TOK TOK

VERVANG DIT VLAK DOOR EEN AFBEELDING VAN JE PROJECT

TOK TOK HET HOK VOOR KIPPEN

PROJECT AANGEBODEN DOOR

KRISTOF POELMANS VOOR HET BEHALEN VAN DE GRAAD VAN BACHELOR

INDUSTRIEEL PRODUCTONTWERPEN HOWEST | ACADEMIEJAAR 2013-2014

dankjewel Graag zou ik iedereen willen bedanken die heeft meegeholpen aan de totstandkoming van deze thesis.

Bijzondere dank gaat uit naar mijn stagebegeleider Nils Ferlin voor zijn steunende en opbouwende feedback.

Ook zou ik graag het voltallige GBO team willen bedanken voor de geweldige stage en inspirerende inbreng.

Verder zou ik ook mijn vader willen bedanken voor de vele feedback en voor het brainstormen rond een startidee.

Ook zou ik graag mijn vriendin Nathalie willen bedanken voor haar luisterend oor en de vele inspirerende momenten.

Tot slot zou ik de rest van mijn familie, vrienden, medestudenten en de kippenforumbezoekers willen bedanken voor hun advies, steun en verrijkende ideeĂŤn.

voorwoord Deze thesis is het naslagwerk van het afstudeerproject TOK TOK. Dit kippenhok werd ontworpen voor het behalen van het bachelordiploma in Industrieel Productontwerpen aan de hogeschool West-Vlaanderen (Howest) te Kortrijk.

In deze thesis wordt het ontwerpproces van TOK TOK omschreven. Beginnend met een grondige analyse tot het uiteindelijke concept, gevolgd door de technische uitwerking en het eerste echte product.

Planning

Opdrachtstelling

SEPTEMBER 01/09: Begin stage GBO Design

Analyse »» Marktonderzoek »» Analyse kippen

20/09: Opening academiejaar Start eindwerk

OKTOBER

Analyse »» Eisenpakket opstellen »» Marktonderzoek »» Analyse kippen Capita selecta »» informatie verzamelen »» informatie verwerken

NOVEMBER 07/11: Deadline Capita Selecta 08/11: Einde stage GBO Design

Capita selecta »» informatie samenvatten Layout eindwerk Idee generatie

26/11: Presentatie stage

DECEMBER

Idee selectie »» 3 concepten kiezen

Idee generatie Prototyping Idee selectie »» Final concept kiezen Technisch uitwerken final concept »» Productie voorbereiden »» Technische tekeningen

JANUARI Technisch uitwerken final concept »» Productiemethode kiezen »» Leveranciers zoeken »» Technische tekeningen Communicatie »» Persbericht »» Productfilmpje

30 JANUARI Thesis presentatie Technisch documenteren

Eindwerk afwerken

inhoud van dit eindwerk

4 5 6 10 11 12 15

Dankjewel Voorwoord Planning Samenvatting Inleiding Stage Opdrachtstelling

1

2

Analyse 18 20 22 24 27

Proces

Doelgroep Iets over kippen Waarom kippen houden Pakket van eisen De markt

4

3

36 38 43 44 49 52 58

Ideegeneratie Concepten Ideeselectie Iteratie Finaal concept Prototype Ontwerpbeslissingen

Technische uitwerking 66 68 70

Capita selecta Materiaal Productie en kostprijs

Eindproduct en conclusie 74 78 79

TOK TOK Wat zit er in de doos Conclusie

5

Bronnen en Bijlagen 85 86 93

Bronnen Technische tekeningen Handleiding

TOK TOK

I9

inleiding Deze thesis is het naslagwerk van het afstudeerproject TOK TOK. Dit kippenhok werd ontworpen voor het behalen van het bachelordiploma in Industrieel Productontwerpen aan de hogeschool West-Vlaanderen (Howest) te Kortrijk.

In deze thesis wordt het ontwerpproces van TOK TOK omschreven. Beginnend met een grondige analyse tot het uiteindelijke concept, gevolgd door de technische uitwerking en het eerste echte product.

Stage STAGEBEDRIJF Oorsprong In 1989 werd GBO DESIGN opgericht door Jacques Gramser, Erwin Boes en Jeroen op ten Berg. Het team bestaat ondertussen uit een twintig mensen. Het hoofdkantoor bevindt zich in Helmond (Nederland), verder is er nog een vestiging in Antwerpen geleid door Eric Dumortier en een vestiging in Hong Kong.

Structuur In 2008 richtte GBO DESIGN een productiebedrijf op, GBO PROJECTS genoemd. GBO PROJECTS zorgt ervoor dat het volledige proces van ontwerp tot productie mogelijk is. Later werd ook GBO GRAPHICS opgericht als zelfstandige dienst aangezien dit altijd al verbonden is geweest met hun werkzaamheden.

Visie Vindingrijke, creatieve, maar vooral betere oplossingen creëren voor elke mogelijke vraag binnen het vak van productdesign. De meerwaarde van GBO ligt in het ontwerpen van producten die optimaal aan drie kwaliteitscriteria voldoen:

Produceerbaarheid Aantrekkelijkheid Functionaliteit

PAF is hun vakmanschap. Door hun producten continu te toetsen aan PAF, zijn ze er zeker van dat ze allemaal zo PAF zijn als ze maar zijn kunnen!

Helmond Antwerpen

Helmond Hong Kong

Helmond

»» »» »» »»

»» »» »» »» »»

»» »» »» »»

Analyseren Creëren Realiseren Implementeren

Implementeren Matrijsbouw FOT / SOT Productie Logistiek

Websites Applicaties Verpakkingen Complete huisstijl

VERLOOP STAGE Ik heb de eer gehad om mee te kunnnen draaien bij GBO DESIGN in Antwerpen.

Ik heb stage gelopen van begin september tot half november 2013. Tijdens deze tien weken heb ik aan heel veel verschillende en uiteenlopende projecten kunnen meewerken waardoor ik heel veel heb bijgeleerd.

Ik heb zowel dingen bijgeleerd over ontwerpen (brainstormtechnieken, presenteren, omgaan met beperkingen, ...), maar ook over mezelf als ontwerper.Ik heb geleerd wat ik graag doe, waar ik minder goed in ben, wat ik nog moet bijsturen.

Ook heb ik door mee te draaien dingen bijgeleerd die je op school niet aangeleerd kan krijgen. Zo heb ik geleerd contacten te leggen binnen de bedrijfswereld, omgaan met klanten en beperkingen,...

Wanneer je stage bij GBO DESIGN loopt, merk je direct dat ze gewend zijn om met stagiaires te werken. Je krijgt een bureau tussen je collega’s en ze zorgen ervoor dat je jezelf snel op je gemak voelt. Omdat je in één ruimte zit met je collega’s, vang je ook veel op van hun projecten, krijg je snel input en denk je gemakkelijk mee na over alle verschillende opdrachten. µ

EINDPROJECT Nadat ik mijn stage afgerond had, ben ik begonnen aan mijn eindproject. Spijtig genoeg kon GBO geen project aanbieden. Daarom was ik vrij in de opdrachtstelling en uitwerking. Ik heb mijn opdrachtstelling zelf uitgeschreven met als doel een kleine reeks te produceren.

Samenvatting Wanneer je op zoek bent naar een kippenhok, kom je veelal kippenhokken tegen die perfect zijn om achterin de tuin te plaatsen, zodat je ze zeker niet vanuit je huis kan zien. Daarom is het idee opgekomen om een stijlvol kippenhok te ontwerpen dat in de eerste plaats perfect past in een moderne tuin.

Bij de analyse van kippenhokken viel me op dat bij vele kippenhokontwerpen geen rekening is gehouden met de kip zelf. Zo zijn vele kippenhokken te klein, heeft de zitstok niet de juiste afmetingen of hangt deze niet op de juiste hoogte.

TOK TOK is een kippenhok dat gezien mag worden. Het valt op door zijn eenvoud en materiaalkeuze.

TOK TOK is hét kippenhok voor jou kippen omdat zij hun hier direct thuis gaan voelen. Er is genoeg plaats in het hok voor drie kippen zodat ze ’s nachts gezellig samen op stok kunnen gaan.

Wanneer het weer niet zo meezit biedt TOK TOK bescherming tegen wind en regen. Maar ook tegen de zon worden je favoriete huisdieren beschermd. De zitstok is zo ontworpen dat bloedluizen de zitstok niet kunnen bereiken. Het hok kan ’s nachts worden afgesloten dankzij een eenvoudig deurtje waardoor vossen en andere roofdieren niet bij je kippen kunnen.

Kortom TOK TOK is het ideale hok voor jou kippen.

Opdracht stelling Wanneer je op zoek bent naar een kippenhok, kom je veelal kippenhokken tegen die perfect zijn om achterin de tuin te plaatsen, zodat je ze zeker niet vanuit je huis kan zien. Daarom is het idee opgekomen om een stijlvol kippenhok te ontwerpen dat in de eerste plaats perfect past in een moderne tuin.

OPDRACHTSTELLING Ik wil een kippenhok ontwerpen dat in de eerste plaats past in een moderne tuin. De doelgroep zijn mensen die oog hebben voor mooie designproducten en hier dan ook actief naar op zoek gaan. Het gebruiksgemak is ook belangrijk. Zo moet je gemakkelijk eieren kunnen rapen maar ook het hele kot eenvoudig kunnen proper maken.

DISTRIBUTIE EN PRODUCTIE Het moet een product zijn dat in een flatpack past zodat de distributie per post kan gebeuren. Maar ook op plaatselijke evenementen/markten kan een kippenhok verkocht worden. De klant moet het kippenhok zelf assembleren, Daarom zijn de verbindingen, materialen en afwerking ook belangrijk. De productietechnieken zijn niet direct zo belangrijk maar het is wel belangrijk dat het kippenhok met één druk op de knop klaar is voor productie.

EINDDOEL Als einddoel wil ik tegen januari 2014 een volledig afgewerkt product hebben wat met één druk op de knop kan worden geproduceerd. Graag zou ik proberen om al enkele (potentiële) kopers te hebben tegen dan.

DE KIP ALS GEBRUIKER Het kippenhok moet niet enkel mooi zijn maar het moet natuurlijk ook een aangename plek zijn voor de kippen waar ze dag in dag uit leven.

Eisen: »» Kippen onderdak bieden --> regen/zon »» Ongedierte mijden »» Ventilatie maar geen tocht »» Slaapplaats voorzien --> Zitstok »» Legnest voorzien »» Raam voorzien zodat in de winter de kippen hun bioritme niet verstoord wordt »» Kippenhok moet gemakkelijk proper kunnen gemaakt worden

Een kippenhok voor in een moderne tuin, gemakkelijk in gebruik en aangenaam voor de kip.

1

ANALYSE 1 2 3 4 5

Doelgroep Iets over kippen Waarom kippen houden Pakket van eisen De markt

1. Doelgroep Er zijn twee doelgroepen.

Enerzijds de kippenhouders, anderzijds de kippen zelf.

De doelgroep zijn mensen die oog hebben voor mooie producten, mensen die een passie hebben voor design. De mensen willen geen standaard bouwmarkt kippenhok bestaande uit zes platen ge誰mpregneerd hout. Zij willen een kippenhok dat er goed uitziet, waar ze trots op zijn. Het kippenhok moet passen in hun tuin en bij hun huis. Het kippenhok moet een mooi geheel vormen met tuin en huis zodat het niet ergens vanachter in de tuin wordt verstopt.

Ook de kippen zelf behoren tot de doelgroep, ook al hebben deze totaal geen inspraak bij het kiezen van een hok. Het zijn zij die er dag in dag uit in wonen. Het is dus belangrijk om hen ook te betrekken in ontwerpkeuzes zodat ze zich er comfortabel in voelen.

18

I TOK TOK

TOK TOK

I 19

2. iets over Kippen

Plymouth Rock

Rhode Island Red

Wyandotte

Silkie

Langshan Araucana

Legham

I TOK TOK

SOORTEN KIPPEN Er bestaat een grote keuze aan kippen.

Je kan ze onderverdelen in verschillende types, rassen, afkomst, kweekwijze,... De keuze ligt volledig bij jou.

Zwarte legkip

20

De kip (Gallus gallus domesticus) stamt af uit de familie van de fazantachtige. Op aarde leven er ruim 52 miljard kippen (7x het aantal mensen), Hiermee is de kip de meest voorkomende vogelsoort.

Type Je kan kippen in twee types onderverdelen: legkippen of mesthaantjes. Legkippen kies je wanneer je de kip wil houden voor zijn eitjes en als afvalverwerkers. Mesthaantjes voer je gedurende enkele weken vet waarna je ze kan slachten.

Ras Kippenrassen kan je in twee grote categorieĂŤn onderverdelen. Enerzijds heb je raskippen en anderzijds de hybriden.

Hybridekippen worden doelgericht gekruist zodat deze bepaalde eigenschappen hebben van verschillende rassen.

Raskippen leggen nooit zoveel eieren als een hybridekip. Daarom zijn dit eerder industriĂŤle kippen. Raskippen zijn wel veel sterker en ook op vlak van schoonheid hebben ze meer te bieden.

ENKELE NODEN EN GEWOONTES VAN KIPPEN

actie

pikorde

Kippen zijn constant in beweging.

Alleen op een hete zomerdag en ‘s avonds durven ze eens te gaan zitten.

Het is dus belangrijk dat de ren leuk wordt ingericht zodat ze kunnen scharrelen. Keuken- en tuinresten zijn al een goed begin. Bladeren en houtsnippers zorgen dat de kippen steeds blijven scharrelen, zeker als je er dagelijks een handvol graan tussen gooit.

Niet enkel hanen maar ook kippen hebben een bepaalde rangorde. De kip mag enkel kippen pikken die lager in de rangorde staan, vandaar de naam pikorde. Wanneer er dus te weinig plaats is, ziet de kip met de laagste rang hier van af. Wanneer er nieuwe kippen worden toegevoegd, zal de rangorde opnieuw bepaald moeten worden wat enkele uren of dagen kan duren. Je voegt de nieuwkomers best ‘s avonds toe, omdat ze ‘s morgens beter aanvaard worden.

RUI Aan het einde van de zomer of in het begin van de winter vindt de rui plaats. In de rui wordt het verenkleed vernieuwd wat enkele weken in beslag neemt. Tijdens de rui legt de kip geen eieren omdat dit zoveel energie in beslag neemt. Na de rui kan het zijn dat de kippen nog enkele weken niet leggen. Wanneer de kippen later op het jaar ruien, kan het zijn dat ze een hele winter niet leggen.

Zorg daarom steeds voor voldoende voedsel tijdens de rui.

stofbad Kippen nemen, wanneer ze plaats hebben, dagelijks een stofbad om hun pluimen proper te houden en luizen, vlooien en mijten te verwijderen. Dit doen ze door een kuiltje te maken in de grond en het zand en stof over hun veren te verspreiden. Nadien schudden ze zich uit.

eieren Kippen leggen elke dag een ei. Een ei is een vrouwelijke geslachtscel.

Wanneer deze bevrucht wordt door een mannelijke eicel dat ontstaat er een kuiken. De inhoud van het ei dient als voeding voor het kuiken. De eieren die wij eten zijn niet bevrucht. Wij eten dus eigenlijk het eten bedoeld voor het kuiken op.

Omdat een ei leggen gemiddeld anderhalf tot twee uur duurt is het belangrijk dat de kip zich op zijn gemak voelt tijdens het leggen.

Daarom zal ze steeds opzoek gaan naar een ruime, rustige, donkere en veilige plek.

Wanneer een kip eenmaal geproefd heeft van een eigen ei, merkt ze hoe lekker ze zijn. Daarom is het belangrijk om de kippeneieren dagelijks te rapen.

communicatie Kippen communiceren door te spreken net zoals mensen en vele andere dieren. De taal bestaat uit zo’n dertig tot veertig verschillende woorden. De communicatie begint zelf al voor dat de kip geboren wordt. De kip geeft haar kennis door aan de kuikentjes wanneer ze nog in het ei zitten. De kuikentjes antwoorden ook doorheen de eierschaal. Studies hebben vastgesteld dat kippen verschillende waarschuwingen maken.

Kippen hebben een luchtalarm voor als er een roofvogel in de lucht vliegt, dan maken ze een soort piepend en krakend geluid. Bij gevaar aan de grond maakt een kip een paniekerig, kakelend geluid. Wanneer de kip voedsel vindt, maakt ze een toktokgeluid wat je kan vergelijken met hoera.

TOK TOK

I 21

ENKELE AANDACHTSPUNTEN Kippen passen niet in elke tuin.

Wanneer je kippen wil houden, moet je een groot genoege oppervlakte voor hen vrij kunnen maken. Wanneer de oppervlakte te klein is, kan dit leiden tot geuroverlast. Algemeen wordt er zo’n 2m² per kip gerekend.

Omdat kippen solciale dieren zijn, houd je best minstens twee kippen.

Kippen hebben voldoende buitenruimte nodig, maar ze hebben ook nood aan beschutting tegen weer en wind.

Daarom moet er ook een binnenhok worden voorzien.

3. Waarom kippen houden?

GOEDE REDENEN Kippen zijn goede afvalverwerkers.

Kippen zijn echt alleseters. Naast het basisvoedsel bestaande uit granen eten ze alle keukenresten zoals groentenschillen, fruitresten, spaghetti en brood. Kippen zijn niet enkel blij met etensresten maar ook met groenvoer zoals gemaaid gras en onkruid. Hierdoor heb je geen gft-container meer nodig Kippen zorgen voor verse eieren iedere dag.

Verse kippeneieren zijn gezonder dan diegene die je in de winkel koopt, omdat deze geen chemische stoffen van krachtvoer bevatten.

Kippen produceren meststoffen voor uw tuin.

Kippenmest bevat verschillende voedende bestandsdelen zoals stikstof.

Wanneer het wordt verwerkt tot compost, is het uitstekend als compost voor uw tuinplanten.

Kippen zorgen voor leven in de tuin.

Ze scharrelen heel de dag door de tuin.. Hierdoor kan je ze ook inzetten om uw tuin onkruid- en slakkenvrij te houden wannneer je ze gecontroleerd inzet. Ook zijn ze er dol op. Kippen worden afhankelijk wanneer je ze elke dag bezoekt. Ook leren ze kinderen verantwoordelijkheid nemen, respect tonen en zorg dragen voor de natuur. Ze versterken de band met de natuur.

22

I TOK TOK

Kippen kunnen soms vliegen Wanneer kippen niet geleewiekt of gekortwiekt zijn, kunnen ze meestal vliegen. Wanneer ze ontsnappen kunnen ze voor heel wat schade zorgen in je (moes)tuin of zelfs die van de buren.

Kippen hebben aandacht nodig Kippen zijn meer dan afvalverwerkers. Ze hebben voldoende aandacht en verzorging nodig. Enkele taken waarmee je rekening moet houden zijn eitjes rapen, water verversen en het hok uitmesten. Ook zal je de kippen geregeld moet controleren op parasieten.

Kippen houden mag niet overal Ga na bij uw gemeentebestuur of het houden van kippen toegestaan is in uw wijk/straat.

De haaN Een haan zijn gekraai kan erg storen voor jou en je buren. Kippen leggen ook zonder de aanwezigheid van een haan eieren. Om kippen te kweken heb je natuurlijk wel een haan nodig, maar niet alle moderne kippen broeden zelf hun eieren uit. Een haan kan een gevaar zijn voor kleine kinderen omdat ze soms zeer aggressief kunnen zijn Een haan brengt niets op wanneer je geen kippen kweekt.

Minimum vier kippen is aangeraden voor een haan.

Anders is de driftige haan een kwelling voor de hennen. Wanneer je meerdere hanen samenzet in een hok, leidt dit onvermijdelijk tot vechtpartijen.

4. Pakket van eisen Een kippenhok is veel meer dan een kot. Hieronder bespreek ik de ontwerpeisen voor een goed kippenhok die ik doorheen het proces samenstelde.

2m2

RUIMTE Het kippenhok moet een oppervlakte van 0.75m² tot 1m² hebben per 3 kippen. Voor het ren wordt er gerekend op een minimum van 2m² per kip. Het ren is best voorzien van wat groen, zodat de kippen zelf voor eten kunnen zorgen en zich kunnen bezighouden gedurende de dag. Best voorzie je ook wat planten of andere soorten schuilplaatsen. »» »» »» »» »»

0.25m2

Opstelling kippenhok en ren Kippenhok met ingesloten ren Kippenhok met omheind ren Kippentractor of verrijdbaar kippenhok Wisselbeweiding

De zitstok is de vervanging van takken waarop kippen slapen in het wild. Kippen zitten graag op een hoogte. De ideale zitstok is een stok met vierkante doorsnede van 3à5cm met afgeronde hoeken. Per kip wordt er minimum 20cm plaats gerekend voor zijn horizontale zitplaats. In de hoogte reken je best 30cm. Best plaats je de stok ook niet te dicht (30cm) bij de achterkant van het kippenhok, anders schuren de staartveren tegen het hok en slijten ze af.

30 cm

ZITSTOK

20 cm

Onder de zitstokken zal het grootste deel van hun uitwerpselen verzameld worden. Deze plek moet dus gemakkelijk kunnen worden schoongemaakt zodat het kippenhok steeds proper is.

30 cm

24

I TOK TOK

40

3-5cm

cm

40

cm

30cm

30 cm

25

cm

LEGNESTEN

VOCHT

Kippen leggen hun eieren op plekken waar ze zich veilig voelen. Nestkasten zijn dus meestal donkere, ingesloten plekken. Door de nestkast goed te ontwerpen, vind je steeds de eieren op dezelfde plaats terug. Kippen hebben geen nood aan ieder een eigen nest. Normaal gezien wordt er 1 nest voorzien voor 4 tot 5 kippen. Een nest heeft een minimale grootte van 40x40cm en een hoogte van 35cm. Het nest wordt gevuld met stro, hout- of papiersnippers zodat de eierschalen zo proper mogelijk blijven.

Kippen kunnen niet goed tegen te vochtige omgevingen.

Daarom is het belangrijk dat het kippenhok in een droge omgeving wordt geplaatst. Wanneer dit niet het geval is, wordt er aangeraden om het kippenhok op een hoogte van 30-40cm te plaatsen omdat de ruimte onder het kippenhok anders een perfecte plaats is voor verschillende soorten ongewenste knaagdieren. Ook zorgt deze hoogte voor schaduw tijdens warme zomerdagen.

VENTILATIE

VOEDING EN DRINKEN

Goede ventilatie is belangrijk voor een gezond kippenhok.

Ventitatie verwijdert stof en vocht uit het hok en zorgt ervoor dat er voldoende frisse lucht in het kippenhok komt wat de kans op ziekte vermindert. Het is belangrijk dat er verluchting aanwezig is maar geen tocht zodat de kip wordt beschermd tegen weersomstandigheden. Zorg er daarom voor dat er geen kleine kiertjes, spleetjes of gaten zijn.

Een hok moet een droge schuilplaats zijn voor de kip. Daarom plaats je het drinken best buiten in het ren. Het drinken wordt best op een verhoging geplaatst zodat er geen vuil in belandt wanneer de kip in de grond wroet. Het eten daarentegen zet je best in het hok, zodat dit wel droog blijft.

Wanneer je het eten in een eetbak doet, voorkom je dat de kip in zijn eten gaat staan.

INGANG

ZANDBAK

De grootte van de ingang bedraagt zo’n 25cm in de breedte en 30cm in de hoogte.

Een kip heeft af en toe nood aan een stofbad. Een stofbad werkt goed tegen parasieten maar het zorgt ook voor verkoeling.

LICHT Het is belangrijk dat de kip in het hok voldoende licht heeft.

De algemene regel is dat de raamgrootte 25% van het grondoppervlakte is. Een volledig doorschijnend hok is ook niet goed want dan gaat de kip zich in het hok niet veilig voelen met als gevolg dat de legnesten niet gebruikt zullen worden.

TOK TOK

I 25

Kippen worden geregeld lastiggevallen door vossen en marters. Daarom is het belangrijk dat een kippenhok hiertegen beschermd is.

Dit kan op twee manieren, namelijk het kippenhok ‘s nachts (automatisch) afsluiten of door een gesloten omheining te voorzien waardoor de vos niet binnen kan.

Andere ongewenste dieren zijn knaagdieren zoals ratten, muizen en dergelijke. Deze komen af op etensresten die in het ren blijven liggen of ze komen eieren stelen. Daarom is het belangrijk om een volledig gesloten ren te maken of om de draad enkele tientallen centimeters onder de grond te laten doorlopen. De omheining is mistens 120cm hoog zodat de kippen niet kunnen ontsnappen.

BESCHERMING TEGEN PARASIETEN Parasieten zoals de rode bloedluis, veermijt en vlooien zijn vooral ‘s nachts actief wanneer de kippen op stok zitten.

Hierdoor worden ze meestal te laat opgemerkt. Je kan de aanwezigheid van parasieten voorkomen door zoveel mogelijk spleten, kieren en nerven dicht te maken. Dit zijn namelijk de ideale plaatsen voor parasieten om zich te verstoppen.

Houten kippenhokken worden langs de binnenkant geregeld behandeld met witkalk. Dit zorgt ervoor dat kleine spleten worden gedicht maar de parasieten drogen hier ook in uit.

In het beste geval is de zitstok niet bereikbaar voor parasieten door een barrière zoals olie of vaseline.

26

I TOK TOK

120 cm

BESCHERMING TEGEN ANDERE DIEREN

5. De markt BOUWMARKT KIPPENHOKKEN Kippenhok Happy hen (Hubo) €189

Vadigram polywood hok (Brico) €219 Kippenhok plat dak (Aveve) €179

Chicken loft (Savic) €289 Kippenhok Carl (dierenzaak.be) €149

HUISGEMAAKTE KIPPENHOKKKEN

Anthony Liekens

Ian Elliott

Erin Moshier

Matthew Wolpe en Kevin McElroy

TOK TOK

I 27

SPECIALE KIPPENHOKKKEN

BREED RETREAT Frederik Roije Breed Retreat is een architecturaal kippenhok, speciaal ontworpen voor stadskippen, om zo de natuur ook in stedelijke omgeving niet te vergeten.

Het hok is opgebouwd uit verschillende blokken. Het hoogteverschil verwijst naar de pikorde bij een groep kippen. Het hok is opgebouwd uit hout en behandeld met een weersbestendige coating. De binnenverlichting op zonne-energie zorgt dat de kippen ook in de winter genoeg licht krijgen.

Prijs: â‚Ź4600

NOGG Matthew Hayward & Nadia Turan Nogg is een ei-vormig kippenhok gemaakt uit cederhout. Cederhout is gekozen voor zijn anti-bacteriĂŤle werking. Het glazen dak gaat automatisch open om het kippenhok te verluchten. Nogg biedt plaats aan voor twee tot vier kippen.

Prijs: $1950

28

I TOK TOK

MODERN COOP Wright Design Office De modern coop is gemaakt van gerecycleerd cederhout met een duurzaam metalen of glasvezel dak. De twee retro sportstrepen verwijzen naar de Howard Johnson motels in de jaren 1950. Het hok is zo ontworpen dat het zowel stationair als mobiel gebruikt kan worden. Zo kan het elke twee weken verplaatst worden doorheen de tuin.

Prijs: $990 Prijs: $125 (bouwtekening)

HANDCRAFTED COOPS Drew Waters Wanneer hij niet direct het perfecte hok voor zijn kippen vond, besloot hij zelf eentje te ontwerpen en te maken.

Wanneer vrienden vroegen om er ook eentje voor hun te maken, heeft hij besloten om een kleine serie te produceren.

Het handgemaakt, mobiel kippenhok is een veilig, plaatsbesparend hok, gebouwd uit douglashout. Dit hout heeft als voordeel dat het insecten afstoot.

Prijs: $600 (3-5), prijs: $800 (4-6)

TOK TOK

I 29

EGLU CLASSIC Omlet De eglu classic is alles wat u van een kippenhok verwacht. Het is ontworpen zodat iedereen kippen kan houden.

Dankzij een uitneembare uitwerpselbak en een afneembare kap kan je het hok eenvoudig reinigen met de tuinslang. Het dubbelwandige ontwerp zorgt voor een perfecte isolatie tijdens de koude winters.

De ventilatiegaten zorgen voor een constante frisse lucht in het hok.

Prijs: â‚Ź540

MOOP Nottoscale Nottoscale wilde een functioneel, compact en modern kippenhok ontwerpen en zijn hier ook in zeker en vast in geslaagd.

Het kippenhok geeft plaats aan vier kippen die elk hun eigen nestkast hebben. Ook is er langs beide kanten van het hok een ren dat op verschillende manieren kan worden geplaatst.

De water- en voedselverdelers zijn samen met een plaatselijke keramiekkunstenaar ontworpen en zorgen voor een leuke uitstraling!

Prijs: $600

30

I TOK TOK

CHICKEN CO-OP RAAD studio De Chicken Co-Op is een uniek kippenhokconcept voor stedelijke kippen.

Dankzij de grote ramen creĂŤert het hok een gevoel van vrijheid. Alle voorzieningen zijn in het kippenhok geĂŻntegreerd. De ventilatie zorgt voor een gezonde omgeving in verschillende weersomstandigheden en klimaten. In de zomer kunnen de ramen vervangen worden door roosters zodat ze in de buitenlucht leven. Deze optie kost wel $400 extra.

Prijs: $3500

A MODERN WEDGE CHICKEN COOP A Texas Henhouse Dit kippenhok zorgt voor huisvesting voor drie tot vier kippen. Wanneer de kippen vrij mogen rondlopen overdag of het hok in een groter ren wordt geplaatst kunnen er vijf tot zes kippen gehouden worden.

Het hok heeft twee legnesten die gemakkelijk bereikt kunnen worden via de grote deur.

Het hok is ideaal voor droge, warme klimaten met eventueel een jaarlijkse koudere en vochtige winter waarbij het vriespunt maar zelden bereikt wordt.

Prijs: $265

TOK TOK

I 31

KIPPENHOK IN DE MARKT

Prijs

Uiterlijk

32

I TOK TOK

Prijs

Gebruiksgemak

TOK TOK

I 33

2

PROCES 1 2 3 4 5 6 7

Idee generatie Concept generatie Idee selectie Iteratie Finaal concept Prototype Aanpassingen en keuzes

1. Idee generatie

modulair

36

I TOK TOK

zitstok

easy clean

verbinding: fraaiheid

TOK TOK

I 37

2. Concept GENERATIE CONCEPT 1 Verplaatsbaar kippenhok Wisselbeweiding Concept 1 is een kippenhok dat ervoor zorgt dat kippen overal in de tuin kunnen worden ingezet om het onkruid te verwijderen.

Dit concept kan ook worden gebruikt voor mensen die een kleine tuin hebben. Wanneer ze bijvoorbeeld zijn gaan werken, kunnen de kippen heel de tuin gebruiken. Op andere momenten wordt het ren kleiner gemaakt.

Dankzij een verplaatsbaar kippenhok krijg je ook geen volledig omgewoeld stukje tuin, maar zorg je ervoor dat de kippen telkens in een groen stukje tuin kunnen rondlopen.

38

I TOK TOK

Verplaatsbaar kippenhok

Kippentractor

TOK TOK

I 39

CONCEPT 2 Een kippenhok “less is more�

Concept 2 is een strak kippenhok dat in elke moderne tuin past.

Dankzij de openklapbare bovenkant kan het hok gemakkelijk worden schoongemaakt.

De grote ingang en de verluchtingsgaten in de achterzijde zorgen voor een goede ventilatie doorheen het hok, waardoor het gezond blijft.

40

I TOK TOK

80 mm

55 mm 120 mm

TOK TOK

I 41

CONCEPT 3 Een slim kippenhok Concept 3 is een slim kippenhok waarbij vooral aan de gebruiker wordt gedacht. Door enkele handige snufjes toe te voegen, kan de gebruiker zijn kippen enkele dagen alleen achter laten zonder dat deze iets te kort komen.

Ook het schoonmaken van het kot kan hierdoor vergemakkelijkt worden.

Inspiratie Rooster met schuif Zo kan het hok snel worden schoongemaakt

Automatische deur Om de vossen ‘s nachts buiten te houden Voedsel Grote hoeveelheid graan die over enkele dagen wordt verspreid

Regenwater als drinkwater

Groen dak Planten kweken die als voedsel kunnen dienen.

42

I TOK TOK

3. IDee selectie SELECTIEMATRIX Om een juiste keuze te kunnen maken tussen de drie concepten, heb ik een selectiematrix opgemaakt. Per criteria wordt er voor elk concept een cijfer gegeven van één tot drie. waarbij de drie wordt gegeven aan het concept dat het beste voldoet.

CONCEPT 1

CONCEPT 2

CONCEPT 3

UITLEG

PROPER MAKEN

1

2

3

Hoe gemakkelijk kan het hok worden proper gemaakt?

EIEREN RAPEN

1

2

3

Hoe gemakkelijk kunnen er eieren geraapt worden?

VERPAKKING

2

3

1

Hoe compact kan het hok verpakt worden, eventueel flatpack?

UITERLIJK

2

3

1

Welk ontwerp trekt het meeste aan?

INTERACTIE

3

2

1

Verplicht het hok de gebruiker om in conctact te komen met de kippen?

ASSEMBLAGE

1

3

2

Kan het hok op een eenvoudige manier door de gebruiker worden geassembleerd?

KOSTPRIJS

2

3

1

Wat is het totaal kostenplaatje?

PRODUCTIE

2

3

1

TOTAAL

14

21

13

TOK TOK

I 43

4. Iteratie IDEEGENERATIE

Dak Scharnierend dak kan volledig geopend worden om eitjes te rapen of om het hok proper te maken.

Achterkant Eenvoudige achterkant waarin nog ventilatiegleuven worden voorzien.

Aanpassing dak Sheetmetal dak om kosten te besparen.

Dak met goot Wanneer er achteraan het dak een goot wordt voorzien kan het regenwater worden opgevangen.

Regen opvangen De regen kan gemakkelijk in een ton worden opgevangen om hier de kippen van drinken te voorzien.

Er moet wel rekening worden gehouden dat een grote plas voor verzakking kan zorgen.

Korte poten Korte poten zorgen ervoor dat het hok niet heel de tijd op de vochtige grond staat. Maar er mogen ook geen muizen, egels of andere dieren onder komen schuilen.

44

I TOK TOK

Lange poten Wanneer het hok op lange poten wordt geplaatst, biedt dit een extra schuilplaats tegen de regen.

Trapje ‘s Avonds houden kippen ervan om nog even hun ren te inspecteren. Hiervoor gaan ze graag op een hoogte zitten, daarom is een trapje wel leuk.

Rooster Een rooster onderaan in het kippenhok zorgt ervoor dat de kippen niet in hun eigen uitwerpselen rondwandelen.

Zitstok Een tak als zitstok verwijst naar de originele zitplaats voor kippen in een boom.

TOK TOK

I 45

46

I TOK TOK

TOK TOK

I 47

KIEZEN Ik heb gekozen voor een ontwerp van waarbij twee lichamen elkaar snijden. Ruimte A gaat dienen als kippenhok, ruimte B als bescherming tegen wind en regen in het ren. De gemeenschappelijke ruimte van A en B wordt het legnest.

A

B

Hierdoor krijg je een ontwerp waarvan de eenvoud siert. Omdat het ontwerp is opgebouwd uit plaatmateriaal zal de productieprijs relatief laag liggen. Ook wordt elke wand optimaal gebruikt.

De vorm en functies worden dus aan elkaar gekoppeld zodat dit een mooi geheel vormt. Wat ik zeker niet wil bereiken zijn allemaal deeloplossingen om aan het pakket van eisen te voldoen om deze op het einde aan elkaar te plakken om een groot geheel te bekomen.

1

48

I TOK TOK

2

3

100 cm

30 cm

5. Finaal concept

80 cm

115 cm

80 cm

TOK TOK

I 49

50

I TOK TOK

Raam zorgt voor de nodige lichtinval zodat de kippen ‘s morgens gewerkt worden.

Zitstok

Legnest

Bescherming tegen zon en regen.

Uitwerpselen vallen op deze plank. Omdat deze plank onder een hoek staat, zorgt dit ervoor dat de kip niet in zijn eigen uitwerpselen gaat staan.

Eitjes rapen

Legnest kan op een eenvoudige manier bereikt worden. Hierdoor kan het stro ook eenvoudig worden ververst.

Bodem van het hok kan bedekt worden met houtkrullen zodat het gemakkelijk schoon te maken is.

Het hok proper maken gaat gemakkelijk.

TOK TOK

I 51

6. Prototype

800

Voor ik aan het prototypen ben begonnen, heb ik het concept op het kippenforum (www. kippenforum.nl) geplaatst. Dit forum is een verzamelplaats voor kippenhouders. Zowel voor grote sierkippenkwekers, als voor gewone huismoeders, die enkele kippen hebben om het afval te verwerken en de eitjes te kunnen rapen.

800

Dankzij hun grote kippenkennis heb ik enkele tips gekregen vooraleer ik aan de bouw van het prototype begon. Zo stelde ze vast dat het hok initiĂŤel veel te laag zou zijn voor de kippen. Daarom heb ik de hoogte twingtig centimeter verhoogd.

1200

800

1200

Een forum om meningen te vragen heeft zo zijn voor- en nadelen. Ik heb het gevoel dat mensen via internet veel directer zijn omdat het niet rechtstreeks is en omdat je ze niet kent. Ook bereik je op korte tijd een grote groep mensen. Hierdoor kan je snel een discussie openen.

Een nadeel van een forum is wel dat iedereen zijn eigen mening heel hard verdedigt.

Sommige gebruiken hier argumenten of voorbeelden voor. Andere herhalen hun argument net zoveel tot jij het tegenbeeld hebt bewezen.

I TOK TOK 00

52

800

PROTOTYPE 1

TOK TOK

I 53

OPMERKINGEN EN AANPASSINGEN Kippen hebben licht nodig Het hok is langs de binnenkant veel te donker. Hierdoor gaan de kippen, wanneer ze op stok gaan, stilvallen aan de ingang omdat kippen niets kunnen zien in de donker.

Een groot plexiglazen raam langs de voorkant van het hok kan hier de oplossing bieden.

Handig om proper te maken De twee kleine deurtjes onderaan het hok zijn helemaal niet praktisch om het hok schoon te maken of om eieren te rapen.

Daarom ga ik één grote deur langs de voorkant maken om zo gemakkelijk in het hok te kunnen.

Wanneer de voorkant helemaal scharnierend gemaakt wordt, kunnen ook de eitjes langs de voorkant geraapt worden. De grote deur is ideaal om het hok schoon te maken en het hok te controleren op bloedluizen.

De achterste klep blijkt ook veel te klein te zijn om de uitwerpselen op te kuisen. Daarom ga ik de achterkant ook volledig vervangen door één grote deur.

Een poortje tegen vossen Uit het prototype heb ik geleerd dat de zitstok in de weg zit om het draaideurtje te laten werken. Daarom wil ik toch een schuifdeurtje voorzien.

Na enkele dierenwinkels te hebben bezocht om een bestaand automatisch deurtje te bekijken, bleek dat niemand deze verkocht kan krijgen. De prijs ligt veel te hoog voor enkel een automatisch deurtje. Slachtoffers waar vossen regelmatig langskomen hebben er wel interesse in, maar €300 blijft veel geld als een simpele kip maar €10 kost.

54

I TOK TOK

AANGEPAST PROTOTYPE EN TESTFASE

TOK TOK

I 55

Zitstok

Bescherming tegen zon en regen.

Legnest kan op een eenvoudige manier bereikt worden. Hierdoor kan het stro ook eenvoudig worden ververst.

Uitwerpselen vallen op deze plank. Omdat deze plank onder een hoek staat, zorgt dit ervoor dat de kip niet in zijn eigen uitwerpselen gaat staan.

Bodem van het hok kan bedekt worden met houtkrullen zodat het gemakkelijk schoon te maken is.

Raam zorgt voor de nodige lichtinval zodat de kippen ‘s morgens gewekt worden.

56

I TOK TOK

TOK TOK

I 57

7. aanpassingen en keuzes Voor het maken van het defintieve kippenhok heb ik keuzes gemaakt, ideeën laten vallen en toegevingen moeten doen. Hieronder enkele keuzes en het ‘waarom’ hierachter.

AUTOMATISCH ETEN

TOTAALPAKKET

Wanneer ik aan de opdracht bezig was, heb ik geregeld te horen gekregen dat het handig zou zijn wanneer de kippen automatisch eten zouden krijgen. Dit vind ik onnodig.

Wanneer je kiest voor kippen of voor elk ander dier, kies je er ook voor om deze te onderhouden.

Voor een totaalpakket, dat bestaat uit een hok, omheining en eet- en drinkbak, heb ik uitdrukkelijk niet gekozen. Omheiningen heb je in zoveel verschillende soorten en kleuren. Daarom wil ik geen soort opdringen.

Het zit in de aard van kippen om een hele dag op zoek te gaan naar voedsel. Daarom is het zeker aangeraden om het graan samen met het keukenafval los in de ren te gooien.

Wanneer het los in de ren ligt, gaan andere vogels ook veel minder snel worden aangetrokken tot het graan.

Wanneer je een weekendje weg wilt, kan je natuurlijk wel een pot graan in het hok plaatsen zodat je de buurman niet moet vragen op je kippen te letten.

PLAATMATERIAAL

REGENWATER / DRINKWATER

Ik heb in het begin gekozen voor een kleine oplage van kippenhokken. Hierdoor leg je jezelf automatisch beperkingen op qua materialen en productieprocessen. Ik heb gekozen voor een plaatmateriaal omdat dit eenvoudig te bewerken is en dus perfect voor kleine oplages.

Ik heb met het idee zitten spelen om regenwater op te vangen als drinkwater. Dit klinkt perfect als idee maar er zijn ook enkele nadelen aan verbonden. Wanneer het veel regent, gaat het reservoir overlopen. Hierdoor worden er modderplassen gecreëerd. Deze zijn niet aangenaam voor u en voor de kippen, maar kunnen er ook voor zorgen dat het hok niet meer stabiel staat.

58

I TOK TOK

Wat ik wel belangrijk vind is om de kopers tips te geven omtrent de omheining. Daarom steekt er bij de handleiding ook een deel met tips over kippen houden, zodat de gebruiker meteen ingelicht is over heel wat onderwerpen zoals de omheining vosbestendig maken, bloedluizen vermijden, wat eten kippen en enkele specifieke tips.

ZITSTOK De zitstok is een belangrijk onderdeel in het kippenhok. De stok zorgt ervoor dat de kip niet in zijn eigen ontlasting zit en dat er frisse lucht rondom heel de kip kan stromen.

Wanneer de kippen ‘s nachts op stok zitten, worden bloedluizen actief. Daarom kan je de kippen gemakkelijk beschermen door te zorgen dat de bloedluizen niet op de stok kunnen komen. Ik heb gekozen voor een oplossing waarbij je met standaard onderdelen snel en eenvoudig de stok kunt beschermen tegen bloedluizen. Ook merk je zeer snel wanneer de eerste bloedluizen optreden zodat je snel kan ingrijpen.

de bouwtijd van een kippenhok gaat over minuten en uren. de le� vensduur over jaren.

BOUWPAKKET MET KLIKVERBINDINGEN Ideaal zou zijn moest je het hok zonder extra tools op enkele minuten kunnen opbouwen. Een kippenhok waarbij je de platen in elkaar klikt of schuift of een hok maakt dat door één spanband wordt samengehouden? Maar wanneer je er over nadenkt is de tijd om het op te bouwen niet zo belangrijk als je weet dat dit om enkele minutren/uren gaat en levensduur van het hok over jaren gaat.

De stevigheid en levensduur van de verbinding is dan wel weer extra belangrijk. Zo moet de verbinding stevig genoeg zijn om vossen buiten te houden. Een houten hok dat gespijkerd is, wordt door hen uiteen getrokken.

Doodlehouse is een reeks kippenhokken die door de eenvoudige verbinding gemakkelijk op te bouwen is. Voor kleine hokken is dit perfect mogelijk omdat er maar kleine krachten moeten worden opgevangen.

TOK TOK

I 59

AUTOMATISCH DEURTJE Vossen en marters zijn vooral ‘s nachts actief wanneer de kippen op stok zijn. Enerzijds kan je ervoor zorgen dat de dieren niet in het ren geraken door de draad zo veilig mogelijk op te stellen zoals omschreven in de handleiding. Anderzijds kan je het hok ‘s nachts afsluiten. De goedkoopste oplossing is om elke avond en ochtend het hok manueel af te sluiten en te openen. Maar dan mag je dit niet vergeten.

Ik heb gezocht naar goedkopere manieren om het kippenhok automatisch af te sluiten wanneer de kippen binnen zijn of wanneer het donker wordt. Maar ik heb moeten vaststellen dat je beter een kant en klare hokopener kan kopen.

Een deurtje dat mechanisch sluit wanneer alle kippen op de stok zitten zou ideaal zijn. Maar praktisch is dit wat moeilijker. Je gaat telkens het gewicht van de kippen moeten gebruiken om het hok af te sluiten. Maar dit gaat redelijk exact moeten kunnen worden ingesteld want anders sluit het hok al af wanneer niet alle kippen binnen zijn. Of wat gebeurt er wanneer één kip broeds is? Of wat doe je wanneer je het hok koopt wanneer de kippen nog niet volgroeid zijn? Dan moet je het enkele keren instellen.

Chicken guard

VSB

Anti fox

Weitech Garden Protector Er bestaan ook apparaten die ultrasoon geluid opwekken vanaf er beweging in de buurt van het hok komt. Vogels en mensen horen deze geluiden niet maar vossen, marters, honden en dergelijke wel. Ook flitst er dan enkele keren een sterk licht om het dier nog eens extra af te schrikken.

Maar blijkbaar is dit geen waterdichte oplossing tegen het probleem. Enerzijds heb je altijd enkele blinde hoeken waarlangs de dieren kunnen binnenkomen zonder dat de sensor dit ziet. Maar vele mensen die zo’n apparaat hebben aangekocht hebben toch nog last van doodgebeten kippen.

60

I TOK TOK

Ik heb gekozen voor een vossenbestendig deurtje dat je met een koord kan opentrekken. Hierdoor is het eenvoudig om het deurtje ook vanop een grotere afstand te bedienen door een langer koord te gebruiken.

Dankzij dit systeem is het ook eenvoudig om een standaard hokopener aan te sluiten op het deurtje wanneer je niet elke avond en ochtend het deurtje manueel wilt openen.

TOK TOK

I 61

BLOEDLUIZEN Over bloedluizen De bloedluis is de parasiet waar kippen het meeste last van hebben omdat we ze meestal te laat opmerken. Bloedluizen voeden zich ‘s nachts met het bloed van de slapende kippen.

Overdag leven ze op de donkere plekken en dus meestal uit het zicht waar ze eieren leggen en paren. De voortplantingscyclus duurt maar amper zeven dagen waardoor de groei dus enorm snel gaat.

Bloedluizen hebben vogelbloed nodig om zich te kunnen voortplanten. Maar om zich te voeden is mensenbloed of bloed van andere zoogdieren ook goed. Ze overleven zo’n tien maanden zonder kippen in het hok.

Bestrijding Bloedluizen kan je nooit helemaal vermijden, maar je ze wel proberen weg te houden. Er zijn tal van chemische middeltjes opde markt om bloedluizen te bestrijden. Het enigste nadeel van al deze producten is dat ze niet werken tegen de eitjes.

Hierdoor moet het hok dus geregeld behandelen.

Het is duidelijk dat bloedluizen niet gemakkelijk uit te roeien zijn.

Een hok uit kunstof Door de constructie van het hok en het gebruikte plaatmateriaal hebben ze weinig plekken om zich te verstoppen.

De kunststofplaten zijn helemaal niet aantrekkelijk voor de bloedluizen. Hierdoor bespaar je jezelf heel veel werk ten opzichte van een houten hok.

Een tweede voordeel van het kunststof is dat je dit veel gemakkelijker met water kan reinigen. Hierdoor wordt het hok veel beter gereinigd. Dankzij de materiaalkeuze worden de broedplaatsen van de bloedluis dus serieus beperkt.

De kippen onbereikbaar maken Ik heb gezorgd dat de stok zo wordt bevestigd dat de bloedluizen zeer moeilijk bij de kip kan komen. De stok wordt over twee bouten geschoven en door de schroefdraad in te smeren met vet of vaseline blijft de bloedluis hier in vastzitten.

De stok is dankzij deze bouten gemakelijk uitneembaar zodat je deze goed kan controleren en schoonmaken. De haak bovenaan de stok vermijdt dat de kip tegen de want kan zitten om te slapen want anders zou het systeem nutteloos zijn.

62

I TOK TOK

TOK TOK

I 63

64

I TOK TOK

3

TECHNISCHE UITWERKING 1 Capita Selecta 2 Materiaal 3 Productie en kostprijs

TOK TOK

I 65

1. Capita Selecta

B

66

I TOK TOK

D

R

PE-300

Polyetheen (HDPE)

Kunststof

PP

Polypropeen

Kunststof

PVC-U

Polyvinylchloride hard

Kunststof

PC

Polycarbonaat

Kunststof

PMMA

Polymethylmethacrylaat

Kunststof

PVDF

Polyvinylideenfluoride

Kunststof

PP Schuimplaten

Vario Line PP

Kunststof

PVC Schuimplaten

Vikupor

Kunststof

ABS

Acrylonitril-butadieKunststof ën-styreen

PVC-PMMA

Kydex T

Kunststof

Dubbelwandig PC

Lexan thermoclear

Kunststof

Al-PE-Al

Reynobond 33 ( 0,3 -x- 0,3)

Sandwich

max 4,0

HPL

Trespa Meteon

Kunststof

6,0 13,0

2m

Al-PP-A

Hylite (0,2 -x- 0,2)

Sandwich

max max 1540 2,5

5°

Douglas

Naaldhout

Robinia

Loofhout

Tamme Kastanje

Loofhout

Europese eik

Loofhout

Lorken

Larix decidua Mill.

Naaldhout

Thermohout

Thermobehandelde den

Hout

Geïmpregneerd vuren

Picea abies

Naaldhout

Geïmpregneerd grenen

Pinus sylvestris

Naaldhout

Betonplex

Triplex met fenolcoating (120gr/m²)

Naaldhout

RVS 304

Metaal

Aluminium 5005

Metaal

0,56 12,7

Bedrukbaar

Lassen

Lijmen

Thermisch vormen

Koud buigen

Warm buigen

Laserstraal snijden

Verspanen

Rotomoulding

Spuitgieten

Extrusie

Transparant

Hygiënisch

Vochtbestendig

UV-bestendig

Meerwandig

Geschikt Beperkt Niet geschikt

Soort

Legende:

Waterstraalsnijden

MATERIAALONDERZOEK

kg/m³ B2

Lange levensduur

Relatief zacht oppervlakte

€7,51/kg

960

€7,02/kg

910

0

100

B2

Veel sterker als PE

Beperkt weersbestendig

-15

60

B1

Bewerkbaarheid

Beperkte slijtvastheid

€6,46/kg

1450

-30

120

B1

Extreel hoge slagvastheid

Krasgevoelig

€30,5/kg

1220

B2

Lasersnijden

Gevoelig voor spanningscheuren

€65,25/kg

1190

B1

Hoge hardheid en stijfheid

Grote uitzettingscoëfficiënt

€77,14/kg

1780

/

5,8kg/m² (d=9)

-30 -40

80 140

Toepassingen

Soortelijke massa

Richtprijs

Specifieke nadelen

Specifieke voordelen

STS 04.33.1

Beschermingsprocédé

NEN-EN 350-2

Duurzaamheidsklasse

80

DIN 4102

Tmax °C

-50

Brandbaarheid

Tmin °C

Flessen voor melk/sappen, snijplanken, buizen, kleppen, waterleidingbuizen, terrasplanken,... verpakkingen (zoals flessen, emmers, etc), keukengerei, autobumpers, wandcontactdozen, ... elektriciteitsleidingen, dakgoten, gevelbekleding Helmvisieren, aanstekers, babyflesjes, koplampbeglazing, Ledommanteling, computerbehuizingen Gekleurde achterlichten, vliegtuigramen, verkeerslichten, reclameborden, veiligheidsbrillen, ...

Kleppen , pomponderdelen, filtermebramen, medische en voedingsmiddelensector

-10

100

B2

Licht gewicht

Moeilijk productieproces

-10

60

B2

Licht gewicht

UV-bestendigheid

€23,27/m² (d=8mm) 1450

B1

Stevig , hard

Slechte UV-bestendigheid

€22,56/kg

1040

Laminaat

/

1350

Enkel transparant

/

1200

Reclamezuilen, standenbouw, bewegwijzering, ...

-50

75

-20

80

B1

Extreme vormen, scherpe hoeken

-30

120

B1

Isolerend en slagvast

Bekleding containers, aanhangwagens, paardentrailers, Interieur bedrijfswagens, machineomkastingen, verpakkinge, containersystemen, afwerkingsplaat Lego, autobumpers, keukentoestellen, beelschermbehuizingen, ...

Tafelbladen, kastdeuren, vliegtuiginterieur, machineonderdelen Transparante machinebeplating, Lichtdoorlatende, geluidswerende afscherming

-50

80

B2

Zeer vlak oppervlak

Vervormen

€74,42/m² (d=4)

2,9kg/m² (d=2)

-40

140

B2

Onderhoudsarm

Weinig vormvrijheid

€97,07/m² (d=8)

1350

Gevelbekleding, labotoepassingen

0

150

B2

Ingebouwde scharnieren

max 2,5mm dikte

2,54kg/m² (d=2)

Bureau-eccesoires, laptophouders, meubels,

Grote afmetingen

Haarscheurtjes

€900/m³

550

€950/m³

750

D

III

/

I/II

/

Duurzaamheid

Zeer zeldzaam in grote maten

D

II

C1, C2, Ctop

Lichtgewicht

Behandeling vereist

€950/m³

600

D

II/III

/

Sterk en hard

Prijs

€1100/m³

700

D

III

C1, C2, Ctop

Goedkope houtsoort

Harshoudend

€820/m³

600

D

I/II

/

Vormvast

Minder elastisch

€800/m³

450

€600/m³

580

D

D

III

/

Goedkoop

Slechts enkele milimeters geimpregeneerd

D

III

/

Volledig beschermd

Duurder

€750/m³

540

Watervast

randen niet beschermd

€500/m³

680

A1

Levensduur

Temperatuursgevoelig --> condens

€12,27/kg

7900

A2

Levensduur

Prijs

€10,89/kg

2700

A1

transport, bussen, ...

Daktimmerwerken, binnenschrijnwerk, meubelen, vloerplanken, parket, bruggen, raamkozijnen, ... piketten voor omheiningen, wijnstokken, traptreden, slijtstukken, spoorwegdwarsliggers, ... buitenschrijnwerk, lambrisering en vloeren, meubelen, draai- en beeldhouwwerk, lijkkisten binnendeuren, plint en lijstwerk, trappen, uitenschrijnwerk, bouwhout, gevelbekleding ramen, deuren, gevel- en dakbekleding, tructuurelementen, stadsmeubilair en telefoonpalen, ...

Gevelbekleding voor binnen en buiten, geluidswanden langs autsnelweg Tuinhout: tuinhuisjes, kippenhokken, scheidingswanden, ...

Tuinhout: tuinhuisjes, kippenhokken, scheidingswanden, ...

Betonbekistingen, opbergruimten, aanhangwagens, dierenhokken, vloeren van bedrijfsauto’s, ...

Keukenmessen, stoelpoten, keukenblad, brievenbus.

Ramen, deuren, autocarroserie, stoelen, ...

TOK TOK

I 67

2. Materiaal CAPITA SELECTA In mijn capita selecta heb ik onderzoek gedaan naar verschillende materiaalsoorten.

Trespa is tijdens mijn ontwerpproces lange tijd het favoriete materiaal geweest.

Maar wanneer ik effectief prijzen begon op te vragen, blijkt dat de prijs met zo’n €80/m² exclusief btw toch te hoog lag.

Na een bedrijfsbezoek aan Vink kwamen er twee materialen uit, namelijk Vikupor® en Reynobond 33. Reynobond 33 is een sandwichpaneel met aan de buitenkant telkens een dun laagje aluminium en de kern is PE. Deze platen zijn dankzij het aluminium zeer vormvast. Deze platen zijn ook gemakkelijk te bewerken. Maar de aluminium buitenkant heeft één groot nadeel. Wanneer het begint te vriezen, kan je gemakkelijk vastvriezen aan metaal. Ook kippen kunnen hier last van hebben wanneer ze met hun lellen of kam tegen de plaat komen. Daarom heb ik gekozen voor Vikupor®.

VIKUPOR® Ik heb gekozen voor PVC schuimplaten namelijk Vikupor®. De plaat met geschuimde kern zorgt voor een gewichtsbesparing van zo’n 50% ten opzichte van zijn massieve variant. Vikupor® kan zowel binnen als buiten worden gebruikt. Voor de gekleurde varianten wordt er voor buitentoepassingen wel een extra UV-bestendige laag aangeraden voor de kleur mooi te behouden.

Vikupor® platen zijn gemakkelijk te bewerken en bedrukken. Omdat de platen door en door gekleurd zijn vertonen de randen geen kleurverschillen na bewerking. De bewerking kan met eenvoudige gereedschappen gebeuren.

Toepassingen »» »» »» »» »» »» »» »» »»

deurpanelen isolatiepanelen vulpanelen reklameborden valse centers afwerkingspanelen werfborden standenbouw meubilair

Eigenschappen »» temperatuursbereik onbelast: - 20°C + 65°C »» binnen- en buitentoepassing »» soortelijk gewicht: variërend per dikte 0,5 t/m 0,7 »» uitzettingscoëfficiënt: 0,075 mm / °C / m »» slagvast »» diktetoleranties: ± 10% »» CFK vrij »» neemt nagenoeg geen vocht op »» Diktes van 1 tot 13 mm

Bewerkingen »» »» »» »» »» »» »»

stanzen (t/m 3 mm) buigen bedrukken en beletteren frezen boren lijmen zagen (widia zagen, geschikt voor aluminium) »» vacuümvormen (onder en boven verwarming i.v.m. goede isolerende eigenschappen van het materiaal)

68

I TOK TOK

MOGELIJKE KLEUREN

Wit

Ivoor

Licht grijs

Donker grijs

Geel

Blauw

Donker blauw

Rood

Zwart

Okergeel

Groen

KLEURKEUZE Als basiskleur voor TOK TOK heb ik wit gekozen. Wit reflecteerd heel veel licht, daarom is dit de ideale kleur om het grote gedeelte van het hok mee te maken.

Voor de keuze van de tweede kleur heb ik rondvraag gedaan bij verschillende mensen die passen binnen de doelgroep. Okergeel is de verkozen kleur, gevolgd door zwart.

TOK TOK

I 69

3. productie en kostprijs PLATEN KLEINE OPLAGE Bij de productie van een kleine oplage (10 stuks) is de goedkoopste manier om de platen te laten zagen met de paneelzaag. De afwerking van de platen gebeurt verder met de bovenfrees. Eventueel wordt er een mal gemaakt voor de stukken die uitgefreest moeten worden zodat dit nog redelijk snel verloopt.

Prijs Okergeel halve plaat (1525x1560): €68,34 Wit volledige plaat (3050x1560): €78.87 Glasheldere PMMA: €15.94

PLATEN GROTE OPLAGE Wanneer het kippenhok in een grotere oplage wordt gemaakt, is het rendabel om de platen computergestuurd te laten frezen. De opstartkost om de CNC plaatfrees in te stellen bedraagt €320. Vanaf dan wordt er per hok nog eens een meerkost aangerekend van €20.

verdeling platen

BALKEN Voor het hout heb ik gekozen geïmpgregneerd vurenhout. De balken worden aangekocht voor €14.89 voor vier balken van 44x44x2400. Deze balken worden in stukken gezaagd met een automatische afkortzaag.

70

I TOK TOK

STANDAARD ONDERDELEN De rest van de onderdelen zijn standaard onderdelen die verschillende fabricanten kunnen worden besteld. »» »» »» »» »» »» »» »»

DIN 7976C 5.4x45mm 26x €0,30 = €7.80 DIN 7982 2.9x9.5 20x €0.12 = €2.4 DIN 7997Z 5.0x70 8x €0.23 = €1.48 ISO4017 M6x80 2x €.40 = €0.80 DIN555 M6 4x €0.20 = €0.80 Puntduim 2x €0.10 = €0.20 Versterkingshoek 2x €1.80 = €3.60 Scharnier 4x €0.80 = €3.20

TOTAAL = €20.28

totaal prijs De totaalprijs voor het hok zoals op de foto komt neer op €198.32 per stuk.

TOK TOK

I 71

72

I TOK TOK

4

EINDPRODUCT EN CONCLUSIE 1 TO K TO K 2 Wat zit er in de doos 3 Conclusie

TOK TOK

I 73

1. TOK TOK

74

I TOK TOK

TOK TOK

I 75

76

I TOK TOK

TOK TOK

I 77

2. in de doos Wanneer het product wordt geleverd bij je thuis, ontvang je een grote kartonnen doos waarin je de onderdelen vindt van je TOK TOK. Ook zit er in de doos een handige handleiding waardoor je je hok snel kan opbouwen. In de handleiding staan ook enkele tips en leuke weetjes zodat jou kippen kunnen leven onder ideale omstandigheden.

78

I TOK TOK

3. conclusie BESPREKING EINDRESULTAAT TOK TOK is ontworpen met als doel een mooi kippenhok in je tuin te kunnen zetten, een kippenhok dat er leuk uitziet en je niet ergens achterin de tuin wilt verstoppen.

Maar het is niet omdat het er beter uitziet, dat het moet inboeten op vlak van gebruiksvriendelijkheid. De kippen leven hier heel hun leven in en rond, daarom moeten ook zij tevreden zijn met het resultaat, wat volgens mij wel gelukt is.

PERSOONLIJK BESLUIT TOK TOK is een heel leuk project geweest om mijn studies mee te kunnen beëindigen. Ik heb heel wat dingen bijgeleerd zoals o.a. contacten zoeken met producenten en prijsbesef. Daarnaast heb ik heel wat bijgeleerd over kippen, hun gewoontes, eten, ... Dit is één van de redenen waarom ik graag ontwerp. Omdat je telkens nieuwe dingen bijleert en je je telkens in andere dingen verdiept. Het bouwen en testen van prototypes vind ik ook heel fijn. Omdat het nu geen testpersonen maar kippen waren, kan je niet gewoon hun mening vragen maar moet je kleine details goed observeren.

Ik kan concluderen dat ik tevreden ben van het resultaat waar ik alle kennis en vaardigheden heb kunnen gebruiken die ik tijdens de opleiding heb opgedaan.

Toen ik aan de opdracht begon, wou ik tegen het moment dat ik dit werk moest voorleggen aan jury al enkele kippenhokken verkocht hebben. Na verloop van tijd bleek dit toch niet echt realistisch te zijn. De timing voor productie noch de timing voor het vinden van kopers was haalbaar, Dit bleek duidelijk bij het begin van de kerstvakantie. Op dat moment in de ontwerpfase wilde ik net met de producenten gaan onderhandelen, maar omwille van het algemene bouwverlof heb ik dit twee weken moeten uitstellen.

Vier maanden om een kippenhok te ontwerpen lijkt lang, maar je merkt dat deze snel voorbij zijn. Voor de korte periode dat mijn kippen in het eerste echte TOK TOK kunnen wonen zijn ze heel content. Zelf merk ik dat het materiaal net niet stijf genoeg is omdat het dak begint door te hangen en het laddertje extra steun nodig heeft om de kippen te kunnen dragen.. Om dit op te lossen kan ik ofwel werken met een dikkere plaat (12mm ipv 8mm) of overschakelen naar de PP schuimplaten.

Deze schuimplaten lijken sterk op het huidige materiaal maar zijn stijver. Het nadeel van deze platen is dat ze duurder zijn waardoor ik ze in eerste instantie niet heb gekozen.

TOK TOK

I 79

AFTOETSEN PAKKET VAN EISEN Wanneer ik het vooropgestelde eisenpakket vergelijk met het eindresultaat, kan ik concluderen dat ik geslaagd ben in mijn opzet.

Een kippenhok dat past in een moderne tuin Dankzij de strakke vormgeving en de gekozen materialen en kleuren denk ik dat het kippenhok zeker thuishoort in een moderne tuin. Het heeft een hele strakke en cleane look waardoor het zeker mag gezien worden Gemakkelijk in gebruik voor de dagelijkse functies Het kippenhok is dankzij de grote deur heel toegankelijk. Het is eenvoudig om dagelijk eieren te rapen. Dankzij de grote deur kan het hok ook eenvoudig worden proper gemaakt.

De uitwerpselenplank achter de zitstok zorgt ervoor dat de kippen niet in hun eigen uitwerpselen gaan rondlopen waardoor je het hok dus minder snel moet proper maken.

Door te kiezen voor kunststof kan je ook geregeld het hok met de hogedrukreiniger uitkuisen zodat het terug als nieuw is.

Aangenaam voor de kippen TOK TOK lijkt volgens velen aan de grote kant. Maar dit is eerder omdat de kippenhokken die nu op de markt zijn telkens veel te klein zijn. Met TOK TOK heb ik een kippenhok ontworpen waarin de kippen zich echt goed voelen. De zitstok is breed genoeg voor drie kippen, hij staat een stuk hoger dan de bodemplaat, het legnest is voorzien in het donkerste hoekje, er is verluchting voorzien en zoveel meer eisen die voldaan zijn. Ik vond het belangrijk dat deze richtlijnen strikt werden nageleefd want het is uiteindelijk de kip die er heel zijn leven in woont.

Bescherming voor de kippen TOK TOK biedt niet enkel bescherming tegen regen en zonneschijn. Het hok is zo gebouwd dat vossen, marters en andere roofdieren hier ‘s nachts ook niet in kunnen. Ook is de zitstok zo opgebouwd dat hier geen bloedluizen op kunnen kruipen wanneer de kippen op stok zitten.

Productie en distributie Aangezien de productie, en dsitrubitie door mijzelf gaat gebeuren, is het belangrijk dat de productiemethode voorzien is op een kleine oplage. Het plaatmateriaal zorgt er ook voor dat het hok gemakkelijk verpakt kan worden om te verzenden.

80

I TOK TOK

TOK TOK

I 81

82

I TOK TOK

BRONNEN EN BIJLAGEN

TOK TOK

I 83

84

I TOK TOK

Bronnen BOEKEN K. McElroy and M. Wolpe, Reinventing the chicken coop: Storey Publishing, LLC, 2013.

L. Chris, Making it. London: Laurence King Publishing, 2007.

S. Hans, Kippen: Roodbond, 2007.

X. Vanwynsberghe, Cooop : kippenhok in een eigentijds jasje. Kortrijk: GKG, 2009.

M. Bestman, “Kippen houden zonder verenpikken,” ed, 2002, p. 100.

Ovam, Wat pikt de kip? Alles wat je moet weten over het houden van kippen. . Mechelen, 2004.

W. Dax, K. Gundelfinger, W. H�ffner, and G. Kotsch., Tabellenboek voor metaaltechniek. Deurne: Plantyn, 1996.

Vink NV, “Vink Industry: Industrial Plastics,” ed. Heist-op-den-berg: vink nv, 2012.

WEBSITE’S http://www.google.be/ http://handcraftedcoops.com/ http://www.backyardchickens.com/ http://www.levendehave.nl/kennisbank/pluimvee/pluimvee http://www.kippenforum.nl/ http://bouwinfo.be/forum/threads/107765-Het-positieve-hoekje-%28tegenhanger-van%29?p=1782140#post1782140 http://webecoist.momtastic.com/2011/11/25/clucked-up-13-creative-chicken-coop-designs/ http://www.mnn.com/your-home/organic-farming-gardening/photos/8-awesome-urban-chicken-coops/reclaimed-cedar-coop

FOTO’S 9 12 16 18 19 20 23 27 28 28 29 29 30 30

www.pinterest.com www.gbo.eu www.archdaily.mx www.pinterest.com www.picstopin.com www.picstopin.com www.kippenforum.nl www.roije.com www.nogg.co www.wrightdesignoffice.com www.design-milk.com www.omlet.nl www.nottoscale.com

31 31 39 39 40 42 59 60 62 68 70 71 82

www.raadstudio.com www.atexashenhouse.com www.omlet.nl www.flickr.com www.archdaily.mx www.tumblr.com www.doodlehouse.net www.tumblr.com www.kippenforum.nl www.vink.be www.makita.nl www.gamma.be www.vehiclehi.com

TOK TOK

I 85

86

I TOK TOK

Assembly

Kristof Poelmans

24.01.2014

technische tekeningen

TOK TOK

I 87

PVC Schuimplaat Wit 8mm

Kristof Poelmans

24.01.2014

88

I TOK TOK

PVC Schuimplaat Wit 8mm

Kristof Poelmans

24.01.2014

TOK TOK

I 89

PVC Schuimplaat Okergeel 8mm

Kristof Poelmans

24.01.2014

90

I TOK TOK

Geimpregneerd vuren

Kristof Poelmans

24.01.2014

TOK TOK

I 91

PMMA glashelder 8mm

Kristof Poelmans

24.01.2014

92

I TOK TOK

Handleiding

TOK TOK

I 93

TOK TOK

Een kippenhok dat gezien mag worden en tegelijkertijd volledig naar de eisen van de kip ontworpen? Dat is TOK TOK. Dit hok, dat opvalt door zijn materiaalkeuze en eenvoud in design, biedt plaats aan drie kippen. Het hok beschermt hen tegen zon, regen, wind, roofdieren en luizen. Daarnaast is er voldoende lichtinval en verluchting voorzien ĂŠn is het hok eenvoudig in gebruik. Zo kunnen zowel jij als je kippen tenvolle genieten van TOK TOK. KRISTOF POELMANS

94

I TOK TOK