Krishi Jagran (Punjabi) May' 2018

Page 1

n?Zw-J/-;h-

ikroD

ISSN 2455-1112

fe;kBK dh fjsekoh, d/P Go ’u gj[zu ;kvh

PUNJABI Volume 20 Issue 05 May 2018 `50

/krishijagran

@krishijagran

9891405403

Scan this QR code for Krishi Jagran Mobile App

n?uHghHn?wH B/ bKu ehs/ Bt/A T[sgkd n?uHghHn?wH ftehghvhnk g/i bKu n?uHghHn?wH n?tkov ;?o/wBh dk nk:'iB

3. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD ਮਈ 2018


eµgBh ;wkuko

gszibh rqkw T[d:'r (Nq;N), jfod[nko d[nkok ;zukbs

gP{ g'PD s/ f;js ftGkr

:{ohnk ofjs

g?b/N; fug;

fwBob;, ftNkfwB s/ iVQh^p{NhnK :[es gP{ nkjko T[sgkd

d[rXkfwqs

;zs[fbs gP{ nkjko

jo ;kb fJe p~uk s/ 300 fdB d[~X dh Xko

f;bto okPB

gP{ gq;kdw- (fwe; nBki u'eo) r'bv gb~; fug;, vkfJwzv gq'H fug; fwBthN fug;, ;oQ'A yb fpB"bk yb (ek~NB ;hv e/e)

“chv ;gbhw?AN;”

r'bv fug; (yb)

;t?^o[Irko d/ Bkb^Bkb d/P d/ fe;kB thoK, gP{ gkbeK s/ p/I[pkB gP{nK dh ;/tk dk p/jsohB w"ek

For Tehsil Dealership Please Contact

Head Office - 01334-240008 Punjab, Haryana, Himachal Pradesh, Jammu Kashmir-7252848411 Email: rohtakzm@pgn.org.in Madhya Pradesh and Gujarat-7252848412 Email: indorezm@pgn.org.in Maharashtra, Andhra Pradesh, Telangana, Karnataka and South India-7252848413 Email: punezm@pgn.org.in Chhattisgarh, Odisha, Jharkhand, West Bengal-7252848414 Email: rourkelazm@pgn.org.in Central and Eastern Uttar Pradesh, Bihar, Assam, Meghalaya-7252848415 Email: varanasizm@pgn.org.in Rajasthan-7252848425, Western Uttar Pradesh and Uttarakhand-7252848460 Email: meerutzm@pgn.org.in Email: jaipurzm@pgn.org.in Email : patanjalipashuaahar@gmail.com, ho@pgn.org.in Website : www.patanjaligramodhyognyas.com

4. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD ਮਈ 2018


5. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD риориИ 2018


sseok

n?Zw.J/.;h. feqPh ikroD

Krishi Jagran

Gkos dh gqw[~y gfotkoe wkf;e g~fsqek

Mac Krishi Jagran - Punjabi Year 20

Issue 5

May 2018 Rs. 50/-

n?wH;hH v'wfBe PkfJBh v'wfBe n?wHihH tk;B ekoiekoh ;zgkde vkH e/HNhH uzvh nfiE thHnkoH thgh (n?;HnkJhH) uzdo w'jB osBk wzioh PoB ;hBhno w?B/io (n?;HnkJhH) joP eg{o seBheh ;zgkde vkH phH;hH fp;tk; wfjzdo gkb (t?N ;kfJz;) wkoehfNzr w[yh ;zi/ e[wko iBob w?B/io iB;zgoe cojk ykB fvgNh iBob w?B/io e/Hi/H ;oB:k ;jkfJe ;zgkde ekofsek ;'Pb whvhnk w[yh ;who fstkoh n?;';hJ/N ;zgkde (;'Pb whvhnk) Pqhik BkfJo w'fBek wzvb ;zrhsk ;'Jh ;hBhno gZsoeko (;'Pb whvhnk) fofse oziB, wfjzdo e[~o/ dhge Gkodtki fgqnzek towk gkfJb r[gsk toPk thvhU ;zgkde foPt ftPtk ;hBhno gZsoeko fJwokB ykB gZsoeko ftG{sh BkokfJD ;hBhno w?B/io ;kok ykB w/xk Powk wkoehfNzr ;jkfJe uz[eh G{Nhnk g{Bw ftPteowk fozeh g[zvho j/wk Powk wkoehfNzr n?rIhfeT{fNt cojhB P/\ ekib u"jkB woihBk \kB fdft:k w/jok gq;ko w[yh fBPKs Nk~e ਸੀਨੀਅਰ ਸਰਕੂਲੇਸ਼ਨ ਮੈਨੇਜਰ okj[b f;zx ;jkfJe gqpzXe gqPKs Powk c[oekB e[o?Ph so[D f;zx ;[ihs g~g{ okJ/ gtB e[wko irdhP gKv/ so[D f;zrb nkoHn?BH u"p/ fdB/P dwkEhnk nekT{AN?AN npd[; ;wd ekƒBh ;bkjeko i/wI Ekw; n?uHn?;H n;w[dhB fvIkJhfBzr :'r/P e[wko ns[b pkEw B;hw d|soh ;jkfJe d/t/Ado f;zx irdhP ikBk oftzdo ikBk wB'i e[wko

;zgkde fBd/Pe

Printed and Published by: M. C. Dominic 60/9, 3rd Floor, Yusuf Sarai Market, Near Green Park Metro Station, New Delhi 110016. Tel: 011-26511845, 26517923 Mobile: +91-9313301029, +91-9654193353 Web: www.krishijagran.com

Printed at : Pushpak Press Pvt. Ltd. Shed No. 203, 204, DSIDC Complex indl. Area phase-1 New Delhi-110020

dqy ist 68 , 45503170

6. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD ਮਈ 2018

punjabi@krishijagran.com

9

y/sh ;wkuko

ਕਵਰ ਸਟੋਰੀ

26

20

fJzNoftT{

fJzNoftT{

30

28

S'N/ fe;kBK dk

KRISHI JAGRAN KISAN CLUB 9891405403

KRISHI JAGRAN MAGAZINE Hindi, Punjabi, Gujarati, Marathi, Kannada, Bengali, Telugu, Assamese, Odia, Tamil, Malayalam & English

Nishant Taak 9953756433, 9891339440 www.krishijagran.com


7. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD риориИ 2018


;zgkdeh

fe;kB dh d[~rDh nkwdB bJh feqPh ikroD dk fJIokJhb d"ok

y/

sh d/ y/so ftu Gkos brksko soZeh eo fojk j?, fJ; gfog/y ’u Gkos Bz{ j'o y/sh gqXkB d/PK Bkb i'VBk pj[s wjZstg{oB j?. Gkos d/ y/sh ’u tXd/ edw fJ; rZb d/ rtkj jB fe i/eo brksko isB ehsk ikJ/ sK T[j fdB d{o BjhA id'A fe;kBK dh T[~Bsh Bz{ d[ZrDk eoB d/ ;[gB/ Bz{ jehes ftu pdbDk ;zGt j't/rk. n;hA fJ; rZb s'A fJBeko BjhA eo ;ed/ fe Gkos fJe y/sh gqXkB d/P j?. go fJ; ;Zu Bz{ th n;hA BIonzdkI BjhA eo ;ed/ fe y/sh gqXkB d/P j[zd/ j'J/ th fe;kBK dh ;fEsh ’u brksko froktN d/yh rJh j?. fJ; ;fEsh s'A fe;kBK Bz{ T[GkoBk jh feqPh ikroD dk w[Zy T[d/P j? s/ ;dk oj/rk. feqPh ikroD fJ; ;zdoG ’u brksko :sBPhb fojk j? ns/ fe;kB thoK d/ ;[gfBnK Bz{ ;keko eoB bJh ;dk y/sh d/ y/so ftu e[M BtK eoB bJh nr/ fojk j?. fJ;/ ;zdoG ’u ;kv/ fe;kB thoK dh T[~Bsh bJh feqPh ikroD uhB ns/ d[pZJh ’u ;cbsk gqkgs eoB s'A pknd fJIokJhb ik fojk j?. fJIokJhb ftu ;zgzB j'D tkb/, ‘fJIokJhb n?ro'N/e’ ’u fjZ;k b?D bJh feqPh ikroD dk gqshfBXh^wzvb j'o fe;kB thoK ns/ y/sh d/ y/so Bkb i[V/ ;fj:'rhnK Bz{ d/P d/ fe;kBK se gj[zukD dk isB eo/rk. fJ; sZE s'A n;hA fJBeko BjhA eo ;ed/ fe fJIokJhb fJe nfijk y/sh gqXkB d/P j?, fiE/ y/sh Bz{ gozgok BjhA, ftfrnkB wzfBnk iKdk j?. fgSb/ djke/ d/ d"okB fJIokJhb B/ y/sh d/ y/so ’u wjkB nB[Gt ns/ ;op'sw nfGnk; fJeZm/ ehs/ jB. yk;s"o s/ T[~u T[sgkdB tkbhnK gkDh e[Pb c;bK, BthB N?eBkb'ih ns/ gqpzXB T[geoDK d/ y/soK ftu, i' y/sh T[sgkdB d/ ;wkie s/ nkofEe bkGK Bz{ fInkdk eod/ jB. Gkos d/ bJh yk;s"o s/ gq;zre vfoZg f;zukJh, ezfgT{NokJhI f;zukJh

8. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD ਮਈ 2018

gqDkbh, fB:zfsqs ibtk:{ T[sgkdB s/ T[~u T[gi gbKN t?ohfce/PB dk ftek; j?. fJ; s'A fJbktk fJIokJhb B/ skIk y/sh T[sgkd dh g?fezr ns/ fPfgzr bJh BthnK gqfeqnktK bkr{ ehshnK jB. fJj fJe m'; fBo:ks pIko Bz{ wip{sh d/Adk j?, i' fe Gkosh y/sh y/so, i' toswkB ;w/A gqw[Zy ;zouBkswe pdbktK d/ bJh ;zgzB j?, eowukohnK d/ gqw[Zy fjZ;/ Bz{ ;jh Yzr Bkb ikoh oydk j?. y/sh d/ y/so fJ; p/jso T[sgkdB ;[ftXktK ns/ f;zukJh, fInkdk T[gi d/D tkb/ phi, c;b gqDkbh ’u pdbkt nkfd dh ;EkgBk s'A pknd th T[sgkdB ftu T[sko^uVkn dh ;zGktBk j?. eJh gfjb{nK ’u pj[s ;zGktBktK jB. n?ro' N?eBkb'ih ’u fJIokJhb dh T[sfeqPNsk gfjbK s'A ;kps j' ojh j? ns/ fJj ;kps eoBk ikoh oy/rk fe y/sh T[sgkdesk ns/ ftPt w[ekpb/ d/ ;[Xko bJh T[g:[es w?u j?. Gkos ftu fJIokJhb d/ e[b y/sh fBo:ks dk 62# fjZ;k j?. fJBQK gqw[Zy B[efsnK Bz{ fXnkB ’u oyd/ j'J/ feqPh ikroD B/ fJ; gqshfBXh wzvb Bz{ ;cb pDkT[D d/ :sB ’u fJIokJhb d/ y/sh y/so Bkb i[V/ j'J/ e/AdoK Bkb th ;zgoe pDkfJnk ns/ fJj ikBD dk :sB ehsk fe fJIokfJbh seBhe Bkb eh tkfenk jh Gkosh fe;kBK Bz{ bkG j' fojk j? < fJ; dk ;kok ftPb/PD fJ; gZfsqek ’u Pkwb j?. fJ; :sB Bz{ pVktk d/Ad/ j'J/ fJIokJhb n?rohN/e ’u feqPh ikroD dh jkIoh fJ; d/P d/ fe;kBK bJh Io{o e[M Bt/A okj y'bQ/rh. fJ;/ P[G fJZSk Bkb, ;dk Gkosh y/sh dh ;/tk ftu ekoiPhb ‘feqPh ikroD’.

n?~wH;hH v'wfBe Email : dominic@krishijagran.com

hindi.krishijagran.com


y/sh ;wkuko

gokbh s'A pkfJUr?; e~YD dk T[d:'r fe;kBK dh ewkJh dk BtK Iohnk

g

okbh Bkb pkfJU JhAXB pDkT[D bJh d/P ’u fJe jIko fJzv;Nqh brkT[D dk ;oeko B/ Nhuk fwfEnk j?. fJj rZb e/Adoh gfotjB s/ ib ;z;kXB wzsoh fBfsB rveoh B/ o'jse w/b/ d/ ;wkgsh ;wko'j w"e/ ejh. T[BQK B/ fejk fe fe;kBK Bz{ vhIb s/ g?No'b dk ftebg bZGDk j't/rk fi;d/ bJh ni'e/ ;w/A ’u pkfJU JhAXB fJe uzrk T[dkjoD j?. gokbh Bz{ y/s ftu ;kVB Bkb g?dk j'D tkb/ gfonktoD gqd{PD Bz{ xZN eoB bJh gokbh s'A pkfJU r?; pDk e/ Bk f;oc JhAXB dk ftebg fwb/rk pbfe tksktoD P[ZX pfDnk oj/rk. T[BQK B/ fJe T[dkjoD ti'A df;nk fe wjKokPNo ’u pZ;K Bz{ i?fte JhAXB Bkb ubkfJnk ik fojk j? nfij/ ’u d/P ftu pkfJU JhAXB dk ubB P[o{ eoe/ Bk f;oc XB dh pus

j't/rh Bkb jh fe;kBK bJh nkwdB dk fJe Iohnk th tX/rk. T[BQK dk wzBDk j? fe fJe NB gokbh s'A pD/ i?fte JhAXB Bkb fe;kB nkgD/ No?eNo bJh eJh fdBK d/ JhAXB dk youk eZY ;ed/ jK. gfotjB wzsoh B/ ikDekoh fdZsh fe i?fte JhAXB pDkT[D bJh 100 fJzv;NqhnK jfonkDk ftu brkJhnK ikDrhnK.

p~eoh dh fJj B;b d/t/rh fInkdk bkG

pZ

eoh gkbB d/P dk fJe w[Zy eko'pko j?. pZeoh gkbB w[Bkc/ dk ;"dk pD u[fenk j?. fJ; Bz{ fJe T[d:'fre eko'pko dk o{g d/ fdZsk frnk j?. Gkos s'A d{;o/ d/PK ftu th pZeo/ dk wk; fBo:ks ehsk iKdk j?. fJ;bJh jo ;kb pZeoh gkbB dh wzr tXdh ik ojh j?. oki ;oekoK th fJ;Bz{ gq's;kjB d/ ojhnK jB. pZeoh gkbB eod/ ;w/A T[;dh B;b dh u'D ehsh ikDh pj[s Io{oh j? feT[Afe pZeohnK dhnK eJh B;bK j[zdhnK jB. go ekbh pzrkb iksh dhnK pZeohnK gZSwh pzrkb, Mkoyzv, n;w T[soh T[Vh;k s/ pzrkb ftu fwbdhnK jB. pZeoh dh fJj B;b

pj[s jh uzrh wzBh iKdh j?. fJ; d/ ;oho T[~s/ ekb/, G{o/ s/ ;c?d ozr d/ o'J/A j[zd/ jB. fInkdkso pZeohnK ’u ekbk oz{nK jz[dk j?. fJj S'N/ eZd dh j[zdh j?, pkbr Bo dk tIB seohpB 18^20 feb'rqkw j[zdk j? idfe wkdk dk tIB 15^18 feb'rqkw j[zdk j?. Bo ns/ wkdk d'jK ’u 3^4 fJzu dk nZr/ tZb f;ZXk fBefbnk j'fJnk f;zr j[zdk j?. fJ; dk ;oho rmhbk j'D d/ Bkb^Bkb nZr'A fgSKj tZb fInkdk u"Vk ns/ ftueko'A fInkdk w'Nk j[zdk j?. fJ; dk ezB S'Nk, yVk ns/ nrKj tZb fBefbnk j[zdk j?. fJ; B;b dh gqiBB ;woZEk ekch uzrh jz[dh j?. n";sB fJj 2 ;kb ftu 3 tko pZu/ d/Adh j? ns/ fJe ;{J/ ’u 2^3 pZfunK Bz{ iBw d/Adh j?, e[M pZeohnK fJe ;kb ftu d' tko pZu/ g?dk eodhnK jB ns/ fJe tko ’u 4^4 pZu/ d/AdhnK jB. fJ; B;b dk w/wDk 8^10 wjhfBnK dh T[wo ’u pkbr j' iKdk j?. fJj n";sB 15^16 wjhB/ dh T[wo ’u gfjbh tko pZu/ g?dk eodh j?. fJ;dh gqiBB ;woZEk ekch uzrh j'D d/ ekoB fJ;dh npkdh ’u tkXk do j'o B;bK dh s[bBk ftu fInkdk j?. fJ; iksh d/ Bo pZu/ dk wk; ekch ;[nkdh j[zdk j? ns/ ybVh th uzrh e[nkbNh dh j[zdh j?. fJBQK ekoBK eoe/ pb?e pzrkb B;b dhnK pZeohnK wk; T[sgkdB bJh pj[s T[g:'rh jB.

9. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD ਮਈ 2018

malayalam.krishijagran.com


y/sh ;wkuko

ib wzEB L 2070 ’u ysw j' ikJ/rk gkDh

;k

vk ;oho gzi w[Zy sZsK Bkb fwbe/ pfDnk j?.

nekP, fwZNh, jtk, nZr ns/ gkDh. ;kv/ ;oho d/ bJh fJj gzi sZs pj[s nfjw jB, go jtk s/ gkDh d' nfij/ sZs jB fiBQK s'A pr?o fJB;kB fIzdk BjhA ofj ;edk. feT[Afe fJe fJB;kB fgnk;k ns/ ;kj s'A pr?o BjhA ofj ;edk. fJj gsk j[zd/ j'J/ th n;hA nkgD/ g?oK T[s/ y[d jh e[jkVk wko oj/ jK, nkgD/ Bkb^Bkb nkT[D tkbhnK ghVQhnK dh fIzdrh P[o{ j'D s/ gfjbK jh ysw eo oj/ jK. ekoB j? fe fi; gkDh dh ;kBz{ GftZy ftu Gkoh wksok ’u b'V g?D tkbh j?, T[;Bz{ n;hA \[d jh popkd eo oj/ jK. ftPt Go ’u 22 wkou Bz{ ftPt ib fdt; wBkfJnk iKdk j?. i/ n;hA fgSb/ 10 ;kbK dk foekov u[Ze e/ t/y bJhJ/ sK ;kc^;kc gsk br ikJ/rk fe fJ; fJe djke/ ’u gkDh dk b/tb fezBk j/mK nkfJnk j?. fJ;dk ekoB j? wB[Zy iksh tb'A gkDh dh popkdh. fJj f;oc Gkos dh jh BjhA pbfe g{oh d[Bhnk dh ;wZf;nk j?. Gkos ’u fJ; ;w/A ghD :'r gkDh dk b/tb pj[s xZN u[fenk j?. fi; ekoB rowhnK d/ fdBK ’u f;oc PfjoK ftu jh BjhA pbfe fgzvK ftu th ghD tkb/ ns/ f;zukJh d/ gkDh dh ;wZf;nk j[zdh j?. fgSbh tko wjKokPNo oki ’u fe;kBK Bz{ f;zukJh d/ gkDh dh ;G s'A fInkdk ;wZf;nk j'Jh ;h. GftZy ’u fJ; ;wZf;nk Bkb BfiZmD bJh :'iBktK fsnko ehshnK ik ;eD fJ;d/ bJh fBih y/so dhnK ezgBhnK ns/ ;oekoh szsq fJeZm/ fwb e/ BhshnK pDkT[D ’s/ ezw eo oj/ jB. fJ;/ dk wzEB eoB bJh fcZeh (n?ro'e?wheb c?vo/PB nkc fJzvhnk) ns/ fBih y/so dh XkB[ek, feq;Nb eqkZg gq'N?ePB, ftb't[Zv, gkfoiks torhnK y/sh o;kfJD ezgBhnK B/ fJeZfmnK fwb e/ ftPt ib fdt; d/ w"e/ ’s/ gq'rokw dk nk:'iB ehsk. fJ; gq'rokw ’u w[Zy s"o s/ fJ; rZb T[~s/ ftuko ehsk frnk fe y/sh f;zukJh ’u

10. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD ਮਈ 2018

popkd j'D tkb/ gkDh dk fe; soQK ;dT[g:'r ehsk ik ;edk j?. gq'rokw d/ w[Zy p[bko/ nkoHihH nrotkb, ro[Zg u/now?B XkB[ek n?rqhN?e, okw noi[B w/xtkb, e/Adoh oki wzsoh, ib ;zoePD s/ Bdh ftek;, Gkos ;oeko, vkH nkoHphH f;zx tkJh; uK;bo, e/Adoh y/sh :{ B htof;Nh, ftfgB ;? B h fvgNh vkfJo? e No J/;hn?cnkJh vkH okfizdo gq;kd s/ ifszdo e[wko B/ PwQK o"PB eoe/ P[G nozG ehsk. fJ; s'A pknd ;tkrsh GkPD d/Ad/ j'J/ nkoHihH nrotkb B/ wjkB ftfrnkB s/ ;kpek okPNogsh vkH J/HghHi/H npd[b ebkw dk T[dkjoD d/Ad/ j'J/ fejk fe fJe tko npd[b ebkw ;kjp B/ fejk ;h fe 2070 nkT[Ad/^nkT[Ad/ gkDh dh ;wZf;nk pj[s fInkdk tX ikJ/rh. gkDh d/ bJh d[BhnK Go ’u ib ;zeN j't/rk. fJj fIeo eod/ j'J/ nkoHihH nrotkb B/ gkDh dh wjZssk ’s/ o"PBh gkJh. T[BQK B/ y/sh f;zukJh ’u popkd j'D tkb/ gkDh Bz{ pukT[D dh e'fPP d/ ftP/ ’u dZf;nk fe fe; sohe/ Bkb gkDh Bz{ pukfJnk ns/ ;jh fJ;s/wkb ’u fbnKdk ik ;edk j?. fJ;s'A pknd e/Adoh wzsoh noi[B okw w/xtkb B/ T[dkjoD d/Ad/ j'J/ fejk fe n;hA jo EK gkDh dh popkdh eo oj/ jK. fco Gkt/A Pfjo ’u ofjD tkb/ b'e j'D iK fgzvK ftu ofjD tkb/ jo e'Jh gkDh dh popkdh eo fojk j?. noi[B okw w/xtkb B/ fejk fe fJe fJB;kB i' P/t eodk j? T[j P/t eod/^eod/ N{Nh Bz{ yZ[bQk SZv d/Ad/ jB. fi; d/ ekoB eJh fbNo gkDh popkd j' iKdk j?, fJ;bJh gkDh d/ ;jh fJ;s/wkb Bz{ f;y' fco ukj/ o'IkBk fIzdrh ’u gkDh dk fJ;s/wkb eo' iK fco f;zukJh bJh. e/Adoh y/sh :{Bhtof;Nh d/ e[bgsh vkH nkoHphH f;zx B/ fJ; y/so ’u nkgD/ 20 ;kb d/ nB[Gt Bz{ ;kfonK Bkb ;KMk ehsk. fJ; s'A pknd T[BQK B/ ftPt Go ’u gkDh d/ b/tb Bz{ pukT[D bJh j' oj/ ezwK pko/

bengali.krishijagran.com


y/sh ;wkuko uouk ehsh. fJ; s'A pknd J/;hn?cnkJh d/ fvgNh vkfJo?eNo ftfgB ;?Bh gkDh dh wjZssk pko/ dZ;d/ j'J/ fJ; uouk Bz{ f;yo s/ b? rJ/ ns/ ;kfonK dk XzBtkd ehsk. gq'rokw ’u ps"o w[Zy wfjwkB fBfsB rveoh, e/Adoh wzdoh, ib ;zeoPD s/ Bdh ftek;, Gkos ;oeko B/ gq'rokw d/ d{;o/ fjZ;/ dh P[o{nks ftu jh ib ;zeoPD s/ rZb eofdnK fejk fe d/P ftu gkDh dh e'Jh ewh BjhA j? pPos/ fe T[;dk ;jh fJ;s/wkb ehsk ikJ/. T[BQK B/ fejk fe n;hA fi; gkDh Bz{ popkd eod/ jK T[;dk 60 gqshPs ib ;w[zdo ftu ubk iKdk j? pkeh fJXo^T[Xo ubk iKdk j? i/ n;hA fJ; gkDh Bz{ puk bJhJ/ sK fJj nkT[D tkbh ;wZf;nk Bkb BfiZmD bJh ekch j?. T[BQK B/ gkDh Bz{ ;[oZfyns eoB bJh ;oeko tb'A ubkJhnK ik ojhnK :'iBktK d/ ftP/ ’u thdf;nk. e/Adoh wzsoh B/ fejk fe ;oeko eJh gkfJbN gq'i?eNK ’s/ ezw eo ojh j? fi; Bkb gkDh Bz{ pukfJnk ik ;e/. T[BQK B/ fejk fe i' ;ht/i dk gkDh j?, ;oeko T[;Bz{ P[ZX eoB bJh gq'i?eN T[~s/ ezw eo ojh j?. fJ; gkDh Bz{ P[ZX eoB s'A pknd T[d:'r, fpibh pDkT[D ns/ o/brZvhnK dh ;ckJh nkfd ’u fJ;s/wkb ehsk ikJ/rk. sKfe i' gkDh fJ; ;w/A fJBQK ezwK ’u fJ;s/wkb j' fojk j? T[;Bz{ pukfJnk ik ;e/. fJ; d/ Bkb T[BQK B/ y/sh ’u gkDh dh

wjZssk d/ ftP/ ’u dZf;nk. T[BQK d/ GkPD s'A pknd feq;Nb eqkZg gq'N?ePB d/ vkfJo?eNo n?BHe/H nrotkb B/ e/Adoh wzsoh dk XzBtkd eod/ j'J/ gkDh dh wjZssk d/ ftP/ ’u dZf;nk. fJ; s'A pknd wkfjoK d[nkok gkDh dh ;[oZfynk bJh seBheK d/ ftP/ ’u fe;kBK Bz{ ikDekoh fdZsh rJh. Bkb jh gqrshPhb fe;kBK d[nkok gkDh d/ ;jh T[g:'r d/ ftP/ ’u th dZf;nk frnk. fJ; gq'rokw ’u y/sh f;zukJh ftu fJ;s/wkb j'D tkb/ gkDh d/ ftP/ ’u w[Zy o{g Bkb uouk ehsh rJh. y/sh f;zukJh ’u brGr 50 gqshPs gkDh popkd j[zdk j?. seBhe d/ wkfXnw Bkb fet/A fJ; gkDh dk ;dT[g:'r ehsk ik ;e/. fJj fJ; gq'rokw ’u uouk dk w[Zy ftPk fojk, gq'rokw ’u fJ;/ ;wZf;nk dk jZb bZGD dh e'fPP ehsh rJh feT[Afe fJj GftZy ’u j'D tkbh fJe tZvh ;wZf;nk j?. fi; dk jZb jkb/ bZGDk Io{oh j?. pz{d f;zukJh ns/ gkJhg bkJhB okjhA y/sK dh f;zukJh T[~s/ th uouk ehsh rJh. gkJhg bkJhB d/ IohJ/ gkDh Bz{ ekch jZd se popkdh s'A o'fenk ik ;edk j?. T[E/ pz{d f;zukJh d/ wkfXnw Bkb fe;kBK d[nkok f;zukJh ’u popkd j'D tkb/ gkDh Bz{ g{oh soQK Bkb pukfJnk ik ;edk j?. fJ; soQK d/ gq'rokw ’u nfijhnK ;wZf;nktK dk wzEB j'Dk Io{oh j?.

;cb fe;kBK dh ejkDh pdb ;edh j? y/sh dh s;tho L gq'c?;o n:~gB

lQy fdlkuksa dh dgkuh cny ldrh gS Gk [ksrh dh rLohj % çksQslj v;Iiu osh feqPh nB[;zXkB gfoPd^e/Adoh n"PXh s/ ;[rzX g"dk nB[;zXkB ;z;EkB B/ 59tK ;bkBk fdt; wBkfJnk. fJ; gq'rokw d/ w"e/ s/ vkH n?;H n:ZgB B/ fejk fe y/sh dh s;tho pdbD bJh ekw:kp fe;kBK dh ejkDh Bz{ jo/e fe;kB se gj[zukT[Dk ukjhdk j?. fe;kBK Bz{ fInkdk nkwdBh gqkgs eoB bJh T[BQK Bz{ seBheh s"o s/ fInkdk ikro{e eoB dh Io{os j? Bkb jh y/sh d/ Bkb Bkb fInkdk s'A fInkdk T[d:'r tXkT[D ’s/ I'o d/Dk ukjhdk j?. ;z;EkB d/ fBd/Pe gq'c?;o nfBb e[wko fsqgkmh B/ df;nk fe ftfrnkBeK d[nkok n"PXh g"fdnK dh y'i bJh pj[s isB ehsk ik oj/ jB. fJ; d"okB fe;kBK

11. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD ਮਈ 2018

ftu n"PXh g"d/ brkT[D bJh ikro{esk fbnkT[D bJh ftfrnkBeK d/ gq;z;k:'r ezw ehsk j?. Ikfjo j? fe n"PXh g"fdnK dh y/sh eoe/ n"PXh pDke/ y/sh s'A fJe tgko gBg ;edk j?. fi; Bkb fe;kBK Bz{ nk; s'A fInkdk nkwdB j' ;edh j?. fJ; d"okB ;z;EkB d/ ftfrnkBeK d[nkok y'i ehsh rJh fJe jopb T[sgkd dod fBtkoe i?~b pDkfJnk frnk j? fi; Bkb dod s'A S[Nekok gqkgs ehsk ik ;edk j?. gq'c?;o nfBb fsqgkmh d/ w[skpe fJj tB;gshnK s'A pfDnk j'D ekoB ;kv/ ;oho T[s/ e'Jh wkVk n;o BjhA gkT[Adk pbfe dod fBtkoD bJh fJj ekch bkGekoh j?. fJj pj[s jh S/sh s/ xZN ehws Bkb pIko ’u nk ikJ/rk.

www.krishijagran.com


y/sh ;wkuko

y/sh f;~fynk e/AdoK okjhA j't/rh jkJhN?e y/sh

Gk

os d/ Bkb y/sh ;pzXK Bz{ j'o wip{s pDkT[D bJh fJIokJhb wZX gqd/P ’u d' y/sh f;Zfynk e/Ado ;Ekgs eoB dh :'iBk pDk fojk j?. w[zpJh ’u fJIokJhb d/ tDi d{s :ke't fczeb;NhB B/ fejk fe Gkos s/ fJIokJhb y/sh s/ ib d/ y/so ’u nkgDh ;KM/dkoh ns/ ;fj:'r Bz{ wip{s eoB dh fdPk ’u ezw eo oj/ jB. fJBQK isBK d/ sfjs wZX gqd/P ftu j'o d' y/sh f;Zfynk s/ No/fBzr e/Ado y'bQD dh :'iBk j?. T[BQK B/ nk; gqrNkJh fe fJ; Bkb Gkos ’u y/sh d/ y/so ’u uwseko j' ;edk j?. T[BQK B/ fejk fe gq;skfts y/sh e/Ado ;hj'o ns/ Pkikg[o ftu y'bQ/ ikD dh :'iBk j?. fczeb;NhB B/ fejk fe ;hj'o fIbQ/ ’u c[ZbK Bkb ;pzXs y/sh e/Ado ns/ Pkikg[o ’u ;zsfonK dh y/sh Bkb ;pzXs e/Ado y'fbQnk ikJ/rk. T[BQK B/ fejk fe fJBQK e/AdoK Bkb ;pzXs gq;skt jkbhA e/Ado ;oeko d/ ftukokXhB jB. fJBQK d'jK e/AdoK ’u fJIokJhb dk siopk s/ seBhe fe;kBK Bkb ;KM/ ehs/ ikDr/. jkbhA d/P ftu fJ; soQK d/ 20 e/Ado ezw eo oj/ jB idfe 28 e/Ado ;Ekgs ehs/ ik oj/ jB. T[BQK B/ fejk fe wZX gqd/P Gkos dk fdb j? ns/ fJ; Bz{ fJIokJhb d/ Bkb i'VB dh b'V j?. tDi wzsoh B/ fejk fe gqXkB wzsoh Bfozdo w'dh ns/ T[BQK d/ fJIokJhbh jw o[spk p/AikfwB B/sB:kj{ d/ fJe^d{i/ d/ d/PK dk d"ok eoB wro'A d'jK d/PK d/ ;zpzXK ftu fBZx nkfJnk j?. T[BQK B/ fejk fe B/sB:kj{ d/ Bkb fJIokJhb dk ;G s'A tZvk eko'pkoh gqshfBXh wzvb Gkos nkfJnk ;h ns/ T[; s'A pknd ;wkoN f;Nh ftek; s/ BthB N?eBkb'ih tor/ y/soK ftu d/jK d/PK ftueko ;fj:'r tX fojk j?. fJ; s'A gfjbK fczeb;NhB B/ wZX gqd/P d/ w[Zy wzsoh fPtoki f;zx u"jkB Bkb w[bkeks ehsh ns/ T[BQK B/ 20thA nzsookPNoh y/sh gqdoPBh n?rqhN/e 2018 ’u Pkwb j'D bJh fJIokJhb nkT[D dk ;Zdk fdZsk. fJ; ’u fJIokJhb ftu j'J/ y/sh T[sgkdB d/ Bt/A isBK dh ikDekoh fwb/rh.

12. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD ਮਈ 2018

oki;EkB ’u i?s{B dh y/sh bJh ;oeko tb'A ;jkfJsk

;k

b 2008 ’u y/sh ftGkr B/ BthBsk ti'A gqd/P d/ phekB/o fvthIB ’u nkgD/ gZXo s/ ;oekoh ckow ’s/ 182 j?eN/no ftu i?s{B dh y/sh dh nozGsk ehsh ;h ns/ T[;d/ Bshi/ d/y/. fJ; d/ Bshi/ T[s;kjiBe ofjD s/ ;oeko B/ fe;kBK Bz{ gq's;kfjs eoBk P[o{ ehsk, ;kb 2014^15 s'A fe;kBK bJh fJ; dk gq'rokw P[o{ ehsk frnk. fe;kBK Bz{ w[cs i?s{B d/ g"d/ fdZs/. T[; s'A pknd fe;kB nZr/ nkJ/. T[; dk Bshik fJj j'fJnk fe gqd/P d/ 13 fIfbQnK ’u fe;kBK B/ fJ;dh y/sh P[o{ eo fdZsh j?. phekB/o fvthIB w[Zy dcso ;w/s T[; d/ ;qhrzrkBro, jB[wkB rVQ ns/ u[o{ fIfbQnK s'A fJbktk gqd/P d/ M[zMB{, i'Xg[o, i?;bw/o, nbto, Bkr"o, N'Ae, pkok ns/ MkbktkV fIfbQnK ftu th fe;kB fJ; Bz{ ngDk u[e/ jB.

fJBQK fIfbQnK ’u fe;kBK d/ seohpB 800 j?eN/no ’u i?s{B dh y/sh j' ojh j?. fJBQK 13 fIfbQnK ’u'A ;Zs ftu y/sh ftGkr y[d th ;oekoh ckowK ’s/ i?s{B dh y/sh eo fojk j?. y/sh ftGkr ns/ fe;kBK Bz{ d'jK d/ oefpnK Bz{ i'fVnk ikJ/ sK nZi gqd/P ftu 982 j?eN/no ’u i?s{B dh y/sh bfjbjk ojh j?. fJ; d/ BshfinK Bz{ t/yd/ j'J/ nkT[D tkb/ ;w/A fJj rqkc j'o tX/rk. w"i{dk ;w/A ’u fJ; c;b dh ;G s'A uzrh ;fEsh phekB/o fvthIB ftu j?. hindi.krishijagran.com


13. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD риориИ 2018


y/sh ;wkuko

g

:'rr[o{ okwd/t B/ 92 pqjwukohnK Bz{ fd~sh dhfynk szibh fi; sohe/ Bkb d/P dh fJe nfXnkswe

ns/ nkofEe skes pDe/ fgSb/ e[M ;w/A ’u ;kjwD/ nkJh j?, fJ; s'A e'Jh nBikD BjhA j?. :'rr[o{ ;tkwh okwd/t B/ gszibh d/ wkfXnw Bkb tZvhnK^ tZvhnK ftd/Ph ezgBhnK Bz{ NZeo fdZsh j?. fi; Bkb Gkosh pIko ftu fJe tZvk pdbkt nkfJnk j?. nfXnksw d/ wkwb/ ’u th ;tkwh okwd/t B/ d/P Bz{ d[BhnK Go ’u gSkD d[nkJh j?. nfXnksw d/ y/so ftu d/P Bz{ ftPt ’u fJe wip{s skes pDkT[D bJh ;tkwh okwd/t g{oh soQK Bkb i[N/ j'J/ jB.

Gkos Bz{ 2050 se fJ; y/so ’u wjKPesh pDkT[D bJh ;tkwh okwd/t B/ ;zebg fbnk j? fe T[j nkgD/ 1000 T[sokfXekoh fsnko eoBr/. ;tkwh okwd/t d/ fJj T[sokfXekoh ftPt ’u d/P Bz{ nfXnksw ’u wjKPesh pDkT[D bJh ezw eoBr/. fJ;dh gfjbh eVh Bz{ nZr/ tXkT[Ad/ j'J/ Xow Broh jfod[nko ftu dhfynk ;wko'j dk nk:'iB ehsk frnk. fJ; w"e/ ’s/ nk:'fis ehs/ rJ/ fJ; gq'rokw ftu 92 ftdtkBK s/ ftd{PhnK d[nkok ;zfBnk; dh dhfynk rqfjD ehsh rJh. gq'rokw dh P[o{nks gszibh d/ foPh rqkw s'A j'Jh. ;t/o/ gq'rokw dh P[o{nks j'Jh, ;tkwh okwd/t ns/ nukohnk pkb feqPB gfjbK jh gq'rokw ;EkB ’s/ gj[zu u[e/ ;B. ;ko/ dhfynk fJZS[e ;tkwh

jfonkDk ’u gP{nK bJh pDBr/ ghih

okwd/t s'A nPhotkd b? e/ gq'rokw tkbh EK gj[zu/. gfjbK g[oP dhfynk^gksoK ns/ c/o n"os dhfynk^ gksoK B{z nPhotkd fdZsk. gq'rokw d/ d"okB gqf;ZX ftdtkBK s/ ;zsK B/ fjZ;k fbnk. jfod[nko ’u jfo eh g"Vh s/ ;ko/ dhfynk^gksoK B/ nkgDh u'Nh s/ iB/T{ ft;ofis eoe/ r/o{nk eZgV/ rqfjD ehs/. fJ; bVh ’u 41 n"osK s/ 51 g[oPK Bz{ ;zfBnk;h dh dhfynk fdZsh rJh. gq'rokw d"okB ;ko/ dhfynk b?D tkfbnK bJh P'Gk :ksok eZYh rJh. fJBQK ;ko/ ;zfBnk;hnK d/ gfotko tkfbnK B/ ;zfBnk;hnK Bz{ d/P ;/tk bJh ;wofgs eo fdZsk. fJ; w"e/ s/ ;tkwh okwd/t B/ fejk fJj ;ko/ ;zfBnk;h nkgD/ gfotko ns/ w'j wkfJnk Bz{ fsnkre/ g{oh soQK Bkb d/P ;/tk bJh ;wofgs jB. fJj ;ko/ d/P dh ;/tk eoBr/. gq'rokw ’u nukohnk pkb feqPB th w"i{d ;B. u'Nh ns/ iB/T{ ft;oiB dh gqfefonk g{oh j'D wro'A :Zr dk nk:'iB ehsk frnk. fiBQK dhfynk^fJZS[eK B/ ;zfBnk; fbnk fInkdkso B/ T[~u gZXoh f;Zfynk rqfjD ehsh j'Jh j?. :'rr[o{ B/ ;ko/ ;zfBnk;h fPPK Bz{ BtK BK fdZsk. jfod[nko dh jfo eh g"Vh T[~s/ fJj gqfefonk g{oh ehsh rJh. brGr 5 xzN/ se fJj g'qrokw ufbnk. fJj ;ko/ ;zfBnk;h d/P ;/tk eoBr/.

j

fonkDk y/sh d/ wkwb/ ’u d/P dk w'Yh oki j?. fJE'A d/ fe;kBK dk y/sh d/ gqsh brkt J/Bk j? fe T[j y/s ftu yVQh c;b Bz{ nkgD/ pZfunK tKr gkbd/ jB. ;oeko th fJE'A d/ fe;kBK Bz{ gq's;kfjs eodh j?, jfonkDk ’u j'J/ n?roh bhvofPg ;fwZN ’u jfonkDk d/ y/sh wzsoh Uw gqekP XByV B/ fejk fe S/sh jh oki ftu gP{nK bJh ghih (j'';Nb) P[o{ ehs/ ikDr/. fJBQK ghihnK ftu e'Jh th ftnesh nkgD/^ nkgD/ gP{nK Bz{ oy ;edk j?. UHghH XByV B/ fejk fe gP{^gkbB bJh jfonkDk Bz{ d/P ’u w'Yh pDkT[Dk jh ;oeko dk Nhuk j? sKfe fe;kBK Bz{ j'o fInkdk o'Irko fwb ;e/.

14. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD ਮਈ 2018

malayalam.krishijagran.com


[kq'kgkyh dh /kkjk

50 ;kbK s'A t~X y/sK ’u \[Pjkbh dk gqshe

bkJh|bkJhB HHH B'N i;N gkJhgbkJhB Uoh^gbk;N, gkJhg ;wkXkB ’u w'Yh ezgBh, y/sh bJh g{oh soQK Bkb ;wogs yk; T[sgkdK dh o/Ai oydh j?. ;kv/ ;ko/ T[sgkd ;\s r[Dt~sk fB:zsqD gqDkbh Bkb iKu/ j'J/, x~N oy^oykt ns/ fe|kfJsh j?, ;kvk ftPtk; j? fe y/sh d/P dk nXko j? ns/ fJ; ftu uzr/ T[sgkdK dh b'V j?.

p'ot?Zb n?uvhghJh ek~bw gkJhg ;fgqzebo; n?;vpfbT{nko j?Avgzg

N'b coh Bzpo %

15. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD ਮਈ 2018


y/sh ;wkuko

fJe rT{Pkbk ’u ;oeko d/ fJ; rT{nK Bz{ ;zrhs ;[DkT[D fwPB Bkb nksw^fBoGo Bkb tfXnk d[~X T[sgkdB pD ojhnK g/Av{ n"osK

e/

Adoh rqkwhD ftek;, gzukfJsh oki s/ ykB wzsoh Bfozdo f;zx s'wo B/ ;o; nkihftek w/bk 2018 d/ T[dxkNB d"okB fejk fe nkihftek fwPB g/Av{ n"osK d/ ihtB ’u tZvk ;wkfie nkofEe gfotosB fbnk fojk j?.

ok

i;EkB d/ ;heo fIbQ/ ’u fJe rT{Pkbk ftu rT{nK Bz{ ;zrhs ;[DkT[D Bkb d[ZX T[sgkdB 20 gqshPs se tX frnk j?. fJj gq:'r fIbQ/ dh ;qhr'gkb rT{Pkbk ’u o'IkBk ehsk iKdk j?. fJ; d"okB rT{nK B{z fszB^fszB xzN/ n?AgbhckfJo brk e/ fwT{fIe ;[DkfJnk iKdk j?. fJ; ftueko rT{Pkbk d/ gqXkB d"bs okw dZ;d/ jB fe eJh ;kbK s'A o'IkBk rT{nK Bz{ ;zrhs ;[DkfJnk iKdk j?. nfijk T[BQK B/ fJe rT{^Grs d/ efjD ’s/ P[o{ ehsk ;h, fi; d/ uzr/ Bshi/ t/yD Bz{ fwb/. ih jK fJ; gq:'r B/ T[BQK g[okDhnK ejktsK Bz{ ;Zu ;kps eo fdZsk, fiBQK ftu fejk iKdk j? fe ;zrhs fe;/ Bz{ th szdo[;s eo ;edk j?. ;kb 2016 s'A fJ; rT{Pkbk ’u rT{nK Bz{ ;zrhs ;[DkfJnk iKdk j?, fi; Bkb ewI'o rT{nK szdo[;s j'JhnK ns/ T[BQK dh d[ZX T[sgkdB ;woZEk ftu tkXk j'fJnk. ;t/o/ ;kY/ gzi ti/ s'A ;kY/ nZm ti/ sZe ns/ PkwhA ;kY/ uko ti/ s'A nZm ti/ se n?AgbhckfJo P[o{ ehsk iKdk j?. dZf;nk iKdk j? fe rT{nK Bz{ GiB s/ Pk;sqh ;zrhs ;[D e/ uzrh w[;ekB nkT[Adh j? Gkt T[BQK Bz{ uzrk wkj"b fwbdk j?, fi; Bkb ;[;sh d{o j' iKdh j?. nfijk j'D ekoB T[BQK dh d[ZX T[sgkdB ;woZEk tXdh j?.

w/b/ ’u fjZ;k b? oj/ ;ko/ e[Pb ekohroK ns/ ;t? ;jkfJsk ;w{j dhnK n"osK dk ;tkrs eod/ j'J/ T[BQK B/ fejk rqkwhD ftek; wzsokbk rqkwhD rohp yk;eo ;t? ;jkfJsk ;w{j dhnK w?Apo n"osK dk nkofEe s/ ;wkfie doik ;[XkoB bJh ezw eo fojk j?. wzsokbk fJ; fdPk ’u dhB fdnkb nzs'd:k :'iBk^okPNoh rqkwhD nkihftek fwPB bkr{ eo fojk j?, fi; dk T[d/P rqkwhD n"osK Bz{ nksw ftPtk;h, ikro{e s/ nksw^fBoGo pDkT[Dk j?. ;o; nkihftek w/bk rqkwhD n"os T[sgkdeK Bz{ gqsZy eko'pkoh gb/Nckow T[gbpX eokT[D dk isB j?, sKfe rqkwhD n"os T[sgkde fpBK fe;/ ftu'b/ d/ nkgD/ T[sgkdK dh T[fus ehws gqkgs eo ;eD. T[BQK B/ df;nk fe wzsokbk ;t? ;jkfJsk ;w{j dhnK n"osK ns/ j'o T[sgkdeK Bz{ nkgD/ T[sgkd t/uD bJh gb/Nckow T[gbpX eokT[D bJh rqkwhD jkNK Bz{ gq's;kfjs eodk j?. wzsokb/ dh :'iBk ftZs toQk 2018^19 ’u g{o/ d/P ftu 22,000 rqkwhD jkN ;Ekgs eoB dh j?. n"os fe;kB ;PesheoB gfo:'iBk (n?wHe/H n?;HghH) Bkw T[g^:'iBk brGr 33 bZy n"os fe;kBK Bz{ y/sh T[sgkdesk tXkT[D ns/ nkihftek Bz{ tZy^tZy ;zgsh nkXko d/D ’u ;woEB d/ ojh j?.

fJj rT{Pkbk uzrh soQK ;zukfbs ehs/ ikD bJh oki ;oeko tb'A ;BwkfBs ehsk ik u[eh j?. fJ; ftu 22 eowukohnK d[nkok rT{nK dh ;/tk ehsh iKdh j?. fJ; d/ ;zukbB bJh jo wjhB/ brGr ;Zs bZy o[gJ/ dk youk nkT[Adk j?, fi; Bz{ d[ZX t/u e/ s/ ftfdnkoEhnK s/ b'eK d[nkok ;fj:'r s'A fJeZmk eoe/ you g{ok ehsk iKdk j?. rT{nK bJh fJ; ukbh c[ZN bzw/ s/ u[ozik c[ZN u"V/ jkb ftu 108 gZy/ bZr/ jB. fi; ftu ofjD tkbhnK rT{nK dh fdB^oks d/yGkb ehsh iKdh j?.

16. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD ਮਈ 2018

bengali.krishijagran.com


Good for inter cropping Earn more money with less investment

17. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD риориИ 2018


y/sh ;wkuko

fpjko ’u gkB dh y/sh eoB nkJhHthHnkoHnkJhH B/ tkb/ fe;kB go/PkB bKu ehs/ d' Bt/A n?g

fp

jko ’u gkB dh y/sh tZv/ gZXo s/ j[zdh j?. fJE'A

d/ fe;kBK ƒ gkB dh y/sh s'A ekch bkG fwbdk j?. go fJ; tko gkB dh y/sh eoB tkb/ fe;kBK Bz{ B[e;kB j'fJnk. fJj g[PNh fpjko d/ y/sh wzsoh vkH gq/w e[wko B/ ehsh, fpjko d/ y/sh wzsoh B/ fejk fe d;zpo 2017 s'A iBtoh 2018 d"okB oki ftu uZbh Phs bfjo d/ ekoB gkB dh yVQh c;b Bz{ B[;ekB j'fJnk. fJj ikDekoh fe;kBK s'A gqkgs j'Jh. y/sh ftGkr d[nkok ;pzXs fIfbQnK d/ ;jkfJe fBd/Pe, prtkBh Bz{ gkB dh c;b Bz{ j'J/ B[e;kB dk b/yk i'yk eoe/ fIbQk nfXekohnK d/ wkfXnw Bkb nkgdk gqpzXB ftGkr Bz{ j'J/ B[e;kB dh ikDekoh T[gbpX eokT[D d/ fBod/P fdZs/ jB. Bkb jh ;pzXs fIfbQnK d/ nfXekohnK Bz{ gkB dh c;b d/ B[e;kB dh fog'oN ns/ y/sh fJBg[N rqKN bJh okPh dh nfX:kuBk ;fjs nkgdk gqpzXB ftGkr Bz{ fpBK d/oh G/iD d/ fBod/P fdZs/ rJ/ jB, fi; Bkb gqGkts fe;kBK Bz{ w[nktIk S/sh s'A S/sh fwb ;e/.

T[BQK B/ fejk fe ;pzXs fIbQ/ d/ ;jkfJe fBd/Pe pkrtkBh d[nkok 1345H89 J/eV ’u Phs bfjo Bkb gkB dh c;b d/ B[e;kB dh fog'oN T[gbpX eokJh rJh j?. fIbQ/tko gqkgs ft;fsqs fog'oN Bz{ nkgdk gqpzXB ftGkr Bz{ G/iD dh ekotkJh ehsh ik ojh j?. vkH e[wko dk efjDk j? fe gkB fJe pj[^;kbk, ;dkpjko bsot/b j?. gkB dh y/sh Bedh c;b d/ o{g ’u fpjko d/ tZy^tZy fJbkfenK ftu ehsh iKdh j?, fpjko dh ibtk:{ fInkdk row ns/ mzvh j'D ekoB fJ; dh y/sh y[bQ/ y/sK ftu BjhA ehsh ik ;edh. fJ; bJh fJ; Bz{ P?~v d/ nzdo T[rkfJnk iKdk j?, fi; Bz{ efjzd/ jB fpjko d/ e[b 17 fIfbQnK ’u gkB dh y/sh j' ojh j?.

n

i'e/ ;w/A fe;kBK d/ ;kjwD/ ;G s'A tZvh ;wZf;nk j? y/sh dhnK nkX[fBe seBheK d/ ftP/ ’u ikDekoh Bk fwbDk. fJ; ;w/A i/eo fe;kBK Bz{ ;jh ikDekoh fwb/ sK T[j y/sh ftu e[M uzrk eo ;ed/ jB s/ T[j uzrh nkwdB gqkgs eo ;ed/ jB. fe;kBK Bz{ y/sh ;pzXh ;jh ikDekoh d/D bJh d' n?g bKu ehs/ jB. fJ; seBhe d/ d"o ftu gP{^gkbeK Bz{ jkJhN?e pDkT[D bJh Gkosh feqPh nB[;zXkB ;z;EkB B/ nkJhHthHnkoHnkJhH^gP{ gqiBB ns/ nkJhHthHnkoHnkJhH^fgZr ckofwzr d/ Bkw Bkb d' w'pkfJb n?gbhe/PB fte;s ehshnK jB. fJBQK n?gK d/ IohJ/ nkBbkJhB ikDekohnK jk;b ehshnK ik ;eDrhnK. nkJhHthH nkoHnkJhH d[nkok fte;s ehs/ rJ/ fJj n?g fe;kB ns/ gP{^gkbe Bk f;oc gP{^gkbB d/ pko/ ’u gVQ ;eDr/ pbfe d/y ns/ ;[De/ th ekch e[M f;Zy ;eDr/. fJj n?g; r[Zrb d/ gb/n ;N'o ’s/ w[cs T[gbpX jB. eh ikDekoh j't/rh n?g ’u

gP{ gqiBB n?g Bkb ;pzXs ikDekoh— iK rowh ’u Bk nkT[Dk, tko^tko gqiBB, n;gZPN, pZu/dkBh ’u n?AmB, n"yk iD/gk, roGgks, pZu/dkBh dk pkjo fBebDk nkfd d/ bZSD, eh ns/ fet/A fJbki ns/ o'eEkw d/ sohe/. w;B{Jh roG XkoB Bkb i[VhnK ikDekohnK fit/A fJ; d/ bkG, gP{nK ’u rowh d/ bZSD, rowh ’u ;jh d/yGkb nkfd. ;{o^gkbB n?g Bkb ;pzXs ikDekoh fJ; n?g ftu xZN bkrs ’u ;{o^gkbB fet/A eohJ/, T[BQK dh d/yGkb, oy^oykt, ;wZf;nktK, phwkoh s/ o'eEkw d/ pko/ ’u g{oh ikDekoh T[gbpX j?. fJj n?g uko GkPktK ’u T[gbpX j?, nzro/Ih, fjzdh, gzikph, n;wh, pzrbk, r[ioksh, sfwb s/ wfbnkbw GkPktK ftu fe;kB ns/ gP{^gkbe fJ;dk gq:'r eo ;eDr/.

18. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD ਮਈ 2018

www.krishijagran.com


KRISHI JAGRAN in Limca Book of Records

Subscribe Krishi Jagran & AGRICULTURE WORLD MAGAZINE India s Largest circulated Agri Rural family magazine recognized by Limca Book of Records.

KRISHI JAGRAN

the pulse of rural india

KRISHI JAGRAN MOBILE APP

For Online Subscription of Krishi Jagran and Agriculture World

The only magazine published in 12 languages, reaching 22 states through 23 editions, 23 Years & 4 Portals.

The Magazine is having a combined readership of nearly one crore. Subscribe and enter to this exclusive group. Published in English, Hindi, Punjabi, Gujrati, Marathi, Kannada, Telugu, Bengali, Assamese, Odia, Tamil & Malayalam.

AGRICULTURE WORLD (English)- Subscription Tariff Single Copy- Rs. 100/-

Year Copy 1 2 3

Rate

12 1200 24 2400 36 3600

Discount

Ordinary

Assured Delivery

(in Rs)

Post

Courier/ Speed Post Charges

200 500 1100

1000 1900 2500

1450 2850 3900

KRISHI JAGRAN Subscription Tariff Single Copy - Rs. 50/Year

Hindi, Punjabi, Gujarati, Marathi, Assamese & Odia

Copy

Rate

Discount

Ordinary

Assured Delivery Courier/

Year Copy Rate Discount Ordinary 1 2 3

12 24 36

600 1200 1800

(in Rs)

Post

100 220 500

500 980 1300

Assured Delivery Courier/ Speed Post Charges

950 1900 2700

KRISHI JAGRAN Subscription Tariff Single Copy - Rs. 35/Kannada, Telugu, Tamil, Malayalam, Bengali

Year

Copy

Rate

Discount (in Rs)

Ordinary Post

Assured Delivery Courier/ Speed Post Charges

1 2 3

12 24 36

420 840 1260

40 140 260

380 700 1000

850 1650 2400

Bank Account Details: Federal Bank, E-48 Hauzkhas Main Market, New Delhi - 110016, Account No. 19800200000836, IFSC- FDRL0001980 MICR - 110049032 Paytm No. - 9654193353

Head Office: 60/9, 3rd Floor, Yusuf Sarai Market, Near Green Park Metro Station New Delhi-110016 Tel: 011-2651 1845 Email: circulation@krishijagran.com

For assured delivery of the magazine, we request you to opt for Courier/Speed Post delivery op on. krishijagran

@krishijagran

9891405403

krishijagran

Please Send Cheque/DD/Money Order in favour of Krishi Jagran to any of the offices address given below Kerala: A5, Elankom Gardens, Vellayambalam,

West Bengal: 265, Netaji Colony, Near Baranagar thana, BT

Sasthamangalam. P.O. Thiruvanathapuram - 695010, Phone 0417-4059009, Email: malayalam@krishijagran.com

Road, Opposite to High School and Beenapani Club, Kolkata700090 Mob. 9674853530, Email: bengali@krishijagran.com

Karnataka: 1st Floor, 33/3, B M Mansion, Geddalahalli, Sanjay Nagar, Main Road, RMV second stage, Bangalore 560094, Email: kannada@krishijagran.com, Mob. 9448015099

Telangana: No. 301, 3rd Floor, R.K Apartments Barkatpura, Hyderabad -500027, Email: telugu@krishijagran.com, Mob. 9866624025

Tamil Nadu: Subadarasan's Tharanis Orchid, 654-E, Central Studio, Trichy Road, Singanallur, Coimbatore - 641005, Tamil Nadu, Email: tamil@krishijagran.com, Mob. +91 9811758683

Bihar: 201, Rakhi Complex 2nd Floor Ashiana Digha Road Patna - 800014, Bihar Email: hindi@krishijagran.com, Mob. 9891667686

Odisha:

Maharashtra: Mr. Nishikant Bhalerao, Pune marathi@krishijagran.com, www.krishijagran.com Mob: 9891443388

KVK- Khordha (ICAR), Kausalyaganga Bhubaneswar- 751002, Odisha, Email: odia@krishijagran.com, Mob. 9938103885

19. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD ਮਈ 2018


ਕਵਰ ਸਟੋਰੀ

n?uHghHn?wH P[G nozG Bkb y[Pjkbh ;zGt se fJe ;co

fJ; ;z;ko ’u i/eo y/s ns/ fe;kB Bk j[zd/ sK PkfJd jh fe;/ dk fY~v Godk. efjzd/ jB fe fe;kB ;kvk nzBdksk j?. fJ; ftu e'Jh P~e BjhA j? i/ fe;kB y/s ftu ezw eoBk pzd eo d/D sK fJj ;z;ko G[~yk eo ikJ/. fJ;bJh fe;kB Bz{ nzBdksk fejk iKdk j?. fJ; ;z;ko ’u e'Jh th uhI nfijh BjhA j?, fi;Bz{ y/sh Bkb i'Ve/ Bk d/fynk ik ;e/. fJ; ;w/A d/P Bz{ y/sh ’u w'joh wzfBnk ik fojk j?, sK fJ;dk ekoB fes/ Bk fes/ fe;kB dh fwjBs jh j?. id'A th fe;kB B/ fwjBs eoBh pzd ehsh T[;/ tes fJe t~vh ;w~f;nk g?dk j' ikJ/rh.

d/

P ’u brksko G'iB dh wzr tX ojh j?. d/P ftu fe;kBK Bz{ w[jZJhnk eo ojh j?. fe;kBK d/ Bkb ezw nBki dh g{osh eoBk d/P d/ fe;kBK T[go fJe eoB dk n?uHghHn?wH dk sohek ns/ BIohnk fpbe[b tZyok j?. fe;kBK Bz{ fJj ezgBh c;b ;[oZfynk tZvh fIzw/tkoh j?. fi; sohe/ Bkb fe;kB T[sgkd sK T[gbpX eok jh ojh j? Bkb nkgDh fIzw/Atkoh fBGk oj/ jB, mhe T[;/ jh fe;kBK Bz{ j'o th eJh sohfenK soQK y/sh d/ y/so ftu ezw eoB Bkb ;g'oN eodh j?. fe;kBK tkbhnK fBZ i h y/ s o dhnK bJh No/ f Bz r gq ' r okw dk ezgBhnK th fe;kBK d/ gqsh nk:'iB eoBk, T[BQK Bz{ j'o nkgDh tckdkoh Bkb ezw eo sohfenK Bkb th wdd ojhnK. i/ n;hA c;b eoBk. fJ; Bkb ;kc Ikfjo T[sgkdB Bz{ tXkT[D dh rZb j[zdk j? fe n?uHghHn?wH fe; eod/ jK sK IfjB ftu oyDk sohe/ Bkb fe;kBK Bkb ezw ukjhdk j? fe y/sh o;kfJDK dk eodh j?. ezgBh d/ u/now?B fJ;s/wkb y/sh ftu eoBk nP'e nrotkb jw/Pk fe;kBK bkIwh j' iKdk j?. feT[Afe d/P d/ gqsh fJe ;ekokswe ;'u ftu y/sh tkbh IwhB d/ S'N/^S'N/ oyd/ jB. fe;kBK e'b jB ns/ fJBQK s'A fInkdk g?dktko b?D bJh fe;kBK Bz{ y/sh ;kb 1979 ’u fJ; ezgBh dh o;kfJDK dh b'V g?Adh j?. P[o{nks j'Jh. nP'e nrotkb dk wzBDk j? fe fe;kBK dh fJ;/ b'V Bz{ n?uHghHn?wH pky{ph g{ok ez g Bh d/ ;hBhno ns/ nB[ G t gq p z X eK ns/ eo ojh j?. fJj ezgBh r[DtZsk tkb/ y/sh o;kfJD eowukohnK dh ;ys fwjBs ;dek n?uHghHn?wH B/

20. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD ਮਈ 2018

hindi.krishijagran.com


ਕਵਰ ਸਟੋਰੀ fe;kBK dofwnkB nkgDh fJe tZyoh gSkD pDkJh j?. fi; d/ ekoB fe;kBK Bz{ ezgBh r[DtZsk tkb/ T[sgkd T[gbpX eok ojh j?. fe;kBK Bz{ r[DtZsk tkb/ T[sgkd fwbd/ ofjD fJ;d/ bJh ezgBh d/ y'i ns/ fo;ou ;?ANo Bz{ nkX[fBe seBheK Bkb b?; ehsk frnk j?. n?uHghHn?wH fe;kBK ns/ ezgBh d/ ;Nkc Bz{ nkgD/ gfotko dk fJe fjZ;k wzBdh j?. fe;kBK dh ;cbsk Bz{ jh nkgDh ;cbsk wzBe/ ubdh j?. ezgBh d/ u/now?B nP' e nrotkb dk wzBDk j? fe fe;kB fJ; d/P dk fJe pj[s jh nfjw fjZ;k j?.

feqnkPhb j?. fJ; Bkb ;kc Ikfjo j? fe fe; soQK n?uHghHn?wH dh Nhw fe;kBK se nkgDh gj[zu pDk u[Zeh j?. fe;kBK ftueko nkgDh fJ;/ gj[zu Bz{ p/jso sohe/ Bkb ekfJw oyD bJh n?uHghHn?wH B/ fJe gq'rokw dk nk:'iB ehsk. fJ; gq'rokw Bz{ ‘n? u HghHn? w H ;fwq X h ;zGt’ d/ BK Bkb nk:'fis ehsk frnk. fJ; gq'rokw dk nk:'iB 31 wkou s'A 3 ngq?b se e/ob d/ e'tbw ’u ehsk frnk. fJ; gq'rokw ftu ezgBh B/ nkgD/ Bt/A T[sgkd bKu ehs/. d/PGo s'A ezgBh d/ vhboK Bz{ ;Zfdnk frnk.

fe;kBK s/ T[BQK d/ ezw gqsh nP'e nrotkb dk BIohnk pVk jh ;ekokswe j?, T[j jw/Pk fe;kBK dofwnkB jh ofjDk g;zd eod/ jB. T[BQK dh ezgBh d/ eowukoh fe;kBK bJh IwhBh gZXo ’s/ pj[s ezw eo oj/ jB. d/P d/ tZy^tZy okiK ftu n?uHghHn?wH dh Nhw

fJ; gq'rokw ’u eJh sohfenK dhnK rshftXhnK ns/ No/fBzr g'qrokwK Bz{ Pkwb ehsk frnk sKfe fJ; Bkb ezgBh d/ nfXekoh vhboK s/ fv;NqhfpT{NoK Bz{ No/Av ehsk ik ;e/ ns/ T[j fe;kBK dhnK b'VK Bz{ p/jso sohe/ Bkb ;wM ;eD.

n?uHghHn?wH ;fwqXh ;zGt 2018

1 ngq?b HHH

fJ; gq'rokw dk P[G nozG 31 wkou dh Pkw Bz{ j'fJnk id'A g{oh Nhw e'tbw d/ T[d/ ;w[zdok bkfJio phu j'Nb gj[zuh. fJ; ezgBh B/ fe;kBK bJh fJe P[G nozG ehsk s/ j[D ;zGt ;fwqXh se gj[zu u[eh j?. d/PGo s'A brGr 100 s'A fInkdk vhbo fJ; gq'rokw dk fjZ;k pD/. fJ; gq'rokw dk nk:'iB ‘GrtkB d/ d/P’ d/ BK Bkb wPj{o e/ob oki dhnK tkdhnK ’u ehsk frnk. fJ; gq'rokw dk w[Zy T[d/P ezgBh d/ Bt/A ns/ g[okD/ ;ko/ nfXekohnK Bz{ fJe wzu ’s/ fbnkT[Dk ns/ T[BQK Bz{ y/sh ;/tk bJh gq's;kfjs eoBk ;h.

n?uHghHn?wH B/ bKu ehs/ Bt/A T[sgkd

fjZ;k b?D tkb/ vhbo ns/ fv;NqhfpT{No r[ioks wjKokPNo, oki;EkB, gzikp, jfonkDk, T[~so gqd/P, T[sokyzv, SZsh;rVQ, T[Vh;k, fpjko, Mkoyzv, n;w, pz r kb, fjwkub gq d / P , eoBkNe, s/ b z r kBk, sfwbBkv{, nKXo gqd/P ns/ e/ob okiK s'A ;B. fJ; gq'rokw dhnK e[M MbehnK ns/ n?uHghHn?wh dhnK e[M yk; T[gbpXhnK fJ; soQK jB L 31 wkou HHH ezgBh d/ eowukohnK ns/ vhboK Bz{ fsqt/Adow d/ gdwBkGk ;tkwh wzdo d/ doPB eokJ/ rJ/, i' GrtkB ftPBz{ dk gqf;ZX wzdo j?.

21. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD ਮਈ 2018

;t/o s'A jh g'qrokw dh nozGsk PwQK o"PB eoB ns/ dZyDh Gkos d/ gqf;ZX eEebh fBsq d/ nk:'iB Bkb j'Jh. n?uHghHn?wH dh Nhw gq'rokw tkbh EK ’s/ gj[zuh ns/ T[E/ ezgBh d/ u/now?B nP'e nrotkb ns/ n?rIhfeT{fNt vkfJo?eNo sgf;nk r'fJb B/ ;kfonK Bz{ ;zp'fXs eoe/ ezgBhnK dhnK T[gbpXhnK s'A ikDz{ eokfJnk. fe;kBK Bz{ fXnkB ftu oyd/ j'J/ n?uHghHn?wH T[sgkdK dh pk;e/N ’u 6 Bt/A T[sgkdK Bz{ j'o i'fVnk frnk. fJBQK T[sgkdK B{z bKu eoB dk ezw fJE'A jh P[o{ j'fJnk. n?uHghHn?wH B/ fJj T[sgkd fe;kBK dh b'V Bz{ d/yd/ j'J/ y/sh pIko ’u bKu ehs/. fJj y/sh T[sgkd d/P d/ nbZr^nbZr okiK dhnK c;bK Bz{ malayalam.krishijagran.com


ਕਵਰ ਸਟੋਰੀ fe;kB n;kBh Bkb fJBQK Bz{ yohd ;ed/ jB. T[ s gkdK dh fInkdk ikDekoh bJh fe;kB n?uHghHn?wH d/ BIdheh vhbo Bkb ;zgoe eoe/ ikDekoh gqkgs eo ;ed/ jB. fJ;/ d"okB fJ; g'qrokw ’u d' w[Zy T[gbpXhnK n?uHghHn?wH B/ j'o jk;b ehshnK, fi; ftu ;?g jkBk dk bKu ns/ vkH i/Hn?;H fYZb'A d[nkok n?uHghHn?wH i[nkfJB eoBk. ;?g jkBk dk bKu

fXnkB ’u oyd/ j'J/ fe;kBK bJh wkofeN ’u T[sko/ rJ/ jB. fJBQK d/ BK eqwtko g/gq', J/ft, pkihokt, rzB', g/BgkfJo 32 ns/ ybh;h jB.

n?uHghHn?wH B/ fJe j'o T[gbpXh jk;b eoe/ vkNk p/; f;;Nw ;?g jkBk Bz{ bKu ehsk. fJ;d/ IohJ/ wkofeN d/ g{o/ vkNkp/; Bz{ B?Ntofezr d/ wkfXnw Bkb ;N'o eoe/ ofynk iKdk j?. fJj fJe fJzB w?w'oh ngbkfJz; j?. fJj n?BkfbNheb ns/ NqKi?ePBb rshftXhnK Bz{ w?B/i eodk j?.

fJ; w"e/ ’s/ ezgBh d/ u/now?B nP'e nrotkb ns/ n?rIhfeT{Nt vkfJo?eNo sgf;nk r'fJb ;w/s ;ko/ nfXekoh ns/ vhbo jkIo ;B. g/gq' fJe ehNBkPe j?, fi;Bz{ XkB ’u bZrD tkb/ ehV/ gbKN jkZgo dh o'eEkw bJh fJ;s/wkb ehsk iKdk j?. fJ;Bz{ ;go/n d/ o{g ftu fJ;s/wkb ehsk iKdk j?. fJ;dh g?fezr 250 rqkw, 500 rqkw ns/ 1 feb' ’u T[gbpX j?. J/ft fJe T[~bhBkPe j?. fJj XkB ns/ ukj s/ j'D tkbh T[~bh dh o'eEkw bJh fJ;s/wkb ehsk iKdk j?. fJ;Bz{ th ;go/n d/ o{g ’u fJ;s/wkb ehsk iKdk j?. pkihokt fJe ehNBkPe j?, fij' fijk fJ;dk BK T[j' fijk ezw. fJj egkj ’u bZrD tkbh ;c?d wZyh ns/ pkZbtkow dh o'eEkw bJh fJ;s/wkb ehsk iKdk j?. Bkb jh fwou ’u bZrD tkb/ fEqg; ns/ co{N p'oo T[~s/ th fJ;dk fJ;s/wkb eoe/ fB:zsqD ehsk ik ;edk j?. rzB' fJe ehNBkPe T[sgkd j?. fit/A fe fJ;dk BK j? T[j' fijk fJ;dk ezw j?, fJj rzB/ ’u bZrD tkbh ;c?d frvko dh o'eEkw bJh fJ;s/wkb ehsk iKdk j?. Bkb jh fJ; Bkb rzB/ dk tkXk th uzrk j[zdk j?. fJj 40 rqkw, 100 rqkw ns/ 250 rqkw ’u T[gbpX jB. g/BgkfJo 32 fJe BdhBBkPe j?. fJ;d/ fJ;s/wkb Bkb ;'fJnkphB ’u j'D tkb/ BdhBK Bz{ fB:zfsqs eoB bJh ehsk iKdk j?, fJj 500 fwHbhH ns/ 1000 fwHbhH dh g?fezr ftu T[gbpX j?.

vkH i/Hn?;H fYZb'A B/ n?uHghHn?wH i[nkfJB ehsk fJ;/ d"okB y/sh o;kfJD y/so dh wzBh^gqwzBh j;sh vkH i/Hn?;H fYZb'A B/ n?uHghHn?wH i[nkfJB ehsk. T[BQK B/ n?uHghHn?wH gq?Ihv?AN ;/bI n?Av wkoehfNzr d/ nj[d/ s/ i[nkfJB ehsk. vkH fYZb'A ezgBh dh ;/bI ns/ wkoehfNzr Bkb ;pzXs ;kohnK rshftXhnK ;zGkbDr/. T[BQK B/ y/sh o;kfJD ezgBh ftb't[Zv Bz{ SZv e/ n?uHghHn?wH e?wheb n?Av coNhbkJhIo fbwfNv Bz{ i[nkfJB ehsk j?. fJ; s'A pknd vhboK dh j"A;bk n|IkJh ns/ ;BwkB bJh n?tkov ;?o/wBh dk nk:'iB ehsk frnk.

ybh;h fJe BdhBBkPe T[sgkd j?. fJj fJe pj[^T[d/P tkbk T[sgkd j?. fJ;dk fJ;s/wkb eJh c;bK ’u j'D tkbh BdhB dh o'eEkw bJh ehsk ik ;edk j?. fJ;dk fJ;s/wkb w[Zy o{g Bkb ekb/ S'fbnK, egkj, ;'fJnkphB, fgnkI ns/ wz[rcbh ’u j'D tkb/ BdhBK Bz{ fB:zfsqs eoB bJh ehsk iKdk j?. n?uHghHn?wH d[nkok bKu ehs/ rJ/ fJj ;ko/ T[sgkd pIko ’u T[gbpX jB.

22. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD ਮਈ 2018

bengali.krishijagran.com


ਕਵਰ ਸਟੋਰੀ n?uHghHn?wH e?wheb n?Av coNhbkJhIo fbwfNv n?tkov ;?o/wBh dk nk:'iB fJ; n?tkov ;?o/wBh ’u ezgBh d/ vhboK, fv;NqhfpT{NoK ns/ wkoehfNzr nfXekohnK ;fjs j'o ;Nkc Bz{ th ;BwkfBs ehsk frnk. fJ; d/ Bkb jh ;kfonK Bz{ s'jc/ th tzv/ rJ/. fJj g[o;eko g{o/ ;kb uzrk ezw eoB tkb/ vhboK, fv;NqhfpT{NoK ns/ nfXekohnK Bz{ u/now?B nP'e nrotkb ns/ n?rIhfeT{fNt vkfJo?eNo sgf;nk r'fJb d[nkok

fdZs/ rJ/. \k; rZb fJj ojh fe ;G s'A tXhnk ezw eoB tkb/ vhbo Bz{ n?uHghHn?wH tb'A c'ofuT{Bo rZvh G/N ehsh rJh. Bkb jh gq;z;k gZso th fdZsk frnk. fJ; w"e/ s/ ezgBh d/ u/now?B nP'e nrotkb ns/ n?rIhfeT{fNt

B/ fejk fe;kBK d/ gqsh n;hA fJj' fij/ ezw ikoh oyKr/. vhboK B/ ezgBh d/ gqsh nkgD/ ;ekokswe ftuko th ;KM/ ehs/. n?tkov j/m fby/ nB[;ko fdZs/ rJ/ L ;gkoNB n?tkov, fgB/eb n?tkov, ;g'oN bkJhN n?tkov, fBT{ ewo n?e;hb?A; n?tkov, p?;N NqkfJb pb/io n?tkov, jkb nkc c/w n?tkov, e?bpo nkc ;Nq'w n?tkov, ;ofeb nkc rb'pb fpiB; n?e;/;b?A; n?tkov, ;N?Afvzr Up/PB n?tkov ns/ pkj{pbh n?tkov Bz{ Pkfwb ehsk frnk. n?tkov ;?o/w/Bh s'A pknd Nhw fpbfvzr n?eNhftNh dk nk:'iB ehsk frnk. Nhw fpbfvzr n?eNhftNh

vkfJo?eNo sgf;nk r'fJb B/ ;kfonK dh j"A;bk n|IkJh ehsh go n?uHghHn?wH dh Nhw B/ ezgBh dh n?rIhfeT{fNt vkfJo?eNo sgZf;nk r'fJb Bz{ n?e;gb'oo nkc dh Jhno ns/ ebkT{v BkJhB e'b?pq/PB n?tkvo d/ e/ ;BwkfBs ehsk.

n?uHghHn?wH d[nkok fv;NqhfpT{NoK, vhboK ns/ ezgBh d/ nfXekohnK bJh Nhw fpbfvzr n?eNhftNh dk nk:'iB ehsk frnk. fJ; n?eNhftNh ’u ;ko/ vhboK ns/ fv;NqhfpT{NoK Bz{ No/fBzr fdZsh rJh fe fe; sohe/ Bkb fJe Nhw pDk e/ ezw ehsk iKdk j?. fJ;d/ bJh eJh NhwK pDkJhnK rJhnK, T[; ’u nkg; ftu ezghfNPB dk nk:'iB ehsk frnk. sKfe T[BQK Bz{ gsk br ;e/ fe fe; sohe/ Bkb fJ; ezghfNPB d/ :[r ftu p/jso gqdoPB ehsk ik ;edk j?.

fJ; w"e/ ’s/ nP'e nrotkb B/ fejk fe fJj ;G ezgBh d/ nfXekohnK dh fwjBs ns/ brB j?, i' fe fe;kBK bJh fJeZm/ fwb e/ J/Bk ezw eo oj/ jB, T[BQK

fet/A B?Ntoe eoe/ ezw Bz{ p/jso sohe/ Bkb ehsk ik ;edk j?. fJ; n?eNhftNh ’u ezgBh d/ nfXekohnK ns/ ;ko/ vhboK B/ fjZ;k fbnk. gq'rokw

23. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD ਮਈ 2018

www.krishijagran.com


ਕਵਰ ਸਟੋਰੀ d/ w?AN'o o'fjs mke[o oj/, T[BQK B/ Nhw dk ;zukbB ehsk. gq'rokw ubd/^ubd/ Pkw dk ;wK j' ufbnk ;h fJ;bJh nkJ/ j'J' wfjwkBK bJh E'VQk wB'oziB j'Dk th

bkIwh ;h. fJ;bJh Nhw fpbfvzr n?eNhftNh s'A pknd p'bht[Zv BkJhN dh P[o{nks ehsh rJh.

B/ jk;/ d/ mjke/ brkJ/. n?uHghHn?w dh Nhw th fgZS/ BjhA ojh. eo?eNo n?eN ’u n?uHghHn?wH dh Nhw B/ fjZ;k fbnk. fJ;/ d"okB o'fjs mke[o B/ r[ZEh ns/ vkH wPj{o r[bkNh dh n?efNzr eoe/ ;kfonK Bz{ j;kfJnk. wzBh^gqwzBh n?Aeo nkfJPk xBh B/ gq'rokw dk ;zukbB ehsk. ;ko/ ebkekoK B/ nkgDk ezw pky{ph ehsk.

p'bht[Zv BkJhN

2 ngq?b HHH

p'bht[Zv BkJhN gq'rokw dh P[o{nks rD/P tzdBk ns/ fPtkJ/ n?eN Bkb ehsh rJh. fJ; s'A pknd

gq'rokw d/ sh;o/ fdB n?uHghHn?wH dh Nhw B/ ezfBnke[wkoh d/ nZwB wzdo d/ doPB ehs/. ;w[zdo ezY/ ezfBnke[wkoh ’u tf;nk fJj wzdo brGr 3000 ;kb g[okDk j?. T[; s'A pknd ftt/ekBzd w?w'ohnb dk d"ok ehsk. Pkw t/b/ sfwbBkv{ d/ wPj{o n?eN ekbkohgZN{ ns/ wkoNhBh vK; n?eN dk th nBzd fbnk. n?uHghHn?wH ftehghvhnk g/i bKu g{oh d[Bhnk Bz{ gqf;ZX j;shnK ns/ ;z;EktK d/ ftP/ ’u ikDekoh d/D tkbh t?p;kJhN ftehghvhnk ’s/ n?uHghHn?wH nkgDk BK doi eok u[eh j?. n?uHghHn?wH ezgBh dk nkchPhnb ftehghvhnk g/i th bKu ehsk ik u[fenk j?.

pkj{pbh n?eN, Nq'B n?eN, ekoBhtb n?eN ns/ ;kb;k vK; dh g/Pekoh ebkekoK d[nkok ehsh rJh. fJ;s'A pknd gqf;ZX ekw/vh ebkeko o'fjs mke[o

24. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD ਮਈ 2018

ftehghvhnk ’s/ ezgBh d/ ftP/ ’u g{oh ikDekoh T[gbpX j?. ed'A s'A ezgBh dh P[o{nks j'Jh ns/ fe; y/so ’u fJj ezgBh ezw eodh j?. n?uHghHn?wH dk ftehghvhnk g/i ezgBh dh n?rIhfeT{fNt vkfJo?eNo sgf;nk r'fJb B/ bKu ehsk.

hindi.krishijagran.com


ਕਵਰ ਸਟੋਰੀ fd~bh v/no v/ftb; ’u n?;';hJ/N ;g'A;o fJ; tko d/ nkJhHghHn?bH ;hIB ’u n?uHghHn?wH e?wheb n?Av coNhbkJhIo fbwfNv B/ fdZbh v/no v/ftb; dh Nhw Bz{ ;g'A;o ehsk j?. fJ; ftu n?uHghHn?wH e?wheb n?Av coNhbkJhIo fbwfNv n?;';hJ/N ;g'A;o j?. fJ; Bkb ;kc Ikfjo j? fe n?uHghHn?wH e?wheb n?Av ckoNhbkJhIo fbwfNv jo/e gZXo se gj[zu fojk j?. fJ; s'A fJbktk isB ikoh j? fe fe; soQK T[j fe;kBK se fInkdk s'A fInkdk gj[zu ;ed/ jB.

25. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD ਮਈ 2018

malayalam.krishijagran.com


fJzNoftT{

Gkosh y/sh ’u fJIokfJbh seBhe dk skbw/b^ okid{s ‘v/Bhnb ekowB’ Bkb feqPh ikroD dh r~bpks

fJ

IokfJbh seBhe dk gkbB eoB tkbhnK ejkDhnK s/ ikDekoh ;op ftnkgh jB. fJe fe;kB d/ p?Ae yks/ ftu tXdh frDsh d/ Bkb fJ;dh ftjkoesk pj[s ;gPN j?.

;cb ftu'A fJe j?. fJe XkoBk pDkJh rJh j? v/noh, fiZE/ gP{nK ns/ ikBtoK dk fXnkB ofynk iKdk j? ns/ T[BQK dk efbnkD j[zdk j?. ;G s'A wjZstg{oB rzb fJj T[sgkdesk d/ Bkb pj[s uzrh soQK Bkb i[Vdh j?.

Gkos ftu fJIokfJbh seBhe d/ n;o dh rZb eoB bJh, okid{s ‘v?Bhnb ekowB’ dh s[bBk ’u p/jso BIdheh ftnesh BjhA j?, fiBQK B/ BthA fdZbh ftu fJIokfJbh n;?Ap;h ’u 4 ;kb dk ekoi^ekb g{ok ehsk j?. fJIokfJb ns/ Gkos B/ T[; ;w/A y/so ƒ ;KMk ehsk, fi; ftu T[BQK B/ ftek; ehsk j?. nkgD/ fJIokfJb ;g? P b ;z ; eoD ’u feq P h ikroD (n?rohebuob tobv) fJIokfJb d/ okid{s Bkb ‘rZbpks d/ Bkb’ d' d/PK d/ ftek; dhnK e[M MbehnK Bz{ ;kjwD/ fbnkT[Dk ukj[zdk j?.

fJIokfJb Bz{ pj[s xZN ;w/A ftu y[d Bz{ oki d/ o{g ftu ;[szso j'D ns/ G'iB d/ y/so ’u ;[szso j'D dk wkD gqkgs j'fJnk j?. gqH y/sh d/ y/so ’u fJ; r"otPkbh ;EkB ’s/ gj[zuD bJh ;oeko ns/ nkw Bkrfoe B/ fe; gq/oBk ns/ oDBhsh Bz{ ngDkfJnk j? <

gqH nIkdh d/ ;w/A s'A n~i se fJIokfJb ns/ fJ;dh y/sh ’u ftek; d/ ;zdoG ftu eh pdbkt d/y/ rJ/ jB <

T[H fJe fe;kB y[d bJh ns/ T[;d/ efbnkD bJh ezw eodk j?. gkodoPh Bhsh ns/ seBheh nkdkB^ gqdkB B/ fe;kBK Bz{ bkGdkfJe y/sh d/ B/V/ fbnKdk j?. i/ okPNo fBowkD dh rZb ehsh ikJ/ sK :j{dhnK Bz{ nkgDh iBwG{wh d/ B/V/ fbnkT[D bJh fJIokfJb dk fBowkD ehsk frnk. y/sh Bkb i[VBk nkgDh fwZNh Bkb i[VB tork j?.

T[H 1948 ’u nIkdh s'A pknd, fJIokfJb B/ y[d Bz{ g{oh soQK Bkb fte;s ehsk j?. f;oc 6 bZy b'eK B/ d/P Bz{ 28 bZy s'A fInkdk npkdh d/ Bkb wip{s ehsk. 5^6 ;kb d/ fJe S'Nh ;w/A ;hwk ’u d/P Bz{ fJe okPNo pDkT[D dk isB ehsk. d[BhnK d/ tZy^tZy fjZf;nK s'A b'eK Bz{ fbnkT[D ns/ T[BQK Bz{ Bt/A sohe/ f;ykT[D ftu fJj ;cb fojk j?. n;hA rohph torhnK ftfGzB ;wZf;nktK d/ wkfXnw Bkb p[fBnkdh YKu/, rbs toyk, T[fus f;Zfynk dh nDj'Ad, f;js gqDkbh, Pk;B, w[ZfdnK, gqkuhB wksqG{wh ’u :j{dhnK Bz{ nkgDh iBwG{wh ’u fbnkT[D dh ;cb e'fPP ehsh j?. ;pIhnK ns/ cbK s'A gfjbK fJIokfJb B/ fJe pj[s jh o'ue v/noh T[d:'r fte;s ehsk. i' d[BhnK Go ’u ;G s'A

id'A :j{dh nkgDh Xosh s'A d{o ;B, sK T[BQK B/ y/sh s'A fJbktk j'o ezw^XzfdnK Bz{ ngDkfJnk. T[BQK Bz{ nkgDh iBwG{wh ’u fbnkT[D bJh ns/ T[BQK Bz{ :j{dh ;ZfGnsk dk fjZ;k pDkT[D ftu y/sh B/ fJe nfjw G{fwek fBGkJh j?. noE^ftt;Ek dhnK Io{osK Bz{ ;wMd/ j'J/ pj[s ;ko/ b'eK Bz{ fJ; ihtB ihT[D dk Iohnk pDkT[D bJh gq's;kfjs ehsk frnk. ‘fep{Ni’ GkJhukok, fJIokfJb ’u y/sh Bz{ ngBkT[D tkb/ b'e ;B. fep{Ni fJIokfJb ftu fJe ;KMk GkJhukok j? i' gozgokrs s"o s/ y/sh ’s/ nXkos ;h. nZi y/sh Bz{ j'o nkofEe PkyktK d[nkok nzfPe o{g Bkb ;gbkJh ehsk frnk j?, go fJj ;wkitkd dh ftukoXkok d/ nXko s/ :{N'ghnB GkJhukfonK d/ o{g ’u P[o{ j'fJnk, i' feXo/ j'o BjhA

26. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD ਮਈ 2018

bengali.krishijagran.com


fJzNoftT{ t/fynk ik ;edk. ofjD dk pj[s jh o'ue ns/ npdb sohekL fep{Ni fJIokfJb ’u ftef;s j'fJnk. gqH Gkos ns/ fJIokfJb B/ eJh y/sh ;fj:'rh rshftXhnK Bkb j~E fwbkfJnk j?. d'jK g~yK bJh nB[Gt fej' fijk fojk j? < fJ; gqfefonk ’u Gkosh IwhB ’s/ fe; ftek; ns/ nB[Gt Bz{ d/fynk frnk j?. T[H Gkos^fJIokfJb ;fj:'r fJIokfJb d/ T[gi Bz{ tXkT[D d/ nB[Pk;B dk fJe tZvk T[dkjoD j? ns/ y[d dh ebk Bz{ ;hws eoB ’u ftPtk; BjhA oydk. BthA fdZbh d/ Bkb seBheh ikDekohnK Bz{ ;KMk eoB bJh :/o[Pbw wkD ns/ y[Ph wfj;{; eodk j?. y/sh d/ y/so ’u fJIokfJb B/ i' ftP/Prsk jk;b ehsh j?, T[j nkJhHnkJhHJ/HghH fJzv'^fJIokfJb y/sh gfo:'iBk d/ wkfXnw Bkb fJ; Bz{ d[jokT[Dk ukj[zdk j?. fgSb/ 10 ;kbK ’u, n?wHJ/Hn?;H J/HthHthH dh nrtkJh j/m, y/sh wzsokb/ ns/ okiK d/ y/sh wzsokfbnK B/ fe;kBK d/ ihtB ’u ;ekokswe pdbkt nkJhHNhH, ;kJhpo fo;ou, ;zuko, f;js, ;wkXkB nkfd fbnKd/ jB. ;fjs P[o{nksh y/soK ’u iB^Pesh tzvh iKdh j?. nZi se 22 T[sfeqPNsk e/Ado (;hHUHJhH) Gkos ftu o/fr;skB fyVdk j? ns/ id'A fJj fejk iKdk j?, sK g{oh soQK ubkJ/ ik oj/ jB. i' Gkosh y/sh ;w[dkJ/ Bz{ n;b ’u fJj T[; d/P dh T[sgkdesk dk wsbp ;h fi;B/ fJIokfJbh seBhe gqdkB eodk j?. ;G s'A wjZstg{oB uwsekoh Bshi/ fdykJ/ jB. p/jso ns/ BthnK f;zukJh rZb fJj j? fe seBhe dh gqshfbgh pDkT[D dh pikJ/ T[;Bz{ ftXhnK, BthnK gqikshnK ns/ fe;wK dk ftek; i' ngDkfJnk frnk j?. fJBQK e/AdoK d/ wkfXnw Bkb fInkdk nB[e{b jB ns/ xZN s'A xZN dh XkoBk Bz{ pVktk NwkNo, nzp, c[Zb ns/ wX{wZyhnK dh seBhe tor/ ftfGzB d/D bJh fJIokfJbh y/sK ftu seBhe d/ wkfXnw Bkb T[sgkdK Bz{ fte;s ehsk frnk j?. T[~so Gkosh oki uzrh soQK J/ehfeqs ehsk frnk j?. fJe fe;kB j'D d/ Bks/ jfonkDk ’u v/noh ckow ns/ T[d:'r T[~s/ fJe BtK n;kB BjhA j? ns/ g{oh d[BhnK ftu, fe;kBK dh frDsh e'nkgo/PB tX fojk j?. ftuko fJIokfJb dh ;cbsk dk xN ojh j?, b/feB i' b'e fJIokfJb iKd/ jB, T[j T[gi wkvb b?Dk ns/ fJ;Bz{ gq'i?eN eoBk j?. id'A d'jK d/PK d/ ns/ ftfrnkgB^gq;ko d/ pko/ ’u rZb eod/ jB. d't/A gqXkB wzsoh fgSb/ ;kb r[ioks ftu fwb/ ;B. fJIokfJbh seBhe d/ gZy ftu fe;kB gq;z;k gZXo fJe gqH feqgk eoe/ Gkos ftueko j'D tkb/ y/sh tZv/ sohe/ Bkb nkfJnk. y/sh d/ nfGnk; d/ nkgD/ nkdkB^gqdkB pko/ fN~gDh eo' < T[H T[sgkdB d/ e[M ;w{j s'A fJbktk, n;hA g/P/to sohe/ Bkb fJIokfJb seBhe Bz{ J/ehfeqs eoB nksw^fBoGo jK. ykX^;[oZfynk oki dh BthA gkJh rJh Bkb fe;kBK dh nkwdB ftu d' s'A fszB r[Dk j'fJnk j?. gqH fJIokfJb fo;ou ’u nkgD/ fBt/P bJh ikfDnk nIkdh j?. n;hA seBhe d/ d't/A f;;Nw ns/ gqpzXB fte;s ehs/ jB i' ;ot'sw T[sgkdB gqdkB eoB dh iKdk j?. y/sh d/ bJh j[D fezBk piN fdsk frnk j? < fJikIs d/Ad/ jB. fJIokfJb e[M T[sgkdK$sZsK Bz{ T[H fJIokfJb T[BQK d/PK ftu'A fJe j? i' nkoHn?BHvhH nk:ks eodk j?, fiBQK Bz{ ;z;kfXs eoB dh b'V j[zdh j?. ftu ;G s'A fInkdk fBt/P eodk j?. ;eb xo/b{ T[sgkd wk; T[BQK T[sgkdK ftu'A fJe j?, i' tZvh wksok ’u nk:ks dk 4# s'A fInkdk fo;ou ns/ vt?bgw?AN ’u iKdk j?, fi; ehs/ iKd/ jB. fInkdkso ;pIhnK ns/ cb d/P ftu ftu y/sh Pkwb j?. f;zukJh ’u seBheh ftek;, p/jso T[rkJ/ iKd/ jB. gqikshnK d/ ftek;, fBP/uB ns/ gqiBB oDBhsh, xZN f;ZyD s'A fJbktk, fJj d'sock b?D^d/D tork j?, fiE/ gkDh d/ T[g:'r ns/ fInkdk s'A fInkdk T[sgkdB bJh y/so dk fBT[Bsw T[g:'r jkJhbkJhN ehs/ rJ/ y/soK ftu'A fJe gk;/ fJIokfJb Gkos Bz{ p/jso ns/ BthA seBhe e[M fojk j?. fJIokfJb dh ;wZ[uh noE^ftt;Ek Bz{ d/yd/ gqdkB eodk j?, T[E/ d{;o/ gk;/ fJIokfJb Gkos s'A ftfGzB j'J/, fJ;d/ Bshi/ ti'A y/sh nkoHn?AvHvhH Bz{ fJ;d/ Bshi/ tfoQnK d/ pko/ ’u f;ydk j?, fit/A Gkos d/ ;kbK d/ nB[Gt ekoB s[bBkswe s"o s/ fJe S'Nk :'rdkB fdZsk iKdk j?, ns/ nzp dh y/sh ’u ;woE. nzp s'A fJbktk, nBkBk; fi;dk noE j? w?B/iw?AN dh fJe gkodoPh ftXh, fJIokfJb bJh Bt/A jB ns/ fJ;bJh fJj nfij/ ftnkge ft;sko nfGnk; pj[s wjZstg{oB jB. fJe iK nkdkB^gqdkB d/ Bkb fJe wip{s ;fj:'r pDkT[Adk j?.

d{ih sohe/ Bkb jo/e fe;kB ;oeko Bkb i[fVnk j'fJnk j?. fe;kBK dh ;/tk bJh pj[s ;ko/ y/so wkfjo jB, i' T[BQK Bz{ BthnK seBheK ns/ ftek; d/ pko/ ’u ikro{e eod/ jB. fJ; s'A fJbktk s[bBkswe o{g ’u fJIokfJb y/sh ’u xZN iB^Pesh dk fBt/P eodk j?, i' fJe pj[s ftef;s noE^ftt;Ek d/ fjZ;/ d/ o{g ftu ezw eodk j?.

27. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD ਮਈ 2018

w'fBek wzvb n?;';hJ/N ;zgkde feqPh ikroD, BthA fdZbh w'pkfJb L 9891755566 Jhw/b L monika@krishijagran.com www.krishijagran.com


fJzNoftT{

fe;kBK fe;kBK s' s'AA f;Zy f;~y e/ e/ n;hA n;hA nZr/ n~r/ tXd/ tXd/ jK jK LL ;zdhg e[wko BkfJe

,,

y/sK ftu ;kok fdB ;ys fwjBs eoB tkbk fJe fe;kB Ud'A y[P j[zdk j? id'A T[;dk gfotko y[P j[zdk j?. feT[Afe fe;kB nkgD/ g/N e~Ne/ nkgD/ gfotko s/ d/P dh iBsk dk fY~v Godk j?. T[;Bz{ ;w/A f;o T[;dh g?dktko dh ;jh nkwdB j' ikJ/ sK fe;kB y[P j' iKdk j?. ;ko/ ikDd/ jK fe d/P ’u y/sh eoB tkb/ S'N/ spe/ d/ fe;kB fInkdk jB, fJ;bJh uzrh nkwdB b?Dk T[; d/ w[Bk;p BjhA j[zdk. fe;kBK Bz{ y[Pjkb pDkT[D bJh ;oeko nkgD/ g~Xo s/ ekch isB eo ojh j?. fJ;d/ bJh eJh ;oekoh ;z;EktK feqnkPhb jB.

fJe pVk jh S'Nk fijk Ppd n;hA jw/Pk jh fJ;s/wkb eod/ jB ‘;zx’ fJj fJe nfijk Ppd j? i' S'Nk jz[d/ j'J/ th jIkoK b~yK dh GhV Bz{ fJefmnK i'V d/Adk j?, ;oeko B/ th 1963 ftu fe;kBK ns/ y/sh d/ ftek; bJh fJe ;zx dh ;EkgBk ehsh ;h, fi; dk BK j?, B?PBb e'nkgo/fNt vt?bgw?AN ekog'o/PB, :kBh okPNoh ;fjekfosk ftek; ;zx, fi; d/ wkfXnw Bkb fe;kB GkJhuko/ Bz{ fJe~fmnK i'V e/ T[BQK dk ftek; ehsk ik ;e/. okPNoh ;fjekfosk ftek; ;zx fi; sohe/ Bkb fe;kBK bJh ezw eo fojk j?, fJ; ;zdoG ftu ;z;Ek d/ gqpzX fBd/Pe ;zdhg e[wko BkfJe Bkb r~bpks d"okB fJj ikDB dh e'fPP ehsh rJh fe fe; sohe/ Bkb n?BH;hHvhH;hH ezw eodk j?.

,,

28. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD ਮਈ 2018

hindi.krishijagran.com


fJzNoftT{ g/P jB e[M w[~y nzP L n?BH;hHvhH;hH d/ ftP/ ’u e[M d;' < n?BH;hHvhH;hH :kBh okPNoh ;fjekfosk ftek; ;zx, fJ;dh P[o{nks 1963 ftu j'Jh, fJ; ;z;Ek dk w[Zy ezw d/PGo d/ fe;kBK Bz{ fJeZfmnK i'V e/ T[BQK Bz{ ftZsh ;jkfJsk gqdkB eoBk j?. n?BH;hHvhH;hH fe;kB ;zx Bz{ eoI T[gbpX eokT[Adk j?. fi; d/ wkfXnw Bkb fe;kB ;zx nkgDh wkofeN ;Ekgs eoe/ nkgD/ eko'pko Bz{ pVktk d/Ad/ jB. jkbhA se n;hA brGr 1 bZy eo'V s'A fInkdk dk eoI d/PGo d/ e'nkgo/fNt Bz{ d/ u[Ze/ jK. n;hA d/PGo ftu 70 jIko s'A fInkdk e'nkgo/fNt B{z ;g'oN ehsk j?. fJ; ;z;Ek dk ezw eoB dk sohek eh j? < d/P d/ brGr ;ko/ okiK ftu e'nkgo/fNt pD/ j'J/ jB. fi; ftu t?;N :kBh r[ioks ns/ wjKokPNo tor/ okiK ftu ;G s'A fInkdk e'nkgo/fNt jB. fJ; s'A pknd BkoE Jh;N n;w, gZSwh pzrkb fJ; s'A fJbktk Mkoyzv, T[Vh;k, wZX gqd/P, T[~so Gkos ’u T[soKub, :{HghH s/ izw{ ePwho tor/ okiK ftu n;hA e'nkgo/fNt; Bz{ ;g'oN eo oj/ jK. fJE'A se fe n;hA bePdhg ftu th e'nkgo/fNt Bz{ pVktk d/ oj/ jK, go fJj rZb th ;jh j? fe T[~so Gkos ’u e'nkgo/fNt dh frDsh xZN j?. fi;d/ ekoB fJE'A d/ fe;kB g{oh soQK Bkb fte;s BjhA jB. fJ;d/ bJh n;hA fJe BtK edw u[Zfenk j?, ‘;fjeko^22’. fJ; gq'rokw Bz{ n;hA fJ;/ ;kb bKu ehsk j?, fit/A fe gqXkB wzsoh Bfozdo w'dh ih dk ;[gBk j? fe 2022 se d/P d/ fe;kBK dh nkwdB Bz{ d[ZrDk ehsk ikJ/, fJ;/ Bz{ fXnkB ftu oyd/ j'J/ ;fjeko^22 dh P[o{nks ehsh rJh. fJ;d/ sfjs n;hA d/P d/ 222 fIfbQnK ftu e'nkgo/fNt dh P[o{nks eoKr/. fJj e'nkgo/fNt ;ko/ y/soK fit/A v/noh, nbkfJv ;?eNo, g'bNoh tor/ y/soK d/ fe;kBK Bz{ ckfJdk fwb/rk. e'nkgo/fNt s'A b'B foetoh fej' fijh j? < ;kvh b'B foetoh 100 gqshPs j?. fi; e'nkgo/fNt Bz{ th n;hA b'B T[gbpX eokT[Ad/ jK. T[j ;w/A f;o ;kBz{ tkg; eo d/Ad/ jB, fJ;bJh ;kvk n?BHghHJ/H th 0# j?. w?A fJj efjDk ukjKrk fe i/eo fe;/ th ;z;Ek ’u ;jh sohe/ Bkb gq'c?PBbh ezw j[zdk j? sK T[j frDsh uzrh soQK ezw eodh j?. fJjh ekoB j? fe n?BH;hHvhH;hH g{oh soQK Bkb foetoh eoB ftu ;woZE j?.

29. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD ਮਈ 2018

e'nkgo/fNt wkoehfNzr Bz{ pVktk d/D bJh n?BH;hHvhH;hH eh eo fojk j? < fJj rZb fJedw ;jh j? fe wkoehfNzr fe;kBK bJh pj[s nfjw j?. n;hA e'nkgo/fNt wkoehfNzr c?vo/PB Bz{ ;Ekgs ehsk j'fJnk j? feT[Afe fiBQK b'eK Bz{ n;hA b'B T[gbpX eokT[Ad/ jK, T[j fJe tZv/ w"b s'A b? e/ S'N/ foN/bo ns/ efonkBk se d/ j[zd/ jB. i' fe nkg; ftu wkofeN fbze/i pDkT[Ad/ jB, fJ; ftu n;hA e[M j'o Bt/A pdbkt eoB ik oj/ jK. n;hA wkofeN fbze/i d/ w"e/ tXkT[D dh e'fPP eo oj/ jK. fJ; s'A fJbktk wkofeN Bz{ j'o wip{s eoB bJh n;hA e'bv ;N'oK Bz{ fte;s eoB ’s/ fXnkB d/ oj/ jK. jkbhA se n?BH;hHvhH;hH ’u fezB/ pdbkt j'J/ jB < fJj fJe nfijh ;z;Ek j? i' fe;/ th fJe fJB;kB Bkb BjhA ub ;edh. id' A s' A n?BH;hHvhH;hH dh P[o{nks j'Jh j?, Ud'A s'A b?e/ jkbhA se frDsh ftu ekch pdbkt j'J/ jB. fJE/ i' g[okD/ bhvo oj/ jB, T[BQK B/ J/E/ fJe nfijk wkj"b fsnko ehsk j? fi; Bkb ;z;Ek wip{s j'Jh j?. fJE/ fJe g{ok ;g'ofNzr f;;Nw j?. fJ; ;kb n;hA y/sh d/ 14000 eo'V dk Nhuk ofynk ;h, b/feB ;kvk NoB Uto 22000 eo'V se gjz[funk fJ;bJh ;kBz{ T[whd j? fe GftZy ftu th n;hA uzrk eoKr/. s[jkBz{ eh b~rdk j? 2022 se fe;kBK dh nkwdB d[~rDh j't/rh < s[jkBz{ dZ; fdnK fe ;kv/ gqXkB wzsoh Bfozdo w'dh dk ;[gBk j? fe fe;kB thoK dh nkwdB d[ZrDh j't/. fJj fpbe[b ;zGt j?, fi; ftu ;fjekoh ;zrmB fJe nfjw Gkrhdkoh fBGkT[Ad/ jB. ;fjekoh ;zrmBK d/ wkfXnw Bkb fe;kBK dh c;b dh fteoh tXdh j?. ;fjekoh ;zrmBK d/ wkfXnw Bkb fe;kBK dh bkrs xZN nkT[Adh j? idfe T[BQK dh nkwdB ftu tkXk j[zdk j?. fJ;bJh fe;kBK dh nkwdB Bz{ d[ZrD ehsk ik ;edk j?. fe;kBK bJh s[jkv/ eh ftuko jB < fe;kBK Bz{ w?A e'Jh ;[Mkn sK BjhA d/Dk ukjKrk feT[Afe e'nkgo/fNt fe;kBK dk nkgDk ;zrmB j?. n;hA fe;kBK s'A jh f;Zye/ nZr/ tXd/ jK, go w?A fJe rZb Io{o efjDh ukjKrk fe fe;kBK Bz{ n;hA e'nkgo/fNt d/ wkfXnw Bkb g{oh soQK ;g'oN eoKr/.

fJwokB ykB

;hBhno gZsoeko feqPh ikroD, BthA fdZbh w'pkfJb L 9582957538 Jhw/b L imran@krishijagran.com

malayalam.krishijagran.com


eµgBh ;wkuko

n?uHnkJhHn?bH B/ P[o{ ehsk ;hv gbKN fe

;kB thoK bJh fjzd[;skB fJz;?eNh;kJhv fbwfNv pfmzvk ’u c;bK d/ phi fsnko eoB bJh gbKN P[o{ eoB dh fsnkoh eo ojh j?. fJ; gbKN dh BhAj dk T[dxkNB ezgBh d/ ;hHn?wHvhH n?;HghH w'jzsh B/ ehsk. fJ; gbKN Bz{ P[o{ j'D ’u seohpB uko wjhB/ dk ;wK bZr ikJ/rk, fi; T[~s/ uko eo'V o[gJ/ you ehs/ rJ/ jB, idfe ezgBh d/ nc;oK dk dkntk j? fe fJ; gbKN d/ P[[o{ j'D d/ Bkb fe;kBK Bz{ fe;/ th ;w/A xZN ehwsK ’s/ jo c;b dk phi fwb ikJ/rk. fJZE'A se fe phi Bz{ fsnko th fJE/ jh ehsk ikJ/rk. fJ; gbKN dh fJwkos dk fBowkD ekoi th P[o{ j' u[fenk j?, fi; ftu wPhBK brkT[D bJh pknd ’u N/Avo brkfJnk ikJ/rk. fJ; gq'i?eN Bz{ g{ok eoB bJh Gkos ;oeko d/ y/sh wzsokb/ tb'A rqKN fdZsh rJh j?. fJ; w"e/ s/ :{fBN j?v ghHvhH ;zegkb, y/shpkVh ftGkr tb'A vkH vz{ro f;zx pokV, vhHn?wH n?;HghH f;zx, JhHn? w H J/ H e/ H SkpVk s' A fJbktk fjz d [ ; skB fJz;?eNh;kJhv fbwfNv :{BhnB d/ gqXkB phHe/H f;zx, iBob ;eZso fePB Gzvkoh, ;eZso okwXB f;zx, whs gqXkB oke/P ;'Bz{ jkIo ;B.

y/sh o;kfJD s/ ykd pDkT[D tkbh fjzd[;skB fJz;?eNh;kJhv fbwfNv tb'A gfjbK d/P d/ j'o gbKNK ’u phi fsnko eodh ;h, fi; T[s/ ekch you j[zdk ;h. go j[D ezgBh B/ pfmzv/ ftu gbKN brk e/ ezw P[o{ eoB dh fsnkoh ehsh j?. fJE/ phi Bz{ gfjbK rqhfvzr ehsk ikJ/rk, fi; s'A pknd phi Bz{ gq';?; eoB bJh dtkJhnK dk fJ;s/wkb ehsk ikJ/rk. fi; Bkb phiK Bz{ ;[oZfyns ofynk ik ;e/. fJ; gbKN d/ P[o{ j'D Bkb fe;kBK Bz{ phi d/ wkwb/ ’u ekch okjs fwb/rh. ;w/A f;o fe;kBK Bz{ phi gqkgs j' ;e/rk.

egkj fe;kBK d/ ckfJd/ bJh g/P j? L egkj Bz{ B[e;kB gj[zukD tkbhnK t~y^t~y ehN gqikshnK bJh gqGkth ftP/P rzX d/ o{g ’u fsnko ehsk frnk fJj fwPoD fbT{o ftu dkyb eokfJnk iKdk j? i' egkj ’s/ jwbk eoB tkb/ ehfVnK Bz{ nkgD/ t~b nkeqfPs eodk j?. ek~NB bhctkow (;g'v'gN/ok fbN[ok) ek~NB b{go (J/B'fw; cbktk) fpjko j/noh e?Nofgbo (f;gb';'wk Upfbe) fgze pk~bgkow (g'eN'B'c'; r';hfgJhbk) ek~NB pk~btkow (j/fbe'togk nowhr/ok)

ek~NB bhc o'bo (jf;Nkb'v; v/o'rN) ek~NB ;/wh b{go (No/u B'Nkfpfb;) ek~NB bhc goc'o/No (p[Ze{bkfNqe; n?;ghgh) ek~NB ;gk~N/v pk~btkow (J/nkfonk; n?;ghgh) ek~NB wv (ckJhf;Nk fJzc[;/bk)

egkj dh fpikJh s'A b? e/ eNkJh se fJj fJe nB'yh d/yGkb eodk j?.

fJj fbT{o 60 s'A 80 fdBK se y/s ftu gqGkts ofjzd/ jB. ;kv/ e'b No?g (ehfVnK Bz{ c;kT[D tkbk :zsq j?) ns/ j'o ehNBkPe fbT{o th T[gbpX jB. fpIB; ;pzXh ikDekoh ;zgoe eo' L

;ko/ T[sgkdK dh fInkdk ikDekoh bJh T[~go fd~s/ rJ/ BzpoK ’s/ t~N;n?g eo'. gzikp ’u fIbQktko fv;NqhfpT{NoK dh b'V j?.

30. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD ਮਈ 2018

bengali.krishijagran.com


eµgBh ;wkuko

y/sh T[geoDK Bz{ MN ;NkoN eod/ jB fJj ;NkoNo

n?

wHe/H DOL ;NkoNo y/sh bJh T[j T[g:'rh :zso jB i' T[g:'rh s/ j'o T[geoDK Bz{ ubkT[D d/ ezw nk ;edk j?, fit/A fe w'No gzg, rzBk eNkJh dhnK wPhBK s/ Eo?PoK dhnK w'NoK nkfd. fJj fJb?eNq'fBe s"o ’s/ fJ; soQK pDkfJnk frnk j? fe nkB^nkc fJzvhe/No tor/ ;{ue nkfd T[gbpX eokT[Adk j?. fJj X{V, Bwh nkfd s'A ;[oZfyns pke;:[es j?, i' fe fe;kBK Bz{ y/s ’u n;kBh Bkb gkDh tkb/ gzg nkfd ;NkoN eokT[D ’u wdd eodk j?.

fJj fJe fJb?eNq'fBe T[geoDK dk fBowkD eoB tkbh ezgBh bko;B n?Av Nop' d[nkok pDkfJnk frnk

j?. fJj ezgBh tb'A seBheh fvtkfJ; pDkfJnk iKdk j? fit/A eJh nfij/ ;NkoNo jB i' fe e[M fJ; soQK wPhBK Bz{ ukb{ eoB dk ezw eod/ jB fiBQK ftu MK1, MF 1, MU, MB s/ ML ;NkoNo th fJjh ezw eod/ jB. fJ; d/ Bkb ftfGzB soQK d/ T[geoD fit/A ;'bo bkbN/B nkfd th fe;kBK bJh bkGekoh ezw eod/ jB.

rzB/ ’u ez;{nk s/ u'Nh p/Xe ehV/ dk d[PwD XkB[ek eto

rz

B/ torh wjZstg{oB c;b ’u fInkdkso fe;kBK Bz{ c;b ’u ez;{nk s/ u'Nhp/Xe ehfVnK d/ gqe'g Bkb B[e;kB j[zdk j?. fJ; Bkb T[BQK dh ;koh fwjBs p/eko j' iKdh j?. fJ; d/ fB:zsqD bJh XkB[ek n?rqhN?e B/ sob eto (foB/fe;ghno) pDkfJnk j?. ezgBh dk wzBDk j? fe T[; d/ d[nkok pDkJ/ fJ; T[sgkd Bkb rzBk PeshPkbh s/ uzrh g?dktko d/Adk j?.

T[g:'r ’u n;kB gb{rk gzg

fJj bzw/ ;w/A se ehfVnK ’s/ fB:zsqD oy ;edk j? Bkb jh d[pkok ez;{nk Bk brD d/D bJh ;woZE j?.

g

don;b ez;{nk s/ u'Nhp/Xe ehVk rzB/ Bz{ Bk f;oc nzdo'A BPN eod/ jB pbfe pkjo'A th rzB/ Bz{ ewI'o eo d/Ad/ jB. fJ; d/ T[g:'r dh vq/Afuzr ftXh fJ;s/wkb eoB dk ;[Mkn fdZsk iKdk j?. fJ;dh 150 fwbhfbNo wksok gqsh J/eV 400 fwbhfbNo gkDh d/ Bkb T[g:'r eo' sK fpikJh d/ 45 fdBK d/ nzdo fJ; dk T[g:'r eo b?Dk ukjhdk j?.

p/jsohB seBheh s"o ’s/ ftef;s fJ; gzg ftu ;ko/ ezg'B?AN fJ; soQK Bkb fvIkfJB jB fe T[j fJ; dh p/nfozr Bz{ fInkdk fNekT{ pDkT[Adk j?.

b{rk ezgBh d[nkok pDkJ/ ;pwo;hpb gzg r[DtZsk bJh gqf;ZX jB. fJj cq/AefbB T[~u seBhe d[nkok pDkJ/ rJ/ fNekT{ s/ xZN T{oik youD tkb/ gzg jB. gb{rk dk 150 n?wHn?wH 6 fJzu p'ot?~b gzg, fi;dk fBowkD fJ; soQK ehsk frnk j? fe t'bN?i d/ T[sokn^uVQkn nkfd ’u fJj uzrh soQK ezw eo ;e/. fJj xZN t'bN/I ’s/ uzrh soQK Bkb ukb{ j' ;edh j?.

;kb

ekgh

ehws

1 2 3

12 24 36

600 1200 1800

S'N (o[gJ/)

100 220 500

ndkfJrh:'r okPh

e'ohno$;ghv g';N ukoi ;w/s

500 980 1300

950 1900 2700 , 09891339440

31. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD ਮਈ 2018

www.krishijagran.com


eµgBh ;wkuko

oy^oykt s'A b?e/ uzrh g?dktko bJh p/jso B[Bfjw; w?e; sop{I

fe

;kB tho' ;zeo sop{I dh ;cb y/sh dk T[dkjoB pkfJo eqkg ;kfJz; d/ B[Bfjw; pqKv d[nkok fte;s w?e; fe;w j? i' fe bzw/ ;w/A d/ oy^oykt bJh T[g:[es j?, Bkb jh T[~u g?dktko d/Adh j?. ezgBh d/ fJ; ;zeo phi s'A eJh fe;kBK B/ uzrk bkG fbnk j?. fJ;dh fpikJh dk ;wK jo fJbke/ bJh nbZr^nbZr j?, fi; ftu dZyDh w?dkBh fJbkfenK bJh Btzpo s'A iBtoh, nr;s s'A ;szpo, T[~soh w?dkBh fJbkfenK bJh Btzpo s'A cotoh, gZSwh w?dkBh fJbkfenK bJh Btzpo s'A cotoh, i{B s'A nr;s, g{oph w?dkBh fJbkfenK bJh nes{po s'A wkou dk ;wK fpikJh bJh T[g:[es j?.

fJ; ftueko ezgBh d[nkok fdZs/ rJ/ fJ; c;b dh uzrh y/sh eoB tkb/ fe;kBK dh fb;N ftu'A fJe T[~so gqd/P d/ fe;kB ftfdnk Pzeo B/ df;nk fe fJ; dh c;b s'A T[BQK B/ brGr 4 ftfxnK ’u'A 200 e[fJzNb g?dktko gqkgs ehsh j?. ezgBh d[nkok ;[Mkn fdZsk iKdk j? fe c;b dh fpikJh bJh o/sbh s/ d'wN fwZNh T[g:[es j?. T[~soh^g{oph iK T[~soh YbkB tkbh IwhB g"d/ d/ S/sh tkX/ bJh mhe ofjzdh j?. fJ; d/ 4 jIko s'A ;kY/ uko jIko phi gqsh J/eV dh do Bkb phiD/ ukjhd/ jB. Bkb jh ehfVnK s/ j'o fpwkohnK bJh y/sh ftGkr s/ y/sh :{Bhtof;NhnK Bkb ;zgoe eo ;ed/ j'.

phi ofjs cbK s'A gqkgs eo' uzrh T[gi s/ nkwdB fe;kBK Bz{ th ckfJdk j[zdk j? fe T[BQK dk T[sgkd pIko ’u ;jh ehwsK ’s/ ftedk j?. fJE/ e[M nfijk eoB bJh gZSwh pzrkb dh PpBw Bo;oh B/ e[M nfij/ phi ofjs ;hv fte;s ehs/ jB.

nZ

iebQ tgkoheoD d/ d"o ’u y/sh ftu th

Bt/A pdbkt j[zd/ ofjzd/ jB, fi; d/ Bshi/ ti'A Bo;oh nkfd d/ IohJ/ b'e uzrh nkwdB gqkgs eo oj/ jB. fJ; d"okB cbK d/ phi ofjs ;hv Bkb T[sgkd dh pIko ftu wzr tXdh ik ojh j?. fi; Bkb

fJ; Bo;oh dk EkJh nwo{ d ;hvb? ~ ; (ghHn? B H nkoHphjh) i' fe phi ofjs j?, fi; d/ ekoB ykD ftu ns/ i{; ezgBh tkb/ fJ; dh wzr fInkdk eod/ jB. fJ; dh pIko ftu ehws 70 s'A 100 o[gJ/ feb' se fwbdh j?. fJ; s'A ;kb ftu d' tko cb fwbd/ jB ns/ cb 15 fdBK se yokp BjhA j[zdk. sK T[E/ ;hvb?~; fBzp{ fJNkbhnB ;kb Go c;b d/Adk j? ns/ phi Bk j'D ekoB fInkdk o; d/Adk j?. dZ;d/ jB fe 2 ;kb pknd jo g"d/ s'A 500 s'A 800 se cb fwbd/ jB.

AGRICULTURE WORLD

MAGAZINE www.krishijagran.com

32. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD ਮਈ 2018

Social Media

MARKETING ‐ Build your brand ‐ Connect with customers ‐ Promote products & services ‐ Convert visitors to customers

hindi.krishijagran.com


eµgBh ;wkuko

p/jso T[sgkdK Bkb ftPt g~Xo ’s/ tXdh j'Jh j/ozpk fJzv;NqhI dh ;ky d/Ad/ jB, fi; ekoB T[j j"bh^j"bh wo iKd/ jB. fJj T[g:'r d/ nXko s/ sob ns/ ;[Ze/ gkT{vo o{g ftu T[gbpX jB, fiBQK d/ ;zgoe ftu nkT[Ad/ jh ehV/ wo iKd/ jB. fJj xoK ftu ns/ ckow iK prhu/ nkfd ’u bZrD tkb/ ehfVnK T[~s/ n;o fdykT[D d/ ;woZE j?. fcbjkb ezgBh dk wzBDk j? fe Gkos d[BhnK ’u y/sh o;kfJDK d/ fBowkD ftu u"E/ Bzpo ’s/ nkT[Adk j?. nfij/ ’u Bt/A w'bhfeT{bI d/ ftek; T[~s/ fInkdk fXnkB j?. fi; ekoB c;bK dk ftPt gZXo s/ tgko ftu tkXk ehsk ik ;edk j?.

j/

ozpk fJzv;NqhI fbwfNv 1996 s'A c;b r[DtZsk s/ uzr/ o;kfJDe T[sgkdK d/ fBowkD bJh ezw eo ojh j?. ezgBh dk T[d/P T[~u e[nkfbNh tkb/ gkJho/EkokJhv T[sgkdK d/ IohJ/ Gkosh T[d:'r irs ftu fJe tZyoh gSkD pDk u[Zeh j?. jkb ’u jh uhB n?rIhfpPB ’u ezgBh d[nkok tgko Bz{ nzsookPNoh gZXo ’s/ gj[zukT[D bJh ;BwkfBs th ehsk frnk. w"i{dk ;w/A ’u ezgBh d/P ftu 20 tZvhnK ezgBhnK ftu Pkwb j? . fJj ;kJhgow/ E kfoB, g/ o kw/ E kfoB, n? b ck ;kJhgow?EkfoB N?eBhebI pDkT[D tkbh ezgBh jkb ’u tZv/ g?wkB/ s/ ezw eo ojh j?. fJ;d/ n?bck;kJhg/w/fEqB T[sgkd ftPt f;js ;zrmB d[nkok wBI{o ehs/ ik u[e/ jB. ;kb 1996 ’u ;Ekgs fJj j/ozpk fJzv;NqhI jo o'I nkgD/ pj[gZyh T[d/PK d/ Bkb nkgDh ;ky wIp{s eo ojh j?. ezgBh dk we;d gkJho/EkJhokJhv f;zE?fNe T[sgkdK dk fBowkD eoe/ c;b r[DtZsk Bz{ ;[fBPfus eoBk j?. nkgDh fJ; yk; ekoi gqDkbh ’s/ BkI eod/ j'J/ ezgBh dkntk eodh j? fe T[j g{oh d[BhnK ftu fJ; gqDkbh T[~s/ ezw eoB tkbhnK ezgBhnK ’u ;G s'A nbZr okj ’s/ p/jsohB ezw eo ojh j?. nZi ezgBh d/ ehNBkPe BK f;oc Gkos ftu pbfe ftPt gZXo ’s/ nkgDh gSkD pDk u[e/ jB, fi; Bkb ezgBh fdB d[ZrDh oks u"r[Dh ocsko Bkb nkgDk fpiB; tXkT[Adh ik ojh j?.

fgSb/ ;kb ezgBh d[nkok T[~u gZXoh o;kfJDK d/ T[sgkdB d/ wZd/BIo tgko ftu nB'yk tkXk t/yD Bz{ fwfbnk, fi; Bkb T[;d/ T[sgkdK dh wzr j'o tXdh ubh rJh. Bkb jh xo/b{ pIko ftu fiE/ fteoh tXh sK T[E/ fBo:ks ftu th tkXk d/fynk frnk. fJ; ftu fInkdk :' r dkB N/ f wc' ; , gq ' f cB' c / ; , b? A pvkekJhb' f Eq B , NqkJhebki'b, fJwvkeb'fgqv ns/ EkJhUw/E'e;'w nkfd dk :'rdkB fojk, fi; ekoB ezgBh dk fpiB; 17H3 gqshPs se tX frnk j?. i/eo ezgBh d[nkok fte;s Bt/A T[sgkdK dh rZb eohJ/ sK w/Nkc/ef;b p/Ai/fbvjkJhv dh ;gbkJh g{oh eoB bJh isB ehsk ik fojk j?. ezgBh dkntk eo ojh j? fe fJ; d/ fInkdk fBowkD Bkb ezgBh dk NoB Uto j'o tX ikJ/rk. fIeo:'r j? fe fJ; T[sgkd dh wzr T[~u gZXo ’s/ g{o/ d/P ftu ehsh ik ojh j?.

don;b gkJho/EkJh^ okJhv, f;zE?fNe ehNBkPe ehfVnK d/ szfsqek szsq T[s/ jwbk eoe/ T[;Bz{ p/eko eo

33. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD ਮਈ 2018

malayalam.krishijagran.com


Gkos dh wBg;zd ;tkoh `

34. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD риориИ 2018


j

jo Bt/A ;|o d/ fg~S/ ;dhnK dk ;|o j?

o EK, jo ;|o, jo ;w/A HHH :kwkjk d/ ;kE Bz{ s[;hA :kd oy', fJjh ;kvk T[d/P j?. fJ; rZb Bz{ fXnkB ’u oyd/ j'J/ seohpB 60 ;kbK s'A n;hA jo o'I e[M j'o d{oh s?n eod/ jK, i' s[jkv/ ;|o Bz{ :kdrko pDk ;e/. sK ukj/ s[;hA 110 ;hH;hH iK c/o 1000 ;hH;hH dh pkJhe ubk oj/ j't', s[;hA fJj wfj;{; eo'r/ fe :kwkjk vhHn?BHJ/H, s[jkBz{ jZdK s'A nZr/ ikD ftu wdd eo ojh j?. nkX[fBe nzdkI ns/ wkJhb/I bJh, ;[u/s ukbeK bJh, ;?fb:{N' RX jo o'I nfij/ pj[s ;ko/ ;|o Bz{ yk; pDkT[Adk j?. 6 djkfenK s'A fInkdk ;w/A s'A fdb Bz{ S{ b?D tkbk ;|o  g{o/ Gkos ftu 3000 rkjeK d/ ;zgoe ’u  fJ;dh ebk fBofws fJekJhnK cohdkpkd, u/BZJh s/ r/qNo B'fJvk ’u jB.  fo;ou s/ vt?bgw?AN pqKu ftPt g~Xo ’s/ f;X nkN'w'pkfJb seBhe  jo soQK d/ ;tko bJh d[gjhnk rZvhnK dh ft;fsqs bVh  nkX[fBe pfbT{ e'o seBhe Bkb ;NkJhb s/ feckfJsh ;|o  gq;z;k:'r fvIkJhB seBhe p/i'V ;/tk nB[Gt  g{o/ d/P ’u nk:'fis ;/tk ekotK d/ IohJ/ dotkI/ ’s/ ;oft; ;j{bs  wkB;{B g{opbk iKu e?Ag  :kwkjk ;oft; ;N/PB ’s/ seBheh wkfjoK dh ;j{bs jo o'I fJe whb ;|o dk fJIk|k  rqkwhD Gkos ’u No/fBzr bJh w[cs dh ;tkoh

T[~

35.

;jh s/ ;zs[fbs ;tkoh bJh No/fBzr :kwkjk ;N'oK ’s/ bkfJ;?A; ;woEB  pZfunK Bz{ GftZy ’u fJe e[Pb ukbe pDkT[D bJh gq's;kjB  pZfunK Bz{ fJe fIzw/tko ukbe pDkT[D bJh ;ztkd s/ ftP/P gq'rokwK dk nk:'iB jo ;?fb:{N' ;tkoh Bz{ p/sjo pDkT[Dk  T[~Bs pfbT{ e'o seBhe ’s/ ftef;s  :kwkjk dh tfoQnK g[okDh ;k\ d/ wZd/BIo p/sjo ezg?eN fvIkJhB  jbe/ tIB dh ;tkoh j'D ekoB ubkT[D ftu n;kB  82 feHwhH$fbH wkJhb/I d/D ekoB bzw/ ;|o bJh fe|kfJsh ;tkoh  nokwdkfJe, rZd/dko ;hNK s/ wIp{s ;;g?APB Bkb yokp ;VeK ’s/ ;tkoh ’u n;kB 

ftfrnkfBe y/sh Bkb wPj{o rzBk fe;kB pD/ jogqhs

so gqd/P d/ ghbhGhs fIbQ/ d/ B"itkB fe;kB jogqhs f;zx B/ rzB/ dh y/sh eoe/ fw;kb g/P ehsh j?. jogqhs dk efjDk j? fe T[BQK B/ y/sh eoB dh gq/oBk nkgD/ fgsk ih s'A fwbh. y/sh ’u jogqhs B/ ftfrnkBeK dh ;bkj ’s/ ubd/ j'J/ Bk f;oc uzrk T[sgkdB gqkgs ehsk pbfe rzBk y/sh bJh T[j y[d fJe wkfjo pD rJ/. Ikfjo j? fe ni'e/ ;w/A ftu id'A pj[s ;ko/ B"itkB y/sh s'A GZi oj/ jB sK T[BQK B/ nkgD/ fgsk dh okj ’s/ uZbe/ y/sh eoBk ;theko ehsk ns/ nZi fJe ;cb fe;kB ti'A gSkD pDk bJh j?. jogqhs y/sh ’u bkrs xZN eoB bJh phi Bz{ ;jh sohe/ Bkb fJ;s/wkb eod/ jB. T[j rzB/ d/ fJe nZy d/ phi dk T[g:'r eoB ekoB phi dk ;jh fJ;s/wkb eod/ jB ns/ gqsh J/eV uzrh wksok ’u phi dh pus eod/ jB. fiZE/ 30^35 e[fJzNb gqsh J/eV phi dh b'V g?Adh ;h T[E/ jogqhs f;oc 15^20 e[fJzNb phi fJ;s/wkb eod/ jB. nX[fBe seBhe dk fJ;s/wkb eod/ j'J/ T[j j'o fe;kBK Bz{ th uzrh y/sh bJh gq/fos eod/ jB. T[j c;b ’u o;kfJD d/ Bkb^Bkb r'po ykd s/ joh ykd dk fJ;s/ kb eod/ਮਈ jB. n?ZwHJ/H;hH feqPh wikroD 2018


eµgBh ;wkuko

ng'b' NkfJo jB e[M yk; fi; ’s/ j? fe;kBK dk ftPtk;

d/

P Go dh wzBh^gqwzBh NkfJo fBowksk ezgBh ng'b' NkfJo y/sh wPhBK d/ NkfJo fe;kBK Bz{ wkofeN ’u tZv/ gZXo s/ T[gbpX eokT[Adh j?. ng'b' d/ NkfJoK s'A fe;kB fe; sohe/ Bkb bkG b? oj/ jB. fJ;d/ bJh fJe S'Nk fijk ;ot/ ehsk frnk. nkU ikDd/ jK fJ; ;ot/ ’u fe;kBK B/ ng'b' d/ ftP/ ’u eh fejkHHH w/o/ e'b c'ov No?eNo j?. w?A 6 ;kb gfjbK ng'b' gkto jkb 14H6H28 d/ NkfJo No?eNo ’u gkJ/ ;B, i' 3100 xzN/ uZb/. fJBQK Bz{ w?A 1 ;kb gfjbK o/w'bv eokfJnk ;h, fJ; s'A pknd w?A fJBQK Bz{ 1000 xzN/ ubkfJnk. jkbhA th fJBQK ftu 40# wkb j?. fJ; s'A gfjbK w?A eJh ezgBhnK d/ NkfJo fJ;s/wkb eo u[ek jK. e'Jh th NkfJo 2000 xzN/ s'A fInkdk BjhA ub ;fenk. ng'b' NkfJo dh ;oft; pj[s uzrh j?. fJ;bJh w?A gqD fbnk j? fe w?A j[D fJBQK NkfJoK dk jh fJ;s/wkb eoKrk. w/o/ e'b j'o th d' No?eNo jB, w?A T[BQK ftu th ng'b' d/ NkfJo fJ;s/wkb eodk jK. feqPB e[wko gkNhdko, fIbQk okirVQ, w~X gqd/P w'pkfJb BzH 9893952836

w/o/ e'b ;toki 735 vhHnkJhH No?eNo j?, fJ; ftu w?A 2014 ’u ng'b' gkto jkb 12H4H28 NkfJo gkJ/ ;B. NkfJo gkT[D wro'A fJ; Bz{ 1500 xzN/ se ubkfJnk go jkbhA th fJ; ftu 45 gqshPs wkb j?. fJBQK NkfJoK dh ;oft; pj[s uzrh j?. fJj NkfJo fInkdk tIB u[ZeD bJh pj[s uzr/ jB. fJj NkfJo Nokbh ftu pj[s jh ;woZE jB. fJ; s'A gfjbK w?A j'o ezgBhnK d/ NkfJo th fJ;s/wkb ehs/ go 1000 xzN/ uZbD wro'A jh T[BQK dhnK r[ZvhnK N[ZND brhnK go ng'b' NkfJo ftu fJ;soQK dh e'Jh ;wZf;nk BjhA j?. fJ;bJh fJj ;G s'A p/jso jB. fBoG? f;zx ikd"B, okikg[o, w~X gqd/P, w'pkfJb BzH 9752125921

w/o/ e'b wfjzdok 475 j?, fJj 39 n?uHghH dk No?eNo j?. wJh 2015 ftu ng'b' ckow fezr o/vhnb NkfJo gkJ/ ;B, i' w?A jkbhA f;oc 1000 xzN/ jh ubkJ/ jB. w/o/ e'b 70 fpx/ IwhB j?. fJBQK NkfJoK Bz{ No?eNo ’u gkT[D Bkb w?Bz{ No?eNo ftu pj[s gfotosB fdf;nk ns/ vhIb dh ygs th pj[s xZN j'Jh. fJj NkfJo IwhB Bz{ geV e/ ubd/ jB. w/o/ No?eNo d/ 12H4H2 NkfJo gkJ/ jB. fJBQK dh ;oft; pj[s uzrh j?. fJ; s'A gfjbK w?A i' NkfJo gkJ/ ;B, T[j 1800 xzfNnK ftu jh T[so rJ/ ;B. w?A fJBQK NkfJoK s'A ekch ;zs[PN jK. ftPBz{ gKv:k, T[i?B, w~X gqd/P, w'pkfJb BzH 9993386388

36. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD ਮਈ 2018

bengali.krishijagran.com


;pIhnK dh ;[oZfyns y/sh

gz

;pIhnK dh ;[oZfyns y/sh

ikp dh y/sh ftZu ;pihnK gqw[Zy ;EkB oZydhnK jB.fJQBK s'A ;kBz{ eJh soK d/ ftNkfwB ns/ yfDI gdkoE fwbd/ jB.;kv/ d/P ftZu nkw nkdwh dh y[oke yk; eoe/ nBki s/ jh fBoGo j?. Gkosh f;js y'I ;z;Ek dhnK f;ckoPK nB[;ko fJZe f;jswzd wB[Zy dh y[oke ftZu 280 s'A 300 rqkw ;pIhnK, 30^50 rqkw cb ns/ 85 rqkw dkbK dk j'Dk pj[s io{oh j?. ;pIhnK dk ;kv/ d/P ftZu yk; EK j?. Gkt/A ;pIh T[sgkdB ftZu uhB s'A pknd Gkos dk Bzpo nkT[Adk j?, go c/o th ;kvh ;pIhnK dh ygs gqsh ihn f;oc 180 rqkw o'IkBK j?, fijVh f;js y'i e"A;b d/ fwZE/ Nhu/ 300 rqkw s'A ekcah xZN j?. ;kv/ fgzvK ftZu ni/ th b'e ;pIh Bz{ f;oc o'Nh nzdo bzxkT[D bJh jh yKd/ jB Bk fe y[oke dh g{osh bJh. fJ; dk fJZe ekoB b'eK ftZu ikro{esk dh xkN j?.fgzvK d/ b'eK dk ;pIhnK, dkbK, cbK nkfd dh ekPs tZb xZN o[MkB th fJ; nX{oh y[oke dk ekoB pD fojk j?.j[D sK fJj th d/yD ftZu nkfJnk j? fe fgzvK d/ b'e fJZE'A sZe fe fe;kB th wfjzr/ Gkn ;pIhnK pIko ftZu'A yohd e/ yk oj/ jB. ftPt wzvh

pDB Bkb Gkos ;oeko B/ y/sh fiD;K pkjo G/iD ns/ pkjo'A wzrtkT[D dh Bhsh fBoXkfos ehsh j?. gzikp ;oeko B/ nkb{ s/ d{ihnK ;pIhnK pkjo G/iD bJh d/P d/ tZy^tZy fyZfsnK ftZu e/Ado y'bQD dk :sB ehsk j?, fi; Bkb ;pIhnK j/m oepk tX/rk ns/ fJ; Bkb M'B/^eDe d/ ca;bh uZeo j/m'A th oepk xN/rk. i/eo ;pIhnk dh ekPs t/b/ nkT[D tkbhnK ;wZf;nktK Bz{ uzrh soQK gSkD e/ T[BQK dk ;jh ;w/A s/ ;jh fJbki ehsk ikt/, sK fJBQK dk MkV j'o th tZX fwb ;edk j? ns/ e[nkbNh th fpjso j' ;edh j?. nZi eZb PfjoheoD ns/ IwhB dh tzv^tzvkJh ekoB fe;kBK dhnK IwhBK pj[s xN ojhnK jB. fJ; eoe/ j[D E'Vh IwhB ftZu'A pj[sh nkwdB b?D Bkb jh fe;kBh Bz{ pukfJnk ik ;edk j?. fJ; bJh ;pIhnK dh ;[oZfyns y/sh fit/A g"bhjkT{;, B?NjkT{;, tke fJzB^NzBb ns/ b'^NzBb nkfd seBhek ngDkT[DhnK g?DrhnK.fJBQK :{fBNK ftZu n;hA IwhB s'A T[go tkbh irQk (Vertical Space) dh tos'A eo ;ed/ jK.b'eK ftZu fdB'A^fdB ;pIhnK dh e[nkbNh g?dktko dh wzr tXD ekoB fJj ;[oZfyns :{fBN nkT[D tkb/ ;w/A ftZu pj[s bkGekoh ;kfps j'Dr/.

;[oZfyns y/sh d/ bkG T) nkw y/sh jkbsK d/ w[ekpb/ tZX MkV s/ tZX nkwdB j[zdh j?. n) uzrh r[DtZsk tkbh c;b bzw/ ;w/A bJh g?dk ehsh ik ;edh j?. J) nr/sh $ gS/sh ;pIhnK dh g?dktko th ehsh ik ;edh j?. ;) ehV/ we"V/ s/ fpwkohnK dk jwbk xZN jz[dk j?. j) Bk Y[Zet/A jbksK ftZu th c;b gqkgs ehsh ik ;edh j?. e) bzp/ ;w/A bJh c;b fwbdh j? fi; Bkb wzvh ftZu finkdk o/N fwbdk j?. y) ifjoK dk SVekn xZN eoBK g?Adk j?. r) gkDh ns/ ykd dh pZus j[zdh j?.

37. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD риориИ 2018

www.krishijagran.com


;pIhnK dh ;[oZfyns y/sh d/ ftZu 1200 s'A 1500 sZe g"d/ brkJ/ ik ;ed/ jB. eKN SKN s/ f;XkJhL NwkNoK dhnK t/b tkbhnK fe;wK dh eKN^SKN eoBh pj[s io{oh j?.NwkNo dh t/b dh fJe NkjDh oZy'.fJ; fJe w/B NkjDh s'A jh cb fbnk ikt/ ns/ gZfsnK d/ w[ZY s'A c[ZNdhnK NkjDhnK Bz{ eZNd/ oj'. id' NwkNo d/ cZb d/ r[ZS/ fsnko j' ikD (cZb dk neko$Gko pD ikt/) sK T[; NwkNo d/ r[S/ s'A j/mb/ gZs/ eZN fdT[. oj'. NwkNo NwkNo row oZ[as dh c;b j?.fi;dh ygs ;kok ;kb xo ftZu j[zdh ofjzdh j?.NwkNo dh c;b Bz{ tX/o/ X[Zg ns/ n";sB skgwkB 20^24oC dh io{os j[zdh j? oks d/ ;w/A skgwkB 12^15oC j'Dk ukjhdk j? feT[Afe finkdk iK xZN skgwkB ftZu NwkNo dk cab xZN pDdk j?.NwkNo dk bkb ozr 15^30oC skgwkB s/ jh pDdk j?.i/eo skgwkB fJ; s'A tZX iKdk j? fco NwkNo ghbk j' iKdk j? s/ uzrh soQK bkb BjhA j' ;edk. Id skgwkB 40 oC s'A th finkdk j' iKdk j? sK NwkNo dk e'Jh ozr BjhA pDdk. NwkNo dhnK fe;wK d' soQK dhnK j[zdhnk jB T) fvNowhB?AN fe;w (MkVhB[wK p{N/) fJj fe;w y[Zb/ y/sK ftZu brkJhnK iKdhnk jB.fJj fe;wK MkVhB[wK j[zdhnK jB fit/A NhHn?uH^1, gzikp toyk pjko^1,n?BHn?;^524, d/t, gzikp toyk pjko^2 nkfd. n) fJB fvNowhB?AN fe;w (t/bK tkb/ NwkNo) fJj fe;wK t/bK tkbhnK jB ns/ g"bhjkT{; :{fBNK ftZu brkJhnK iKdhnk jB.fJBQK ftZu'A e[M fe;wK ;N/fezr eoB Bkb pkjo th br ;edhnK jB fit/ fjw;'Bk, fjwfPyo, Btkok, n?BHn?;H4266 nkfd. u?oh NwkNoL^ gzikp o?v u?oh, Phik, n'b/, w';e?Nb, o'Ik, o{jh nkfd u?oh NwkNo dhnK fe;wK g"bhjkT{;$B?N jkT{;$tke^fJzB NzBbI ftZu brkJhnK ik ;edhnK jB. Note: Above hybrids performed well at Centre of Excellence for Vegetables Kartarpur. fwZNh dh u'DL uzr/ ib fBek; tkbh w?ok fwZNh fi; ftZu i?fte ekopB finkdk j't/ ns/ ghHn?uH6H2 s'A 7H5 j't/ NwkNo dh y/sh bJh nBe{b j?. NoK;gbkfNzr $ gBhoh y/sK ftZu bkT[DhL UgB ebNht/PB bJh (y[Zb/ y/sK bJh)NwkNo dh gBhoh nr;s d/ gfjb/ jcs/ ftZu brkJh ikDh ukjhdh j?.g"bhjkT{; ftZu gBhoh bkT[D dk ;wK ;szpo dk gfjbk gzdotkVk j?. 25^30 fdBK dh gBhoh y/sK ftZu brkT[D bJh tXhnk j[zdh j?.fJe eBkb (500 ;HwhH)

38. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD риориИ 2018

ykd $gkDhL

PfvT{b nB[;ko g{ok ;hiB fdzd/

MkVL NwkNo dhnK t/bK tkbhnK fe;wK 90 fdBK pknd s[VkJh :'r j' iKdhnK jB.NwkNo d/ cZb Bz{ jbek ghbk s'A jbek bkb ozr pdbD s/ s'fVnk ik ;edk j?. gzikp ftZu NwkNo dk n';sB MkV 5 s'A 6 feb' gqsh t/b$p{N/ fbnk ik ;edk j?.yk; jkbsK ftZu MkV j'o th tX ;edk j?. yhok yhok row w";w, xZN j[zw;, finkdk o'PBh ns/ brksko gkDh ns/ sZsK d/ fwbD s/ pj[s tXhnk fsnko j[zdk j?.yho/ d/ g"d/ dk tkXk pj[s S/sh j[zdk j?. fJ; bJh brksko gZfsnK dh eKN^SKN pj[s io{oh j?.p{fNnK dk tkXk f;ZX/ s"o skgwkB s/ fBoGo eodk j?, fdB dk skgwkB 25^28oC ns/ oks dk skgwkB 18oC dk j'Dk ukjhdk j?. ca;bh uZeo L yho/ dk c;bh uZeo pj[s S'Nk j[zdk j?.g"bhjkT{; ftZu yho/ dh c;b nkw s"o s/ 100^120 fdB dh j[zdh j?.fJe ;kb d/ c;bh uZeo ftZu yho/ dhnK fszB c;bK th bJhnK ik ;edhnK jB. g"bhjkT{; ftZu yho/ dhnK t/bK Bz{ pzBD d/ ckfJd/ T) cbK dh s[VkJh tXhnk j' ;edh j?.. n) ;go/ s/ j'o ezw eoB/ ;'y/ j' iKd/ jB. J) cab f;ZX/ ns/ fJe;ko fwbd/ jB. ;) fwZNh s' g?dk j'D tkbhnK fpwkohnK s' pukn ofjzdk j?. j?.

j) finkdk p{N/ bZrD Bkb finkdk MkV fwbdk

iwhB dh fsnkoh ^ yho/ dh c;b bJh w?ok iwhB pj[s Y[Zeth j?. iwhB ftZu gkDh dk fBek; pj[s tXhnk j't/ ns/ s/Ikph wkdk 6^6H8 d/ dofwnkB j't/.p{N/ brkT[D s'A 15 s'A 20 fdB gfjbK 75 s'A 100 e[fJzNb d/;h rbh ;Vh o{Vh dh ykd gqsh J/eV d/ fj;kp Bkb gkT[. jkJhpfov fe;wK ns/ Y[ZetK ;wK T) nZX nr;s s' nZX ;szpo sZe wbNh;Nko, ;B;Nko, e/H:{He/^9 nkfd

^

hindi.krishijagran.com


;pIhnK dh ;[oZfyns y/sh n) 20 ;szpo s'A 20 nes{po sZe ^ fezr;Nko, t?bh;Nko s/ j'o xZN skgwkB ;fjD tkb/ jkJhpfov nkfd. J) 25 iBtoh s'A 25 cotoh sZe ^ wbNh;Nko, ;B;Nko, e/H:{He/^9 ns/ j'o rowh ;fjD tkb/ jkJhpfov nkfd. nkw s'o s/ yho/ dhnK ;kb ftZu d' c;bK bJhnK ik ;edhnK jB go ;g?Pb jkbsK ftZu yho/ dhnK fszB ca;bK th bJhnK ik ;edhnK jB. gfjbh c;b nZX i[bkJh ftZu, d{;oh nes{po ftZu ns/ shih cotoh ftZu bkJh ik ;edh j?. Note: Above hybrids performed well at Centre of Excellence for Vegetables Kartarpur. gBhoh fsnko eoBKL yho/ d/ d'rb/ phIK dh Bo;oh th fsnko ehsh ik ;edh j?.gBhoh fwZNh ofjs whvhnk (e'e'ghNL towhe'bkJhNLgobkJh/N 3L1L1) u fsnko eo'.rowh d/ w";w ftZu yho/ d/ phIK dh f;ZXh fpikJh th ehsh ik ;edh j?.phI 1 fJzuh v[zxk brk e/ gkDh fdT[ .yho/ dh gBhoh iBtoh d/ wjhB/ No/nK ftZu fsnko eo e/ y/s ftZu bkT[.fJj gBhoh 22 s'A 25 fdBK ftZu fsnko j' iKdh j?. oj'.

ykd $gkDhL

PfvT{b nB[;ko g{ok ;hiB fdzd/

eKN^SKN ns/ f;XkJhL p{fNnK Bz{ d{;o/ jcas/ s'A pzBDk ukb{ eo fdT[.jo fJZe p{N/ dh NkjDh$ sD/ Bz{ gbk;fNe dh oZ;h (U.V. Stablized) okjhA T[FZgobh No?bfizr dh sko Bkb pzB fdT[.yho/ d/ p{N/ dk sDk ewi'o j'D eoe/ fJBQK Bz{ oZ;h Bkb ;jkok d/D dh f;cakoP ehsh iKdh j? sK i' fJ; ca;b s'A tXhnk e[nkfbNh d/ cab fwb ;eD. jo p{N/ dh fJZe w[Zy NkjDh jh oZyDh j? ns/ pkeh gk;/ tkbhnK ;kohnK NkjDhnK s'A fJe iK d' cZb oy e/ jo jcas/ e?Auh Bkb eZNd/ ofjDk ukjhdk j?. cb s'VB s'A wro'A NkjDhnK s'A gZs/ th b'V nB[;ko eZN d/D/ jB sK i' p{fNnK Bz{ jtk ns/ X[Zg brdh oj/ ns/ ykdK$ sZs Bt/ pDd/ cabK Bz{ S/sh g[Zi ;e/.

tkbh ca;b u'A n";sB 400 efJzNb gqsh J/eV ns/ ;spzo tkbh ca;b s'A 200 efJzNb gqsh J/eV n";sB MkV fBebdk j?. yho/ dh s[VkJh Pkw Bz{ eoBh ukjhdh j? sK fe wzvheoD ;t/o Bz{ j' ;e/. ;kfJb ;'bokJhi/PB eoB dk sohekL i{B d/ wjhB/ ftZu ca;b Bz{ pkjo eZY e/ y/s dh uzrh soQK tjkJh eo bt'.y/s Bz{ gZXok eoB s'A pknd vfog bkJhBK ftSk bt' .iwhB T[go 50 wkJheo'B dh ;kc gkodoPh gbk;fNe PhN ftSk fdT[ s/ vfog d/ gkDh Bz{ SZv fdT[ .g'bhjkT{; Bz{ uko/ gkf;T[ pzd eo fdT[ sK i' nzdo dk skgwkB tZX s'A tZX j' ;e/.fJ; soQK g'bhjkT{; Bz{ fJe wjhBk pzd oZy' sK i' fwZNh Bz{ ftPkD{ o'r s'A w[es ehsk ikt/.jcas/ ftZu fJe tko 2 xzN/ vfog ubk e/ gkDh SZv fdT[. ^ fwNh dh ;'X pk;kfwv dtkJh Bkb th ehsh ik ;edh j?.fJ; bJh 40 rqkw dtkJh gqsh tor whNo d/ fj;kp Bkb fdtkJh dk SZNk tZso tkbh fwZNh u fdT[ ns/ o'Nkt/No Bkb dtkJh Bz{ fwZNh ftZu fwbkT[ s/ iwhB Bz{ fszB jcfsnK bJh YZe fdT[ ns/ g'bhjkT{; uzrh soQK pzd eo fdT[.dtkJh fe;/ th wjhB/ gkJh ik ;edh j?.fszB jcfsnK pknd fwZNh Bz{ uzrh soQK co'b e/$tjkJh eoe/ jh nrbh ca;b brkT[D dh fsnkoh eo'. fPwbk fwou fPwbk fwou dh y/sh e[dosh jtkdko g"bhjkT{; (n?BHthHghHn?uH), tke^fJzB^NzBb ns/ B?N jkT{; ftZu ehsh ik ;edh j?.fPwbk fwou w?ok ns/ o/sbh w?ok iwhB ftZu T[rkJh ik ;edh j?.iwhB uzr/ ib fBek; tkbh j'Dh ukjhdh j?.iwhB ftZu fuibo d' ;kbK ftZu fJZe tko io{o ubkT[Dk ukjhdk j?.iwhB dh tjkJh uzrh soQK eoe/ o'Nkt/No 3^4 tko ubk e/ fJ; Bz{ tXhnk pDk b?Dk ukjhdk j?.rbh^;Vh o{Vh dh ykd y/s fsnko eoB s'A gfjbK gk b?Dh ukjhdh j?.i/eo o{Vh dh ykd Bk fwb/ sK towhezg'iN 2^4 feb' gqshH;[HwhH) d/ fj;kp Bkb gkT[D Bkb fwou dk MkV tXhnk fBebdk j?.

cabK dh s[VkJh fJe fdB SZv e/ eo'.yho/ dk cb r{V/ jo ozr dk 15 ;?ANh whNo bzwK dofwnkBk nkeko ns/ Bow j'Dk ukjhdk j?.gfjbh s[VkJh gBhoh brkT[D s'A fJe wjhB/ pknd P[o{ j' iKdh j?. s[VkJh s/ wzvheoDL cb s'VB ;w/A yhok Bow ns/ jo/ ozr dk j'Dk ukjhdk j?.yho/ dh s[VkJh ;w/A fJ;dh bzpkJh 12 s'A 15 ;?HwhH j't/.fe;w ns/ w";w w[skpe p{N/ brkT[D s'A seohpB 40 fdB pknd gfjbh s[VkJh :'r j' iKdk j? ns/ brksko 2 wjhB/ sZe yho/ dh c;b T[sodh ofjzdh j?.yhok 1 fdB d/ nzso s/ N[Ndk j?.e[dosh jtkdko g"bhjkT{; ftZu caotoh

39. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD риориИ 2018

malayalam.krishijagran.com


;pIhnK dh ;[oZfyns y/sh fwNh dh ;'X eoBhL iwhB fsnkoh s'A pknd ns/ towhezg'iN gkT[D T[gozs iwhB Bz{ fuZNh g'bhEhB PhN (30wkJheo'B w'NkJh) Bkb YZe d/Dk ukjhdk j?. vfog oKjh gkDh jo d{i/ fdB brkT[Ad/ oj'/ jo o'i 30 fwzN vfog ubkT[AD Bkb Bwh pDh oj/rh.fJj ezw f;oca 4^5 jcs/ sZe eoB dh b'V j?.fJ; soQK g"bhjkT{; $tke fJzB^NzBb ftZu skgwkB 60^70 oC j' iKdk j? fi; Bkb pj[s ;ko/ ehV/^we"V/ s/ fpwkohnK d/ ihtkD{ wo iKd/ jB.gzikp ftZu fwZNh dh ;'X jo ;kb wJh^i{B wjhB/ d"okB eoBh ukjhdh j?. gBhoh fsnko eoBh ns/ NoK;gbkfNzrL fJe J/eV bJh 12000 p{fNnK dh io{os g?Adh j?.gBhoh fsnko eoB bJh phi dh fpikJh nZX i[bkJh s'A nr;s gfjb/ jcas/ ftZu eo d/Dh ukjhdh j?. fPwbk fwou dhnK fe;wK$ jkJhpfov ghbh fPwbk fwou 1) pukNk 2) n'o'p?b/

joh fPwbk fwou

1) fJzdok 2) g;o?bk

2) bkb fPwbk fwou ;zsoh fPwbk fwou 1) fJz;gho/PB

1) p{rh

2) p'Aph Note: Above hybrids performed well at Centre of Excellence for Vegetables Kartarpur. p{fNnK dh eKN^SKN s/ f;XkJhL p{N/ bkT[D s'A fJZe wjhB/ pknd ;kBz{ T[goZbk cZ[b $ eoz{pbh Bz{ s'V d/Dk ukjhdk j?. fJ; soQK eJh NkjDhnK c[ZN g?ADrhnK. nkw s"o s/ d' s'A uko poKuk oZye/ pkeh NkjDhnK Bz{ eZN d/Dk ukjhdk j?.bhvo NkjDhnK s/ ;kJhv NjkDhnK Bz{ gfjb/ iK d{i/ gZs/ d/ fJzNoB'v s'A fJe iK d' cb oZy e/ eZN d/Dk ukjhdk j?. N'fgzr eoB s'A pknd d' w/B NkjDhnK Bz{ bhvo NkjDhnK pDk e/ T[go tkbh sko Bkb pzB d/Dk ukjhdk

j?. fJ;/ soQK jh uko NkjDhnK th oZyhnK ik ;eZdhnK jB. cb ftob/ eoB/L nkw s"o s/ e[dosh th c[Zb$cb eJh tkoh MV$feo iKd/ jB. go i/eo p{fNnK s/ b'V s'A finkdk cb j'D sK fJj io{oh j' iKdk j? fe cb ftob/ ehs/ ikD. fJ;/ soQK eoB Bkb pkeh cb tXhnk ;kJhi s/ e[nkbNh d/ pDd/ jB. p{N/ dh f;js Bz{ fXnkB ftZu oZy e/ fJj ezw ehsk ik ;edk j?.ozrdko fPwbk fwou ftZu cab ftob/ eoB dh finkdk b'V g?Adh j?. oj'.

ykd $gkDhL

PfvT{b nB[;ko g{ok ;hiB fdzd/

s[VkJh$ wzvheoDL fPwbk fwou dh s[VkJh wzvheoD s/ fBoGo eodh j?.d{o^ do/v/ dhnK wzvhnK ftZu ozrdko fPwbk fwou Bz{ b? e/ ikD bJh fJ;dk ozr 10^20# pBD s/ s'V b?Dk ukjhdk j? ns/ b'eb wzvh bJh 80^90# ozr nkT[D s/ s'VBk ukjhdk j?.Gkos ftu fwou dh s[VkJh jZE Bkb ehsh iKdh j?.jZE Bkb ;jh ;w/A ehsh s[VkJh Bkb pknd ftZu ;N'o/i$ j?vfbzr d"okB j'D tkb/ B[e;kB xNkJ/ ik ;ed/ jB. p{N/ bkT[D s'A bZrGZr 75^90 fdBK pknd s[VkJh P[o{ j' iKdh j?.s[VkJh eoB bJh ;kBz{ fsZy/ uke{$e?Auh dh tos' eoBh ukjhdh j?.s[VkJh nkws"o s/ Pkw Bz{ eoBh ukjhdh j? sK fe wzvh ftZu ;t/o/ skih fdy ftZu ;pih ik ;e/. MkVL T) 8^10 feb' gqsh ;HwhH. n) 3^4 feb' gqsh p{Nk. J) 5000 feb' iK 5 NB gqsh eBkb MkV eZfYnk ik ;edk j?. dbihs f;zx frZb gq"i?eN nca;o ;hHJhHthH eoskog[o

40. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD риориИ 2018

bengali.krishijagran.com


;pIhnK dh ;[oZfyns y/sh

w[Zy T[d/P · · · · · · ·

;pIhnK ;zpzXh gqufbs YZ[ethnK g?dktko seBheK ;N?AvovkJhI ns/ fvwKB;No/N eoBk. ;pIhnK dh e[nkbNh ftZu ;[Xko ns/ MkV ftZu tkXk eoBk. gqsh :{fBN oep/ d/ w[Bkc/ ftZu tkXk eoBk. rqkjeK bJh skIk ;pIhnK bzw/ ;w/A bJh gqdkB eoB tk;s/ wzvheoD ;wK tXkT[Dk. fIwhdkoK Bz{ ;pIhnK ;zpzXh BthnK seBheK ngBkT[D pko/ f;ybkJh d/Dk. ;pIhnK d/ wzvheoD d/ T[;ko{ gqpzX ;zpzXh fe;kBK Bz{ ikro{e eoBk. fe;kBK Bz{ Bo'JhnK s/ fpwkoh ofjs ;pIhnK gBhohnK T[jBK dh wzr nB[;ko ;kok ;kb ;gbkJh eoBhnK.

w[Zy ;j{bsK ·

· ·

·

· ·

·

·

·

;pIh T[sgkdB dhnK BthBsw seBheK Bz{ gzikp d/ jkbsK nB[;ko ;'X e/ fe;kBK d/ d/yD bJh tZy^tZy ca;bK d/ gqdoPBh gbkN tZy^tZy :{fBNK ns/ y[ZbQ/ y/sK ftZu brkJ/ ik oj/ jB. ykd ns/ gkDh dh pZus d/ wZd/Bio s[gek f;zukJh Bz{ T[sPkfjs eoB bJh fvwK;No/PB fe;kBK Bz[ fdykJ/ ik oj/ jB. tZy^tZy soQK d/ :{fBN fit/A jkJh^N?e g"bhjkT[;, e[Zdosh jtkdko g"bhjkT{;, B?N jkT{;, tke^fJzB^NBb ns/ g"bh B?N NBb fvwK;No/PB d/ s"o s/ brkJ/ rJ/ jB ns/ fe;kBK Bz[ fdykJ/ ik oj/ jB. jkJh^N?e g"bhjkT{; ftZu fwZNh ofjs whvhnk ftZu gbZr No/nK ftZu gBhohnK fsnko eoe/ th fe;kBK Bz{ T[jBK dh wzr nB[;ko (p[[fezr nXko s/) ;gbkJh ehshnK ik ojhnK jB.j[D sZe fJ; ;?ANo fty/ seohpB 91 bZy s'A tZX tZy^tZy o'r ofjs gBhohnK ;gbkJh ehshnk ik u[ZehnK jB. fe;kBK Bz[ gBhohnK dh ;gbkJh y/sK sZe d/D bJh (Door Step delivery) ;hHJhHthH t?B dh ;j{bs th T[gbpX j?. ;?ANo fty/ fe;kBK bJh fszB fdBK f;ybkJh e'o; ubkfJnk ik fojk j?.j[D sZe gq'N?efNv ebNht/PB ;zpzXh 16 f;ybkJh e'o;K ftZu bZrGZr 602 fe;kBK Bz{ No/fBzr fdZsh ik uZ[eh j?.;e[b , ekbIK , :{fBtof;Nh d/ ftfdnkoEh ns/ j'o ukjtkBK bJh n?e;g'io ftfiN th nk:'fis ehs/ ik oj/ jB. g';N jkot?;N w?Biw?AN Bz{ T[sPkfjs eoB bJh fJe g?e jkT{; pBkfJnk frnk j? fi; ftZu e'bv o{w, gqh e{fbzr o{w, fPqze o?fgzr $g?fezr wPhBK d/ fvwK;No/PB fdZs/ ik oj/ jB. fe;kBK tZb'A f;ZX/ wzvheoD Bz{ T[sPkfjs eoB bJh fJZe ;/b nkT[Nb/N fvwK;No/PB d/ s"o s/ pDkfJnk frnk j?.fi; Bz{ d/y e/ e[ZM fe;kBK B/ th nkgD/ ;/b nkT{Nb?N pBkJ/ jB. fJ; ;?ANo Bz{ d/y e/ pj[s ;ko/ fe;kB gq'N?efNv ebNht/PB tZb T[sPkfjs j' oj/ jB j[D sZe bZrGZr 22000 s'A tZX fe;kB fJ; ;?ANo ftZu ftfIN eo uZ[e/ jB.

41. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD ਮਈ 2018

www.krishijagran.com


dwlW dI kwSq

grm ru`q dIAW dwlW dI kwSq dy qknIkI FMg

1

2

sumyS copVw Aqy mndIp kOr sYxI

d

1 izlHw pswr mwihr(&sl ivigAwn), Pwrm slwhkwr syvw kyNdr, gurdwspur 2 shwiek pRPYsr (&sl ivigAwn),ikRSI ivigAwn kyNdr, gurdwspur

wlW dI pYdwvwr krnw swfy ikswn BrwvW leI bhuq hI m`hqvpUrn Aqy LwhyvMd DMdw hY[ dwlW dI kwSq krnw qW “nwly puMn nwly &lIAW” pMkqI nUM AmlI jwmw pihnwauxw hovygw[ BUmI dI aupjwaU SkqI nMU brkrwr r`Kx dy gux krky, dwlW v`K-v`K &sl pRxwlIAW Aqy &sl aupj nMU lMby smyN q`k kwiem r`Kx iv`c iek m`hqvpUrn BUimkw inBwauNdIAW hn[Awm qOr qy swfy ikswn Brw dwlW dI ibjweI nMU isr& hlkIAW Aqy G`t aupjwaU pYlIAW q`k hI sImq r`Kdy hn ijs krky iehnW PslW dw pRqI iekweI JwV G`t imldw hY[ dwlW vwXUmMfl ivc aupl`bD nweItRozn nMU zmIn ivc jmHW krky zmIn dI aupjwaU SkqI vDwaudIAW hn ijs krky dwlW dI &sl ivc pYx vwlI nweItRozn dI b`cq dy nwl-nwl dwlW qo bwAd bIjI jwx vwlI &sl nMU vI iek iqhweI G`t nweItRozn dI loV pYNdI hY[&lIAW

42. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD ਮਈ 2018

qoVx qoN bwAd hrI Kwd bxwaux leI zmIn iv`c vwhux nwl zmIn dI aupjwaU SkqI v`D jWdI hY[ pMjwb ivc grm ru`qy mu`K qOr qy mUMgI qy mWh dI kwSq kIqI jWdI hY[swl 2014-15 dOrwn pMjwb ivc grm ru`q dI mMUgI Aqy mWh dI kwSq kRmvwr 43 hzwr Aqy 2.5 hzwr hYktyAr rkby ivc kIqI geI[dwlW pRotIn dw bhuq vDIAw sRoq hn Aqy &lIdwr &sl hox krky ieh zmIn dI aupjwaU SkqI iv`c vwDw krdIAW hn[ ikswn BrwE, ieh &slW vDyry grmI shwrn dy smr`Q hn ies krky ienHW &slW leI grm jlvwXU dI loV hY[iehnW &slW dy vDx-&u`lx leI izAwdw qwpmwn dI zrUrq hY Aqy ieh AOV nMU cMgI qrHW shwr skdIAW hn[ienHW dwlW dI kwSq leI cMgy jl-inkws vwlI, Bl qoN ryqlI Bl vwlI zmIn izAwdw FukvIN huMdI hY[ k`lr Aqy sym vwlIAW zmInW qy iesdI ibjweI AsMBv hY ikaNuik AijhIAW hwlqW hindi.krishijagran.com


dwlW dI kwSq

iv`c jVHW vgYrw cMgI qrHW nhIN vDdIAW Pu`ldIAW[

kIqI jw skdI hY, ijhVIAW mwrc dy AKIr iv`c p`k ky Kyq KwlI kr dyx[

jy g`l krIey &slI c`krW dI qW pMjwb iv`c grm ru`q dI mUMgI qy mWh dI &sl kmwd, AwlU, rwieAw, qorIAw, kxk, goBI srNHo Awid qNo bwAd bIjI jw skdI hY[ pMjwb iv`c kxk dI ktweI Awm qOr qy A`D ApYRl iv`c huMdI hY, ijs krky grmI ru`q dI mUMgI dI ibjweI ipCyqI ho jWdI hY[ienHW kwrnW krky grmI ru`q dI mUMgI dI kwSq aunHW &slW qoN bwAd kwmXwbI nwl

pMjwb KyqIbwVI XUnIvristI v`loN pMjwb iv`c grm ru`q dI mUMgI qy mWh dIAW is&wrS kIqIAW iksmW swauxI ru`q dI mUMgI qy mWh dIAW iksmW nwloN v`KrIAW hn[ ies g`l dw iDAwn r`Kxw bhuq zrUrI hY ik swauxI ru`q (julweI qoN AkqUbr) dIAW iksmW grmI r`uq iv`c nhIN bIjxIAW cwhIdIAW ikauNik ieh iksmW lMby smyN dIAW hox krky grmI ru`q dy QoVHy smyN iv`c

43. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD риориИ 2018

malayalam.krishijagran.com


dwlW dI kwSq

nhIN pkdIAW[isPwrS kIqIAW iksmW dw vyrvw hyTW d`isAw igAw hY: iksy vI &sl dI kwSq iv`c Kyq dI iqAwrI Aihm BUimkw inBwauNdI hY[Kyq nMU rOxI krn mgroN do jW iqMn vwr vwhux ip`CNo suhwgw mwr ky cMgI qrHW iqAwr kro[ ibjweI smyN Kyq ndIn rihq hoxw Aiq zrUrI hY[ibjweI hmySw audoN kro jdoN zmIn iv`c v`qr kw&I hovy qW ik &sl cMgI jMm pvy[ vDIAw &sl auqpMn krn leI bIj nUM inrog, qMdrusq qy qwkqvr r`Kxw bhuq zrUrI hY[&sl nUM bhuq swrIAW ibmwrIAW bIj Aqy im`tI rwhIN l`gdIAW hn[ies leI bIj nUM rog rihq krn leI iesdI soD bhuq zrUrI hY[ bIj soD nwl ibmwrI dy kxW nUM Kyq iv`c jwx qoN roikAw jw skdw hY qy &sl nUM qbwh hox qoN bcwieAw jw skdw hY[bUitAW dI loVINdI igxqI hwsl krn leI mUMgI dI iksm AYs AYm AYl 668 leI 15 ik`lo Aqy AYs AYm AYl 832 iksm leI 12 iklo pRqI eykV bIj pwaux dI isPwrS kIqI jWdI hY[bIj nMU kYptwn jW QIrm 3 gRwm pRqI iklo bIj dy ihswb nwl soD ky bIjo[ grmI ru`q dy mWh dw pUrw jMm lYx leI 20 ik`lo bIj pRqI eykV pwauxw cwhIdw hY[

44. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD риориИ 2018

bengali.krishijagran.com


dwlW dI kwSq ibjweI qoN pihlW grm ru`q dI mUMgI dy bIj nUM imSrq jIvwxUM Kwd dw tIkw (rweIzobIAm AYl AYs AYm Awr-1 Aqy rweizobYktIrIAm Awr bI-3) zrUr lgwE[ie`k ik`ly dy bIj nUM qkrIbn 300 imlIiltr pwxI nwl iBauN ky tIky dw ie`k pYkt bIj iv`c rlw idau[ iPr bIj nUM CW iv`c sukw ky qurMq bIj idau[ieh tIkw lgwaux nwl JwV vDdw hY[ ibjweI dw smW qy FMg &sl auqpwdn iv`c Aihm BUimkw inBwauNdw hY[ grmI ru`q dI dwlW dI s&lqw leI smyN isr ibjweI krnw bhuq hI zrUrI hY[grm ru`q dI mUMgI dI ibjweI leI 20 mwrc qoN 10 ApYRl dw smW bhuq Fu`kvW hY[grmI ru`q dy mWh dI ibjweI leI Fu`kvW smW 15 mwrc qo lY ky ApYRl dy pihly h&qy q`k hY[ bhuqI AgyqI jW ipCyqI ibjweI lwBdwiek nhIN huMdI[ grmI ru`q dI mUMgI dI ibjweI leI kqwrW ivckwr iv`Q 22.5 sY. mI. r`KxI cwhIdI hY Aqy bUty qoN bUty dw &slw 7.0 sY. mI. r`Ko[ibjweI kyry, pory jW sIf firl nwl kro[ bIj 4-6 sY. mI. fUMGw cMgI v`qr iv`c pYxw cwhIdw hY[kxk v`Fx qoN bwAd grm ru`q dI mUMgI ibnHW vwhy vI bIjI jw skdI hY[ jykr Kyq iv`c kxk dw nwV nhIN hY qW mUMgI zIro itl firl nwl bIjo[jykr kxk dI ktweI kMbwien nwl kIqI hovy Aqy

45. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD риориИ 2018

kxk dw nwV Kyq iv`c hovy qW mUMgI dI ibjweI hY p I sIfr nwl kro [ iesdI ibjweI drimAwnIAW qoN BwrIAW zmInW iv`c bY~f plWtr nwl vI kIqI jw skdI hY[ kxk iv`c vrqy jWdy bY`f plWtr nwl 67.5 sYNtImItr dI iv`Q qy bY`f (37.5 sYN.mI. bY`f qy 30 sYN.mI. KwlI) iqAwr kro[ mUMgI dIAW do kqwrW pRqI bY`f 20 sYN.mI. dI iv`Q qy bIjxIAW cwhIdIAW hn[ Aijhw krn nwl 25-30 pRqISq isMcweI vwly pwxI dI b`cq dy nwl JwV ivc vI vwDw huMdw hY[grmI ru`q dy mWh 22.5 sY. mI. dI dUrI qy isAwVW iv`c bIjo[ ibjweI leI hmySW moty dwxy ijhVy ik 3.6 sY. mI. dI CwxnI nwl v`K kIqy gey hox vrqo[ ibjweI kyry, pory jW sIf firl nwl kro[ ienHW &slW dI dUsrIAW &slW iv`c rlvIN KyqI vI kIqI jw skdI hY[ bhwr ru`q dy gMny dIAW do kqwrW ivckwr grmI ru`q dy mUMgI qy mWh bIjx nwl 1.5 qoN 2 kuieMtl pRqI eykV JwV pRwpq kIqw jw skdw hY[ gMny dy JwV qy ies &sl dw koeI Asr nhIN pYNdw, sgoN zmIn dI aupjwaU SkqI iv`c vwDw huMdw hY[grmI ru`q dy mUMgI dI ibjweI 20 mwrc qo 10 ApYRl q`k 4 ik`lo bIj pRqI eykV dy ihswb nwl krnI cwhIdI hY[ jdik grmI ru`q dy mWh dI ibjweI 15 mwrc qo 7 ApYRl q`k 5 ik`lo bIj pRqI eykV

www.krishijagran.com


dwlW dI kwSq

dy ihswb nwl kro[ cMgw JwV lYx leI kxk qoN bwAd bIjI jwx vwlI grmI ru`q dI mUMgI dI &sl nMU 5 ik`lo nweItRojn (11 iklo XUrIAw) Aqy 16 ik`lo PwsPors (100 iklo isMgl suprPwsPyt) pRqI eykV dy ihswb nwl ibjweI smNy pwE[ jykr AwlU dI &sl ip`CoN grmI ru`q dI mUMgI bIjxI hovy (Jonw/ m`kI- AwlU- grmI ru`q dI mUMgI dy &slI c`kr iv`c) qW ies &sl nUM koeI Kwd pwaux dI loV nhIN[grmI ru`q dy mWh dI &sl nMU ibjweI smNy kyvl 5 ik`lo nweItRojn (11 iklo XUrIAw Kwd ) pwaux dI is&wrS kIqI jWdI hY [ loV nwloN v`D

46. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD риориИ 2018

nweItRojn nhIN pwauxI cwhIdI ikauNik bhuqI nweItRojn pwaux nwl bUty bhuq v`D Pu`l jWdy hn Aqy &l G`t l`gdw hY[grmI ru`q dy mWh leI 10 ik`lo PwsPors (60 iklo isMgl suprPwsPyt) pRqI eykV ibjweI vyly porn dI is&wrS kIqI jWdI hY [ grmI ru`q hox krky swauxI ru`q dy mukwbly &sl iv`c ndIn G`t huMdy hn[ pr cup`qI (ie`tist) Aqy moQw ies &sl iv`c kw&I ho jWdy hn[ ienHW dy ^wqmy leI grm r`q dI mMUgI qy mWh nUM ie`k jW do gofIAW ibjweI qoN 25 Aqy 40 idnW ip`CoN loV Anuswr zrUr kro[ ieh gofI ^urpy nwl

hindi.krishijagran.com


dwlW dI kwSq jW vHIl hYNf hoA nwl kro[ ndInW dI rokQwm ndIn nwSk zihrW nwl vI kIqI jw skdI hY[ stONp 30 eI sI (pYNfImYQwiln) 600 imlIiltr pRqI eykV dy ihswb nwl ibjweI qoN do idn dy AMdr-AMdr Aqy 4 h&qy ip`Co ie`k gofI jW ie`k iltr pRqI eykV stONp dvweI dw iCVkwA nYpsYk spryA pMp nwl PlYt PYn jW P`lf jY~t (k`t vwlI) nozl nwl 150-200 iltr pwxI iv`c Gol ky kro[

nhIN AwauNdI[ &sl nUM k`tx auprMq izAwdw dyr Kyq iv`c nhIN r`Kxw cwhIdw ikauNik bwrS kwrn iesdy Krwb hox dw fr rihMdw hY[ JwVx dw kMm bldW jW tRYktr jW QrYSr nwl kIqw jw skdw hY[ ghweI qoN bwAd bcI &sl dI rihMd- KUMhd nUM swVx dI bjwey Kyq iv`c hI vwh idau[ Aijhw krn nwl AglI &sl leI ie`k iqhweI ih`sw nweItRojn q`q dI loV G`t jwvygI[ iesdI vwFI kMbwien nwl vI kIqI jw skdI hY[

&sl nUM smyN isr pwxI lwaxw Aqy TIk smyN isr pwxI dyxw bMd krnw bhuq hI AihmIAq r`Kdw hY[ BwvyN pwxI zmIn Aqy mOsm qy inrBr krdw hY, pr qzribAW muqwbk ies &sl nUM 35 pwxIAW dI loV pYNdI hY[ pihlw pwxI ibjweI qoN qkrIbn 25 idn bwAd lwE [ iPr bwkI dy pwxI 10-15 idn dy &wsly qy dyxy cwhIdy hn[ AKIrlw pwxI ibjweI qoN qkrIbn 55 idn bwAd bMd kr idau[ ies nwl &sl iekswr p`kdI hY Aqy cMgw JwV idMdI hY[

jdoN qkrIbn 80 pRqISq &lIAW p`k jwx qW 800 imlIiltr/ eykV grwmokson (pYrwkuAwt) nUM 150 qoN 200 iltr pwxI iv`c Gol ky iCVko qW jo p`qy Aqy qxy su`k jwx Aqy Arwm nwl kMbwien c`l sky[ grmI ru`q dy mWh 72-75 idn p`kx nUM lYNdy hn[ jdoN 80 pRqISq &lIAW p`k jwx qW &sl k`t lYxI cwhIdI hY[ kteI dwqrI nwl krnI cwhIdI hY[ bUitAW nMU jVHW smyq nhIN pu`txw cwhIdw ikauNik jVHW zmIn iv`c KurwkI q`q jmHW krdIAW hn[ ktweI qoN do ku idnW ip`CoN hI mWh JwV lYxy cwhIdy hn ikauNik brswq kwrn nukswn dw fr rihMdw hY[

grmI ru`q dI mUMgI qkrIbn 60 idnW iv`c p`k jWdI hY[pr p`kx smyN swrIAW &lIAW nhIN p`kdIAW[ ies dI ktweI aus vkq kr lYxI cwhIdI hY jdoN 80 pRqISq &lIAW p`k jwx[ smyN isr bIjI &sl iv`c &lIAW qoVn dI sm`isAw

47. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD риориИ 2018

ikswn BrwE, ies qrHW AwE grm ru`q dIAW dwlW dI kwSq leI suc`jI ivauNqbMdI krky v`D qoN v`D JwV pRwpq krIey[

malayalam.krishijagran.com


jYivk bwsmqI leI nukqy

jYivk bwsmqI pYdw krn leI zrUrI nukqy b

wsmqI, pMjwb iv`c augweI jwx vwlI Jony dI ie`k Kws iksm hY jo Awpxy guxW ijvyN KuSbU ,p`kx qoN bwAd lMby pqly cwvl,mulwiem Aqy vDIAw suAwd leI pihcwxI jWdI hY[bwsmqI sB qoN v`D inrXwq hox vwlI KyqI ijns hY ,ijs inrXwq qkrIbn 3.75 imilAn tn q`k phuMc cu`ikAw hY ijs dI ku`l kimq 29,299 kroV bxdI hY[bwsmqI dI kwsq nwl pwxI dI vrqoN vI GtdI hY ikauNik bwsmqI dI lvweI qoN bwAd mOnsUn dI vrKw SurU ho jWdI hY[ ikswnW v`loN kIt nwSk ivkRyqwvW Aqy kMpnIAW dy numwieMidAW dI slwh qy AMnyvwh kItnwSk rswiexW dI vrqoN krn nwl bwsmqI dI guxvqw iv`c igrwvt AweI hY jo is`Dy qOr qy inrXwq qy Asr pwauNdI hY[bwsmqI iv`c dwxydwr kItnwSkW dI zrUrq qoN bgYr vrqoN nwl KyqW iv`c mOjUd im`qr kItW dy Kwqmy nwl cOigrdy iv`c ASMqulx pYdw ho igAw hY[ bwsmqI dI jYivk pYdwvwr leI KyqI rswiexW qoN dUr rihx dy nwl nwl ipCly lMby smyN qoN zmIn iv`c iek`TIAW hoeIAW zihrW nUM dUr krnw zrUrI hY[pUrI qrW rswiexk KyqI nUM jYivk KyqI iv`c qbdIl krn leI G`to G`t iqMn swl dw smW cwhIdw hY [nIm phwVI ielwikAW iv`c vrqI jw rhI zmIn nUM is`iDAW

48. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD риориИ 2018

bengali.krishijagran.com


jYivk bwsmqI leI nukqy jYivk KyqI hyT ilAWdw jw skdw hY[pMjwb iv`c gurdwspur, AMimRqsr ,qrnqwrn,jlMDr,pitAwlw,sMgrUr,ropV Awid izilAW iv`c bwsmqI dI pYdwvwr leI FukvW hY[ gurdwspur,AMimRqsr Aqy qrnqwrn izilAW iv`c pYdw huMdI bwsmqI guxvqw p`KoN au`qm drjy dI igxI jwdI hY[jYivk KyqI ijnsW dI idnoN idn vD rhI mMg nUM mu`K r`KidAW hux ikswnW nUM jYivk qrIky vrq ky

49. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD риориИ 2018

bwsmqI dI jYivk pYdwvwr krn dI zrUrq hY[jYivk KyqI vI qW hI kwmXwb hY jykr jYivk pYdwvwr dI vwzb kImq imly[ vwzb kImq lYx leI jYivk auqpwdk Aqy Kpqkwr dy drimAwn mOjUd ivcoilAW nUM ie`k pwsy krky ikswn nUM Kpqkwr nwl is`Dw rwbqw kwiem krky Kud mMfIkrn krnI pvygI[SurU iv`c kuJ rkby qoN SurU krky, mMg vDx qy vDyry rkby iv`c jYivk KyqI kIqI jw skdI hY[jYivk bwsmqI pYdw krn leI hyTW

www.krishijagran.com


jYivk bwsmqI leI nukqy

id`qy zrUrI nukqy iDAwn iv`c r`Kx dI zrUrq hY qW jo guxv`qw BrpUr bwsmqI dI pYdwvwr kIqI jw skdI h[bwsmqI dI jYivk KyqI krn leI jykr AwpsI sWJ nwl smUh bxw ky pYdwvwr kIqI jwvy qW sPlqw dI vDyry sMBwvnw pYdw kIqI jw skdI hY [ Aijhw krn nwl KyqI lwgq Krcy Gtwaux dy nwl nwl mMfIkrn vI suc`jy FMg nwl krn iv`c mdd imlygI[ iksmW: jYivk KyqI leI bwsmqI dI iksm dI cox Kpqkwr dI psMd Anuswr krnI cwhIdI hY,ies mksd vwsqy SihrW iv`c AKbwrW rwhIN ieSiqhwr dy ky bwsmqI dI mwqrw Aqy iksm dI mMg dw pqw lgwieAw jw skdw hY[ bwsmqI 1121 dy mukwbly bwsmqI 386 Aqy bwsmqI 370 iksmW iv`c KuSbU izAwdw hox kwrn KpqkwrW v`loN vDyry psMd kIqIAW jWdIAW hn [ies leI bwsmqI dI jYivk pYdwvwr leI bwsmqI 386 jW bwsmqI 370 iksmW nUM qrjIh dyxI cwhIdI hY[ bIj dI mwqrw Aqy soD: bwsmqI dI jYivk pYdwvwr leI jYivk qrIikAW nwl pYdw kIqw 4 iklo pRqI eykV bIj vrqxw cwhIdw hY[15% lUx vwly pwxI dy Gol iv`c bIj nUM fubo ky ibmwrI vwly,QoQy,KwlI Aqy A`D p`ky dwxy v`K kIqy jw skdy hn[ lUx vwly pwxI iv`c hyTW bYTy qMdrusq bIj nUM bwhr k`F ky swP pwxI iv`c Dox qoN bwAd qMdruq bIj nUM swP pwxI iv`c 20-24 GMitAW leI iBauN ky CW hyT sukw lau[ibjweI qoN pihlW bIj nUM 5 grwm trweIkofrmw Aqy 5 gRwm sIfomons pRqI iklo bIj dy ihswb nwl soD lyxw cwhIdw[ies g`l dw iKAwl rhy ik soiDAw bIj is`iDAw Du`p iv`c nW r`iKAw jwvy[koiSS kro ik soDy bIj nUM ijMnI jldI ho sky bIj idau[ pnIrI dw smW: bwsmqI 386 Aqy 370 iksmW dI guxvqw Aqy KuSbUdwr pydwvwr qW hI pYdw kIqI jw skdI hY jykr ienW iksmW dI lvweI leI pnIrI dI ibjweI jUn dy dUjy pMdrvwVy dOrwn bIjI jwvy qW jo p`kx smyN idn Coty Aqy qwpmwn G`t hovy[pUsw bwsmqI 1121dI pnIrI jUn dy pihly pMdrvwVy dOrwn krnI cwhIdI hY[ pnIrI iqAwr krn dI ivDI : pnIrI iqAwr krn qoN pihlW zmIn dI iqAwrI bhuq mh`qvpUrn rol Adw krdI hY[ zmIn iv`c dysI rUVI dI vrqoN

50. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD риориИ 2018

hindi.krishijagran.com


jYivk bwsmqI leI nukqy krnI sB qoN pihlw kMm hY[zmIn iv`c ijMnI v`D mwqrw iv`c m`lV hovygw,aunIN hI izAwdw mwqrw iv`c jYivk mwdw Aqy sUKm jIv hoxgy jo zmIn dI aupjwaU SkqI vDwaux dw mu`K sroq hn[Kyq iv`c pnIrI lgwaux qoN 10-15 idn pihlW 6 tn dysI rUVI imlw ky pwxI lgw dyxw cwhIdw hY qW jo ndIn au`g jwx[ieh au`gy ndIn Kyq dI iqAwrI smyN nSt ho jwxgy[ie`k eykV leI loVINdI pnIrI bIjx leI ie`k mItr cOVI Aqy ds mItr lMbweI dIAW Cy au`cIAW ikAwrIAW bxw lau[

lwaux leI iqAwr ho jwvygI, jo bUty dIAW vDyry SwKwvW Aqy vDyry Bwry dwxy pYdw krn iv`c shweI huMdI hY[ies qrW pnIrI vI jldI iqAwr hovygI Aqy ndInnwSk dvweI dI vI zrUrq nhIN pvygI ikauNik 15 idnW drimAwn ndIn hwly au`g hI rhy huMdy hn [10% vrmIkMpost+10% inMm dI Kl+10% gW dw pySwb Aqy 5 gRwm trweIkofrmw Aqy sIfomons dw iCVkwA pnIrI aupr krky pnIrI nUM kItW qoN bcwaux dy nwl nwl KurwkI q`qW dI pUrqI kIqI jw skdI hY[

hryk ikAwrI au`pr dysI rUVI,im`tI Aqy ryq dy brwbr mwqrw iv`c imlw ky bxwey imSrx dI qkrIbn ie`k ieMc motI qih ivCw idau[ies aup`r A`Dw iklo puMgirAw bIj p`Drw iKlwr idau[bIj iKlwrn auprMq auprokq iqAwr kIqy imSrx nwl bIj nUM F`k idau[pMCIAW qoN bIj nUM bcwaux leI ikAwrIAW nUM prwlI jW syibAW vwlIAW borIAW nwl F`k ky pwxI lgw id`qw jWdw hY[

mu`K Kyq dI iqAwrI: kxk dI ktweI qoN bwAd KyqI dI im`tI prK krvwauxI bhuq zrUrI hY ies leI KyqIbwVI ivBwg dy AiDkwrIAW/krmcwrIAW dI mdd nwl im`tI dw nmUnw lY ky im`tI prK krvw lY lYxI cwhIdI hY[im`tI dw nmUnw lYx auprMq hrI Kwd leI 20 iklo jMqr dw bIj idau jW 8 tn pRqI eykV glI sVI dysI rUVI Kyq iv` c iekswr iKlwr ky pwxI lgw idau,v`qr Awaux qy Kyq nUM vwh ky C`f idau[

48 GMitAW bwAd prwlI nMU cu`k dyxw cwhIdw hY[ ies qoN bwAd ikAwrIAW dy Awly duAwly hI pwxI lgwauxw cwhIdw hY [ies qrW 15 idn bwAd pnIrI Kyq iv`c

51. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD риориИ 2018

ies qrW swry ndIn au`g pYxgy, jo lvweI qoN pihlW ie`k-do vwr vwh ky nSt kIqy jw skdy hn[bwsmqI dI lvweI qoN

malayalam.krishijagran.com


jYivk bwsmqI leI nukqy ie`k idn pihlW jMqr dI Psl nUM Kyq iv`c dbw idau[Kyq nUM lyzr krwh nwl p`Drw kr lYxw cwhIdw hY qW jo pwxI dI suc`jI vrqo kIqI jw sky[

mzdUr sOK mihsUs krdy hn[lweInW iv`c pnIrI lgwaux nwl pOidAW nUM vDyry hvw Aqy Du`p imldI hY ijs nwl bwsmqI dy pOdy vDyry mzbuq Aqy qMdrusq pYdw huMdy hn[

G`t aumr dI Kyq iv`c lwauxI :- jYivk KyqI iv`c bwsmqI dI Psl qoN vDyry pYdwvwr lYx leI 15-18 idn dI pnIrI Kyq iv`c lgweI jw skdI hY[Kyq iv`c pnIrI lwaux qoN 12 GMty pihlW Kyq nUM iqAwr kr lYxw cwhIdw hY[lvweI qoN pihlW pnIrI dIAw jVW nUM 5 gRwm sIfomons pRqI iltr pwxI dy Gol iv`c fubo ky soD lYxIAW cwhIdIAW hn[k`dU krn qoN bwAd jd Kyq iv`c pwxI 1-2 sY.mI. pwxI dw p`Dr rih jwvy qW r`sI dI mdd nwl 20 sY.mI. dI dUrI dIAW lweInW qy pnIrI lw dyxI cwhIdI hY[

ies qrW lgweI pnIrI dy bUitAW dw vwDw qurMq SurU ho jWdw hY, jo vDyry swKwvW pYdw krdw hY[ jd ik Awm ivDI iv`c pnIrI pu`tx smyN pOdy dIAW jVW tu`t ky Kyq iv`c hI rih jWdIAW hn[30-35 idnW dI lgweI pnIrI dw vwDw 8-10 idnW bwAd SurU huMdw hY Aqy pRqI pOdw SwKwvW vI G`t pYdw huMdIAW hn[lvweI qoN 45-55 idnW bwAd bwsmqI dI Psl dy pOidAW dy p`iqAW nUM k`t dyxw cwhIdw ,Aijhw krn nwl Psl dw bhuqw vwDw nW hox kwrn if`gdI vI nhIN Aqy kIiVAW Kws krky qxy dw gVMUAW Aqy p`qw lpyt suMfI dI rokQwm krn iv`c mdd imldI hY[

ies qrW 6 mzdUr 8-9 GMitAW iv`c ie`k eykV iv`c pnIrI lgw idMdy hn [SurU iv`c kuJ AOK l`gdI hY pr bwAd iv`c

52. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD риориИ 2018

ndInW dI rokQwm:-ies pRxwlI iv`c KyqW iv`c pwxI KVw nW hox Aqy pOidAW iv`c

bengali.krishijagran.com


jYivk bwsmqI leI nukqy iv`Q izAwdw hox kwrn ndIn bhuq qyzI nwl vDdy hn[ienW ndInW dI rokQwm leI pnIrI dI lvweI qoN 10 idnW bwAd konovIfr dI mdd nwl KVy pwxI iv`c gufweI krnI cwhIdI hY[10-10 idnW dy vkPy qy 3 vwr konovIfr clw ky ndInW nUM Kyq iv`c dbw id`qw jWdw hY,jo zmIn iv`c mOjUd SUKm jIvW leI Kurwk dw kMm krdy hn[konovIfr Kyq iv`c clwaux nwl im`tI polI ho jwdI hY Aqy im`tI iv`c hvw dw sMcwr vD jWdw hY[zmIn polI hox kwrn pOdy dIAW jVW vDyry fUMGweI q`k jWdIAW hn jo zmIn iv`coN vDyry Kurwk Aqy pwxI lYx dy smr`Q ho jWdIAW hn[pOidAW dy nwl kuJ ndInW dy pOdy Kyq iv`c rih jWdy hn,jo h`Q nwl k`Fy jw skdy hn[ isMcweI leI pwxI dw pRbMD:-pwxI dI suc`jI vrqoN leI Kyq dw smql hoxw bhuq zrUrI hY [ies mksd vwsqy kMipaUtr vwly krwhy nwl Kyq p`Drw kr lYxw cwhIdw hY[ies ivDI nwl Jony dI kwSq leI pwxI dy cMgy inkws vwly Kyq dI cox kIqI jwvy qW jo

53. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD риориИ 2018

pwxI Kyq iv`c KVw nW rih skyy[hryk pwxI lgwaux qoN pihlW, pihly l`gy pwxI dw zmIn iv`c zzb ho jwxw cwhIdw hY[ho sky qW pwxI Swm vyly lgwieAw jwvy qW jo idn vyly Kyq dI im`tI nUM vDyry Du`p Aqy hvw iml sky[Awm krky ikswnW dw ivcwr hY ik Jony dI Psl iv`c lgwqwr pwxI KVw r`Kx nwl vDyry pYdwvwr imldI hY pr ipCly 5 swlW qoN ikswnW dy KyqW iv`c kIqy qoN is`D ho cu`kw hY Kyq nUM isrP is`lw r`Kx nwl vDyry pYdwvwr hI nhIN sgoN au`c guxv`qw vwly col pYdw kIqy jw skdy hn ies qrIky nwl zmIn hyTlw pwxI bcwaux dy nwl bwsmqI dI pYdwvwr vDweI jw skdI hY[ so auprokq mUl isDWq Apnwaux pMjwb dI pRqI hYktyAr bwsmqI dI auqpwidkqw hI nhIN vDweI jw skdI sgoN zmIn hyTly pwxI dI v`fy p`Dr qy b`cq kIqI jw skdI hY[ fw.AmrIk isMG, KyqIbwVI APsr,pTwnkot (9463071919)

www.krishijagran.com


Anwj dy kIVy

Anwj dy kIVy : sWB-sMBwl jrUrI A

nwj dI pYdwvwr Aqy JwV iv`c pMjwb sUbw s~B qoN mohrI irhw hY[Anwj nUM AsIN keI kwrnw krky stor krdy hW ijvyN Kwx vwsqy, pSUAW vwsqy, bIj dy qOr qy Aqy vycx vwsqy[ Anwj nUM stor krn vyly keI g`lW dw iDAwn r`Kxw pYNdw hY[ pr dyKx iv`c AwieAw hY ik godwmW ivc kIiVAW mkOiVAW krky kwPI nukswn ho jWdw hY[ ie`k AMdwzy muqwibk qkrIbn 50 kroV rupey qoN v`D dw nukswn stor iv`c l`gx vwly kIVy kr idMdy hn[ ku`l pYdwvwr dw 9.33 pRqISq ih`sw ghweI mgro Aqy kIiVAW mkOiVAW krky nukswinAW jWdw hY[ kxk ivc ieh nukswn 8.00 pRqISq hY Aqy colW ivc 6.00 pRqISq dw Anumwn lgwieAw jWdw hyY[ pr jykr ikswn Anwj nUM l`gx vwly hyT ilKy kIVy mkOiVAW dw smyN isr Aqy shI dvweI dw iesqymwl krky rokQwm krn qW ies nukswn nUM bcwieAw Aqy GtwieAW jw skdw hY[

54. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD риориИ 2018

hindi.krishijagran.com


Anwj dy kIVy

cOlW dI suMf vwlI susrI: ies susrI dw srIr lwl Bury rMg Aqy auprly KMbW qy lwl rMg dy cwr itmkxy huMdy hn Aqy muMh suMf vrgw huMdw hY[ ies kIVy dIAW suMfIAW Aqy jvwn kIVy dwixAw nUM Kw ky nukswn krdy hn[ dwixAw iv~c morIAW bx jWdIAW hn[ colW dw pqMgw: ieh pqMgw gUVy slytI rMg dw huMdw hY[ ies kIVy dIAW suMfIAW tu`ty hoey dwixAW qy izAwdw pldIAW hn Aqy jwlw bux ky dwixAw nUM KWdIAW hn[ieh dIvwrw Aqy borIAW qy AWfy idMdw hY[ Awty dI susrI: ieh kIVw lwl qo gwVHy BUry rMg dw huMdw hY[ ies dIAW suMfIAw ic`ty qoN GsmYly rMg dIAW huMdIAW hn[ iesdw hmlw tu`ty hoey dwixAw Aqy Awty iv`c izAwdw huMdw hY[ brswqW iv`c ies susrI dw hmlw izAwdw huMdw hY [ Kprw BUMfI: ies BUMfI dw Akwr gol Aqy AWfy vrgw huuMdw hY[ ies dIAW isrP suMfIAW hI nukswn krdIAW hn[ nukswn hoey dwixAW iv~c bhuq swrI kUMjW hox krky dwxy Kwx dy lwiek nhI rihMdy[ dwixAW dw pqMgw: ieh pqMgw Bury rMg dw huMdw hY Aqy ipCly KMB

55. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD риориИ 2018

iq`Ky Aqy vwlW vwly huMdy hn[ ies kIVy dy pqMgy is`lI jgHW aupr dwixAw qy AWfy idMdy hn[ AWifAw iv`co suMfIAw inkl ky dwixAW iv`c vV jWdIAW hn[ dwixAw iv`c kIVy dI ivStw hox krky bdbU Awaux l`g pYNdI hY[ dwixAw dw Gux: ies kIVy dy Coty b`cy Aqy jvwn dwixAw nUM Kw ky nukswn krdy hn[ ies dIAW suMfIAW dwixAW iv`c morIAW krky pwaUfr bxw idMdIAW hn[ CotIAw AvsQw iv`c ieh suMfIAW qurdIAW iPrdIAW hn pr v`fIAW dwixAW iv`c lukIAW rihMdIAW hn[ ieh kwly BUry rMg dIAW Aqy lMbIAW huMdIAW hn[ dwlW dw Forw : ieh kIVw dwlW dI auprlI sqhH qy AWfy idMdw hY Aqy AWifAW iv`co suMfIAw inkl ky dwixAW iv`c vV jWdIAW hn Aqy dwixAW nUM iv`co iv`c KWdIAW rihMdIAW hn[ rokQwm ienHW kIiVAW dI rokQwm leI hyT ilKIAW g`lW dw iDAwn r`Kxw zrUrI hY : 1. dwixAW nUM stor krn qoN pihlW cMgI qrHW sukw lvo [ 2. stor krn vwly dwxy sw&-suQry gudwmW iv`c jW BVoilAW iv`c hI r`Kxy cwhIdy hn[ malayalam.krishijagran.com


Anwj dy kIVy 3. gudwmW dIAW qryVW, drjW, morIAW qy Ku`fW Awid nUM cMgI qrHW bMd kr idE[ 4. purwxIAW borIAW nUM 6 imlIiltr sumIsIfIn 20 eI sI jW 5 imlIiltr isMbuS 25 eI sI nUM 10 iltr pwxI iv`c Gol ky 10 imMt leI soD lE Aqy iPr CW iv~c sukw lvo[ 5. GrylU vrqo vwly Anwj leI kyvl nvIAW borIAW vrqo [ 6. gudwmW jW BVoilAW nUM kIiVAW qoN mukq krn leI 100 imlIiltr swieQIAwn 50 eI sI (mYlwQIAwn pRImIAm gryf) nUM 10 iltr pwxI iv`c Gol ky C`qW, kMDW qy PrS qy iCVko jW 25 golIAW AYlUmInIAm &ws&weIf pRqI 100 Gx mItr QW ip`Cy DUxI ida[ 7 idn kmry nUM hvw bMd r`Ko [ 7. bIj leI r`Ky dwixAW nUM mYlwQIAn 5 pRqISq dw kuieMtl rlw ky r`Ko jW 25 sweIQIAwn (mY l wQIAwn gryf) 50 eI sI / 2

250 gRwm DUVw pRqI imlIiltr pR I mIAm imlIiltr

56. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD риориИ 2018

sumIsIfIn 20 eI sI (PYnvYlryt) /1.5 imlIiltr isMbuS / mwrksweIpr 25 eI sI (sweIprmYQirn) / 14 imlIiltr fyiss 2.8 eI sI (fYltwmYQirn) nwl pRqI kuieMtl ip`Cy 1/2 iltr pwxI iv`c Gol ky nYpsYk iCVkwA pMp nwl soD ky r`Ko [ 8. Fory dI rokQwm leI stor iv`c peIAW dwlW aupr 7 sYNtImItr ryq jW l`kVI dy bUry dI qih ivCw idE[ kIVy l`gy dwixAW dw ielwj : hyTW d`sIAW rswiexW iv`coN iksy iek nwl hvw bMd kmry iv`c DUxI idE : 1. &OstOkisn jW fYlISIAw jW sYl&ws (AYlUmInIAm &ws&weIf) dI 3 grwm dI ie`k golI 10 kuieMtl dwixAW leI jW 25 golIAW 100 Gx mItr QW leI vrqo [ kmry iv`c DUxI dyx bwAd kmry nUM 7 idn hvw bMd r`Ko[ kxk stor krnw a) GrylU vrqoN leI : Anwj dw BMfwr v`K-v`K smr`Qw vwly FolW

bengali.krishijagran.com


Anwj dy kIVy

iv`c kIqI jw skdI hY[ienHW FolW iv`c Anwj stor krn qo pihlw hyT ilKIAW g`lW dw iDAwn r`Kxw jrUrI cwhIdw hY :

6. pihly 30 idn Fol nUM iblkul nw KolHo qy iPr 15 idnW dy vkPy nwl KolHo[ dwxy k`Fx mgroN Fol qurMq bMd kr idE [

1. Fol (BVoly) cMgI qrHW sw& kr lE qW ik pihlW stor kIqy Anwj dI rihMd KUMhd iblkul nw rhy[ F`kx cMgI qrHW pIc ky k`s lE[

7. dwixAW nUM gwhy bgwhy dyKdy rho[ jy koeI kIVw nzr Awvy qW Xog rswiex dw pRXog kro[ A) vpwrk mMqv leI :

2. dwixAW iv`coN sB kUVw krkt k`F ky cMgI qrHW sw& kr lE [ tu`ty B`jy dwxy kIiVAW nUM s`dw idMdy hn [ ies leI ienHW nUM A`f kr lYxw cwhIdw hY[

v`fI p`Dr qy kxk stor krn leI ikswnW nUM hyT ilKIAW eyjMsIAW vloN id`qIAW jw rhIAW shUlqW qoN lwB auTwauxw cwhIdw hY [

3. nvyN dwixAW nUM purwxy dwixAW ivc nw imlwE, ho skdw hY auhnW nUM kIVy l`gy hoey [ 4. l`gy hoey jW islHy dwxy kdy stor nw kro [ dwixAW nUM cMgI qrHW Du`py sukwA lE [ Pyr TMFy krky Swm nUM FolW ivc pwE [ dwixAW ivc is`lH 9 &IsdI qoN izAwdw nhIN hoxI cwhIdI[ 5. FolW nUM aupr q`k n`ko-n`k Bro[

57. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD риориИ 2018

1. styt vyAr hwaUisMg kwrporySn qy aus dy sQwnk d&qr [ 2. sYNtrl vyAr hwaUisMg kwrporySn qy aus dy sQwnk d&qr [ 3. PUf kwrporySn Aw& ieMfIAw qy ies dIAW SwKwvW [

primMdr kOr Aqy prmjIq isMG Pwrm slwhkwr syvw kyNdr AMimRqsr[

www.krishijagran.com


Krishi Jagran 23 Years, 12 Languages, 22 States, 23 Editions, 3 Portals, 10 Millions Readers & Social Media

https://www.facebook.com/krishi.jagran/ 1) Count on Krishi Jagran Facebook Page is 5,73,135 2) 22 Krishi Jagran Kisan Clubs on Facebook - 22 state wise & 1 main Krishi Jagran Kisan Club 3) 5,00,000 plus farmers are directly connected through Krishi Jagran Kisan Clubs 4) Facebook post reach is around 1 Crore per day 5) Separate Facebook page for Upcoming Events, Exhibitions & Seminars ( http://www.facebook.com/krishijagran.agrimedia/ )

Page - Krishi Jagran - Agriculture World - krishi Jagran Hind i - Krishi Jagran-

Companies Products

- Krishi Jagran-

Likes

& Promotions

Conference, Exibitio ns Seminars & Works hop

Kerala

Followers Max. Po st Reach 6,12,290 2,00,58,693 14,436 2,42,183 44,912 95,44,412 5,845 95,556

4,35,697 14,096 26,270 5,461 8,410

8,526

1,34,901

5,256

5,350

1,12.456

WhatsApp Groups's Details +91 9891405403 State wise and district wise ( Selected ) krishi Jagran whatsApp groups (635)

States

District groups States

State Wise Jammu and Kasmir Himchal Pradesh Madhya Pradesh Chha sgarh Haryana U ar Pradesh Rajasthan U arakhand Jharkhand Bihar Gujarat Maharashtra

23 22 12 51 27 21 72 33 13 24 38 33 36

Punjab Odisha Assam Sikkim Goa Manipur Meghalaya Tripura Arunachal Pradesh Tamil Nadu Telangana Kerala Andhra Pradesh

District groups 20 30 33 4 2 16 11 8 16 32 31 14 13

Data relevant to that particular state will be shared on whatApp groups ACCORDING TO IRS 2018, TOTAL READERSHIP OF MAGAZINES HAS

58. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD риориИ 2018


Social Media PLATFORM us

us

us

us

us

Krishi Jagran Mobile App Krishi Jagran perfectly fits in the world of Internet, with its newly launched “krishi jagran app”. All the latest news, corporate information, commodity updates, weather dynamics, Job availability, university releases and much more renders what farmers and the agri-stakeholders seek at a single tap.

You Tube Channel h ps://www.youtube.com/channel/UCy5uIHLkQrHYd6Dj8CsqHrw You are welcome to share any Interviews Advertisement

Success Stories Documentary

videos on our YouTube channel

Linkedin https://www.linkedin.com/in/krishi-jagran-41120680/ Twitter https://twitter.com/krishijagran

Instagram https://www.instagram.com/krishijagran/

GROWN TO 78 MILLION IN IRS 2014, WHICH IS A WHOPPING

59. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD ਮਈ 2018

95%

INCREASE.


;cb fe;kB

S'N/ fe;kBK dk ukBD w[Bkok ^ ird/t f;zx frZb

y/shpkVh wkfjo ekcah no;/ s'A wZeh Bz{ gzikp ftZu M'B/ d/ fJZe tXhnk pdb ti'A T[s;kfjs eo oj/ jB. fJjBK bhjK s/ ubd/ j'J/ wZeh Bz{ M'B/ d/ pdbkt ti'A ngDkfJnk fgzv e'eoh ebK d/ tk;h ;H ird/t f;zx frZb B/. fJj fgS'eV s'A jh y/sh Bkb i[V/ j'J/ jB ns/ feo;kBh ftZu o[MkB oZyd/ jB. e[M toQ/ gfjbK y/sh d/ Bkb^Bkb fJj fJb?eNqhPB dk ezw th eod/ ;B, tkYhnK d"okB fJZe jkd;/ ftZu fJjBK B/ nkgDh yZph pKj r[nk bJh fi; eoe/ fJjBK Bz{ ubdk ezw pzd eoBk fgnk. go pdbd/ jkbksK B/ fJjBK Bz{ Y/oh BjhA ehsk pbfe nkgDk j";bk w[V e/ p[bzd ehsk ns/ y/sh B{z w[Zy feZs/ ti'A ngDkfJnk. ftok;s ftZu fwbh xZN g?bQh Bz{ fJjBK dh nrKj tX{ ;'u B/ gSkfVnk. pj[GKsh y/sh L^ fJjBK B/ :{Bhtof;Nh dh f;ckoP w[skfpe ca;bh uZeo ftZu M'B/ dk pdbkt j'o ca;bK dh g?dktko eoe/ ehsk. fJj ;kT[Dh ftZu wZeh, jok ukok, eZd{, fGzvh, eo/bk, fNzv/ ns/ jkVQh ftZu eDe, s'ohnk, f;nkb{ wZeh, gkbe, w/Eh, r'Gh, wNo, b;D dh ekPs eoe/ T[jBK dk MkV ;woZEk gZXo sZe gqkgs eod/ jB. pkr L^ fJjBK B/ nwo{dK d/ 50 g"d/ y/s

60. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD риориИ 2018

d/ u[c/o/ s/ brkJ/ jB. e/HthHe/H d/ ;kfJz;dkBK dh ;bkj wzBd/ j'J/ fJjBK B/ nwo{dK Bz{ wZyh d/ jwb/ s'A pukT[D bJh :{Bhtof;Nh dhnK f;ckoP nB[;ko cbkJh No?g dh tos'A ehsh ns/ j[D ;[uZi/ sohe/ Bkb nwo{d dh ekPs b?D ftZu ;woZE j'J/. wPhBheoB L^ ;H ird/t ftZu dZ;d/ jB fe fJjBK e'b e'Jh No?eNo iK tZvh wPhBoh BjhA j?. ;ko/ b'VhAd/ ;zd e'eoh fgzv dh ;';kfJNh s'A feokJ/ s/ bJ/ iKd/ jB. ;pIhnK ftZu BdhBK dk fB;ko fJZe pj[s tZvh ;wZf;nk j? fi; dh o'eEkw fJj i?fte sohe/ Bkb iK r'vh Bkb eod/ jB. e/HthHe/H, w'rk s'A fJjBK B/ ;pIhnK ns/ cabK dh ;[uZih ;zGkb dh N/qfBzr bJh ns/ Iho' n?Boih u?Apo pko/ frnkB gqkgs ehsk. Bkpkov s'A ftZsh ;jkfJsk b? e/ fJj u?Apo nkgD/ y/s ftZu pDtkfJnk ns/ b'V nB[;ko fJj fJ; dk T[g:'r tX/o/ cab ns/ ;pih dh ;zGkb ftZu eod/ jB. fJ; u?Apo dh ;jkfJsk ;dek ftZsh w[Bkcak ns/ ;zGkb ftZu tkXk j'fJnk j?. i?fte y/sh L^ tX oj/ o;kfJDK dh tos'A Bkb j' ojhnK fpwkohnK B/ fJjBK Bz{ i??fte y/sh dh ikDekoh b?D bJh gq/fos ehsk. fJ; ;pzXh T[jBK B/ frnkB nzfwqs;o (fgzrbtkV/) hindi.krishijagran.com


;cb fe;kB s'A gqkgs ehsk. gP{nK s'A gqkgs r'po ns/ fgPkp dh tos'A Bkb fwZNh d/ b'VhAd/ sZsK Bz{ g{ok ehsk ns/ i?fte sohe/ Bkb fsnko ehs/ ehN BkPe (ds{ok, fBzw yZNh bZ;h, gkEhnK dk gkDh nkfd) dh tos'A eod/ jB. ;jkfJe Xzd/ L^ cab ns/ ;pihnK ftZu o[MkB j'D s/ feqPh ftfrnkB e/Ado d/ ;kfJz;dkBK B/ fJjBK Bz{ wZyh gkbD dh Nq/fBzr tZb gq/fos ehsk. ftZsh w[Bkcak d/yd/ j'J/ fJjBK B/ wZyh gkbD dh Nq/fBzr feqPh ftfrnkB e/Ado s'A 2014 ftZu gqkgs ehsh. Nq/fBzr

gqkgs eoB s'A pknd fJjBK B/ 50 vZp/ nkgD/ y/s oZy/ fi; ekoB g?dktko ftZu tkXk j'fJnk ns/ 30,000$^ o[gJ/ dk ftZsh w[Bkcak Pfjd s'A ewkfJnk. j[D fJj okDh wZyh dh Nq/fBzr b?D ftZu nkgDk o[MkB oZyd/ jB. fJjBK B/ nkgD/ ;g[Zso, Gok ns/ 10^15 fgzv d/ B"itkBK Bz{ N/qfBzr b?D tk;s/ gq/fos ehsk. fJjBK B/ 5 d[Xko{ gP{ oZy/ j'J/ jB fiBQk dh d/yGkb fJjBK dk gfotko fwbe/ eodk j?.xo tk;s/ b'VhAdk d[ZX oZy e/ pkeh dk d[ZX fgzv dh v/noh ftZu gk fdzd/ jB. gP{nK Bz{ tXhnk y[oke d/D bJh b'VhAd/ uko/ tkbhnK ca;bK fJj nkgDh g?bQh s/ jh T[rkT[Ad/ jB.

61. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD риориИ 2018

gq';?f;zr ns/ wzvheoBL^ y/s ftZu ekPs ehsh wZeh, fwouK ns/ jbdh dh gq';?f;zr dk phVk fJjBK dh ihtB ;kED ;odkoBh dbihs e"o B/ ;zGkfbnk. fJjBK Bz{ gq';?; eoB tk;s/ b'VhAd/ ekoiK dh ftU[Aspzdh ns/ ;zGkb fJj nkgDh ;g[Zsoh ;Bdhg e"o Bkb ob e/ eod/ jB. fJjBK B/ ihtB dhnK io{osK gqsh wzvh s/ fBoGosk xNkJh j?. d[ZX, cab, ;pIhnK, jbdh, fwouK, wZeh nkfd dh fteoh fJj xo d/ ftZu ;Ekfgs fJZe d[ekB oKjh eod/ jB

fiZE'A ski/ cab ns/ ;pIhnK yohdhnK ik ;edhnK jB. d{i/ okiK d/ d"o/ L^ fJj y/sh Bkb ;pzfXs frnkB gqkgsh tk;s/ tZy^tZy okiK ftZu d"ok eo u[Ze/ jB. b'VhAdh ikDekoh fit/A fe v/noh dh r[ioks s'A, ;o'A dh oki;EkB s'A, i?fte y/sh dh nzfwqs;o s'A ns/ fezB' dh np'jo s'A gqkgs ehsh j?. ;w/A^;w/A s/ brd/ y/sh Bkb ;pzfXs fe;kB fdt; ns/ w/fbnK ftZu nkgDh jkIoh Io{o God/ jB. y/sh ;kfjs L^ y/sh ;kfjs ftZu o[MkB j'D eoe/ :{Bhtof;Nh d/ gqekfPs o;kb/ uzrh y/sh, gq'ro?f;t ckofwzr s'A fJbktk T[Zsw malayalam.krishijagran.com


;cb fe;kB

y/sh, n?vtkJhIo, tZy^tZy nypkoK ftZu Sgd/ ;gskfje y/sh ;pzfXs b/yK Bz{ pV/ fXnkB Bkb gVQd/ jB. e'Jh th ;wZf;nk j'D s/ T[j e/HthHe/H w'r/ Bkb ;zgoe eoe/ fJZE'A d/ ftfrnkBhnK dh ;bkj Io{o b?Ad/ jB. fJj nrKj tX{ ebZp (e'eoh) d/ gqXkB, nkswk d/ fe;kB fwZso ns/ GkJh xBZQJhnk d/ w?Apo jB. fJZE'A d/ B"itkBK Bz{ y/sh tZb gq/fos eo oj/ jB ns/ ;w/A^;w/A s/ y{B dkB e?Ag, BPk SZv' w[fjzw Bkb i[V e/ fgzv ftZu ikro[esk fbnkT[D dk phVk th fJjBK B/ jh ;zGkfbnk j?.

wkbe ns/ S'N/ fe;kBK tk;s/ fJZe fw;kb jB. f;ZyD dh fJZSk, gfotko ftZu y/sh Bkb fgnko, tZy^tZy ndkfonK Bkb skbw/b, ;jh wzvheoB dhnK soihjK, jZEh ezw eoB dh nkds, y/sh foekov, :'iBkpzdh, ;jkfJe XzfdnK tZb o[MkB, gq';?f;zr Bz{ soihj nkfd fJjBK dh ekw:kph dk ekoB jB. fJj fe;kB j'o S'N/ fe;kBK tk;s/ fJZe fw;kb j? fi;B/ xZN g?bQh Bz{ okj dk o'Vk Bk ;wM e/ ca;bh ftfGzBsk Bz{ ngDkfJnk ns/ y/sh d[Bhnk ftZu Bkw ewkfJnk.

;H ird/t f;zx pj[gZyh ;yPhns d/

rrBi's e"o

feqPh ftfrnkB e/Ado, w'rk

www.marketmirchi.com

62. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD риориИ 2018

bengali.krishijagran.com


feq;gh Eq?v gBho

63. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD риориИ 2018


GftZy

wkf;e

ਮਈ

Gft~y

2018

w/P

foPG

fwE[B

fJ; okPh dk ;tkwh wzrb j?, fi;dh ;t?^rqjh s/ r[o{ dh nB[e{b fdqPNh j'D ekoB fJ; okPh d/ ikseK Bz{ ;kb dk nozG ftu f;js bkG ns/ wkB^;BwkB gqkgs j't/rk. e?ohno Bkb ;pzXs y/soK ftu soZeh d/ :'r jB.

fJ; okPh dk ;tkwh P[Zeo j?. i' fe ;t?^rqjh fdqPN j'D d/ ekoD fJ; okPh d/ ikseK bJh nozGe ;kb ftu P[G j't/rk. f;js uzrh j't/rh s/ eko'pko dk ft;sko eoB bJh nB[e{b w"e/ gqkgs j'Dr/.

fJ; okPh e/ ikseK bJh fJj ;kb e?ohno d/ fbjkI Bkb nB[e{b w"e/ gqdkB eoB tkbk j't/rk. go XB d/ wkwfbnK ’u isBK Bz{ j'o s/I eoBk j't/rk.

eoe

f;zx

ezfBnk

fJ; okPh d/ ikseK Bz{ ;kb d/ gfjb/ uoD ’u o'Ih o'Nh d/ ;kXB ftu tkX/ dh ;fEsh j't/rh. d' jcs/ se brB/P r'uoh p[ZX d[nkok fdqP j'D d/ ekoB eko'pko dk ft;sko eoB ftu fJ; okPh d/ iksek Bz{ E'VQh E'VQh ;cbsk fwb/rh.

fJ; okPh d/ ikseK Bz{ eJh wkwfbnK ftu P[G j't/rk. ;kb d/ P[o{ ftu jh brB/P ’u r[o{ uzd dk :'r ikseK Bz{ f;js ftu ;[Xko d/t/rk, ub ojhnK w[PebK dk nzs j't/rk.

fJ; okPh d/ ikseK Bz{ ;kb d/ nozG s'A jh ezw s/ eko'pko Bkb ;pzXs y/soK ftu fwPfos cb d/D tkbk ;kps j't/rk. p[ZX dk gzuw/P Bkb ;zpzX j'D ekoB ;zskB gZy dh y[Pjkbh dh ypo gqkgs j't/rh.

s[bk

ftqPue

XB[

fJ; okPh d/ ikseK bJh BtK ;kb o'Ih o'Nh Bkb ;pzXs y/soK ftu bkG d[nkT[D tkbk ;kps j't/rk. jkbKfe okPh ;tkwh d/ fwZso PBh d/ gqGkt tZ; ikseK Bz{ IwhB ikfJdkd d/ ;zdoGK ftu bkG j't/rk.

fJ; okPh d/ ikseK bJh BtK ;kb eJh gfjb{nK Bz{ ;[XkoB tkbk ;kps j't/rk. nub ;zgzsh s/ IwhB ikfJdkd dk bkG j't/rk. e?ohno s/ eko'pko Bkb ;pzXs y/soK ftu wBfJZSs soZeh j't/rh.

fJ; okPh d/ ikseK Bz{ ;kb d/ nozG s'A ezw Bkb ;pzXs y/soK ftu soZeh gqkgs j't/rh. s[jkv/ ;/tk y/soK ftu soZeh d/ :'r jB. o[ehnK j'JhnK :'IBktK Bz{ ;keko o{g d/D ftu gqrsh j't/rh.

weo

e[zG

whB

fJ; okPh d/ ikseK Bz{ soZeh d/D tkbk j't/rk. ;t?^rqjh fdqPNh j'D ekoB fJ; okPh d/ ikseK Bz{ IwhB ikfJdkd ftu bkG j't/rk. ezw s/ tgko dk ft;sko eoB d/ uzr/ w"e/ fwbDr/.

fJ; okPh d/ ikseK Bz{ wkwfbnK ftu fwPfos cb d/D tkbk j't/rk. go P[o{nksh fdBK ftu r[o{ s'A P[G fdqPNh j'D ekoB f;js fybh j'Jh s/ i'P Gog{o j't/rh. ftnkj[sk ihtB ftu y[Pjkbh oj/rh.

fJ; okPh d/ ikseK bJh uzr/ w[ekw d/D tkbk j't/rk. go ;pzXs ezw s/ tgko d/ y/soK ftu wB' fJZSs bkG bJh ;ys ezghfNPB dk ;kjwDk eoBk g? ;edk j?.

feqPh ikroD

;p;eqkJhp eo' d[BhnK dh ;G s'A fInkdk gVQh ikD tkbh g~fsqek feqPh ikroD d/ gzikph nze ’u gVQ' y/sh^pkVh, pkrtkBh, w~Sh gkbB, gP{ gkbB, w[orh gkbB, g'bNoh, ;N~v ckofwzr, wPo{w T[sgkdB, c[~b T[sgkdB, fJzNo eqk~fgzr, f;zukJh :'iBk s/ j'o ;oekoh :'iBktK ;fjs ezgBh ;wkuko nkfd Bkb i[VhnK \poK bJh ngv/N ofjD bJh gVQd/ oj' feqPh ikroD

nrbk nze ;p;eqkJhp eokT[D, fJPfsjko s/ y/sh ;wkuko gqekPs eokT[D bJh feqgk ;zgoe eo' Rahul :9891339440

64. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD ਮਈ 2018

Hema : + 91 9891311155

www.krishijagran.com


Trainee Executives (120) Marketing Executives (60)

FF ED TA IR S U EQ

Krishi Jagran, World's Largest Circulated Multilingual Agri Rural Family Magazine with 12 Languages (11 Indian & 1 Global), 23 States, 4 Portals – 10 Million combined readership (Krishi Jagran Hindi, Punjabi, Gujarati, Marathi, Kannada, Telugu, Bengali, Assamese, English (Agriculture World), Tamil, Odia and Malayalam)

R

KRISHI JAGRAN

the pulse of rural india

STAFF REQUIRED

KRISHI JAGRAN GROUP OF PUBLICATIONS Staff Required for all State Capitals

Marketing Team

Marketing Managers (21) General Managers (4)

The person should be graduate, smart, well mannered with excellent communication skills in respective vernacular languages and English. For 2nd and 3rd positions experience in the same field is must. Trainee need not be graduate but must have keen interest for a career in marketing. If you think you are the right person.

Journalists (21) Reporters (42)

Editorial Staff

...... ...... ............ ...... ............ ..... ...... ...... ..... .....

Translators (12) Editorial Staff (12)

To strengthen our editorial team we are looking for fresh talents. The candidate should be graduate from a renowned university and should have flare to write. Knowledge of different Indian Languages will be an added advantage.

Freelance Journalists: We welcome journalists who want to contribute to our publication as well as portal. The remuneration will be attractive.

Io{os j? fIbQk gZXo bJh w?B/io, n?rIhfeT{fNt dh Io{os j? fIbQk wkoehfNzr ekoiekoh L (f;Zfynk :'rsk$nB[Gt 3^5 ;kb) T[whdtko xZN'^xZN phHJ/H gk; j't/ ns/ y/sh ftu yk;eo phi, ehNBkPe, ykd s/ y/sh wPhBoh nkfd dh wkoehfNzr ’u xN'^xN 3 s'A 5 ;kb dk nB[Gt oyd/ j'D. T[whdtko dk gqrshPhb fe;kBK Bkb w/b^i'b ns/ ikDekoh j'Dk bkIwh j?. sBykj ns/ j'o g?e/I brGr fJe bZy o[gJ/ ;kbkBk j'Dr/. ;EkBe wkoehfNzr ekoiekoh L (f;Zfynk :'rsk s/ nB[Gt) T[whdtko ;EkBe fe;kBK Bkb rZbpks eoB ftu ;woZE j't/. b'eK se nkgD/ ftuko gj[zukT[D dh ebk ’u wkfjo j't/. xZN'^xZN 10thA ebk; gk; j't/. nB[Gt xZN j'D s/ th i/eo s[jkv/ ’u ezw eoB dh fdqVQ fJZSk Pesh j? sK s[;hA th ngbkJh eo ;ed/ j'.

To Apply -

Email: jobs@krishijagran.com

KRISHI JAGRAN 60/9, Yusuf Sarai Market, Near Green Park Metro Station, New Delhi - 110016 Tel: 011-26511845 / 26517923 / 45503170 Email: info@krishijagran.com, www.krishijagran.com

65. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD ਮਈ 2018


ne e e m

Krishi Jagran Gr elco W Delegation to Agritech Israel, Tel- Aviv

×°

In association with

Package Highlights

The Agritech Advantage     

 

Learn about solutions for agricultural challenges Find partners for projects and business ventures Discover the technologies that will address your most pressing problems Raise your public profile and build your brand image Meet colleagues, solution providers, potential customers, and other decisionmakers – on a global level Advance your career through networking and education Leverage your time in a single, cost effective forum for professionals in the industry

Stay at finest hotel

Fly the best of airlines : Ex Delhi & Ex Mumbai

Daily buffet breakfast

All transfers in luxury coaches

Daily dinner at Indian restaurant

Must see sightseeing

Israel visa assistance

Service of Yatra professional tour manager

North & West India Chander Mohan, 9891334429, cmohan@krishijagran.com Ratna Manjari Sharan, 9891956956, ratna@krishijagran.com Dr.Sangeeta Soi, 9891123722, sangeeta@krishijagran.com South India Ajith Kumar V.R (Kerala), 9891899064, ajith@krishijagran.com Malur Vijee (Karnataka), 9448015099, malurvijee@krishijagran.com East India Tanmoy Karmakar,7980543168, tanmay@krishijagran.com

66. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD ਮਈ 2018

Contact Information


67. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD риориИ 2018


Published on 24th & Posted on 26-27 at NDPSO in Advance Month RNI No. DELPUN/1999/06753 Postal Reg. No. DL-SW-1/4176/16-18

68. n?ZwHJ/H;hH feqPh ikroD риориИ 2018


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.