjh ftYgk gk Hkkr mRiknu {ks=kr egÙokph Hkwfedk ikj iMrks- ck;jpk vjkbt cz¡M gk tkLr mRiknu ns.kk&;k ladjhr HkkrkP;k fofoèk ok.kkapk lewg vlwu rks LFkkfud oSfoè;iw.kZ ifjfLFkrh vkf.k 'ksrd&;kaP;k fofoèk xjtk y{kkr ?ksÅu mPp çrhP;k xq.koÙksph ladjhr fc;k.ks nsÅ djrksvktrkxk;r fcgkjP;k iwoÊ paikj.keèkhy toGikl 100 xkokaeèkhy 8000 'ksrd&;kauh vjkbt ihd çn'kZu ikfgys vkgs vkf.k ihd O;oLFkkiu] pkaxY;k 'ksrh çfØ;k] r.k fu;a=.k ;klacaèkh ekfgrh çkIr dsyh rlsp vkiY;k leL;kaps fuokj.k ns[khy dsys vkgsçkstsDV lg;ksxus dsaæh; —"kh vkf.k 'ksrdjh dY;k.k ea=h jkèkk eksgu Çlg ;kaps y{k ns[khy osèkwu ?ksrys vkgs- —"kh vkf.k 'ksrdjh dY;k.k ea«;kauh oS;fädfjR;k fcgkjeèkhy fiijkdksBh {ks=krhy ck;j bafM;krQsZ vk;ksftr dj.;kr vkysY;k HkO; 'ksrdjh ç'kLrh i=d dk;ZØekr vkiyh gtsjh ykoyh- ;k dk;ZØekr 500 gwu vfèkd Hkkr mRiknd 'ksrdjh] ljdkj vkf.k m|ksx la?kkrhy vfèkdk&;kauh lgHkkx ?ksryk;k dk;ZØekr nf{k.k vkf'k;krhy T;s"B ck;j çfrfuèkh fjpMZ oWu Mj eosZ Eg.kkys dh] Hkkjrh; —"kh m|ksxkr ck;j ,d egÙokph Hkwfedk ikj ikMr vkgsck;jpk 120 o"kk±pk bfrgkl gk Hkkjrh; —"kh {ks=krhy vkf.k Hkkjrh; 'ksrd&;kaP;k xjtkauk vkf.k vkOgkukauk leFkZi.ks isyr vkgs- ck;j vjkbt ladjhr fc;k.kkaP;k enrhus fcgkjeèkhy Hkkr mRiknd 'ksrd&;kauh R;kaP;k mRiknukr o`)h dsyh vkgs- v'kkçdkjs R;kaph 'ksrh vkf.k feGdr ok<fo.;kP;k –"Vhus ck;j ç;Ru'khy vkgs- ^çkstsDV lg;ksx*P;k ekè;ekrwu 2022 i;±r 'ksrd&;kaph feGdr nqIiV dj.;kpk ck;jpk ç;Ru vkgs-

16

www.krishijagran.com


dEiuh ckrE;k

Ñ"kh tkxj.k ekpZ] 2018

vLih ,y- ,e-iVsy iqjLdkj forj.k dk;ZØe lekjaHkiwoZd laiUu

eqa

cbZ] 30 fMlsacj 2017 - vLih lewgklkBh o"kZ 2017 ph lkaxrk R;kaP;k okf"kZd vLih ,y- ,e-iVsy iqjLdkj lknjhdj.kkP;k vkfy'kku 'kSyhr >kyh- vkiys laLFkkid] ekxZn'kZd vkf.k çsj.kkLFkku vlysY;k ,y,e-iVsy ;kaP;k Lej.kkFkZ vLih QkmaMs'ku xsY;k 20 o"kkZiklwu rhu çfrf"Br iqjLdkj nsr vkgsr- QGHkkT;k] dksjMokgw 'ksrh vkf.k efgyk 'ksrdjh Js.khe/;s gs vR;ar çfrf"Br iqjLdkj vkgsr- ns'kHkjkrhy 56 'ksrd&;kauk gk lUeku feGkysyk vkgs- ,d o"kZ nh?kZdky pky.kk&;k çfd;se/;s vR;ar dkVsdksji.ks loksZPp Js.khrhy 'ksrdjh fuoMys tkrkr- vkiY;k ns'kkrhy vlkekU; —"khrKkaps ,d fo"k; oLrw rK iWusy r;kj dsys tkrs- ts 'ksrd&;kaph Nkuuh vkf.k lwph r;kj dj.;kP;k fofo/k fLFkrhe/;s lgHkkxh gksrkr- vkarjjk"Vªh; ikrGhoj n[ky ?ksrys xsysys 'kkL=K in~ufoHkw"k.k çk- ,e-,l-LokfeukFku ;kaP;k v/;{krs[kkyh vLih QkmaMs'kups xOguhZx dkSfUly vafre fuoM djrkr2015 ;k o"kkZlkBh QGHkkT;k ¼cVkVk ykxoM½] fgokGh fidkaph ykxoM ¼eksgjh½ vkf.k 2016 ;k o"kkZlkBh QGHkkth Js.kh ¼<kscGh fejphph ljf{kr ykxoM½ e/khy 'ksrd&;kapk lUeku dj.;klkBh iqjLdkj lekjaHk vk;ksftr dsyk xsyk- 2016 ts o"kZ ;quks}kjs vkarjjk"Vªh; MkGhps o"kZ ?kksf"kr dsys vlY;keqGs] ;k o"kkZlkBh ihtu okVk.;klkBh Ø‚i v‚Q n bvj ;k fo'ks"k ,y-,e-iVsy iqjLdkjkph ?kks"k.kk dsyh xsyh30 fMlsacj 2017 jksth la/;kdkGh eqacbZyk ekykM ;sFks vLih v‚MhVksjhvee/;s gk dk;ZØe vk;ksftr dsyk xsyk- Hkkjrkrhy çfr"Bhr QGckx 'kkL=K in~eJh çksds-,y-p<~<vk çeq[k ikgq.ks Eg.kwu mifLFkr gksrs- laln lnL; Jh-xksikG 'ksêh] vkf.k vkenkj Jh ;ksxs'k lkxj ;kauhgh eqacbZrhy dkgh çfr"Bhr ukxjhdkalg mifLFkr

jkgwu dk;ZØekph 'kksHkk ok<oyh- ;k o"khZP;k vkf.k ekxhy o"khZP;k dkgh iqjLdkj fotsR;kauk rlsp egkjk"Vª vkf.k xqtjkrP;k çxrh'khy 'ksrd&;kauk eksBîk çek.kkr vkeaf=r dj.;kr vkys gksrs- mifLFkr ekU;ojkae/;s ekth mi dqyirh M‚- ,l-ch-dæ,dj vkf.k M‚-,-th-lkoar] nkiksyh] egkjk"Vªkps M‚- ch-,l-ds-ds-Ogh] ekth vLih iqjLdkj fotsrs vkf.k NÙkhlxMps ,d vlkekU; ekth mRiknd ukjk;.kHkkbZ pko<k ;kapk lekos'k gksrk- 'kjn iVsy] O;oLFkkidh; lapkyd] vLih daiuh lewg ;kauh Lokxr dsys rj fdj.k iVsy ;kauh i‚oj i‚baV lknjh.kk}kjs vLih QkmaMs'kuP;k miØekckcr laf{kIr ekfgrh lkafxryhiqjLdkj fotsR;kaph fuoM dj.ks gs fdrh loZlekos'kd vkf.k dkVsdksj gksrs ;kckcr iqjLdkj nsrkuk M‚- p<<k ;kauh Li"V dsys] rlsp ;k iqjLdkjkaph x.krh vkrk Hkkjrkrhy çfr"Bhr iqjLdkjkae/;s gksr vlY;kps uewn dsys- Hkfo";kr Hkkjrh; 'ksrhleksj vlysY;k leL;kapk R;kauh vk<kok ?ksryk- 'ksrdjh o —"kh 'kkL=Kkuh ;k leL;kapk rkrMhus y{k ns.ks vko';d vlY;kps O;ä dsys- R;kauh iqjLdkj fotsR;kauk iqjLdkjkaps forj.k dsys- ;ke/;s 1 yk[k :i;s ekufpUg vkf.k ekui= lekos'k gksrk- —f"k lnL; xksikG 'ksêh] ;kauh —f"k ?kVdkaP;k vafre ?kVdkP;k vfre mIHkksäka}kjs vnk dsY;k tkr vlysY;k jdesrhy ;ksX; okVk 'ksrd&;kauk feGkyk ikfgts gs uewn d:u ç'kalkij Hkk"k.k dsys- 'ksrd&;kauk 'ksrh O;olk; djrkuk uSjk'; ;sÅ u;s ;klkBh [kjsnhnkjkauk 'ksrh mRiknukalkBh ?kl?k'khr jDde ekst.;kph r;kjh Bsokoh* R;kauh mÙkstukFkZ ç'kLrhi=dkaps forj.k dsysvkenkj ;ksxs'k lkxj] ;kauh vkiY;k lf{kIr Hkk"k.kke/;s lqpoys dh 'ksrdjh leqnk;kyk lkeuk

vLih ,y-,e- iVsy vokWMZ lekjksg esa lEeku ewfrZ;ksa ds lkFk Mk;jsDVlZ] esgeku vkSj mifotsrk

17

hindi.krishijagran.com


Ñ"kh tkxj.k ekpZ] 2018

dEiuh ckrE;k

Jh ftrs'k iVsy eq[; vfrfFk MkW- ds-,y- pïk ds gkFkksa ls VªkWQh izkIr djrs gq,

Jh xq#fyaxIik eq[; vfrfFk MkW- ds-,y- pïk ds gkFkksa ls iqjLdkj izkIr djr gq,

Jh ukj.k iVsy eq[; vfrfFk MkW- ds-,y- pïk ds gkFkksa ls VªkWQh izkIr djrs gq,

Jh izlkn lkos eq[; vfrfFk MkW- ds-,y- pïk ds gkFkksa ls iqjLdkj izkIr djr gq,

djkO;k ykxr vlysY;k leL;kaph 'kgjkrhy yksdkauh tk.kho Bsokoh- ;klkBh o"kkZrwu ,dnk 'ksrd&;kaP;k 'ksrke/;s HksV |kohiqjLdkj fotsrs gksrs ¼1½ Jh- ftrs'kdqekj panwHkkbZ iVsy] rk- /kkulqjk] ftYgk] vjkoYyh] xqtjkr 383310 cVkVk ykxoMhlkBh- ;k Js.khe/;s fo'ks"k ç'kalk iqjLdkj fotsrs gksrs- txnh'kdqekj eksguHkkbZ iVsy] eqddke iksLV ukok rk ryksM] ftYgk lcjdaBk xqtjkr 383305] fgokGh gaxkekrhy ihd ¼2015½ eksgksjh ¼ljlks½ ukjuHkkbZ dkykHkkbZ iVsy] rk FkkjkM] ftYgk culdaBk] xqtjkrQGckx Js.kh 2016 ljf{kr ykxoM ¼<kscGh fejph½ ;ke/;s çlkn fo".kw lkos] rk /ftYgk iky?kj] egkjk"Vª 401502] fo'ks"k iqjLdkj Js.khe/;s ¼2016½ vkrjjk"Vªh; MkGhps o"kZ ihtu okVk.kk xq#fyxIik ekMsIik esyMMh] ftYgk fcnj] dukZVd] fo'ks"k ç'kalk iqjLdkj fotsrs

xaxk/kj çQqYy fcjktnkj] ftYgk lksykiwj] egkjk"VªmÙkstukFkZ fgokGh gaxke ihd eksgjh¼ljlks½ jksfgr dqekj lkgw] ftYgk nqxZ ] NfÙklxM] QGckx Js.kh 2016& lajf{kr ykxoM ¼ <kscGh fejph½ ;ke/;s vadq'k jktkjke iMoGs] ftYgk lksykiwj] egkjk"Vªƒ ½ çeq[k ikgq.ks ds- ,y p<~<vk ;kaP;kdMwu ekufpUg Lohdkjrkuk ftrs'k iVsy„½ çeq[k ikgq.ks ds- ,y p<~<vk ;kaP;kdMwu ekufpUg Lohdkjrkuk xq#fyaxIik …½ çeq[k ikgq.ks ds- ,y p<~<vk ;kaP;kdMwu ekufpUg Lohdkjrkuk ukju iVsy † ½ çeq[k ikgq.ks ds- ,y p<~<vk ;kaP;kdMwu ekufpUg Lohdkjrkuk çlkn lkos ‡½ vLih iVsy iqjLdkj lekjaHkke/;s lUekuuh; cf{kl fotsrs] lapkydklg] ikgq.ks vkf.k mÙkstukFkZ

23 Years. 12 Languages. 22 States. 23 Editions. 3 Portals & 10 Million combined readership

Ph.: +91-11-26511845, 26517923, 45503170

Email : info@krishijagran.com

Web: www.krishijagran.com, hindi.krishijagran.com, malayalam.krishijagran.com

info@krishijagran.com, editor@krishijagran.com, advt@krishijagran.com, circulation@krishijagran.com

Facebook Followers - 5 lakh Plus, WhatsApp Members - 5 Thousand Plus

18

malayalam.krishijagran.com


Ñ"kh tkxj.k

d`"kh ctV

ekpZ] 2018

d` "kh vankt i=d vgoky

Lok

r«a;kÙskj dkGkuraj 'krsd&;kPa;k ifjfLFkrhr T;k lèqkkj.kk >kY;k vkgrs R;k lokP±;k leksjp vkgsr- vkÙkki;±r th ljdkjs lÙksoj vkyh R;k lok±uh —"kh vFkZladYikr —"kh fodklkP;k –"Vhus dkgh uk dkgh lwpuk dsY;k vkgsrp- nj osGh vFkZladYi tkghj >kyk dh cqf)oknh ek.kls T;k çdkjs vkiY;k çfrfØ;k yksdkaP;k iq<s ekaMrkr R;kpçek.ks ;kosGh ns[khy dkgÈuh gk vFkZladYi 'ksrd&;kaP;k fgrkpk vlY;kps er ekaMys rj dkgÈuh ;kyk 'ksrdjh fojksèkh EgVys- ijarq] ;kosGh —"kh fodkl vkf.k 'ksrdjh ;k nksUgh cktw y{kkr ?ksÅup gs vankti=d r;kj dsys xsys vkgs gs ns[khy lR; vkgs;kosGh ljdkjus —"kh {ks=klkBh vlysY;k fuèkhr ok< dsyh vkgs ijarq —"kh fodkl nj uôhp deh >kyk vkgslè;kps ljdkj gs T;k çdkjs 'ksrd&;kaph feGdr nqIiV dj.;kps LoIu c?kr vkgs R;kykp vuql:u dk;Z dj.;klkBh ljdkj ç;Ru'khy vkgs- 'ksrd&;kaph feGdr nq I iV dj.;kpk eq í k gk vktP;k ifjfLFkrheèkhy lokZr eksBk eqík vkgs- ;klkBh dsoG ljdkjp uOgs rj [kklxh laLFkk ns[khy dk;Zjr vkgsr;kosGh ljdkjus T;kçdkjs vankti=d lknj dsys vkgs R;kr 'ksrd&;kyk dsaæLFkkuh Bso.;kr vkys vkgs;koG s h lknj dj.;kr vkyYs;k vFkl Z d a Yikyk laiw.kZi.ks xfjckaps vkf.k 'ksrd&;kaps vankti=d EgVys xsys vkgs- xsY;k o"kÊP;k rqyusr ;ko"kÊP;k —"kh vFkZladYikr ok< dsyh xsyh vkgs- xsY;k vFkZladYih; okVikr —"kh {ks=kpk fuèkh 51]576 dksVh brdk gksrk;ko"kÊ ;k fuèkheè;s ok< dj.;kr vkyh vlwu rks 58]080 dksVh #i;s brdk dj.;kr vkyk vkgs- ;ko"kÊ ok<fo.;kr vkysY;k —"kh vFkZladYikr ljdkjus 'ksrd&;kalkBh vusd uouO;k çdkjkaP;k ?kks"k.kk dsY;k vkgsr- dkgh ckcrÈeè;s fuèkhr ok< >kyh vkgs rj dkgh fBdk.kh ?kV- ;k vFkZladYikrhy dkgh egÙokP;k ckch& 1- çR;d s 'krskyk ik.kh vkf.k —"kh Çlpu ;kstuslkBh 2600 dksVh #i;kaph ?kks"k.kk2- 1200 dkVsh ckcaw {k= s kP;k fodklklkBh jk"Vªh; ckacw eaMG] ckacwyk >kMkaP;k Js.khrwu oxG.;kr ;kos3- 'krshlkBh 10 yk[k dkVsh #i;kp a s ØM s hV dkMZ gksrs] rs ok<owu vkrk 11 yk[k dksVh dj.;kr vkys vkgs4- cVkVk&dknak&VkesVWkl s kBh v‚ij'sku xhzu5- 'krsd&;kl a kBh deh eíqykr tkLr mRiknuklkBh

enr6- 2022 lkyki;±r 'krsd&;kp a h feGdr nIqiV dj.;kps y{;7- n'skkps —"kh mRiknu foØeh Lrjkoj] 2017 lkykr 275 n'ky{k Vu èkkU; mRiknu8- jCch fidkl a kBh fdeku vkèkkjHkrw ÇderhP;k ¼,e,lih½ eqíykr 1-5 iVhus ok<] tkghj dsysY;k fdeku vkèkkjHkwr Çderhpk laiw.kZ Qk;nk 'ksrd&;kauk feGsy9- 'krsd&;kuak ;kXs; Hkko n.s;kpk ç;Ru] lsafæ; 'ksrhyk çksRlkgu10vkiys 86 Vôs 'krsdjh gs NkVss vkf.k eè;e xVkrhy vkgsr11- 'krsh O;olk; etcrw dj.;klkBh 2200 dksVÈpk [kpZ dsyk xsyk vkf.k 22000 ,ih,elh 'ksrd&;ka'kh tksMY;k xsY;k12- xYs;k o"kÊ vUu çfØ;k {k= s kr 8 Vô;~kuah ok< >kyh- vUu çfØ;k {ks=klkBh 1400 dksVh #i;kaph ?kks"k.kk13- i'kiqkyukyk pkyuk n.s;klkBh fuèkhr ok< ;k loZ xks " Vh vFkZ l a d YikP;k #ikus ljdkjdMw u 'ksrd&;kauk fnY;k xsY;k vkgsr- loZp ekè;ekauh ,dhdMs ;k vFkZladYikyk 'ksrd&;kapk vFkZladYi EgVys vkgs rj nqljhdMs —"kh {ks=k'kh fuxMhr eq[; O;fäeRos] usrs] d‚iksZjsV vkf.k 'ksrdjh la?kVuk ;kps leFkZu dsys rj dkgÈuh ;kyk fojksèk n'kZfoyk vkgsdæash; —"kh vkf.k 'krsdjh dY;k.k fodkl ea=h jkèkkeksgu Çlg ;kauh vkf.k iarçèkkukauh ns[khy ;k vFkZladYikyk laiw.kZi.ks 'ksrdjh fgrkpk vlY;kps EgVys vkgs;k vFkl Z d a Yikrhy v‚ij'sku xhzu gs ljdkjus mpyysys ,d ç'kaluh; ikÅy vkgs- ;keqGs —"kh mRiknuka P ;k fu;kZ r hyk pkyuk feGs y - ;keè;s 'ksrd&;kalkBh vl.kkjh fdeku vkèkkjHkwr Çder ns[khy ok<oyh xsyh vkgs- ;kpk 'ksrd&;kauk Qk;nkp gks.kkj vkgs- vkEgh ;k vFkZladYikps Lokxr djrksjkts'k vxzoky] O;oLFkkid] balsDVhlkÃM bafM;k dæash; vFkl Z d a Yi 2018 gk —"kh {k= s kyk pkyuk ns.kkjk vkgs- fdeku vkèkkjHkwr Çderhr nhMiV o`)h >kY;keqGs 'ksrd&;kauk R;kpk Qk;nk feG.kkj vkgs;kpcjkscj tj cktkjHkko deh >kyk rj uhrh vk;ksxk}kjs fdeku vkèkkjHkwr Çderhr jkT; ljdkjkacjkscj ppkZ dj.ks gs ns[khy ,d çeq[k ikÅy ;keè;s mpy.;kr vkys vkgsjktw ckjokys] O;oLFkkidh; lapkyd] efgdk

19

www.krishijagran.com


Ñ"kh tkxj.k ekpZ] 2018

Lok

dEiuh ckrE;k

^Lokeh jkenso ,d la?k"kZ* P;k çhfevjyk jkenso ckckaph gtsjh

eh jkenso ;kauh ;ksxkyk ,dk uO;k Lrjkoj usÅu dsoG Hkkjrkrp uOgs rj tkxfrd ikrGhoj Lor%ph ,d osxGh vksG[k fuekZ.k dsyh vkgsR;kaP;k dBksj ifjJekaP;k cGkoj ;ksxkus Hkkjrkyk txkr ,d uoh vksG[k nsÅ dsyh vkgs- txHkjkrhy yksdkauh vkt ;ksx Lohdkjyk vkgs- tj vki.k Lokeh jkenso ckckaP;k thoukoj utj Vkdyh rj vls y{kkr ;srs dh] R;kaps vk;q"; ns[khy ,d eksBk la?k"kZp vkgsLokeh jkenso ;kaph la?k"kZe; thouxkFkk ns'kkrhy tursleksj vk.k.;kpk ç;Ru VsfyfOgtu baMLVªhus dsyk vkgs- uqdrkp Lokeh jkenso ;kaP;k thoukoj vkèkkfjr ^Lokeh jkenso ,d la?k"kZ* ukokP;k ,dk ekfydspk çhfevj dsyk xsyk- gh ekfydk fMLdOgjh thr okfguhoj çlkfjr gksr vkgs- ;k ekfydsr jkenso ckckaP;k ckyi.khph Hkwfedk ckydykdkj ueu tSu vkf.k eq[; Hkwfedk Økarh çdk'k >k dj.kkj vkgsr- ;k nksUgh dykdkjkauh ^èkksuh n vuVksYM LVksjh* ;k flusekr ,df=ri.ks dke dsys vkgs- ;k nSuafnu ekfydspk çhfevj fnYyheèkhy N=lky LVsfM;eeè;s dsyk xsykdk;ZØekph lq#okr ;Kkus dsyh xsyh;k dk;ZØeklkBh Lokeh jkenso] vkpk;Z ckG—".k] dsaæh; ea=h joh 'kadj] Hkkjrh; turk ikVÊps vè;{k vfer 'kkg vkf.k fMLdOgjh vkf'k;kps lapkyd Jhdj.k ctkt mifLFkr gksrs- ;K ikj iMY;koj vkpk;ZdqyeP;k fo|kF;k±uh ;ksx çkR;f{kds lknj dsyh;kaurj vkpk;Z ckG—".k ;kauh mifLFkr ekU;ojka'kh lokan lkèkyk- vkpk;k±uh Hkkjrh; turk ikVÊps vè;{k vfer 'kkg vkf.k dsaæh; ea=h joh 'kadj g"kZoèkZu ;kaps Lokxr dsys- bafM;k VhOghrQsZ jtr 'kekZ ;k dk;ZØekyk

mifLFkr gksrs- R;kauh Lokeh jkenso ;kaP;k thou la?k"kkZoj çdk'k Vkdyk- LokeÈuh ns[khy vkysY;k ikgq.;ka'kh laokn lkèkwu ;k dk;ZØekaP;k fuekZR;kaps vfHkuanu dsys- fMLdOgjhps lapkyd dj.k ctkt ;kauh lok±ps Lokxr djrkuk vls EgVys dh dks.kkphgh vkÆFkd ifjfLFkrh d'khgh vlyh rjh ns[khy R;kaukgh ifjfLFkrh'kh la?k"kZ djkok ykxrks vkf.k v'kk leL;kaeqGs dks.khgh ?kkc:u tkÅ u;s gk lans'k ;k nSuafnu ekfyds P ;k ekè;ekrw u Hkkjrkrhy ?kjk&?kjkr iksgkspok;pk vkgsckck jkenso ;kps mÙke mnkgj.k vkgsr- vfer 'kkg ;kauh vkiY;k Hkk"k.kkrwu Lokeh jkenso ckckaP;k la?k"kkZoj çdk'k Vkdyk- rs Eg.kkys dh vk;qosZnkyk ,dk mPpLrjkoj iksgkspfoY;kcíy eh Lokeh jkenso ckckaps vkHkkj ekurks- R;kauh lkafxrys dh Lokeh jkenso ckckauh ,dk xq#dqykP;k ekè;ekrwu vk;qosZnkyk ,d uoh fn'kk fnyh- ;kpcjkscj R;kauh fMLdOgjh okfguhps ns[khy vkHkkj ekuys- vFkZea=h Jh- v#.k tsVyh ;kauh vkiY;k Hkk"k.kkr vls lkafxrys dh] Lokeh jkenso ;kauh vkiY;k dBksj ifjJekauh vk;qosZnkyk ns'k&ijns'kkr ,dk uO;k ikrGhoj usÅu Bsoys vkgsrs Eg.kkys dh vkt LokeÈuh vk;qosZnkyk T;k ikrGhoj usÅu Bsoys vkgs R;keqGs rs vkt ijns'kh daiU;ka'kh LièkkZ djr vkgsr- ;kuarj R;kauh lok±ps vkHkkj ekuys- dk;ZØekP;k 'ksoVh Lokeh jkenso ckckauh loZ mifLFkrkaps vkf.k ekU;ojkaps vkHkkj ekuys vkf.k ^Hkkjrekrk dh t;* Eg.kr R;kauh ;k ekfydsr dke dj.kk&;k pewrhy loZ lnL;kauk 'kqHksPNk fnY;k-

20

hindi.krishijagran.com


dEiuh ckrE;k

Ñ"kh tkxj.k ekpZ] 2018

vFkZladYikuarj fdlkuØk¶Vps er fdlkuØk¶V fy-ps O;oLFkkidh; lapkyd o çoZrd jfoaæ vxzoky

vk

Egkyk vR;ar vkuan gksr vkgs dh ljdkjus foÙkh; f'kLrc)rk dk;e jk[kr nh?kZdkyhu ykHkkalkBh lajpukRed cny lq: Bsoys vkgsr- vkEgh vFkZladYi „僊&ƒ‹ps Lokxr djrks vkf.k ,e,lih] xzkeh.k cktkjisB laLFkkapk fopkj] eklsekjh o i'kqlao/kZuklkBh fdlku ØsfMVps foLrkjhdj.k ;ke/khy cnykalkBh ljdkjus dsysY;k ç;Rukaps dkSrqd djrks- ;ankpk vFkZladYi gk fuf'pjrp —"kh vFkZladYi vkgs- —"kh mRiknd O;olk;ke/;s daiU;kauh lgHkkxh Ogkos ;klkBh R;kauk çsfjr dj.kkjk cny vR;ar ldkjkRed vkgs vkf.k ;keqGs 'ksrd;kaZ~uk eksBîk çek.kkr enr gksbZyi.k ,e,lihP;k lanHkkZr ljdkjus mRiknukph fdaer vkf.k gh fdaer vFkZ'kkL= o lkaf[;dh lapkyuky; ,ƒ iklwu lh„ uqlkj vkgs dh ukgh ;kckcr Li"Vhdj.k fnys ikfgts- vkepk –< fo'okkl vkgs dh ljdkj fofo/k i)rh ykxw djr vafre fjVsy ewY;kP;k mPp VDdsokjhlg 'ksrd;kaZ P;k fdjdksG mRiUuke/;s ok< djsy- ;kO;frfjä fdVduk'kds] [krs] ba/ku o 'ksrh ;a=.kk mRiknus bR;knhalkj[;k 'ksrh lkfgR;kalkBh

th,lVhe/;s ?kV dj.;kP;k dks.krkp mYys[k ukgh'ksrdjh 'ksrhlkBh vf/kd çek.kkr ikolkP;k ik.;koj voyacwu vlrks- gh ckc deh dj.;klkBh /kj.ks] dkyos ;klkj[;k —"khfo"k;d ik;kHkwr lqfo/kk vkf.k flapu ik;kHkwr lqfo/kkalkBh ?ks.;kr vkysY;k mik;kackcrhr dks.krhp ekfgrh ns.;kr vkyh ukgh- ljdkjus lw{e& flapuklanHkkZr gkrh ?ksrysY;k uohu mik;;kstukaps vkEgh Lokxr djrks- i.k ikjaikfjd flapu i)rhoj ns[khy y{k dsafær dj.ks vko';d vkgs- 'ksoVps Eg.kts iapk;r ikrGhojhy v‚u&lkbV 'kS{kf.kd ç.kkyhP;k ek/;ekrwu 'ksrd;kaZuuk —"khfo"k;d fofo/k i)rh] ra=Kku{ke çxr cny ;kaph ekfgrh ns.;koj lq)k Hkj fnyk ikfgts'ksrhoj lkrR;iw.kZ y{k dsafær dsY;kl ljdkj fuf'p rp Hkkoh dkGkr 'ksrd;kaZips mRiUu nqIiV dj.;kps /;s; iw.kZ djsy- vkEgh 'ksrd;kaZyuk deh [kpkZe/;s vf/kd mRiknu feGowu ns.;ke/;s enr djr R;kaps mRiUu ok<o.;kP;k ljdkjP;k /kksj.kkps eksBîk çek.kkr dkSrqd djrks-

21

malayalam.krishijagran.com


Ñ"kh tkxj.k

eqyk[kr

ekpZ] 2018

,dnk oki:u c?kky rj iqUgk iqUgk Vª‚fidy vWxzksflLVeP;k lsafæ; mRiknukapkp vkxzg èkjky& oh- ds- >koj u s ifjiw . kZ v'kk dhVduk'kdka P ;k vkf.k xq cq.koÙks j'khuk'kdkaP;k cjkscjhusp pkaxY;k lsafæ; [krkaph

fuÆerh d:u rh ns'kHkjkrhy 'ksrd&;kai;±r iksgkspo.kkjh Vª‚fidy vWxzksflLVe bafM;k çk;OgsV fyfeVsM gh ,d vxzx.; daiuh vkgs- xsY;k vusd o"kk±iklwu gh daiuh pkaxY;k lsafæ; [krkaph fuÆerh djr vkgs- lsafæ; [krkapk ;ksX; i)rhus mi;ksx dlk djkok ;klacaèkh rh 'ksrd&;kauk lkrR;kus çf'k{k.k nsr vlrs- 'ksrd&;kauk pkaxyh mRiknus nsÅ dj.;kcjkscjp R;kaph lsafæ; mRiknus 'ksrd&;kaP;k loZ vis{kk iw.kZ dj.kkjh vkgsr vlk daiuhpk nkok vkgs- çR;sd fidklkBh 'ksrd&;kauk fofoèk lsafæ; [krs miyCèk d:u nsr vlY;kpk nkok daiuh djr vkgs- xq.koÙksr dks.krhgh rMtksM u dj.;kckcr daiuh opuc) vkgsdaiuhps vè;{k oh- ds- >koj ;kaP;k'kh —"kh tkxj.kP;k pewus laokn lkèkwu daiuhph dk;Zi)rh vkf.k daiuhps 'ksrd&;kai;±r iksgksp.ks v'kk fofoèkkaxh iSywaoj R;kaP;k'kh foLr`r ppkZ dsyh- ;kosGh R;kauh daiuhP;k fofoèk miØekaph ekfgrh fnyh- lokZr vkèkh R;kauh daiuhP;k lsafæ; [krkafo"k;h ekfgrh nsrkuk R;kauh l| ifjfLFkrhr 'ksrd&;kaeè;s vlysY;k mRiknukaP;k yksdfç;rsfo"k;h foLr`r ppkZ dsyhlsafæ; [krkaph mi;qärk vkf.k xq.koÙkk ;klacaèkh vlysY;k 'kadkaps fujlu djrkuk R;kauh jksikaph ok< vkf.k eqGkaP;k etcqrhlkBh lsafæ; [krs mi;ksxh vlY;kps lkafxrys- ;kps lokZr mÙke mnkgj.k nsrkuk R;kauh lkafxrys dh] jksikaph eqGs etcwr dj.kkjs daiuhps ,d lsafæ; mRiknu vkgs- vkt cktkjkr toGikl 200 çdkjps oWe miyCèk vkgsr ijarq 'ksrd&;kadMwu gks.kkjh ok<rh ekx.kh c?krk Vª‚fidy vWxzksflLVeps oWe 'ksrd&;kaeè;s yksdfç; vlY;kps Li"V vkgs- lq#okrhP;k dkGkr oWeph foØh gh çfro"kÊ toGikl 20&25 Vu brdh gksrh th vkrk çfro"kÊ 4000 Vukaoj xsyh vkgs- gs mRiknu gs daiuhps lokZr tkLr fodys tk.kkjs mRiknu vkgs- ;kpk çrh ,dj okijkpk [kpZ vfr'k; deh vkgs;k oWeP;k ;'kklacaèkh ,dk ?kVuspk mYys[k djrkuk R;kauh lkafxrys dh] eè;çns'kkrhy ,dk lHksnjE;ku ,dk 'ksrd&;kus oknGkeqGs dsG~;kaph jksis iMr vlY;kph leL;k ekaMyh- daiuhP;k çfrfuèkhus R;kyk lsafæ; oWe okij.;kpk lYyk fnyk- xkokrhy brj 'ksrd&;kaP;k fidkaps [kwi

uqdlku >kys ijarq ;k mRiknukP;k okijkuarj dsGÈph jksis iM.;kph R;kph leL;k nwj >kY;kps ;k 'ksrd&;kus lkafxrys;k {ks=krhy fidkps eksBîk çe.kkr uqdlku >kY;kus mRiknkaps Hkko ok<ys vkf.k R;kapk Qk;nk ;k 'ksrd&;kyk feGkyk'ksrd&;kauh eksBîk çek.kkr lsafæ; [krkapk okij dsyk ikfgts vls er R;kauh O;ä dsys- ;klkBh tkLr eqíykph xjt ulrs- tj 'ksrd&;kauh 4 osGk jklk;fud [krkapk okij dsyk rj tks ykHk gksrks frrdkp ykHk lsafæ; [krkaP;k nksu osGP;k okijkus gksÅ 'kdrks- ;kO;frfjä daiuhP;k uklk ;k mRiknukpk mYys[k djrkuk rs Eg.kkys dh gk vkt ns'kkrhy lokZr eksBk cz¡M cuyk vkgsdaiuhph mRiknus vkf.k R;kaps çdkj ;kafo"k;h ekfgrh nsrkuk rs Eg.kkys dh] daiuhph cgqrka'k mRiknus gh jksi o`)h fu;ked vkgsr R;kpcjkscj rh lsafæ; [krkaps ns[khy dke djrkr- v'kk çdkjs rh jksikalkBh mi;qä vlwu R;kapk çHkko fidkaoj fnlwu ;srksrs Eg.kkys dh] ,[kk|k daiuhus lsafæ; [krs vkf.k vU; mRiknus miyCèk d:u ex ihd xq.koÙkk fl) dj.ks gs dBh.k vkgs- dkj.k dks.krhgh daiuh tkLrhps dke d: 'kdr ukgh;knjE;ku daiuh vk;Vhlh] ÇlFkkÃV vkf.k ,- ch- Fk‚el ;kalkj[;k daiU;kP;k laidkZr vkgs- ;keqGs lsafæ; mRiknukauk pkyuk feGw 'kdsy;s.kkjk dkG gk laiw.kZi.ks lsafæ; 'ksrhpk dkG vlsy vls R;kaps Bke er vkgs- R;kaP;k daiuhP;k mRiknu xq.koÙksckcr rs Eg.kkys dh] tj 'ksrd&;kus ,dnk R;kaP;k daiuhps mRiknu okijys rj vk;q";Hkj rks ;kp daiuhP;k mRiknukapk okij djsy- 'ksrd&;kauk mPp xq.koÙksph mRiknus miyCèk d:u ns.;kpk nkok djr rs vls Eg.kkys dh daiuh la'kksèku vkf.k fodkl foHkkxkr [kwi dke djr vlwu R;kaps dksÃEcrwj ;sFks ,d lsafæ; dsaæ vkgsrs lkaxrkr dh] jklk;fud [krkaP;k ,soth lsafæ; [krs] cqj'khuk'kd vkf.k dhVduk'kdkapk okij dsY;kus 'ksrd&;kaps vkjksX; pkaxys jkgrs- 'ksrkr jklk;fud [krkapk okij dsY;kus R;k vo'ks"kkapk QGkaoj foijhr ifj.kke gksÅu R;kaph xq.koÙkk deh gksrs- Eg.kwup 'ksrd&;kauh tkLr çek.kkr lsafæ; [krkapk okij dsyk ikfgts- ;keqGs fidkaP;k pkaxY;k xq.koÙkscjkscjp 'ksrd&;kaps vkjksX; ns[khy pkaxys jkghyeksfudk e.My lglaiknd Ñ"kh tkxj.k] uoh fnYyh eksckby % 9891755566 bZesy&monika@krishijagran.com foHkwfr ukjk;.k i=dkj —"kh tkxj.k] uoh fnYyh eksckbZy& 9891828266 bZesy& vibhuti@krishijagran.com

22

www.krishijagran.com


eqyk[kr

gk

Ñ"kh tkxj.k ekpZ] 2018

gk vFkZladYi Eg.kts 'ksrd&;kaph eksBh Qlo.kwd vkgs& ;ksxsaæ ;kno

vFkZladYi Eg.kts 'ksrd&;kaph eksBh Qlo.kwd vkgs vkf.k gk vFkZladYi gk ;k ljdkjpk 'ksoVpk iw.kZ vFkZladYi vkgs- vFkZladYikuarj lokZr tkLr ppkZ] gkypkyh] rdZ&dqrdZ gs jktdh; vk[kkMîkaeè;s vkf.k d‚iksZjsV txrkr fnlw ykxrkr- lkekU; ek.klkyk vFkZladYikeqGs dks.kR;k oLrw LoLr >kY;k vkf.k dks.kR;k oLrw egkx >kY;k brdsp tk.kwu ?;k;ps vlrs- ijarq dkgh ek.kls v'kh vlrkr th lkekU; ek.klkaP;k xjtkauk vkf.k vMp.kÈuk letwu vkiY;k drZO;kis{kk tkLr iq<s tkÅu dkgh dj.;kph fgEer nk[korkr;ksxsaæ ;kno gs ns[khy ,d vlsp uko vkgs- xsY;k vusd o"kk±iklwu rs 'ksrd&;kapk vkokt ljdkji;±r iksgkspo.;kps dke djr vkgsr- ;ko"kÊ ljdkjus tks vFkZladYi lknj dsyk R;kuqlkj —"kh {ks=kP;k okVîkyk fdrh fuèkh vkyk gs tk.kwu ?ks.;kiwoÊ ;ksxsaæ ;knokafo"k;h ekfgrh tk.kwu ?ks.;kph bPNk çR;sdkP;k eukr vl.kkjv..kk gtkjs vkf.k yksdiky fcy rqEgkyk vkBor vlsyp;ksxsaæ ;kno ;k vkanksyukps vkf.k vke vkneh i{kkpk egÙokpk Hkkx gksrs- ijarq R;kauk 'ksrd&;kalkBh dk;Z djk;ps vlY;kus dkgh dkGkuarj R;kapk vke vkneh i{kk'kh vlysyk lacaèk laiq"Vkr vkyk- ;ksxsaæ ;kno gs ewGps gfj;k.kkeèkhy jsokMheèkhy- xkok'kh lacafèkr vlY;kus R;kauk 'ksrd&;kacíy lkgftdp vkiqydh gksrh- ;keqGs 'ksrh vkf.k 'ksrd&;kaP;k leL;k letwu ?;k;yk R;kauk Qkj d"V iMys ukghr- ;k vFkZladYikfo"k;h ;ksxsaæ

;knokaps dk; er vkgs gs R;kaP;kp 'kCnkr tk.kwu ?ksÅ& lokZr çFke eh vkiY;kyk gs lkaxw bfPNrks dh] 'ksrd&;kafo"k;h vkf.k 'ksrhfo"k;h eyk usgehp ftOgkGk okVr vkyk vkgs- vktgh ek>s vkÃ&oMhy xkokrp jkgrkr- xsY;k 30 o"kk±iklwu eh lkekftd miØekr lØh; lgHkkxh gksr vkyks vkgs- cksV&Dyceè;s çfl) 'ksrdjh usrs pkSèkjh egsaæ Çlg fVdSr ;kaP;k ekQZr ,dk 'ksrdjh Qsjhps vk;kstu dj.;kr vkys gksrs- eh vusd 'ksrdjh la?kVukalkscr ns[khy dke dsys vkgs- ;k Qsjhuarjp eh 'ksrdjh vkanksyukpk Hkkx jkfgyks vkgs vkf.k vktgh vkEgh 'ksrd&;kalkBh dk;Z djr vkgksr- vkEgh 'ksrd&;kapk vkokt ljdkji;±r iksgkspo.;kpk ç;Ru djr vkgksrrsOgkiklwu i)r'khji.ks eh 'ksrd&;kalkBh ;ksX; jhrhus fopkj djk;yk lq#okr dsyh- 'ksrd&;kalkBh dk;Z dj.ks vkf.k R;kaP;k leL;k ljdkjnjckjh iksgkspo.ks gsp ek÷;k thoukps mfí"V vkgs- 'ksrd&;kaP;k leL;k gk dsaæh; eqík vlY;keqGs vkEgkyk 'ksrd&;kalkBh R;kapk vkokt cukokp ykxyk vkgs- rls c?kk;yk xsyks rj vkt ns'kkrhy 'ks r d&;ka p h voLFkk vfr'k; gkyk[khph vkgs 'ksrd&;kaP;k ifjfLFkrhpk vk<kok ?;k;pk >kyk rj vkt 'ksrd&;kaph ljkljh ekfld feGdr gh 6426 #i;s brdhp vkgs vkf.k R;kpk ekfld [kpZ ek= 6223 #i;s vkgs- v'kk ifjfLFkrhr 'ksrdjh d'kh cpr dj.kkj vkf.k vkiY;k iksjkckGkauk dlk dk; f'k{k.k nsÅ 'kd.kkj vkgs\

23

hindi.krishijagran.com


Ñ"kh tkxj.k

eqyk[kr

ekpZ] 2018

vkt ns[khy toGikl 70 Vôs 'ksrdjh dPP;k&iô~;k ?kjkr] >ksiMhr vkiys thou daBr vkgsr- 27 dksVh 'ksrd&;kaph ekfld feGdr gh dsoG 6426 #i;s vkgs vkf.k R;kapk [kpZ ns[khy toGikl frrdkp vkgs- v'kk ifjfLFkrhr ljdkj 'ksrd&;kaph feGdr nqIiV dj.;kph Hkk"kk cksyr vkgs- l| ifjfLFkrhr 'ksrdj+~;kaiq<s rhu eq[; vMp.kh vkgsr vkf.k vkEgh R;k ljdkjiq<s ekaMr vkgksr;keè;s vkÆFkd] v&vFkZ'kkL=h; vkf.k i;kZoj.kh; v'kk rhu fcdV leL;kapk lekos'k vkgs- ;keqGs 'ksrd&;kapk vkRelUeku deh gksrks vkgs- vkf.k Eg.kwup 'ksrdjh vkRegR;slkj[;k leL;kauk rksaM nsr vkgsr- t; fdlkuP;k ekè;ekrwu vkEgh ;k leL;k 'ksrd&;kaP;k leksj ekaMr vkgksr- t; fdlkuP;k ekè;ekrwu vkEgh 'ksrd&;kaP;k nksu eq[; leL;kauk okpk QksMr vkgksr– R;kaP;k mRiknukyk ;ksX; Hkko vkf.k 'ksrdjh dtZeqäh- ;k v'kk nksu leL;k vkgsr T;keqGs 'ksrdjh t.kw dkgh vkiRdkyhu foHkkxkr nk[ky >kyk vkgs- tj ljdkjus 'ksrd&;kaP;k ;k nksu ekx.;k ekU; dsY;k rj 'ksrd&;kalkBh rs çHkkoh batsD'kuçek.ks dke djsy- ijarq] ;k vFkZladYikr ns[khy ljdkjus 'ksrd&;kaP;k ;k leL;k lksMfo.;kP;k –"Vhus dkgh ç;Ru dsys ukghr- ;keqGs 'ksrdjh ukjkt vkgsr- ;k vFkZladYikdMwu 'ksrd&;kauk [kwi vis{kk gksR;k- ijarq] R;kaP;k gkrh fujk'kkp iMyh vkgs- ;keqGs 'ksrdjh ukjkt >kys vkgsr- ljdkj Lor%p fnysyh vkÜoklus iw.kZ djr vlY;kps fnlwu ;sr ukgh- ljdkjus lkafxrys gksrs dh tj 'ksrd&;kauk ,uih,eè;s dkgh vMp.kh vkY;k rj ljdkj R;koj mik;&;kstuk djsy ijarq vls ?kMys ukghtsVyhtÈuh vkiY;k Hkk"k.kkr vls EgVys gksrs dh vkEgh fidkaph fdeku vkèkkjHkwr Çder ok<ow- ;klkBh 'ksrdjh xsyh 11 o"ksZ >xMr vkgsr- 'ksrd&;kaph v'kh ekx.kh vkgs dh eqíykP;k nhMiV Çder ljdkjus |kohljdkjus 'ksrd&;kauk nhMiV fdeku vkèkkjHkwr Çder ns.;kps ekU; rj dsys vkgs ijarq dks.kR;k eqíykoj gs Li"V dsys ukgh- tj eh lh,lhih cíy cksyk;ps Bjoys rj

;kfBdk.kh eqíykp vFkZ vkgs laiw.kZ eqíy- eqíykpk vFkZ ,2 ulwu ;kpk vFkZ vkgs lh2 Eg.kts fo'ks"k [kpZ- ;kp çdkjP;k eqíykph ekx.kh LokehukFku vk;ksxkr ns[khy dsyh xsyh vkgs- LokehukFku vk;ksxkr vls uewn dj.;kr vkys vkgs dh] lh2@50 Vôs 'ksrd&;kauk feGkykp ikfgtsghp ekx.kh 'ksrdjh la?kVuk] vkj,l,l vkf.k brj vU; la?kVuk ns[khy djr vkgsr- vkf.k ljdkjus gh ekx.kh iw.kZ dj.;kps vkÜoklu ns[khy fnys gksrs- ijarq vkrk tsOgk pkj o"ksZ gksÅu xsyh vkf.k dsaæh; fuoM.kqdk rksaMkoj vkY;k vkgsr rsOgk ljdkjyk tkx vkyh dh] vkiY;kyk fdeku vkèkkjHkwr Çder ok<owu |k;ph vkgs- i.k ;krgh] ljdkjus eqíykph O;k[;kp cnywu Vkdyh vkf.k lh2 yk cnywu rh ,2$,Q,y v'kh d:u vkEgh ,e,lih ok<owu nsr vkgksr vls tkghj d:u Vkdys- vFkkZr gh dsoG fn[kkO;kphp ?kks"k.kk vkgs- gs ljdkj ,e,lihP;k #ikr 'ksrd&;kauk ts nsÅ dj.kkj vkgs rs rj R;kauk vkèkhiklwu feGrp vkgs- ;k loZ xks"Vh R;kauk dk¡xzslP;k jkT;kr ns[khy feGrp gksR;kvkèkhgh R;kauk ,2$,Q,yoj 50 Vôs feGrp gksrs- gh 'ksrd&;kaph 'kq) Qlo.kwd vkgstj ljdkjyk 'ksrd&;kauk ,2$,Q,y |k;pa gksra rj dk¡xzsl 'ksrd&;kauk 50 Vôs ,e,lih nsr ukgh i.k vkEgh rh nsÅ vlk çpkj ujsaæ eksnÈuh 2014 eè;s dk dsyk gksrk\ vkèkhps ljdj ,e,lih vkèkhiklwup nsr gksrhlè;kP;k ljdkjus 2015 lkykrhy vkiY;k çfrKki=kr vls uewn dsys gksrs dh] LokehukFku vk;ksxkP;k f'kQkjlh vkEgh ykxw d: 'kdr ukgh dkj.k vls dsY;kl cktkjkps fo—rhdj.k gksÃy- rsOgk ;kpk vFkZ lh2 vlk gksrk- ljdkjus vkrk th ?kks"k.kk dsyh vkgs R;kuqlkj R;kauh eqíykph O;k[;kp cnywu Vkdyh vkgslh2 yk cnywu R;kauh rs ,2 dsys- 'ksrd&;kaP;k ekx.;k vkf.k ljdkjus fuf'pr dsysY;k ewY;kuqlkj ,dk&,dk fidkr toGikl 500 rs 2000 çrh ÇDoVypk Qjd vkgstj dsaæ ljdkjyk R;kauh 'ksrd&;kauk fnysyh vkÜoklus

24

malayalam.krishijagran.com


eqyk[kr iw.kZ djk;ph vlrhy rj ;klkBh dsaæ ljdkjyk 33000 gtkj dksVh #i;s [kpZ djkos ykxrhy- ijarq ;k vFkZladYikrhy ?kks"k.kkaP;k uarj ljdkj vk.k[kh iSls okpow 'kdsy dkj.k th ,e,lih nsÅ dj.;kph ?kks"k.kk ljdkjus dsyh vkgs rh 'ksrd&;kauk vkèkhiklwup feGr vkgs- dsaæ ljdkj ,dgh iSlk [kpZ u djrk vls Eg.kw 'kdrs dh vkEgh 'ksrd&;kauk fnysys vkÜoklu iw.kZ dsys- ;kO;frfjä 33000 dksVh #i;s [kpZ dj.;k,soth dkghgh u djrk ljdkj vkiys 9000 dksVh #i;s lgti.ks okpow 'kdrs- gk vFkZladYi Eg.kts 'ksrd&;kaph laiw.kZ Qlo.kwd vkgs vkf.k Eg.kwup ns'kHkjkrhy 95 'ksrdjh la?kVukauh gk vFkZladYi iw.kZi.ks ukdkjyk vkgs- tj ljdkjyk 'ksrd&;kalkBh [kjks[kjp dkgh d:u nk[kok;ps vlsy rj R;kauk 'ksrd&;kaP;k ;k xaHkhj eqí~;kapk fopkj djkokp ykxsy;kph ,d pq.kwd ljdkjyk feGkyh vkgs- vkÆFkd losZ{k.kkuqlkj ljdkjyk b'kkjk ns.;kr vkyk vkgs dh] ;k ekSlekr ikolkP;k ygjhi.kkeqGs 'ksrd&;kaP;k mRiUukr ?kV gks.;kph 'kD;rk vkgs- v'kk ifjLFkrhr ljdkjus ;k eqí~;kadMs xkaHkh;kZus cf?krys ikfgts- xsY;k pkj o"kkZr 'ksrd&;kaP;k mRiUukr ?kV >kY;kps ns[khy vgokykr uewn dj.;kr vkys vkgs- ljdkj Eg.krs dh vkEgh 'ksrd&;kaph feGdr ok<o.kkj vkgksr- ijarq tsOgk 'ksrd&;kaph feGdr deh gksrkuk fnlr vkgs rsOgk ek= ljdkjdMs ;klkBh dks.krhgh Bksl mik;&;kstuk ukghex rs 'ksrd&;kaph feGdr d'kh ok<fo.kkj vkgsr\ dkgh egÙokP;k leL;kadMs y{k nsÅu ljdkjus dke dsys ikfgts- ljdkj T;k çdkjs ,e,lih tksMr vkgs rh i)r cnyyh ikfgts vkf.k uhrh vk;ksxkP;k f'kQkjlÈuqlkj rh Bjoyh ikfgts- çksQslj jes'kpaæ dfeVhus ljdkjyk v'kk dkgh f'kQkjlh dsY;k gksR;k T;keqGs 'ksrd&;kaP;k feGdrhr lqèkkj.kk gksÅ 'kdY;k vlR;k- ijarq ljdkj R;k f'kQkj'kÈdMs dkukMksGk djr vkgs- tj ljdkj çksQsjes'kpaæ ;kauk uhrh vk;ksxkr ?ksÅ 'kdr vlsy rj R;kauh lqpfoysY;k lqèkkj.kk ekU; dj.;kr dks.kR;k vMp.kh vkgsr\ tsOgk ;ksX; ewY; fu?ksy rsOgk ljdkjus R;koj lh2$50 ,e,lih fnyh ikfgts- frljh ckc gh dh] th ,e,lih ljdkj nsÅ djsy R;klkBh dk;ns'khj ckch r;kj dsY;k xsY;k ikfgtsr- tj 'ksrd&;kyk ,e,lih feGkyh ukgh rj U;k;ky;kr èkko ?ks.;kph lks; R;kyk feGkyh ikfgts- tj ,e,lih deh >kyh rj ekdsZV baVjOgsa'ku fuèkh ok<oyk xsyk ikfgts- gk fuèkh dehr deh 10000 dksVh #i;s brdk vlyk ikfgts- iwoÊ gk 950 dksVh gksrk i.k ljdjus rks deh d:u 200 dksVh brdk dsyk vkgstj 'ksrd&;kyk dks.krsgh ihd ,e,lihis{kk deh Hkkokus fodkos ykxys rj gks.kk&;k uqdlkuhph Rofjr Hkjikà ljdkjrQsZ fnyh xsyh ikfgts;kO;frfjä] ljdkjus 'ksrd&;kalkBh ,d vls vk;kr&fu;kZr èkksj.k r;kj dsys ikfgts ts.ksd#u 'ksrd&;kaps uqdlku gks.kkj ukgh- tj ljdkus ;k lgk eq[; eqí~;kaoj dke dsys rj ifjfLFkrhr pkaxyk cny ?kMwu ;sÅ 'kdsy- ljdkjus ;k vFkZladYikr 'ksrd&;kalkBh th ,e,lih fuf'pr dsyh vkgs rh R;kauk feGrs dh ukgh gs rikl.;klkBh ;k ihd [kjsnh gaxkekr çR;sd cktkjkr tkÅu ;kph [kk=h d:u ?ks.;kps vkEgh fuf'pr dsys vkgstj 'ksrd&;kauk gh ,e,lih feGr ulY;kps fnlwu vkys vkEgh R;klkBh ns'kHkjkr vkanksyu dj.kkj vkgksr-

25

Ñ"kh tkxj.k ekpZ] 2018

ljdkj cksyrs ,d vkf.k djrs gknqvFkZljspladvlsYipc?krk Eg.kkos ykxsy- T;kosGh gk vFkZladYi

lknj >kyk R;kosGh loZ ekè;ekauh R;koj gW'kVWx tksMyk dh gk 'ksrd&;kaP;k fgrkpk vFkZladYi vkgs'ksrd&;kauk ns[khy vlsp okVys gksrs- ijarq] rqEgh dsoG rhup eqís ?;k- ljdkjus lkafxrys dh cktkjkaps ,d=hdj.k d:u R;kauk fodflr dsys tkÃy vkf.k R;kauk pkyuk fnyh tkÃy- ijarq ex vls dk; >kys dh xsY;k o"kÊP;k rqyusr ;ko"kÊP;k vFkZladYikr ?kV dj.;kr vkyh\ nqljk eqík gk dh] ljdkjus lkafxrys dh uhy Økarhyk pkyuk fnyh tkÃy- gh fuf'prp pkaxyh lq#okr gksrh- ;kvarxZr ePNhekjkaph ns[khy dkM~lZ cuoyh xsyh- ijarq dk; >kys\ fduk&;kojhy {ks=kr canjkaeqGs Çdok brj dkgh dkj.kkaeqGs ePNhekjkalkBh ik.khp miyCèk ukgh- v'kk ifjfLFkrhr ePNhekj dk; dj.kkj\ v#.k tsVyhtÈuh ekdsZV baVjOgsa'ku Çderhoj cjsp dkgh oäO; dsys dh] 'ksrd&;kauk ;ksX; ,e,lih feGkoh ;klkBh jkT; ljdkjkaph uhrh vk;ksxk'kh ppkZ ?kMowu vk.k.;kr ;sÃy- ijarq ljdkjus gk fuèkhp deh dsyk- tks fuèkh iwoÊ 750 dksVh gksrk rks vkrk dsoG 200 dksVh #i;s brdk dj.;kr vkyk vkgs- ;keqGs ns'kkrhy ,dkgh ftYákpk fodkl djrk ;s . kkj ukgh'ksrd&;kalkBh vl.kk&;k —"kh fodkl ;kstukP;k fuèkheè;s ns[khy ?kV dsyh xsyh- tks vFkZladYi 'ksrd&;kalkBh gksrk R;krhyp ;kstukapk fuèkh deh dj.;kr vkyk- ;k vFkZladYikeqGs 'ksrd&;kaleksj ;q)kpk çlax mHkk Bkdyk vkgs- R;keqGs loZp 'ksrdjh la?kVukauh gk vFkZladYi u Lohdkj.;kpk vkf.k R;kfojksèkkr jk"Vªh; Lrjkoj vkanksyu NsM.;kpk fu.kZ; ?ksryk vkgsvkfod 'kkg] la;kstd] t; fdlku

bejku [kku T;s’B i=dkj] —"kh tkxj.k] uoh fnYyh eksckbZy % 9582957538

bZesy&imran@krishijagran.com www.krishijagran.com


Ñ"kh tkxj.k ekpZ] 2018

nq"dkGh ifjfLFkrhr i'kqikyduk

nq"dkGh ifjfLFkrhr i'kqikyduk ßQqys t;oarÞ ;k pkjk fidkpk vk/kkj t

ukojkaP;k vkgkjkrhy pk;kZ~pk Hkkx gk toGikl ‰å VDds vl.ks vko';d vkgs- rj mjysyk …å VDds Hkkx gk i'kq[kk|kpk vl.ks vko';d vkgs- ;klkBh pkj;krhy çkeq[;kus fgjok pkjk ]lqdk pkjk] brj xor xor o >kMikyk ;kpk lekos'k vlrks- Eg.ktsp iw.kZ ok< >kysY;k lk/kkj.k tukojl njjkst ˆ fdyksxzWe lqdk pkjk o ƒ‡&„å fdykx s eWz fgjok pkjk fnyk ikfgt-s ijraq l/;kifjfLFkrhr lonZjw n"qdkGl–'k ifjfLFkrheG q fsgjO;k pk;kkZph derjrk Hkklr vkgs-fgjO;k pk;kZiP;k derjrseqGs tukojkaph ok<]mRiknu o iqu#Riknukoj foijhr ifj.kke ?kMrkr- i'kw mRiknuklkBh fu;fer larqfyr vkgkj ns.ks xjtsps vkgs-Eg.kwu fgjO;k pk;kZnlkBh i'kqikyd gaxkeh pkjk fidkaoj tkLr Hkj nsrkr- ;kr çkeq[;kus edk] Tokjh] cktjh]vksV o brj f}nG oxhZ; pkjk fids ykorkr- cgqokf"kZd fidkae/;s

ylw.k?kkl ;k pkjkfidkaph ykxoM dsyh tkrs -ijarq vxnh tquiklwup ikolkps vR;Yi >kysY;k çek.kkeqGs gaxkeh pkjk fidkaps mRiUu [kwi deh >kys vkgsegkRek Qqys —"kh fo|kihB ]jkgqjh ;sFkhy pkjk la'kks/ku dsaækus ;k o"khZ ladjhr usfi;jps ÞQqys t;oarß gk ok.k çlkfjr dsyk-deh ikolkr ;s.kkjk o lrr 3&4 o"ksZ ?ksrk ;s.kkjk gk ok.k egkjk"Vªklg nf{k.k Hkkjrkr ;k pkjk fidkph yksdfç;rk [kwi ok<r pkyyh vkgsQqys t;oar ok.kkps oSf'k"Vs% ƒ- Qqys t;oar gs cgqokf"kZd pkjk ihd vlY;kus lyx rhu …&† o"ksZ ;kps mRiknu ?ksrk ;srs„- ylw.k?kkl ;k cgqokf"kZd fidkoj tso<k jksx&fdMhapk çknqHkkZo gksrks][kqji.khpk [kpZ ok<rks rso<k ;k ;k xorkoj gksr ukgh…- cktjh o gÙkhxor ;kaP;k ladkjkrwu gh tkr

26

hindi.krishijagran.com


nq"dkGh ifjfLFkrhr i'kqikyduk

fodflr dsyh vkgs†- o"kZHkjkr dks.kR;kgh efgU;kr ák fidkph ykxoM djrk ;srs‡- g;k xorkph ifgyh dki.kh ykxoMhiklwu ‹&ƒå vkBoMîkauh o uarjP;k dki.;k nj ˆ&‰ vkBoMîkauh djrk ;srs-;kçek.ks o"kZHkjkr Š&‹ dki.;k ?ksrk ;srkr ˆ- ;k ladjhr usfi;jP;k ok.kkP;k p;kZdr ÞQqys ;'koarß ;k ok.kkP;k rqyusr vksDL>kfyd vkEykps çek.k deh vkgs- Qqys ;'koar ;k ok.kkr gs çek.k „-…Š VDds ,o<s vlwu rsp Qqys t;oar ;k ok.kkr ƒ-‹ƒ VDds ,o<sp vkgs- ;k pk;ksZr çfFkukaps çek.k toGikl ƒå-…‡ VDds ,o<s vkgs- ;keqGs Qqys t;oarp pkjk [kkY;keqGs tukojoj dks.krkgh okbZV ifj.kke gksr ukgh‰- gk pkjk ikysnkj] fgjok] jlnkj ] #pdj o

Ñ"kh tkxj.k ekpZ] 2018

vR;Yi rqlkps çek.k]ç;ksx'kkGsr okGysY;k pk;kqZph ipu'käh Qqys ;'koarP;k rqyusr tkLr ¼ˆƒ-Š½,o<h vlY;keqGs gk tukoj.kk vfr'k; Qk;ns'khj vkgsŠ- ;k pk;kaZP;k dki.khuarj tksekus ijr gks.kkjh ok< ]vf/kd ykachps Hkjiwj QwVos ]eÅ ]ykac o #an ikus bR;kfn xq.k/keZ vkgsr‹- brj çpfyr ok.k tls ÞQqys ;'koarß o lh- vks&… ¼edk?kkl½ ;k pkjk fidkais{kk ÞQqys t;oarß gk tkLr mRiknu ns.kkjs ,dny oxhZ; pkjkfid vkgsƒå- ÞQqys t;oarß ;k lq/kkfjr tkrhps xq.k/keZ % xq.k/keZ ljkljh oSf'k"Vîs v- fidkph Åaph ¼lsa- eh-½ ƒˆ‰-… vk- QqVO;kaphla[;k ˆ„-„ b- QqVO;kaph ykach ¼lsa- eh-½ ƒ†…-‡ bZ- QqMkO;kaph tkMh ¼lsa- eh-½ „-‹

27

malayalam.krishijagran.com


Ñ"kh tkxj.k ekpZ] 2018

nq"dkGh ifjfLFkrhr i'kqikyduk

m- ikukaph ykach ¼lsa- eh-½ ‹ˆ-„ Å- ikukaph #anh ¼lsa- eh-½ „-… ,- ikus o dkaMh ;kaps çek.k ƒ-†„ ÞQqys t;oarß ;k lq/kkfjr tkrhps mRiknu ra=Kku % ƒ- tehu O;oLFkkiu % gk ok.k loZ çdkjkP;k tfeuhr ok<rks] rFkkfi pkaxyh ok< o vf/kd mRiknuklkBh dlnkj] ek/;e rs Hkkjh o mÙke fup;kZoph tehu fuoMkoh - gk ok.k ‡ rs Š njE;ku leq vlysY;k tfeuhr ;sÅ 'kdrks „- gokeku % lk/kkj.ki.ks …ƒ va'k lsfYlvl rkiekukr Qqys t;oar ph ok< mÙke gksrs- ijarq ƒ‡ va'k ls f Ylvl[kkyh rkieku xs Y ;kl ok< [kq a V rs Eg.kqaupfgokG~;kr ák pk;kkZP;k ok<hoj ifj.kke gksrksikolkP;k gyD;k ljh o R;kuarj LoPN lw;Zçdk'k ;k pk;kZgP;k ok<hlkBh pkaxY;k vlrkr- mUgkGk o ikolkGk gk dkG ák fidkP;k ok<hlkBh iks"kd vkgs- gs ihd lqekjs Šåå rs ƒååå eh-eh- ,o<îk ik.;kr pkaxys ok<rs3- tfeuhph e'kkxr % ;k xorkph ykxoM dj.;klkBh ƒ [kksy ukaxjV djkoh] R;kuarj …&† dqyokP;k ikG;k nsÅu tehu eÅ]HkqlHkq'khr o r.kfojfgr djkoh†- ykxoMhps varj o i)rh % ÞQqys t;oarß ;k xorkph ykxoM Bksacs ¼eqyklg dkaMîk½ ykÅu djkoh

ykxrs- lk/kkj.ki.ks … eghus ok< >kysY;k fidkP;k [kksMkP;k tehfudMhy „@… Hkkxkrhy „ fdaok … MksGs vl.kk;kZd dkaMîk dk<wu ykoY;kl R;kaph ok< pkaxyh o Hkjiwj QwVos ;srkr‡- ykxoMhlkBh gsDVjh Bksackaph la[;k % ,d gsDVj ykxoMhlkBh ‹åxˆå lsa-eh- ;k varjkoj çrsd fBdk.kh „ Bksacs ykoY;kl gsDVjh …‰]ååå Bksacs ykxrkr- rj ,dk fBdk.kh ,dp Bksac ykoY;kl ƒŠ]‡åå Bksacs iqjs'kh vkgsrˆ- ykxoMhpk dkG % ik.;kph miyC/krk eqcyd vlY;kl ƒ‡ va'k lsfYl;lis{kk deh rkiekukpk dkG ¼FkaMhpk½ dkG oxGrk o"kZHkj dsOgkgh ykxoM djrk ;srsikolkG~;kr twu rs v‚xLV o mUgkG~;kr QsC#okjh rs ekpZ ;k dkGkr ykxoM dsY;kl fidkaP;k ok<hlkBh o fLFkjrslkBh ;ksX; vlrks‰- [krkaps fu;kstu % gsDVjh …‡&†å Vu pkaxys dqtysys 'ks.k[kr e'kkxrhP;k osGh tfeuhr felGkosykxoMhP;k osGh gsDVjh ˆå fdyksxzWe u=] ‡å fdyksxzWe LQqjn vkf.k „‡ fdyksxzWe ikyk'k /;kos- Hkjiwj o ikSf"Vd pkjk mRiknulkBh çR;sd dki.khauarj çrh gsDVjh „‡ fdyksxzWe u= |kos- çR;sd „&… dkiU;kauarj jklk;fud u= o lsafæ;[krs vkGhikGhus fnY;kl vf/kd mi;ksxh vkgsŠ- ik.kh O;oLFkki.k % mUgkGh ¼QsC#okjh & ekpZ ½ ykxoMhP;k fLFkjrslkBh lq:okrhl „ o R;kuarj nj

28

www.krishijagran.com


Ñ"kh tkxj.k

nq"dkGh ifjfLFkrhr i'kqikyduk

ekpZ] 2018

ys[kd Jh- lafni paæonu usjdj fo"k; fo'ks"kK ¼i'kqfoKku o nqX/k'kklz½ —"kh foKku dsaæ] ekysxko ftYgk ukf'kd] †„…„å…ƒå&ƒ‡ fnolkauh ik.;kP;k ikG;k /;kO;kr rj ikolkG~;kr nj …&† vkBoMîkauh ik.kh fnys rjh iqjsls vkgs‹- vkarje'kkxr % fidkP;k lq#okrhP;k ok<hP;k dkGkr ƒ fdaok „ [kqji.;k ns.ks vko';d vkgs-R;kuarjph [kqji.kh fdaok [kkan.kh gh dkes xjtsuqlkj djkohrçR;sd o"kkZv[ksjhl ,dk fBdk.kh „ rs … QwVos BsÅu brj tknk QwVos dk<wu Vkdkosr o R;kapk uohu ykxoMhlkBh mi;ksx djkokƒå- dki.kh % ÞQqys t;oarß ifgyh dki.kh ykxoMhiklwu ‹ rs ƒå vkBoMîkauh Eg.kts ˆå&‰å fnolkauh djkoh- R;kuarjP;k dki.;k nj ˆ rs ‰ vkBoMîkauh ¼†å&‡å fnolkauh ½ djkO;kr- v'kkjhrhus o"kZHkjkr toGikl Š rs ‹ dki.;k lgt ?ksrk ;srkrdki.kh tfeuhiklwu ƒ‡ rs „å lsa-eh- varjkoj djkoh Eg.kts QwVos QqV.;kl pkaxyh enr gksrsƒƒ- pkjk mRiknu % dkG~;k dlnkj v'kk pkaxY;k tfeuhr ykxoM dsY;kl rlsp ik.;kph lks; o mÙke vUu O;oLFkkiu vlY;kl ÞQqys t;oarß ;k ladjhr ok.kkiklwu çrh gsDVjh „‡å&…åå Vu fgjok pkjk lgt feGw 'kdrks-

29

STATEMENT OF OWNERSHIP FORM IV 1. Place of Publication : Address : 60/9, 3rd Floor, Yusuf Sarai Market, Near Green Park Metro Station, New Delhi-110016

2. Periodicity : Monthly 3. Printer's Name : M C Dominic Citizen of India : Yes Address : E-20, Green Park Extn. New Delhi-110016 4. Publishers Name : M C Dominic

Citizen of India : Yes Address : E-20, Green Park Extn. New Delhi-110016 5. Editor Name : M C Dominic

Citizen of India : Yes Address : E-20, Green Park Extn. New Delhi-110016 6. Name & Address of Owner : M C Dominic

Citizen of India : Yes Address : E-20, Green Park Extn. New Delhi-110016 I, M C Dominic, hereby declare that the particulars given above are true of the best of my knowledge and belief Sd/-M C Dominic Signature of Publisher Dated : 1st March 2018

hindi.krishijagran.com


Ñ"kh tkxj.k ekpZ] 2018

jksx o fdM fu;a=.kklkBh

jksx o fdM fu;a=.kklkBh —f"k jlk;ukapk lqjf{kr okij

M‚- jktsaæ xkMs] j.kftr ykM] M‚- lans'k ckaxj o lans'k iokj ouLirh jksx'kkL= foHkkx] M‚- ia- ns- —- fo-] vdksyk

30

malayalam.krishijagran.com


jksx o fdM fu;a=.kklkBh dkgh fnolkiwohZ ;orekG ftYákrhy 'ksrdj~;kauk —f"k jlk;ukapk okij djrkuk >kysY;k fo"kck/kseqGs vkiyk tho xeokok ykxyk- v';k nqnZoh ?kVuk ijr gksÅ u;sr ;klkBh 'ksrdj~;kauhgh —f"k jlk;ukapk okij djrkuk dkGth ?ks.ks xjtsps vkgs] dkj.k vktP;k dkGkr Qk;ns ' khj 'ks r hlkBh —f"k jlk;ukpk ¼cqj'khuk'kds] fdVduk'kds] thok.kwuk'kds] r.kuk'kds o lq=—ehuk'kds½ okij dj.ks vfuokZ; >kys vkgs- fg cqj'khuk'kds fdaok fdVduk'kds fidkojhy fofo/k jksx o fdVdkaP;k fu;a=.kklkBh okijyh tkrkr- ijarq cqj'khuk'kds] fdVduk'kds bR;knh vR;ar fo"kkjh vlY;keqGs R;kaP;kiklwu gks.kkjs nq"ifj.kkegh vf/kd vlrkr- R;kapk okij djrkuk fu"dkGthi.kk dsY;kl R;kiklwu ekuokl] ikGho çk.kh o R;kpcjkscj fidklgh vik; gksÅ 'kdrks- v'kkosGh R;kaP;k okijkeqGs Qk;nk gks.;k,soth gkuh gks.;kph Hkhrh ukdkjrk ;sr ukgh- ;k loZ xks"Vh iklqu cpkoklkBh [kkyh fnysyh cqj'khuk'kds o fdVduk'kds ;kaP;k lqjf{kr okijkckcrph ekfgrh 'ksrdj~;kalkBh ykHknk;d fl) gksÅ 'kdrsfdVduk'kds@cqj'khuk'kds vkf.k brj —f"k jlk;us [kjsnh djrkuk y{kkr Bsok;P;k xks"Vh & ƒ½ dsoG —f"k fo|kihBkus f'kQkjl dsysyhp fdVduk'kds o cqj'khuk'kds R;k R;k fdM o jksx fu;a=.kklkBh okijkohr„½ fdVduk'kds@cqj'khuk'kds [kjsnh djrsosGh R;kaP;k MC;koj fdaok ikdhVkoj R;kph mRiknukph

Ñ"kh tkxj.k ekpZ] 2018

rkjh[k ¼eWU;qQWDpj MsV½ o dkycká rkjh[k ¼,Dlik;jh MsV½ vo'; igkoh- o dkycká >kysyh jlk;us [kjsnh d: u;sr…½ fdVduk'kds@cqj'khuk'kds [kjsnh djrsosGh R;kaP;klkscr feG.kkjh funsZ'k iqfLrdk vo'; ekxwu ?;ko tksi;aZr vki.k fdVduk'kd@cqj'khuk'kdkpk MCck u"V djr ukgh rksi;aZr rh tiwu Bsok†½ fdVduk'kds@cqj'khuk'kds gh usgeh lhy can MC;ke/khyp [kjsnh djkohr- o R;koj mRiknu dj.kkj~;k daiuhps yscy ykoysys vlkos‡½ fdVduk'kds@cqj'khuk'kds [kjsnh djrsosGh R;rhy jklk;fud ?kVd ikgqup [kjsnh djkohrˆ½ rlsp 'ksrdj~;kauh iq<hy xks"VhadMs y{k |kos& v½ MCC;kojhy yky f=dks.k vfr'k; fo"kkjhi.kk n'kZforks] c½ fioGk f=dks.k gk R;kis{kk deh fo"kkjhi.kk n'kZforks] d½ fuGk gk vfr'k; deh çek.kkr fo"kkjhi.kk n'kZforks vkf.k M½ fgjok f=dks.k gk ekuokl fo"kkjh ukgh gs n'kZforks‰½ fdVduk'kds] cqj'khuk'kds o brj —f"k fo"k;d jlk;us [kjsnhdj.;klkBh ygku eqykauk nqdkukoj ikBow u;s R;kpcjkscj nqdkunkjkauhgh rh ygku eqykauk fodw u;sfdVduk'kds@cqj'khuk'kds vkf.k brj —f"k jlk;us

31

www.krishijagran.com


Ñ"kh tkxj.k ekpZ] 2018

jksx o fdM fu;a=.kklkBh

lkBo.kqdhP;k osGh y{kkr Bsok;P;k xks"Vh & ƒ½ fdVduk'kds@cqj'khuk'kds vkf.k brj —f"k jlk;us gh usgeh FkaM o dksjMîk tkxh mUgkiklwu nwj dqywican fBdk.kh Bsokohr„½ cqj'khuk'kds] fdVduk'kds] thok.kwuk'kds] r.kuk'kds o lq=—ehuk'kds gh usgeh ,desdkaiklwu osxosxG~;k fBdk.kh Bsokohr…½ —f"k laca/khr loZ jlk;us gh usgeh Lo;aikd?kj rlsp i'kq[kk| fdaok pkj~;kiklwu nwj Bsokohr†½ fdVduk'kds] cqj'khuk'kds o brj —f"k fo"k;d jlk;us usgeh ygku eqykaiklwu nwj Bsokohr‡½ —f"k jlk;us gh vnywu cnywu osxosxG~;k MC;kr fdaok ckVyhr lkBow u;s- rs usgeh R;kP;k [kjsnh dsysY;k eqG MC;krp lkBowu Bsokohr- rlsp MC;kojhy yscy fu?kkys vlsy rj R;koj dkGthiwoZd eqG fdaok nqljs yscy gkrkus fygwu fpdVokosˆ½ —f"k jlk;us gh xat p<ysY;k MC;kr fdaok QqVysY;k MC;kr lkBo.k d: u;srfdVduk'kds@cqj'khuk'kds vkf.k brj —f"k jlk;ukapk okij dj.;kiqohZ y{kkr Bsok;P;k xks"Vh & ƒ½ fdVduk'kdklkscr feG.kkj~;k funsZ'k iqfLrdsyk fdaok MC;kojhy]ikdhVkojhy ekfgrhyk y{k nsÅu okpkos o dkGthiqoZd R;kojhy loZ xks"Vhaps ikyu djkos„½ dosG f'kQkjl dy s Ys;k ek=rsp jlk;ukp a k okij djkok- deh vf/kd fdoak vnakts R;kpk okij eG q hp d: u;-s

…½ Lçs iai fdaok MLVj ;kaph uhV rikl.kh d:u rlsp R;ke/;s dkgh [kjkch vlY;kl rh nq#Lr d:u ?;koh R;keqGs fdVduk'kd fdaok —f"k jlk;us vkiY;k vaxkoj iM.kkj ukghr o R;kpk okij dj.;kiqohZ LoPN ik.;kus /kqowu ?;kohr- o uarj R;kpk okijklkBh mi;ksx djkok†½ ?kjkr okijyh tk.kkjh HkkaMh bR;knhpk fdVduk'kds] cqj'khuk'kds o brj —f"k fo"k;d jlk;ukaps æko.k cuo.;klkBh d/khgh okij d: u;s‡½ fdVduk'kds fdaok cqj'khuk'kds ;kauk gkrkus d/khgh felGw u;sr- R;klkBh ykdMh dkBhpk okij djkokˆ½ fdVduk'kds fdaok cqj'khuk'kds Qokj.kh djrsosGh okijysY;k diMîkauk 'kD; vlsy rso<s osxGs Bsokos- rlsp xWkxy fdaok p"ek ?kkywup Qokj.kh djkoh] R;keqGs MksG~;kaps laj{k.k gksbZy‰½ Qokj.kh >kY;kuarj okijysyh loZ diMs O;oLFkhr /kqokohrfdVduk'kds@cqj'khuk'kds vkf.k brj —f"k jlk;ukapk okij djrsosGh y{kkr Bsok;P;k xks"Vh & ƒ½ fdVduk'kds fdaok cqj'khuk'kds ;kaps MCcs fdaok ikdhVs dkGthiwoZd m?kMkohr R;kosGh vkiys rksaM] MksGs o ukd nwj Bsoys ikfgts„½ fdVduk'kds fdaok cqj'khuk'kdkaph ek=k O;oLFkhri.ks ekt s uw Vkdhr fdoak cknyhr Vkdkoh o Vkdh ,o<h Hkjkoh dh t.skd s :u ojpk dkgh Hkkx ekd s Gk jkghy R;keG q s fdVduk'kd fdoak cjq'khuk'kdkps æko.k [kkyh

32

hindi.krishijagran.com


Ñ"kh tkxj.k

jksx o fdM fu;a=.kklkBh lkM a .kkj ukgh…½ fdVduk'kd fdoak cjq'khuk'kdkps æko.k ?kjkr fdoak tukojkPa;k xkBs;kr cuow u;s rj rs 'krskr m?kMîk tkxrs cuoko-s rlp s cufoyy s s æko.k vkiY;k gkrkyk fdoak 'kjhjkP;k dk.skR;kgh Hkkxkyk ykx.kkj ukgh ;kph n{krk ?;koh- rlp s R;koG s h ukd o rkM as LoPN #ekykus >kduw Boskos t.skd s :u 'oklklkcsr jlk;ukp a k v'ak 'kjhjkr tk.kkj ukgh†½ 'ksrke/;s Qokj.kh djrsosGh /kqeziku fdaok dkghgh [kkÅ fiÅ u;s rlsp tj xjt vlsy rj gkr] ik; o rksaM lkc.kkus LoPN /kqowu v'kk fBdk.kh tkÅu clkos ftFks Qokj.kh pkyw ulsy‡½ 'ksrke/;s Qokj.kh djrsosGh rksaMkyk o ukdkyk LoPN dkiM xqaMkGwu MksG~;kyk xWkxy ykowu Qokj.kh djkoh] ts.ksd:u ukdkr fdaok MksG~;kr fdVduk'kd fdaok cqj'khuk'kdkps Fksac tk.kkj ukghrˆ½ gosP;k fo#/n fn'ksr Qokj.kh d: u;s'ksrke/;s Qokj.kh gh gosP;k myVîk fn'ksr

ekpZ] 2018

ikVeksjs jkgwu ekxs & ekxs ljdr djkoh ts.ksd:u fdVduk'kd fdaok cqj'khuk'kdkps Fksac Qokj.kh dj.kkj~;kP;k vaxkoj iM.kkj ukghr‰½ ikÅl lq# vlrkuk fdaok tksjnkj okjs okgr vlrkuk 'kD;rks Qokj.kh dj.ks VkGkosŠ½ ikolkGh okrkoj.k dk;e vlY;kl Qokj.khP;k osGh jlk;uklkscr fpdV æokpk okij djkok‹½ r.kuk'kd Qokj.khlkBh okijys y k ia i fdVduk'kds] cqj'khuk'kds fdaok lathodkph Qokj.kh dj.;klkBh oki: u;sojhy loZ xks"Vh 'ksrdj~;kauh fdVduk'kds] cqj'khuk'kds vkf.k brj —f"k jlk;ukapk okij djrkauk y{kkr ?ksrY;kl ;k jlk;ukapk ;ksX; okij gksÅu 'ksrh [kpkZr cpr gksÅ 'kdrs o R;keqGs mRiknukrgh eksBh Hkj gksbZy brdsp uOgs rj cjspnk —f"k jlk;ukaeqGs gks.kkjs vi?kkr lq)k VkGrk ;srhy-

txkr lokZf/kd okpY;k tk.kk&;k fu;rdkfydkps oxZ.khnkj Ogk

Ñ"kh tkxj.k

—"kh tkxj.kP;k ejkBh vadkr okpk 'ksrh&okMh] ckxk;rh] eRL;ikyu] i'kqikyu] dqDdqVikyu] LVM QkfeaZx] e'k:e mRiknu] Qwy mRiknu baVj Øksfiax] flapu ;kstuk o brj ljdkjh ;kstukaleosr daiuh lekpkj bR;knh laca/kh ckrE;kauh viMsV jkg.;klkBh okpr jgk Ñ"kh tkxj.k iq<yk vad fodr ?ks.;kdfjrk] tkfgjkr vkf.k Ñ"kh o`Ùk çdkf'kr dj.;kdfjrk Ñi;k laidZ djk

Rahul :9891339440

33

Imran : + 91 9582957538

Hema : + 91 9891311155

malayalam.krishijagran.com


Hkkjrkps vkoMrs okgu !


ra=Kku vkf.k lqanjrspk vrwV laxe & ;kekgk lsY;qVks vkj,Dl Hkkjrkr tfeuhaps fofo/k çdkj vkgsr] foijhr uSlfxZd ifjfLFkrh vlrkuk ;kekgk lsY;qVks vkj,Dlus NksVîk] ek= nh?kZ çoklkr vkiyh {kerk fl) dsyh vkgs- ;kph gydh CY;w dksvj ra=Kku baftulkscr mi;ksxkr vk.k.ks lksis >kY;kus xzkgdkaP;k ilarhl mrjyh vkgslsY;qVks vkj,Dlps ekyd ;kpk gydsi.kk vkf.k etcqrhyk ilar djr vkgsr- R;kaP;k jLR;kojhy dBh.k fLFkrhyk lqyHk cuors vkgs- ;kph lhV ykac vlY;kus pkydklkscr ekxs cl.kk&;klkBh vkjkenk;d çoklkpk vuqHko gksrksR;ke/khy vR;k/kqfud CY;w dksvj baftu lkrR;kus 82 fdeh&fy- ps ek;yst nsr ;kpk Hkjolk vkf.k etcqrh HkDde djrs vkgsHkkjrkrhy jLrs tkxkstkxh rqVys&QqVysys vkgsr- R;kdMs nqyZ{k djr ;kekgk lsY;qVks

vkj,Dl iq<s ekxZØe.kk dj.kkjs ftoar mnkgj.k Bjyh vkgs-

VkseWVksP;k 'ksrhrwu 6 efgU;kar yk[kks deor vkgsr jsokuan

e

/; çns'kP;k fNanokMk ftYákps 'ksrdjh jsokuan fudktw lkrR;kus ckxk;rh ihd ?ksÅu pkaxyk Qk;nk feGor vkgsr- ;kfo"k;h R;kaps Eg.k.ks vkgs dh] R;kauk VkseWVksP;k 'ksrhrwu pkaxys mRiknu vkf.k Qk;nk feGkyk- T;keqGs ekxhy ikp o"kkaZiklwu rs lrr VkseWVksph 'ksrh djr vkgsr- R;kauh lkafxrys dh] R;kauk oSKkfudkaP;k enrheqGs Qk;nk >kyk- T;keqGs VkseWVksph pkaxyh 'ksrh d:u nksu ,djkrwu fuOoG lgk efgU;kar rhu yk[k rhl gtkjkapk 'kq) uQk dekoyk- jsokuan ;kaps Eg.k.ks vkgs dh] mÙke O;oLFkkiukeqGs deh {ks=kr vkf.k deh dkyko/khr pkaxys mRiUu deork ;srsjsokuan ;kaps 'ksrh O;oLFkkiu vkf.k ra=Kkukpk okij ikgwu brj 'ksrd&;kauh ns[khy R;kaP;kdMwu f'k{k.k ?ksÅu pkaxyh 'ksrh djr vkgsr- VkseWVksph 'ksrh rs nksu ,djkr Vªse/;s jksi mxowu dj.;kr ;srs- T;keqGs deh osGsr vkf.k [kpkZr R;kauk QGçkIrh >kyh- nksu ,djkr ;kçdkjs 105 fNæ vl.kk&;k dehr&deh 200 Vªse/;s jksi ykorkr- rs tehu r;kj gksbZi;aZr vfr'k; y{k nsrkr- R;kaP;k ers 'ksrkph pkaxyh e'kkxr dsY;kuarj 5 Vª‚yh 'ks.k[kr jksVkos;jus felGwu ?ksrkr- ;kçdkjs rs tfeuhyk fidkdjhrk vuqdwy d:u pkaxys mRiknu ?ksr vkgsr-


Ñ"kh tkxj.k ekpZ] 2018

lsafæ; 'ksrhe/;s tSfod dhM

lsafæ; 'ksrhe/;s tSfod dhM] jksx o [kr O;oLFkkiu

M‚- jktsaæ xkMs] j.kftr f'k- ykM] lans'k ckaxj vkf.k lans'k O;- iokjouLirh jksx'kkL= foHkkx M‚- ia- ns- —- fo-] vdksyk-

Þft

oks ftoksL; thouEk~ß Eg.kts ,d tho nqlj~;k thokoj txrks- fulxkZe/;s okoj.kkjs thotarw gs lq)k ,d nqlj~;koj voyacwu vkgsr- R;keqGs rs vkiY;k Hk{;kP;k 'kks/kkr vlrkr o R;keqGsp fulxkZps larqyu lk/kY;k tkrs- lsafæ; 'ksrhe/;s usedk ;kp rRokpk mi;ksx d:u dkgh çek.kkr dhM] jksx o [kr O;oLFkkiu djrk ;srs- vki.k mUgkG~;kr ukaxj.kh djrksR;keqGs cj~;kp fdMh T;kaP;k dkgh voLFkk tfeuhr vlrkr R;kaps mUgkG~;krhy rhoz m".krseqGs fu;a=.k djrk ;srsdkgh cqj'khtU; dhVduk'kds vR;ar çHkkoh vk<Gwu vkys vkgsr- T;ke/;s esVWjk;f>;e vWfulksIyh] csOgsjh;k cWfl;kuk] ukseksfj;k fjyh] OgjVhflyh;e ysD;kuh] iWflyksek;lhl yhY;kflul ;k cqj'khapk

lekos'k gksrks] rj ftok.kwtU; dhVduk'kdke/;s cWlhyl Fkqjksatsuhlhl rj ,p- ,u- ih- Ogh- gk fo"kk.kw dhM fu;a=.kkr mi;ksxkr ;sr vkgsesVWjk;f>;e ;k cqj'kheqGs ekok] rqMrqMs] ika<jh ek'kh] QqyfdMs] gqeuh] cksaMvGh] [kksMfdMk ¼Tokjh½ rj csOgsjh;k ;k cqj'kheqGs ekok] Tokjhojhy [kksMfdMk] Hkkrkojhy dkVsjh Hkqaxk] cksaMvGh] rqMrqMs] rack[kqph ikus [kk.kkjh vGh] ukseksfj;k ;k cqj'kheqGs iraxoxhZ; dhVd tls cksaMvGh] maVvGh rj OgjVhflyh;e ysD;kuh ;k cqj'kheqGs ekok] ika<jh ek'kh] QqyfdMs] dksGh vkf.k iWflyksek;lhl yhY;kflul ;k cqj'kheqGs eq[;r: iku o dsGh fidkaojhy lq=—ehapk cankscLr djrk ;srkscqj'khtU; dhVduk'kds Qokj.kh dsY;kuarj rksaMkokVs fdaok fdMhaP;k 'kjhjkokVs ços'k d:u 'kjhjkr

36

www.krishijagran.com


lsafæ; 'ksrhe/;s tSfod dhM

Ñ"kh tkxj.k ekpZ] 2018

gks.kkj~;k jksxkapkp uOgs rj fidkaP;k brj Hkkxkoj ;s.kkj~;k jksxkauk vVdko dj.;klkBh lq)k v';k cqj'kh vFkok thok.kwpk okij gksr vkgs R;kr çkeq[;kus dik'khojhy thok.kw djik ;k jksxkpk vVdko lqMkseksukl ;k mi;ksxh thok.kw}kjs dj.;kr ;sr vkgsR;kpçek.ks brj fidkar ikukojhy fBids ;k jksxkps O;oLFkkiuklkBh ;k mi;ksxh thok.kwpk çHkkohi.ks okij gksr vkgs- rlsp vWEisyksek;lsl fDoldWfyl cqj'khpk okij Hkqjh ¼ ikoMjh feYMîq½ jksxkP;k fu;a=.kklkBh dsyk tkrksbrdsp uOgs rj dkgh lq{e ftokapk mi;ksx fidkauk vUuæO;kapk iqjoBk dj.;klkBh gksrks o R;keqGs vusd eqyæO;kapk ;ksX; iqjoBk djrk ;srks- R;ke/;s eq[;r: jk;>ksfc;e] vW>ksVkscWDVj] vW>ksLik;jhye] LQqjn fo?kVu dj.kkjs lq{e tho] fuGs fgjos 'ksokG ;kapk çkeq[;kus mYys[k djrk ;sbZyjk;>ksfc;e ;k thok.kwph fctçØh;k 'ksaxoxhZ; fidkauk] u=iqjoBk dj.;klkBh gksrks- ijarq ,dp jk;>ksfc;e loZ fidkauk pkyr ukgh R;kps lkr xV vkgsrƒ½ poGh xV@poGh] HkqbZeqax] rwj] eqax] eVdh] mMhn] xokj] oky bR;knh„½ okV.kk xV@okV.kk …½ gjHkjk xV@gjHkjk †½ ?ksoMk xV@?ksoMk o jktek ‡½ lks;kchu@lks;kchu ˆ½ vYQk vYQk@Y;qluZ xor ‰½ cjlhe & cjlhe

tkGs r;kj d:u ok<r tkrs] R;keqGs fdMhaph ok< [kqaVrs o vUu [kk.ks can gksrs- fdMhps mPpkV.k >kY;koj chtk.kwph iSnkl gksrs o gsp chtk.kw uarj nqlj~;k fdMhoj çknqHkkZo djrkr- fdMhaçek.ks jksxfu;a=.k dj.;klkBh lq)k dkgh lq{e ftokapk okij djrk ;srks] R;ke/;s çkeq[;kus Vªk;dksMekZ] cWlhyl] lqMkseksul ;k lq{e ftokapk varHkkZo gksrks- eq[;r: ;k loZ lq{e ftokapk okij fctçfØ;k d:u R;k}kjs fc;kaiklwu o tfeuhrwu ilj.kkj~;k jksxkaps fu;a=.k dj.;klkBh gksrks- R;ke/;s jk;>ksdVksfu;k }kjs gks.kkjh eqGlM] fifFk;e }kjs gks.kkjs jksi dksyeM.ks] ¶;qtkjh;e }kjk gks.kkjk ej jksx] LDysjksf'k;e cqj'kheqGs gks.kkjh dqt ;kapk çkeq[;kus lekos'k djrk ;sbZy ijarq vkrk ;k lq{e ftokckcr vf/kd la'kks/ku gksÅu fc;kaiklwu ilj.kkjs eqGkauk

37

hindi.krishijagran.com


Ñ"kh tkxj.k ekpZ] 2018

lsafæ; 'ksrhe/;s tSfod dhM

vW>ksVkscWDVj ;k thok.kwph fctçØh;k ,dny fidklkBh dj.;kr ;srs- mnk- xgw] Tokjh] edk] cktjh] R;kpçek.ks QG>kMs o Qqy>kMs ;klkBh lq)k ;kpk okij djrk ;srksl/kkj.kr: tSfodkaph fctçØh;k „å rs „‡ xzWe çfr fdyks fc;k.ks ;k çek.kkr djkoh o LVhdj Eg.kwu xqGkps æko.k okijkos] ;k tSfodkaeqGs vkiY;kyk toGikl „å VDds i;aZr mRiknukr ok< feGrs ijarq tSfod mRiknus okijrkauk tS f od [kr@fdVduk'kd] cq j 'khuk'kd xq . koÙkk ;ks X ; vl.ks xjtsp vkgs R;kyk l/kkj.kr: mRiknu ds Y ;kiklw u ˆ efgU;kpk dkyko/kh vlrks] R;k dkyko/khr R;kpk okij gks.ks xjtsps vlrs Qokj.kh rhoz mUgkr d# u;s] ákr tSfod ?kVd vlY;kus Qokj.khlkBh okrkoj.k iks"kd vl.ks xjtsps vkgsQk;ns&  fe= dhM fdaok fe= cqj'khpk uk'k gksr ukgh QGs o Hkkthikyk ;koj fo"kkjh ?kVd jkgr ukgh ijns'kh cktkjisB feGrs-

38

 fdMhe/;s çfrdkjd 'käh r;kj gksr ukgh fidkar okoj.kkj~;k i{;kaoj foijhr ifj.kke

gksr ukgh-

malayalam.krishijagran.com


50 o"kkaZiwohZ tsOgk ns'kkyk feGkyh gksrh gfjr Økarhph lkFk] rsOgk >kyh ns'kkP;k loksZÙke [kr izdYi lq#okr-

xjt gh 'kks/kkph tuuh vkgs] vls Eg.krkrR;keqGsp tsOgk ns'kkyk pkaxY;k [krkaph vko';drk gksrh] rsOgk t; fdlkupk tUe >kyk- 50 o"kkaZiwohZ gfjr Økarh njE;ku LFkkiu dj.;kr vkysY;k t; fdlkuus dk;ep

'ksrd&;kauk mÙke xq.koÙksps [kr] 'ksrh laca/kh ;ksX; ekxZn'kZu miyC/k d:u çf'k{k.k fnys vkgs - ts . ks d :u ihd mRiknuklks c r 'ksrd&;kaph le`)h ok<sy vkf.k ns'k vUu&/kkU;kus laiUu gksbZy-

ns'k gksbZy vUu&/kkU;kus laiUu


Krishi Jagran 23 Years, 12 Languages, 22 States, 23 Editions, 3 Portals, 10 Millions Readers & Social Media

https://www.facebook.com/krishi.jagran/ 1) Count on Krishi Jagran Facebook Page is 5,73,135 2) 22 Krishi Jagran Kisan Clubs on Facebook - 22 state wise & 1 main Krishi Jagran Kisan Club 3) 5,00,000 plus farmers are directly connected through Krishi Jagran Kisan Clubs 4) Facebook post reach is around 1 Crore per day 5) Separate Facebook page for Upcoming Events, Exhibitions & Seminars ( http://www.facebook.com/krishijagran.agrimedia/ )

Page - Krishi Jagran - Agriculture World - krishi Jagran Hind i - Krishi Jagran-

Companies Products

- Krishi Jagran-

Likes

& Promotions

Conference, Exibitio ns Seminars & Works hop

Kerala

Followers Max. Po st Reach 5,75,688 2,00,56,563 9,785 2,36,073 11,771 1,65,994 2,352 92,400

4,20,445 9,600 11,376 2,305 7,211

7,287

1,23,843

4,151

4225

1,00.282

WhatsApp Groups's Details +91 9891405403 State wise and district wise ( Selected ) krishi Jagran whatsApp groups (635)

States

District groups States

State Wise Jammu and Kasmir Himchal Pradesh Madhya Pradesh Chha sgarh Haryana U ar Pradesh Rajasthan U arakhand Jharkhand Bihar Gujarat Maharashtra

23 22 12 51 27 21 72 33 13 24 38 33 36

Punjab Oisha Assam Sikkim Goa Manipur Meghalaya Tripura Arunachal Pradesh Tamil Nadu Telangana Kerala Andhra Pradesh

District groups 20 30 33 4 2 16 11 8 16 32 31 14 13

Data relevant to that particular state will be shared on whatApp groups ACCORDING TO IRS 2018, TOTAL READERSHIP OF MAGAZINES HAS


Social Media PLATFORM us

us

us

us

us

Krishi Jagran Mobile App Krishi Jagran perfectly fits in the world of Internet, with its newly launched “krishi jagran app”. All the latest news, corporate information, commodity updates, weather dynamics, Job availability, university releases and much more renders what farmers and the agri-stakeholders seek at a single tap.

You Tube Channel h ps://www.youtube.com/channel/UCy5uIHLkQrHYd6Dj8CsqHrw You are welcome to share any Interviews Advertisement

Success Stories Documentary

videos on our YouTube channel

Linkedin https://www.linkedin.com/in/krishi-jagran-41120680/ Twitter https://twitter.com/krishijagran

Instagram https://www.instagram.com/krishijagran/

GROWN TO 78 MILLION IN IRS 2014, WHICH IS A WHOPPING

95% INCREASE.


Ñ"kh tkxj.k ekpZ] 2018

VWªDVjpyhr :an ojack Vksd.k o vkarje'kkxr ;a= MkW-'kSys'k Bkdjs] m/no dadkG] foods [kkacydj] f/kjt djkGs Ñf"k 'kDrh o vkStkjs foHkkx MkW- iatkcjko ns'keq[k Ñf"k fo|kihB] vdksyk 42 46

www.krishijagran.com himdi.krishijagran.com


VWªDVjpyhr :an

Ñ"kh tkxj.k Qscqzo]kjh] ekpZ 20182018

ns”kkph ok<rh yksdla[;k o R;kdfjrk vkiY;k eqcyd vUu/kkU;kph lks; dj.ks gk ns”kkyk usgeh HksMlo.kkjk iz'u vkgs- ;k iz'ukoj ekr dj.;klkBh “ksrhP;k fofo/k {ks=kr la'kks/ku gks.ks vko”;d vkgs- vkS|ksxhdj.kkeqGs l|LFkhrhl etwj 'kgjkdMs /kko ?ksr vkgsr- R;keqGs 'ksrh e/;s dke dj.;kl etqjkph VapkbZ Hkklr vkgs- “ksrhps dkes gs osGsoj gks.ks vrh'k; egRokps vkgs- vU;Fkk R;kpk mRiknukoj ijh.kke gksÅ “kdrks- Eg.kqu 'ksrhps ;kaf=dhdj.k ,d i;kZ; ulqu rh ,d xjt >kyh vkgs- ;ka=hdhdj.k fofo/k {ksa=kr lq/nk gksrkauk fnlqu ;sr vkgs o “ksrh e/;s osxosxG;k vk/kquhd ;a=kpk okij “ksrdjh djr vkgsr- fdacgquk ;kaf=dhj.kkojp “ksrhps mRiknu voyacqu ulqu okrkoj.kkpk ygjhi.kk lq/nk R;kyk dkj.khHkqr vkgs- cnyrs okrkoj.k o ;ka=hdhdj.k ;kpk lkaxM ?kky.ks vko';d vkgs t.ksd:u 'ksrhps mRiknu ok<sy o vkiY;k ns'kkP;k vFkZO;oLFksyk lq/nk gkrHkkj ykxsy“ksrhP;k e”kkxrhiklwu rj ihd dki.khi;Zr 'ksrd&;kauk [kqi [kpZ gksrksosGsoj “ksrhph dkes gks.ks vko”;d vlY;k dkj.kkus 'ksrd&;kpk xksa/kG gksrks- fidkP;k isj.khP;k osGsl etqjkaph vko”;drk Hkklrs o R;kosGh v/khd etqjhph ekx.kh dsY;k tkrs- cnyR;k iztZU;kpk fopkj d:u Ñf'k “kDrh o vkStkjs foHkkx] MkW- iatkcjko ns'keq[k Ñf'k fo|kihBkus] :an] ojack ljh Vksd.k ;a= fodlhr dsys vkgs- ;k ;a=kP;k lgk¸;kus isj.kh dsyh vlrk 30&40% mRikn.kkr ok< gksrs dkj.k ;k ;a=kP;k lgk¸;kus ojaC;koj isj.kh dsY;k tkrs- rlsp isj.khP;k vksGhP;k cktqus ljh dsY;k eqGs ik.kh eqj.;kl enr gksoqu fidkP;k ok<hP;k osGsl R;k vksykO;kus ik.;kP;k iqjoB;kph enr gksmu fidkph >ikV;kus ok< gksrs- gs ;a= VWªDVj pyhr vlwu g;k ;a=kP;k lkg;kus diklh] dkank] lks;kchu] edk gjcjk] rqj] HkqbZeqax] mMhn] eaqx] Tokjh bR;knh fidkph Vksdu i/nrhus ojaC;koj isj.kh dj.;kdjhrk mi;qDr vkgs- rlsp isj.kh ;a=kyk dk<wu vkraje”kkxrh dj.;kdjhrk lq/nk gs ;a= okijY;k tkÅ “kdrs- g;k ;a=ke/;s] fct o [kr isVh] eq[; lkaxkMk] fc;kukP;k rcdM;k] uG;k] nkrs] xrh ns.kkjh ;a=uk] pkds] ;a= fjtj bR;knh Hkkx lekfo'B dsysys vlqu rs fct Vksdu dj.;kdjhrk osxosxGs dk;Z djrkr- g;k loZ Hkkxkph dk;Ziz.kkyh [kkyhy izek.ks vkgs-

43 47

malayalam.krishijagran.com hindi.krishijagran.com


Ñ"kh tkxj.k ekpZ 20182018 Qscqzo]kjh]

VWªDVjpyhr :an

1- eq[; lkaxkMk ;k ;a=kpk eq[; lkaxkMk pkSdks.kh vkdkjkpk vkgsg;k lkaxkM;kyk [kr o cht isVh] Q.k o brj Hkkx tksMysyh vkgsr- gk eq[; lkaxkMk [kr o fct isVh okgqu us.;kdjhrk ;k ;a=ke/;s lekfo'B dsysyh vkgs2- [kr o fct isVh fg isVh yks[kaMh i=kiklwu cuoysyh vlqu rhpk vkdkj gk pkSdks.kh vkgs- g;k isVhps [kr o fc;k.kklkBh vls nksu eq[; Hkkx dsysys vkgsrv”kk izdkjP;k isVhe/;s Lora= fct o [kr isVh Lora= Quk lkBh vlY;keqGs vkarjihd ?ksrY;k tkÅ ”kdrs- fc;k.kkph rcdMh ¼IysV½ isVhP;k [kkyP;k cktwyk Lizhax o uVkP;k lkg;kus ?kV~V cloysyh vkgs- rlsp [kr fu;a=uk djhrk [kr isVhP;k rGk”kh ,d yks[kaMh iV~Vh fnysyh vkgsgh yks[kaMh iêh [kkyh faadaok ojrh dsY;kph O;oLFkk fnyh vlY;keqGs [krkph ek=k fu;a=hr dsyh tkrs3- fc;k.;kP;k rcdM;k vko';Drs u q l kj fofo/k fidkP;k Vks d .k dj.;kdjhrk Lora= v';k fctkP;k rcdM;k ;k ;a=ke/;s izR;sd fctisVhr ykokO;kr- g;k fctdM;k ¼HDPE½ IykLVhdP;k vlqu R;k orZqGkdkj vkgsr- o R;kaP;k ckgsjP;k cktqus osxosxG;k [kkpk vlqu ;k izR;sd [kkpse/;s fct ;sbZy v';k izdkjph lajpuk vkgs- ;k [kkpsph l[;k fctkuqlkj osxosxGh vkgs4- xrh ns.kkjh ;a=uk tehuhojhy pky.kk&;k pkdkiklqu pSu o

LizkWdsVP;k lg;kus fctisVhrhy rcdM;k fct pdR;k fQjo.;klkBh fnysY;k vkgsr- rlsp [kr isVh e/khy cq”k lq/nk ;kp ;a=usus fQjY;k tkrs- ;k pkdkps o fc;k.ks fu;a=hr dj.kk&;k rcdM;kP;k xrhps izek.k 1%1 ,o<s vkgsr Eg.kts pkdkph o fct pdR;kph fQj.;kph xrh ,d leku Bsoyh vkgs5- [kksyh fu;a=hr dj.kkph pkds ;k ;a=kP;k nksUgh cktqyk] izR;sdh ,d pkd ;a=kph fnysys vkgsr- ;k pkdkP;k vWDly oj 5 lsa- eh- ,so<;k varjkoj fNnzs fnsY;k eqGs ;a=kph maph vko';drs uqlkj deh fdaok tkLr djrk ;srs o R;keqGs ;a= pky.;kph [kksyh fu;a=hr d:u fct e”kkxr dsysY;k ekrhe/;s fdrh [kksyh i;Zr Vksd.k djk;ps R;kpk vankt cka/krk ;srks6- ljh ;a= ljh ikM.;kdfjrk ;k ;a=kP;k lkaxkM;koj nksUgh cktqus izR;sdh ,d ljh ikM.;kdfjrk ljh ;a= clfoysys vkgs- R;keqGs nksUgh cktqus ljh ikMY;k tkrkr o R;k nksu ljh e/khy ojaC;koj fc;k.kkph vksGhe/;s Vksd.k dsY;k tkrs7- vkarj e'kkxr ;a= ;k ;a=kP;k lgk¸;kus vkarje'kkxr lq/nk djrk ;srs] R;klkBh cht Vksd.k ;a=kyk eq[; lkaxkM;kiklqu osxosxGs d:u rsFkhy nkR;kyk tehu m[kj.;klkBh Lohi gs tksMrk ;srs o v';k i/nrhus vkarje'kkxr djrk ;srs;a=kps oSf'kV;s 1- gs ;a= :an o ljh i/nrhus Vksd.k

44 42

malayalam.krishijagran.com www.krishijagran.com


VWªDVjpyhr :an dj.;kdjhrk cgqrka'k fidk dfjrk mi;qDr vkgs2- nksu vksGh e/khy o fctke/khy varj gs vko';Drsuqlkj cnyrk ;srs3- izR;sd fidkadjhrk osxosxG;k fctkP;k rcdM;k@pdR;k vkgsr o R;k rcdM;k lgti.ks cnyrk ;srkr4- izfr gsDVj fct o [krkph ek=k Bjork ;srs5- ;k ;a=kP;k lg;kus ljh ikMY;keqGs ikolkps ik.;kP;k izokg gk dkgh va”kh fu;a=.kkr ;srks o R;keqGs ikÅl iMyk vlrk tehuhr ik.kh eqj.;kl enr gksrs fdaok tkLr ikÅl iMyk vlrk ik.kh gs ljhe/kqu ikgqu tkrs6- tehuhe/;s vksykok fVdqu jkgrks o ikÅlkpk [kaM iMyk vlrk ihdkP;k laosnuf”ky ok<hP;k osGsl dkgh fnol fid gs rx /k:u jkgrs7- ikjaikjhd i/nrhis{kk ;k ;a=kP;k lgk¸;kus

Ñ"kh tkxj.k ekpZ] 2018

isj.;kP;k [kpkZe/;s 30 rs 40 VDd;kph cpr gksrs8- ;k ;a=kph dk;Z{kerk 0-33 rs 0-36 gsDVj izrhrkl ,so<h vkgs9- ;k ;a=kP;k lgk¸;kus vkarje'kkxr lq/nk djrk ;srs10- gs ;a= okij.;kl lksis vlqu R;kP;k j[kj[kkoj [kpZ gk [kqip deh vkgs11- ;a=ke/;s osxosxG;k nkR;klkBh Lora= v'kh fct isVh vlY;keqGs vkarj fid lq/nk ?ksrk ;srs12- fc;kus o osGsph cpr 24% gksrsykxoM i/nr 13- 40&40&60 ls-a fe- VWªDVjP;k pkdkrhy varj u ok<ork djrk ;srs14- 45&45&45&60 ls-a fe- VWªDVjP;k pkdkrhy varj ok<ork djrk ;srs-

rDrk dzekad-1 ;a=kph rka=hd ekghrh

45

www.krishijagran.com


Ñ"kh tkxj.k ekpZ] 2018

VWªDVjpyhr :an

isj.kh djrkauk ?;ko;kph dkGth 1- isj.kh ;a= okijrkauk dq”ky pkydkph fuoM djkoh 2- ;a= VWªDVjyk tksMrkauk ;a= tehuhoj lery tkxh Bsokos- loZ nkR;krhy varj gs leku varjkoj eq[; lkaxkM;kaoj tksMkohr o R;ke/khy varj vko”;Drsuqlkjp vkgs fdaok ukgh ;kph [kk=h d:u ?;koh- ljh ikM.;klkBh fnysys ljh ;a= lkaxkM;kP;k e/;kiklqu leku varjkoj vkgsr ;kph lq/nk [kk=hd:u ?;koh3- fc;kus o [krkph isVh ,d r`rhva'k Hkjkoh4- fc;kus o [krkph isVh fjdkeh >kysyh ukgh ;kph v/kwu e/kwu rikl.kh djkoh5- isj.kh ;a=kpk osx gk 3&5 izfr rkl P;k njE;ku vlkok] R;keqGs leizekukr cht o [kr

isj.ks lk/; gksrs6- Vksd.k ;a=ke/;s fuf”pr dsysY;k fidkP;k fc;kukph rcdMhph fuoM d:u fctisVhr ;ksX; Bhdk.kh cloqu R;kojhy Lizhx uV ?kV~V djkok7- [kr fu;a=.k iêh vko”;Drsuqlkj m?kMkoh ts.ks d:u [kr ;ksX; izek.kkr Vkdrk ;sbZy8- isj.kh djrkauk [ksyh fu;a=hr dj.;kps pkdkP;k enrhus isj.kh dj.;kph [kksyh fuf”pr djkoh9- fc;kus o [krs ;ksX; [kksyhoj isjyh tkrkr dh ukgh ;kph [kk=h djkoh10- ;a=kuk xrh ns.kkjs Hkkx tls dh psu LizksdsV] xsvj gs O;oLFkhr fQjrkr ;kph [kk=h djkoh-

rDrk dzekad 2 fofo/k fidkP;k Vksd.k dj.;kdjhrk fofo/k fc;kukP;k rcdM;k

46

hindi.krishijagran.com


VWªDVjpyhr :an

;a=kpk j[kj[kko 1- ;a=kl xrh ns.kkjh ;a=.kkps Hkkx] tls psu LizkWdsV] xsvj gs ljG js'ksr vkgsr fdaok ukgh ;kph [kk=h d:u ?;koh2- loZ xzhlhax ikWbZVyk xzhl n;kos o uVcksYV ?kê djkosr-

Ñ"kh tkxj.k ekpZ] 2018

3- isj.kh >kY;kuarj [kr o fct isVh e/kwu dk<wu ?;kos o rlsp fctisVh] cht okgwu us.kkjh cht uGh] chtkP;k rcdM;k LoPN djkO;kr4- ;a= O;ofLFkri.ks isj.kh dsY;kuarj >kdwu “ksMe/;s Bsokos

www.marketmirchi.com Marketmirchi.com oj yk[kks xzkgdka'kh FksV laidZ      

dks.kR;kgh e/;LFkkalkscr FksV cktkjkP;k gsrwus 'ksrh mRiknu@lsok xzkeh.k dk;Z gsrwlkBh eksQr tkfgjkrhdfj;k laidZ djk&www.marketmirchi.com xzkeh.k&'kgjh cktkjkauk tksM.kkjh vfHkuo osclkbZVtj rqEgh mRiknukaph foØh lsok xzkeLFk@'ksrd&;kauk djr vlky rj marketmirchi.com P;k 'kgjh lk[kGh varxZr uksan.kh djktj rqEgh Ñ"kh mRiknu] xzkeh.k mRiknu fodr vlky rj xzkeh.k lk[kGh varxZr uksan.khdj.k djk;k uksan.khdj.kkuarj rqEgh rqeph tkfgjkr foØh] jkstxkj vkf.k izos'kklkBh eksQr iksLV d:u FksV vkiY;k fe=eaMGhai;Zar iksgkspw 'kdrkrqEgh rqeP;k xzkgdka'kh FksV laidZ lk/kw 'kdrk-

vMrs&eqä xzkeh.k foi.kudsaæh

47

malayalam.krishijagran.com


Ñ"kh tkxj.k ekpZ] 2018

gsDVjh d'kh dk<.kkj

isj.khlkBh fctkph ek=k gsDVjh d'kh dk<.kkj m/no dadkG] 'kSys'k Bkdjs] ujs'k “ksanzs] f/kjt djkGs¼d`f"k vfHk;ka=hdh o rkaf=dh egkfon;ky;] MkW- iansd`fo] vdksyk-½ fc&isj.;kdjhrk egkxMs fct “ks “ksrhe/;s rdjh fodr ?ksr vlrkr] dsOgk&dsOgk rj ch gs feGr ;q/nk ukgh- v”;k egkxM;k fc;kapk isj.khlkBh ;ksX; izek.kkr okij gks.ks vrh”k; egRokps vlrs- R;kdjhrk isj.kh ;a=kpk O;oLFkhr okij dj.ks gsgh rso<sp egRokps vkgsisj.kh djrs osGsl fctkaph ek=k nj gsDVjh fdrh Vkdkoh ;kpk vankt vlk;yk ikghts] vU;Fkk fct tkLr izek.kkr iMys vlrk fojG.kh djkoh ykxrs fdaok deh iMys vlrk ijr etqjkP;k gkrkus iqUgk fct Vkdkos ykxrs- vU;Fkk ;kpk ijh.kke mRiknuke/;s ?kV gksrs] gs dj.;klkBh tkLr etqjgh ykxrkr o osGgh ok;k tkrks“ksrdjh VªWDVj pyhr fdaok cSypyhr isj.kh ;a=

mRikndkdMwu fodr ?ksrkr- R;k ;a=kpk ;ksXl dlk okij djkok] dks.krh vWMtsLVesaV dsyh vlrk fdrh ch iMrs ;kph pkSd”kh djr ukghrisj.kh dj.;kdjhrk izrh gsDVjh fctkph ek=k dk<.;kdjhrk [kkyhy “kkL=”kq/n i/nrpk voyac djkokd½ VªWDVjpfyr isj.kh ;a=kus fdrh :anhus isj.kh djrk ;srs rs izFke dk<kos- rs dk<.;klkBh isj.kh ;a=kyk fdrh Qu ykoys vkgsr o R;ke/khy varj fdrh vkgs rs xzkg; /k:u o R;kpk xq.kkdkj djk o R;ko:u isj.kh dj.;kph :anh feGsy mnkgj.kknk[ky isj.khph :anh ¾ 4 nkrs X 25ls-eh- ¾ 100 ls-eh-

48

www.krishijagran.com


gsDVjh d'kh dk<.kkj [k½ ^d^ uqlkj feGkysY;k isj.kh ;a=kP;k :anho:u “ksrkph ykach o ,dk gsDVjke/;s isj.kh;a= fdrh Qs&;k ykxrhy gs dk<rk ;sbZy mnk- ¾ 10000 pkS-eh-@ 1 eh- ¾ 10000 ehx½ isj.kh ;a=kP;k pkdkP;k Qs&;k vkysY;k ¼[k½ “ksrhP;k ykachlkBh dk<k letk “ksrkph ykach 100 eh vkgs o isj.kh ;a=kyk ykoysY;k pkdkpk O;kl gk 60 ls-ehvkgs rj ,dq.k 53 pdzk 100 ls-eh- ykachP;k 'ksrklkBh ykxrhy?k½ ojhy feGkysY;k isj.kh;a=kP;k pkdkP;k pdzko:u ¼x½ 1@25 gsDVj {ks=QGkyk isj.kh ;a=kP;k pkdkP;k pdzk dk<k- mnk- letk isj.kh ;a=kph :anh 1 eh- o ykoysY;k pdzkpk O;kl 60 lseh vlsy rj ,dq.k 212 pkdkP;k pdzk 1@25 gsDVj {ks=QGkyk ykxrhyM½ isj.kh;a=kP;k pdzkpk izfr feuhV osx dk<k cSypfyr isj.kh ;a= vlsy rj R;kP;k isj.khpk osx gk 2-4 fdyksehVj izrh rkl xzkg; /kjkok fdaok VªWDVjpfyr isj.kh ;a= vlsy rj R;kpk osx 3 rs 5 fdyksehVj izrh rkl xzkg; /kjkok- tj isj.kh;a=kP;k pkdkpk O;kl 60 lseh-

Ñ"kh tkxj.k ekpZ] 2018

vlsy rj R;kpk fQj.;kpk osx 21 Qs&;k izfr feuhV jkghy tsOgk isj.kh ;a=kpk osx 2-4 fdyksehVj izfr rkl vlsyp½ isj.kh ;a=kyk O;ofLFkr mHks djk ts.ksd:u isj.kh;a=kP;k pkdkyk fQjfork ;sbZy N½ ojhy dk<ysY;k pkdkP;k fQj.;kP;k osxkus ¼M½ izfrfeuhV pkd fQjfo.;kpk ljko djk ts . ks d :u ekuopfyr fda o k cS y pfyr isj.kh;a=kP;k pkdkyk fQjfo.;klkBh mi;ksxkr ;sbZyt½ isj.kh;a=kP;k fc;k.;klkBh o [krklkBh isj.kh;a=kyk fnysY;k isBhe/;s fuoMysys fc o [kr Hkjk- isj.kh ;a=kP;k izR;sd Quk[kkyh IykfLVdP;k fi'kO;k ykok>½ isj.kh;a=kP;k pkdkyk BjfoysY;k osxkus fQjok ¼M½ izek.ks izR;sd fi'kohe/;s iMysys fct o [kr ;kps osxosxGs otu djk=½ fi”kohe/;s iMysY;k fctkP;k o [krkP;k otuko:u izfr gsDVjh fdrh fct ykxsy ;kpk vankt cka/krk ;sbZy-

49

hindi.krishijagran.com


Ñ"kh tkxj.k ekpZ] 2018

d`"kh ctV

çoäs vkgsr Jh- johaæ vxzoky] çeksVj vkf.k O;oLFkkidh; lapkyd] fdlkuØk¶V-

"kh{ks=kr l/;k fparsps okrkoj.k vkgs vkf.k ljdkjus ykxoMhpk [kpZ dj.;klkBh o 'ksrhmRiknukrwu 'ksrd;ksZyk feG.kkjs mRiUu ok<o.;klkBh ç;Ru dsysp ikfgtsrf'kok;] —"kh ifjlaLFkk ¼bdks&flLVe½ v|;kor dj.ks xjtsps vkgsykxoMhpk [kpZ deh dj.ks %  ,dk cktwyk lcflMh |k;ph vkf.k nql;kZp cktwus dj yknk;ps gs vdk;Z{ke vkf.k folaxrhiw.kZ vkgs - ljdkjus loZ —"kh ;a=lkeqxzh vkf.k fc;k.kh] [krs] iks " kds ] dhVduk'kds vkf.k r.kuk'kdkauk th,lVhrwu oxGys ikfgts ns'kHkj ,dleku lcflMh /kksj.k vlys ikfgts vkf.k 'krshyk ykx.kkjs lkfgR; o ;a=lkeqxzhlkBh fnY;k tk.kk;kZo lcflMhps gaxkeknjE;ku osGksosGh MhchVh ¼FksV ykHk gLrkarj½ >kys ikfgts—"kh bdks&flLVee/;s lq/kkj.kk %  'ks r d;ka Z d uk vf/kd pka x Y;k i)rh] ekrhps vkjksX;] ik.;kps lao/kZu] fidkph fuoM ;kckcr lkrR;kus f'k{k.k vkf.k çf'k{k.k ns.;klkBh fdlku fodkl dsaæ] jk;rk laidZ dsaæ ¼vkj,lds½ vkf.k fo|kihBkP;k foLrkfjr dsaæke/;s l=s ?ksryh ikfgtsr flapu] /kkU;kph xksnkes] 'khrx`g lk[kGh vkf.k okgrq d hP;k lqfo/kkae/;s y{k.kh; lq/kkj.kk vko';d  tfeuhP;k ekydhgDdkackcrps okn fudkykr dk<.;koj Hkj ns.;klkBh fo'ks"k U;k;ky;s LFkkiu dsyh ikfgtsr] uksanh Bso.;kP;k /kksj.kkae/;s lq/kkj.kk d:u tfeuhP;k gLrkarjkph çfØ;k lqyHk dsyh ikfgts - ;keq G s xz k eh.k Hkkxkrhy mtkM 'ksrtfeuhaP;k fderhgh ok<rhy uohu yksdkauk o daiU;kauk 'ksrh dj.;klkBh çksRlkgu nsÅu uohu dYiuk o vk/kqfud i)rh

'ksrhe/;s vk.kY;k ikfgtsr- ;klkBh bPNqdkae/;s O;ogkj lksis Ogkosr ;klkBh fucaZ/k gVoys ikfgtsr'ksrd;kZ ps mRiUu ok<o.ks %  vfrae fdjdksG ewY;kpk vk/kkj ?ksÅu 'ksrd;kaZduk vf/kd fdeku ik;kHkwr ewY; ¼,e,lih½ nsÅ dsys ikfgts Hkkjr gk 'ksrhmRiknukapk Hkjo'kkpk fu;kZrnkj Ogkok Eg.kwu /kksj.kkae/;s LFkS;Z jk[kys ikfgts 'ksrd;kakZuk çfØ;k dj.kkjs rlsp fdjdksG

50

malayalam.krishijagran.com


d`"kh ctV foØsR;ka'kh FksV tksMwu nsÅu 'ksrhmRiknukaph iqjoBk lk[kGh lq/kkjyh ikfgtsik'oZHkweh % Hkkjrh; —"kh{ks=kpk ns'kkP;k ,dw.k jk"Vªh; mRiUukrhy okVk ƒ‰ VDds vkgs vkf.k ns'kkps fuEes euq";cG 'ksrh djrs- Hkkjr ljdkjP;k lkaf[;dh dk;kZy;kus vyhdMsp tkghj dsysY;k vkdMsokjhuqlkj

—"kh{ks=kph ok< ;ank „-ƒ VDds njkus gks.ks visf{kr vkgsxsY;k o"khZ rh †-‹ VDds gksrh- ;kpk —"kh vkf.k —"khvk/kkfjr {ks=kaoj rk.k ;s.kkj vkgs- Eg.kwup] 'ksrdjh vkf.k 'ksrhoj voyacwu vlysY;k O;kolkf;dkauk ;sR;k vFkZladYikdMwu c;kZ;p vis{kk vkgsrHkkjrkrhy Š‡ % 'ksrdjh ^NksVîk vkf.k lhekar* çdkjkr eksMrkr- R;kaP;kdMhy 'ksrtehu NksVh vkgs vkf.k nj gaxkekr feG.kkjs mRiUugh rqViqats vkgs- ,dk vUu/kkU; fido.kk;kZe lkekU; 'ksrd;kZvkps mRiUu gs

Ñ"kh tkxj.k ekpZ] 2018

la?kfVr {ks=krhy fdeku osrukgwu deh vkgs- R;keqGs lkgftdp etwj eksBîk la[;sus xzkeh.k Hkkxkrwu 'kgjh Hkkxkr LFkykarj djrkr- gaxkeh 'ksretqjkapk rhoz rqVoMk vkÙkkp tk.kow ykxyk vlwu çR;sd o"khZ ifjfLFkrh vf/kd [kMrj gksr vkgs- R;keqGs ,danj mRiknu ok<o.;klkBh 'ksrd;kakZuk ;a=kapk okij dj.;kl mÙkstu ns.ks vR;ko';d vkgs'ks r d;kZ ps mRiUu nq I iV dj.;kps ljdkjps mfí"V 'ksrdjh okpo.;klkBh ¼dkj.k] ns ' kkrhy yksdla[;se/;s eksBîk la[;sus 'ksrdjh vkgsr½ vkf.k jk"Vªh; vUulqj{kslkBh xjtsps vkgs'ksrhlkBh ykx.kk;kZ; dPP;kekykpk ¼buiqV½ [kpZ vkf.k dk;kZRed [kpZ deh dj.;klkBh lkrR;iw . kZ o vkØed ikoys mpy.;kph xjt vkgs- gk [kpZ deh >kY;kl 'ks r d;kZ B P;k çR;{k mRiUukr ok< gksbZy- R;kpçek.ks ;k {ks=kr [kklxh xqaro.kwd vkdf"kZr dj.;kphgh fudM vkgs- R;keqGs uohu dYiuk iq<s ;srhy vkf.k i;kZ;kus 'ksrd;kaZ.kojhy rk.k deh gksbZy'ks r d;kZ ps mRiUu nq I iV dj.;kps ljdkjps mfí"V 'ksrdjh okpo.;klkBh ¼dkj.k] ns ' kkrhy yksdla[;se/;s eksBîk la[;sus 'ksrdjh vkgsr½ vkf.k jk"Vªh; vUulqj{kslkBh xjtsps vkgs'ksrhlkBh ykx.kk;kZ; dPP;kekykpk ¼buiqV½ [kpZ vkf.k dk;kZRed [kpZ deh dj.;klkBh lkrR;iw . kZ o vkØed ikoys mpy.;kph xjt vkgs- gk [kpZ deh >kY;kl 'ks r d;kZ B P;k çR;{k mRiUukr ok< gksbZy- R;kpçek.ks ;k {ks=kr [kklxh xqaro.kwd vkdf"kZr dj.;kphgh fudM vkgs- R;keqGs uohu dYiuk iq<s ;srhy vkf.k i;kZ;kus 'ksrd;kaZ.kojhy rk.k deh gksbZydjkae/;s dikr vkf.k vk/kqfudhdj.kkph çfØ;k ijoM.;ktksxh dj.ks % 'ksrhlkBh ykx.kk;kZvk loZ dPP;kekykojhy mnkgj.kkFkZ] fc;k.ks] [krs] dhVduk'kds] r.kuk'kds bR;knh vkf.k ;a=lkeqxzhojhy th,lVh ljdkjus jí dsyk ikfgts- 'ksrhps ;kaf=dhdj.k gh dkGkph xjt vkgs'ksrhlkBh ykx.kkjk dPpkeky vkf.k ;a=lkeqxzhoj th,lVh ykoY;keqGs 'ksrd;kahZph voLFkk vk.k[kh okbZV >kyh vkgs- ,dk gkrkus vusd xks"Vhaoj lcflMh |k;ph

51

www.krishijagran.com


Ñ"kh tkxj.k ekpZ] 2018

d`"kh ctV

vkf.k nql;kZp gkrkus dj yknk;ps gh folaxrh vkgsfotsP;k Lo#ikr ykx.kkjh ÅtkZ vkf.k ba / ku gs —"kh{ks = kyk vko';d dPP;kekykrhy ?kVd vkgsr- ;klkBh 'ksrd;kZvyk djkok ykx.kkjk [kpZ deh dj.;klkBh ekxZ 'kks/kys ikfgtsr'ksrhojhy [kpZ deh dj.ks] lcflMhph veyctko.kh lksih dj.ks vkf.k miyC/krk ok<o.;klkBh HkkjrHkj lcflMh fuf'pr dj.;kps o forj.kkps /kksj.k ,dleku gos- MhchVh}kjs lcflMhaps forj.k osGsr gks.ksgh jks[k jDde gkrkr ulysY;k 'ksrd;kaksZP;k –"Vhus egÙokps vkgs'ksrd;kZops f'k{k.k gh dkGkph xjt % ekrhP;k ojP;k Lrjkph /kwi] ekrhps vkjksX;] [kkykoysyh HkwtyikrGh] viqjs flapu gs lxGsp eqís fparktud >kys vkgsr vkf.k ;koj ;q)ikrGhoj mik; 'kks/k.ks vko';d vkgs- ekrhps vkjksX; lq/kkj.;klkBh rlsp Hkwtykph ikrGh ok<o.;klkBh vkrki;aZr ;'kLoh BjysY;k i)rh ns'kHkjkr okijY;k xsY;k ikfgtsrvf/kd pkaxY;k 'ksrhP;k i)rhackcr 'ksrd;kaZnuk f'k{k.k ns.ks vko';d vkgs- ik.;kpk csrkus okij vkf.k ekrhps vkjks X ; pka x ys dls jk[kkos ;koj foLr` r O;k[;kus&çkR;f{kdkaP;k ek/;ekrwu rlsp vkn'kZ 'ksrs nk[kowu 'ksrd;kasZuk f'kf{kr dj.ks vR;ko';d vkgs- vU; dks.kR;kgh jk"Vªh; ik;kHkwr lqfo/kk çdYikP;k /krhZoj ;klkBh fu;kstu o rjrwn >kyh ikfgts'ksrd;kZnps fuOoG mRiUu ok<o.ks % vf/kd fdeku ik;kHkwr fdaer ns.ks dsoG vUu/kkU;] dkiwl vkf.k mlklkBh egÙokps ulwu QyksRiknu o eRL;ksRiknu {ks=krhy mRiknukalkBhgh egÙokps vkgsvUu/kkU;kP;k fderh ok<Y;kl R;kpk ifj.kke Eg.kwu 'ksrd;kaZgps mRiUu ok<rsp vls ukgh- R;keqGs 'ksrh mRiknukaP;k ljkljh fdjdksG njkP;k dkgh VDds fdeku ik;kHkwr fdaer fuf'pr dsyh xsY;kl 'ksrd;kZeps mRiUu ok<.;kl R;kpk Qk;nk gksbZyvUu/kkU;kP;k fdjdksG fderhrhy 'ksrd;kZ-pk okVk ok<yk ikfgts- ;klkBh çfØ;k] iWdsftax vkf.k forj.k daiU;kauk FksV 'ksrd;kaZndMwu eky [kjsnh dj.;kl mÙkstu fnys ikfgts- 'ksrdjh vkf.k tso.kkps rkV vlk FksV laca/k tksM.kkjs baVjusV IyWVQ‚eZ ;kr [kwip enr d: 'kdrkr-

'ksrhekykP;k fu;kZrhckcr /kksj.ks fLFkj Bso.ks gs Hkkjrkyk vkarjjk"Vªh; cktkjisBsr ,d fo'oklkgZ lzksr Eg.kwu çLFkkfir dj.;klkBh vko';d vkgs- 'ksrh mRiknukaP;k ckcrhr vk;krhyk i;kZ; 'kks/k.;kl mÙkstu fnys ikfgts- Hkkjrkr rqVoMk Hkkl.kk;kkZ vUu/kkU;kaph ykxoM Ogkoh Eg.kwu ykxoMh[kkyhy tfeuhps fo'ys"k.k rls p fofo/k fidka P ;k mRiknukcíyph vkf.k vk;krhckcrph ekfgrh çfl) dsyh ikfgts- ;krwugh 'ksrd;kkZP;k ekykyk pkaxyh fdaer feG.;kl enr gksbZy'ksrh'kh fuxfMr ik;kHkwr lqfo/kk % okgrwd] çfØ;k] lkBo.k vkf.k fdjdksG foØh ;kanjE;ku gks.kkjh 'ksrhekykph uklkMh VkG.;klkBh ljdkjus jLrs vkf.k jsYos okgrqdhe/;s xqaro.kwd dj.ks o 'khrx`g lk[kG~;k rlsp xksnkekaP;k mHkkj.khyk mÙkstu ns.ks xjtsps vkgs- gh uklkMh VkGY;kl fdjdksG fdaerhae/;s ok< u djrk 'ksrd;kZ ps mRiUu ok<.kkj vkgs'ksrtfeuhackcrph /kksj.ks % ekydhgDd Li"V dj.ks] ekydhcíyP;k oknkaps fujkdj.k dj.;klkBh fo'ks"k U;k;ky;kaph LFkkiuk dj.ks vkf.k bPNqd [kjsnhnkj o foØhnkjke/;s gks.kk;kZ O;ogkjkaoj dks.krsgh fucaZ/k u vk.k.ks ;k ekxkaZuh 'ksrtfeuhaps O;ogkj lqyHk dsys ikfgtsr- ;keqGs vusd uohu yksd 'ksrhP;k {ks=kr ços'k djrhy vkf.k uodYiuk o vk/kqfudhdj.k lk/; gksbZy- ;keqGs xzkeh.k Hkkxkrhy vkslkM tfeuhaps njgh ok<rhyfu"d"kZ % th,lVhrwu loyr ns.ks ljdkjlkBh rqyusus lksis vlys] rjh 'ksrd;kasZuk enr dj.kk;kZvks ik;kHkwr lqfo/kk vkf.k /kksj.kkapk fodkl dj.ks gs [kwi eksBs dke vkgs'ksrd;kZ ps thoueku lq/kkj.;klkBh vkiY;kyk nh?kZdkG o lkrR;iw.kZ ç;Ru dj.;kph xjt vkgs-

52

hindi.krishijagran.com



Ñ"kh tkxj.k ekpZ] 2018

fu'khxa/k

Qqy 'ksrh&fu'khxa/k fu

vf'ouh dSykl vHkaxjko] fipMh LdkWyj] Qqy'kkL=] m|ku fo|k foHkkx ¼o-uk-e-Ñ-fo-ijHk.kh½ MkWa-f'kokth ;MyksM] lg;ksxh izk/;kid] m|ku fo|k foHkkx ¼o-uk-e Ñfo-ijHk.kh½

”kkhxa/kkyk jtuhxa/kk] xqyNMh v”;k ukokus lq/nk vksG[kys tkrs- vR;ar e/kqj lqxa/kkus gs Qqy fid lokZP;k utjsr Hkjrs- egkjk'Vªkr 17 O;k “krdkiklwu fu”khxa/kkph ykxoM dsyh tkrs- Qqys lQsn ik<ajh vlwu] vR;ar lqgkfld vlY;kus Qqynk.khr] os.khr] iq'ixqPN] xtjk] iq'igkj vk.kh eaMikoj vkjkl djrkauk mi;ksx djrkrcktkjkr Qqykyk o'kZHkj ekx.kh vlrs- ;k fidkph ykxoM vR;ar lksih vlqu] ;kiklwu o'kZHkj Qqykps mRiknu feGrsckjkekgh vl.kkjh ekx.kh] jksx o fdMhpk deh izknqZHkko vkf.k lrr pkaxyk feG.kkjk cktkj Hkko ;keqGs] “ksrd&;ke/;s gs fid yksdfiz; >kys vkgs- Qqy fidkr fu”khxa/kkp cjsp ojps LFkku vkgs;k fidkph ykxoM eq[;r% egkjk'Vª] dukZVd] if”pe caxky ;k jkT;ke/;s vk<Grs- egkjk'Vªkr ;k fidkph ykxoM iq.ks] vgenuxj] ukf”kd] lksykiwj] lkaxyh o Bk.ks ftYg;kr lokZf/kd vkgstfeu o gokeku gydh rs e/;e ik.;kpk mRre futjk gks.kkjh tfeu fuoMkoh- tfeuhpk lkew lk/kkj.k 6-5 rs 8 vlkok- tfeuhr pqu[kMh ulkoh- tfeu [kqip gydh vlsy rj] Hkjiwj lsafnz; [krs tfeuhr felGkoh- fupjk vlysY;k dlnkj tfeuhr ,dnk dsysyh ykxoM 3 rs 4 o'kZ Bsork ;srsfu”khxa/kkl m'.k o neV gokeku pkaxys ekuors-

54

malayalam.krishijagran.com


fu'khxa/k

Ñ"kh tkxj.k ekpZ] 2018

iwoZ e'kkxr loZizFke tfeuhph mHkh&vkMoh ukaxj.kh dqGo.kh d#u] tfeu HkqlHkqlhr djkoh- gsDVjh 40 rs 50 Vu pkaxys dqtysys “ks.k[kr tfeuhr felGkos- uarj 2 ck; 3 feVj vkdkjkps likV okQs r;kj djkoh- ykxoM #an ojack i/nrhus lq/nk djrk ;srs- ;k i/nrhus fBacd flapukus ik.kh nsÅu mRiknu Hkjiwj vkf.k vf/kd xq.koRrsps feGrsykxoMhph i/nr fu”khxa/kkph ykxoM dankiklwu djrkr- ykxoMhlkBh dan vxksnjP;k fidkiklwu fuoMrkr- eqG ekr` dankHkksorh ygku eksBs cjsp dan vlrkr- vls dan dk<wu R;kuk 2 rs 3 vkBoMs lkoyhr iljowu Bsokos- ykxoMhlkBh 2 ls-eh- O;kl vl.kkjs dan okijkos- vls dan okijY;kl] Qqys yodj feGrkr- rlsp Qqykapk nkaMk ykac feGwu] Qqykpah la[;k tkLr feGrs- rlsp 30 xzWe is{kk tkLr otukpk dan okiY;kl] 50 rs 60 fnolkar rj 10 xzWe is{kk deh otukpk dan okiY;kl] 200 rs 250 fnol Qqys ;s.;kl ykxrkr- Eg.kwu yodj Qqys ;s.;klkBh e/;e 15 rs 20 xzWe otukps o 2 lsa-eh- O;klkps dan fuoMkos- fuoMysys dan 0-2 VDds rkez;qDr cqj”khuk”kdkP;k nzko.kkr cqMokosr- R;kauk iwUgk lkoyhr okGokos o uarj likV okQ;kr 20 rs 30 lsa-eh- varjkoj vksGh d#u] 30 lsa-eh- varjkus 5 rs 7 lsa-eh [kksy ykokos- ,dk fBdk.kh ,dp dan ykokok- ykxoMhuarj Rojhr ik.kh n;koslq/kkjhr ok.k egkjk'Vªkr izkeq[;kus Qqys jtuh] izToy] lqgklhuh] J`axkj vkf.k oSHko ;k ok.kkapk okij gksrks-

vf/kd QqynkM;kaP;k mRiknuklkBh lathodkpk okij ykxoMhiwohZ dan ftcszyhd vkEy&3 ;k laathodkP;k 125 ih-ih-,e- frozrsP;k nzko.kkr 24 rkl cqMowu ykoY;kl] Qqy nkaMs vkf.k dankps mRiknu ok<rs- ¼MkWa-iatkcjko ns”keq[k Ñ'kh fo|kihB] vdksyk f”kQkjl gsDVjh dan 2-5 yk[k dan½ jklk;fud [karkph ek=k fu”khxa/kklkBh gsDVjh 200 fdyks u=] 150 fdyks LQqjn] 200 fdyks ikyk”k n;kok- laiw.kZ LQqjn ikyk”k vkf.k 1@3 u= ykxoMhP;k osGh vkf.k 1@3 u= ykxoMhP;k uarj 45 fnolkauh o R;kuarj 1@3 u= 45 fnolkauh n;kosykxoMhiwohZ gsDVjh 40 rs 50 Vu “ks.k[kr tfeuhr felGkos-

55

www.krishijagran.com


Ñ"kh tkxj.k ekpZ] 2018

fu'khxa/k [kksMok fu;kstu gaxke laiY;kuarj] ,fizye/;s ckxsps ik.kh rksMwu ckxsl foJkarh n;koh- 7 rs 8 vkBoM;kP;k foJkarhusrj gydh [kksn.kh d#u] iwUgk ojhy izek.ks [krs n;kohrv”;kizdkjs 3 rs 4 o'kkZi;Zr R;kp “ksrkr fid ?ksrk ;srs- lIVsacj] vkWDVkscj ;k dkGkr Qqykpk eq[; gaxke vlrksdankph dk<.kh o lkBo.k 3 rs 4 o'kkZuarj okQ;krhy loZtkxk dan o vktqcktwl ok<ysys dan fiYykus O;kiyh tkrs- R;kaurj iwUgk fid ?ks.ks Qk;ns”khj gksr ukgh- Eg.kwu tkLrhr&tkLr Qqys dkiwu >kY;koj tfeu gyD;k ukaxjkus ukax#u dk<koh- o dankP;k fiYykph osp.kh djkoh- 3&4 vkBoMs R;kauk lqdw n;kos o pkxys okGowu FkaM dksjM;k fBdk.kh iw<hy ykxoMh Ik;Zr lkBokosQqykaph dk<.kh dan ykxoMhuarj 60 rs 80 fnolkar Qqykaps nkaMs fnlw ykxrkr] R;kuarj 15 rs 20 fnolkauh Qqys meyw ykxrkr- iw.kZ meysyh Qqys gkj&os.;k dj.;klkBh mi;ksxh ulrkr- iw.kZ ok<ysY;k dG;kp djMhr xksGk djrkr- dG;kaph dk<.kh ldkGh fdaok lk;adkGh djrkr- Qqynk.khr fdaok iw'ixqPNklkBh lokZr [kkyh 2 dG;k vlysyk nkaMk tfeuh yxrP;k ikukP;k ojhy cktwl dkiwj ?ksrkr- ikuklg nkaMk dkiw u;s- ;kewGs dkiysY;k dan;kP;k ok<hoj vfu'V ifj.kke gksrks- nkMa;kP;k v/;kZ fdaok 1 M>uP;k xMM;k djkO;kr- R;k orZekui=kr xqaMkGwu] [kkssD;krwu iWdhax d#u nwjP;k cktkjisBsr ikBforkrmRiknu loZ lk/kkj.ki.ks gsDVjh 3 rs 4 yk[k nkaM;kph Qqys fdaok 10 rs 12 Vu Qqys feGrkr-

56

hindi.krishijagran.com



FOR THE BENEFIT OF FARMERS, KRISHI JAGRAN GLOBAL M.C. Dominic

+91-9654 193 353

Shiny Dominic

+91-7838 776 057

dominic@krishijagran.com shiny@krishijagran.com

M.G. Vasan

+91-9313 301 029

sanjay@krishijagran.com

D.D. Nair

+91-7903 729 9830

ddnair@krishijagran.com

Gavrilova Maria

+91-7927 305 8626

maria@krishijagran.com

Chander Mohan

+91-9891 334 429

cmohan@krishijagran.com

Ratna M. Sharan

+91-9891 956 956

ratna@krishijagran.com

Harsh Kapoor

+91-9891 724 466

harsh@krishijagran.com

KRISHI JAGRAN in Limca Book of Records

ALL INDIA EDITORIAL - editor@krishijagran.com K.T. Chandy

+91-8543 005 209

Ajith Kumar V.R.

+91-9891 899 064

ktchandy@krishijagran.com ajith@krishijagran.com

Dr. B.C. Biswas

+91-9891 729 991

bcbiswas@krishijagran.com

Dr. Mahendra Pal

+91-9426 085 328

mahendra@krishijagran.com

Suresh Muthukulam

+91-7356 914 141

suresh@krishijagran.com

Dr. P. Bhattacharyya

+91-9051 915 839

paritosh@krishijagran.com

Jayakumar

+91-9632 836 949

jayakumar@krishijagran.com

Shanmugam

+91-9313 301 029

shanmugam@krishijagran.com

Balaswamy

+91-9182 674 010

balaswamy@krishijagran.com

Karthika

+91-7356 603 963

karthika@krishijagran.com

Imran Khan

+91-9582 957 538

imran@krishijagran.com

Vibhuti Narayan

+91-9891 828 266

vibhuti@krishijagran.com

Sandip Kumar

+91-9931 838 846

sandip@krishijagran.com

Dr. Sangeeta Soi

+91-9891 123 722

sangeeta@krishijagran.com

Monika Mandal

+91-9891 755 566

monika@krishijagran.com

Sameer Tiwari

+91-9891 660 044

sameer@krishijagran.com

Sreeja S. Nair

+91-7356 603 963

sreeja@krishijagran.com

Rishav

+91-9891 614 614

rishav@krishijagran.com

Ritik Ranjan

+91-9891 729 800

ritik@krishijagran.com

MARKETING - advt@krishijagran.com Sanjay kumar +91-9313 301 029

sanjay@krishijagran.com

RINKI PUNDIR 9999147833 rinki@krishijagran.com

SOCIAL MEDIA-

Farha Khan

+91-9891 724 495

farha@krishijagran.com

K.J. Saranya

+91-9811 758 683

saranya@krishijagran.com

PRE-PRESS- prepress@krishijagran.com Yogesh Kumar +91-9891 668 636

yogesh@krishijagran.com

Atul Batham

+91-9891 006 635

atul@krishijagran.com

Nasim Ansari

+91-9891 886 622

nasim@krishijagran.com

LEGAL OFFICERS James P. Thomas

+011-2651 1848

info@krishijagran.com

H. ASUMUDDIN +011-2651 7923 ACCOUNTS- accounts@krishijagran.com

info@krishijagran.com

Abdus Samad

+91-9891 889 588

samad@krishijagran.com

CIRCULATION- circulation@krishijagran.com Nishant Taak +91-9953 756 433 +91-9891 339 440

rahul@krishijagran.com

Prashant Sharma

+91-9891 263 263

prashant@krishijagran.com

Furkan Qureshi

+91-9891 223 340

furkan@krishijagran.com

Pappu Ray

+91-8447 527 367

pappu@krishijagran.com

Pawan Kumar

+91-9891 311 166

pawan@krishijagran.com

Tarun Thakur

+91-9891 883 231

tarun@krishijagran.com

Sujit Pal

+91-9891 899 197

sujit@krishijagran.com

Ph.: +91-11-26511845, 26517923, 45503170

Mohd. Owais 9891443388 owais@krishijagran.com

MEGHA SHARMA 9891668292 megha@krishijagran.com

nishant@krishijagran.com

Rahul Singh

23 Years. 12 Languages.

SARA KHAN 9953720233 sara@krishijagran.com

22 States. 23 Editions. 3 Portals & 10 Million combined readership

Email : info@krishijagran.com

Web: www.krishijagran.com, hindi.krishijagran.com, malayalam.krishijagran.com

info@krishijagran.com, editor@krishijagran.com, advt@krishijagran.com, circulation@krishijagran.com

Facebook Followers - 5 lakh Plus, WhatsApp Members - 5 Thousand Plus

info@krishijagran.com, editor@krishijagran.com, advt@krishijagran.com

HEAD OFFICE: 60/9, 3rd Floor, Yusuf Sarai Market Near Green Park, Metro Station, New Delhi-110016 Mob. 9313301029 I Email: info@krishijagran.com www.krishijagran.com

KERALA: A5, Elankom , Gardens, Vellayambalam, Sasthamangalam. P.O., Thiruvanathapuram-695010 Phone O417-4059009 I Mob. 7356914141 I mail: malayalam@krishijagran.com KARNATAKA: 1st Floor,33/3, B M Mansion, Geddalahalli, Sanjay Nagar, Main Road, RMV second stage, Bangalore -560094 Mob. 7356603960 I Email: Kannada@krishijagran.com


REACHING WORLDWIDE To Reach Rural India-Advertise in

KRISHI JAGRAN and Global through

AGRICULTURE WORLD & www.krishijagran.com, hindi.krishijagran.com, malayalam.krishijagran.com

CHUNKI BHUTIA 9891655888 chunki@krishijagran.com

HEMA SHARMA 9891311155 hema@krishijagran.com SANDIP KUMAR 9931838846 sandip@krishijagran.com

Mohd. Owais 9891443388 owais@krishijagran.com

POONAM BISWAKARMA 8447527318 poonam@krishijagran.com DR. P. BHATTACHARAYYA 9051915839 paritosh@krishijagran.com

KAVALI SHIVAPRASAD 9866624025

shiva@krishijagran.com

KJ READER PROFILE

JAYAKUMAR 9632836949 jayakumar@krishijagran.com

Supporting

KJ SARANYA 9811758683 saranya@krishijagran.com

ASLAM RASOOL KHAN 8075839811 aslam@krishijagran.com

Rabindra Jana

+91-9891 334 425

rabindra@krishijagran.com

Devendra Singh

+91-9891 339 310

devendra@krishijagran.com

Jagdish Jana

+91-9999 141 933

jagdish@krishijagran.com

S.Gopakumar

+91-9387 931 495

sgopa@krishijagran.com

Manoj Kumar

+91-8588 998 437

manoj@krishijagran.com

Pulak Kar

+91- 9007 457 638

pulak@krishijagran.com

circulation@krishijagran.com, jobs@krishijagran.com TAMIL NADU: Sudarasan's Tharanis Orchid 654 - E Trichy Road, Singanallur, Coimbtore - 641005 Mob. +91 9811758683 I Email: tamil@krishijagran.com

BIHAR: F-29, Pushpanjali Complex, 1st Floor, Opposite S K Puri Check Post, Boring Road, Patna -800001 Email: hindi@krishijagran.com I Mob. 9891667686

WEST BENGAL: 265, Netaji Colony, Near Baranagar thana, BT Road, Opposite to High School and Beenapani Club, Kolkatta- 700090 Mob. 9674853530 I Email: bengali@krishijagran.com

TELANGANA: H.No. 301, 3rd Floor, R.K Apartments Barkatpura, Hyderabad -500027 Email: telugu@krishijagran.com I Mob. 7356333241


Ñ"kh tkxj.k ekpZ] 2018

jkf’kQy

ekfld

ekpZ

Hkfo";Qy

2018 rwG

es"k efgU;kP;k lq#okrhyk rqEgh uohu dkekpk 'kqHkkjaHk dj.;klkBh mRlkgh vlky- 'kjhj vkf.k eu rqeP;k mRlkgkyk f}xq.khr djsy- fe= vkf.k thoyxkalkscr Lusglaesyu lekjaHkkr tk.ks gksÅ 'kdrs-

efgU;kph lq#okr vkuanh jkghy- fopkjkr mxzrk vkf.k vf/kdkjRo fnlwu ;sbZy- vkfFkZd Qk;ns vkf.k çoklkph 'kD;rk vkgs- efgU;kP;k e/;koj dks.kk'kh okn gksÅ 'kdrkrR;keqGs ok.khoj la;e Bsok-

o`f'pd

o`"kHk ?kjkrhy lnL;kalkscr vko';d fo"k;kaoj ppkZ gksbZy-

ckSf)d dkekalkBh tulaidZ r;kj dj.;klkBh gk efguk

?kjkrhy ltkoVhr vkf.k brj fo"k;kae/;s cny vk.k.;kr eu

pkaxyk vkgs- NksVîk çoklkph 'kD;rk vkgs- /kukfo"k;h

jesy- vkbZlkscr laca/k pkaxys jkgrhy-

fu;kstu dj.;klkBh osG 'kqHk vkgs-

/kkuq

feFkqu dkSVqafcd vkf.k O;kolkf;d {ks=kr rqepk efguk pkaxyk tkbZy- nksUgh fBdk.kh vko';d fo"k;kackcr ppsZuarj fu.kkZ;d fLFkrh fuekZ.k gksÅ 'kdrs-

'kkjhfjd rlsp ekufld vkjksX; lkaHkkGkos- vf/kd esgurhuarj dkekr ;'k feGkys rj fujk'k gksÅ udk- çokl& i;ZVu VkGk- gkuh gks.;kph 'kD;rk vkgs-

ddZ edj

rqepk O;ogkj U;k;iw.kZ jkghy- fuf'pr dj.;kr vkysY;k dkekr çsj.kk feGsy- fujk'kk ns[khy ;sÅ 'kdrs- ek= frpk

;k efgU;kr rqEgh vf/kd laosnu'khy jkgky- rqeP;k Hkkouk nq[kkoY;k tkÅ 'kdrkr- okgu pkyforkuk y{k vlw |k-

ifj.kke Lor:oj gksÅ nsÅ udk- vkjksX;kdMs y{k |k-

vkiÙkhtud fopkj] O;ogkj vkf.k vk;kstukiklwu nwj jgk-

dqaHk

flag efgU;kP;k lq#okrhyk 'kkjhfjd vkf.k ekufld vLoLFkrk

vko';d dkekaps fu.kZ; ?ksÅ udk] osG cjh ukgh- uohu

rlsp O;xzrk jkghy- jkxkps çek.k vf/kd vlY;kus

dkekaP;k çkjaHkkl osG pkaxyh vkgs- rjhp rqepk esanw cjkp

,[kk|klkscr okn gksÅ 'kdrkr-

dkG xqarwu jkghy-

dU;k

ehu

a yh |k- brj uohu dke vkf.k çoklklkBh osG ;ksX; ukgh- jkx&}s"k lksMwu ;k efgU;kr vkiY;k LokFkhZ fopkjkuak frykt a k fopkj djk- ?kj] dVqcaq vkf.k O;kolkf;d {k= s kr çse vkf.k lerkiwoZd okx.kwd Bsok- vkjksX;kr f'kfFkyrk vkf.k fo"k;kp O;xzrk vuqHkoky-

lek/kkudkjd O;ogkj dYs;kus okrkoj.k reqP;k cktuw jkghy-

60

malayalam.krishijagran.com



R ST EQ A U FF IR ED

KRISHI JAGRAN

the pulse of rural india

Krishi Jagran, World's Largest Circulated Multilingual Agri Rural Family Magazine with 12 Languages (11 Indian & 1 Global), 23 States, 3 Portals – 10 Million combined readership (Krishi Jagran Hindi, Punjabi, Gujarati, Marathi, Kannada, Telugu, Bengali, Assamese, English (Agriculture World), Tamil, Odia and Malayalam).  

Trainee Executives (120) Marketing Executives (60)

STAFF REQUIRED

KRISHI JAGRAN GROUP OF PUBLICATIONS Staff Required for all State Capitals Marketing Team

 

Marketing Managers (21) General Managers (4)

The person should be graduate, smart, well mannered with excellent communication skills in respective vernacular languages and English. For 2nd and 3rd positions experience in the same field is must. Trainee need not be graduate but must have keen interest for a career in marketing. If you think you are the right person.

 

Journalists (21) Reporters (42)

Editorial Staff ...... ...... ............ ...... ............ ..... ...... ...... ..... .....

 

Translators (12) Editorial Staff (12)

To strengthen our editorial team we are looking for fresh talents. The candidate should be graduate from a renowned university and should have flare to write. Knowledge of different Indian Languages will be an added advantage.

Freelance Journalists: We welcome journalists who want to contribute to our publication as well as portal. The remuneration will be attractive.

ikfgtsr ftYgk Lrjkdfjrk eWustj] ,fD>D;qVhOg ikfgtsrftYgk foi.ku dk;Zdkjh ¼'kS{kf.kd ik=rk @ vuqHko & 3&5 o"ksZ½ vtZnkj dehrdeh inoh/kj vlkok- çkeq[;kus fc;k.ks] dhVduk'kd] [krs vkf.k —"kh midj.ks bR;knhP;k ekdsZVhaxpk dehr deh 3 rs 5 o"kkaZpk vuqHko vlyk ikfgts- vtZnkj çxrh'khy 'ksrd&;ka'kh feGwu&felGwu jkg.kkjk o R;kaP;k laidkZrhy vl.ks vko';d vkgs- osru vkf.k brj iWdst lk/kkj.k ,d yk[k okf"kZd jkghyLFkkfud foi.ku dk;Zdkjh % ¼'kS{kf.kd ik=rk vkf.k vuqHko½ vtZnkj gk LFkkfud 'ksrd&;ka'kh laHkk"k.k dj.;kr l{ke vlkok- yksdkai;aZr vkiys fopkj iksgkspfo.;kr rjcst vlkok- dehr&deh 10 b;Ùkk mrh.kZ ikfgts- vuqHko deh vlY;kl dke dj.;kph –< bPNk'käh vlY;kl vtZ d: 'kdrk- vkd"kZd osru

To Apply -

Email: jobs@krishijagran.com

KRISHI JAGRAN 60/9, Yusuf Sarai Market, Near Green Park Metro Station, New Delhi - 110016 Tel: 011-26511845 / 26517923 / 45503170 Email: info@krishijagran.com, www.krishijagran.com


ne e e m

Krishi Jagran Gr elco W Delegation to Agritech Israel, Tel- Aviv

In association with

Package Highlights

The Agritech Advantage     

 

Learn about solutions for agricultural challenges Find partners for projects and business ventures Discover the technologies that will address your most pressing problems Raise your public profile and build your brand image Meet colleagues, solution providers, potential customers, and other decisionmakers – on a global level Advance your career through networking and education Leverage your time in a single, cost effective forum for professionals in the industry

Stay at finest hotel

Fly the best of airlines : Ex Delhi & Ex Mumbai

Daily buffet breakfast

All transfers in luxury coaches

Daily dinner at Indian restaurant

Must see sightseeing

Israel visa assistance

Service of Yatra professional tour manager

North & West India Chander Mohan, 9891334429, cmohan@krishijagran.com Ratna Manjari Sharan, 9891956956, ratna@krishijagran.com Dr. Sangeeta Soi, 9891123722, sangeeta@krishijagran.com South India Ajith Kumar V.R (Kerala), 9891899064, ajith@krishijagran.com R. Jayakumar (Karnataka), 9632836949, jayakumar@krishijagran.com East India Paritosh Bhattacharyya, 9051915839, paritosh@krishijagran.com

Contact Information


` tkxj.k d"kh

vkd"kZd HksaV

` tkxj.k d"kh ^fdlku dkMZ* us fe ok ,d yk[kkpk nq?kZVuk foek vkf.k eksBîk loyrhleosr brj c{khl

VVIF

KRISHI JAGRAN

CHAMKOUR SINGH KJ/01/2017

yk[kkpk vi?kkr foek Ñ"kh mRiknukaoj lwV Ñ"kh midj.kkaoj lwV Ñ"kh foHkkxkrhy çxrh'khy 'ksrd& ;kaph ukoa vkf.k Nk;kfp=

fuoMk vkiys dkMZ Important Kisan Card Important Farmer Card

(IKC) (IFC)

Very Important Kisan Card

(VIKC)

Very Important Farmer Card

(VIFC)

Very Very Important Kisan Card

(VVIKC)

Very Very Important Farmer Card

(VVIFC)

22 Years. 12 Languages. 22 States. 23 Editions. 3 Portals & 10 Million combined readership

Ph.: +91-11-26511845, 26517923, 45503170 Email : info@krishijagran.com

Web: www.krishijagran.com, hindi.krishijagran.com, malayalam.krishijagran.com

info@krishijagran.com, editor@krishijagran.com, advt@krishijagran.com, circulation@krishijagran.com


Ñ"kh tkxj.k vkf.k vWxzhdYpj oyZ~M ekfldkps oxZ.khnkj Ogk Hkkjrkrwu eksBîk çek.kkoj çdkf'kr gks.kkjs —"kh fo"k;kyk okfgysys fu;rdkfydkph ns'kkrhy lokZr yksdfç; vkf.k çfr"Bhr fu;rdkfyd fyEdk

AGRICULTURE WORLD (English)- Subscription Tariff Year

Copy

cqd v‚Q jsd‚MZe/;s uksan Hkkjrkps ,deso fu;rdkfyd ts 12 Hkk"kkae/;s çdkf'kr gksrs] 23 vko`R;kaP;k ek/;ekrwu 22 jkT;kae/;s iksgksprs-

Single Copy- Rs. 100/Discount Ordinary Assured Delivery Courier/

Rate

Year

Copy

Rate

Discount (in Rs)

Ordinary Post

Assured Delivery Courier/ Speed Post Charges

1 2 3

12 24 36

1200 2400 3600

200 500 1100

1000 1900 2500

1450 2850 3900

vkt ;k fu;dkfydkP;k okpdkaph la[;k ,d dksVhgwu vf/kd >kyh vkgsvktp ;k fu;rdkfydkps oxZ.khnkj gksÅu —"kh tkxj.k dqVqackpk Hkkx cukvaxzsth] fganh] iatkch] xqtjkrh] ejkBh] dUuM] rsyqxw] caxkyh] vklkeh] mfM;k] rkfeG vkf.k eY;kGe Hkk"kkae/;s ,df=r çdkf'kr-

KRISHI JAGRAN (Hindi)- Subscription Tariff Single Copy- Rs. 50/Year Year

Copy Copy

Rate Rate

Discount Ordinary Assured Delivery Courier/ Discount Ordinary Assured Delivery Courier/ Speed Post Charges (in Rs) Post

1 2 3

12 24 36

600 1200 1800

100 220 500

500 980 1300

950 1900 2700

KRISHI JAGRAN Subscription Tariff Single Copy - Rs. 35/Punjabi, Gujarati, Marathi, Kannada, Telugu, Bengali, Assamese, Odia, Tamil & Malayalam. Year

Copy

Rate

Discount (in Rs)

Ordinary Post

Assured Delivery Courier/ Speed Post Charges

1 2 3

12 24 36

420 840 1260

40 140 260

380 700 1000

850 1650 2400

For Online Subscription of Krishi Jagran and Agriculture World

Email: circulation@krishijagran.com

For assured delivery of the magazine, we request you to opt for Courier/Speed Post delivery op on. krishijagran

@krishijagran

9891405403

Kerala: A5, Elankom , Gardens, Vellayambalam, Sasthamangalam. P.O., Thiruvanathapuram-695010, Phone O417-4059009 Mob. 7356914141 Email: malayalam@krishijagran.com

West Bengal: 265, Netaji Colony, Near Baranagar thana, BT Road, Opposite to High School and Beenapani Club, Kolkatta- 700090 Mob. 9674853530 Email: bengali@krishijagran.com

Karnataka: 1st Floor,33/3, B M Mansion, Geddalahalli, Sanjay Nagar, Main Road, RMV second stage, Bangalore 560094 Mob. 7356603960 Email: Kannada@krishijagran.com

Telangana: H.No. 301, 3rd Floor, R.K Apartments Barkatpura, Hyderabad -500027, Email: telugu@krishijagran.com, Mob. 7356333241

Tamil Nadu:Sudarasan's Tharanis Orchid 654 - E Trichy Road, Singanallur, Coimbtore - 641005 Mob. +91 9811758683 I Email: tamil@krishijagran.com

Bihar: F-29, Pushpanjali Complex, 1st Floor, Opposite S K Puri Check Post, Boring Road, Patna -800001 Email: hindi@krishijagran.com


n e e e Gr lcom e W

Krishi Jagran Delegation to China Agrochem, Shanghai

19th China International Agrochemical & Crop Protection Exhibition Shanghai New International Expo Center (SNIEC)

7-9 March, 2018 CACE 19th China International Agrochemical and Crop Protection Equipment Exhibition FSHOW 9th China International Fertilizer Show

Concurrent Exhibitions In association with

PRODUCT ZONE

Pesticides & Intermediate Area Overseas Area Agrochemical & Crop Protection Area Fertilizer Area

Benefits from World’s Largest Agrochem Platform  Build brand awareness  Generate new sales leads &

network  Educate buyers, demonstrate      

products Launch or promote new products Conduct market research Meets the buyers Face to Face New agents, distributors, importers or exporters Upgrade awareness of company or existing products Increase sales to currents buyers

Package Highlights Stay at premium hotel Fly with world class airline Airport - hotels - airport transfer Daily buffet breakfast Daily India dinner Daily hotel - Fairground - hotel transfer  Shanghai Sightseeing  China visa Assistance  Services of Yatra’s professional tour manager      

Contact Information

North & West India Chander Mohan, 9891334429, cmohan@krishijagran.com Harsh Kapoor, 9891724466, harsh@krishijagran.com Monika Mandal, 9891755566, monika@krishijagran.com South India Ajith Kumar V.R (Kerala), 9891899064, ajith@krishijagran.com R. Jayakumar (Karnataka), 9632836949, jayakumar@krishijagran.com East India Paritosh Bhattacharyya, 9051915839, paritosh@krishijagran.com



Publised on 25th & Posted on 27th & 28th at NDPSO in Advance Month RNI. NO.: DELMAR/2014/54725 Postal Reg. No. DL-SW-01/4180/17-19


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.