spiralend om zonnemaire
MARJOLIJN BOTERENBROOD
1
Spiralend om Zonnemaire keek ik naar de ruimte, naar de einder, naar de dijken als beeldhouwwerken in het landschap en voerde gesprekken met inwoners, boeren en onderzoekers. Gesprekken over wateroverschot, kwel, brak water en zoetwater-bellen die drijven op het zoute water, over speciale gewassen die hier goed gedijen omdat 3
ze tegen droog en nat kunnen. Beregenen kan je hier niet, vanwege het zoute/brakke water. Vlas, karwijzaad, maanzaad (papaver), mosterd, tarwe, grassen, koolzaad, erwten en capucijners, uien en sjalotjes en kruiden, doen het allemaal goed op arme grond en met het vele licht. 4
Een week lang dompelde ik me onder in Zonnemaire op uitnodiging van het CBK Zeeland. Ik bewoog me rondom Zonnemaire. Ik fietste een uitvalsweg, de ene keer naar het noorden, de andere keer naar het noordoosten of richting oostzuidoost, zuidzuidwest of west, elke dag een nieuwe kant op. Ik bekeek het landschap als landart, 5
volledig gemaakt, steeds bewerkt. De lichtgrijze klei vol water in de tractorsporen. De boeren zijn de kunstenaars. Zoals Michiel Romeijn het zei: ‘Tractoren als niet-wetende minimalisten, architecten die onbewust de schoonheid onderstrepen’. Zag Jaap Verseput’s mooie films over ‘Schouwens oogst’ en zijn ‘Gulle Grond’. 6
7
8
9
10
11
‘s Avonds projecteerde ik het beeldverslag van die dag op de ramen van het huis waar ik werkte, bij de kerk. Het regende en stormde de hele week waardoor er niet veel mensen binnenstapten. Misschien dat een bord met de tekst ‘Open, welkom, koffie is klaar’ wat meer mensen getrokken zou hebben. Opvallend veel huizen staan 12
te koop. Ik vroeg mij af wat dat voor de bewoners betekent: lagere prijzen? schulden? Ook zag ik de levendige voorbereidingen van ’nut en genoegen’ voor de intocht van Sinterklaas. Ik zag de verkoop van streekproducten en dacht aan economische mogelijkheden die daarin zitten. Wat kan je allemaal van het eiland eten (of wat zou 13
je kunnen eten): spruiten, komkommer, prei, uien, peulvruchten, witlof, wortels, boerenkool, aardappels, appels, peren, pruimen, rabarber, aardbeien, druiven/wijn, paddestoelen, gans, vis, oesters, krabben, kreeft, mosselen, garnalen, alikruiken, lamsoren, zeekraal, zeegras en wieren. Ik zag dat de Ouwe Smisse er al mee is begonnen, met 14
streekproducten op de menukaart. Ook keek ik met groeiende interesse naar wat andere kunstenaars aan goede en concrete ideeĂŤn hebben geleverd voor deze huizen in het kader van krot of kans. Een mooi cadeau voor de eigenaars van het gebouw. Er zouden 15
meer verhalen over de buurt verteld en verzameld kunnen worden bijvoorbeeld over de nobelprijswinnaar en het huis waarin hij woonde en over mythes van bijvoorbeeld Odysseus die hier rond voer. Zonnemare’s Story’s. 16
17
Oogst Voren Landart Dijken als sculpturen Zilt Wieren Zilte zaligheden Zoetwater bel Stilte Ganzenland Meeuwenwolk Fazanten en reeĂŤn Lepelaars Paddestoelen Oogst Aardappels Witlof Spruitjes Suikerbieten Zaden You tube Verseput Odysseus Nobelprijs Stad en lande Nut en uitspanning Smisse Kunst Wereldregio Te koop Stilte Streekproducten Wijdsheid 18
Ik kijk nu anders naar het omliggende land. Door het praten met boeren en bewoners weet ik meer over kwel, brak water en zoetwater-bellen en meer over hoe de boeren daarmee leven. Zag dat er veel kunstenaars wonen en werken in deze omgeving en ik begrijp nu waarom: de dijken als beeldhouwwerken, de ‘landart’ van de tractoren, de ruimte en steeds naar de einder kunnen kijken. De ‘spiralen’ werken door in de ‘Partituur van Zoet en Zout’, onderdeel van het kunstproject Balanceren tussen Zoet en Zout (2014 - 2018). Marjolijn Boterenbrood in Zonnemaire in het kader van Krot of Kans (2013). Met speciale dank aan Lily Lorenz en Michiel Romeijn.
www.marjolijnboterenbrood.nl 19
KROTofKANS-reeks nummer 34 Š2013
ISBN: 978-90-6354-188-0 Vormgeving
martien luteijn www.krotofkans.nl