Miłosz Bojarski str

Wielka Brytania; łamanie restrykcji covidowych na Downing Street

Na początku roku brytyjskie media ujawniły, że podczas gdy w całym kraju obowiązywał lockdown związany z pandemią Covid-19, w biurze premiera Johnsona na Downing Street od wiosny 2020 r. regularnie odbywały się spotkania towarzyskie. Gdy informacje te wyszły na jaw, w sprawie wszczęto dwa śledztwa, w wyniku których kilkunastu urzędników brytyjskiego rządu – w tym sam premier oraz minister finansów Rishi Sunak – zostało ukaranych karą grzywny. Skandal negatywnie odbił się na pozycji Borisa Johnsona i doprowadził do spekulacji na temat tego, jak długo premier zdoła utrzymać się na stanowisku w sytuacji, gdy nawet członkowie jego partii mówili, że złamano prawo i żądali usunięcia Johnsona ze stanowiska.

Włochy; wybory prezydenckie

W dniach 24 i 29 stycznia we Włoszech miały miejsce wybory prezydenckie. Po długich negocjacjach partiom politycznym udało się osiągnąć kompromis, na mocy którego urząd głowy państwa ponownie objął Sergio Mattarella. Swój start w wyborach zapowiadał także były premier Włoch Silvio Berlusconi, jednak wycofał się dwa dni przed głosowaniem.

Portugalia; wybory parlamentarne

W mających miejsce 30 stycznia wyborach parlamentarnych w Portugalii zwyciężyła Partia Socjalistyczna, na której czele stoi premier Antonio Costa. Stanowiło to duże zaskoczenie, ponieważ nie spodziewano się tak dużego poparcia społeczeństwa (41,6%) dla partii, która kierowała państwem w czasie pandemii i w związku z tym wprowadzała liczne restrykcje. Drugie miejsce zajęła centroprawicowa Partia Socjaldemokratyczna, natomiast konserwatywna partia Chega, uznawana za „czarnego konia” wyborów, znalazła się na trzecim miejscu.

Irlandia Północna; pierwszy minister rezygnuje ze stanowiska

3 lutego do dymisji podał się pierwszy minister Irlandii Północnej, Paul Givan. Był to przejaw protestu Demokratycznej Partii Unionistycznej (DPU) przeciw Protokołowi Północnoirlandzkiemu, wynegocjowanemu przez Wielką Brytanię i UE w celu zapewnienia swobodnego przepływu towarów przez irlandzką granicę po Brexicie. Politycy DPU krytycznie odnoszą się do ustaleń, twierdząc, że osłabiają one pozycję Irlandii Północnej w Zjednoczonym Królestwie. Ustalenia dotyczące podziału władzy w państwie mówią, że role pierwszego i wiceministrów to wspólny urząd dzielony między dwie największe partie, rezygnacja Givana oznacza więc utratę stanowiska przez wicepremier Michelle O’Neill z Sinn Féin oraz duże utrudnienia w pracy parlamentu.

Belgia; szczyty G7, UE i NATO

W dniach 24 i 25 marca w Brukseli miały miejsce szczyty G7, UE oraz NATO, których tematyka zdominowana została przez aktualną sytuację w Ukrainie. Obecny na spotkaniach prezydent Stanów Zjednoczonych Joe Biden starał się nakłonić europejskich sojuszników do nałożenia kolejnych sankcji na Rosję w związku z jej agresją oraz do rezygnacji z importu rosyjskich surowców energetycznych. USA zadeklarowały pomoc, m.in. poprzez zacieśnienie współpracy energetycznej oraz podjęcie wspólnych inicjatyw w celu zapobiegnięcia globalnemu kryzysowi żywnościowemu.

Unia Europejska; umowa gazowa z USA

25 marca USA i UE ogłosiły podpisanie ważnej umowy w sprawie skroplonego gazu ziemnego, mającej na celu zmniejszenie zależności Europy od rosyjskiej energii. Umowa przewiduje, że do końca 2022 r. Stany Zjednoczone zapewnią Unii Europejskiej dodatkowy gaz, który miałby stanowić około 10% tego, co Wspólnota obecnie otrzymuje z Rosji. Docelowo USA oraz inni partnerzy międzynarodowi mają dostarczać do Unii około 50 mld m3 gazu rocznie, co miałoby zastąpić jedną trzecią rosyjskiego gazu, który trafia dziś do Europy.

Szwecja i Finlandia; zbliżenie z NATO

Rządząca w Szwecji Partia Socjaldemokratyczna, która tradycyjnie sprzeciwiała się członkostwu w NATO, ogłosiła, że rozważa swoje stanowisko w tej sprawie w związku z atakiem Rosji na Ukrainę, ponieważ agresja ta znacznie zmieniła sytuację bezpieczeństwa Szwecji. Coraz bliżej dołączenia do NATO jest również Finlandia. Fińska premier Sanna Marin powiedziała, że spodziewa się, iż jej rząd zakończy dyskusję na temat tego, czy złożyć wniosek o członkostwo do lata tego roku. Oznacza to, że Szwecja i Finlandia mogłyby jeszcze przed jesienią wstąpić do Sojuszu Północnoatlantyckiego.

Francja; wybory prezydenckie

Francuzi swoje głosy oddawali w dwóch turach – pierwsza z nich miała miejsce 10, a druga 24 kwietnia. Najbardziej zacięta walka toczyła się między reprezentującym centrum i ubiegającym się o reelekcję Emmanuelem Macronem a Marine Le Pen, przywódczynią skrajnie prawicowego Zjednoczenia Narodowego. Po wejściu do drugiej tury obaj kandydaci zmierzyli się w debacie prezydenckiej. Ostatecznie wybory wygrał Emmanuel Macron, zdobywając 58,54% głosów. Stał się przy tym pierwszym urzędującym prezydentem V Republiki, który uzyskał reelekcję, sprawując dwie kadencje bez przechodzenia w międzyczasie do opozycji. Frekwencja w głosowaniu była jednak najniższa od 1969 r., wynosząc niecałe 72%.

Białoruś; referendum konstytucyjne

20 stycznia Alaksandr Łukaszenka zapowiedział czwarte w historii niepodległej Białorusi referendum konstytucyjne. Zgodnie z projektem zmian funkcję prezydenta państwa można pełnić maksymalnie przez 2 kadencje, projekt przewiduje także zagwarantowanie nietykalności Łukaszence po jego ewentualnym odejściu. Dodatkowo Ogólnobiałoruskie Zgromadzenie Ludowe uzyska status organu konstytucyjnego, zwiększając swoje kompetencje. Zmiany do konstytucji zostały zatwierdzone (65% poparcia przy frekwencji 79%) w dniach 22-27 lutego. Zgodnie ze stwierdzeniami opozycji wyniki zostały sfałszowane i nie odzwierciedlają woli narodu.

Rosja; uznanie pseudo-republik

21 lutego prezydent Rosji Władimir Putin oficjalnie uznał niepodległość i suwerenność Donieckiej oraz Ługańskiej Republik Ludowych w granicach dwóch ukraińskich obwodów: donieckiego oraz ługańskiego. Przywódcy pseudo-republik zażądali od władz ukraińskich opuszczenia swego terytorium. Strona ukraińska, jak również inne państwa świata, nie uznała niepodległości jednostek separatystycznych. W odpowiedzi Putin podjął decyzję o rozpoczęciu wojny przeciwko Ukrainie.

Rosja/Ukraina; początek wojny na Ukrainie

24 lutego Władimir Putin oficjalnie rozpoczął „specjalną operację wojskową” na terenie Ukrainy. Za cele inwazji uznano: ustanowienie marionetkowego rządu w Kijowie, rozszerzenie samozwańczych republik do granic obwodów donieckiego oraz ługańskiego, rezygnacja Ukrainy z dążenia do członkostwa w NATO, denazyfikacja Ukrainy oraz uzyskanie drogi lądowej do Krymu. Działania rosyjskie spotkały się z potępieniem na arenie międzynarodowej. W ciągu trzech miesięcy wojny Rosji nie udało się zrealizować żadnego z postawionych celów. Wśród przyczyn nieudanej operacji wojskowej wymienia się niedocenienie wojsk Ukrainy oraz przecenienie potencjału własnych sił zbrojnych.

Ukraina/Gruzja/Mołdawia; złożenie wniosku o przystąpienie do Unii Europejskiej

Otwarta agresja Rosji skłoniła rząd Ukrainy, Gruzji oraz Mołdawii podjąć konkretne kroki w kierunku zbliżenia się ze strukturami europejskimi. 28 lutego władze Ukrainy, a 3 marca prezydenci Gruzji i Mołdawii złożyły oficjalne wnioski o członkostwo w UE. Wszystkie trzy wnioski zostały przyjęte przez Brukselę, gdzie rozpoczęto procedurę rozpatrzenia wniosków o akcesję. Kilka państw członkowskich już wyraziły swoją aprobatę dla nowych członków oraz żądają od UE natychmiast nadać Ukrainie i innym państwom status kandydata oraz w jak najszybszym czasie przyjąć te trzy państwa do UE.

Azerbejdżan/Armenia; nowe starcia w Górskim Karabachu

Rząd Azerbejdżanu, pragnąc wykorzystać obecnie trwającą wojnę rosyjsko-ukraińską, podjął decyzję o wznowieniu działań wojennych w Górskim Karabachu. 24 marca zostało zajętych kilka małych miejscowości w tym regionie. W rozwiązanie konfliktu ponownie włączyła się Moskwa. Po przeprowadzeniu kilku rozmów telefonicznych pomiędzy ministrami obrony Rosji i Azerbejdżanu oraz pomiędzy premierem Armenii a prezydentem Rosji, sytuacja została opanowana z dniem 27 marca. W regionie Górskiego Karabachu, gdzie stacjonują rosyjskie siły pokojowe, utrzymuje się ustanowione na jesieni 2020 r. status quo.

Węgry; wybory parlamentarne

3 kwietnia na Węgrzech odbyły się wybory parlamentarne, w których zwycięstwo po raz czwarty z rzędu odniosła partia Viktora Orbána – Fidesz. Mimo spadku poparcia dla partii rządzącej przed wyborami, Orbánowi udało się przekonać do siebie wyborców. Tegoroczne wyniki pokazały dominację Fideszu na arenie politycznej Węgier oraz niezdolność opozycji – mimo jej zjednoczenia – do pokonania obozu rządzącego. Oczekuje się, że następna kadencja Orbána będzie o wiele trudniejsza od wcześniejszych z powodu powiązań premiera z Rosją oraz niezadowolenia społecznego związanego z pogarszającą się sytuacją gospodarczą w kraju.

Mołdawia; zaostrzenie sytuacji w Naddniestrzu

Z powodu wojny na Ukrainie sytuacja w Naddniestrzu się zaognia. Według części zachodnich ekspertów celem Rosji jest wciągnięcie w wojnę Tyraspola oraz otwarcie drugiego frontu na Ukrainie. Rosja dąży do całkowitego odcięcia Ukrainy od morza oraz utworzenia korytarza łączącego kontrolowane przez nią tereny z Naddniestrzem. Szczególne zaniepokojenie wykazuje rząd Mołdawii. Prezydentka Maia Sandu stwierdziła, że Mołdawia nie jest w stanie obronić się przed Rosją oraz poprosiła państwa zachodnie o wsparcie.

NATO; zwiększenie obecności sił NATO na wschodniej flance

Agresja rosyjska na Ukrainie stwarza realne niebezpieczeństwo dla wschodnich państw członkowskich NATO. Z tego powodu kierownictwo NATO postanowiło znacząco zwiększyć swoją obecność na terytorium całej wschodniej flanki. Sekretarz Generalny NATO – Jens Stoltenberg – stwierdził, że Sojusz będzie bronił swoich sojuszników. Obecnie w stanie wysokiej gotowości znajduje się ok. 200 okrętów, 130 myśliwców oraz tysiące żołnierzy NATO. Sojusz Północnoatlantycki nie zamierza jednak włączać się bezpośrednio w wojnę na Ukrainie twierdząc, iż doprowadzi to do nowej wojny światowej.

Libia; konflikt między premierem a izbą reprezentantów zarzewiem wznowienia wojny domowej?

Utworzony w marcu 2021 r. Rząd Jedności Narodowej miał pogodzić konkurencyjne rządy w Tobruku i Trypolisie, jednak konflikt Izby Reprezentantów z premierem Abdulem Dubajbą doprowadził do wotum nieufności dla tego rządu we wrześniu 2021 r. Rząd jednak nie ustąpił, a rozpisane na grudzień 2021 r. wybory parlamentarne nie odbyły się do dzisiaj. Marszałek Halifa Haftar oraz wybrany przez Izbę Reprezentantów w Tobruku nowy premier Fatyh Bashagha stoją w opozycji do rządów premiera Dubajby w Trypolisie. Nierozwiązanie tego konfliktu politycznego grozi powrotem do zawieszonej w 2020 r. wojny między frakcjami.

Tunezja; demokracja w odwrocie

Prezydent Kais Saied w lipcu 2021 r. rozwiązał parlament w związku z oporem tego organu wobec wprowadzanych środków nadzwyczajnych. Od tamtej pory władza prezydencka zdaje się umacniać i uderzać m.in. w niezależność sądownictwa poprzez rozwiązanie Najwyższej Rady Sądownictwa, które nastąpiło 7 lutego 2022 r. Prezydent odmawia przeprowadzenia wyborów parlamentarnych przed planowanym przez niego w lipcu br. referendum, łamiąc tym samym obecnie obowiązujące przepisy. Czas pokaże, jak obecny konflikt wpłynie na trwające od 2011 r. w Tunezji democratic success story.

Iran; kiedy powrót do JCPOA?

Wypowiedzenie udziału USA w JCPOA w maju 2018 r. znacznie pogorszyło już i tak negatywne relacje tego kraju z Iranem. Administracja Joe Bidena od 2021 r. pracuje nad powrotem USA do JCPOA, jednak z marnym skutkiem. Pauzowanie „sfinalizowania” rozmów dotyczących umowy nuklearnej trwa już od lutego 2022 r. Wstrzymania ze strony Rosji czy twarda postawa USA wobec działań proirańskich bojówek w Iraku nie skłaniają do prędkich postępów. Choć ogólna stabilizacja na Bliskim Wschodzie sprzyja dalszym negocjacjom, to ich koniec wydaje się wciąż daleki.

Syria; Baszszar al-Asad wraca na arenę międzynarodową

Mimo iż ośrodki opozycji dla władzy dalej tlą się w prowincji Idlib, to śmiało można stwierdzić, że wynik wojny domowej jest już de facto przesądzony na korzyść Asada. 18 marca 2022 r. Asad odbył wizytę w Zjednoczonych Emiratach Arabskich, gdzie spotkał się m.in. z księciem koronnym Mohammedem al Nahyan’em oraz szejkiem Dubaju Mohammedem al Maktoum’em. Jest to pierwsza wizyta Asada w kraju arabskim od rozpoczęcia syryjskiej wojny domowej i – w świetle obecnej fali normalizacji relacji na Bliskim Wschodzie – zapewne nie ostatnia.

Izrael; rozmowy z krajami arabskimi ponad sprawą palestyńską

Trwająca od 2020 r. normalizacja relacji Izraela z krajami arabskimi trwa w zaparte. 28 marca 2022 r. podczas szczytu w Negew premier Izraela spotkał się z przedstawicielami Maroka, Egiptu, ZEA, Bahrajnu i USA tworząc regionalne forum dotyczące m.in. spraw bezpieczeństwa, energetyki czy turystyki. Nieobecność zaproszonego króla Jordanii świadczy jednak, że nie wszystkie kraje arabskie z podobnym entuzjazmem przyjmują normalizację relacji z Izraelem bez akceptowalnych rozwiązań dla sprawy palestyńskiej.

Jemen; zawieszenie broni z powodu Ramadanu

Trwająca w marcu 2022 r. eskalacja przemocy pomiędzy ruchem Huti a wspierającą rząd w Adenie koalicją Arabii Saudyjskiej i ZEA dobiegła końca wraz z początkiem świętego dla muzułmanów miesiąca Ramadan. 1 kwietnia 2022 r. podpisano dwumiesięczne zawieszenie broni między walczącymi stronami, ułatwiając tym samym dotarcie pomocy humanitarnej do mieszkańców Jemenu. Wznowienie lotów do Sany i otwarcie portów z pewnością polepszy sytuację mieszkańców, którzy przyjmują zawieszenie broni z wielkim entuzjazmem.

Irak; kolejna ofensywa Turcji przeciwko PKK w irackim Kurdystanie

16 kwietnia 2022 r. Turcja przeprowadziła serię nalotów i uderzeń na obozy oraz składy amunicji Partii Pracujących Kurdystanu (PKK) na terenie autonomii kurdyjskiej w Iraku. Operacja została przeprowadzona przy współpracy z rządem autonomii kurdyjskiej, który również zwalcza działania PKK na swoim terenie. Rządząca na terenie autonomii KDP nie chce prowokować Turcji oraz rządu w Bagdadzie wspieraniem PKK, która międzynarodowo ma status organizacji terrorystycznej. Kwietniowa operacja przeciwko tej organizacji w regionie nie jest pierwszą i zapewne nie ostatnią, gdyż Turcja aktywnie zwalcza komórki PKK zarówno w kraju, jak i zagranicą przy cichym przyzwoleniu rządu irackiego.

Liban; rosnący kryzys ekonomiczny trzęsie fundamentami państwa

Wybuch w porcie w Bejrucie w 2020 r. wygenerował ogromne straty dla uzależnionej od handlu morskiego gospodarki Libanu. Szkody wyrządzone przez zastój w handlu, postępująca inflacja, chaos strukturalny spowodowany ciągłymi rotacjami na najwyższych stanowiskach banku centralnego oraz kryzys na rynku żywieniowym z powodu inwazji Rosji na Ukrainę dodatkowo pogarszają sytuację w tym państwie. Kryzys zaostrza rywalizację polityczną, a wybory parlamentarne 15 maja 2022 r. czynią atmosferę na ulicach Bejrutu jeszcze bardziej napiętą niż wcześniej.

Sudan; dalsze konflikty wewnętrzne

2 stycznia premier Sudanu Abdalla Hamdok ogłosił swoją rezygnację ponad miesiąc po utworzeniu rządu tymczasowego z Abdelem Fattah al-Burhanem. Tym samym kontrola nad krajem ponowie w większym stopniu należy do wojska. Wybuchła kolejna fala protestów antywojskowych w Chartumie, spotęgowana wyrażeniem przez ONZ nadziei na możliwość rozwiązania konfliktu z nieakceptowanym przez lud rządem militarnym.

Republika Południowej Afryki; pożar parlamentu

2 stycznia wybuchł pożar w budynku parlamentu RPA w Kapsztadzie, który rozszerzył się na inne obiekty i spowodował zawalenie się dachu starego budynku Zgromadzenia Narodowego. 4 stycznia pożar odnowił się, a został całkowicie ugaszony dopiero po 4 daniach od jego wybuchu. 11 stycznia przed sądem postawiono Zandile Christmas Mafe, który został aresztowany jako podejrzany sprawca tragedii, mężczyzna usłyszał zarzuty terroryzmu i podpalenia. 31 stycznia podejrzany przyznał się do zbrodni, grozi mu dożywocie więzienia.

Mali; wycofanie się wojsk francuskich

17 lutego Francja, jej partnerzy europejscy oraz Kanada rozpoczęli proces wycofania swoich wojsk z Mali. Żołnierze stacjonowali w tym kraju od 2013 r. w celu walki z dżihadystyczną rebelią. Od 2020 r. relacje między Francją a Mali były bardzo napięte, a władze w Bamako oskarżały Francję o traktowanie tych terenów jak swojej kolonii. Emmanuel Macron ogłosił, że „współpraca z malijskimi władzami przestała być możliwa” i stwierdził, iż walka z terroryzmem nie jest już ich priorytetem, podkreślając chęć współpracy Mali z rosyjską firmą najemniczą – Grupą Wagnera, oskarżaną o liczne zbrodnie wojenne.

Republika Mauritiusu; powrót po wygnaniu

W lutym 2022 r., po 4 latach od potwierdzenia przez ONZ, że terytorium Archipelagu Czagos zostało bezprawnie przejęte przez Wielką Brytanię – Mauritius zorganizował oficjalną wyprawę pięciu rdzennych mieszkańców Czagos na Salomon Atoll, skąd zostali przymusowo wysiedleni w 1972 r. Powodem opuszczenia przez nich kraju stała się budowa amerykańskiej bazy wojskowej w porozumieniu z siłami Wielkiej Brytanii na wyspie Diego Garcia. Uczestnicy wprawy zobaczyli swoją wyspę rodzinną pierwszy raz po 50 latach, symboliczne zaśpiewali hymn, wbili w piasek flagi Republiki Mauritiusu oraz Archipelagu Czagos. Od dwóch lat Mauritius stara się, aby tereny Archipelagu zostały uznane na Google Maps za jego terytorium. Mimo zabiegów Mauritusu wyspy nadal nazywane są „spornym Brytyjskim Terytorium Zamorskim Zjednoczonego Królestwa położonym na Oceanie Indyjskim w połowie drogi między Tanzanią a Indonezją”.

Republika Południowej Afryki; śmiercionośna powódź

12 kwietnia Durban (stolicę prowincji KwaZulu-Natal) nawiedziła najbardziej śmiercionośna powódź w historii RPA. Ulewne deszcze spowodowały lawiny błotne, w których efekcie zginęło już ponad 400 osób, a powódź dotknęła aż 41 000 mieszkańców terenu (stan na dzień 20 kwietnia). Prezydent RPA Cyril Ramaphosa ogłosił 19 kwietnia stan klęski żywiołowej.

Rwanda; współpraca z Wielką Brytanią w sprawie imigrantów ubiegających się o azyl

14 kwietnia Rwanda zawarła umowę z rządem brytyjskim w ramach nowej polityki migracyjnej. Polityka ta zakłada przeniesie części procesów azylowych z Wielkiej Brytanii do Rwandy. Działania zostały podjęte w imię zmniejszenia nielegalnego przypływu imigrantów na Wyspy przez kanał La Manche – nielegalni imigranci oraz osoby ubiegające się o azyl mają być przetransportowane do Rwandy, aby ubiegać się o azyl w tym kraju, lub zostać deportowanym do ich kraju pierwotnego. Wielka Brytania zobowiązała się zapłacić Rwandzie 120 milionów funtów na utrzymanie centrów dla nowoprzybyłych.

Sudan; zaostrzenie się konfliktu w Darfurze

24 kwietnia w starciu między rywalizującymi grupami w Zachodnim Darfurze zginęło co najmniej 200 osób. Atak rozpoczął się 22 kwietnia w Kreiniku, gdzie Dżandżawidzi z paramilitarnej grupy Rapid Support Forces (RSF) dokonali ostrzału z karabinów. Kreinik zamieszkany jest przede wszystkim przez niearabskie plemię Masalit, z którym arabscy wojownicy Dżandżawidzi prowadzą walki w tym regionie od 2003 r.

Etiopia; kraj na krawędzi katastrofy humanitarnej

Z powodu trwającej od listopada 2020 r. wojny domowej, w regionie Tigraju brakuje podstawowych produktów. Światowy Program Żywnościowy na początku roku rozpoczął dystrybucję ostatnich dostaw pożywienia, jednak przez brak paliwa mogą być dostarczane tylko do 20% potrzebujących. Organizacja ostrzegła, że Etiopia zbliża się do stanu katastrofy humanitarnej – w Tigraju ok. 2 milionów ludzi cierpi z powodu ekstremalnego braku żywności – oraz wezwała do zakończenia blokady regionu. Lekarze z Tigraju informowali, że ich zapasy insuliny są na wyczerpaniu i niedługo pacjenci z cukrzycą zostaną pozostawieni bez podtrzymującego ich przy życiu leku. Tigrajskie szpitale cierpią przez przerwy w dostawach prądu, brakuje w nich podstawowych medykamentów. Dopiero 24 kwietnia rząd Etiopii ogłosił “humanitarny rozejm” z rebeliantami z Tigraju, aby umożliwić dostawy żywności, paliwa oraz leków. Dostawy dotarły w te rejony pierwszy raz od 100 dni.

Kazachstan; masowe protesty antyrządowe

W ubiegłym roku społeczeństwo kazachskie borykało się z niezwykle trudną sytuacją społeczno-ekonomiczną. Kiedy z początkiem stycznia 2022 r. wprowadzono niemal dwukrotną podwyżkę cen gazu skroplonego, niezadowolenie mieszkańców Kazachstanu było już na tyle wysokie, że zdecydowali się na wszczęcie antyrządowych protestów. Wystąpienia rozpoczęły się na zachodzie kraju, jednak bardzo szybko rozprzestrzeniły się na cały Kazachstan. Obywatele domagali się nie tylko obniżenia cen, ale także dymisji rządu, kładąc szczególny nacisk na postulat odejścia z polityki N. Nazarbajewa, szefa Rady Bezpieczeństwa i byłego prezydenta kraju, który choć utracił urząd w 2019 r., faktycznie wciąż zarządzał krajem. Rząd Kazachstanu oskarżył protestujących o chuligaństwo oraz terroryzm, po czym wezwał siły pokojowe ODKB – Organizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym. Rozpoczęto operację antyterrorystyczną i wprowadzono w kraju stan wyjątkowy. Masowe wystąpienia trwały do 11 stycznia 2022 r.

Indonezja; nowa stolica

Obecna stolica Indonezji boryka się z wieloma problemami: przeludnieniem, zanieczyszczeniem, ale przede wszystkim tonięciem i zapadaniem się nawet o 25 cm rokrocznie. Przyczyną są nie tylko liczne powodzie wywołane zmianami klimatu, ale również wycinka drzew czy budowa tysięcy studni. Z tego powodu już od 2019 r. rząd Indonezji zastanawiał się nad przeniesieniem stolicy. W styczniu 2022 r. plan ten został potwierdzony poprzez ogłoszenie budowy nowego miasta stołecznego – Nusantary. Miasto znajdzie się na wyspie Borneo, w odległości ponad 2 000 kilometrów od obecnej stolicy – Dżakarty.

Chiny; Zimowe Igrzyska Olimpijskie

„Razem dla wspólnej przyszłości” – pod takim hasłem 4 lutego w Pekinie rozpoczęły się XXIV Zimowe Igrzyska Olimpijskie. Stolica Chińskiej Republiki Ludowej stała się tym samym pierwszym miastem, w którym odbyła się zarówno letnia jak i zimowa edycja IO. Z tego powodu tegoroczna pochodnia zaprojektowana została na kształt znicza olimpijskiego Letnich IO, które miały miejsce w Pekinie w 2008 r.

Nepal; protesty i ich pacyfikacja

W lutym 2022 r. w Nepalu miały miejsce protesty związane z dotacją, jaką Stany Zjednoczone zobowiązały się przeznaczyć na budowę infrastruktury w tym kraju. Bojkotujący Nepalczycy sprzeciwiali się grantowi, który ich zdaniem uderza w państwową suwerenność. 20 lutego policja zdecydowała się na użycie gazu łzawiącego i wody w celu rozproszenia protestujących w Kathmandu, stolicy Nepalu.

Korea Południowa; Yoon Suk-yeol nowym prezydentem

9 marca 2022 r. w Korei Południowej odbyły się wybory prezydenckie, które wygrał pochodzący z konserwatywnej Partii Władzy Ludowej Yoon Suk-yeol. Elekt pokonał kandydata rządzącej Partii Demokratycznej Lee Jae-myunga mniej niż jednym punktem procentowym. Nowy prezydent Republiki Korei, w przeciwieństwie do swojego poprzednika, kładzie nacisk nie na odbudowanie więzi z północnym sąsiadem, lecz na silniejsze stosunki z USA oraz Japonią. Pięcioletnia kadencja Yoon Suk-yeola rozpocznie się w maju tego roku.

Turkmenistan; przedterminowe wybory prezydenckie

15 marca 2022 r. w Turkmenistanie odbyły się przedterminowe wybory prezydenckie, w których – zdobywając 73% głosów – zwyciężył Serdar Berdimuhamedow. Nowy prezydent to następca i syn Gurbanguliego Berdimuhamedowa, pełniącego urząd głowy państwa od 2006 r. Pierwotnie wybory miały odbyć się w 2024 r., jednak w związku z decyzją G. Berdimuhamedowa o konieczności przekazania władzy młodszemu pokoleniu, wybór nowego prezydenta przyspieszono o 2 lata.

Indonezja; protesty studentów

Studenci w całej Indonezji protestowali przeciwko kolejnej kadencji prezydenckiej Joko Widodo, mimo iż ten zapewniał, że nie będzie dążył do reelekcji. Sytuacja była reakcją na planowane poprawki do Konstytucji Indonezji, które zwiększałyby liczbę kadencji możliwych do odbycia przez prezydenta kraju. Kolejnym powodem protestu była informacja o możliwym opóźnieniu wyborów z 2024 r. oraz znaczny wzrost cen produktów spożywczych. “Wzywamy przedstawicieli ludu, aby nie zdradzali konstytucji przez wprowadzanie poprawek i zdecydowanie odrzucili pomysł odroczenia wyborów w 2024 r. lub trzeciej kadencji” – takie ogłoszenie pojawiło się w mediach społecznościowych indonezyjskiego stowarzyszenia studentów.

Sri Lanka; kryzys gospodarczy i polityczny

Od 2019 r. Sri Lanka mierzy się z kryzysem gospodarczym – Lankijczycy doświadczają braków żywności i paliwa, wciąż rosnących cen czy długotrwałych przerw w dostawie prądu. Co więcej, w wyniku zaciętej rywalizacji między prezydentem G. Rajapaksą a parlamentem tego kraju, a także masowego podania się do dymisji niemal wszystkich członków gabinetu, w kwietniu 2022 r. wybuchł kryzys polityczny. Tak trudna sytuacja zmusiła obywateli Sri Lanki do wyjścia na ulicę. W wyniku zaostrzających się protestów antyrządowych władze państwa wprowadziły stan wyjątkowy, blokadę części internetu oraz godzinę policyjną mającą trwać przez 1,5 doby.

Tonga; erupcja wulkanu Hunga Tonga

Rozpoczęta jeszcze w grudniu 2021 r. erupcja wulkanu Hunga Tonga osiągnęła swój punkt kulminacyjny 15 stycznia 2022 r. Rząd poinformował o wywołanym w ten sposób tsunami, którego wysokość fal wynosić miała nawet do 15 metrów. Duża skala zniszczeń skłoniła społeczność międzynarodową do demonstracji wyrazów wsparcia, a także bezpośredniej pomocy poszkodowanemu państwu. W ten sposób woda, żywność i inne niezbędne środki zostały przekazane m.in. ze strony Australii, Nowej Zelandii i Japonii. W wyniku erupcji zginęły przynajmniej 3 osoby, zaś 85% obywateli Tongi zostało dotkniętych stratami.

Australia; N. Djoković nie zagrał na Australian Open

Na początku stycznia 2022 r. opinia publiczna została poinformowana, że Novak Djoković, pomimo niezaszczepienia przeciw Covid-19, zostanie dopuszczony do rozgrywek Australian Open na zasadach specjalnego wyjątku medycznego. Decyzja ta spotkała się z krytyką mieszkańców i rządu Australii. Djoković został zatrzymany 5 stycznia ze względu na anulowanie jego wizy. Po kilkunastu dniach batalii sądowych, sąd federalny Australii podtrzymał decyzję o odebraniu Djokoviciowi wizy, w związku z czym tenisista 16 stycznia opuścił kraj. Na mocy decyzji sądu Serb nie może wrócić na terytorium Australii w przeciągu najbliższych trzech lat, o ile zakaz ten nie zostanie zniesiony z wyjątkowych powodów.

Australia; Onslow z rekordem temperatury

Wysokie temperatury, których doświadczyli obywatele Australii, stały się powodem niepokoju mieszkańców oraz naukowców przerażonych widmem kryzysu klimatycznego. 13 stycznia 2022 r. stacja Onslow, miasta położonego nad Oceanem Indyjskim, odnotowała temperaturę 50,7 stopni Celsjusza, wyrównując tym samym rekord z 1960 r. Pomimo tego, z dokumentów budżetowych rządu premiera Scotta Morrisona wynika, iż w ciągu najbliższych lat wydatki państwa na walkę ze zmianami klimatu spaść mają nawet o 35%.

Nowa Zelandia; protesty środowisk antyszczepionkowych

Zainspirowane protestami kanadyjskich kierowców ciężarówek ruchy antyszczepionkowe 8 lutego rozpoczęły okupację nowozelandzkiego parlamentu. Akcja przeciwników restrykcji epidemicznych utrzymywała się przez tygodnie, przepełniona aktami przemocy i starciami z policją. Po 23 dniach działania sił porządkowych skutecznie zakończyły protest. W jego wyniku ucierpiało 40 funkcjonariuszy, zaś minimum 89 osób zostało aresztowanych. Akcja tzw. „konwoju wolności” spotkała się ze znaczącym sprzeciwem ze strony premier Jacindy Ardern.

Samoa; pierwszy wykryty przypadek koronawirusa

Wprawdzie Covid-19 był obecny na wyspach już wcześniej, jednakże dotyczył on odizolowanych przypadków wśród osób przybywających do kraju. 17 marca 2022 r. koronawirusa wykryto wśród amerykańskiej misjonarki, która od dłuższego czasu przebywała w Samoa, co wskazywać miało na lokalną transmisję wirusa. 22 marca odnotowano także pierwszą śmierć powiązaną z Covid-19. Samoa stało się ostatnim pacyficznym państwem, w którym wykryto ognisko epidemii. Wydarzenia te doprowadziły do wprowadzenia pierwszego lockdownu związanego z koronawirusem w kraju.

Wyspy Salomona; podpisanie układu o bezpieczeństwie z Chinami

Zapowiadane od dłuższego czasu zbliżenie pomiędzy oboma państwami wkrótce może doczekać się swojej realizacji. Pod koniec marca premier Wysp Salomona poinformował o uzgodnieniu kluczowych aspektów układu o bezpieczeństwie z Chinami. Szkic projektu, który wyciekł do Internetu, zakłada możliwość rozmieszczenia sił chińskich na Wyspach Salomona, a także ich wezwania przez władze pacyficznego państwa w wypadku niepokojów wewnętrznych. Zapowiedź podpisania układu spotkała się z dezaprobatą Stanów Zjednoczonych oraz sojuszników w regionie. Odpowiedzią na to ma być planowana podróż przedstawicieli Białego Domu do Wysp Salomona.

Australia; termin wyborów ogłoszony przez premiera Morrisona

10 kwietnia 2022 r. australijskie media obiegła informacja, iż premier Australii zapowiedział termin wyborów na 21 maja br. Sondaże wskazują na delikatną przewagę opozycyjnej Partii Pracy, która jednak przed wyborami w 2019 r. przez pewien czas mogła cieszyć się prowadzeniem sondażowym, ostatecznie przegrywając z Partią Liberalną. Eksperci wskazują na wyjątkowe warunki tegorocznych wyborów – rosnące koszty życia, walka z pandemią oraz katastrofy naturalne, które mogą zadecydować o wyborze Australijczyków przy urnach wyborczych.

Nowa Zelandia; otwarcie granic dla części turystów

Po dwuletnim lockdownie i skrupulatnej walce z przypadkami Covid-19, 13 kwietnia 2022 r. Nowa Zelandia otworzyła swoje granice dla turystów z Australii. Dotychczasowo do Nowej Zelandii powrócić mogli jedynie obywatele i mieszkańcy tego kraju. Otwieranie granic jest częścią kilkuetapowego programu rządowego, zgodnie z którym coraz więcej ludzi z całego świata będzie mogło podróżować do kraju. Na 2 maja 2022 r. zaplanowano otwarcie granic dla zaszczepionych turystów z państw zwolnionych z obowiązku wizowego. Oznacza to, że granice otworzą się także dla Polaków.