SPIS TREŚCI
IX WROTA
Spis treści O pięknie patriotyzmu………………………………………………………………………………………………………………...……….…..…….… 3 Monte Cassino. Najtrudniejsza bitwa II wojny światowej ................................................................................................... 4 Ciekawostki spod Monte Cassino .......................................................................................................................................... 6 Te maki, co pamiętają ............................................................................................................................................................8
Redaktor naczelna: Jagoda Janeczek (2c)
Teksty: Monika Górniaczyk (2ga), Jagoda Janeczek (2c), Marcin Kosiński (2gb), Wojciech Mazurkiewicz (2gb)
Skład i oprawa graficzna: Kuba Snop (2gb) Okładka: Katarzyna Goździak (3gc) Grafika na s. 7: Ola Miernik (1d) Opieka merytoryczna i korekta: p. Romuald Kuźmitowicz
GAZETA WYDAWANA DZIĘKI:
2
18 MAJA 2016
ŚWIĘTO SZKOŁY
O PIĘKNIE PATRIOTYZMU JAGODA JANECZEK 2C
Patriotyzm jest nie tylko postawą szacunku, ale także umiłowania Ojczyzny. Oznacza również chęć ponoszenia ofiar w jej imieniu i gotowość do jej obrony w każdej chwili. Patriotą jest osoba, która dobro ojczyzny przekłada nad osobiste i w razie potrzeby poświęca dla niej nie tylko swoje zdrowie, ale i życie. Jednak dzisiaj, w Polsce wolnej od wojny, patriotą jest osoba czująca silną przynależność do narodu, ktoś, kto z dumą wywiesza polską flagę we wszystkie narodowe święta oraz broni polskich ideałów. Czy dzisiejszy patriota równy jest temu z 1944 roku? Oczywiście - nie, jednak nie wynika to ze złego wypełniania obowiązków przez dzisiejszych Polaków, ale czasu, w którym się urodzili. Teraz, gdy na świecie panuje względny spokój, nie ma potrzeby rozlewu polskiej krwi. Nasuwa się pytanie: czy jako cały naród, stanęlibyśmy do walki, gdyby owa potrzeba zaszła? Wydaje mi się, że odpowiedzi na to pytanie nie jest w stanie udzielić nikt, póki nie znajdzie się w takiej sytuacji. Widząc „naszych” kombatantów, Patronów naszej szkoły, warto zastanowić się, jakich wyborów musieli dokonać, na które my być może nie mielibyśmy odwagi. Bitwa o Monte Cassino uznawana jest za jedną z najbardziej zaciętych walk II wojny światowej, obok tak ważnych wydarzeń jak bitwa pod Stalingradem czy Powstanie Warszawskie. Przyczyną jej była konieczność przełamania Linii Gustawa blokującej aliantom drogę na Rzym, stąd walki stoczone pod Monte Cassino nazywane są także Bitwą o Rzym. Pomimo znacznej przewagi liczebnej państw alianckich do walki z tej strony stanęło jedynie ok. 105 tysięcy żołnierzy, podczas gdy po stronie III Rzeszy było ich ok. 85 tysięcy. Zmagania trwające długie cztery miesiące zakończyły się zwycięstwem wojsk alianckich, ale pozostawiły za sobą wielkie straty w ludziach. Podczas gdy wśród żołnierzy III Rzeszy i połączonych z nimi oddziałów Włoskiej Republiki Socjalnej zabitych zostało około 20 tysięcy, śmierć wśród aliantów straciło 80 tysięcy osób. Trudno uwierzyć, że w ciągu czterech miesięcy ginie 100 tysięcy ludzi w kwiecie wieku, a powodem tego jest miłość do Ojczyzny. Bezcenną wartość musi mieć naród, by życie zań oddało tak wiele istnień! Patriotyzm jest nie tylko postawą szacunku, ale także umiłowania Ojczyzny. To również chęć ponoszenia ofiar, nawet jeżeli będzie nią nasze własne życie i gotowość oraz odwaga do obrony kraju w każdej chwili. Czy byłbym w stanie stanąć ramię w ramię z moimi rodakami w obronie Ojczyzny? - na to pytanie każdy z nas zapewne próbował sobie odpowiedzieć. Ostatecznej odpowiedzi być może nigdy nie poznamy, ale warto uczcić pamięć o tych, którzy dokonali właściwego wyboru. Bez nich, bez ich odwagi i całkowitego poświęcenia nie mielibyśmy tego, co mamy teraz - Polski.
3
IX WROTA
ŚWIĘTO SZKOŁY
MONTE CASSINO. NAJTRUDNIEJSZA BITWA II WOJNY ŚWIATOWEJ WOJCIECH MAZURKIEWICZ 2GB
18 maja 1944 roku był słonecznym dniem w całej Italii. Nic nie wskazywało, że stanie się coś specjalnego tego dnia. A jednak się stało: dzień ten zapisał się w historii świata na zawsze. Tego dnia żołnierze II Korpusu Polskiego zdobyli wzgórze Monte Cassino. W lipcu 1943 roku wojska aliantów wylądowały na Sycylii i szybko zajęły najważniejsze miasta. Klasztor na Monte Cassino. Fot. Wikipedia We wrześniu tego samego roku we Włoszech obalono dyktatora, Benito Mussoliniego, i powołano na urząd nowego premiera, marszałka Badoglio. 8 września Włosi skapitulowali. Dzień później Niemcy rozpoczęli okupację terytorium swojego dawnego sojusznika. Udane lądowanie aliantów w tym samym czasie na południu półwyspu Apenińskiego i szybkie zajęcie Neapolu spowodowały wycofanie się Niemców na linię Gustawa. 12 stycznia 1944 roku generał Alexander wydał rozkaz o rozpoczęciu ,,bitwy o Rzym’’ .
Bitwa o Monte Cassino. Fot. Wikipedia 4
Jako pierwsze do ataku 17 stycznia ruszyły wojska amerykańskie, brytyjskie i francuskie, aby odciążyć wojska sprzymierzonych pod Anzio, które były zagrożone zepchnięciem do morza. Atak ten nie przyniósł większych
18 MAJA 2016
ŚWIĘTO SZKOŁY
sukcesów, a straty aliantów były ciężkie. Kiedy oddziały skierowano do natarcia na Monte Cassino, na prośbę ich dowódcy, gen. Freyberga, podjęto decyzję o zbombardowaniu klasztoru. Datę nalotu, czyli 13 marca, podano do informacji benedyktynom, aby mieli czas na wywiezienie bezcennych skarbów do Watykanu. Klasztor bombardowano intensywnie przez trzy dni, ale przez to Niemcy jeszcze lepiej się ufortyfikowali. W tym czasie alianci nagromadzili więcej sił. Drugie natarcie na Monte Cassino rozpoczęło się 15 lutego 1944 roku. Do ataku przeszła nowozelandzka 2. Dywizja, która miała odciążyć atakowany przez niemiecką 14. Armię przyczółek w Anzio. Kilka dni później została zmuszona do opuszczenia pozycji, a do ataku na pobliskie wzgórze Monte Calvario przeszły dwa bataliony Gurkhów, którym początkowo udało się osiągnąć zamierzony cel, jednak przez ciężkie straty podjęto decyzję o wycofaniu się. Trzeci atak na wzgórze Monte Cassino rozpoczął się 15 marca. Poprzedziło go ciężkie bombardowanie lotnicze. Do ataku rzucono oddziały brytyjskie, nawet te z najdalszych zakątków imperium. Celem szturmu było zdobycie miejscowości Cassino i wzgórza Monte Cassino. Przez 10 dni wojska brytyjskie walczyły zaciekle i nie odniosły żadnych poważnych sukcesów, nie liGenerał Anders. Fot. Wikipedia cząc zajęcia wzgórza Kata potrzebnego do zdobycia Monte Cassino. Miejscowość została zaanektowana w niewielkiej części, gdyż Niemcy szybko przerzucali swoje jednostki tunelami. Dalsze ataki nie były możliwe, gdyż nastąpiło załamanie pogody i spadł śnieg. Ostatnie natarcie na Monte Cassino opatrzono kryptonimem ,,Honker’’. Alianci zmienili plan zdobycia wzgórza, a brytyjska 8. Armia została wzmocniona 2. Korpusem Polskim pod dowództwem gen. Władysława Andersa i wieloma innymi wojskami sił sprzymierzonych. Gen. Anders wtajemniczył jedynie oficerów ze swojego najbliższego otoczenia. Nie dysponował precyzyjnymi informacjami, gdyż wcześniej zakazano przeprowadzania patroli. Jednak tak długi czas dał Polakom na dobre przygotowanie się do ataku na wzgórze. Ten zaczął się 12 maja 1944 roku o 1:00 - po ostrzelaniu przez aliancką artylerię Monte Cassino. Do ataku na wzgórza ,,593” i ,,569” ruszył 2. Batalion Strzelców Karpackich. Udało się zdobyć tylko wzgórze ,,593”, jednak nieprzyjaciel kontratakował jeszcze pięć razy. W wyniku tego na wzgórzu zostało 17 żołnierzy i jeden oficer. W końcu podjęto decyzję o wycofaniu się. Do ataku na ,,Widmo’’ posłano 13. i 15. Wileński Batalion Strzelców. Około 15.00 osiągnięto cel, jednak straty sięgały 20%. Gdy wspomniane bataliony ruszyły do następnego ataku, żołnierze natrafili na miny, więc podjęto decyzję o odwrocie. Chwilę później generał korpusu dał rozkaz wycofania się na pozycje wyjściowe. Mimo że gen. Anders planował tego samego dnia rozpocząć kolejny atak, gen. Leese poprosił go o przełożenie drugiego szturmu. Przez ten czas trzymaliśmy 5
ŚWIĘTO SZKOŁY
IX WROTA
Niemców w niepewności. Decydujące uderzenie rozpoczęło się 16 maja 1944 roku. Tego samego dnia wieczorem zdobyto już obarczone złą sławą wzgórze ,,Widmo”. Następnie w bardzo szybkim tempie zdobyto wzgórza ,,593’’ i ,,569’’. Mimo dużych strat morale polskich żołnierzy było wysokie. 17 maja udało się obronić wcześniej zajęte wzgórza i zająć nowe. Polskie i francuskie uderzenia zmusiły Niemców do ewakuacji ze wzgórza Monte Cassino, gdyż groziło im oskrzydlenie i zniszczenie. Polacy przechwycili meldunek nieprzyjaciela o odwrocie i zaczęto ostrzeliwać uciekających w popłochu Niemców. Rano 18 maja na wzgórzu Monte Cassino można było widzieć polską flagę, która została zatknięta przez 12. Pułk Ułanów Podolskich. Kilka godzin później obok polskiej flagi można było dostrzec również flagę brytyjską. W samo południe, z polecenia gen. Andersa, plutonowy Emil Czech odegrał Hejnał Mariacki w obecności kolegów i zagranicznych fotoreporterów. Następnie alianci oddali hołd polskim zdobywcom poprzez zrzucenie z myśliwca Mustang biało-czerwonych róż. Droga na Rzym została otwarta.
CIEKAWOSTKI SPOD MONTE CASSINO MARCIN KOSIŃSKI 2GB
Dowiecie się między innymi, jak to Niemcy rzucali we Włoszech nieodbezpieczonymi granatami i jak Polacy postawili się Brytyjczykom. Zapraszam do zapoznania się z ciekawostkami spod Monte Cassino! Pewnie już drapiecie się po głowie, myśląc o nieodbezpieczonych granatach rzucanych przez Niemców. Zacznijmy od tego, że w 2014 roku pewien turysta znalazł we Włoszech wojenną łuskę, w niej znajdował się liścik z wiadomością zapisaną szyfrem. Przy pomocy internautów udało się go odszyfrować, a jego treść brzmiała: „Oni rzucają nam granaty, my wyciągamy zawleczki i rzucamy je z powrotem. Odesłać wsparcie – niepotrzebne”. Chętnie wam to wytłumaczę, ale najpierw zacznijmy od krótkiej lekcji historii. Stielhandgranate. Fot. Wikipedia W dniu 24 lipca 1943 roku włoskie nastroje społeczne ze względu na ataki aliantów były tak złe, że Benito Mussolini, dotychczasowy dyktator Włoch, został zdymisjonowany i zaaresztowany. Po objęciu rządów przez króla zaczęto pertraktować z aliantami warunki kapitulacji. 3 września akt ten podpisano, natomiast 8 września, został on ogłoszony publicznie. W związku z tym wojska III Rzeszy zajęły Włochy aż do linii Monte Cassino, po drodze rozbrajając Włochów i przejmując ich magazyny z bronią, w tym z tysiącami włoskich granatów. Oczywiście, wojska niemieckie zaczęły używać zdobytej broni. I tu dotarliśmy to sedna. Włoskie granaty, bardzo podobne w budowie do niemieckiego 6
18 MAJA 2016
ŚWIĘTO SZKOŁY
granatu trzonkowego Stielhandgranate, miały jedną różnicę, mianowicie posiadały dwie zawleczki, w przeciwieństwie do swojego odpowiednika, który posiadał tylko jedną. Żołnierze III Rzeszy, przyzwyczajeni do „swoich” granatów, wyciągali pierwszą zawleczkę, zapominając o drugiej, co doprowadziło do komicznej sytuacji, w której alianccy żołnierze podnosili te granaty z ziemi i, wyciągając zapomnianą zawleczkę, odrzucali je Niemcom. Następnym ciekawym faktem jest pewien incydent. Po zdobyciu wzgórza Monte Cassino wraz z klasztorem Polacy jako pierwsi powiesili tam flagę, bo pierwsi dotarli na szczyt. Gdy nadeszli Brytyjczycy, kazali zdjąć flagę polską, by umieścić zamiast niej brytyjską. Skończyło się to krótkim a znaczącym wycelowaniem karabinów w Brytyjczyków przez Polaków i pozostawieniem flagi polskiej aż do rozkazu gen. Andersa o jej zdjęciu. Teraz trochę o tym, jak nas traktowali sojusznicy. Po wygranej bitwie o Monte Cassino dalsza droga do Rzymu była otwarta, a zdobycie go było tylko kwestią czasu. Z powodu zajęcia klasztoru na Monte Cassino przez polskie jednostki dowództwo brytyjskie zwróciło się z prośbą do gen. Clarka (dowódcy amerykańskiej 5. Armii), by we wkroczeniu do Rzymu udział brał polski korpus reprezentacyjny. Generał odmówił, argumentując: „Żadnych Greków, Polaków ani straży pożarnej nie potrzebuję”. Ciekawe stwierdzenie, prawda? Następna ciekawostka. Gen. Anders, dowódca oddziałów Wojska Polskiego we Włoszech, zmarł 12 maja 1970 roku, czyli dokładnie w 26 rocznicę bitwy pod Monte Cassino. Czyżby to było przeznaczenie? Tyle chciałem opowiedzieć o nietypowych sytuacjach związanych z jedną z większych i bardziej fascynujących bitew II wojny światowej. Mam nadzieję, że przysporzyłem Wam nowej wiedzy.
Grafika Oli Miernik (1d) 7
ŚWIĘTO SZKOŁY
IX WROTA
Te maki, co pamiętają MONIKA GÓRNIACZYK 2GA
Maki na Monte Cassino Tak piękne, czerwone jak krew. Ile kosztuje ich piękno? Wie tylko ten, Kto leży tu od lat. Ilu lat? Tak niewielu, że groby świeże. Tak wielu, że zapomniane. Dzielni orli rycerze Leżą z dala od ziemi, Co ich karmiła pszenicą, na Mickiewiczu chowała. A kiedy przyszedł czas - zły - w mundur wojskowy odziała Nie siłą, ale uczuciem. Maki na Monte Cassino Poiły się krwią ludzką, Krwią polską. A teraz kwitną, czerwone jak krew, I pamiętają, ile kosztuje zwycięstwo. Zwycięstwo, Chleb - święta strawa. Kwitnący bukszpan, zielona trawa. Polonezy, oberki, mazury, Złote skarby literatury. Chłodne fale Bałtyku, Białe tatrzańskie szczyty… I ta historia, której się nie zmieni.
8