نامێلکەی تایبەت بەبۆنەی ٢٧ ساڵەی شیمیابارانی سەردەشت.

‫ﮐﯚﮐﺮدﻧ‪‬وە و ﺋﺎﻣﺎدە ﮐﺮدﻧﯽ رەﺣﻤﺎن ﻧ‪‬ﻗﺸﯽ‬ ‫ﭘﻮوﺷﭙ‪‬ڕی ‪ / ٢٧١٧‬ﺟﻮﻻی ‪٢٠١٤‬‬

‫‪144‬‬

‫ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ ‪ :‬ﻣﻮﮐﺮﯾﺎن ﻧﺴﺘﺎﻧﯽ‬ ‫ﺋﻪم ﺷﺎره ھﻪر ﺑﻪﺳﻪوزی دهﻣ‪‬ﻨ‪‬ﺘﻪوه‪.‬‬ ‫‪1‬‬ ‫ﺳﻪردهﺷﺖ!‬ ‫ﺑﺮﯾﻨ‪‬ﮑﯽ ھﻪﻣﯿﺸﻪ ﺑﻪژاﻧﻪ‬ ‫ﻟﻪ ﺑﯿﺮﮐﺮدﻧﻪوهی ﮐﻮرد و‬ ‫ﻟﻪ ﻧﺎﺧﯽ ﻣ‪‬ﮋوو دا‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﺳﻪوزی ﻣﺎﻧﻪوهی‬ ‫ﺧﻪوﻧﯽ دارﺳﺘﺎن و ﺑﺎﺧﭽﻪﮐﺎﻧﯽ ﺷﺎر‬ ‫دوای ژهھﺮﺑﺎران‪،‬‬ ‫ﺧﻪﺗ‪‬ﮑﯽ ڕاﺳﺖ و ﭼﻪﭘﯽ ھ‪‬ﻨﺎ‬ ‫ﺑﻪﺳﻪر ھﯿﻮای‪،‬‬ ‫ﺧﻮ‪‬ﻨ‪‬ﮋاﻧﯽ د‪‬هش و ﺑﯿﮋوو دا‪.‬‬ ‫‪2‬‬ ‫ھﯿﭻ ﺑﻮرﮐﺎﻧ‪‬ﮏ‬ ‫وهک دوا زرﯾﮑﻪی ﮐﺎﻧﯿﻪﮐﯽ ژهھﺮاوﯾﮑﺮاو‬ ‫د‪‬ﯽ ﭼﯿﺎ ﻧﺎھﻪژ‪‬ﻨ‪.‬‬ ‫ﺋﻪم ﺗﺎواﻧﻪ‪،‬‬ ‫ھﻪر وا ﺑ‪ ‬ﺳﺰا ﻧﺎﻣ‪‬ﻨ‪‬ﺘﻪوه‪.‬‬ ‫ﺋﻪﻣﺸﻪو ﺋﻪم ﺋﺎزاره‪ ،‬ﻟﻪ ﻧﺎﺧﺘﺪا ھﻪ‪‬ﮕﺮه‬ ‫ﺑﻪﯾﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺧﯚرھﻪ‪‬ت‪،‬‬ ‫ھﻪﻣﻮو ﮐﻮردﺳﺘﺎن دهﺗﻼو‪‬ﻨ‪‬ﺘﻪوه‪.‬‬

‫‪143‬‬

142

‫ﺋﻪوه ﺗﻪﻧﯿﺎ ﻧﺎوی ﺋﻪو ﺷﻪھﯿﺪاﻧﻪﯾﻪ ﮐﻪ ﻟﻪﻻﯾﻪن )ﺑﻨﯿﺎد ﺷﮫﯿﺪ و اﻣﻮر اﯾﺎرﮔﺮان( ی ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﻧﺎوﯾﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﮐﺮاوه ‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م ﺑﻪ دهﯾﺎن ﺷـﻪھﯿﺪی دﯾﮑـﻪﻣﺎن ﻟـﻪ ﺷـﺎر و ﻧﺎوﭼـﺎی‬ ‫ﺳﻪردهﺷﺘﺪا ھﻪن ﮐﻪ ﺗﺎ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ ﻟﻪﻻﯾﻪن ھﯿﭻ ﺋﯿﺪاره و ﺋﯚرﮔﺎﻧ‪‬ﮑﻪوه ﻧﻪﻧﺎﺳﺮاون‪.‬‬ ‫ﺳﻪرﭼﺎوه‪ :‬ﺑ‪‬وﮐﺮاوهی )ﺳﺘﺎد ﯾﺎدواره ﺷﮫﺪای ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷﮫﺮﺳﺘﺎن ﺳﺮدﺷﺖ(‬ ‫‪14‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪڕی ‪ –1385‬ﺳﻪردهﺷﺖ‬

‫و‪‬ﻨﻪﮐﺎﻧﯽ ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﻪدهﺷﺖ‬

‫‪141‬‬

‫‪ 113‬ﺷﻪھﯿﺪی ﺷﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ‪ 7‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪڕی ‪ 1366‬ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ‬ ‫‪1‬‬

‫ﺣﻮﺳ‪‬ﻦ ﻓﻪﺗﺘﺎﺣﯽ‬

‫‪31‬‬

‫ﮔﻮ‪ ‬ﮐﻪرهﻣﯽ‬

‫‪61‬‬

‫ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد ﺑﺎﯾﻪزﯾﺪی‬

‫‪91‬‬

‫ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد ﻣﻪﻋﺮوﻓﯽ‬

‫‪2‬‬

‫ﻣﻪﻻ ﻋﻪﺑﺪوﻟﺒﺎﻗﯽ واﻋﺰی‬

‫‪32‬‬

‫ﻋﺎﯾﺸﻪ ﻗﺎدری‬

‫‪62‬‬

‫ﺳﻪﯾﺪ ﻣﻪﺣﻤﻮود ﻣﻪﺣﻤﻮودی‬

‫‪92‬‬

‫ﺋﻪﻣﯿﺮ ﺧﻪﻟﯿﻞ ﭘﻮور‬

‫‪3‬‬

‫ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد ﺋﻪﻣﯿﻦ ﮐﺎﮐﯽ‬

‫‪33‬‬

‫ﻓﺎﺗﻤﻪ ﺣﻪدداد‬

‫‪63‬‬

‫رهﺳﻮوڵ ﻣﻪﻋﺮوﻓﯽ‬

‫‪93‬‬

‫رهﺣﻤﺎن ﺧﺰری‬

‫‪4‬‬

‫رهﺣﯿﻢ ﮐﻪرﯾﻤﯿﺎن‬

‫‪34‬‬

‫ﻓﺎﺗﻤﻪ دﯾﺒﺎﻧﯽ‬

‫‪64‬‬

‫ﺣﻪﺳﻪن ﺋﺎﺗﻪﺷﻪک‬

‫‪94‬‬

‫ﻗﺎدر ﻧﻪﻣﯿﻨﯽ‬

‫‪5‬‬

‫رهﺣﻤﺎن ﺑﻪزرﭼﯽ‬

‫‪35‬‬

‫ﻧﺎھﯿﺪ ﺷ‪‬ﺨﯽ‬

‫‪65‬‬

‫رهﺣﻤﻪت ﮐﻪرﯾﻤﯽ واﺣﺪ‬

‫‪95‬‬

‫ﺳﺎﻟﺢ رهﺳﻮوڵ ﭘﻮور‬

‫‪6‬‬

‫ﺋﯿﺒ‪‬اھﯿﻢ ﻋﻪدا‪‬ﻪت‬

‫‪36‬‬

‫ﻋﻪﺑﺪوو‪ ‬ﻣﻪﻋﺮوﻓﯽ‬

‫‪66‬‬

‫ﺣﻪﻣﯿﺪ ﮐﻪرﯾﻤﯽ واﺣﺪ‬

‫‪96‬‬

‫ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﻣﺤﻪﻣﻤﻪدزاده‬

‫‪7‬‬

‫رهﺣﯿﻢ ﭘﻪﻧﺎھﯽ‬

‫‪37‬‬

‫ﺣﻪﺳﻪن ﺋﻪﺣﻤﻪد ﭘﻪﻧﺠﻪ‬

‫‪67‬‬

‫ﻣﺴﺘﻪﻓﺎ ﮐﻪرﯾﻤﯽ واﺣﺪ‬

‫‪97‬‬

‫ﺳﻪﯾﯿﺪ ﺟﻪﻻل ﺣﻮﺳ‪‬ﻨﯽ‬

‫‪8‬‬

‫ﻣﻪﺣﻤﻮود ﻋﻪزﯾﺰی‬

‫‪38‬‬

‫ﺣﻮﺳ‪‬ﻦ ﮐﻪرﯾﻢ ﻧﯿﮋاد‬

‫‪68‬‬

‫ﺳﻪﻻح ﮐﻪرﯾﻤﯽ واﺣﺪ‬

‫‪98‬‬

‫ﺋﯿﺒ‪‬اھﯿﻢ ﺋﻪﺣﻤﻪدزاده‬

‫‪9‬‬

‫ﺋﻪﺑﻮوﺑﻪﮐﺮ ﺷﻪﻣﻤﺎﻣﯽ‬

‫‪39‬‬

‫رهﺳﻮوڵ رهﺳﻮوڵ زاده‬

‫‪69‬‬

‫ﻗﺎدر ﮐﻪرﯾﻤﯽ واﺣﺪ‬

‫‪99‬‬

‫ﯾﻮوﺳﻒ ﮔﻮودهرزی‬

‫‪10‬‬

‫ھﻮوﺷﻪﻧﮓ ﺣﻪﯾﺪهری‬

‫‪40‬‬

‫ﻋﻪﺑﺪوو‪ ‬ﻣﯿﻨﺎﯾﯽ‬

‫‪70‬‬

‫ﺷﻪھﯿﻦ ﮐﻪرﯾﻤﯽ واﺣﺪ‬

‫‪100‬‬

‫ﺋﺎﻣﯿﻦ ﮐﻪرهﻣﯽ‬

‫‪11‬‬

‫ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد ﻣﺤﻪﻣﻤﻪدﺋﻪﻣﯿﻨﯽ‬

‫‪41‬‬

‫ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد ﻣﻪوﻻﻧﯽ‬

‫‪71‬‬

‫ﺋﯿﺪرﯾﺲ ﮐﻪرﯾﻤﯽ واﺣﺪ‬

‫‪101‬‬

‫ﺧﻮورﺷﯿﺪ ﮐﻪرهﻣﯽ‬

‫‪12‬‬

‫ﺣﺎﺟﯽ ﮐﻪﺳﺮاﯾﯽ‬

‫‪42‬‬

‫ﻧﺎﺳﺮ ﻣﻪوﻻﻧﯽ ﭘﻮور‬

‫‪72‬‬

‫ﻋﻪﺑﺒﺎس ﺟﻪﻧﮕﺪووﺳﺖ‬

‫‪102‬‬

‫ﺧﻮورﺷﯿﺪ ﻓﻪﺗﺘﺎﺣﯽ‬

‫‪13‬‬

‫ﻋﻮوﺳﻤﺎن ﻋﻪﻟﯽ ﭘﻮور‬

‫‪43‬‬

‫ﻣﺎ‪‬ﻤﺎڵ ﻣﻪوﻻﻧﯽ ﭘﻮور‬

‫‪73‬‬

‫ز‪‬ﻨﻪب ﺟﻪﻧﮕﺪووﺳﺖ‬

‫‪103‬‬

‫ﮐﻮﻟﺴﻮم ﻓﻪﺗﺘﺎﺣﯽ‬

‫‪14‬‬

‫رهﺣﻤﺎن ﺳﺎ‪‬ﺢ ﭘﻮور‬

‫‪44‬‬

‫ﻧﻪوزاد ﺷ‪‬ﺨﯽ‬

‫‪74‬‬

‫ﮐﻮﻟﺴﻮم ﺟﻪﻧﮕﺪووﺳﺖ‬

‫‪104‬‬

‫ﺷﻪھﯿﻦ ﻣﻪوﻻﻧﯽ ﭘﻮور‬

‫‪15‬‬

‫ﺣﻮﺳ‪‬ﻦ ﺑﺎﯾﻪزﯾﺪی‬

‫‪45‬‬

‫ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد ﻣﻪﻻﯾﯽ‬

‫‪75‬‬

‫ﭘﻪری ﺟﻪﻧﮕﺪووﺳﺖ‬

‫‪105‬‬

‫ﻣﺮﯾﻪم ﺑﺎﺑﻪﮐﺮزاده‬

‫‪16‬‬

‫ﮐﻪﻣﺎڵ ﻗﺎدرﭘﻮور‬

‫‪46‬‬

‫ﺋﻪﺣﻤﻪد ﺣﻪﺳﻪن ﭘﻮور‬

‫‪76‬‬

‫ﻓﻪرهﯾﺪوون ﺟﻪﻧﮕﺪووﺳﺖ‬

‫‪106‬‬

‫ﻋﻪﻟﯽ ﻋﻪﺑﺪوو‪‬زاده‬

‫‪17‬‬

‫ﻗﺎدر ﺋﻪﺳﻪدزاده‬

‫‪47‬‬

‫ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﻓﻪﺗﺘﺎﺣﯽ‬

‫‪77‬‬

‫ﻓﻮاد ﺟﻪﻧﮕﺪووﺳﺖ‬

‫‪107‬‬

‫زارا ﻋﻪﻟﯽ زاده‬

‫‪18‬‬

‫ﻋﻪﻟﯽ ﺋﻪﺳﻪدزاده‬

‫‪48‬‬

‫ﺧﺎﺗﻮون ﺧﻪڕڕازی‬

‫‪78‬‬

‫ﺑ‪‬ﮕﻪرد ﺟﻪﻧﮕﺪووﺳﺖ‬

‫‪108‬‬

‫ﺋﺎرهزوو ﺧﺎﻧﯽ‬

‫‪19‬‬

‫رهﺣﻤﻪت ﺋﻪﺳﻪدزاده‬

‫‪49‬‬

‫ﻟﻪﯾﻼ ﻓﻪﺗﺘﺎﺣﯽ‬

‫‪79‬‬

‫ﻣﺮوهت ﺟﻪﻧﮕﺪووﺳﺖ‬

‫‪109‬‬

‫ﺋﺎرهزوو ﻋﻪﻟﯽ ﭘﻮور‬

‫‪20‬‬

‫ھﺎدی ﺋﻪﺳﻪدزاده‬

‫‪50‬‬

‫ﺳﻪﺑﺮی ﺋﻪﻓﻪﻧﺪی‬

‫‪80‬‬

‫رهﺳﻮوڵ ﺟﻪﻧﮕﺪووﺳﺖ‬

‫‪110‬‬

‫رۆژﯾﻦ ﺷ‪‬ﺨﯽ‬

‫‪21‬‬

‫ﺳﻪﻋﺎدهت ﺋﻪﺳﻪدزاده‬

‫‪51‬‬

‫ﻋﯿﺴﻤﻪت ﺋﻪﻓﻪﻧﺪی‬

‫‪81‬‬

‫ﻧﺎﺳﺮ ﻗﺎدری‬

‫‪111‬‬

‫ﺧﻪﺟﯿﺠﻪ رهﺳﻮو‪‬ﯽ ﻧﯿﯿﺎ‬

‫‪22‬‬

‫ﺟﻪﻣﯿﻠﻪ ﺋﻪﺳﻪدزاده‬

‫‪52‬‬

‫ﺷﻪوﮐﻪت ﻓﻪﯾﺰه‬

‫‪82‬‬

‫ﻗﺎدر ﺋﻪﻣﯿﻨﯽ‬

‫‪112‬‬

‫ﻣﺮﯾﻪم ﺋﯿﺒ‪‬اھﯿﻤﯽ‬

‫‪23‬‬

‫ﺣﻪﺳﻪن ﺋﻪﺣﻤﻪدی‬

‫‪53‬‬

‫ﻧﻪوﯾﺪ ﭘﯿﺮ ﺧﺰری‬

‫‪83‬‬

‫رهﺷﯿﺪ ﻋﻪﻟﯽ دووﺳﺖ‬

‫‪113‬‬

‫ﺋﻪﺣﻤﻪد ﺋﻪﺣﻤﻪدﯾﺎن‬

‫‪24‬‬

‫ﺧﺪر ﺋﻪﺣﻤﻪدی‬

‫‪54‬‬

‫ﺣﻮﺳ‪‬ﻦ ﺷﻪﮐﻮری‬

‫‪84‬‬

‫ﺣﻪﺳﻪن ﻣﻪﻋﺮوﻓﯽ‬

‫‪25‬‬

‫ﺣﻪﺳﻪن ﺳﺎ‪‬ﺢ ﭘﻮور‬

‫‪55‬‬

‫ﻋﻪﺑﺪوو‪ ‬ﻗﺎدری‬

‫‪85‬‬

‫ﺣﻮﺳ‪‬ﻦ ﺳﻪدﯾﻘﯽ‬

‫‪26‬‬

‫ﭘﯿﺮۆت ﻏﻪﯾﻮری ﻧﯿﺎ‬

‫‪56‬‬

‫رهﺳﻮوڵ ﺋﻪﻣﯿﻨﯽ‬

‫‪86‬‬

‫رهﺣﯿﻢ ﻋﻪﺑﺒﺎﺳﯽ‬

‫‪27‬‬

‫ﻋﻪزﯾﺰ ﺋﻪﺣﻤﻪدزاده‬

‫‪57‬‬

‫ﻋﻪﺑﺪوو‪‬ﻼ ﺑﻪرزﮔﻪر‬

‫‪87‬‬

‫ﻟﻮﻗﻤﺎن ﺑﻪرزﮔﻪر‬

‫‪28‬‬

‫ﺳﻪﯾﯿﺪ ﻣﻮﺣﺴﯿﻦ ﺣﻮﺳ‪‬ﻨﯽ‬

‫‪58‬‬

‫ﺣﺎﺟﯽ رهﺳﻮوڵ ﻧﻪرﯾﻤﺎﻧﯽ‬

‫‪88‬‬

‫ﺣﻪﺳﻪن ﺧﺰری‬

‫‪29‬‬

‫ﻧﺎزدار ﺧﺰرﻧﯿﯿﺎن‬

‫‪59‬‬

‫ﺣﺎﺟﯽ ﻋﻮﻣﻪر ﻣﺤﻪﻣﻤﻪدﯾﺎن‬

‫‪89‬‬

‫ﺋﻪﻣﯿﺮ ﮔﻮودهرزی‬

‫‪30‬‬

‫ﻋﺎﯾﺸﻪ ﺳﺎ‪‬ﺢ زاده ﺋﻪﻗﺪهم‬

‫‪60‬‬

‫ﻣﻪﻻ ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد ﻋﻪزﯾﺰی‬

‫‪90‬‬

‫ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد ﺳﺎﻟﺢ رۆﺳﺘﻪﻣﯽ‬

‫‪140‬‬

‫ﻣﺮﺧﺼﯽ و ‪ ...‬دﺳﺖ از ﺟﻨﮓ ﻛﺸﯿﺪهاﻧﺪ را درﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻧﯿﺮوھﺎی ﭘﻠﯿﺲ و ﯾﺎ ﻧﯿﺮوھـﺎی دﻓـﺎﻋﯽ ﻣﺤﻠـﯽ ھـﻢ ﻏﯿـﺮ ﻧﻈـﺎﻣﯽ ﺗﻠﻘـﯽ ﻣﯽﺷـﻮﻧﺪ‪ .‬ﻟـﺬا ھـﺮ ﮔـﺎه ﺟﻤﻌﯿـﺖ ﻏﯿـﺮ ﻧﻈـﺎﻣﯽ ﻣـﻮرد‬ ‫ﺗﺠﺎوز ﯾﺎ ﺣﻤﻠﻪ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد از ﻟﺤﺎظ ﻣﻘﺮرات ﺣﻘﻮق ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻞ ﺟﺮم ﺟﻨﺎﯾﺎت ﺟﻨﮕﯽ ارﺗﻜـﺎب ﭘﯿـﺪا ﻛـﺮده اﺳـﺖ‪ .‬در ﺻـﻮرت اﺳـﺘﻔﺎده از ﺳـﻼﺣﮫﺎی ﺷـﯿﻤﯿﺎﺋﯽ‪ ،‬ﺑـﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ ﻧـﺎﺑﻮدی و‬ ‫ﻣﺼﺪوﻣﯿﺖ ﺗﻤﺎﻣﯽ اﻓﺮاد ﺣﺎﺿﺮ‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﺨﺘﯽ ﻣﯽﺗﻮان از ورود ﺻـﺪﻣﻪ ﺑـﻪ ﻏﯿـﺮ ﻧﻈﺎﻣﯿـﺎن ﺧـﻮدداری ﻛـﺮد و ﺗﻔﻜﯿـﻚ ﻏﯿـﺮ ﻧﻈﺎﻣﯿـﺎن از ﻧﻈﺎﻣﯿـﺎن ﻏﯿـﺮﻣﻤﻜﻦ ﺧﻮاھـﺪ ﺑـﻮد‪ .‬ﻣﻌﻤـﻮﻻ اﻓـﺮاد‬ ‫ﻧﻈﺎﻣﯽ آﻣﻮزشھﺎی ﻻزم و ﻛﺎﻓﯽ در ﺧﺼﻮص ﻧﺤﻮهی ﻣﻮاﺟﮫﻪ ﺑﺎ ﺳﻼﺣﮫﺎی ﺷﯿﻤﯿﺎﺋﯽ را ﻓﺮا ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ اﻣﺎ ﻏﯿﺮ ﻧﻈﺎﻣﯿﺎن ﻓﺎﻗـﺪ آﮔـﺎھﯽ و داﻧـﺶ ﻣـﺮﺗﺒﻂ ھﺴـﺘﻨﺪ‪ .‬ﻧﺘﯿﺠﺘـﺎ اﻓـﺮاد ﻏﯿـﺮ‬ ‫ﻧﻈﺎﻣﯽ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺣﻤﻼت ﺷﯿﻤﯿﺎﺋﯽ آﺳﯿﺐ ﭘﺬﯾﺮﺗﺮ ﺧﻮاھﻨﺪ ﺑﻮد ‪.‬‬ ‫ﺣﺴﺐ اﻋﺘﺮاﻓﺎت و اﻇﮫﺎرات ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻋﺮاﻗﯽ‪ ،‬ﮔﺰارشھﺎی ﻣﻨﺘﺸﺮه ﺗﻮﺳﻂ ھﯿﺄتھﺎی ﺧﺎرﺟﯽ‪ ،‬ﻣﺪارك و اﺳﻨﺎد ﺳـﺎزﻣﺎن ﻣﻠـﻞ و ‪ ...‬ﺑﯿﺸـﺘﺮﯾﻦ ﻣﻨـﺎﻃﻖ ﻣـﻮرد ﺣﻤﻠـﻪ ﺑﻮﺳـﯿﻠﻪی ﮔﺎزھـﺎی‬ ‫ﺷﯿﻤﯿﺎﺋﯽ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻏﯿﺮ ﻧﻈﺎﻣﯽ و ﻣﺴﻜﻮﻧﯽ ﺑﻮده و در ﻣﻮاردی ﻛﻪ ﺑﻪ اھﺪاف ﻧﻈﺎﻣﯽ ﺣﻤﻠﻪ ﺷﺪه اﻏﻠﺐ اﻓﺮاد ﻏﯿﺮ ﻧﻈﺎﻣﯽ دﭼﺎر ﺻﺪﻣﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ‪ .‬در ﺣﺎﻟﯿﻜﻪ ﺣﺘﯽ ﯾﻚ ﮔﺰارش ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ‬ ‫اﺳﺘﻔﺎدهی ﻧﯿﺮوھﺎی اﯾﺮاﻧﯽ از اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﺴﻠﯿﺤﺎت واﺻﻞ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ ‪.‬‬ ‫ﻣﺨﻠﺺ ﮐﻼم اﯾﻨﮑﻪ‪:‬‬ ‫ﺻﺪام ﺣﺴﯿﻦ و اﻋﻮان وی ﺑﻪ ﺷﮫﺮھﺎی ﻋﺮاﻗﯽ ھﻢ رﺣﻢ ﻧﻜﺮده و در ﺷﺪﯾﺪﺗﺮﯾﻦ ﺣﻤﻠﻪ ﺷﮫﺮ ﺣﻠﺒﭽﻪ را ﺑﺎ ﺧﻄﺮﻧﺎكﺗﺮﯾﻦ و ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪﺗﺮﯾﻦ ﻧﻮع ﮔﺎز ﺧﺮدل ﺑﻤﺒﺎران ﻛﺮده اﺳـﺖ‪ .‬ﻛﺸـﻮر‬ ‫اﯾﺮان ﺑﺎ اﻋﺰام ﻣﺼﺪوﻣﯿﻦ ﺷﯿﻤﯿﺎﺋﯽ ﺑﻪ ﮐﺸﻮرھﺎی اروﭘﺎﯾﯽ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﺪاوای آﻧﺎن‪ ،‬ﺳﻌﯽ ﮐﺮده ﺟﮫﺎﻧﯿﺎن را ﺑﺎ ﺟﻨﺎﯾﺎت ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻋﻠﯿﻪ اﯾﺮاﻧﯿﺎن آﺷﻨﺎ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﻣﺴـﺌﻮﻟﯿﻦ اﯾﺮاﻧـﯽ در‬ ‫ﺑﺮﮔﺰاری ﻛﻨﻔﺮاﻧﺲ ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﯽ ﺧﻠﻊ ﺳﻼح ﺷﯿﻤﯿﺎﺋﯽ در ﭘﺎرﯾﺲ )ژاﻧﻮﯾﻪی ‪ (1989‬ﻧﻘـﺶ ﻣـﻮﺛﺮی داﺷـﺘﻪ و اﻗـﺪام ﺑـﻪ اﻓﺸـﺎﮔﺮی ﻧﻤﻮدﻧـﺪ‪ .‬اﯾـﻦ اﻓﺸـﺎﮔﺮیھﺎ ﻧﻘـﺶ ﺳـﺎزﻧﺪهای در اﻧﻌﻘـﺎد‬ ‫ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ‪ 1993‬ﭘﺎرﯾﺲ درﺑﺎرهی ﻣﻨﻊ ﺗﻮﺳﻌﻪ‪ ،‬ﺗﻮﻟﯿﺪ‪ ،‬ذﺧﯿﺮهﺳﺎزی و ﺑﻜﺎرﮔﯿﺮی ﺳـﻼﺣﮫﺎی ﺷـﯿﻤﯿﺎﺋﯽ و ﻟـﺰوم اﻧﮫـﺪام آﻧﮫـﺎ داﺷـﺖ‪ .‬ھـﺮ ﭼﻨـﺪ اﯾـﻦ ﻛﻨﻮاﻧﺴـﯿﻮن ﻛﺸـﻮرھﺎ را ﻣﻠـﺰم ﺑـﻪ‬ ‫ﻧﺎﺑﻮدی ﻛﺎﻣﻞ ﺗﺴﻠﯿﺤﺎت ﺷﯿﻤﯿﺎﺋﯽ ﻧﻤﯽﻛﻨﺪ اﻣﺎ ﮔﺎﻣﯽ اﺳﺖ ﻣﻮﺛﺮ در راﺳﺘﺎی ﻧﯿﻞ ﺑﻪ ﺟﮫﺎن ﻋﺎری از ﺳﻼح ﺷﯿﻤﯿﺎﺋﯽ‪.‬‬ ‫وﻓﻖ ﻣﻘﺮرات ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﯽ ﻛﺸﻮر اﯾﺮان و زﯾﺎن دﯾﺪﮔﺎن اﯾﺮاﻧﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ اﺗﮫﺎم ﺟﻨﺎﯾﺎت ﺟﻨﮕﯽ و ﺟﻨﺎﯾـﺖ ﺿـﺪ ﺑﺸـﺮﯾﺖ ﻋﻠﯿـﻪ ﺻـﺪام ﺣﺴـﯿﻦ و اﻋﻀـﺎء ﺣﻜﻮﻣـﺖ ﺑﻌـﺚ اﻗﺎﻣـﻪی دﻋـﻮی‬ ‫ﻛﻨﻨﺪ و ﺷﺎھﺪ ﻣﺤﺎﻛﻤﻪی ﺻﺪام در ﯾﻚ دادﮔﺎه ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻣﻮاد ‪ 12 ،11‬و ‪ 13‬اﺳﺎﺳﻨﺎﻣﻪی دادﮔﺎه ﺻﺪام‪ ،‬ﺷﮫﺮوﻧﺪان ﻏﯿﺮ ﻋﺮاﻗﯽ ﻧﯿـﺰ ﻗـﺎدر ﺑـﻪ ﻃـﺮح ﺷـﻜﺎﯾﺖ در‬ ‫دادﮔﺎه ﻓﻌﻠﯽ ﺻﺪام ﺣﺴﯿﻦ ھﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﮔﺬﺷﺘﻪ از آن؛ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺷﻜﺎﯾﺖ اﯾﺮاﻧﯿﺎن ﻣﻮرد ﭘﺬﯾﺮش و رﺳﯿﺪﮔﯽ آن دادﮔـﺎه ﻗـﺮار ﻧﮕﯿـﺮد ﻣﯿﺘـﻮان ﺗﻘﺎﺿـﺎی اﺳـﺘﺮداد ﺻـﺪام ﺣﺴـﯿﻦ ﺑـﻪ اﯾـﺮان و‬ ‫ﻣﺤﺎﻛﻤﻪی وی در ﯾﻚ دادﮔﺎه داﺧﻠﯽ را ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ ﺗﺎﻛﻨﻮن ﻧﻪ در زﻣﺎن ﺟﻨﮓ و ﻧﻪ ﭘﺲ از ﺟﻨﮓ اﯾﻦ ﻣﮫﻢ اﻧﺠﺎم ﻧﺸﺪه؛ ﺣﺘﯽ ﭘﺲ از ﺳﻘﻮط و دﺳﺘﮕﯿﺮی ﺻﺪام ﻧﯿـﺰ وﺿـﻊ ﺑـﺮ‬ ‫ھﻤﯿﻦ ﻣﻨﻮال ﺑﻮده؛ در ﺣﺎﻟﯿﻜﻪ ﺣﺴﺐ ﺷﻨﯿﺪهھﺎ اﯾﺮاﻧﯿﺎن ﻣﻘﯿﻢ ﻛﻮﯾﺖ ﻛﻪ از ﺣﻤﻠﻪی ﻋﺮاق ﺑﻪ آن ﮐﺸﻮر ﻣﺘﻀﺮر ﺷﺪه ﻏﺮاﻣﺖ ﺧﻮد را درﯾﺎﻓﺖ ﻛﺮدهاﻧﺪ ‪.‬‬ ‫اﮔﺮ ﺑﺴﯿﺎری از ﻛﺸﻮرھﺎی ﻗﺪرﺗﻤﻨﺪ ﺑﺪﻟﯿﻞ ﺳﻜﻮت در ﻗﺒﺎل اﺳﺘﻔﺎدهی ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺻﺪام از ﺗﺴﻠﯿﺤﺎت ﺷﯿﻤﯿﺎﺋﯽ در ﺟﻨﮓ ﻋﻠﯿﻪ اﯾﺮان و ﺷﮫﺮوﻧﺪان ﻋﺮاﻗـﯽ ﻣـﻮرد ﺳـﺮزﻧﺶ اﯾﺮاﻧﯿـﺎن ﻗـﺮار‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺑﺪﻻﯾﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ آن ﻛﺸﻮرھﺎ را ﺷﺮﯾﻚ ﺟﺮم و ﻣﺸﻮق ﺻﺪام در ارﺗﻜـﺎب ﺟـﺮاﺋﻢ اﯾﻨﭽﻨـﯿﻦ ﮔﺴـﺘﺮده ﻣـﯽداﻧﯿﻢ ﺑﺎﯾـﺪ ﻣﺘﻮﻟﯿـﺎن اﻣـﺮ را ﻛـﻪ در ﺷـﺮاﯾﻂ ﻓﻌﻠـﯽ و ﺑـﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ در‬ ‫اﺧﺘﯿﺎر داﺷﺘﻦ ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻣﺪارك و اﻣﻜﺎﻧﺎت از ﻃﺮح ﺷﻜﺎﯾﺖ ﻋﻠﯿﻪ ﺻﺪام ﺧﻮدداری ﻣﯽﻛﻨﻨﺪ ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ھﻤﺎن اﺗﮫﺎم ﻣﻮرد ﺑﺎزﺧﻮاﺳﺖ و ﻣﺆاﺧﺬه ﻗﺮار داد‪ .‬آزاداﻧﺪﯾﺸﺎن و ﺻـﻠﺢﻃﻠﺒﺎن ﺟﮫـﺎن‬ ‫و ﺻﺪﻣﻪدﯾﺪﮔﺎن اﯾﺮاﻧﯽ ﺑﻤﺒﺎراﻧﮫﺎی ﺷﯿﻤﯿﺎﺋﯽ ﻛﻪ ﻧﺰدﯾﻚ ﺑﻪ ﯾﻜﺼﺪ ھﺰار ﻧﻔﺮ از آﻧﺎن زﻧﺪه ﺑﻮده و در ﺣﺎل ﺗﺤﻤﻠﺪرد و رﻧﺞ ھﺴﺘﻨﺪ ﻗﻀﺎوت ﺻﺤﯿﺤﯽ در ﻣﻮرد ﻋﺪم دراﯾﺖ و ﻓﺮﺻـﺖ‬ ‫ﺳﻮزیھﺎی ﻣﺎ ﻧﺨﻮاھﻨﺪ داﺷﺖ ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻣﺎدهی ‪ 2‬ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﻣﻨﻊ ﺑﻜﺎرﮔﯿﺮی ﺳﻼﺣﮫﺎی ﺷﯿﻤﯿﺎﺋﯽ ﻣﺼﻮب ‪ 1925‬ﻣﯿﻼدی اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺴﻠﯿﺤﺎت ﺷﯿﻤﯿﺎﺋﯽ ﺣﺘﯽ در ﺟﺒﮫﻪھﺎی ﺟﻨـﮓ و ﻋﻠﯿـﻪ ﻧﯿﺮوھـﺎی ﻧﻈـﺎﻣﯽ ﻣﻤﻨـﻮع و‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻨﺪهی از آن ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻌﻘﯿﺐ اﺳﺖ ﭘﺲ ﺑﻪ ﻃﺮﯾﻖ اوﻟﯽ اﺳﺘﻔﺎده از اﯾﻦ ﺗﺴﻠﯿﺤﺎت در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺴﻜﻮﻧﯽ ﻗﺒﯿﺢﺗﺮ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻋﻠﯽاﯾﺤﺎل روﺷﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺟﻨﺎﯾﺎت ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻋﻠﯿﻪ ﻣﺮدم ﺳﺮدﺷـﺖ ﻓﺎﺟﻌـﻪای اﺳـﺖ ﺑـﺲ ﻋﻈـﯿﻢ و ھـﺪف اﺻـﻠﯽ اﯾـﻦ اﻧﺠﻤـﻦ ﻋـﻼوه ﺑـﺮ اﺣﻘـﺎق ﺣﻘـﻮق ﮐﺸـﺘﻪ ﺷـﺪﮔﺎن و ﻣﺼـﺪوﻣﯿﻦ‪،‬‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺟﮫﺎﻧﯿﺎن ﺑﺎ ﻓﺎﺟﻌﻪ و ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از ﺗﻜﺮار آن در دﯾﮕﺮ ﻧﻘﺎط اﺳﺖ ‪.‬‬ ‫*ـ ﻣﺪرس داﻧﺸﮕﺎه و دﺑﯿﺮ ﻛﻤﯿﺘﻪی ﺣﻘﻮﻗﯽ اﻧﺠﻤﻦ دﻓﺎع از ﺣﻘﻮق ﻣﺼﺪوﻣﯿﻦ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﺮدﺷﺖ‪( odvcw ) mozayyan@ hotmail.com‬‬ ‫ﻣﻨﺎﺑﻊ‪:‬‬ ‫‪ -١‬ﺣﺴﯿﻦ ﻋﻼﯾﯽ‪ ،‬ﺗﺎرﯾﺨﭽﻪی ﻛﺎرﺑﺮد ﺟﻨﮓ اﻓﺰارھﺎی ﺷﯿﻤﯿﺎﺋﯽ‪ ،‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪی ﻣﻘﺎﻻت‪ ،‬آذرﻣﺎه ‪ ،1371‬داﻧﺸﻜﺪهی ﻓﻨﯽ داﻧﺸﮕﺎه ﺗﮫﺮان‪ .‬ص‪2‬‬ ‫‪2- Rauch»Ebiological warfar« Encyclopedia of public international law, 1982, Vol. 3, p. 45‬‬ ‫‪ -٣‬ﺷﺎرل روﺳﻮ‪ ،‬ﺣﻘﻮق ﻣﺨﺎﺻﻤﺎت ﻣﺴﻠﺤﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺗﺮﺟﻤﻪی ﺳﯿﺪ ﻋﻠﯽ ھﻨﺠﻨﯽ‪ ،‬ﻧﺸﺮ ﺧﺪﻣﺎت ﺣﻘﻮق ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻞ اﯾﺮان‪ ،‬ﭼـﺎپ اول‪ ،‬زﻣﺴـﺘﺎن ‪ ،1370‬ﺗﮫـﺮان‪ ،‬ص ‪) .10‬ﺑـﻪ ﻧﻘـﻞ از ژان ژاك‬ ‫روﺳﻮ در ﮐﺘﺎب ﻗﺮارداد اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ)‬

‫‪139‬‬

‫ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻣﺎدهی ‪ 22‬ﻋﮫﺪﻧﺎﻣﻪی ﭼﮫﺎرم ﻛﻨﻔﺮاﻧﺲ ﻻھﻪ )ﺳﺎل ‪ (1907‬ﻣﺘﺨﺎﺻﻤﺎن ﺣﻖ ﻧﺪارﻧﺪ ھﺮ وﺳﯿﻠﻪای ﻛﻪ دﻟﺸﺎن ﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺮای زﯾـﺎن رﺳـﺎﻧﺪن ﺑـﻪ دﺷـﻤﻦ ﺑـﻪ ﻛـﺎر ﺑﺮﻧـﺪ و ﺑﻨـﺪ‬ ‫اول ﻣﺎدهی ‪ 35‬ﭘﺮوﺗﻜﻞ اول ‪ ،1977‬اﻟﺤﺎﻗﯽ ﺑﻪ ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮنھﺎی ﭼﮫﺎرﮔﺎﻧﻪی ‪ 1949‬ژﻧﻮ ﺗﺼﺮﯾﺢ ﻣﯽﻛﻨﺪ ﻛﻪ در ھﺮ درﮔﯿﺮی و ﺟﻨﮓ ﻣﺴﻠﺤﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻃﺮفھﺎی درﮔﯿﺮ در اﻧﺘﺨـﺎب روشھـﺎ‬ ‫ﯾﺎ وﺳﺎﯾﻞ ﺟﻨﮕﯽ دارای اﺧﺘﯿﺎر ﻣﻄﻠﻖ و ﻧﺎﻣﺤﺪود ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻃﺒﻖ ﻣﻘﺮرات ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺣﻘﻮق ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻞ در ﺻﻮرﺗﯽ ﻛﻪ ﺿـﺮورت ﺗﻮﺳـﻞ ﺑـﻪ ﺟﻨـﮓ ﺑـﺎ ﻣﻼﺣﻈـﺎت اﻧﺴـﺎﻧﯽ ﺑﺮﺧـﻮرد ﻛﻨـﺪ اﯾـﻦ‬ ‫ﺿﺮورت ﻛﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪه و ﺧﻮاﺳﺘﻪھﺎ و ﻣﻼﺣﻈﺎت اﻧﺴﺎﻧﯽ ارﺟﺢ اﺳﺖ و اﻧﺘﺨﺎب ﺗﻮﺳﻞ ﯾﺎ ﻋﺪم ﺗﻮﺳﻞ ﺑـﻪ ﺟﻨـﮓ ﺑـﻪ ﺻـﻼﺣﺪﯾﺪ ﺣﺎﻛﻤـﺎن و ﻣﺘﺨﺎﺻـﻤﺎن ﮔﺬاﺷـﺘﻪ ﻧﻤﯽﺷـﻮد‪ .‬ﺑﯽﺷـﻚ‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺴﻠﯿﺤﺎت ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻛﺸﺘﻪ ﺷﺪن وﺳﯿﻊ اﻓﺮاد و ﻧﯿﺮوھﺎ ﺧﻮاھﺪ ﺑﻮد از ﻣﻮارد ﻧﻘﺾ ﺣﻘـﻮق ﻣﺨﺎﺻـﻤﺎت ﻣﺴـﻠﺤﺎﻧﻪ اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﻋﻮاﻃـﻒ اﻧﺴـﺎﻧﯽ اﺟـﺎزهی اﺳـﺘﻔﺎده از‬ ‫آﻧﮫﺎ را ﻧﻤﯽدھﺪ‪.‬‬ ‫اﺳﺘﻌﻤﺎل اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺳﻼحھﺎ دھﻦﻛﺠﯽ ﺑﻪ اﺣﺴﺎﺳﺎت و ﻋﻮاﻃﻒ ﺟﺎﻣﻌﻪی اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺗﻠﻘﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪ -٢‬ﻣﻤﻨﻮﻋﯿﺖ اﯾﺠﺎد ﺑﻼ و ﻣﺼﺎﺋﺐ زاﺋﺪ‪:‬‬ ‫اﺻﻞ ﻣﺬﻛﻮر ﻣﺎﻧﻊ اﺳﺘﻔﺎده از ھﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺳﻼح ﺧﻄﺮﻧﺎك در ﺟﻨﮓ اﺳﺖ‪ .‬اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﻼح ھﺎﯾﯽ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ اﯾﺠـﺎد درد و رﻧﺠﮫـﺎی زاﺋـﺪ و ﻏﯿﺮﺿـﺮوری در ﻧﯿﺮوھـﺎی ﻣﻘﺎﺑـﻞ ﮔـﺮدد ﻣﻨـﻊ‬ ‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ھﺪف ﻋﻤﺪهی ﻛﺎرﺑﺮد اﺳﻠﺤﻪ در ﺟﻨﮓ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از ﭘﯿﺮوزی ﻧﯿﺮوی دﺷﻤﻦ و ﺷﻜﺴﺖ دادن وی اﺳﺖ؛ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ در زﻣﺎن ﺟﻨﮓ آﺳﯿﺐ و رﻧﺠﯽ ﺑـﻪ ﻧﯿﺮوھـﺎی دﺷـﻤﻦ وارد ﮔـﺮدد‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺎ اﯾﻦ ھﺪف ﻧﺎﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﻮده و آﺛﺎر اﺳﻠﺤﻪی ﺑﻜﺎر رﻓﺘﻪ ﺑﻪ زﻣﺎن ﺑﻌﺪ از درﮔﯿﺮی ﺳﺮاﯾﺖ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﻟﺤﺎظ اﯾﻦ واﻗﻌﯿﺖ ﻛﻪ ﻣﺼﺎﺋﺐ اﯾﺠﺎد ﺷﺪه ﺻﺮﻓﺎ ﻣﺤـﺪود ﺑـﻪ زﻣـﺎن درﮔﯿـﺮی‬ ‫ﻧﺒﻮده‪ ،‬ﻏﯿﺮﺿﺮور و زاﺋﺪ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫در ﺗﺄﯾﯿﺪ اﯾﻦ ادﻋﺎ ﺑﻨﺪ ‪ 2‬ﻣﺎدهی ‪ 35‬ﭘﺮوﺗﻜﻞ ﺻﺪراﻟﺬﻛﺮ اﺷﻌﺎر ﻣﯽدارد‪ » :‬ﻣﻤﻨﻮﻋﯿﺖ ﺑﻜﺎرﮔﯿﺮی ﺳﻼﺣﮫﺎ و ﭘﺮﺗﺎبﺷﻮﻧﺪهھﺎ و ﻣﻮاد و ھﻤﭽﻨﯿﻦ روﺷـﮫﺎی ﺟﻨﮕـﯽ ﺑـﻪ ﻧـﻮﻋﯽ ﻛـﻪ ﺑـﻼی‬ ‫زاﺋﺪ اﯾﺠﺎد ﻛﻨﺪ‪».‬‬ ‫ﺣﺘﯽ اﮔﺮ ﺑﭙﺬﯾﺮﯾﻢ ﻛﻪ ﻛﺸﺘﻦ ﻧﯿﺮوی ﻣﻘﺎﺑﻞ ھﺪف اﺻﻠﯽ و ﻣﻨﻊ ﻧﺸﺪهی ﺟﻨﮓ اﺳﺖ‪ ،‬آﯾﺎ اﯾﺠﺎد ﺳـﻮﺧﺘﮕﯽھﺎی ﺷـﺪﯾﺪ‪ ،‬ﺗـﺎول ھـﺎی دردﻧـﺎك‪ ،‬از دﺳـﺖ دادن ﺑﯿﻨـﺎﯾﯽ‪ ،‬ﺗﮫـﻮع‪ ،‬ﺳـﺮﻓﻪھﺎی‬ ‫ﺷﺪﯾﺪ و دردآور‪ ،‬ﻣﺸﻜﻼت ﺣﺎد رﯾﻮی‪ ،‬ﻣﺮﮔﮫﺎی ﺳﺨﺖ و ﺟﺎﻧﻜﺎه و ﻧﺎﺑﻮدی اﻋﺼﺎب وروان ﻛﻪ در اﺛﺮ ﺑﻤﺒﺎران ﺷﯿﻤﯿﺎﺋﯽ ﺑﻮﺟﻮد ﻣﯽآﯾﻨﺪ ﺑﺮای ﭘﯿﺸﺒﺮد ﺟﻨﮓ ﺿﺮوری و ﻻزم اﺳـﺖ؟ اﯾـﻦ‬ ‫اﺛﺮات ﻻزﻣﻪی ﺟﻨﮓ و درﮔﯿﺮی ﻧﺒﻮده ﺑﻠﻜﻪ زاﺋﺪ و ﻏﯿﺮ ﺿﺮور ھﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ھﺮ ﭼﻨﺪ ﻛﺸﺘﻦ و ﺳﻠﺐ ﺣﯿﺎت ﺻﺮاﺣﺘﺎ ﻣﻤﻨﻮع ﻧﺸﺪه‪ ،‬اﻣﺎ ﺣﻘﻮق ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻞ ﻋﺮﻓﯽ ﻛﺸـﺘﻦ ﻧﯿﺮوھـﺎی ﻣﺘﺨﺎﺻـﻢ و‬ ‫دﺷﻤﻦ را در ھﺮ ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﻧﻤﯽﭘﺬﯾﺮد‪ .‬ﺑﻪ ﻃﺮﯾﻖ اوﻟﯽ ورود ﺻﺪﻣﺎت زاﺋﺪ ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻣﺮگ ﺗﺪرﯾﺠﯽ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ و ﺑﻪ ﺑﺮﺧﯽ از آﻧﮫﺎ اﺷﺎره ﺷﺪ‪ ،‬اﻗﺒﺢ اﺳـﺖ‪ .‬ورود ﺧﺴـﺎرات ﻏﯿـﺮ ﺿـﺮور‬ ‫در اﺛﺮﻋﻤﻠﯿﺎت ﺟﻨﮕﯽ اﻣﺮی ﻏﯿﺮ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ و ﺳﻼﺣﮫﺎی ﺷﯿﻤﯿﺎﺋﯽ ﺧﺴﺎرات وارد ﺑﯽﭘﺎﯾﺎﻧﯽ را ﺑﻪ ﺑﺎر ﻣﯽآورد ﻛﻪ ﺧﺴﺎرات وارده ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻧﻈﺎﻣﯽ اﺳﺖ ‪.‬‬ ‫‪ -٣‬ﻋﺪم ﻟﺤﺎظ ﺗﻔﺎوت ﺑﯿﻦ ﻧﻈﺎﻣﯿﺎن و ﻏﯿﺮ ﻧﻈﺎﻣﯿﺎن ‪:‬‬ ‫«ﺟﻨﮓ ﺑﻪ ھﯿﭻ وﺟﻪ راﺑﻄﻪی اﻧﺴﺎن ﺑﺎ اﻧﺴﺎن ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ راﺑﻄﻪی دوﻟﺖ ﺑﺎ دوﻟﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ در اﯾﻦ راﺑﻄﻪ اﻓﺮاد ﺧﺼﻮﺻﯽ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪای اﺗﻔﺎﻗﯽ دﺷﻤﻦ ﯾﻜﺪﯾﮕﺮ ﺷﺪهاﻧﺪ و اﯾﻦ ﻧﻪ‬ ‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان دو اﻧﺴﺎن ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺷﮫﺮوﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻪ ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان اﻋﻀـﺎء ﯾـﻚ ﻣـﯿﮫﻦ ﺑﻠﻜـﻪ ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان ﻣـﺪاﻓﻊ‪ «3.‬در ﺟﺮﯾـﺎن ﺟﻨﮕـﯽ ﻛـﻪ دو دوﻟـﺖ ﺑـﺎ ھـﻢ درﮔﯿـﺮ ﺷـﺪه و رزﻣﻨـﺪﮔﺎن و‬ ‫ﻧﯿﺮوھﺎی ﻧﻈﺎﻣﯽ ﺧﻮد را ﺑﺮای ﺟﻨﮓ ﺑﻪ ﺟﺒﮫﻪھﺎ ﮔﺴﯿﻞ داﺷﺘﻪاﻧﺪ‪ ،‬اﻓﺮاد ﻏﯿﺮ ﻧﻈﺎﻣﯽ ﻛﻪ رزﻣﻨﺪه ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ دﺧﺎﻟﺘﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻪ و ﻧﺒﺎﯾـﺪ آﺛـﺎر ﺟﻨـﮓ ﻛـﻪ ﻃﺒﻌـﺎ ﺳـﻮء اﺳـﺖ داﻣﻨﮕﯿـﺮ آﻧﮫـﺎ‬ ‫ﺷﻮد‪ .‬ﻃﺒﻖ ﻣﻘﺮرات وﺿﻊ ﺷﺪه در ﺳﺎل ‪) 1874‬ﻛﻨﻔﺮاﻧﺲ ﺑﺮوﻛﺴﻞ( و ﺳﺎﻟﮫﺎی ‪ 1899‬و ‪) 1907‬ﻛﻨﻔـﺮاﻧﺲ ﻻھـﻪ( ﻛﺸـﻮرھﺎی ﻣﺘﺨﺎﺻـﻢ ﻣﻠـﺰم ﺷـﺪهاﻧﺪ ﻛـﻪ از ﺳـﺮاﯾﺖ ﺟﻨـﮓ ﺑـﻪ اﻓـﺮاد‬ ‫ﻏﯿﺮ ﻧﻈﺎﻣﯽ ﺧﻮدداری ﻛﺮده و اﻓﺮاد ﻏﯿﺮ ﻧﻈﺎﻣﯽ را از ﺻﺤﻨﻪی درﮔﯿﺮی ﺧﺎرج ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮآن از ﮔﺴﺘﺮش ﺟﺒﮫﻪھﺎی ﺟﻨﮓ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺴﻜﻮﻧﯽ ﻣﻨﻊ ﺷﺪهاﻧﺪ ‪.‬‬ ‫ﻣﻀﺎف ﺑﺮ آن ﻛﺸﻮری ﻛﻪ در ﯾﻚ ﯾﺎ ﭼﻨﺪ ﺟﺒﮫﻪ درﮔﯿﺮ اﺳﺖ و ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻧﯿﺮوی ﺧﻮد را ﻣﺼﺮوف ﺟﺒﮫﻪھﺎی ﻣﻮرد ﻧﻈـﺮ ﻣﯽﻛﻨـﺪ ﭼﻨﺎﻧﭽـﻪ ﺑـﻪ ﻧﺎﮔـﺎه و از ﻧـﻮاﺣﯽ دﯾﮕـﺮ ﻣـﻮرد ﺣﻤﻠـﻪ ﻗـﺮار‬ ‫ﮔﯿﺮد ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﺑﻮدن آن ﺣﻤﻠﻪ ﺷﺮاﯾﻂ دﺷـﻮاری ﺑﻮﺟـﻮد ﻣﯽآﯾـﺪ؛ ﻣﺨﺼﻮﺻـﺎ اﮔـﺮ ﻣﻨﻄﻘـﻪی ﻣـﻮرد ﺣﻤﻠـﻪ‪ ،‬ﻣﺴـﻜﻮﻧﯽ و اﻓـﺮاد ﺣﺎﺿـﺮ در آن ﻧﯿـﺰ ﻏﯿـﺮ ﻧﻈﺎﻣﯿـﺎن‬ ‫ﺑﺎﺷﻨﺪ؛ ﺑﺎ ﻟﺤﺎظ ﻋﺪم آﻣﺎدﮔﯽ ﻏﯿﺮﻧﻈﺎﻣﯿﺎن ﺑﺮای ﻣﻮاﺟﮫﻪ ﺑﺎ اﯾﻦ رﺧﺪاد ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ آﻧﺎن ﺑﺴﯿﺎر ﻧﺎﭘﺴﻨﺪ ﺧﻮاھﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﻛﺸﻮر ﻣﺘﺨﺎﺻﻤﯽ ﻛﻪ در اﺛـﺮ ﺣﻤﻠـﻪ ﺑـﻪ ﻣﻨـﺎﻃﻖ ﻏﯿـﺮ ﻧﻈـﺎﻣﯽ و‬ ‫ﻛﺸﺘﺎر اﻓﺮاد ﻏﯿﺮ رزﻣﻨﺪه ﺑﺮای ﺧﻮد ﭘﯿﺮوزﯾﮫﺎﯾﯽ را ﻛﺴﺐ ﻛﺮده ﺑﺎﯾﺪ اﯾﻦ ﭘﯿﺮوزی را ﻣﻮﺟﺐ رذاﻟﺖ ﺑﺪاﻧﺪ ﻧﻪ دﻟﯿﻞ ﻣﺒﺎھﺎت ‪.‬‬ ‫ﺣﻤﻼت ﻧﻈﺎﻣﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﻗﺼﺪ ﺗﺼﺮف ﺳﺮزﻣﯿﻦ دﺷﻤﻦ ﯾﺎ ﺑﺎز ﭘﺲﮔﯿﺮی ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺧﻮد ﻛﻪ ﻗﺒﻼ از دﺳﺖ داده ﺻﻮرت ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ .‬اﮔﺮ از ﺑﻌﺪ ﻧﻈﺎﻣﯽ ﻗﻀﯿﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد؛‬ ‫ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﺷﮫﺮﺳﺘﺎن ﻣﺮزی ﺳﺮدﺷﺖ ﺑﻪ ﻗﺼﺪ ﺑﺎزﭘﺲ ﮔﯿﺮی آن ﻧﺒﻮده ﭼﻮن اﯾﻦ ﺷﮫﺮ ﯾﻚ ﺷﮫﺮ اﯾﺮاﻧﯽ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﺷﻮد و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑـﻪ اﯾﻨﻜـﻪ ﺣﺘـﯽ ﯾـﻚ ﻧﻔـﺮ از ﻧﯿﺮوھـﺎی ﻋﺮاﻗـﯽ وارد‬ ‫اﯾﻦ ﺷﮫﺮ ﻧﺸﺪه‪ ،‬آن را ﺗﺼﺮف ﻧﻜﺮده‪ ،‬ﻓﺮاﺗﺮ از اﯾﻦ ﻧﯿﺮوھﺎی ﻋﺮاﻗﯽ ﻓﺎﻗـﺪ ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪای ﺑـﺮای ورود ﺑـﻪ ﺧـﺎك اﯾـﺮان در ﺳـﺎل ‪ 66‬ﺑﻮدهاﻧـﺪ‪ ،‬ﻟـﺬا ﻗﺼـﺪ ﺗﺼـﺮف آن را ﻧﺪاﺷـﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻋﺮاق در ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﺳﺮدﺷﺖ دارای ﻣﻘﺎﺻﺪ دﯾﮕﺮی ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﻣـﻮارد زﯾـﺮ از آن ﺟﻤﻠﻪاﻧـﺪ‪ :‬اﺛﺒـﺎت ﻋﺼـﺒﯿﺖ ﺑﻌﺜـﯽ‪ ،‬دﺷـﻤﻨﯽ دﯾﺮﯾﻨـﻪ ﺑـﺎ ﻣﻠـﺖ ﻛـﺮد‪ ،‬اﯾﺠـﺎد ﺳـﺮدرﮔﻤﯽ در ﺑـﯿﻦ‬ ‫ﻧﻈﺎﻣﯿﺎن اﯾﺮان‪ ،‬ﻛﺎﺳﺘﻦ از ﺗﻮﺟﻪ ﻧﯿﺮوھﺎی اﯾﺮاﻧﯽ ﺑﻪ ﺟﺒﮫﻪھﺎی ﺟﻨﻮب ﻛﻪ در آن ﺟﺒﮫﻪھﺎ ﻧﯿﺮوھﺎی ﻋﺮاﻗﯽ ﺷﻜﺴﺖھﺎی ﻓﺠﯿﻌﯽ را ﻣﺘﺤﻤﻞ ﺷﺪهاﻧﺪ و ‪. . .‬‬ ‫اﺻﻄﻼح »ﻏﯿﺮ ﻧﻈﺎﻣﯽ« ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺮﺳﻊ ﺗﻔﺴﯿﺮ و ﺑﺎﯾﺪ در آن »ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ« ﻣﻮرد ﻟﺤﺎظ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪ .‬اﻋﻀﺎء ﻧﯿﺮوھﺎی ﻣﺴﻠﺢ و ﻧﯿﺮوھﺎی ﻣﺪاﻓﻊ ﻛﻪ ﺑﺪﻟﯿﻞ ﺟﺮاﺣﺖ‪ ،‬ﺑﯿﻤﺎری‪،‬‬

‫‪138‬‬

‫ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ھﺮ ﭼﻨﺪ آﻏﺎزﮔﺮ ﺑﻮدن ﻛﺸﻮر ﻋﺮاق و ﺗﺄﯾﯿﺪ ﻣﺘﺠﺎوز ﺑﻮدن وی ﻃﯽ ﮔﺰارﺷﺎت ﻣﻨﺘﺸﺮهی ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ ﺑﺮای ﻣﺴﺌﻮل ﺷﻨﺎﺧﺘﻦ دوﻟﺖ ﻋﺮاق ﻛـﺎﻓﯽ اﺳـﺖ اﻣـﺎ ﺑﺮرﺳـﯽ‬ ‫اﻗﺪاﻣﺎت ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺣﺎﻛﻤﺎن ﻋﺮاق‪ ،‬ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻓﺰاﯾﺶ آﮔـﺎھﯽ ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ زواﯾـﺎی آن‪ ،‬ﻣﻮﺟـﺐ ﺧﻮاھـﺪ ﺑـﻮد ﺗـﺎ راھﻜﺎرھـﺎﺋﯽ ﺟﮫـﺖ ﺟﻠـﻮﮔﯿﺮی ﯾـﺎ ﻛـﺎھﺶ اﻗـﺪاﻣﺎت ﻣﺸـﺎﺑﻪ‬ ‫ﺗﻮﺳﻂ ﺣﺎﻛﻤﺎن ﺟﺒﺎر اﺗﺨﺎذ ﮔﺮدد‪ .‬اﮔﺮ ﺑﺎ دﯾﺪ ﺣﻘﻮﻗﯽ ﺑﻪ ﺟﻨﺎﯾﺎت ﺻﺪام ﺣﺴﯿﻦ و ھﯿﺄت ﺣﺎﻛﻤﻪی ﻋﺮاق ﻧﮕﺮﯾﺴﺘﻪ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺴـﯿﺎری از ﺣﻘـﺎﯾﻖ روﺷـﻦ و ﻃـﺮق ﺟﺒـﺮان ﺧﺴـﺎرات وارده‬ ‫ﯾﺎ راھﻜﺎرھﺎی ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از ﺗﻜﺮار اﯾﻦﮔﻮﻧﻪ ﺟﻨﺎﯾﺎت ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺳﻼح ﺷﯿﻤﯿﺎﺋﯽ ﭼﯿﺴﺖ؟‬ ‫در ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻧﻮﺷﺘﻪ ھﺎ ﯾﺎ ﮔﻔﺘﻪھﺎ دو ﺳﻼح ﺷﯿﻤﯿﺎﺋﯽ و ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﻚ ﺑﻪ ﯾﻚ ﻣﻌﻨﺎ و ﻣﻔﮫﻮم در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺗﻮﺟﻪ ﻻزم ﺑﻪ ﺗﻔﺎوت ھـﺎی آﻧﮫـﺎ ﻧﺸـﺪه اﺳـﺖ ‪ .‬ھـﺮ ﭼﻨـﺪ اﯾـﻦ دو ﺳـﻼح از‬ ‫ﻟﺤﺎظ ﻧﺘﯿﺠﻪی ﺣﺎﺻﻠﻪ ) ﻛﺸﺘﺎر وﺳﯿﻊ و دﺳﺘﻪ ﺟﻤﻌﯽ( ﺷﺒﯿﻪ ھﻢ ھﺴﺘﻨﺪ اﻣﺎ از ﺟﮫﺎت ف و ﺣﻘـﻮﻗﯽ ﺑـﺎ ھـﻢ ﻣﺘﻔﺎوﺗﻨـﺪ‪ .‬ﻗـﺒﺢ اﺳـﺘﻔﺎده از ﺳـﻼﺣﮫﺎی ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾـﻚ و ﻧﮫـﯽ ﻣﻘـﺮرات ﺑـﯿﻦ‬ ‫اﻟﻤﻠﻠﯽ ﺑﺮ اﺳﺘﻔﺎده از اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﺴﻠﯿﺤﺎت ﺷﺪﯾﺪﺗﺮ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫«ﻋﻮاﻣﻞ ﺷﯿﻤﯿﺎﺋﯽ ﺑﻪ ﺗﺮﻛﯿﺒﺎﺗﯽ اﻃﻼق ﻣﯽ ﮔﺮدد ﻛﻪ در ﺻﻮرت ﻛﺎرﺑﺮد ﻣﺆﺛﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﻧﺴﺎن‪ ،‬ﺣﯿﻮان ﯾﺎ ﮔﯿﺎه‪ ،‬ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻣﺮگ ﯾﺎ ﺿﺎﯾﻌﺎت ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ داﺋﻤﯽ ﯾﺎ ﻣﻮﻗﺘﯽ در ﺳﺎﺧﺘﺎر‬ ‫اﻧﺪاﻣﯽ آﻧﮫﺎ ﻣﯽﺷﻮد‪ «.‬اﻣﺎ» ﻣﻮاد ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﻜﯽ ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮ ارﮔﺎﻧﯿﺴﻢھﺎی زﻧﺪه‪ ،‬ﻗﻄﻊ ﻧﻈﺮ از ﻣﺎھﯿﺖ ﯾـﺎ ﻣـﻮاد ﻋﻔـﻮﻧﯽ ﻣﺸـﺘﻖ ﺷـﺪه از آﻧﮫﺎﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺑﺎﻋـﺚ ﺑﯿﻤـﺎری ﯾـﺎ ﻣـﺮگ اﻧﺴـﺎﻧﮫﺎ‪،‬‬ ‫ﺣﯿﻮاﻧﺎت ﯾﺎ ﮔﯿﺎھﺎن ﻣﯽﺷﻮد و اﺛﺮ آﻧﮫﺎ ﺑﺮای ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻗﺮار دادن ارﮔﺎﻧﯿﺴﻢ ﯾﻚ ﺷﺨﺺ‪ ،‬ﺣﯿﻮان ﯾﺎ ﮔﯿﺎه‪ ،‬ﺑﻪ ﻗﺪرت ﺗﺨﺮﯾﺒﯽ آﻧﮫﺎ ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد‪ «2.‬ﭘﺲ ﻣﻮاد ﺷﯿﻤﯿﺎﺋﯽ ﻋـﻮاﻣﻠﯽ‬ ‫ھﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺼﻮرت ﺟﺎﻣـﺪ‪ ،‬ﻣـﺎﯾﻊ ﯾـﺎ ﮔـﺎز ﺗﮫﯿـﻪ ﺷـﺪهاﻧﺪ و اﻧﺘﺸـﺎر اﯾـﻦ ﻣـﻮاد ﻣﻮﺟـﺐ ﻣـﺮگ ﯾـﺎ ﺿـﺎﯾﻌﺎت داﺋﻤـﯽ ﯾـﺎ ﻣـﻮﻗﺘﯽ در ﺳـﺎﺧﺘﺎر اﻧـﺪاﻣﯽ اﻧﺴـﺎن‪ ،‬ﺣﯿـﻮان و ﮔﯿـﺎه ﺷـﺪه و اﻣـﺎ‬ ‫ارﮔﺎﻧﯿﺴﻢھﺎی زﻧﺪه ﯾﺎ ﻣﻮادی ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻮاد ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﻜﯽ ﭘﺨﺶ ﻣﯽﺷﻮد ﺑﺎﻋﺚ اﺛﺮات ﻣﺬﻛﻮر ﺧﻮاھﻨﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﻜﺎل ﺑﺼﻮرت ﺑﺎﻛﺘﺮی‪ ،‬ﻗﺎرچ‪ ،‬وﯾﺮوس و ﯾـﺎ ﻣﯿﻜﺮوﺑـﯽ اﺳـﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﺧﻮد ﯾﺎ ﻣﻮاد ﻣﺘﺮﺷﺤﻪ از آﻧﺎن ﺑﺘﺪرﯾﺞ ﻣﻮﺟﺐ ﻧﺎﺑﻮدی اﻧﺴﺎن‪ ،‬ﺣﯿﻮان ﯾﺎ ﮔﯿﺎھﺎن اﺳﺖ ‪.‬‬ ‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ وﺟﻮد و ﺣﯿﺎت ﻣﻮاد ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﻚ آﻧﺎن در درون ﻣﻮﺟﻮد زﻧﺪه و ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ آن ﻣﻮﺟﻮد ﺑﻪ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺘﻘﺎل و اﻧﺘﺸﺎر ﺑﻪ ﻣﺴﺎﻓﺖھﺎی دور ھﻢ ھﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻣـﻮاد‬ ‫ﺷﯿﻤﯿﺎﺋﯽ ﻓﺎﻗﺪ اﯾـﻦ ﻗـﺪرت ﺑـﻮده و ﺻـﺮﻓﺎ در ﻣﻜـﺎن ﺗﻮزﯾـﻊ ﺷـﺪه ﻣﻮﺟـﺐ ﻛﺸـﺘﺎر و ﻧـﺎﺑﻮدی ﺧﻮاھﻨـﺪ ﺷـﺪ‪ .‬ﻧﺘﯿﺠﺘـﺎ از دﯾـﺪﮔﺎه ﺣﻘـﻮﻗﯽ ﻧﯿـﺰ اﺳـﺘﻌﻤﺎل و ﻛـﺎرﺑﺮد ﺳـﻼﺣﮫﺎی ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾـﻚ‬ ‫ﻣﺬﻣﻮمﺗﺮ اﺳﺖ ‪.‬‬ ‫ﺣﺴﺐ اﻋﻼم ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ‪ ،‬ﺗﺴﻠﯿﺤﺎت ﻛﺸﺘﺎر ﺟﻤﻌﯽ ﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺘﻪ ﺗﻮﺳـﻂ ﺣﮑﻮﻣـﺖ ﺑﻌـﺚ ﻋـﺮاق‪ ،‬از ﻧـﻮع ﺗﺴـﻠﯿﺤﺎت ﺷـﯿﻤﯿﺎﺋﯽ ﺑﻮدهاﻧـﺪ‪ .‬در اداﻣـﻪ ﺳـﻌﯽ ﻣﯽﺷـﻮد اﺛـﺮات ﺣﻘـﻮﻗﯽ‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده از اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﺴﻠﯿﺤﺎت ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪.‬‬ ‫‪ -١‬ﻧﻘﺾ ﻓﺎﺣﺶ ﺣﻘﻮق ﺟﻨﮓ‪:‬‬ ‫ﺑﺴــﯿﺎری از ﺻــﻠﺢﻃﻠﺒﺎن‪ ،‬ﺧﻮاﺳــﺘﺎر رﺳــﯿﺪن ﺑــﻪ دﻧﯿــﺎﯾﯽ ﻋــﺎری از ﺟﻨــﮓ و درﮔﯿــﺮی ھﺴــﺘﻨﺪ ﻟــﺬا آﻧــﺎن در ﺗﻼﺷــﻨﺪ ﺗــﺎ ﺑــﺎ ﺗــﺪوﯾﻦ ﻣﻘــﺮرات ﮔﻮﻧــﺎﮔﻮن‪ ،‬ﺗﺤﺪﯾــﺪات ﻓﺮاواﻧــﯽ را ﺑــﺮای‬ ‫ﺟﻨﮓﻃﻠﺒﺎن اﯾﺠﺎد ﻛﺮده و ﺟﻨﮓ را در ھﺮ ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﻣﻤﻨﻮع ﺳﺎزﻧﺪ‪ .‬ﺗﺤﻘﻖ اھﺪاف و آرزوی ﻗﺎﺋﻠﯿﻦ ﺑﻪ اﯾﻦ دﯾﺪﮔﺎه در ﺷﺮاﯾﻂ ﻓﻌﻠﯽ ﻣﺤﺎل اﺳﺖ و ﻋﻠﻢ ﺣﻘﻮق ﺑﻨـﺎ ﺑـﻪ دﻻﯾﻠـﯽ ﺗـﺎﻛﻨﻮن‬ ‫ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ ﻣﺎﻧﻊ ھﻤﯿﺸﮕﯽ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺟﻨﮓﻃﻠﺒﺎن اﯾﺠﺎد ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺣﻘﻮق ﺟﻨﮓ ﺳﻌﯽ ﻣﯽﻛﻨﺪ ﺟﻨﮓ و اﺻﻮل ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺮ آن را ﻧﻈﺎمﻣﻨﺪ ﻛﺮده و ﻣﻘﺮ◌ّ رات و اﺻﻮﻟﯽ را وﺿﻊ ﻛﻨـﺪ ﻛـﻪ ﻃـﺮﻓﯿﻦ‬ ‫درﮔﯿﺮ در ﭼﺎرﭼﻮب اﺻﻮل ﻣﺪوﻧﻪ ﺑﻪ ﺟﻨﮓ و ﭘﯿﻜﺎر ﺑـﺎ ھـﻢ ﺑﭙﺮدازﻧـﺪ‪ .‬ﭘـﺲ »ﺣﻘـﻮق« و »ﺟﻨـﮓ« ﺑـﻪ ھـﻢ ﻧﺰدﯾـﻚ ﺷـﺪه و ﺗـﺎ ﺣـﺪودی ﺳـﺮ ﺳـﺎزﮔﺎری ﭘﯿـﺪا ﻛﺮدهاﻧـﺪ و ﻣﺆﯾـﺪ اﯾـﻦ‬ ‫واﻗﻌﯿﺖ ﺧﻮاھﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺮوز ﺟﻨﮓ و درﮔﯿﺮی ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﻛﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﺣﻘﻮق ﻧﯿﺴﺖ و داﻧﺶ ﺣﻘﻮﻗﯽ در زﻣﺎن ﺟﻨﮓ ﻧﯿﺰ ﺗﺄﺛﯿﺮﮔﺬار اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻗﺎﻋﺪهﻣﻨﺪ ﺷﺪن ﺟﻨﮓ و اﻟﺰام ﻃﺮﻓﯿﻦ درﮔﯿﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ رﻋﺎﯾﺖ ﻗﻮاﻋﺪ آن ﺑـﻪ ﻣﻌﻨـﯽ ﭘـﺬﯾﺮش ﺟﻨـﮓ ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان ﯾـﻚ واﻗﻌﯿـﺖ ﻣﻮﺟـﻮد در ﻧﻈـﺎم ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠـﻞ ﺑـﻮده و ﺣﻘـﻮق ﺟﻨـﮓ ﺳـﻌﯽ‬ ‫ﻣﯽﻛﻨﺪ از اﺛﺮات و ﺧﺮاﺑﯽھﺎی ﻧﺎﺷﯽ از ﺟﻨﮓ ﺑﻜﺎھﺪ و ﺿﻤﺎﻧﺖھﺎﯾﯽ ـ ھﺮ ﭼﻨﺪ ﻧﺎﭼﯿﺰ ـ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﯾﺠﺎد ﻣﺎﻧﻊ ﺑﺮ ﺳﺮ اﺳﺘﻔﺎده از ھﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺳـﻼح و روﺷـﯽ ﺑﻮﺟـﻮد آورد ﻛـﻪ ﻣﻮﺟـﺐ‬ ‫ﻛﺸﺘﺎر اﻧﺴﺎﻧﮫﺎ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬در ﯾﻚ ﻋﺒﺎرت‪ ،‬اھﺘﻤﺎم »ﺣﻘﻮق ﺟﻨﮓ« ﺑﺮﻗﺮاری و ﺗﺪوﯾﻦ اﺻﻮل ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ »ﺣﻘﻮق ﺻﻠﺢ« اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻣﯿﺜﺎق ﺟﺎﻣﻌﻪی ﻣﻠﻞ و ﺑﻌﺪھﺎ ﻣﻨﺸﻮر ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺻﺮﯾﺢ ﻛﺸﻮرھﺎ را از ﺗﻮﺳﻞ ﺑﻪ ﺟﻨﮓ ﺑﺮ ﺣﺬر داﺷﺘﻪ و اﺣﻜﺎم ﺻﺎدره از دادﮔﺎھﮫـﺎی »ﻧـﻮرﻧﺒﺮگ« و »ﺗﻮﻛﯿـﻮ« ﺑـﻪ‬ ‫ﻃﻮر آﺷﻜﺎر ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﻣﺘﻮﺳﻠﯿﻦ ﺑﻪ ﺟﻨﮓ و اﻓﺮاد ﺟﻨﮓاﻓﺮوز را رﻗﻢ زده اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻘﺮرات ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﯽ ﺟﻨﮓ را اﻣﺮی ﻧﺎﻣﺸﺮوع ﻣﯽداﻧﺪ‪ .‬ﺗﻤـﺎﻣﯽ ﻣـﺪارك و اﺳـﻨﺎد ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠـﯽ ﺟﻨـﮓ را ﯾـﻚ‬ ‫ﺟﻨﺎﯾﺖ داﻧﺴﺘﻪ و ﺗﺒﻌﺎ ﺟﻨﮓاﻓﺮوزان ﻧﯿﺰ ﺟﻨﺎﯾﺘﻜﺎر ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در ﺗﻌﺎﻗﺐ اﯾﻦﮔﻮﻧﻪ ﺗﻔﮑﺮات ﺑﻮد ﻛﻪ دادﮔﺎھﮫﺎﯾﯽ ﻣﻮﺳﻮم ﺑﻪ دادﮔﺎه ﺟﻨﺎﯾﺘﻜﺎران ﺟﻨﮕﯽ اﯾﺠﺎد ﺷﺪه و ﻣﻘﺮرات‬ ‫راﺟﻊ ﺑﻪ ﻣﻤﻨﻮﻋﯿﺖ ﺟﻨﮓ را از ﺣﺎﻟﺖ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺧﺎرج و در ﻣﻘﺎم ﻋﻤﻞ ﺑﻪ اﺟﺮا ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬دادﮔﺎه ﺟﻨﺎﯾﺘﻜﺎران ﺟﻨﮕﯽ‪ ،‬ﺑﺮﺧﯽ از اﻓـﺮاد را ﭘﺸـﺖ ﻣﯿـﺰ ﻣﺤﺎﻛﻤـﻪ ﻛﺸـﺎﻧﺪه و آﻧـﺎن‬ ‫را وادار ﺑﻪ ﺟﻮاﺑﮕﻮﺋﯽ در ﺧﺼﻮص ﺟﻨﺎﯾﺎﺗﺸﺎن ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﺣﺪاﻗﻞ دﺳﺘﺎورد دادﮔﺎه‪ ،‬دادن درس ﻋﺒﺮت ﺑﻪ ﺟﻨﺎﯾﺘﻜﺎراﻧﯽ اﺳﺖ ﻛﻪ ھﻨﻮز ﺑـﺮ ارﯾﻜـﻪی ﻗـﺪرت ﺟﻠـﻮس ﻛﺮدهاﻧـﺪ‪ .‬ﺷـﺮط‬ ‫ﻋﻘﻞ آن اﺳﺖ ﺑﺎ ﻣﺸﺎھﺪهی ﻋﻮاﻗﺐ ﺟﻨﺎﯾﺘﻜﺎری‪ ،‬ﻧﺒﺎﯾﺪ ﻗﺪم در راه ﺟﻨﺎﯾﺘﻜﺎران ﮔﺬاﺷﺖ؛ اﻟﺒﺘﻪ اﮔﺮ درس ﻋﺒﺮﺗﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫اھﺘﻤﺎم ﺣﻘﻮق ﺟﻨﮓ در ﺟﮫﺖ ﺑﺮﻗﺮاری ﻧﺰدﯾﻜﯽ ﺑﯿﻦ ﺿﺮورﯾﺎت ﺟﻨﮓ و ﻋﻮاﻃﻒ و اﻧﺪﯾﺸﻪھﺎی ﺻﻠﺢﻃﻠﺒﺎﻧﻪی ﺑﺸﺮ اﺳﺖ ﺗﺎ ﺣﺪوث ﺟﻨﮓ ﻣﻮﺟﺐ ﻧﻘﺾ اھﺪاف ﻣﺘﻌﺎﻟﯽ اﻧﺴﺎن ﻧﺸﻮد‪.‬‬

‫‪137‬‬

‫ھﺮ ﭼﻨﺪ اﯾﻦ دو ﻧﻮع ﻋﺎﻣﻞ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ از ﻧﻈﺮ ﻧﻮع ﻋﻼﺋﻢ ﻛﺎﻣﻼ ﺑﺎ ھﻢ ﻣﺘﻔﺎوﺗﻨﺪ وﻟﯽ در ﻛﻞ اﺳﺘﻔﺎده از اﯾﻦ ﺳﻼحھﺎ ﺑﺎﻋﺚ ﻋﻮارﺿﯽ ﺑﺮ روی ﭘﻮﺳـﺖ‪ ،‬ﭼﺸـﻢ‪ ،‬رﯾـﻪ‪ ،‬راھﮫـﺎی ﺗﻨﻔﺴـﯽ‬ ‫و ﻓﺸﺎرھﺎی روﺣﯽ – رواﻧﯽ ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬اﻣﺎ ﻣﻨﺸﺎء ﺑﺴﯿﺎری از ﻋﻮارض ﻋﺼﺒﯽ – رواﻧﯽ در ﺟﺎﻧﺒﺎزان ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ‪ ،‬ﺗﺼﻮرات و ﺗﻮھﻤﺎت ﻏﯿﺮواﻗﻌﯽ از ﻧـﻮع ﺑﯿﻤـﺎری ﺧـﻮدﻧﮕﺮاﻧﯽ از ﺑـﺮوز‬ ‫ﻋﻮارض ﺧﻄﺮﻧﺎك و ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ و ﻧﯿﺰ ﺗﺄﺛﯿﺮ رﻓﺘـﺎر ﻧﺎدرﺳـﺖ اﻃﺮاﻓﯿـﺎن در اﺛـﺮ ھﻤـﯿﻦ ﺗﻮھﻤـﺎت ﻏﻠـﻂ ﻣﯽﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﺑﻨـﺎﺑﺮاﯾﻦ ﯾﻜـﯽ از ﻣﮫﻢﺗـﺮﯾﻦ راھﮫـﺎی ﻛﺎﺳـﺘﻦ از اﯾـﻦ اﺿـﻄﺮاﺑﮫﺎ و‬ ‫اﻓﺴﺮدﮔﯽھﺎ‪ ،‬از ﺑﯿﻦ ﺑﺮدن ﻣﻨﺸﺎء آن ﯾﻌﻨﯽ ﻛﺴﺐ اﻃﻼﻋﺎت درﺳﺖ و زدودن ﺗﻮھﻤﺎت و ﺗﺼﻮرات ﻧﺎدرﺳﺖ در ﻣﻮرد ﻋﻮارض ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ اﺳـﺖ‪ .‬ﺑـﺪﯾﮫﯽ اﺳـﺖ ﺑـﻪ ﺗـﺪرﯾﺞ ﺑـﺎ اﻧﺘﺸـﺎر اﯾـﻦ‬ ‫اﻃﻼﻋﺎت ﺻﺤﯿﺢ و ﻋﻠﻤﯽ ﺑﺎورھﺎی ﻧﺎدرﺳﺖ ﻣﻮﺟﻮد در اﺟﺘﻤﺎع ﻧﯿﺰ ﺟﺎی ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺗﺼﻮر درﺳﺖ و واﻗﻌﯽ از ﺟﺎﻧﺒﺎزان ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺧﻮاھﺪ داد و ﺑـﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿـﺐ ﻧـﻪ ﺗﻨﮫـﺎ اﻃﺮاﻓﯿـﺎن و‬ ‫اﻓﺮاد اﺟﺘﻤﺎع ﺑﺎﻋﺚ ﺑﺮوز ﻧﺎراﺣﺘﯽھﺎی روﺣﯽ و رواﻧﯽ ﺑﺮای ﺟﺎﻧﺒﺎز ﻧﻤﯽﺷﻮﻧﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ در ﻛﺎﺳﺘﻦ از اﯾﻦ ﻧﺎراﺣﺘﯽھﺎ ﺳﮫﻢ ﺑﺴﺰاﯾﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﻣـﺎ اﻗـﺪاﻣﺎت اﻧﺠـﺎم ﺷـﺪه‬ ‫ﻃﯽ اﯾﻦ ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ‪:‬‬ ‫از ﺳﺎل ‪ 1367‬ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪ ،‬ھﯿﭽﮕﻮﻧﻪ ﻣﺮاﺳﻢ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪای ﺑﺮای ﮔﺮاﻣﯿﺪاﺷﺖ ﻗﺮﺑﺎﻧﯿﺎن ﺣﺎدﺛﻪ ﺑﺮﮔﺰار ﻧﺸﺪه اﺳﺖ و از ﺳﺎل ‪ 1380‬ﺑﻪ ﺑﻌﺪ اﻧﺠﻤﻦ دﻓﺎع از ﺣﻘﻮق ﻣﺼﺪوﻣﯿﻦ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ‬ ‫ﺳﺮدﺷﺖ )‪ (ODVCW‬ﺗﻮﺳﻂ ﺟﻤﻌﯽ از ﺟﺎﻧﺒﺎزان و ﺧﺎﻧﻮادهھﺎی درﮔﺬﺷﺘﮕﺎن و ﻣﺮدم ﺷـﮫﺮ ﺗﺄﺳـﯿﺲ ﺷـﺪ ﻛـﻪ ﺗـﺎﻛﻨﻮن ﺗﻼشھـﺎی ﺧـﻮد را ﺟﮫـﺖ ھـﺮ ﭼـﻪ ﺑﮫﺘـﺮ ﺑﺮﮔـﺰار ﻛـﺮدن اﯾـﻦ‬ ‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪھﺎ اﻧﺠﺎم دادهاﻧﺪ و ھﺮ ﺳﺎﻟﻪ ﯾﺎدآور آن ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ و ﻣﯽﺧﻮاھﻨﺪ ﺑﻪ ﮔﻮش ھﻤﻪ ﺑﺮﺳﺎﻧﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺟﺎن دادهاﯾﻢ‪ ،‬ﺟﺎﻧﺒﺎز داده اﯾﻢ و ﺷﮫﺮﻣﺎن‪ ،‬ﺷـﮫﺮ ﻗﺮﺑـﺎﻧﯽ ﺳـﻼحھﺎی ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ‬ ‫اﺳﺖ و اﯾﻦ واﻗﻌﻪ ﺟﻨﺎﯾﺘﯽ آﺷﻜﺎر ﺑﻮد ﺑﺮ ﺷﮫﺮﻣﺎن‪.‬‬ ‫ﻣﯽﺧﻮاھﻨﺪ ﻓﺮﯾﺎد ﺳﺮ دھﻨﺪ ﻛﻪ ﺷﮫﺮ ﻛﻮﭼﻚ ﻣﺎ دو ﺑﺎر ﻣﻈﻠﻮم واﻗﻊ ﺷـﺪه اﺳـﺖ )ﺑـﻪ ﻗـﻮل آﻗـﺎی رﺣـﯿﻢ ﻛﺮﯾﻤـﯽ واﺣـﺪ ﻋﻀـﻮ ﺧـﺎﻧﻮادهای ﻛـﻪ ‪ 10‬ﻧﻔـﺮ از اﻋﻀﺎءﺷـﺎن در اﺛـﺮ ﺑﻤﺒـﺎران‬ ‫ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷﮫﯿﺪ ﺷﺪهاﻧﺪ( ﯾﻚ ﺑﺎر در ﺳﺎل ‪ 66‬و روز ﺑﻤﺒﺎران و ﺑﺎر دﯾﮕﺮ در زﻣﺎن ﺣﺎل ﻛﻪ ﺟﺰء ﻓﺮاﻣﻮش ﺷﺪﮔﺎﻧﯿﻢ‪.‬‬ ‫اﻣﺎ در ﺗﺎرﯾﺦ ‪ 84/00/00‬ﭘﺲ از دﺳﺘﮕﯿﺮی »ﻓﺮاﻧﺲ وان آن راﯾﺖ« دﻻل ﺳﻼحھﺎی ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ و ﻣﺤﻜﻮم ﻧﻤﻮدن او ﺑﻪ ‪ 15‬ﺳﺎل ﺣﺒﺲ در ﻻھﻪ ھﻠﻨﺪ ﺑﻪ ھﻤﺖ ﻛﻤﯿﺘـﻪ ﺣﻘـﻮﻗﯽ اﻧﺠﻤـﻦ‪،‬‬ ‫ﭼﻪ ﻏﻮﻏﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﭘﺎ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬اﺷﻚ ﺷﻮق در ﭼﺸﻤﺎن ﻣﺮدم ﺣﻠﻘﻪ ﺑﺴﺘﻪ و ﺑﻐﺾ دﯾﺮﯾﻨﻪﺷﺎن در ﮔﻠﻮ ﺗﺮﻛﯿﺪه ﺑﻮد‪ .‬آﻧﮫﺎ ﺷﺎدﻣﺎﻧﯽ و ﭘﺎﯾﻜﻮﺑﯽ ﻣﯽﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﺎ ﻓﺮﯾﺎدھﺎﯾﺸﺎن‬ ‫ﻣﯽﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ از ﺗﻤﺎم ﻛﺴﺎﻧﯽ ﻛﻪ در اﯾﻦ راه ﺗﻼش ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ و در ﺟﻠﺴـﻪھﺎی دادﮔـﺎه داﺧﻠـﯽ ﻻھـﻪ ﺷـﺮﻛﺖ ﻛـﺮده ﺑﻮدﻧـﺪ و ﺑـﺎ اﻋﺘﺮاﺿـﺎت ﺧـﻮد ﺧﻮاﺳـﺘﺎر ﻣﺤﻜﻮﻣﯿـﺖ او و ﺗﻮﺟﮫـﺎت‬ ‫ﺑﯿﺸﺘﺮی ﺑﻪ ﻣﺮدم ﻣﻈﻠﻮم ﺳﺮدﺷﺖ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺗﺸﻜﺮ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﺷﻚ ﺷﻮق آﻧﮫﺎ ﺣﺎﻛﯽ از ھﻤﻪ ﭼﯿﺰ ﺑﻮد و ﯾﺎد و ﺧﺎﻃﺮه ﻧـﺎﮔﻮار آن روز ﺷـﻮم و ﺑـﻪ ﺗﺼـﻮر درآوردن ‪ 7‬ﺑﻤـﺐ ﻏـﻮل ﭘﯿﻜـﺮ‬ ‫‪ 250‬ﻛﯿﻠﻮﮔﺮﻣﯽ ھﺮ ﻟﺤﻈﻪ ﮔﻮﻧﻪھﺎی اﯾﻦ ﻣﺮدم ﻣﻈﻠﻮم و ﮔﻤﻨﺎم را ﺧﯿﺲﺗﺮ ﻣﯽﻛﺮد‪.‬‬ ‫ای ﻛﺎش ﻣﯽﺷﺪ ﻛﺎری ﻛﺮد ﻛﻪ ھﺮ ﺳﺎﻟﻪ ھﻤﺎﯾﺸﯽ در ھﻤﻪ ﺷﮫﺮھﺎی ﻛﺸﻮر ﺑﺮﭘﺎ ﮔﺮدد ﺗﺎ ھﺮﮔـﺰ ﺑـﻪ دﺳـﺖ ﻓﺮاﻣﻮﺷـﯽ ﺳـﭙﺮده ﻧﺸـﻮد و در آﻧﺠـﺎ ھﻤـﻪ ﮔـﺮد ھـﻢ آﺋـﯿﻢ و ﯾﻜﺼـﺪا ﺷـﻮﯾﻢ و‬ ‫ﺑﮕﻮﺋﯿﻢ ﻛﻪ دوﺳﺘﺘﺎن دارﯾﻢ و در ﺗﻤﺎم ﺻﺤﻨﻪھﺎی زﻧﺪﮔﯽ ﯾﺎورﺗﺎن‪.‬‬ ‫ﻣﺴﺌﻮﻻن ھﻢ آن ﭼﻨﺎن ﻛﻪ ﺗﺎ ﺣﺎل ﻟﻄﻔﺸﺎن را درﯾﻎ ﻧﻜﺮدهاﻧﺪ ﻣﻄﻤﺌﻨﺎ از ﻟﺤﺎظ ﻋﻤﺮاﻧﯽ‪ -‬اﻗﺘﺼﺎدی – ﺑﮫﺪاﺷﺖ و درﻣﺎن‪ -‬ﻓﺮھﻨﮕﯽ و ھﻨـﺮی و … ﻣـﺮدم اﯾـﻦ ﺧﻄـﺔ ﻣﺤـﺮوم را ﺑـﺎ‬ ‫ﺗﻤﺎم ﻗﻮا ﯾﺎری ﺧﻮاھﻨﺪ ﻛﺮد‪.‬‬ ‫زﯾﻨﺐ ﻣﺤﻤﻮدزاده – داﻧﺸﺠﻮی رﺷﺘﻪ ﺣﻘﻮق‬ ‫ﺳ‪‬رﭼﺎوە ‪ :‬ﻣﺎ‪‬ﭙ‪‬ڕی ﮔﯿﺎرهﻧﮓ‬

‫دﻻﯾﻠﯽ ﭼﻨﺪ ﺑﺮ ﻣﺤﻜﻮﻣﯿﺖ ﺑﻤﺒﺎران ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﺮدﺷﺖ‬ ‫ﻋﺜﻤﺎن ﻣﺰﯾﻦ‬ ‫ھﺪف اﺻﻠﯽ و اﺳﺎﺳﯽ در ھﺮ ﺟﻨﮕﯽ‪ ،‬ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﭘﯿﺮوزی اﺳﺖ‪ .‬ﻃﺮﻓﮫﺎی درﮔﯿﺮ ﺑـﻪ اﻧﺤـﺎء ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﺳـﻌﯽ ﻣﯽﻛﻨﻨـﺪ ﻛـﻪ در ﺧﺎﺗﻤـﻪی ﺟﻨـﮓ ﺑـﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان ﻧﯿﺮوی ﻏﺎﻟﺐ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ ‪.‬‬ ‫ﻟﺬا ﺑﺮای رﺳﯿﺪن ﺑﻪ آن از ﺗﻤﺎﻣﯽ راھﻜﺎرھﺎ و ﻗﺎﺑﻠﯿﺖھﺎی ﺧﻮد اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﻛﻨﻨﺪ ‪.‬‬ ‫ﺟﻨﮓ ھﺸﺖ ﺳﺎﻟﻪی اﯾﺮان و ﻋﺮاق از وﯾﺮاﻧﮕﺮﺗﺮﯾﻦ ﺟﻨﮕﮫﺎی ﻣﻨﻄﻘﻪ و دھﻪھﺎی اﺧﯿﺮاﺳﺖ ﻛﻪ آﺛﺎر ﺳﻮﺋﯽ را ﺑﺮای ھﺮ دو ﻃﺮف ﺑﺮ ﺟﺎی‬

‫‪136‬‬

‫«ﺑﺎور ﻛﻨﯿﺪ آن ﺟﺎ ﺣﺘﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ زﯾﺎرﺗﮕﺎھﯽ ﻣﻘﺪس ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﻮد‪».‬‬

‫ﻋﺸﻖ در رﮔﮫﺎﯾﺖ ﺟﺮﯾﺎن ﭘﯿﺪا ﻣﯽﻛﺮد و از ﻣﮫﺮ ﻣﺮداﻧﯽ ﻛﻪ در آن ﺷﮫﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﻮه اﺳﺘﻮاراﻧﻪ ﻣﯽزﯾﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫از ﻣﺮداﻧﯽ ﻛﻪ ﭘﺎﯾﻪ و اﺳﺎس زﻧﺪﮔﯿﺸﺎن در راه ﻋﺸﻖ ﺑﻪ زﻧﺪﮔﯽ و ھﺪﻓﺸﺎن ﭘﻮﺷﺸﯽ از ھﻤﺎن ﻋﺸﻖ ﺑﻮد‪ .‬آن ﺟـﺎ »ﺳﺮدﺷـﺖ« ﺑـﻮد‪ .‬ﺷـﮫﺮی ﻛﻮﭼـﻚ و زﯾﺒـﺎ ﻛـﻪ آﺳـﻤﺎن آﺑـﯽاش ﻧﻘـﺶ‬ ‫زﯾﺒﺎﯾﯽ از زﻧﺪﮔﯽ و ﻃﺮاوت ﺑﺎ ﻃﺒﯿﻌﺘﺶ درﺧﺸﻨﺪﮔﯽ ﺑـﯿﺶ از وﺻـﻒ ﻧـﻮر ﺧﻮرﺷـﯿﺪ ﺑـﻮد‪ .‬ﻣـﺮدم ﺷـﮫﺮ در آن‬ ‫ﺗﺎﺑﺴــﺘﺎن زﯾﺒــﺎ ﺑــﻪ ﻛﺎرﻣﺸــﻐﻮل ﺑﻮدﻧــﺪ‪ ،‬ﺑﭽــﻪھﺎ در ﻛﻮﭼــﻪ ﭘﺲﻛﻮﭼــﻪھﺎ ﻣﺸــﻐﻮل ﺑــﺎزی ﺑﻮدﻧــﺪ و ﻗﮫﻘﮫــﻪھﺎی‬ ‫ﻛﻮدﻛﺎﻧﻪاﺷﺎن ﺗﺎ اوج آﺳﻤﺎن ﻣﯽرﻓﺖ و ﺑﻪ آﺳﻤﺎن ﻏﺮور ﻣﯽداد‪ .‬اﻣﺎ ﺑﻪ ﻧﺎﮔﺎه آن ﻟﺤﻈـﺎت ﺷـﺎد و ﭘﺮاﻣﯿـﺪ ﺑـﻪ‬ ‫ﻟﺤﻈﻪای ﺷـﻮم ﺑـﺮای آﻧﮫـﺎ ﺗﺒـﺪﯾﻞ ﺷـﺪ‪ .‬در آن ﻟﺤﻈـﻪ ﺷـﻮم ﺑـﻮد ﻛـﻪ ﻧﺎﮔﮫـﺎن ﻏـﺮور زﯾﺒـﺎی آﺳـﻤﺎن ﺑـﻪ وﺳـﯿﻠﻪ‬ ‫ﻏﻮلھﺎی آھﻨﯽ دﺷﻤﻨﺎن ﺗﯿﺮه و ﺗﺎر ﺷﺪ و اﯾﻦ ﺷـﮫﺮ زﯾﺒـﺎ‪ ،‬آﻣـﺎج ﻃﻐﯿﺎنھـﺎی دﺷـﻤﻨﺎﻧﯽ ﮔﺮدﯾـﺪ و ﻗﮫﻘﮫـﻪھﺎی‬ ‫زﯾﺒــﺎی ﻛﻮدﻛــﺎن ﺑــﺮای ھﻤﯿﺸــﻪ از ﭼﮫﺮهھــﺎ ﻣﺤــﻮ ﺷــﺪ و ﻛﺎﻟﺒﺪﺷــﺎن ﺑــﺎ ﺳــﺮبھﺎی داغ دﺷــﻤﻨﺎن ﻋﺠــﯿﻦ ﮔﺸــﺖ و‬ ‫ﭼﺸﻤﺎﻧﺸﺎن ﺳﺎﻗﻂ از روﺷﻨﺎﯾﯽ‪.‬‬ ‫آری ﻋﺰﯾﺰان‪ 7 ،‬ﺗﯿﺮ ‪ 66‬ﺑﻮد ﻛﻪ ﺧﺒﺮ ﺑﻤﺒﺎران ﺷـﮫﺮ ﺳﺮدﺷـﺖ در ﺳﺮﺗﺎﺳـﺮ ﻛﺸـﻮر اﯾـﺮان ﭘﯿﭽﯿـﺪ و ﻣـﺮدم ﻛـﻞ‬ ‫ﻛﺸﻮر را داﻏﺪار ﻛﺮد‪ .‬داﻏﺪار ھﺠﻮم وﺣﺸـﯿﺎﻧﻪ رژﯾـﻢ ﺑﻌـﺚ و ھـﺮ ﺑـﺎر زﻣﺰﻣـﻪھﺎﯾﯽ ﺷـﻨﯿﺪه ﻣﯽﺷـﺪ ﻛـﻪ ﭼﮕﻮﻧـﻪ‬ ‫ﻣﺮدان و زﻧﺎن و ﺑﭽﻪھﺎی ﻣﻌﺼﻮم‪ ،‬ﺷﺠﺎﻋﺎﻧﻪ روح از ﺟﺴﻢ ﺑﺪر ﺑﺮدﻧﺪ و ﯾﺎ ﺑﺎ از دﺳﺖ دادن ﻋﻀﻮی از ﺑﺪﻧﺸﺎن و ﻛﻢﺳﻮ ﺷﺪن ﭼﺸﻤﺎﻧﺸـﺎن و ھـﺰاران ﻋﺎرﺿـﻪ و درد دﯾﮕـﺮ ﺧـﻮد را‬ ‫ﻋﺎدت داده ﺑﻮدﻧﺪ ھﺮ ﭼﻨﺪ ﻛﻪ ھﯿﭽﻜﺪام از اﯾﻨﮫﺎ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺖ اﻣﯿﺪ ﺑﻪ زﻧﺪﮔﯽ را از ﻣﺮدﻣﺎن اﯾﻦ ﺷﮫﺮ ﺑﮕﯿﺮد‪.‬‬ ‫آن روزھﺎ ﻣﻦ ﻧﻮﺟﻮاﻧﯽ ﺑﯿﺶ ﻧﺒﻮدم و ﺳﻦ ﻛﻢ ﻣﺮا از درك ھﺠﻮم وﺣﺸﯿﺎﻧﻪ ﻋﺎﺟﺰ ﻛﺮده ﺑﻮد و ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﺷﺪن اﯾﻦ ﻣﺮدم ﻣﻌﺼﻮم در ﺑﺎورم ﻧﻤﯽﮔﻨﺠﯿﺪ‪.‬‬ ‫اﻣﺎ اﻣﺮوز ﻛﻪ ﺳﺎلھﺎ و ﯾﺎ ﺑﮫﺘﺮ ﺑﮕﻮﯾﻢ ‪ 19‬ﺳﺎل اﺳﺖ ﻛﻪ از آن زﻣﺎن ﻣﯽﮔﺬرد‪ ،‬درك آن ﺑﺮاﯾﻢ ﺳﮫﻞ و آن ﺑﺎور ﻧﺎﺑﺎور در ﺑﺎورم ﮔﻨﺠﯿﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﭼﺮا ﻛﻪ دوﺳﺖ ﻣﮫﺮﺑﺎﻧﻢ )ﺷﯿﺮﯾﻨﻢ )‬ ‫ﯾﻜﯽ از ﻗﺮﺑﺎﻧﯿﺎن اﯾﻦ ﺣﺎدﺛﻪ ﺷﻮم اﺳﺖ ﻛﻪ اﻣﯿﺪواراﻧﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﻣﯽﻛﻨﺪ و ﻏﺮور در ﭼﺸﻤﺎﻧﺶ‪ ،‬ﻧﺸﺎﻧﯽ از ﻋﺸﻖ ﺑﻪ زﻧﺪﮔﯿﺴﺖ‪ .‬ﻋﺸﻖ او ﺑﺎﻋﺚ ﭼﺮﺧﯿﺪن ﻗﻠﻢ در دﺳﺘﺎﻧﻢ ﮔﺸﺖ ﺗﺎ ﺑﻪ‬ ‫ﻧﮕﺎرش درآورم آﻧﭽﻪ را ﻛﻪ اﻣﺮوز در ﺑﺎور ﺧﻮد اﺣﺴﺎس ﻛﺮدهام و آﻧﭽﻪ را ﻛﻪ در ﻣﺎورای ﭼﺸﻤﺎن ﺷﯿﺮﯾﻦ و ﺷﯿﺮﯾﻦھﺎ‪ ،‬ﻗﻠﺐ ھﺮ ھﻤﻨﻮﻋﯽ را ﺑﻪ ﻟﺮزه درﻣﯽآورد‪.‬‬ ‫ﻣﯽﺧﻮاھﻢ ﺑﻨﻮﯾﺴﻢ از آﻧﺎﻧﯽ ﻛﻪ ﺟﺎن ﻓـﺪا ﻛﺮدﻧـﺪ‪ .‬از آﻧـﺎﻧﯽ ﻛـﻪ ﺗـﻦ ﺧـﻮد را ﺑـﺎ ﺑﯿﻤﺎریھـﺎی ﭘﻮﺳـﺘﯽ‪ ،‬رﯾـﻮی و ﺑﯿﻤﺎریھـﺎی ﻧﺎﺷـﻨﺎﺧﺘﻪ دﯾﮕـﺮی ﻛـﻪ ﺑﺮﮔﺮﻓﺘـﻪ از ھﻤـﯿﻦ ﻓﻠﺰھـﺎی داغ‬ ‫دﺷﻤﻨﺎن اﺳﺖ ﻋﺎدت دادﻧﺪ و ﭼﺸﻤﺎﻧﺸﺎن را ﭘﺮ از اﺣﺴﺎس ﺑﻮدن و ﻗﻠﺒﺸﺎن را ﻟﺒﺮﯾﺰ از اﻣﯿﺪ ﻛﺮدﻧﺪ و از آﻧﺎﻧﯽ ﻛﻪ ﯾﺄس ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ ذرهای از اﺣﺴﺎس زﻧﺪﮔﯽ ﻛﺮدن را در آﻧﮫﺎ‬ ‫ﻛﻤﺮﻧﮓ و ﯾﺎ زﻧﺪﮔﯿﺸﺎن را ﺗﺴﺨﯿﺮ ﻛﻨﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎ اﻗﺘﺪار ھﺮ ﭼﻪ ﺗﻤﺎﻣﺘﺮ‪ ،‬اﺳﺘﻮاراﻧﻪ و ھﺪﻓﻤﻨﺪ ﺑﻪ ﺳﻮی ﺟﻠﻮ ﮔـﺎم ﺑﺮﻣﯽدارﻧـﺪ و ﻣﻘﺼـﺪ و ﻣﺴـﯿﺮ زﻧﺪﮔﯿﺸـﺎن را ﺑـﺎ ﻋﺸـﻖ ﻣﯽﭘﯿﻤﺎﯾﻨـﺪ‬ ‫ﺑـﺪون آﻧﻜــﻪ ﻓﺮﯾﺎدرﺳــﯽ داﺷــﺘﻪ ﺑﺎﺷــﻨﺪ و اﯾـﻦ ﺳــﺮاﻧﺠﺎم زﯾﺒﺎﺋﯿﺴــﺖ ﻛــﻪ آﻧﮫــﺎ روی ﺷﺎﻧﻪھﺎﯾﺸــﺎن ﺣﻤـﻞ ﻣﯽﻛﻨﻨــﺪ و ﺳــﻨﮕﯿﻨﯽ اﯾــﻦ ﺑــﺎر ﺑـﻪ ﺷﺎﻧﻪھﺎﯾﺸــﺎن اﺑﮫــﺖ ﺑﺨﺸــﯿﺪه‪ ،.‬آﻧﮫــﺎ ﺳــﻜﻮت‬ ‫ﻣﺮدهاﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﻣﺎ ﻓﺮﯾﺎد ﻣﯽزﻧﯿﻢ و ﺳﻜﻮﺗﺸﺎن را ﺑﺎ ﻓﺮﯾﺎد ﺟﻮاب ﻣﯽﮔﻮﯾﯿﻢ ﻛﻪ »آﻧﮫﺎ ﻓﻘﻂ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ – آﻧﮫﺎ زﻧﺪﮔﯽ ﻣﯽﻛﻨﻨﺪ‪».‬‬ ‫ﭘﺲ ﺑﯿﺎﺋﯿﺪ ﻧﮕﺬارﯾﻢ در ﺑﺎور ﺳﻜﻮﺗﺸﺎن‪ ،‬ﺑﺸﻜﻨﻨﺪ و ﻧﮕﺬارﯾﻢ ﻛﻪ ﺷﺎﺧﻪ ﻋﺸﻘﯽ را ﻛﻪ در وﺟﻮدﺷﺎن ﭘﺮوراﻧﺪهاﻧﺪ ﺧﺸﻚ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﯿﺎﺋﯿﺪ ﯾﺎدﺷﺎن را ھﻤﻮاره داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷـﯿﻢ و ﭼﺸﻤﺎﻧﺸـﺎن‬ ‫را ﺧﯿﺮه ﺑﻪ اﻣﯿﺪی ﺳﺎزﯾﻢ ﻛﻪ ﻓﺮﯾﺎدرﺳﯽ ھﺴﺖ و ﺧﻮاھﺪ ﺑﻮد ﺗﺎ ﭘﯿﺎم ﺻﺪای ﺑﯽﺻﺪا و ﺳﻜﻮت ﺳﻨﮕﯿﻨﺸﺎن را ﺑﻪ ﺗﻚ ﺗﻚ ﻣﺮدم ﺑﺮﺳﺎﻧﻨﺪ‪.‬‬ ‫ھﻤﻪ ﻣﺎ ﺑﻪ ﯾﺎد ‪ 7‬ﺗﯿﺮ ‪ 1366‬ھﺴﺘﯿﻢ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﻪ ﺷﮫﺎدت رﺳﯿﺪن ﺣﺪود ﯾﻚ ‪1000‬ﻧﻔﺮ و ﺑﻪ ﺟﺎ ﻣﺎﻧﺪن ‪ 8000‬ﻣﺼﺪوم و ﻣﺠﺮوح ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ در اﯾـﻦ ﺷـﮫﺮ ﺷـﺪ و ﺑـﺎ ﻧﺒـﻮدن ﺗﺠﮫﯿـﺰات‬ ‫ﻻزم ﺗﻠﻔﺎت ﺑﯿﺸﺘﺮی را ﺑﻪ ﺟﺎی ﮔﺬاﺷﺖ‪ .‬واﻗﻌﺎ◌ً آن ﺷﮫﺮ ﻛﻮﭼﻚ ﻛﻪ در آن زﻣﺎن ﺟﻤﻌﯿﺘﯽ ﺣﺪود ‪ 20/000‬ﻧﻔﺮ داﺷﺖ ﺗﺎ ﭼﻪ اﻧﺪازه ﻣﯽﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺗﺤﻤﻞ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ؟‬ ‫ﭘﺲ ﺑﯿﺎﺋﯿﺪ ﻓﺮﯾﺎد ﺑﺰﻧﯿﻢ و ﺑﮕﻮﯾﯿﻢ‪،‬‬ ‫ﻛﺠﺎ و ﭼﻪ ﻛﺴﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ آن ھﻤﻪ آﺛﺎر ﺗﺨﺮﯾﺒﯽ و ﺗﺎولھﺎ و ﺳﻮزشھﺎی ﺑﯽاﻣﺎن ﭼﺸﻤﺎن ﻓﺮﯾﺒﺎ را ﻛﻪ دﯾﮕﺮ ﻓﺮوﻏﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ ﺑﺮ دوش ﺑﻜﺸﺪ؟ از دﺳﺖ ﻣﺎ ﭼﻪ ﺑﺮﻣﯽآﯾﺪ؟‬ ‫ﺟﺰ آﻧﻜﻪ اﺣﺴﺎس ھﻤﺪردی ﻛﻨﯿﻢ و ﺑﺎ ﻓﺮﯾﺎدھﺎﯾﻤﺎن و ﺑﺎ ﺻﺪاﯾﯽ رﺳﺎ ﺧﻮاﺳﺘﺎر ﯾﺎری و ﻃﻠﺐ ﻛﻤﻚ ﺑﺮای آﻧﮫﺎ ﺷﻮﯾﻢ‪.‬‬ ‫ﺑﻠﻪ‪:‬‬ ‫آن ﻓﺎﺟﻌﻪ دردﻧﺎك ﺑﺸﺮی ﭘﺲ از ﺟﻨﮓ ﺟﮫﺎﻧﯽ اول‪ ،‬ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ و وﺳﯿﻊﺗﺮﯾﻦ ﺣﻤﻼت ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ در ﻃﻮل ﺗﺎرﯾﺦ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻜـﺎرﮔﯿﺮی دو ﻧـﻮع ﻣﮫـﻢ از ﻋﻮاﻣـﻞ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ در ﺟﻨـﮓ اﯾـﺮان و‬ ‫ﻋﺮاق‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ ﻋﺮاق ﺑﻪ اﺛﺒﺎت رﺳﯿﺪ‪.‬‬ ‫ﮔﺎز ﺧﺮدل )ﺳﻮﻟﻔﻮر ﻣﻮﺳﺘﺎر ﯾﺎ ﻋﺎﻣﻞ ﺗﺎولزا )‬ ‫ﻋﺎﻣﻞ اﻋﺼﺎب )ﻋﻤﺪﺗﺎ ﺗﺎﯾﻮن و ﮔﺎھﯽ ﺳﻮﻣﺎن )‬

‫‪135‬‬

‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺮدم آﺷﻨﺎﯾﯽ ﭼﻨﺪاﻧﯽ ﺑﺎ ﻧﺤﻮه ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ اﯾﻦ ﻧﻮع ﺑﻤﺒﺎرانھﺎ و ﻋﻮارض آن ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬ﮔﺮﭼﻪ ﭘﺪاﻓﻨﺪ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ارﺗﺶ در اﻧﺪك زﻣﺎﻧﯽ ﺑﻪﻛﺎر اﻓﺘﺎد‪ ،‬وﻟـﯽ ﻋﻤـﻖ ﺣﺎدﺛـﻪ‬ ‫و ﻋﻮارض آن ﭼﻨﺎن ﺑﻮد ﻛﻪ در ﻛﻤﺘﺮ از ﯾﻚ ﺳﺎﻋﺖ ﺗﻌﺪاد ﻗﺮﺑﺎﻧﯿﺎن ﺑﻪ دهھﺎ ﻧﻔﺮ رﺳﯿﺪ‪.‬‬ ‫از آن ﺗــﺎرﯾﺦ ﺑﻤﺒــﺎران ﺷــﯿﻤﯿﺎﯾﯽ اﯾــﻦ ﺷــﮫﺮ ﺑــﻪ ﻋﻨــﻮان ﺳــﺎﻟﺮوز ﺑﻤﺒــﺎران ﻣﻨــﺎﻃﻖ ﻣﺴــﻜﻮﻧﯽ و ﻏﯿﺮﻧﻈــﺎﻣﯽ‬ ‫ھﻤﭽﻮن ﻧﻤﺎدی از وﺣﺸﯽﮔﺮی رژﯾﻤﯽ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺷﻌﺎر ﭘﺎن ﻋﺮﺑﯿﺴﻢ و ﺳﻮﺳﯿﺎﻟﯿﺴـﻢ و آزادی ﺑـﻪ ﻗـﺪرت رﺳـﯿﺪه‬ ‫ﺑـﻮد ﺑـﻪ ﺛﺒــﺖ رﺳـﯿﺪ‪ .‬ﺑﻤﺒـﺎران ﺷــﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﺮدﺷـﺖ ﭼﻨــﺎن ﮔﺴـﺘﺮده و وﺣﺸـﺖ آور ﺑــﻮد ﻛـﻪ در ﻛﻤﺘــﺮ از ‪24‬‬ ‫ﺳﺎﻋﺖ ﺗﻌﺪاد ﻗﺮﺑﺎﻧﯿﺎن ﺑﻪ ﻣﺮز ‪ 100‬ﻧﻔﺮ ﻧﺰدﯾﻚ و ﺗﻌﺪاد ﻣﺼﺪوﻣﺎن آن ھﻢ از ‪ 5‬ھﺰار ﻧﻔﺮ ﺗﺠﺎوز ﻛﺮد ‪.‬‬ ‫در ﺷﮫﺮھﺎی ﻣﺮزی ﭼﻮن ﺳﺮدﺷﺖ‪ ،‬اﻣﻜﺎﻧﺎت اﻧﺪك آﻧﭽﻨﺎن ﻧﺒﻮد ﻛﻪ از ﻟﺤـﺎظ ﭘـﺬﯾﺮش و ﻣـﺪاوا و ﻣﻌﺎﻟﺠـﻪ‬ ‫ﭘﺎﺳـﺨﮕﻮی اﯾـﻦ ﺟﻨﺎﯾــﺖ وﺣﺸـﺘﻨﺎك ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﺑﯿﻤﺎرﺳــﺘﺎنھﺎی اﺳـﺘﺎنھﺎی اﻃـﺮاف ﻧﯿــﺰ ﻧﺘﻮاﻧﺴـﺘﻨﺪ اﯾـﻦ ھﻤــﻪ‬ ‫ﻣﺼﺪوم ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ را ﻣﺪاوا ﻛﻨﻨـﺪ‪ .‬ﮔـﺮوه ﻛﺜﯿـﺮی ﺑـﻪ ﺗﮫـﺮان اﻋـﺰام و ﻋـﺪهای ھـﻢ ﺑـﻪ ﻛﺸـﻮرھﺎی اروﭘـﺎﯾﯽ‬ ‫ﮔﺴﯿﻞ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺮای اوﻟﯿﻦ ﺑﺎر اروﭘﺎﯾﯿﺎن ﺧﺎﻃﺮه ﺑﻤﺒﺎران ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ »اﯾﭙﺮﯾﺖ« در ﺟﻨﮓ ﺟﮫﺎﻧﯽ اول را ﺑﻪ ﯾﺎد آوردﻧﺪ‬ ‫و ﺑﺎ ﻣﺪاوای اﯾﻦ ﻣﮫﻤﺎﻧﺎن ﺑﺎ ﺑﺪنھﺎی ﺗﺎول زده‪ ،‬ﻣﺮدﻣﯽ ﻛﻪ ﺗﻮان ﻧﻔﺲ‬ ‫ﻛﺸﯿﺪن ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ ﻣﻮاﺟﻪ ﺷـﺪﻧﺪ‪ .‬ھﺮﭼﻨـﺪ ﻧﯿﺮوھـﺎی رژﯾـﻢ ﻋـﺮاق در ﻛﻤﺘـﺮ از ﭼﮫﺎرﻣـﺎه ﺑﻌـﺪ از آﻏـﺎز ﺟﻨـﮓ ﺑـﻪ ﻟﺸـﻜﺮﯾﺎن اﯾـﺮان درﺟﺒﮫـﻪ ﻏـﺮب ﺣﻤﻠـﻪ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻛـﺮده و در روزھـﺎ و‬ ‫ﺳﺎلھﺎی ﺑﻌﺪ ﭘﺎرهای ﺣﻤﻼت ﺗﻜﺮار ﺷﺪ وﻟﯽ ﺗﺎ ﺣﻤﻠﻪ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﺮدﺷﺖ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ اﯾﻦ ﺣﻤﻼت را ﻣﺤﻜﻮم ﻧﻜﺮده ﺑﻮد‪.‬‬ ‫ﺣﻤﻠﻪ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻏﯿﺮﻧﻈﺎﻣﯽ ﻣﺤﺪود ﺑﻪ ﺳﺮدﺷﺖ ﻧﺒﻮد‪ ،‬روﺳﺘﺎھﺎی اﺷﻨﻮﯾﻪ در آذرﺑﺎﯾﺠﺎن ﻏﺮﺑﯽ‪» ،‬آﻟﻮاﺗﺎن« در ﺑﺎﻧـﻪ و »ﻧﮋﻣـﺎر« در ﻣﺮﯾـﻮان و »زرده« و در ﻛﺮﻣﺎﻧﺸـﺎه‬ ‫و دهھﺎ ﻧﻘﻄﻪ دﯾﮕﺮ در اﺳﺘﺎنھﺎی ﻣﺠﺎور ﻣﺮز ﻋﺮاق ﻋﺮﺻﻪ ﺗﺮﻛﺘﺎزی ﺻﺪاﻣﯿﺎن ﺑﻮد ‪.‬‬ ‫ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﯿﺶ از ﯾﻜﮫﺰار ﻧﻔﺮ ﻛﺸﺘﻪ اﯾﻦ ﺣﻤﻼت و اﻓﺰون ﺑﺮ ده ھﺰار ﻧﻔﺮ ﻣﺼﺪوم ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﭼﺸـﻤﺎن ﺧـﻮد ﺳﺮﻧﻮﺷـﺖ ﺻـﺪاﻣﯿﺎن را دﯾﺪﻧـﺪ و اﯾﻤـﺎن آوردﻧـﺪ ﻛـﻪ ﺳـﺘﻤﻜﺎران ﺧﻮاھﻨـﺪ‬ ‫ﻓﮫﻤﯿﺪ ﭼﻪ ﺳﺮﻧﻮﺷﺘﯽ در اﻧﺘﻈﺎر دارﻧﺪ وﻟﯽ آﯾﺎ ﺣﻘﻮق اﯾﻦ ﻗﺮﺑﺎﻧﯿﺎن و ﻣﺼﺪوﻣﯿﻦ اﺳﺘﯿﻔﺎ ﺷﺪه اﺳـﺖ و ﺧـﺪﻣﺎﺗﯽ ﻛـﻪ ﺑـﻪ آﻧـﺎن داده ﻣﯽﺷـﻮد ﺟﻮاﺑﮕـﻮی آﻻم آﻧﮫﺎﺳـﺖ؟ ﻣـﺎ در ﻣﻘﺎﻟـﻪای‬ ‫ﻣﻔﺼﻞ در ھﻤﯿﻦ روزﻧﺎﻣﻪ ﮐﻪ ﺷﻨﺒﻪ آﯾﻨﺪه ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻣﯽﺷﻮد اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع را ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮاردادهاﯾﻢ‪.‬‬ ‫*وﻛﯿﻞ دادﮔﺴﺘﺮی‬ ‫اﯾﻦ ﯾﺎدداﺷﺖ در روزﻧﺎﻣﻪ ھﻢ ﻣﯿﮫﻦ ﺑﻪ ﭼﺎپ رﺳﯿﺪه اﺳﺖ‬ ‫ﺳ‪‬رﭼﺎوە ‪ :‬ﻣﺎ‪‬ﭙ‪‬ڕی ﮔﯿﺎرەﻧﮓ ‪ /‬ڕ‪‬ﮑ‪‬وﺗﯽ ‪٢٩ :‬ی ﺟﻮوﻧﯽ ‪٢٠٠٦‬‬

‫ﮔﻤﺸﺪهای دﯾﺮﯾﻦ‬ ‫زﯾﻨﺐ ﻣﺤﻤﻮدزاده‬ ‫"ﻗﺼﻪ اﯾﺴﺖ اﯾﻦ ﻗﺼﻪ‪ ،‬ﻗﺼﻪ‪ ،‬آری ﻗﺼﻪی درد اﺳﺖ"‪.‬‬ ‫ﺷﻌﺮ ﻧﯿﺴﺖ‪،‬‬ ‫اﯾﻦ ﻋﯿﺎر ﻣﮫﺮ و ﻛﯿﻦ ﻣﺮد و ﻧﺎﻣﺮد اﺳﺖ‪.‬‬ ‫آری ﻛﯿﻦ ﻧﺎﻣﺮداﻧﯽ ﻛﻪ وﺣﺸﯿﺎﻧﻪ ﺣﻤﻠﻪ ﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻧﺎﺑﻮد ﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻛﺸﺘﻨﺪ و ھﺴﺘﯽ را از ﺷﮫﺮ زﯾﺒﺎﯾﯽ ﻛﻪ ﻋﺸﻖ در آن ﺣﺎﻛﻢ ﺑﻮد‪ ،‬ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‬ ‫از ﻧﺎﻣﺮداﻧﯽ ﻣﯽﮔﻮﯾﻢ ﻛﻪ وﺟﺪاﻧﺸﺎن در زﯾﺮ ﭘﺎھﺎﯾﺸﺎن ﻟﮕﺪﻛﻮب ﺷﺪه ﺑﻮد و ﻣﻌﻨﯽ ﻣﺮداﻧﮕﯽ در ﻣﺮاﻣﺸﺎن ﺧﻔﺘﻪ و از ﺷﮫﺮی ﻛﻪ در آن زﻧﺪﮔﯽ ﺳﺒﺰ ﺑﻮد و ﺑﺎ ھﺮ ﻧﻔﺴﯽ ﻛﻪ ﻣﯽﻛﺸﯿﺪی‬

‫‪134‬‬

‫ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آورد ﻣﮕﺮ اﯾﻨﮑﻪ در راﺳﺘﺎی ﻣﻨﺎﻓﻊ وﻣﺼﺎﻟﺢ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺸﺮی ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪ -٢‬ﻣﺎ ﻣﺮدم ﺳﺮدﺷﺖ و ﺑﺎزﻣﺎﻧﺪﮔﺎن ﺑﻤﺒﺎران ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ اﯾﻦ ﺷﮫﺮ ﺑﺮ ﺧﻮد روا ﻧﻤﯽ دارﯾﻢ ﮐﻪ ﻣﺮاﺳﻤﯽ ﺑﻪ ﻧﺎم ﻣﺎ وﺷﮫﺪای ﻣﺎ ﺑﺮﮔﺰارﮔﺮدد درﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ در آن ﻣﺮاﺳﻢ از ﻣـﺮدم ﺳﺮدﺷـﺖ‪،‬‬ ‫ﻗﺮﺑﺎﻧﯿﺎن و ﻣﺴﺎﺋﻞ و ﻣﺸﮑﻼﺗﺸﺎن ﺻﺤﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﯿﺎن ﻧﯿﺎﯾﺪ وﺑﻪ دﺳﺖ ﻓﺮاﻣﻮﺷﯽ ﺳﭙﺮده ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ -٣‬اﯾﻦ اﻧﺠﻤﻦ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﺎﯾﻨﺪه ﻣﺼﺪوﻣﯿﻦ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﺮدﺷﺖ اﻋﻼم ﻣﯽ دارد ﻣﺮدم ﺳﺮدﺷﺖ در ﺑﯿﺴﺖ وﺳﻮﻣﯿﻦ ﺳﺎﻟﮕﺮد اﯾﻦ ﻓﺎﺟﻌﻪ اﻧﺘﻈـﺎر داﺷـﺘﻪ و دارد ﻧﺘـﺎﯾﺞ آزﻣﺎﯾﺸـﺎت ﭘﺰﺷـﮑﯽ‬ ‫ﮐﻪ ﻃﯽ ﺳﺎﻟﯿﺎن ﮔﺬﺷﺘﻪ وﺑﺎ ھﻤﮑﺎری ﻣﺮدم وﻗﺮﺑﺎﻧﯿﺎن اﯾﻦ ﺷﮫﺮ در راﺳﺘﺎی دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑـﻪ دارو ودرﻣـﺎن ﻣﻮﺛﺮﺗﺮﺟﮫـﺖ ﻣـﺪاوای‬ ‫ﻣﺼﺪوﻣﯿﻦ وھﻤﭽﻨﯿﻦ ﯾﺎﻓﺘﻦ راھـﯽ ﺑـﺮای ﺷﻨﺎﺳـﺎﯾﯽ ﻣﺼـﺪوﻣﯿﻦ و ﺗﺸـﺨﯿﺺ درﺻـﺪ ﺻـﺪﻣﺎت وارده ﺑـﻪ آﻧـﺎن ﺻـﻮرت ﮔﺮﻓﺘـﻪ در‬ ‫اﺧﺘﯿﺎر ﺟﺎﻣﻌﻪ ﭘﺰﺷﮑﯽ وﻋﻠﯽ اﻟﺨﺼﻮص ﻣﺮدم ﺳﺮدﺷﺖ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪.‬‬ ‫‪ -٤‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑـﻪ اﺛﺒـﺎت دﺧﺎﻟـﺖ دوﻟﺘﮫـﺎ وﺷـﺮﮐﺘﮫﺎی ﺧـﺎرﺟﯽ در ﺗﺴـﻠﯿﺢ رژﯾـﻢ ﺳـﺎﺑﻖ ﻋـﺮاق ﺑـﻪ ﺳـﻼﺣﮫﺎی ﻣﻤﻨﻮﻋـﻪ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ‬ ‫ازدوﻟﺖ وﻗـﻮه ﻗﻀـﺎﺋﯿﻪ ﺧﻮاﺳـﺘﺎرﯾﻢ ﺑـﺎ ﺣﻀـﻮر ﻓﻌـﺎل در ﻣﺤـﺎﮐﻢ ﺧـﺎرﺟﯽ از ﺟﻤﻠـﻪ ﭘﯿﮕﯿـﺮی ﭘﺮوﻧـﺪهء آﻗـﺎی آن راﻧـﺖ‪ ،‬دﻻل‬ ‫ﻣﺤﮑﻮم ﺷﺪه ﺑﻪ اﺗﮫﺎم ﻓﺮوش ﻣﻮاد اوﻟﯿﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺳﻼح ھﺎی ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﻪ رژﯾﻢ ﺳﺎﺑﻖ ﻋﺮاق و ھﻤﭽﻨﯿﻦ ﺟﺮﯾﺎن دادرﺳـﯽ ﺳـﺮان‬ ‫رژﯾﻢ ﺑﻌﺜﯽ ﻋﺮاق‪ ،‬ﺣﻘﻮق ﻣﺎدی وﻣﻌﻨـﻮی ﭘﺎﯾﻤـﺎل ﺷـﺪه ﻣـﺎ ﻗﺮﺑﺎﻧﯿـﺎن ﺑـﻪ ﻃـﻮر ﮐﺎﻣـﻞ اﻋـﺎده و وﺻـﻮل ﮔـﺮدد‪ .‬ﻋـﺪم ﭘﯿﮕﯿـﺮی‬ ‫ﺣﻘﻮق زﯾﺎن دﯾﺪﮔﺎن وﻗﺮﺑﺎﻧﯿﺎن ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﺪارک واﺳﻨﺎد ﻣﺜﺒﺘﻪ ﻓﺮاوان ﻣﻮﺟﺒﺎت ﻧﺎﺧﺮﺳﻨﺪی ﺧـﺎﻃﺮ ﻣﺼـﺪوﻣﯿﻦ را‬ ‫ﻓﺮاھﻢ ﺳﺎﺧﺘﻪ وﺷﺎﯾﺴﺘﻪ ھﻢ ﻧﯿﺴﺖ ﺑﺎﻧﯿﺎن اﯾﻦ ﻋﻤﻞ ﺿﺪ اﻧﺴﺎﻧﯽ از ﺗﻌﻘﯿﺐ وﻣﺠﺎزات ﻣﺼﻮن ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪ -٥‬ﻣﺎ ﺑـﺎ ﺗﺸـﮑﺮوﻗﺪرداﻧﯽ از ﻣﺼـﻮﺑﻪ ﻣﺠﻠـﺲ ﺷـﻮرای اﺳـﻼﻣﯽ ﻣﺒﻨـﯽ ﺑﺮﺗﺼـﻮﯾﺐ ﻗـﺎﻧﻮن ﺷﻨﺎﺳـﺎﯾﯽ ﻣﺼـﺪوﻣﯿﻦ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﮐﺸـﻮر‬ ‫واﻟﺰام وزارت اﻣﻮر ﺧﺎرﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻠﯽ و ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ ﻧﻤﻮدن ﻓﺎﺟﻌﻪ ﺳﺮدﺷـﺖ اﻋﺘﻘـﺎد دارﯾـﻢ ﺑﺎزﺗـﺎب ﮔﺴـﺘﺮده اﯾـﻦ ﻓﺎﺟﻌـﻪ ﺿـﻤﻦ‬ ‫اﺛﺒﺎت ﻓﺪاﮐﺎری‪ ،‬رﺷﺎدت‪ ،‬و ﻣﻈﻠﻮﻣﯿﺖ ﻣﺮدم ﮐﺸﻮرﻣﺎن در اذھﺎن ﺟﮫﺎﻧﯿﺎن و ﺣﺘﯽ ﻧﺴﻠﮫﺎی آﯾﻨﺪه از ﺗﮑﺮار دوﺑﺎره اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻓﺠﺎﯾﻊ ﻣﻤﺎﻧﻌﺖ ﺟـﺪی و اﺳﺎﺳـﯽ ﺑـﻪ ﻋﻤـﻞ ﻣـﯽ آورد‪ .‬ﻟـﺬا‬ ‫ﺑﺮﮔﺰاری ﻣﺮاﺳﻢ درﺧﻮر ﺑﺎ اﺑﻌﺎد ﻓﺎﺟﻌﻪ در ﺷﮫﺮ ﺳﺮدﺷﺖ ﺿﻤﻦ دﻟﺠﻮﯾﯽ از ﻣﺮدم رﻧﺠﺪﯾﺪه اﯾﻦ ﺷﮫﺮ و ﮐﺎھﺶ درد و آﻻم آﻧﺎن‪ ،‬ﮔﺎﻣﯽ ﻣﮫﻢ در ﺷﻨﺎﺳﺎﻧﺪن ﺑﮫﺘـﺮ و ﺑﯿﺸـﺘﺮ اﯾـﻦ ﻓﺎﺟﻌـﻪ‬ ‫ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬در ﺧﺎﺗﻤﻪ اﻋﻼم ﻣﯿﺪارﯾﻢ ﺑﯽ ﺷﮏ وﺿﻌﯿﺖ ﻓﻌﻠﯽ اﯾﻦ ﺷﮫﺮ ﺑﻪ ھﯿﭽﻮﺟـﻪ زﯾﺒﻨـﺪه ﻣﺮدﻣـﯽ ﻧﯿﺴـﺖ ﮐـﻪ ﻃـﯽ ھﺸـﺖ ﺳـﺎل ﺟﻨـﮓ ﺗﺤﻤﯿﻠـﯽ ﺣﺎﺿـﺮ ﻧﺸـﺪﻧﺪ ﺣﺘـﯽ ﯾـﮏ روز ھـﻢ‬ ‫ﺧﺎﻧﻪ وﮐﺎﺷﺎﻧﻪ ﺧﻮد را رھﺎ ﮐﻨﻨﺪ و ﺑﯿﺶ از دو دھﻪ ھﺮ ﻟﺤﻈﻪ درد زﺧﻤﮫﺎی ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ را ﻟﻤﺲ ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ‪ ،‬ودر ﺳﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﺎم ھﻤﺖ ﻣﻀﺎﻋﻒ‪ ،‬ﺗﻼش ﻣﻀﺎﻋﻒ ﻧﺎﻣﮕـﺬاری ﺷـﺪه اﺳـﺖ‬ ‫ﻻزم اﺳﺖ‬ ‫ﻋﻘﺐ ﻣﺎﻧﺪﮔﯽ ھﺎی ﻓﺮاوان اﯾﻦ ﺷﮫﺮ ﻣﺤﺮوم و ﻣﺼﯿﺒﺖ دﯾﺪه ﺟﺒﺮان ﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﺑﻪ اﻣﯿﺪ دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﺟﮫﺎﻧﯽ ﻋﺎری از ﺳﻼﺣﮫﺎی ﮐﺸﺘﺎر ﺟﻤﻌﯽ و ﻣﻤﻠﻮ از ﺻﻠﺢ و دوﺳﺘﯽ‬ ‫اﻧﺠﻤﻦ دﻓﺎع از ﺣﻘﻮق ﻣﺼﺪوﻣﯿﻦ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﺮدﺷﺖ‬ ‫‪7‬ﺧﺮداد ‪1389‬‬ ‫ﺳ‪‬رﭼﺎوە ‪ :‬ﻣﺎ‪‬ﭙ‪‬ڕی ﮔﯿﺎرەﻧﮓ ‪ /‬ڕ‪‬ﮑ‪‬وﺗﯽ ‪٢٨ :‬ی ﺟﻮوﻧﯽ ‪٢٠١٠‬‬

‫ﺟﻨﺎﯾﺘﯽ ﻛﻢﻧﻈﯿﺮ‬ ‫ﺻﺎﻟﺢ ﻧﯿﻜﺒﺨﺖ‬ ‫روزھﺎی ھﻔﺘﻢ و ھﺸﺘﻢ ﺗﯿﺮﻣﺎه ھﺮﯾﻚ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺘﯽ در ﺗﺎرﯾﺦ ﮔﺬﺷﺘﻪ و آﯾﻨﺪه ﻛﺸﻮر ﻣﺎ ﻣﺎﻧﺪﮔﺎر ﺧﻮاھﻨﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺳﺎل ﯾﺎد آن ﺑﺮﮔﺰار و ﺗﻜﺮار ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﺳﺎﻋﺖ ‪ 4‬ﺑﻌﺪازﻇﮫﺮ روز ھﻔﺘﻢ ﺗﯿﺮﻣﺎه ﺳﺎل ‪ 1366‬ﺑﺎر دﯾﮕﺮ ﭼﻨﺪ ﻓﺮوﻧﺪ ھﻮاﭘﯿﻤﺎی ﺟﻨﮕـﯽ ﻋـﺮاق ﺑـﺮ ﻓـﺮاز »ﺳﺮدﺷـﺖ« ﭼﺮﺧـﯽ زده و ﺳـﭙﺲ ﭼﮫﺎرﻧﻘﻄـﻪ ﺷـﮫﺮ را ﻛـﻪ ﯾﻜـﯽ از آﻧﮫـﺎ‬ ‫دﻗﯿﻘﺎ ﻧﺰدﯾﻚ ﻣﻨﺒﻊ آب آﺷﺎﻣﯿﺪﻧﯽ ﺷﮫﺮ ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﻮرد ﺣﻤﻠﻪ ﻗﺮار دادﻧﺪ ‪.‬‬ ‫ھﻨﻮز آﺧﺮﯾﻦ ﺑﻤﺐ را ﻓﺮو ﻧﺮﯾﺨﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﺮدم درﯾﺎﻓﺘﻨﺪ اﯾﻦ ﺑﻤﺒﺎران ﻏﯿﺮاز ﺑﻤﺒﺎرانھﺎی ﻗﺒﻠﯽ ﺳﺮدﺷﺖ وﺳﺎﯾﺮ ﻧﻘﺎط ﻛﺸﻮر در زﻣﺎن ﺟﻨﮓ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫اﯾﻦ ﺑﺎر ﺳﺮدﺷﺖ ﭼﻮن ﺷﮫﺮ »اﯾﭙﺮﯾﺖ« در ﺑﻠﮋﯾﻚ در ﺟﻨﮓ ﺟﮫﺎﻧﯽ اول و »ھﯿﺮوﺷﯿﻤﺎ و ﻧﺎﻛﺎزاﻛﯽ« ژاﭘﻦ در ﺟﻨﮓ ﺟﮫﺎﻧﯽ دوم ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﺎ ﻣﻮرد ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻤﺐھﺎی ﻛﺸﺘﺎر ﺟﻤﻌﯽ ﻗﺮار‬

‫‪133‬‬

‫ﻟ‪‬ﺣﺎ‪‬ﯽ ﺣﺎزردا دوو ھ‪‬زار و ‪ ٢٠٠‬ﺑﺮﯾﻨﺪاری ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻟ‪ ‬ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ ﺳ‪‬ردەﺷﺖ ژﯾﺎﻧﯽ ﻧ‪‬ﻣﺮ و ﻧ‪‬ژی ﺑ‪‬ﺳ‪‬ر دەﺑ‪‬ن و ﭘ‪‬ﻮﯾﺴﺘﯿﺎن ﺑ‪ ‬ﺧﺰﻣ‪‬ﺗﮕﻮزاری و ﺋﯿﻤﮑﺎﻧﺎﺗﯽ ﭘﺰﯾﺸـﻜﯽ و دەوا و‬ ‫دەرﻣﺎن ھ‪‬ﯾ‪.‬‬ ‫ﺳ‪‬رﭼﺎوە ‪ :‬ﻣﺎ‪‬ﭙ‪‬ڕی ﮐﻮردﭘﺎ ‪ /‬ڕ‪‬ﮑ‪‬وﺗﯽ ‪٢٩ :‬ی ژوﺋ‪‬ﻧﯽ ‪٢٠١٤‬‬

‫ﺑﯚ ﺷﺎرهﻛﻪم‬ ‫ﺑﯚ ﺷﺎرهﻛﻪم "ﺳﻪردهﺷﺘﯽ ﺧﻮ‪‬ﻨﺎوی"‬ ‫ﺳﻪرهﺧﯚﺷﯽ ﺑ‪‬ﺖ ﻟﻪ ﮔﻮ‪‬ﻪ ﺟ‪ ‬ﻣﺎوهﻛﺎﻧﯽ ﺷﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺘﯽ ھﻪﻣﯿﺸﻪ ﺳﻪرﺳـﻪوز‪ .‬ﻟـﻪ ﺳـﺎ‪‬ﯿﺎدی ﭘﻮﺷـﭙﻪری ﺧﻮ‪‬ﻨـﺎوی‪ ،‬ﻟـﻪ ﺑﯿـﺮهوهری ﺋـﺎزﯾﺰاﻧﯽ ﻟـﻪ ﯾـﺎدا زﯾﻨـﺪو ﻟـﻪ ھﻪ‪‬ﺪاﻧـﻪوهی‬ ‫ﻻﭘﻪرهﻛﺎﻧﯽ ﭘﺮ ﺳﻪرهﺧﯚﺷﯽ ﺑ‪‬ﺖ ﻟﻪ ﮔﻮ‪‬ﻪ ﺟ‪ ‬ﻣﺎوهﻛﺎﻧﯽ ﺷﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺘﯽ ھﻪﻣﯿﺸﻪ ﺳﻪرﺳﻪوز‪ .‬ﻟﻪ ﺳﺎ‪‬ﯿﺎدی ﭘﻮﺷﭙﻪری ﺧﻮ‪‬ﻨﺎوی‪ ،‬ﻟـﻪ ﺑﯿـﺮهوهری ﺋـﺎزﯾﺰاﻧﯽ ﻟـﻪ ﯾـﺎدا زﯾﻨـﺪو ﻟـﻪ‬ ‫ھﻪ‪‬ﺪاﻧﻪوهی ﻻﭘﻪرهﻛﺎﻧﯽ ﭘﺮ ﻟﻪ ﻣﻪﯾﻨﻪت و ژاﻧﯽ ﻧﻪﺗﻪوی ژ‪‬ﺮدهﺳﺖ‪ ،‬دهﺳﺘﻪ ﮔﻮ‪‬ﻜﯽ ﭼﻨﺮاو ﻟﻪ ﻛﻮ‪‬ﺴﺘﺎﻧﻪﻛﺎﻧﯽ ھﻪر ﭼﯚار ﭘﺎرﭼﻪی ﻛﻮردﺳـﺘﺎﻧﯽ داﮔﯿﺮﻛـﺮاو ﺑـﯚ ﺳـﻪر ﮔـﯚری ﺋـﺎزﯾﺰان‬ ‫ھﻪدﯾﻪی ﻣﻨﻪ و ﻛﺮﻧﯚش ﺋﻪﺑﻪم ﺑﯚ ﺑﺎﻻﯾﺎن ﻛﻪ ﺑﻪرزاﯾﯽ ھﯿﻤﺎﻻﯾﺎش ﻗﻪت ﻧﺎﯾﮕﺎﺗ‪ .‬ﻧﻮێ ﻛﺮدﻧﻪوهی ﺑﻪﻟ‪‬ﻨﻤﻪ‪ ،‬ﺑـﯚدر‪‬ﮋهداﻧﯽ ﺧـﻪﺑﺎﺗﻢ‪ ،‬ﺗـﺎ ﮔﻪﯾﺸـﺘﻦ ﺑـﻪ ﺋـﺎزادی‪ ،‬ﺋـﻪو ھﯿﻮاﯾـﻪی ﻛـﻪ‬ ‫ﻧﻪﭘ‪‬ﻜﺮا ﻟﻪ ژﯾﺮ ﺧﻪردل و ﻣﻮﺳﺘﺎردا ﻗﻪت ون ﻧﺎﺑ‪‬ﺖ‪ .‬داﯾﻪ ﮔﻪوره دهﯾﻠ‪‬ﺘﻪوه ﺑﯚ ﭘﻪﭘﻮﻟﻪی ﭘ‪ ‬ﮔﻪ‪‬ﺸﺘﻮو‪ ،‬ﻛﻪ ﭼﯚن ﻣﻪﯾﻨﺖ ﭘﺸﺘﯽ ﭼﻪﻣﺎﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪس ﻧﻪﯾﺘﻮاﻧﯽ وڕهو ھﯿـﻮای ﻟـﻪﻧﺎو دﻟـﯽ‬ ‫ﺑﺮوﺧ‪‬ﻨ‪‬ﺖ ‪.‬‬ ‫ﻛﺎﺗ‪‬ﻚ ﺷﺎر و ﭼﯿﺎی ﺟﻮان و د‪‬ﮕﯿﺮ ﭘﺮ ﺑﻮو ﻟﻪ ﭘﯚﺳﺘﺎل رهﺷﯽ ﻣـﻪﻻﯾﯽ‪ ،‬ر‪‬ﮕـﺎ ﻧـﻪﺑﻮو ﻟـﻪ ﺑـﻪر دوژﻣـﻦ‪ ،‬ﻟـﻪ ﺑـﺎزار و ﻛﯚﻻﻧﺎﻧـﺪا‪ ،‬ﮔﺮﺗـﯽ ﺑﯿـﺎﻧﻮو‪ ،‬ﺑﻪﻋﺴـﯽ ﺟـﻪﻻد ﺑـﯚ ﻧـﻪﻣﺎﻧﯽ ﺷـﺎری‬ ‫ﺋﺎﺷﺘﯽ‪ .‬داﺧﯽ ﮔﺮان‪ ،‬ﺑﻮوﯾﻨﻪ دهﺳﺘﺎوی ﺳﯿﺎﺳﻪت ﯾﺎﺧﻮ ﮔﻪﻣﻪی ﻧﻪداﻣﻪﺗﯽ‪ ،‬ھﺎوار ھﺎواری زارۆﻛﺎن‪ ،‬ﺗﻪرﻣﯽ ﮔﻮﻟ‪‬ﻚ ﻟﻪﻧﺎو ﺑ‪‬ﺸﻜﻪ‪ ،‬دﻟـﯽ ﺳـﻮﺗﺎوی داﯾﻜ‪‬ﻜـﻪ‪ ،‬ھﯿـﻮا ﻟـﻪ ﺑـﺎوهش ﺑـﺎوﻛﯽ‬ ‫دا‪ ،‬ﺋﻪﺳﺮﯾﻦ ﻟﻪ ﮔﻪڵ ھﻪﭬﺎ‪‬ﻪﻛﻪی‪ ،‬ﭼﺮۆ ﻟﻪ ﻧﺎو ھﻪﯾﻮاﻧﻪﻛﻪی‪ ،‬ﺑﺎﺑﻪﮔﻪوره ﻟﻪﺳﻪرﺑﻪرﻣﺎﻟﻪﻛﻪی‪ ،‬ﻛﻪ ھﺎت ﻧﺎﭘﺎﻟﻤﯽ دوژﻣﻨﺎن ﺋﻪو ﺟﺎرهﯾـﺎن ﺟﯿـﺎوازی ﺑـﻮو ﺟﯿـﺎ ﻟـﻪ دهﻧـﮓ و ﻟـﻪرزﯾﻨﯽ‬ ‫ﺷﺎرهﻛﻪ‪ ،‬دﯾﺎری ﺗﺮی ﭘ‪ ‬ﺑﻮو دوژﻣﻦ ﺑﻮو‪ ،‬ھﻪﻧﺎﺳﻪی ﮔﺸﺖ ﻛﭗ ﻛﺮا‪ ،‬ھﻪروهك دهﻧﮕﯽ ﮔﺸﺖ ﻛﻮرد‪‬ﻚ ھﻪو‪‬ﯽ ﻛﭗ ﻛﺮاﻧﯽ دراﺑـﻮو‪ ،‬ﺳـﻨﻮور ﻛـﻪوت‪ ،‬ﭼـﺮۆ ﭘـﻪری وهك ﭘﻪﭘﻮﻟـﻪ‪ ،‬ھﯿـﻮا و‬ ‫ھﻪ‪‬ﻤﻪت ﻟﻪ ﻻی ھﺎوﻛﺎر ﭼﻮﻧﻪ ﺧﻪو‪‬ﻚ ﺑﯚ ھﻪﻣﯿﺸﻪ‪ ،‬داﯾﻪ ﻛﻪوﺗﻮو ھﺎواری ﺑﯚ ﺋﺎﺳﯚ و ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ و ﻛﯚرﭘﻪی ﻧﺎزداری ﺷﯿﻼﻧﯽ ﻟﻪ ﮔﻪروی دا ﺑﯚ ھﻪﻣﯿﺸﻪ ﺑﻮ ﺑﻪ ﺋﺎواﺗ‪‬ﻚ و ﺧﻨﻜ‪‬ﻨﺪرا ‪.‬‬ ‫ﺑﯚ ﺗﻮ ﺑ‪‬ﺖ ﺋﺎزﯾﺰهﻛﻪم در‪‬ﮋه داﻧﯽ ﺋﻪم ﺷﯚرﺷﻪ ﭘﺮﻣﻪﯾﻨﻪﺗﻪ‪ ،‬ﻟﻪ ژ‪‬ﺮ ﭼﻪﭘﯚﻛﯽ ﻣﻪﻻﯾﯽ‪ ،‬ﺑﻪﻋﺴﯽ ﺳﻮوری ﯾﺎﺧﯚ ﻋﯿﺮاﻗﯽ ﯾﺎﻛﻮ ﺋﺎﺗﺎی ﺗﻮرﻛﯽ ﻓﺎﺷﯿﺴﺖ‪ ،‬ﮔـﻪر ﻧـﻪﺟﻮﻟ‪‬ﯽ ھـﻪر ﺑﻪﺷـﻤﺎﻧﻪ‬ ‫ﻟﻪ ﺋﺎﮔﺮی ﯾﺎﺧﯚ ﺋﺎﻣ‪‬ﺪ‪ ،‬ﻟﻪ ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑ‪‬ﺖ ﯾﺎ ھﻪ‪‬ﻪﺑﭽﻪ‪.‬‬ ‫‪sardasht@sardasht.com‬‬ ‫ﺳ‪‬رﭼﺎوە ‪ :‬ﻣﺎ‪‬ﭙ‪‬ڕی ﮔﯿﺎرەﻧﮓ ‪ /‬ڕ‪‬ﮑ‪‬وﺗﯽ ‪ ٢١ :‬ﻣﺎرﭼﯽ ‪٢٠٠٦‬‬ ‫ﭘﯿﺎم اﻧﺠﻤﻦ دﻓﺎع ازﺣﻘﻮق ﻣﺼﺪوﻣﯿﻦ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﺮدﺷﺖ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﺑﯿﺴﺖ و ﺳﻮﻣﯿﻦ ﺳﺎﻟﮕﺮد ﻓﺎﺟﻌﻪ ﺑﻤﺒﺎران ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﺮدﺷﺖ‬ ‫ﻣﺮدم ﻋﺰﯾﺰ و ﺑﺰرﮔﻮار ﺳﺮدﺷﺖ ‪ ،‬ھﻢ ﻣﯿﮫﻨﺎن ﮔﺮاﻣﯽ‬ ‫درآﺳﺘﺎﻧﻪ ﺑﯿﺴﺖ وﺳﻮﻣﯿﻦ ﺳﺎﻟﮕﺮد ﺑﻤﺒﺎران ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷﮫﺮﺳﺮدﺷﺖ و روﺳﺘﺎھﺎی اﻃـﺮاف ھﺴـﺘﯿﻢ ‪ ،‬ﺑﻤﺒـﺎراﻧﯽ ﮐـﻪ ﺑـﻪ اﺳـﺘﻨﺎد ﻣﻘـﺮرات و ﮐﻨﻮاﻧﺴـﯿﻮﻧﮫﺎی ﺑـﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠـﯽ ﮐـﺎﻣﻼ ﻣﻤﻨـﻮع و در‬ ‫ﺗﻀﺎد ﺑﺎﺗﻤﺎﻣﯽ ﻣﻮازﯾﻦ ﺣﻘﻮﻗﯽ ﺑﻮده ﮐﻪ در آن آﺷﮑﺎرا ﺳﻼﺣﮫﺎی ﻣﻤﻨﻮﻋﻪ وﺣﺎوی ﮔﺎزھﺎی ﺧﺮدل وﺗﺎول زا ﻋﻠﯿﻪ ﻣﺮدم ﻏﯿﺮ ﻧﻈﺎﻣﯽ ﺑﻪ ﮐﺎر رﻓـﺖ وﻣﺘﺎﺳـﻔﺎﻧﻪ آﻧﮕﻮﻧـﻪ ﮐـﻪ ﺷﺎﯾﺴـﺘﻪ آن‬ ‫ﺑﻮد ﺑﺎ ﻣﺤﮑﻮﻣﯿﺖ واﻋﺘﺮاض ﺧﺼﻮﺻﺎ ازﻃﺮف ﻣﺠﺎﻣﻊ وﺳﺎزﻣﺎﻧﮫﺎی ﻣﺴﺌﻮل ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ ﻣﻮاﺟﻪ ﻧﮕﺮدﯾﺪ و ﺑﻪ ھﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ اﺳﺖ ﮐﻪ ھﻨﻮزھﻢ ﺗﺮس و دﻟﮫـﺮه از ﺳـﺎﺧﺖ وﮐـﺎرﺑﺮد ﺳـﻼﺣﮫﺎی‬ ‫ﮐﺸﺘﺎر ﺟﻤﻌﯽ ﯾﮏ واﻗﻌﯿﺖ ﺗﻠﺦ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺸﺮی اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺎ در ﺑﯿﺴﺖ و ﺳﻮﻣﯿﻦ ﺳﺎﻟﮕﺮد اﯾﻦ ﻓﺎﺟﻌﻪ در ﮐﻨﺎر ﻣﺤﮑﻮم ﮐﺮدن آن وﺿﻤﻦ ھﻤـﺪردی وﺗﺴـﻠﯿﺖ ﻣﺠـﺪد ﺑـﻪ ﻗﺮﺑﺎﻧﯿـﺎن وﺑﺎزﻣﺎﻧـﺪﮔﺎن‬ ‫اﻋﻼم ﻣﯿﺪارﯾﻢ ‪.‬‬ ‫‪ -١‬اﯾﻦ ﺑﻤﺒﺎران ﻧﻪ ﺗﻨﮫﺎ ﺟﻨﺎﯾﺘﯽ ﻋﻠﯿﻪ ﻣﺮدم ﺳﺮدﺷﺖ ﺑﻠﮑﻪ ﺟﻨﺎﯾﺖ ﻋﻠﯿﻪ ﺑﺸﺮﯾﺖ ﺑﻮد‪ ،‬ﻟﺬا ﺑﺮای ھﯿﭻ ﮐﺲ‪ ،‬دﺳﺘﻪ ﯾﺎ ﮔﺮوھﯽ روا ﻧﯿﺴﺖ ازآن ﺑﮫﺮه ﺑﺮداری ﺳﯿﺎﺳﯽ‪ ،‬اﻗﺘﺼﺎدی وﻏﯿﺮه‬

‫‪132‬‬

‫وﺗ‪‬ﯾ‪‬ﻛﯿﺎن ﭘ‪‬ﺸﻜ‪‬ش ﻛﺮد‪.‬‬ ‫ﭘ‪‬ﺸﻜ‪‬ش ﻛﺮدﻧﯽ ﻟ‪‬وﺣﯽ ر‪‬ﺰﻟ‪‬ﻨﺎن ﺑ‪‬و ﻛ‪‬ﺳﺎﻧ‪‬ی ﻛ‪ ‬ﺑ‪ ‬ﻣ‪‬ﺑ‪‬ﺳﺘﯽ وەدﯾﮫﺎﺗﻨﯽ ﻣـﺎﻓﯽ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿـﺎﻧﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﺑﺎران ﻛﺮدﻧـﯽ ﺳ‪‬ردەﺷـﺖ ھ‪‬وڵ و ﭼﺎﻻﻛﯿـﺎن ﻛـﺮدوە‪ ،‬ﻛﯚﺗـﺎﯾﯽ ر‪‬ﻮڕەﺳـﻤ‪‬ﻛ‪‬‬ ‫ﺑﻮو‪.‬‬ ‫"ڕ‪‬ﻮڕەﺳﻤﯽ رۆژی ‪٣‬ی ﭘﻮوﺷﭙ‪‬ڕ ﻟﻪ ﺋﻪﺳﺘﯚی ﮔﺮووﭘﯽ ﭘﺎر‪‬ﺰەراﻧﯽ ھﺎوﻛﺎر" و "ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ ھﺎوﻧﯿﺸﺘﯿﻤﺎﻧﺎﻧﯽ ژﻧﺎن" ﻟ‪‬ﺑ‪‬ڕ‪‬ﻮەﺑ‪‬راﻧﯽ ﺑﻮون‪.‬‬ ‫‪ ٢٧‬ﺳﺎڵ ﻟ‪‬وهﭘ‪‬ﺶ ﻟ‪‬رۆژی ‪٧‬ی ﭘﻮوﺷﭙ‪‬ڕی ‪ ،١٣٦٦‬ﺷـﺎری ﺳ‪‬دەﺷـﺖ ﻟـﻪ ﻻﯾـﻪن ﺋ‪‬رﺗ‪‬ﺷـﯽ ﻋ‪‬ـﺮاق ﺷـﯿﻤﯿﺎﺑﺎران ﻛـﺮا‪ ،‬ﻧﺰﯾـﻚ ﺑ‪ ٥٠٠ ‬ﻣﺮۆﭬـﯽ ﺑ‪‬ﺗـﺎوان ﻛـﻮژران و زﯾـﺎﺗﺮ ﻟ‪ ٨ ‬ھ‪‬زار‬ ‫ﻛ‪‬ﺳﯽ دﯾﻜ‪ ‬ﺑﺮﯾﻨﺪار‪.‬‬ ‫ﺳ‪‬رﭼﺎوە ‪ :‬ﻣﺎ‪‬ﭙ‪‬ڕی ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﮐﻮرد ‪ /‬ڕ‪‬ﮑ‪‬وﺗﯽ ‪٢٦ :‬ی ژوﺋ‪‬ﻧﯽ ‪٢٠١٤‬‬

‫ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﺎﻧﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺳ‪‬ردەﺷﺖ‪ :‬ﺷﺎری ﺳ‪‬ردەﺷﺖ ﺑﻜﺮ‪‬ﺘ‪ ‬ﺳ‪‬ﻣﺒﻮﻟﯽ ﺋﺎﺷﺘﯽ‬ ‫ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿــﺎﻧﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﺑــﺎراﻧﯽ ﺳ‪‬ردەﺷــﺖ‪ :‬ﺷــﺎری ﺳ‪‬ردەﺷــﺖ ﺑﻜــﺮ‪‬ﺘ‪ ‬ﺳــ‪‬ﻣﺒﻮﻟﯽ ﺋﺎﺷــﺘﯽ‪+‬و‪‬ﻨــــﻪ ﺋﺎژاﻧﺴــﯽ ﻛﻮردﭘــﺎ‪ :‬ر‪‬ﻮڕەﺳــﻤﯽ ر‪‬ﺰﮔــﺮﺗﻦ ﻟ‪ ‬ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿــﺎﻧﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﺑــﺎراﻧﯽ ﺳ‪‬ردەﺷــﺖ ﺑ‪‬‬ ‫ر‪‬ﭙ‪‬ﻮاﻧﯽ ﺋﺎﺷﺘﯿﺨﻮازاﻧ‪‬ی ھﺎوو‪‬ﺗﯿﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟ‪‬و ﺷﺎرە و ﭘ‪‬ﺘ‪‬ﺧﺘﯽ ھ‪‬ر‪‬ﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن)ھ‪‬وﻟ‪‬ﺮ( ﺑ‪‬ڕ‪‬ﻮەﭼﻮو‪.‬‬ ‫ﺑ‪‬ﭘ‪‬ﯽ راﭘﯚرﺗﯽ ﺋﺎژاﻧﺴﯽ ھ‪‬وا‪‬ﺪەرﯾﯽ ﻛﻮردﭘﺎ‪ ،‬ﻟ‪٢٧ ‬ـ‪‬ﻣﯿﻦ ﺳﺎ‪‬ﯿﺎدی ﻛﺎرەﺳﺎﺗﯽ ﺑﯚردﻣﺎﻧﯽ ﺳ‪‬ردەﺷﺘﺪا‪ ،‬ھﺎوو‪‬ﺗﯿﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﺑ‪‬ﺗﺎﯾﺒ‪‬ت ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﺎﻧﯽ ﺋ‪‬و ﻛﺎرەﺳﺎﺗ‪ ،‬ر‪‬ﭙ‪‬ﻮاﻧ‪‬ﻜﯿـﺎن‬ ‫ﺑ‪ ‬وﺗﻨ‪‬وەی دروﺷﻤﯽ" ﻧﺎ ﺑﯚ ﺷ‪‬ڕ‪ ،‬ﺑ‪‬ﺑﯚ ﺋﺎﺷﺘﯽ" ﺑ‪‬ڕ‪‬ﻮە ﺑﺮد‪.‬‬ ‫ﺋ‪‬و ر‪‬ﻮڕەﺳـــﻤ‪ ‬ﺑ‪ ‬ﺑ‪‬ﺷـــﺪارﯾﯽ ﻛ‪‬ﺳـــﺎﯾ‪‬ﺗﯿﯿ‪ ‬ﻓ‪‬رھ‪‬ﻧﮕـــﯽ‪ ،‬ﻛـــﯚﻣ‪‬ﯾ‪‬ﺗﯽ و ﻧﺎﺳـــﺮاوەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ھ‪‬ر‪‬ﻤـــﯽ ﻛﻮردﺳـــﺘﺎن و ھ‪‬ﺑـــﺠ‪ ،‬ﻟ‪" ‬ﻣ‪‬ﯾـــﺪاﻧﯽ ﺳـــ‪‬ر ﭼﺸـــﻤ‪"‬ی ﺳ‪‬ردەﺷـــﺖ ﺷـــﻮ‪‬ﻨﯽ‬ ‫ﺑ‪‬رﻛ‪‬وﺗﻨﯽ ﺑﯚﻣﺒﯽ ﺧ‪‬ردەل دەﺳﺘﯽ ﭘ‪‬ﻜﺮد و ﻟ‪‬ﺳ‪‬ر ﮔ‪‬ﻜﯚی ﮔﯿـﺎن ﻟ‪‬دەﺳـﺘﺪاوﻧﯽ ﻛﯿﻤﯿـﺎﯾﯽ‬ ‫ﺑﺎرﻧ‪‬ﻛ‪ ‬ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﭘ‪‬ﮫﺎت‪.‬‬ ‫ﻟ‪‬و ر‪‬ﻮڕەﺳـــﻤ‪‬دا ﭘ‪‬ﯾـــﺎﻣﯽ ﺑ‪‬رﭘﺮﺳـــﯽ ﺷـــﺎرەواﻧﯿﯽ ھﯿﺮۆﺷـــﯿﻤﺎ و ﻟ‪‬ﭙﺮﺳـــﺮاوی ر‪‬ﻜﺨـــﺮاوی‬ ‫ﻗ‪‬دەﻏ‪‬ﻛﺮدﻧـــــﯽ ﺑ‪‬رھ‪‬ﻣﮫ‪‬ﻨـــــﺎﻧﯽ ﭼ‪‬ﻛ‪ ‬ﻛﯚﻣ‪‬ﻜﻮژەﻛـــــﺎن‪ ،‬روو ﺑ‪ ‬ﺧ‪‬ﻜـــــﯽ ﺳ‪‬ردەﺷـــــﺖ‬ ‫ﺧﻮ‪‬ﻨﺪراﯾ‪‬وەو ﺋ‪‬ﻧﺠﻮﻣ‪‬ﻧﯽ ﺑ‪‬رﮔﺮی ﻟ‪ ‬ﻣﺎﻓﯽ ﺑﺮﯾﻨـﺪاراﻧﯽ ﺳ‪‬ردەﺷـﺖ ﺧﻮازﯾـﺎری ﺷﻨﺎﺳـﺎﯾﯽ‬ ‫ﺳـ‪‬رﺟ‪‬م ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿــﺎن و ﻧﺎﺳـﺎﻧﺪﻧﯽ ﺷــﺎری ﺳ‪‬رەدەﺷـﺖ وەﻛــﻮو ﺷـﺎری ﺋﺎﺷــﺘﯿﺨﻮاز و ﺑــﺮدﻧ‪‬‬ ‫ﺳ‪‬رەوەی ﺧﺰﻣ‪‬ﺗﮕﻮزارﯾﯿ‪ ‬ﭘﺰﯾﺸﻜﯿﯿ‪‬ﻛﺎن ﺑﯚ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎن ﺑﻮو‪.‬‬ ‫ﺧﻮ‪‬ﻨﺪﻧ‪‬وەی ﺷ‪‬ﻌﺮ‪ ،‬ژەﻧﯿﻨﯽ ﭼ‪‬ﻧﺪ ﭘﺎرﭼ‪ ‬ﻣﯚﺳﯿﻘﺎ و ﻛﺮدﻧ‪‬وەی ﭘﯿﺸﺎﻧﮕﺎی و‪‬ﻨ‪‬ﻛ‪‬ﺸﺎن ﻟ‪‬ﻻﯾ‪‬ن ﻓﺮﯾﺸﺘ‪ ‬ﻓ‪‬رھﯿﻤﯽ‪ ،‬ﭘ‪‬ﻜﮫ‪‬ﻨ‪‬ری ﺑ‪‬ﮔ‪‬ﻛﺎﻧﯽ ﺋ‪‬و ر‪‬ﻮڕەﺳﻤ‪ ‬ﺑﻮون‪.‬‬ ‫ر‪‬ﻜ‪‬وﺗـﯽ ‪٧‬ی ﭘﻮوﺷـﭙ‪‬ڕ و ھﺎوﻛـﺎت ﻟ‪‬ﮔ‪‬ڵ ﺑ‪‬ڕ‪‬ﻮەﭼــﻮوﻧﯽ ر‪‬ﻮڕەﺳـﻤﯽ ‪٢٧‬ــ‪‬ﻣﯿﻦ ﺳــﺎ‪‬ﯿﺎدی ﻛﺎرەﺳـﺎﺗ‪‬ﻛ‪ ‬زۆرﺑ‪‬ی دووﻛـﺎن و ﺑﺎزاڕەﻛـﺎﻧﯽ ﺷــﺎری ﺳ‪‬ردەﺷـﺖ ﺑ‪ ‬ﻧﯿﺸـﺎﻧ‪‬ی ر‪‬ﺰﮔــﺮﺗﻦ ﻟ‪‬‬ ‫ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﺎن داﺧﺮاﺑﻮون‪.‬‬ ‫ھﺎوﻛﺎت ﻟ‪‬ﮔ‪‬ڵ ﺋ‪‬و ر‪‬ﻮڕەﺳﻤ‪ ،‬ﻧﺎوەﻧﺪە ﺣﻜﻮوﻣ‪‬ﺗﯿﯿ‪‬ﻛﺎﻧﯿﺶ ر‪‬ﻮڕەﺳﻤ‪‬ﻜﯽ ھﺎوﭼ‪‬ﺷﻨﯿﺎن ﻟ‪‬ﯾ‪‬ﻛ‪‬ﻚ ﻟ‪‬ﺳﺎ‪‬ﯚﻧ‪‬ﻛﺎﻧﯽ ﺋ‪‬و ﺷﺎرە ﺑ‪‬ڕ‪‬ﻮە ﺑﺮدﺑﻮو‪.‬‬ ‫ﻓ‪‬رﻣﺎﻧﺪەراﻧﯽ ﻧﯿﺰاﻣﯽ‪ ،‬ﻧﻮ‪‬ﻨ‪‬راﻧﯽ ﻣ‪‬ﺟﻠﯿﺲ‪ ،‬وەزﯾﺮی ﺗ‪‬ﻧﺪروﺳﺘﯽ و ژﻣﺎرەﯾ‪‬ک ﻟ‪‬ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎﻧﯽ ﻛﺎرەﺳﺎﺗﯽ ھ‪‬ﺑﺠ‪ ‬ﻟ‪‬و ر‪‬ﻮڕەﺳﻤ‪ ‬ﺣﻜﻮوﻣ‪‬ﺗﯿﯿ‪‬دا ﺑ‪‬ﺷﺪارﯾﯿﺎن ﻛﺮدﺑﻮو‪.‬‬ ‫ھ‪‬ر ﻟ‪‬وﭘ‪‬ﻮەﻧﺪﯾﯿ‪‬دا ژﻣﺎرەﯾ‪‬ك ﻟ‪ ‬ﭼﺎﻻﻛﺎﻧﯽ ﻣ‪‬دەﻧﯽ ﻟ‪‬ﺑﺎﻧ‪‬وە ﺑﯚ ﺳ‪‬ردەﺷﺖ ﺑ‪ ‬ﭘ‪‬ﺋ‪‬و ر‪‬ﮕ‪‬ﯾ‪‬ﯾﺎن ﺑ‪‬ﯾﺒﻮو‪.‬‬ ‫ﻟ‪‬ھ‪‬ر‪‬ﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ر‪‬ﻮڕەﺳﻤ‪‬ﻚ ﺑ‪ ‬ﻣ‪‬ﺑ‪‬ﺳﺘﯽ ر‪‬ﺰﮔﺮﺗﻦ ﻟ‪ ‬ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎﻧﯽ ﺳ‪‬ردەﺷﺖ ﺑ‪ ‬ﺑ‪‬ﺷﺪاری ژﻣﺎرەﯾ‪‬ك ﺑ‪‬رﻛ‪‬وﺗﻮوی ﺋ‪‬و ﭼ‪‬ﻛ‪ ،‬ﺑ‪‬ڕ‪‬ﻮە ﭼﻮوە‪.‬‬ ‫ﺋ‪‬و ر‪‬ﻮڕەﺳﻤ‪ ‬دواﻧﯿﻮەڕۆی رۆژی ﺷ‪‬ﻣﻤ‪ ‬ر‪‬ﻜ‪‬وﺗﯽ ‪٧‬ی ﭘﻮوﺷﭙ‪‬ڕ ﻟ‪‬ﻻﯾ‪‬ن ﺋ‪‬ﻧﺠﻮﻣ‪‬ﻧ‪ ‬ﻧﺎﺣﻜﻮوﻣﯿ‪‬ﻛﺎﻧﯽ ھ‪‬ر‪‬ﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧ‪‬وە ﭘ‪‬ﻜﮫﺎﺗﺒﻮو‪.‬‬ ‫ﻟ‪ ‬ﺑﻮردﻣﺎﻧﯽ ﺷﺎری ﺳ‪‬ردەﺷﺘﺪا ﻛ‪ ‬ر‪‬ﻜ‪‬وﺗﯽ ‪٧‬ی ﭘﻮوﺷﭙ‪‬ڕی ‪ ١٣٦٦‬ﻟ‪‬ﻻﯾ‪‬ن ر‪‬ﮋﯾﻤﯽ ﺑ‪‬ﻋﺴﯽ ﻋ‪‬ـﺮاﻗ‪‬وە رووی دا‪ ،‬ﭼـﻮار ﺷـﻮ‪‬ﻨﯽ ﭘـ‪ ‬ﺣ‪‬ﺷـﯿﻤ‪‬ﺗﯽ ﺋ‪‬و ﺷـﺎرە ﺑـﻮوە ﺋﺎﻣـﺎﻧﺠﯽ ﻓـﺮۆﻛ‪‬‬ ‫ﺟ‪‬ﻧﮕﯿﯿ‪‬ﻛﺎﻧﯽ ﻋ‪‬ﺮاق‪.‬‬ ‫ﻟ‪‬و رووداوەدا ‪ ١١٩‬ﻛ‪‬ﺳﯽ ﺑ‪‬ﺗﺎوان ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﻟ‪‬دەﺳﺖ داو ﭼ‪‬ﻧﺪﯾﻦ ھ‪‬زار ﻛ‪‬ﺳﯿﺶ ﻟ‪ ‬ﺧ‪‬ﻜﯽ ﺋ‪‬و ﺷﺎرە ﺗﻮوﺷﯽ ﺑﺮﯾﻨﺪاری ﺑﻮون‪.‬‬

‫‪131‬‬

‫داﺑﯿﻦ ﮐﺮدﻧﯽ ﻣ‪‬رھ‪‬م و دەوا ژﯾﺎﻧﯽ زۆرﺑ‪‬ﯾﺎﻧﯽ ﭘ‪ ‬ڕەﻧﺞ و ﻣ‪‬رارەت ﺗـﺮ ﮐـﺮدوە‪ .‬ﺑ‪‬ﺷـ‪‬ﮏ ﻟ‪‬و ﺧ‪‬ـﮑ‪ ‬دەﺑـ‪ ‬ﺑ‪ ‬ھـﯚی ﻧ‪‬ﺑـﻮﻧﯽ ﺗ‪‬ﺟﮫﯿـﺰات و ﭘ‪‬ﺪاوﯾﺴـﺘﯽ ﭘﺰﺷـﮑﯽ ﺑ‪ ‬دوای ﭼـﺎرەی‬ ‫ﻧ‪‬ﺧﯚﺷﯿ‪‬ﮐ‪‬ﯾﺎن دەﺑ‪ ‬وەﯾﻼﻧﯽ ﺷﺎرەﮐﺎﻧﯽ ورﻣ‪ ،‬ﺗ‪‬ور‪‬ﺰ و ﺗﺎران ﺑﻦ‪.‬‬ ‫ﺳ‪‬ردەﺷﺖ ﺑ‪ ‬ﭘ‪‬ﯽ ھ‪‬ﻣﻮ ﺋﺎﻣﺎرەﮐﺎن ﻟ‪ ‬ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺋ‪‬ﺮاﻧﺪا‪ ،‬زۆرﺗﺮﯾﻦ زاﻣﺪار و ﻧ‪‬ﺧﯚش ﺑﻮاﻧﯽ ﭼ‪‬ﮐﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻟ‪‬ﯿ‪ ٢٧ .‬ﺳﺎ‪ ‬داﻧﯿﺸـﺘﻮاﻧﯽ ﺳ‪‬ردەﺷـﺖ ھ‪‬ﻧﺎﺳـ‪‬ﺗ‪‬ﻧﮕﯽ زام و رەﻧﺠـ‪‬ﮑﻦ‬ ‫ﮐ‪ ‬ھﯿﭻ ﻓﺮﯾﺎد رەﺳ‪‬ﮏ ﻧﺎﯾ‪‬ﺗ‪ ‬ﺳ‪‬رﯾﻨﯿﺎن ﺑـﯚ ﺗﯿﻤـﺎر‪ ٢٧.‬ﺳـﺎ‪ ‬ﺑﯿﻤـﺎراﻧﯽ ﺋ‪‬و ﺷـﺎرە ﺗـﺎم و ﭼ‪‬ـﮋ ﻧ‪ ‬ﻟ‪ ‬ﺧـﯚراک‪ ،‬ﻧ‪ ‬ﻟ‪ ‬ﻋ‪‬ﺗـﺮی ﮔـﻮ‪‬ﻧﯽ ﺑ‪‬ھـﺎری دەﮐ‪‬ن و وەرزی ھـﺎوﯾﻨﯿﺶ ﺑﯚﯾـﺎ‬ ‫ھ‪‬ﮕﺮی داخ و ھ‪‬وا‪‬ﮑﯽ ﺟ‪‬رگ ﺑ‪‬ە‪ .‬ﺧ‪‬ﮑﯽ ﺋ‪‬و ﺷﺎرە ﺑ‪‬ش ﻣ‪‬ﯾﻨ‪‬ﺗ‪ ‬ﺟﮕ‪ ‬ﻟ‪ ‬ﺗﺎﻣﯽ ﺳﻮ‪‬ﺮی ڕژاﻧﯽ ﻓﺮﻣ‪‬ﺴﮑﯽ ﺑ‪ ‬ﺋﺎﻣﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾـﺎن و ﺧﯿـﺰ و ﺧـﯚڵ ﺑـﺎراﻧﯽ ھـﺎﺗﻮ ﻟ‪ ‬ﮐ‪‬وﯾﺮەﮐـﺎﻧﯽ‬ ‫ﺷ‪‬ﺦ و ﺷﺎﮐﺎﻧﯽ ﻧ‪‬وﺗ‪‬وە‪ ،‬ﺷﺘ‪‬ﮑﯽ ﺗﺮ ﻧﺎﭼ‪‬ﮋن‪ .‬ﻧﺎ‪‬ی ﺑ‪ ‬ﮐ‪‬ﺳﯽ و ﺑ‪ ‬ﺋ‪‬ﻧﻮاﯾﯽ ﺋ‪‬و ﮐﯚﻣ‪ ‬ﺋﯿﻨﺴـﺎﻧ‪ ‬ﺑـﯚﺗ‪ ‬ﺳـ‪‬ر ﺑـﺎری ھ‪‬ﻣـﻮ ﻧ‪‬داری و دەردەداری و ﺑـ‪ ‬ﺑ‪‬ﺷـﯿ‪‬ﮐﺎﻧﯽ ﺗـﺮی ژﯾـﺎن‬ ‫ژ‪‬ﺮدەﺳﺘﺎﻧ‪‬ﯾﺎن‪ .‬ﻟ‪‬م ﺷﺎرە‪ ،‬ﻟ‪" ‬ﺳ‪‬ردەﺷﺘﯽ ﺑ‪‬ھﺎر ﮔ‪‬ﻟ‪‬ﮏ ﺷﯿﺮﯾﻨ‪ "‬ﺑﯚﻧﯽ ﺑﺎروت و ﮔﺎزی ﺧ‪‬ردەل ﺗ‪‬ﮑ‪‬ڵ ﻟ‪ ‬ﮔ‪‬ڵ ﻏﻮﺑﺎری ﺳ‪‬ﺣﺮای ﺳﯿﻨﺎ و ﺗﯚزی ﮐﻮﭼ‪ ‬و ﺷـ‪‬ﻗﺎﻣ‪‬ﮐﺎﻧﯽ ﺷـﺎرە ﺑـ‪‬‬ ‫ﺧﺎوەن و ﻣ‪‬ﯾﻨ‪‬ﺗﺒﺎرەﮐ‪ ،‬ﺋﺎوﯾﺘ‪‬ی ژﯾﺎﻧﯽ ﮐﯚ‪‬ﺒ‪‬ری و ﺑ‪‬ی "ﮔ‪‬ردی ﺷﯿﺸ‪ "‬ﺑﻮە و وەک ﺑ‪‬ﻓﺮی ﺳ‪‬ر ﺷﺎخ ھ‪‬ﻣﻮ ﺷـﺎدی و ﺟـﻮاﻧﯽ و ھ‪‬ﯾـﻤ‪‬ﻧ‪‬ی ﺑ‪‬رەو ﺗـﻮاﻧ‪ ‬دەﺑـﺎ‪ .‬ﺑ‪‬م ﺳﺮوﺷـﺘﯽ‬ ‫ﺋ‪‬و ﮔ‪‬ﻟ‪ ‬ﭘ‪‬ە ﻟ‪ ‬ﻣﻮﻗﺎوﻣ‪‬ت و ﮐﯚﺷﺶ و ﺑ‪‬رﺧﯚدان‪ ،‬وا ﺑ‪ ‬ﺳﺎﻧﺎﯾﯽ ﭼﯚک داﻧﺎدن و ﺗ‪‬ﺳﻠﯿﻤﯽ ﺋ‪‬و ﻧ‪‬ھﺎﻣ‪‬ﺗﯽ و دەرد و ﺳﺘ‪‬ﻣﮕ‪‬رﯾﺎﻧ‪ ‬ﻧـﺎﺑﻦ‪ .‬رۆژ‪‬ـﮏ دێ ﮐ‪ ‬ھ‪‬ﻣـﻮ ﺧ‪‬ـﮑ‪ ‬د‪‬ﺴـﯚز‬ ‫و ﻣﺴــﺌﻮﻟﯿ‪‬ت ﭘ‪‬زﯾــﺮ و ﺧــﺎوەن وﯾﮋداﻧ‪‬ﮐــﺎن ﯾ‪‬ک دەﻧــﮓ و ھﺎوﭘﺸــﺖ ﺑ‪ ‬دﯾﻮارەﮐــﺎﻧﯽ ﺋ‪‬م رەﻧــﺠ‪‬دا ﺳــ‪‬رﮐ‪‬ون و ﭼ‪‬رﺧــﯽ ﺑ‪‬د ﮐــﺮدی زەﻣــﺎن ﺑــﺨ‪‬ﻧ‪ ‬ﺳــ‪‬ر ﺳــﻮڕی ڕاﺳــﺖ و رەوا و‬ ‫ﻋﺎدە‪‬ﻧ‪‬ی‪.‬‬ ‫ﯾﺎدی ﺋﺎزﯾﺰی ﮔﯿﺎﻧﺒ‪‬ﺧﺖ ﮐﺮدواﻧﯽ ﺋ‪‬و ﮐﺎرەﺳﺎﺗ‪ ‬ﻟ‪ ‬ﻣ‪‬ﮋو و ﻟ‪ ‬د‪‬ﯽ ﺧ‪‬ﮑﯽ ﺷ‪‬رﯾﻒ دا ھ‪‬ر دەﻣ‪‬ﻨ‪‬‬ ‫ﺳ‪‬رﭼﺎوە ‪ :‬ﻣﺎ‪‬ﭙ‪‬ڕی ھ‪‬ﻮ‪‬ﺴﺖ ‪ /‬ڕ‪‬ﮑ‪‬وﺗﯽ ‪٥ :‬ی ﭘﻮﺷﭙ‪‬ڕی ‪١٣٩٣‬‬

‫ھﻪ‪‬ﺴﻪﻧﮕﺎﻧﺪﻧﯽ ﻻﯾ‪‬ﻧ‪ ‬ھﻮﻧ‪‬ری و ﻗﺎﻧﻮوﻧﯿﯿ‪‬ﻛﺎﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺳ‪‬ردەﺷﺖ‬ ‫ﻛﯚڕﯾﺎد‪‬ﻚ ﺑ‪ ‬ﺑﯚﻧ‪‬ی ر‪‬ﺰﮔﺮﺗﻦ ﻟ‪‬ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﺎﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺷﺎری ﺳ‪‬ردەﺷﺖ ﻟ‪‬ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ ﭘﺎر‪‬ﺰەراﻧﯽ دادﮔﻮﺳﺘ‪‬رﯾﯽ ﺗﺎران ﺑ‪‬ڕ‪‬ﻮەﭼﻮو‪.‬‬ ‫ﺋ‪‬ــﻮارەی رۆژی راﺑــﺮدوو ﺳــﺎ‪‬ﯚﻧﯽ "ﺋﯿﻘﺒــﺎڵ"ی ﻛــﺎﻧﻮوﻧﯽ ﭘــﺎر‪‬ﺰەراﻧﯽ دادﮔﻮﺳــﺘ‪‬ری ﻟ‪‬ﺗــﺎران ﻣﯿﻮاﻧــﺪارﯾ‪‬ﺗﯽ ر‪‬ﻮڕەﺳــﻤﯽ ﻛﯚڕﯾــﺎدی ‪٢٧‬ـــ‪‬ﻣﯿﻦ ﺳــﺎ‪‬ﯿﺎدی ﺑﻮردوﻣــﺎﻧﯽ ﺷــﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑــﺎراﻧﯽ‬ ‫ﺳ‪‬ردەﺷﺘﯽ ﻛﺮد‪.‬‬ ‫ﻟ‪‬ﺳــ‪‬رەﺗﺎی ر‪‬ﻮڕەﺳــﻤ‪‬ﻛ‪ ،‬ﻓﯿﻠﻤ‪‬ﻜــﯽ دﯾﻜﯿﯚﻣ‪‬ﻨﺘــﺎری ﻟــﻪ ژ‪‬ــﺮ ﻧــﺎوی "‬ ‫ﺑ‪‬رەﺑ‪‬ﯾﺎﻧﯿﯿ‪‬ك ﻛ‪ ‬ﺑﯚﻧﯽ ﻟﯿﻤﯚی دەدا" و ﺑﺎﺳـﯽ ﻟ‪ ‬ژﯾـﺎﻧﯽ ﭘ‪‬ـﻨﺞ ژن ﻛ‪‬‬ ‫ﻟ‪ ‬ﺷﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺳ‪‬ردەﺷﺘﺪا ﺑﻮون‪ ،‬ﻧﻤﺎﯾﺶ ﻛﺮا‪.‬‬ ‫ﺳﻮوﺳ‪‬ن ﺷ‪‬رﯾﻌ‪‬ﺗﯽ ﻟ‪ ‬ﭼ‪‬ﻧﺪ وﺗ‪‬ﯾ‪‬ﻛﺪا ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑ‪‬وە ﮐـﺮدوه‪ :‬ﯾ‪‬ﻛ‪‬ـﻚ‬ ‫ﻟ‪‬ﺗﺎﯾﺒ‪‬ﺗﻤ‪‬ﻧـــﺪﯾﯿ‪‬ﻛﺎﻧﯽ ﺋ‪‬و ﻓـــﯿﻠﻤ‪ ،‬ﺷـــ‪‬ﻮازی دەرﺑ‪‬ﯾﻨـــﯽ ﺟﯿـــﺎواز ﻟ‪‬‬ ‫دﯾــﺎردەی ﺷــ‪‬ڕە و ژن وەﻛــﻮو ﻗﻮرﺑــﺎﻧﯿﯽ دەﺳــﺘﯽ ﺷــﯿﻤﯿﺎﺑﺎران ھ‪‬ﮕــﺮی‬ ‫ﺳـــ‪‬ﺋﺎزاری وەﻛـــﻮو ﻧ‪‬ﺧﯚﺷـــﯽ‪ ،‬داﯾـــﻚ و ھﺎوﺳـــ‪‬رە و ھـــﯿﭻ ﻛ‪‬ﺳـــ‪‬ﻜﯿﺶ‬ ‫ﻟ‪‬وﺑــﺎرەﯾ‪‬وە ﯾﺎرﻣ‪‬ﺗﯿــﺪەری ﻧــﯿ‪ ‬و ﺑ‪ ‬ﺗ‪‬ﻧﯿــﺎﯾﯽ ﺑ‪‬رﺑ‪‬رەﻛــﺎﻧﯽ ﻟ‪‬ﮔ‪‬ڵ‬ ‫ﻛ‪‬ﺸ‪‬ﻛﺎن دەﻛﺎ و ﻟ‪ ‬ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ دەزﮔﺎ ﺣﻜﻮوﻣ‪‬ﺗﯿﯿ‪‬ﻛﺎن ﺑ‪‬ﺒ‪‬رﯾﯿ‪.‬‬ ‫ﭘﺎﺷﺎن دوﻛﺘﻮر ﺳ‪‬ﺗﺎر ﻋ‪‬زﯾﺰی ﭘﺎر‪‬ﺰەری دادﮔﺎ‪ ،‬ﺑﺎﺳﯽ ﻟ‪ ‬ﺳـ‪‬ﻟﻤﺎﻧﺪﻧﯽ‬ ‫ﺟﯿﻨﺎﯾ‪‬ﺗﯽ ﺟ‪‬ﻧﮕﯽ دژی ﺧ‪‬ﻜﯽ ﺷﺎری ﺳ‪‬ردەﺷﺖ ﻟ‪ ‬ﻧﺎوەﻧﺪ‪‬ﻜﯽ ﻗ‪‬زاﯾﯽ ﻛﺮد و ﮔﻮﺗﯽ‪ :‬ﺑ‪‬ﭘ‪‬ﯽ راﮔ‪‬ﯾ‪‬ﻧﺪراوی دادﮔﺎی‪" ،‬ﻓﺮاﻧﺲ ﺋﺎﻧﺮات" ﺑ‪ ‬ﺋﺎﮔﺎداری ﺗ‪‬واو ﻟ‪ ‬ﻧﯿـﯿ‪‬ت و ﻣ‪‬ﺑ‪‬ﺳـﺘﯽ‬ ‫ﺣﻜﻮوﻣ‪‬ﺗﯽ ﻋ‪‬ﺮاق‪ ،‬ﻧﺰﯾﻚ ﺑ‪ %٣٧ ‬ﻟ‪ ‬ﻛ‪‬رەﺳ‪‬ی ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻋ‪‬ﺮاق ﻟ‪‬ﻻﯾ‪‬ن ﺋ‪‬و ﺗﺎواﻧﺒﺎرەوە داﺑﯿﻦ ﻛﺮاﺑﻮو‪.‬‬ ‫ﺧﺎﻧﻤﯽ ﺋﺎزادە ﺑﯿﺰارﮔﯿﺘﯽ‪ ،‬دەرھ‪‬ﻨ‪‬ر و ﻓﯿﻠﻤﻨﺎﻣ‪‬ﻧﻮوﺳﯽ " ﺑ‪‬رەﺑ‪‬ﯾﺎﻧﯿﯿ‪‬ك ﻛ‪ ‬ﺑﯚﻧﯽ ﻟﯿﻤﯚی دەدا" ﺑﺎﺳﯽ ﻟ‪ ‬ﺷ‪‬ﻮەی ﺋﺎﺷﻨﺎﻛﺮدﻧﯽ ھﺎوو‪‬ﺗﯿﺎن ﻟ‪‬ﮔ‪‬ڵ ﻛﺎرەﺳﺎﺗﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺷﺎری‬ ‫ﺳ‪‬ردەﺷﺖ و ھﺎودەردی ﻛﺮدن ﻟ‪‬ﮔ‪‬ڵ ژﻧﺎﻧﯽ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯽ ﺋ‪‬و ﻛﺎرەﺳﺎﺗ‪ ‬د‪‬ﺘ‪‬ز‪‬ﻨ‪ ‬ﻛﺮد‪.‬‬ ‫ﻟ‪‬و ﻛﯚڕﯾﺎدەدا دوو ﻛ‪‬س ﻟ‪ ‬ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﺎﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﺑﺎران ﻛﺮدﻧﯽ ﺳ‪‬ردەﺷﺖ ﺑ‪ ‬ﻧﺎوەﻛﺎﻧﯽ "ﭘ‪‬روﯾﻦ واﺣﯿﺪی و ﻣ‪‬ﮫﺮی ﻣﻠﻜﺎری" ﻛ‪ ‬ﻧﺎوەڕۆﻛﯽ ﻓﯿﻠﻤ‪‬ﻛ‪ ‬ﻟ‪‬ﺳ‪‬ر ژﯾﺎﻧﯽ ﺋ‪‬وان ﺑﻮو‪ ،‬ﭼ‪‬ﻧﺪ‬

‫‪130‬‬

‫دەﺑ‪ ‬ﮔﺎزی ﺧ‪‬ردەل‪ ،‬ژﯾﺎﻧﯽ ﭼ‪‬ﻧﺪ وەرزی ﺗﺮ ﺗﺎ‪‬ن و ژەھﺮاوی ﺑﮑﺎ؟‬ ‫ﺋﺎر‪‬ﺲ زارەﻋﯽ‬ ‫ﺗــﺎزە ﺋ‪‬وە‪‬ــﯿﻦ رۆژەﮐــﺎﻧﯽ ﻣــﺎﻧﮕﯽ ﭘﻮﺷــﭙ‪‬ڕی ﺳــﺎ‪‬ﯽ ‪١٣٦٦‬ی ھ‪‬ﺗــﺎوی ﻣﺰﮔ‪‬ﻨــﯽ ھــﺎوﯾﻨﯽ ﮔ‪‬ﯾﺎﻧــﺪﺑﻮە ﮐﻮردﺳــﺘﺎن‪ ،‬ﮐ‪ ‬دەﻣ‪‬و ﺋ‪‬ــﻮارەی ﺣ‪‬وﺗــﯽ ﺋ‪‬و ﻣــﺎﻧﮕ‪ ‬دوای ﻗﺮﯾﺸــﮑ‪ ‬و ﺧﺮۆﺷــﯽ‬ ‫ﺧﯚﻓﺒﺎﮐﯽ ﭼ‪‬ﻧﺪ ﻓﺮۆﮐ‪‬ی ﺑﯚﻣﺐ ھﺎو‪‬ﮋی رژﯾﻤﯽ ﺳ‪‬دام ﺣﻮﺳ‪‬ﻨﯽ ﺋ‪‬ﺮاق ﺳﯿﻤﺎی ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯽ ﺷـﺎری ﺳ‪‬ردەﺷـﺖ ﺑ‪ ‬ﭼ‪‬ﻧـﺪ ﭘ‪ ‬ھ‪‬وری ﭼ‪‬ﮑـﻦ‬ ‫دەڕوﺷ‪ ‬و ﻟ‪ ‬ﮐﯚ‪‬ن و ﻣﺎڵ و ﺷـ‪‬ﻗﺎﻣﯽ ﺷـﺎر ﮔ‪‬ر‪‬ﺰاﻧـﯽ ﭘ‪‬ﯾـﮑ‪‬ری ﺋﯿﻨﺴـﺎﻧﺎن دەﮐ‪‬و‪‬ـﺘ‪ ‬ﺳـ‪‬ر زەوی‪ .‬ڕژﯾﻤـﯽ ﻓﺎﺷﯿﺴـﺘﯽ ﺋ‪‬ـﺮاق ﺳـ‪‬ﻋﺎت‬ ‫ﻧﺰﯾﮏ ﺑ‪٥ ‬ی دواﻧﯿﻮەرۆی ﺋ‪‬و رۆژە ﺑ‪‬ﭼﻮار ﻓﺮۆﻛ‪ ‬ﻧﺎو ﺷﺎری ﺳ‪‬ردەﺷﺖ و د‪‬ﮫﺎﺗ‪‬ﮐﺎﻧﯽ ﻧﺰﯾﮑـﯽ ﺷـﺎری ﻟ‪‬ھ‪‬ﺷـﺖ ﺷـﻮ‪‬ﻨ‪‬وە ﺑ‪ ‬ﮔـﺎزی ﺧـﻪ‬ ‫ردل و ﮔﺎزی ﺋﻮرﮔﺎﻧﻮﻓﺴﻔﺮه ) ﮐ‪ ‬ﺗ‪‬ﮑﺪەری ﺋ‪‬ﻋﺴﺎﺑ‪) ‬دەﻣﺎر( و ﺗﺎول و ﺑﻠﯚق ﻟ‪ ‬ﺳ‪‬ر ﻟ‪‬ش دروﺳﺖ دەﮐ‪‬ن( ﺷﯿﻤﯿﺎ ﺑﺎران ﻛﺮد‪.‬‬ ‫‪٧‬ی ﭘﯚﺷﭙ‪‬ر‪ ،‬ھ‪‬ﺷﺖ ﺑﯚﻣﺒﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳ‪‬ردەﺷـﺖ )ﺷـﺎر‪‬ﮏ ﻛ‪ ‬ﻟ‪‬و وەﺧـﺘ‪‬دا ژﻣـﺎرەی داﻧﯿﺸـﺘﻮاﻧﯽ ﺗ‪‬ﻧﮫـﺎ ‪ 13‬ھ‪‬زار ﻛ‪‬س ﺑـﻮ( دەﮐ‪‬ﻧ‪‬‬ ‫و‪‬ﺮاﻧ‪ ‬و ﮔﯿﺎﻧﯽ ‪ ١١٠‬ﮐ‪‬س ﻟ‪ ‬ﺧ‪‬ﮑﯽ ﻣ‪‬دەﻧﯽ ﺋ‪‬و ﺷـﺎرە و دﯾﮫﺎﺗ‪‬ﮐـﺎﻧﯽ دەﺳـﺘ‪‬ﻨﻦ و زﯾـﺎﺗﺮ ﻟ‪ ٨ ‬ھ‪‬زار ﻛ‪‬ﺳـﯽ ﺗـﺮ ژەھـﺮاوی و زاﻣـﺎر‬ ‫دەﮐ‪‬ن‪٧ .‬ی ﭘﻮﺷﭙ‪‬ڕی ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪٦٦‬ی ﺗﺎواﻧ‪‬ﮏ ﻟ‪ ‬دژی ﺧ‪‬ﮑـﯽ ﺳ‪‬ردەﺷـﺖ ﺋ‪‬ﻧﺠـﺎم درا ﮐ‪ ‬ﭼ‪‬ﻧـﺪﯾﻦ ﻧ‪‬ﺳـ‪‬ﯽ ﺧ‪‬ﮑـﯽ ﺋ‪‬و ﺷـﺎرە دەﺑـ‪ ‬ﺑ‪‬‬ ‫ﺋﺎزار و ﻓﺮﻣ‪‬ﺴﮑ‪‬وە ﻟ‪ ‬ﮔ‪‬ﯽ ﺑﮋﯾﻦ‪.‬‬ ‫ﺳ‪‬ردەﺷﺖ ﮐ‪ ‬ﯾ‪‬ﮐ‪‬ﻣﯿﻦ ﺷﺎری ﺋﺎوەدان ﻟ‪ ‬دﻧﯿﺎ داﯾ‪ ‬ﮐﻪ ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﮐـﺮاوە‪ ،‬ﺋ‪‬ﺴـﺘﺎش دوای ﺗ‪‬ﭙ‪‬ڕﺑـﻮﻧﯽ ‪ ٢٧‬ﺳـﺎڵ ﺑ‪ ‬ﺳـ‪‬ر ﺋ‪‬و ﮐﺎرەﺳـﺎﺗ‪‬دا‪ ،‬دەﯾـﺎن ﮐ‪‬س ﻟ‪ ‬ﺧ‪‬ﻟﮑـﯽ ﺋ‪‬و‬ ‫ﺷﺎرە ﺑ‪ ‬ﺑ‪ ‬ﺋﺎور داﻧ‪‬وەی ﺗﺎواﻧﺒﺎران و ﺑ‪‬رﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺋ‪‬ﺮاﻧﯽ و ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﻟ‪ ‬ﻧ‪‬ﺧﯚﺷﯽ و ﺧ‪‬ﺳﺎرەﮐﺎﻧﯿﺎن ﻣ‪‬ﺣﮑﻮﻣﻦ ﺑ‪ ‬ﮔﯿﺎﻧﯽ ﺋﺎﻟﻮدە ﺑ‪‬م ﮔـﺎزە ﻣ‪‬رگ ھ‪‬ـﻨ‪‬رە و ژﯾـﺎن ﮐـﺮدن ﻟ‪ ‬ﮔ‪‬ڵ‬ ‫ﺋ‪‬م ﺑﺮﯾﻨ‪ ‬ﻣ‪‬رھ‪‬م ﻧ‪‬ﮐﺮاوە‪ .‬دﯾﺎرە ﻟ‪ ‬ﺳـﺎ‪‬ﮐﺎﻧﯽ ‪ ٦٧‬و ‪ ٦٨‬ﭼﻨـﺪﯾﻦ ﺋـﺎواﯾﯽ ﺳـ‪‬ر ﺑ‪ ‬ﭘﯿﺮاﻧﺸـﺎر و ﺷـﻨﯚش ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑـﺎران دەﮐـﺮ‪‬ﻦ و ھ‪‬روەھـﺎ ﺷـﺎری ھ‪‬ﺑـﺠ‪ ‬و ﻣ‪‬ﻗ‪‬رەﮐـﺎﻧﯽ‬ ‫ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣ‪ ‬ﻟ‪ ‬دۆ‪‬ﯽ ﺑﯚﺗ‪ ‬ﺑ‪ ‬ھ‪‬ﻣﺎن ﺷـ‪‬ﻮە ﻟ‪ ‬ﻻﯾ‪‬ن رژﯾﻤـﯽ ﺋ‪‬ـﺮاﻗ‪‬وە ﺑﯚﻣﺒـﺎراﻧﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ دەﮐـﺮ‪‬ﻦ و ھ‪‬زاران ﮐ‪‬س ﮔﯿـﺎن ﻟ‪ ‬دەﺳـﺖ دەدەن و ﺑ‪ ‬ھ‪‬زاران ﮐ‪‬ﺳـﯽ ﺗـﺮﯾﺶ‬ ‫ﺳــ‪‬ﻻﻣ‪‬ﺗﯽ ﻟ‪ ‬دەﺳــﺖ دەدەن و ﺑــﯚ ھ‪‬ﺗــﺎ ﺳــ‪‬ر ﺑ‪‬م ﻧ‪‬ﺧﯚﺷــﯽ و ﺋــﺎزاری ﺋ‪‬و ﺟﯿﻨــﺎﯾ‪‬ﺗ‪‬وە دەﺗﻠ‪‬ــﻨ‪‬وە‪ .‬ﺗ‪‬واوی ﺋ‪‬م ﭼ‪‬ک و ﻣ‪‬واد و ﮔــﺎزە ﮐــﯚﻣ‪‬ڵ ﮐــﻮژ و و‪‬ــﺮاﻧﮑ‪‬راﻧ‪ ،‬وە‪‬ﺗــﺎﻧﯽ‬ ‫ﺋﻮروﭘﺎﯾﯽ و ﺋ‪‬ﻣﺮﯾﮑﺎی ﺷﻮﻣﺎﻟﯽ دروﺳﺘﯿﺎن ﮐﺮدون و ﻟ‪ ‬ﭘ‪‬ﺶ ھ‪‬ﻣﻮ ﮐ‪‬ﺳﯿﺸﺪا ﭘﺮوﺗﯚﮐﯚﻟﯽ ﻣ‪‬ﻧﻌﯽ ﺑ‪ ‬ﮐﺎر ھ‪‬ﻨﺎﻧﯽ ﭼ‪‬ﮐﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎی‪١٩٢٥‬ی ژﻧﻮﯾـﺎن ژ‪‬ـﺮ ﭘـ‪ ‬ﻧـﺎوە و ﭘ‪‬ﺸـ‪‬ﻧﮕﯽ ﺑ‪ ‬ﮐـﺎر‬ ‫ﺑﺮدﻧﯽ ﺑﻮن‪ .‬ﻟ‪ ‬ﺟ‪‬رﯾﺎﻧﯽ ﺷ‪‬ری ﯾ‪‬ﮐ‪‬ﻣﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﻟ‪ ‬ﻻﯾ‪‬ن ﺋﺎ‪‬ﻤﺎن‪ ،‬ﻟ‪ ‬دوای ﺷ‪‬ری دوھ‪‬ﻣﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﺋﯿﻨﮕﺴﺘﺎن ﻟ‪ ‬دژی ﺳ‪‬رﺑ‪‬ﺧﯚﺧﻮازاﻧﯽ ﻣﺎﻻﯾﺎ وە ﺋﺎﻣﺮﯾﮑﺎ ﻟ‪ ‬ﺟ‪‬رﯾـﺎﻧﯽ ﺷـ‪‬ری‬ ‫وﯾﺘﻨﺎم ﻟ‪ ‬دژی وﯾﺘﻨﺎﻣﯿ‪‬ﮐﺎن‪ ،‬ﮐﺎﻣﺒﻮﺟ‪‬ﮐﺎن و ﻻﺋﻮس ﺑ‪‬ﮐﺎری ھ‪‬ﻨﺎ‪ .‬ﺋ‪‬ﺴﺘﺎش دەﯾﺎن ھ‪‬زار ﺋﯿﻨﺴﺎﻧﯽ ﺑ‪ ‬ﺗـﺎوان و ﻗﻮرﺑـﺎﻧﯽ ﮐـﺮاوی ﺧ‪‬ﮑـﯽ ﺋ‪‬ـﺮاق و ﮐﻮردﺳـﺘﺎن و ﺋ‪‬ـﺮان ﮔﯿـﺮۆدەی‬ ‫ﻧ‪‬ﺧﯚﺷﯿ‪‬ﮐﺎن و ﺋﺎزار و ﺳ‪‬دەﻣ‪‬ﮐﺎﻧﯽ ﺋ‪‬و ﺷ‪‬رە ﻣﺎڵ و ژﯾﺎن و‪‬ﺮاﻧﮑ‪‬ر و ژﯾﻨﻮﺳﺎﯾﺪەی رژﯾﻤ‪ ‬ﻓﺎﺷﯿﺴﺘ‪‬ﮐﺎﻧﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺋ‪‬ـﺮان و ﺋ‪‬ـﺮاﻗﻦ و دەﺳـ‪‬ﺗﺪاران ﺣـﺎزر ﻧـﯿﻦ ﭘـﻮڵ و داھـﺎﺗﯽ‬ ‫ﯾ‪‬ک ﺑ‪‬رﻣﯿﻞ ﻧ‪‬وﺗﯿﺸﯿﺎن ﺑﯚ ﺳ‪‬رف ﺑﮑ‪‬ن ﺗﺎ ﮐ‪‬ﻣ‪‬ﮏ ﻟ‪ ‬ﺋﺎزار و ﺧ‪‬م و زﯾﺎﻧ‪‬ﮐﺎﻧﯿﺎن ﮐ‪‬م ﮐ‪‬ﻧ‪‬وە‪ .‬ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ رژﯾﻤﯽ ﺋﯿﺴـﻼﻣﯽ ﺋ‪‬ـﺮان و رژﯾـﻤ‪ ‬ﺋﯿﺴـﻼﻣﯿ‪‬ﮐ‪‬ی ﻣـﺎﻟﮑﯽ ﻟ‪ ‬ﺋ‪‬ـﺮاق‪ ،‬دەﺑـ‪‬‬ ‫ﻗ‪‬رەﺑﻮی ﺋ‪‬و زﯾﺎن و ﺗﺎواﻧﺎﻧ‪ ‬ﺑﮑﺎﺗ‪‬وە ﮐ‪ ‬ﺋ‪‬و دەو‪‬ﺗ‪ ‬ﻟ‪ ‬ﻣ‪‬ودای ﺷ‪‬ری ‪ ٨‬ﺳﺎ‪‬دا )ﭼﻮن ﮐﺎدر و ﭘ‪‬ﯾﮑ‪‬رەی رژﯾﻤ‪‬ﮐ‪‬ی ﺳ‪‬دام‪ ،‬ﺑ‪‬ﺷﯽ زۆرﯾﺎن ھ‪‬ر ﺋ‪‬ﻣـﺎﻧ‪ ‬ﺑـﻮن ﮐ‪ ‬ﺋﯿﺴـﺘﺎ ﻟ‪‬‬ ‫دەﺳ‪‬ﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺋﺎﺑﻮری و ﻧﯿﺰاﻣﯽ داھ‪‬ن‪ ،‬ﺑﻮن( ﺑ‪ ‬ﺳ‪‬ر ﺧ‪‬ﮑﯽ ﺳ‪‬ردەﺷﺖ و ﺷﻮ‪‬ﻨ‪‬ﮐﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﺋ‪‬و دو وە‪‬ﺗ‪‬ﯾﺎن ھ‪‬ﻨﺎوە‪.‬‬ ‫ھ‪‬رﭼ‪‬ﻧﺪ ﻧﺰﯾﮏ ﺑ‪١٠ ‬ھ‪‬زار ﺋﯿﻨﺴﺎن ﻟ‪ ‬ﺷﺎری ﺳ‪‬ردەﺷـﺖ و دەوروﺑ‪‬ری ﺑ‪‬ر ﮔـﺎزی ﺧ‪‬ردەﻟـﯽ ﺑـﯚﻣﺒﯽ ﺷـﯿﻤﺎﯾﯽ رژﯾﻤـﯽ ﺑ‪‬ﻋﺴـﯽ ﺋﯿـﺮاق ﻟ‪ ‬ﺟ‪‬رﯾـﺎﻧﯽ ﺷـ‪‬ری وەﺣﺸـﯿﺎﻧ‪‬ی ﺧـﻮﻣ‪‬ﯾﻨﯽ و‬ ‫ﺳ‪‬دام ﺑﻮﻧ‪ ‬ﻗﻮﺑﺎﻧﯽ ھ‪‬ﺗﺎ ﺳ‪‬ر دەﺑ‪ ‬ھ‪‬ﻧﺎﺳ‪ ‬ﺗ‪‬ﻧﮕﯽ و ﺋـ‪‬ﺶ و ﻣ‪‬ﯾـﻨ‪‬ت ﺑﭽ‪‬ـﮋن‪ ،‬ﺑ‪‬م ﺣﺎﮐﻤـﺎﻧﯽ ﺋ‪‬ـﺮان و ﻟ‪ ‬ﺳـ‪‬رەوەی ھ‪‬ﻣﻮﯾـﺎﻧ‪‬وە ﻣﯚﻧﯚﭘﯚﻟ‪‬ﮐـﺎﻧﯽ وەﮐـﻮ "ﺑﻮﻧﯿـﺎدی ﺷـ‪‬ھﯿﺪ" و‬ ‫"ﺋﻮﻣﻮری ﺋﯿﺴﺎرﮔ‪‬ران" و وەزارەﺗﯽ دەرﻣﺎن و ﺑ‪‬ﮫﺪاﺷﺖ‪ ،‬ﺗ‪‬ﻧﮫﺎ ‪ ١٥٠٠‬ﮐ‪‬ﺳﯿﺎن ﻟ‪ ‬داﺗﺎﮐﺎﻧﯽ وە‪‬ﺗﺪا ﺑ‪ ‬ﻧﺎوی "ﮔﯿﺎﻧﺒﺎزی ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ" ﺳ‪‬ﺑﺖ ﮐﺮدوە و ﻟ‪‬م ژﻣﺎرﯾ‪‬ش ﺗ‪‬ﻧﮫـﺎ ﭼ‪‬ﻧـﺪ ﺳـ‪‬د‬ ‫ﮐ‪‬ﺳ‪‬ﮑﯿﺎن ﻟ‪ ‬ﭘ‪‬اﮔ‪‬ﯾﺸﺘﻨﯽ ﺳ‪‬رەﺗﺎﯾﯽ ﭘﺰﺷﮑﯽ و دەوا و دەرﻣﺎن ﺑ‪‬رﺧﻮردارن‪.‬‬ ‫ﺑﺎس ﻟ‪‬وە دەﮐﺮێ ﮐ‪ ‬ﺳﺎ‪‬ﻧ‪‬ﮏ ﭘ‪‬ﺶ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ ﻋ‪‬ﻟﯽ ﺧﺎﻣﻨ‪‬ﯾﯽ ﺳ‪‬رۆﮐﯽ دز و ﺟ‪‬ردە و ﺟ‪‬ﻻدەﮐﺎﻧﯽ ﺣﮑﻮﻣ‪‬ﺗ‪‬ﮐ‪‬ی ﺋ‪‬ﺮان" ﮐﻠﯿﻨ‪‬ﮑﯽ ﺗﺎﯾﺒ‪‬ت ﺑ‪ ‬ﻣ‪‬ﺳﺪوﻣﺎﻧﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ھ‪‬دﯾ‪‬ی" ﺷـﺎری‬ ‫ﺳ‪‬ردەﺷﺖ ﮐﺮدوە‪ ،‬و ﻟ‪ ‬ﭘ‪‬ﻧﺎی ﺋ‪‬وەش ﻟ‪ ‬ﻣ‪‬ﺟﻠﯿﺴـﯽ ﺋﯿﺴـﻼﻣﯽ ﻟ‪ ‬ﺗـﺎران ﯾﺎﺳـﺎﯾ‪‬ک ﮐ‪ ‬ﺗ‪‬ﯿـﺪا وەزارەﺗـﯽ ﺑ‪‬ﮫﺪاﺷـﺖ‪ ،‬دەرﻣـﺎن و ﭘ‪‬روەردەی ﭘﺰﺷـﮑﯽ ﻣـﻮﮐ‪‬ﻟ‪‬ف دەﮐـﺎت ﮐ‪ ‬ﻟ‪ ‬ﺷـﺎرە‬ ‫ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﮐﺮاوەﮐﺎن ﺳ‪‬رەرای ﺳ‪‬ﺗﺢ ﺑ‪‬ﻧﺪی ﭘ‪ ‬ڕاﮔ‪‬ﯾﺸﺘﻦ و ﺧﺰﻣ‪‬ﺗﯽ ﭘﺰﺷـﮑﯽ ﺗ‪‬ﺳـﻮﯾﺐ ﮐـﺮاو‪ ،‬ﺗ‪‬ﺧ‪‬ﺳﻮﺳـﮕ‪‬ﻟ‪‬ﮏ ﮐ‪ ‬ﭘ‪‬ﻮﯾﺴـﺘﯽ ﺷـﯿﻤﺎﯾﯽ ﻟ‪‬ـﺪراوەﮐﺎﻧ‪ ‬ﻓ‪‬راھ‪‬م ﺑـﮑ‪‬ن و ﺋﯿﻤﮑﺎﻧـﺎﺗﯽ‬ ‫ﺑ‪‬ﮫﺪاﺷـﺘﯽ‪ ،‬دەرﻣـﺎﻧﯽ‪ ،‬وزەﺑ‪‬ﺧﺸـﯽ‪ ،‬ﭘ‪‬ﺸـﮕﯿﺮی و ﺋﺎﻣﻮزﺷـﯽ ﻻزم ﺑ‪ ‬ﺷـ‪‬ﻮەی ﻣ‪‬ﺟـﺎﻧﯽ و ﺧـﯚڕاﯾﯽ داﺑـﯿﻦ ﺑـﮑ‪‬ن و‪ ...‬ھ‪‬ر ھ‪‬ﻣﻮﯾـﺎن ھ‪‬ر ﺋـﺎوا ﻟ‪ ‬ﺳـ‪‬ر ﮐـﺎﻏ‪‬ز و ﻟ‪ ‬ﻋ‪‬ﻧﺒﺎرەﮐـﺎن ﺑ‪‬‬ ‫ﻧﺎﮐﺎراﯾﯽ و ﺗ‪‬ﻋﺘﯿﻞ ﮐﺮاوی ﻣﺎوﻧ‪‬ﺗ‪‬وە و ﺗﯚز دەﺧﯚن!‬ ‫ﮔﯿﺮودە ﺑﻮان ﺑ‪ ‬ﮔﺎزی ﺧ‪‬ردەل ﻟ‪ ‬ﺳ‪‬ردەﺷﺖ ﻟ‪ ‬ﭘ‪‬ﻧﺎی ھ‪‬ﻣﻮ ﺋ‪‬م ﮐ‪‬ﺸﺎﻧ‪ ‬و ﺋﺎزاری زاﻣ‪‬ﮐﺎﻧﯿﺎن‪ ،‬وە ﺳﺘ‪‬ﻣﮕ‪‬ری و ﺑ‪ ‬دادﯾ‪ ‬ﮐ‪ ‬ﺑﺎﺳﯽ ﮐﺮا‪ ،‬ﻟ‪ ‬ﺳ‪‬رەوە ﺑﻮﻧﯽ ﻧﺮخ و ھ‪‬زﯾﻨ‪‬ی‬

‫‪129‬‬

‫ﺋﻪوێ ڕۆژه ﻟﻪو ﺑﻪرزهوه‬ ‫ﺑﺎ‪‬ﻪﻓ‪‬ی دوژﻣﻦ ھﺎﺗﻦ ﺑﻪ ﺟﻮﺗﻪ‬ ‫ﺑﻪرﯾﺎن داوه دهﻋﺒﺎی ڕهش‬ ‫ھﻪﻧﺎﺳﻪﯾﺎن ﻗﻪدهﻏﻪ ﻛﺮد‬ ‫ﺷﺎر و‪‬ﺮان و ﮔﯚڕﺳﺘﺎﻧﯿﺎن ﺋﺎوهدان ﻛﺮد‬ ‫دوژﻣﻦ واﯾﻪ ﺋﺎﮔﺎدار ﺑﻦ‬ ‫ﭼﺎر‪‬ﻜﯽ داھﺎﺗﻮﺗﺎن ﻛﻪن‬ ‫ﺑﻪ‪ ‬ﺋ‪‬ﺘﺮ ﻟﻪو ڕۆژهوه ھﻪﻣﻮو ﺳﺎ‪ ‬ﻟﻪم ﻛﺎﺗﻪ دا ڕ‪‬ﺒﻮار‪‬ﻚ ﻟ‪‬ﺮه ﺋﻪوهﺳﺘ‪ ، ‬ﭼﺎو داﺋﻪﺧﺎ‪ ،‬دهﻓﺘﻪرهﻛﻪی دهر ﺋﻪھ‪‬ﻨ‪ ‬و ﻗﻪ‪‬ﻪﻣﻪﻛـﻪی وهﻛـﺎر ﺋـﻪﺧﺎ‪...‬ﺗـﻪﻧﯿﺎ دوو د‪‬ـ‪ ‬ﺋﻪﻧﻮﺳـ‪...‬‬ ‫ﺷﺎرهﻛﻪﻣﺎن ھ‪‬ﺸﺘﺎ ﺑﺮﯾﻨﺪاره‪ ،‬ﺑﺮﯾﻨﻪﻛﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺋﺎزاره‪ ،‬ﺑﻪ ھﯿﭻ ﻛﻪس و ﺑﻪ ھﯿﭻ ﺟﯚرێ ﻧﺎﯾﻜﺮێ ﭼﺎره ﺗﺎ ﺋﻪوﻛﺎﺗﻪی ھـﻪﻣﻮو ﯾـﻪك ﻧـﻪﮔﺮن ﺋـﻪم ﻛـﻮرده ھـﻪژاره و ﺋـﺎ‪‬ی ﺳﻪرﺑﻪﺳـﺘﯿﺎن‬ ‫وهﻛﻮ ﻣﯿﺪال ﻧﻪدهن ﻟﻪ ﺳﯿﻨﮕﯽ ﺋﻪم ﺷﺎره‪...‬‬ ‫ﺳ‪‬رﭼﺎوە ‪ :‬ﻣﺎ‪‬ﭙ‪‬ڕی ﮔﯿﺎرهﻧﮓ ‪ /‬ڕ‪‬ﮑ‪‬وﺗﯽ ‪26 :‬ی ﺟﯚﻧﯽ ‪2004‬‬

‫ﺑﺎ ﻧﻪھ‪‬ﯿﻦ ﺷﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﮑﺮدﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﺒ‪ ‬ﺑﻪ ﻣ‪‬ﮋوو‬ ‫ﺷﺎھﯚ ﺣﻪﺳﻪﻧﭙﻮور‬ ‫‪17‬ﺳﺎڵ ﻟﻪﻣﻪوﺑﻪر ﻟﻪ ڕۆژی ‪7‬ی ﭘﻮوﺷـﭙﻪرێ ‪28)1366‬ی ﺟـﯚﻧﯽ ‪ (1987‬ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ ﺑـﻪھﯚی ﻓﺮۆﮐـﻪ ﺑﯚﻣﺒﮫﺎو‪‬ﮋهﮐـﺎﻧﯽ ڕ‪‬ﮋﯾﻤـﯽ ﺑﻪﻋﺴـﯽ ﻋ‪‬ـﺮاق ﺑﯚﻣﺒـﺎران ﮐـﺮا و ﻟـﻪ ﺋﺎﮐﺎﻣـﺪا‬ ‫زﯾﺎﺗﺮﻟﻪ ‪ 100‬ﮐﻪس ﮔﯿﺎﻧﯿـﺎن ﻟﻪدهﺳـﺘﺪا و ﺑـﻪ ھـﻪزاران ﮐﻪﺳـﯿﺶ ﺑﺮﯾﻨـﺪار ﺑـﻮون‪ .‬ﺋﺎﮐﺎﻣـﻪﮐﺎﻧﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺋ‪‬ﺴـﺘﺎش ﺑﻪﺳـﻪر ﻟﻪﺷـﯽﯽ‬ ‫ﺑﺮﯾﻨﺪارهﮐﺎﻧﯽ ﺋﻪو ﺷﺎرهوه ﻣﺎوه و ﺳﺎڵ ﻧﯿﯿﻪ ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﮏ ﻟﻪم ﺗﻮوﺷﺒﻮاﻧﻪ ﺑﻪ ھﯚی ﺋﻪم ﮔﺎزه ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﻟﻪدهﺳﺖ ﻧﻪدهن‪ .‬دﯾـﺎره ﺋﻪﻣـﻪ‬ ‫ﻣﯿﻦ‬ ‫ﯾﻪﮐــﻪﻣﯿﻦ ﺗــﺎوان ﻧــﻪﺑﻮو ﮐــﻪ ﺋــﻪم ڕ‪‬ﮋﯾﻤــﻪ دهرﺣــﻪق ﺑــﻪ ﺧــﻪ‪‬ﮑﯽ ﮐــﻮرد و ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ڕۆژھــﻪ‪‬ت دهﯾﮑــﺮد و ھــﻪر وهھــﺎ ﯾﻪﮐــﻪ ﻦ‬ ‫ﺗﺎواﻧﯿﺶ ﻧﻪﺑﻮو ﮐﻪ دهرﺣﻪق ﺑـﻪ ﺧـﻪ‪‬ﮑﯽ ﺋـﻪم ﺷـﺎره دهﮐـﺮا‪ .‬ھـﻪر ﺑـﻪ دهﺳـﺘﭙ‪‬ﮑﺮدﻧﯽ ﺷـﻪڕی ﻧ‪‬ـﻮان ﺋ‪‬ـﺮان و ﻋ‪‬ـﺮاق ﺗـﻪﯾﺎره ﯽ‬ ‫ﮐﺎﻧﯽ‬ ‫ڕ‪‬ﮋﯾﻤﻪ ﻟﻪﻧﺎوﭼﻮوهﮐﻪی ﺑﻪﻋﺲ ﺑﯚﻣﺒﻪﮐﺎﻧﯽ ﺑﻪﺳﻪر ﮔﻪرهﮐﯽ ﻗﻪﺑﺮاﻧﺪا ھﻪ‪‬ﺷﺘﻦ و ﻟﻪ ﺋﺎﮐﺎﻣﺪا ﺧﻪ‪‬ﮑ‪‬ﮑﯽ زۆر ﺷﻪھﯿﺪ ﺑﻮون ‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ﺋﺎﮐـﺎﻣﯽ ﺷـﻪڕی ھﻪﺷـﺖ ﺳـﺎ‪‬ﻪی ﺋ‪‬ـﺮان و ﻋ‪‬ـﺮاق‪ ،‬ﺧـﻪ‪‬ﮑﯽ ﮐـﻮرد ﮔـﻪورهﺗﺮﯾﻦ زﯾﺎﻧـﻪﮐﺎﻧﯿﺎن و‪‬ﮑـﻪوت‪ .‬ﻟـﻪ ﻣـﺎوهی ﺋـﻪم ھﻪﺷـﺖ‬ ‫ﺳﺎ‪‬ﻪدا ﮔﻮﻧﺪ و ﺷﺎرهﮐﺎن ﺑﯚﻣﺒﺎران ﮐﺮان‪ .‬ﺷﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﺷﺎری ﺑﺎﻧﻪ ﻟﻪ ﺋﺎﮐﺎﻣﯽ ﺋﻪو ﺷﻪڕهدا ژﻣﺎرهﯾﺎن ﻟﻪ ‪ 6000‬ﮐﻪس ﺗ‪‬ﭙﻪر ﺑﻮوه‪ ...‬ﺗﯚپ و ﻓﺮۆﮐﻪﮐﺎﻧﯽ ڕ‪‬ﮋﯾﻤـﯽ ﺳـﻪدام ﺑـﯚ ﭘﺎدﮔـﺎن‬ ‫و ﭘﺎﯾﮕﺎ ﻧﯿﺰاﻣﯿﯿﻪﮐﺎن ﻧﻪﺑﻮون و ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻪﮐﺎن ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺑ‪‬ﺪﯾﻔﺎع ﺑﻮون‪ .‬ڕ‪‬ﮋﯾﻤﯽ ﻣﻪﻻﮐﺎﻧﯽ ﺋ‪‬ﺮاﻧﯿﺶ ﺑﻪ ھﻪﻣﺎن ﺟﯚر ﺷﺎر و ﮔﻮﻧﺪهﮐﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﻮوری ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚﻣﺒﺎران دهﮐﺮد‪.‬‬ ‫ﺋﻪم ڕۆژاﻧﻪ ﮐﻪ ﻟﻪﺳﻪر ﻣﺎ‪‬ﭙﻪڕی ڕۆژﻧﺎﻣﻪﮐﺎن ﮐﻠﯿﮑﻢ دهﮐﺮد ﻟﻪ ھﯿﭻ ڕۆژﻧﺎﻣﻪﯾﺎﮐﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ و ﻏﻪﯾﺮی ﺣﯿﺰﺑﯽ ﭼﺎوم ﺑﻪ ھﯿﭻ ﻧﻮوﺳﯿﻨ‪ ‬ﻟﻪ ﺑﺎرهی ﺷـﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷـﺖ ﻧﻪﮐـﻪوت‪ .‬ﺗـﯚ‬ ‫ﺑ‪‬ﯽ ﺋﻪﻣﻪش ﮐﺎرهﺳﺎت ﻧﻪﺑ‪!‬؟ ﺑ‪‬ﯽ ﺣﺎﻓﺰهی ﻣ‪‬ﮋووی ﮐﻮرد ﮐﻮ‪‬ﺮ ﻧﻪﺑ‪!‬؟ ﺧﻮ‪‬ﻨﻪران ﺋ‪‬ﻮه چ ﻧﺎو‪‬ﮏ ﻟﻪﻣﻪ دهﻧ‪‬ﻦ؟ ڕۆژاﻧﻪ ﮔﻮ‪‬ﻤﺎن ﻟـﻪ دهﯾـﺎن ڕاﮔﻪﯾﻪﻧـﺪراو ﻟـﻪ ﻻﯾـﻪن ﺣﯿﺰﺑﻪﮐﺎﻧـﻪوه‬ ‫دهﺑ‪ ‬ﺳﻪﺑﺎرهت ﺑﻪ ڕۆژه ﻣ‪‬ﮋووﯾﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن‪ .‬ﯾﺎن ﺳﺎ‪‬ﯿﺎدی ڕۆژه ﻣ‪‬ﮋووﯾـﻪﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾـﺎن ﮔـﻪﻟ‪ ‬ﭘـ‪ ‬ﺑﺎﯾـﻪخ ﺗـﺮن!؟ ﺣﯿﺰﺑـﻪ ﻧﻪﺗﻪوهﯾﯿـﻪﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﺑـﯚ زﻣﺎﻧﯿـﺎن ﺗﻪ‪‬ـﻪی ﺗ‪‬ـﺪا‬ ‫ﺗﻪﻗﯿﻮه؟ ﺗﯚ ﺑ‪‬ﯽ ﺋﻪﮔﻪر ﮐﯚﺑﻮوﻧﻪوهﮐﻪی ﺑﻪرهی ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻟﻪ ﺷﻮ‪‬ﻨﯽ ڕووداوهﮐﻪی ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﻪﮐﻪدا ﻣﺎ ﺑﺎ ﺋﻪواﻧﯿﺶ ﺑﻪﺷ‪‬ﮏ ﻧﻪدهﺑﻮون ﻟﻪ ﻗﻮورﺑﺎﻧﯿـﺎن و ﯾـﺎن ﺋﻪﮔـﻪر ﻟـﻪم ڕ‪‬ﮕﺎﯾـﻪوه‬ ‫ﭘﻮوڵ و ﭘﺎرهﯾﻪک ﺑـﯚ دهﺳـﺘﯽ ﺣﯿﺰﺑـﻪﮐﺎﻧﯽ ڕۆژھـﻪ‪‬ت ﮐـﻪوﺗﺒﺎ ﺋـﻪو ﮐـﺎت ﺋﯿـﺪی ﺧـﻪﻣﯽ ﺋـﻪوهﻣﺎن ﻧـﻪدهﺑﻮو ﮐﺎرهﺳـﺎﺗﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎی ﺳﻪردهﺷـﺖ ھـﻪروا زوو ﺑﺒـ‪ ‬ﺑـﻪ ﻣ‪‬ـﮋوو؟ ﺑـﺎش ﻧـﻪﺑﻮو‬ ‫ﮐﺎﻧﺎ‪‬ﻪﮐﺎﻧﯽ ﺳﻪﺗﻪﻻﯾﺖ ﺑﻪﺷ‪‬ﮑﯽ ﮐﻪم ﻟﻪ ﺑﻪرﻧﺎﻣﻪﮐﻪﯾﺎن ﻟﻪو ڕۆژهدا ﻟﻪ ﺟﯿﺎﺗﯽ رﯾﮑﻼم ﺑﯚ ﭼـﺎو ﺑـﺮﻧﺞ و ﺷـﻪرﺑﻪت ﺑـﯚ ﺋﺎوڕداﻧـﻪوه ﻟـﻪ دهرد و ﺋﺎزارهﮐـﺎﻧﯽ ﺧـﻪ‪‬ﮑﯽ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ‬ ‫دﯾﺎری ﮐﺮدﺑﺎ!؟‬ ‫ﺳ‪‬رﭼﺎوە ‪ :‬ﻣﺎ‪‬ﭙ‪‬ڕی ﮔﯿﺎرهﻧﮓ ‪ /‬ڕ‪‬ﮑ‪‬وﺗﯽ ‪26 :‬ی ﺟﯚﻧﯽ ‪2004‬‬

‫‪128‬‬

‫ﮐ‪‬ﺑﻪرﮐ‪‬ﯾﻪ دا ﺑﮑﻪن و ﺋﻪواﻧﯿﺶ ﺋﺎﻣﺎدهﮔﯽ ﺧﯚﯾﺎن دهرﺑﺮی ﺑﻮو‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م دوای ﺋﻪوه ﻓﺪراﺳﯿﯚﻧﯽ وهرزﺷﯽ ﺋ‪‬ﺮان و ﭘﺎر‪‬ﺰﮔﺎی ورﻣ‪ ‬ﺋﺎﻣﺎده ﻧﻪﺑﻮون ﮐﻪ ﺧـﻪرﺟﯿﯽ ﻣﯿﻮاﻧـﻪﮐﺎن ﺑﮑ‪‬ﺸـﻦ و‬ ‫ڕزاﯾﻪﺗﯿﺎن ﺑﯚ ھﺎﺗﻨﯽ ﺋﻪو ﺗﯿﻤﺎﻧﻪ ﻧﻪدا‪ ،‬ﻟﻪ ﺟ‪‬ﮕﺎی ﺋﻪو ﺗﯿﻤﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺑﯚ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﺎﻧﮕﮫ‪‬ﺸﺘﯽ ‪ 5‬و‪‬ﺗﯽ دﯾﮑﻪﯾﺎن ﮐﺮد ﺑﻮو‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﺮﯾﺘﯽ ﺑﻮون ﻟﻪ ﺋ‪‬ﺮاق‪ ،‬ﺗﻮرﮐﯿﻪ‪ ،‬ﺋﻪﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن‪ ،‬ﻟﻮﺑﻨـﺎن و‬ ‫ﻓﻪﻟﻪﺳﺘﯿﻦ‪ ،‬دﯾﺎره ﻟﻪو ‪ 5‬و‪‬ﺗﻪش دوو ﺗﯿﻤﯽ ﺋ‪‬ﺮاق و ﺗﻮرﮐﯿﻪ ﺑﻪﺷﺪاری ﺋﻪو ﮐ‪ ‬ﺑﻪرﮐ‪ ‬ﯾﻪ ﻧﻪﺑﻮون‪.‬‬ ‫ﻟﻪو ﮐ‪‬ﺑﻪرﮐ‪‬ﯾﻪ دا ﮐﺎراﺗﻪﮐﺎراﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ و ﭘﺎر‪‬ﺰﮔﺎی ورﻣ‪ ‬ﺗﻮاﻧﯿﺎن ﺗﯿﻤﯽ ﻣﯿﻮاﻧﻪﮐﺎن ﺑﺒﻪز‪‬ﻨﻦ و ﭘﻠﻪی ﯾﻪﮐﻪم ﺑـﻪ دهﺳـﺖ ﺑ‪‬ـﻨﻦ‪ ،‬ﺋﺎﮐـﺎﻣﯽ ﺋـﻪو ﮐ‪‬ﺑﻪرﮐ‪‬ﯾـﻪ ﺑـﻪم ﺷـ‪‬ﻮهﯾﻪ‬ ‫ﺑﻮو‪ ،‬ﮐﺎراﺗﻪﮐﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ و ورﻣ‪ ‬ﭘﻠـﻪی ﯾﻪﮐـﻪم‪ ،‬ﮐﺎراﺗـﻪﮐﺎراﻧﯽ ﺋﻪﻓﻐﺎﻧﺴـﺘﺎن ﭘﻠـﻪی دووھـﻪم و ﮐﺎراﺗـﻪﮐﺎراﻧﯽ ﻟﻮﺑﻨـﺎن ﭘﻠـﻪی ﺳـ‪‬ﮫﻪﻣﯿﺎن وهدهﺳـﺖ ھ‪‬ﻨـﺎ‪ ،‬دوای ﮐﯚﺗـﺎﯾﯽ ھـﺎﺗﻨﯽ‬ ‫ﮐ‪‬ﺑﻪرﮐ‪ ‬ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﺋﺎﻣﺎدهﮐﺎری و ﻟﯿﮋﻧﻪی ﺋﻪو رێورهﺳﻤﻪ ﺧﻪ‪‬ت ﺑﻪ ﺳﻪر ﺗﯿﻤﻪﮐﺎن دا داﺑﻪش ﮐﺮا و ﭼﺎﻻﮐﯽﯾﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋﻪو ڕۆژهش ﺑﻪم ﺷ‪‬ﻮهﯾﻪ ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ ﭘ‪‬ﮫﺎت‪.‬‬ ‫دﯾﺎره ﻟﻪ ﺳﻪرﯾﻪک ﻟﻪ ﯾﺎدی ﺑﯿﺴﺘﻪﻣﯿﻦ ﺳﺎ‪‬ﻮهﮔﻪری ﺷﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ دا ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﮏ ﭼﺎﻻﮐﯽ وهرزﺷـﯽ و ھﻮﻧـﻪری و ﺋـﻪدهﺑﯽ ﺑـﻪر‪‬ﻮه ﭼـﻮون و ﺋﻪﻣﺴـﺎڵ زۆر ﺑﻪﺷـﮑﯚوه ﺋـﻪم ﯾـﺎده‬ ‫ﮐﺮاﯾﻪوه‪.‬‬ ‫ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ و دهورﺑﻪری ﻧﯿﺸﺎﻧﯿﺎن دا ﮐﻪ ھﻪﻣﻮو ﮐﺎت و ﺳﺎﺗ‪‬ﮏ ڕۆژه ﻣ‪‬ﮋوویﯾﻪﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟﻪ ﺑﯿﺮهو ﺋﺎﻣﺎدهن ﺑﻪ ﮐـﻪﻣﺘﺮﯾﻦ ﺋﯿﻤﮑﺎﻧـﺎﺗﯿﺶ ﺑ‪‬ـﺖ ﯾـﺎد و ﺑﯿـﺮهوهری ڕۆژه‬ ‫ﻣ‪‬ﮋوویﯾﻪﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن و ﮔﻪﻟﻪﮐﻪﯾﺎن ﺑﮕﺮن و ڕ‪‬ﺰ ﻟﻪ ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﺎﻧﯽ ﻟﻪ دهﺳﺘﭽﻮوی ﺧﯚﯾﺎن ﺑﮕﺮن‪.‬‬ ‫ﺳ‪‬و ﻟﻪ ﺷﻪھﯿﺪاﻧﯽ ‪7‬ی ﭘﻮﺷﭙﻪرێ ‪1366‬ی ھﻪﺗﺎوی ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ‬ ‫ھﯿﻮای ﺳﺎخ ﺑﻮوﻧﻪوه و ﺳﺎر‪‬ﮋﺑﻮوﻧﻪوهی زاﻣﯽ‪ ،‬زاﻣﺪاراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﻪ ﺋﺎوات دهﺧﻮازﯾﻦ ‪.‬‬

‫ﭼﺎواﻧﯽ ﺷﺎر ﭼﺎوهڕواﻧﻪ‪.‬‬ ‫ﻧﻮﺳﯿﻨﯽ‪ :‬ھﯿﻮا ﮔﻪڵ ﻣﺤﻪﻣﻤﻪدی‬ ‫ﻟﻪ ﺳﺎ‪‬ﯿﺎدی ﺷﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﮐﯿﻤﯿﺎ ﺑﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ دا‪ ،‬ﭘﯿﺸﻜﻪﺷﻪ ﺑﻪ ﺳﻪردهﺷﺘﯽ ﺳﻪرﺳﻪوز‪ .‬ﺋﺎ ﻟ‪‬ﺮهدا ﺷﺎر وهك ﻛﯚرﭘﻪﯾﻪﻛﯽ ﺳﺎوا ﺑ‪ ‬ﻏﻪل و ﻏﻪش ﺑﻪڕوی داھﺎﺗﻮ دا ﭘ‪ ‬ﺋﻪﻛﻨ‪،‬‬ ‫دهروﻧﯽ ﺳﺎف و ﺑ‪‬ﮕﻪرد ﺳﻪر ﺳﻪوز وهك ﺷﻨﻪی ﺷﻪﻣﺎ‪‬ﯽ ﺋ‪‬ﻮاران‪ ،‬ﭼﺎواﻧﯽ ڕون و زو‪‬ڵ وهك ﻛﺎﻧﯿﺎوی ﺑﻨﺎر ﭼﯿﺎ‪...‬‬ ‫ﺋﺎ ﻟ‪‬ﺮهدا ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﯽ وهك ﻓﻪﻟﺴﻪﻓﻪی ژﯾﺎن و ژﯾﺎن وهك ﺣﻪﻗﯽ ﮔﯿﺎن ﻟﻪﺑﻪراﻧﻦ و ﺧﯚش وﯾﺴـﺘﻦ ﺑـﯚ ﺑـﻪردهواﻣـﯽ ﻟـﻪ ھﻪﻧﺎﺳـﻪی ﺳـﯿﻨﮕﯽ‬ ‫ﺳﺮوﺷﺘﺎ ﻟﻪ ھﻪ‪‬ﭽﻮن و داﭼﻮﻧﺎﯾﻪ‪...‬‬ ‫ﺋﺎ ﻟ‪‬ﺮه دا ﻛﺎروان‪ ،‬ﻛﺎراون ﺑﻪرهو ﻟﻮﺗﻜﻪ ﺑﻪڕ‪‬ﻮهﯾﻪ‪ ،‬ﭼﻪﭘﻜﯽ ﮔﻮ‪‬ﯽ ﺳﻮر و ﺳﻪوز و ﺷﯿﻨﯿﺎن ﺑﻪ دهﺳﺘﻪوه و ﻛﯚڵ و ﺑﺎری ﮔﺮاﻧـﯽ ﻧﻪﺳـﺮهوﺗﻦ‬ ‫ﺑﻪ ﻛﯚ‪‬ﻪوه‪ ،‬ڕ‪‬ﮕـﺎ ﺋـﻪﺑ‪‬ن‪ ،‬ڕۆژ و ھﻪﻓﺘـﻪ و ﻣﺎﻧـﮓ و ﺳـﺎڵ ھـﻪدا ﻧـﺎدهن ﺗـﺎ ﺋﻪوﻛﺎﺗـﻪی ﮔـﻮ‪‬ﯽ ﺣـﻪزﯾﺎن ﻟـﻪ ﯾﻪﺧـﻪی ﺷـﺎر ﺋـﻪدهن و ﭼـﯚﭘﯽ‬ ‫زهﻣﺎهوﻧﯽ ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻨﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن وهك ﺋﺎ‪‬ی ﺋﺎڵ و وا‪‬ی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳﻮڕ ﺋﻪدهن‪...‬‬ ‫ﭼﺎواﻧﯽ ﺷﺎر زۆر ﺑ‪ ‬ﻗﻪرار ﺳﺎﻟﻪھﺎی ﺳﺎڵ ﭼﺎوهڕواﻧﻪ ﺑﯚ ﮔﻪڕاﻧﻪوهی ﻛﯚچ و ﻛﯚﭼﺒﺎر‪...‬د‪‬ﯽ ﮔﻪورهی ﺷﺎر‪ ،‬ﭘﺎﯾﯿﺰ و ﺑﻪھﺎر ﻟﻪ ﻟ‪‬ﺪاﻧﻪ ﺑﯚ ﭘ‪‬ﻚ ﮔﻪﯾﺸﺘﻨﯽ ﯾﺎر و د‪‬ﺪار‪...‬‬ ‫ﺋﻪوﺳﺎﻛﻪ ﺷﺎر ھﻪﻣﻮو ڕۆژی ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ ﺟﺎر ﭘ‪ ‬ﺋﻪﻛﻪﻧ‪ ، ‬ﺷﺎﯾﯽ و ﺧﯚﺷﯽ وهك دﯾﺎری ﺑﻮك و زاوا ﺑﻪ ﺳـﻪر ﻣـﺎڵ ﺑـﻪ ﻣـﺎڵ و ﮔـﻪڕهك ﺑـﻪ ﮔـﻪڕهك و ﮔﻮﻧـﺪ ﺑـﻪ ﮔﻮﻧـﺪی ﺋـﻪم ﻣﻪ‪‬ﺒﻪﻧـﺪه‬ ‫ﺳﻪوزه دا ﺋﻪﺑﻪﺷﯽ‪...‬‬ ‫ﺋﻪوﺳﺎﻛﻪ ﺷﺎر وهرزی ﺗﻪﻧﯿﺎ ﺑﻪھﺎر‪‬ﻚ ﺑﻮو ‪ ،‬ﮔﻪرﻣﯽ و ﺳﺎردی و ﺧﻪزاﻧﯽ ﻟﻪ ﺧﯚ دا ﻛﯚ ﻛﺮدﺑﻮوه‪ ،‬و ﺳﻪوزی و ﺳﻪوزه‪‬ﻧﯽ داﺑﻪش ﺋﻪﻛﺮد‪ ،‬ھﻪﻣﻮﯾﺎﻧﯽ وهك ﯾﻪك د‪‬ﺨﯚش ﺋﻪﻛﺮد‪...‬‬ ‫ﺑﻪ‪‬م ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ ﺟﻪﺳﺘﻪی ﺷﺎر ﺑﺮﯾﻨﺪاره‪ ،‬ﺑﻪ ﺋﺎزاره‪ ،‬ﺑ‪ ‬ﻗﻪراره‪..‬ﺑﻪ‪‬م ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ ﺷﺎر ﺗﻪﻧﯿﺎ ﺑﺰهﯾﻪﻛﯽ ﻛﺎڵ ﺑﻮوهوهی ﻟﻪ ﺳﻪر ﻟ‪‬ﻮه و ﻟﻪ ﺷﻪو ﻟﻪ ﺗﺎرﯾﻜﯽ و ﺗﻪﻧﯿﺎی زۆر ﺑ‪‬ﺰاره‪...‬‬ ‫ﺑﻪ‪‬م ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ ﺷﺎر ﻧﻪ ھﺎوﯾﻨﯽ ﮔﻪرم‪ ،‬ﻧﻪ زﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑﻪﻓﺮﯾﻦ‪ ،‬ﻧﻪ ﭘﺎﯾﯿﺰی ﺑﻪ ﮔﭭﻪ و ﻧﻪ ﺑﻪھﺎری ﮔﻮڵ ﻟﻪ ﺑﻪرۆﻛﻪ‪...‬‬ ‫ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ ﺋﯿﺘﺮ ﺷﺎر و دﯾﺎر‪ ،‬ﺑﯚ ﺗﯚزﻗﺎ‪ ‬ھﻪوای ﻛﯚﺳﺎر ﺑﯚ دﯾﺘﻨﯽ ﮔﻮێ ﺑﻪﮔﻮارهی ﺧ‪‬ﯽ ﻣﻪڕدار و ﺑﯚ ﺋﺎﺷﻖ ﺑﻮﻧﯽ ﻛﭽﺎﻧﯽ ﺧﺎ‪‬ﺪار ﺋﺎخ و داخ و دهرد و ﺋﺎزار ھﻪڵ ﺋﻪﻛ‪‬ﺸ‪....‬‬ ‫ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ ﺋﯿﺘﺮ ﺷﺎر ﻟﻪ ﺑﻦ دهﺳﺘﯽ ﻧﻪﯾﺎر وهك ﺑﻮﻛﯽ زﯾﺰ داﯾﮕﺮﺗﻮه ﺧﻪم‪...‬وهﻛﻮ ﭼﯿﺎی ﺋﺎﺳﺘﻪم ﻟﻮﺗﻜﻪی داﮔﯿﺮاوه ﺑﻪ ﺗﻪم‪...‬‬ ‫ھﻪﻣﻮﺳﺎ‪ ‬ﺷﺎر ﻟﻪم ڕۆژه دا ﻟﻪ ﭼﺮﯾﻜﻪﯾﻪك ‪ ،‬ﺋﻪﭼﺮﯾﻜ‪‬ﻨ‪ ‬د‪‬ﯽ ﻣﺮۆڤ د‪‬ﯽ ﺳﺮوﺷﺖ و ﮔﯿﺎﻧﯽ زهردهﺷﺖ ڕاﺋﻪﭼ‪‬ﻪﻛ‪‬ﻨ‪...‬‬ ‫ﮔﯚراﻧﯽ ﺧﻪم‪ ،‬ﮔﯚراﻧﯽ ﻛﯚچ ‪ ،‬ﮔﯚراﻧﯽ ﻟ‪‬ﻚ داﺑ‪‬ان ﻟﻪ ﻧﺎﺧﯽ ﺣﻪﯾﺮاﻧ‪‬ﻜﺎ ﺑﻪ ﮔﻮ‪‬ﯽ ﻣ‪‬ﮋودا ﺋﻪدا و ﺋﻪ‪...‬‬

‫‪127‬‬

‫وای ﺋﻪو ﺗﺎواﻧﻪ ﺑﻜﻪﯾﻨﻪوه ‪ ,‬ﻟﻪ ﺋﺎﺳﺘﯽ ﮔﻪورهﯾﯽ ﺗﺎواﻧﻪﻛﻪ و ژﻣﺎرهی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎﻧﯽ و ﺗ‪‬ﻜﯚﺷﻪری و ﻣ‪‬ﮋووی ﭘ‪ ‬ﻟﻪ ﺷﺎﻧﺎزی ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺘﺪا ﺑ‪‬ﺖ‪.‬‬ ‫ﭼﺎود‪‬ﺮی ﻛﻮردۆﺳﺎﯾﺪ ‪ -‬ﭼﺎك‬

‫ﺳﻪردهﺷﺖ‪ :‬ڕ‪‬ﻮڕهﺳﻤﯽ ﯾﺎدی ﺑﯿﺴﺘﻪﻣﯿﻦ ﺳﺎ‪‬ﯿﺎدی ﺷﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ‬ ‫ھﻪﻣﻮو ﺳﺎ‪‬ﮏ ﻟﻪ ڕۆژی ‪7‬ی ﭘﻮﺷﭙﻪر دا ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ و دهورووﺑﻪری ﺑﯚ ڕ‪‬ﺰ ﻟ‪‬ﻨﺎن ﻟﻪ ﯾﺎدی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﻪ دهﺳـﺘﯽ ڕ‪‬ﮋﯾﻤـﯽ ﺑـﻪﻋﺲ د‪‬ﻨـﻪ ﺳـﻪر‬ ‫ﺷﻪﻗﺎم و ﺑﻪ ﻧﯿﺸﺎن داﻧﯽ ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ ﭼﺎﻻﮐﯽ ﺟﯚراوﺟﯚر ڕ‪‬ﺰ ﻟﻪ ﺷﻪھﯿﺪان و ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎﻧﯽ ﺋﻪو ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪ دهﮔﺮن ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﻣﺴﺎڵ دوای ﺋﻪوه ﮐﻪ ﻟﯿﮋﻧﻪی ﺋﺎﻣﺎدهﮐﺎری ﺑﯚ ﺑﺎﺷﺘﺮ ﺑﻪر‪‬ﻮهﺑﺮدﻧﯽ ﺋﻪو ﯾﺎده ھﻪ‪‬ﺒﮋ‪‬ﺮدرا‪ ،‬ﻟﻪ ﯾﻪﮐﻪم ﮐﯚﺑﻮوﻧﻪوهی ﺋﻪو ﻟﯿﮋﻧﻪﯾﻪ دا ﺑﺮﯾﺎر درا ﮐﻪ ﺳ‪ ‬ڕۆژ ﺑـﻪ دوای ﯾـﻪک دا واﺗـﻪ‬ ‫ڕۆژاﻧﯽ‪6،7،8‬ی ﭘﻮﺷﭙﻪر ﺑﻪ ﺷ‪‬ﻮهﯾﻪﮐﯽ ﺟﻮان و ﺑﺎش ﮐﻪ ﺷﯿﺎوی ﺋﻪو ڕۆژه ﺑ‪‬ﺖ‪ ،‬ڕێوڕهﺳﻤﻪﮐﻪ ﺑﻪڕ‪‬ﻮه ﺑﻪرن ‪.‬‬ ‫ﯾﺎدی ﺑﯿﺴﺘﻪﻣﯿﻦ ﺳـﺎ‪‬ۆژی ﺷـﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷـﺖ ﺑـﻪﯾﺎﻧﯽ ڕۆژی ‪6‬ی ﭘﻮﺷـﭙﻪر ﺑـﻪ ﺑﻪﺷـﺪاری ﺳـﻪدان ﮐـﻪس ﻟـﻪ ﺧـﻪ‪‬ﮑﯽ ﺳﻪردهﺷـﺖ و دهورووﺑـﻪری ﻟـﻪ ﺑﻨﮑـﻪی ﻓﻪرھـﻪﻧﮕﯽ ھﻮﻧـﻪری‬ ‫ﺳﻪردهﺷﺖ ﻟﻪ ژ‪‬ﺮ ﻧﺎوی ﮐﯚﻧﮕﺮهی ﮐﺎرهﺳﺎﺗﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ دهﺳﺘﯽ ﺑﻪ ﮐﺎرهﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﮐﺮد‪ ،‬دوای ﺋﻪوه ﮐﻪ ﭼﻪﻧﺪ ﮐﻪس ﻟﻪ ﺑﻪﺷﺪارﺑﻮوان ﻗﺴﻪﯾﺎن ﻟـﻪ ﺳـﻪر ﺋـﻪو ﺟﻨﺎﯾﻪﺗـﻪ‬ ‫ﮐﺮد‪ ،‬ﻟﻪ ﺳﻪر ﺳـﻪرﭼﺎوهی ﺳﻪردهﺷـﺖ ﻟـﻪ ﻧﺎوهﻧـﺪی ﺷـﺎر ﻣـﯚﻧ‪‬ﻤ‪‬ﺘﯽ ﯾـﺎدی ﺷـﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷـﺖ ﺑـﻪ ﻓـﻪرﻣﯽ ﮐﺮاﯾـﻪوه‪ ،‬ﭘـﺎش ﻧ‪‬ـﻮهرۆی ھـﻪﻣﺎن ڕۆژ ﻟـﻪ ﺳـﯿﻨﻤﺎی ﺷـﺎری‬ ‫ﺳﻪردهﺷﺖ دوای ﺑﻪﺧ‪‬ﺮ ھﺎﺗﻨﯽ ﺑﻪﺷﺪارﺑﻮوان و ﺑﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪت وهﭬﺪی ھﻪ‪‬ﺒﺠﻪ دهﺳﺘﯽ ﺧﻮﺷـﮑﯽ ﺳﻪردهﺷـﺖ‪ ،‬ﺑﻪرﻧﺎﻣـﻪﮐﺎن دهﺳـﺘﯽ ﭘ‪‬ﮑـﺮدهوه و ﮐﯚﻣـﻪ‪‬ﮏ ﺑﻪرﻧﺎﻣـﻪی ﺟﯚراوﺟـﯚر ﺑـﯚ ﺋـﻪم‬ ‫ﯾﺎده ﻟـﻪ ﮐـﺎت و ﺳـﺎﺗﯽ ﺧﯚﯾـﺪا ﺑـﻪر‪‬ﻮهﭼﻮون‪ ،‬دهﺳـﺘﻪﯾﻪک ﻟـﻪ دووﭼﻪرﺧﻪﺳـﻮاراﻧﯽ ﺷـﺎری ﻣـﻪرﯾﻮان ﻟـﻪ ﻻﯾـﻪن ھﻪﺋﯿـﻪﺗﯽ ﺑﻪر‪‬ﻮهﺑـﻪری و ﻟ‪‬ﮋﻧـﻪی ﺋﺎﻣﺎدهﮐـﺎری ﺑـﻪ ﺧ‪‬ﺮھـﺎﺗﻦ ﮐـﺮان‪،‬‬ ‫دووﭼﻪرﺧﻪﺳﻮاراﻧﯽ ﻣﻪرﯾﻮان ﺑﻪ ھﺎﺗﻨﯿﺎن ﺑﻪ دووﭼﻪرﺧﻪ ﺑﯚ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ ڕ‪‬ﺰﯾـﺎن ﻟـﻪ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿـﺎﻧﯽ ﺋـﻪو ﮐﺎرهﺳـﺎﺗﻪ ﮔـﺮت و ھـﻪ‪‬ﮕﺮی ھﺎوﺧـﻪﻣﯽ و ھـﺎودهردی ﺧﯚﯾـﺎن و ﺧـﻪ‪‬ﮑﯽ‬ ‫ﺷــﺎری ﻣــﻪرﯾﻮان ﺑــﻮون ﺑــﯚ ﺑﻨﻪﻣﺎ‪‬ــﻪی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿــﺎن و ﺧــﻪ‪‬ﮑﯽ زاﻣــﺪاری ﺷــﺎری ﺳﻪردهﺷــﺖ‪ .‬ﻟــﻪ‬ ‫در‪‬ﮋهی ﺑﻪرﻧﺎﻣﻪﮐﺎﻧﯽ ﯾﻪﮐﻪم ڕۆژ دا ﮐﯚﻣـﻪ‪‬ﮏ ﻟـﻪ ﮐﭽـﺎﻧﯽ دهﭬـﻪری ﺳﻪرﺳـﻪوزی ﺳﻪردهﺷـﺖ ﺑـﻪ‬ ‫ﭘ‪‬ﺸﮑﻪش ﮐﺮدﻧﯽ ﺳﺮوود‪‬ﮏ ﺳﺮﻧﺠﯽ ھﻪﻣﻮو ﻻﯾﻪﮐﯿﺎن ﺑـﯚ ﻻی ﺧﯚﯾـﺎن ڕاﮐ‪‬ﺸـﺎ‪ ،‬ھـﻪر ﺋـﻪم ڕۆژه‬ ‫ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﮏ ﭼﺎﻻﮐﯽ دﯾﮑﻪش ﺑﻪر‪‬ﻮه ﭼـﻮون‪ ،‬ﯾـﻪک ﻟـﻪوان ﮐﺮدﻧـﻪوهی ﭘ‪‬ﺸـﺎﻧﮕﺎی و‪‬ﻨـﻪ ﺑـﻮو‪ ،‬ﮐـﻪ‬ ‫ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﮏ و‪‬ﻨﻪ و ﻧﯿﮕـﺎری ﺟﯚراوﺟـﯚری ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ و دهورﺑـﻪری ﻟـﻪ ﺧـﯚ ﮔﺮﺗﺒـﻮون‪ ،‬ﺋـﻪو‬ ‫و‪‬ﻨــﻪ و رهﺳــﻢ و ﻧﯿﮕﺎراﻧــﻪ ﺑﻪرھــﻪﻣﯽ ﭼﻮارﮐــﻪس ﻟــﻪ ھﻮﻧﻪرﻣﻪﻧــﺪاﻧﯽ دهﺳــﺖ ڕهﻧﮕﯿﻨــﯽ ﺷــﺎری‬ ‫ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﻮون و ﺑﺮﯾﺎره ﮐﻪ ﺷﻪش ڕۆژ ﺋﻪو ﭘ‪‬ﺸﺎﻧﮕﺎﯾﻪ ﮐﺮاوه ﺑ‪‬ﺖ ﺑﻪ ڕووی ﺧﻪ‪‬ﮑﻪوه‪.‬‬ ‫ﺳﻪر ﻟﻪ ﺑﻪﯾﺎﻧﯽ ڕۆژی ‪7‬ی ﭘﻮﺷﭙﻪر ﺷﻪﻗﺎﻣﻪﮐﺎﻧﯽ ﺷـﺎر ﺟﻤـﻪﯾﺎن دهھـﺎت‪ ،‬دووﮐـﺎن و ﺑﺎزارهﮐـﺎن‬ ‫داﺧﺮا ﺑﻮون‪ ،‬ﻧ‪‬ﺰﯾﮏ ﺑﻪ ‪ 4000‬ﮐـﻪس ﺧـﻪ‪‬ﮏ ﻟـﻪ ﺷـﻪﻗﺎﻣﯽ ﺳـﻪرهﮐﯽ ﺷـﺎر ﮐﯚﺑﺒﻮوﻧـﻪوه‪ ،‬دهﯾـﺎن‬ ‫ﭘﻼﮐـــﺎردی ﺟﯚراوﺟـــﯚر و و‪‬ﻨـــﻪی ﺷـــﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﮐﺎرهﺳـــﺎﺗﯽ ﺷـــﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷـــﺖ ﺑـــﻪ دهﺳـــﺖ‬ ‫ﺧﻪ‪‬ﮑﻪوه ﺑﻮون‪ ،‬ھﻪﻣﻮو ﭼﯿﻦوﺗﻮو‪‬ﮋهﮐﺎﻧﯽ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ و دهوروﺑـﻪری ﺑﻪﺷـﺪاری ﺋـﻪو ﯾـﺎده ﺑـﻮون‪ ،‬ﺧﻮ‪‬ﻨـﺪﮐﺎر و ﻣﺎﻣﯚﺳـﺘﺎ‪ ،‬ﮐﺎﺳـﺒﮑﺎر و ﺑـﺎزاری‪ ،‬ﮐﺮ‪‬ﮑـﺎر و وهﺳـﺘﺎ و ﺑـﻪ ﮔﺸـﺘﯽ‬ ‫ﻣﻨﺪا‪‬ن‪ ،‬ﻻوان‪ ،‬ژن و ﭘﯿﺎوان و ﭘﯿﺮ و ﺑﻪ ﺳﺎ‪‬ﭼﻮان و ھﻪﻣﻮو د‪‬ﺴـﯚزاﻧﯽ ﺷـﺎر ﮐﯚﺑﺒﻮوﻧـﻪوه‪ ،‬ﭘـﺎش ﺋـﻪوه ﮐـﻪ ﭼﻪﻧـﺪ ﮐـﻪس ﻟـﻪ ﺑﻪﺷـﺪارﺑﻮوان ﻗﺴـﻪﯾﺎن ﮐـﺮد ﺑـﻪ ﮔﺸـﺘﯽ ﺧـﻪ‪‬ﮏ ﺑـﻪ‬ ‫ڕ‪‬ﭙ‪‬ﻮان ﺑﻪ ﻧ‪‬ﻮ ﺷﻪﻗﺎﻣﻪﮐﺎﻧﯽ ﺷﺎر دا ﺑﻪ دابوﻧﻪرﯾﺘﯽ ﻧﺎوﭼﻪﮐﻪ ﺑﻪ دهف ﻟ‪‬ﺪان ﺑﻪرهو ﻣﻪزاری ﺷﻪھﯿﺪان و ﮔﯚرﺳﺘﺎﻧﯽ ﮔﺮدهﺳﻮور ﮐﻪوﺗﻨﻪ ڕێ و ﻟﻪ ﻣﺎوهی ڕ‪‬ﮕﺎ ﭘ‪‬ﻮاﻧﯿﺎن دا‪ ،‬ﺗﺎ ﻟـﻪ‬ ‫ﮔﯚرﺳﺘﺎن ﻧ‪‬ﺰﯾﮏﺗﺮ دهﺑﻮوﻧﻪوه ﺋﺎﭘﯚرای ﺧﻪ‪‬ﮏ و ر‪‬ﭙ‪‬ﻮاﻧﻪﮐﻪ زﯾﺎﺗﺮ دهﺑﻮو‪ ،‬دهﺳﺘﻪﯾﻪک ﻟﻪ ﺷﺎﺧﻪواﻧﺎﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ )ﺗـﯿﻢ ﮐﻮھﻨـﻮردی ھـﻪژار( وهک ڕ‪‬ـﺰ ﻟ‪‬ﻨـﺎن ﻟـﻪ ﺷـﻪھﯿﺪاﻧﯽ‬ ‫ﺋﻪو ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪ ﺑﻪ ﻧﻮوﺳﺮاوه و ﭘﻼﮐﺎردی ﺗﺎﯾﺒﻪت ﺑﻪ ﮔﺮووﭘﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺗ‪‬ﮑﻪڵ ﺑﻪ ﺋﺎﭘﯚرای ﺧﻪ‪‬ﮏ ﺑـﻮون‪ ،‬دﯾـﺎره دوای ﺳـﻪرداﻧﯽ ﺧـﻪ‪‬ﮏ ﻟـﻪ ﮔﯚرﺳـﺘﺎﻧﯽ ﺷـﻪھﯿﺪان و داﻧـﺎﻧﯽ ﭼﻪﭘﮑـﻪ‬ ‫ﮔﻮڵ ﻟﻪ ﺳﻪر ﮔﯚری ﺷﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﺋﻪو ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪ ﺗـﺎ ﺋ‪‬ـﻮاره ﮐﯚﻣـﻪ‪‬ﮏ ﭼـﺎﻻﮐﯽ ھﻮﻧـﻪری و ﺋـﻪدهﺑﯽ دﯾﮑـﻪ ﺑـﯚ ڕ‪‬ـﺰ ﻟ‪‬ﻨـﺎن ﻟـﻪو ڕۆژه ﺑـﻪر‪‬ﻮهﭼﻮون و ﭼﻪﻧـﺪﯾﻦ ﮐـﻪس ﻟـﻪ ﺑﻪﺷـﺪارﺑﻮوان‬ ‫ھﻪﺳﺘﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻪ ﻧﻮوﺳﺮاوه ﺳﻪﺑﺎرهت ﺑﻪ ﺟﻨﺎﯾﻪﺗﯽ ‪7‬ی ﭘﻮﺷﭙﻪر ﺑﻪ دهﺳﺘﯽ ڕژﯾﻤﯽ ﺑﻪﻋﺲ دهرﺑﺮی ‪.‬‬ ‫رۆژی ‪8‬ی ﭘﻮﺷﭙﻪر ﺗﺎﯾﺒﻪت ﺑﻮو ﺑﻪ ﮐ‪‬ﺑﻪرﮐ‪‬ﯽ وهرزﺷﯽ‪ ،‬ﺧﻪ‪‬ﮑ‪‬ﮑﯽ زۆر ﻟﻪ ﺑﺎﺷﮕﺎی ﺷﺎر ﮐﯚﺑﺒﻮوﻧﻪوه ﺑﯚ دﯾﺘﻨﯽ ﮐﺎره وهرزﺷـﯽﯾﻪﮐﺎﻧﯽ وهرزﺷـﭭﺎﻧﺎﻧﯽ ﺷـﺎر و ﺗﯿﻤـﻪﮐﺎﻧﯽ ﻣﯿـﻮان‪ ،‬دﯾـﺎره‬ ‫ﭘ‪‬ﻮﯾﺴﺘﻪ ﺋﺎﻣﺎژه ﺑﻪوه ﺑﮑﺮێ ﮐﻪ ﻧ‪‬ﺰﯾﮏ ﻣﺎﻧﮕ‪‬ﮏ ﭘ‪‬ﺸﺘﺮ داوا ﻟﻪ ﺗﯿﻤﯽ ﮐﺎراﺗﻪﮐﺎراﻧﯽ و‪‬ﺗﺎﻧﯽ ﻓﻪراﻧﺴﺎ‪ ،‬ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺲ‪ ،‬ﭘﻮرﺗﻪﻗﺎڵ‪ ،‬ﺋﯚزﺑﻪﮐﺴﺘﺎن و ژاﭘﯚن ﮐﺮا ﺑﻮو ﮐﻪ ﺑﻪﺷﺪاری ﻟﻪو‬

‫‪126‬‬

‫ژﯾﻨـﯚﺳــﺎﯾﺪی )ﺗﻪزار( و ﺷـــﺎ و ﺧــﻮﻣـﻪﯾﻨﯽ‬

‫ﺳﻪدداﻣﯽ ﻛﻮردﻛﻮژﯾﺶ ﺑﯚﻣﺒﯿﺎندهداﺗ‪‬‬

‫دهﯾـﺎن ﺟـﺎر ﻟﻪم ﻧﺎوﭼــﻪی داوه ﺑﻪ ﻧـﺎﭘـﺎ‪‬ﻢ‬

‫ﺑﯚ ﮔﺎو و ﮔﻪردووﻧﯿﺶ ﻛ‪‬ﻤﯿﺎی دهﺑـﺎﺗ‪‬‬

‫ﺑـﻪ ﺷــﻪڕ ھــﺎﺗﻨﯽ ﻣﯿــﻮاﻧﯽ ﻧـﺎﺳﭙـﺎﺳﯿــﺎن‬

‫ﺑﻪ ﺟﺎﺳﻮوﺳﯽ ﻧﻪﻓﺎم و ﻛﻪس ﻧﻪﻧﺎﺳﯿﺎن‬

‫ﻟﻪ ﺟﯿـﺎت ﭘﺎﺳﺪار ﺧـﻪ‪‬ﻜـﯽﺷﺎری دهﻛـﻮژن‬

‫ﺋﻪﻣﻪش ﺗﯿﺮۆرﯾﺰﻣﻪ ﻻی ﮔﺸﺖ ﺳﯿﺎﺳﯿﺎن‬

‫ﺑﻪ ﺋـﺎوری ﺧﺎﻧﻪﺧﻮێ و ﺧـﻮێی ﺋﻪو ﻣﯿﻮاﻧﻪ‬

‫ﺑـﻮو ﺑـﻪ ھ‪‬ـ‪‬ۆﺷﯿﻤﺎ ﺋﻪو ﺷـﺎره ﺟـﻮاﻧﻪ‬

‫ﺳــــﻪدان ﻻو و ﭘﯿــــــﺮو ﻣﻨــــﺪاڵ و زارۆك‬

‫ﺑﯚ ﺑﻪدﺑﻪﺧﺘﯽ ﻛﺮاﻧﻪﭘﻪﻧﺪی زهﻣﺎﻧﻪ؟‪!...‬‬

‫ﺑﯚﻧﯚزده ﯾﻪﻣﯿﻦ ﺳﺎ‪‬ﯿﺎدی ﺷ‪‬ﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺷﺎری«ﺳﻪردهﺷﺖ»‬ ‫ﻟﻪ وه‪‬ﺗﯽ ﻧﯚڕو‪‬ﮋ ‪7‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪڕی ‪1385‬‬ ‫ﺳ‪‬رﭼﺎوە ‪ :‬ﻣﺎ‪‬ﭙ‪‬ڕی ﮔﯿﺎرەﻧﮓ ‪ /‬ڕ‪‬ﮑ‪‬وﺗﯽ ‪٢١ :‬ی ﻣﺎرﭼﯽ ‪٢٠٠٦‬‬

‫ﺑﻪرهو ﯾﺎدی ﺑﯿﺴﺖ و دووﺳﺎ‪‬ﻪی ﺗﺎواﻧﯽ ﺑﯚردوﻣﺎﻧﻜﺮدﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ‬ ‫ﻛﻪس و ﻛﺎری ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ‬ ‫ﺟﻪﻣﺎوهری ﻛﻮردﺳﺘﺎن‬ ‫ﭘﺎرت و ڕ‪‬ﻜﺨﺮاوه ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿﻪﻛﺎن‬ ‫ھﻪﻣﻮوﻣﺎن ﺋﺎﮔﺎدارﯾﻦ ‪22‬ﺳـﺎڵ ﭘـ‪‬ﺶ ﺋ‪‬ﺴـﺘﺎ ‪ ,‬ﻟـﻪ ﺑـﻪرواری ‪28‬ی ﺟـﯚﻧﯽ ‪ 1987‬ﻓ‪‬ۆﻛـﻪ ﻣﻪرﮔﮫ‪‬ﻨـﻪرهﻛﺎﻧﯽ ﺑـﻪﻋﺲ ‪ ,‬ﻛـﺎﺗﮋﻣ‪‬ﺮی ‪4,30‬‬ ‫ﺳﻪر ﻟﻪ ﺋ‪‬ﻮاره ژهھﺮی ﻗﯿﻨﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻪﺳﻪر ﺧﻪ‪‬ﻜﯽ ﺷـﻪھﯿﺪ ﭘـﻪروهر و ﻛـﻮرد ﭘـﻪروهری ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺘﯽ ﻗﺎرهﻣـﺎن و ﮔﻮﻧـﺪی ڕهﺷـﻪ‬ ‫ھﻪرﻣ‪ ‬و دهوروﺑﻪرﯾﺪا ﺑﺎراﻧﺪ ‪ 4 ,‬ﻓ‪‬ۆﻛﻪی ﻣﻪرﮔﮫ‪‬ﻨﻪر ‪ ,‬ﺑﻪم ﺗﺎواﻧﻪﯾﺎن ‪ ,‬زﻳﺎﺗﺮ ﻟﻪ ھﻪ ﺷﺖ ھﻪزار ھﺎوو‪‬ﺗﯽ ﺳﭭﯿﻠﯽ ﺋـﻪم دهﭬـﻪر و‬ ‫ﺷﺎرهﯾﺎن ﺷﻪھﯿﺪ و ﺑﺮﯾﻨﺪارﻛﺮد ‪ ,‬ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ ﺧ‪‬ﺰاﻧﯿﺎن ﻟﻪ ﺑﻨﻪﭼﻪوه ﭘﺎﻛﻜﺮدهوه ‪ ,‬ﺗﺎﻛﻮ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ زﯾﺎﺗﺮ ﻟﻪ ‪ 1000‬ھﺎوو‪‬ﺗﯽ ﺑﻮﻧﻪﺗﻪ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﺋﻪو ﺗﺎواﻧﻪ ﻧﺎﻣﺮۆﭬﺎﻧﻪﯾﻪ‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ﻛﺎﺗ‪‬ﻜﺪا ﺋ‪‬ﻤﻪ ﯾﺎدی ‪ 22‬ﺳﺎ‪‬ﻪی ﺋﻪو ﺗﺎواﻧﻪ دهﻛﻪﯾﻨﻪوه ‪ ,‬ھ‪‬ﺸﺘﺎ ﻣﻪرﮔﻪﺳﺎﺗﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ﻧﻪﺑﯚﺗﻪ دۆز‪‬ﻚ ﺑﯚ ﺗﺎواﻧﺒﺎراﻧﯽ ﺑﻪﻏـﺪا ‪ ,‬ھ‪‬ﺸـﺘﺎ ﺑﺮﯾﻨـﺪارهﻛﺎﻧﯽ ﺋـﻪم ﺷـﺎره ﻟـﻪ ﺋـ‪‬ﺶ و‬ ‫ﺋﺎزاردا دهژ‪‬ﻦ و ﭼﺎرهﺳﻪری ﭘ‪‬ﻮﯾﺴﺘﯿﺎن ﺑﯚ ﻧﻪﻛﺮاوه ‪ ,‬ھ‪‬ﺸﺘﺎ وﻧﺒﻮهﻛﺎن ﻧﻪدۆزراوﻧﻪﺗﻪوه ‪ ,‬ھ‪‬ﺸﺘﺎ ﻟﻪ ﻻﯾـﻪن ڕهوهﻧـﺪی ﻛـﻮردی و ﻻﯾﻪﻧـﻪ ﺳﯿﺎﺳـﯿﯿﻪﻛﺎن ﺑـﻪ ﺗﺎﯾﺒـﻪت ﻟـﻪ ﺧﯚرھـﻪ‪‬ﺗﯽ‬ ‫ﻛﻮردﺳﺘﺎن و دهزﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ڕاﮔﻪﯾﺎﻧﺪﻧﻪوه ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑﻪم ﻣﻪرﮔﻪﺳـﺎﺗﻪ ﮔﻪورهﯾـﻪ ﻧﺎدر‪‬ـﺖ ‪ ,‬ھ‪‬ﺸـﺘﺎ ﺳﻪردهﺷـﺘﯿﯿﻪﻛﺎن ﺑـﻪ ﺗـﻪﻧﮫﺎ ﯾـﺎدی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿـﻪﻛﺎﻧﯿﺎن دهﻛﻪﻧـﻪوه و ﻟـﻪ ﺷـﯿﻨﺪا ھﺎوڕ‪‬ﯿـﺎن‬ ‫ﺑ‪‬ﻜﻪس و ھﺎوڕ‪‬ﻦ‪.‬‬ ‫ﺋ‪‬ﻤﻪ ﻟﻪ ﭼﺎود‪‬ﺮی ﻛﻮردۆﺳﺎﯾﺪ ﻛﻪ ﯾﻪﻛﻪم دهزﮔﺎی ﻛﻮردی ﺑﻮوﯾﻨﻪ ﮔﺮﻧﮕﯿﻤﺎن ﺑﻪم ﯾﺎداوهرﯾﯿﻪ داوهو ﻟﻪ ‪ 6‬ﺳﺎ‪‬ﯽ ڕاﺑﺮدوهوه ‪ ,‬ﺳﺎ‪‬ﻧﻪ ﯾﺎدﻣﺎن ﻟـﻪ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿـﺎﻧﯽ ﺳﻪردهﺷـﺖ ﻛﺮدۆﺗـﻪوه ‪,‬‬ ‫ﻟﻪ ﯾﺎدی ‪ 22‬ﺳﺎ‪‬ﻪی ﺋﻪم ﺗﺎواﻧﻪدا ‪ ,‬داوا ﻟﻪ ھﻪﻣﻮو ﻻﯾﻪك دهﻛﻪﯾﻦ ‪ ,‬ﺋﻪﻣﺴﺎڵ ﯾﺎد‪‬ﻚ ﻟﻪوﺗﺎواﻧﻪ و و ﻟـﻪو ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎﻧـﻪﻣﺎن ﺑﻜﺮ‪‬ﺘـﻪوه ‪ ,‬ﺷـﺎﯾﺎﻧﯽ ﮔـﻪورهﯾﯽ ﯾـﺎداوهری ‪ 22‬ﺳـﺎ‪‬ﻪی‬ ‫ﻛﺎرهﺳﺎﺗﻪﻛﻪ ﺑ‪‬ﺖ ‪ ,‬ڕۆژی ﯾﺎداوهرﯾﯿﻪﻛﻪ ﺑﻜﺮ‪‬ﺘـﻪ ڕۆژ‪‬ـﻚ ﺑـﯚ ڕﺳـﻮاﻛﺮدﻧﯽ دوژﻣﻨـﺎﻧﯽ ﮔﻪﻟﻪﻛـﻪﻣﺎن و ﺑـﻪﻛﺎرھ‪‬ﻨﺎﻧﯽ ﭼـﻪﻛﯽ ﻛﯚﻣـﻪ‪‬ﻜﻮژی ﻛﯿﻤﯿـﺎوی و ھﺎوﭘﺸـﺘﯽ ﻟﻪﮔـﻪڵ داواﻛﺎرﯾﯿـﻪﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﺧﻪ‪‬ﻜﯽ ﺋﻪم ﺷﺎره و ﭘﺎ‪‬ﻪﭘﻪﺳﺘﯚﻛﺮدن ﺑﯚ ﻛﺮدﻧﻪوهی دۆﺳﯿﻪی ﺋﻪو ﺗﺎواﻧﻪ ﻟﻪ دادﮔﺎی ﺑﺎ‪‬ی ﺗﺎواﻧﻪﻛﺎن‪.‬‬ ‫ﭘﺎرت و ڕ‪‬ﻜﺨﺮاوه ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚرھﻪ‪‬ﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن‬ ‫ﺑ‪‬ـﺪهﻧﮕﯽ ﺋ‪‬ــﻮه ﻟــﻪ ﺋﺎﺳـﺖ ﺋــﻪم دۆزه ﮔﺮﻧﮕــﻪ و ﮔﺮﻧﮕـﯽ ﻧــﻪداﻧﺘﺎن ﺑــﻪم ﻛﺎرهﺳـﺎﺗﻪ ﮔﻪورهﯾــﻪ ‪ ,‬ﻣﺎﯾــﻪی ﻧ‪‬ﮕـﻪراﻧﯽ ﺋ‪‬ﻤــﻪو ﺧــﻪ‪‬ﻜﯽ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷــﺖ و ﮔﻮﻧــﺪی ڕهﺷـﻪ ھــﻪرﻣ‪ ‬و ﺗــﻪواو‬ ‫ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﻜﻮژﯾﯿﻪ ﻟﻪ ڕۆژھﻪ‪‬ﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ‪ ,‬ﺑﯚﯾﻪ داواﺗﺎن ﻟ‪‬ﺪهﻛﻪﯾﻦ ﺑﺎ ھﻪﻣﻮوﻣﺎن ﯾﻪﻛﮕﺮﺗﻮواﻧﻪ ﺑﻪرهو ﯾﺎدﻛﺮدﻧﻪوهی ﻛﺎرهﺳﺎﺗﯽ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ‪ ,‬ﯾﺎد‪‬ﻜﯽ‬

‫‪125‬‬

‫ھﻪر ﻛﻪس ﺧﯚشﺣﺎ‪‬ﻪ ﺑﻪم دهرد و ﺟﻪﺧـﺎره‬

‫ﺑﻪ ﺧـﻪﻧﺠــﻪر ﺟـﻪرﮔـﯽ ﺑﻜـﺮێ ﭘﺎرهﭘﺎره‬

‫ﺋـﻪﻣﻦ ﭼﺒﻜـﻪم؟ ﻛـﻪ ھﯿﭽﻢ ﻟﻪ دهﺳﺖ ﻧـﺎﯾـﻪت‬

‫ﻟـﻪ ﺑـﻪر ﻧﺎ‪‬ﯿﻦ ﺷﯿﻌﺮی ﺋﺎ‪‬ـﻢ ﺑـﯚ ﻧﺎﯾـﻪت‬

‫ﺋـﻪﻣﻦ ﭼﯿﺪی ﻧﺎﮔـﺮﯾﻢ ﺗﯚش ﻣﻪﮔـﺮی ﻛـﺎﻛـﻪ‬

‫ﺑـﯚ ﺋـﻪم دهرده وهدۆزﯾﻦ ﭼـﺎرێ ﭼـﺎﻛــﻪ‬

‫ﺋﻪﻣﻦ ﺋﯿﺘـﺮ ﻧﺎﮔـﺮﯾﻢ! ﺗـﯚشﺑﻪﺳﯿـــﻪ داﯾــﻪ‬

‫ﺧــﺮﻣــﺎﻧﯽ ﺷﯿﻦوﮔــﺮﯾﺎن ھﻪر ﺑﻪ‪‬ﯾــﻪ‬

‫ﻛـﻮڕم ﻣﻪﮔــﺮﯾﻦ‪،‬ﻛﭽـﻢ ﻣﻪﮔـﺮﯾﻦ ﺑ‪ ‬ﻛـﻪ‪‬ﻜـﻪ‬

‫ھـﻪﺗﺎ ﯾﻪﻛﺘــﺮ ﻧﻪﮔـﺮێ‪ ،‬ﮔﺸﺘﯽ ﺋﻪو ﺧﻪ‪‬ﻜﻪ‬

‫ﮔـﻪﻟﯽ ﻛـﻮرد ھـﻪر ﺑﻪ ژ‪‬ـﺮ دهﺳﺘﯽ دهﻣ‪‬ﻨـ‪‬‬

‫ﺑـﻪ ژﯾﻨﯽ ﻧﻪﮔﺒـﻪﺗﯽ و ﭘــﻪﺳﺘـﯽ دهﻣ‪‬ﻨـ‪‬‬

‫ﻓـﺎرس و ﺗـﻮرك وﻋـﻪڕهب دهدهن ﺋـﺎزاری‬

‫ﺗﺎ ﯾﻪك ﻧﻪﮔﺮﯾﻦ ﻗﻪت ﻧﺎﮔﻪﯾﻦ ﺑﻪ ڕزﮔﺎری‬

‫ﺑـﯚ ﺋـﻪم ﭘـﻪﻧﺪه‪،‬ﻛ‪ ‬ﺟـﻪرﮔﯽ د‪‬ﺸ‪ ،‬ﺑ‪‬ﺸ‪‬‬

‫ﻛﻪ دار ھـﯚرهی ﻟﻪﺧﯚی ﺑﻮو ھﻪر دهﻗ‪‬ﯿﺸ‪‬‬

‫ﻛــﻪ ﺷــﺎرم د‪‬ﺘـﻪ ﺑــﻪر ﻧﯿﮕــﺎم دهﻧـﺎ‪‬ـــﻢ‬

‫ﻛـــﻪ د‪‬ﻨﻪ ﺑـﻪرﭼـﺎوم ﺋـﺎﻣـﯚزا و ﺧـــﺎ‪‬ـﻢ‬

‫ﻛــﻪ ﺧــﻮﺷﻚ و ﺑـــﺮا و ﺑــﺮازا د‪‬ﻨـﻪ ﯾــﺎدم‬

‫دهﮔـــﺎﺗـﻪ ﭼﻪرﺧﯽ ﮔـﻪردوون ﮔـﺎز و دادم‬

‫ﻛـﻪ ﮔــﻪﻧﺠـﺎﻧﯽ ﺋﻪو ﺷـﺎره ﻛـﻪوﺗﻨﻪ زاری‬

‫ﻓـﺮﻣ‪‬ﺴﻜﯽ ﺧـﻮ‪‬ﻦ ﻟﻪ ﭼــﺎوی ﻣﻦ دهﺑﺎری‬

‫ﻛــﻪ ﭘﯿﺮان و ﻻواﻧﯽ ﮔﯿـﺎن ﻟﻪ دهﺳﺘﭽــﻮو‬

‫ھﺎﺗﻨﻪ ڕﯾﺰی ﺷـﻪھﯿﺪی ھﻪر دهم زﯾﻨـﺪوو‬

‫ﺋـﻪﻣﻦ ﻛـﻮڵ ﮔــﺮﺗﻤﯽ ﮔـ‪ ‬ﻛـــﻪوﺗﻪ ﻧـﺎﺧــﻢ‬

‫ڕهش داﮔﯿـﺮﺳــﺎ دهوروﭘﺸﺖ و ﻗﻪراﺧـﻢ‬

‫دهﻣ‪‬ﻜــﻪ ﻣﻦ ﺳـﻪﻧـﺎ ﺑ‪‬ﮋی ﮔـــﻮڵ و ﺑﺎﺧـﻢ‬

‫ﺋـﻪﻣﻦ ﺷﯿﻨﮕ‪‬ـــ‪‬ی ﻻوی ﺷــﺎر و ﺷــﺎﺧـﻢ‬

‫ﺑﯚ ﺷﻪھﯿﺪی وهﺗﻪن‪ ،‬ﺷﺎﺳﻮار‪ ،‬ﭘ‪‬ﺸﻤـﻪرﮔﻪ‬

‫ﭘﻪﺳﻦ ﺑ‪‬ﮋ‪‬ﻜﯽ‪،‬ﺳﻮار ﭼــﺎك و ﭘﻪرداﺧـﻢ‬

‫ھﻪر دهم ﺑﻮوﻣﻪ ﺷﯿﻨﮕ‪‬ی‪ ،‬ﮔــﻮﻧﺪ و ﺷـﺎری‬

‫ﻟــﻪ ﻧـﺎﭼـﺎری ﺋـﻪﺳﺮﯾﻨﯽ ﻣﻦ دهﺑـــﺎری‬

‫د‪‬ــﻢ ھ‪‬ـــﻼﻧﻪی دهردی دڵ ﺗـــــﻪز‪‬ﻨــــﻪ‬

‫ﺟـﻪرﮔــﻢ ﺑـﻪم دهردهوه ﭘـ‪ ‬زام و ﺧﻮ‪‬ﻨـﻪ‬

‫وهﻛﻮو ﺋﺎﺳﯚس ڕووﺧ‪‬ﻨﺪرا ﺑ‪ ‬ﺑﻪ ﺳﻪرﻣـﺎ‬

‫ﻟﻪ ﻋﻪرﺑﻪت ﻛ‪‬ﭙﻪی ﮔ‪‬ڕ ﻛﺮا ﺑ‪ ‬ﺑﻪ ﺑﻪرﻣﺎ‬

‫ﻣﻨﯽ ﻛـﯚﺳﺖﻛـﻪوﺗـﻪ‪ ،‬ﺑﻪو دهرده ﺗﻪﭘﯿـــﻮم‬

‫وﯾﺸﻚ ﺑﻮووم ﻟﻪ ﺟ‪‬ﮕﺎیﺧﯚم ﻣـﻪﯾﯿـﻮم‬

‫ﺋـﻪﻣﻦ چﺑﻜـــﻪم ﻟـﻪﻏــﻪﯾﺮی داد و ﮔـــﺮﯾﺎن‬

‫ﻟﻪو ﮔـﻪرﻣ‪‬ﻨﻪ ﺳﻮوﺗﺎم ﺑﻪ ﺳﯚزی زرﯾـﺎن‬

‫ﻟــﻪ ﻏــﻪم ﺧــﺎﻧــﻪی د‪‬ـﻢ ﺷــﺎدی ﺗــﯚراوه‬

‫ﺷــﻪو وڕۆژ‪ ،‬ﻛـﺎتوﺳـﺎﺗـﻢ ﻟ‪ ‬ﮔـــﯚڕاوه‬

‫ﺳـﻪرﺗﺎ ﭘـﺎی دهﻓﺘـﻪری ﻛـﯚﻧﻢ ﺑﻪ ﺳـﻪر ﻛـﺮد‬

‫ﭘـﺎﻛـﯽ ﻻواﻧـﺪﻧـﻪوه و ﺳــﯚز و زووﺧـﺎوه‬

‫ﻧـﻪﻣــﺪی ﺷﯿﻌـﺮ‪‬ﻚ ﺗــﻪڕو ﭘـﺎراو و د‪‬ﮕﯿــﺮ‬

‫دڵ ھـﻪر ﻓـﻪرھــﺎده و ﺑﯚ ﺷﯿﺮﯾﻦ ﮔـﺮﯾﺎوه‬

‫ﺋﻪﻣﻦ ﭼﺒﻜﻪم ﺑﯚ ﺳﻪردهﺷﺖ ﭼﻢ ﻟﻪدهﺳﺖ دێ‬

‫ﻟـﻪ ﻏـﻪﯾﺮی ﺧﻮا‪ ،‬ﺳﮑـﺎ‪ ‬ﺑﻪرﻣﻪ ﺑﻪرﻛــ‪‬‬

‫چڕهﻧﮕــ‪ ‬ﺑــﻮو ﺑــﯚ ﺋـﻪم ﺷـﺎره ڕژاﻧـﺪﯾـﺎن‬

‫چﮔﻮرزێ ﺑﻮو ﻟﻪ ﺋﻪم ﺷـﺎره وهﺷﺎﻧﺪﯾﺎن‬

‫ﺋﻪﮔــﻪر ﺟﻪژﻧـﻪ‪ ،‬ﺋﻪﮔـﻪر ﺷﺎﯾﯿـﻪ و ﻟﯚﻏـﺎﻧﻪ‬

‫ﺑـﻪﺷﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ھﻪر ﺗﯚپ و ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﻪ‬

‫زارۆكو ﭘﯿــﺮ و ﺟــــﻮاﻧﯽ دڵ ﺑــﻪﺧــﻮ‪‬ﻨـﻦ‬

‫ﻻوﻛــﯽ ﺋﺎزار و ﺷﯿﻦو ﺧــﻪم دهﺧــﻮ‪‬ﻨﻦ‬

‫ﺷــﻪوی ﻧــــﻪورۆز و ﻣﯿﻌــﺮاج و ﺑـــﻪراﺗـ‪‬‬

‫ڕهﻣــﻪزان و ﻗـﻮرﺑﺎن ﻟـﻪ ﺟﯿﺎت ﺧﻪ‪‬ﺗ‪‬‬

‫‪124‬‬

‫ﮔﻪرﻣﻪﺷﯿﻦ ﺑﯚ ﺳﻪردهﺷﺘﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﻟ‪‬ﺪراو‪.‬‬ ‫ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ‪ :‬ﺣﺎﺟﯽ ﺣﺴ‪‬ﻦﺣﺪاد‬ ‫ڕ‪‬ﮑﻪوﺗﯽ ‪9‬ی ﺋﺎورﯾﻠﯽ ‪ 1366‬ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪی ﺷﯚڕﺷﯽ)ﺣﺪﻛﺎ( ﻟﻪ ﮔﻮﻧﺪی و‪‬ﺮاﻧﻜﺮاوی »دهﺷﺘ‪‬ﻮ«ی ﭘﺸﺪهر» ﮔﻪرﻣﻪﺷﯿﻦ ﺑﯚ ﺳﻪردهﺷﺘﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﻟ‪‬ﺪراو ‪» .‬‬ ‫ھﺎوڕ‪‬ﯿﺎن ﻗﻪت ﻣﻪﻛﻪن ﻟﯚﻣﻪم ﻛﻪ دهﮔﺮﯾــﻢ‬

‫ﺋﻪﻣﻦ ﺑﯚ ﺷــﺎری وا ﺷـﯚﺧﻢ ﭼﯚن ﻧﻪﮔــﺮﯾﻢ‬

‫ﻣﻦ دﯾﺘﻮوﻣـــﻪ ﺷــﺎر ﺑﮕــﺮی ﺑـﯚ ﻧـﺎودارێ‬

‫دهﺑـ‪ ‬ﭼﯚن ﺑـ‪ ‬ﮔـﺮﯾﺎن ﺑـﯚ ﺗﻪرﻣﯽ ﺷـﺎرێ‬

‫ﺋﻪﻣــﻪ ھـــﺎوﯾﻦ ﻧﯽ ﯾﻪ ﻋﻪﯾﻨـﯽ زﺳﺘــﺎﻧــﻪ‬

‫ﺑـﻪﻓـﺮاﻧﺒـﺎره‪ ،‬ﺑـﺎ ﻛــﻮوﺗﻪ‪،‬ڕ‪‬ﺒــﻪﻧﺪاﻧــﻪ‬

‫ﺷﻪﺧﺘـﻪی ﺷﯿﻤﯿﺎ ﻛﻪدای ﻟﻪ ﺑﻪژﻧﯽ ﺷــﺎری‬

‫ﺗﻪﻣﯽ ﻣـﻪرگ ﺑﻮو ﺑﻪ ﺳﻪر ﺷـﺎردا دهﺑـﺎری‬

‫ﺳـﻪرﭼﺎوهی ﻛﺎﻧﯿ‪ ‬ﺣﯚرﯾﺎﻧﯽ ﺳــﺎ‪‬ﻧـﻢ‬

‫ﻣـﺰﮔـﻪوت و ﺧـﺎﻧﻪﻗـﺎ و ﺗﻪﻛﯿﻪی ﺟﺎراﻧـﻢ‬

‫ﺑﻪ ﺷﯿﻤﯿـﺎﯾﯽ ڕهﻧﮓوڕووﯾﺎن ﺑـﺰڕﻛـــﺎﻧﺪ‬

‫ﻣﯿﻮان و ﺧﺎﻧﻪﺧـﻮێ ﺧﻮ‪‬ﻨﯿﺎن دهﭼﺮﻛـﺎﻧﺪ‬

‫ﻛـﯚﻧﻪ ﻗـﻪﺳﺴﺎﺑﺨـﺎﻧﻪی ﺳـﺎواﻛﯽ ﺟــﺎران‬

‫ﻛــﻪ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ وهك ﺋـﻮﺗ‪‬ﻠﯽﺷـﺎری ﺗــﺎران‬

‫ھــﻪر وهك ﺟــﺎران ﺟ‪‬ژواﻧﯽ زۆر و ﺑـﯚره‬

‫ﺋ‪‬ﺴﺘﺎﻛـﻪش ﻟ‪‬ﯽ ﻣﯿﻮاﻧﻦ ﺳـﯚرهوﺗـﯚره‬

‫ﺧــﺎوهن ﺋــﻮﺗ‪‬ــﻞ ﺑــﯚ دﯾﻨـــﺎرێ‪ ،‬دۆ‪‬رێ‬

‫ﺑـﻪ ﭘ‪‬ﺨـﺎوﺳﯽ ﻟﻪ ﺳ‪‬ﻗـﺎت د‪‬ﺘﻪ ﺧـﻮارێ‬

‫ﻟــﻪ ﺋﻮﺗ‪‬ـــﻞ دا ھــﻪﯾـﻪ‪ ،‬ﺋﯽ واﯾـﻪ ﻣـﻪﺳﺘــﻪ‬

‫ﻛﻪس ﭘ‪‬ﯽ ﻧﺎ‪ ،‬درهﻧﮕـﻪ ﻣـﻪﺳﺘـﻪ ھﻪﺳﺘـﻪ‬

‫ھﻪر ﻟﻪو ﻣﻪﺳﺘﺎﻧﻪ دوواﻧﯽ زﻣﺎن ﺑﻪ ھــﺎوار‬

‫ﺳﯿﺨﻮڕی ﺑﻪﻋﺲ ﺑﻮن ﻟﻪ ﻧﺎو ﺷﺎر و ﻟﻪ ﺑﺎزاڕ‬

‫ﺧـﻪﺑـﻪری )ﻣﻮﺋﺘﻪﻣﻪر(ﯾﺎن دا ﺑﻪ ﺧﻮ‪‬ﻨﺨﻮار‬

‫ﺗﻪﯾﺎرهی ﺑﻪﻋﺲ ھﻪ‪‬ﯿﻜﻮﺗﺎﯾﻪ ﺑﯚ ﺳﻪ رﺷﺎر‬

‫ﺑﻪ ﺷﯿﻤﯿـﺎﯾﯽ ڕﺷــﺎﻧﺪی ﻛــﻮوﭼـﻪو ﺑـﺎزاڕ‬

‫داﺳﯽ ﻣﻪرﮔﯽ ﺧﺴﺘﻪ ﻧﺎو ﺧﻪ‪‬ﻜﯽ ھــﻪژار‬

‫ﻛﺮدﯾﻪ دۆزهخ ڕاﺳﺖ و ﭼﻪپ و ﺳـﻪرو ﺧﻮار‬

‫ﺷﻪھﯿﺪ ﻛﻪوﺗﻦ ﻟﻪ ﺧﻪ‪‬ﻜﯽﺷﺎر ﺑ‪ ‬ﺋﻪژﻣـﺎر‬

‫ﻣﻨــﺎ‪‬ﯽ وا ﻟــﻪ ﻻﻧﻚ دا ﺑــﻪر ﻛــــﻪوﺗﺒــﻮو‬

‫ھــﻪﺗﺎ داﯾﻚ ﭘ‪‬ﯽ زاﻧﯽ ﮔﯿــﺎﻧﯽ دهرﭼــﻮو‬

‫ﻛﯿــﮋی ﻧﺎﺳﻚ‪ ،‬ﻻوی ﺳــﺎددهی ﺑـﻪ ﺳﯿﻤــﺎ‬

‫ﻟﻪوێ ﻛﻪوﺗﻦ‪ ،‬وهكﺧﻪ‪‬ﻜﯽ ھ‪‬ۆﺷﯿﻤـــﺎ‬

‫ھـﻪﺗﺎ ﺧﻮﺷﻜـﯽ ﮔــﻪﯾﺸﺘﻪ ﺗـﻪرﻣـﯽ ﻛـﺎﻛـﯽ‬

‫ﻛـﺎﻛﯽ ﺑ‪ ‬ﮔﯿـﺎن وهك ﺧﻮﺷﻜﯽ ﻧﺎﻛـﺎزاﻛﯽ‬

‫ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﯚﺗﻪ ﻗﻪﺳﺎﺑﺨﺎﻧﻪی زوﺣﺎﻛــﯽ‬

‫ﺳﻮوﺗﺎ وهك ھ‪‬ـ‪‬ۆﺷﯿﻤﺎ و ﻧﺎﻛـــﺎزاﻛـﯽ‬

‫داﯾﻚ ﻛــﯚرﭘـﻪی ﻧﻪﻣــﺎوه ﻛــﯚرﭘﻪ‪ ،‬داﻛـﯽ‬

‫ﺑﺮا ﺑـﯚ ﺧـﻮﺷﻜﯽ دهﮔﺮی ﺧﻮﺷﻚ ﺑﯚ ﻛـﺎﻛﯽ‬

‫ﺑﺎوك ﺟـﻪرﮔـﯽ ﺑـ‪‬ا ﺑـﯚ ﻛــﻮڕی ﺑـﻪ ﻛــــﺎری‬

‫ﺑـﯚ ﺟ‪‬ﮕــﺮ و دڵﺳـﯚزی ﺑﯚ ﻛــﺎروﺑــﺎری‬

‫ﭘ‪‬ـﺮار و ﭘـﺎرو ﺋـﻪو ﺳـــﺎڵ ھـﻪر ﭘــﻪﺷ‪‬ـﻮم‬

‫ﻗــﻮڕی ﺋـــﺎران و زۆزاﻧـــﺎن دهﭘ‪‬ــــﻮم‬

‫ڕۆژﺋـﺎوای ﭘ‪‬ــﺮی ﺋﺎﺳـﯚ ڕهﻧﮕﯽﺧﻮ‪‬ﻦ ﺑﻮو‬

‫ﺷـﻪو و ﺷﻪوﮔﺎرهﻛﻪی زۆر د‪‬ﺘـﻪز‪‬ﻦ ﺑﻮو‬

‫ﻟﻪ ﺧﻪوﻣﺎ دﯾﺘﻢ ﺳﻪردهﺷﺖ ﻣـﺎﺗﯽﻣـﺎت ﺑﻮو‬

‫ڕۆژی ڕۆژﮔﺎری دو‪‬ﻨ‪‬ی ﻛـﺎرهﺳﺎت ﺑﻮو‬

‫ﺳﻪﺑﻪب ﻛﺎرت ﺳﻪردهﺷﺖ ﯾﺎﺧﻮا ﺑﻪﻛـﻪم ﺑ‪‬‬

‫ﻟــﻪ دوﻧﯿـﺎ دا ﺑﻪﺷﯽ دهرد و ﻣـﺎﺗــﻪم ﺑــ‪‬‬

‫‪123‬‬

‫و ﺑﺮﯾﻨــﺪار ﺑــﻮون و ڕ‪‬ﮋﯾﻤــﯽ ﻓﺎﺷﯿﺴــﺘﯽ ﻋ‪‬ــﺮاق ﺑــﯚ ﻟــﻪ ﻧ‪‬ــﻮ ﺑﺮدﻧــﯽ ﺋــﻪو ﮔﻮﻧــﺪه و دهﯾــﺎن ﮔﻮﻧــﺪی دﯾﮑــﻪ ﻟــﻪ ھــﯿﭻ ﮐﺮدهوهﯾــﻪﮐﯽ دژی ﺋﯿﻨﺴــﺎﻧﯽ درﯾﻐــﯽ ﻧــﻪﮐﺮدووه و ﺗــﺎواﻧﯽ ﺗ‪‬ــﺪا‬ ‫ﺧﻮ‪‬ﻘﺎﻧﺪوون‪ .‬ﮔﻮﻧﺪی زهرده ﺑﻪ ﮔﺎزی ﺧﻪردهل ) ﻣﻮﺳﺘﻪر ﮔﺎز ( ﺑﯚﻣﺒﺎران ﮐﺮاوه و ﻧ‪‬ﺰﯾﮏ ﺑﻪ ‪ 273‬ﮐﻪس ﺷـﻪھﯿﺪ ﺑـﻮون و زﯾـﺎﺗﺮ ﻟـﻪ ‪ 1400‬ﮐﻪﺳـﯿﺶ ﺑـﻪ ﺗﻮوﻧـﺪی ﺑﺮﯾﻨـﺪار ﺑـﻮون و‬ ‫ﻣﺎوهﯾﻪﮐﯽ ﯾﻪﮐﺠﺎر زۆره ﮐﻪ ﺑﻪ دهم ﺋﺎزار و ژاﻧﻪوه ژﯾﺎن ﻟﻪ ﺑ‪ ‬ﺋﯿﻤﮑﺎﻧﺎﺗﯽ دا ﺑﻪ ﺳﻪر دهﺑﻪن و ھﯿﭻ ﮐﻪس و ﺑﻪ ﺗﺎﯾﺒـﻪت ﮐﺎرﺑﻪدهﺳـﺘﺎﻧﯽ ﺣﻮﮐﻤـﻪﺗﯽ ﺋ‪‬ـﺮاﻧﯿﺶ ﺗـﺎ ﺋ‪‬ﺴـﺘﺎ ﺋﺎوڕﯾـﺎن‬ ‫ﻟ‪ ‬ﻧﻪداوﻧﻪوه‪ ،‬ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت ھﯿﭻ ڕ‪‬ﮑﺨﺮاو‪‬ﮑﯽ ﺧ‪‬ﺮ ﺧﻮازی ﻧ‪‬ﻮدهو‪‬ﻪﺗﯿﺶ ﮐﺎرﯾـﺎن ﺑـﯚ ﭼﺎرهﺳـﻪری ﺑﺮﯾﻨـﻪﮐﺎن و ﺋﺎزارهﮐـﺎﻧﯽ ﺋـﻪو ﮔﻮﻧـﺪه ﻧـﻪﮐﺮدووه و ﻧﺎوﯾـﺎن ﺑـﻪ ﺗـﻪواوی ﭘـﻪردهﭘﯚش‬ ‫ﮐﺮاوه‪.‬‬ ‫ﭘﺎش زﯾـﺎﺗﺮ ﻟـﻪ ﺳـﺎڵ و ﻧﯿﻮ‪‬ـﮏ ﺑـﻪ ﺳـﻪر داداﮔـﺎی ﺗﺎواﻧﺒـﺎر ﻓـﺮاﻧﺲ ﭬـﺎن ﺋـﺎﻧﺮات دا‪ ،‬ﻟـﻪ ڕۆژی ‪23‬ی ﻣـﺎﻧﮕﯽ دﯾﺴـﺎﻣﺒﺮی ‪ 2005‬دا ﻟـﻪ دادﮔـﺎی وهزارهﺗـﯽ دادی ﻻھـﻪی ھﻮﻟﻪﻧـﺪ دا‬ ‫ﻟﻪدواﯾﻪن وﺗﻪﮐﺎﻧﯽ ﻗﺎزی ﯾﻪﮐﻪﻣﯽ دادﮔﺎ دا ﺋﺎوا ﺑﺎس ﻟﻪ ﺳﻪر ﺗﺎواﻧﺒﺎر ﮐﺮا ﮐﻪ‪ ،‬ﺗﺎواﻧﺒﺎر ﻓـﺮاﻧﺲ ﭬـﺎن ﺋـﺎﻧﺮات ﻟـﻪ ﺟﯿﻨﻮﺳـﺎﯾﺪی ﮔـﻪﻟﯽ ﮐـﻮرد و ﻋ‪‬ـﺮاق دا دهﺳـﺘﯽ ﻧـﻪﺑﻮوه و ھـﯿﭻ‬ ‫ﺑﻪ‪‬ﮕﻪﯾﻪک ﺑﯚ ﺳﻪﻟﻤﺎﻧﺪﻧﯽ ﺟﯿﻨﻮﺳﺎﯾﺪ ﮐﺮدﻧﯽ ﮐﻮردان ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﺗﺎواﻧﺒﺎر ﻓﺮاﻧﺲ ﭬﺎن ﺋﺎﻧﺮات ﻟﻪ دهﺳﺖ دا ﻧﯿـﻪ‪ ،‬ﺑـﻪ‪‬م ھـﻪﻣﻮو ﻻﯾـﻪﮐﻤﺎن و ھـﻪروهھﺎ ﺑﻪ‪‬ﮕـﻪﮐﺎن ﻧﯿﺸـﺎن دهدهن ﮐـﻪ‬ ‫ﻧﺎوﺑﺮاو ھﺎوﮐﺎری ﻧ‪‬ﺰﯾﮑﯽ ﺣﮑﻮوﻣﻪﺗﯽ ﻋﯿﺮاق ﺑﻮوه ﺑﯚ ﺑـﻪ دهﺳـﺖ ھ‪‬ﻨـﺎﻧﯽ ﻣـﻪوادی ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ و ھـﻪر ﺑـﻪو ﻣﻪواداﻧـﻪ ﮔـﻪﻟﯽ ﮐـﻮرد ﺟﯿﻨﻮﺳـﺎﯾﺪ ﮐـﺮاوه‪ ،‬ھـﻪر ﺑﯚﯾـﻪ ﺋـﻪوﯾﺶ ﺑـﻪ ﺗـﺎواﻧﯽ‬ ‫ھﺎوﮐﺎری ﮐﺮدن ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﺣﮑﻮوﻣﻪﺗﯽ دﯾﮑﺘﺎﺗﯚر و ھﻪ‪‬ﻮهﺷﺎوی ﻋﯿﺮاق ﺣﻮﮐﻢ دهدرێ و ﺣﻮﮐﻤﻪﮐﻪش ﺑﻪ ڕای ﮔﺸﺘﯽ ﺟﯿﮫﺎن و ﺋ‪‬ﻮه ﺑﻪﺷﺪار ﺑﻮوان ڕادهﮔﻪﯾﻪﻧﺪرێ‪.‬‬ ‫ﭘﺎش ﭼﻪﻧﺪ ﺧﻮﻟﻪﮐ‪‬ﮏ ﻗﺎزی دادﮔﺎ‪ ،‬ﻟﻪ ﭼﻪﻧﺪ وﺗﻪﯾﻪﮐﯽ دﯾﮑﻪ دا ﺑﺎﺳﯽ ﻗﺎﻧﻮوﻧﯽ و‪‬ﺗﯽ ھﻮﻟﻪﻧﺪی ﮐﺮد و ﺣﻮﮐﻤﻪﮐﻪی ﺑﻪم ﺷ‪‬ﻮهﯾﻪ ڕاﮔﻪﯾﺎﻧﺪ‪ .‬ﺗﺎوﻧﺒـﺎر ﻓـﺮاﻧﺲ ﭬـﺎن ﺋـﺎﻧﺮات ﺑـﻪ ‪15‬‬ ‫ﺳﺎڵ ﺣﻪﭘﺲ ﻟﻪ ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧﻪ دا ﻣﻪﺣﮑﻮوم ﺑﻮوه‪ ،‬ڕهﻧﮓ ﺑ‪ ‬ﺑ‪‬ﻦ ‪ 15‬ﺳﺎڵ ﺑـﯚ ﺗﺎواﻧﺒـﺎر‪‬ﮑﯽ ﺋـﺎوا ﮐـﻪم ﺑ‪‬ـﺖ‪ ،‬ﺑـﻪ‪‬م ﺋ‪‬ﻤـﻪ ﭘ‪‬ﻤـﺎن واﯾـﻪ ﮐـﻪ ﺋـﻪو دادﮔﺎﯾـﻪ‪ ،‬ﺣـﻮﮐﻤ‪‬ﮑﯽ ﻋﺎد‪‬ﻧـﻪ و ﻟـﻪ‬ ‫ھﻪﻣﺎن ﮐﺎﺗﺪا ﺑﻪ ﺟ‪ ‬و ڕ‪‬ﮏوﭘ‪‬ﮑﯽ ﺑﯚ ﺗﺎواﻧﺒﺎر دﯾﺎری ﮐﺮدووه‪.‬‬ ‫دوای ڕاﮔﻪﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺣﻮﮐﻤﻪﮐﻪ‪ ،‬ﻟﻪ ﻧ‪‬ﻮ ھﯚ‪‬ﯽ دادﮔﺎ و دهرهوهی دادﮔﺎ ﺧﻪ‪‬ﮏ ﺑﻪ دڵ ﺧﯚﺷﯽ و ﺑﻪ ڕهزاﻣﻪﻧﺪی ﺳﻮﭘﺎﺳﯽ زهﺣﻤـﻪت و ﺗ‪‬ﮑﯚﺷـﺎﻧﯽ ھـﻪﻣﻮو ﺋـﻪو ﮐﻪﺳـﺎﻧﻪﯾﺎن ﮐـﺮد ﮐـﻪ ﺋـﺎوا‬ ‫ﻟ‪‬ﺒﺮاواﻧﻪ ﺑﻪ دوای دۆﺳﯿﻪی دادﮔﺎی ﺗﺎواﻧﺒﺎر ﻓﺮاﻧﺲ ﭬﺎن ﺋﺎﻧﺮات دا ڕۆﯾﺸﺘﻮون‪ ،‬ھﻪرﭼﻪﻧﺪ ﺋﻪو ﺣﻮﮐﻤﻪ ﺧﯚﺷﯽ زۆری ﺧﺴﺘﻪ د‪‬ﯽ ﺑﻪﺷ‪‬ﮑﯽ ﺑـﻪرﭼﺎو ﻟـﻪ زاﻣـﺪاران و ﺧـﻪ‪‬ﮑﯽ ﺋﺎﺳـﺎﯾﯽ‬ ‫و ﺷﺎر و ﮔﻮﻧﺪه ﺑﻮردﻣﺎن ﮐﺮاوهﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﺑﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪت ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ و ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠﻪ‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﺋﻪوهﺷﺪا ھ‪‬ﻨﺪ‪‬ﮏ د‪‬ﺴﯚزی دﯾﮑﻪ ھﻪﺑﻮون ﮐﻪ ﺑﻪو ﺣﻮﮐﻤـﻪ ڕازی ﻧـﻪﺑﻮون‬ ‫و ﭘ‪‬ﯿﺎن واﯾﻪ ﮐﻪ ﺗﺎواﻧﺒﺎر دهﺑﻮو زﯾﻨﺪاﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮی ﺑﻪ ﺳﻪردا ﺳﻪﭘﺎ ﺑﺎﯾﻪ‪.‬‬ ‫ﭼﻪﻧﺪ ﮐﻪس ﻟﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﭼﺎک و ﺑﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪت ﯾﻪﮐ‪‬ﮏ ﻟﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺋﻪو ﮐﯚﻣﯿﺘﻪﯾﻪ ﮐﻪ ﻟﻪ ھﻮﻟﻪﻧﺪ دهژی ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﺋﻪوه دا ﮐﻪ ﭘﯿﺮۆزﺑﺎﯾﯽ ﻟﻪ ھـﻪﻣﻮو ﺧـﻪ‪‬ﮑﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن‬ ‫و ﺑﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪت ﺑﻨﻪﻣﺎ‪‬ﻪی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽﯾﺎﻧﯽ ﺋﻪو ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪ دهﮐﺎ ﻟﻪ ھﻪﻣﺎن ﮐﺎﺗﯿﺶ دا ﺑﻪو ﺣﻮﮐﻤﻪ ﻧـﺎرازی ﯾـﻪ و ﭘ‪‬ـﯽ واﯾـﻪ دهﺑـﻮو ﺗﺎواﻧﺒـﺎر ﻓـﺮاﻧﺲ ﭬـﺎن ﺋـﺎﻧﺮات ﺣـﻮﮐﻤﯽ زﯾـﺎﺗﺮی ﺑـﻪ‬ ‫ﺳﻪردا ﺳﻪﭘﺎ ﺑﺎﯾﻪ‪.‬‬ ‫دهﺑﻮو ﺗﺎواﻧﺒﺎر ﺑﻪ ﺣﻮﮐﻤﯽ ﻗ‪ ‬ﮐﺮدن و ﺟﯿﻨﻮﺳﺎﯾﺪی ﮐﻮردان ﻣﺤﺎﮐﻤﻪ ﮐﺮا ﺑﺎ ﻧﻪک ﺑﻪ ﺣﻮﮐﻤﯽ ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﮐﻪلوﭘﻪل ﺑﻪ ﺣﻮﮐﻤﻪﺗﯽ ﻋ‪‬ﺮاق‪ ،‬ھﻪر ﺋﻪوهش ﺑﯚﺗـﻪ ھـﯚی ﺋـﻪوه ﮐـﻪ ﺑﻪﺷـ‪‬ﮏ‬ ‫ﻟﻪ ﺧﻪ‪‬ﮏ ﻧﺎرازی ﺑﻦ ﺑﻪ دهر ﮐﺮدﻧﯽ ‪ 15‬ﺳﺎڵ ﺣﻮﮐﻢ ﺑﯚ ﺗﺎواﻧﺒﺎر ﻓﺮاﻧﺲ ﭬﺎن ﺋﺎﻧﺮات‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ دا ﺑﻪ ﻧﺎوی ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ زاﻣـﺪاری ﺷـﺎرهﮐﺎﻧﯽ ﺳﻪردهﺷـﺖ و ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠـﻪ و ﮔﻮﻧـﺪی ڕهﺷـﻪھﻪرﻣ‪ ‬و ﺋـﺎ‪‬ﻮهت و زهرده و ﻧﯚدﺷـﻪ و ھـﻪﻣﻮو ﺋـﻪو ﺷـﻮ‪‬ﻨﺎﻧﻪی ﮐـﻪ زهرهر ﻣﻪﻧـﺪی ﺋـﻪو‬ ‫ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪ ﺑﻮون‪ ،‬ﺳﻮﭘﺎﺳﯽ ھﻪﻣﻮو ﺋﻪو ﮐﻪﺳﺎﻧﻪ ﺑﮑﻪﯾﻦ ﮐـﻪ ﻟـﻪو دادﮔﺎﯾـﻪ دا ﺗـﺎ دواﯾـﻦ ﮐﺎﺗـﻪﮐﺎﻧﯽ ﻟـﻪ ﮔـﻪ‪‬ﻤﺎن ﺑـﻮون و ھﺎوﮐـﺎری و ھﺎودهردهﯾـﺎن ﻟـﻪ ﮔـﻪڵ ﮐـﺮدووﯾﻦ‪ ،‬ﺑـﻪ ﺗﺎﯾﺒـﻪت‬ ‫ﺑﻪر‪‬ﺰان ﮐﺎک ﺋﻪﻣﯿﺮ ﻗﺎدر و ﻣـﺎرﺗﯿﻦ ﺗﯿـﺮﻻخ و ﮐﺮﯾﺴـﺘﯿﻦ ﭬـﺎن ﻓ‪‬ﻠـﺰ‪‬ﻦ ﺋﻪﻧـﺪاﻣﯽ ﺣﯿﺰﺑـﯽ ‪ PS‬ﻟـﻪ ھﻮﻟﻪﻧـﺪ و ھـﻪروهھﺎ ﮐـﺎک ﻋـﻪﻟﯽ ﻣـﻪﺣﻤﻮود ﺋﻪﻧـﺪاﻣﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘـﻪی ﭼـﺎک و دژ ﺑـﻪ‬ ‫ﺋﻪﻧﻔﺎل و ﺟﯿﻨﻮﺳﺎﯾﺪی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﮐﻪ زهﺣﻤﻪﺗﯽ زﯾﺎﺗﺮ و زۆرﺗﺮﯾﺎن ﻟﻪ ﺳﻪرﺷﺎن ﺑﻮوه‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﻮ‪‬ﻨﻪراﯾﻪﺗﯽ ھﻪﻣﻮو ﺋﻪو ﺷﻮ‪‬ﻨﺎﻧﻪی ﮐﻪ ﺋﺎﻣﺎژهم ﭘ‪‬ﮑﺮدوون دهﺳﺘﯽ ﺑﻪ ﺗﻮاﻧﺎﯾﺎن دهﮔﻮوﺷـﻢ‬ ‫و داوای ﺳﻪرﮐﻪوﺗﻨﯿﺎن ﺑﯚ ﺑﻪ ﺋﺎوات دهﺧﻮازم‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﭘ‪‬ﻮﯾﺴﺘﯽ دهزاﻧﻢ ﺳﻮﭘﺎﺳﯽ ھﻪﻣﻮو ﺋﻪو ﮐﻪﺳﺎﻧﻪ ﺑﮑﻪﯾﻦ ﮐﻪ ﻟﻪ ﮐﯚ ﮐﺮدﻧﻪوهی ﺑﻪ‪‬ﮕﻪ و ﺳﻪﻧﻪد دا ﯾﺎرﻣﻪﺗﯿﺎن داوﯾﻦ‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪت ﺑﻪر‪‬ﺰان ﮐـﺎک ﻣﺴـﺘﻪﻓﺎ ﭼـﺎوڕهش و ﮐـﺎک ڕهﺣـﯿﻢ‬ ‫ﻗﺎدری و ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی دﯾﻔﺎع ﻟﻪ زاﻣﺪاران و ﺷﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ دا ﮐﻪ زۆر ﻟ‪‬ﺒﺮاواﻧﻪ و د‪‬ﺴﯚزاﻧﻪ ھﺎوﮐﺎری ﺗﺎ ﺳﻪری ﺋﻪم دۆﺳﯿﻪی دادﮔﺎی ﮐﺮدﻧﻪ ﺑﻮون‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ دا ھﯿﻮادارم ﮐﻪ ﺋﻪم دادﮔﺎﯾﻪ ﺑﺒ‪‬ﺘﻪ ھﻪو‪‬ﻨﯽ دادﮔﺎی ﮐﺮدﻧﯽ ھﻪﻣﻮو ﺗﺎواﻧﺒﺎراﻧﯽ ﺟﯿﻨﻮﺳﺎﯾﺪ ﮐﺮدﻧﯽ ﮔﻪﻟﯽ ﮐـﻮرد و ﮔـﻪﻻﻧﯽ دﯾﮑـﻪی ﺟﯿﮫـﺎن و دهرﮔﺎﯾـﻪﮐﯽ ﺋـﺎوا‪ ‬ﺑ‪‬ـﺖ ﺑـﯚ‬ ‫ﺗﻪﻧﺒ‪ ‬ﮐﺮدن و دادﮔﺎﯾﯽ ﮐﺮدﻧﯽ ھﻪرﭼﯽ ﺗﺎواﻧﺒﺎره‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ﮔﻪڵ ڕﯾﺰ و ﭘ‪‬ﺰاﻧﯿﻦ ‪ /‬ﻋﻪﻟﯽ ڕهﺣﯿﻤﯽ‬ ‫ﺳﻪرﭼﺎوه ‪ :‬ﻣﺎ‪‬ﭙﻪری ﮔﯿﺎرەﻧﮓ ‪ /‬ڕ‪‬ﮑ‪‬وﺗﯽ ‪28 :‬ی ﺟﯚﻧﯽ ‪2006‬‬

‫‪122‬‬

‫و‪‬ﻨﻪﯾﻪ دهﻧﺎﺳﯽ؟ ھﯚ‪‬ﯽ دادﮔﺎ ﮐﻪش و ھﻪواﯾ‪‬ﮑﯽ ﺧﻪﻣﺒﺎری ﺑﻪ ﺧﯚﯾﻪ و ﮔﺮت ‪.‬‬ ‫ﻣﺎم ﻗﺎدر دهﺳﺘﯽ ﮐﺮد ﺑﻪ ﮔﺮﯾﺎن و وﺗﯽ‪ :‬ﺋﻪوه ﺷﻪھﯿﻨﯽ ﮐﭽﻤﻪ‪.‬‬ ‫ﻟ‪‬ﯽ ﭘﺮﺳﯽ ﺗﺎﮐﻮو ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ ﺋﻪو و‪‬ﻨﻪﺗﺎن ﺑﯿﻨﯿﻮه؟ وه‪‬ﻣﯽ داﯾﻪوه‪ ،‬وﺗـﯽ ﺋـﻪوه ﯾﻪﮐـﻪم ﺟـﺎره ﮐـﻪ ﺋـﻪم و‪‬ﻨﻪﯾـﻪ دهﺑﯿـﻨﻢ‪ ،‬ﺣـﺎﮐﻤﯽ دادﮔـﺎ و ھﺎوﮐﺎرهﮐـﺎﻧﯽ و ﺗﻪﻧﺎﻧـﻪت وهﮐﯿﻠـﻪﮐﺎﻧﯿﺶ ﺑـﻪ‬ ‫ھﻪﻣﻮو ﺑﻪﺷﺪاراﻧﯽ ﻧ‪‬ﻮ ھﯚ‪‬ﯽ دادﮔﺎوه ﺑ‪‬ﺠﮕﻪ ﻟﻪ ﭼﻪﻧﺪ ﻧﻮ‪‬ﻨﻪر‪‬ﮏ ﮐﻪ ﭘﯿﺎوی داﮔﯿﺮﮐـﻪراﻧﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﺑـﻮونن‬ ‫ﮐﯽ‬ ‫ھﻪر ھﻪﻣﻮوﯾﺎن دهﮔﺮﯾﺎن و ﻓﺮﻣ‪‬ﺴﮑﯿﺎن ﺑﻪ ﺳﻪر ﮔﯚﻧﺎﮐﺎﻧﯿﺎن دا دهھﺎﺗﻨـﻪ ﺧـﻮار ﺋـﻪم دﯾﻤﻪﻧـﻪ ھـﻪﻣﻮو ﻻﯾـﻪ ﯽ‬ ‫ﻧﺎرهﺣﻪت و ﻏﻪﻣﺒﺎر ﮐﺮد و ﻧ‪‬ﺰﯾﮏ ﺑﻪ ‪ 15‬دهﻗﯿﻘﻪ ھﯚ‪‬ﯽ دادﮔﺎ ﺑﻪم ﺷ‪‬ﻮهﯾﻪ ﺑ‪‬ﺪهﻧﮓ و ﻣﺎت ﺑﻮو‪.‬‬ ‫ﺋﻪو ﭘﯿﺎوه ڕهﺷﯿﺪ و ﺑﻪ ﺟﻪرﮔﻪ ﻣﺎم ﻗﺎدر ﺳﺎ‪‬ﯽ ڕاﺑﺮدوو ﻟﻪ ﮔﺮدی ﻗـﻮﭼﯽ ﻣﺎرهﻏـﺎﻧﯽ ﺑﺮاﯾﻪﮐـﻪی ﺑـﻪ دهﺳـﺘﯽ‬ ‫ﺟﺎﺷﻪ ﺧﯚﻓﺮۆﺷﻪﮐﺎن ﺷﻪھﯿﺪ ﮐﺮا ﺑﻮو‪ ،‬ﭘ‪‬ﺸﺘﺮﯾﺶ ﻣﺎم ﻗﺎدر وهک ﭘ‪‬ﺸﻤﻪرﮔﻪ ﺧﺰﻣﻪﺗﯽ ﺑﻪ ﮔﻪﻟﻪﮐﻪی ﮐـﺮدوه و‬ ‫وهک ﻣﺮۆﭬ‪‬ﮑﯽ ﺑﺎش و ﺟ‪‬ﮕﺎی ﻣﺘﻤﺎﻧﻪی ﺧﻪ‪‬ﮏ ﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﯽ دهر ﮐﺮدووه‪ ،‬ﻟﻪ ھﯚ‪‬ﯽ دادﮔﺎ دا زۆر ﺑـﻪ ﺟـﻮاﻧﯽ و‬ ‫ﺑﻪ ڕ‪‬ﮏوﭘ‪‬ﮑﯽ ﻗﺴﻪﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﭘ‪‬ﺸﮑﻪش ﺑﻪ ﺑﻪﺷﺪارﺑﻮوان ﮐﺮد و ﻟـﻪو‪‬ﺶ ﺳـﯿﻤﺎی ﭘ‪‬ﺸـﻤﻪرﮔﺎﻧﻪ و ﮐﻮرداﻧـﻪی‬ ‫ﻣﺎم ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺗـﻪواوی ﺧـﯚی ﻧﻮاﻧـﺪ ﺑـﻮو‪ ،‬و ﻗﺴـﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋﻪوهﻧـﺪه ﺑـﻪ ﺟـ‪‬وڕێ ﺑـﻮون ﮐـﻪ ﺟ‪‬ﮕـﺎی ھـﯿﭻ ﺷـﮏ و‬ ‫ﮔﻮﻣﺎﻧ‪‬ﮑﯽ ﺑﯚ ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺑﻪﺷﺪارﺑﻮوی ﻧ‪‬ﻮ ھﯚ‪‬ﯽ دادﮔﺎ ﻧﻪھ‪‬ﺸﺖ ﺑﻮوه‪.‬‬ ‫دوای ﻣﺎوهﯾﻪک ﺑ‪‬ﺪهﻧﮕﯽ رﺋﯿﺴﯽ دادﮔﺎ ڕووی ﻟﻪ وهﮐﯿﻠﻪﮐﺎﻧﯽ ﻓﺮاﻧﺲ ﭬﺎن ﺋﺎﻧﺮاﺗﯽ ﺗﺎواﻧﺒـﺎر ﮐـﺮد و ﮔـﻮوﺗﯽ‪ :‬ﭘﺮﺳـﯿﺎرﺗﺎن ﻟـﻪ ﺑـﺎوﮐﯽ ﺋـﻪو ﮐﭽـﻪ ﺋـﻪﻧﻔﺎﻟﮑﺮاوه ھﻪﯾـﻪ؟ وهﮐﯿﻠـﻪﮐﺎن ﻟـﻪ‬ ‫وه‪‬م دا ﺗﻪﻧﯿﺎ ﺑﻪ ﺋﯿﺸﺎرهی ﺳﻪر وه‪‬ﻣﯽ ﻧﻪﯾﺎن داﯾﻪوه‪.‬‬ ‫ﺋﺎﺧﺮ ﮐﺎﺗ‪‬ﮏ ﻣﺎم ﻗﺎدر دهﮔﻪڕاﯾﻪوه ﺑﯚ ﺗﻪور‪‬ﺰ‪ ،‬ﺧ‪‬ﺰاﻧﯿﺸﯽ ﻟﻪ دهﺳﺖ داﺑﻮو‪ ،‬ﭘ‪‬ﺶ ﺋﻪوهی ﺧ‪‬ﺰاﻧﯽ ﻟﻪ دهﺳﺖ ﺑﺪات ﺋﻪوان ﺑﺒﻮﻧﻪ ﺳﺎﺣﻪﺑﯽ ﮐﭽ‪‬ﮏ و ﻧﺎوﯾﺎن ﻟ‪‬ﻨﺎ ﺑﻮو ژﯾـﺎن‪ ،‬ﺑـﻪ‪‬م‬ ‫ﺑﻪ داﺧﻪوه دوای ﻣﺮدﻧﯽ ﺧ‪‬ﺰاﻧﯽ ﮐﭽﻪﮐﻪﺷﯽ ﺑ‪ ‬ﺳﻪروﺷﻮ‪‬ﻦ ﮐﺮا و ﯾﺎ ﭼﺎﮐﻪ ﺋﻪوه ﺑ‪‬ﯿﻦ ﮐﻪ ﺋـﻪﻧﻔﺎﻟﮑﺮا‪ ،‬ﺑـﻪ‪ ‬ﺋـﻪوه داﺳـﺘﺎﻧ‪‬ﮑﯽ واﻗﯿﻌـﯽ و رووداو‪‬ﮑـﯽ ﻧ‪‬ـﻮ ﮐﯚﻣـﻪ‪‬ﮕﺎی ﮐـﻮردهواری‬ ‫ﺋ‪‬ﻤﻪﯾﻪ ﮐﻪ ﺗﺎ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ ﻟﻪو ڕووداواﻧﻪ ﺑـﻪ ھـﻪزاران ﺟـﺎر دووﭘـﺎت ﮐﺮاوهﻧـﻪوه و ھـﻪﻣﻮو ﻻﯾـﻪک ﺧﯚﯾـﺎن ﻟـ‪ ‬ﺑـ‪ ‬دهﻧـﮓ ﮐـﺮدووه و ﺋ‪‬ﺴـﺘﺎ ورده ورده دوای ﮔﯿـﺮان و ﻣﺤﺎﮐﻤـﻪی ﮐﺮدﻧـﯽ‬ ‫ﺳﻪددام ﺣﻮﺳ‪‬ﻨﯽ دﯾﮑﺘﺎﺗﯚر و دارودهﺳﺘﻪﮐﻪی ﺧﻪرﯾﮑﻪ ﭘﻪرده ﻟﻪ ﺳﻪر ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗﻪ ﺳﺎﻣﻨﺎﮐﻪﮐﺎﻧﯽ ﺣﻮﮐﻤﻪﺗﯽ ﻋ‪‬ﺮاق و ﺋ‪‬ﺮان ھﻪ‪‬ﺪهدر‪‬ﺘـﻪوه‪ ،‬ﮐـﻪ ھﯿـﻮادارم ﺋـﻪو ڕهوﺗـﻪ زۆر ﺑـﻪ ﺑﺎﺷـﯽ‬ ‫ﺑﭽ‪‬ﺘﻪ ﭘ‪‬ﺶ‪.‬‬ ‫دوای ﻗﺴﻪﮐﺎﻧﯽ ﻣﺎم ﻗﺎدر‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﯚره ﺷﺎھﯿﺪهﮐﺎن ﻗﺴﻪﯾﺎن ﻟﻪ ﺳﻪر ڕووداوهﮐﻪ ﮐﺮد‪ .‬ﮐﺎک ﺣﻪﺳﻪن واﺣﯿﺪی ﺑﻪﺳﻪرھﺎﺗﯽ ﻏـﻪﻣﻨﺎﮐﯽ ﺧـﯚی ﺋـﺎوا ﺑـﺎس ﮐـﺮد ﮐـﻪ ﭼـﯚن ﺳـﻪﻻﺣﯽ ﮐـﻮری و‬ ‫ﺧ‪‬ﺰاﻧﯽ و ھﻪﻣﻮو ﺋﻪﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺑﻨﻪﻣﺎ‪‬ﻪﮐﻪی ﺑﻪ دهﺳﺖ ﮔﺎزی ﺷﯿﻤﯿﺎیﯾﻪوه ﻟـﻪ ﻧ‪‬ﻮﭼـﻮون و دهﻧﮕـﯽ ﻧﻮوﺳـﺎو ھﻪﻧﺎﺳـﻪ ﺳـﻮاری ﮐـﺎک ﺣﻪﺳـﻪن ھـﻪﻣﻮو ﮐﺎرهﺳـﻪﺗﻪﮐﻪی ﭘ‪‬ـﻮه دﯾـﺎر ﺑـﻮو ﮐـﻪ‬ ‫ﺋﻪوهش ﻟﻪ ﺳﻪر ڕهوﺗﯽ دادﮔﺎﯾﻪﮐﻪ ﮐﺎرﯾﮕﻪرﯾ‪‬ﮑﯽ زۆر ﺑﺎﺷﯽ ھﻪﺑﻮو‪ .‬ھـﻪروهھﺎ ﮐـﺎک ﺳـﺎ‪‬ﺢ ﻋـﻪزﯾﺰﭘﻮور ﺋﻪﻗـﺪهم ﺑﺎﺳـﯽ ﺑﺮﯾﻨـﺪار ﺑـﻮوﻧﯽ ﺧـﯚی و دهرد و ﺋﺎزارهﮐـﺎﻧﯽ ﮐـﺮد و زۆر ﺑـﻪ‬ ‫ﮔﻪرﻣﯽ و ڕاﺳﺘﮕﯚﯾﺎﻧﻪ ﭘﻪردهی ﻟﻪ ﺳﻪر ﺋﻪو ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗﻪ ھﻪ‪‬ﺪاﯾﻪوه و دهﺳﺘﯽ ﺑﯚ ﺗﺎواﻧﺒﺎر ﻓﺮاﻧﺲ ﭬﺎن ﺋﺎﻧﺮات ڕاداﺷﺖ و داوای ﻟﻪ ﺑﻪڕ‪‬ﻮهﺑﻪراﻧﯽ دادﮔﺎ ﮐﺮد ﮐﻪ ﻟـﻪو ﺟـﯚره ﺗﺎواﻧﺎﻧـﻪ‬ ‫ﺧﯚش ﻧﻪﺑﻦ و ﺣﻮﮐﻤ‪‬ﮑﯽ ﻋﺎد‪‬ﻧﻪی ﺑﯚ دﯾﺎری ﺑﮑﺮێ ﺑـﯚ ﺋـﻪوهی ھـﻪرﭼﯽ ﺗﺎواﻧﺒـﺎره ﺗـﻪﻧﺒ‪ ‬ﺑﮑـﺮێ و ﺗﺎواﻧﺒـﺎران ﻟـﻪ دهﺳـﺖ ﻗـﺎﻧﻮون و ﯾﺎﺳـﺎ ڕزﮔﺎرﯾـﺎن ﻧـﻪﺑ‪‬ﺖ و ﮔـﻮوﺗﯽ ﭘـ‪‬ﻢ واﯾـﻪ‬ ‫ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ دهرﻣﺎن ﺑﯚ زاﻣﺪاراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ و ﺑﺎﻗﯽ ﺷﻮ‪‬ﻨﻪﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑﻪ ﺣﻮﮐﻢ داﻧﯽ ﺗﺎواﻧﺒﺎراﻧﻪ‪.‬‬ ‫ﭼﯿﻤﻪن ﺳﻪﻋﯿﺪی ﺑﻪ دهﻧﮕ‪‬ﮑﯽ ﮔﯚڕاو و ﺑﻪ ﺗﻪﻧﮕﻪ ﻧﻪﻓﻪﺳﯽﯾﻪوه ﭼﯿﺮۆﮐﯽ ﺧﻪﻣﺒﺎری ﻟﻪ دهﺳﺖ داﻧﯽ داﯾﮑـﯽ و ﺑـﺮا و ﮐـﻪس و ﮐـﺎری ﺧـﯚی ﺑـﯚ ﺑﻪﺷـﺪارﺑﻮوان ﺑـﺎس ﮐـﺮد‪ ،‬ﺋـﻪوﯾﺶ وهک‬ ‫ﭼﯿﺮۆﮐﯽ ڕاﺳﺘﻪﻗﯿﻨﻪی ﻣﺎم ﻗﺎدر‪ ،‬ﻧ‪‬ﻮ ھﯚ‪‬ﯽ دادﮔﺎی ﺑﻪ ﺗﻪواوی ھﻪژاﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﺳﯽ ﺋﻪوهی ﮐﺮد ﮐﻪ ﭼﯚن ﭼﯚﻧﯽ دوﮐﺘﯚرهﮐﺎن ﻟﻪ دهرﻣﺎن ﮐﺮدﻧﯽ ﻧﺎﺋﯚﻣﯿﺪ ﺑـﻮون و ﭘ‪‬ﯿـﺎن ﮔﻮوﺗـﻮه ﮐـﻪ ﻟـﻪ‬ ‫داھﺎﺗﻮوﯾ‪‬ﮑﯽ زۆر ﻧ‪‬ﺰﯾﮏ دا ﺑﯿﻨﺎﯾﯽ ﭼﺎوهﮐﺎﻧﯽ ﻟﻪ دهﺳﺖ دهدا و ﭼﯿﺪی ﻧﺎﺗﻮاﻧﯽ دوﻧﯿﺎی ڕوون ﺑﺒﯿﻨ‪‬ﺖ‪ .‬ﺋﻪو ﮔﻮوﺗﯽ ﻟﻪو ﮐﺎﺗﻪوه ﮐﻪ دوﮐﺘﯚرهﮐﺎن ﺋﻪو ﻗﺴـﻪﯾﺎن ﭘـ‪ ‬ﮔﻮوﺗـﻮوه ھـﻪﻣﻮو‬ ‫ﮐﺎﺗ‪‬ﮏ ﺑﯿﺮ ﻟﻪوه دهﮐﺎﺗﻪوه ﮐﻪ ﮐﻪی دهﺑ‪ ‬ﺋﻪو ڕۆژه ڕهﺷﻪ ڕووی ﺗ‪‬ﺒﮑﺎت و ﻟﻪ دوﻧﯿﺎی ڕوون ﺑ‪ ‬ﺑﻪری ﺑ‪‬ﺖ‪.‬‬ ‫ھﻪروهھﺎ ﻟﻪ در‪‬ﮋهی ﺷﺎھﯿﺪی دان دا ‪ 3‬ﮐﻪس ﻟﻪ ﺷﺎھﯿﺪهﮐﺎﻧﯽ ﮔﻮوﻧﺪی زهرده ﻟﻪ ﭘﺎر‪‬ﺰﮔﺎی ﮐﺮﻣﺎﻧﺸﺎن ھﻪ‪‬ﮑﻪوﺗﻮو ﻟﻪ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ڕۆژھﻪ‪‬ت ﺑﺎﺳـﯽ ﺑﻪﺳـﻪرھﺎﺗﯽ ﺧﯚﯾـﺎن ﺑـﻪ وردی‬ ‫ﺑﺎس ﮐﺮد‪ .‬ﺋﺎﻏﺎی ﺳﺎ‪‬ﺤﯽ ﺑﻪ دهم ﮔﺮﯾﺎﻧﻪوه ﺑﺎﺳﯽ ﺋﻪوهی ﮐﺮد ﮐﻪ ﺑﯚ ﺧﯚی ﺑﻪ ﺗﻪﻧﯿﺎ ‪ 21‬ﮐﻪس ﻟـﻪ ﺋﻪﻧـﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺑﻨﻪﻣﺎ‪‬ﻪﮐـﻪی ﻧﺎﺷـﺘﻮوه‪ ،‬ﺋـﻪو ﻟـﻪ ﮐـﺎﺗﯽ ﻗﺴـﻪ ﮐـﺮدن دا ﮐﯚﺧﻪﯾـﻪﮐﯽ‬ ‫زۆری ھﻪﺑﻮو و ﺑﻪ دهﺳﺖ ﺋﻪو ﮐﯚﺧﻪ و ﺗﻪﻧﮕﻪﻧﻪﻓﻪﺳﯽﯾﻪوه دهﯾﻨﺎ‪‬ﻧﺪ و ﮔﻮوﺗﯽ ﮐﻪ ﺳﺎ‪‬ﻧ‪‬ﮑﯽ دوور و در‪‬ﮋه ﺑﻪ دهﺳﺖ ﺋﻪم دهردهوه دهﻧﺎ‪‬ﻨﻢ و ھﻪر ﺑﯚﯾﻪش زﯾﺎﺗﺮ ﻧـﻪﯾﺘﻮاﻧﯽ در‪‬ـﮋه‬ ‫ﺑﻪ ﻗﺴﻪﮐﺎﻧﯽ ﺑﺪات‪ .‬ﺑﻪ‪‬م دوای ﺋﻪو ﻋﻮﺳﻤﺎن ﮐﻪ ھﻪر دوو ﭼﺎوی ﮐﻮ‪‬ﺮ ﺑﻮون و ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﮔﻮﻧـﺪی زهردهﯾـﻪ ﺑﺎﺳـﯽ ﺑـﻪ ﺳـﻪرھﺎﺗﯽ ﺗﺮاژﯾـﺪی ﺧـﯚی و ﮔﻮﻧـﺪی زهردهی ﮐـﺮد و ﮐﯚﻣـﻪ‪‬ﮏ‬ ‫زاﻧﯿﺎری ﺧﺴﺘﻨﻪ ﺑﻪر دهم دادﮔﺎ‪ .‬داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯽ ﮔﻮﻧﺪی زهرده ھﻪر ھﻪﻣﻮوﯾﺎن ﯾﺎرﺳﺎﻧﯿﻦ و ھﻪر ﺋﻪوهش ﺑﯚﺗﻪ ھـﯚی ﺋـﻪوه ﮐـﻪ دهرد و ﺋﺎزارهﮐـﺎﻧﯽ ﻟـﻪ ﻻﯾـﻪن ھـﻪر دوو ﺣﮑﻮوﻣﻪﺗـﻪﮐﺎﻧﯽ‬ ‫ﺷﻪرﮐﻪر واﺗﻪ ﺋ‪‬ﺮان و ﻋ‪‬ﺮاق ﺑﺸﺎردر‪‬ﺘﻪوه و ھﯿﭻ ﺑﺎﺳﯽ ﻟ‪ ‬ﻧﻪﮐﺮ‪‬ﺖ‪ .‬ﮔﻮﻧﺪی زهرده ﻟﻪ دواﯾﻦ ﺳﺎﺗﻪﮐﺎﻧﯽ ﺷﻪری ﺋ‪‬ﺮان و ﻋ‪‬ﺮاق دا ﺑﻮردوﻣﺎن ﮐﺮا و ﺧﻪ‪‬ﮑ‪‬ﮑﯽ زۆری ﺗ‪‬ﺪا ﺷﻪھﯿﺪ‬

‫‪121‬‬

‫دﯾﺎره ﻟﻪ ﺑﺎزﻧﻪﯾﻪﮐﯽ ﺑﻪرﺗﻪﻧﮓ دا ھ‪‬ﻨﺪ‪‬ﮏ ﻻﯾﻪﻧﯽ ﻧ‪‬ﻮﻧﻪﺗﻪوهﯾﯽ ﺋﺎﮔﺎداری ﺋﻪو ﻣﻪﺳﻪﻟﻪﯾﻪ ھﻪن‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م زﯾﺎﺗﺮ ﺋﻪو ﺋﺎﮔﺎدارﯾﻪش ﻟـﻪ ڕووی ﭘ‪‬اﮔﻪﯾﺸـﺘﻨﯽ ﭘﺰﯾﺸـﮑﯽ و دهرﻣﺎﻧﯽﯾـﻪوه‬ ‫ﺑﻮوه‪ ،‬ﺑﻪﺷﯽ ﮔﻪورهی ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺟﯿﮫﺎن ﯾﺎن ﺋﺎﮔﺎداری ﺋﻪو ﺗﺎواﻧﻪ ﻧﯿﻦ ﯾﺎن وهﮐﻮ ﯾﻪﮐ‪‬ﮏ ﻟﻪ دهرهﻧﺠﺎﻣﻪﮐﺎﻧﯽ ﺷﻪڕی ﻧ‪‬ـﻮان دوو و‪‬ت ﺳـﻪﯾﺮی دهﮐـﻪن و ﺋـﻪوهی ﮐـﻪ ﻟـﻪو ﻧ‪‬ـﻮهدا ﺑﺎﺳـﯽ‬ ‫ﻧﺎﮐﺮێ و ﮐﻪس ﺋﺎﮔﺎی ﻟ‪‬ی ﻧﯽﯾﻪ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎﻧﯽ ﺋﻪو ﺗﺎواﻧﻪ و ﮐﻮردﺑﻮوﻧﯽ ﺋﻪواﻧﻪ‪.‬‬ ‫ﺑﯚﯾــﻪ ﭘ‪‬ﻮﯾﺴــﺘﻪ ﺋــﻪو ﻣﻪﺳــﻪﻟﻪﯾﻪ ﮔﺮﯾﻨﮕــﯽ ﺗﺎﯾﺒــﻪﺗﯽ ﺧــﯚی ﺑــﺪر‪‬ﺘ‪ ‬و ﺧــﻪ‪‬ﮑﯽ زﻣــﺎﻧﺰان و ﺷــﺎرهزا ﻟــﻪ و‪‬ﺗــﺎﻧﯽ دﻧﯿــﺎدا ﭘ‪‬ﻮﯾﺴــﺘﻪ ﮐــﯚڕ و ﺳــﯿﻤﯿﻨﺎری ﺗﺎﯾﺒــﻪت ﺑــﻪم ﻣﻪﺳــﻪﻟﻪﯾﻪ ﻟــﻪ‬ ‫داﻧﯿﺸﮕﺎﮐﺎن‪ ،‬ﭘﺎرﻟﻪﻣﺎﻧﻪﮐﺎن و ﺷﻮ‪‬ﻨﻪ ﺷﯿﺎوهﮐﺎﻧﯽ ﺋﻪم ﺑﺎﺳﺎﻧﻪ ﺑﻪڕ‪‬ﻮهﺑﻪرن و ﻟﻪ ڕۆژﻧﺎﻣﻪ و ﮔﯚﭬﺎرهﮐﺎﻧﺪا ﺑﺎﺑﻪت و ﻟ‪‬ﮑﯚ‪‬ﯿﻨﻪوهی ﭘﯿﻮهﻧﺪﯾﺪار ﺑﻪم ﺗﺎواﻧﻪ ﺑﻨﻮوﺳﻦ و ﺑ‪‬و ﺑﮑﻪﻧﻪوه‪.‬‬ ‫ﯾﺎدﮐﺮدﻧﻪوهی ﺋﻪم ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪ‪:‬‬ ‫ﺑﻪداﺧﻪوه ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ ھﻪﻣﻮو ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ زاﻧﯿﺎری ﺗﻪواوﯾﺎن ﻟﻪ ﭼﯚﻧﯿـﻪﺗﯽ ﺋـﻪو ﮐﺎرهﺳـﺎﺗﻪ و ﺳـﺎﻣﻨﺎﮐﯽﯾﻪﮐﻪی ﻧﯽﯾـﻪ‪ ،‬ﺑـﻪ ﻣﻪﺑﻪﺳـﺘﯽ ﺋﺎﮔﺎدارﮐﺮدﻧـﻪوهی ھـﻪﻣﻮوان و ﻟـﻪ ﻻﯾـﻪﮐﯽ‬ ‫دﯾﮑﻪوه ﺑﯚ ﻟﻪﺑﯿﺮ ﻧﻪﭼﻮوﻧﻪوهی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎﻧﯽ ﺋﻪو ﺗﺎواﻧﻪ ﺑﻪ ﭘ‪‬ﻮﯾﺴﺘﯽ دهزاﻧﻢ ﺳﺎ‪‬ﻧﻪ ﯾﺎدی ﮐﯿﻤﯿﺎ ﺑﺎراﻧﮑﺮدﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ و ﻧﺎوﭼﻪﮐﺎﻧﯽ دهروﺑﻪری ﻟﻪ ﺳﻪر ﺋﺎﺳﺘﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎﻧﺪا‬ ‫و ﻓﺮاواﻧﺘﺮ ﻟﻪ ﺋﺎﺳﺘﻪ ﻧ‪‬ﻮﻧﻪﺗﻪوهﯾﯽﯾﻪﮐﺎﻧﺪا ﺑﮑﺮ‪‬ﺘﻪوه ھﻪر وهک ﭼﯚن ﯾﺎدی ﮐﯿﻤﯿﺎ ﺑﺎراﻧﮑﺮدﻧﯽ ﺷﺎری ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠﻪ و دۆ‪‬ـﯽ ﺑﺎﻟﯿﺴـﺎن و ‪..‬ھﺘـﺪ دهﮐﻪﯾﻨـﻪوه‪ ،‬ﻟـﻪم ﭘ‪‬ﻮهﻧﺪیﯾـﻪدا ﺋـﻪرﮐﯽ‬ ‫ﺣﯿﺰﺑﻪ ﺳﯿﺎﺳﯽﯾﻪﮐﺎن و ڕ‪‬ﮑﺨﺮاوه ﻣﻪدهﻧﯽ و ﭘﯿﺸﻪﯾﯽ و ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﯾﻪﺗﯿﯽﯾﻪﮐﺎﻧﻪ ڕۆ‪‬ﯽ ﮐﺎرای ﺧﯚﯾﺎن ﺑﮕ‪‬ن‪.‬‬ ‫ﺣﮑﻮﻣﻪﺗﯽ ھﻪر‪‬ﻤﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﮐﻪ ﺑﻪﺧﯚﺷﯿﻪوه ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ ھـﻪردوو ﺋﯿـﺪارهﮐﺎﻧﯽ ﯾـﻪﮐﯿﺎن ﮔﺮﺗﯚﺗـﻪوه و ﮐـﻪش و ھﻪواﯾـﻪﮐﯽ ﺗـﺎزه ﺑـﯚ ﺧﺰﻣـﻪﺗﯽ ھﺎوﻻﺗﯿـﺎن ﻟـﻪ ﺳـﺎﯾﻪی ﺑـﺎرودۆﺧﯽ ﺋ‪‬ﺴـﺘﺎی‬ ‫ﻧﺎوﭼﻪﮐﻪدا ھﺎﺗﯚﺗﻪ ﺋﺎراوه‪ ،‬ﺑﯚﯾﻪ ﭼﺎوهڕوان دهﮐﺮێ ﺣﮑﻮﻣـﻪﺗﯽ ھـﻪر‪‬ﻤﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﻓ‪‬ﺴـﺘﯿﭭﺎ‪‬ﯽ ﺳـﺎ‪‬ﻧﻪ ﺑـﯚ ﯾـﺎد ﮐﺮدﻧـﻪوهی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿـﺎﻧﯽ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ ﺑﻪر‪‬ﻮهﺑـﻪرێ‪ ،‬ھﯿـﻮادارم‬ ‫ﭼﯿﺪی ﻟﻪو ﺑﺎرهﯾﻪوه ﮐﻪﻣﺘﺮﺧﻪﻣﯽ ﻧﻪﮐﺮێ‪.‬‬ ‫ﺳﻪرﭼﺎوه ‪ :‬ﻣﺎ‪‬ﭙﻪری ﮔﯿﺎرەﻧﮓ ‪ /‬ڕ‪‬ﮑ‪‬وﺗﯽ ‪28 :‬ی ﺟﯚﻧﯽ ‪2006‬‬

‫دادﮔﺎی ﮐﺮدﻧﯽ ﺗﺎواﻧﺒﺎر ﻓﺮاﻧﺲ ﭬﺎن ﺋﺎﻧﺮات ﻟﻪ ﺷﺎری ﻻھﻪی ھﻮﻟﻪﻧﺪ‬ ‫ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ ﻋﻪﻟﯽ رهﺣﯿﻤﯽ‬ ‫ﻟﻪ ڕۆژی ‪21‬ی ﻧﻮاﻣﺒﺮوه ﺗﺎﮐﻮو ‪ 9‬دﯾﺴﺎﻣﺒﺮی ‪2005‬ی زاﺋﯿﯿﻨﯽ دادﮔﺎی ڕهﺳﻤﯽ ﺗﺎواﻧﺒﺎر ﻓﺮاﻧﺲ ﭬﺎن ﺋﺎﻧﺮات ﻟﻪ ﺷﺎری ﻻھﻪی ھﻮﻟﻪﻧﺪ دهﺳﺘﯽ ﭘ‪‬ﮑﺮد‪.‬‬ ‫ﺋﻪو دادﮔﺎﯾﻪ ﻟﻪ ﺳﻪر ﺷﮑﺎﯾﻪﺗﯽ ‪ 2‬ﮐﻪس ﻟﻪ ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺷﺎری ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠﻪ ﺑﻪ ﻧﺎوهﮐﺎﻧﯽ داﻟﯿﺎ ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد و ڕ‪‬ﺒﺎز ﻗـﺎدر و ﻋـﻪﻟﯽ ڕهﺣﯿﻤـﯽ ﺧـﻪ‪‬ﮑﯽ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ و داﻧﯿﺸـﺘﻮوی و‪‬ﺗـﯽ‬ ‫ھﻮﻟﻪﻧﺪ دهﺳﺘﯽ ﭘ‪‬ﮑﺮد‪ .‬ﭘﺎش ﻟ‪‬ﮑﯚﻟﯿﻨﻪوهی ﺗﺎواﻧﺒﺎر ﻓﺮاﻧﺲ ﭬﺎن ﺋﺎﻧﺮات ﻟـﻪ ﻣـﺎﻧﮕﯽ ‪6‬ی ‪ 2003‬ﻟـﻪ ﻻھـﻪ ﮐﯚﻣﯿﺘـﻪی ﭼـﺎک وهک ﮐﯚﻣﯿﺘﻪﯾـﻪک دژ ﺑـﻪ‬ ‫ﺋﻪﻧﻔﺎل ﮐﺮدن و ژﯾﻨﻮﺳﺎﯾﺪی ﮔﻪﻟﯽ ﮐﻮرد ﻟﻪ ھﻪﻣﻮو ﭘﺎرﭼﻪﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ داﮔﯿﺮﮐﺮاو‪ ،‬ﺋﻪم ﺷﮑﺎﯾﻪﺗﻪی ﺑﺮده ﻣﻪﺟﻠﯿﺴﯽ ھﻮﻟﻪﻧﺪ ‪.‬‬ ‫ﭘﺎﺷـﺎن ﺑـﻪ ھﺎوﮐـﺎری ‪ (sosyalistise partaye) PS‬ﻟـﻪ ھﻮﻟﻪﻧـﺪ دهﺳـﺖ ﮐـﺮا ﺑـﻪ ﻟ‪‬ﮑﯚﻟﯿﻨـﻪوه‪ .‬ﺗﺎواﻧﺒـﺎر ﻓـﺮاﻧﺲ ﭬـﺎن ﺋـﺎﻧﺮات ﮐـﻪ ﻟـﻪ‬ ‫ﺳﺎ‪‬ﻪﮐﺎﻧﯽ ‪ 1985‬ھﻪﺗﺎ ‪ 1991‬ﻟﻪ ﮐﺮﯾﻦ و ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﻣﻮادی ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﯚ ﺣﮑﻮﻣﻪﺗﯽ ﻓﺎﺷﯿﺴـﺘﯽ ﺑﻪﻋﺴـﯽ ﻋ‪‬ـﺮاق ھﺎوﮐـﺎری و دهﺳـﺘﯽ ﺑـﺎ‪‬ی ھـﻪﺑﻮوه‪،‬‬ ‫ﻧﺎوﺑﺮاو ﺑﯚ ﺑﻪ دهﺳﺖ ھ‪‬ﻨﺎﻧﯽ ﻣﺎددهی ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﯚ درووﺳـﺖ ﮐﺮدﻧـﯽ ﮔـﺎزی ﺧـﻪردهل‪ ،‬ﻟـﻪ ژ‪‬ـﺮ داﻧـﺎﻧﯽ ﺷـﯿﺮﮐﻪﺗﻪﮐﺎﻧﯽ ﺟﯚراوﺟـﯚر ﻟـﻪ ﺳـﻪﻧﮕﺎﭘﻮور و‬ ‫ﺳﻮﺋﯿﺲ و ﺋﯿﺘﺎﻟﯿﺎ و ژاﭘﯚن و ﺋﯚردۆن‪ ،‬ﻟﻪ ڕﯾﮕﺎی ﺋﻪﻣﺮﯾﮑﺎوه ﺑﯚ ژاﭘﯚن و ﺋﯿﺘﺎﻟﯿﺎ و ﻟـﻪوێوه ﺑـﯚ ﺋـﺎﻧﺘﯿﻮ‪‬ﺮﭘﻦ ﻟـﻪ ﺑﻠﮋﯾـﮏ و ﻟـﻪوێ را ﺑـﯚ ﺑﻪﻧـﺪهری‬ ‫ﺋﺎﻗﺎﺑﻪ ﻟﻪ ﺋﯚردۆن و دواﯾﻪ ﺑﯚ ﺑﻪﻏﺪا و ﭘﺎﺷﺎن ﮔﻮازﺗﻨﻪوهﯾﺎن ﺑﯚ ﮐﻮرهﺧﺎﻧﻪﮐﺎﻧﯽ درووﺳﺖ ﮐﻪری ﻣﻮادی ﺷﯿﻤﯿﺎی ﺑﯚ درووﺳﺖ ﮐﺮدﻧﯽ ﮔﺎزی ﺧﻪردهل ﯾـﺎن ﻣﻮﺳـﺘﻪر ﮔـﺎز و ﺗـﺎﻟﭭﯚن ﻟـﻪ‬ ‫ﮔﺎزهﮐﺎﻧﯽ ﺟﯚراوﺟﯚر و ﻣﻮادی ‪ TDG POSL3 POL3‬و ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ ﮔﺎزی دﯾﮑﻪ ﮐﻪ‪‬ﮏ وهر ﮔﯿﺮاوه‪ ،‬ﺑﯚ ﺑﻪ دهﺳﺖ ھ‪‬ﻨﺎﻧﯽ ﺋﻪو ﮔﺎزاﻧﻪ و ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ ﮔﺎزی دﯾﮑﻪ ﺗﺎواﻧﺒـﺎر ﻓـﺮاﻧﺲ‬ ‫ﭬﺎن ﺋﺎﻧﺮات ﯾﺎرﻣﻪﺗﯽ ﺣﮑﻮوﻣﻪﺗﯽ ﺑﻪﻋﺴﯽ داوه ﺑﯚ ﺑﻪ ﮐﺎر ھ‪‬ﻨﺎﻧﯽ دژ ﺑﻪ ﮔﻪﻟﯽ ﮐﻮرد‪.‬‬ ‫ﯾﻪﮐﻪﻣﯿﻦ ﺷﺎر ﮐﻪ ﺑﻪو ﮔﺎزه ﺑﻪر ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻟﻪ ﭘﺎش ﺷﻪری دووھﻪﻣﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽﯾﻪوه ) ﭘﺎش ﺷـﻪری ﺋﯿﭙـﺮ ﻟـﻪ ﺑﻠﮋﯾـﮏ( ﮐـﻪوت ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ ﺑـﻮو‪ ،‬ﺋـﻪم ﺷـﺎره ﺑـﻪ دهﺳـﺘﯽ‬ ‫ﻓﺮۆﮐﻪﮐﺎﻧﯽ ﻣﯿﺮاژی ﻓﻪراﻧﺴﻪ ﺑﯚﻣﺒﺎران ﮐﺮان‪ ،‬ﻟﻪ ﮐﺎﺗﮋﻣ‪‬ﺮ ‪ 4:40‬دهﻗﯿﻘﻪی ڕۆژی ‪ 26‬ی ﺟﯚﻧﯽ ‪ 1987‬ﻟﻪم ڕۆژهدا ﺑﻪ ھﻪزاران ﮐﻪس ﺑﻪ ھﯚی ﻧﻪزاﻧﯿﻦ و ﮐﻪم ﺋﻪزﻣﻮوﻧﯽ‬

‫‪119‬‬

‫ﮐﯿﻤﯿﺎﺑﺎران ﮐﺮدﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ‪ ،‬ﺗﺎواﻧ‪‬ﮑﯽ ﮔﻪورهﯾﻪ ﺑﻪ ﺗﻪو‪‬ﯽ دوژﻣﻨﺎﻧﯽ ﻧﻪﺗﻪوهﮐﻪﻣﺎﻧﻪوه‪.‬‬ ‫ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ‪ :‬ﻣﻪرﯾﻮان ﻧﺴﺘﺎﻧﯽ‬ ‫ﺑﻪ در‪‬ﮋاﯾﯽ ﻣ‪‬ﮋووی ﻣﻠﻤﻼﻧ‪‬ی ھ‪‬ﺰهﮐﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼﻪﯾﯽ و ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻟﻪﺳﻪر ﺧﺎﮐﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑﻮون‪ ،‬ﮔﻪﻟﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺳﻪرهڕای ﻣﺎ‪‬ﻮ‪‬ﺮاﻧﯽ و دهرﺑﻪدهری ﺑﻪزۆر و ﺑﻪ ﻧﺎﭼﺎری ﮐﺮاوﻧﻪ‬ ‫ـﯽ‬ ‫ﺳــﻮوﺗﻪﻣﻪﻧﯽ ﺋــﻪو ﻣﻠﻤﻼﻧــ‪ ‬ﻧﺎڕهواﯾﺎﻧــﻪ و زۆرﺗــﺮﯾﻦ زﯾﺎﻧﯿــﺎن و‪‬ﮑــﻪوﺗﻮوه‪ ،‬ﺷــﺎری ﺳﻪردهﺷــﺖ و ﮐﯿﻤﺎﺑــﺎراﻧﮑﺮدﻧﯽ ﺋــﻪو ﺷــﺎرهش ﻟــﻪ ﻻﯾــﻪن ڕ‪‬ﮋﯾﻤـ ﯽ‬ ‫ﻟﻪﻧ‪‬ﻮﭼﻮوی ﺑﻪﻋﺴﯽ ﻋ‪‬ﺮاﻗﻪوه دهﮐﺮێ ﺑﻪﯾﻪﮐ‪‬ﮏ ﻟـﻪ ﺋﺎﮐﺎﻣـﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋـﻪو ﻣﻠﻤﻼﻧ‪‬ﯾﺎﻧـﻪ داﺑﻨـﺮێ‪ ،‬دهﮐـﺮێ ڕووﻧﺘـﺮﯾﺶ ﺋﺎﻣـﺎژهی ﭘ‪‬ﺒﮑـﻪﯾﻦ ﯾـﻪﮐ‪‬ﮏ ﻟـﻪ‬ ‫ﺋﺎﮐﺎﻣﻪ ﺗﺎ‪‬ﻪﮐﺎﻧﯽ ﺷﻪڕی ﻧﺎڕهوای ﻧ‪‬ﻮان ﻋ‪‬ﺮاق و ﺋ‪‬ﺮان‪ ،‬ﮐﻪ ﻧﺰﯾﮏ ﺑﻪ دوو ﻣﯿﻠﯿﯚن ﻣﺮۆﭬﯽ ھﻪ‪‬ﻠﻮوﺷﯽ‪.‬‬ ‫ڕهﻧﮕﻪ زۆر ﭘﺎﺳﺎو ﺑﯚ ﺋﻪو ﻣﻪﺳﻪﻟﻪﯾﻪ ھﻪﺑﻦ‪ ،‬ﻣﻪﺑﻪﺳﺘﻢ ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﯽ ﮐﯿﻤﯿﺎوی ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺘﻪ‪ ،‬ﻟﻪواﻧﻪ ﮐﺎﺗ‪‬ﮏ دوو دهو‪‬ﻪت ﻟﻪﺷـﻪڕدان ﻣـﺎ‪‬ﻮ‪‬ﺮاﻧﯽ‬ ‫ﺑﯚ ھﻪردووﻻ ﻟ‪‬ﺪهﮐﻪوﯾﺘﻪوه‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م ﻣﻦ ﻟﻪو ﺑ‪‬واﯾﻪدام ھﯿﭻ ﭘﺎﺳﺎو‪‬ﮏ ﻧﯽﯾﻪ ﺑﯚ ﻟـﻪﻧ‪‬ﻮﺑﺮدﻧﯽ دڕﻧﺪاﻧـﻪی ﺧـﻪ‪‬ﮑﯽ ﺑ‪‬ﺘـﺎوان و ﺑ‪‬ﭼـﻪک ﺋـﻪوﯾﺶ ﺑـﻪ‬ ‫ﺑــﻪﮐﺎرھ‪‬ﻨﺎﻧﯽ ﭼــﻪﮐ‪‬ﮑﯽ ﻗﻪدهﻏـﻪﮐﺮاوی ﻧ‪‬ﻮدهو‪‬ــﻪﺗﯽ‪ ،‬ﮐــﻪ ھــﯿﭻ ﻋــﻮرف و ﯾﺎﺳــﺎﯾﻪک ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻟﻪﺑــﻪﮐﺎرھ‪‬ﻨﺎﻧﯽ ﺋــﻪو ﭼﻪﮐــﻪ ﻧﺎﮐــﺎ‪ ،‬ﻟﻪﺑــﻪرهﮐﺎﻧﯽﯽ‬ ‫ﺷﻪڕﯾﺸﺪا ھﻪﺗﺎ ﺑﮕﺎ ﺑﻪوهی ﮐﻪ ﺑﻪدژی ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﻣﻪدهﻧﯽ ﺑﻪﮐﺎرﺑﮫ‪‬ﻨﺮێ ‪.‬‬ ‫ڕهﻧﮕﻪ دووﺑﺎره ﮔ‪‬اﻧﻪوهی ڕووداوهﮐﻪ ﭘ‪‬ﻮﯾﺴﺖ ﻧﻪﺑ‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م ﻟﻪﺑﻪر ﺋـﻪوهی ﺑﻪداﺧـﻪوه ﺋ‪‬ﺴـﺘﺎ زۆرﺑـﻪی ﺧـﻪ‪‬ﮑﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎﻧﯿﺶ ﻟـﻪم ﺗﺎواﻧـﻪ ﮔﻪورهﯾـﻪ وهﮐـﻮ ﭘ‪‬ﻮﯾﺴـﺖ ﺋﺎﮔـﺎدارﻧﯿﻦ ﺑـﻪ‬ ‫ﭘ‪‬ﻮﯾﺴﺘﯽ دهزاﻧﻢ ھﻪرﭼﻪﻧـﺪ ﺑـﻪﮐﻮرﺗﯿﺶ ﺑـ‪ ،‬ﺋﺎﻣﺎژهﯾـﻪک ﺑـﻪ ڕووداوهﮐـﻪ ﺑﮑـﻪم‪ ،‬ﺳـﺎ‪‬ﯽ ‪ 1987‬ﺋ‪‬ـﻮارهی ڕۆژی ‪28‬ی ﻣـﺎﻧﮕﯽ ﺷـﻪش )‪7‬ی ﭘﻮوﺷـﭙﻪڕی ‪ (1366‬ﻓ‪‬ۆﮐـﻪ ﺟﻪﻧﮕﯽﯾـﻪﮐﺎﻧﯽ‬ ‫ڕ‪‬ﮋ‪‬ﻤﯽ ﺑﻪﻋﺴﯽ ﻟﻪﻧ‪‬ﻮﭼﻮو ھ‪‬ﺮﺷﯿﺎن ﮐﺮده ﺳﻪر ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ و ﭼﻪﻧﺪ ﮔﻮﻧﺪ‪‬ﮑﯽ دهوروﺑﻪری و ﺑﻪ ﮔﺎزی ﺧﻪردهل و ﺑﯚﻣﺒﯽ ﮐﯿﻤﯿﺎوی ﺑﯚردوﻣﺎﻧﯿﺎن ﮐﺮدن‪ ،‬ﭼﻪﮐ‪‬ﮑﯽ ﮐﺎرﯾﮕﻪر و‬ ‫ﺑﻪﮐﯚﻣﻪڵ ﮐﻮژ ﺑﻪو ﺷ‪‬ﻮه ﻓﺮاواﻧﻪ ﺑﯚﯾﻪﮐﻪم ﺟﺎرﺑﻮو ﺑﻪﮐﺎر دهھﺎت‪ ،‬ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪت دژی ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺑ‪‬ﭼﻪک و ﺳﯿﭭﯿﻞ‪ ،‬دﯾﺎره ﮐـﻪﻣﺘﺮ ﻟـﻪ ﺳـﺎ‪‬ﮏ دوای ﺋـﻪو ﺗﺎواﻧـﻪ ھـﻪﻣﺎن ﭼـﻪﮐﯽ ﮐﯿﻤﯿـﺎوی‬ ‫ﻗﻪدهﻏﻪﮐﺮاوی ﻧ‪‬ﻮدهو‪‬ﻪﺗﯽ ﻟﻪ ‪16‬ی ﻣﺎرﭼﯽ ‪ 1988‬ﻟﻪ ﺷﺎری ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠﻪدا ﺑﻪﮐﺎرھ‪‬ﻨﺮا و ﺋﻪم ﺟﺎرهﯾﺎن ھﻪزاران ﮐﻪﺳﯽ ﮐﺮده ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ‪.‬‬ ‫ﻟــﻪ ﺋﺎﮐــﺎﻣﯽ ﺋــﻪو ﺗﺎواﻧــﻪی ڕ‪‬ﮋ‪‬ﻤــﯽ ﺑــﻪﻋﺲ دژی ﻣﺮۆﭬﺎﯾــﻪﺗﯿﯽ و دژی ﺧــﻪ‪‬ﮑﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن و ﺷــﺎری ﺳﻪردهﺷــﺖ‪ ،‬و‪‬ــ‪‬ای و‪‬ﺮاﻧــﯽ و ﺧــﺎﭘﻮرﮐﺮدﻧﯽ ﭼﻪﻧــﺪ ﺑﯿﻨﺎﯾــﻪک ﺑــﻪﮔﻮ‪‬ﺮهی ﺋــﻪو‬ ‫زاﻧﯿﺎرﯾﺎﻧﻪی ﮐﻪ ﺗﯚﻣﺎرﮐﺮاون زﯾﺎﺗﺮ ﻟﻪ ‪ 200‬ﮐﻪس ﮔﯿﺎﻧﯿـﺎن ﻟﻪدهﺳـﺖ دا و ده ھـﻪزار )‪ (10.000‬ﮐـﻪس ﺑﺮﯾﻨـﺪارﺑﻮون‪ ،‬ﺑ‪‬ﮕﻮﻣـﺎن ﺋ‪‬ﺴـﺘﺎش ژﻣﺎرهﯾـﻪک ﻟـﻪ ﺑﺮﯾﻨـﺪارهﮐﺎﻧﯽ ﺋـﻪو ﺗﺎواﻧـﻪ‬ ‫ﭼﺎک ﻧﻪﺑﻮوﻧﻪوه و ﻟﻪو ژﻣﺎره زۆرهی ﺑﺮﯾﻨﺪارهﮐﺎن ژﻣﺎرهﯾﻪﮐﯽ زۆرﯾﺎن ﻟﻪ ﺋﺎﮐﺎﻣﯽ ﺳﻪﺧﺘﯽ ﺑﺮﯾﻨﻪﮐﺎﻧﯿﺎن و ﻧـﻪﺑﻮوﻧﯽ ﭼﺎرهﺳـﻪری ﭘ‪‬ﻮﯾﺴـﺖ ﺑﯚﯾـﺎن و ﮐﻪﻣﺘﺮﺧـﻪﻣﯽ ﺑـﯚ ﭘ‪‬اﮔﻪﯾﺸـﺘﻨﯿﺎن‬ ‫ﺗﺎ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﻟﻪدهﺳﺖ داوه و ﮐﻪم ﺋﻪﻧﺪام ﺑﻮون‪ ،‬ﺳـﻪرهڕای ﺋـﻪوهش ﮐﺎرﯾﮕـﻪری ﺑـﻪﮐﺎر ھ‪‬ﻨـﺎﻧﯽ ﺋـﻪو ﭼﻪﮐـﻪ ﺋ‪‬ﺴـﺘﺎش دوای ھﻪژدهﺳـﺎڵ ﺑﻪﺳـﻪر ﺧـﻪ‪‬ﮑﯽ ﺋـﻪم ﺷـﺎره و ﺳﺮوﺷـﺘﯽ‬ ‫ﺟﻮاﻧﯽ ﺋﻪو ﺷﺎرهوه دﯾﺎره‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﯚر‪‬ﮏ ﺑﯚﺗﻪ ھﯚی و‪‬ﺮاﻧﯽ ھﻪﺗﺎ ﮐﺎﻧﯽ و ﺋﺎو و ڕوهﮐﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋﻪو ﻧﺎوﭼﻪﯾﻪﺷﯽ ژاراوی ﮐﺮد‪.‬‬ ‫دز‪‬ﻮی و ﺳﺎﻣﻨﺎﮐﯽ ﺋﻪو ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪ ﻟﻪوهداﯾﻪ ﮐﻪ ﮐﻪﺳﺎﻧ‪‬ﮏ ﺑﻮوﻧﻪ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ھﯿﭻ ﺗﺎواﻧ‪‬ﮑﯿﺎن ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﻻﯾﻪﻧﯽ ھ‪‬ﺮش ﺑﻪر ﻧﻪﺑﻮوه‪ ،‬ھـﻪر ﻟﻪوﮐﺎﺗـﻪدا ﻟـﻪ ﻻﯾـﻪن ڕ‪‬ﮋﯾﻤـﯽ ﺣـﺎﮐﻢ ﻟـﻪ‬ ‫و‪‬ﺗﯽ ﺧﯚﺷﯿﺎن دا ﻣﺎﻓﻪﮐﺎﻧﯿﺎن ﭘﺸ‪‬ﻞ ﮐﺮاوه و زو‪‬ﻤﯿﺎن ﻟ‪‬ﮑﺮاوه‪ ،‬ﺋﻪوان ﺗﻪﻧﮫﺎ ﻟﻪﺑﻪر ﺋﻪوهی ﮐﻮرد ﺑﻮون ﺑﯚﯾﻪ ﻣﻪﺣﮑﻮم ﺑﻮون ﺑﻪ ﻣﺮدن‪.‬‬ ‫چ ﻟﻪ ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻧ‪‬ﻮﺧﯚﯾﯽ و چ ﻟﻪ ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻧ‪‬ﻮﻧﻪﺗﻪوهﯾﯽدا ﺑﻪداﺧﻪوه ﺗﺎ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ ﮐﺎر‪‬ﮑﯽ ﺑﻪرﭼﺎو و ﺷﺎﯾﺎن ﺑﯚ زﯾﻨﺪوو ھ‪‬ﺸﺘﯿﻨﻪوهی ﺑﯿﺮهوهری ﺷﻪھﯿﺪان و ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿـﺎﻧﯽ ﺋـﻪو ﮐﺎرهﺳـﺎﺗﻪ و‬ ‫ﻗﻪرهﺑﻮوﮐﺮدﻧﻪوهی زهره ر و زﯾﺎﻧﻪﮐﺎﻧﯿﺎن ﻧﻪﮐﺮاوه‪ ،‬ﺑﻪ ﺑ‪‬وای ﻣﻦ ﺋﻪرﮐﯽ ھﻪﻣﻮو ﻣﺮۆﭬ‪‬ﮑﯽ ﺋﺎزﯾﯿﺨﻮاز و ﻣﺮۆﭬﺪۆﺳﺘﻪ ﮐﺎر ﺑﯚ ﺋﻪم ﻣﻪﺳﻪﻟﻪﯾﻪ ﺑﮑﺎ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ دۆﮐﯿﻮﻣ‪‬ﻨﺖ ﮐﺮدﻧﯽ ﺋﻪو ﺗﺎواﻧﻪ‪:‬‬ ‫ﭘ‪‬ﻮﯾﺴﺘﻪ ﮐﻪﺳﺎﻧﯽ ﺷﺎرهزا و ﭘﺴﭙﯚڕ چ ﻟﻪﺑﻮاری ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ و چ ﻟﻪ ﺑﻮاری ﺋﺎﻣﺎر و ﭘﺰﯾﺸـﯿﮑﯽ و ‪...‬ھﺘـﺪ‪ ،‬ژﻣـﺎرهی دروﺳـﺘﯽ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿـﺎن‪ ،‬ﺑﺮﯾﻨـﺪاران و ﭼﻪﻧـﺪ‪‬ﺘﯽ و ﺟـﯚری ﮔـﺎزه ﺑـﻪﮐﺎر‬ ‫ھ‪‬ﻨﺮاوهﮐﺎن‪ ،‬زهرهر و زﯾﺎﻧﯽ ﺋﻪو ﮔﺎزاﻧﻪ ﺑﯚﺳﻪر ﺋﺎژهڵ‪ ،‬ﮐﺎﻧﯽ و ﺋﺎو‪ ،‬ڕوهک و ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﺋﻪو ﻧﺎوﭼﻪﯾﻪ و وهزﻋﯿـﻪﺗﯽ ﺋ‪‬ﺴـﺘﺎی ﺑﺮﯾﻨـﺪارهﮐﺎن و ھـﻪروهھﺎ ﺋﺎﺳـﻪواره در‪‬ﮋﺧﺎﯾﻪﻧـﻪﮐﺎﻧﯽ‬ ‫ﺋــﻪو ﮔﺎزاﻧــﻪ و ﺟــﯚری ﻧﻪﺧﯚﺷــﯽﯾﻪﮐﺎﻧﯽ ﮐــﻪ ﺑــﻪھﯚی ﺋــﻪم ﮔﺎزاﻧــﻪوه ﺗــﺎ ﺋ‪‬ﺴــﺘﺎش ﺑــﻪردهواﻣﻦ و ﮔﯿــﺎن ﻟــﻪ ﺑﺮﯾﻨــﺪارهﮐﺎن دهﺳــﺘ‪‬ﻨﻦ‪ ،‬ﭘ‪‬ﻮﯾﺴــﺘﻪ ﺑــﻪوردی ﻟ‪‬ﯾــﺎن ﺑﮑﯚ‪‬ﺮ‪‬ﺘــﻪوه و وهﮐــﻮ‬ ‫ﭘﻪروهﻧﺪهﯾﻪک ﺋﺎﻣﺎدهﺑﮑﺮێ‪ ،‬ﭼﻮﻧﮑﻪ ﺋﻪوهﻧﺪی ﻣﻦ ﺋﺎﮔﺎم ﻟ‪‬ﺒ‪ ‬ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎﻧﯽ ﺋﻪو ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪ ﻟﻪھﯿﭻ ﻻﯾﻪﮐﻪوه ﻗﻪرهﺑﻮو ﻧﻪﮐﺮاوﻧﻪوه‪.‬‬ ‫ﻧﺎﺳﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋﻪو ﺗﺎواﻧﻪ و ﺋﺎﮔﺎدرﮐﺮدﻧﻪوهی ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺟﯿﮫﺎن‪:‬‬

‫‪118‬‬

‫ﮐﺮدهوه دژ ﺑﻪ ﻣﺮۆﭬﺎﯾﻪﺗﯿﻪ ﻣﻪﺣﮑﻮوم ﺑﮑﺮ‪‬ﺖ‪ .‬ﭼﻮوﻧﮑﻮ ﺋﻪو ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪ ﭘ‪‬ﻮهﻧﺪی ﺑﻪ ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﮕﺎی ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ و ﺑﻪ ﻣﺮۆﭬﺎﯾﻪﺗﯿﻪوه ھﻪﯾﻪ‪.‬‬ ‫‪ -4‬ڕ‪‬ﮑﺨﺮاوی ﻧ‪‬ﻮ ﻧﻪﺗﻪوهﯾﯽ‪ ،‬ﺑﻪ ﯾﺎرﻣﻪﺗﯽ داﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری و زاﻧﺴﺘﯽ و ﭘﺰﯾﺸﮑﯽ ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺷﺎرهﮐﺎن ﻟﻪ ھـﻪو‪‬ﯽ ﻗـﻪرهﺑﻮو ﮐﺮدﻧـﯽ ﺋـﻪو ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗـﻪ داﺑ‪‬ـﺖ و ﺋـﻪو ﮐـﺎرهش ھـﻪر دهﺑ‪‬ـﺖ‬ ‫ڕاﺳﺘﻪو ﺧﯚو ﻟﻪ ژ‪‬ﺮ ﺑﻪرﭘﺮﺳﺎﯾﻪﺗﯽ ﺧﯚﯾﺪا ﺑ‪‬ﺖ‪.‬‬ ‫‪ -5‬ﭘ‪‬ﮑﮫﺎﺗﻪو ر‪‬ﮑﺨﺮاوهﮐﺎﻧﯽ دهرهوهی و‪‬ت ﻟﻪ ﺗﺎراوﮔﻪدا ﭘ‪‬ﻮﯾﺴﺘﻪ ﺋﻪو ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗﻪ وهک ﺧﯚی ﺑﻪ دهو‪‬ﻪﺗﻪﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑﻪ ﺑﻨﺎﺳ‪‬ﻨﻦ‪.‬‬ ‫‪ -6‬ﺋﻪرﮐﯽ ﺳﻪرﺷﺎﻧﯽ ھﻪﻣﻮوﻣﺎﻧﻪ ﮐﻪ ﻟﻪ ھﻪر ﭼﻮارﭘﺎرﭼﻪی ﮐﻮردوﺳﺘﺎن و ﺗﺎراوﮔﻪدا‪ ،‬ﺑﻪردهوام ﻟﻪ ﺳﻪر ﺋﺎﺳﻤﯿﻼﺳﯿﯚن و ژﯾﻨﯚﺳﺎﯾﺪ ﮐﺮدﻧﯽ ﮔـﻪﻟﯽ ﮐـﻮرد ﭘ‪‬ـﺪاﮔﺮ ﺑﻤ‪‬ﻨﯿﻨـﻪوه ﺗـﺎ ﻣـﺎﻓﯽ‬ ‫ﻧﻪﺗﻪوهﯾﯿﻤﺎن ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﮕﺎی ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ و ﭘ‪‬ﮑﮫﺎﺗﻪی ﻧ‪‬ﻮ ﻧﻪﺗﻪوهﯾﯽ ﺑﻪ ﻓﻪرﻣﯽ ﺑﻨﺎﺳﺮ‪‬ﺖ و داﻧﯽ ﭘ‪‬ﺪا ﺑﮫ‪‬ﻨﺮ‪‬ﺖ‪.‬‬ ‫‪ -7‬ﮔﺸـﺖ ر‪‬ﮑﺨــﺮاوو ﺋﻪﻧﺠﻮﻣﻪﻧـﻪﮐﺎﻧﯽ ﭼــﺎﻻک ﻟـﻪ ﺑــﻮاری ﮐـﺎرە ﺳــﺎﺗﯽ ﮐﯿﻤﯿـﺎﯾﯽ ﺳﻪردهﺷــﺖ و ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠـﻪ دهﺷــ‪‬ﺖ راﺳـﺘﻪو ﺧــﯚ و ﺳـﻪرﺑﻪﺧﯚ ﺑﻪرﻧﺎﻣــﻪی ﭘ‪‬ﻮﯾﺴـﺖ داﺑ‪‬ﮋ‪‬ــﺖ‪ ،‬ﭘﺮۆﺳــﻪو‬ ‫ﭘ‪‬ﺪاوﯾﺴﺘﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﺑﻪر‪‬ﻮه ﺑﻪر‪‬ﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﺑ‪ ‬ﺋﻪوهﯾﮑﻪ ھﯿﭻ واﺑ‪‬ﺳﺘﻪﯾﯽ و ﭘ‪‬ﺒﻪﻧﺪﯾﻪﮐﯽ ﺑﻪ ﮐﺎرﺑﻪدهﺳﺘﺎن وﻣﺎﻗﻮو‪‬ﻪﮐﺎﻧﻪ وه ھﻪﺑ‪‬ﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺎﻧﺎﯾـﻪﮐﯽ دﯾﮑـﻪ‪ ،‬راﺳـﺘﻪو ﺧـﯚ و ﺑﻮ‪‬ﺮاﻧـﻪ‬ ‫ﺑﻪرﻧﺎﻣــﻪﮐﺎﻧﯽ ﺧــﻮی‪ ،‬ﺑــﯚ ﺧــﯚی ﺑــﻪ ﺋــﻪﻧﺠﺎم ﺑﮕﻪﯾــﻪﻧ‪ .‬ﺟــ‪ ‬ﮔﻮوﻣــﺎن ﻧﯿــﻪ ﺑــﻪر‪‬ﻮه ﺑﺮدﻧــﯽ ﺑﻪرﻧﺎﻣــﻪﮐﺎﻧﯽ ﺳــﺎ‪‬ﻮهﮔﻪری ﮐﺎرهﺳــﺎﺗﯽ ﮐﯿﻤﯿــﺎﯾﯽ ﺑــﻪ ﮐــﺎرﮔﯿﯽ ی دهو‪‬ــﻪت و ﺧــﯚﺗ‪‬‬ ‫ھﻪ‪‬ﻘﻮوﺗ‪‬ﻨﻪران‪ ،‬دهرﺋﻪﻧﺠﺎم و ﺑﻪرﺋﻪﻧﺠﺎﻣ‪‬ﮑﯽ ﮔﺮﯾﻨﮕﯽ ھﻪﺑ‪‬ﺖ‪ ،‬ﺟﮕﻪ ﻟﻪ ﭼﻪواﺷﻪ ﮐﺮدن و ﺑﻪ ﻻرێ ﺑﺮدﻧﯿﺪا‪ ،‬ﭼﯽ ﺗﺮی ﻟ‪ ‬ھﻪ‪‬ﻨﺎﮐﻪو‪‬ﺖ‪.‬‬ ‫‪ -8‬ﭘ‪‬ﻮﯾﺴﺘﻪ ھﻪﻣﻮو ﺋﺎزار ﭘ‪ ‬ﮔﻪﯾﺸﺘﻮان و ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ و ﺗﻪواوی ﮔﻮﻧﺪهﮐﺎﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﻪ ﺑ‪ ‬ھﯿﭻ ﺟﯿﺎوازﯾـﻪک ﻗـﻪرهﺑﻮوی ﺋـﻪو ﺗﺎواﻧـﻪﯾﺎن ﺑـﯚ ﺑﮑـﺮ‪‬ﺘ‪‬وە؛ ﺣ‪‬ق‬ ‫واﯾﻪ ﺑﯚ ھﻪﻣﻮو ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺷﺎر و ﮔﻮوﻧﺪهﮐﺎن ﺑ‪ ‬ﺑ‪ ‬ھﯿﭻ ﺟﯿﺎوازﯾ‪‬ک‪ ،‬ﺋﻪواﻧﻪی ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ ﻟـﻪ ژﯾـﺎن دان و ﺋﻪواﻧـﻪی ﻧـﻪوەی داھـﺎﺗﻮوش‪ ،‬دهﺑـ‪ ‬ﺑـﻪو ﭘـﻪڕی ر‪‬ـﺰ و ﺣﻮرﻣﻪﺗـﻪوه‪ ،‬ﻟ‪ ‬ز‪‬ـﺮ‬ ‫ﭼﺎوه د‪‬ﺮی ر‪‬ﮑﺨﺮاوه ﻧ‪‬ﻮ ﻧﻪ ﺗﻪ وه ﯾﯿﻪ ﮐﺎن دۆﺳﯿﻪی ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯿﺎن ﺑﯚ ﺳﺎز ﺑﮑﺮ‪‬ﺖ‪.‬‬ ‫‪ -9‬ﭘ‪‬ﻮﯾﺴﺘﻪ دهﻓﺘﻪری رهھﺒﻪری‪ ،‬دهو‪‬ﻪﺗﯽ ﺋﺎﻏﺎی ﺋﻪﺣﻤ‪‬دی ﻧـﻪژاد‪ ،‬ﻣﻪﺟﻤـﻪﻋﯽ ﺗﻪﺷﺨﯿﺴـﯽ ﻣﻪﺳـ‪‬ﻪﺣﻪﺗﯽ ﻧﯿـﺰام‪ ،‬ﭘﺎرﻟـﻪﻣﺎن و‪ ..‬ﺑـﻪ ﺑﻪرﻧﺎﻣـﻪو ﺑﻮدﺟﻪﯾـﻪﮐﯽ ﺗﺎﯾﺒـﻪﺗﯽ ﻟـﻪ ھـﻪو‪‬ﯽ‬ ‫ﺋﺎوهداﻧﮑﺮدﻧﻪوهو ﭘﻪرهﭘ‪‬ﺪاﻧﯽ ﭘﯿﺸﻪ ﺳﺎزی و ﭘ‪‬ۆژه ﺧﺰﻣﻪ ﺗﮕﻮزارﯾﻪ ﮐﺎن‪ ،‬زاﻧﮑﯚ و ﭘ‪‬ۆژهی ﺑﻨﻪڕهﺗﯽ داڕﺷﺘﻦ ﺑﯚ ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﻟ‪ ‬ﻗﻪوﻣﺎوی ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﻦ‪ ،‬ﺗﺎ ﻟﻪ داھﺎﺗﻮوﯾـﻪﮐﯽ ﻧﺰﯾﮑـﺪا‬ ‫روﺧﺴﺎری ﻧﺎﺣﻪزی ﺷﺎر و ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﮕﺎی ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﻪرهو ﭘ‪‬ﺸﮑﻪوت و ﮔﻪﺷﻪ ﺳﻪﻧﺪن ھﻪﻧﮕﺎو ھﻪ‪‬ﺒﻨ‪‬ﺘ‪ ‬وە‪.‬‬ ‫ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ‪:‬‬ ‫ﺋ‪‬ﻤﻪ ﻟﻪ ﺳﻪر ﺋﻪو ﺑﺎوهرهﯾﻦ ﺗﺎ ﮐ‪‬ﺸﻪی ﮐﻮرد ﻟﻪ ﺳﻪر ﺑﻨﻪﻣﺎی دﯾﺎرﯾﮑﺮدﻧﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﭼﺎرهﻧﻮوﺳﯽ ﻧﻪﺗﻪواﯾﻪﺗﯽ‪ ،‬ﺑﻪ ﺷ‪‬ﻮاز و ﻣﯿﺘﯚد‪‬ﮑﯽ دﯾﻤﯚﮐﺮاﺗﯿﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻟﻪ ﻧﺎوﭼـﻪی رۆژھـﻪ‪‬ﺗﯽ ﻧﺎوﯾﻨـﺪا‬ ‫ﭼﺎرهﺳﻪر ﻧﻪﮐﺮ‪‬ﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﺑ‪ ‬دڕدۆﻧﮕﯽ ﮐﺎرە ﺳﺎت و رووداوی ﻟﻪو ﭼﻪﺷﻨ‪ ،‬ﺑﻪردهوام‪ ،‬ﺑﻪ ﺷ‪‬ﻮازﮔﻪل و ﻟﻪ ژ‪‬ﺮ ﺳـﻪرد‪‬ی ﺟـﯚراو ﺟـﯚر ﻟـﻪ ﺟ‪‬ـﯽ ﺧـﯚی دهﻣ‪‬ﻨ‪‬ﺘـﻪوه‪ ،‬واﺗـﻪ ﮐـ‪ ‬ﺑـﻪرﮐ‪‬ﯽ‬ ‫ﻧﻪﯾﺎراﻧﯽ ﮐﻮرد ﻟﻪ دا‪‬ﺪهداﻧﯽ ﮐﻮردی ﻟ‪ ‬ﻗﻪوﻣﺎو دا‪ ،‬ژﯾﻨﯚﺳﺎﯾﺪ و ﻗـ‪ ‬ﮐـﺮدن‪ ،‬ﺟـﺎر‪‬ﮑﯽ ﺗـﺮ ﺑـﻪ ﻧـﺎو‪‬ﮑﯽ ﺗـﺮ ﻟـﻪ رۆژﮔـﺎر‪‬ﮑﯽ ﺗـﺮ ﺑـﻪ ﺳـﻪری دا دهﺳـﻪﭘ‪‬ﺖ و در‪‬ـﮋهی ﭘـ‪ ‬دهدر‪‬ـﺖ و‬ ‫ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ ﭘ‪ ‬ﻧﺎﯾﻪت‪.‬‬ ‫ﻟﻪ راﺳﯿﺘﺪا ﭼﻪرﻣﻪﺳﻪری و ژﯾﻨﯚﺳﺎﯾﺪ و ﺧﺎﺷـﻪﺑ‪‬ﮐﺮدﻧﯽ ﮔﺸـﺖ ﻧﻪھﺎﺗـﻪﮐﺎﻧﯽ ﮔﻪﻟﻪﮐـﻪﻣﺎن و ﻗـﻪرهﺑﻮوی ھـﻪﻣﻮو رووداوە ﺗﺎ‪‬ـﻪﮐﺎﻧﯽ ﻣ‪‬ﮋووﯾﯿﻤـﺎن ﺑـﯚ ھﻪﻣﯿﺸـﻪ ﺑـﻪ ﮔﻪﯾﺸـﺘﻦ ﺑـﻪو ﻣﺎﻓـﻪ‬ ‫رهواﯾﻪوه ﺑﻪﺳﺘﺮاوهﺗﻪوه‪.‬‬ ‫‪6‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪڕی ‪6 - 2706‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪڕی ‪1385‬ﺳﻪردهﺷﺖ‬ ‫ﺳﻪرﭼﺎوه ‪ :‬ﻣﺎ‪‬ﭙﻪری ﮔﯿﺎرەﻧﮓ ‪ /‬ڕ‪‬ﮑ‪‬وﺗﯽ ‪27 :‬ی ﺟﯚﻧﯽ ‪2006‬‬

‫‪117‬‬

‫ر‪‬ﮑﺨﺮاوهﮐﺎﻧﯽ ﻧ‪‬ﻮ ﻧﻪﺗﻪوهﯾﯽ و ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﮕﺎی ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﺶ دە ﺳﺘﯿﺎن ﺑﻪم ﭘ‪‬ۆژهﯾﻪ ڕهﻧﮕﯿﻨﻪ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮدﻧﯽ ﺑﯚﻣﺒﯽ ﺋﻪﺗﯚم ﻟﻪ ﻣﻪڕ ﺷـﻠﺮهﮐﺎﻧﯽ ھﯿﺮۆﺷـﯿﻤﺎ و ﻧﺎﮐـﺎزاﮐﯽ ژاﭘـﯚن ﻟـﻪ ﻻﯾـﻪن ﺋـﻪﻣﺮﯾﮑﺎ‪ ،‬ﺋﻪﮔـﻪرﭼﯽ ﺟ‪‬ﮕـﻪی ﺷـﻪرﻣﻪزاری و ﻣﻪﺣﮑﻮﻣـﻪ‪ ،‬ﺑـﻪ‪‬م ﺋﺎﺳـﻪواری در‪‬ﮋﺧﺎﯾـﻪن و‬ ‫ﺑﻪردهواﻣﯽ ﻧﻪﺑﻮوه‪ ،‬ﮔﺎزی ﺑﻪ ﺳﻪردارﯾﮋراوی ﺳﻪردهﺷﺖ ﺟﮕﻪ ﻟﻪ ﭘ‪‬ﮏ ھ‪‬ﻨﺎﻧﯽ ﮔﯿﺮ و ﮔﺮﻓﺖ و ﺋﺎزار‪‬ﮑﯽ زۆری ﺟﻪﺳﺘﻪﯾﯽ‪ ،‬ﮐﺎرﯾﮕـﻪری و ڕهﻧﮕﺪاﻧـﻪوهی ﻟـﻪ ﺳـﻪر ﺧـﻪ‪‬ﮑﯽ ﺋـﻪو ﮐـﺎت و‬ ‫ﻣﻨﺪا‪‬ن و ﺑﻪرهی داھﺎﺗﻮو ی ﺳﻪردهﺷﺖ و ﮔﻮوﻧﺪهﮐﺎﻧﯽ ھﻪﯾﻪ و ھﻪردهﺷﯿﺒ‪‬ﺖ‪ ،‬ﺋﻪوهش ﺑﻪ ﺑﻪ‪‬ﮕﻪﯾﻪﮐﯽ زۆری زاﻧﺴﺘﯽ و ﺗﻮ‪‬ﮋﯾﻨﻪوهﯾﻪﮐﯽ ﻟﻪ ﺳﻪر ﭘ‪ ،‬ﻣﺴﯚﮔﻪر دهﺑ‪‬ﺖ ‪ .‬ﺟﺎ ﺋـﻪﮔـﻪر‬ ‫ﻧﻪوهی داھﺎﺗﻮوی ﺳﻪردهﺷﺖ زوو ﺗﻮوڕهو ﻋﻪﺳﻪﺑﯽ دهﺑ‪‬ﺖ‪ ،‬ﺋﻪﮔﻪر ﺑﯿﻨﯿﺘﺎن و ﺑﻪ ﮔﻮ‪‬ﺘﺎن ﮔﻪﯾﺸـﺖ ﮐـﻪ ﻣﻨـﺪا‪‬ﮑﯽ ﻧﺎﺳﺮووﺷـﺘﯽ و ﺳـﻪﻗﻪت ﻟـﻪ داﯾﮑﺒـﻮو‪ ،‬ﺑﯚﻣـﺎن ﻧﯿـﻪ‪ ،‬ﺳـﻪرﻣﺎن ﺳـﻮوڕ‬ ‫ﺑﻤ‪‬ﻨ‪ ‬و ﺑﻪ ﮔﻪڕان ﻟﻪ ھﯚﮐﺎری ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﻣﺎﻧﺪوو ﮐﻪﯾﻦ‪ ،‬ﻣﺎﻧﮕﻪ ﺷﻪو ﺳﻪر ﺑﻪ ﺋ‪‬ﻮاره دﯾﺎره‪ .‬ڕهﻧﮕﻪ ﺋﻪﮔﻪر ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ ﺋﻪﻓﻼﺗﻮوﻧﯽ ﺣﻪﮐﯿﻢ زﯾﻨـﺪوو ﺑﺎﯾـﻪ‪ ،‬ﭘـﻪرﺗﻮوﮐﯽ ﯾﺎﺳـﺎﮐﻪی )‬ ‫ﻗــﻮاﻧﯿﻦ( ﺧــﯚی ﺑــﻪ ﺷــ‪‬ﻮهﯾﻪﮐﯽ ﺗــﺮ و ﻟــﻪ ﺳــﻪر ﻣﯿﺤــﻮهر‪‬ﮑﯽﺗﺮ دهﻧﻮوﺳــﯽ‪ .‬وهﯾــﺎن ﻣﻮوﺳــﺎ ﺟــﯚر‪‬ﮑﯽ ﺗــﺮ ﻟــﻪ ﻣــﻪڕ ﻓﯿﺮﻋﻪوﻧﯿﻪﮐﺎﻧــﺪا ﺑــﻪرهﻧﮕﺎری و ﺑﻪرﺑــﻪرهﮐﺎﻧﯽ دهﮐــﺮد‪ ،‬ﺋﺎﻣﯚژﮔــﺎری‬ ‫ﭘ‪‬ﻐﻪﻣﺒﻪرهﮐﺎﻧﯿﺶ ﻟﻪ ﺳﻪر ﺷ‪‬ﻮازو ﺑﻨﻪﻣﺎﯾﻪﮐﯽ دﯾﮑﻪ دادهڕ‪‬ﮋرا‪ ،‬ﺟﺎ ﺋﻪرهﺳﺘﻮوش ﭘ‪‬ﻨﺎﺳﻪﯾﻪﮐﯽ دﯾﮑﻪی ﻟﻪ ﻣﻪڕ ﻓﻪﯾﻠﻪﺳﻮوف‪ ،‬ﻣﺮۆڤ و ﻓﻪزﯾﻠﻪت دهھ‪‬ﻨﺎﯾﻪ ﮐﺎﯾﻪوه‪.‬‬ ‫ﺑـﻪ ﺑـ‪ ‬ﻗﺴـﻪ ﺗـﺎواﻧﯽ ﮐﯿﻤﯿـﺎ ﺑـﺎران ﮐﺮدﻧـﯽ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ ﭘ‪‬ﻮهﻧﺪﯾـﻪﮐﯽ ﭘﺘـﻪوی ﺑـﻪ ﭘـ‪‬ۆژهی ﻣ‪‬ﮋووﯾـﯽ ژﯾﻨﯚﺳـﺎﯾﺪ و ﻗـ‪ ‬ﮐﺮدﻧـﯽ ﮐـﻮردهوه ھﻪﯾـﻪ‪ .‬ﺋـﻪوهی ﮐـﻪ ﻟـﻪ ﺳـﻪرووی ﮔﺸـﺖ‬ ‫ﻟ‪‬ﮑﺪاﻧﻪوهو ﺑﯿﺮوڕاﮐﺎن ﻟﻪ ﻣﻪڕ ﺋﻪو ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗﻪ دهﺑ‪‬ﺖ ﻟﻪ ﺑـﻪر ﭼـﺎو ﺑﮕﯿﺮﺗـﺮێ‪ ،‬ﺋﻪوهﯾـﻪ ﮐـﻪ‪ ،‬ﮐﺎرهﺳـﺎﺗﯽ وا د‪‬ﺘـﻪز‪‬ﻦ و ﺑـ‪ ‬و‪‬ﻨـﻪ ﻟـﻪ ﻣ‪‬ـﮋووی ژﯾـﺎﻧﯽ ﻣﺮۆﭬـﺪا ﭘـ‪‬ﺶ ھـﻪﻣﻮو ﺷـﺘ‪‬ﮏ‬ ‫ژﯾﻨﯚﺳﺎﯾﺪی ﻧﻪﺗﻪوهﯾﻪﮐﻪ‪ ،‬ﺗﻪﻧﯿﺎ ﺑﻪ‪ ‬و رووداو‪‬ﮏ ﻟﻪ ﺳﻪر ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﻪدی ﻧﺎﮐﺮ‪‬ﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ در‪‬ﮋاﯾﯽ ﭼﻪﻧﺪ ﺳ‪ ‬د ﺳﺎ‪‬ﻪ ﮐﻮرد ﺑﻪردهوام و ﺑ‪ ‬ﭘﭽ‪‬ان ﻟﻪ ژ‪‬ﺮ ﭼﻪرﺧﯽ ﭘ‪‬ۆﺳﻪی ژﯾﻨﯚﺳـﺎﯾﺪ و ﻟـﻪت ﻟـﻪت ﮐـﺮدن داﯾـﻪ‪ ،‬ﭘ‪‬ۆﺳـﻪی ﺳـ‪‬ﯾﻨﻪوهی ﺑﯿـﺮی ﻧﻪﺗـﻪوهﯾﯽ‪ ،‬ﮐﯚﻣـﻪ‪‬ﮑﻮژی و‬ ‫ﺋﻪﻧﻔﺎل‪ ،‬ﮐﯿﻤﯿﺎ ﺑﺎران ﮐﺮدن و ﮐﻪوﺗﻨﻪ ﺑﻪر ﻗﺎﻣﭽﯽ ﮔﻮﻟﻠﻪی ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ و ھﻪزاران ﺑﻪ‪‬و ﺑﻪﺳﻪرھﺎﺗﯽ دﯾﮑﻪ‪ ،‬ﻟﻪ ﻻﯾﻪن دوژﻣﻨﺎﻧﯽ راﺳﺘﻪو ﺧﯚ و ﺑﻪ ﺋﺎرﯾﮑـﺎری و ﺋﯿﺰﻧـﯽ ﭼﺎوزهﻗﮑـﻪران‬ ‫و ﻣﻠﮫﻮڕهﮐــﺎﻧﯽ ﺳــﻪردهم ‪ ،‬ﺑــﻪردهوام و ﻧﺎﻣﺮۆﭬﺎﻧــﻪ ﻟــﻪ ﺋــﺎرا داﯾــﻪ‪ ،‬ﺟــﺎ ﮐــﺎری ﮐــﻮردی ﭼــﺎرهڕهش و ﺑــ‪ ‬ﮐــﻪس ! ﺑــﻪو ﺟ‪‬ﮕﺎﯾــﻪ ﮔﻪﯾﺸــﺘﻮه ﮐــﻪ زرﺗــﻪ ﺑــﯚز‪‬ﮑﯽ ﺋــﻪﻓﺮﯾﻘﺎﯾﺶ ﻟــﻪ ﮐ‪‬ﻨﯿــﺎ‬ ‫‪،‬ﻟ‪‬ﯿﮑﻪوﺗﯚﺗﻪ ﭘﯿﻼن و ﺑﻪر ھﻪ‪‬ﺴﺘﮑﺎری ﻟﻪ ﮔﻪ‪‬ﺪا دهﮐﺎت‪ ،‬ھﻪر ﺋﻪو ﻗﻮ‪‬ﻪ ڕهﺷﻪی ﮐـﻪ ﺋـﺎﭘﯚ و ﺑـﺎﮐﻮوری ﮐﻮردﺳـﺘﺎﻧﯽ ﺑـﻪ دوژﻣﻨـﺎﻧﯽ گهﻟـﯽ ﮐـﻮرد ﻓ‪‬ۆﺷـﺖ ﺗـﺎ ﺑـﻪ‪‬ﮑﻮ زۆرﺗـﺮ ﺧـﯚی‬ ‫ڕووﺳﭙﯽ ﺑﮑﺎت‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ڕاﺳﺘﯽ ﺳﻪرﻣﺎن ﻟ‪ ‬ﺷ‪‬ﻮاوهو ﻧﺎزاﻧﯿﻦ ﮐﺎم ﺑﺮﯾﻨﻪ ﺳﺎی ‪‬ﮋ ﺑﮑﻪﯾﻦ‪ ،‬ﺑﺮﯾﻦ و داﺧﯽ ڕاﮔﻮ‪‬ﺰان و ﻗﻪ‪ ‬ﭼﯚ ﮐﺮدن‪ ،‬ﺑﺮﯾﻨﯽ ﻧﮑﻮو‪‬ﯽ و ﺋﯿﻨﮑﺎر ﻟ‪ ‬ﮐﺮدن‪ ،‬ﺑﺮﯾﻦ و داﺧﯽ ﺋﻪﻧﻔﺎل و ڕهﺷﻪ‬ ‫ﮐﻮوژی وه ﯾﺎن ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠﻪو ﺳﻪردهﺷﺖ‪ .‬ﺑﻪ ھﯿﭻ ﺷ‪‬ﻮهﯾﻪک ڕهواو دروﺳﺖ ﻧﯿﻪو ﻧﺎﺷ‪‬ﺖ ﮐﯿﻤﯿﺎ ﺑﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ﻟﻪ ﮐﺎرهﺳﺎت و ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗـﻪﮐﺎﻧﯽ ﻣ‪‬ﮋووﯾـﯽ ﺧﯚﻣـﺎن ﺟﯿـﺎ ﺑﮑﻪﯾﻨـﻪوه‪ ،‬ﺑـﻪ‬ ‫ﺑ‪ ‬دوود‪‬ﯽ و ڕاڕاﯾﯽ دە ﺑ‪ ‬ﭼﺎو ﻟﻪو ڕاﺳﺘﯿﻪ ﺑﮑﻪﯾﻦ ﮐـﻪ ﺋ‪‬و ﭘ‪‬ۆژهﯾـﻪ ﺑـﻪ ﺷـ‪‬ﻮاز و ﺋـﺎﻣﺮاز و ﺑﻪرﻧﺎﻣـﻪی ﮐـﺎﺗﯽ ﺑـﻪر‪‬ﻮه ﭼـﻮوه و ﺑـﻪر‪‬ﻮه دهﭼ‪‬ـﺖ‪ ،‬ﺑﯚﯾـﻪ ھـﻪ‪‬واردﻧﯿﺎن ﻟـﻪ ﯾـﻪﮐﺘﺮ‬ ‫ھﻪ‪‬ﻪﯾﻪﮐﯽ زۆر زهﻗﯽ ﻣ‪‬ﮋووﯾﯿﻪ‪.‬‬ ‫ﺗﺎواﻧﯽ ﮐﯿﻤﯿﺎ ﺑﺎران ﮐﺮدﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﻪ دادﮔﺎﯾﯽ ﻧﻤﻮﻧﻪی وهک ﺋﻪﻧﺮات و ﺳﻪددام و ﮔﻪدهو ﮔﻮدهﮐﺎﻧﯽ ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ ﭘ‪ ‬ﻧﺎﯾﻪت‪ ،‬ﺑﻪ داﺑﯿﻦ ﮐﺮدﻧـﯽ رۆژ‪‬ﮑـﯽ ﺳـﻪﻣﺒﻮﻟﯿﮏ و ﻣﯚﻧـﯚﻣ‪‬ﻨﺘ‪‬ﮑﯽ‬ ‫ﺑ‪ ‬رووح! ﭘ‪‬ﮏ ھ‪‬ﻨﺎﻧﯽ ﭼﻪﻧﺪ دۆﺳﯿﻪﯾﻪﮐﯽ ﭘﺰﯾﺸﮑﯽ و ﺑﯿﻤﻪﯾﯽ و ﮔﯿﺎن ﺑﻪﺧﺖ ﮐﺮاوهﯾﯽ‪ ،‬ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﮏ ھﯚﻧﺮاوهو ﺑﻪﯾﺎﻧﯿﻪ‪ ،‬دروﺷﻢ و ﺷﻮﻋﺎری ڕ‪‬ﮑﺨﺮاوو ﺟﻪﻣﺎﻋـﻪﺗ‪‬ﮑﯽ ﺣـﻪق ﻟـﻪ ﻻﯾـﻪن‬ ‫و ﻻﺑﯿﮕﻪری ﮐﺮدن ﻟﻪم ﻻو ﻻ و ﺧﯚ دهﭘﺎڵ ھﺎوﯾﺸﺘﻨﯽ ﺋﻪم و ﺋﻪو‪ ،‬ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ و ﭘ‪ ‬ﻧﺎﭼ‪‬ﺖ ﺷﺎﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﻟﻪ ﺑﻦ ﻗﻮرﺳﺎﯾﯽ و ﮔﺮﯾﻨﮕﯽ ﺋﻪو ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗﻪ ﺑﺨـﺰ‪‬ﻨﯿﻦ و ﺑـﯚ ھﻪﻣﯿﺸـﻪ ﺧـﺎﺗﺮ‬ ‫ﺟﻪم ﺑﯿﻦ و ﭼﺎو داﭘﯚﺷﯿﻦ‪.‬‬ ‫ﺗﯚ ﺑ‪‬ﯽ ﺋﻪو ﮐﺎرهﺳﺎﺗﺎﻧﻪ ھﻪﻣﻮوی ﻧﻪﮔﻪر‪‬ﺘﻪوه ﺳﻪر ﺋﻪو راﺳﺘﯿﻪ ﮐﻪ ﮐﻮرد وهک ﻧﻪﺗﻪوهﯾﻪﮐﯽ ﺑﻦ دهﺳﺖ ﻟﻪ ﮔﻪ‪‬ﯿﺎن ڕووﺑﻪڕوو دهﺑ‪‬ﺘﻪوه؟‬ ‫ﺑﺎ ﺧﯚﻣﺎن ﻟﻪو راﺳﺘﯿﻪ ﺗﻔﺖ و ﺗﺎ‪‬ﻪش ﮔ‪‬ﻞ ﻧﻪﮐﻪﯾﻦ ﮐﻪ ﮐﻮرد ﻟﻪ ھﻪﻣﻮو ﻻﯾﻪﮐﻪوه ﺑﻪ ﯾﻪک ﭼـﺎو ﺗﻪﻣﺎﺷـﺎ دهﮐﺮ‪‬ـﺖ و ﮔﺸـﺖ دوژﻣﻨـﺎن ﯾـﻪک ﺧﯚ‪‬ﻨﺪﻧـﻪوهو ﺑﯚﭼﻮوﻧﯿـﺎن ﻟـﻪ ﻣـﻪڕ ﮐـﻮرد‬ ‫ھﻪﯾﻪ‪ .‬ﺋﻪو وﺗﻪﯾﻪ ﺧﯚی ﻟﻪ ﺧﯚی دا ھﻪ‪‬ﮕﺮی ﺑﻪﺷ‪‬ﮑﯽ دﯾﮑـﻪی ﺋـﻪو ڕاﺳـﺘﯿﻪﯾﻪ ﮐـﻪ ﮐـﻮرد ﺗـﺎﮐﻮو ﺋ‪‬ﺴـﺘﺎ وهک ھ‪ ‬ﻣـﻮو ﻣﯿﻠﻠﻪﺗـﻪﮐﺎﻧﯽ ﺗـﺮ داﻧـﯽ ﭘـ‪ ‬داﻧـﻪﻧﺮاوه‪ ،‬و‪‬ﻨـﻪی ﻧﻪﺗﻪوهﯾـﻪﮐﯽ‬ ‫ﺧﺎوهن ﻣﺎف ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﺳﻮرﯾﻪ و ﺗﻮرﮐﯿﻪو ‪ ...‬ھﻪروهھﺎ ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﮕﺎی ﻧ‪‬ﻮ ﻧﻪﺗﻪوهﯾﺶ ﻧﻪﻧﺎﺳﺮاوه و ﻧ‪ ‬ﺳﻪﻟﻤ‪‬ﻨﺪراوه‪.‬‬ ‫ﻟﻪ دهر ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﯽ ﺋﻪو ﺑﺎﺑﻪﺗﻪدا دهﺗﻮاﻧﯿﻦ ﭘﻪﻧﺠﻪ ﺑﯚ ھ‪‬ﻨﺪ‪‬ﮏ ﺧﺎڵ راﺑﮑ‪‬ﺸﯿﻦ ﮐﻪ ﭘ‪‬ﻮﯾﺴﺘﻪ ڕهﭼﺎو ﺑﮑﺮ‪‬ﺖ‪:‬‬ ‫‪ -1‬دهو‪‬ــــﻪﺗﯽ ﺋ‪‬ﺴــــﺘﺎی ﻋ‪‬ــــﺮاق وهک دهو‪‬ــــﻪﺗ‪‬ﮑﯽ ﻋ‪‬ــــﺮاق و ﺑﻪرﭘﺮﺳــــﯽ ﺳــــﻪروهراﯾﻪﺗﯽ دهوﭘ‪‬ﺗــــﻪﮐﺎﻧﯽ ﭘ‪‬ﺸــــﻮو‪ ،‬ﭘ‪‬ﻮﺳــــﺘﻪ ﻟــــﻪ ﺧــــﻪ‪‬ﮑﯽ ﺷــــﺎری ﺳﻪردهﺷــــﺖ ﺑﻪڕهﺳــــﻤﯽ داوای‬ ‫ﻟ‪‬ﺒﻮردووﯾﯽ)ﻋﻮزرﺧﻮاھﯽ( ﺑﮑﺎت‪ ،‬ھﻪروهھﺎ ﭘ‪‬ﻮﯾﺴﺘﻪ ﻟﻪ ھﻪو‪‬ﯽ ﻗﻪرهﺑﻮو ﮐﺮدﻧﻪوهی ﺋﻪو ﺗﺎواﻧﻪ ڕهﺷﻪی دا ﺑ‪‬ﺖ‪.‬‬ ‫‪ -2‬ﭘ‪‬ﻮﯾﺴﺘﻪ ﻟ‪‬ﮋﻧﻪﯾﻪﮐﯽ ﻧ‪‬ﻮ دهو‪‬ﻪﺗﯽ ﺑﻪ ﺳﻪرﭘﻪرﺷﺘﯽ ڕ‪‬ﮑﺨﺮاوی ﻧ‪‬ـﻮ ﻧﻪﺗـﻪوهﯾﯽ ﻟـﻪ ﻣـﻪر ﺋـﻪو ﺗﺎواﻧـﻪ ﭘ‪‬ـﮏ ﺑ‪‬ـﺖ‪ ،‬ﺑـﻪ ﺷـ‪‬ﻮهﯾﻪک ﮐـﻪ ھـﯿﭻ ﭘﺎﺑﻪﻧﺪﯾـﻪﮐﯽ ﺑـﻪ ھـﯿﭻ دهو‪‬ﻪﺗ‪‬ﮑـﻪوه‬ ‫ﻧﻪﺑ‪‬ﺖ و ﺳﻪرﺑﻪﺧﯚ و راﺳﺘﻪو ﺧﯚ ﮐﺎر ﺑﮑﺎت ﺗﺎ ھﻪﻣﻮو ﺗﺎوان ﺑﺎرهﮐﺎﻧﯽ ‪،‬راﺳﺘﻪو ﺧﯚ و ﻧﺎراﺳﺘﻪو ﺧﯚ ﺑﺪاﺗﻪ ﺑﻪر دهﺳﺘﯽ ﻋﻪدا‪‬ﻪت و ﻟ‪ ‬ﭘﺮﺳﯿﻨﻪوه‪.‬‬ ‫‪ -3‬ﭘ‪‬ﻮﯾﺴﺘﻪ ﺧﻮازﯾﺎری ﺋﻪوه ﺑﯿﻦ رۆژ‪‬ﮑﯽ دﯾﺎرﯾﮑﺮاو ﻟﻪ ژ‪‬ﺮ ﻧﺎوی رۆژی ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﮐﯿﻤﯿﺎ ﺑﺎران و ژﯾﻨﯚﺳﺎﯾﺪی ﮔﻪﻟﯽ ﮐﻮرد ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ) ‪ ( un‬هوه و ﺑﻪ رهﺳﻤﯿﻪت ﺑﻨﺎﺳﺮ‪‬ﺖ و ﺋﻪو‬

‫‪116‬‬

‫زهﻣﺎن ھﻪر در‪‬ﮋهی ھﻪﯾﻪ‪ ،‬ﺟﺎ ھﯿﭻ ﺟﯿﺎوازﯾﻪﮐﯽ ﻧﯿﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ھﻪر ﻧﺎو‪‬ﮏ و ﻟﻪ ﺳﻪر ھﻪر ﺷ‪‬ﻮاز‪‬ﮏ ﺑﻪ ر‪‬ﻮه ﺑﭽ‪‬ﺖ‪.‬‬ ‫ﺷﺎﻋﯿﺮاﻧﻪﯾﻪ ﺋﻪﮔﻪر وا ﺑﯿﺮ ﻧﻪﮐﻪﯾﻨﻪوه ﮐﻪ ﮔﻮﻟﻠﻪی ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﻟﻪ ﻗﺎﭘﯚڕی ژﯾﻨﯚﺳﺎﯾﺪدا ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﺑﻪ ﮐﻮرد‪ ،‬داﺑﻪﺳﺘﺮاوه و ﻟﻪ ﺣـﺎ‪‬ﯽ ﺟﻮ‪‬ﻧﻪوهداﯾـﻪ‪ ،‬ﺑﯚﯾـﻪ ﭘ‪‬ﻮﯾﺴـﺘﻪ ڕ‪‬ﮕـﻪ ﭼﺎرهﯾـﻪﮐﯽ‬ ‫ﺳﻪرهﮐﯽ و ھﻪﻣﯿﺸﻪﯾﯽ ﺑﯚ ﭘ‪‬ﺸﮕﯿﺮی و ﺑﻪرﮔﺮی ﮐﺮدن ﻟﻪ ﮐﯿﻤﯿﺎ ﺑﺎراﻧ‪‬ﮑﯽ ﺗﺮ و ژﯾﻨﯚﺳﺎﯾﺪ و ﺟﻪﻧﺎﯾﻪﺗ‪‬ﮑﯽ دﯾﮑﻪ‪ ،‬ﺑﺪۆزر‪‬ﺘﻪوه‪.‬‬ ‫ﺑ‪ ‬ﺷﮏ ﺧﻮ‪‬ﻨﻪراﻧﯽ ﺋﻪو ﺑﺎﺑﻪﺗﻪ ﻟﻪو ڕاو ﺑﯚﭼﻮوﻧﻪ ﻟﻪ ﮔﻪ‪‬ﻤﺎﻧﺪان ﮐﻪ‪ ،‬ﺗـﻪﻧﯿﺎ ﮐـﺎر‪‬ﮑﯽ ﺑـﻪرﭼﺎو ﻟـﻪ ﺑﻪﺳـﺘ‪‬ﻨﯽ ﮐﯿﻤﯿـﺎوی ﮐـﺮاوی ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ‬ ‫ﮐﺮاوه ﺋﻪوه ﺑﻮوه ﮐﻪ ﺗﺎﻗﻤ‪‬ﮏ ﻣﺮۆﭬﯽ ﻧﻪﺷﯿﺎو ﻟ‪‬ﻨﻪزان‪ ،‬ﻟﻪ ھـﻪﻣﺎن ﺣﺎ‪‬ﯿﺸـﺪا ﮔﺮ‪‬ـﺪراو ‪ ،‬ﻟﻪﺳـﻪر ﺑﻪرژهوهﻧـﺪی ﺗـﺎﮐﯽ و ﺑﻨـﻪ ﻣﺎ‪‬ـﻪﯾﯽ و ھـﻪروهھﺎ‬ ‫ﮔﻮ‪‬اﯾﻪ‪‬ﯽ ‪ ،‬ھﻪ‪‬ﺴﻮڕاﻧ‪‬ﮑﯽ ﻻوازﯾﺎن ھﻪﺑﻮوه ‪ ،‬ﻋﻪﯾﻨﯽ ﺋـﻪو ﮐﻪرهﺳـﻪﯾﻪش ﻟـﻪ ﻻﯾـﻪن ﮐﻮردهﮐـﺎﻧﯽ ﺑﻪﺷـ‪‬ﮑﯽ ﺗـﺮی ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ) واﺗـﻪ ﺑـﻦ دهﺳـﺘﯽ‬ ‫ﺋ‪‬ﺮاق ( ‪ ،‬ﺑﻪ ﺷ‪‬ﻮاز‪‬ﮑﯽ دﯾﮑﻪ ڕهﭼﺎو ﮐﺮاوه ‪ ،‬ﮐﻮرد ﮔﻮﺗﻪﻧﯽ ﺗﺎ ﮔﯿﺮﻓﺎن و ﺟﺎﻧﺘﺎﯾﺎن ﺧﺎ‪‬ﯽ ﺑـﻮوه‪ ،‬ﮐﯿﻤﯿـﺎ ﺑـﺎراﻧﯽ ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠـﻪو ﺳﻪردهﺷـﺘﯿﺎن وهک‬ ‫ﮐﺮاﺳﯽ ﻋﻮﺳﻤﺎن و ﺑﻨ‪‬ﺸﺘﻪ ﺧﯚﺷﮑﻪ‪ ،‬ﺑﻪرز ﮐﺮدۆﺗﻪوه و ﭘﺎش ﭘ‪ ‬ﮐﺮدﻧﯽ ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﮐﻪﺳﯽ و ﺣﯿـﺰب ﺣﯿﺰﺑ‪‬ﻨـﻪی ﺧﯚﯾـﺎن ﮐـﭗ ﺑـﻮون‪ ،‬ﺑـﻪ واﺗﺎﯾـﻪﮐﯽ‬ ‫ﺗــﺮ ﻧﻪﺗﻪوهﯾــﻪﮐﯿﺎن ﮐــﭗ و دهﻣﮑــﻮوت ﮐــﺮدووه‪ .‬ﭼــﺎﻻﮐﯽ و ھﻪ‪‬ﺴــﻮڕاﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑــﻪ ﺳﯿﺎﺳــﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردوﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻓ‪‬ــﺪرا‪‬ﯽ ﺋ‪‬ــﺮاق ھــﻪروهھﺎ ﮔــﺮووپ و‬ ‫ڕ‪‬ﮑﺨﺮاوهﮐﺎﻧﯽ ڕۆژھﻪ‪‬ﺗﯿﺶ ﻟﻪو ﺑﻮارهدا‪ ،‬ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﮏ ﭘﺮﺳﯿﺎر و ﺳﻪر ﺳﻮڕﻣﺎن د‪‬ﻨ‪‬ﺘـﻪ ﮐﺎﯾـﻪوه‪ .‬ﻗﺴـﻪی ﻟـﻪ ﺳـﻪر ﻧﯿـﻪ ﮐـﻪ ﺑـﻪ رهھـﺎ ﮐﺮدﻧـﯽ ﺑﻨـﻪﻣﺎ‬ ‫ﺳﻪرهﮐﯿﻪﮐﺎن و ﭼﻪﺳﭙﺎن ﺑﻪ ھ‪‬ﻨﺪ‪‬ﮏ ﻗﺎزاﻧﺠﯽ ﻧﺎﺳﻪرهﮐﯽ و ﭘﻪڕاو‪‬ﺰﯾﻪوه ﻧﻪﺗﻪوهﯾﻪﮐﯽ ﺑﻦ دهﺳﺘﯿﺎن ﻓ‪‬ۆﺷﺘﻮوه و ھﻪرﺑـﻪ ﺗـﻪواوی ﻣﺎﻧـﺎی ووﺷـﻪوه‬ ‫ﻧﻮوزهﯾﺎن ﻟ‪ ‬ﺑ‪‬اوه‪.‬‬ ‫ﺧﯚ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ ﮐﻮرد ﻟﻪ ﺑﺎﺷﻮوری ﮐﻮردوﺳﺘﺎن ﺋﺎزاد ﺑﻮوه‪ ،‬ﺗﻪﻧﺎﻧـﻪت ﻣﺎوهﯾـﻪﮐﯽ زۆره ) ‪ 15‬ﺳـﺎ‪‬ﻪ ( ﭼﻪﮐﻤـﻪی دوژﻣﻨـﺎن ﺧﺎﮐﯿـﺎن ﮔـ‪‬و ﻧﺎﮐـﺎت‪ ،‬ﺋـﻪدی‬ ‫ﺑﯚﭼﯽ ﮐﺎرﺑﻪدهﺳﺘﻪﮐﺎن و ﻣﺎﻗﻮو‪‬ﻪﮐﺎن و ﺳﯿﺎﺳﻪﺗﭭﺎﻧﺎﻧﯽ ﺋﻪو ﺑﻪﺷـﻪی ﮐﻮردوﺳـﺘﺎن ھـﻪر ﺑـﻪ ﺟـﺎر‪‬ﮑﯽ ﻧـﻮوزهو وزهﯾـﺎن ﻟـ‪ ‬ﺑـ‪‬اوه‪ ،‬ﻟﻪﮔـﻪڵ ﺋـﻪوهش‬ ‫ھﻪر دهﻧﮕ‪‬ﮑﯽ ﺣﻪق ﺧﻮازاﻧﻪ و ڕهوا ﻟﻪ ﻣﻪڕ ﺑﻪ ﺋﺎﮐﺎم ﮔﻪﯾﺎﻧـﺪﻧﯽ ﺗـﺎواﻧﯽ ﮐﯿﻤﯿـﺎ ﺑـﺎراﻧﯽ ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠـﻪ و ﺑﮕـﺮه ﺳﻪردهﺷـﺘﯿﺶ ﮐـﭗ دهﮐـﻪن و ﻟﻪﮔـﻪڵ‬ ‫ﮐﻮت و زﻧﺠﯿﺮ ڕووﺑﻪڕووﯾﺎن دهﮐﻪﻧﻪوه‪ .‬ﺧﯚ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎﮐﻪ ﮐﻪس ﭘ‪‬ﺸﯽ ﭘ‪ ‬ﻧﻪﮔﺮﺗﻮون‪ ،‬ﺳﻪدداﻣﯽ دڕﻧﺪه ﻟﻪ ﺳﻪر ﻣ‪‬ﺰی دهﺳﻪ‪‬ت دا ﻧﻪﻣﺎوهﺗﻪوه‪ ،‬ﺋﺎﯾـﺎ‬ ‫ﺟﯿﺎ ﻟﻪوهﯾﻪ ﮐﻪ ﻟﻪ ﺳﻪر ﺧﻮ‪‬ﻨﯽ ﮐﻮردی ﺑ‪ ‬ﺗﺎوان و زو‪‬ﻢ ﻟ‪ ‬ﮐﺮاو‪ ،‬ﻣﺎﻣﻪ‪‬ﻪی ﻧﮫ‪‬ﻨﯽ و ﺋﺎﺷﮑﺮای ﻣﺎ‪‬ﯽ و‪...‬دهﮐﺮ‪‬ﺖ‪ .‬ﺋ‪‬ﻤﻪ ﺑﻪ ﻗﻮورﺳـﯽ ﻟـﻪ ﺳـﻪر‬ ‫ﺋﻪو ﺑﺎوهڕهﯾﻦ ﮐﻪ‪ ،‬ﻓﯿﺪا ﮐﺮدﻧـﯽ ﺑﻪرژهوهﻧـﺪی ﻧﻪﺗـﻪوهﯾﯽ و ڕهواﯾـﯽ ﮔﻪﻟﻪﮐـﻪﻣﺎن ﻟـﻪ ﭘ‪‬ﻨـﺎوی ﺑﻪرژهوهﻧـﺪی و ﻣﻪﺳـ‪‬ﻪﺣﻪﺗﯽ ﮐـﺎﺗﯽ ﺣﯿﺰﺑـﯽ و ﮐﻪﺳـﯽ ﺧﻪﯾﺎﻧـﻪﺗ‪‬ﮑﯽ ﻧﻪﺑﻪﺧﺸـﺮاو و زۆر‬ ‫ﮔﻪورهﯾﻪ‪(6) .‬‬ ‫دووﭘـﺎت ﮐﺮدﻧـﻪوهی ﺋــﻪو ﻗﺴـﻪﯾﻪ دهﺑ‪‬ﺘــﻪ ھـﯚی ﺳـﻪر ﺋ‪‬ﺸــﯽ ﮐـﻪ ﺳﯿﺎﺳــﻪت واﻧـﺎن و ﭼﺎﻻﮐـﺎﻧﯽ ﻣــﻪدهﻧﯽ و ڕ‪‬ﮑﺨﺮاوهﮐـﺎﻧﯽ ھﻪ‪‬ﺴــﻮڕ ﻟـﻪ ﺳـﻪر ﺋــﻪو ﭘ‪‬ۆﺳـﻪﯾﻪ‪ ،‬وا ﺑﺎﺷــﺘﺮه ﻟـﻪ ﺑﯿــﺮی‬ ‫ﺑﻪرژهوهﻧﺪی ﮔﺸﺘﯽ و ﻧﻪﺗﻪوهﯾﯽ داﺑﻦ ﺗﺎ ﻟ‪‬واﻧﯿﻦ وﻟ‪‬ﮑﺪاﻧﻪوهﯾﻪﮐﯽ ﺑﻪرﺗﻪﻧﮓ و ﮐﺎﺗﯽ‪.‬‬ ‫دهر ﺋﻪﻧﺠﺎم‪:‬‬ ‫ﮐﺎرهﺳﺎت و ﺗﺮاژ‪‬ﺪی د‪‬ﺘﻪز‪‬ﻨﯽ ﮔﺎزی ﮐﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻟﻪ ﺳﻪر ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ و ﺑﻪﺷﻪﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑﻪی ﮐﻮردﺳﺘﺎن وهھﺎ ﮔﻪورهﯾـﻪ ﮐـﻪ ﻟـﻪ ﻣ‪‬ـﮋووی ﻣـﺮۆڤ دا‪ ،‬ﻟـﻪ ﺳـﻪر ﻣـﺮۆڤ و ﺑـﻪ دهﺳـﺘﯽ‬ ‫ﻣﺮۆڤ ڕووی داوه‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﯚر‪‬ﮏ ﮐﻪ ﻣﺮۆﭬﺎﯾﻪﺗﯽ و داھﺎﺗﻮوی ﻣﺮۆڤ ﺑﯚ ھﻪﻣﯿﺸـﻪ دهﺑ‪‬ـﺖ ﭘﻪﻧﺠـﻪی ﺷـﻪرم ﺑﮕﺮ‪‬ﺘـﻪ ﺑـﻪر ڕوﺧﺴـﺎری ﺧـﯚی‪ .‬ﻣـﻪﺧﺎﺑﻦ ھـﯿﭻ ﮐﻪﺳـﯿﺶ ﻟـﻪ ﻣـﻪڕ ﺋـﻪو رووداوه‬ ‫ڕاﻧﺎﭼ‪‬ﻪﮐ‪ ،‬ھﻪروهک ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﺑﻪ ﭘ‪‬ۆﺳﻪﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑﻪی ژﯾﻨﯚﺳﺎﯾﺪی ﮐﻮرد ھﯿﭻ ﮐﻪﺳ‪‬ﮏ ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت داﺧ‪‬ﮑﯿﺸﯽ ھﻪ‪‬ﻨﻪﮐﯿﺸﺎو دهﺳﺘﯽ ﺳﻪر ﺳﻮوڕﻣﺎﻧﯽ ﻟﻪ ﺑﻦ ﭼﻪﻧﺎﮔـﻪی ﺧـﯚی ﻧﻪﭼﻪﻗﺎﻧـﺪ‬ ‫! ﺋﻪﮔﻪر ﺑﻪ وردﺑﯿﻨﯽ ھﻪﻣﻮو ﮐﻮن و ﮐﻪﻟ‪‬ﻨﻪﮐﺎﻧﯽ ﻣ‪‬ﮋووی ﺟﯿﮫﺎن ﺗﺎوﺗﻮێ ﺑﮑﻪﯾﻦ‪ ،‬ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗ‪‬ﮑﯽ وا ﺑ‪ ‬ر ﺑ‪‬و و ژﯾﻨﯚﺳﺎﯾﺪ‪‬ﮑﯽ وهھﺎ ﻧﺎﻣﺮۆﭬﺎﻧﻪ‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﻪ در‪‬ﮋاﯾـﯽ ﻣ‪‬ـﮋوو‪ ،‬ﺑـﻪر دهوام‬ ‫و ﺑ‪ ‬ﭘﺴﺎﻧﻪوه ﻟﻪ ﺳﻪر ﮐﻮرد ﮐﺮاﺑ‪‬ﺖ ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑﺪۆزﯾﻨﻪوه‪.‬‬ ‫ﺋﻪﮔﻪر ﺑﻪ ﮐﻮرﺗﯽ ﭼﺎو‪‬ﮏ ﺑﻪ ﺳﻪر دﯾﺎرده و ڕووداوی راﺳﺘﻪﻗﯿﻨﻪی ھﯚﻟﯚﮐﺎﺳﺖ ﺑﺨﺸﮑ‪‬ﻨﯿﻦ و ﻟﻪ ﺷﯿﺸﻪی ﺋﻪو ڕووداوه ﺋﺎوڕ‪‬ﮏ ﺑﺪهﯾﻨﻪوه ﺳﻪر ﮐﺎرهﺳﺎﺗﯽ ﮐﯿﻤﯿﺎ ﺑﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷـﺖ ) و‬ ‫ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠﻪ ( ﺑﯚﻣﺎن دهردهﮐﻪو‪‬ﺖ ﮐﻪ ﮐﻮرد ﭼﻪﻧﺪه ﭼﻪوﺳﺎوهﺗﻪوه و ﺗﺎ چ ڕادهﯾﻪک زو‪‬ﻤﯽ ﻟ‪‬ﮑﺮاوه‪ .‬دﯾﺎره ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﯾﻪک داﻧﻤﺎﻧﯽ ﮐﺎرهﺳﺎﺗﯽ ھﯚﻟﯚﮐﺎﺳـﺖ ﻟـﻪ ﮔـﻪڵ ﺗـﺎوان و رووداوی‬ ‫ﮔﺎزی ﮐﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ و ژﯾﻨﯚﺳﺎﯾﺪی ﻧﻪﺗﻪوهی ﮐﻮردﺑﻪ ھﯿﭻ ﺷ‪‬ﻮهﯾﻪک دروﺳﺖ ﻧﯿﻪ و ﻧﺎش ﮔﯚﻧﺠ‪‬ﺖ‪.‬‬ ‫رژﯾﻤ‪‬ﮑﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﺑﻪ ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟﯚژﯾﻪﮐﯽ ﮐﺎﺗﯽ و ھﻪﻧﺪ‪‬ﮏ ﻣﺮۆﭬﯽ ڕهﮔﻪز ﭘﻪرﺳﺖ ﺑﻪ دهﺳﺘﯽ ھﯿﺘﻠ‪‬ﺮ ﮐﺎر‪‬ﮑﯽ ﮐﺮدووه‪ ،‬ﺗﺎﮐﻮو ﺋ‪‬ﺴﺘﺎش ﻟﻪ ﻗﺎزاﻧﺠﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋﯿﺴﺮاﺋﯿﻞ ﺑﻪ ﺗﺎﯾﺒـﻪﺗﯽ و ﯾـﻪ‬ ‫ھﻮودﯾﻪﮐﺎن ﺑﻪ ﮔﺸﺘﯽ ﮐﻪ‪‬ﮑﯽ ﻟ‪ ‬وهر دهﮔﺮن و ﺑﻪ رھﻪﻣﯿﺎن ﺑﯚ دهداﺗﻪوه‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م ژﯾﻨﯚﺳﺎﯾﺪی ڕهﺷﯽ ﻧﻪﺗﻪوهی ﮐﻮرد ﻟﻪ ﻣﺎوهی ) ‪ ( 700‬ﺳﺎڵ‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﯾﻪک ﺳﻪدهی ھﺎوﭼﺎﺧـﺪا‬ ‫ﺑﻪردهوام وﺑ‪ ‬ﻗﺮﺗﺎن ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ر‪‬ﮋﯾﻢ ﮔﻪﻟﯽ ﺟﯿﺎواز و ﻟﻪ ﺳﻪر ﺑﻨﻪ ﻣﺎی ﻧﺎﺗﻪﺑﺎ‪ ،‬ھﻪر در‪‬ﮋهی ﺑﻮوه‪ ،‬ﺋﺎﺷﮑﺮاﯾﻪ دهم ﺑﻪﺳﺘﻦ و ﮐﭗ ﺑﻮوﻧﯽ دهو‪‬ﻪﺗﻪ ﺑﺎ‪ ‬دهﺳﺘﻪﮐﺎن و‬

‫‪115‬‬

‫ﻻڕێ دا ﺑﺮدﻧﯽ ووﺷﻪﯾﻪﮐﯽ ﺗﺮی ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑﯚ ﺑﺪۆزﯾﻨﻪ وه‪ ،‬دﯾﺎره ﺋﻪوهش ﻟﻪ ﭘﯿﻼن و ﭘﻼﻧﻪﮐﺎﻧﯽ ﺧﻮازراوی ﻧﻪﯾﺎراﻧﯽ ﻧﻪﺗﻪوهی ﮐﻮرد د‪‬ﺘﻪ ﺋﻪژﻣﺎر و ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت دهﺑ‪‬ﺘﻪ ھﯚ ی ﮐـﻪ‪‬ﭗ‬ ‫ﮔ‪ ‬ﮐﺮدﻧﯽ دوژﻣﻨﺎن‪.‬‬ ‫ﺑﺎﺳ‪‬ﮏ ﻟﻪ وه دا ﻧﯿﻪ‪ ،‬ﮐﯿﻤﯿﺎ ﺑﺎراﻧﯽ ﺳﻪ ردهﺷﺖ‪ ،‬ﮐﺎر داﻧﻪوهﯾﻪﮐﯽ ﺗﺮﯾﺸﯽ ﻟﻪ ﺳﻪر دهﺳﻪ‪‬ت داراﻧﯽ ﺷﯚڕﺷﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺋ‪‬ﺮان و ﮐﻪش و ھﻪوای ﺳﯿﺎﺳﯽ و دۆﺧﯽ ﻧﺎوﭼﻪﮐـﻪ‪ ،‬داﻧـﺎوه‬ ‫ﻟﻪ ﺑﻪر ﺋﻪوه ﻟﻪ ﺳﻪرهﺗﺎوه ﺧﻮ‪‬ﻨﺪﻧﻪوهﯾﻪﮐﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯿﺎن ﻟﻪﺳﻪر ﮐﺮدووه‪.‬‬ ‫دهﺑ‪ ‬ﺑ‪‬ﯿﻦ ﺋﻪﮔﻪر ﺋﻪ ﮔﻪ ر ﺋﻪ و ﮐﺎره ﺳﺎﺗﻪ ڕه ﺷﻪ ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت ڕووداو‪‬ﮑﯽ ﺟﻪﻧﮕﯽ ﻟﻪ ﻧ‪‬ﻮان ﺋ‪‬ﺮان و ﺋ‪‬ﺮاق دا ﺑﻮاﯾﻪ‪ ،‬دهﺷ‪‬ﺖ ﭘﺎش ﺗﻪواو ﺑﻮوﻧﯽ ﺷﻪڕ و ﭘ‪‬ﮑﺪادان‪ ،‬ﺋـﻪو ﺷـﺎره ﺑـﻪ‬ ‫ﺗﻪواوی ﺧﺎو‪‬ﻦ ﮐﺮاﺑﺎ‪ ،‬ﺋﺎوهدان ﮐﺮدﻧﻪوهی ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﻪ ﭘ‪‬ﯽ ﺑﻪ رﻧﺎﻣﻪﯾﻪﮐﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ و ﺟﯿﺎواز ﻟﻪ ﺑﻮودﺟﻪو ﺑﻪرﻧﺎﻣﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ‪ ،‬دهﺳـﺘﯽ ﭘـ‪ ‬ﮐﺮدﺑـﺎ و ﺑﻮودﺟﻪﯾـﻪﮐﯽ ﺗﺎﯾﺒـﻪﺗﯽ‬ ‫ﺑﯚ ﻟﻪ ﻧﺎو ﺑﺮدﻧﯽ ﺋﺎﺳﻪ وار و ﮐﺎرﯾﮕﻪرﯾﻪﮐﺎﻧﯽ ﺷﻪڕ‪ ،‬ھﻪروهھﺎ ﮐﻪم ڕهﻧﮓ ﮐﺮدﻧﻪوهو ﻗﻪرهﺑﻮوی دهرﺋﻪﻧﺠﺎﻣﻪﮐﺎﻧﯽ دهرووﻧﯽ و ﺟﻪﺳﺘﻪﯾﯽ ﺗـﻪرﺧﺎن ﮐﺮاﺑـﺎ‪ ،‬ﺑـﻪ‪‬م ﻧﻪﺗـﻪﻧﯿﺎ ﺋـﻪو ﮐـﺎره‬ ‫ﻧﻪﮐﺮاوه‪ ،‬ﺑﻪ‪‬ﮑﻮ ﻟﻪ ﻻﯾﻪﮐﻪوه ﻟﻪ ﺑﻮودﺟـﻪی دهو‪‬ـﻪت و ﭘﺎر‪‬ﺰﮔـﺎی ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﺸـﺪا‪ ،‬ﺋـﺎورﯾ‪‬ﮑﯽ ﻟـﻪ ﺳـﻪر ﻧﻪدراوهﺗـﻪوه و ﻟـﻪ ﻻﯾـﻪﮐﯽ دﯾﮑﻪﺷـﻪوه ﺗـﻪ ﻧﺎﻧـﻪت ﻟـﻪ ھ‪‬و‪‬ـﯽ ﺋـﻪو ﺧﺎ‪‬ﻧـﻪی‬ ‫ﺧﻮارهوه دا ﺑﻮون‪:‬‬ ‫‪ -1‬ﺗﺎ ﺋﻪو ﺟ‪‬ﮕﻪﯾﻪی ﺑﯚﯾﺎن ﺑﻮوز دهﺧﻮات ﻧﻪﺗﻪﻧﯿﺎ ﮐﺎرداﻧﻪوهﯾﻪﮐﯽ ﻧ‪‬ﻮ ﻧﻪﺗﻪوهﯾﯽ ﺑﻪ‪‬ﮑﻮ ﻧﺎوﺧﯚﯾﺸﯽ ﻧﻪﺑﻪ‪‬ﺖ‪ ،‬ﻟـﻪ ﭼﻮارﭼ‪‬ـﻮهی ﺷـﺎردا دا ﭘﯚﺷـﺮ‪‬ﺖ و ﺗﻪﻧﺎﻧـﻪت ﺑـﻪرهی داھـﺎﺗﻮوی‬ ‫ﺷﺎر ﺑﻪ ﺗﻪواوی ﻟ‪‬ﯽ ﺑ‪ ‬ﺧﻪﺑﻪر ﺑ‪‬ﺖ و ﭘ‪‬ﺪاﭼﻮوﻧﻪوهی ﻟﻪ ﺳﻪر ﻧﻪﮐﺎت‪.‬‬ ‫‪ -2‬زۆرﺑﻪی ﺋﯿﻤﺘﯿﺎزات و ﮐﻪرهﺳﻪی ﻣﺎ‪‬ﯽ وهﮐﻮو ﯾﺎرﻣﻪﺗﯽ ﺗﻪﮐﻨﯿﮑﯽ و ﭘﺴﭙﯚڕی ﺋﻮروﭘﺎﯾﯿﻪﮐﺎن و ژاﭘﯚﻧﯿﻪﮐﺎن ﺑﯚ ﭼﺎک ﺳﺎزی و ﮔﯚڕاﻧﮑﺎری ڕووﺧﺴﺎری ﺷﺎرهﮐﻪ و ھﻪ‪‬ﮕﺮﺗﻨﯽ ﻓـﻪﻗﺮ و‬ ‫ﻧﻪداری ﺧﻪ‪‬ﮏ ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﭘﺎره ﺑﮕﯚڕدر‪‬ﺘﻪوه و ﻟﻪ ﻻﯾﻪن دهو‪‬ﻪﺗﯽ ﻧﺎوهﻧﺪی ﺑﯚ ﺟ‪‬ﮕﺎو ﺷﻮ‪‬ﻨ‪‬ﮑﯽ ﺗﺮی ﻧﺎو و‪‬ت ) ﺟﺎ ﺑﺎ ﻧﻪ‪‬ﯿﻦ دهرهوهی و‪‬ت ( ﺑﻘﯚزر‪‬ﺘﻪوه‪.‬‬ ‫‪ -3‬ﻣﻪﺧﺎﺑﻦ‪ ،‬زۆرﺑﻪی ﺑﺎﻧﮕﻪوازو ﺑﺎﻧﮕﻪﺷﻪی ڕاﮔﻪﯾﺎﻧﺪراوهﮐﺎﻧﯽ و‪‬ﺗﺎﻧﯽ دﯾﮑﻪ ﺑﻪ ﻣﻪﺑﻪﺳﺘﯽ ھﺎوﮐﺎری و ھﺎرﯾﮑﺎری و ﺋﺎﻣﺎده ﺑﻮوﻧﯿﺎن ﺑﯚﻗﻪرهﺑﻮو ﮐﺮدن و ﺋﺎوهداﻧﮑﺮدﻧﻪوهی ﺑﻨـﻪڕهﺗﯽ‬ ‫ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﻟﻪ ﻻﯾﻪ ن دهو‪‬ﻪﺗﻪوه‪ ،‬دهﺳﺘﯽ ڕهﺗﯽ ﻟ‪‬ﺪراوه‪ ،‬ھﯚی ﻗﻪﺑﻮوڵ ﻧﻪﮐﺮدﻧﯿﺸﯽ ﺑﻪ ھﯚﮐﺎر و ﺋﯿﺴﺘﯿﺪﻻﻟﯽ ﺋﻪﻣﻨﯿﻪﺗﯽ و ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﻧﺎﺳﺎﻧﺪراوه‪.‬‬ ‫‪ -4‬ﺑﻪﭘ‪‬ﯽ زاﻧﺮاوهﮐﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺧﯚی ﺧﻪ‪‬ﮏ‪ ،‬ﺗﺎﻗﻤ‪‬ﮑﯽ ﺑـﻪرﭼﺎو ﺋﺎﺳـﺎﻧﮑﺎری و ﺑﻮورﺳـﯿﻪی ﺧﻮ‪‬ﻨـﺪﮐﺎری ﻟـﻪ ﺑـﻮاری ﭘﺰﯾﺸـﮑﯽ‪ ،‬ﺋﻪﻧـﺪازﯾﺎری ﺋﺎﻣ‪‬ﺮهﮐـﺎﻧﯽ ﭘﺰﯾﺸـﮑﯽ و ڕﺷـﺘﻪ ﮔـﻪﻟﯽ دهروون‬ ‫ﻧﺎﺳﯽ و ھﻪروهھﺎ ﻟﻪ ﺑﻪﺳﺘ‪‬ﻨﯽ ﭘﺴﭙﯚڕی و زاﻧﯿﺎری ﮐﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﯚ ﺧﻮ‪‬ﻨﺪﮐﺎران و ﻻواﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﻪ ﭼﻪ ﺷﻨ‪‬ﮑﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﻟـﻪ ﻻﯾـﺎن ﺗﺎﻗﻤ‪‬ـﮏ ﻟـﻪ دهو‪‬ﻪﺗـﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋـﻪورووﭘﺎﯾﯽ‬ ‫و ھﯽ ﺗﺮﺗﻪرﺧﺎن ﮐﺮاﺑﻮو‪ ،‬ﺑﯚ ﺑﻨﻪﻣﺎ‪‬ﻪ و ﻧﻮورهﭼﺎوهﮐﺎﻧﯽ ‪ ...‬ﻗﯚزراوﻧﻪﺗﻪوه‪ ،‬ﮐ‪ ‬زﯾﺎﺗﺮ ﻟﻪ ﺳﻪت ﻓﻪﻗﻪره ﺑﻪراورد دهﮐﺮ‪‬ﺖ‪.‬‬ ‫‪ -5‬ﺗﺎ ﺋﻪو ﺟ‪‬ﮕﻪﯾﻪی ﮐﻪ ر‪‬ﯽ ھﻪﺑﻮوه‪ ،‬ھﻪوڵ دراوه ﺳﻪردهﺷﺖ وهﮐﻮو ﯾﻪﮐ‪ ‬ﻟﻪ ﺷﺎرهﮐﺎﻧﯽ دﯾﺎردهی ﺷﻪڕی داﺳﻪﭘ‪‬ﻨﺪراو‪ ،‬ﻧﺎو ﺑﺒﺮدر‪‬ﺖ و زﯾﺎﺗﺮ ﻟﻪ راده زهق ﻧﻪﮐﺮ‪‬ﺘﻪوه ﺗـﺎ ﻣـﻪﺑﺎدا‬ ‫ﺑﺒ‪‬ﺘﻪ ھﯚی ھﻪ‪‬ﭽﻮوﻧﯽ ھﻪﺳﺘﯽ ﻧﻪﺗﻪواﯾﻪﺗﯽ ﮐﻮردهﮐﺎﻧﯽ ﺋ‪‬ﺮان و ﭘﺎرﭼﻪ داﺑﻪﺷﮑﺮاوهﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑﻪی ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑﻦ دهﺳﺘﯽ ﺗﻮرﮐﯿﻪ و ﺋ‪‬ـﺮاق و ﺳـﻮرﯾﺎ‪ ،‬ﻟـﻪ ھـﻪﻣﺎن ﮐﺎﺗﯿﺸـﺪا و‪‬ﺗـﺎﻧﯽ‬ ‫ﭘ‪‬ﻮهﻧﺪﯾﺪار ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﮐ‪‬ﺸﻪی ﮐﻮرد ﺑﻪردهوام ﻟﻪ ھﻪو‪‬ﯽ ﺋﻪوه دا ﺑﻮون ﮐﻪ ﻣﺎﻧﺎی ﮐﯿﻤﯿﺎوی ﮐﺮاوی ﺷﺎرهﮐﺎﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ و ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠﻪ ﭼﻪواﺷـﻪ ﺑﮑـﻪن ﺗـﺎ ﻧـﻪﺧﻮازا ﻟـﻪ داھـﺎﺗﻮودا وهک‬ ‫ﺑﻪ‪‬ﮕﻪﯾﻪک ﺑﯚ داﺑﯿﻦ ﮐﺮدﻧﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﭼﺎرهﻧﻮوﺳﯽ ﺧﯚﯾﺎن و ﺑ‪‬ﯾﺎر‪‬ﮑﯽ ﺣﻪق ﺧﻮازاﻧﻪ ﮐﻪ‪‬ﮑﯽ ﻟ‪ ‬وهرﺑﮕﺮن‪.‬‬ ‫ڕهﻧﮕﻪ ﺟ‪‬ﯽ ھﯿﭻ ﺋﻪﮔﻪر‪‬ﮏ ﻧﻪﺑ‪‬ﺖ ﮐﻪ ﮐﺎرهﺳﺎت و ﺗﺎواﻧﯽ ﺑﻪ ﭘﯿﻼن و ﺑﻪرﻧﺎﻣﻪی ﮐﯿﻤﯿﺎ ﺑـﺎراﻧﯽ ﻧﻪﺗـﻪوهی ﮐـﻮرد ) ﺑﺎﺷـﻮور و ﺑـﺎﮐﻮور و ڕۆژھـﻪ‪‬ﺗﯽ ﮐﻮردوﺳـﺘﺎن ( ﺧﻮ‪‬ﻨﺪﻧﻪوهﯾـﻪﮐﯽ‬ ‫ﻧ‪‬ﻮ ﻧﻪﺗﻪوهﯾﯽ ﻟﻪ ﺳﻪر ﺑﮑﺮ‪‬ﺖ ‪.‬‬ ‫ﮐﯿﻤﯿﺎوی ﮐﺮاﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﮐﺘﻮ ﻣﺖ ﻟﻪ ﻗﺎﻟﺒﯽ ﺷﻪڕی داﺳﻪﭘ‪‬ﻨﺪراوی ﺋ‪‬ﺮان و ﺋ‪‬ﺮاق‪ ،‬ﺧﻮ‪‬ﻨﺪﻧﻪوهو ﻟ‪‬ﮑﺪاﻧﻪوهﯾﻪﮐﯽ ﺳﻪﺧﺖ ﺋﺎﻣ‪‬ﺮی و روا‪‬ﻪﺗﯽ ﻟﻪ ﺳـﻪر دهﮐﺮ‪‬ـﺖ و ﺑـﻪ ﯾـﻪﮐ‪‬ﮏ ﻟـﻪ‬ ‫دﯾﺎرده ڕوﺧ‪‬ﻨﻪرهﮐﺎﻧﯽ ﺷﻪڕ و ﺗ‪‬ﮏ ھﻪ‪‬ﭙ‪‬ژان ﻟﻪ ﻗﻪ‪‬ﻪم دهدهن‪ .‬ﺑـﻪ دهﮔﻤـﻪن دهﺑﯿﺴـﺮ‪‬ﺖ و دهﺑﯿﻨﺮ‪‬ـﺖ ﮐﯚﻣـﻪ‪‬ﮕﺎی ﺟﯿﮫـﺎﻧﯽ و ڕ‪‬ﮑﺨـﺮاوی ﻧ‪‬ـﻮ دهو‪‬ـﻪﺗﯽ ﻟـﻪو ﺑـﺎرهۆه ﮐﺎر‪‬ﮑﯿـﺎن ﺑـﯚ‬ ‫ﮐﻮرد‪ ،‬ﻧﻪ وهک ﻧﻪﺗﻪوهو ﮔﻪﻟ‪‬ﮑﯽ ﻟ‪ ‬ﻗﻪوﻣﺎو ﺑﻪ‪‬ﮑﻮ وهک ﻣﺮۆﭬ‪‬ﮏ‪ ،‬ﮐﺮدﺑ‪‬ﺖ‪.‬‬ ‫ﺧـﺎ‪‬ﮑﯽ ھـﻪره ﮔﺮﯾﻨﮕـﯽ ﺋــﻪو ڕووداوه ﻟ‪‬و ڕواﻧﮕـﻪ وه د‪‬ﺘـﻪ ﺑـﻪرﭼﺎو ﮐــﻪ ﭘـ‪‬ۆژهی ﺗﻮاﻧﺪﻧـﻪوهو ﻗـ‪ ‬ﮐﺮدﻧــﯽ ﮔـﻪﻟﯽ ﮐـﻮرد ﻟـﻪ ﻧﺎوﭼــﻪی ڕۆژھـﻪ‪‬ﺗﯽ ﻧﺎوﯾﻨـﺪا وهک ڕۆژ روون و ﺋﺎﺷــﮑﺮ‬ ‫دهﮐﺎت‪ ،‬ﺑﯚﯾﻪ ڕهواﯾﻪ ﺋﻪو ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪش ﻟﻪ ﺳﻪر ﺟﻪﻣﺴﻪری ﺋﻪو ﭘ‪‬ۆژهﯾﻪ ﺗﻮ‪‬ﮋﯾﻨﻪوهی ﻟ‪‬ﺒﮑﺮ‪‬ﺖ و ﺑﻪرﻧﺎﻣﻪی ﮔﻮﻧﺠﺎو و ﭘ‪‬ﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑﯚ داﺑﺮ‪‬ﮋر‪‬ﺖ‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ﺑﺎری ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯿﻪوه‪ ،‬ژﯾﻨﯚﺳﺎﯾﺪ و ﻗ‪‬ﮐﺮدﻧﯽ ﻧﻪﺗﻪوهی ﮐﻮرد )ﺑﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪت ﮐﯿﻤﯿﺎ ﺑﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷـﺖ و ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠـﻪ ( ﻟـﻪ ﻣـﺎوهی ﯾـﻪک ﺳـﻪدهی ڕاﺑـﺮدودا ﺧـﺎڵ و ﺑﻪ‪‬ﮕﻪﯾـﻪﮐﯽ‬ ‫زۆر دان ﭘ‪‬ﺪا ھ‪‬ﻨـﻪر و ﺟ‪‬ـﯽ ﺳـﻪرﻧﺠﻪ؛ ﺋ‪‬ﻤـﻪ وهک ﻣﯿﻠﻠـﻪﺗﯽ ﮐـﻮرد ) وهک ﻧﻪﺗﻪوهﯾـﻪﮐﯽ ﺟﯿـﺎواز ( ﺑﯚﻣـﺎن ھﻪﯾـﻪ ﻟـﻪ ھـﻪﻣﻮو ﺑﺎر‪‬ﮑـﺪا داوای ﻣـﺎﻓﯽ داﺑـﯿﻦ ﮐﺮدﻧـﯽ دﯾﻤﯚﮐﺮاﺗﯿﮑﺎﻧـﻪی‬ ‫ﭼﺎرهﻧﻮوﺳﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﺑﮑﻪﯾﻦ و ﻟﻪ ﺳﻪر ﻣﻪﺳ‪‬ﻪﺣﻪت و ﺳﻪﻗﺎﻣﮕﯿﺮ ﮐﺮدﻧﯽ ﻣﺎﻓﻪ ڕهواﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﺑ‪‬ﯾﺎر ﺑﺪهﯾﻦ‪ .‬ﭼﻮوﻧﮑﻮ ﻣﻪﺧﺎﺑﻦ ﻟﻪو ﭼﻪﺷﻨﻪ ﭘ‪‬ۆژاﻧـﻪدا واﺗـﺎ‪ ،‬ﻓـﻪﺗﻮای ﺷـﻪڕ ﻟـﻪ ﺳـﻪر‬ ‫ﮐﻮرد‪ ،‬ڕهش ﮐﻮژی ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﻣﻪدهﻧﯽ ﺑ‪ ‬ﭼﻪک‪ ،‬ﺑ‪ ‬ﺳﻪرو ﺷﻮ‪‬ﻦ ﮐﺮدﻧﯽ ﻻوان و ھﻪﺳﺘﯿﺎراﻧﯽ ﺑﻪ ﺋﻪﻣﻪگ‪ ،‬ﺷﺎر ﺑﻪ دهر ﮐﺮدﻧﯽ ﮔﻪﻟ‪‬ﮏ ﻟﻪ و‪‬ﺗـﯽ ﺧـﯚﺟ‪‬ﯽ ﺧـﯚی‪ ،‬ﺋـﺎوارهو دهر ﺑـﻪ دهر‬ ‫ﮐﺮدﻧﯽ ﺳﻪدان ھﻪزار ﮐﻮرد‪ ،‬ﺋﻪﻧﻔﺎل ﮐﺮدﻧﯽ ﻣﺮۆﭬﯽ ﮐﻮردی ﮐـﺎﻓﺮ و ﺑـ‪ ‬دﯾـﻦ! ﺷﻮﺷـﺘﻨﻪوهی ﻣ‪‬ﺸـﮏ و زهﯾﻨـﯽ ﻻوی ﮐـﻮرد ﺑـﻪ ﻣﻪﺑﻪﺳـﺘﯽ داﺑـ‪‬ان ﻟـﻪ ڕاﺑـﺮدوی ﻧﻪﺗـﻪوهﯾﯽ ﺧـﯚی‪ ،‬ﻗـﻪ‪‬‬ ‫ﭼﯚﮐﺮدﻧﯽ ز‪‬ﺪ و ﻣﻪ‪‬ﺒﻪﻧﺪی ﮐﻮردهﮐﺎن‪ ،‬ﮐﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﮑﺮدﻧﯽ ﮐﻮرد ﻟﻪ ھﻪر ﭼﻮار ﭘﺎرﭼﻪی ﮐﻮردوﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﮔﻮﻟﻠﻪی ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ و‪ ....‬ﺑﻪ ﺷ‪‬ﻮه ﮔﻪﻟﯽ ﺟﯚراوﺟﯚر و ﺑﻪ ﭘ‪‬ﯽ داب و دۆﺧﯽ‬

‫‪114‬‬

‫ھﻪروهک ﺋﺎﻣﺎژهی ﭘ‪‬ﺪرا ﻟﻪ ﻣﻪڕ ﺷﺎری ﺑﻪ ﮐﯿﻤﯿﺎ ﮐﺮاوی ﺳﻪردهﺷﺖ ) وه ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠﻪش ( ھﻪر ﮔﺮووپ و دهﺳﺘﻪﯾﻪک‪ ،‬ﺗ‪‬واﻧﯿﻨﯽ ﺗﺎﯾﺒـﻪﺗﯽ ﺧـﯚی ھـﻪﺑﻮوه‪ ،‬ﺗـﺎﻗﻤﯽ ﻧـﺎو ﺧـﯚ و ﺗـﺎﻗﻤﯽ‬ ‫دهرهوهی و‪‬ت‪ ،‬ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت ﺑﯚ ﺑﻪرژهوهﻧﺪی ﮐﻪﺳﯽ‪ ،‬ﺑﻨﻪﻣﺎ‪‬ﻪﯾﯽ و ﺑﮕﺮه ﻋﻪﺷﯿﺮهﺗﯽ ﯾﺎن ﺑﻪرژهوهﻧﺪی ﺣﯿﺰﺑﯽ‪ ،‬ﮐـﻪ‪‬ﮑﯽ ﻧﺎدرووﺳـﺖ و دوور ﻟـﻪ ﺑﻪرژهوهﻧـﺪی و ﻣﻪﺳـ‪‬ﻪﺣﻪﺗﯽ ﺗﺎﮐـﻪﮐﺎﻧﯽ‬ ‫ﺧﻪ‪‬ﮏ و ﻧﻪﺗﻪوهﯾﯽ ﻟ‪ ‬وهردهﮔﺮن و ﭼﺎوهڕواﻧﯽ ﺧ‪‬ﺮداﻧﻪوهﯾﻪﮐﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ و ﮐﻪﺳﯿﻦ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ داﺧ‪‬ﮑﯽ زۆرهوه‪ ،‬ڕوواﻧﮕﻪی زۆرﺑﻪی ھﻪره زۆری ﺣﯿﺰب و ڕ‪‬ﮑﺨﺮاوهﮐﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻣﻪدهﻧﯽ ھﻪروهھﺎ ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﻟ‪ ‬ﻗﻪوﻣﺎو و ﺋﺎزار ﭘ‪‬ﺪراوی ﺳﻪردهﺷﺖ ‪ ،‬ﻟﻪ ﺳـﻪر دوو ﺋﺎﺳـﺘﯽ زۆر‬ ‫ﻧﺰم و ﮐﻪﺳﺎﺳﯿﻪوه‪ ،‬دار‪‬ﮋراوه‪.‬‬ ‫ڕواﻧﮕﻪی ﺑﻪرژهوهﻧﺪی ﺗﺎﮐﯽ و ﯾﺎرﻣﻪﺗﯿﻪﮐﯽ ﺑ‪ ‬ﺑﺎﯾﻪﺧﯽ ﻣﺎ‪‬ﯽ ﺑﮕﺮه ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت دۆﺳﯿﻪﯾﻪﮐﯽ ﭘﺰﯾﺸﮑﯽ و ﮐﺎرﺗ‪‬ﮑﯽ ﺟﺎﻧﺒﺎزی!‬ ‫ڕواﻧﮕﻪی دووھﻪم ﮐﻪ ھﯽ ﮐﻪﺳﺎﯾﻪﺗﯽ و ڕ‪‬ﮑﺨﺮاوهﮐﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻟﻪ ﮔﯚﺷﻪ ﻧﯿﮕﺎﯾﻪﮐﯽ ﻣﺎ‪‬ﯽ و ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ واﺗﻪ وهک ﻣﺎﻣﻪ‪‬ﻪﯾﻪﮐﯽ ﻣﺎدی ﺳﻪرﭼﺎوه دهﮔﺮێ‪.‬‬ ‫ﭘــ‪ ‬ﺋﺎﺷــﮑﺮاﯾﻪ‪ ،‬ﭘ‪‬ۆﺳــﻪی ﮐﺎرهﺳــﺎت و روداوهﮐــﺎﻧﯽ ﮐﯿﻤﯿــﺎ ﺑــﺎراﻧﯽ ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠــﻪو ﺳﻪردهﺷــﺖ ﭘــ‪‬ﺶ ﺋﻪوهﯾﮑــﻪ‪ ،‬ڕووداو و ڕوﺧﺴــﺎری ﻧﺎﺣــﻪزی ﺷــﻪڕ و ﻗﯚﻧــﺎﻏ‪‬ﮑﯽ ﮐــﺎﺗﯽ ﺑﮋﻣ‪‬ﺮدر‪‬ــﺖ‪،‬‬ ‫ﭘ‪‬ۆژهﯾﻪﮐﯽ در‪‬ﮋﺧﺎﯾﻪن و ﮔﻪ‪‬ﻪ دار‪‬ﮋراوی ژﯾﻨﯚ ﺳﺎﯾﺪی ﻧﻪﺗﻪوهی ﮐﻮرد ) ﮐﻪ ﺗﺎ ﺋﻪﻣﺮۆش در‪‬ﮋهی ﺑﻮوه( د‪‬ﺘﻪ ﺋﻪژﻣﺎر‪.‬‬ ‫راﺳﺘﻪ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﻪ ﯾﻪﮐ‪ ‬ﻟﻪ ﺷﺎرهﮐﺎﻧﯽ ﺳﻨﻮوری ﺟﯚﮔﺮاﻓﯿﺎی ﺋ‪‬ﺮان ﻟﻪ ﺑـﺎری ﺗﯚﭘﯚﮔﺮاﻓﯿـﻪوه دهﻧﺎﺳـﺮ‪‬ﺖ‪ ،‬ﮐـﻪ ﻟـﻪ ﮐـﺎﺗﯽ ﺷـﻪڕی ھﻪﺷـﺖ ﺳـﺎ‪‬ﻪی ﺋ‪‬ـﺮان و ﻋ‪‬ﺮاﻗـﯽ دهﺳـﺘﮑﺮد‪،‬‬ ‫ﮐﻪوﺗﻪ ﺑﻪ ﭘﻪﻻﻣﺎری ﺋﺎﮔﺮ و ﮔﺎزی ﮐﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷﯚﭬ‪‬ﻨﯿﺴﺘﻪﮐﺎﻧﯽ ﻋﻪڕهب ‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م ﻟﻪ ھﻪﻣﺎن ﮐﺎﺗﯿﺸﺪا‪ ،‬ﻟﻪ ﮔﯚﺷﻪ ﻧﯿﮕﺎﯾﻪﮐﯽ ﺗﺮهوه ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﮐﺎر ﺑﻪ دهﺳﺘﺎﻧﯽ ﻗﯿﺎدهی ﺳﻪوره ﺑﻪدی‬ ‫ﮐﺮاوه‪ ،‬ﺋﻪﻣﻪش ﺋﻪوهﯾﻪ‪ ،‬ﺳﻪ ردهﺷﺖ وهک ﺑﻪ ﺷ‪‬ﮏ ﻟﻪ ﻧﻪﺗﻪوهی ﮐﻮرد‪ ،‬ﮐﻪوﺗﯚﺗﻪ ﺑﻪر ھ‪‬ﺮش و ﭘﻪﻻﻣﺎری ﮐﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﻪﻋﺴﯿﻪﮐﺎن‪.‬‬ ‫ﺧﯚ ﺋﻪﮔﻪر ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠﻪی ﺧﻮ‪‬ﻨﺎوی و ﻧﺎوﭼﻪ و ﮔﻮﻧﺪهﮐﺎﻧﯽ ڕهش ﮐﻮژﮐﺮاوەﮐﺎﻧﯽ ﻧ‪‬ﻮان ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠﻪو ﺳﻪردهﺷﺖ‪ ،‬واﺗﻪ‪ ،‬ﺋﻪو ﺷﻮ‪‬ﻨﻪ ڕهﺷﻪ‪ ،‬وهﺑﯿﺮ ﺧﯚﻣﺎن ﺑ‪‬ﻨﯿﻨﻪوه‪ ،‬ﺑ‪ ‬ﺷﮏ ﺋـﻪوه ﻻﻣـﺎن‬ ‫ﻣﺴﯚﮔﻪر دهﺑ‪‬ﺖ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﺷﮑﺮاﯾﻪ‪ ،‬ﻟﻪو ﺗﺮاژ‪‬ﺪﯾﻪ ﺗﺎ‪‬ﻪ دا‪ ،‬ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت ﺟ‪ ‬ﭘ‪‬ﯽ ﺑﻪﻋﺴﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﻋ‪‬ﺮاق ﻧﺎﺑﯿﻨﺮ‪‬ﺖ‪ ،‬ﺑـﻪ‪‬ﮑﻮ‪ ،‬ﺷـﻮ‪‬ﻨﯽ ﭘ‪‬ـﯽ زۆرﺑـﻪی ﻣ‪‬ﮫـﻮڕ و دهو‪‬ﻪﺗـﻪ زﻟﮫ‪‬ﺰهﮐـﺎﻧﯽ وهک ‪ :‬ﺋـﻪﻣﺮﯾﮑﺎ‪ ،‬ﺋﺎ‪‬ﻤـﺎن‪،‬‬ ‫ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰ‪ ،‬ﻓﻪڕهﻧﺴﻪ و ﻣﯿﺴﺮ و ‪ ....‬ﺑﮕﺮه ﮐﯚﻣﮑﺎری ﻋﻪڕهﺑﯿﺶ وهک ڕۆژ ڕووﻧﻪ‪ .‬ﺟﺎ ھﻪر ﻟﻪو ﺳﯚﻧﮕﻪﯾﻪوه‪ ،‬ﺋﻪو ﺗﺎواﻧﻪ ﻧﺎﻣﺮۆﭬﺎﻧﻪ ﻧـﻪ ﺗـﻪﻧﯿﺎ ﻧﺎﺑ‪‬ـﺖ وهک ﺋﺎﺳـﻪوار و ﺋﺎﮐـﺎﻣﯽ ﺷـﻪڕ و‬ ‫دﯾﺎردهﯾﻪﮐﯽ ﻧﺎﺣﻪزی ﺟﻪﻧﮓ ﺳﻪﯾﺮی ﺑﮑﺮ‪‬ﺖ‪ ،‬ﺑﻪ‪‬ﮑﻮ ﭘ‪‬ﻮﯾﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﭼﺎو‪‬ﮑﯽ ژﯾﺮاﻧﻪ و ورد ﺑﯿﻨﺎﻧﻪ‪ ،‬وهک ﭘ‪‬ۆﺳﻪﯾﻪک ﻟﻪ ﭘ‪‬ۆژهﯾﻪﮐﯽ ڕهش ﺑﻪدی ﺑﮑﺮ‪‬ﺖ‪.‬‬ ‫ﺟ‪‬ﯽ ﺣﻪﺷﺎردان ﻧﯿﻪ‪ ،‬ﺋﻪﮔﻪر ﮐﺎرهﺳﺎت و ڕووداوهﮐﺎﻧﯽ دژ ﺑﻪ ﮔﻪﻟﯽ ﮐﻮرد ﻟﻪ ﻧﺎوﭼﻪی ڕۆژھﻪ‪‬ﺗﯽ ﻧﺎوهڕاﺳﺖ دا‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪت ﮐﻪ ﻟـﻪ ﻻﯾـﻪن ڕ‪‬ﮋﯾﻤـﻪ ﺟﯚراوﺟﯚرهﮐـﺎن ﮐـﻪش و ھـﻪوای‬ ‫ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟﯚژﯾﮑﯽ ﺟﯿﺎوازی ﺗﻮرﮐﯿﻪ‪ ،‬ﺳﻮرﯾﻪ و ﻋ‪‬ﺮاق و‪ ....‬ﻟﻪ ﻣﺎوهی ھﻪﺷﺖ دهھـﻪ دا ﻟـﻪ ﺧﯚﻣـﺎن ﻧـﻪ ﺷـﺎرﯾﻨﻪوه و وهک ﭘ‪‬ۆﺳـﻪﯾﻪک ﻟـﻪ ﭘ‪‬ۆژهﯾـﻪﮐﯽ ﮔـﻪوره ﺳـﻪﯾﺮﯾﺎن ﺑﮑـﻪﯾﻦ‪ ،‬ھـﯿﭻ‬ ‫ﺋﻪﮔﻪر و ﭘﺮﺳﯿﺎر‪‬ﮏ ﻟﻪ ﺧﯚﯾﺪا ﻧﺎھ‪‬ﺘﻪوه‪.‬‬ ‫ﺋﻪوهش ﺋﺎﺷﮑﺮاﯾﻪ‪ ،‬ھﻪﻣﻮو ﺋﻪو ﭘ‪‬ۆﺳﻪ د‪‬ﺘﻪز‪‬ﻦ و ﻧﺎﻣﺮۆﭬﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ھﺎو ﺑﯿﺮی‪ ،‬ھﺎرﯾﮑﺎری و ﭼﺮای ﺳـﻪوزی ﻣـﺎدی و ﻣﺎﻧـﻪوی ﻣـﻞ ﺋﻪﺳـﺘﻮراﻧﯽ ﻧﺎوﭼـﻪﯾﯽ و ﻧ‪‬ﻮﻧﻪﺗـﻪوهﯾﯽ ﺑـﻪ ﺋـﻪﻧﺠﺎم‬ ‫ﮔﻪﯾﺸﺘﻮه‪ ،‬ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت ﮐﭗ ﺑﻮوﻧﯿﺎن ﺑﻪ ڕهزاﻣﻪﻧﺪی ﺧﻮ‪‬ﻨﺪراوهﺗﻪوه‪.‬‬ ‫ﺑ‪‬وا ﻧﺎﮐﻪم ﮐﻪﺳ‪‬ﮏ ﺑﺪۆزﯾﻨﻪوه ﮐﻪ ﭘ‪‬ۆژهﮐﺎﻧﯽ ﺗﻮاﻧﺪﻧﻪوهو ﺋﺎﺳﻤﯿﻼﺳﯿﯚﻧﯽ ﻧﻪﺗﻪوهی ﮐﻮرد ﻟﻪ ﻣ‪‬ﮋوو دا ﺋﯿﻨﮑﺎر ﺑﮑﺎت‪.‬‬ ‫ﻧﺰﯾﮑﻪی ) ‪ ( 700‬ﺳﺎ‪‬ﻪ ﻧﻪﺗﻪوهی ﮐﻮرد ﺑﻪردهوام ﻟﻪ ﮔﻪڵ ڕاﮔﻮ‪‬ﺰان و ﻗـﻪ‪ ‬ﭼـﯚ ﮐـﺮدن‪ ،‬ﺗﻮاﻧـﻪوهو ﺋﯿﻨﮑـﺎر ﻟ‪‬ﮑـﺮدن‪ ،‬ﺋﺎﺷـﻨﺎﯾﯽ ھﻪﯾـﻪ‪ ( 550 ) ،‬ﺳـﺎڵ ﻟـﻪ ﻣـﻪو ﺑـﻪر ) ‪1514‬ز( ﺑـﻪ‬ ‫داﺑﻪش ﮐﺮدﻧﯽ ﻧﻪﺗﻪوهی ﮐﻮرد ﻟﻪ ﺷﻪڕی ﻧ‪‬ﻮان ﺳﻪﻓﻪوی و ﻋﻮﺳﻤﺎﻧﯿﻪﮐﺎن ﺑﻪ ڕهﺳﻤﯽ ﭘ‪ ‬ۆژهﮐﻪ ﻟﻪ ﺳﻪری داﺳﻪﭘ‪‬ﻨﺪراو دهﺳﺘﯽ ﭘ‪‬ﮑﺮد‪.‬‬ ‫دهﺳﭙ‪‬ﮑﯽ ژﯾﻨﯚﺳﺎﯾﺪو ﺋﺎﺳﻤﯿﻼﺳﯿﯚﻧﯽ ﻧﻪﺗﻪوهی ﮐﻮرد ﻟﻪ ژ‪‬ﺮ ﭘ‪‬ۆژهﯾﻪﮐﯽ در‪‬ـﮋ ﺧﺎﯾـﻪن و ﮔﯚﺷـﻪ ﻧﯿﮕـﺎی ﺟﯿـﺎواز و و‪‬ﮑﭽـﻮو ﻟـﻪ ﮔـﻪڵ ﺑﻪرژهوهﻧـﺪی و ﺑـﺎرودۆﺧﯽ ﭘ‪‬ﻮﯾﺴـﺖ‪ ،‬ھـﻪر ﻟـﻪو‬ ‫ﮐﺎﺗﻪدا ھﺎﺗﯚﺗﻪ ﮐﺎﯾﻪوه ﮐﻪ ﮐﻮردهﮐﺎﻧﯽ ڕۆژﺋﺎوای ﺋ‪‬ﺮان‪ ،‬ﺑﯚ ڕۆژھﻪ‪‬ﺗﯽ ﺋ‪‬ﺮان ) ﺧﻮڕاﺳﺎن و ﻗﻮﭼﺎن و ‪ (....‬ڕاﮔﻮ‪‬ﺰران و ﻧﻪﺗﻪوهﯾﻪﮐﯽ ﮐﯚﭼـﻪریﺗﺮ ﻟـﻪ ز‪‬ـﺪ و ﻣﻪ‪‬ﺒﻪﻧـﺪی ﺋـﻪوان‪،‬‬ ‫ﺟ‪ ‬ﻧﺸﯿﻦ ﮐﺮان‪ .‬ھﻪر ﻟﻪ در‪‬ﮋهی ﺋﻪو ﭘ‪‬ۆژهﯾﻪﺷﺪا‪ ،‬ﻟﻪ ﭘﺎرﭼﻪﯾﻪﮐﯽ ﺗﺮی ﮐﻮردوﺳﺘﺎن‪ ،‬ﮐﻮردهﮐﺎن ﺑﻪ دهﺳﺘﯽ ﭘﺎن ﺗﻮرﮐﯿﺴﺘﻪﮐﺎﻧﯽ ﺗﻮرﮐﯿـﻪ‪ ،‬ﻟـﻪ و‪‬ﺗـﯽ ﺧـﯚﺟ‪‬ﯽ ﺑـﺎب و ﺑﺎﭘﯿﺮاﻧﯿـﺎن‬ ‫ﺷﺎر ﺑﻪ دهر ﮐﺮان و ھ‪‬ر ﺋ‪‬و ﭘﯿﻼﻧﻪ ش ﮐﺖ و ﻣﺖ ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﻋﻪڕهﺑﻪﮐﺎﻧﯽ ﻋ‪‬ﺮاق و ڕهﮔﻪز ﭘﻪرﺳﺘﻪﮐﺎﻧﯽ ﺳﻮرﯾﺎ ڕهﭼﺎو ﮐﺮا ‪(3).‬‬ ‫ﻟ‪‬ﮏ داﺑ‪‬ﮐﺮدﻧﯽ ﺧﺎﮐﯽ ﮐﻮردوﺳﺘﺎﻧﯽ ﮔﻪوره ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﺋﯿﺴﺘﯿﻌﻤﺎری ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺲ و ﻓﻪڕهﻧﺴﻪو ﺑـﻪ ﻓـﻪرﻣﯽ ﻧﺎﺳـﯿﻨﯽ ﺋـﻪو داﺑﻪﺷـﮑﺎرﯾﻪ ﻟـﻪ ﻻﯾـﻪن ﮐﯚﻣـﻪ‪‬ﮕﺎی ﻧ‪‬ـﻮ ﻧﻪﺗـﻪوهﯾﯽ ﺑـﻪ ﺗﺎﯾﺒـﻪﺗﯽ‬ ‫ﺋﻪﻣﺮﯾﮑﺎ‪ ،‬ﺟﻪﻣﺴﻪر‪‬ﮑﯽ دﯾﮑﻪی ﭘ‪‬ۆژهی ﻟﻪ ﻧﺎو ﺑﺮدن و ﭘﺎک ﮐﺮدﻧﻪوهی ﻧﻪﺗﻪوهی ﻟﻪ ﻣ‪‬ﮋﯾﻨﻪو ﺧﺎوهن ﮐﻪﻟﺘﻮور و ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯿﻪﺗﯽ ﮐﻮرد دهﺳﺘﻪﺑﻪر دهﮐﺮ‪‬ﺖ‪ .‬ﺋﺎﺧﯚ ﮐ‪ ‬ھﻪﯾﻪ ﻧـﻪزاﻧ‪‬ﺖ‪،‬‬ ‫ﻟﻪ ﺳ‪ ‬دارهدان و ڕه ﺷﻪ ﮐﻮژی و ﺷﺎر ﺑﻪدهر ﮐﺮدﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﻪت واﻧﺎن و ﭘﯿﺎوه ﮔـﻪورهﮐﺎﻧﯽ ﮐـﻮرد وهﮐـﻮو ﺷـ‪‬ﺦ ﻋﻮﺑﻪﯾـﺪو‪‬ی ﻧـﻪھﺮی‪ ،‬ﺷـ‪‬ﺦ ﻣـﻪﺣﻤﻮدی ﻧـﻪﻣﺮ‪ ،‬ﺳـﻤﮑﯚ‪ ،‬ﺷـ‪‬ﺦ ﺳـﻪﻋﯿﺪی‬ ‫ﭘﯿﺮان و ﺷﻪھﯿﺪان‪ ،‬ﻗﺎزی ﻧﻪﻣﺮو ﻗﺎﺳﻤﻠﻮو‪ ،‬ﻣﻪﻻ ﻣﺴﺘﻪﻓﺎ و ﺋﺎﭘﯚ و‪ ...‬ھﻪر ﻟﻪ ڕهھﻪﻧﺪی ﺋﻪو ﭘ‪‬ۆژهﯾﻪوه ﻣﺎﻧﺎ ﭘﻪﯾﺪا دهﮐﺎت‪.‬‬ ‫ﭘ‪‬ﻮﯾﺴﺖ ﺑﻪ ﮔﻮﺗﻦ ﻧﺎﮐﺎت‪ ،‬ﺋﻪﮔﻪر ﮐﺎرهﺳﺎﺗﯽ ﮐﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﻪ ڕووداو‪‬ﮑﯽ ﺟﻪﻧﮕﯽ ﻟﻪ ﻗﻪ‪‬ﻪم ﺑﺪهﯾﻦ و ﻟﻪ ﭼﻮارﭼ‪‬ﻮهی ﺷﺎردا ﺑﻮهﺳﺘ‪‬ﺖ‪ ،‬ﯾﺎن ﺑﺎﺷﺘﺮ ﺑ‪‬ﯿﻦ ﻟﻪ ﭼﻮار ﭼ‪‬ﻮهی‬ ‫ھﻪﻧﺪ‪‬ﮏ دۆﺳﯿﻪی ﭘﺰﯾﺸﮑﯽ و ﻣﺎ‪‬ﯽ ﮔﯿﺎن ﺑﻪﺧﺖ ﮐﺮاوهﮐﺎن! ﺑﻪرژهوهﻧﺪی ﻻوازی ﺣﯿﺰﺑﯽ و‪ ...‬ﻣﻪﺳ‪‬ﻪﺣﻪﺗﯽ ﺑ‪ ‬دهﻟﯿﻞ و ﻧﻪﺷﯿﺎودا‪ ،‬ﺳﻪری داﭘﯚﺷﯿﻦ‪ ،‬ﺟﮕﻪ ﻟﻪ ﭼﻪواﺷﻪ ﮐﺮدن و ﺑﻪ‬

‫‪113‬‬

‫ﮔﻮﻟﻠﻪی ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ‬ ‫ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ‪ :‬ﺟﻪﻻل ﺣﺎﺟﯽ زاده‬ ‫ﺋﻪوهی ﺳﻪرﺑﻪرزه ﻟﻪم و‪‬ﺮاﻧﻪدا ﺗﻮوﺷﯽ ﺧﻪم و دهرده‬ ‫ﭼﯿﺎی ﺳﻪرﮐﻪش ﺑﺒﯿﻨﻪ ﻗﻪت ﺳﻪری ﺑ‪ ‬ھﻪوروﺗﻪم ﻧﺎﺑ‪‬‬ ‫)ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ھ‪‬ﻤﻦ(‬ ‫ﻟﻪ ﻧ‪‬ﻮ ھﻪر ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﮕﺎوﺷﺎر و ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﮏ‪ ،‬ﮐﺎرهﺳﺎت و ﭘ‪‬ﺶ ھﺎت و ﺑﻪ ﺳﻪرھﺎﺗﯽ ﺧﯚش و ﻧﺎﺧﯚش ھﻪﯾﻪ ﮐﻪ ﻟﻪ زهﯾﻨﯽ ﻣ‪‬ﮋووﯾﯽ– دهرووﻧﯽ‪ ،‬ﺟﻪﻣﺎوهردا ﺷﻮ‪‬ﻦ داﻧﻪره و ﺑـﻪردهواﻣﯿﺶ‬ ‫دهﻣ‪‬ﻨ‪‬ﺘﻪوه‪ .‬ﺑ‪‬ﮕﻮﻣﺎن ﯾﻪﮐ‪‬ﮏ ﻟﻪو ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪ د‪‬ﺘﻪز‪‬ﻨﺎﻧﻪی ﺷﺎر و ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﮕﺎی ﺳﻪردهﺷﺖ‪ ،‬ﭘﺮۆﺳـﻪی ﮐﯿﻤﯿـﺎ ﺑـﺎران و ﮐﯚﻣـﻪ‪‬ﮑﻮژی ﺧـﻪ‪‬ﮑﯽ ﻣـﻪدهﻧﯽ‬ ‫ﺳﻪردهﺷــﺖ‪ ،‬د‪‬ﺘــﻪ ﺋــﻪژﻣﺎر‪ .‬دﯾــﺎره ﺋــﻪو رووداوه ﻧﺎﺳﺮوﺷــﺘﯽ و ﻧﺎﻣﺮۆﭬﺎﻧــﻪ‪ ،‬ﺧــﻪ‪‬ﮑﯽ ﻟــ‪ ‬ﻗــﻪوﻣﺎوﯾﯽ‪ ،‬ﻟــﻪ ﮔــﻪڵ ﮔــﻪﻟ‪‬ﮏ ﭼﻪرﻣﻪﺳــﻪری و ﮔﺮﻓﺘــﯽﯽ‬ ‫ﺟﻪﺳﺘﻪﯾﯽ‪ ،‬ھﻪروهھﺎ ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﮏ ﮐ‪‬ﺸﻪو ﺋﺎزاری دهرووﻧﯽ دﯾﺎرو ﻧﺎدﯾﺎر‪ ،‬ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ و ﻧﺎ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ‪ ،‬ﮐﯚﺗﺎو در‪‬ﮋ ﺧﺎﯾﻪن‪ ،‬ڕووﺑﻪڕوو ﮐﺮدۆﺗﻪوه‪.‬‬ ‫ﺑﯿﺮ و ﺑﯚﭼﻮون ﻟﻪ ﻣﻪڕ ﺋﻪو ڕووداوه ﮔﻪﻟ‪‬ﮏ زۆرن‪ ،‬ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﮏ ﻧﺎﺗﻪﺑﺎﯾﺶ ﻟﻪ ﻧ‪‬ﻮاﻧﯿﺎدا وهﺑﻪر ﭼﺎو دهﮐﻪو‪‬ﺖ ‪.‬‬ ‫ھﻪر ﮐﻪس و ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﮏ‪ ،‬ڕ‪‬ﮑﺨﺮاو و ﺣﯿﺰﺑ‪‬ﮏ ﻟﻪ ڕواﻧﮕﻪی ﺑﻪرژهوهﻧﺪی ﺧـﯚی ﺳـﻪﯾﺮی ﺋـﻪو ﻣﻪﺳـﻪﻟﻪﯾـﻪ دهﮐـﺎت‪ ،‬ﻟـﻪ ڕواﻧﮕـﻪ ﮔـﻪﻟﯽ ﭼـﻪﭘﯽ ﭼـﻪپ‬ ‫ﺑـﯚ‬ ‫ﺑﮕﺮه ﺗﺎ دﯾﺪ و ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ڕاﺳﺘﯽ ڕاﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م ﺋﻪوهی ﮐﻪ ﺗﺎ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ ڕووﻧﻪ ﺋﻪوهﯾﻪ‪ ،‬ھﻪﻣﻮو ﺋﻪو ڕاو ﺑﯚ ﭼﻮوﻧﺎﻧـﻪ ھـﯿﭻ ﺧ‪‬ﺮ‪‬ﮑـﯽ ﺋـﻪو ﺗﯚﯾـﺎن ﯚ‬ ‫ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺳﯿﭭﯿﻠﯽ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ ﺑـﻪ ﺗﺎﯾﺒـﻪﺗﯽ و ﺑـﯚ ﻧﻪﺗـﻪوهی ﮐـﻮرد ﺑـﻪ ﮔﺸـﺘﯽ ﻧﻪداوهﺗـﻪوه‪ ،‬ﺑﮕـﺮه ﻟـﻪ زۆرﺑـﻪی ﮐﺎﺗﯿﺸـﺪا ﺗﻮوﺷـﯽ ﻗـﻪﯾﺮان ھـﺎﺗﻮون و ﺗﻪﻧﺎﻧـﻪت ﺑﻮوﻧﻪﺗـﻪ ھـﯚی‬ ‫ﺗ‪‬ﮑﺸﮑﺎﻧﯽ ﮐﻪﺳﺎﯾﻪﺗﯽ و ﮐﻪراﻣﻪﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎن و ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺑﻪﺧﺖ ڕهش و داﻣﺎوی ﺳﻪردهﺷﺖ‪.‬‬ ‫ﻧﯚزده ﺳﺎڵ ﻟﻪﻣﻪوﺑﻪر‪ ،‬واﺗﻪ ﻟﻪ ڕ‪‬ﮑﻪوﺗﯽ) ‪7‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪڕی ‪ (1366‬ی ھـﻪﺗﺎوی‪ ،‬ﻓﺮۆﮐـﻪﮐﺎﻧﯽ رژﯾﻤـﯽ دڵ ﻟـﻪ ﻗـﯿﻦ و ﺧـﻮ‪‬ﻨﺮ‪‬ﮋی دﯾﮑﺘـﺎﺗﯚری ﺳـﻪددام‪ ،‬ﺑـﻪ ﺋﺎﮔـﺎداری و ڕاو‪‬ﮋﮐـﺎری‪،‬‬ ‫ﻣﻪﺟﻠﯿﺴﯽ ﻗﯿﺎدهی ﺳﻪوره ) ﺳﻪرﮐﺮداﯾﻪﺗﯽ ﺷﯚڕش ( ﻟﻪ ھ‪‬ﺮﺷ‪‬ﮑﯽ ﺑ‪ ‬ﺑﻪزهﯾﯿﺎﻧﻪی ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯽ ﻧﺎﻣﺮۆﭬﺎﻧﻪدا ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ و ﮔﻮﻧﺪهﮐﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﮔﻮﻟﻠﻪی ﺗﺎﯾﺒـﻪﺗﯽ ) ﭼـﻪﮐﯽ ﮐﯿﻤﯿـﺎﯾﯽ (‬ ‫ﺑﯚردوﻣﺎن ﮐﺮد‪.‬‬ ‫دواﺑﻪدوای ﺋﻪو ڕووداوه‪ ،‬دهﻧﮕﯚی ﺋﻪوه ھﻪﺑﻮو ﮐﻪ‪ ،‬ﺧﻮ‪‬ﻨﺮ‪‬ﮋاﻧﯽ دڵ ﭘﯿﺴﯽ ﺳﻪددام‪ ،‬ﺋﻪو ﭼﻪﮐﻪﯾﺎن ﻧﻪ ﻟﻪ ﺳﻪر ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺑ‪ ‬دﯾﻔﺎﻋﯽ ﺷﺎر‪ ،‬ﺑﻪ‪‬ﮑﻮ ﻟﻪ ﺳﻪر دوژﻣﻨﺎن و ﺧﺎﯾﻪﻧـﻪ ﮐـﺎﻧﯽ‬ ‫ﻧﺎو ﺧﯚﯾﯽ‪ ،‬واﺗﻪ ھ‪‬ﺰهﮐﺎﻧﯽ ﺋ‪‬ﺮاﻧﯽ و ﻣﺎم ﺟﻪﻻل ﻟﻪ ﮐﺎر ﮐﺮدوه‪.‬‬ ‫ھﻪر ﺋﻪو ﭘ‪‬وﭘﺎﮔﻪﻧﺪهﯾﻪ ﻟﻪ ﺷﺎری ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠﻪﺷﺪا وهک دهﻧﮕﯚﯾﻪک ﺑ‪‬و دهﮐﺮاﯾﻪوه‪ .‬ﺑﻪ ﭘ‪‬ﯽ ھ‪‬ﻨﺪ‪‬ﮏ ﺑﻪ‪‬ﮕﻪو ﺷﺎﯾﻪد ﺣﺎ‪‬ﯽ ﺣﺎﺷﺎ ھﻪ‪‬ﻨـﻪﮔﺮ‪ ،‬ﻟـﻪ ڕۆژاﻧـﯽ ‪13‬ی و‪14‬ی ﻣـﺎرﭼﯽ ‪1988‬‬ ‫ھ‪‬ﺰهﮐﺎﻧﯽ ﺋ‪‬ﺮان ﮔﺮدهﮐﺎﻧﯽ دهورو ﺑﻪری ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠﻪﯾﺎن داﮔﯿﺮ ﮐﺮد‪15 ،‬ی ﻣﺎرﭼﯽ ‪1988‬ﭘ‪‬ﺸﻤﻪرﮔﻪﮐﺎﻧﯽ )ﯾﻪﮐ‪‬ﺘﯽ ‪ -‬ﭘﺎرﺗﯽ و ﺳﻮﺳﯿﺎﻟﯿﺴﺖ ( و ھ‪‬ـﺰی ﺋ‪‬ـﺮان ﺑـﻪ ﻧـﺎوی ھ‪‬ـﺰی ھـﺎو‬ ‫ﺑﻪﺷﯽ ﺋ‪‬ﺮان و ﭘ‪‬ﺸﻤﻪرﮔﻪﮐﺎن ﭼﻮوﻧﻪوه ﻧﺎو ﺷﺎری ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠﻪ ‪(1).‬‬ ‫ﺑﻪ ھﯚی ﺋﻪوهﯾﮑﻪ ﻧﺎوﭼﻪی ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠﻪ ﻟﻪ ژ‪‬ﺮ دهﺳﺘﯽ ﺋﯿﺮان دا ﺑﻮو ‪ ،‬ڕۆژی ‪16‬ی ﻣﺎرﭼﯽ ‪ 1988‬ﺑﻪ ﭘ‪‬ﯽ ﺑ‪‬ﯾﺎری ﺳﻪددام ﺣﻮﺳ‪‬ﻦ و ﺳﻪرﮐﺮداﯾﻪﺗﯽ ﺷﯚڕش‪ ،‬ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠﻪ ﺑﻪ ﺑﻪﺷ‪‬ﮏ ﻟـﻪ‬ ‫ﺧﺎﮐﯽ ﺋ‪‬ﺮان ﻟﻪ ﻗﻪ‪‬ﻪم درا‪ ،‬ھﻪر ﺑﻪو ﺑﯿﺎﻧﻮﯾﻪﺷﻪوه ﻓﻪرﻣﺎﻧﯽ ﺑﯚردوﻣﺎن ﮐﺮدﻧﯽ دهﭬﻪری ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠﻪ وهک ﭘﺎرﭼﻪﯾﻪک ﻟﻪ ﺧﺎﮐﯽ دوژﻣﻦ ) ﺋ‪‬ﺮان ( ﺑﻪ ﮔﻮﻟﻠﻪی ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ) ﮐﯿﻤﯿـﺎﯾﯽ (‬ ‫ﺑﻪ ﻓ‪‬ۆﮐﻪواﻧﻪﮐﺎن ڕاﮔﻪﯾﻪﻧﺪرا‪.‬‬ ‫دوای ﭘﺎﺷﻪﮐﺸﻪی ھ‪‬ـﺰی ھﺎوﺑﻪﺷـﯽ ﺋ‪‬ـﺮان و ﭘ‪‬ﺸـﻤﻪرﮔﻪ ﻟـﻪ ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠـﻪ ﺑـﻪرهو ڕۆژھـﻪ‪‬ﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن‪ ،‬ﻧﺎوﭼـﻪﮐﺎﻧﯽ ﺗـﺮی ﮐﻮردﺳـﺘﺎن وهک ﮔـﯚک ﺗﻪﭘـﻪ‪ ،‬ز‪‬ـﻮه‪ ،‬ﻓﺮﺟﯿﻨـﯽ و ﻗ‪ ‬و‬ ‫ﻗﺎڕﻧ‪ ، ‬ﮐﻪوﺗﻪ ﺑﻪر ﭘﻪﻻﻣﺎری دڕﻧﺪاﻧﻪی رژﯾﻤﯽ ﺑﻪﻋﺲ و ھﯿﺘﺮ ‪....‬‬ ‫ﺋﻪﮔﻪرﭼﯽ ﺋﻪم وﺗﻪﯾﻪی ﺳﻪروو‪ ،‬وهک ھﯚﮐﺎر‪‬ﮑﯽ ﺳﻪرهﮐﯽ ﻧﺎﺗﻮاﻧ‪‬ﺖ ﺷـﺮۆﭬﻪ و ﭘﺎﺳـﺎوی ﺋـﻪو ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗـﻪو ﺗﺎواﻧـﻪ ﮔـﻪوره ﯾـﻪ ﺑﮑـﺎت ﺑـﻪ‪‬م ﻧﺎﺷـ‪‬ﺖ ﺋـﻪوهﯾﺶ ﺑﺸـﺎردر‪‬ﺘﻪوه ﮐـﻪ ﮐﯿﻤﯿـﺎ‬ ‫ﺑﺎراﻧﯽ ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠﻪ‪ ،‬ز‪‬ﻮه‪ ،‬ﮔﯚک ﺗﻪﭘﻪ و ﺳﻪردهﺷﺖ‪ ،‬ﺑﻪ واﺗﺎﯾﻪک‪ ،‬ﻧﺎوﭼﻪﮐﺎﻧﯽ ﻧ‪‬ﻮان ﺋﻪو دوو ﺷﺎرهی ﮐﻮردﺳﺘﺎن‪ ،‬ﭘ‪‬ﻮهﻧﺪﯾﻪﮐﯽ ﮔﺮ‪‬ﺪراوی ﺑﻪ دهﻧﮕﯚﯾﻪﮐﻪوه ھﻪﺑ‪‬ﺖ‪ ،‬ﺑﻪو ﻣﺎﻧﺎﯾـﻪ ﮐـﻪ‬ ‫ﻟﻪ ﻻﯾﻪﮐﻪوه ڕۆ‪‬ﯽ زۆر زهﻗﯽ ھ‪‬ﺰی ﺋ‪‬ﺮان وهک دوژﻣﻨﯽ دهرهﮐﯽ ) ﻟﻪ ڕواﻧﮕﻪی ﻋ‪‬ﺮاﻗﯿﻪﮐﺎن ( و ھ‪‬ﺰهﮐﺎﻧﯽ ﻣﺎم ﺟﻪﻻل وهک ﺧﺎﯾﻪﻧ‪‬ﮑﯽ ﻧﺎو ﺧﯚﯾﯽ ﮐـﻪ ﻟـﻪو ﺳـﻪردهﻣﻪدا ﺑـﻪ ﭘﯿـﺎوی‬ ‫ﺋ‪‬ــﺮان دهﻧﺎﺳــﺮا‪ ،‬ﻟــﻪو ﺗــﺎوان و ﮐﺎرهﺳــﺎﺗﻪ دا ﻧﮑــﻮ‪‬ﯽ ﻟــ‪ ‬ﺑﮑﺮ‪‬ــﺖ و وە ﺑــﻪرﭼﺎو ﻧــﻪﮔﯿﺮدر‪‬ﺖ‪ ،‬ﻟــﻪ ﻻﯾــﻪﮐﯽ دﯾﮑﻪﺷــﻪوه ﮐ‪‬ﺸــﻪی ﮐــﻮرد و ﮐــﻪش و ھــﻪوای دهو‪‬ﻪﺗــﻪﮐﺎن ﻟــﻪو ﺑﻪﺷــﻪی‬ ‫ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ) ڕۆژھﻪ‪‬ت و ﺑﺎﺷﻮور ( ﺣﻪﺷﺎر ﺑﺪر‪‬ﺖ ‪.‬‬

‫‪112‬‬

‫ﺑﯚ ﺷﺎرهﮐﻪم!‬ ‫ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ‪ :‬ﺣﻪﻣﻪرهﺳﻮوڵ ﺣﻪﺳﻪنﭘﻮور‬ ‫ھﯚ ﺷﺎرهﮐﻪم!‬ ‫ﺳﻪردهﺷﺘﻪﮐﻪم !‬ ‫ﺗﯚ ﺑﻪھﺎری ژﯾﻨﯽ ﻣﻦ ﺑﻮوی‬ ‫ﺗﯚ ﺋﻪﺳﺘ‪‬ﺮهی‬ ‫ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯽ‬ ‫ﺗﺎری ﻣﻦ ﺑﻮوی‪.‬‬ ‫ﮔﻪﺷﺎوه ﺑﻮوی وهک‬ ‫ﮔﻮ‪‬ﯽ ﺑﺎخ‬ ‫ﺷﻪﮐﺎوه ﺑﻮوی‬ ‫ﭼﻪﺷﻨﯽ ﺑﻪﯾﺪاخ‬ ‫ﻟﻪ ﭘ‪ ‬دهﺳﺘ‪‬ﮑﯽ ﺗﺎوان‬ ‫دهﯾﺎن ﺧﻮﻧﭽﻪ و ﮔﻮ‪‬ﯽ ﺗﯚی‬ ‫ھﻪ‪‬ﻮهران‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ‬ ‫ھ‪‬ﺰی ڕهﺷﯽ ﺋﻪھﺮﯾﻤﻪﻧﯽ‬ ‫ھﻪﻧﺎﺳﻪی ﻟﻪ ﮔﻪروودا‬ ‫ﮐﻮﺷﯽ‬ ‫●●●●‬ ‫ﺳﻪردهﺷﺘﻪﮐﻪم!‬ ‫ﺋﻪی ﺷﺎرهﮐﻪم!‬ ‫ﻓ‪‬ﻨﮑﯽ د‪‬ﻪ ﺑﺮﯾﻨﺪارهﮐﻪم‬ ‫ڕووﺣﻢ ﺑﯚ ﺗﯚ ﺑﻪ ﭘﻪرۆﺷﻪ‬ ‫ﮔﺸﺖ ﮐﺎﺗ‪‬ﮑﻢ‬ ‫"ﺣﻪوﺗﯽ ﭼﻮاری ﺷﻪﺳﺖ و ﺷﻪﺷﻪ"‬ ‫ﻟﻪ ھﻪر ﮐﻮێ ﺑﻢ‬ ‫ﻟﻪ ﻧ‪‬ﻮ د‪‬ﻤﯽ‬ ‫ﺳﻮﮐﻨﺎﯾﯽ د‪‬ﯽ ﺑﻪ ﮐﻮ‪‬ﻤﯽ‪.‬‬ ‫ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷﺎره ﺟﻮاﻧﻪﮐﻪم ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﻪ ھﯚی ﻓﺮۆﮐﻪﮐﺎﻧﯽ ﺑﻪﻋﺴﯽ ﺧﻮ‪‬ﻦڕ‪‬ﮋهوه‪.‬‬ ‫ﯾﺎدی ﺷﻪھﯿﺪ و ﺑﺮﯾﻨﺪارهﮐﺎن ﺑﻪﺧ‪‬ﺮ‪.‬‬ ‫ﺳﻪرﭼﺎوه ‪ :‬ﻣﺎ‪‬ﭙﻪری ﮔﯿﺎرەﻧﮓ ‪ /‬ڕ‪‬ﮑ‪‬وﺗﯽ ‪4 :‬ی ﺋﺎورﯾﻠﯽ ‪2007‬‬

‫‪111‬‬

‫ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﮐﻪوﺗﻪ ﻣﻪﺗﺮﺳﯽ و ﺗﻮوﺷﯽ زاﻣﺪار ﺑﻮوﻧﯽ ﺟﻪﺳﺘﻪی و دهرووﻧﯽ ﺑﻮون‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ﮐـﺎﺗﯽ ﺑﯚﻣﺒـﺎران دا و ﺳـﺎﺗﻪﮐﺎﻧﯽ ﯾﻪﮐـﻪم دا ‪ 29‬ﮐـﻪس ﺷـﻪھﯿﺪ ﺑـﻮون و ﻧﺎوهﻧـﺪی ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ ﻟـﻪ ﭼـﻮار ﻻوه ﮐﻪوﺗـﻪ ﺑـﻪر ﭘـﻪﻻﻣﺎری ﻓﺮۆﮐـﻪﮐﺎﻧﯽ ﻋ‪‬ﺮاﻗـﯽ و ھـﻪروهھﺎ ﻟـﻪ‬ ‫دهرهوهی ﺷﺎرﯾﺶ ﮔﻮﻧﺪی ڕهﺷﻪھﻪرﻣ‪ ‬و دهوروﺑﻪری ﺑ‪‬ﺮان و ﺷ‪‬ﻤﺎش و ﺑ‪‬ﮋوێ و ﺋﺎ‪‬ﻮهت ﻟﻪو ﻧﺎوﭼﻪﯾﻪ ﮐﻪوﺗﻨﻪ ﺑﻪر ﺋﻪو ﭘﻪﻻﻣﺎره دڕﻧﺪاﻧﻪﯾﻪ‪.‬‬ ‫ﭘﺎش دوو ﺳﺎڵ ﻧﯿﻮ ﻟﻪ ﮐﺎرهﺳﺎﺗﯽ ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ و دهوروﺑـﻪری ھﻪﺋﯿـﻪﺗ‪‬ﮑﯽ ﭘﺰﯾﺸـﮑﯽ ھﺎﺗﻮوﺗـﻪ ﻧﺎوﭼﻪﮐـﻪ و ﺑﻪﺷـ‪‬ﮏ ﻟـﻪ ﺷـﻪھﯿﺪان و ﺑﺮﯾﻨـﺪارهﮐﺎﻧﯿﺎن ﻟـﻪ ﻟﯿﺴـﺘﻪی‬ ‫زهرهر دﯾﺘﻮاﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ دا ﺗﯚﻣﺎر ﮐﺮدووه‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﻪ داﺧﻪوه ﺋﻪو ﻟﯿﺴﺘﻪ ﺗﯚﻣﺎر ﮐﺮاوه ﻟﯿﺴﺘﻪی ﺗﻪواو ﻧﯽﯾﻪ و زﯾﺎﺗﺮ ﻟﻪ ‪ %70‬ﻟﻪ ﺑﺮﯾﻨﺪارهﮐﺎن ﻟﻪو ﻟﯿﺴﺘﻪ دا ﺗﯚﻣـﺎر ﻧـﻪﮐﺮاون‪ ،‬ھـﻪر‬ ‫ﭼﻪﻧﺪ ﺑﻪداﺧﻪوه ﮐﺎرﯾﮕﻪری ﺋﻪو ﮔﺎزه ﺷﯿﻤﯿﺎیﯾﻪ ﺑﻪﺷﯽ ھﻪره زۆری ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺋﻪو ﻧﺎوﭼﻪﯾـﻪی ﮔﺮﺗﯚﺗـﻪوه‪ ،‬ﺑـﻪ‪‬م ﮐـﻪمﮐﺎری زۆری دهرﺣـﻪق ﮐـﺮاوه‪ ،‬ﯾـﻪﮐ‪‬ﮏ ﻟـﻪ ھﯚﯾـﻪﮐﺎن ﺋﻪوهﯾـﻪ ﮐـﻪ‬ ‫ﺑﻪﺷ‪‬ﮏ ﻟﻪو ﺧﻪ‪‬ﮑﻪ زاﻣﺪاره ﺑـﻪ ھـﯚی ﺋﯿﻤـﺎن ھـﻪﺑﻮوﻧﯿﺎن ﺑـﻪ ﻣﻪﺳـﻪﻟﻪی ﮐﻮرداﯾـﻪﺗﯽ ﻧـﺎوی ﺧﯚﯾـﺎن وهک زاﻣـﺪاری ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺗﯚﻣـﺎر ﻧـﻪﮐﺮدووه ﻟـﻪ ﺑـﻪر ﺋـﻪوه ﻧﺎوﯾـﺎن دهﭼ‪‬ﺘـﻪ ﻧـﺎوی‬ ‫ﺋﯿﺪارهی ﮔﯿﺎنﺑﻪﺧﺘﺎن ) ﺟﺎﻧﺒﺎز ( و ﺋﻪو ﺷﻮ‪‬ﻨﻪش زۆرﺗﺮ ﺑﯚ ﭘﯿـﺎواﻧﯽ ﺳـﻪر ﺑـﻪ ﺣﮑﻮوﻣـﻪت داﻣـﻪزراوه و ﻟـﻪ ﺋﺎﮐـﺎم دا ﭘ‪‬ﯿـﺎن واﯾـﻪ ﮐـﻪ دهﺑـ‪ ‬ﺋـﻪوان ﻧﺎوﯾـﺎن ﻟـﻪ ﻟﯿﺴـﺘﻪی ﺟـﺎش و‬ ‫ﺧﯚﻓﺮۆﺷﻪﮐﺎﻧﯽ ﺳﻪر ﺑﻪو ﺋﯿﺪارهﯾﻪ و ﺳﻪر ﺑﻪ ﺣﮑﻮوﻣﻪت ﺟﯿﺎ ﺑﮑﺮ‪‬ﺘﻪوه و ﻧﺎوﯾﺎن ﻟﻪ ﭘﺎڵ ﻟﯿﺴﺘﻪی ﺟﺎﺷﻪ ﮐﻮژراو و ﺑﺮﯾﻨﺪارهﮐﺎن دا ﻧﻪﺑ‪‬ﺖ‪ .‬ﺑﻪﺷ‪‬ﮑﯽ دﯾﮑـﻪش ﻟـﻪو ﺧﻪ‪‬ﮑـﻪ ﺑـﻪ ھـﯚی‬ ‫ﺋﻪوه ﮐﻪ ﮐﻪس و ﮐﺎری ﭘ‪‬ﺸﻤﻪرﮔﻪ ﺑﻮون‪ ،‬ﭘ‪‬ﯿﺎن واﺑﻮوه ﮐﻪ ﺋﻪوهش ﺷﻪرﻋﯿﻪت دان ﺑﻪ دهو‪‬ﻪﺗﻪ و دهو‪‬ﻪت دهﯾﮫﻪوێ ﺑﻪ ﻧـﺎوی ﺋـﻪوان ﻣﻪﺳـﻪﻟﻪی ﺧـﯚی زهق ﺑﮑﺎﺗـﻪوه‪" ،‬ھـﻪر ﭼﻪﻧـﺪ‬ ‫دهو‪‬ﻪت ﺋﻪو ﮐﺎرهﺷﯽ ﮐﺮدووه"‪ .‬ﻟﻪ ﺳﻪر ﺋﻪو ﺑﻨﻪﻣﺎﯾﻪ ﺑﻪﺷ‪‬ﮏ ﻟﻪ زاﻣﺪاراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ﻧﻪﭼﻮون ﻧﺎوی ﺧﯚﯾﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﺑﮑﻪن‪ ،‬ﻟﻪ ھﻪﻣﺎن ﮐﺎﺗﯿﺸﺪا ﮐﺎرﺑﻪدهﺳﺘﺎﻧﯽ ﺣﮑﻮوﻣﻪت‬ ‫ﺑﻪ ﺋﺎﻧﻘﻪﺳﺖ و ﺑـﻪ ﺗﯚ‪‬ﻪﺳـﺘﺎﻧﺪﻧﻪوه ﻟـﻪ ﮐـﻪس وﮐـﺎری ﭘ‪‬ﺸـﻤﻪرﮔﻪ ڕاﺳـﺘﻪوﺧﯚ ﺑـﻪرﮔﺮی ﻟـﻪ ﻧﺎوﻧﻮوﺳـﯽ ﺋـﻪوان ﮐـﺮدووه‪ ،‬ھـﻪر ﺑﯚﯾـﻪ ﺋـﻪو ﻟﯿﺴـﺘﻪ ﺗﯚﻣـﺎر ﮐـﺮاوه ﮐـﻪ ﻟـﻪ ﻻﯾـﻪن ﭼﻪﻧـﺪ‬ ‫ﭘﺰﯾﺸﮑ‪‬ﮑﻪوه ﺋﺎﻣﺎده ﮐﺮاوه‪ ،‬ﺗﻪواو ﻧﯽﯾﻪ‪ .‬ﺑﻪ داﺧﻪوه ﺗﺎﮐﻮو ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ زﯾﺎﺗﺮ ﻟـﻪ ‪ 1000‬ﮐـﻪس ﺷـﻪھﯿﺪ و ھـﻪروهھﺎ زﯾـﺎﺗﺮ ﻟـﻪ ‪ 5000‬ﮐﻪﺳـﯿﺶ ﺑﺮﯾﻨـﺪار ﺑـﻮون و ﻟـﻪ ﺷـﻪھﯿﺪهﮐﺎن ﺗـﻪﻧﯿﺎ‬ ‫ﻧﺎوی ‪ 109‬ﮐﻪس ﺑﻪ ڕهﺳﻤﯽ ﻧﺎو ﻧﻮوس و ﺗﯚﻣﺎر ﮐﺮاون‪ .‬ﺑﻪﺷﯽ ھﻪره زۆری ﻧﺎوی ﺷﻪھﯿﺪ و ﺑﺮﯾﻨﺪارهﮐﺎن ﻧﺎوﯾﺎن ﻟﻪ ﻟﯿﺴﺘﯽ ﺗﯚﻣﺎر ﮐﺮاو داﻧﯽﯾﻪ‪ .‬و ﺋﻪﮔﻪرﯾﺶ ﺑﭽﯿﻪ ﻧﺎو ﻗﻮ‪‬ﯾﯽ ﺋﻪو‬ ‫ﻣﻪﺳﻪﻟﻪﯾﻪ ﺋﻪو ﮐﺎت ﺑﯚﻣﺎن دهر دهﮐﻪوێ ﮐﻪ ﺋﻪﮔﻪر ﺋﻪو ﮐﺎت ﮐﺎرﺑﻪدهﺳـﺘﺎﻧﯽ ﺣﮑﻮوﻣـﻪت ھـﻪو‪‬ﯿﺎن داﺑﺎﯾـﻪ و ھـﻪﻣﻮو ﺋـﻪو ﮐﻪﺳـﺎﻧﻪﯾﺎن ﺑـﻪ ﺑـ‪ ‬ﺟﯿـﺎوازی ﻧﺎوﻧﻮوﺳـﯽ ﮐﺮدﺑﺎﯾـﻪ و ﺋـﻪو‬ ‫ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪﯾﺎن ھﻪر ﺋﻪو ﮐﺎت ﻟﻪ ﻗﺎو داﺑﺎﯾﻪ‪ ،‬ڕهﻧﮕﻪ ﻗﻪت ڕووداوی ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠﻪ و ﮔﯚﮔﺘﻪﭘﻪ و ز‪‬ﻮه و ﺷ‪‬ﺦوهﺳﺎﻧﯽ زهرده و ﺷﻨﯚ ﺑﺎدﯾﻨﺎن و دهﯾﺎن ﺷﻮ‪‬ﻨﯽ دﯾﮑـﻪ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن و ھـﻪروهھﺎ‬ ‫‪ 182000‬ﺋﻪﻧﻔﺎﻟﮑﺮاو و ‪ 8500‬ﺑﺎرزاﻧﯽ و ‪ 8000‬ﮐﻮردی ﻓﻪﯾﻠﯽ ) ﮐﻮردهﮐﺎﻧﯽ ﻓﻪﯾﻠﯽ ﺋﻪو ﮐﻮرداﻧﻪن ﮐﻪ ﻟﻪ ﻣ‪‬ﮋﺳﺎ‪‬ﻪ ﭼﻮوﻧﻪ ﻧ‪‬ﻮ ﻋ‪‬ـﺮاق و ﻟـﻪ ڕهگ و ڕﯾﺸـﻪوه ﭘﻪھﻠـﻪوﯾﻦ‪ ،‬ﺑـﻪ‪‬م ﻟـﻪ‬ ‫ﺑﻪر ﺋﻪوه ﻟﻪ ﻋﻪرهﺑﯽ دا ﭘﯿﺘﯽ " پ " ی ﻧﯽ ﯾﻪ و ﺋﻪو ﭘﯿﺘﻪ ﺑﻪ ﭘﯿﺘﯽ " ف " دهﺧﻮ‪‬ﻨﺪر‪‬ﺘﻪوه ﻟﻪ ﺋﺎﮐﺎم دا ﭘﻪھﻠﻪوی ﺑﯚﺗﻪ ﻓﻪھﻠﻪوی و دواﯾـﻪش وﺷـﻪی ﻓﻪھﻠـﻪوی ﮐـﻮرت ﮐﺮاوهﺗـﻪوه‬ ‫ﺑﯚﺗﻪ ﮐﻮردی ﻓﻪﯾﻠﯽ‪ (.‬و ﺳﻪدان ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗﯽ دﯾﮑﻪی ﻟﻪو ﺷ‪‬ﻮهﯾﻪ دژ ﺑﻪ ﮔﻪﻟﯽ ﮐﻮرد رووی ﻧﻪداﺑﺎﯾﻪ‪ ،‬ھﻪر ﺑﯚﯾﻪ دوای ﺋﻪو ﺑ‪‬دهﻧﮕﯽﯾﻪ داﮔﯿﺮﮐﻪراﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑـﻪ ﮐـﻪﯾﻔﯽ ﺧﯚﯾـﺎن ﻟـﻪ‬ ‫ﮐﻮﺷﺘﻦ و ﺑ‪‬ﯾﻨﯽ ﮐﻮردهﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷـﻮور و ﺑـﺎﮐﻮوری ڕۆژھـﻪ‪‬ت و ڕۆژﺋـﺎوا و ﮐﻮردﺳـﺘﺎﻧﯽ ڕۆژھـﻪ‪‬ت " ﺳـﻨﻪ‪ ،‬ﻗﻪﺳـﺮی ﺷـﯿﺮﯾﻦ‪ ،‬ﺋـﯿﻼم‪ ،‬ﻧﻪوﺳـﻮود ﭘـﺎوه‪ ،‬ﺑﺎﻧـﻪ‪ ،‬ﻣـﻪرﯾﻮان و‬ ‫ﻗﺎڕﻧ‪ ‬و ﻗﻪ‪‬ﺗﺎن و ﺳﻪﻗﺰ و ﺳﻪردهﺷﺖ و دهﯾﺎن ﺷﻮ‪‬ﻨﯽ دﯾﮑﻪی ﺋﻪم ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﻪ " ﺑﻪ ﮐﻪﯾﻔﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺷﻪرﻋﯿﻪﺗﯿﺎن ﺑﻪ ﮐـﻮرد ﮐـﻮژی داوه‪ .‬ﻟـﻪو ﮐﻮﺷـﺘﻦ و ﺑ‪‬ﯾﻨـﻪ دا ھـﻪر ﺟـﺎرهی ﻟـﻪ‬ ‫ژ‪‬ﺮ ﻧﺎو‪‬ﮏ‪ ،‬ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧﻪ ﻟﻪ ژ‪‬ﺮ ﻧﺎوی ﻣﻪزھﻪب و دﯾﻦ‪ ،‬ﭘﺎن ﺗﻮرﮐﯿﺴﻢ‪ ،‬ﺷﻮﭬﯿﻨﯿﺴﺘﯽ ﻋﻪرهﺑﯽ و ﻧﺎﺳﯿﻮﻧﺎﻟﯿﺴﺘﯽ ﺋﺎرﯾﺎیﯾﻪوه ﮔﻪﻟﯽ ﮐﻮردﯾﺎن ﻗﻪﻻﭼﯚ ﮐﺮدووه ‪.‬‬ ‫ﻟ‪‬ﺮهدا ڕهﺧﻨﻪ ﻟﻪ ﺳﻪر ﮐﻮردهﮐﺎﻧﯽ ھﻪر ﭼﻮار ﭘﺎرﭼﻪی ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﺑﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪت ﺋﻪو ھ‪‬ﺰ و ڕ‪‬ﮑﺨﺮاوه ﺳﯿﺎﺳﯽﯾﺎﻧﻪی ﮐﻮرده ھﻪﯾﻪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺷـ‪‬ﻮهﯾﻪﮐﯽ ﺑـﺎش و ڕ‪‬ﮏوﭘ‪‬ـﮏ و زاﻧﺴـﺘﯿﺎﻧﻪ‬ ‫ﻟﻪ ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﺋﻪو ھﻪﻣﻮو ﺟﯿﻨﺎﯾﻪت و ﮐﺮدهوه ﻧﺎﺣﻪزاﻧـﻪی دوژﻣﻨـﺎن و داﮔﯿﺮﮐـﻪراﻧﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن دا ھﻪ‪‬ﻮ‪‬ﺴـﺘﯽ ڕوون و ﺑـﻪرﭼﺎوﯾﺎن ﻧـﻪﺑﻮوه‪ .‬ھـﻪر ﺑﯚﯾـﻪ دهﺑـﻮو‪ ،‬ﺑﻪرژهوهﻧـﺪی ﮔـﻪل و‬ ‫ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن ﻟﻪ ﺳﻪروی ﺑﻪرژهوهﻧﺪیﯾﻪ ﺷﻪﺧﺴﯽ و ﺣﯿﺰﺑﯽﯾﻪﮐﺎﻧﻪوه ﺑﺎﯾﻪ‪ ،‬ﺋﻪو ﺑﻪو ﻣﺎﻧﺎﯾﻪ ﻧﯽﯾﻪ ﮐﻪ ﺑﻤﮫﻪوێ زهﺣﻤﻪت و ﺗ‪‬ﮑﯚﺷﺎﻧﯽ ھ‪‬ﺰ و ڕ‪‬ﮑﺨﺮاوه ﺳﯿﺎﺳﯽﯾﻪﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪ ﺑـﻪر‬ ‫ﭼﺎو ﻧﻪﮔﺮم ﺑﻪ‪‬م ﺋﻪو ﮔﻠﻪﯾﯽ و ڕهﺧﻨﻪﯾﻪ ﻟﻪ ﺳﻪرﯾﺎﻧﻪ و ھﯿﻮادارم ﮐﻪ ﻟﻪ داھﺎﺗﻮو دا ﺑﺘﻮاﻧﯿﻦ ﺋﻪزﻣﻮون ﻟﻪ ھﻪ‪‬ﻪ و ﮐﻪمﮐﺎریﯾﻪﮐﺎﻧﯽ ﮔﻪﻟﻪﮐﻪﻣﺎن و ﺣﯿﺰﺑﻪﮐﺎن وهر ﺑﮕﺮﯾﻦ‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ڕۆژی ‪5‬ی دﯾﺴﺎﻣﺒﯿﺮ ﭼﻪﻧﺪ ﮐﻪس ﻟـﻪ ﺷـﺎھﯿﺪهﮐﺎﻧﯽ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ و ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠـﻪ و ﺋـﺎ‪‬ﻮهت و زهرده و ﻟـﻪ ﺷـﺎرهﮐﺎﻧﯽ ﺋﺎﺑـﺎدان و ﺧﻮڕڕهمﺷـﻪھﺮ را ﮐـﻪ ھـﻪر ھـﻪﻣﻮوﯾﺎن ﺧـﻪ‪‬ﮑﯽ‬ ‫ﺳﯿﭭ‪‬ﻞ و ﮐﺎﺳﺒﮑﺎر ﺑﻮون‪ ،‬ﺑﻪﺷﺪاری دادﮔﺎﯾﯽ ﺗﺎواﻧﺒﺎر ﻓﺮاﻧﺲ ﭬﺎن ﺋﺎﻧﺮات ﺑﻮون‪ .‬ﺋﻪوهی ﮐﻪ ﺟ‪‬ﮕـﺎی ﺳـﺮﻧﺞ ﺑـﻮو‪ ،‬ﺷـﺎھﯿﺪ داﻧـﯽ ﭼﻪﻧـﺪ ﮐﻪﺳـ‪‬ﮏ ﺑـﻮو ﺑـﻪ ﻧﺎوهﮐـﺎﻧﯽ ﺑـﻪرﯾﺰان‪ ،‬ﻗـﺎدر‬ ‫ﻣﻪوﻻنﭘﻮور و ﺣﻪﺳﻪن واﺣﯿﺪی و ﮐﺎک ﺳﺎ‪‬ﺢ ﻋﻪزﯾﺰﭘﻮور ﺋﻪﻗﺪهم و ﻋﻪﺑﺪو‪ ‬ﺷﻪرﯾﻔﯽ و ﭼﯿﻤﻪن ﺳﻪﻋﯿﺪی و ﺑﺎوﮐﯽ ﭼﯿﻤﻪن ﺑﻮو‪ .‬ﮐﻪ ھـﻪر ھـﻪﻣﻮوﯾﺎن ﺧـﺎوهﻧﯽ ﭼﻪﻧـﺪﯾﻦ ﺷـﻪھﯿﺪ و‬ ‫ﺑﺮﯾﻨﺪاری ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﻮون‪ ،‬ھﻪروهک ﺑﻪر‪‬ﺰ ﻋﻪﻟﯽ ﻣﻪﺣﻤﻮود ﻟﻪ ﻧﻮوﺳﺮاوهﮐﻪی ﺧﯚی دا ﻟﻪ ژ‪‬ﺮ ﻧﺎوی " ﻋﻮﻣﻪری ﺧـﺎوهری ﺳﻪردهﺷـﺖ" دا‪ ،‬ﺑﺎﺑـﻪﺗ‪‬ﮑﯽ ﺑـ‪‬و ﮐـﺮدهوه و ﺗ‪‬ـﺪا ڕۆ‪‬ـﯽ ﻣـﺎم‬ ‫ﻗﺎدر و ﮐﻪﺳﺎﻧﯽ دﯾﮑﻪی ﺗ‪‬ـﺪا ﺑـﺎس ﮐـﺮد ﺑـﻮو ﺟ‪‬ﮕـﺎی ﺳـﻮﭘﺎس و ﭘ‪‬ﺰاﻧﯿﻨـﻪ‪ ،‬ﺑﺎﺑـﻪﺗﯽ ﻧـﺎوﺑﺮا ڕاﺳـﺘﯽﯾﻪﮐﺎﻧﯽ ﺗ‪‬ـﺪا زهق ﮐﺮدووﻧـﻪوه‪ ،‬ﺑﯚﯾـﻪ ﻣﻨـﯿﺶ ﺧـﯚم ﻟـﻪو ﺑﺎﺳـﻪ ﻧـﺎدهم و ﺗـﻪﻧﯿﺎ‬ ‫ھ‪‬ﻨﺪ‪‬ﮏ ﺋﺎﻣﺎژهی ﮐﻮرت ﺑﻪ دادﮔﺎﯾﻪﮐﻪ دا دهﮐﻪم‪.‬‬ ‫ﻣﺎم ﻗﺎدر ﻣﻪوﻻنﭘﻮور ﮐﺎﺗ‪‬ﮏ ﻟﻪ دادﮔﺎ دا ﺑﺎﺳﯽ ﺷﻪھﯿﺪ ﺑﻮوﻧﯽ ﻣﻨﺪا‪‬ﻪ ﺟﮕﻪرﮔﯚﺷﻪﮐﺎﻧﯽ ﮐﺮد و ﺑﺎﺳـﯽ ﮐﭽـﻪ ﺋﻪﻧﻔﺎﻟﮑﺮاوهﮐـﻪی ﺧـﯚی ﮐـﺮد‪ ،‬ھـﻪﻣﻮو ﺑﯿﺴـﻪراﻧﯽ ﻧ‪‬ـﻮ ھـﯚ‪‬ﯽ دادﮔـﺎ ﺑـﻪ‬ ‫ﺟﺎر‪‬ﮏ‪ ،‬ﮐ‪ ‬و ﺑ‪‬ﺪهﻧﮓ ﺑﻮون و ﺑ‪‬ﺪهﻧﮕﯽﯾﻪﮐﯽ ﻣﭽﯚڕک ھ‪‬ﻨﻪر ﺗﻪواوی ھﯚ‪‬ﯽ دادﮔﺎﮐﻪی داﮔﺮت و ھﻪﻣﻮو ﻻﯾﻪﮐﯽ ﺳﻪرﺳﺎﻣﯽ ﺋﻪو ﺟﯿﻨﺎﯾﻪت و ڕووداوه ﮐﺮد ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﻪر ﺧـﯚی و ﻣـﺎڵ و‬ ‫ﻣﻨﺪا‪‬ﯽ ھﺎت ﺑﻮو‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪت ﮐﺎﺗ‪ ‬ﺧﺎﺗﻮو زﯾﺦ ﭬ‪‬ﻠﺪ وهﮐﯿﻠﯽ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽﯾﻪﮐﺎن و‪‬ﻨﻪی ﮐﭽ‪‬ﮑﯽ ﮐﻪ ﻟﻪ ﮐﺘ‪‬ﻨﯽ " دوﮐﺘﯚر ﻓﺮوﺗﻪن" ﺑﻪ ﻣﺎم ﻗﺎدر ﻧﯿﺸﺎن دا و ﭘﺮﺳﯿﺎری ﻟ‪‬ﮑﺮد ﮐﻪ ﺋﻪو‬

‫‪120‬‬

‫ﺷﺎر ﻧﻮ‪‬ﻨﮕﻪی زهردهﺷﺘﯽ رووﻧﺎﻛﯽ و دژی ﺗﺎرﯾﻜﯿﯿﻪ‬ ‫ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯿﺶ ﺗﯚز ﮔﺮﺗﻮﯾﯽ ﻏﻪرﯾﺒﯽ ﺷﺎر و ﻓﺮﻣ‪‬ﺴﻜﯽ ﻧﺎدﯾﺎره‬ ‫ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯽ ﺑ‪ ‬ﻧﺎزی ﺷﺎر و ﮔﭭﻪی ﺑﺎﯾﯽ ﺋ‪‬ﻮاره‬ ‫د‪‬ﻨﻪ ھﻪواری ﻏﻪم و ﺳﻪر ﺑﻪ ﺑﺎوهﺷﯽ ﮔﯚڕﺳﺘﺎن دا دهﻛﻦ‬ ‫دهﻧﮕﯽ ﻧﺎﺳﺎزی ﭘﻪﻻﻣﺎری ﻧﺎﻣﺮۆﭬﺎﻧﻪ و‬ ‫ﮔﺮﻣﻪی ﭘ‪‬ژاﻧﯽ ﮔﺎزی ﺧﻨﻜ‪‬ﻨﻪر و ﺷﺎر ﻛﻮژ‪ ،‬ﭘﻪﯾﺎﻣﯽ ﻣﻪرﮔﻪ‬ ‫ﺷﺎر ﺧﻨﻜﯿﻨﺪرا و ﺳﻪوزه‪‬ﻧﯽ ﺑﻮوﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ‬ ‫ﻛﻪوﺗﻪ ﺑﻪر ﭘﻪﻻﻣﺎری ﺧﻪردهﻟﯽ و‪‬ﺮاﻧﯽ‬ ‫ﺳﯿﻤﺎی ﭘﻮوﺷﭙﻪڕی ژﯾﺎن و ﺟﻮو‪‬ﻪی ﺷﺎر ﺑﻮوﻧﻪﺗﻪ دﯾﻠﯽ‬ ‫ﻧﻪﯾﺎراﻧﯽ ژﯾﺎن و ﻛﻮرد ﻛﻮژاﻧﯽ ﺳﻮ‪‬ﻨﺪ ﺧﻮاردو‪ ،‬ﺑﻪرووﺣﯽ ﺋﻪھﺮﯾﻤﻨﯽ‬ ‫ﮔﻪ‪‬ی ﺳﻪوزی دارﺳﺘﺎﻧﯽ ﮔﯚڕﺳﺘﺎن ھﺎﺗﻨﻪ ﺳﻪﻣﺎ‬ ‫ﺑﺎ‪‬ی ﮔﺮده ﺳﻮور ھﺎﺗﻪ ﺳﻪر ﭼﯚﻛﯽ ﺧﻪم و ﻛﯚﺳﺖ‬ ‫ﺳﻪرﭼﺎوهی ﺷﺎر ﺑﻮ ﺑﻪ ﻓﺮﻣ‪‬ﺴﻜﯽ ﺑﻪ ﺧﻮڕی ﺧﻪﻣﺒﺎران و‬ ‫ر‪‬ﭽﻜﻪی ﺷﺎر ﺑﯚ ھﻪﻣﻮو ﮔﯚﻧﺪ و ﻻﯾﻪك ﺑﻮوﻧﻪ دهﻧﮕﯽ ھﺎوار‬ ‫ﺋ‪‬ﻮارهﯾﻪ و ﺋ‪‬ﺪی ﺑﯚﻧﯽ ﮔﮋو ﮔﯿﺎ و رﯾﺤﺎﻧﻪ ھﻪﻣﻮوﯾﺎن‬ ‫ﻟﻪ ﺑﻪردهم ﻛﯚﺳﺘﯽ ﮔﻪورهی ﺷﺎر دا ﺑ‪ ‬ﺑﯚﻧﻦ‬ ‫ﻛﯿﮋی ﺷﺎر و ﺑﺴﻜﻪﻛﻪی ﺑﻪرهو ﺑﺎوهﺷﯽ ﺋ‪‬ﻮارهی ﺑ‪‬ﺪهﻧﮕﯽ و‬ ‫ﺑﻪرهو ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﻧﺎﻣﯚﯾﯽ راﻛ‪‬ﺶ دهﻛﺮ‪‬ﻦ‬ ‫ﺧﯚری ﺗﯿﺸﻚ زهرد‪ ،‬ﻟﻪ دﯾﺘﻨﯽ ﺋ‪‬ﻮارهی ‪ ٧‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪر دا‬ ‫دهﻛﻪو‪‬ﺘﻪ ﺑﻪردهم ھﻪﺳﺘﯽ ﺷﻪرم و ﺑ‪‬ﺪهﻧﮕﯽ و‬ ‫ﺑﻪ ھ‪‬ﻤﻨﯽ و ﻛﻪﺳﻪرهوه ﺷﺎر ﺟ‪ ‬د‪‬ﺖ‬ ‫ﺷﺎر ﺗﻪﻧﯿﺎﯾﻪ و دﻧﯿﺎی ﻣﺮۆﭬﺎﯾﻪﺗﯿﺶ‪ ،‬ﻟﻪ ﺑﯿﺴﺘﻨﯽ ﻛﺎرهﺳﺎﺗﺪا ﻛﻪڕ و ﺑ‪‬ﺪهﻧﮕﻪ‬ ‫ﺳﻪرﭼﺎوه ‪ :‬ﻣﺎ‪‬ﭙﻪری ﮔﯿﺎرەﻧﮓ ‪ /‬ڕ‪‬ﮑ‪‬وﺗﯽ ‪29 :‬ی ﺟﯚﻧﯽ ‪2007‬‬

‫‪110‬‬

‫ﭘﺎرﺗﯽ ﺳﻪرﺑﻪﺳﺘﯿﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﭼﺎوهڕ‪‬ﯽ ﯾـﻪﮐﮕﺮﺗﻮوی وﯾـﻪک ڕﯾـﺰی ﺧـﻪ‪‬ﮑﯽ ﺳﻪردهﺷـﺖ و ﺳـﻪرﺟﻪم ﮐﻮردﺳـﺘﺎن دهﮐـﺎت‪،‬ﺑﯚ ڕاﻣـﺎ‪‬ﯿﻨﯽ ﺗـﻪواوی ھﯿﺰهﮐـﺎﻧﯽ داﮔﯿﺮﮐـﻪر ﻟـﻪ ﺧـﺎﮐﯽ ﭘـﺎﮐﯽ‬ ‫ﮐﻮردﺳﺘﺎن‪،‬ﭘ‪‬ﻮﯾﺴﺘﻪ ھﻪﻣﻮوﻣﺎن ﺧﯚﻣﺎن ﺑﻪ ﺑﺎﺷﯽ ﺑﯚ ﺳﻪرﺑﻪﺧﯚﯾﯽ و ڕزﮔﺎری ﯾﻪﮐﺠﺎری ﺋﺎﻣﺎده ﺑﮑﻪﯾﻦ‪،‬‬ ‫ﺳﻪرﮐﺮداﯾﻪﺗﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﺳﻪرﺑﻪﺳﺘﯿﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن‬ ‫‪1‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪڕی ‪ 2707‬ی ﮐﻮردی‪11 ،‬ی ﺟﯚﻧﯽ ‪2007‬‬

‫ﺧﻨﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ‪....‬‬ ‫ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ‪ :‬ﻋﻪزﯾﺰ ﺷ‪‬ﺨﺎﻧﯽ‬ ‫ﻟﻪ ﯾﺎدی ‪ 17‬ﺳﺎ‪‬ﻪی ﺧﻨﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ‪ ،‬ﻟﻪ ﻻﯾﻪن داﮔﯿﺮ ﻛﻪر‪‬ﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﻪوه‪ ،‬واﺗﻪ ر‪‬ﮋﯾﻤﯽ ﺑﻪﻋﺴﯽ ﯾﻪوه‪...‬‬ ‫ﺳ‪‬و و ر‪‬ﺰ‪ ،‬ﻟﻪ ﮔﯿﺎﻧﯽ ﺷﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﺑ‪ ‬ﺗﺎواﻧﯽ ﺋﻪم ﻛﺎرهﺳﺎﺗﻪ‪،‬‬ ‫ﺳﻪر ﺷﯚڕی و ﺷﻪرﻣﻪزارﯾﺶ ﺑﯚ ﻛﻮرد ﻛﻮژان‬ ‫ﺷﺎر ﺗﻪﻧﯿﺎﯾﻪ و دﻧﯿﺎی ﻣﺮۆﭬﺎﯾﻪﺗﯿﺶ‪ ،‬ﻟﻪ ﺑﯿﺴﺘﻨﯽ ﻛﺎرهﺳﺎﺗﺪا ﻛﻪڕ و ﺑ‪‬ﺪهﻧﮕﻪ‬ ‫ﺋ‪‬ﻮارهﯾﻪ و ﺷﻨﻪی ﺷﻪﻣﺎ‪‬ﯽ ﺋ‪‬ﻮارهی ﭘﻮوﺷﭙﻪڕ‬ ‫ﺑﺴﻜﯽ ﻛﯿﮋو‪‬ﻪی ﺷﺎر دهﺑﺰو‪‬ﻨ‪‬ﺖ‬ ‫ﺑﺎوهش ﺑﺎوهش‪ ،‬ﺑﯚﻧﯽ ﮔﮋ و ﮔﯿﺎی ﺳﺮووﺷﺖ و‬ ‫ﺑﯚﻧﯽ ﮔﻮڵ و رﯾﺤﺎﻧﻪی ﺳﻪر ﺑﺎﻧﯿﮋهی ﮔﻮﻧﺪهﻛﺎن‬ ‫ﺑﯚ ﺋﺎﻣ‪‬ﺰی ﺳﻪردهﺷﺘﯽ ﺑﺴﻚ ﺳﻪوز د‪‬ﻨ‪‬ﺖ‬ ‫ﺋ‪‬ﻮارهﯾﻪ و ﭼﯿﺮۆﻛﯽ ﺷﺎر‪ ،‬ﻟﻪ ھﻪﻧﺒﺎﻧﻪی ﮔﺮدهﺳﻮور دا‬ ‫ﺧﻪرﯾﻜﻪ ﺗﯿﺸﻜﯽ ﺧﯚری ﭘﻮوﺷﭙﻪڕ‬ ‫وهك ﺳﻪرﭼﺎوهی ژﯾﺎن و رووﻧﺎﻛﯽ‬ ‫ﺑﯚ ﭘ‪‬ﺪهﺷﺖ و دارﺳﺘﺎن و رهز و رووﺑﺎر دهﺑﺎت‬ ‫ﺋ‪‬ﻮارهﯾﻪ و ﺳ‪‬ﺒﻪری ﻣﻪرگ و ﺋﺎﮔﺮی ﺷﻪڕی دوو داﮔﯿﺮﻛﻪر‬ ‫ﺑﻪر ﺑﻪ ﺳﻪوزه‪‬ﻧﯽ ﺷﺎر و ﺳﺮووﺷﺖ دﮔﺮ‪‬ﺖ‬ ‫ﺳ‪‬ﺒﻪری ﻧﻪھﺎﻣﻪﺗﯽ و ﻣﻪرگ و و‪‬ﺮاﻧﯽ‬ ‫ﺑﻪ ﮔﮋ ﺋ‪‬ﻮارهی ﭘﻮوﺷﭙﻪڕی ﺋﺎودهاﻧﯽ و ﻣﻪزرادا دهﭼ‪‬ﺘﻪوه‬ ‫ﺳﻪردهﺷﺖ و‪‬ﻨﻪ و ﻧﻮ‪‬ﻨﻪری ﺋﻪھﻮرا ﻣﻪزداﯾﻪ و‬ ‫ﺷﻪڕی دوو دﯾﻜﺘﺎﺗﯚری رهﺷﭙﻪرهﺳﺖ و ﺑ‪ ‬ﺋﺎﮔﺎﯾﻪ‬

‫‪109‬‬

‫ﻟﻪ ر‪‬ﻮڕهﺳﻤ‪‬ﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪت دا ﯾﺎدی ﺑﯿﺴﺖ ﺳﺎ‪‬ﻪی ﺑﯚردﻣﺎﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ﻛﺮاﯾﻪوه‬ ‫ﺋﻪم ر‪‬ﻮڕهﺳﻤﻪ ﺋﻪﻣﺮۆ ﭘ‪‬ﻨﺞ ﺷﻪﻣﻤﻪ ‪7‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪڕ ﻟﻪ ﯾﻪﻛ‪‬ﻚ ﻟﻪ ﺳﺎ‪‬ﯚﻧﻪﻛﺎﻧﯽ ﺑﻨﻜﻪی دهﻓﺘﻪری ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑﻪڕ‪‬ﻮهﭼﻮو‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﺮوودی "ﺑﻪ ﺗﻪﻧﯿﺎ ﺟ‪‬ﻢ ﻣﻪھ‪‬ﻪ" دهﺳﺘﯽ ﭘ‪ ‬ﻛﺮد‪.‬‬ ‫ﻟﻪ در‪‬ﮋهی ﺑﻪرﻧﺎﻣﻪﻛﺎﻧﯽ ﺋﻪم ر‪‬ﻮڕهﺳﻤﻪ دا‪:‬‬ ‫ﭘــﻪﯾﺎﻣﯽ دهﻓﺘــﻪری ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺣﯿﺰﺑــﯽ د‪‬ﻤــﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟﻪﻻﯾــﻪن ﻛــﺎك ﺣﻪﺳــﻪن رهﺳــﺘﮕﺎر ﺋﻪﻧــﺪاﻣﯽ دهﻓﺘــﻪری ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺣﯿﺰﺑــﻪوه‬ ‫ﭘ‪‬ﺸﻜﻪش ﻛﺮا ﻟﻪ ﺑ‪‬ﮔﻪﻛﺎﻧﯽ دﯾﻜﻪی ﺋﻪو ر‪‬ﻮڕهﺳﻤﻪ ﺋﻪم ﺑﺎﺑﻪﺗﺎﻧﻪ ﭘ‪‬ﺸﻜﻪش ﻛﺮان‪:‬‬ ‫ﭘﺎرﭼﻪ ﭘﻪﺧﺸﺎﻧ‪‬ﻚ )ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﺑ‪‬ﺒﻪش(‪ ،‬ﭘﻪﯾﺎﻣﯽ ﯾﻪﻛﯿـﻪﺗﯿﯽ ﻻواﻧـﯽ د‪‬ﻤـﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳـﺘﺎن )ﻋﻪﺑـﺪو‪ ‬ﻋﻪﺑـﺪو‪ ‬ﭘـﻮور(‪ ،‬ﺳـﺮوودیی‬ ‫"وا دﯾﺴــﺎن ھــﻪرای ﺟﻪﻧﮕــﻪ" )ﻓــﻪرھﺎد ﺳــﺎ‪‬ﺤﯽ(‪ ،‬ﺷــ‪‬ﻌﺮی ﺷــﺎری ﺷــﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑــﻪز‪‬ﻦ )ﺋﻪﺣﻤــﻪد ﻗــﺎدری(‪ ،‬ﭘــﻪﯾﺎﻣﯽ ﯾﻪﻛﯿــﻪﺗﯿﯽ ژﻧـ ﯽ‬ ‫ـﺎﻧﯽ‬ ‫د‪‬ﻤــﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن )ﻓــﻪرﯾﺒﺎ وهﯾﺴــﯽ(‪ ،‬ﺑﯿــﺮهوهری ﻛﭽ‪‬ﻜــﯽ ﺳﻪردهﺷــﺘﯽ ﻟــﻪ ﺑﯚردﻣــﺎﻧﯽ ﺷــﺎری ﺳﻪردهﺷــﺖ )ﺧﻮ‪‬ﻨﺪﻧــﻪوهی ﺋــﺎرهزووو‬ ‫ﻣﻪﻻﯾﯽ(‪ ،‬ﺷ‪‬ﻌﺮی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺳﻮور )ﺋﺎﺳﯚ ﺧﻪﺑﺎت(‪ ،‬ﺑﺎﺑﻪﺗ‪‬ﻚ ﺳﻪﺑﺎرهت ﺑﻪ ﻻﯾﻪﻧﻪﻛﺎﻧﯽ ﺑﯚردﻣﺎﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﻪردهﺷﺖو ﻧﺎوﭼﻪﻛﺎﻧﯽ دﯾﻜﻪی ﻛﻮردﺳﺘﺎن )ﺋﻪﺣﻤﻪد زورهﯾﯽ‪).‬‬ ‫ر‪‬ﻮڕﺳﻤﻪﻛﻪ ﻛﺎﺗﮋﻣ‪‬ﺮ ‪ 30,10‬دهﺳﺘﯽ ﭘ‪ ‬ﻛﺮدو ﻛﺎﺗﮋﻣ‪‬ﺮ ‪ 11 ,40‬ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﭘ‪ ‬ھﺎت‪.‬‬ ‫ﺷﺎﯾﺎﻧﯽ ﺑﺎﺳﻪ ﻟﻪ ر‪‬ﻜﻪوﺗﯽ ‪7‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪڕی ‪1366‬ی ھﻪﺗﺎویدا ﻟﻪ ﺟﻪﻧﮕﻪی ﺷﻪڕی ﺋ‪‬ﺮان ﻋ‪‬ﺮاق دا ﻓ‪‬ۆﻛﻪ ﺷـﻪڕﻛﻪرهﻛﺎﻧﯽ ر‪‬ﮋﯾﻤـﯽ ﺑـﻪﻋﺲ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺘﯿﺎن ﺑـﻪ ﺑـﯚﻣﺒﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ‬ ‫ﺑﯚردﻣﺎن ﻛﺮدو ﻟﻪ ﺋﺎﻛﺎﻣﯽ ﺋﻪو ﭘﻪﻻﻣﺎره دژه ﻣﺮۆﯾﯿﺎﻧﻪدا ﺳﻪدان ﻛﻪس ﻛﻮژرانو ﺑﻪ ھﻪزاران ﻛﻪﺳﯿﺶ ﻛﻪوﺗﻨﻪ ژ‪‬ﺮ ﻛﺎرﯾﮕﻪرﯾﯿﻪ ﻛﻮﺷﻨﺪهﻛﺎﻧﯽ ﻣـﺎدده ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽو ﺳـﺎ‪‬ﻧﻪ ﭼﻪﻧـﺪﯾﻦ‬ ‫ﻛﻪس ﻟﻪوان ﺑﻪ ھﯚی ﺋﻪو ﻧﻪﺧﯚﺷﯿﺎﻧﻪی ﻟﻪو ﻣﺎداﻧﻪوه ﺗﻮوﺷﯽ ﺑﻮون ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﻟﻪدهﺳﺖ دهدهن‪.‬‬ ‫ﺳ‪‬رﭼﺎوە ‪ :‬ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻛﻮرد‬ ‫ﭘﻪﯾﺎﻣﯽ ﺳﻪرﮐﺮداﯾﻪﺗﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﺳﻪرﺑﻪﺳﺘﯿﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن‪ ،‬ﺑﻪﺑﯚﻧﻪی ﺑﯿﺴﺘﻪﻣﯿﻦ ﺳﺎ‪‬ۆژی ﺑﻮﻣﺒﺎراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ‬ ‫ﭘــﺎرﺗﯽ ﺳﻪرﺑﻪﺳــﺘﯿﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن‪،‬ﻟﻪ ﺑﯿﺴــﺘﻪﻣﯿﻦ ﺳــﺎ‪‬ﯿﺎدی ﺋــﻪم ﮐﺎرهﺳــﺎﺗﻪ ھــﻪرﮔﯿﺰ ﻟــﻪ ﯾﺎدﻧــﻪﮐﺮاوهدا ﺳﻪرهﺧﯚﺷــﯽ وداخ وﭘﻪرۆﺷــﯽ ﺧــﯚی ﺑﯚﺧــﻪ‪‬ﮑﯽ ﺋﻪوﻧﺎوﭼــﻪ ز‪‬ﯾﻨــﻪی ﮐﻮردﺳــﺘﺎن‬ ‫دهردهﺑ‪‬ﺖ‪،‬ھﺎو ﮐﺎت ﺑﻪ‪‬ﻦ ﺑﻪ ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ وﺳﻪرﺟﻪم ﺷﺎروﻧﺎوﭼﻪ ﺷﯿﻤﯿﺎﺑﺎران ﮐﺮاوهﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن دهدهﯾﻦ‪،‬‬ ‫ﮔﻪﻟﯽ ﻣﺎﻓﺨﻮراو و‪‬ﺗﺪاﮔﯿﺮﮐﺮاوی ﮐﻮردﺳﺘﺎن‪،‬ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﭙﻪروهری ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺘﯽ ﺳﻪرﺳﻪوز‪،‬‬ ‫ﺑﯿﺴﺖ ﺳﺎڵ ﻟﻪﻣﻪوﺑﻪر ﺷﺎره ﺷﯚڕﺷﮕ‪‬ﺮو ﻗﺎرهﻣﺎﻧﻪﮐﻪی ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﻪ ﭼﻪﮐﯽ ﮐﯚﻣﻪڵ ﮐﻮژی دوژﻣﻨﺎﻧﯽ دژی ﮔﻪﻟﯽ ﮐﻮرد ﺑﻪرھ‪‬ﺮﺷـﯽ ﺑﻮﻣﺒـﺎی ژاراوی‬ ‫ﮐﻪوت‪،‬وﺑﻪ داﺧﻪوه ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﮑﯽ زۆرﻟﻪ ھﺎوو‪‬ﺗﯿﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻟﻪ ﺷﺎری ﺷـﻪھﯿﺪﮐﺮاوی ﺳﻪردهﺷـﺖ دا ﮔﯿـﺎﻧﯽ ﭘـ‪ ‬ﻟـﻪ ھﯚﻣﯿـﺪﯾﺎن ﻟﻪدهﺳـﺖ دا‪،‬و‬ ‫ﻻﭘﻪڕهﯾﻪﮐﯽ دﯾﮑﻪی ﺑﻪ ژﯾﺎﻧﯽ ﭘ‪‬ﻟﻪ ﻧﻪھﺎﻣﻪﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟﻪ ژ‪‬ﺮ داﮔﯿﺮﮐﻪری دوژﻣﻨﺎﻧﯽ دا ﺑﻪ ﺗﺮاژﯾﺪﯾﺎێ ﻣ‪‬ﮋووی ﺧﯚی ﺗﯚﻣﺎرﮐﺮد‪،‬‬ ‫دﯾــﺎره ھﺎوﮐــﺎت ﻟﻪﮔــﻪڵ ﺋــﻪو ﺑﻮﻣﺒﺎراﻧــﻪ ﺷــﺎری ﺳﻪردهﺷــﺘﯽ ﺳﻪرﺳــﻪوز دهﯾــﺎن ھﻪزارﻟــﻪ ھ‪‬ــﺰه ﺳــﻪرﺑﺎزﯾﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ڕ‪‬ــﮋﯾﻢ ﻟﻪوﺷــﺎرهداﮔﯿﺮﮐﺮاوهدا‬ ‫ﺑﻮون‪،‬ﮐﻪ ﺗﺎﮐﻪ ﺳﻪرﺑﺎز‪‬ﮑﯿﺸﯿﺎن ﺑﻪ ژاری ﺋﻪو ﺑﻮﻣﺒﺎﻧﻪ ﻧﻪﮐﻪوﺗﻦ وھﻪﻣﻮوﯾﺎن ھﻪ‪‬ﮕﺮی ﻣﺎﺳﮑﯽ دژی ژارﺑﻮن‪،‬ﺑﻪ‪‬م ھﯿﭻ ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺳﻪردهﺷﺘﯿﺎن ﺑﯚﺋﻪو ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪ ﺋﺎﮔـﺎدار ﻧـﻪﮐﺮدﺑﻮوهوه‪،‬‬ ‫ﺋﻪﻣﻪش ﺑﯚﺧﯚی ﭘﺮﺳﯿﺎر‪‬ﮑﯽ ﺑ‪ ‬و‪‬ﻣﻪ‪،‬ﮐﻪ ﭘ‪‬ﻮﯾﺴﺘﻪ ﺋ‪‬ﻤﻪو ﺳﻪرﺟﻪم داﮐﯚﮐﯽ ﮐﺎراﻧﯽ ﮐﺎرهﺳﺎﺗﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﻪ دوای و‪‬ﻣﻪﮐﻪﯾﺪا ﺑﮕﻪڕ‪‬ﯿﻦ‪،‬ﮐﻪ ﺋﺎﯾﺎ ﺋﻪم ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪ ﻟـﻪ ﻻﯾـﻪن ڕ‪‬ﮋﯾﻤـﯽ‬ ‫دڕﻧﺪهوﮐﻮرد ﮐﻮژی ﺑﻪﻋﺲ ﺑﻮو‪،‬ﯾﺎ ھﻪﻣﺎن ﮐـﺎت ﮐـﺎری ڕ‪‬ﮋﯾﻤـﯽ دﯾﮑﺘـﺎﺗﯚرو دژهﮐـﻮردی ﮐﯚﻣـﺎری ﺋﯿﺴـﻼﻣﯽ ﺋ‪‬ـﺮان ﺑـﻮو ﮐـﻪ دهﯾﻪوﯾﺴـﺖ ﺋـﻪو ﭼﻪﮐـﻪ ﮐﯚﻣـﻪڵ ﮐـﻮژهی ﺑـﻪ ﺳـﻪرﮐﻮردا ﺗـﺎﻗﯽ‬ ‫ﮐﺎﺗﻪوه‪،‬ﭼﻮن ﺑ‪‬ﮕﻮﻣﺎن ﺗﺎواﻧﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋﻪو ‪ 2‬ڕ‪‬ﮋﯾﻤﻪ ﮐﻪ ﻟﻪو ﮐﺎﺗﻪدا ﻟﻪﮔﻪڵ ﯾﻪک ﺑﻪ ﺷﻪرھﺎﺗﺒﻮون ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﺑﻪ ﮔﻪﻟﯽ ﮐﻮرد وهک ﯾﻪک وھﯿﭽﯿﺎن ﻟﻪ ھﯿﭽـﯽ دﯾﮑـﻪﯾﺎن ﺑﺎﺷـﺘﺮ ﻧـﻪﺑﻮون‪،‬‬ ‫و‪‬ﺮای دژاﯾﻪﺗﯽ ﮐﺮدﻧﯽ ﯾـﻪﮐﺘﺮﯾﺎن ﺑـﻪ‪‬م ھـﻪﻣﻮوﯾﺎن ﺋﺎواﺗﯿـﺎن ﺳـ‪‬ﯾﻨﻪوه ﮔـﻪﻟﯽ ﮐـﻮرد ﺑﻮوه‪،‬ﻟـﻪ ڕواﻧﮕـﻪی ﺋﻪواﻧـﺪا ﺋ‪‬ﻤـﻪی ﮐـﻮرد دوژﻣﻨـﯽ ﺋـﻪواﻧﯿﻦ‪،‬ﻣﺎﻓﯽ ژﯾﻨﻤـﺎن ﻟﻪﺳـﻪر ز‪‬ـﺪی ﺑـﺎب‬ ‫وﺑﺎﭘﯿﺮاﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﻟﻪ ڕواﻧﮕﻪی ﺋﻪواﻧﻪوه ﻧﯿﯿﻪ ‪.‬‬ ‫ﭘــﺎرﺗﯽ ﺳﻪرﺑﻪﺳــﺘﯿﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن‪،‬ﻟﻪ ﺑﯿﺴــﺘﻪﻣﯿﻦ ﺳــﺎ‪‬ﯿﺎدی ﺋــﻪم ﮐﺎرهﺳــﺎﺗﻪ ھﻪرﮔﯿﺰﻟﻪﯾﺎدﻧــﻪﮐﺮاوهدا ﺳﻪرهﺧﯚﺷــﯽ وداخ وﭘﻪرۆﺷــﯽ ﺧــﯚی ﺑﯚﺧــﻪ‪‬ﮑﯽ ﺋﻪوﻧﺎوﭼــﻪ ز‪‬ﯾﻨــﻪی ﮐﻮردﺳــﺘﺎن‬ ‫دهردهﺑ‪‬ﺖ‪،‬ھﺎو ﮐـﺎت ﺑـﻪ‪‬ﻦ ﺑـﻪ ﺧـﻪ‪‬ﮑﯽ ﺳﻪردهﺷـﺖ وﺳـﻪرﺟﻪم ﺷـﺎروﻧﺎوﭼﻪ ﺷـﯿﻤﯿﺎﺑﺎران ﮐﺮاوهﮐـﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن دهدهﯾﻦ‪،‬ﮐـﻪ ﺋﻪوﭘـﻪڕی ھـﻪو‪‬ﯽ ﺧﯚﻣـﺎن دهﺧﻪﯾﻨﻪﮔـﻪڕو ﺑـﻪ ھﺎوﮐـﺎری‬ ‫ر‪‬ﮑﺨﺮاو وﻻﯾﻪﻧﻪﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑﻪی ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﺑﻪ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﮐﺮدﻧﯽ ﺋﻪو ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪ ‪.‬‬

‫‪108‬‬

‫ڕاﭘﻪرﯾﻨـﻪ ﻣﻪزﻧــﻪﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎﻧﯽ ﮔــﻪوره ﺑــﻪ ھـﻪﻣﻮو ڕاﭘﻪرﯾﻨﻪﮐﺎﻧﯽﯾــﻪوه دهﮐـﻪن و ﺟﺎرﺟــﺎر ﺑﺎﺳــﯽ ﭼـﺎﻻﮐﯽ ﭘ‪‬ﺸــﻤﻪرﮔﻪﮐﺎﻧﯽ ﺳـﻪر ﺑــﻪ ﻻﯾــﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾـﺎن دهﮐــﻪن ﮐـﻪ ﭼــﯚن ﭼــﺎﻻﮐﯽ و‬ ‫ﻗﺎرهﻣﺎﻧﻪﺗﯽﯾﺎن ﻧﻮاﻧﺪوه و ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت ﺑﺎﺳﯽ ﺳـﻪرداﻧﯽ ﮐﯚﻣـﻪ‪‬ﯿﮏ ﻟـﻪ ﮐﺎرﺑﻪدهﺳـﺘﺎﻧﯽ و‪‬ﺗـﺎﻧﯽ ﺋﯚروﭘـﺎﯾﯽ و دهرهوه دهﮐـﻪن و دﯾـﺪار و‬ ‫ﭼﺎو ﭘ‪‬ﮑﻪوﺗﻨﻪﮐﺎﻧﯿﺶ ﺑﻮوﻧﻪ ڕۆژی ﻣ‪‬ﮋووی و ‪ ...‬ھﺘﺪ‪ ،‬و ﮐﺎﻧﺎ‪‬ﻪ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯽﯾﻪ ﮐﻮردیﯾـﻪﮐﺎن ﺑـﻪم ﺷـ‪‬ﻮهﯾﻪ ﺑﻪرﻧﺎﻣﻪﮐـﻪی ﺧﯚﯾـﺎﻧﯽ ﭘـ‪‬‬ ‫ﭘ‪ ‬دهﮐﻪﻧﻪوه‪ .‬ﺑﯚ ﺋﻪوه زﯾﺎﺗﺮ ﻟﻪ ﺳﻪر ﺋﻪو ﺑﻪرﻧﺎﻣﻪﯾﻪ ﻧﻪدو‪‬ﻢ ڕاﺳﺖ د‪‬ﻤﻪ ﺳﻪر ﻣﻪﺑﻪﺳﺘﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻨﻪﮐﻪم‪.‬‬ ‫وهک ﺋﺎﮔﺎدارن ﻟﻪ ﻣﺎوهی ﺷﻪری ‪ 8‬ﺳـﺎ‪‬ﻪی ﻧ‪‬ـﻮان ﺋ‪‬ـﺮان و ﻋ‪‬ـﺮاق دا ﭼﻪﻧـﺪﯾﻦ ﺷـﺎر و ﮔﻮﻧـﺪی ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﻟـﻪ ﺑﺎﺷـﻮور و ڕۆژھـﻪ‪‬ﺗﯽ‬ ‫ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﮐﻪوﺗﻨــﻪ ﺑـﻪر ھ‪‬ﺮﺷــﯽ ھــﻪواﯾﯽ و زهﻣﯿﻨـﯽ ﺳــﻪرﺑﺎز و ﻋﻪﺳــﮑﻪرهﮐﺎﻧﯽ ھـﻪر دوو دﯾﮑﺘــﺎﺗﯚری ﺋ‪‬ــﺮان و ﻋ‪‬ـﺮاق و ﺑــﻪ ﺗــﯚپ و‬ ‫ﺗﻪﯾﺎره ﺑﻪﺷ‪‬ﮑﯽ زۆر ﻟﻪ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺎن ﮐﺎول و و‪‬ﺮان ﮐﺮد و ﺧﻪ‪‬ﮑ‪‬ﮑﯽ زۆر ﻟﻪ داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺎن ﺷﻪھﯿﺪ و ﺑﺮﯾﻨﺪار و ﺋـﺎواره‬ ‫ﮐﺮد‪.‬‬ ‫ﯾــﻪﮐ‪‬ﮏ ﻟــﻪ دڕﻧﺪاﻧــﻪﺗﺮﯾﻦ ھ‪‬ــﺮش و ﭘــﻪﻻﻣﺎری ﺣﻮﮐﻮﻣــﻪﺗﯽ ﮔــﯚرﮐﺮاوی ﺑــﻪﻋﺲ‪ ،‬ھ‪‬ــﺮش ﮐــﺮدن ﺑــﯚ ﺳــﻪر ﺷــﺎری ﺳﻪردهﺷــﺖ ﻟــﻪ ڕۆژھــﻪ‪‬ﺗﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﻮو‪ ،‬ﺋــﻪم ھ‪‬ﺮﺷــﻪ ﺑــﻪ ﭼﻪﻧــﺪ‬ ‫ﻓﺮۆﮐﻪﯾﻪﮐﯽ ﺑﯚﻣﺐ ھﺎو‪‬ﮋ ﺑﯚ ﺳﻪر ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺘﯽ ﺧﯚراﮔﺮ دهﺳﺘﯽ ﭘ‪‬ﮑﺮد و ﻟﻪ ﺋﺎﮐـﺎم دا ﺳـﻪدان ﮐـﻪس ﺷـﻪھﯿﺪ و زﯾـﺎﺗﺮ ﻟـﻪ ھﻪﺷـﺖ ھـﻪزار ﮐﻪﺳـﯿﺶ زاﻣـﺪار ﺑـﻮون‪ ،‬ﺋـﻪم ﺑﯚﻣﺒﺎﻧـﻪ‬ ‫ﺑﯚﻣﺒﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﻧﻪﺑﻮون و ﺑﻪ‪‬ﮑﻮو ﺑﯚﻣﺒﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ و ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﮑﻮژ و ﺑﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪت ﺧﻪردهل ﺑﻮون‪ ،‬ﺑﻪ ھﯚی ﺋـﻪم ﮔـﺎزه و ﺗـﻪوژﻣﯽ ﺑﯚﻣﺒـﻪﮐﺎن ﺧـﻪ‪‬ﮑ‪‬ﮑﯽ زۆر ﺑﻮوﻧـﻪ ﻗﻮرﺑـﺎﻧﯽ و ﭼﻪﻧـﺪﯾﻦ‬ ‫ﺑﻨﻪﻣﺎ‪‬ﻪ ھﻪﺗﺎھﻪﺗﺎﯾﻪ ﭼﺮاﯾﺎن ﮐﻮژاﯾﻪوه و ﺑﻪ ﺳﻪدان ﮐﻪس ھـﻪﺗﯿﻮ و ﺑـ‪ ‬داﯾـﮏ و ﺑـﺎوک ﺑـﻮون و ﺧـﻪ‪‬ﮑ‪‬ﮑﯽ زۆرﯾـﺶ زاﻣـﺪار و ﻧﻪﻗﻮﺳـﺘﺎن ﺑـﻮون و ھﻪﻧﻮوﮐـﻪش ﺑـﻪ زاﻣﻪﮐﺎﻧﯿﺎﻧـﻪوه‬ ‫دهﻧﺎ‪‬ﻨﻦ و ﭼﺎوهڕواﻧﯽ ﻣﻪرگ دهﮐﻪن‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ﻣﺎوهی ﺑﯿﺴﺖ ﺳﺎ‪‬ﯽ ڕاﺑﺮدوو دا ﺟﯿﺎ ﻟﻪ ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ و ﻟﻪ دوو‪ ،‬ﺳ‪ ‬ﺳﺎ‪‬ﯽ ڕاﺑـﺮدووش دا ﺟﯿـﺎ ﻟـﻪ ﭼﻪﻧـﺪ ﻧﻮ‪‬ﻨـﻪر‪‬ﮑﯽ ﺷـﺎری ھﻪ‪‬ﺒﺠـﻪی دهﺳـﺘﻪ ﺧﻮﺷـﮑﯽ ﺳﻪردهﺷـﺖ‪،‬‬ ‫ھﯿﭻ ﮐﻪس و ﻻﯾﻪﻧ‪‬ﮑﯽ ﺣﻮﮐﻮﻣﻪﺗﯽ و ﻧﺎﺣﻮﮐﻮﻣﻪﺗﯽ ﻟﻪ ﻧﺎو ﺧﯚی ﺋ‪‬ﺮان و دهرهوی و‪‬ت و ﺑﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪت ھ‪‬ـﺰه ﺳﯿﺎﺳـﯽﯾﻪﮐﺎﻧﯽ ڕۆژھـﻪ‪‬ﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن و دوو ﺣﯿﺰﺑـﯽ ﺳـﻪرهﮐﯽ ﺑﺎﺷـﻮری‬ ‫ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺋﺎوڕﯾﺎن ﻟﻪ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ و ﺋﻪو ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪ دڵ ﺗﻪز‪‬ﻦ و ﻧﺎﻣﺮۆﭬﺎﻧﻪﯾﻪ ﻧﻪداوهﺗﻪوه‪ .‬ﻟ‪‬ﺮهدا ﻧﺎﻣﮫﻪوێ ﺑ‪‬ﻢ ﮐﻪ ﺧﻪ‪‬ﮏ ﭼﯽ ده‪‬ﻦ‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م زۆر ﮔﺮﯾﻨﮕﻪ ﮐﻪ ﺋـﻪو ﮐـﻪس و‬ ‫ﻻﯾﻪﻧﺎﻧﻪی ﮐﻪ ﺋﯿﺪﯾﻌﺎ دهﮐﻪن و ده‪‬ﻦ ﮐﻪ ﺟﯿﺎوازی ﻟﻪ ﻧ‪‬ﻮان ﮐﻮردهﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﮔﻪوره دا ﻧﯽﯾﻪ و ھﻪﻣﻮو ﺑﺮای ﯾﻪﮐﻦ‪ ،‬ﺑﻪ داﺧﻪوه ﻟﻪم ﺑﺎرهوه راﺳـﺖ ﻧﺎﮐـﻪن و ﺑـﻪ‪‬ﮑﻮو ﺗـﻪﻧﯿﺎ‬ ‫ﺑﯚ ﺑﺎزار ﮔﻪرﻣﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺋﻪو ﺷﻮﻋﺎرهﯾﺎن ھﻪ‪‬ﮕﺮﺗﻮوه و ھﻪﺳﺘﯽ ﺧﻪ‪‬ﮏ ﺑـﻪم ﭼﻪﻧـﺪ وﺷـﻪﯾﻪ ﺑـﯚ ﻻی ﺧﯚﯾـﺎن رادهﮐ‪‬ﺸـﻦ‪ ،‬ﺋـﻪﮔﯿﻨﺎ ﮐـﻮا راﺳـﺘﯽ ﺋـﻪو ﻗﺴـﻪﯾﻪﺗﺎن‪ ،‬ﺑﺎﺷـﻪ ﺑﻪر‪‬ﻮهﺑـﻪراﻧﯽ‬ ‫ﮐﻮردﺳﺎﺗﯽ ﺑﻪر‪‬ﺰ و ﺳﻪرﻧﻮوﺳﻪراﻧﯽ ڕۆژﻧﺎﻣﻪﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻧﻮێ و ﺧﻪﺑﺎت و ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ڕادﯾﯚ ﺳﻪرﺑﻪﺧﯚﮐﺎن و ھﻪﻣﻮو ﻣ‪‬ﺪﯾﺎﮐﺎﻧﯽﺗﺮی ﮐﻮردی ‪ ...‬ﺧﯚ ﺋﻪﻣﺮۆ ﻟـﻪ ﻣ‪‬ـﮋوو دا ﻧـﺎﺑ‪‬‬ ‫ﭘﺸﺖ ﮔﻮێ ﺑﺨﺮێ ﺑﯚﭼﯽ ﺋﻪﻣﺮۆژه ڕهش و ﻧﻪھﺎﻣﻪﺗﯽﯾﻪی ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺘﺎن ﻧﻪﮐﺮدۆﺗـﻪ ڕۆژ‪‬ﮑـﯽ ﻣ‪‬ـﮋووی‪ ،‬ﯾـﺎن ھـﻪر ﺑـﻪ ﺋﺎﻧﻘﻪﺳـﺖ ﺋـﺎوڕی ﻟـ‪ ‬ﻧﺎدهﻧـﻪوه‪ ،‬ﺋﻪﮔـﻪر ﺑﺎوهرﯾﺸـﺘﺎن ﺑـﻪوه‬ ‫ﻧﯽﯾﻪ ﮐﻪ ﻧﺎﺑ‪ ‬ﺑﺒ‪‬ﺘﻪ ڕۆژ‪‬ﮑﯽ ﻣ‪‬ﮋووی‪ ،‬ﺋﻪوه ڕۆژﮔﺎر ﻧﯿﺸﺎﻧﯽ دهدات‪ ،‬ﺋﻪﮔﻪر ﺋ‪‬ﻮه ﺑﺎﺳﯿﺸﯽ ﻧﻪﮐﻪن ھﻪر ﺑﯚﺗﻪ ڕۆژ‪‬ﮑﯽ ﻟﻪ ﺑﯿﺮ ﻧﻪﮐﺮاو ﺑﯚ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ و دهوروﺑـﻪری و ﻧﺎوﭼـﻪی‬ ‫ﻣﻮﮐﺮﯾﺎﻧﯽ ﺟ‪‬ﮕﺎی ﻣﺘﻤﺎﻧﻪی ﺷﯚرﺷﯽ ڕزﮔﺎرﯾﺨﻮازﻧﻪی ﮔﻪﻟﯽ ﮐﻮرد‪.‬‬ ‫ﺧــﻪ‪‬ﮑﯽ ڕۆژھــﻪ‪‬ﺗﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن و ﺑــﻪ ﺗﺎﯾﺒــﻪت ﺷــﺎری ﺳﻪردهﺷــﺖ و دهوروﺑــﻪری‪ ،‬ھــﻪر ﻟــﻪ ﺳــﻪرهﺗﺎی داﺑــﻪش ﮐﺮدﻧــﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﮔــﻪوره دا و ﻟــﻪ ﮔــﻪڵ ﯾﻪﮐــﻪم دهﺳــﺖ ﭘ‪‬ﮑﺮدﻧــﯽ‬ ‫ﺑﺰووﺗﻨﻪوهﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮرد ﺑﯚ ڕزﮔﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن‪ ،‬ﻟﻪ ھﻪﻣﻮو ﮐﺎت و ﺳﺎﺗ‪‬ﮏ دا دﻟ‪‬ﺮاﻧﻪ و ﺋﻪﻣﻪﮔﻨﺎﺳﺎﻧﻪ ﭘﺸـﺖ و ﭘـﻪﻧﺎی ﺑﺰووﺗﻨـﻪوهﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن و ﺑـﻪ ﺗﺎﯾﺒـﻪت ﺑﺎﺷـﻮرری ﮐﻮردﺳـﺘﺎن‬ ‫ﺑﻮون و ﺑﻪ ﮔﯿﺎن و ﺑﻪ ﻣﺎڵ ﻟﻪ ﺧﺰﻣﻪت ﺑﺮا ﮐﻮردهﮐﺎﻧﯿﺎن ﻟﻪم دﯾﻮادﯾـﻮی ﺳـﻨﻮوری دهﺳـﺘﮑﺮد داﺑـﻮون و ﺋ‪‬ﺴـﺘﺎش ھـﻪروهک ﺟـﺎران ﭘﺸـﺖ و ﭘـﻪﻧﺎی ﺷﯚرﺷـﮕ‪‬ﺮاﻧﯽ ھـﻪر ﭼـﻮار ﭘﺎرﭼـﻪی‬ ‫ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﻦ و ﺑﻪ د‪‬ﻪوه ﺑﯚ ڕزﮔﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺗ‪‬ﺪهﮐﯚﺷﻦ‪ ،‬ھﻪر ﺑﯚﯾﻪ ﺣـﻪق واﺑـﻮو ﻟـﻪ ﺑﯿﺴـﺘﻪﻣﯿﻦ ﺳـﺎ‪‬ﯿﺎدی ﺋـﻪم ﺗﺮاژﯾﺪﯾﺎﯾـﻪ دا وهک ڕۆژ‪‬ﮑـﯽ ﻣ‪‬ـﮋووی ﻟـﻪ ﺑﻪرﻧﺎﻣـﻪی " ﺋـﻪﻣ‪‬ۆ ﻟـﻪ‬ ‫ﻣ‪‬ــﮋوو دا " دهﺑــﻮو ﺑﺎﺳــﯽ ﻟ‪‬ــﻮه ﮐﺮاﺑــﺎ و ھــﺎودهردی و ھﺎوﺧــﻪﻣﯽ ﺧﯚﺗــﺎن و ﺧــﻪ‪‬ﮑﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧﺘﺎن وهک ﭘــﻪﯾﺎﻣ‪‬ﮏ ﺑــﯚ ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﺎﻧﯽ راﺳــﺘﻪﻗﯿﻨﻪی ﺧﯚﺗــﺎن ﻟــﻪ ﺳﻪردﺷــﺖ‬ ‫ڕاﮔﻪﯾﺎﻧﺪﺑﺎﯾﻪ و ﺑﻪم ﺷ‪‬ﻮهﯾﻪ ﯾﺎد و ﺑﯿﺮهوهری ﺋﻪم ڕۆژهﺗﺎن ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﮐﺮدﺑﺎﯾﺎﻧﻪوه‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ھﯿﻮای ﺋﻪوه ﮐﻪ ﺳﺘﺎﻓﻪﮐﺎﻧﯽ ﺑﻪر‪‬ﻮهﺑﻪری ﮐﻮردﺳﺎت و ھﻪﻣﻮو ﮐﺎﻧﺎ‪‬ﻪ ﮐﻮردیﯾﻪﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑﻪی ﮐﻮردی و ﻣ‪‬ﺪﯾﺎی ﮐﻮردی ﺑﻪ ﮔﺸﺘﯽ ﻟﻪ ﺑﻪرﻧﺎﻣـﻪﮐﺎﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒـﻪت ﺑـﻪ ﻣ‪‬ـﮋوو دا ﺋـﺎوڕ‪‬ﮑﯽ‬ ‫ﭼ‪ ‬و ﭘ‪ ‬ﻟﻪ ڕووداوهﮐﺎن ﺑﺪهﻧﻪوه‪ ،‬ﺑﺎ ﭼﯿﺘﺮ ﻣ‪‬ﮋووی ﮔﻪﻟﯽ ﮐﻮرد ﭼﻪواﺷﻪ ﻧﻪﮐﺮ‪‬ﺖ و ﺑﯚ ﺧﯚﺷﻤﺎن ڕ‪‬ﺨﯚﺷﮑﻪر ﻧﻪﺑﯿﻦ ﺑﯚ وون ﮐﺮدﻧﯽ ڕۆژه ﻣ‪‬ﮋووﯾﻪﮐﺎﻧﯽ ﮔﻪﻟﻪﮐﻪﻣﺎن‪.‬‬ ‫ﺑﯚ ﺋﻪوهی ﻧﻪوهﮐﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮوی ﮔﻪﻟﻪﮐﻪﻣﺎن ﺷﺎرهزای ﻣ‪‬ﮋووی ﮔﻪﻟﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻦ‪ ،‬ﭘ‪‬ﻮﯾﺴﺘﻪ ﮐﻪ ﺋﻪم ﺋﻪرﮐﻪی ﺧﺴﺘﻮوﺗﺎﻧﻪ ﺳﻪر ﺷﺎﻧﯽ ﺧﯚﺗـﺎن درﯾﻐـﯽ ﻟـ‪ ‬ﻧﻪﮐـﻪن و ﺋﻪﻣﻪﮔﻨﺎﺳـﺎﻧﻪ ﺋـﻪو‬ ‫ﺋﻪرﮐـﻪ ﺑــﻪر‪‬ﻮه ﺑـﻪرن‪ ،‬ﺋﻪﮔــﻪر ﺋــﻪم ﺋﻪرﮐـﻪ ﺑــﻪ ﺑﺎﺷــﯽ ﺑـﻪر‪‬ﻮه ﺑــﻪرن ﺟﯿﻠـﯽ داھــﺎﺗﻮو ﺋﺎﻓــﻪرﯾﻨﺘﺎن ﭘـ‪ ‬ده‪‬ــ‪‬ﻦ و ﺋ‪‬ــﻮهش ﺧﺰﻣـﻪﺗ‪‬ﮑﯽ ﮔــﻪﻟ‪‬ـﮏ ﺑــﻪرﭼﺎو ﺑــﻪ ﮔـﻪﻟﯽ ﮐﻮردﻣــﺎن دهﮐــﻪن‪،‬‬ ‫ﺳﻪرﮐﻪوﺗﻨﺘﺎن ﻟﻪ ھﻪﻣﻮو ﺑﻮارهﮐﺎن دا ﺑﯚ ﺑﻪ ﺋﺎوات دهﺧﻮازم‪.‬‬ ‫ﺳﻪرﭼﺎوه ‪ :‬ﻣﺎ‪‬ﭙﻪری ﮔﯿﺎرەﻧﮓ ‪ /‬ڕ‪‬ﮑ‪‬وﺗﯽ ‪29 :‬ی ﺟﯚﻧﯽ ‪2007‬‬

‫‪107‬‬

‫ﭼﺎوهﻛﺎﻧﯿﺎن ﺧﺴﺘﻪ ﺧﯚار‪ ,‬ﻛﻪزﯾﻪی ﺗﺮﯾﻔﻪی ﺑﺰهﯾﺎن ڕﻧﯽ‪ ,‬دهرﮔﺎی ھﻪﻧﺎﺳﻪﻛﺎﻧﯿﺎن داﺧﺴﺖ و ﺗﺎواﻧﯿﺎن ﻛﺮده داری ﺣﻪد ﺑﯚ وهر ﮔﺮﺗﻨـﯽ ﻣﯿـﺪا‪‬ﯿﺎی ﺳـﻪرﻛﻪوﺗﻦ و ﭘﻪر‪‬ﻨـﻪوه ﻟـﻪ ﭘـﺮدی‬ ‫ﺳﯿﺮات ﺷﺎرهد‪‬ﮕﺮهﻛﻪم ﻛﻪ ﺗﯚ ژار ﺧﯚر ﻛﺮای‪ ,‬زﻣﺎﻧﯽ ﺑ‪‬ـﺪهﻧﮕﯽ ﻛﻪﻧﯿﺴـﻪ و ﻣﺰﮔﻪوﺗـﻪﻛﺎن ﻟـﻪ داﯾـﻚ ﺑـﻮو ‪ ،‬ڵ ﺑـﻮونن‬ ‫ﻧﻪﺷﺘﻪرﮔﻪرﯾﻪﻛﯽ دﯾﻜﻪی ﻣﺎﯾﻜ‪ ‬ﺟﻜﺴﯚن ﺑﻮو ﺑﻪ ﻣﺎﻧﺸﯿﺘﯽ ڕۆژﻧﺎﻣﻪﻛﺎن‪ ,‬ﭼﻪﻧﺪ ﺳﻪروك ﻛﯚﻣﺎر و وهزﯾﺮی دهرهوی دوﻧﯿـﺎ‬ ‫ﺖ‬ ‫ﺳﻮﺳﯿﺎﻟﯿﺴـﺖ‬ ‫دهﺳﺘﯽ ﺣﺎﻛﻤﺎﻧﯽ ﺗﺎران و ﺑﻪﻏﺪا و ﺋﻪﻧﻜﺎراﯾﺎن ﺑﻪ ﮔـﻪرﻣﯽ ﮔﻮﺷـﯽ ﯾﻪﻛﯿـﻪﺗﯽ ﺋﻮروﭘـﺎ و ﺋﯿﻨﺘﺮﻧﺎﺳـﯿﻮﻧﺎﻟﯽ‬ ‫رﻣﺎﻧـﺪاو‬ ‫و‬ ‫ھﻪوا‪‬ﯽ ھﺎﺗﻨﻪ ﺧﻮاری ڕ‪‬ﮋهی ﺑ‪‬ﻜﺎراﻧﯽ ﺋﻮروﭘﺎﯾـﺎن ﺑـﻪ ﻓـﻪﺧﺮهوه ڕاﮔﻪﯾﺎﻧـﺪ ﻛـﻮڕاﻧﯽ ﺷـﺎﺧﺖ ﻛـﻪ ﺑﯿﺴـﺘﯿﺎن ده‬ ‫ﻛﺮاوی‪ ,‬وهك ﺋﻪﮔﻪر‪‬ﻜﯽ ﻧ‪‬ﻮان ﮔﯚﻣﺎن و ﺣﻪﻗﯿﻘﻪت دﯾﻤﻪﻧﯽ ﺗﻮﯾﺎن ﻟـﻪ ﺑـﻪردهم ﻟﻪﺷـﻜﺮی ﺗﺎﻋﻮﻧـﺪا ھﺎﺗـﻪ ﺑـﻪرﭼﺎو ﻛـﻪ‬ ‫ﺑﻪ ﭼﺎو و ﺳﯿﻨﮕﯽ زاﻣﺪارهوه وهك دار ﭼﻨﺎر وهﺳﺘﺎوی و ﺑﻪ ﭼـﯚك داﻧـﻪھﺎﺗﻮوی‪ ،‬ﭘﯿﺸـﻤﻪرﮔﻪﻛﺎﻧﺖ ﭼﻪﻛـﻪﻛﺎﻧﯿﺎن ﺳـﻮارر‬ ‫ﻛﺮد و ﺗﻮڕهﯾﯽ ﺋﻪو ﻛﺎرهﺳﺎﺗﻪﯾﺎن ﺑﻪ ﻗﺮﻣﮋﻧﯽ ﮔﻮﻟﻠﻪ ﻛﺮده ﺳﻤﻔﻮﻧﯽ ﺳﺮوودی ﻛﻮرداﯾﻪﺗﯽ ﺑﯚ ﻛـﯚ‪‬ن و ﺷـﻪﻗﺎﻣﻪﻛﺎﻧـﺖ‪,‬‬ ‫ﺋﻪوان ﻟﻪ ﻏﻪﻣﺰهی ﭼﺎواﻧﯽ ﺑﺮﯾﻨﺪار و ھﺎڕهی ھﻪﻧﺎﺳﻪی ﺳﻮار ﺑﺮﯾﻨﯽ ﺳﻪر ﭘﯿﺴﺘﯽ ڕوﻟﻪﻛﺎﻧﺖ ﺗﺎﺑﻠﻮﯾﻪﻛﯽ ﺑـ‪ ‬و‪‬ﻨـﻪﯾﺎنن‬ ‫ﻟــﻪ ﺳــﻪر روﺑــﻪری دڵ ﻛﯿﺸــﺎﯾﻪوه و ﻟــﻪ ﺳــﻪﻧﮕﻪرهﻛﺎﻧﯽ ) ﮔــﻪ‪‬ﻮ و ﺑﻨــﺎوێ ( وه‪ ,‬ﻟــﻪ ﻣﻪﺗــﻪرﯾﺰهﻛﺎﻧﯽ ﺑ‪‬ــﻮران و ﺋﺎﻻﻧــﻪوه ﻟــﻪ ﺑﻨﻜــﻪﻛﺎﻧﯽ ﺑــﺎژاڕ و ﻣﻪزراﯾــﻪوه ﺳــﻪر ﺋــﻪﻧﺠﺎم ﻟــﻪ ﺳــﻪر‬ ‫ﭼﻪﭘﻪرهﻛﻪی ﺋﻪﻣﻪر ﭘﺎﺷﺎوه ﺳﻮﺟﺪهﯾﺎن ﺑﺮد ﺑﯚ ﻗﺎرهﻣﺎﻧﻪﺗﯿﺖ ‪.‬‬ ‫ﺋ‪‬ﺴﺘﺎش ﻣﻨﯽ دوره وه‪‬ت ھﻪﻣﻮو ڕوژ‪‬ﻚ ژهﻗﻨﻪﻣﻮوﺗﯽ ﻏﻮرﺑﻪت ﺑﻪ ﺷﯿﻠﻪی ﯾﺎدی ھﻪﻧﺠﯿﺮهﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﻻﻧﻪوه دهﺧﯚم و ﻟـﻪ ﺗـﺎرﯾﻜﯽ ﺷـﻪو‪‬ﻜﯽ ﺳـﺎردی وه‪‬ﺗ‪‬ﻜـﯽ ﻧـﺎﻣﯚ دا ھﻪﻧﯿﺴـﻜﯽ ژاﻧـﯽ‬ ‫ﺋﻪو ﻣﻪرﮔﻪﺳﺎﺗﻪ ﺟﺎرﯾﻜﯽﺗﺮ دهﻛﻪﻣﻪ‪ ،‬ھﻪو‪‬ﻨﯽ ﺷﯿﻨﯽ ﺑـﻪ ﻛـﯚ‪‬ﻢ ﺑـﯚ ﺗﻪرﻣـﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛـﻮژراوی ژار‪ ،‬ﻟ‪‬ـﺮهوه ﺳـﻪﻓﻪر‪‬ﻚ ﺑـﻪرهو ﺗﺮاژدﯾـﺎی ﺑـﺎراﻧﯽ ژار دهﻛـﻪم و دهﮔﻪر‪‬ﻤـﻪوه ﻧـﺎو ﻛـﯚﻻن و‬ ‫ﺷﻪﻗﺎﻣﻪﻛﺎﻧﯽ ‪.‬‬ ‫ﺧﻪوﻧﻪﻛﺎﻧﻢ و ﭼﯿﺮوﻛﯽ ﺑ‪ ‬ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ڕهﺷﺒﻪ‪‬ﻪﻛﯽ ﻣﻪرﮔﯽ ﺑﻪ ﻛﯚی ﺷﺎرهﻛﻪم ﻟﻪ ﻣﻪﻟﺒﻪﻧﺪی ﺣﻪﺳﺮهت و ﻏﻮرﺑﻪت دا دهﻧﻮﺳﻢ‪ ,‬ﻟ‪‬ﺮهوه ﻣﻨﯽ دووره ز‪‬ﺪ ﭘﻪﯾﺎﻣﯽ ھﻪﻧﺎﺳﻪ ﺳﻮاری و ﺋـﺎزاری‬ ‫ﭼﺎو و ﺑﻠﯚﻗﯽ ﺳﻪر ﭘ‪‬ﺴﺘﯽ زاﻣﺪاران دهﺧﻮ‪‬ﻨﻤﻪوه و ﮔﻮێ ﺑـﯚ ﺷـﯿﻮهﻧﯽ ھـﻪﺗﺎو و ﻣﻮﻧﺎﺟـﺎﺗﯽ ﻣﺎﻧـﮓ و دوا ﺳـﺮﺗﻪ و ﭼﭙـﻪی د‪‬ـﺪاراﻧﯽ ﻧـﺎو ﺷـﺎر رادهﮔـﺮم ﻛـﻪ ﺑﻮوﻧـﻪ ﺑـﻪراﻧﯽ ﻗﻮرﺑـﺎﻧﯽ‬ ‫ﺧﯚداﯾﺎﻧﯽ ﺷﻪر‪ ,‬ﻣﻨﯽ دوور ﻛﻪوﺗﻪ ﻛﻮری ڕژد و ﻟﯿ‪‬هوار دوا ﺳﻪﻓﻪری ﭘﻪﭘﻮﻟﻪﻛﺎن ﻟﻪ ﺋﺎﯾـﺎﺗﯽ ﺋﻪﻧﻔﺎﻟـﺪا دهﻧﻮﺳـﻤﻪوه و ﭘﺮﺳـﻪ ﺑـﯚ ﺋـﻪو ﻛﻮﺗﺮاﻧـﻪی ﺋـﻪوﯾﻦ دهﮔ‪‬ـﺮم ﻛـﻪ )ﺑـﺎ(ی ژاراوی‬ ‫ﺋﺎﻣﺒﺎزﯾﺎن ﺑﻮو و ﺳﻨﻮری ﭘﺎرﯾﺰﮔﺎری دهﺳﺘﯽ ﻣﻮوﺑﺎرهﻛﯽ ﺋﺎﯾﺸﻪ و ﻓﺎﺗﻤﺎن و ﻋﻪزهﻣﻪﺗﯽ ﺋﺎﯾﻪﺗﻪاﻟﻜ‪‬ﺳﯽ ﺑﻪزاﻧﺪ و ﺑﻪ وﺗﻨﯽ ﺑﺴﻢاﻟﻠﻪﯾﻪك ﮔ‪‬ی دان‬

‫ﺳﻪردهﺷﺘﯽ ﺧﻮراﮔﺮم‬ ‫ھﻪر وهك ﻟﻪ ﻣ‪‬ﮋوی ﺧﯚﺗﺪا ﺑﻪ دهﯾﺎن ﻛﺎرهﺳﺎﺗﯽ دڕﻧﺪاﻧﻪی دوژﻣﻨﺎﻧﺖ ﺑﻪ ﭼﯚك دا ﻧﻪھﺎﺗﻮوی د‪‬ﻨﯿـﺎم ﻗـﻪت ﻧﺎﺑـﻪزی و ھـﻪروا ﻣـﻪﻛﯚی ﺋـﺎزادی و ﺳـﻪﻧﮕﻪری ﻛﻮرداﯾـﻪﺗﯽ و ﭘﺎ‪‬ﭙﺸـﺘﯽ‬ ‫ﺷﻮرﺷﮕ‪‬ﺮان دهﺑﯽ‪.‬‬ ‫ﺳﻪرﭼﺎوه ‪ :‬ﻣﺎ‪‬ﭙﻪری ﮔﯿﺎرەﻧﮓ ‪ /‬ڕ‪‬ﮑ‪‬وﺗﯽ ‪8 :‬ی ﺋﺎورﯾﻠﯽ ‪2007‬‬

‫ﺋﻪﻣﺮۆ ﻟﻪ ﻣ‪‬ﮋوو دا‪.‬‬ ‫ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ‪ :‬ﺣﻪﻣﻪڕهﺳﻮوڵ ﮐﻪرﯾﻤﯽ‬ ‫ﺋﻪﻣﺮۆ ﻟﻪ ﻣ‪‬ﮋوو دا ﺑﻪرﻧﺎﻣﻪﯾ‪‬ﮑﻪ ﮐﻪ ﮐﺎﻧﺎ‪‬ﻪ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯽﯾﻪﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮرد دوای ﺗـﻪواو ﺑـﻮوﻧﯽ ھﻪوا‪‬ـﻪﮐﺎﻧﯿﺎن ﺑﺎﺳـﯽ ڕۆژه ﻣ‪‬ﮋوویﯾـﻪﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن و ﺗﻪﻧﺎﻧـﻪت دهرهوهی ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺸـﯽ‬ ‫ﺗ‪‬ﺪا دهﮐﻪن‪،‬‬ ‫ﺋﻪم ﺑﻪرﻧﺎﻣﻪﯾﻪ ﻟﻪ ﺟ‪‬ﺪا زاﻧﯿﺎری ﺑﺎش دهداﺗﻪ دهﺳﺖ ﺑﯿﻨﻪران و ﺟ‪‬ﮕﺎی دهﺳﺘﺨﯚﺷﯽ ﻟ‪‬ﮑﺮدﻧﻪ و دهﮐﺮێ وهک ﺑﻪرﻧﺎﻣﻪﯾﻪﮐﯽ ﺑﺎش و ﺗﺎ ڕادهﯾﻪک ﻣ‪‬ﮋووﯾﯽ ﺳﻪﯾﺮی ﺑﮑﺮێ‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ﻣﺎوهی ﭼﻪﻧﺪ ڕۆژی ڕاﺑﺮدوو دا زۆر ﺑﻪ ﺗﺎﻣﻪزرۆیﯾﻪوه ﺑﯚ ﺋﻪو ﺑﻪرﻧﺎﻣﻪﯾﻪ داﻧﯿﺸﺘﻢ و ﭼﺎوم ﻟﻪ ھﻪﻣﻮو ﮔﯚﺷﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋﻪو ﺑﻪرﻧﺎﻣﻪﯾﻪ ﮐـﺮد‪ ،‬ﻟـﻪ ھـﻪر ﮐـﺎم ﻟـﻪ ﺗﻪﻟﻪﻓﺰﯾﯚﻧـﻪﮐﺎن واﺗـﻪ‬ ‫ﮐﻮردﺳﺎت و ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺗﯽﭬﯽ ھﻪر ﮐﺎﻣﻪﯾﺎن ﺑﻪ ﭘ‪‬ﯽ ڕۆژﻣ‪‬ﺮی ﺣﯿﺰﺑﻪﮐﻪی ﺧﯚﯾﺎن ﺑﺎس ﻟﻪ ڕووداوه ﻣ‪‬ﮋووهﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن دهﮐﻪن و ﺟﺎرﺟﺎر ﺑﺎﺳ‪‬ﮏ ﻟﻪ ڕۆژاﻧﯽ ﻣ‪‬ﮋووﯾﯽ وهک‬

‫‪106‬‬

‫ﺷﺎرهﻛﻪم ﺳﻪردهﺷﺖ‬ ‫ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ‪ :‬ﺳﻪﯾﺪ ﺋﻪﺣﻤﻪد ﺣﻮﺳ‪‬ﻨﯽ‬ ‫ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ ﭘﺎش ﻧﯿﻮهرۆﯾﻪﻛﯽ ﮔﻪرﻣﯽ روژی ‪7‬ی ﯾﻪﻛﻢ ﻣﺎﻧﮕﯽ ھﺎوﯾﻨﻪ‪ ,‬ﺳﻪردهﺷﺖ ﺗﺎزﯾﻪﺑﺎری رۆ‪‬ﻪﻛﺎﻧﯽ ﺷﺎﺧﻪ و ﺋﺎزاری ﺟﻪرگﺑ‪‬ی ﭘﯚﺳﺘﺎ‪‬ﯽ داﮔﯿﺮﻛﻪر دهﭼ‪‬ـﮋێ و ﻟـﻪ ﺑـﺎوش ﮔﺮدهﺳـﻮور‬ ‫دا ﺧــﯚ ڕادهژ‪‬ﻨــ‪ ‬و دوور دهڕواﻧ‪‬ﺘــﻪ ھﯚﻣــﻞ و ﮔ‪‬ﺎڕهﻧــﮓ و دهﺷــﺘﯽ ڕهﺑــﻪت‪ .‬ﻧ‪‬ــﺰهرۆ ﺑــﻪ ﺳــﻪر ڕهزی ﺟــﯚ‪‬ی دا ﺷــﯚڕ ﺑﯚﺗــﻪوه و ﻟــﻪ ﻣــﻪﻻﭘﯿﺮه ﺋــﺎ‪‬وهه‬ ‫ﻣﺎرهﻏــﺎﻧﯽ داﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻗــﻮوﭼﯽ ﺑــﯚ ﻧﯿﺴــﻜﺎوێ دهﮔ‪‬ﺘــﻪوه و ﺑﺎﺳــﻜﻪدوو ﺷــ‪‬ﻌﺮی ﺣﻪﻣﺎﺳــﻪی ﭘــﺮدی ﺑﺮﯾﺴــﻮێ و ﺳــ‪ ‬ڕێﯾــﺎن دا دهڕ‪‬ــﮋێ‪ .‬ﻻواﻧــﯽ ﺷــﺎرر‬ ‫دواندوان و ﺳ‪‬ﺳ‪ ‬د‪‬ﻦ و دهﭼﻦ و ﻗﺎرهﻣﺎﻧﻪﺗﯽ ﭘ‪‬ﺸﻤﻪرﮔﻪ ﻟﻪ ﺷﻪرهﻛﺎﻧﯽ ﻧﺴﺘﺎن و دارﺳﺎو‪‬ﻦ و ﮔﺮژاڵ و ﺑﯿـﻮران دا ﺑـﯚ ﯾـﻪﻛﺘﺮ دهﮔ‪‬ﻧـﻪوه‪ ،‬ﺟﯚاﻧـﻪ‬ ‫ﻛﯿﮋﯾﻜﯽ ڕهش ﭘﯚش ﻓﺮﻣ‪‬ﺴﻜﯽ دووری دهزﮔﯿﺮاﻧﻪ ﭘ‪‬ﺸﻤﻪرﮔﻪﻛﻪی ھﻪﻟـﺪهر‪‬ﮋێ و داﯾﻜ‪‬ـﻚ و‪‬ﻨـﻪی ﺗﺎﻗﺎﻧـﻪ ﺷـﻪھﯿﺪهﻛﻪی ﻟـﻪ ﭘـﯿﺶ ﺧـﯚ داﻧـﺎوه و ﭘ‪‬ـﯽ‬ ‫ھﻪ‪‬ـﺪه‪ .‬ﻣﻨـﺎ‪‬ﻧﯽ ﮔـﻪرهك ﺑـﻪ دهم ﻓﺮۆﺷـﺘﻨﯽ ﻧﻮﻗـ‪ ‬و ﺷـﯿﺮﻧﯿﻪوه ﺑﺎﺳـﯽ ﮔ‪‬ﺎﻧﺒـﺎزی ﺣﻮﺳﯿﻦﺷـﻪﻣﺎﻣﯽ و ﻣﯿﺮزاﻋﺒـﺪو‪‬ی ﻧ‪‬ﺸـﻜﯚ‪‬ن و ﻋـﻪﻟﯽ ﺷـﻮاﻧﻪ و‬ ‫رهﺳــﻮڵ ﺧــﻪﺑﺎت دهﻛــﻪن‪ .‬ژﻧــﺎﻧﯽ ﻻدێ ﻟــﻪ دهوری ﺳــﻪرﭼﺎوێ ﮔ‪‬ــﺎ و ﮔــﯚ‪‬ﯽ ﻛﻮ‪‬ﺴــﺘﺎن و ﻣﺎﺳــﺖ و ﭘــﻪﻧﯿﺮێ ﺧﯚﻣﺎ‪‬ﯿــﺎن ﻓﺮوﺷــﺘﻮه و ﺳــﻪرﻗﺎ‪‬ﯽ ﻛﺮﯾﻨــﯽﯽ‬ ‫ﭘ‪‬ﺪاوﯾﺴﺘﯿﻪﻛﺎﻧﯿﺎﻧﻦ‪ ،‬ﺷﯚرﻣﻪزه و ﺑﺎﻣ‪‬ﻪ و زوﻟﺒﯿﺎﯾﯽ ﺷﯿﻠﻪدار ﺑﺎزارﯾﺎن ﮔﻪرﻣﻪ‪ ،‬ﭼﺎﺧﺎﻧﻪ و ﻛﻪﺑﺎﺑﺨﺎﻧﻪﻛﺎن ﺟﻤﻪﯾﺎن د‪‬ﺖ و ﺑﯚن و ﺑﻪراﻣﻪی ﺋﺎ‪‬ﻪت و زهرده ﭼ‪‬ﻮه و دارﭼﯿﻨﯽ دوﻛـﺎﻧﯽ‬ ‫ﻧﻪرﯾﻤﺎﻧﯽ ﺗﯚﻣﺎر ﺗﯚﻣﺎر دهروات‪ ،‬ﻣﺤﻪﻣﻤﻪدی ھﻪﺑﺎﺳﯽ ﺑﻪڕهﯾﻪﻛﯽ ﺑﻪ ﺳﻪر ﺷﺎﻧﯽ دا داوه ﻟﻪو ﺳﻪری ﺷﻪﻗﺎﻣﻪﻛﺎن ﺑﯚ ﺋﻪو ﺳﻪری ﺷﻪﻗﺎﻣﻪﻛﺎن د‪‬ﺖ و دهﭼﯿﺖ و ھـﻪراﺟﯽ دهﻛـﺎت‪ ،‬ﻣﯿﻨـﻪ‬ ‫ﺑ‪‬ﺘﻮﺷﯽ ﺑ‪‬ﻨﺪﮔﯚ ﺑﻪ دهﺳﺖ ﭘﻪﯾﺘﺎ ﭘﻪﯾﺘﺎ ﺋﺎﮔﺎداری ﺑ‪‬و دهﻛﺎﺗﻪوه‪ ،‬ﻗﺎﻟﻪ ﻗﻪﯾﺴﯽ ﭘﺮ ﺑـﻪ زار ﻟـﻪ ﺑـﻪر دهرﮔـﺎی ﮔﺎراﺟﻪﻛـﻪی ﺷـﺎر ھـﺎوار دهﻛـﺎت‪ ،‬ﺟﮕـﻪ ﻟـﻪ ﻗﻪ‪‬ﻓـﻪﺗﯽ ﺧـﯚ ﺳـﻪﭘ‪‬ﻨﯽ‬ ‫ﭘﺎﺳﺪار و ﺟﺎش و ﺳﻪرﺑﺎزهﻛﺎن ھﻪﻣﻮو ﺷﺘ‪‬ﻚ وهك ﺟﺎران ﺋﺎﺳﺎیﯾﻪ و ﺷﺎر دﯾﻤﻪﻧ‪‬ﻜﯽ ﺗﺎزﯾﻪﺑﺎر و ھ‪‬ﻤﻨﯽ ھﻪﯾﻪ‪ ،‬ﭼﻪﻧﺪ ﻓﺮوﻛﻪی ﺷﻪرﻛﻪر ﺑﯚردوﻣﺎن‪ ،‬ﭼﻮار ﭘﯿﻨﺞ ﺗﻪﻗﯿﻨـﻪوه‪ ،‬دوﻛـﻪڵ‬ ‫و ﺗﻪپ و ﺗﯚز‪‬ﻜﯽ ﺳﺎﻣﻨﺎك ﺳﻪر ﺋﻪﻧﺠﺎم ﺑﯚﻧﯽ ﺳ‪‬ﻮ ﺳﻪراﻧﺴﻪری ﺷﺎر دادهﮔﺮێ‪ ،‬ھﺎوار و زﯾﻘﻪ و ھﻪ‪‬ت ھﻪ‪‬ت و ﺗ‪‬ﻚ ھﺎوﯾﺸﺘﻦ ﺷﯿﻦ و ڕۆڕۆ و ﺑ‪‬و ﺑﻮوﻧﻪوهی ھـﻪوا‪‬ﯽ ﺑﯚﻣﺒـﺎراﻧﯽ‬ ‫ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ‪ .‬ﺧﺎﻧﻮوی ڕوﺧﺎو ﺑ‪‬ﺴﻪی ﺋﺎﮔﺮ‪ ،‬ﺑﯚﻣﺐ‪ ،‬ﭘﻪﻧﺠﻪی ﺑﻪ ھ‪‬ﺰی ﮔﺎزی ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ‪ ،‬ﻟﻪﺷﯽ ﺑ‪ ‬ﮔ‪‬ﺎن‪ ،‬ﭼﺎواﻧﯽ ﻟ‪ ‬ﺑﻮو‪ ،‬ﭘ‪‬ﺴﺘﯽ ﺳﻮﺗﺎو و ھﻪﻧﺎوی ﮔ‪ ‬ﮔﺮﺗﻮو‪ ،‬ﻗ‪ ‬ﺑـﻮوﻧﯽ ﺑﻨﻪﻣﺎ‪‬ـﻪ‬ ‫و ﺳﻪدان ﺷﻪھﯿﺪ و ھﻪزاران ﺑﺮﯾﻨﺪار ﻟﻪ ﭼﺮﻛﻪ ﺳﺎﺗ‪‬ﻜﯽ ﮔﻪﻟ‪‬ﻚ ﻛﻮرﺗﺪا دهﺑ‪‬ﺘﻪ ﭼﺎرهﻧﻮوﺳﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ﺷﺎری ﺋﺎرام ﮔﺮﺗﻮوی ﺑﺎوهﺷﯽ ﮔﺮدهﺳﻮر‬

‫ھﯚ ﺷﺎرهﻛﻪم‬ ‫ﮐﺎﺗ‪‬ﻚ ﺋﻪﺳﭙﯽ ﺟﻮﺑﺮهﺋﯿﻞ ﻟﻪ ﺷﻪﻗﺎم و ﻛﯚ‪‬ﻧﻪﻛﺎﻧﺘﺪا ﺣﯿﻼﻧﺪی و وﺣﯽ ﮔ‪‬ﺎن ﻛ‪‬ﺸﺎﻧﯽ دا ﺑﻪ ﺋﯿﺰراﺋﯿﻞ ﻻﺷﻪی ﺳﻪدان ﻛﻪس ﻟـﻪ ﺳـﻪر ﭘﺸـﺘﯽ ﻣﺎﻧـﺪوت رﯾـﺰ ﻛـﺮان‪ ،‬ﻛﺎﺗ‪‬ـﻚ زهوﯾﻪﻛـﻪی‬ ‫ﭘﯿﺶ ﺣﻪﻣﺎﻣﯽ ﺋﺎزادی ﺳﯿﻨﮕﯽ ﻛﺮده ﺑﻪرﻣﺎ‪‬ﯽ ﻧﻮﯾﮋی ﺑﻪ ﺟﻪﻣﺎﻋﻪﺗﯽ زاﻣﺪاراﻧﺖ ﺋﺎﺳﻤﺎن ﻛﻮژاﯾﻪوه و زهوی ﻟـﻪ ﺗﺎرﯾﻜـﺎی دا و ھـﻪﺗﺎو ﻟـﻪ ﺷـﺎﻣﯽ ﻏﻪرﯾﺒﺎﻧـﺪا ﺧـﻪرﯾﻜـﯽ ﺗﻪﻟﯿﻠـﻪ ﺑـﻮون‪،‬‬ ‫ﻣﻨﯿﺶ ﻟ‪‬ﺮهوه ھﺎوڕێ ﻟﻪ ﮔﻪڵ زﻛﺮی ﺑﺎ و ﺷﺎخ ﻟﻪ ﭘﺎڵ ﺗﺎﺷﻪ ﺑﻪردﯾﻜﯽ ﭼﯿﺎی ھﯿﻮا دا دهﺳﺘﻢ ﺑﻪ ﻗﮋی ﮔﺮدهﺳﻮر داھ‪‬ﻨﺎ ﺗﺎ داو‪‬ﻨﯽ ﻓﻪﻟﻪك ﺑﯚ ﺑﺎرﯾﻨﯽ ﺑﺎراﻧﯿﻜﯽ ڕهﺣﻤـﻪت ﺑﮕـﺮێ ﺑـﯚ‬ ‫ﺷﻮﺷﺘﻨﻪوی ژاری ﻓ‪‬وﻛﻪﻛﺎن و ﻓﺮﻣ‪‬ﺴﻜﯽ ﻛﺎﻧﯿﻪﻣﻪڕی ﺑﻜﺎﺗﻪ دوا ﭼﯚڕه ﺋﺎوی ﺳﻪر دهﻣﯽ زاﻣﺪاراﻧﺖ دهﺳﺘﻪ و داو‪‬ﻨﯽ ﭘﻪریﯾﻪﻛﺎن ﺑﻮوم ﺗﺎ ﻛﻪزﯾﻪﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﻜﻪﻧﻪ ﺑﺎوهﺷﯿﻨﯽ زاﻣﺪاراﻧﺖ‬

‫ﺳﻪردﺷﺘﯽ زاﻣﺪارم‬ ‫ڕۆ‪‬ــﻪﻛﺎﻧﺖ ﺑــﻪر ﻟــﻪوهی ﺑﭽﻨــﻪ ﺟ‪‬ژواﻧــﯽ ھــﻪﻧﺎرهﻛﺎﻧﯽ ﺋــﺎﻻن و ﺑــﻦ ﺳــ‪‬ﺒﻪری داره ﮔﻮ‪‬ﺰهﻛــﺎﻧﯽ رهزی ﺟــﯚ‪ ‬و ﺋــﺎﻣ‪‬ﺰی ﮔــﻪرﻣﯽ ﻧ‪‬ــﺰهڕۆ ﺑﻮوﻧــﻪ ﭼﯿﺮوﻛــﯽ ﻣــﻪرگ‪ ،‬ﺋ‪‬ﺴــﺘﺎش ﺑﻮﻟﺒــﻮل و‬ ‫ﻗﻮﻣﺮﯾﻪﻛﺎﻧﯽ ﺑ‪‬ﻮران و ﻣﺎرهﻏـﺎﻧﯽ ھـﺎوڕێ ﻟـﻪ ﮔـﻪل ﺷـﻨﻪی ﺑـﺎوه‪ :‬داﺳـﺘﺎﻧﯽ ﺋـﻪو ڕوژه ڕهﺷـﻪ ﺑـﯚ ﮔﻮ‪‬ـﻪ ﺳـﻮورهﻛﺎﻧﯽ ﺑـﺎﻏﯽ ﺑﻪھﻪﺷـﺘﯽ ﺧـﻮا دهﮔ‪‬ﻧـﻪوه و ﺗﺎﺷـﻪ ﺑـﻪردهﻛﺎﻧﯽ ﮔـﺮژاڵ و‬ ‫ﺑﯚ‪‬ﻔﻪت و زردﻛﻪ و ھﻪرزﻧ‪ ‬و ﻛﺎﻧﯿﺎوهﻛﺎﻧﯽ ﻧﺴﺘﺎن و زﻣﺰﯾﺮان و ﻣ‪‬ﺮﺋﺎوی ﮔﻮ‪‬ﯽ ﺑﯚ ڕادهﮔﺮن ‪.‬‬ ‫ﺋﻪو ڕۆژه ﺷﻤﺸ‪‬ﺮه ﻛﯚﻧﻪﻛﻪی ﻗﺎﺑﯿﻞ ﻛﺎژهﻻﻛﯽ ﺳﻪری ﺋﻪﺳﺤﺎﺑﻪﻛﻪی ﻗﻪراخ ﻣﺰﮔﻪوﺗﯽ ﺳﻪرﭼﺎوهی ﺷﻪق ﻛﺮد و ﻧﻮ‪‬ﮋی ﺣﺎﺟﯽ و ﺳﻮﻓﯽ ﺷﺎری ﺑ‪‬ی و " ﭘﯿﻼ ﺗﯚ ﺳﺎﻧﻪ " ﺧﯚی ﻟﻪ ﺧـﻮ‪‬ﻨﯽ‬ ‫ﺗﻪﻟﯿﻠﻪﯾﻪﻛﺪا ﺑﺴﻤﯿﻞ ﻛﺮد و ﺑﻪ ﺳﻪر ھﻪ‪‬ﺪاﻧﯽ ﺗﻪﻛﺒﯿﺮﯾﻚ ﺑﯚ ﺑﺎرهﮔﺎی ﺋﻪڕﺣﻤﻪاﻟ‪‬اﺣﻤﯿﻦ ڕﺟﯚع ﺑـﯚوه‪ ,‬ﺋـﻪو ڕوژه ﺧـﻮ‪‬ﻨﯽ ھﺎﺑﯿﻠـﻪﮐﺎنﯾﺎن ﻛـﺮده ﮔﻮ‪‬ﺰهﺑﺎﻧـﻪی ﻟـﻪ داﯾـﻚ ﺑـﻮوﻧﯽ ﻛـﻮڕی‬ ‫ﺋﻪﻧﻔﺎل و ﺟﯿﮫﺎد و ﭘﻪ‪‬ﻪ ھﻪور‪‬ﻜﯽ ﭼ‪‬ﻜﻨﯽ ژاراوﯾﺎن ﻧﺎرده ﺳﻪر ڕوﻣﻪﺗﯽ ﻓﺎﺗﯿﺤﺎ ﺗﺎ ﻓﺮﻣ‪‬ﺴﻜﯽ ژهھﺮ ﺑﺒﺎر‪‬ﻨﯽ‪ ,‬ژارﯾﺎن ﺋﺎو‪‬ﺰاﻧﯽ ﺳﯿﻨﮓ و ھﻪﻧﺎوی ﺧﻪ‪‬ﻜﯽ ﺷﺎر ﻛـﺮد ﺗـﺎ ﺑـﻪر ﻟـﻪوهی‬ ‫دهﺳﺘﯿﺎن ﺑﮕﺎﺗﻪ ھ‪‬ﺸﻮه ﺗﺮێﯾﻪﻛﺎﻧﯽ ڕهزی ﺑﻪﺧﺘﯿﺎری‪ ،‬ﺧﻪزاﻧﯽ ﺧﯚزﮔﻪﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟﻪ ﺑﻪھﺎری ژﯾﺎﻧﺪا ﺑﻮهر‪‬ﻨﻦ و ﺧﻪرﻣﺎﻧﻪی ﺧﻪوﻧﻪﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﻪ ﺳﺎﯾﻪﻗﻪی و‪‬ﺸﻜﯽ ژار ﺳﻪر ﺑﺒ‪‬ن‪ ,‬ﻣﺎﻧﮕﯽ‬

‫‪105‬‬

‫ژهھﺮ ﺧﻨﮑ‪‬ﻦ ﻧﻪدهﮐﺮان‪.‬‬ ‫ﺋﻪﮔﻪر ڕ‪‬ﮋﯾﻤﯽ ﺑﻪﻋﺴﯽ ﺋﻪﻓﻠﻪﻗﯽ و دﯾﮑﺘﺎﺗﯚر دهﺳﺘﯽ ﭼﯚ ﮔﻪروی داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ و ﺑﺎﻗﯽ ﺷﻮ‪‬ﻨﻪﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑـﻪی ﮐﻮردﺳـﺘﺎن و ﺧـﻪ‪‬ﮑﯽ ﺑـ‪ ‬دﯾﻔﺎﻋﯿـﺎن ژهھـﺮ ﺧﻨﮑـ‪‬ﻦ ﮐـﺮد‪،‬‬ ‫ﺋــﻪوه ﮐﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﺶ وهک ﻻﯾــﻪﻧ‪‬ﮏ ﻟــﻪ ﺷــﻪری ﻧ‪‬ــﻮان ﺋــﻪو دوو ڕ‪‬ﮋﯾﻤــﻪ‪ ،‬ﺗﺎواﻧﺒــﺎر و ﺧﻮ‪‬ﻘ‪‬ﻨــﻪرهی ﺑﻪﺷــ‪‬ﮏ ﻟــﻪ ﮐﺎرهﺳــﺎﺗﻪﮐﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺋــﻪﻣﺮۆ ﺳــﻪدداﻣﯽ دﯾﮑﺘــﺎﺗﯚر و دارو دهﺳــﺘﻪ‬ ‫ﺧﻮ‪‬ﻨﺮ‪‬ﮋهﮐﻪی ﻟﻪ دهﺳﺘﯽ ﻋﻪدا‪‬ﻪت دان و ھﻪر ﺑﯿﻨﺎ ﻻﺷﻪی ﺑﯚﮔﻪﻧﯿﺎن ﺑﻪ دار دهﮐﺮا‪ ،‬ﺑـﻪ‪‬م زۆر ﭘ‪‬ﻮﯾﺴـﺘﻪ ﺑـﻪر ﻟـﻪ دار داﻧـﯽ ﺋـﻪو دﯾﮑﺘﺎﺗﯚراﻧـﻪ‪ ،‬دۆﺳـﯿﻪی ﺷـﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷـﺖ‬ ‫وهک ﺧﺎ‪‬ﯿﮑﯽ ڕهش و ﭘ‪ ‬ﻟﻪ ﺗﺎوان ﻟـﻪ دادﮔـﺎﯾﯽ ﺳـﻪددام دا ﺑﺨﻮ‪‬ﻨﺪر‪‬ﺘـﻪوه و ﺋـﻪو ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗـﻪش ﺑﺒ‪‬ـﺖ ﺑـﻪ ﯾـﻪﮐ‪‬ﮏ ﻟـﻪ ﺧﺎ‪‬ـﻪﮐﺎﻧﯽ ﻟ‪‬ﭙﺮﺳـﯿﻨﻪوه و ﻣﺤﺎﮐﻤـﻪی ﺋـﻪو ﺗﺎواﻧﺒﺎراﻧـﻪ‪ ،‬ﺑـﺎ‬ ‫ﺧﻮ‪‬ﻨﯽ ﺑﻪ ﻧﺎﺣﻪق ڕژاوی ﺷﻪھﯿﺪ و زاﻣﺪاراﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﻪ ﻓﯿﺮۆ ﻧﻪروات و ﺑﻪ ﺳﺎﺗ‪‬ﮑﯿﺶ ﺑـ‪ ‬ﭼـﺎوه ﭘـ‪ ‬ﻟـﻪ ﻓﺮﻣ‪‬ﺴـﮑﻪﮐﺎﻧﯿﺎن‪ ،‬ﺗﺮووﺳـﮑﻪی ﺷـﺎدﯾﺎن ﺗ‪‬ﮕـﻪڕێ و ﺑﻪﺷـ‪‬ﮏ ﻟـﻪو‬ ‫ﺧﻪﻣﻪ ﮔﻪورهﯾﻪی ﺳﻪر ﺷﺎﻧﯿﺎن ﮐﻪم ﺑ‪‬ﺘﻪوه ‪.‬‬ ‫ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺋ‪‬ﺮان داوای ﻟﻪ ڕ‪‬ﮋﯾﻤﯽ ﻧﻮ‪‬ﯽ ﻋﯿﺮاق ﮐﺮدووه ﮐﻪ دۆﺳﯿﻪی ﺷﻪرﮔﻪﮐﺎﻧﯽ ﺷﻪرﯾﺶ ﻟﻪ دادﮔﺎی ﺳﻪددام دا وهک ﺗﺎواﻧﯽ ﮔﻪوره ﻟﻪ ﺳﻪر ﺳﻪددام ﺑﻨﻮوﺳﺮێ‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م ﻧﺎﺑ‪‬‬ ‫ﺋﻪوهﻣﺎن ﻟﻪ ﺑﯿﺮ ﺑﭽ‪ ‬ﮐﻪ ﮐﺎرهﺳﺎﺗﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ ﻟـﻪ ﮔـﻪڵ ﺷـﻪرﮔﻪﮐﺎﻧﯽ‬ ‫ﺷـﻪری ﻣـﺎڵ و‪‬ﺮاﻧﮑـﻪری ﺋ‪‬ـﺮان و ﻋ‪‬ـﺮاق ﺟﯿـﺎوازی زۆری ھﻪﯾـﻪ‪ ،‬ﭼـﯚن ﺷـﻪرﮔﻪﮐﺎن ﺷــﻮ‪‬ﻨﯽﯽ‬ ‫ﭘ‪‬ﮏ دادان و ھ‪‬ﺮش ﮐﺮدﻧﻪ ﺳﻪر ﯾﻪﮐﺘﺮه و ﻟﻪ ﻣﺎوهی ﻧ‪‬ﻮان ﺷﻪرهﮐﻪ دا ﺷـﺘ‪‬ﮑﯽ ﺋﺎﺳـﺎیﯾﻪ‬ ‫ﮐﻪ ﺋﻪو دوو ڕ‪‬ﮋﯾﻤﻪ ھ‪‬ﺮش ﺑﮑﻪﻧﻪ ﺳﻪر ﺳﻪﻧﮕﻪر و ﺑﻨﮑـﻪ ﺳـﻪرﺑﺎزیﯾﻪﮐﺎﻧﯽ ﯾـﻪﮐﺘﺮ‪ ،‬ﺑـﻪ م‬ ‫‪‬م‬ ‫ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﻧﻪ ﺷﻪرﮔﻪ ﺑﻮوه و ﻧﻪ ﺳـﻪﻧﮕﻪری ﺑـﻪرﮔﺮی ﮐـﺮدن‪ ،‬ﺑـﻪ‪‬ﮑﻮو ﺑـﻪ ﭘ‪‬ﭽﻪواﻧـﻪ‬ ‫ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﺷﺎر‪‬ﮑﯽ ﭘ‪ ‬ﻟﻪ ﺣﻪﺷـﯿﻤﻪت و ﺧـﻪ‪‬ﮑﯽ ﺑـ‪ ‬دﯾﻔـﺎع و ﮐﺎﺳـﺒﮑﺎر و وهرز‪‬ـﺮی‬ ‫ﺗ‪‬ﺪا دهژﯾﺎن‪ .‬ﺋﻪواﻧﻪی ﮐﻪ ﺑﻮوﻧﻪ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺗ‪‬ﮑﺮای ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺑـ‪ ‬دﯾﻔـﺎع ﺑـﻮون و ﺑﻪﺷـﯽﯽ‬ ‫ﺑـﻪرﭼﺎو و دﯾﺎرﯾـﺎن ژن و ﻣﻨـﺪاڵ و ﭘﯿـﺮ ﺑــﻮون‪ .‬ﮐﯚﻣـﺎری ﺋﯿﺴـﻼﻣﯽ دهﯾﮫـﻪوێ ﻟـﻪو ﻧ‪‬ــﻮه دا‬ ‫ﺟــﺎر‪‬ﮑﯽﺗﺮ ﺧــﻮ‪‬ﻨﯽ ﺑــﻪ ﻧﺎﺣــﻪق ڕژاوی ﺧــﻪ‪‬ﮑﯽ ﺷــﺎری ﺳﻪردهﺷــﺖ ﺑﮑﺎﺗــﻪ ﮐﻪرهﺳــﻪﯾﻪک ﺑـ ﯚـﯚ‬ ‫وهرﮔﺮﺗﻨﻪوهی ﻗﻪرهﺑﻮوهﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﻟﻪ دهو‪‬ﻪﺗﯽ ﻋ‪‬ﺮاق دا‪ ،‬ﺑﯚﯾﻪ دهﺑ‪ ‬ﺑـﻪ ھـﻪﻣﻮو ﻻﯾـﻪک‬ ‫ھــﻪوڵ ﺑــﺪهﯾﻦ ﮐــﻪ داواﮐــﺎری ﺑــﯚ ﺋــﻪم ﻣﻪﺳــﻪﻟﻪﯾﻪ‪ ،‬ﻟــﻪ ﻻﯾــﻪن زﯾــﺎن و‪‬ﮑــﻪوﺗﻮواﻧﯽ ﺷــﺎریی‬ ‫ﺳﻪردهﺷﺘﻪوه ﺑ‪‬ﺖ ﻧﻪک دامودهزﮔﺎی ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﮐﻪ ھﯿﭻ ﮐﺎت ﻗﺎزاﻧﺠﯽ ﮔﻪﻟﯽ ﮐﻮردی ﻧﻪوﯾﺴﺘﻮوه و ﺑﻪ داﺋﯿﻢ ھﻪو‪‬ﯽ ﻟـﻪ ﻧـﺎوﺑﺮدن و ﺳـﺮﯾﻨﻪوهی ﮔـﻪﻟﯽ ﮐـﻮردی ﻟـﻪ ﮐﻮردﺳـﺘﺎﻧﯽ‬ ‫ﮔــﻪوره و ﺑــﻪ ﺗﺎﯾﺒــﻪﺗﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ڕۆژھــﻪ‪‬ت داوه‪ ،‬ﺑــﺎ ﯾــﻪک دهﻧــﮓ ﻟــﻪ ﮔــﻪڵ ﺧــﻪ‪‬ﮑﯽ ﺷــﺎری ﺳﻪردهﺷــﺖ و دهوروﺑــﻪری داوا ﺑﮑــﻪﯾﻦ ﮐــﻪ ﭘﻪروهﻧــﺪی ﺷــﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷــﺖ وهک‬ ‫ﭘﻪروهﻧﺪهی ﺷﻪرﮔﻪﮐﺎﻧﯽ ﻧ‪‬ﻮان ﺋ‪‬ﺮان و ﻋ‪‬ﺮاق ﭼﺎو ﻟ‪ ‬ﻧﻪﮐﺮ‪‬ﺖ‪ ،‬ﺑﻪ‪‬ﮑﻮو وهک ﺗﺎواﻧ‪‬ﮏ ﺑﻪ دژی ﻣﺮۆﭬﺎﯾﻪﺗﯽ ﺳﻪﯾﺮی ﺑﮑﺮێ و ﻟ‪‬ﺒﮑﯚ‪‬ﺪر‪‬ﺘﻪوه‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ھﯿﻮای ﺋﻪوه ﮐﻪ زاﻣﺪاراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ﻟﻪ ﻧ‪‬ﻮﭼﻮوﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺋ‪‬ﺮاﻧﯿﺶ وهک ڕ‪‬ﮋﯾﻤﻪ ﭘ‪ ‬ﻟﻪ ﺗﺎواﻧﻪﮐﻪی ﻋ‪‬ﺮاق ﺑﻪ ﭼﺎوی ﺧﯚﯾﺎن ﺑﺒﯿﻨﻦ و ﺋﻪو ﺟﺎر ﺑـﺰهی ﺷـﺎدی‬ ‫ﯾﻪﮐﺠﺎرهﮐﯿﺎن ﺑﮑﻪو‪‬ﺘﻪ ﺳﻪر ﻟ‪‬ﻮ و ﻧﻪﻓﺮهت ﺑﻨ‪‬ﺮن ﺑﯚ ﺗﺎواﻧﺒﺎران و ﺧﻮ‪‬ﻘ‪‬ﻨﻪراﻧﯽ ﺋﻪو ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪ‪.‬‬ ‫ﯾﺎدی ﺷﻪھﯿﺪاﻧﯽ ‪7‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪر ﺑﻪ ﺧ‪‬ﺮ و ﺑﻪ ھﯿﻮای ﺳﺎر‪‬ﮋ ﺑﻮوﻧﻪوهی زاﻣﺪاراﻧﯽ ﺋﻪو ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪ‬ ‫ﺳﻪرﭼﺎوه ‪ :‬ﻣﺎ‪‬ﭙﻪری ﮔﯿﺎرەﻧﮓ ‪ /‬ڕ‪‬ﮑ‪‬وﺗﯽ ‪15 :‬ی ﺟﻮوﻧﯽ ‪2007‬‬

‫‪104‬‬

‫ﮐﺮد ﺑﻮو ﺗﺎ ﺟ‪‬ﮕﺎی ﺑﯚ دۆزرا ﺑﯚوه‪ ،‬ﺑﻪﺷ‪‬ﮏ ﻟﻪ ﮐﻪس و ﮐﺎری زاﻣﺪار و ﺷﻪھﯿﺪهﮐﺎن ﻋﻪودا‪‬ﯽ دﯾﺘﻨﻪوهی ﺑﺎﻗﯽ وون ﺑﻮوهﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻮون و ﻟﻪ ﮐﺎﺗﯽ ﮔﻪڕان و ﺑـﻪ دوا داﭼـﻮون دا‬ ‫ﺷﺎره دوور و ﻧ‪‬ﺰﯾﮑﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋ‪‬ﺮان و ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﮔﻪڕان‪ .‬ﭼﻪﻧﺪ ﮐﻪﺳ‪‬ﮏ ﻟﻪ زاﻣﺪارهﮐﺎن ﮐﻪ ﺑﺮﯾﻨﻪﮐﺎﻧﯿﺎن ﻗﻮرس ﺑﻮون ﻟﻪ ژووری ﺗﺎﯾﺒﻪت و ﻟﻪ ﭘﺸﺖ ﺷﻮوﺷﻪ ﭘﻪﻧﺠﻪرهوه ڕاﮔﯿـﺮا ﺑـﻮون‪،‬‬ ‫ﻟﻪ ھﻪر ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪﯾﻪک ھﻪر ﮐﻪس ﮐﻪ ﭼﺎوی ﺑﻪ زاﻣﺪار‪‬ﮏ دهﮐﻪوت ﮐﻪ ﺋ‪‬ﺴـﺘﺎش ھﻪﻧﺎﺳـﻪ دهﮐ‪‬ﺸـﯽ ﻣﺰﮔ‪‬ﻨـﯽ ﻣـﺎﻧﯽ زاﻣﺪارهﮐـﻪی ﺑـﻪ ﮐـﻪس و ﮐـﺎری دهدا و ﺧﻪ‪‬ﮑـﻪ ون ﺑﻮوهﮐـﻪ ﺑـﯚ‬ ‫ﮐﻪس و ﮐﺎری دهدۆزراﯾﻪوه‪ ،‬ﺑﻪﺷ‪‬ﮏ ﻟﻪ زاﻣﺪارهﮐﺎن ﺑﯚ ﻣﺎوهﯾﻪﮐﯽ زۆر ﻧﻪﯾﺎن دهﺗﻮاﻧﯽ ﮐﻪ دهوروﺑﻪری ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻪ ﭼﺎﮐﯽ ﺑﺒﯿﻨﻦ و ﺗﻮوﺷﯽ ﭼﺎو ﺋ‪‬ﺸـﻪ و زگ ﺋ‪‬ﺸـﻪ و ﺗﻪﻧﮕـﻪ ﻧﻪﻓﻪﺳـﯽ‬ ‫و ڕهﺷﺎﻧﻪوهی ﺑﻪردهوام ﺑﺒﻮون و ھ‪‬ﻨﺪ‪‬ﮑﯿﺎن ﺗﻮوﺷﯽ ﻟﻪ ھﯚش ﭼﻮون و ﻧﻪﻧﺎﺳﯿﻨﻪوهی ﯾﻪﮐﺘﺮ ﺑﺒﻮون‪ ،‬ﻗﻪ‪‬ﻓﻪت و ﺷ‪‬ﻮهی ﺑﻪﺷ‪‬ﮏ ﻟﻪ زاﻣـﺪارهﮐﺎن ﺑـﻪ ھـﯚی دهر ﮐﺮدﻧـﯽ ﺑﻠـﯚق و ﺳـﻮور‬ ‫ھﻪ‪‬ﮕﻪران و ﺑﺎ ﮐﺮدن ﺑﻪ ﺗﻪواوی ﮔﯚڕا ﺑﻮو ھﻪر ﺑﯚﯾﻪ ﺑﻪﺷ‪‬ﮑﯿﺎن ﯾﻪﮐﺘﺮﯾﺎن ﻧﻪدهﻧﺎﺳﯿﻪوه و ﻟﻪ ﮐﺎﺗﯽ ﯾﻪﮐﺘﺮ دﯾﺘﻨﻪوه دا ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻪ ﯾﻪﮐﺘﺮ دهﻧﺎﺳﺎﻧﺪ ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ داﺧﯽ ﮔﺮاﻧﻪوه ﻟﻪ ﺑﻪر ﮐﻪم داھﺎﺗﯽ و ھﻪژاری ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﻪﺷ‪‬ﮑﯽ ﺑﻪرﭼﺎو ﻧﻪﯾﺎن ﺗﻮاﻧﯽ ﮐﻪ‪‬ﮏ ﻟﻪ ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪ ﮔـﻪوره و ﺑـﻪ ﺋﯿﻤﮑﺎﻧﺎﺗـﻪﮐﺎﻧﯽ ﺷـﺎرهﮐﺎﻧﯽ ﺋ‪‬ـﺮان و‬ ‫ﮐﻮردﺳﺘﺎن وهر ﮔﺮن و ھﻪژارﯾﺶ وهک ژهھﺮ‪‬ﮑﯽ دﯾﮑﻪی ﺋﻪو ڕۆژﮔﺎره دهﺳﺘﯽ ﺧﺴﺘﻪ ﻧﺎو دهﺳﺘﯽ زا‪‬ﻤـﺎن‬ ‫و ﮐــﯚﺗﺮه ﺳــﭙﯽﯾﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋﺎﺳــﻤﺎﻧﯽ ﺷــﯿﻦ و ﺑــ‪ ‬ﭘﻪ‪‬ــﻪی ﺳﻪردهﺷــﺘﯽ ﻟــﻪ ﺷــﻪﻗﻪی ﺑــﺎڵ ﺧﺴــﺖ و داﺧ‪‬ﮑـ ﯽ‬ ‫ـﯽ‬ ‫دﯾﮑﻪی ﻧﺎﯾﻪ ﺳﻪر د‪‬ﯽ ﻟﻪ ﻟ‪‬ﺪان ﻧﻪﮐﻪوﺗﻮوی ﺷﺎر‪ .‬ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺋﺎواره و ﭘﻪڕﯾﻮهی ﺷﺎر ﺋﻪو ﮐﻪﺳﺎﻧﻪی ﮐـﻪ‬ ‫ﮐﻪﻣﺘﺮ ﮔﯿﺮۆده ﺑﺒﻮون ﺑﻪ ﺑ‪ ‬ﺋﯿﻤﮑﺎﻧﺎﺗﯽ ﻟﻪ ژ‪‬ـﺮ ﺳـ‪‬ﺒﻪری دار و ﻟ‪‬ﺮهوارهﮐـﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼـﻪ دا ﺑـﻪ ﺋـﺎزار و‬ ‫ژاﻧــﻪوه ژﯾﺎﻧﯿــﺎن ﺗ‪‬ﭙــﻪر دهﮐــﺮد‪ ،‬ﺧــﻪ‪‬ﮑﯽ ﺋﺎواﯾﯽﯾــﻪﮐﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼــﻪ ﯾﺎرﻣــﻪﺗﯽدهری ﺋﺎوارهﮐــﺎن ﺑــﻮون و‬ ‫ﺧﻮاردن و ﺋﺎوی ﭘﺎک و ﺷﯿﺮ و ﺷﺘﻮوﻣﻪﮐﯽ دﯾﮑﻪ و ﭘ‪‬ﺪاوﯾﺴـﺘﯽﯾﻪﮐﺎﻧﯿﺎن ﺑـﻪ ﺑـ‪ ‬ھـﯿﭻ ﭼﺎوهرواﻧﯽﯾـﻪک‬ ‫ﻟــﻪ ﺑــﻪر دهﺳــﺘﯽ ﺋــﻪو ﺧﻪ‪‬ﮑــﻪ داﻧــﺎﺑﻮو‪ ،‬دوای ﭼﻪﻧــﺪ ڕۆژ ﻣﺎﻧــﻪوه و ﺋــﺎزار ﮐ‪‬ﺸــﺎن و ﭼــﺎو ﮐﺮوزاﻧــﻪوه‬ ‫دهﺳﺘﻪی ﯾﺎرﻣﻪﺗﯽدهر ﭘﺰﯾﺸﮑﯽ ﺑﻪ ﮐﻪل وﭘـﻪﻟﯽ ﺳـﻪرهﺗﺎیﯾﻪوه ﺑـﯚ دهرﻣـﺎن ﮐﺮدﻧـﯽ زاﻣـﺪارهﮐﺎن ھﺎﺗﻨـﻪ‬ ‫ﻧﺎوﭼﻪﮐﻪ و ﺗﺎ ڕادهﯾﻪک ھ‪‬ﻨﺪ‪‬ﮏ ﮐﻪﺳﯿﺎن ﻟـﻪ ﮔﯿـﺮۆده ﺑـﻮوﻧﯽ زۆرﺗـﺮ ﭘﺎراﺳـﺖ و ﭼﻪﻧـﺪ ﮐﻪﺳ‪‬ﮑﯿﺸـﯿﺎن‬ ‫ﺑﯚ ﺳﺎر‪‬ﮋ ﮐﺮدن ﺑﻪرهو ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪﮐﺎن دوورﺗﺮ ڕهواﻧﻪ ﮐﺮدن‪ .‬ﺑﻪﺷ‪‬ﮏ ﻟﻪ زاﻣﺪارهﮐﺎن ﻟﻪ ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪ دا ﺑﯚ ﻣﺎوهﯾﻪﮐﯽ زۆر ﻣﺎﻧﻪوه ‪.‬‬ ‫ﻟ‪‬ﺮه دا ﻣﻪﺑﻪﺳﺖ ﺋﻪوه ﻧﯿﻪ ﮐﻪ ﻧﺎوی ھﻪﻣﻮو ﺋﻪو ﮐﻪﺳﺎﻧﻪی ﮐﻪ ﺑﻮوﻧﻪ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﺑ‪‬ﻨﻤﻪ ﺳﻪر ﻻﭘﻪره‪ ،‬ﭼﯚن ﺋﻪو ﺋﻪرﮐـﻪ ﻟـﻪ ﺗﻮاﻧـﺎی ﺗﺎﻗـﻪ ﻧﻪﻓـﻪر‪‬ﮏ دا ﻧﯽﯾـﻪ و ﭘ‪‬ﻮﯾﺴـﺘﻪ ﮐـﻪ ﭼﻪﻧـﺪ‬ ‫ﮐﻪﺳ‪‬ﮑﯽ د‪‬ﺴﯚز ﮐﻪ ﻟﻪ ﺷﻮ‪‬ﻨﯽ ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪﮐﻪ دهژﯾﻦ و ﺋﯿﻤﮑﺎﻧﺎت و ﻟﯿﺴﺘﻪﮐﺎﻧﯿﺎن ﻟﻪ ﺑﻪر دهﺳﺖ داﯾﻪ ﺋـﻪو ﮐـﺎره ﺑﮑـﻪن و ھـﻪو‪‬ﯽ زۆرﺗـﺮی ﺑـﯚ ﺑـﺪهن‪ .‬ﮐﺎرهﺳـﺎﺗﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺷـﺎری‬ ‫ﺳﻪردهﺷﺖ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ زۆری ﻟ‪ ‬ﮐﻪوﺗﻪوه‪ ،‬ژن و ﻣﻨﺪاڵ و ﭘﯿﺮ و ﻻو‪ ،‬ﮐﻪوﺗﻨﻪ ﺑﻪر ﺋﻪو ﭘﻪﻻﻣﺎره ﻧﺎﺟﻮاﻧﻤ‪‬ﺮاﻧﻪﯾﻪ و ﺑﻪ ﮔﺸـﺘﯽ زهرهرو زﯾـﺎﻧ‪‬ﮑﯽ زۆری ﮔﯿـﺎﻧﯽ و ﻣـﺎ‪‬ﯽ ﺑـﻪ دواوه ﺑـﻮو‪،‬‬ ‫ﭼﻪﻧﺪ ﺑﻨﻪﻣﺎ‪‬ﻪﯾﻪک ﺑﯚ ھﻪﺗﺎ ھﻪﺗﺎﯾﻪ ﭼﺮای ژﯾﺎﻧﯿﺎن ﮐﯚژاﯾﻪوه و ﮐﻪﺳﯿﺎن ﻟ‪‬ﺪهر ﻧﻪﭼﻮو‪ ،‬ﻣﺎ‪‬ﯽ وا ھﻪﺑﻮو ﭼﻮار ﮐﻪﺳـﯽ ﺷـﻪھﯿﺪ ﺑﺒـﻮون و ﺑﻪﺷـ‪‬ﮏ ﻟـﻪ ﺋﻪﻧـﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺑﻨﻪﻣﺎ‪‬ﻪﺷـﯿﺎن زۆر‬ ‫ﺑﻪ دژواری ﺑﺮﯾﻨﺪار ﺑﺒﻮون‪ ،‬ھﯿﻮا ﺑﻪ ژﯾﺎن ﻟﻪ ﻧ‪‬ﻮ زاﻣﺪارهﮐﺎن دا زۆر ﺑﻪ ﻗﻮوهت ﻧﻪﺑﻮو‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﺋﻪوهش دا ﺗﺮوﺳـﮑﺎی ھﯿـﻮا ﻟـﻪ دڵ و دهرووﻧﯿـﺎن دا ﻧـﻪﺑﺮا ﺑـﻮو‪ ،‬ھـﻪروا ﺑـﯚ‬ ‫ﻣﺎﻧﻪوهی ژﯾﺎن ﺧﯚراﮔﺮﯾﺎن دهﮐﺮد و ﺋﺎزارﯾﺎن دهﮐ‪‬ﺸﺎ‪ ،‬ﺑﻪﺷـﯿﮏ ﻟـﻪ ﮐـﻪس و ﮐـﺎری زاﻣـﺪارهﮐﺎن ﺣـﻪﻗﯽ ﺳـﻪرداﻧﯽ ﺋـﺎزﯾﺰاﻧﯽ ﺧﯚﯾـﺎن ﻧـﻪﺑﻮو‪ ،‬ﻟـﻪ ﺑـﻪر ﺋـﻪوه ﻣﻪﺗﺮﺳـﯽ ﮔﯿـﺮۆده ﺑـﻮوﻧﯽ‬ ‫زﯾﺎﺗﺮی ﻟ‪‬ﺪهﮐﺮا‪ ،‬و ﯾﺎ ﺋﻪﮔﻪر ﺑﯚ ﺳﻪرداﻧﯿﺶ ﭼﻮوﺑﺎن دهﺑﻮو ﻟﻪ ﭘﺸﺖ ﺷﯿﺸﻪ ﭘﻪﻧﺠﻪره و ﺑﻪ ﺗﻪﻟﻪﻓﻮن ﻗﺴﻪﯾﺎن ﮐﺮد ﺑﺎﯾﻪ‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ﺳﻪرﯾﻪک ﺑﻪ ﭘ‪‬ﯽ "ﺑﻪﯾﺎﻧﻨﺎﻣﻪی ﺋﻪﻧﺠﻮوﻣﻪﻧﯽ ﺑﻪرﮔﺮی ﻟﻪ زاﻣﺪاراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﻪردهﺷـﺖ" ﻟـﻪ ﻣـﺎوهی ‪ 18‬ﺳـﺎ‪‬ﯽ ڕاﺑـﺮدوو دا ﻧ‪‬ﺰﯾـﮏ ﺑـﻪ ‪ 150‬ﮐـﻪس ﺷـﻪھﯿﺪ ﺑـﻮون و ھـﻪروهھﺎ ‪8‬‬ ‫ھﻪزار ﮐﻪﺳﯿﺶ ﺗﻮوﺷﯽ ﻧﻪﺧﯚﺷﯽ ﺟﯚراوﺟﯚر و زاﻣﺪار ﺑﻮوﻧﯽ دهرووﻧﯽ واﺗﻪ "ﺗﻪﻧﮕﻪ ﻧﻪﻓﻪﺳﯽ و ﺳـﻪر ﺋ‪‬ﺸـﻪ و ﮐـﻪم ﺋﯿﺸـﺘﯿﺎﯾﯽ ﻟـﻪ ﺧـﻮاردن دا و ﻧﺎرهﺣـﻪت ﺑـﻮون ﻟـﻪ ﮐـﺎﺗﯽ ﮔـﻪرﻣﺎ و‬ ‫ﺳﻪرﻣﺎ دا و ھﻪروهھﺎ ﺳﻪرداﻧﯽ داﺋﯿﻤﯽ ﺑﯚ ﻻی ﭘﺴﭙﯚر و دوﮐﺘﯚری ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ" ﺑﻮون‪ ،‬ﺑﻪﺷ‪‬ﮑﯽ ﺑﻪرﭼﺎو ﻟﻪو زاﻣﺪاراﻧﻪ ﻟﻪ ﻣﺎوهی ‪ 18‬ﺳﺎ‪‬ﯽ ڕاﺑـﺮدوو دا ﺑـﻪ ﺋـ‪‬ﺶ و ﺋـﺎزارهوه ژﯾﺎﻧﯿـﺎن‬ ‫ﺑﻪ ﺳﻪر ﺑﺮدووه‪،‬‬ ‫ﺑﻪ داﺧﻪوه ﺳﺎ‪‬ﻧﻪ ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ ﮐﻪس دوای ﺋ‪‬ﺶ و ﺋﺎزار‪‬ﮑﯽ زۆر ﻣﺎ‪‬ﺌﺎواﯾﯽ ﯾﻪﮐﺠﺎرهﮐﯽ ﻟﻪ ﮐﻪس و ﮐﺎرﯾﺎن دهﮐﻪن و ڕۆژ ﺑﻪ ڕۆژ ﺑﻪ ڕ‪‬ﮋهی ﺷﻪھﯿﺪهﮐﺎﻧﻪوه زﯾﺎد دهﺑﻦ‪.‬‬ ‫ﺷﺎر ﺧﺎﭘﻮور ﮐﺮا و ﺧﻪ‪‬ﮏ ﺑﻪ ﮐﯚﻣﻪڵ ﮐﻮژران و ﺋﺎواره ﮐﺮان‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م ﺋﻪو ﺗﺮاژﯾﺪﯾﺎﯾﻪ ﻟﻪ ﻣ‪‬ﺪﯾﺎﮐﺎﻧﯽ ﺋﻪو ﮐﺎﺗﺪا وهک ﺷ‪‬ﻮهی ﭘ‪‬ﻮﯾﺴﺖ دهﻧﮕﯽ ﻧﻪداﯾﻪوه و ﺳﻪرﭘﯚﺷـﯽ ﻟـﻪ ﺳـﻪر داﻧـﺮا‬ ‫و ﻟﻪ ﺋﺎﮐﺎم دا ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﻪ ﻓﻪراﻣﯚﺷﯽ ﺳﭙ‪‬ﺮدران و دهﻧﮓ و ھﺎوار و ﻧﺎ‪‬ﻪی ﮐﻮژراو و ﺑﺮﯾﻨﺪارهﮐﺎن ﻧﻪﮔﻪﯾﺸـﺘﻪ ﮔـﻮ‪‬ﯽ ﻣـﺮۆڤ دۆﺳـﺘﺎن‪ ،‬ھـﻪر ﺋـﻪو ﺑـ‪ ‬دهﻧﮕﯿـﻪش‬ ‫ﺑﻮو ﺑﻪ ھﯚی ﺋﻪوه ﮐﻪ ﮐﺎرهﺳﺎﺗﯽ ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠـﻪ دوای ﺷـﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ ﺑـﻪڕ‪‬ﻮه ﺑﭽ‪‬ـﺖ‪ .‬ﺑـﻪ د‪‬ﻨﯿﺎﯾـﻪوه ﺋﻪﮔـﻪر ﺋـﻪو ﮐـﺎت ڕ‪‬ﮋﯾﻤـﯽ ﻧﮕـﺮﯾﺲ و ﺷـﻪرﺧﻮازی ﺋ‪‬ـﺮان‪ ،‬ڕووداوی‬ ‫ﺷﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺘﯽ زهق ﮐﺮدﺑﺎﯾﻪوه و ﺋﯿﺰﻧﯽ ﺑﻪ دوﻧﯿﺎی دهرهوه داﺑﺎﯾﻪ ﺑﯚ ﻟ‪‬ﮑﯚﻟﯿﻨﻪوه ﻟﻪ ﺳﻪر ﺋﻪو ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪ دڕﻧﺪاﻧﻪﯾﻪ‪ ،‬ﮐﻪ ﻟـﻪ ﻣ‪‬ـﮋوو دا ﮐـﻪم و‪‬ﻨـﻪ ﺑـﻮو‪ ،‬ﺑـ‪ ‬ﺷـﮏ ﺋـﻪﻣﺮۆ‬ ‫ﮐﺎرهﺳﺎﺗﯽ ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠﻪ و ﮔﻪرﻣﯿﺎن و ﺑﺎدﯾﻨﺎن و دۆ‪‬ﯽ ﺟﺎﻓﺎﯾﻪﺗﯽ ﻟﻪ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﻮور و ﮔﻮﻧﺪی زهرده ﻟﻪ ﭘﺎر‪‬ﺰﮔﺎی ﮐﺮﻣﺎﻧﺸﺎ ﻧﻪدهﺧﻮ‪‬ﻘﺎ و ﮔﻪﻟﯽ ﮐﻮرد ﺑﻪم ﺷ‪‬ﻮهﯾﻪ ﻗﻪ‪‬ﭼﯚ و‬

‫‪103‬‬

‫ﺷﻮ‪‬ﻨﺎﻧﻪی ﮐﻪ ﺋﺎوی ﻟ‪‬ﯿﻪ‪ ،‬ﺣﻪﺷﯿﻤﻪﺗ‪‬ﮑﯽ زۆر ﻟﻪ دهوری ﺣﻪوزی ﮔﻪورهی ﺷﺎر و ﺣﻪﻣﺎﻣﯽ ﮔﻪوره و ﻣﺰﮔﻪوﺗﯽ ﺳﻮور ﮐﯚﺑﺒﻮوﻧﻪوه و ﺧﯚﯾﺎن ﻟﻪ ﺋـﺎو ھﻪ‪‬ﺪهﮐ‪‬ﺸـﺎ‪ ،‬ﺋـﻪو ﮐـﺎرهش ﺑـﻮو ﺑـﻪ‬ ‫ھﯚی ﺋﻪوه ﮐﻪ ﺋﺎوهﮐﺎن زۆرﺗﺮ ژهھﺮاوی ﺑﺒﻦ و ﺋﻪو ﮐﻪﺳﺎﻧﻪی ﮐﻪ دوای ﺋﻪوان دهھﺎﺗﻦ ﭼﺎﮐﺘﺮ ﺗﻮوش دهﺑﻮون و زاﻣﻪﮐﺎﻧﯿﺎن ﻗﻮ‪‬ﺘﺮ دهﺑﻮون‪ ،‬ﭼﻪﻧﺪ ﮐـﻪس ﻟـﻪ داﻧﯿﺸـﺘﻮاﻧﯽ ﺷـﺎر دوای‬ ‫ﺋﻪوه ﮐﻪ ﺗﻪرﻣﯽ ﺷﻪھﯿﺪه ﺋﺎزﯾﺰهﮐﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ دواﺟﺎر ﻟﻪ ﺑﺎوهش ﮔﺮت ﺑﻮو ﺑﻪ ﺑﯚن و ﺗﯚزی ﺳﭙﯽ ژهھﺮاوی ﺳﻪر ﺟﻪﺳﺘﻪی ﺋـﻪو ﺷـﻪھﯿﺪاﻧﻪ زۆر ﺑـﻪ ﺳـﻪﺧﺘﯽ ﺑﺮﯾﻨـﺪار ﺑﺒـﻮون‪ ،‬ﺗﻪﻧﺎﻧـﻪت‬ ‫ﮐﻪﺳﯽ دﯾﮑﻪ ھﻪﺑﻮو ﮐﻪ ﻟﻪ ﮐﺎﺗﯽ ﺑﻮردوﻣﺎن دا ﻟﻪ ﺷﺎر ﻧﻪﺑﻮو ﺑﻪ‪‬م ﺑـﻪ ھـﯚی ﯾﺎرﻣـﻪﺗﯽ دان ﺑـﻪ دۆﺳـﺘﺎن و‬ ‫ﮐــﻪس و ﮐــﺎری‪ ،‬زۆر ﺑــﻪ ﺗﻮوﻧــﺪی ﺗﻮوﺷــﯽ ﻧﺎﺳــﺎزی و ﮔﯿــﺮۆده ﺑــﻮون ﺑﺒــﻮو‪ .‬ﺋــﻪوهی ﮐــﻪ ﺟ‪‬ﮕــﺎی ﻧﯿﮕــﻪ ﯽ‬ ‫راﻧﯽ‬ ‫ـﻪ‬ ‫ﺧـﻪ‪‬ﮑﯽ ﺷـﺎر ﺑـﻮو‪ ،‬ﺋـﻪوه ﺑـﻮو ﮐـﻪ ﺋـﻪزﻣﻮوﻧ‪‬ﮑﯽ زۆر ﮐــﻪﻣﯿﺎن ﻟـﻪ ﺑـﯚﻣﺒﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ھـﻪﺑﻮو‪ ،‬ھـﻪر ﺑﯚﯾـﻪ ﺑـﻪ‬ ‫ن‬ ‫ﮐ‪‬ﺸـﺎن‬ ‫داﺧﻪوه ﺑﻪﺷ‪‬ﮑﯽ زۆر ﻟـﻪ داﻧﯿﺸـﺘﻮاﻧﯽ ﺷـﺎر ﺗﻮوﺷـﯽ زاﻣـﺪار ﺑـﻮون و ﻧﻪﺧﯚﺷـﯽ ﺳـﯿﭙﻪﻻک و ھﻪﻧﺎﺳـﻪ‬ ‫ﺑﻮون و دهم و ﭼﺎوﯾﺎن ﺑﺎی ﮐﺮدو ﺗﻮوﺷﯽ ﺋﻪﺳﺘﻮور ﺑﻮون و ﺑﻠﯚق دهر ﮐﺮدن ﺑﻮون‪.‬‬ ‫ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪی ﺷﺎر ﺋﻪو ﺷﻮ‪‬ﻨﻪی ﮐﻪ دهﺑﻮو زاﻣﺪارهﮐﺎﻧﯽ ﻟﻪ ﭼﺎرهﺳﻪر ﺑﮑﺮێ ﺑﺒﻮو ﺑـﻪ ﺷـﻮ‪‬ﻨ‪‬ﮏ ﮐـﻪ ﺧـﻪ ﯽ‬ ‫‪‬ﮑﯽ‬ ‫ﺷﺎری ﺗ‪‬ﺪا زﯾﺎﺗﺮ ﮔﯿﺮۆده دهﺑﻮون‪ ،‬ﺋﻪواﻧﻪی ﺳﺎخ ﺑﻮون ﺑﻪ دوای ﮐﻪس و ﮐـﺎری ون ﺑﻮوﯾـﺎن دا دهﮔـﻪران و‬ ‫ﺑﻪ ھﯿﻮای دۆزﯾﻨـﻪوهی ون ﺑﻮوهﮐﺎﻧﯿـﺎن‪ ،‬ﺑـﻪ ﻧﺎﭼـﺎر دهﺑـﻮو ڕوو ﻟـﻪ ﻧﻪﺧﯚﺷـﺨﺎﻧﻪی ﺷـﺎر ﺑﮑـﻪن‪ ،‬ﺑـﻪ‪‬م ﺳـﻪد‬ ‫ﻣﺨﺎﺑﻦ‪ ،‬ھﻪر ﮐﻪ ﭘ‪‬ﯿﺎن دهﻧﺎ ﺣﻪوﺷﻪ و ھﺎ‪‬ﯽ ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪ ﺋﻪواﻧﯿﺶ وهک ﺑﺎﻗﯽ ﺑﺮﯾﻨﺪارهﮐﺎن ﺑـﻪ ﻋـﻪرز دا‬ ‫دهﮐــﻪوﺗﻦ‪ .‬ﺗﺎﻗــﻪ دوﮐﺘــﯚری ﭘﺴــﭙﯚر ﮐــﻪ ﻟــﻪ ﻧﺎوﭼﻪﮐــﻪ دا ﺑــﻮو‪ ،‬دوﮐﺘــﯚر ﺣﻪﺳــﻪن ﺳــﻪﻗﻪت ﻓــﺮۆش ﺑــﻮو‪ ،‬ﮐــﻪ ﻧــﺎوﺑﺮاوﯾﺶ ﻟــﻪ ﺳــﻪرهﺗﺎی ﺑﯚردووﻣﺎﻧﻪﮐــﻪ دا ﻟــﻪ ﻧﻪﺧﯚﺷــﺨﺎﻧﻪ ﻧﺎﺑ‪‬ــﺖ‪،‬‬ ‫ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪی ﺷﺎر‪ ،‬ﺟﯿﺎ ﻟﻪ ﭼﻪﻧﺪ ﮐﻪﺳ‪‬ﮑﯽ د‪‬ﺴﯚز و ﺧﻪﻣﺨﯚر ﻧﻪﺑ‪ ‬ﮐﻪﺳﯽ ﭘﺴﭙﯚڕ و ﺷﺎرهزا ﻟﻪ ﺑﻮاری ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ دا ﻟ‪ ‬ﻧﻪﺑﻮو‪ ،‬ﺋﻪو د‪‬ﺴﯚزاﻧﻪش ﻟﻪ ﺗﻮاﻧﺎﯾﺎن دا ﻧـﻪﺑﻮو ﺑـﻪ ھـﻪﻣﻮو‬ ‫ﻻﯾﻪک راﺑﮕﻪن‪ ،‬ھﻪر ﺑﯚﯾﻪ ڕ‪‬ﮋهی ﺑﺮﯾﻨﺪار و زاﻣﺪارهﮐﺎن ھﻪر دهھﺎت و زﯾﺎﺗﺮ دهﺑﻮو‪.‬‬ ‫ﭼﻪﻧﺪ ڕۆژ ﭘ‪‬ﺶ ﺑﯚردووﻣﺎﻧﯽ ﺷﺎر ھ‪‬ﺰهﮐﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺑﻪ ﻣﺎﺳﮏ و ﺟﻞوﺑﻪرﮔﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﻟﻪ ﻧﺎو ﺷﻪﻗﺎﻣﯽ ﺷـﺎر دا ﻣﺎﻧﯚرﯾـﺎن ﻟ‪‬ـﺪا ﺑـﻮو‪ ،‬ﺗـﻪﻧﮫﺎ ﺷـﺘ‪‬ﮏ ﮐـﻪ زۆر ﻗﺴـﻪﯾﺎن ﻟـﻪ‬ ‫ﺳﻪر ﮐﺮد ﺑﻮو ﺋﺎژﯾﺮ و ﺳﯿﮕﻨﺎ‪‬ﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﺑﻮو ﮐﻪ ﭼﻪﻧﺪ ﺟﯚرﯾﺎن ﻟﻪ ﺳﻪر ﺑ‪‬ﯿﻨﺪﮔﯚ ﻟﻪ ﻧﺎو ﺷﻪﻗﺎﻣﻪﮐﺎن دا ﻟ‪‬ﺪا ﺑﻮو و ﺑﻪ ﺧﻪ‪‬ﮑﯿﺎن ڕاﮔﻪﯾﺎﻧﺪ ﺑﻮو ﮐﻪ ھﻪر ﮐـﺎت ﮔﻮ‪‬ﺘـﺎن ﻟـﻪو ﺟـﯚره‬ ‫ﺳﯿﮕﻨﺎ‪‬ﻪ ﺑﻮو ﺑﺰاﻧﻦ ﮐﻪ ﺑﯚﻣﺒﻪﮐﺎن ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯿﻦ‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﻪ داﺧﻪوه ﻟﻪ ﮐﺎﺗﯽ ﺑﯚردووﻣﺎﻧﻪﮐﻪش دا زۆر ﺑﻪ درهﻧﮕﯽ ﺋﺎژﯾﺮ و ﺳـﯿﮕﻨﺎ‪‬ﻪﮐﻪﯾﺎن ﮐـﻪ‪‬ﮏ ﻟـ‪ ‬وهر ﮔـﺮت‪ ،‬ﺑﻨﮑﻪﯾـﻪﮐﯽ ﮔـﻪورهی دژه‬ ‫ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻟﻪ ﻧ‪‬ﺰﯾﮏ ﮔﻮﻧﺪی ھﺎوار ﺳ‪‬ﻤﺎن ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ڕ‪‬ﮋﯾﻤﻪوه درووﺳﺖ ﮐﺮا ﺑﻮو‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م ﺋﻪوان ﺗﻪﻧﯿﺎ ﺑﯿﺮﯾﺎن ﻟﻪ ھ‪‬ﺰهﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﮐﺮد ﺑﯚوه و ﺑﻪﺷـﯽ ﺳـﻪرﺑﺎز و ھ‪‬ﺰهﮐـﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾـﺎن‬ ‫دهرﻣﺎن و ﻣﺎﺳﮏ و ﺟﻞوﺑﻪرﮔﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﺷ‪‬ﻤﯿﺎﯾﯽ ھ‪‬ﻨﺎ ﺑﻮو‪ ،‬و ﺗﻪﻧﯿﺎ دوﮐﺘﯚر‪‬ﮑﯽ ﺷﺎرهزاﯾﺎن ھﻪﺑﻮو ﮐﻪ ﺋﻪوﯾﺶ دوﮐﺘﯚر ﺣﻪﺳﻪن ﺳﻪﻗﻪت ﻓﺮۆش ﺑﻮو و ﻧﺎﺑﺮاوﯾﺶ ﺑﻪ ﮔﻮوﺗـﻪی ﺧـﯚی‬ ‫ﺋﻪو ﮐﺎت ﻟﻪ ﻧﺎو ﺷﺎر ﺑﻮوه و ﻟﻪ ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪ ﻧﻪﺑﻮوه و ھﻪر ﮐﻪ زاﻧﯿﻮﯾﻪﺗﯽ ﺑﯚردووﻣﺎﻧﻪﮐﻪ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯿﻪ ﮔﻪرهواﺗـﻪوه ﮔﻮﻧـﺪی ھـﺎوار ﺳـ‪‬ﻤﺎن و ﺗـﺎ ﺧـﯚی ﺋﺎﻣـﺎده ﮐـﺮدووه و ﮔﻪراوهﺗـﻪوه‬ ‫ﻣﺎوهﯾﻪﮐﯽ زۆری ﭘ‪‬ﭽﻮوه‪ ،‬دوای ﮔﻪراﻧﻪوهی ﺑﯚ ﺷﺎر و ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﺋﻪوه دا ﻣﺎﺳﮏ و ﺟﻞ و ﺑﻪرﮔﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻟـﻪ ﺑـﻪر دا ﺑـﻮوه ﺋـﻪوﯾﺶ ﻟـﻪ ﮐـﺎﺗﯽ دهرﻣـﺎن ﮐﺮدﻧـﯽ‬ ‫ﻣﻨﺪا‪‬ﮑﯽ ‪ 5‬ﺳﺎ‪‬ﻪ دا ﺑﺮﯾﻨﺪار دهﺑ‪ ‬و ﺑﻪم ﺷ‪‬ﻮهﯾﻪ دوﮐﺘﯚری ﭘﺴﭙﯚرﯾﺶ زاﻣﺪار دهﺑ‪ ‬و ﻧﺎوﺑﺮاوﯾﺶ وهک ﺗ‪‬ﮑﺮای زاﻣﺪارهﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑﻪ ڕهواﻧﻪی ﻣﻪھﺎﺑﺎد دهﮐﺮێ ‪.‬‬ ‫ھ‪‬ﺰی ﺳﻪرﮐﻮﺗﮑﻪری ڕ‪‬ﮋﯾﻤﯽ ﺋﺎﺧﻮﻧﺪی ﻟﻪ ﺟﯿﺎﺗﯽ ﺑﻪ ھﺎﻧﺎی ﺧﻪ‪‬ﮑﻪوه ﺑﭽ‪‬ﺖ وهک ﻣﺎری ﺳ‪ ‬ﺧﯚﯾﺎن ﻟـﻪ ﭼﺎ‪‬ـﻪ داﭘﯚﺷـﺮاوهﮐﺎﻧﯽ ﻟـﻪ ﭘـ‪‬ﺶ دا ﺋﺎﻣـﺎده ﮐـﺮاو دا ﺣﻪﺷـﺎر داﺑـﻮو و ﺋـﻪو‬ ‫ﺋﯿﻤﮑﺎﻧﺎﺗﻪی ﮐﻪ دهﺑﻮو ﻟﻪ ﮐﺎﺗﯽ ﺑﯚردووﻣﺎﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ دا ﮐﻪ‪‬ﮑﯽ ﻟ‪ ‬وهر ﺑﮕﺮن ﻟﻪ ﺑﻪر دهﺳﺘﯿﺎن دا ﺑﻮو‪ .‬ﻟﻪ ﮐﺎﺗﯽ ﺑﯚردووﻣﺎن دا زۆرﺑﻪﯾﺎن ﺧﯚﯾﺎن ﭘﺎراﺳـﺖ و ﻣﺎﺳـﮏ و ﺟﻞوﺑـﻪرﮔﯽ‬ ‫ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯿﺎن ﻟﻪ ﺑﻪر ﮐﺮد ﺑﻮو‪ .‬ڕ‪‬ﮋﯾﻢ زۆر ﭼﺎک دهﯾﺰاﻧﯽ ﮐﻪ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ دهﺑ‪‬ﺘﻪ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ دوژﻣﻦ‪ ،‬ھﻪر ﺑﯚﯾﻪ ﺑﻪﺷ‪‬ﮑﯽ ﺑﻪرﭼﺎو ﻟﻪ ھ‪‬ﺰهﮐـﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾـﺎن ﻟـﻪ ﺷـﺎر ڕاﮔـﻮ‪‬ﺰت‬ ‫ﺑﻮو و ﻟﻪ ﻣﯚ‪‬ﮕﻪی ﺟﻮﻧﺪو‪‬ﻼ و ﻧ‪‬ﺰهرۆ و دهﺷﺘﯽ ﮐﻪﭘﺮان و ﻧ‪‬ﺰﯾﮏ ﮔﻮﻧﺪی ھﺎوار ﺳ‪‬ﻤﺎن و ﺷﻮ‪‬ﻨﻪﮐﺎﻧﯽﺗﺮ دا ﮐﯚی ﮐﺮد ﺑﻮوﻧﻪوه‪ ،‬ﭼﻪﻧﺪ ڕۆژ ﭘ‪‬ﺸﺘﺮ ‪ 3‬ﻣﺎﺷ‪‬ﻨﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﮐﯚﮐـﻪرهوهی‬ ‫ﻣﻪوادی ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽﯾﺎن ھ‪‬ﻨﺎ ﺑﻮو ﺑﯚ ﻧﺎوﭼﻪی ﺳﻪردهﺷﺖ و ﻟﻪ ﻣﯚ‪‬ﮕﻪی ﮔﻮﻧﺪی ھﺎوار ﺳ‪‬ﻤﺎن ڕاﯾﺎن ﮔﺮت ﺑﻮون‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م ﺑﻪ داﺧﻪوه ﺋﻪواﻧﯿﺶ ﻟﻪ ﮐـﺎﺗﯽ ﺧـﯚی دا ﺑـﻪ ھﺎﻧـﺎی ﺧﻪ‪‬ﮑﻪﮐـﻪوه‬ ‫ﻧﻪھﺎﺗﻦ‪.‬‬ ‫ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ دڵ ﭘ‪ ‬ﻟﻪ ھﯿﻮای ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ و ﮔﻮﻧﺪهﮐﺎﻧﯽ دهوروﺑﻪری ﺷﺎر ﭘﻪڕﯾﻮهی ﺷﺎر و ﮔﻮﻧﺪهﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑـﻪی ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﺑـﻮون‪ ،‬ھ‪‬ﻨـﺪ‪‬ﮏ ﻟـﻪ زاﻣـﺪارهﮐﺎن ﻟـﻪ ﻻﯾـﻪن ﻧﻪﺧﯚﺷـﺨﺎﻧﻪی‬ ‫ﺷﺎرهوه ﺑﯚ ﺷﻮ‪‬ﻨﯽ دﯾﮑﻪ ﺑﻪڕی ﮐﺮان‪ ،‬ﺑﻪﺷ‪‬ﮑﯽ ﺑﻪرﭼﺎو ﻟﻪ زاﻣﺪارهﮐﺎن ﺑﻪ ﺧﻪرج و ﺋﯿﻤﮑﺎﻧﺎﺗﯽ ﻣﺎددی ﺑﻨﻪﻣﺎ‪‬ﻪی ﺧﯚﯾﺎن ﺑﯚ ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن و ﺷـﺎرهﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑـﻪی ﺋ‪‬ـﺮان‬ ‫ڕاﮔﻮ‪‬ﺰ ﮐﺮان و ھ‪‬ﻨﺪ‪‬ﮑﯿﺶ ﺑﻪ ﯾﺎرﻣﻪﺗﯽ د‪‬ﺴﯚزاﻧﯽ ﻧﺎوﭼﻪ ﺑﻪ ﺑ‪ ‬ﺋﻪوهی ﺑﺰاﻧﻦ زاﻣﺪارهﮐﻪ ﮐ‪‬ﯾﻪ ﺑﻪ ﻣﺎﺷﯿﻦ و ﮐﻪرهﺳﻪی ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻪرهو ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪﮐﺎن ڕهواﻧـﻪ ﮐـﺮان‪ .‬ھ‪‬ﻨـﺪ‪‬ﮏ ﻟـﻪو‬ ‫ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽﯾﺎﻧــﻪ ﻟــﻪ ﮐــﺎﺗﯽ ڕاﮔــﻮ‪‬ﺰﺗﻦ دا ﺑــﻪ داﺧــﻪوه ﮔﯿــﺎﻧﯽ ﺷــﯿﺮﯾﻨﯿﺎن ﺑﻪﺧﺸــﯽ و ﻟــﻪ ﺳــﺎردﺧﺎﻧﻪی ﻧﻪﺧﯚﺷــﺨﺎﻧﻪﮐﺎن دا ڕاﮔﯿــﺮان‪ ،‬ﻟــﻪ ھ‪‬ﻨــﺪ‪‬ﮏ ﻟــﻪ ﻧﻪﺧﯚﺷــﺨﺎﻧﻪﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ﮐــﻪ‬ ‫ﭼﺎرهﺳﻪری زاﻣﻪﮐﺎن ﻧﻪدهﮐﺮا‪ ،‬ﺑﻪ ﭘﻪﻟﻪ ﺟﻪﺳﺘﻪی ﻧﯿﻮه ﮔﯿﺎن و ﺳﻮوﺗﺎوی زاﻣﺪارهﮐﺎﻧﯿﺎن ﺑﻪ ﻣﺎﺷ‪‬ﻦ ﺑﻪڕی دهﮐﺮد ﺑﯚ ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑﻪ و ﻧﻪﺷﯿﺎن دهھ‪‬ﺸـﺖ ﮐـﻪ ﮐـﻪس و ﮐﺎرﯾـﺎن‬ ‫ﻟﻪ ﮔﻪڵ زاﻣﺪارهﮐﺎن ﺑﭽﻦ و ﺋﻪوهش دهﺑﻮو ﺑﻪ ھﯚی ون ﺑﻮوﻧﯽ زاﻣﺪارهﮐﻪ و ﮐﻪس و ﮐﺎری ﻟﻪ ﻧﯿﮕﻪراﻧﯽ و د‪‬ﻪﺧﻮرﭘﻪ دا دهﻣﺎﯾﻪوه‪ ،‬ﮐﻪﺳﯽ وا ھﻪﺑﻮوه ﮐﻪ ﭼﻪﻧﺪ ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪﯾﺎن ﭘ‪‬‬

‫‪102‬‬

‫ﮐﺎری ڕۆژاﻧﻪی ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻮون و دهﯾﺎن ھﻪوﯾﺴﺖ ﮐﻪ ھﻪوای ﻓ‪‬ﻨﮏ و ﺑ‪ ‬ﮔﻪردی ﺋ‪‬ﻮارهی ﺷﺎر ھـﻪ‪‬ﻤﮋن و ﺑـﻮوﮐﯽ ڕازوهی ﺳﺮووﺷـﺖ ﻟـﻪ ﺋـﺎﻣ‪‬ﺰ ﺑﮕـﺮن‪ ،‬ڕاﺳـﺖ ﻟـﻪو ﮐﺎﺗـﻪ دا ﮐـﻪ ھـﻪﻣﻮو‬ ‫ﻻﯾﻪک ﻟﻪ ﺑﻪر ﻓ‪‬ﻨﮑﺎی و ﺳ‪‬ﺒﻪری ﮔﺮدهﺳﻮوری ﺧﯚراﮔﺮ و ڕازاوه دا ھﻪر ﮐﻪﺳﻪی ﺑﻪ ﮐﺎری ﺧﯚﯾﻪوه ﺧﻪرﯾﮏ ﺑﻮو‪ ،‬ﻟﻪ ﮐﺎﺗ‪‬ﮏ دا ﮐﻪ ﮐﯚ‪‬ﻧﻪﮐﺎﻧﯽ ﺷﺎر ﻟﻪ ﻣﻨﺪا‪‬ن ﮐﻪ ﯾﺎری و ﮐﺎﯾـﻪﯾﺎن‬ ‫دهﮐﺮد ﺟﻤﻪی دهھﺎت و ﻟـﻪ ﺳـﺎﺗﻪ دا ﮐـﻪ ﮐﺮ‪‬ﮑـﺎران ﺑـﻪو ﺑـ‪‬ه ﭘﺎرهﯾـﻪی ﮐـﻪ ﻟـﻪ ﮐـﺎری ڕۆژاﻧـﻪ دا وهرﯾـﺎن ﮔـﺮت ﺑـﻮو و ﺑـﯚ ﺷـﺘﻮوﻣﻪک و ﭘ‪‬ﺪاوﯾﺴـﺘﯽﯾﻪﮐﺎﻧﯽ ژﯾـﺎن ڕۆژاﻧـﻪﯾﺎن دهوری‬ ‫دووﮐﺎﻧﻪﮐﺎﻧﯽ ﺳﻪرﭼﺎوهی ﺷﺎرﯾﺎن داﺑﻮو‪ ،‬ﻟﻪ ﭘ‪ ‬ﮐﻮﻧﺪهﺑﻮوی ﻣﻪرگ ﺋﺎوازی ﻣﻪرﮔﯽ ﺑﻪ ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﯽ ﻟﻪ ﻧﺎوهﻧﺪی ﺷـﺎر دا ﺧﻮ‪‬ﻨـﺪ‪ ،‬ﭼـﻮار ﻓﺮۆﮐـﻪی ڕهش ﺳـ‪‬ﺒﻪری ﺷـﻮوﻣﯽ ﺧﯚﯾـﺎن ﺑـﻪ ﺳـﻪر‬ ‫ﺷــﺎر دا ﮐ‪‬ﺸــﺎ و ھ‪‬ﺮﺷــﯿﺎن ﮐــﺮده ﺳــﻪر ﺷــﺎر و ﭼﻪﻧــﺪ ﮔــﻪڕهﮐﯽ ﺋــﻪو ﺷــﺎره ﺳــﻪر ﺳــﻪوزهﯾﺎن ﺑــﻪ ﮔــ‪ ‬و‬ ‫دووﮐﻪ‪‬ﯽ ﮔﺎز و ﺑﻪ دهﻧﮕﯽ ﺑﯚﻣﺐ و‪‬ﺮان و ﻧﻮوﻗﻤﯽ ﺧﻮ‪‬ﻦ ﮐﺮد‪.‬‬ ‫ﻧﺎوهﻧــﺪی ﺷــﺎر ﺋــﻪو ﺷــﻮ‪‬ﻨﻪی ﮐــﻪ ﺧــﻪ‪‬ﮏ و داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧﯽ ﺷــﺎر و ڕ‪‬ﺒــﻮار و ﻣﺴــﺎﻓﯿﺮهﮐﺎﻧﯽ ﮔﻮﻧــﺪهﮐﺎن و‬ ‫ﺷــﺎرهﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑــﻪ ﻟــ‪ ‬ﮐــﯚ دهﺑﻨــﻪوه ﮐﻪوﺗــﻪ ﺑــﻪر ھﯿــﺮش و ﭘــﻪﻻﻣﺎری ﺑﯚﻣــﺐ و ﻟــﻪ ھﻪﻧﺎﺳــﻪ ﮐ‪‬ﺸـ ﯽ‬ ‫ـﺎﻧ‪‬ﮑﯽ‬ ‫ﮐﻮرﺗﺪا‪ ،‬ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯽ ﭘﺎک و ﺑ‪ ‬ﮔﻪردی ﺷﺎر ﺑﻪ دووﮐﻪڵ ڕهش ھﻪ‪‬ﮕﻪرا و ھﻪوای ﻓ‪‬ﻨﮏ و ﺳﺎرد و ﺑﯚﻧﯽ‬ ‫ﺧﯚﺷﯽ ﮔﻮڵ و ڕﯾﺤﺎﻧﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋﻪو ﺑﺎﺧﭽـﻪ ڕهﻧﮕﯿﻨـﻪی ﮐﻮردﺳـﺘﺎن‪ ،‬ﺑـﻮو ﺑـﻪ ﺧـﻪ‪‬ﻮوز و ﻟـﻪ ﺟﯿـﺎﺗﯽ ﺑـﯚﻧﯽﯽ‬ ‫ﺧﯚش و ھﻪوای ﻓ‪‬ﻨﮏ‪ ،‬ﮔﻪرﻣﺎﯾـﻪﮐﯽ ﺗـﺮس ھ‪‬ﻨـﻪر ﻟـﻪ ﮔـﻪڵ ﺑـﯚﻧ‪‬ﮑﯽ ﻧﺎﺧﯚﺷـﯽ ﮔـﻪﻧﯿﻮ ﺋﺎﺳـﻤﺎﻧﯽ ﺷـﺎری‬ ‫داﮔﺮت و ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺑﻪ ﺗﻪواوی ﮔﯿﺮۆده و ﻧﻪﺧﯚش و زاﻣﺪار ﮐﺮد‪ .‬دوای ﺋﻪوه ﮐﻪ ﮔﻪرهﮐﺎﻧﯽ ﺳـﻪرﭼﺎوه و‬ ‫ﺑــﻪ ﺗﺎﯾﺒــﻪت ﻣــﺎ‪‬ﯽ ﺷــﻪھﯿﺪ ڕهﺳــﻮوڵ ﺟﻪﻧﮕﺪووﺳــﺖ و ﭼــﻮار ڕ‪‬ﯿﺎﻧــﻪی ﻓﻪرﻣﺎﻧــﺪاری و ڕاﺳــﺘﻪ ﺷــﻪﻗﺎﻣﯽﯽ‬ ‫ﻧ‪‬ﺰﯾﮏ ﺗﺮﻣﯿﻨـﺎڵ ﮐـﯚﻧﯽ ﺷـﺎر و ﮔـﻪڕهﮐ‪‬ﮏ ﻟـﻪ ﮔﻪڕهﮐـﻪﮐﺎﻧﯽ ﻧ‪‬ﺰﯾـﮏ ڕهزی ﺟـﯚ‪ ‬و ھـﻪروهھﺎ ﻧ‪‬ﺰﯾـﮏ ﮔﻮﻧـﺪی ڕهﺷـﻪھﻪرﻣ‪ ‬ﻟـﻪ ﭼﻪﻧـﺪ ﮐﯿﻠـﯚﻣﯿﺘﺮی ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ ﮐﻪوﺗﻨـﻪ ﺑـﻪر ﺋـﻪو‬ ‫ﭘﻪﻻﻣﺎره‪ ،‬ﺑﻪ ﮔﻮرج و ﮔﯚ‪‬ﯽ ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﮔﻪرهﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑﻪی ﺷﺎر‪ ،‬وهک ﻋﺎدهﺗﯽ ھﻪﻣﯿﺸﻪﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﯚ ڕزﮔـﺎر ﮐﺮدﻧـﯽ ﺑﺮﯾﻨـﺪار و ھ‪‬ﻨﺎﻧـﻪ دهری ﺷـﻪھﯿﺪهﮐﺎن ﻟـﻪ ﺑـﻦ ﺧـﺎﻧﻮوه رووﺧـﺎوه و‬ ‫ﺗﻪﭘﯿﻮهﮐﺎن دا‪ ،‬ﺧﯚﯾﺎن ﮔﻪﯾﺎﻧﺪه ﺷﻮ‪‬ﻨﯽ ﺗﻪﻗﯿﻨﻪوهﮐﺎن و دهﺳﺘﯿﺎن ﺑﯚ ﮐﯚ ﮐﺮدﻧﻪوهی ﺷﻪھﯿﺪ و ﺑﺮﯾﻨﺪارهﮐﺎن ﮐﺮد‪ .‬ﺑﻪ ﭘ‪ ‬ﺋﻪزﻣﻮوﻧ‪‬ﮏ ﮐﻪ ھـﻪﯾﺎن ﺑـﻮو‪ ،‬زۆرﯾـﺎن ﭘـ‪ ‬ﺳـﻪﯾﺮ ﺑـﻮو ﮐـﻪ‬ ‫ﭼﻮار ﮔﻪڕهﮐﯽ ﺷﺎر ﮐﻪوﺗﻮوﻧﻪ ﺑﻪر ﭘﻪﻻﻣﺎر ﺑﻪ‪‬م ﺷﻪھﯿﺪ و ﺑﺮﯾﻨﺪار ﮐﻪﻣﻦ ھﻪر ﺑﯚﯾﻪ ﺑﻪ د‪‬ﻪوه ﻟﻪوه ﺧﯚﺷﺤﺎڵ ﺑﻮون ﮐﻪ ﺋﻪو ھ‪‬ﺮﺷﻪ ﺷﻪھﯿﺪ و ﺑﺮﯾﻨـﺪاری ﮐـﻪﻣﻦ‪ ،‬ﺧـﻪ‪‬ﮏ ﺑـﻪ ﭘﻪﻟـﻪ‬ ‫ﺑﺮﯾﻨﺪار و ﺷﻪھﯿﺪهﮐﺎﻧﯿﺎن ﺑﻪرهو ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪی ﺷﺎر ڕادهﮔﻮ‪‬ﺰﺗﻦ‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ﮐﺎﺗﯽ ڕاﮔﻮ‪‬ﺰﺗﻦ و ﯾﺎرﻣﻪﺗﯽ دان دا‪ ،‬ﺧﻪ‪‬ﮏ ھﻪﺳـﺘﯿﺎن ﮐـﺮد ﮐـﻪ ﺑـﯚﻧ‪‬ﮑﯽ ﻧـﺎﺧﯚش و ﮔـﻪرم دڵ و دهرووﻧـﯽ ھـﻪﻣﻮو ﻻﯾـﻪﮐﯽ ﭘـ‪ ‬ﮐـﺮدووه و ﭼﺎوهﮐﺎﻧﯿـﺎن دهﮐﺮۆز‪‬ﺘـﻪوه و ھ‪‬ﻨـﺪ‪‬ﮏ‬ ‫ﺧﻪرﯾﮑﯽ ڕﺷﺎﻧﻪوهن و ﻟﻪﺷﯿﺎن ﺧﻪرﯾﮑﯽ دهر ﮐﺮدﻧﯽ ﺑﻠـﯚق و ﺑﺮﯾﻨـﻪ‪ ،‬ھـﻪر ﺑﯚﯾـﻪ ﺑﻪﺷـ‪‬ﮏ ﻟـﻪ د‪‬ﺴـﯚزان ھﺎوارﯾـﺎن ﻟـﻪ ﺧـﻪ‪‬ﮏ ﮐـﺮد ﮐـﻪ ﺋـﻪو ﺷـﻮ‪‬ﻨﻪ ﺑـﻪ ﺟـ‪ ‬ﺑـ‪‬ﻦ‪ ،‬ﺑـﻪ دهﻧﮕـﯽ ﻧﯿـﻮه‬ ‫ﻧﻮﺳﺎوهوه دهﯾﺎﻧﮕﻮوت‪ :‬ﺋﻪو ﺑﯚﻣﺒﺎﻧﻪ ﺑﯚﻣﺒﯽ ﺷ‪‬ﻤﯿﺎﯾﯿﻦ و ﻧﺎوﭼﻪﮐﻪ ﭼﯚل ﺑﮑﻪن‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م ﺗـﺎزه درهﻧـﮓ ﺑﺒـﻮو و ﮐـﺎر ﻟـﻪ ﮐـﺎر ﺗـﺮازا ﺑـﻮو و ﺧـﻪ‪‬ﮏ ﺑﻪﺷـﯽ ھـﻪره زۆری ﺗﻮوﺷـﯽ ﻧﺎﺳـﺎزﯾﯽ‬ ‫دهرووﻧﯽ و زاﻣﺪاری ﺑﺒﻮون و ﺑﻪ ﮐﯚﻣﻪڵ ﺧﻪرﯾﮑﯽ ڕﺷﺎﻧﻪوه و ﺑﻪ ﻋﻪرز دا ﮐﻪوﺗﻦ ﺑﻮون‪ .‬ﭼﺎوه ﭘ‪ ‬ﻟﻪ ھﯿﻮاﮐﺎﻧﯿﺎن ڕوو ﺑﻪ زهردی ھﻪ‪‬ﮕﻪران و ﻟﻪﺷﯽ ﺷﻠﮏ و ﻧﺎﺳﮑﯽ ﮐﯿﮋاﻧـﯽ دهم ﺑـﻪ‬ ‫ﭘ‪‬ﮑﻪﻧﯿﻨﯽ ﺷﺎر و ﺳﯿﻨﮓ و ﺑﻪرۆﮐﯽ داﯾﮑﺎﻧﯽ د‪‬ﺴﯚز و ﺑﻪ ﺋﻪﻣﻪگ و ﺑﺎﺳﮏ و ﻣﻪﭼﻪﮐﯽ ﺷﯚره ﺳﻮار و ﮐﻮران و ﭘﯿـﺎوه ﺑـﻪ ﺋﻪزﻣﻮوﻧـﻪﮐﺎﻧﯽ ﺷـﺎر ڕوو ﺑـﻪ ﺳـﻮوری و ھﻪ‪‬ﮕـﻪران و ﺑﻠـﯚﻗﯽ‬ ‫ﺳﻪر دهﺳﺖ و ﺳﯿﻨﮓ و ﭘﺸﺘﯿﺎن ﺗﺎ ﺳﻪر ﺋ‪‬ﺴﻘﺎن ﭘ‪ ‬ﺑﻮون ﻟﻪ ﺋﺎو و ﮐ‪‬ﻢ و ھﻪوا و ﺗﻮوﺷﯽ ﻧﺎﺑﯿﻨﺎﯾﯽ و ﮐﯚﺧﻪ و ﺑﻪ ﻋﻪرز دا ﮐﻪوﺗﻦ ﺑﻮون ‪.‬‬ ‫ﺷﺎر ﺑﻮو ﺑﻪ و‪‬ﺮاﻧﻪ ھﯿﭻ دهﻧﮕ‪‬ﮏ ﻧﻪدهھﺎت ﺟﯿﺎ ﻟﻪ ﻧﺎ‪‬ﻪ و ھﺎواری ﺑﺮﯾﻨـﺪار و زاﻣـﺪارهﮐﺎن ﻧـﻪﺑ‪ ،‬ﺷـﻪﻗﺎﻣﯽ ﺷـﺎر ﭘـ‪ ‬ﺑـﻮو ﻟـﻪ ﺟﻪﺳـﺘﻪی ﺑﺮﯾﻨـﺪار و ﻧﯿـﻮه ﻟـﻪ ھﯚشﭼـﻮو‪ ،‬دهﻧـﮓ و‬ ‫زرﯾﮑﻪی داﯾﮑﺎن و ﻣﻨﺪا‪‬ن ﺗ‪‬ﮑﻪڵ ﺑﻪ ھﺎوار و ﻧﺎ‪‬ﻪی زاﻣﺪاران ﺑﺒﻮو‪ ،‬و‪‬ﺗ‪‬ﮑـﯽ ﺳـﻪوزی ﺑـﻪر ﻟـﻪ ﺑﯚردووﻣـﺎن‪ ،‬ﺑﺒـﻮو ﺑـﻪ و‪‬ﺗ‪‬ﮑـﯽ و‪‬ﺮاﻧـﻪ و ﺳـﻮوﺗﺎو‪ ،‬ﺋﺎﺳـﻤﺎﻧﯽ ﺷـﺎر ﻟـﻪ دووﮐـﻪڵ و‬ ‫ﺗﻪپوﺗﯚز و ﺑﯚﻧﯽ ﻧﺎﺧﯚﺷﯽ ژهھﺮ ﭘ‪ ‬ﺑﺒﻮو‪ ،‬ﺑﻪ دهﯾﺎن ﺑﺎ‪‬ﻪﻧﺪهی ﺟﻮان و ﺧﯚشﺧﻮان ﮐـﻪ ﭘ‪‬ﺸـﺘﺮ ﺋـﺎوهداﻧﯽ ﺷـﺎرﯾﺎن ﺑـﻪ ﭼﺮﯾﮑـﻪی ﺧﯚﯾـﺎن ﺑـﻪ ﮔـﻮ‪‬ﯽ ﺧـﻪ‪‬ﮑﯽ ﺷـﺎر دا دهﺧﻮ‪‬ﻨـﺪ‪ ،‬ﻟـﻪ‬ ‫ﺷﻪﻗﺎم و ﮐﯚ‪‬ﻧﻪﮐﺎﻧﯽ ﺷﺎر دا وهک ﭘﻪﻟﮑﻪ ﮔﻮڵ ھﻪ‪‬ﻮهری ﺑﻮون‪ ،‬ﺳﻪرﭼﺎوهی ﺋﺎوی ﺑﻪ ﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﯽ ﺷﺎر و دار و ﮔﻮڵ و ڕﯾﺤﺎﻧـﻪ ﺑـﯚن ﺧﯚﺷـﻪﮐﺎﻧﯽ ﺳـﻮ‪‬ﺒﺎن و ﺑـﻪر ﭘﻪﻧﺠـﻪرهﮐﺎن‪ ،‬ﺗـﯚزی‬ ‫ﺳﭙﯽ ژهھﺮﯾﺎن ﮔﺮت ﺑﻮو‪ ،‬ﺧﻪ‪‬ﮏ ڕووی ﻟﻪ ھﻪر ﻻﯾﻪک دهﮐﺮد ڕهﺷﻪی ﺑﺎی ﻣﻪرگ ﺑﯚﻧﯽ ژهھﺮی ﺑﻪ ﮔﻪروو دا دهﮐﺮدن و ﺑﻪ ﮐﯚﻣﻪڵ ﺑﻪ ﻋﻪرزی دا دهدان‪ ،‬ھﯿﭻ دهﺳﺘ‪‬ﮏ ﻧﻪﺑﻮو ﮐـﻪ ﺑـﻪ‬ ‫ﻓﺮﯾﺎ و ھﺎﻧﺎی ﺋﻪو زاﻣﺪار و ﮔﯿﺮۆده ﺑﻮواﻧﻪوه ﺑ‪‬ﺖ‪ ،‬ﮐﻪس و ﮐﺎری ﺷﻪھﯿﺪ و ﺑﺮﯾﻨﺪارهﮐﺎن ﺋﻪو ﮐﻪﺳﺎﻧﻪی ﮐﻪ ﺗﺎ ڕادهﯾﻪک ﺣﺎ‪‬ﯿﺎن ﻟﻪواﻧﻪی دﯾﮑـﻪ ﺑﺎﺷـﺘﺮ ﺑـﻮو‪ ،‬ﭘـﻪﺗﻮو و ﻣﻪﻻﻓـﻪ و‬ ‫ﺟﺎﻣﺎﻧﻪ و ھﻪرﭼﯽ ﻟﻪ ﺑﻪر دهﺳﺘﯿﺎن ﺑﺎﯾﻪ ﺗﻪڕﯾﺎن دهﮐﺮد و ﺑـﻪ ﺳـﻪر ﺧﯚﯾـﺎن دا دهدا و ﺑـﻪ ھﺎﻧـﺎی ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴـﺘﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧـﻪوه دهﭼـﻮون‪ ،‬ﺑـﻪ‪‬ﮑﻮو ﺑﺘـﻮاﻧﻦ ﺋﺎزﯾﺰاﻧﯿـﺎن ﻟـﻪ ﻣـﻪرﮔﯽ ﻧـﺎ‬ ‫ﺑﻪوهﺧﺖ ڕزﮔﺎر ﺑﮑﻪن‪ ،‬ﮐﻪم ﻧﻪﺑﻮون ﺋﻪو ﮐﻪﺳﺎﻧﻪی ﮐﻪ ﺑﯚ ڕزﮔﺎری ﮐﻪﺳﺎﻧﯽ دﯾﮑﻪ ﮔﯿﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟﻪ ﻣﻪﺗﺮﺳﯽ ھﺎوﯾﺸﺖ و ﭘﺎش ڕزﮔﺎر ﮐﺮدﻧـﯽ ﭼﻪﻧـﺪ ﮐﻪﺳـ‪‬ﮏ‪ ،‬ﺑـﯚ ﺧﯚﯾـﺎن زۆر ﻟـﻪوان‬ ‫ﻗﻮرﺳﺘﺮ ﺗﻮوﺷﯽ زاﻣﺪاری و ﻧﺎﺳﺎزی دهرووﻧﯽ ﺑﻮون و ھﻪﺗﺎ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎش ﺑﻪ زهﺣﻤﻪت و دژواریﯾﻪﮐﯽ زۆرهوه ژﯾﺎن ﺗ‪‬ﭙﻪر دهﮐﻪن و ﻟﻪ ﻧﻪھﺎﻣﻪﺗﯽ و ﻧﻪﺧﯚﺷﯽ دا دهژﯾﻦ ‪.‬‬ ‫ڕزﮔﺎر ﮐﺮدﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟﻪ ھـﻪزار ﮐـﻪس ﻟـﻪ زاﻣـﺪاران ﻟـﻪو ﮐﺎﺗـﻪ دژواره دا ﮐـﺎر‪‬ﮑﯽ ﺋﺎﺳـﺎن ﻧـﻪﺑﻮو‪ ،‬ﺑـﻪ‪‬م ﺧـﻪ‪‬ﮏ ﺑـﯚ ﺧﯚﯾـﺎن ﺑـﻪ ھﺎﻧـﺎی ﯾﻪﮐﺘﺮیﯾـﻪوه دهﭼـﻮون ﺑـﻪ ﭘﻪﻟـﻪ زاﻣـﺪار و‬ ‫ﺑﺮﯾﻨﺪارهﮐﺎﻧﯿﺎن ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻪرهو ﺷﻮ‪‬ﻨﯽ دوورﺗﺮ ﻟﻪ ﺷﺎر ڕادهﮔﻮ‪‬ﺰت و رزﮔﺎر ﮐﺮدﻧﯽ دۆﺳﺘﺎﻧﯿﺎن ﭘ‪ ‬وهک زهﻣﺎوهﻧﺪی ﺳﻪرﮐﻪوﺗﻦ واﺑﻮو‪ .‬ﺧﻪ‪‬ﮏ ﺑﻪ ﭘﻪﻟﻪ ﺑﻮون ﺑﮕﻪﻧﻪ ﺋﻪو‬

‫‪101‬‬

‫ﮐﺎرهﺳﺎﺗﯽ ‪7‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪری ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪1366‬ی ھﻪﺗﺎوی ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ‬ ‫ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ‪ :‬ﺣﻪﻣﻪڕهﺳﻮوڵ ﮐﻪرﯾﻤﯽ‬ ‫ﮐﺎرهﺳــﺎﺗﯽ ‪7‬ی ﭘﻮوﺷــﭙﻪری ﺳــﺎ‪‬ﯽ ‪1366‬ی ھــﻪﺗﺎوی ﺑﻪراﻣﺒــﻪر ﺑــﻪ ‪28‬ی ﺟــﯚﻧﯽ ‪1987‬ی زاﺋﯿﻨــﯽ ﺧــﺎ‪‬ﮑﯽ ڕهﺷــﻪ ﺑــﻪ ﻧﺎوﭼــﺎواﻧﯽ ڕ‪‬ــﮋﯾﻢ ﺑــﻪﻋﺲ و ڕ‪‬ﮋﯾﻤــﯽ ﺋ‪‬ﺮاﻧــﻪوه ھــﻪﻣﻮو ﺋــﻪو‬ ‫ﮐﻪﺳﺎﻧﻪی ﮐﻪ ﺷﺎرهزای ﻧﺎوﭼﻪی ﭘ‪ ‬ﺳﻪوزه‪‬ن و ﻟ‪‬ﺮهواری ﺳﻪردهﺷﺘﻦ‪ ،‬دهزاﻧﻦ ﮐﻪ ﺋﻪم ﻧﺎوﭼﻪﯾﻪ ﺟﯿﺎ ﻟﻪو ﺳﻪرﺳﻪوزیﯾﻪ‪،‬‬ ‫ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ ﺗﺎﭬﮕﻪ و ﺋﺎو ھﻪ‪‬ﺪ‪‬ﺮی ﺟﻮان و ﺳﻪر ﺑﻪ ﮐﯚ‪‬ﮑﻪ ز‪‬ﺮﯾﻨـﻪ و ﺑـﺎخ و ﺑﺎﺧـﺎﺗﯽ ﭘـ‪ ‬ﻟـﻪ ﻣﯿـﻮهی ھﻪﯾـﻪ‪ .‬ﺳﻪردهﺷـﺘﯽ ﭘـ‪ ‬ﻟـﻪ ﮔـﻮڵ و ﻻﻟـﻪ‪ ،‬ﺑـﻪ‬ ‫دهﯾﺎن ﭼﯿﺎی ﺳﻪرﮐﻪﺷﯽ وهک ﺑﻮ‪‬ﻔﻪت‪ ،‬دووﭘﻪزه‪ ،‬ھﯚﻣـﻞ‪ ،‬ﮔﯿﺎرهﻧـﮓ‪ ،‬دۆﻻن و زهردﮐـﻪ و ﮔﻪردﻧـﻪی زﻣﺰﯾـﺮان و ﮐـﻪﭘﺮی و ﻣﻪﯾـﺪان ﭼﯚﻏـﻪ و دهﯾـﺎنن‬ ‫ﺑﻪرزاﯾﯽ دﯾﮑﻪ دهورﯾـﺎن داوه‪ ،‬ﺋـﻪم ﺑﻪرزاﯾﺎﻧـﻪ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺘﯿﺎن ﻟـﻪ زۆر ﺑـﻪ‪‬ی ﺟﯚراوﺟـﯚری ڕۆژﮔـﺎر و دهﺳـﺘﯽ ﭼﻪﭘـﻪ‪‬ﯽ دوژﻣﻨـﺎن ﭘﺎراﺳـﺘﻮوه‪،‬‬ ‫ﺷــﺎری ﺳﻪردهﺷــﺘﯿﺎن وهک ﮐﯚرﭘﻪﯾــﻪﮐﯽ ﺟــﻮان و ﺑــﻪ دﯾﻤــﻪن ﺑــﯚ دوا ڕۆژی ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎن ﻟــﻪ ﺑــﺎوهش ﮔﺮﺗــﻮوه و ﭘﺎراﺳــﺘﻮوﯾﺎﻧﻪ ﺑــﯚ ﻧــﻪوهی داھــﺎﺗﻮویی‬ ‫ﮔﻪﻟﻪﮐﻪﻣﺎن‪.‬‬ ‫ﭼــﺎوی دوژﻣﻨــﺎﻧﯽ ﮔﻪﻟﻪﮐــﻪﻣﺎن‪ ،‬ھﻪﻣﯿﺸــﻪ ﺑــﯚ ﺧــﺎﭘﻮور ﮐﺮدﻧــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎن و و‪‬ﺗــﯽ ﮐــﻮردان‪ ،‬ﺑــﻪ زهﻗــﯽ و ﺳــﻮوری دﯾــﺎر ﺑــﻮون و ﻟــﻪ ﺋﺎﺳــﺖ ﻧﻪﺗــﻪوه و ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺋ‪‬ﻤــﻪ دا ﻟــﻪ ھــﯿﭻ‬ ‫ﮐﺮدهوهﯾﻪﮐﯽ دز‪‬ﻮ و ﻧﺎﻣﺮۆﭬﺎﻧﻪ درﯾﻐﯿـﺎن ﻧـﻪﮐﺮدووه و ﻧﺎﮐـﻪن‪ .‬ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ ﯾﻪﮐ‪‬ﮑـﻪ ﻟـﻪو ﺷـﺎراﻧﻪی ﮐﻮردﺳـﺘﺎﻧﯽ ڕۆژھﻪ‪‬ﺗـﻪ‪ ،‬ﮐـﻪ ﻣ‪‬ﮋووﯾـﻪﮐﯽ ﺳـﻪدان ﺳـﺎ‪‬ﻪی ﻟـﻪ ﺑـﻪرﺧﻮدان و‬ ‫ﺧﯚراﮔﺮی دا ھﻪﯾﻪ‪ ،‬ھﻪر ﺑﯚﯾﻪ ﻟﻪ ڕق و ﮐﯿﻨﯽ دوژﻣﻨﺎن ﺑ‪ ‬ﺑﻪری ﻧﻪﺑﻮوه و زۆرﺟﺎر ﺑﻪ ﺑﺎھﯚزی ڕق و ﮐﯿﻨﯽ ﻧﻪﯾﺎران و دوژﻣﻨﺎن ﺧﺎﭘﻮور و و‪‬ﺮان ﮐـﺮاوه و دواﯾـﻪش ﺑـﻪ ھﯿﻤﻤـﻪﺗﯽ و‬ ‫ﺧﯚڕاﮔﺮی داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯽ ﺋﻪم دهﭬﻪره ﺋﺎوهدان ﮐﺮاوهﺗﻪوه‪ .‬ﺑﻪ‪‬م ھﯿﭻ ﯾﻪک ﻟﻪ زاﻣﻪﮐﺎﻧﯽ ﭘ‪‬ﺸﻮوی ﺑـﻪ ﻗـﻪد زاﻣـﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ‪ 7‬ی ﭘﻮوﺷـﭙﻪری ﺳـﺎ‪‬ﯽ ‪1366‬ی ھـﻪﺗﺎوی ﺑﻪراﻣﺒـﻪر ﺑـﻪ‬ ‫‪28‬ی ﺟﯚﻧﯽ ‪1987‬ی زاﺋﯿﻨﯽ ﺑﻪژان و ﻗﻮوڵ ﻧﻪﺑﻮون‪ ،‬ﺑﯚ ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ھﻪژارو د‪‬ﺴﯚز و ﺷﯚرﺷﮕ‪‬ﺮی ﺳﻪردهﺷﺖ و ﻧﺎوﭼﻪی ﺳﻪردهﺷﺘﯽ ڕهﻧﮕﯿﻦ‪.‬‬ ‫دوای ھ‪‬ﺮﺷﻪ ﯾﻪک ﻟﻪ دوای ﯾﻪﮐﻪﮐﺎﻧﯽ ھ‪‬ﺰه ﺳﻪرﮐﻮﺗﮑﻪرهﮐﺎﻧﯽ ﺋ‪‬ـﺮان و ﻋ‪‬ـﺮاق ﺑـﯚ ﺳـﻪر ﯾـﻪﮐﺘﺮ و ﺑـﻪ ﺧـﺎک و ﺧـﻮ‪‬ﻦ ﮐ‪‬ﺸـﺎﻧﯽ ﺷـﺎر و ﮔﻮﻧـﺪهﮐﺎﻧﯽ ﺋـﻪم دوو و‪‬ﺗـﻪ ﺑـﻪ‪ ‬ﻟ‪‬ـﺪراوه‪،‬‬ ‫ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﮏ ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺑ‪‬دﯾﻔﺎع و ﺳ‪‬ﭭ‪‬ﻠﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮوﻧﻪ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﺷﻪری ﻧ‪‬ﻮان ﺋﻪم دوو دﯾﮑﺘﺎﺗﯚرهی زاڵ ﺑﻪ ﺳﻪر ﮐﻮردﺳـﺘﺎن دا‪ .‬ھـﻪر ﻟـﻪ ﺳـﻪرهﺗﺎﯾﯽ دهﺳـﺖ ﭘ‪‬ﮑﺮاﻧـﯽ ﺷـﻪری ﻧ‪‬ـﻮان‬ ‫ﺋ‪‬ﺮان و ﻋ‪‬ﺮاﻗﻪوه ﻧﺎوﭼﻪی ﺳﻪردهﺷﺖ دهﯾﺎن ﺟﺎر ﮐﻪوﺗﻪ ﺑﻪر ﭘﻪﻻﻣﺎر و ﺑﯚردووﻣﺎﻧﯽ ﺗﯚﭘﻪ ﮔﻪوره و دوور ھﺎو‪‬ﮋهﮐﺎﻧﯽ ﻋ‪‬ﺮاق و زﯾﺎﺗﺮ ﻟﻪ ‪ 10‬ﺟﺎرﯾﺶ ﺑﻪ ﻓﺮۆﮐﻪ ھ‪‬ﺮﺷـﯽ ﮐﺮاوهﺗـﻪ‬ ‫ﺳﻪر‪ ،‬ﻓﺮۆﮐﻪﮐﺎﻧﯽ ﻋ‪‬ﺮاﻗﯽ ﻟﻪ ﮐﺎﺗﯽ ھﺎﺗﻦ ﺑﯚ ﻧ‪‬ﻮ ﺧﺎﮐﯽ ﺋ‪‬ﺮان و ﺑﻪر‪‬ﻮهﺑﺮدﻧﯽ ﭘﻪﻻﻣﺎرهﮐﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﺳـﻪر ﺑﻨﮑـﻪ وﺷـﻪرهﮔﻪﮐﺎن دا و دوای ﺋـﻪوه ﮐـﻪ ﺑـﻪ ﺣﯿﺴـﺎﺑﯽ ﺧﯚﯾـﺎن ﮐﺎرهﮐـﻪﯾﺎن‬ ‫ﺗﻪواو ﮐﺮدووه‪ ،‬ﺋﻪﮔﻪر ﺑﯚﻣﺒﯽ زﯾﺎدهﯾﺎن ﭘ‪ ‬ﻣﺎﺑﺎ ﻟﻪ ﮔﻪراﻧﻪوهﯾﺎن دا ﺑﻪ ﺳﻪر ﺳﻪردهﺷﺖ دا ﺑﯚﻣﺒﻪﮐﺎﻧﯿﺎن ﺑﻪ ﺗﺎڵ دهﮐﺮد و ﯾﺎ ﻻﻧﯽ ﮐﻪم ﻟـﻪ ﮐـﺎﺗﯽ ﮔﻪراﻧـﻪوهﯾﺎن دا دهﻧـﮓ و ھـﺎڕهی‬ ‫ﺗﺮﺳﻨﺎﮐﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻪ ﺳﻪر ﺷﺎر دا ﺑﻪردهدا و ﺑﻪ ﺣﯿﺴﺎب دﯾﻮاری دهﻧﮕﯽ ﺧﯚﯾﺎن دهﺷﮑﺎﻧﺪ‪ ،‬ﺋﻪو ﮐﺎرهی ﻓﺮۆﮐﻪﮐﺎن ﻟﻪ ﻻی ﺧﻪ‪‬ﮏ ﺑﺒﻮو ﺑﻪ ﺷـﺘ‪‬ﮑﯽ ﺋﺎﺳـﺎﯾﯽ و ﻟـﻪو ﮐﺎﺗـﻪ دا ﻣﺎوهﯾـﻪک‬ ‫ﺧــﻪ‪‬ﮏ ﺧﯚﯾــﺎن ﺣﻪﺷــﺎر دهدا‪ ،‬ﺑــﻪ‪‬م دوای ڕهوﺗــﯽ ژﯾــﺎن ﻟــﻪ ﺷــﺎر دا ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ دهﺑــﯚوه‪ .‬ﺑﻪﺷــ‪‬ﮑﯽ ﺑــﻪرﭼﺎو ﻟــﻪ ﮔﻪرهﮐــﻪﮐﺎن و ﮔﻮﻧــﺪهﮐﺎﻧﯽ دهوروﺑــﻪری ﺷــﺎر و ﺷــﺎروﭼﮑﻪی ڕهﺑــﻪت و‬ ‫ﻧﺎوﭼﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋﺎﻻن و ﺑﺎﺳﮑﯽ ﮐﯚ‪‬ﻪﺳﻪ و ﺑﻪری ﺳﻮ‪‬ﺴﻨﺎﯾﻪﺗﯽ و ﮔﻪورﮐﺎﯾﻪﺗﯽ ﺋﻪو ﻣﻪ‪‬ﺒﻪﻧﺪه ڕازاوهﯾﻪ‪ ،‬ﮐﻪوﺗﻮوﻧﻪ ﺑﻪر ﭘﻪﻻﻣﺎری ﺑﯚﻣﺐ و ﻧﺎﭘﺎ‪‬ﻤﯽ ﻓﺮۆﮐﻪ ﺷﻪرﮐﻪرهﮐﺎﻧﯽ ﻋ‪‬ـﺮاق و ﻟـﻪ‬ ‫ﺋﺎﮐــﺎم دا ﺑــﻪ ﺳــﻪدان ﮐــﻪس ﺷــﻪھﯿﺪ و ﺑﺮﯾﻨــﺪار و ﮐــﻪم ﺋﻪﻧــﺪاﻣﯽ ﻟــﻪ دوای ﺧــﯚی ﻟ‪‬ﮑﻪوﺗﻮوﻧــﻪوه‪ .‬ﺗــﺎ ﮐﯚﺗــﺎﯾﯽ ﺷــﻪری ﺋــﻪو دوو دﯾﮑﺘــﺎﺗﯚره ﺧــﻮ‪‬ﻨﺮ‪‬ﮋه ﭼﻪﻧــﺪﯾﻦ ﺟــﺎر ﺳﻪردهﺷــﺖ و‬ ‫ﮔﻮﻧﺪهﮐﺎﻧﯽ دهوروﺑﻪر ﭼﯚل ﮐﺮاون و ﺧﻪ‪‬ﮏ و داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯽ ﺋﻪو ﻧﺎوﭼﻪﯾﻪ ﭘﻪرﯾﻮهی ﺷﺎر و ﮔﻮﻧﺪهﮐﺎﻧﯽ دوورﺗﺮ ﺑﻮون و ﻣـﺎڵ و ﺣﺎ‪‬ﯿـﺎن ﺑـﻪ ﺟـ‪ ‬ھ‪‬ﺸـﺘﻮوه و ﭘـﺎش ﻣﺎوهﯾـﻪﮐﯽ دوور و‬ ‫در‪‬ﮋ ﺋﺎوارهﯾﯽ و ﺑ‪ ‬دهرهﺗﺎﻧﯽ ﺑﻪ ھﯿﻮای ژﯾﺎﻧﯽ ﻧﻮێ ﮔﻪراوﻧﻪوه ﺳﻪردهﺷﺖ و ﮔﻮﻧﺪهﮐﺎﻧﯽ دهوروﺑﻪری ﺋﻪو ﺷﺎره ‪.‬‬ ‫دواﯾﯿﻦ ھ‪‬ﺮﺷﯽ ﻓﺮۆﮐﻪ ﺑﯚﻣﺐ ھﺎو‪‬ﮋهﮐﺎﻧﯽ ﺣﮑﻮوﻣﻪﺗﯽ ﺑـﻪﻋﺲ ھﯿﺮﺷـﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑـﻮو ﺑـﯚ ﺳـﻪر ﺷـﺎر و ﮔﻮﻧـﺪهﮐﺎﻧﯽ دهوروﺑـﻪری ﺳﻪردهﺷـﺖ‪ ،‬ﻟـﻪ دوای ﺷـﻪری دووھـﻪﻣﯽ ﺟﯿﮫـﺎﻧﯽ ﺋـﻪوه‬ ‫ﯾﻪﮐﻪم ﺟﺎر ﺑﻮو ﮐﻪ ﺑﯚﻣﺒﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ و ﮔﺎزی ﺧﻪردهل و ﺑﻪ ﮐﯚﻣـﻪ‪‬ﮑﻮژ دژی ﺧـﻪ‪‬ﮑﯽ ﺑ‪‬دﯾﻔـﺎع و ﺗﻪﻧﺎﻧـﻪت ﺷـﻪرﮔﻪﮐﺎﻧﯿﺶ ﮐـﻪ‪‬ﮑﯽ ﻟـ‪ ‬وهر دهﮔﯿـﺮا‪ ،‬ﺋـﻪوهش ﻟـﻪ ﮐﺎﺗ‪‬ـﮏ دا ﺑـﻮو ﮐـﻪ‬ ‫دوژﻣﻦ زۆر ﭼﺎک دهﯾﺰاﻧﯽ ﮐﻪ ﺋﻪم ﺷﺎره ﺟﯿﺎ ﻟﻪ ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ھﻪژار و ﺑ‪ ‬دﯾﻔـﺎع ﻧـﻪﺑ‪ ‬ھـﯿﭻ ﺑﻨﮑـﻪ و ﮐﺎرﮔـﺎی ﮔـﻪورهی ﺋـﺎﺑﻮوری و درووﺳـﺘﮑﻪری ﺗ‪‬ـﺪا ﻧـﻪﺑﻮو ﺑـﯚ ﺋـﻪوه ﮐـﻪ ﻻﯾﻪﻧﻪﮐـﻪی‬ ‫دﯾﮑﻪی ﺷﻪر ﮐﻪ ﺣﮑﻮوﻣﻪﺗﯽ ﻧﮕﺮﯾﺴﯽ ﺋﺎﺧﻮﻧﺪی ﺑﻮو ﺑﻪ ﭼﯚک داﺑ‪‬ﻨ‪‬ﺖ‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م داﮔﯿﺮﮐﻪراﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪ ھﻪﻣﻮو ﺳﺎت و وهﺧﺘ‪‬ﮏ دا ﺑﯚ ﺧﺎﭘﻮور ﮐﺮدﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﻟـﻪ ﻧ‪‬ـﻮ ﺑﺮدﻧـﯽ‬ ‫ﮔﻪﻟﯽ ﮐﻮرد ﻟﻪ ھﯿﭻ ﭘﯿﻼن و ﺋﺎژاوهﮔ‪‬ﺮی و ھ‪‬ﺮﺷ‪‬ﮏ ﺧﯚﯾﺎن ﻧﻪﺑﻮاردووه و ﺗﺎ ﺑﯚﯾﺎن ﮐﺮا ﺑ‪ ‬ﺑﻪ ﭼـﻪﮐﯽ ﻗـﻮرس و ﺗﻪﻧﺎﻧـﻪت ﻧﺎﭘـﺎ‪‬ﻢ و ﺑـﯚﻣﺒﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ و ﮔـﺎزی ﺧـﻪردهل و ﭼـﻪﮐﯽ‬ ‫ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﮑﻮژ ھ‪‬ﺮﺷﯿﺎن ﮐﺮدۆﺗﻪ ﺳﻪر داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن‪ ،‬ھﯿﭻ ﮐﺎت ﺑﻪ ژن و ﻣﻨﺪاڵ و ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت ﺑﻪ ﮔﯿﺎن ﻟﻪ ﺑﻪراﻧﯽ دﯾﮑﻪﺷﯿﺎن رووﺣﻢ ﻧﻪﮐﺮدووه و ھﻪو‪‬ﯽ ﻟﻪ ﻧﺎو ﺑﺮدﻧـﯽ ﮐـﻮردان‬ ‫ﯾﻪﮐﻪم ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ داﮔﯿﺮﮐﻪر و دﯾﮑﺘﺎﺗﯚراﻧﯽ زاڵ ﺑﻪ ﺳﻪر ﮐﻮردﺳﺘﺎن دا ﺑﻮوه ‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ﺋ‪‬ﻮارهی ڕۆژی ‪7‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪری ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪1366‬ی ھﻪﺗﺎوﯾﯽ ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﺑﻪ ‪28‬ی ﺟﯚﻧﯽ ‪1987‬ی زاﺋﯿﻨﯽ دا و ﻟﻪو ﮐﺎﺗﻪ دا ﮐﻪ داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﺧﻪرﯾﮑﯽ ﺋﯿﺶ و‬

‫‪100‬‬

‫ﺑﻜﺎت؟ ڕهﻧﮕﺒ‪ ‬ھﻪﻧﺪ‪‬ﻚ ﻛﻪس ﺑ‪‬ﻦ ﺟﺎ ﺋﻪوه چ ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾ‪‬ﻜﯽ ﺑﻪ ﻏﻪدر ﻟﻪ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷـﺘﻪوه ھﻪﯾـﻪ ﺑـﻪ‪‬م ﺑـﻪ ڕای ﻣـﻦ ﻛـﻪﻣﺘﺮﯾﻦ ﭘﻪﯾﻮهﻧـﺪی ﺋﻪوهﯾـﻪ ﻛـﻪ ﺳﻪردهﺷـﺖ ﻣﺸـﺘ‪‬ﻚ ﻟـﻪ‬ ‫ﺧﻪرواری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﻪ واﺗﻪ ﻟﻪ ﺑﺴﺖ ﺑﻪ ﺑﺴﺘﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دهﯾﺎن ﻛﺎرهﺳﺎﺗﯽ ﻟﻪو ﭼﻪﺷﻨﻪ ﺑـﻪ دهﺳـﺘﯽ دوژﻣﻨـﺎﻧﯽ ﻣﺮۆﭬﺎﯾـﻪﺗﯽ ﺧﻮ‪‬ﻘـﺎون ﻛـﻪ ﺗـﺎﻛﯽ ﻛـﻮرد ﻟ‪‬ـﯽ ﺑ‪‬ﺨﻪﺑـﻪره‪ .‬ﻣـﻦ ﺋـﻪو ﺑـ‪‬‬ ‫ﺧﻪﺑﻪریﯾﻪ ﻟﻪ ﺧﻮدی ﻛﺎرهﺳﺎﺗﻪﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﺎرهﺳﺎتﺗﺮ دهزاﻧﻢ ﭼﻮﻧﻜﻪ ﺗﺎ ﺋ‪‬ﻤﻪ وهﺧﻪﺑﻪر ﻧﻪﯾـﻪن و ﻟـﻪ ﺧـﻪوی ﻗﻮرﺳـﯽ ﻧـﻪزاﻧﯽ ڕاﻧـﻪﺑﯿﻦ‪ ،‬ﯾـﻪك ھﻪﺳـﺘﯽ و ﯾـﻪك ڕۆﺣـﯽ ﻟـﻪ ﺗـﺎﻛﯽ ﻛـﻮرد‬ ‫ﺑﻪدی ﻧﻪﯾﻪت ﺋﻪو ھﻪﻣﻮو ھﻪوڵ و ﭘﻪﻟﻪ ﻗﺎژاﻧﻪ وهﻛﻮو ﺑ‪‬ﻘﯽ ﺳﻪرﺋﺎو و ﺋﺎﺳﻨﯽ ﺳﺎرد ﻛﻮوﺗﺎﻧﻪ!‬ ‫ﻟﻪ ﺳﻪر ھﻪﻣﻮو ﺗﺎﻛ‪‬ﻜﯽ ﻛﻮرده ﻟﻪ ڕۆژ‪‬ﻜﯽ ﺋﺎوا ﭘ‪ ‬ﻟﻪ ﺋﺎزار و ﭘ‪ ‬ﻟﻪ ﻣﻪﯾﻨـﻪﺗﺎ ﻗـﯚ‪‬ﯽ ﻛﻮرداﯾـﻪﺗﯽ و ﻣﺮۆﭬﺪۆﺳـﺘﯽ ﻟـ‪ ‬ھـﻪ‪‬ﻤـﺎﻟ‪ ‬و ﺑـﻪ ﺑﻜـﻮژاﻧﯽ ﮔﻪﻟﻪﻛـﻪی ﺑ‪‬ـ‪ ‬ﺋ‪‬ﻤـﻪ ﻟـﻪ ﻛﻮﺷـﺘﻦ‪،‬‬ ‫ﺧﻨﻜﺎن‪ ،‬ﻗ‪ ‬ﻛﺮدن و ﻛﯿﻤﯿﺎﺑﺎران ﺳ‪ ‬ﻧﺎﻛﻪﯾﻨﻪوه و ھﻪر ﮔﻪ‪‬ﯾ‪ ‬ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﻪرزهی ڕهﺷﯽ ﻧﻪﯾﺎراﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟﻪ دارﺳﺘﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دهوهرێ دهﺑ‪‬ﺘﻪ ﭼﻪﻗ‪ ‬و ﻟﻪ ﭼﺎوی دوژﻣﻨـﺎﻧﯽ ڕادهﭼـ‪‬‬ ‫و ھﻪر زاﻣ‪‬ﻜﯽ ﻣﺮۆی ﻛﻮرد ﺧﺎ‪‬ﻜﯽ ڕهﺷﻪ ﻟﻪ ﺳﻪر ﻧﺎوﭼﺎواﻧﯽ ﺷﻪﻣﺸﻪﻣﻪ ﻛﻮ‪‬ﺮاﻧﯽ ﻧﺎﻣﯚ ﺑﻪ ﻣﻪﻛﺘﻪﺑﯽ ﻣﺮۆﭬﺎﯾﻪﺗﯽ ‪.‬‬ ‫زۆر ﻟﻪ ﻣ‪‬ﮋه ﻣ‪‬ﮋووی ﭘ‪ ‬ﻟﻪ ھﻪوراز و ﻧﺸ‪‬ﻮی ﮔﻪﻟﻪﻛﻪﻣﺎن ﺑﻪ دهﺳﺘﯽ ڕژدی دوژﻣﻨﺎﻧﻤﺎن دهﻧﻮﺳﺮ‪‬ﺘﻪوه و ﺑ‪ ‬ﺑﻪزهﯾﯿﺎﻧﻪ ﻟﻪ ھﻪو‪‬ﯽ ﺋﻪوه داﺑـﻮون ﺑـﻪ ﻛ‪‬ﻔـﯽ ﺧﯚﯾـﺎن ﺟـ‪ ‬ﮔـﯚرﻛ‪ ‬ﺑـﻪ‬ ‫ڕاﺳﺘﯿﻪﻛﺎن ﺑﻜﻪن و ﻗﺎرهﻣﺎﻧﻪﻛﺎﻧﻤﺎن ﺑﻪ ﺧﺎﯾﯿﻦ‪ ،‬ﺧﺎﯾﯿﻦ ﺑﻪ ﻧﻪﺗﻪوهﻛﻪﻣﺎن ﺑﻪ ﻗﺎرهﻣﺎن و ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻨﻪﻛﺎﻧﻤﺎن ﺑﻪ ﺷﻜﺴـﺖ ﭘ‪‬ﻨﺎﺳـﻪ ﻛـﻪن و ڕووی ڕاﺳـﺘﯽ ﻣ‪‬ـﮋوو ﻟ‪‬ـ‪ ‬و ﭼﯚﻧ‪‬ـﻚ ﭘ‪‬ﯿـﺎن‬ ‫ﺧﯚش ﺑ‪ ‬ﺋﺎوای و‪‬ﻨﺎ ﺑﻜﻪن‪ .‬ﺋﻪو ﺟـﺎرهش ﺑـﻪ ﺗـﻪﻣﺎ ﺑـﻮون ڕۆژی ڕ‪‬ﻜـﻪوﺗﯽ ﻛﺎرهﺳـﺎﺗﯽ ﺑﯚﻣﺒـﺎران ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ ﺑﮕـﯚڕن ﺑـﻪ‪‬م ھـﻪی ھـﻮو ﺳـﻪرﯾﺎن دای ﻟـﻪ ﺑـﻪرد و ﺑـﻪ‬ ‫ﺧﯚﺷﯿﻪوه ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﺑﻪر ﭘﺮچ داﻧﻪوهی ﺗﻮوﻧﺪی ﺧـﻪ‪‬ﻜﯽ زاﻣـﺪاری ﺷـﺎرهﻛﻪ ڕووﺑـﻪڕوو ﺑﻮوﻧـﻪوه‪ ،‬ﺋـﻪو ﭘﻼﻧﻪﺷـﯿﺎن ﭘﻮﭼـﻪڵ ﺑـﯚوه‪) .‬ﺷـﺎﯾﺎﻧﯽ ﺑﺎﺳـﻪ ﻛـﻪ ڕ‪‬ـﻚ ﻟـﻪ ڕ‪‬ﻜـﻪوﺗﯽ ﺑﯚﻣﺒـﺎراﻧﯽ‬ ‫ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﻪ‪‬م ﻟﻪ ﺳﺎ‪‬ﻜﯽ ﺟﯿﺎ دا ﻧﻮﺳـﯿﻨﮕﻪی ﺳـﻪرۆك ﻛﯚﻣـﺎری ﺋ‪‬ـﺮان ﺗﻪﻗ‪‬ﻨﺪراﯾـﻪوه و ﺑـﻮو ﺑـﻪ ھـﯚی ﻛـﻮژراﻧﯽ ﭼﻪﻧـﺪ ﻛـﻪس ﻟـﻪ ﺑﻪرﭘﺮﺳـﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣـﺎری ﺋ‪‬ﺴـﻼﻣﯽ‬ ‫ﺋ‪‬ﺮان‪ ،‬ﺟﺎ ﻟﻪ ﺑﻪر ﺋﻪو ھﯚﯾﻪ دهﯾﺎﻧﻮﯾﺴﺖ رۆژهﻛﻪ دهﺳﺘﻜﺎری ﻛﻪن و ﺋ‪‬ﺴﺘﺎش ﻟﻪ ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎن دا ﺑﻪ ڕۆژی ﺳﺎﺧﺘﻪی ﺧﯚﯾﺎن ﻧﺎوی د‪‬ﻨﻦ)‪.‬‬ ‫ﺑﻪ‪‬م ڕژﯾﻤﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ دوای ﺋﻪوه ﻛﻪ ﺑ‪‬ﺠﮕﻪ ﻟﻪ ڕوو ڕهﺷﯽ ھﯿﭽﯽ ﭘ‪ ‬ﻧﻪﺑ‪‬ا ﺋﻪﻣﺠﺎر ھﻪو‪‬ﯽ دا ﺋﺎﻣﺎری ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎن دهﺳـﺘﻜﺎری ﺑﻜـﺎت و ﻟـﻪ ﻧـﺎو ﻛﯚﻣـﻪ‪‬ﮕﺎی ﻧ‪‬ـﻮ دهو‪‬ـﻪﺗﯿﺶ‬ ‫ھﻪر ﺑﻪو ﺋﺎﻣﺎره ﺧﯚ ﭘﻪﺳﻪﻧﺪه ﻣﺎﻣﻪ‪‬ﻪی ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﺑﻜﻪن‪ .‬ﻣﻦ ﭘ‪‬ﻢ واﯾﻪ ﻣﻪﺑﻪﺳﺖ ﻟﻪ ھﻪ‪‬ﺒﻪﺳﺘﻨﯽ ﺋﻪو ﺋﺎﻣﺎره درۆﯾﯿﻨﻪ ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ڕژﯾﻤﯽ دژه ﻣﺮۆی ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺋ‪‬ﺮان ﻟـﻪ ﻻﯾـﻪك‬ ‫ﻛﺎڵ ﻛﺮدﻧﻪوهی ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺋﻪو ﺳﺘﻪﻣﻪﯾﻪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﻪر ﻛﻮرد دا ﺗ‪‬ﭙﻪر ﺑﻮوه و ﻟﻪ ﻻﯾﻪﻛﯽ دﯾﻜﻪش ﻟﻪ ﺑـﻪ ﺟﯿﮫـﺎﻧﯽ ﻛﺮدﻧـﯽ ﭘﺮﺳـﯽ ﻛـﻮرد ﺑـﻪ ھـﻪر ﺷـ‪‬ﻮهﯾﻪك ﺑـ‪ ‬ﻧﯿﮕﻪراﻧـﻪ و ﺑ‪‬ﺠﮕـﻪ ﻟـﻪ‬ ‫ھﻪﻣﻮوی ﺋﻪواﻧﻪش ﺧﯚ دزﯾﻨﻪوه ﻟﻪ ﻗﻪرهﺑﻮو ﻛﺮدﻧﻪوهی زﯾﺎن ﻟ‪‬ﻜﻪوﺗﻮواﻧﻪ ﻟـﻪ ڕووی ﻣﺎدﯾـﻪوه‪ .‬ﺑـﻪ داﺧـﻪوه ڕژﯾـﻢ ﺑـﻪ ﺗـﻪواوی ﻟـﻪو ﺑـﻮاره دا ﺳـﻪرهﻛﻪوﺗﻮو ﺑـﻮوه‪ ،‬ﺑـﻪ ﺷـ‪‬ﻮهﯾﻪك ﻛـﻪ‬ ‫ﺧــﻪ‪‬ﻜﺎﻧ‪‬ﻜﯽ زﯾــﺎن دﯾﺘــﻮوی ﯾــﻪﻛﺠﺎر زۆر ھــﻪن ﻛــﻪ ﻟــﻪ ﺑــﻪر ﻧــﻪﺑﻮوﻧﯽ ﺗﻮاﻧــﺎﯾﯽ ﻣــﺎ‪‬ﯽ ﭼﻪﻧــﺪﯾﻦ ﺳــﺎ‪‬ﻪ ﺋــﺎزار دهﭼ‪‬ــﮋن و ھــﯿﭻ ﻻﯾــﻪﻧ‪‬ﻜﯿﺶ ﻧﯿــﻪ ﺑــﻪ ھﺎﻧﺎﯾﺎﻧــﻪوه ﺑﭽ‪‬ــﺖ و ﺗﻪﻧﺎﻧــﻪت‬ ‫ﻛﻪﺳﺎﻧ‪‬ﻜﯿﺶ ﺑﯿﺎﻧﮫﻪوێ ﺧﺰﻣﻪﺗ‪‬ﻜﯿﺎن ﭘ‪‬ﺒﻜﻪن ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﻛﻪﻧﺪو ﻛﯚﺳﭙﯽ ﻧﻪﺑ‪‬اوهی ڕژﯾﻢ ڕوو ﺑﻪڕوو دهﺑﻨﻪوه و ﺑﻪ ﻛﺮدهوه ھﯿﭽﯿﺎن ﭘ‪ ‬ﻧﺎﻛﺮێ ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﭘ‪‬ﯽ ﺋﺎﻣﺎری ﻛﯚﻣﺎری ﺋ‪‬ﺴﻼﻣﯽ ﺋ‪‬ﺮان‪ ،‬ﻟﻪ ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ دا ‪ 109‬ﻛـﻪس ﻛـﻮژران و ‪ 800‬ﻛـﻪس ﺑﺮﯾﻨـﺪاری ﻟـ‪ ‬ﻛﻪوﺗـﻪوه‪ .‬ﺟ‪‬ـﯽ وهﺑﯿـﺮ ھ‪‬ﻨﺎﻧﻪوهﯾـﻪ ﻛـﻪ ﻟـﻪ‬ ‫ﺋ‪‬ﻮاره ی ‪28‬ی ﺟﻮﻧﯽ ‪ 1978‬ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﻓ‪‬ۆﻛﻪواﻧﻪ دڵڕهﺷﻪﻛﺎﻧﯽ ڕژﯾﻤﯽ ﻓﺎﺷﯿﺴﺘﯽ ﺑـﻪﻋﺲ ﻟـﻪ ﭼـﻮار ﻻوه ﺷـﺎری ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴـﺖ و ھـﻪردهم ﺳـﻪر ﺳـﻪوزی ﺳﻪردهﺷـﺖ ﮔـﻪﻣﺎڕۆ دراو ﻟـﻪ‬ ‫ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﻪ ﺷﯿﻦ و ﺑ‪ ‬ﮔﻪردهﻛﻪی ڕا ‪ 1000‬ﻛﯿﻠﯚ ﻣﺎدده )‪ (13‬ی ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﺳﻪر ﺧﻪ‪‬ﻜﯽ ﺑـ‪ ‬ﮔﻮﻧـﺎح دا ﺑﺎراﻧـﺪرا و زﯾـﺎﺗﺮ ﻟـﻪ ‪ 150‬ﻛـﻪس ﺷـﻪھﯿﺪ و ﭘﺘـﺮ ﻟـﻪ ‪ 8000‬ﻛـﻪس ﺑﺮﯾﻨـﺪار‬ ‫ﺑﻮون و ڕۆژ ﻧﯿﻪ ﺑﻪ ڕ‪‬ﮋهی ﻛﺎرواﻧﯽ ﺷﻪھﯿﺪاﻧﻪوه زﯾﺎد ﻧﻪﺑ‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ دا ﺑﯚ ھﺎﺗﻨﻪ دهری ڕووداوهﻛﺎن ﻟﻪ ژ‪‬ﺮ ﺗﻪﭘﻮوﺗﯚزی ﻣ‪‬ﮋوو ﭼﻪﻧﺪ ﭘ‪‬ﺸﻨﯿﺎر‪‬ﻚ دهﺧﻪﻣﻪ ﺑﻪردهم ھﻪ‪‬ﺴﻮوڕی ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ‪ ،‬ڕووﻧﺎﻛﺒﯿﺮ و ﺟﭭﺎﺗﯽ ﻛﻮردی ﺑﻪ ﮔﺸﺘﯽ‪:‬‬ ‫‪ -1‬داﻧﺎﻧﯽ ﭘﻼﺗﻔﯚرﻣ‪‬ﻜﯽ ﮔﺸﺘﯽ و ھﺎوﺑﻪش ﻛﻪ ﺗ‪‬ﯿﺪا ھﻪﻣﻮو ڕووداو ﻛﺎرهﺳﺎﺗﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﻪر ﮔﻪﻟﻪﻛﻪﻣﺎن ھﺎﺗﻮوه دهﺳﺖ ﻧﯿﺸﺎن و ڕۆژﻣ‪‬ﺮ و ﻧﺎﺳﻨﺎﻣﻪی ﺑﯚ داﺑﻨﺮ‪‬ﺖ و ﺑـﻪ ﮔﻮﺗـﺎر‪،‬‬ ‫دۆﻛﯿﯚﻣ‪‬ﻨﺖ و دهزﮔﺎی ڕاﮔﻪﯾﺎﻧﺪن ﺑﮕﻮازر‪‬ﺘﻪوه ﺑﯚ ﻧ‪‬ﻮ ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﮕﺎی ﻛﻮردی ﻟﻪ ھﻪر ﭼﻮار ﭘﺎرﭼﻪی ﻛﻮردﺳﺘﺎن و دوا ﺟﺎرﯾﺶ ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﮕﺎی ﻧ‪‬ﻮ دهو‪‬ﻪﺗﯽ‪.‬‬ ‫‪ -2‬داﻣﻪزراﻧﺪﻧﯽ ڕ‪‬ﻜﺨﺮاو‪‬ﻚ ﻛﻪ ﺑﻪ داﻧﺎﻧﯽ ﺑﯚﻧﻪ و ﺳﺎ‪‬ۆژی ڕووداوهﻛﺎن ھﻪﺳﺘ‪ .‬ﺋﻪوهش دهﺑ‪ ‬ﺑﻪرﯾﻦ ﺑ‪ ‬ﺑﻪ ﺷ‪‬ﻮهﯾﻪك ﻛﻪ ھﻪﻣﻮو ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﮕﺎی ﻛـﻮردی ﺑﮕﺮ‪‬ﺘـﻪوه ﺑـﯚ ﺋـﻪوهی ﮔﺸـﺖ‬ ‫ﺗﺎﻛ‪‬ﻜﯽ ﻛﻮرد ﺑﻪ رووداوه ﻣ‪‬ﮋووﯾﯽﯾﻪﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﺋﺎﺷﻨﺎ و ﭘﺮد‪‬ﻚ ﻟﻪ ﻧ‪‬ﻮان راﺑﺮدوو ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ دا دروﺳﺖ ﺑ‪.‬‬ ‫‪ -3‬ﻟ‪‬ﻜﯚ‪‬ﯿﻨﻪوه و ﺑﻪ دوا دا ﭼﻮوﻧﯽ ﻣﺎﻓﻨﺎﺳﯽ و زاﻧﺴﺘﯽ ڕووداوهﻛﺎن و دواﺟﺎرﯾﺶ ﭘ‪‬ﺸﻜﻪش ﻛﺮدﻧﯽ ﺋﺎﻛﺎﻣﯽ ﻟ‪‬ﻜﯚ‪‬ﯿﻨﻪوهﻛﺎن ﺑﯚ ڕای ﮔﺸﺘﯽ ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﮕﺎی ﻛﻮردی‪.‬‬ ‫ﺳﻪرﭼﺎوه ‪ :‬ﻣﺎ‪‬ﭙﻪری ﮔﯿﺎرەﻧﮓ ‪ /‬ڕ‪‬ﮑ‪‬وﺗﯽ ‪ 28 :‬ی ﺟﻮوﻧﯽ ‪2007‬‬

‫‪99‬‬

‫ھﻪر ﭼﻪﻧﺪ ﺋﻪم ﺑﻪﺷﻪ ﻛﺎری ﭘﺴﭙﯚڕاﻧﻪ و ﭘ‪‬ﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑﻪ ﻟ‪‬ﻜﯚ‪‬ﯿﻨﻪوهی ھﻪﻣﻪﻻﯾﻪﻧﻪ ھﻪﯾﻪ و ﻟﻪ ﺗﻮاﻧﺎی ﻛﻪﺳ‪‬ﻚ و دوو ﻛﻪس دا ﻧﯿﻪ ﺑﻪ‪‬م ﺑـﻪ ﭘ‪‬ـﯽ ﻟ‪‬ﻜﯚ‪‬ﯿﻨـﻪوه ﺳـﻪرهﺗﺎﯾﯽﯾﻪﻛﺎن ﺑـﻪ‬ ‫ﮔﺸﺘﯽ‪ ،‬ﺋﻪو ﻛﺎرﯾﮕﻪرﯾﺎﻧﻪ ﺑﻪر ﭼﺎو دهﻛﻪون‪:‬‬ ‫‪ -1‬ژﯾﻨﮕﻪ و ﻛﺸﺖ و ﻛﺎڵ؛ ﭼﺎو ﭘ‪‬ﺪاﺧﺸﺎﻧ‪‬ﻜﯽ ﺧ‪‬ﺮا ﺑﻪ ﺳﻪر ﺋﻪو ﻧﺎوﭼﺎﻧﻪ ی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﻪ ﺑﻪر ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻛﻪوﺗﻮون ﺑﻪ‪‬ﮕﻪی ﺣﺎﺷﺎ ھﻪ‪‬ﻨﻪﮔﺮ ﻟﻪ ﺳﻪر زﯾﺎﻧﯽ ﺑ‪ ‬ﺋـﻪژﻣﺎری ﺳﺮوﺷـﺘﯿﻦ‬ ‫ﺑﻪ ﺷ‪‬ﻮهﯾﻪك ﻛﻪ ﺑﻪ دوای ﺗ‪‬ﭙﻪڕ ﺑﻮوﻧﯽ ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ ﺳﺎڵ ھ‪‬ﺸﺘﺎ ﺑﻪرھـﻪﻣﯽ ﻧـﺎ ﺗـﻪواو ﻟـﻪ ﻛ‪‬ﻠﮕـﻪﻛﺎن ھﻪ‪‬ﺪهﮔﯿﺮ‪‬ﺘـﻪوه و ﺋـﻪوهش ھـﻪﻣﻮو ﺟﻮوﺗﯿـﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳـﺘﺎن و ﺷـﺎرهزاﯾﺎﻧﯽ ﺑـﻮاری‬ ‫ﻛﺸﺖ و ﻛﺎڵ ﺷﺎﯾﻪﺗﯽ ﻟﻪ ﺳﻪر دهدهن‪.‬‬ ‫‪ -2‬ﻧﻪﺧﯚﺷﯽ ﺋﻪﻋﺴﺎب‪.‬‬ ‫‪ -3‬د ﺋﻦ ﺋﻪی'' و ﺟ‪‬ﻨ‪‬ﺘﯿﻚ‪ :‬ﻟ‪‬ﻜﯚﻟﯿﻨﻪوهی ﭘﺮۆﻓﯿﺴﯚر ''ﻣﺴﺘﻪﻓﺎ ﺳﺎدات'' ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی ﻛﯚﻟ‪‬ﮋی ﺑﺎﯾﯚ ﻟﯚﺟﯽ زاﻧﻜﯚی ﺷﯿﺮاز ﻟﻪ ﺳﻪر ﻗﻮورﺑﺎﻧﯿـﺎﻧﯽ ﻛﯿﻤﯿـﺎﯾﯽ ﺳﻪردهﺷـﺖ دهری ﺧﺴـﺘﻮوه ﻛـﻪ‬ ‫ﺑﻪ دوای ﻛﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺷﺎری ''ﺳﻪردهﺷﺖ'' ﻧﯿﺴﺒﻪﺗﯽ ﻧ‪‬ﺮﯾﻨﻪ و ﻣ‪‬ﯿﯿﻨﻪ ﮔﯚڕاوه و ‪ %1‬ی ﻟﻪ داﯾﻜﺒﻮاﻧﯽ ﻛﭻ زﯾﺎدﯾﺎن ﻛﺮدوووه‪.‬‬ ‫‪ -4‬ﻟﻪ در‪‬ﮋ ﺧﺎﯾﻪن دا ﮔﺎزی ﺧﻪردڵ ﻛﺎرﯾﮕﻪری ﺧﯚی ﻟﻪ ﺳﻪر ﺳﯿﻪ و ھﺎﻧﺎ دهر دهﺧﺎت و ھﻪروهھﺎ ﻛﺎرﯾﮕﻪری ﯾﻪﻛﺠﺎر زۆر ﻟﻪ ﺳﻪر ﺳﯿﺴﺘﻪﻣﯽ ﺋﻪﻣﻨﯽ ﻟﻪش دادهﻧ‪(9)‬‬ ‫‪ -5‬ﺷ‪‬ﺮﭘﻪﻧﺠﻪ ﺑﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪت ﺷ‪‬ﺮﭘﻪﻧﺠﻪی ﺳﯿﻪﻛﺎن‪.‬‬ ‫‪ -6‬ﺷ‪‬ﻮاﻧﺪﻧﯽ ڕ‪‬ﻚوﭘ‪‬ﻜﯽ ﺟ‪‬ﻨ‪‬ﺘﯿﻚ)‪(10‬‬ ‫‪ -7‬دهرووﻧﯽ؛ ﺗﺎﻛﯽ زاﻣﺪار ھﻪﺳﺖ ﺑﻪ ﻧﺎﻣﯚﯾﯽ ﺋﻪﻛﺎت ﻟﻪ ﻧﺎو ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﮕﺎی ﺧﯚی دا ﺋﻪو ھﻪﺳﺘﻪ رۆژ ﺑﯚ رۆژێ ﻟﻪ دهرووﻧﯽ ﺗﺎك دا ﭘﻪره دهﺳﺘ‪‬ﻨ‪(11) ‬‬ ‫ ‪8 PTST:‬‬‫‪Post Traumaticstress disorder‬‬ ‫ﻧﻪﺧﯚﺷﯿﻪﻛﯽ دهرووﻧﯽﯾﻪ ﻛﻪ ﺑﻪ دوای ڕووداو‪‬ﻜﯽ ﺗﺎل دا ﺑﻪ دی د‪‬ﺖ و ورده ورده ﭘﻪره دهﺳﺘ‪‬ﻨ‪ .‬ﻟ‪‬ﻜﯚ‪‬ﯿﻨﻪوهﻛﺎن دهرﯾﺎن ﺧﺴـﺘﻮوه‪ ،‬ﻛـﻪ ﺑـﻪ دوای ﻛﯿﻤﯿﺎﺑـﺎران دا‪ ،‬ﺧـﻪ‪‬ﻜﺎﻧ‪‬ﻜﯽ زۆر‬ ‫ﺗﻮوﺷﯽ ﺋﻪم ﻧﻪﺧﯚﺷﯿﻪ دهﺑﻦ و ڕ‪‬ﮋهﯾﺎن ﯾﻪﻛﺠﺎر زۆره و ﻛﺎرﯾﮕﻪری ﺋﻪو ﻧﻪﺧﯚﺷﯿﻪ ﻟـﻪ ھـﯽ ﻛﺎرﯾﮕـﻪری ﺑﺮﯾﻨـﯽ ﻟـﻪش زۆرﺗـﺮه ﺑـﻪ ﺟﯚر‪‬ـﻚ ﻛـﻪ ﻟـﻪ در‪‬ﮋﺧﺎﯾﻪﻧـﺪا دهﺑ‪‬ﺘـﻪ ھﻪرﺷـﻪﯾﻪﻛﯽ‬ ‫ﮔﻪوره‪.‬‬ ‫ﻟﻪ زﯾﺎن دﯾﺘﻮاﻧ‪‬ﻚ ﻛﻪ ﺑﯚ ﻣﺎوهﯾﻪك ﻟﻪ ژ‪‬ﺮ ﭼﺎوهد‪‬ﺮی دوﻛﺘﯚراﻧﺪا دا ﺑﻮون ﺋﻪم زاﻧﯿﺎرﯾﺎﻧﻪ ﺑﻪ دهﺳﺖ ھﺎﺗﻮون‪:‬‬ ‫‪ -1‬ﭼﻪﻛﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻟﻪ ﺳﻪر ژﻧﺎن )ﻛﻮورت ﺧﺎﯾﻪن در‪‬ﮋﺧﺎﯾﻪن ( ﻟﻪ ڕووی دهرووﻧﯽ و ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﯾﻪﺗﯿﻪوه ﻟﻪ ﺑﻪراورد ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﭘﯿﺎوان زۆرﺗﺮ ﻛﺎرﯾﮕﻪری ﻟ‪‬ﻜﺮدوون‪.‬‬ ‫‪ -2‬ﺋﻪو ﻛﻪﺳﺎﻧﻪی ﻛﻪ ﻟﻪ ﻛﺎﺗﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﺎراﻧﺪا ﺗﻪﻣﻪﻧﯿﺎن ﻟﻪ ژ‪‬ﺮ ‪ 19‬ﺳﺎڵ ﺑﻮوه ﻟﻪ در‪‬ﮋ ﺧﺎﯾﻪن دا ﭘﺘﺮ ﻣﻪﺗﺮﺳﯽ زﯾﺎﻧﯽ دهرووﻧﯿﺎن ﻟ‪‬ﺪهﻛﺮێ‪.‬‬ ‫‪ -3‬ﺑﻪ ﭘ‪‬ﯽ ﭘ‪‬ﻮاﻧﻪی )ﺳﺘﺎﻧﺪارد( ﭘﯽ ﺗﯽ ﺋ‪‬ﺲ دی )‪68.5% (11‬ی ﭘﯿﺎوان و ‪ 89%‬ی ژﻧﺎن زﯾﺎﻧﯿﺎن ﺑﯿﻨﯿﻮه*‪.‬‬ ‫ﺋــﻪو ﻛﻮرﺗــﻪ ﺑﺎﺳــﻪی ﻣــﻦ ﺑــﻪ ﺑﯚﻧــﻪی ﺑﯿﺴــﺘﻪﻣﯿﻦ ﺳــﺎ‪‬ﺮۆژی ﺑﯚﻣﺒــﺎراﻧﯽ ﺷــﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷــﺎری ﺑــ‪ ‬ﺋــﻪﻧﻮای ﺳﻪردهﺷــﺘﻪوه ﺑــﻮو ﻛــﻪ ﺑــﻪ داﺧــﻪوه ﺗــﺎ ﺋ‪‬ﺴــﺘﺎ ﻟــﻪ ھــﯿﭻ ﻻﯾﻪﻛــﻪوه ﺋﺎوڕﯾــﺎن ﻟــ‪‬‬ ‫ﻧﻪدراوهﺗﻪوه و دهﺗﻮاﻧﻢ ﺑ‪‬ﻢ ﻛﻪ ﻏﻪدر‪‬ﻜﯽ ﻣ‪‬ﮋووﯾﺎن ﻟ‪‬ﻜﺮاوه و ﺋﻪو ﻏﻪدرهش ﻟﻪ ﺳ‪ ‬روهوه دهﺑﯿﻨﺪرێ‪:‬‬ ‫‪ -1‬ﻟﻪ ڕووی ﻣﺎﻓﻪوه‪ :‬ﺳﻪددام و دارو دهﺳﺘﻪﻛﻪی ﮔﯚڕ ﺑﻪﮔﯚڕ ﻛﺮان و ھﻪروهھﺎ ﻟﻪو ڕۆژاﻧﻪش دا ﻋﻪﻟﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﻜﻪری ﺳﻪرهﻛﯽ وﺧﻮ‪‬ﻘ‪‬ﻨـﻪری دهﯾـﺎن ﻛﺎرهﺳـﺎﺗﯽ وهك ﺳﻪردهﺷـﺖ ﺑـﻪ‬ ‫ﺳ‪‬ﺪاره ﺣﻮﻛﻢ درا ﺑﻪ‪‬م ﻟـﻪ ھـﯿﭻ ﺷـﻮ‪‬ﻨ‪‬ﻜﺎ ھـﯿﭻ ﺑﺎﺳـ‪‬ﻚ ﻟـﻪ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿـﺎﻧﯽ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ و ﮔﻮﻧـﺪهﻛﺎﻧﯽ دهوروﺑـﻪری ﻧـﻪﻛﺮا ﻛـﻪ ﺟ‪‬ـﯽ ﺧـﯚی ﺑـﻮو ﺑﻪرﭘﺮﺳـﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮﻣـﻪﺗﯽ ھـﻪر‪‬ﻤﯽ‬ ‫ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪ ﭘ‪‬ۆﺳﻪی دادﮔﺎﯾﯽ ﻣﺮۆ ﻛﻮژاﻧﺪا ﺋﺎوڕ‪‬ﻜﺶ ﻟﻪ ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺑﻪﺷﺨﻮراوی ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﺪهﻧﻪوه‪.‬‬ ‫‪ -2‬ﻛﻪﻣﺘﻪرﺧﻪﻣﯽ ﺟﭭﺎت و ڕاﮔﻪﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﻛﻮردی‪.‬‬ ‫‪ -3‬ھﻪو‪‬ﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺋ‪‬ﺮان ﺑﯚ ﺷ‪‬ﻮاﻧﺪﻧﯽ ڕ‪‬ﻜﻪوﺗﯽ ﻛﺎرهﺳﺎﺗﻪﻛﻪ‪.‬‬ ‫ﻣﻦ ﺋﻪو ﮔﻠﻪﯾﻪم ﻟﻪ ڕاﮔﻪﯾﺎﻧﺪن و ﻣﯿﺪﯾﺎی ﻛﻮردی ھﻪر ﭼﻮار ﭘﺎرﭼﻪی ﻛﻮردﺳﺘﺎن چ ڕادﯾﯚ‪ ،‬ﺗﻪﻟﻪﻓﺰﯾﯚن‪ ،‬چ ﮔﯚﭬﺎر و ڕۆژﻧﺎﻣﻪ و ﺑﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﻣﺎ‪‬ﭙـﻪڕه ﺋﯿﻨﺘ‪‬ﺮﻧ‪‬ﺘﯿـﻪﻛﺎن ھﻪﯾـﻪ ﻛـﻪ ﻟـﻪ‬ ‫ﮔﻮاﺳﺘﻨﻪوهی ڕووداوهﻛـﺎن ﺑـﯚ ھﺎوو‪‬ﺗﯿـﺎﻧﯽ ﻛـﻮردی ھـﻪﻣﻮو ﺑﻪﺷـﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳـﺘﺎن ﻛﻪﻣﺘﻪرﺧـﻪﻣﯽ دهﻛـﻪن‪ .‬ﺋ‪‬ﻤـﻪ ﻟـﻪ ﻧـﻪﯾﺎراﻧﯽ ﻛـﻮرد ﭼـﺎوهڕواﻧﯽ ﺧ‪‬ـﺮ و ﺑ‪‬ـﺮ ﻧﺎﻛـﻪﯾﻦ ﭼﻮﻧﻜـﻪ ﺋـﻪوان‬ ‫ﺳﻮ‪‬ﻨﺪﯾﺎن ﺧﻮاردوه ﻛﻪ ﺗﺎ ﻛﻮرد‪‬ﻚ ﺑﻤ‪‬ﻨ‪ ‬ﻧﻪﺳﺮهون ﺑﻪ‪‬م ﺋﺎﺧﯚ ﻛﻮرد ﻟﻪ ﺑﻪراﻣﺒﻪر ئ و ھﻪﻣﻮو دڵڕهﺷﯿﻪی ﻧﺎﺣﻪزاﻧﯽ ﮔﻪﻟﻪﻛﻪی ﭼﻪﻧﺪه ﺗﻪﺑﺎﯾﻪ ﺑـﯚ ﭘﻮوﭼﻪ‪‬ﻜﺮدﻧـﻪوهی ﭘﻼﻧـﻪﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﯾﻪك ﺑﻪ دوای ﯾﻪﻛﯽ دوژﻣﻨﺎن؟‬ ‫ﺑﯚ دهﺑ‪ ‬ﺋ‪‬ﻤﻪ ﺳﻪﺑﺎرهت ﺑﻪو ھﻪﻣﻮو ﻛﺎرهﺳﺎﺗﺎﻧﻪی ﻟﻪ ﺑﻨﺎن ﮔـﻮ‪‬ﯽ ﺋ‪‬ﻤـﻪ دهﻗـﻪوﻣ‪‬ﻦ ھ‪‬ﻨـﺪه ﻛﻪﻣﺘﻪرﺧـﻪم ﺑـﯿﻦ؟ ﺑـﯚﭼﯽ ﻣـﺮۆی ﻛـﻮرد دهﺑـ‪ ‬ﺋﻪوهﻧـﺪه ﻟـﻪ ﻣـﺎ‪‬ﯽ ﺧـﯚ و دهرد و ﺋـﺎزار و‬ ‫ﻣﻪﯾﻨﻪﺗﻪ ﺑﻪ ﺑﻪژن ﺑ‪‬اوهﻛﻪی ﺑ‪ ‬ﺋﺎﮔﺎ ﺑ‪‬؟ ﺑﯚ دهﺑ‪ ‬ﺋ‪‬ﻤﻪ ھﻪوڵ ﺑﯚ دروﺳﺖ ﻛﺮدﻧﯽ ڕۆ‪‬ﻪﯾﻪك ﻧﻪدهﯾﻦ ﻛﻪ ھﻪﺳﺖ ﺑﻪ ﺋﺎزار و ﻣﻪﯾﻨﻪﺗﯽ ﮔﻪﻟﻪﻛﻪی ﻟﻪ ھﻪر ﺷﻮ‪‬ﻨ‪‬ﻜﯽ ﮔﯚی زهوی‬

‫‪98‬‬

‫ﻏﻪدری ﻣ‪‬ﮋووﯾﯽ ﻟﻪ ﺷﺎری ﺧﻨﻜﺎوی ﺳﻪردهﺷﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﺑﯚﻧﻪی ﺑﯿﺴﺘﻪﻣﯿﻦ ﺳﺎ‪‬ﻮهﮔﻪڕی ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ‪.‬‬ ‫ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ‪ :‬ورﯾﺎ ز‪.‬ﻣﺤﻪﻣﻤﻪدﯾﺎن‬ ‫ﺳﻪرهﺗﺎ دهﻣﻪوێ ﻛﻮرﺗﻪﯾﻪك ﻟﻪ ﻣ‪‬ﮋووی ﺑﻪ ﻛﺎر ھ‪‬ﻨﺎﻧﯽ ﭼﻪﻛﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻟﻪ ﻛﯚن و ﻧﻮ‪‬ﺪا ﺑﺎس ﻛﻪم ﻛﻪ ڕهﻧﮓ ﺑ‪ ‬ﺑﯚ ھﻪﻧﺪ‪‬ﻚ ﻛﻪس ﺟ‪‬ﯽ ﺳﻪرﻧﺞ ﺑ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﻛﺎرھ‪‬ﻨﺎﻧﯽ ﭼﻪﻛﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯽ )ژاراوﯾﯽ( دهﮔﻪڕ‪‬ﺘﻪوه ﺑﯚ ﺷﻪڕی ﻧ‪‬ﻮان ﺋﻪﺗﯿﻨﺎو ﺳﭙﺎرﺗﺎ واﺗﺎ ﭼﻮار ﺳﻪد ﺳﺎڵ ﺑﻪر ﻟﻪ زاﯾﯿﻦ‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ڕووی ﻣ‪‬ﮋووﯾﯿﻪوه ﭼﻪﻛﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻟﻪ ﺳﻪرهﺗﺎدا ﺑﻪ ﺷ‪‬ﻮهی ﺋﺎﮔﺮ و ﮔﺎز ﺑﻪ ﻛـﺎر ھ‪‬ﻨـﺪراوه‪ ،‬ﺑـﻪ‪‬م ﻟـﻪ ﺳـﻪدهی ﻧﯚزدهھـﻪم دا ﻟـﻪ ﺷـﻪڕﮔﻪﻛﺎﻧﺎ ﺑـﻪ‬ ‫ﭘ‪‬ﭽﻪواﻧﻪی ﻛﯚﻧﭭﺎﺳﯿﯚﻧﯽ ﺑﺮوﻛﺴ‪‬ﻞ ﻟﻪ ﺳـﺎ‪‬ﯽ ‪ 1847‬و ﻛﯚﻧﭭﺎﺳـﯿﯚﻧﯽ ھـﺎگ)‪ (1‬ﻟـﻪ ﺳـﺎ‪‬ﯽ ‪ 1899‬ﻛـﻪ زۆرﺑـﻪی و‪‬ﺗـﺎن ﻣﯚرﯾـﺎن ﻛـﺮد ﺑـﻮو ﺑـﻪ ﺷـ‪‬ﻮهی‬ ‫''ژار''ﯾﺶ ﺑﻪ ﻛﺎرھﺎﺗﻮوه‪) .‬ﻧﺎوهڕۆﻛﯽ ﻛﯚﻧﭭﺎﺳﯿﯚﻧﻪﻛﻪ‪ :‬ﺑﻪ ﻛﺎرھ‪‬ﻨﺎﻧﯽ ﮔﺎزی ﺧﻨﻜ‪‬ﻨﻪر و زﯾﺎﻧﺒﻪﺧﺶ ﻗﻪدهﻏﻪﯾﻪ)‬ ‫ﻟﻪ ﺷﻪڕی ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﯾﻪﻛﻪم دا‪ ،‬دﻧﯿﺎ ﺷﺎﯾﻪﺗﯽ ﺑﻪ ﻛﺎر ھ‪‬ﻨﺎﻧﯽ ﺑﻪرﯾﻨﯽ ﺋﻪو ﭼﻪﺷﻨﻪ ﭼﻪﻛﺎﻧﻪ ﺑﻮو‪.‬‬ ‫ﺳﻪرﺑﺎزهﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎ‪‬ﻤﺎن‪ ،‬ﯾﻪﻛﻪم ڕ‪‬ﮋهی ﮔﺎزی ژاراوﯾﺎن ﻟﻪ ‪ 22‬ﺋﻪﯾﭙ‪‬ﻟﯽ‪ 1915‬ﻟﻪ ﺳﻪر ﺷﺎری ﯾﭙﺮ‪‬ﺲ)‪(2‬ی ﺑﻠﮋ‪‬ﻚ ﺑﻪ ﺑ‪‬ی ‪ 168‬ﺗـﻪن ﻛﻠـﯚرﯾﻦ)‪ (3‬ﺑـﻪ‬ ‫ﻛﺎرھ‪‬ﻨﺎ ﻛﻪ ﺑـﻮو ﺑـﻪ ھـﯚی ﻛـﻮژراﻧﯽ ‪ 5000‬ﺳـﻪرﺑﺎزی ﺑﺮﯾﺘـﺎﻧﯽ‪ ،‬ﻓﻪراﻧﺴـﯽ و ﻛﻪﻧـﻪدی و ﺋـﻪو ڕۆژه ﻧـﺎوی ﻟ‪‬ﻨـﺮا '' ڕۆژی ﻟـﻪ داﯾـﻚ ﺑـﻮوﻧﯽ ﺷـﻪڕی ﭼـﻪﻛﯽ ﻛﯿﻤـﺎﯾﯽ ﻧـﻮێ''‪ .‬ھـﻪروهھﺎ‬ ‫ﺋﺎ‪‬ﻤﺎﻧﯿﻪﻛﺎن ﺑﯚ ﯾﻪﻛﻪﻣﺠﺎر ﻟﮫﻤ‪‬ﮋوودا ﮔﺎزی ﺧﻪردل ﻟﻪ ﺳ‪‬ﭙﺘﺎﻣﺒﺮی ‪ 1917‬ﺑـﻪ ﻛﺎرھ‪‬ﻨـﺎ‪ .‬ﻟـﻪ ﻛﯚﯾـﺎﯾﯽ ﺷـﻪڕی ﯾﻪﻛـﻪﻣﯽ ﺟﯿﮫـﺎﻧﯽ دا ‪ 124.200‬ﺗـﻪن ﭼـﻪﻛﯽ ﻛﯿﻤـﺎﯾﯽ )ﻛﻠـﯚرﯾﻦ‪ ،‬ﺧـﻪردڵ‬ ‫وھﺘﺪ( ﺑﺎراﻧﺪراﻛﻪ ﺑﻪو ھﯚﯾﻪوه ‪ 1.2‬ﻣﯿﻠﻮ‪‬ﻦ ﻣﺮۆ زﯾﺎﻧﯿﺎن ﺑﻪرﻛﻪوت و ﻟﻪ ﻧ‪‬ﻮ واﻧﺸﺪا ‪ 90000‬ﻛﻪس ﺗﻮوﺷﯽ ﺋﺎزاری ﻛﻮﺷﻪﻧﺪه ھﺎﺗﻦ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻛﺎﻣﻪﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﺳﻨﺎﻛﯽ ﺳﺮووﺷﺘﯽ و ﻣﺮۆﯾﯽ ﺑﻪ ﻛﺎرھ‪‬ﻨﺎﻧﯽ ﭼﻪﻛﯽ ﻛﯿﻤﺎﯾﯽ ﻟﻪ ﺷﻪڕی ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﯾﻪﻛﻪم دا وای ﻛﺮد ﻛﻪ ﻟﻪ ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪ 1925‬دا ﻟﻪ ﺟ‪‬ﻨ‪‬ﭫ ﭘﺮۆﺗﯚﻛﯚ‪‬ﻚ)‪ (4‬ﻣﯚر ﺑﻜـﺮێ ﻛـﻪ‬ ‫ﺗ‪‬ﯿﺪا ﺑﻪ ﻛﺎر ھ‪‬ﻨﺎﻧﯽ ﮔﺎزی ﺧﻪردل و ﺧﻨﻜ‪‬ﻨﻪر و ﺋﻪو ﮔﺎزاﻧﻪی زﯾﺎﻧﯽ ﻣﻪزﻧﯿﺎن ﻟ‪ ‬ﺋﻪﻛﻪو‪‬ﺘﻪوه ﻗﻪدهﻏﻪ ﻛﺮا‪ .‬ﺑﻪ‪‬م دﯾﺴﺎن ﺑﻪ ﭘ‪‬ﭽﻪواﻧﻪی ﺋﻪو ﭘﺮۆﺗﯚﻛﯚ‪‬ﻪ‪ ،‬ﺳﻪرﺑﺎزهﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﺋﯿﺘﺎﻟﯿﺎ ﻟﻪ ‪ 1935‬ﻟﻪ ﻛﺎﺗﯽ داﮔﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ﺋﻪﺑﯿﺴﯿﻨﺎ)‪ (5‬ﻛﻪ‪‬ﻜﯿﺎن ﻟﻪ ﭼﻪﻛﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯽ وهرﮔﺮت‪ .‬دواﺗﺮ ﻟﻪ ﻧ‪‬ﻮان ژاﭘﯚن و ﭼـﯿﻦ دا ﭼـﻪﻛﯽ ﻛﯿﻤﯿـﺎﯾﯽ ﺑـﻪ ﻛﺎرھـﺎت‪ .‬ﻟـﻪ ﺷـﻪڕی ﺟﯿﮫـﺎﻧﯽ‬ ‫دوھﻪم دا و‪‬ﺗﻪ زل ھ‪‬ﺰهﻛﺎن ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﺋﻪوهﺷﺪا ﺑﻪ ڕ‪‬ﮋﯾﻪﻛﯽ ﯾﻪﻛﺠﺎر زۆر ﻛﻪرهﺳـﻪی ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯿـﺎن ﻟـﻪ ﺟﺒﻪﺧﺎﻧـﻪﻛﺎﻧﺎ ھـﻪﺑﻮو ﺑـﻪ‪‬م ﺑـﻪ ﻛﺎرﯾـﺎن ﻧـﻪھ‪‬ﻨﺎ‪ ،‬ﺋـﻪوﯾﺶ ڕهﻧﮕﺒـ‪ ‬ﻟـﻪ ﺗﺮﺳـﯽ‬ ‫ﺗﯚ‪‬ـﻪ ﺳـﻪﻧﺪﻧﻪوه ﻟـﻪ ﻟﻪﯾﻪﻧـﻪﻛﺎﻧﯽ ﺑﻪراﻧﺒـﻪر ﺑـﻮو ﺑــ‪ ‬ﻛـﻪ ﺋﻪﮔـﻪر ﺑـﻪ ھﺎﺗﺒـﺎ و ھـﻪر ﯾــﻪك ﻟـﻪ ﻻﯾﻪﻧـﻪﻛﺎﻧﯽ ﺷـﻪڕ ﺑـﻪ ﻛﺎرﯾـﺎن ھ‪‬ﻨــﺎ ﺑـﺎ ﻛﺎرهﺳـﺎﺗ‪‬ﻜﯽ و‪‬ﻨـﺎ ھﻪ‪‬ﻨـﻪﮔﺮی ﻟـﻪ ﻣ‪‬ــﮋووی‬ ‫ﻣﺮۆﭬﺎﯾﻪﺗﯽ ﺗﯚﻣﺎر دهﻛﺮد‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪ 1971-1962‬ھ‪‬ﺰی ﺳﻪرﺑﺎزهی ﺋﻪ ﻣﺮﯾﻜﺎ ﮔﺎزی ﮔﻪ‪‬ڕ‪‬ﮋ)‪ (6‬و ﮔﺎزی وﺷﻜﻜﻪری ﮔﯿﺎ و ﮔﮋ )‪ (7‬ﺑﻪ ﻣﻪﺑﻪﺳﺘﯽ ﺑﻪ ﭼﯚك داھ‪‬ﻨﺎﻧﯽ ﭬﯿﯿﻪﺗﻨﺎم ﻛـﻪ‪‬ﻜﯿﺎن وهرﮔـﺮت ﻛـﻪ ﭘﺘـﺮ ﻟـﻪ‬ ‫‪ 2‬ﻣﯿﻠﯿﯚن ﻟﻪ ھﻪر دووك ﻻ ﻛﻮوژا و ﺑﺮﯾﻨﺪار ﺑﻮون‪.‬‬ ‫ھ‪‬ﺮﺷﯽ ﺑﻪرﻓﺮاواﻧﯽ ﻛﯿﻤﺎﯾﯽ ڕژﯾﻤﯽ دڕهﻧﺪهی ﺳﻪددام ﻟﻪ دژی ھﺎوو‪‬ﺗﯿﺎﻧﯽ ﻛﻮرد‪:‬‬ ‫‪ -1‬ﻧﯚﭬﺎﻣﺒﺮی ‪ 1983‬ﺧﻪ‪‬ﻜﯽ ﺑ‪ ‬ﭘﻪﻧﺎی ﭘ‪‬ﻨﺠﻮ‪‬ﻦ ﺑﻮوﻧﻪ ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ‪.‬‬ ‫‪ -2‬ﻟﻪ ﺋﯚﮔﯚﺳﺘﯽ ‪ 1983‬ﺧﻪ‪‬ﻜﯽ ﺑ‪‬ﺘﺎواﻧﯽ ﭘﯿﺮاﻧﺸﺎر)ﺧﺎﻧ‪ (‬ﻟﻪ ڕۆژھﻪ‪‬ت و ﺣﺎﺟﯽ ﺋﯚﻣﻪران ﻟﻪ ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮوﻧﻪ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ دڕهﻧﺪاﻧﻪی ﺳﻪددام‪.‬‬ ‫‪٢٨ - 3‬ی ﺟﻮﻧﯽ ‪ 1987‬ﺷﺎر و ﮔﻮﻧﺪهﻛﺎﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ﻟﻪ ڕۆژھﻪ‪‬ﺗﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن ﺑﻮوﻧﻪ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ‪.‬‬ ‫‪ -4‬ﺑﯚردﻣﺎﻧﯽ ﻣﻪرﯾﻮان و ﮔﻮﻧﺪهﻛﺎﻧﯽ دهوروﺑﻪری ﻟﻪ ﻣﺎرﺳﯽ ‪.1988‬‬ ‫‪ -5‬ﻛﺎرهﺳﺎﺗﯽ ھﻪ‪‬ﺒﺠﻪ ﻟﻪ ‪16‬ﻣﺎرﺳﯽ ‪.1988‬‬ ‫‪ -6‬ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﯽ ﻛﯿﻤﺎﯾﯽ ﺷﺎری ﺳﻪرﭘ‪‬ﯽ زهھﺎو و ﮔﻮﻧﺪهﻛﺎﻧﯽ دهوروﺑﻪری‪ ،‬ﮔﯿﻼﻧﯽ رۆژﺋﺎوا و ﺷﻨﯚ ﻟﻪ ﻣﻪی و ﺟﻮوﻧﯽ ‪.1988‬‬ ‫‪ -7‬ﻛﯿﻤﺎﺑﺎراﻧﯽ دهﭬﻪری ﺑﺎدﯾﻨﺎن و دۆ‪‬ﯽ ﺑﺎ‪‬ﻪﻛﺎﯾﻪﺗﯽ و ﺳﻪدان ﺷﻮ‪‬ﻨﯽ دﯾﻜﻪی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﻪ ﺑﻪداﺧﻪوه ﺑﻪ ھﯚی دهﺳﺖ ﻧﻪﮔﻪﯾﯿﺸـﺘﻦ ﺑـﻪ ﺳـﻪرﭼﺎوهی ﭘ‪‬ﻮﯾﺴـﺖ ﻧـﻪﻣﺘﻮاﻧﯽ ﺋﺎﻣـﺎژه ﺑـﻪ‬ ‫ڕ‪‬ﻜﻪوﺗﯽ دروﺳﺘﯽ روداوهﻛﺎن ﺑﻜﻪم ‪.‬‬ ‫ﻛﺎرﯾﮕﻪری ﭼﻪﻛﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯽ‪:‬‬

‫‪97‬‬

‫ﺑﯿﺴﺖ ﺳﺎڵ دهرد و ﺋﺎزار‬ ‫ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ‪:‬ﺣﻪﺳﻪن ﺣﺎﺗﻪﻣﯽ‬ ‫ﺳﻪردهﺷﺘﯽ ﺟﻮان و رازاوه ﯾﻪ ﮐ‪‬ﮏ ﻟﻪ ﺷـﻮ‪‬ﻨﻪ ﭘـ‪ ‬دﯾﻤـﻪن و ﺳﺮوﺷـﺘﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن؛ ‪ 20‬ﺳـﺎڵ ﻟـﻪ ﻣـﻪو ﺑـﻪر ﻟـﻪ ﭘﻮوﺷـﭙﻪڕی ﺳـﺎ‪‬ﯽ ‪ 1366‬ی ھـﻪﺗﺎوی دا‪ ،‬ﮐﻪوﺗـﻪ ﺑـﻪر ھ‪‬ﺮﺷـﯽ‬ ‫ﺳﺮوﺷـﺖ‬ ‫ﺖ‬ ‫ﻓ‪‬ۆﮐﻪ ﺷﻪڕﮐﻪرهﮐﺎﻧﯽ ر‪‬ﮋﯾﻤـﯽ ﺑﻪﻋﺴـﯽ دژی ﮐـﻮرد‪ .‬ﻟـﻪو ﮐﺎﺗـﻪوه‪ ،‬ﺗـﺎ ﺋ‪‬ﺴـﺘﺎ ﺑـﻪ داﺧـﻪوه ھـﻪﻣﻮو ﺳـﺎ‪ ‬ﮐـﻪ ھـﺎوﯾﻦ دادێ‪ ،‬ﺋـﻪو ﺷـﺎره ﺑـﻪ‬ ‫ﺟﻮاﻧﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ھﻪﯾﺒﻪت ﺑﻪرز‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﻮ‪‬ﻦ ﭘ‪‬ﮕﻪﯾﻪﮐﯽ ﮔﻪورهی ﺟﻮو‪‬ﻧﻪوهﮐﺎﻧﯽ ﺋﺎزادﯾﺨﻮازاﻧﯽ ﮐﻮرده‪ ،‬دهﺑ‪ ‬ﺑـﺎس ﻟـﻪ دهرد و زاﻣـﯽ ﺋـﻪو ﺧﻪ‪‬ﮑـﻪ ﺑﮑـﺮێ‪،‬‬ ‫ﮐﻪ ‪ 20‬ﺳﺎ‪‬ﻪ دهرد و ﺋﺎزار دهﮐ‪‬ﺸ‪.‬‬ ‫ﺑﺎ دﯾﻤﻪﻧ‪‬ﮏ ﻟﻪ ﻣﻨﺪاڵ ﮔﻪﻟ‪‬ﮏ ﺑ‪‬ﻨﯿﯿﻪ ﺑﻪرﭼﺎو‪ ،‬ﮐﻪ ﺋﻪو ﮐﺎت‪ ،‬ﺳﺎ‪‬ﯽ ﯾﻪﮐﻪﻣﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪﯾﺎن ﺗﻪواو ﮐـﺮد ﺑـﻮو‪ .‬ﺋـﻪوان ﭼﻪﻧـﺪهﯾﺎن ﺧﯚزﮔـﻪ و ﺋـﺎوات‬ ‫ھﻪﺑﻮو‪ .‬ﺋﻪوان زۆرﯾﺎن ھﯿﻮا ﺑﻪ ژﯾﺎن ﺑﻮو‪ .‬داﯾﮏ و ﺑﺎوﮐﯿﺎن‪ ،‬ﭘ‪‬ﯿﺎن ﭼﺮای ﻣﺎ‪ ‬ﺑﻮون و دڵ و ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﻟﻪ ﻻﯾﺎن ﺑﻮو‪.‬‬ ‫ﻣﻨﺪا‪‬ﻪﮐﺎن ﻟﻪ ﻗﻤﺎرﮔﻪﯾﻪﮐﯽ ﮔﻪڕهﮐﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﮐﯚ ﺑﺒﻮوﻧﻪوه‪ .‬ﺑﻪ ﭘ‪‬ﯽ ﺗ‪‬ﮕﻪﯾﺸـﺘﻮوﯾﯽ ﺧﯚﯾـﺎن‪ ،‬ﺑـﺎس و ﺧﻮاﺳـﯽ ﻣﻨﺪا‪‬ﻧـﻪﯾﺎن‪ ،‬ھﺎوﮐـﺎت ﻟـﻪ ﮔـﻪڵ ﮐﺎﯾـﻪ‬ ‫ﮐﺮدن دا دهﮐﺮد‪ .‬ﻟﻪ ﭘ‪ ‬ﭼﻪﻧﺪ ﻓ‪‬ۆﮐﻪی ﺷﻪڕﮐﻪری ﺑﯚﻣﺐ ھﺎو‪‬ﮋ‪ ،‬ﺑﻪ ﮔﺮﻣﻪ وھﺎڕه ودهﻧﮓ و ﺑﯚﻣﺒﺎران‪ ،‬دﻧﯿﺎی ﺟﻮان و ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯽ ﺳﺎﻣﺎڵ و ژﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﻟ‪ ‬ﺗ‪‬ﮑﺪان‪ .‬ﭼﻪﻧﺪ ﮐﻪس ﻟﻪ‬ ‫ﻣﻨﺪا‪‬ﻪﮐﺎن‪ ،‬ﺑﻪداﺧﻪوه‪ ،‬ﻟﻪﺷﯿﺎن ﻟﻪت و ﭘﻪت ﺑﻮو‪ .‬ﭼﻪﻧﺪ ﮐﻪﺳﯿﺎن ﺑﻠﯚﻗﯿﺎن دهرﮐﺮد و ﺳﻮوﺗﺎن‪ .‬ﯾﻪﮐ‪‬ﮏ ﭼﺎوی ﻟﻪ دهﺳﺖ دا‪ .‬ﺋﻪوی دﯾﮑﻪ ﻻﻗﯽ ﭘﻪڕی‪.‬‬ ‫دوای ﭼﻪﻧﺪ ﺳﺎڵ ﺗ‪‬ﭙﻪڕﯾﻦ ﺑﻪ ﺳـﻪر ﺋـﻪو ﮐﺎرهﺳـﺎﺗﻪ د‪‬ﺘﻪز‪‬ﻨـﻪ دا‪ ،‬ژﻣﺎرهﯾـﻪک ﻟـﻪ ﻣﻨﺪا‪‬ـﻪﮐﺎن‪ ،‬ﮐـﻪ ﺑـﻪ ﺳـﻪﻗﻪﺗﯽ‪ ،‬ژﯾﺎﻧﯿـﺎن ﺗ‪‬ﭙـﻪڕ دهﮐـﺮد؛ ﯾـﺎ داﯾﮑﯿـﺎن ﻧـﻪﻣﺎﺑﻮو‪ ،‬ﯾـﺎ ﺑـﺎوک‪ .‬ﯾـﺎن‬ ‫ھﻪردووﮐﯿﺎن‪ .‬ھﻪروهھﺎ ﭼﻪﻧﺪ ﮐﻪس ﻟﻪ ھﺎوﭘﯚﻟﻪﮐﺎﻧﯽ ﺳﺎ‪‬ﯽ ﯾﻪﮐﻪﻣﯽ ﺧﻮ‪‬ﻨﺪﯾﺎن ﻟﻪ دهﺳﺖ داﺑﻮو‪ .‬ﺋﺎی ﮔﻪﻟﻮو! رووداو‪‬ﮑﯽ زۆر ﺗـﺎڵ ﺑـﻮو‪ .‬ﺋـﻪوه ﭼﺎرهﻧﻮوﺳـﯽ زۆر ﮐـﻪس ﻟـﻪ ﻣﻨـﺎ‪‬ﻧﯽ‬ ‫ﺷﺎره ﺧﻨﺠﯿﻼﻧﻪﮐﻪی ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﻮو‪.‬‬ ‫ﺑﺎزاری ﺷﺎر ﻗﻪرهﺑﺎ‪‬ﻎ ﺑﻮو‪ .‬ﺧﻪ‪‬ﮏ ﺑﻪ ھﻪﻣﻮو ﻧﺎرهﺣﻪﺗﯿﯿﻪﮐﯽ ﮐـﻪ ھـﻪﯾﺎﻧﺒﻮو‪ ،‬ژﯾﺎﻧﯿـﺎن ﭘ‪‬ﺨـﯚش ﺑـﻮو‪ .‬ﭘﯚﻟـﻪ ژﻧ‪‬ـﮏ ﻟـﻪ دووﮐـﺎﻧ‪‬ﮑﯽ ﮐﻮوﺗـﺎڵ ﻓﺮۆﺷـ‪‬ﮏ‪ ،‬ﺧـﻪرﯾﮑﯽ ھـﻪ‪‬ﮕﺮﺗﻨﯽ ﺟـﻞ و‬ ‫ﺑﻪرﮔﯽ ﺑﻮوﮐ‪ ‬ﺑﻮون‪ .‬ﻓﺮۆﺷﯿﺎر ﭼﻪﻧﺪ ﺗﯚپ‪ ،‬ﭘﺎرﭼﻪی رﻧﮕﺎورﻧﮕﯽ ﺟﻮاﻧﯽ ﻧﻪرم و ﻧﺎﺳﮑﯽ؛ ﻣﯚدی رۆژی‪ ،‬ﻟﻪ ﭘ‪‬ﺶ ژﻧـﻪﮐﺎن داﻧـﺎ‪ .‬ھـﻪر ﮐـﻪس رﻧﮕ‪‬ﮑـﯽ ﭘـ‪ ‬ﺟـﻮان ﺑـﻮو‪ .‬ﮐﯿﮋ‪‬ﮑـﯽ ﺑـﺎ‪‬‬ ‫ﺑﻪرزی ﭼﺎو ﺋﻪﺳﺘ‪‬ﺮهی ﮐﻮ‪‬ﻤﻪ ﺳﻮوری رووﮔﻪﺷﯽ ﺧﻮ‪‬ﻦ ﺷﯿﺮﯾﻦ‪ ،‬ھ‪‬ﻨﺪ‪‬ﮏ دوورﺗﺮ ﻟﻪ ﺋﺎﭘﯚڕهی ژن و ﮐﭽﻪﮐﺎن راوهﺳﺘﺎ ﺑـﻮو‪ .‬ﭘـﻮور ﻗ‪‬ـﻪوه ﭼـﺎﻻک و ﺟﻮاﻧﻪﮐـﻪی‪ ،‬ﺳـ‪ ‬ﺗـﯚﭘﯽ ﺳـﻮور و‬ ‫ﺳﭙﯽ و ﺳﻪوزی‪ ،‬ﺗﺎو داﯾﻪ و ﺑﯚ ﻻی ﮐﭽﻪ ﺟﻮاﻧﯽ ﺑﺮد ھﻪﺗﺎ ﯾﻪﮐﯿﺎن ﭘﻪﺳﻨﺪ ﮐﺎ‪ .‬ﮐﭽﻪﮐﻪ ھﻪر ﺳ‪‬ﮑﯿﺎﻧﯽ ﭘ‪ ‬ﺟﻮان ﺑﻮو‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م ﺑﯚ ﺑﻮوﮐﯿﻪ ﻧﯿ‪‬ـﻪ دهﺳـﺘﯽ ﻟـﻪ ﺳـﻪر ﺳـﭙﯿﻪﮐﻪ داﻧـﺎ‪ .‬ھـﻪر‬ ‫دهﺳــﺘﯽ ﻟــﻪ ﺳــﻪر ﻗﻮﻣﺎﺷــﻪﮐﻪ ﺑــﻮو‪ ،‬دهﻧــﮓ و زرﻣــﻪ و دووﮐــﻪ‪‬ﮑﯽ ﻧﻪﻧﺎﺳــﺮاو دووﮐﺎﻧﻪﮐــﻪ و ﺑــﺎزاری داﮔــﺮت‪ .‬ھــﻪر ﮔﺮﯾــﺎن و ھــﻪرا و داﯾــﻪ ڕۆ و ﺑﺎﺑــﻪ ڕۆ‪ ،‬ﭘــﻮورێ ڕۆ و ﺧﻮﺷــﮑ‪ ‬ڕۆ‬ ‫دهﺑﺴﺘﺮان‪.‬‬ ‫دوای ﭼﻪﻧﺪ ﮐﺎﺗﮋﻣ‪‬ﺮ‪ ،‬ﮐﭽﮑﻪﮐﻪ ﻟﻪ ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪﯾﻪک ﮐﻪ دهﺳﺖ و ﺑﺎﺳﮑﯽ ﻟﻪ ﺗﺨﺘﻪ ﮐﻪ ﺑﻪﺳﺘﺮاﺑﻮو‪ ،‬وه ھﯚش ھﺎﺗﻪوه‪ .‬ھﺎواری داﯾﮏ و ﺑﺎب و ﭘﻮور و ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﻪﮐﻪی دهﮐـﺮد‪ .‬ﻧـﻪی‬ ‫زاﻧﯿﯿﺒﻮو داﯾﮏ و ﭘﻮور و ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﻪﮐﻪی‪ ،‬واﯾﺎن ﻟﻪھﺎﺗﺒﻮو ھﻪر ﺑﯚ ﮐﻪس ﻧﻪ ﻧﺎﺳﺮاﺑﻮوﻧﻪوه‪ .‬ھﯚﺷﯽ دهﺳﺘﭙﻪڕﯾﻨﯽ ﺧﯚﺷﯽ ھﻪر ﻧﻪﺑﻮو و‪...‬‬ ‫ﺋﻪو دوو ﺗﺎﺑ‪‬ﯚﯾﻪ‪ ،‬ﺧﻪﯾﺎ‪‬ﯽ ﻣﻦ ﻟﻪ رۆژی ‪7‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪری ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪ 1366‬ی ھﻪﺗﺎوی ﺑﻮو‪ .‬ﺑﻪ‪‬م ﺑﻪ داﺧﻪوه دهﯾﺎن رووداوی ﻟﻪواﻧﻪ د‪‬ﺘﻪز‪‬ﻨﺘﺮ‪ ،‬ﻟـﻪ ھ‪‬ﺮﺷـﯽ ﺟﯿﻨﺎﯾـﻪﺗﮑﺎراﻧﯽ‪ ،‬ھ‪‬ـﺮش‬ ‫ﮐﻪراﻧﯽ ﺑﯚﻣﺒﺎراﺑﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ‪ ،‬ﺷﺎری ﺗ‪‬ﮑﯚﺷﻪر ﭘﻪروره و ﭘﻪﻧﺎﮔﺎی ﻟﻪ ﺷﮑﺎن ﻧﺎھﺎﺗﻮوی ﺋﺎزادﯾﺨﻮازاﻧﯽ ﮐﻮرد رووﯾﺎن دا‪.‬‬ ‫ﺋﻪم ﺳﺎڵ ﺋﺎزار ﭼ‪‬ﺸﺘﻮاﻧﯽ ‪ 20‬ﺳﺎڵ ﺷﯿﻤﺎﯾﯽ ﺑﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ و ﻧﺎوﭼﻪﮐﺎﻧﯽ‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﺮﯾﻨﯽ زۆر ﻗﻮو‪‬ﯽ ﻟﻪﺷﯽ و دهرووﻧﯿﺎن ھﻪﯾـﻪ_ ﮐـﻪ ﺑـﻪ ﻗـﻪوﻟ‪‬ﮏ ﻗـﺖ ﺳـﺎر‪‬ﮋ ﻧـﺎﺑﻦ‪ ،_.‬دهﺑﯿـﻨﻦ‪،‬‬ ‫ﺋﻪو رﯾﮋﯾﻤﻪ ﺋﺎزادی ﮐﻮژهی‪ ،‬ﺋﻪو دهرد و ﻣﻪﯾﻨﻪﺗﯿﺎﻧﻪی ﺑﻪ ﺳﻪر ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺳ‪‬ﭭﯿﻞ) ﻣﻪدهﻧﯽ( ھ‪‬ﻨﺎوه و ﺗﻮوﺷﯽ ﺋﻪو ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪ د‪‬ﺘﻪز‪‬ﻨﻪی ﮐﺮدوون؛ رووﺧـﺎوه و ﺑـﻪ ﻣ‪‬ـﮋوو ﺳـﭙ‪‬ﺮدراوه‪.‬‬ ‫ﺳﻪرﮐﯚﻣﺎره ﻣﺮۆڤ ﮐﻮژهﮐﻪﯾﺎن ﻟـﻪ دار درا و ﻟـﻪ ﻧ‪‬ـﻮ ﺗﺎﻗﻤـﻪ ﺟﯿﻨﺎﯾـﻪت ﮐﺎرهﮐـﻪی دا؛ ﻋـﻪﻟﯽ ﺣﻪﺳـﻪن ﻣﻪﺟﯿـﺪ ) ﻋـﻪﻟﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ(_ ﯾـﻪﮐ‪‬ﮏ ﻟـﻪ ﮐـﻮرد ﮐـﻮژان ﺑـﻪ ﭼـﻪﮐﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ‪،‬‬ ‫ﭼﺎوهرواﻧﯽ ﺗﺎواﻧﯽ ﺳﺰا ﺋﯿﻨﺴﺎن ﮐﻮژاﻧﻪﮐﻪﯾﻪﺗﯽ‪.‬‬ ‫ﺳﻪرﭼﺎوه ‪ :‬ﻣﺎ‪‬ﭙﻪری ﮔﯿﺎرەﻧﮓ ‪ /‬ڕ‪‬ﮑ‪‬ﺗﯽ ‪ 28 :‬ی ﺟﻮوﻧﯽ ‪2007‬‬

‫‪96‬‬

‫ھﻪر دهﻣ‪‬ﻨﻢ ﮔﻪر ﻧﺎﺣﻪزاﻧﯿﺶ ﺑﻤﮑﻮژن‬ ‫ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ‪ :‬ﺳﯿﺮوان ﺣﻪدداد‬ ‫ﺑﻪ ﻧﺎوی ﯾﻪزداﻧﯽ ﻣﻪزن‬ ‫ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﻧﺰﯾﮏ ﺑﻮوﻧﻪوه ﻟﻪ وهرزی ھﺎوﯾﻦ و ﻣﺎﻧﮕﯽ ﭘﻮوﺷﭙﻪڕ ﺟﻢوﺟﯚڵ و ﮐﯚڕ و ﮐﯚﺑﻮوﻧﻪوهﮐﺎن ﺑﻪ ﮔﻪرﻣﯽ ﺧﯚری ﮔﻪﻻو‪‬ﮋ ﮔ‪ ‬دهﮔﺮن و ﻟﻪ ھـﻪر ﻻﯾﻪﮐـﻪوه وزهوزی ھـﻪژده و ﻧـﯚزده و‬ ‫ﺑﯿﺴﺘﻪﻣﯿﻨﺖ ﺑﻪ ﮔﻮێ دهﮔﺎت ‪.‬‬ ‫ر‪‬ﮑﺨﺮاوهﮐﺎن‪ ،‬ﺋﯿﺪارهﮐﺎن ھـﻪر ﮐﺎﻣﯿـﺎن ﻟـﻪ ﻻﯾﻪﮐـﻪوه‪ ،‬واش ھﻪﯾـﻪ ﯾـﻪک و دوو ﮐﻪﺳـﯿﺶ ﻟـﻪ ﻻﯾـﻪﮐﯽ دﯾﮑـﻪوه ﺳـﻪرﻗﺎ‪‬ﯽ وهک ﺑ‪‬ـﯽ ﮐـﺎر و ﭼـﺎﻻﮐﯽ‬ ‫ﻧﻮاﻧﺪﻧﻦ‪.‬‬ ‫ﻧﺎﮔﻪڕ‪‬ﯿﻨﻪوه ﺑﯚ ﺋﻪوهی ﮐﻪ ﭼﯽ ﮐﺮاوه و ﭼﯽ دهﮐﺮێ؟ ﮐ‪ ‬ﺑﻪ‪‬ﻨﯽ زۆری ﻻﯾﻪ و ﮐﺎم ﻗﺴـﻪی ﺧﯚﺷـﯽ ﺑﯚﻣـﺎن ﭘ‪‬ﯿـﻪ؟ ﮐـﺎم د‪‬ﺴـﯚزه زۆر ﺳـﻪرﻗﺎ‪‬ﯽ ﺋـﻪم‬ ‫ﺑﯚﻧﻪﯾﻪ؟ ﮐﺎم ﭘﯿﺎو ﺑﺎﺷﻪ ﻟﻪﻣ‪‬ﮋه دێ و دهڕوا؟ ﺑﻪ‪ ‬ھﻪﻣﻮوی ﺋﻪواﻧﻪش ﺑﻪرهو رۆژ‪‬ﮏ ﻟﻪ ﻣـﺎﻧﮕﯽ ﭘﻮوﺷـﭙﻪڕ ﺑـﻪڕ‪‬ﻮهن‪.‬رۆژ‪‬ـﮏ ﮐـﻪ ﺑـﯚ ﺧـﻪ‪‬ﮑﯽ ﺷـﺎری‬ ‫ﺳﻪردهﺷﺖ ﻧﺎﺧﯚﺷﺘﺮﯾﻦ و ﭘ‪ ‬ﺋ‪‬ﺸﺘﺮﯾﻦ رۆژه ﻟـﻪ ﻣ‪‬ـﮋووی ﭼﻪﻧـﺪ ھـﻪزار ﺳـﺎ‪‬ﻪی ﺧﯚﯾـﺪا‪.‬ﮐـﻪ دهﮐـﺮێ ﻟـﻪ ﻻﭘـﻪڕی ﺑ‪‬ﺗـﺎواﻧﯽ و ﺳـﻪرﮐﻮوتﮐﻪری ﻣ‪‬ـﮋوی‬ ‫ﮔﻪﻟﻪﮐﻪﻣﺎﻧﺪا ﺗﯚﻣﺎر ﺑﮑﺮێ‪.‬‬ ‫ﺣﻪوﺗﯽ ﭘﻮوﺷﭙﻪڕ ﺋﻪم رۆژه رهش و ﻧﻪﮔﺮﯾﺴﻪ ﺑﻮو ﮐﻪ ﻧﺎﺣﻪزان و ﺧﻮ‪‬ﻨﻤﮋان دهﺳﺘﯿﺎن ﻟﻪ ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﮏ ﻣﺮۆﭬﯽ ﺋﺎﺷﺘﯽ ﺧﻮاز ﺑـﻪ راﺑﺮدووﯾـﻪﮐﯽ ﭘـ‪ ‬ﻟـﻪ ﺷـﺎﻧﺎزﯾﻪوه وهﺷـﺎﻧﺪ‪ .‬رۆژ‪‬ﮑـﻪ ﮐـﻪ‬ ‫دهﺳﺘﯽ رهش و ﭼﻪﭘﻪ‪‬ﯽ ﻧﻪﯾﺎران‪ ،‬ﺑﻪرۆﮐﯽ ھﻪزاران ﮐﻮردی ﺑ‪‬دﯾﻔﺎﻋﯽ ﮔﺮت و ھﻪﻧﺎﺳﻪی ﮔﻪرﻣﯽ ژﯾﺎن و ﻣﺎﻧﻪوهﯾﺎن ﻟﻪ ﮔﻪروودا ﺳﺎرد ﮐﺮدﻧﻪوه‪ .‬رۆژ‪‬ﮑﻪ ﮐﻪ ﻧﺴ‪‬ﯽ ﻗﻮرﺳـﯽ ﻣـﻪرگ و‬ ‫ﻧﻪﻣﺎن ﺑﺎ‪‬ﯽ ﺑﻪﺳﻪر ﺷﺎرهﮐﻪﻣﺎﻧﺪا ﮐ‪‬ﺸﺎ و ﺑﻪ دهﯾﺎن ژن و ﭘﯿﺎو و ﻣﻨﺪا‪‬ﯽ ﺑ‪‬ﺗﺎواﻧﯽ ﮐﺮده ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﮐﺎرهﺳﺎﺗ‪‬ﮑﯽ ﻧﻪﺧﻮازراو ‪.‬‬ ‫ﺷﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﻟﻪ رۆژی ﺣﻪوﺗﯽ ﭘﻮوﺷﭙﻪڕی ‪ 1366‬دا ﺗﺮاژ‪‬ﺪﯾﺎﯾﻪک ﺑﻮو ﮐﻪ دوای ﺗ‪‬ﭙﻪڕ ﺑﻮوﻧﯽ ﺑﯿﺴﺖ ﺳﺎڵ ﺑـﻪ ﺳـﻪر ﺋـﻪم رۆژهدا ﺋ‪‬ﺴـﺘﺎش ﻗﻮرﺑـﺎﻧﯽ دهﮔـﺮێ و ھـﻪر‬ ‫رۆژ و ھﻪر ﺳﺎﺗ‪‬ﮏ ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺖ و ﺟﮕﻪر ﮔﯚﺷﻪﯾﻪﮐﻤﺎن ﻟ‪ ‬دهﺳﺘ‪‬ﻨﯽ و داﯾﮑﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﻤﺎن زک ﺳﻮوﺗﺎو دهﮐﺎ‪ .‬ﺋﻪﻣ‪‬ۆش ﺑﻪ ھـﻪزاران ﮐﻪﺳـﯽ زاﻣـﺪار و ﻟـﻪش ﺳـﻮوﺗﺎو و ھﻪﻧﺎﺳﻪﺳـﻮار‪،‬‬ ‫ﺷﻪوﻧﺨﻮوﻧﯽ ﺋ‪‬ﺶ و ﺋﺎزارهﮐﺎﻧﯽ ﺋﻪم ﮐﺎﺗﻦ ﮐﻪ ﻟﻪ ﺗﯚﻣﺎری ﺋﻪم ﺑﯿﺴﺖ ﺳﺎ‪‬ﻪدا ھﻪر رۆژ‪‬ﮑﯿﺎن رۆژی ﻣﻪرﮔﻪ و ھﻪر ﺷﻪو‪‬ﮑﯿﺎن ﺗﺎرﯾﮑﻪ ﻗﻪﺑﺮه ‪.‬‬ ‫ﺑﯿﺴﺖ ﺳﺎڵ ﺗ‪‬ﭙﻪڕ ﺑﻮو‪ ،‬ﯾﻪک و دوو ‪ ...‬و ﺑﯿﺴﺖ ھﺎﺗﻦ و رۆﯾﺸﺘﻦ‪ ،‬ﺑﻪ دهﯾﺎن و ﺳﻪداﻧﯽ دﯾﺶ د‪‬ﻦ و دهڕۆن‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م ﺋ‪‬ﺶ و ﺋـﺎزار و ﻣـﻪرگ و ﻗﻮرﺑـﺎﻧﯽ ﺋ‪‬ﻤـﻪی ﺑ‪‬ﺗـﺎوان‪ ،‬زاﻣـﺪاری‬ ‫ﻣﺎڵ ﮐﺎول ﮐﺮاو و دڵ ﺑﺮﯾﻨـﺪاری ﺷـﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﺟﮕـﻪر ﮔﯚﺷـﻪﻣﺎن ھـﻪرﮔﯿﺰ ﻧﺎﯾﻪﻧـﻪ ﺋـﺎﺧﺮ‪ .‬ھـﯿﭻ رۆژ‪‬ـﮏ و ھـﯿﭻ‬ ‫ﺳــﺎ‪‬ﮏ ﻧــﻪﺑﻮوه و ﻧــﺎﺑ‪ ‬ﮐــﻪ ﺳــﻮﮐﻨﺎﯾﯽ ﺋــﻪم رۆژه ﭘــ‪ ‬ﺋ‪‬ﺸــﻪ ﺑﺨﺎﺗــﻪ دهرووﻧﻤــﺎن‪ .‬ﺋ‪‬ﻤــﻪﯾﻦ ﮐــﻪ ﺑﯿﺴــﺖ ﺳــﺎڵڵ‬ ‫ﻟﻪﻣﻪوﺑﻪر ﺑﻮوﯾﻨﻪ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ‪ ،‬ﮐ‪‬ﯚڵ و ﻟﻪش ﺳﻮوﺗﺎو و ﻟﻪ ﺧﻮ‪‬ﻨﺪا ﺷـﻪ‪‬ڵ‪ ،‬ﻻﭘـﻪڕی ﻣ‪‬ﮋووﯾـﺎن ﭘـ‪ ‬ﻧﻮوﺳـﯿﻦ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ‪‬م ﺑﻪ ﺷﺎﯾﻪدی ھﻪﻣﻮو ﮔﯿﺎن ﻟﻪ ﺑﻪراﻧﯽ ﺑﯽزﻣﺎن و ﮔﺸﺖ ﻣﺮۆﭬـﯽ روﯾـﯽ ﺟﯿﮫـﺎن و ھـﻪرﭼﯽ ﻻی ﺋ‪‬ﻤﻪﯾـﻪ و‬ ‫ﻻی ﺋﺎﺳــﻤﺎﻧﯿﺎن‪ ،‬ھــﻪروا ﻟــﻪ ﺳــﻪر ﭘ‪‬ــﯿﻦ و ژﯾﺎﻧﻤــﺎن ژﯾﺎﻧــﺪهوه‪ ،‬ﮐــﻪم و زۆر ھﻪﻧﺎﺳــﻪﻣﺎن ﮔــﻪرم و ﭘــ‪ ‬ﺗــﯿﻦﻦ‬ ‫ﺑﻪرهو ﺋﺎﺳﯚی ﮔﻪش و روون وهﮔﻪڕ ﮐﻪوﺗﯿﻦ‪.‬‬ ‫ﮐــﻮان ﺋﻪواﻧــﻪی داری ﺳــ‪‬ﺪارهﯾﺎن ﺑــﯚ دهﻧﺎﺷــﺘﯿﻦ؟ ﮐــﻮان ﺋﻪواﻧــﻪی ﺧــﻪوﻧﯽ ﻧﻪﻣﺎن‪،‬ژﯾﻨﯚﺳــﺎﯾﺪ و ﮔــﯚڕی ﺑــﻪ‬ ‫ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﯿﺎن ﭘ‪‬ﻮه دهدﯾﻦ؟ ﮐﻮان ﺋﻪواﻧﻪی ﮐﻮ‪‬ﺮ ﺑﻮون و ﺗﺎﺑ‪‬ﯚی راﺑﺮدووی ﺋ‪‬ﻤﻪﯾﺎن ﻧﻪدهﺑﯿﻨﯽ؟ ﮐـﻮان ﺋﻪواﻧـﻪی‬ ‫ﮐﻪڕ ﺑﻮون و ﭼﯿﺮۆﮐﯽ ﻗﺎرهﻣﺎﻧﻪﺗﯽ ﮐﺎوهﮐﺎﻧﯽ ﺋ‪‬ﻤﻪﯾﺎن ﻧﻪدهﺑﯿﺴﺖ؟ دهڕۆن ﺋﻪواﻧﻪی ﭘﺎڵ ﭘﺸﺘﯽ رهوڕهوهی ﻧﻪﻣﺎﻧﯽ ﻣﻦ ﺑﻮون‪ ،‬دهڕۆن ﺋﻪواﻧـﻪی ﺑ‪‬ژﻣـﺎر دۆﻻرﯾـﺎن ﮐـﺮده ژهھـﺮ و ﮔـﺎزی‬ ‫ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﯚ ﺧﻨﮑﺎﻧﯽ ﻣﻦ‪.‬ﺑﻪ‪‬م ﻣﻦ ھﻪروا ﺋﺎﺷﺘﯽﺧﻮاز و ﻧﻪﻣﺮ دهﻣ‪‬ﻨﻢ ھﻪر ﭼﻪﻧﺪ د‪‬ﭙ‪ ‬و ﭼﺎو ﺑﻪﻓﺮﻣ‪‬ﺴﮑﯽ ﻟﻪ دهﺳﺘﺪاﻧﯽ ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺖﺗﺮﯾﻦ ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﺎﻧﻢ‪.‬‬ ‫ﺳﯿﺮوان ﺣﻪدداد ‪ 5‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪڕی ‪1386‬ی ھﻪﺗﺎوی ﺳﻪردهﺷﺖ‬ ‫ﻣﺎ‪‬ﭙﻪری ﺳﻪرﭼﺎوه ﮔﯿﺎرەﻧﮓ ‪ /‬ڕ‪‬ﮑ‪‬ﺗﯽ ‪٢٧ :‬ی ﺟﻮوﻧﯽ ‪٢٠٠٧‬‬

‫‪95‬‬

‫دهﻓﺘﻪری ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ د‪‬ﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن‬ ‫‪7‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪڕی ‪28 / 1986‬ی ﺟﯚﻧﯽ ‪2007‬‬ ‫ﺳ‪‬رﭼﺎوە ‪ :‬ﻣﺎ‪‬ﭙ‪‬ڕی ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﮐﻮرد‬ ‫ﭘﻪﯾﺎﻣﯽ ﯾﻪﻛﯿﻪﺗﯿﯽ ژﻧﺎﻧﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋ‪‬ﺮان ﺑﻪ ﺑﯚﻧﻪی ‪20‬هﻣﯿﻦ ﺳﺎ‪‬ﻮهﮔﻪری ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ‬ ‫ھﺎوو‪‬ﺗﯿﺎﻧﯽ ﺑﻪڕ‪‬ﺰ‪:‬‬ ‫ژﻧﺎنو ﭘﯿﺎواﻧﯽ ﯾﻪﻛﺴﺎﻧﯽ ﺧﻮاز! ﺧﻪ‪‬ﻜﯽ ﻣﺎﻓﺨﻮازی ﻛﻮردﺳﺘﺎن!‬ ‫ﻋ‪‬ـﺮاق‬ ‫ق‬ ‫ﺋﻪﻣ‪‬ۆ ﺣﻪوﺗﯽ ﭘﻮﺷﭙﻪڕی ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪ 1386‬ھﻪﺗﺎوی‪ ،‬ﺑﯿﺴﺖ ﺳﺎڵ ﻟﻪ ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖو دهوروﺑـﻪری‪ ،‬ﻟـﻪ ﻻﯾـﻪن ڕژ‪‬ﻤـﯽ ﺑﻪﻋﺴـﯽ‬ ‫ﺗ‪‬ﺪهﭘﻪڕێ ‪.‬‬ ‫ﺳﻪر ﻟﻪ ﺋ‪‬ﻮارهی ڕۆژی ‪7‬ی ﭘﻪﺷﭙﻪڕی ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪ 1366‬ﻓ‪‬ۆﻛﻪ ﺷﻪڕ ﻛﻪرهﻛﺎﻧﯽ ڕژ‪‬ﻤﯽ ﺳﻪدام ﺣﻮﺳ‪‬ﻦ ﻟﻪ ﻛﺮدهوهﯾﻪك ﻛﻪ ﻟﻪ ﻣ‪‬ﮋوودا ﺑ‪ ‬و‪‬ﻨـﻪ ﺑـﻮو‪ ،‬ﺧـﻪ‪‬ﻜﯽ ﺑـ‪ ‬دﯾﻔـﺎع و ﺑـ‪ ‬ﮔﻮﻧـﺎھﯽ‬ ‫ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖو ﭼﻪﻧـﺪ ﮔﻮﻧـﺪی دهوروﺑـﻪرﯾﺎن داﯾـﻪ ﺑـﻪر ڕهھ‪‬ـﻪ ﺑﯚﻣﺒـﻪ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﻪﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾـﺎنو‪ ،‬ﺑـﻪﻣﺠﯚره ھـﻪزاران ﻛـﻪس ﻟـﻪ ﺧـﻪ‪‬ﻜﯿﺎن ﺷـﻪھﯿﺪو ﻧﻪﻗﻮﺳـﺘﺎن ﻛـﺮد‪ .‬ﺑﯚﯾـﻪ ده‪‬ـﯿﻦ‬ ‫ﻧﻪﻗﻮﺳﺘﺎن‪ ،‬ﭼﻮﻧﻜﻪ ﺋﻪم ژاراﻧﻪی ﻛﻪ ﺑﻪﺳﻪر ﺧﻪ‪‬ﻜﯽ ﻣﻪدهﻧﯽ ﻧﺎوﭼﻪی ﺳﻪردهﺷﺖ دا ڕژان ﺑﻪ ڕادهﯾـﻪك ﻛﻮﺷـﻨﺪه ﺑـﻮون ﻛـﻪ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎﺷـﯽ دهﮔـﻪڵ ﺑـ‪ ‬ﺑﺮﯾﻨـﺪارهﻛﺎﻧﯽ ﺋـﻪو ﻛﺎرهﺳـﺎﺗﻪ دژی‬ ‫ﻣﺮۆﭬﯽ ﯾﻪ دهﮔﻪڵ زۆر ﻧﻪﺧﯚﺷﯽ ﻧﻪﺧﻮازراوﺑﻪره و ڕوون و ﺳﺎڵ ﻧﯿﯿﻪ ﺷﺎھﯿﺪی ﺷﻪھﯿﺪ ﺑﻮوﻧﯽ ﭼﻪﻧﺪ ﻛﻪس ﻟﻪو ﺧﻪ‪‬ﻜﻪ ﺑ‪ ‬ﺗﺎواﻧﻪ ﻧﻪﺑﯿﻦ ‪.‬‬ ‫ڕژ‪‬ﻤﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﺶ وهك ﺋﻪوهی ﻧﯿﻌﻤﻪﺗ‪‬ﻜﯽ وهﭼﻪﻧﮓ ﻛﻪوﺗﺒ‪ ،‬ﺟﺎرﺟﺎر ﻧﻪﺑ‪ ‬ﺋﻪوﯾﺶ ﺑـﯚ ھﻪﻧـﺪ‪‬ﻚ ﻣـﺎﻧﯚڕی ﺗـﻪﺑﻠﯿﻐﺎﺗﯽ‪ ،‬ﺋـﺎوڕ ﻟـﻪ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿـﺎﻧﯽ ﺑـﻪﺟ‪ ‬ﻣـﺎو ﻟـﻪو ﺟـﻪﻧﺎﯾﻪﺗـﻪ‬ ‫ﻧﺎداﺗﻪوه و ﺋﻪوه ﺑﯚﺗﻪ ھﯚی ﺋﻪوه ﻛﻪ ژﻣﺎرهی ﺋﻪو ﻛﻪﺳﺎﻧﻪی ﻛﻪ ﺳﺎ‪‬ﻧﻪ ﺑﻪ ھﯚی ﺋﻪو ﺑﻪﻣﺒﺎراﻧﻪ ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﻟﻪ دهﺳﺖ دهدهن ڕوو ﻟﻪ زﯾﺎد ﺑﻮون داﺑ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﮔﻮ‪‬ﺮهی ﺋﻪو ﺋﺎﻣﺎراﻧﻪی ﻛﻪ ﺑ‪‬وﺑﻮوﻧﻪﺗﻪوه ھﻪر ﻟﻪ ﯾﻪﻛﻪم ﺳﺎﺗﻪﻛﺎﻧﯽ ﺋﻪو ﻛﺎرهﺳﺎﺗﻪدا ‪ 120‬ﻛﻪس ﻟﻪ ﺧﻪ‪‬ﻚ ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﻟﻪ دهﺳﺖ داوه‪ .‬ﺑﻪ‪‬م ﺋﻪو ڕ‪‬ﮋهﯾﻪ ﭘﺎش ﺑﯿﺴﺖ ﺳﺎڵ ﺧـﯚی‬ ‫ﻟﻪ ﺳﻪدان ژن و ﭘﯿﺎو و ﭘﯿﺮوﻻ و و ﻣﻨﺪاڵ و ﻣ‪‬ﺮﻣﻨﺪاڵ داوه‪.‬‬ ‫ھﻪروهھﺎ ﺑﻪ ﭘ‪‬ﯽ ﺋﺎﻣﺎره ﻧﺎدهو‪‬ﻪﺗﯿﯿﻪﻛﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﻟﻪ ‪ 14‬ھﻪزار ﻛﻪس ﻟﻪ ﺧﻪ‪‬ﻚ ﺑﻪھﯚی ﺟﯚراو ﺟﯚر دهﮔﻪڵ ﻧﻪﺧﯚﺷﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎﺷﻤﺎوه ﻟﻪو ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﻪ ﮔﯿﺮۆدهن‪.‬‬ ‫ﺋﺎزﯾﺰان‪:‬‬ ‫ﺋﻪوه ﯾﻪﻛﻪم ﺟﺎر ﻧﯿﯿﻪ ﻛﻪ ﻟﻪ ﮔﻪرﻣﻪی ﺷﻪڕی ﻧ‪‬ﻮان دهو‪‬ﻪﺗﺎﻧﺪا ﺧﻪ‪‬ﻜﯽ ﺑ‪ ‬دﯾﻔﺎع دهﻛﻪوﻧﻪ ﺑﻪر ڕهھ‪‬ـﻪﻛﺎﻧﯽ ﭼﻪﻛـﻪ ﺟﯚراوﺟﯚرهﻛـﺎنو دهﺑﻨـﻪ ﻗﻮرﺑـﺎﻧﯽ ﺷـﻪڕ‪‬ﻚ ﻛـﻪ ﻟـﻪ ﻻی ﺋـﻪوان‬ ‫ﻧــﻪﺧﻮازراوو ﻣﻪﺣﻜﻮﻣــﻪ‪ ،‬ﺑــﻪ‪‬م ﻟــﻪ ﻣ‪‬ــﮋوودا ڕهﻧﮕــﻪ ﺋــﻪوه ﯾﻪﻛــﻪم ﺟــﺎر ﺑــ‪ ‬ﻛــﻪ ﺧــﻪ‪‬ﻜﯽ ﻣــﻪدهﻧﯽ دهﺑﻨــﻪ ھــﻪدهﻓﯽ ﭼــﻪﻛ‪‬ﻚ ﻛــﻪ ﺗﻪﻧﺎﻧــﻪت ﻟــﻪ ﻗﺎﻣﻮﺳــﯽ ﺷــﻪڕﯾﺶ دا ﻗﻪدهﻏــﻪ ﻛــﺮاو‬ ‫ڕاﮔﻪﯾﺎﻧﺪراوه‪.‬‬ ‫زۆر ﺑﻪ داﺧﻪوه دﻧﯿﺎی ﺋﻪودهم ﺳﻪﺑﺎرهت ﺑﻪ ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ھﯿﭻ دهﻧﮕ‪‬ﻜﯽ ﻟ‪‬ﻮه ﻧﻪھﺎت‪ .‬ھﻪر ﺋـﻪو ﺑ‪‬ـﺪهﻧﮕﯽ ﯾـﻪ ﺑـﻮو ﺑـﻪ ھـﯚی ﺋـﻪوه ﻛـﻪ ﻟـﻪ ﭼﻪﻧـﺪﯾﻦ ﺷـﻮ‪‬ﻨﯽ‬ ‫دﯾﻜﻪی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋ‪‬ﺮانوﻋ‪‬ﺮاق ﺋﻪو ﭼﻪﻛﻪ ژاراوی ﯾﻪ ﮔﯿﺎﻧﯽ ﻣﺮۆﭬﻪ ﺑ‪ ‬ﺗﺎواﻧﻪﻛﺎن ﺑﺴﺘ‪‬ﻨ‪ ‬ﻛﻪ ﺑﻪر ﭼﺎو ﺗﺮﯾﻨﯿﺎن ﻛﺎرهﺳﺎﺗﯽ ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠﻪ ﺑﻮو‪.‬‬ ‫ھﻪر ﺑﯚﯾﻪ ﺟ‪‬ﯽ ﺧﯚﯾﻪﺗﯽ ﻟﻪ ﺑﯿﺴﺘﻪﻣﯿﻦ ﺳﺎ‪‬ۆژی ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ و ﮔﻮﻧﺪهﻛﺎﻧﯽ دهورووﺑﻪری دهﻧﮕﻤﺎن ﺑﺨﻪﻧﻪ ﭘﺎڵ دهﻧﮕﯽ ژﻧـﺎن و ﻣﻨـﺪا‪‬ﻧﯽ ﺑـ‪ ‬ﺗـﺎوان ﻛـﻪ ﺑـﻪ‬ ‫ﺣﻪق ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎﻧﯽ ﺳﻪرهﻛﯽ ھﻪر ﺷﻪڕ‪‬ﻜﻦ و ﻧﻪﻓﺮهت و ﺑ‪‬ﺰاری ﺧﯚﻣﺎن ﻟﻪ ﺷﻪڕ و ﻣﺎ‪‬ﻮ‪‬ﺮاﻧﯽ دهرﺑﺒ‪‬ﯾﻦ و داوا ﻟـﻪ ھـﻪﻣﻮو ﺋﯿﻨﺴـﺎﻧﻪ ﻣـﺮۆڤ دۆﺳـﺘﻪﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿـﺎ ﺑﻜـﻪﯾﻦ ﻛـﻪ ھﻪو‪‬ـﻪﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﺧﯚﯾﺎن ﺑﯚ ھﻪرﭼﯽ ﭼ‪‬و ﭘ‪‬ﻛﺮدﻧﯽ ﺧﻪﺑﺎت ﺑﻪ دژی ﭼﻪﻛﻪﻛﯚﻣﻪڵ ﻛﻮژهﻛﺎن ﺑﺨﻪﻧﻪ ﮔﻪر‪ ،‬ﺗﺎﭼﯿﺪﯾﻜﻪ ﺷﺎھﯿﺪی ﻣﻪرگو ﻟﻪ ﻧﺎوﭼﻮوﻧﯽ ﺧﻪ‪‬ﻜﯽ ﺑ‪ ‬ﺗﺎوان ﻧﻪﺑﯿﻦ‪.‬‬ ‫ھﻪزاران ﺳ‪‬و ﻟﻪ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﻛﺎرهﺳﺎﺗﯽ ﺑﻮﻣﺒﺎراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ و ﮔﻮﻧﺪهﻛﺎﻧﯽ دهورووﺑﻪری و ھﻪﻣﻮو ﺷﺎر و ﻧﺎوﭼﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋ‪‬ﺮان!‬ ‫ﺑﻪ ھﯿﻮای ﺳﺎﻏﯽ و ﺳﺎڕ‪‬ﮋ ﺑﻮوﻧﻪوهی زاﻣﻪﻛﺎﻧﯽ ﺑﺮﯾﻨﺪاراﻧﯽ ﺋﻪو ﺟﻨﺎﯾﻪﺗﺎﻧﻪ!‬ ‫ﻧﻪﻓﺮهت ﻟﻪ ﺷﻪڕ و ﻣﺎ‪‬ﻮ‪‬ﺮاﻧﯽ و ﻣﺮدن ﺑﯚ ﺷﻪڕوﯾﺴﺘﺎن و ﺷﻪڕﻓﺮۆﺷﺎن!‬ ‫ﯾﻪﻛ‪‬ﺘﯽ ژﻧﺎﻧﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋ‪‬ﺮان‬ ‫‪7‬ی ﭘﻮﺷﭙﻪڕی ‪1386‬ی ھﻪﺗﺎوی‬

‫‪94‬‬

‫ﭘﻪﯾﺎﻣﯽ دهﻓﺘﻪری ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺣﯿﺰب ﺑﻪ ﺑﯚﻧﻪی ﺑﯿﺴﺘﻪﻣﯿﻦ ﺳﺎ‪‬ﯿﺎدی ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺘﻪوه‬ ‫ﺑﯿﺴﺖ ﺳﺎڵ ﻟﻪﻣﻪوﺑﻪر ﻟﻪم رۆژهدا واﺗﻪ ‪7‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪری ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪ 1366‬ھﻪﺗﺎوی ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﺑﻪ ‪28‬ی ﺟـﯚﻧﯽ ‪1987‬ی زاﯾﯿﻨـﯽ ﻓ‪‬ۆﻛـﻪ ﺷـﻪڕﻛﻪرهﻛﺎﻧﯽ ر‪‬ﮋﯾﻤـﯽ رووﺧـﺎوی ﺣﯿﺰﺑـﯽ ﺑﻪﻋﺴـﯽ‬ ‫ﻋ‪‬ﺮاق ھ‪‬ﺮﺷﯿﺎن ﻛﺮده ﺳﻪر ﺷﺎره ﺳﻪرﺳﻪوز و ﺧﻨﺠﯿﻼﻧﻪﻛﻪی ﺳﻪردهﺷﺖ و ﺑﻪﭼﻪﻛﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﯿﺎن ﻛﺮد ‪.‬‬ ‫ﻟــﻪم ھ‪‬ﺮﺷــﻪ ﻧــﺎڕهواو ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗﻜﺎراﻧﻪﯾــﻪدا ﺑــﻪ ﺳــﻪدان ﻛــﻪس ﻟــﻪ ژن و ﻣﻨــﺪاڵ و ﭘﯿــﺮوﻻو ﻟــﻪ ﺧــﻪ‪‬ﻜﯽ ﺋــﻪم ﺷــﺎره ﺑﻮوﻧــﻪ ﻗﻮرﺑــﺎﻧﯽ و ﺑــﻪﻪ‬ ‫ھﻪزاراﻧﯿﺶ ﺑﺮﯾﻨﺪار و ﻧﻪﻗﻮﺳﺘﺎن ﺑﻮون‪ .‬ﺋﻪم ﺗﺎواﻧﻪ ﻧﺎﻣﺮۆﭬﺎﻧﻪﯾـﻪ ﻟـﻪ ﻛﺎﺗ‪‬ﻜـﺪا ﺑـﻮو ﻛـﻪ ﺑـﻪﻛﺎرھ‪‬ﻨﺎﻧﯽ ﺋـﻪو ﺟـﯚره ﭼﻪﻛﺎﻧـﻪ واﺗـﻪ ﭼـﻪ ﯽ‬ ‫ﻛﯽ‬ ‫ﻛﯚﻣــﻪ‪‬ﻜﻮژو ﺷــﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺗﻪﻧﺎﻧــﻪت ﻟﻪﺷــﻪری ﻧ‪‬ــﻮان دوو دهو‪‬ــﻪت و ﭼﻪﻧــﺪ دهو‪‬ﻪﺗﯿﺸــﺪا ﻟﻪﻻﯾــﻪن ر‪‬ﻜﺨــﺮاوی ﻧﻪﺗــﻪوه ﯾﻪﻛﮕﺮﺗﻮوهﻛﺎﻧــﻪوه ﺑـﻪ‬ ‫ـﻪ‬ ‫ﺗﻮﻧﺪی ﻗﻪدهﻏﻪ ﻛﺮاوه‪ ،‬چ دهﮔﺎ ﺑﻪوهی ﻛﻪ دژی ﺧﻪ‪‬ﻜﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽو ﻣﻪدهﻧﯽ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﮫ‪‬ﻨﺪرێ‪ .‬ﺑﻪ‪‬م ﻛﺎرهﺳﺎﺗﯽ ﺑﯚﻣﺒـﺎراﻧﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷـﺎریی‬ ‫ﺑــ‪ ‬دﯾﻔـــﺎﻋﯽ ﺳﻪردهﺷـــﺖ ﻟﻪﺑــﻪر ﻗﺎزاﻧﺞوﯾﺴـــﺘﯽ و ﺑﻪرژهوهﻧـــﺪ ﭘﻪرﺳـــﺘﯿﯽ و‪‬ﺗــﻪ زﻟﮫ‪‬ﺰهﻛـــﺎن‪ ،‬ﻛـــﻪ ﺑــﻪ ھـــﻪر دوو ﻻی ﺷـــﻪڕهﻛﻪ ﭼـــﻪك و‬ ‫ﺗﻪﻗﻪﻣﻪﻧﯿﺎن دهﻓﺮۆﺷـﺖ‪ ،‬دهﻧﮕ‪‬ﻜـﯽ ﺋـﻪوﺗﯚی ﺑ‪‬ـﺰاری و ﻧﺎرهزاﯾـﻪﺗﯽ دهرﺑﺮﯾﻨـﯽ ﻟـ‪ ‬ﻧﻪﻛﻪوﺗـﻪوهو ﻟـﻪ ﺟﯿﮫـﺎن دهﻧﮕـﯽ ﻧﻪداﯾـﻪوه‪ .‬ھـﻪر ﺑﯚﯾـﻪ‬ ‫ر‪‬ﮋﯾﻤﯽ ﺗﺎواﻧﺒﺎری ﻋ‪‬ﺮاق ﺑ‪ ‬ﺳ‪‬ﻪﻣﯿﻨﻪوه ﻟﻪ ﺑﯿﺮورای ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ‪ ،‬ﺑ‪ ‬ﮔﯚ‪‬ﺪان ﺑﻪ ﻗﻪدهﻏﻪﺑﻮوﻧﯽ ﺋﻪم ﺟﯚره ﭼﻪﻛﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺷـ‪‬ﻮهﯾﻪﻛﯽ ﺑـﻪرﻓﺮاوان ﻟـﻪم دﯾـﻮو ﺋـﻪو دﯾـﻮی ﺳـﻨﻮوره‬ ‫دهﺳﻜﺮدهﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﻪوﺗﻪ ﺑﻪﻛﺎر ھ‪‬ﻨﺎﻧﯽ ﺋﻪو ﭼﻪﻛﻪ ﻛﻮﺷﻪﻧﺪهﯾﻪو ﻟﻪ ﻣﻪوداﯾﻪﻛﯽ ﺑﻪرﺗﻪﺳﻜﺘﺮدا ﻧﺎوﭼﻪﮐﺎﻧﯽ ﻛﺮﻣﺎﺷﺎن و ﻣﻪرﯾﻮاﻧﯿﺸﯽ ﮔﺮﺗﻪوه‪.‬‬ ‫ر‪‬ﮋﯾﻤﯽ ﺑﻪﻋﺴﯽ ﻋ‪‬ﺮاق ﺑﯚ ﺑﻪﭼﯚك داھ‪‬ﻨﺎﻧﯽ ﺑﺰووﺗﻨﻪوهی ﺋﺎزادﯾﺨﻮازی ﮔﻪﻟﯽ ﻛﻮرد ﻟﻪ ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺑﻪ ﺑﯿﺎﻧﻮوی ﺷﻪڕ ﻟﻪ ﮔﻪڵ ر‪‬ﮋﯾﻤـﯽ ﺋ‪‬ـﺮان ﺑـﻪ ﺷـ‪‬ﻮهﯾﻪﻛﯽ ﺑـﻪر ﺑـ‪‬و و‬ ‫ﻛﺎرا ﻛﻪوﺗﻪ ﺑﯚﻣﺒـﺎران و ﺗﯚﭘﺒـﺎراﻧﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷـﺎرۆﭼﻜﻪو ﮔﻮﻧـﺪهﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷـﻮوری ﻛﻮردﺳـﺘﺎن‪ ،‬ﻛـﻪ ﻟﻮوﺗﻜـﻪی ﺋـﻪم ﺗـﺎوان و ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗﺎﻧـﻪ ﺑﯚﻣﺒـﺎراﻧﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷـﺎری ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠـﻪی ﻟـ‪‬‬ ‫ﻛﻪوﺗﻪوه‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﻪ ھﻪزاران ﻛﻪس ژن و ﻣﻨﺪاڵ و ﭘ‪‬ﺎوی ﺑ‪ ‬ﺗﺎوان ﺷﻪھﯿﺪ و ﺑﻪ ھﻪزاراﻧﯿﺶ ﺑﺮﯾﻨﺪار ﺑﻮون‪ .‬ﺑﻪ‪‬م ﻣﺨﺎﺑﻦ و‪‬ﺗﻪ ﺑ‪‬ﯾﺎر ﺑﻪدهﺳﺘﻪﻛﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎن ھﻪر وهﻛﻮو ﻟـﻪ ﭘ‪‬ﺸـﻪوه‬ ‫ﺋﺎﻣﺎژهی ﭘ‪ ‬ﻛﺮا‬ ‫ﻟﻪﺑﻪر ﺑﻪرژهوهﻧﺪی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ‪،‬ﯾﺎ ﺑ‪‬ﺪهﻧﮕﻪﯾﺎن ﻟ‪ ‬ﻛﺮد ﯾﺎن زۆر ﺑﻪﻛﺰی و ﻻوازی ﻧﺎرهزاﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن دهرﺑﺮی‪ .‬ﺑﻪ‪‬م ر‪‬ﮋﯾﻤﯽ ﻛﯚﻧﻪﭘﻪرﺳﺖ و رﯾﺎﻛﺎری ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋ‪‬ـﺮان ﻛـﻪ دژی‬ ‫ر‪‬ﮋﯾﻤﯽ ﺑﻪﻋﺲ ﻟﻪﺷﻪڕ داﺑﻮو و ﻛﻪﻣﺘﻪرﺧﻪﻣﯿﯿﻪﻛﯽ ﯾﻪﻛﺠﺎر زۆری ﺳﻪﺑﺎرهت ﺑـﻪ ﺑﯚﻣﺒـﺎراﻧﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﻪردهﺷـﺖ ﻧﻮاﻧـﺪﺑﻮو‪ ،‬چ ﻟـﻪ ﺑـﺎری ﻗﻪرهﺑﻮوﻛﺮدﻧـﻪوهی زﯾـﺎن ﻟ‪‬ﻜـﻪوﺗﻮواﻧﯽ ﺋـﻪو‬ ‫ﻛﺎرهﺳﺎﺗﻪو چ ﻟﻪ ﺑﺎری زﯾﻨﺪوو راﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋﻪو ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗﻪ ﺑﻪ زۆری وای دهﻧﻮاﻧﺪ ﻛﻪ ﻻﯾﻪﻧﮕﺮی ﺧﻪ‪‬ﻜﯽ ﻟ‪ ‬ﻗﻪوﻣﺎوی ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠﻪﯾﻪو ﺑﻪرﮔﺮﯾﯿﺎن ﻟ‪ ‬دهﻛﺎ‪.‬‬ ‫دﯾﺎره ﺋﻪﻣﻪ ﯾﻪﻛﻪم ﺟﺎر ﻧﻪﺑﻮو ﻛﻪ ﮔﻪﻟﯽ ﻛﻮرد ﻟﻪ ﺷﻪڕی ﻧ‪‬ﻮان دوو ر‪‬ﮋﯾﻤﯽ داﮔﯿﺮﻛﻪری ﻛﻮردﺳﺘﺎن دا زهرهرو زﯾﺎﻧﯽ دهدﯾﺖ و ﺗﻮوﺷﯽ ﻛﺎرهﺳـﺎت دهﺑـﻮو‪ ،‬ﯾـﺎن ﺑـﯚ ﺑﻪرژهوهﻧﺪﯾﯿـﻪﻛﺎﻧﯽ‬ ‫داﮔﯿﺮﻛﻪران و زل ھ‪‬ﺰهﻛﺎن ﺑﺰووﺗﻨﻪوهﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد دهﺑﻮوﻧﻪ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ‪ .‬ﻟﻪ ﺷﻪڕی ﺋﯿﻤﭙﺮاﺗﯚرﯾﯽ ﻋﻮﺳﻤﺎﻧﯿﯿﻪﻛﺎن ﻟﻪﮔﻪڵ ﺳﻪﻓﻪوﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺋ‪‬ـﺮان دا‪ ،‬ﻗـﻪ‪‬ﭼﯚو ﻣـﺎ‪‬ﻮ‪‬ﺮاﻧﯽ‪ ،‬دهرﺑـﻪدهری و‬ ‫ﺑﻪﺷﺨﻮراوی و ﭘﺎرﭼﻪ ﭘﺎرﭼﻪ ﺑﻮون ﺑﻪﺷﯽ ﻛﻮردان ﺑﻮو‪ .‬ﻟﻪ زهﻣﺎﻧﯽ دهﺳﻪ‪‬ﺗﺪارﯾﯽ رهزاﺷﺎی ﭘﻪھﻠﻪوی و ﻛﻪﻣﺎڵ ﺋﻪﺗﺎ ﺗﻮرﻛﯿﺸﺪا ﺳﺎتو ﺳﻪودا ﺑﻪ ﺑﺰووﺗﻨﻪوهی ﻛﻮرد ﻛﺮا‪ ،‬ﻟﻪ زهﻣـﺎﻧﯽ‬ ‫دهﺳﻪ‪‬ﺗﺪاری ﺣﻪﻣﻪرهزاﺷﺎی ﭘﻪھﻠﻪوﯾﺸﺪا ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺑﺰووﺗﻨﻪوهی ﻛﻮرد ﻟﻪ ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺮاو ﺑﻪ ﺷ‪‬ﻮهﯾﻪﻛﯽ دﯾﻜﻪ ﺳﻪداﻣﯽ دﯾﻜﺘـﺎﺗﯚر ﻟﻪﮔـﻪڵ ر‪‬ﮋﯾﻤـﯽ ﺣﻪﻣـﻪرهزا ﺷـﺎ ر‪‬ـﻚ‬ ‫ﻛﻪوت ﺑﯚ زهﺑﺮ ﻟ‪‬ﺪان ﻟﻪ ﺑﺰووﺗﻨﻪوهی ھﻪردوو ﺑﻪﺷﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن‪ .‬ر‪‬ﮋﯾﻤﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴـﻼﻣﯽ ﺋ‪‬ـﺮاﻧﯿﺶ ﻛـﻪ ﮔ‪‬ﯚﻟـﻪی ﻛﻪوﺗـﻪ ﻟ‪‬ـﮋی ﭘﺸـﺘﯽ ﻟـﻪ ﺑﺰووﺗﻨـﻪوهی ﺑﺎﺷـﻮوری ﻛﻮردﺳـﺘﺎن ﻛـﺮد‬ ‫ﻧﻪﺗـﻪﻧﯿﺎ ﺑـﻪ ﺗـﻪﻧﯿﺎی ھ‪‬ﺸـﺘﻪوه ﺑــﻪ‪‬ﻜﻮو زۆر ﺟـﺎرو ﺋ‪‬ﺴﺘﺎﺷـﯽ ﻟﻪﮔـﻪڵ ﺑـ‪ ‬ﻛﻪوﺗــﻪ دژاﯾـﻪﺗﯿﯽ ﺋـﻪو ﺑﺰووﺗﻨﻪوهﯾـﻪو ﺗـﯚپ ﺑــﺎران و ﻛﺎﺗﯿﯚﺷـﺎ ﺑـﺎراﻧﯽ ﮔﻮﻧـﺪهﻛﺎﻧﯽ ﺳـﻨﻮوری ﺣﻜﻮوﻣــﻪﺗﯽ‬ ‫ھﻪر‪‬ﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن‪ .‬ﺑﻪ‪‬م ﺑﻪ دوای رووﺧﺎﻧﯽ ر‪‬ﮋﯾﻤﯽ دﯾﻜﺘﺎﺗﯚری ﺑﻪﻋﺲ و ﺑﻮوﻧﯽ ﺳﻮﭘﺎی ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎ و ھﺎوﭘﻪﯾﻤﺎﻧﺎن ﻟﻪ ﻋ‪‬ـﺮاق ھـﻪﺗﺎ رادهﯾـﻪﻛﯽ زۆر وهزﻋﻪﻛـﻪ ﮔـﯚڕاوه‪ ،‬ﻟـﻪ ﻋ‪‬ـﺮاق‬ ‫ﺣﻜﻮوﻣــﻪﺗ‪‬ﻜﯽ ﻓﯿــﺪرا‪‬ﯽ داﻣــﻪزراوه‪ ،‬ﮔــﻪﻟﯽ ﻛــﻮرد ﻟــﻪو ﺑﻪﺷــﻪ ﻟــﻪ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دهﺳــﻜﻪوﺗﯽ ﺑــﻪرﭼﺎوی ﺑــﻪ ﭘ‪‬ــﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ﺣﻜﻮوﻣــﻪﺗﯽ ﻓﯿــﺪرا‪‬ﯽ ﻋ‪‬ــﺮاق ﺑﻪدهﺳــﺖ ھ‪‬ﻨــﺎوهو ﺧــﯚی ﺧــﺎوهﻧﯽ‬ ‫دهﺳﻪ‪‬تو ﭘﺎرﻟﻤﺎن و ﺣﻜﻮوﻣﻪت و ﺳﻪرۆﻛﯽ ھﻪر‪‬ﻤﻪ‪ .‬ﺗﺎواﻧﺒﺎراﻧﯽ ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ و ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠﻪ و ﺷﻮ‪‬ﻨﻪﻛﺎﻧﯽ دﯾﻜﻪی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھ‪‬ﻨـﺪ‪‬ﻜﯿﺎن وهك ﺳـﻪداﻣﯽ دﯾﻜﺘـﺎﺗﯚرو‬ ‫دهورووﺑﻪرهﻛﻪی ﺑﻪ ﺳﺰای ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﮔﻪﯾﺸﺘﻮون و ﻟﻪ ﺳ‪‬ﺪاره دراون و ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﻜﯿﺶ ﭼﺎوهڕواﻧﯽ ﺳﺰادراﻧﻦ و زۆر‪‬ﻜﯿﺶ ﻟـﻪ ﺟـﻪرﯾﺎﻧﯽ دادﮔـﺎﯾﯽ ﻛـﺮدن دان‪ .‬ﺑـﻪو ﺣﺎ‪‬ـﻪش ﻛـﺎر‬ ‫ﺑﻪدهﺳﺘﺎﻧﯽ دوو ر‪‬ﮋﯾﻤﯽ دژه ﻛﻮردی ﺗﻮرﻛﯿﻪ و ﺋ‪‬ﺮان ﻟﻪ ﻣ‪‬ﮋوو دهرس وهرﻧﺎﮔﺮن و ﭼﺎرهﻧﻮوﺳﯽ ﺗﺎواﻧﺒﺎران ﻧﺎﻛﻪﻧﻪ ﭘﻪﻧﺪو ھﻪر رۆژ ﺑﻪ ﺑﯿﺎﻧﻮوﯾﻪك ھﻪڕهﺷﻪ ﻟﻪ ﺣﻜﻮوﻣﻪﺗﯽ ھـﻪر‪‬ﻤﯽ‬ ‫ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋﺎزاد دهﻛﻪن ﺳﻨﻮورو ﮔﻮﻧﺪﻛﺎﻧﯽ ﺋﻪو ھﻪر‪‬ﻤﻪ ﺗﯚپ ﺑﺎران دهﻛﻪن و دهﺑﻨـﻪ ھـﯚی ﻛﻮﺷـﺘﻨﯽ ھـﺎو و‪‬ﺗﯿـﺎﻧﯽ ﻛـﻮرد و ﺋـﺎوارهﯾﯽ و زﯾـﺎﻧﯽ ﻣـﺎ‪‬ﯽ ﮔﻪﯾﺎﻧـﺪن ﺑـﻪ ﺧـﻪ‪‬ﻜﯽ ﺋـﻪو‬ ‫ﻧﺎوﭼﺎﻧﻪ‪ .‬ﺋ‪‬ﻤﻪو ﻟﻪ رۆژه ﻣﺎﺗﻪﻣﯿﻨﻪدا ﻛﻪ ﯾﺎدی ‪ 20‬ﺳﺎ‪‬ﻪی ﻛﺎرهﺳﺎﺗﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎ ﺑﺎراﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺘﯽ ﭘ‪‬ﺸﻤﻪرﮔﻪ ﭘﻪروهرو ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺖ دهﻛﻪﯾﻨﻪوه‪ ،‬ﺳ‪‬و دهﻧ‪‬ﺮﯾﻦ ﺑﯚ ﮔﯿـﺎﻧﯽ ھـﻪﻣﻮو‬ ‫ﺷﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﺋﻪو ﻛﺎرهﺳﺎﺗﻪو ﺳﻪرﺟﻪم ﺷﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ھﯿﻮادارﯾﻦ رۆژ‪‬ﻚ داﺑ‪ ‬ﺗﺎواﻧﺒﺎراﻧﯽ ر‪‬ﮋﯾﻤﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋ‪‬ﺮاﻧﯿﺶ‪ ،‬ﺋﻪواﻧﻪی دهﺳﺘﯿﺎن ﺑﻪ ﺧﻮ‪‬ﻨﺪﻧﯽ ﮔﻪﻟﯽ ﻛـﻮرد‬ ‫ﻟﻪ رۆژھﻪ‪‬ﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎنو ﮔﻪﻻن و ﺋﺎزادﯾﺨﻮازاﻧﯽ ﺋ‪‬ﺮان ﺳﻮوره ﻟﻪ دادﮔﺎﯾﻪﻛﯽ دادﭘﻪروهراﻧﻪ دا دادﮔﺎﯾﯽ ﺑﻜﺮ‪‬ﻦ و ﺑﻪ ﺳﺰای ﺗﺎوان و ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﮕﻪن‪.‬‬

‫‪93‬‬

‫رهﮔـﻪزی و ﻗــﻪ‪‬ﭼﯚ ﻛﺮدﻧـﯽ ﻛــﻮرد ﺑــﻪ ھﺎوﻛـﺎری و ھــﺎودهﻧﮕﯽ داﮔﯿﺮﻛــﻪراﻧﯽ ﻛﻮردﺳـﺘﺎن ﭘ‪‬ﻨﺎﺳــﻪ دهﻛﺮ‪‬ـﺖ و ﻛﺎرهﺳــﺎﺗﯽ ﺑﯚردوﻣــﺎﻧﯽ ﻛﯿﻤﯿـﺎﯾﯽ ﺳﻪردهﺷــﺖ ﺟﯿــﺎ ﻧﯿﯿـﻪ ﻟــﻪ ﺋــﻪﻧﻔﺎل و‬ ‫ﻛﯿﻤﯿﺎﺑــﺎراﻧﯽ ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠــﻪ و ﺑﺎﻟﯿﺴــﺎن و ﮔﯚﻛﺘﻪﭘــﻪ و زهرده و ﮔﻪ‪‬ــﻪ و ‪ ...‬دهرﻣﺎﻧــﺪاوﻛﺮدﻧﯽ ‪ 3000‬ﭘﻪﻧﺎﺑــﻪری ﺑﺎﺷــﻮور ﻟــﻪ ﺋﯚردوﮔﺎﻛــﺎﻧﯽ ﻣــﺎردﯾﻦ و ھــﻪﻛﺎری و ﺧــﺎﭘﻮور ﻛﺮدﻧــﯽ‬ ‫ﮔﻮﻧﺪهﻛﺎﻧﯽ ھﻪر ﭼﻮار ﭘﺎرﭼﻪی ﻛﻮردﺳﺘﺎن و‪ ...‬ﺑﻪ ﻗﻪوﻟﯽ ﺷﺎﻋﯿﺮدهﻓﻪرﻣﻮێ‪:‬‬ ‫ﺋﻪو رۆژهم ﻗﻪت ﻗﻪت ﻟﻪﺑﯿﺮ ﻧﺎﭼ‪‬‬ ‫ﻟﻪ ﺗﺎﻗﻪ راﺳﺘﻪ ﺷﻪﻗﺎﻣﯽ ﺋﻪم ﻟﻪﺷﻪ ﺳﺎردو ﺳ‪‬هدا‬ ‫ﭼﺎوی زهﻗﻢ ﺑ‪‬ﯾﺒﻮوه ﭘﺎﺳﺪار‪‬ﻜﯽ ڕﯾﺶ ﻧﻮوراﻧﯽ‬ ‫ﺑﻪ ﺳﻪر ﻣﻨﯽ ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠﻪوه ﺋﻪﮔﺮﯾﺎ و‬ ‫ﻛﻪﭼﯽ ﺧ‪‬ﺮا ﺧ‪‬ﺮاﯾﺶ دهﺳﺘﯽ ﺋﻪﻛﺮد ﺑﻪﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯿﺪا و‬ ‫ﻟﻪ دهﻧﻜﻪ ﻣ‪‬ﻮژی ﮔ‪‬ﻨﻪﻛﺎﻧﯽ ﺳﻨﻪ و ﺳﺎﺑ‪‬ﺧﯽ ﺋﻪﺧﻮارد ‪2‬‬ ‫ﻧﻮوﺳﻪری ﺋﻪم ﺑﺎﺑﻪﺗﻪﺑﻪھﯚی ﻧﺰﯾﻜﯽ و ﺑﻪﺷﺪاری ﻛـﺮدن ﻟـﻪ ﭘﺮۆﮔﺮاﻣـﻪﻛﺎﻧﯽ ﺳﻪردهﺷـﺖ ﺟﯿـﺎ ﻟـﻪ ھـﻪﻣﻮو ﺋـﻪو ﺋﺎﻣـﺎر و ر‪‬ـﮋه و ﭼـﺎﻻﻛﯽ و ھﻪو‪‬ﻧـﻪی ﻛـﻪ ﻟﻪﻣـﻪر ﭼﻪواﺷـﻪﻛﺎری و‬ ‫ﻛﺎرﺷﻜ‪‬ﻨﯽ و ﺑﻪﻻر‪‬ﺪاﺑﺮدﻧﯽ ﻛ‪‬ﺸﻪی ﻛﯿﻤﯿﺎﺑـﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷـﺖ و ﻗـﻪرهﺑﻮو ﻧﻪﻛﺮدﻧـﻪوه و ﻧﻪﮔﻪﯾﺎﻧـﺪﻧﯽ ﺧﺰﻣـﻪﺗﮕﻮزاری دهو‪‬ـﻪﺗﯽ ﺑـﯚ ﺧـﻪ‪‬ﻚ و ﺷـﺎرهﻛﻪ‪ ،‬دهدر‪‬ـﺖ ﺧـﺎ‪‬ﻜﯽ ﺗـﺮ ﺑـﻪ‬ ‫ﺳﻪرهﻛﯽ ﺗﺮﯾﻦ ﻛ‪‬ﺸﻪ ﺳﻪﺑﺎرهت ﺑﻪﺑﻪردهواﻣﯽ ﺋﻪم ھﻪو‪‬ﻪ ﻧﻪزۆﻛﺎﻧﻪی دام و دهزﮔﺎی ﺣﻜﻮﻣﯽ ﻟﻪ ﻣﻪڕ ﺳﻪردهﺷﺖ دهزاﻧ‪ .‬ﺋﻪوﯾﺶ ﻧﺎﺗﻪﺑﺎﯾﯽ و ﯾﻪﻛﻨﻪﮔﺮﺗﻮوﯾﯽ ﺧﻪ‪‬ﻜﯽ ﺳﻪردهﺷـﺘﻪ ﺑـﯚ‬ ‫ر‪‬ﺰﮔﺮﺗﻦ و ﺑﯿﺮﺋﺎﻧﯿﻦ و ﺑﻪر‪‬ﻮهﺑﺮدﻧﯽ ﻛﯚڕی ﯾﺎدهوهری ھﻪر ﺳﺎ‪‬ﻪ و ﺑﻪ دواداﭼﻮوﻧﯽ داواﻛﺎرﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺧﻪ‪‬ﻚ ﻟﻪ ﺣﻜﻮوﻣﻪت و ﯾﻪﻛـﺪهﻧﮓ ﻧـﻪﺑﻮوﻧﯽ ﺟـﻪﻣﺎوهری ﺳﻪردهﺷـﺖ ﺑـﯚ ﺑﺎﻧـﺪۆر‬ ‫ﺧﺴﺘﻨﻪﺳﻪر دهو‪‬ﻪت ﺳﻪﺑﺎرهت ﺑﻪ ﺋﺎوهداﻧﻜﺮدﻧﻪوه و ﮔﻪﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺧﺰﻣﻪﺗﮕﻮزارﯾﯿﻪ ﺟﯚراﺟﯚرهﻛﺎن‪ .‬ﺋﻪو ﻧﺎﺗﻪﺑﺎﯾﯿﻪ ﮔﻪﯾﻮهﺗﻪ ﺋﺎﺳـﺘ‪‬ﻚ ﻛـﻪ زۆرﺑـﻪی ﺧـﻪ‪‬ﻜﯽ ﺳﻪردهﺷـﺖ ﻟـﻪ رۆژی ‪ 7‬ی‬ ‫ﭘﻮوﺷﭙﻪڕدا دهرﻛﻪی دووﻛﺎن و ﺑﺎزارﯾﺎن ﻛﺮاوهﯾﻪ و وهك رۆژ‪‬ﻜﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﺧﻪرﯾﻜﯽ ﺋﯿﺸﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧﻦ‪ ،‬ﻟـﻪ ﺟﯿـﺎﺗﯽ ﺋﻪوهﯾﻜـﻪ ﺑﻪﺷـﺪاری ﭘﺮۆﮔﺮاﻣـﻪﻛﺎن ﺑـﻦ و ﺋـﻪم رۆژه دووﻛـﺎن و ﺑـﺎزار‬ ‫داﺧﻪن؛ ﻣﻦ ﺋﻪم ﻛﺎره ﺑﻪﺗﺎوان و ﺧﻪﯾﺎﻧﻪت دهرھﻪق ﺑﻪﺷﻪھﯿﺪان دهزاﻧﻢ‪ .‬ﻛﻪواﺑﻮو ﺳﻪرهﺗﺎ دهﺑ‪ ‬ﮔﻠﻪﯾﯽ ﻟﻪ ﺧﯚﻣﺎن ﺑﻜﻪﯾﻦ و ﺋﻪﻣﻪ ﻟﻪﺑﯿﺮ ﻧﻪﻛﻪﯾﻦ ﻛﻪ ﺋﻪم ﺑﯚﺷـﺎﯾﯿﻪ ﺑﯚﺗـﻪ ھـﯚی ﺧـﯚ‬ ‫دوور ﺧﺴﺘﻨﻪوهی دهو‪‬ﻪت ﻟﻪ ﺧﺰﻣﻪت ﺑﻪ ﺧﻪ‪‬ﻜﯽ ﺷﺎرهﻛﻪ‪ .‬ھﻪروهھﺎ دهو‪‬ﻪﺗﯽ ﻋ‪‬ﺮاﻗﯽ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎﻛﻪ دهﺑ‪ ‬ھﻪو‪‬ﯽ ﻗﻪرهﺑﻮو ﻛﺮدﻧﻪوهی ﺧﻪ‪‬ﻜﯽ ﺳﻪردهﺷـﺖ ﺑﺪاﺗـﻪوه ﻛـﻪ ﺋﻪﻣـﻪ ﻟﻪر‪‬ﮕـﻪی‬ ‫ﭘﺮۆژهﯾﻪﻛﯽ در‪‬ﮋﺧﺎﯾﻪﻧﯽ ﺷﻜﺎﯾﻪت و ﺑﻪرزﻛﺮدﻧﻪوهی ﺳﻜﺎ‪‬ی ﺧﻪ‪‬ﻜﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﯚ دادﮔﺎﯾﯽ ﻛﺮدﻧﯽ ﺗﺎواﻧﺒﺎران و وهرﮔﺮﺗﻨﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﺋﻪم ﺧﻪ‪‬ﻜـﻪ ﻟـﻪ دادﮔـﺎی ﺑﻪﻏـﺪا دهﻛﺮ‪‬ـﺖ‪ .‬وهك‬ ‫ﺋﻪوهﯾﻜﻪ ﻟﻪ ﻣﻪر ﺗﺎواﻧﺒﺎر ﺋﺎن راﺗﻪوه ﻛﺮا ﻛﻪ ھﻪر ﻧﻪﺑ‪ ‬ﺑﻪﺳﺰاﯾﻪﻛﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﮔﻪﯾﺸـﺖ و ﺋ‪‬ﺴـﺘﺎﻛﻪ ﻟـﻪﻧﺎو ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧـﻪ داﯾـﻪ‪ .‬ھـﻪروهھﺎ ﻟـﻪ ﺋ‪‬ـﺮاﻧﯿﺶ و ﺑـﻪﻛﯚی دهﻧـﮓ و ﭘﺸـﺘﮕﯿﺮی‬ ‫ھﻪ‪‬ﺴﻮراوان و ھﻮﻧﻪرﻣﻪﻧﺪان ‪ ...‬و ﻟﻪر‪‬ﮕﻪی ﺑﻪرزﻛﺮﻧﻪوهی ﺗﯚﻣﺎر و ﻛﯚﻛﺮدﻧﻪوهی واژۆ ﺑﯚ ﺑﻪردهم ﭘﺎرﻟﻪﻣﺎن و ﺑﻨﻜﻪی ﺳﻪرۆﻛﻜﯚﻣﺎرﯾﯽ و ﺑﻪ ﺷ‪‬ﻮهﯾﻪﻛﯽ ﺗﻪواو ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ‪ ،‬ھـﯿﭻ ﻧـﻪﺑ‪‬‬ ‫ﺑﻪﺷ‪‬ﻚ ﻟﻪ ﻛ‪‬ﺸﻪﻛﺎن ﭼﺎرهﺳﻪری دهﻛﺮ‪‬ﻦ‪ .‬ﻻﻧﯿﻜﻪم ﺋﻪو ‪ 16‬ﺗﺎ ‪ 17‬ھﻪزار ﻛﻪﺳﻪی ﻛـﻪ ﻟـﻪ ﺳﻪردهﺷـﺖ ﭘﻪروهﻧـﺪهﯾﺎن ﺳـﺎز داوه و ﺑﺎﻧﮕﻪﺷـﻪی ﻛﯿﻤﯿـﺎﯾﯽ ﺑـﻮون دهﻛـﻪن‪ ،‬دهﺗـﻮاﻧﻦ ﻟـﻪم‬ ‫ﻛﺎراﻧﻪدا ﺑﻪ ھﺎودهﻧﮕﯽ ﺑﻪﺷ‪‬ﻚ ﻟﻪو ﭼﺎﻻﻛﯿﺎﻧﻪ ﺑﻨﻮ‪‬ﻨﻦ و ھﻪر ﻛﻪس ﻟﻪﺧﻪﻣﯽ ﺧﯚﯾﺪا ﻧﻪﺑ‪‬ﺖ و ﺑﻪرژهوهﻧـﺪی ﮔـﻪل و ﺷـﺎرهﻛﻪ ﺑﻪﺳـﻪر ﺑﻪرژهوهﻧـﺪی ﺗﺎﻛﻪﻛﻪﺳـﯿﺪا زاڵ ﺑ‪‬ـﺖ و ﻻﻧﯿﻜـﻪم‬ ‫ﻟﻪ رۆژی ﻛﺎرهﺳﺎﺗﻪﻛﻪدا ھﻪوڵ و ﭼﺎ‪‬ﻛﯿﯿﻪﻛﺎن ﺑﻪرﻓﺮاواﻧﺘﺮ و ھﻪﻣﻮو ﻻﯾﻪﻧﻪ ﺑﻜﻪن‪ .‬ﺑﺎ ھﻪر ﻧﻪﺑ‪‬ﺖ ﻛﺎر‪‬ﻚ ﺑﻜﺮ‪‬ﺖ دهرھﻪق و ﭘ‪ ‬ﺑﻪ ﭘ‪‬ﺴـﺘﯽ ﻧـﺎوی ﯾﻪﻛـﻪم ﺷـﺎری ﻗﻮرﺑـﺎﻧﯽ ﭼـﻪﻛﯽ‬ ‫ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﻜﻮژﯾﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻟﻪ ﺟﯿﮫﺎﻧﺪا‪.‬‬ ‫ﺑ‪‬ﮕﻮوﻣﺎن ﻛ‪‬ﺸﻪﻛﻪ ﺑﻪﻣﻪوه ﻧﺎوهﺳﺘ‪‬ﺘﻪوه و ﯾﻪﻛﺠﺎر ھﻪوڵ و ﺧﻪﺑﺎﺗﯽ ﭘ‪‬ﻮﯾﺴﺘﻪ‪ .‬ﺋﻪم وﺗﺎرهش ﺑﻪﺷ‪‬ﻜﯽ ﺑﭽﻮوﻛﻪ ﻟـﻪ ﺑﻪﺳـﻪرھﺎﺗﯽ ‪ 20‬ﺳـﺎڵ ﻟـﻪ ﺑ‪‬ـﺪهﻧﮕﯽ ﻣﺮۆﭬﺎﯾـﻪﺗﯽ و ﺟﯿﮫﺎﻧﯿـﺎن و‬ ‫ﺋﻪو ر‪‬ﻜﺨﺮاواﻧﻪی ﺑﺎﻧﮕﻪﺷﻪی ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ دهﻛـﻪن و ﻟﻪﺳـﻪرووی ھﻪﻣﻮاﻧﯿﺸـﻪوه ﻧﻪﺗﻪوهﯾـﻪﻛﮕﺮﺗﻮوهﻛﺎن و ﭼـﺎوهد‪‬ﺮاﻧﯽ ﻣـﺎﻓﯽ ﻣـﺮۆڤ‪ .‬ﻣﻪﺑﻪﺳـﺘﯽ ﺳـﻪرهﻛﯽ ﻟـﻪم وﺗـﺎره زﯾـﺎﺗﺮ ﺋﺎﺷـﻜﺮا‬ ‫ﻛﺮدن و دهﺳﺘﺨﺴﺘﻨﯽ ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﻚ زاﻧﯿﺎرﯾﯿﻪ ھﻪر وهك ﮔﻮﺗﺮا ﻻﻧﯿﻜﻪم ﺑﯚ ھﺎﺗﻨﻪدهر ﻟﻪ ﺑﺎﯾﻜﯚﺗﯽ راﮔﻪﯾﺎﻧﺪن‪ .‬ﺷـﺮۆﭬﻪو داوهری د‪‬ﻤـﻪوه ﺑـﯚ ﺧﻮ‪‬ﻨـﻪری ﺑـﻪر‪‬ﺰ و ﮔـﻪل و ﻧﯿﺸـﺘﯿﻤﺎن ﺑـﻪو‬ ‫ھﯿﻮاﯾﻪی ﭼﯿﺘﺮ ﻧﺎﺳﯚڕهﻛﺎن ﺑ‪‬ﺪهﻧﮓ ﻧﻪﺑﻦ‪.‬‬ ‫ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ ‪ :‬ﺳﯚھﺮاب ﻟﻪﺣﺎﻓﺪووزی ﺟﯚزهرداﻧﯽ ‪ 1386‬ھﻪ ‪ 2007 -‬ز‬ ‫‪ -1‬ﻧﺎﺳﯚڕهﻛﺎن ﺑﯚ ﺑ‪‬ﺪهﻧﮕﻦ ﻧﺎوی ﯾﻪك ﻟﻪﺷﺎﻧﯚ ﻧﺎﻣﻪﻛﺎﻧﯽ ھﺎوڕ‪‬ﯽ ﺑﻪر‪‬ﺰم ) ع م ( ه ﻟﻪ ﻛﻮردﺳﺘﺎن‪.‬‬ ‫‪ -2‬ﻣﺎﻣﻮهﺳﺘﺎ ﺑ‪‬ﻜﻪس ـ دهرﺑﻪﻧﺪی ﭘﻪﭘﻮوﻟﻪـ ل ‪101‬‬ ‫ﺳ‪‬ﭼﺎوە ‪ :‬ﻣﺎ‪‬ﭙ‪‬ڕی ﮔﯿﺎرەﻧﮓ ‪ /‬ڕ‪‬ﮑ‪‬وﺗﯽ ‪27 :‬ی ﺟﯚﻧﯽ ‪2007‬‬

‫‪92‬‬

‫ﺷﻪرﻣﻪزاری ﺑ‪‬ﺪهﻧﮕﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻟﻪم ﻛﺎرهﺳﺎﺗﻪ ﻣﺮۆﭬﯿﻪ ﻛﻪم ﻧﺎﻛﺎﺗﻪوه‪.‬‬ ‫‪ -2‬دهرهوهی ﺋ‪‬ﺮان‬ ‫ﻟﻪ دهرهوهی ﺋ‪‬ﺮان و ﻟﻪﭘﺎرﭼـﻪﻛﺎﻧﯽ ﺗـﺮی ﻛﻮردﺳـﺘﺎن ﺗـﺎﻛﻮو ﺋ‪‬ﺴـﺘﺎ ﺷـﺎﯾﻪدی چ ﭘﺮۆﮔﺮاﻣ‪‬ﻜـﯽ ﺋـﻪوﺗﯚ ﻟﻪﻣـﻪر ﺋـﻪم ﻛﺎرهﺳـﺎﺗﻪ ﻧـﻪﺑﻮوﯾﻦ‪ ،‬ﺋﻪﮔـﻪرﭼﯽ ﺋـﻪﻣﺎن ﭼﻪﻧـﺪ ﺳـﺎ‪‬ﻜﻪ ﻣﯿـﺪﯾﺎی‬ ‫ﺳﻪﺗﻪﻻﯾﺘﯿﺎن ھﻪﯾﻪ ﺑﻪ‪‬م ﻟـﻪ ﺋﺎﺳـﺖ ﺋـﻪم ﻛﺎرهﺳـﺎﺗﻪ ﻛـﭗ و ﺑ‪‬ـﺪهﻧﮓ ﺑـﻮون‪ .‬ھـﻪروهھﺎ ﺑـﻮوﻧﯽ ﭘـﺎرت و ﻻﯾﻪﻧـﻪ ﺳﯿﺎﺳـﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺑﻪرھﻪ‪‬ﺴـﺘﻜﺎری رژ‪‬ﻤـﯽ ﺋ‪‬ـﺮان ﻟـﻪ دهرهوهی ﺳـﻨﻮوری‬ ‫دهﺳﺘﻜﺮده ﻧ‪‬ﻮﻧﻪﺗﻪوهﯾﯿﻪﻛﺎن )ﻧ‪‬ﻮان رۆژھﻪ‪‬ت و ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن( ﺑﯚﺗﻪ ﺋﻪوهﯾﻜﻪ ﻟﻪم ﺑﻪﺷﻪدا ﺑﺎﺳﯿﺎن ﺑﻜﻪﯾﻦ ﻛﻪ ﺑﻪداﺧﻪوه ﺟ‪‬ﮕﺎی ﺑﺎﺳﯿﺎن ﻧﻪھ‪‬ﺸﺘﯚﺗﻪوه‪ ،‬ﺟﯿﺎ ﻟﻪﯾـﻪك ﺳـﺎ‪‬ﯽ‬ ‫راﺑــﺮدوودا و ﻟﻪر‪‬ﮕــﻪی ﺳــﻪﺗﻪﻻﯾﺘﻪﻛﺎﻧﯿﺎﻧﻪوه‪ ،‬ﺋــﻪﮔﯿﻨﺎ ﺑــﻪرد‪‬ﮋاﯾﯽ ﺋــﻪم ﺳــﺎ‪‬ﻧﻪ دهﻧــﮓ ﻟﻪﺑــﻪرد ھــﺎﺗﻮوه و ﻟــﻪوان ﻧــﻪھﺎﺗﻮوه‪ .‬ﺟﯿــﺎ ﻟــﻪو ﭘﺮۆﮔﺮاﻣــﻪ ﭼﻪواﺷــﻪﻛﺎراﻧﻪ ﺗ‪‬ﻜﻮهردهراﻧــﻪی‬ ‫ﻛﻪﻛﺎﻧﺎ‪‬ﯽ ‪ roj tv‬ﻟﻪ ﭘﻮوﺷﭙﻪڕی ‪85‬ی ھﻪﺗﺎوﯾﺪا ﺑﻪر‪‬ﻮهﯾﺎن ﺑﺮد‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﻪداﺧﻪوه ﺑﻪﺑ‪ ‬ھـﯿﭻ ﺑﻪ‪‬ﮕـﻪ و ﺷـﺎرهزاﯾﻪﺗﯿﯿﻪك ﺑـﻪر‪‬ﻮهﭼﻮو‪ ،‬ﺑـﻮو ﺑـﻪ ھـﯚی د‪‬ﺴـﺎرد ﺑﻮوﻧـﻪوهی ﺧـﻪ‪‬ﻚ و‬ ‫ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﻚ ﺋﺎﺳﺘﻪﻧﮕﯽ ﺗﺮ‪.‬‬ ‫‪ -2‬ﺳﻪرداﻧﻪﻛﺎن‬ ‫ﺟﯿــﺎ ﻟــﻪو ھﻮﻧﻪرﻣﻪﻧــﺪ و ﻧﻮوﺳــﻪر و ﺷــﺎﻋﯿﺮ و رووﻧــﺎﻛﺒﯿﺮ و ھﻪ‪‬ﺴــﻮوراواﻧﯽ ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﯾــﻪﺗﯽ‪ ،‬ﻛﻮﻟﺘــﻮوری و‪ ...‬ﻛــﻪ ﺑــﻪردهوام ﺑــﻪ روﺣ‪‬ﻜــﯽ ﭘــ‪ ‬ﻟــﻪ ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴــﺘﯽ و دﻟﺴــﯚزی‪ ،‬ﺧــﻪ‪‬ﻜﯽ‬ ‫ﺑ‪‬ﺪهرهﺗﺎن و زاﻣﺪار و ﺑ‪‬ﺘﺎواﻧﯽ ﺋﻪم ﺷﺎرهﯾﺎن )ﺑﻪﺗﻪﻧﯿﺎ ﺟ‪ ‬ﻧﻪھ‪‬ﺸﺖ( ﺋﻪﻣﺎن ﺑﺎﺳﯿﺎن ﻟ‪‬ـﻮه ﻧﺎﻛـﻪﯾﻦ ﻛـﻪ ﺧﯚﯾـﺎن ﺧﺎﻧـﻪﺧﻮێ و ﺋﻪﻧـﺪاﻣﯽ ﺑﻨﻪﻣﺎ‪‬ـﻪی ﮔـﻪورهﻣﺎﻧﻦ‪ .‬ﺳـﻪرداﻧﻪﻛﺎﻧﯽ ﺗـﺮ‬ ‫ﻟﻪم ﭼﻪﻧﺪ ﺳﺎ‪‬ﻪی راﺑﺮدوودا ﺑﻪم ﺷ‪‬ﻮهﯾﻪﺑﻮون‪:‬‬ ‫* ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪ 81‬ی ھﻪﺗﺎوی‪ :‬ھﺎﺗﻨﯽ ھﻪوا‪‬ﻨ‪‬ﺮی رۆژﻧﺎﻣﻪی )ﻛﯚرﯾ‪‬ﻪرێ د‪‬ﻠﻼ ﺳ‪‬ﺮا( ی ﺋﯿﺘﺎﻟﯿﺎ ﺑﻪر‪‬ﺰ ﭘﺎﺋﯚﻟﯚ ﻛﯚﻧﺘﯽ ﺑﯚ ﺳﻪردهﺷﺖ و ﺳﺎزداﻧﯽ راﭘﯚرت‪.‬‬ ‫*ﺳﻪرداﻧﯽ ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﻚ ﻟﻪ ﻧﻮ‪‬ﻨﻪران و ﺋﻪﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﭘﺎرﻟﻪﻣﺎن و دهﺳﺘﻪی ﺳﻪرۆ ﻛﺎﯾـﻪﺗﯽ ﭘﺎرﻟـﻪﻣﺎن ھـﺎورێ دهﮔـﻪڵ راو‪‬ﮋﻛـﺎری ﺳـﻪرۆك ﻛﯚﻣـﺎر ﻟـﻪ ﻛﺎروﺑـﺎری ﺳـﻮوﻧﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺋ‪‬ـﺮان‪ ،‬و‬ ‫ﭘﺎر‪‬ﺰﮔﺎری ﺋﺎزهرﺑﺎﯾﻪﺟﺎﻧﯽ رۆژ ﺋﺎوا و ‪ ...‬ﻛﻪ ﺑﻪردی ﺑﻨﺎﻏﻪی ﭘﺮۆژهﯾﻪﻛﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮوری ـ ﺳﻪﯾﺮاﻧﮕﺎﯾﯽ ﺑﻪ رووﺑﻪری ‪ 4000‬ﻣﻪﺗﺮ ﻟﻪ دهرهوهی ﺷﺎر )ﺑﻪﺷ‪‬ﻮهی ﻗﻮ‪‬ﯿﻨﮓ ﻟ‪‬ـﺪان( ﻟ‪‬ـﺪرا و‬ ‫ﺋﺎﻣﺎژه ﺑﻪﺑﻮودﺟﻪی ‪ 30‬ﻣﻠﻮ‪‬ﻦ ﺗﻤﻪﻧﯽ ﺋ‪‬ﺮاﻧﯽ ﺳﻪرهﺗﺎﯾﯽ ﻛﺮا و ﺑﺮﯾﺎر واﺑﻮو ﺗﺎ ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﺋﻪم ﺳﺎ‪‬ﻪ واﺗﻪ ‪ 81‬ﭘﺮۆژهﻛﻪ ﺗﻪواو ﺑﻜﺮ‪‬ﺖ‪ ،‬ﺋ‪‬ﺴﺘﺎﻛﻪ ﻛﻪﺳـﺎ‪‬ﯽ ‪ 86‬ی ھﻪﺗﺎوﯾﯿـﻪ‪ ،‬ﺷـﻮ‪‬ﻨﯽ‬ ‫ﻗﻮ‪‬ﯿﻨﮓ ﻟ‪‬ﺪاﻧﻪﻛﻪ ﭘﺎك ﺑﯚﺗﻪوه و ‪ 30‬ﻣﻠﻮ‪‬ﻨﻪﻛﻪش ﯾﺎن ھﻪرد ﻗﻮﺗﯽ داوه ﯾﺎن ﺋﺎﺳﻤﺎن ھﻪ‪‬ﯿﻠﻮوﺷﯿﻮه‪.‬‬ ‫ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪ 82‬ی ھﻪﺗﺎوی‪ :‬ھﺎﺗﻨﯽ ھﻪوا‪‬ﻨ‪‬ﺮی ﻛﺎﻧﺎ‪‬ﯽ ‪ zdf‬ی ﺋﺎ‪‬ﻤﺎن ﺑﻪر‪‬ﺰ ﺋﯚ‪‬ﺮﯾﺶ ﺗﯿﻠﮕﻨ‪‬ﺮ‬ ‫ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪ 83‬ی ھﻪﺗﺎوی‪ :‬ﺳﻪرداﻧﯽ ﺷﺎﻧﺪی ﻧﺎوهﻧﺪی ﺋﺎﺷﺘﯽ ھﯿﺮۆﺷﯿﻤﺎ ‪ 83 - 1 - 23‬ه‬ ‫* ﺳﻪرداﻧﯽ ﺑﻪر‪‬ﺰ ﻛﺮﯾﺲ ﻛﯚﭼ‪‬ﺮا )ھﺎورێ ﻟﻪﮔﻪڵ ﺧ‪‬ﺰاﻧﯽ( رۆژﻧﺎﻣﻪواﻧﯽ ﺑﻪﻧﺎو ﺑﺎﻧﮕﯽ ﻓﻪڕاﻧﺴﯽ و‪ ،‬ﻛﯚ ﻛﺮﻧﻪدهی زاﻧﯿﺎری ﺑﯚ ﻛﺘ‪‬ﺒﯽ داھﺎﺗﻮوﯾﺎن‪.‬‬ ‫* ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪ 84‬ی ھﻪﺗﺎوی ‪ :‬ھﺎﺗﻨﯽ ﺑﻪر‪‬ﺰ ﺗﺘﯿﻔ‪‬ﻦ دادﺳﺘﺎﻧﯽ ﭘﻪروهﻧﺪهی ﻓﺮاﻧﺲ ﭬﺎن ﺋﺎن رات و ﺷﺎﻧﺪی ﯾﺎوهری‬ ‫* ھﺎﺗﻨﯽ ﺷﺎﻧﺪی ﻗﻪزاﯾﯽ ھﯚ‪‬ﻨﺪی ‪84 - 2- 10‬‬ ‫* ھﺎﺗﻨﯽ ﺷﺎﻧﺪی ژاﭘﯚﻧﯽ و ھﻪوا‪‬ﻨ‪‬ﺮی ژاﭘﯚﻧﯽ ‪84 - 3 - 21‬‬ ‫* ھﺎﺗﻨﯽ ﺷﺎﻧﺪی ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠﻪی ﺷﻪھﯿﺪ ‪84 - 3 - 29‬‬ ‫* ھﺎﺗﻨﯽ ﺷﺎﻧﺪی ﻣﻪرﯾﻮاﻧﯽ ‪84 - 4 - 7‬‬ ‫* ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪ 85‬ی ھﻪﺗﺎوی ‪ :‬ھﺎﺗﻨﯽ ﺷﺎﻧﺪ‪‬ﻜﯽ ﻧﻮوﺳﻪران و ﺷﺎﻋﯿﺮاﻧﯽ ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠﻪی ﺷﻪھﯿﺪ ‪ (85 – 4 - 7‬رهﻧﮕﻪﻛﯚ ﻣﻪ‪‬ﻚ ﻟﻪﺳﻪرداﻧﻪﻛﺎن ﻧﻪﻧﻮوﺳﺮاﺑﻦ ﻛﻪداوای ﻟ‪‬ﺒﻮردﻧﻢ ھﻪﯾﻪ)‬ ‫‪ -6‬ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ و دهرﺋﻪﻧﺠﺎم‪:‬‬ ‫ھﻪر وهك ﺧﻮ‪‬ﻨﻪری ﺑﻪر‪‬ﺰ ﺑﯚی دهر ﻛﻪوت ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﻚ زاﻧﯿﺎری ﭘ‪‬ﺸﻜﻪش ﻛﺮا‪ .‬ﺋﻪوهی ﺷﺎﯾﺎﻧﯽ ﺑﺎﺳﻪ ﺋﻪم ﺗﺎوان و ﻛﺎرهﺳﺎﺗﻪ دژهﻣﺮۆﭬﯿﯿﻪ ﺑﻪ ژ‪‬ﻨﯚﺳﺎﯾﺪی ﮔﻪﻟﯽ ﻛﻮرد ﺑﯚ ﭘﺎﻛﺘﺎوی‬

‫‪91‬‬

‫ﭘﺮۆﻓ‪‬ﺸــﻨﺎڵ ﻧــﻪﺑﻮوﻧﯽ ﻛﻪﺳــﺎﯾﻪﺗﯽ ھﯿﭽﻜــﺎم ﻟــﻪ ﺋﻪﻧــﺪاﻣﺎﻧﯽ ر‪‬ﺒــﻪری و ﻛــﺎر و ﭼﺎﻻﻛﯿﻪﻛﺎﻧﯿﺎﻧــﻪوه ﺳــﻪر ﭼﺎوهدهﮔﺮ‪‬ــﺖ‪ .‬ﺑ‪‬ﮕﻮﻣــﺎن ﭘ‪‬ﻮهﻧــﺪی دهﮔــﻪڵ ﺋﻪﻧﺠﻮوﻣــﻪﻧﯽ ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻟــﻪ‬ ‫ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎﻧﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯽ )ﻟﻪﺗﺎران( و وهزارهﺗﯽ دهرهوه و دهزﮔﺎ ﺣﻜﻮوﻣﯿﻪﻛﺎﻧﯽ وهك )ﺑﻨﯿﺎد ﺟﺎﻧﺒﺎزان( دهﺗﻮاﻧ‪ ‬رۆﻟ‪‬ﻜﯽ ﺑﻪرﭼﺎوی ﻟـﻪو ﻛ‪‬ﺸـﺎﻧﻪدا ھـﻪﺑ‪‬ﺖ )ﺋﻪﮔـﻪر ﺑ‪‬ـﺖ و ﻟـﻪ ﻗـﻪواره‬ ‫دهرﭼ‪‬ﺖ(‪ .‬ﻟ‪‬ﺪوان و رووﻧﻜﺮدﻧﻪوهی زﯾﺎﺗﺮ د‪‬ﻤﻪوه ﺑﯚ دهﺳﺘﻪی ﺑﻪر‪‬ﻮهﺑﻪری ﺋﻪﻧﺠﻮوﻣﻪن‪.‬‬ ‫‪ -3‬رۆ‪‬ﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺋ‪‬ﺮان‬ ‫راﺳﺘﻪ ﻛﻪ رژ‪‬ﻤﯽ ﺑﻪﻋﺴﯽ ﻋ‪‬ﺮاق راﺳﺘﻪوﺧﯚ و ﻟـﻪ ھ‪‬ﺮﺷـ‪‬ﻜﯽ ﺋﺎﺳـﻤﺎﻧﯿﺪا ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺘﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﺑـﺎران ﻛـﺮد‪ ،‬ﺑـﻪ‪‬م ﺑـﻪ ھـﯚی ﺋﺎﺳـﺘﯽ ﭘﺮۆژهﻛـﻪ و ﺋﺎﻛـﺎﻣﯽ ﻛﺎرهﺳـﺎﺗﻪﻛﻪ‪ ،‬ﻛﻪﺷـﻮ‪‬ﻨﯽ‬ ‫ھﻪ‪‬ﻜﻪوﺗﻦ و ﺑﺮﯾﺘﯽ ﺑﻮو ﻟـﻪ‪ 1550‬ﻛـﻪس ﺑـ‪ ‬ﺑﻪ‪‬ﮕﻪﻧﺎﻣـﻪی ﻛـﺎﺗﯽ ﺑﯚردوﻣﺎﻧﻪﻛـﻪ‪ ،‬ﻛـﻪ ﻟﻪواﻧـﻪ ‪ 64‬ﻛـﻪس ﻪ‬ ‫ﻟـﻪ‬ ‫ﺳــﻪرووی ‪ % 25‬و ‪ 500‬ﻛــﻪس ﻟــﻪﺧﻮارووی ‪ % 25‬وهك ﺑﺮﯾﻨــﺪاری ﻛﯿﻤﯿــﺎﯾﯽ )ﺟﺎﻧﺒــﺎز( ﻧﺎﺳــﺮان ﻛــﻪ ﻛــﯚیی‬ ‫ھﻪردوو ﻛﯚﻣﯿﺴـﯿﯚﻧﻪﻛﻪ ‪ % 45‬ﺋﺎﻛـﺎﻣﯽ ﭘـﯚز‪‬ﺘﯿﭭﯽ ھـﻪﺑﻮو‪ .‬ﻟـﻪ رهزﺑـﻪری ﺳـﺎ‪‬ﯽ ‪83‬دا دﯾﺴـﺎﻧﻪوه دوو ر‬ ‫ﺟـﺎر‬ ‫ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚن ﺑــﻪر‪‬ﻮهﭼﻮو ﻛــﻪ ﻧﺰﯾﻜــﻪی ‪ 3500‬ﻛﻪﺳــﯽ ﮔﺮﺗــﻪوه‪ ،‬زﯾــﺎﺗﺮ ﻟــﻪ‪ 120‬ﻛــﻪس ﻟــﻪ ﺧــﻮارووی ‪% 20‬‬ ‫ﺑﻪﺑﺮﯾﻨﺪاری ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻧﺎﺳﺮان و ﻛﯚی ھﻪردوو ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﯚﻧﻪﻛﻪ ‪ %7‬ﺑﻪﺷﺪار ﺑﻮوان ﺑـﻪ ﺑﺮﯾﻨـﺪاری ﻛﯿﻤﯿـﺎﯾﯽ )‬ ‫ﺟﺎﻧﺒــﺎز( ﻧﺎﺳــﺮان‪ .‬ﻟــﻪ ﺳــﺎ‪‬ﯽ ‪84‬ی ھﻪﺗﺎوﯾــﺪا ﻻﻧﯿﻜــﻪم دوو ﺟــﺎر ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚن ﮔﯿــﺮا‪ ،‬ﻛــﻪﺑﺮﯾﺘﯽ ﺑــﻮو ﻪ‬ ‫ﻟــﻪ‬ ‫ی‬ ‫ﭘـﺎﯾﯿﺰی‬ ‫ﭼﺎوﺧﺸﺎﻧﺪﻧﻪوه ﺑﻪ ﺷﻜﺎﯾﻪت و ﺳﻜﺎ‪‬ی ﻧﺎڕازﯾﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﯚﻧﻪﻛﺎﻧﯽ ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪ 82‬و ‪ 83‬ﻛﻪ ﯾﻪﻛﯿﺎن ﻟـﻪ‬ ‫ﺋﻪو ﺳﺎ‪‬ﻪدا و ﺋﻪوﯾﺘﺮﯾﺎن ﻟﻪ ﻣﺎﻧﮕﯽ ڕهﺷﻪﻣ‪‬ﺪا ﺑﻪر‪‬ﻮهﭼﻮون ‪.‬ﺋﻪوهی ﻣـﺎﻧﮕﯽ رهﺷـﻪﻣ‪ ‬ﺑﺮﯾﺘـﯽ ﺑـﻮو ﻟـﻪ ‪1600‬‬ ‫ﻛﻪس و ﻛﯚی ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﯚﻧﻪﻛﺎﻧﯽ ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪ 84‬ی ھﻪﺗﺎوی ‪ 3000‬ﻛـﻪس داواﻛـﺎری ھـﻪﺑﻮو ﻛـﻪ ﻟـﻪ ﺋﺎﻛﺎﻣـﺎ ﻛـﯚی ھـﻪﻣﻮو ﺋـﻪو ﻛﻪﺳـﺎﻧﻪی ﻟـﻪ ﺳﻪردهﺷـﺖ وهك ﺟﺎﻧﺒـﺎز ﻧﺎﺳـﺮاون ‪ 2128‬ﻛـﻪس‬ ‫ﻣﻪزهﻧﺪه دهﻛﺮ‪‬ﻦ و ﻟﻪواﻧﻪ ‪ 1600‬ﻛﻪس ﺑﻪ ﺟﺎﻧﺒﺎزی ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯽ دهﻧﺎﺳﺮ‪‬ﻦ ﻛﻪ ‪ 900‬ﻛﻪﺳﯿﺎن ﻟﻪ ﺳﻪرووی ‪ %25‬ﺑﺮﯾﻨﺪار و ﮔﯿﺮۆدهﺑﻮوی ﻣﺎدهی ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯿﻦ ‪.‬‬ ‫ﺷﺎﯾﺎﻧﯽ ﺑﺎﺳﻪ ﺋﻪواﻧﻪی ﻟﻪ‪ %25‬ﺳﻪرﺗﺮ ﺑﻦ و ﻟﻪھﻪﻣﺎن ﻛﺎﺗﺪا ‪ %20‬ﺗﻮوﺷﯽ ﺧﻪﺳﺎری ﺳﯿﯿﻪﻛﺎن ھﺎﺗﺒﻦ ﯾﺎﻧﯽ ﺣﺎ‪‬ﻪﺗﯽ ‪ k‬دهﺧﺮ‪‬ﻨﻪ ﻧﺎو ﺑﺎزﻧـﻪی ھـﻪﻗﯽ ﭘﻪرهﺳـﺘﺎری ﺑـﻪو ﻣﺎﻧﺎﯾـﻪ‬ ‫ﻛﻪﺳ‪‬ﻚ وهك ﭘﻪرهﺳﺘﺎر ﻟﻪ ﻣﺎ‪‬ﻪوه ﯾﺎرﻣﻪﺗﯿﯿﺎن دهدات و ﻣﺎﻧﮕﺎﻧـﻪ ﺑـﺮێ ﭘـﺎرهی ﺑـﯚ ﺗـﻪرﺧﺎن دهﻛﺮ‪‬ـﺖ )ﻟﻪﻻﯾـﻪن دهو‪‬ﻪﺗـﻪوه( ﺑـﻪ‪‬م ﺋﻪوهﯾﻜـﻪ ﻛﯚﻣﯿﺴـﯿﯚن دهﺧﺎﺗـﻪ ژ‪‬ـﺮ ﭘﺮﺳـﯿﺎرهوه‬ ‫ﺋﻪوهﯾـﻪ ﻛـﻪ ھـﻪر ﻛﻪﺳــ‪‬ﻚ دهﭼ‪‬ﺘـﻪ ژووری ﻛﯚﻣﯿﺴـﯿﯚﻧﻪﻛﺎن ﻛـﻪ ﺑــﺮﯾﺘﯿﻦ ﻟﻪﺑﻪﺷـﻪﻛﺎﻧﯽ ﭼـﺎو‪ ،‬ھﻪﻧﺎﺳـﻪو ﺳــﯿﯿﻪﻛﺎن‪ ،‬ﭘ‪‬ﺴـﺖ و ﻣ‪‬ﺸـﻚ ‪ ...‬ﺑـﯚ ھــﻪر ﻛﯚﻣﯿﺴـﯿﯚﻧﻪ ﺗـﻪﻧﯿﺎ ﻣـﺎوهی ‪ 3‬ﺗــﺎ ‪5‬‬ ‫ﺧﻮﻟﻪﻛﯽ ﻛﺎت ﭘ‪ ‬دهﭼ‪‬ﺖ و‪‬ای ﺋﻪوهﯾﻜﻪ ھﯿﭻ ﭘﺴﭙﯚڕ‪‬ﻚ ﻧﺎﺗﻮاﻧ‪‬ﺖ ﻟﻪم ﻣﺎوه ﻛﻮرﺗﻪ دا ﺑﯿﺴﻪﻟﻤ‪‬ﻨ‪‬ﺖ ﻛﻪ ﻛﻪﺳ‪‬ﻚ ﺑﻪﻣﺎدهی ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﮔﯿﺮۆده ﺑﻮوه ﯾﺎن ﻧﺎ ﺑﻪ‪‬م ﺋﻪﻣﺎن دهﯾﺴﻪﻟﻤ‪‬ﻨﻦ ‪.‬‬ ‫ھﻪروهھﺎ ﮔﻪ‪‬ﻪﯾﻪك ھﻪﯾﻪ ﻟﻪژ‪‬ﺮ ﻧﺎوی )ﺗﻪرﺣﯽ ﺳﻪﻻﻣﻪت( ﻛﻪ ھﻪرﻛﻪس ﺑﻜﻮ‪‬ﺘﻪ ژ‪‬ﺮ ﺋﻪم ﮔﻪ‪‬ﻪﯾﻪ ﺑﻪ ﻟﻪﺷﺴـﺎغ دهﻧﺎﺳـﺮ‪‬ﺖ‪ ،‬ﭘﻪروهﻧـﺪه و ﺑﺎﻧﮕﻪﺷـﻪﻛﻪی ﻟﻪﮔـﻪڕ دهﻛـﻪو‪‬ﺖ ﺳـﻪﯾﺮ‬ ‫ﺋﻪوهﯾﻪ ﻛﻪ ﻛﻪﺳﺎﻧ‪‬ﻜﯽ زۆر ﻛﻪ ﺑﻪﻟﮕﻪﻧﺎﻣﻪﺷﯿﺎن ﺑﻪدهﺳﺘﻪوه ﺑـﻮوه ﺧﺮاوﻧـﻪ ﻧـﺎو ﺋـﻪم ﮔﻪ‪‬ﻪﯾـﻪوه‪ .‬ﺋﻪﻣـﻪ دهﻻﻗﻪﯾ‪‬ﻜـﻪ ﺑـﯚ ﺧﯚدهرﺑـﺎز ﻛﺮدﻧـﯽ ﻛﯚﻣـﺎری ﺋﯿﺴـﻼﻣﯽ ﻟـﻪ ﺧﺰﻣـﻪﺗﮕﻮزاری ﺑـﯚ‬ ‫ﺧــﻪ‪‬ﻜﯽ ﺷــﺎرهﻛﻪ‪ .‬ھــﻪروهھﺎ ﺋــﻪوهش ﺑ‪‬ــﯿﻦ ﻛــﻪ دهو‪‬ــﻪت ﻛﺎﺗ‪‬ــﻚ رهزاﻣﻪﻧــﺪی ﻟﻪﺳــﻪر ﺑــﻪر‪‬ﻮهﭼﻮوﻧﯽ ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚن دهدات‪ ،‬ﻛــﻪ ﺧــﻪ‪‬ﻚ ﺧــﯚی ﺧﻪرﺟﯿﯿــﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚن و ﭘﺸــﻜﻨﯿﻨﯽ‬ ‫دﻛﺘﯚرهﻛﺎن و‪ ...‬ﺑﺪات ﻛﻪ ﺑﯚ ھﻪر ﻛﻪﺳﻪ ﺑﻪ ﺷ‪‬ﻮهﯾﻪﻛﯽ ﻣﺎم ﻧﺎوهﻧﺪی ﺑ‪‬ی ‪ 50000‬ﺗﻤﻪﻧﯽ ﺋ‪‬ﺮاﻧﯽ ﻟﻪﺧﯚ دهﮔﺮ‪‬ﺖ )ﻛﻪھﻪﻣﻮو ﻛﻪس ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﻧﯿﯿﻪ)‪.‬‬ ‫‪ -4‬رۆ‪‬ﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎ و ﭘﺎرت و ﻻﯾﻪﻧﻪﻛﺎن‬ ‫‪ -1‬ﻧﺎو ﺧﯚی ﺋ‪‬ﺮان‬ ‫ﺑﻪداﺧﻪوه ﺋ‪‬ﺴﺘﺎﻛﻪش ﭘﺎش ﺗ‪‬ﭙﻪڕﺑﻮوﻧﯽ ‪ 20‬ﺳﺎڵ ﻟﻪم ﻛﺎرهﺳﺎﺗﻪ ﻣﯿﺪﯾﺎ ﻓﻪرﻣﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺋ‪‬ﺮان ھﯿﭻ ﭼﻪﺷﻨﻪ ﭘﺮۆﮔـﺮام‪ ،‬ر‪‬ﭙﯚرﺗـﺎژ و ﺗﻪﻧﺎﻧـﻪت راﭘـﯚرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒـﻪﺗﯿﺎن‬ ‫ﺳﺎز ﻧﻪداوه و ﺋﺎوڕﯾﺎن وهﺳﻪر ﺋﻪم ﺧﻪ‪‬ﻜﻪ ﺑ‪‬ﺘﺎواﻧﻪ ﻧﻪداوهﺗﻪوه‪ .‬ﺗﻪﻧﯿﺎ ﯾﻪك راﭘـﯚرﺗﯽ ﭼﻪﻧـﺪ ﺧﻮﻟـﻪﻛﯽ و ھـﻪوا‪‬ﻜﯽ ﭼﻪﻧـﺪ ﭼﺮﻛـﻪﯾﯽ ﻧـﻪﺑ‪ .‬ﻟـﻪم دواﯾﯿﺎﻧـﻪدا و ﺑـﻪ ﻟـﻪداﯾﻜﺒﻮوﻧﯽ‬ ‫ﺑﻪ‪‬ﭬﯚﻛﻪ ﻛﻮردﯾﯿﻪﻛﺎن‪ ،‬ﭼﻪﻧﺪ ﺟﺎر‪‬ﻚ ﺑﻪ ﻧﻮوﺳـﯿﻨﯽ ﺑﺎﺑـﻪت و ھـﻪواڵ ﯾﺎد‪‬ﻜﯿـﺎن ﻟـﻪم ﻛﺎرهﺳـﺎﺗﻪ ﻛﺮدۆﺗـﻪوه ﻛـﻪ ﺑﻪداﺧـﻪوه ﺋـﻪﻣﯿﺶ ھـﻪر ﺑﻪﺷـ‪‬ﻮهﯾﻪﻛﯽ ﻛـﻪﻣ‪‬هﻧﮓ و زۆرﺗـﺮ ﺑـﻪھﯚی‬ ‫ﮔﻮﺷﺎری ﺧﻪ‪‬ﻚ و ﻧﻮوﺳﻪران و ‪ ....‬ی ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﻮوه‪ .‬ﺋﻪوهش ﻟﻪ ﺑﯿﺮ ﻧﻪﻛﻪﯾﻦ ﻛﻪ ﻣﯿﺪﯾﺎ و راﮔﻪﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺑﻪ ﺗـﻪوای ﺋـﻪم ﻛ‪‬ﺸـﻪﯾﻪی ﺑـﺎﯾﻜﯚت ﻛـﺮدووه ﻛـﻪ رهﻧﮕـﻪ‬ ‫ﻛﺸﺎﻧﯽ ﺳ‪‬ﺒﻪری رووداوی ﺗﻪﻗﯿﻨﻪوهی ﭘﺎرﻟﻪﻣﺎﻧﯽ ﺋ‪‬ﺮان ﺑﻪدهﺳﺘﯽ ﻣﻮﺟﺎھﯿﺪﯾﻨﯽ ﺧﻪﻟﻖ ﻟﻪ ﺳﺎ‪‬ﻧﯽ ﺷﻪﺳﺘﻪﻛﺎﻧﻪوه ﺑﯚﺗﻪ ﺑﯿﺎﻧﻮوﯾﻪك ﺑﯚ ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧﯽ ﺋ‪‬ﺮاﻧﯽ‪ .‬ھﻪر ﭼﯽ ﺑ‪‬ﺖ ﻟﻪ‬

‫‪90‬‬

‫ﺑﻪڕ‪‬ﻮه ﭼﻮون و ﺧﻪ‪‬ﻚ دهﮔﻪڵ ﻧﻪﺑﻮوﻧﯽ ﺟ‪‬ﮕﺎ و ر‪‬ﮕﺎی ﭘ‪‬ﻮﯾﺴﺖ و ﻛﻪرهﺳﺘﻪی ﺑﻪر‪‬ﻮهﺑﺮدﻧﯽ ﭘﺮۆﮔﺮاﻣﯽ ﻧـﺎو ھﯚ‪‬ـﻪﻛﺎن و ﺑﺎﻧـﺪۆری ﺣﻜﻮوﻣـﻪت ﺑـﯚ ﻻواز ﻛـﺮدن ﯾـﺎن ھـﻪر ﻧﻪھ‪‬ﺸـﺘﻨﯽ‬ ‫ﺑـﻪر‪‬ﻮهﭼﻮوﻧﯽ ﻛــﯚڕی ﺑﯿﺮاﻧﯿﻨـﻪﻛﺎن ﺑــﻪردهوام ﺑﻪﺷـﺪارﯾﺎن ﻛــﺮدوه و ھﻮوﻧﻪرﻣﻪﻧــﺪان و رووﻧـﺎﻛﺒﯿﺮاﻧﯿﺶ ﺋﺎ‪‬ــﻪﻛـﯚﻛﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﺑــﻪ ﭘﺎراﺳـﺘﻨﯽ ﺳــﻪرﺑﻪﺧﯚﯾﯿﻪوه ﭘ‪‬ﺸـﻜﻪش ﺑــﻪ ﺟــﻪﻣﺎوهری‬ ‫ﺷﺎرهﻛﻪ ﻛﺮدوه ﺑ‪ ‬ھﯿﭻ ﭼﺎوهرواﻧﯿﻪك ﺑﯚ ﭘﺎداش و داھﺎﺗ‪‬ﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ و ﺗﻪﻧﯿﺎ ﻋﯿﺸﻘ‪‬ﻜﯽ ﺷ‪‬ﺘﺎﻧﻪی ﭘ‪ ‬ﻟﻪ ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﯽ و دهرووﻧ‪‬ﻜﯽ ﻛﻪﯾﻠﯽ ﺧﻪﯾﺎڵ‪ .‬ھﻪر ﺳﺎ‪‬ﻜﯿﺶ ﺑﻪردهوام ﻟـﻪ‬ ‫ر‪‬ﮕﻪی دهزﮔﺎ ﺣﻜﻮﻣﯿـﻪﻛﺎن ھـﻪو‪‬ﯽ ﺷـ‪‬ﻮاﻧﺪن و ﻧﻪھ‪‬ﺸـﺘﻦ و ر‪‬ﮕـﻪ ﮔـﺮﺗﻦ ﻟـﻪ ﺑـﻪر‪‬ﻮهﭼﻮون دراوه و ﺗﻪﻧﺎﻧـﻪت ﻛﯚﻣـﻪ‪‬ﻚ ﻟـﻪ ھﻮﻧﻪرﻣﻪﻧـﺪان ﺑﺎﻧﮕﮫ‪‬ﺸـﺘﯽ دهزﮔـﺎ ﺋﻪﻣﻨﯿـﻪﻛﺎن ﻛـﺮاون و‬ ‫ھﻪڕهﺷﻪﯾﺎن ﻟ‪‬ﻜـﺮاوه و ﺋـﺎزار و ﺋﻪزﯾـﻪت دراون‪ .‬ﺋـﻪم ﭘﺮۆﮔﺮاﻣﺎﻧـﻪ ﺑـﻪ ﺷـ‪‬ﻮهی ﺳـﻪرﺑﻪﺧﯚ ﺋـﻪﻧﺠﺎم دراون و ﺗـﺎ ﺳـﺎ‪‬ﯽ ‪ 1380‬ی ھـﻪﺗﺎوی ﻛـﻪ ﺋـﻪﻧﺠﻮوﻣـﻪﻧﯽ ﺑـﻪ رۆﭬـﺎﻧﯽ ﻟـﻪ ﻣـﺎﻓﯽ‬ ‫ﺑﺮﯾﻨﺪاراﻧﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ داﻣﻪزرا ﻛﻪ ﺑﻪﺷ‪‬ﻚ ﻟﻪ ﭼﺎﻻﻛﯿﻪﻛﺎن ﻟﻪ ﺳﻪر ﺋﻪﺳﺘﯚی ﺋﻪﻧﺠﻮوﻣـﻪن و ﺑـﻪ ھﺎوﻛـﺎری ھﻮﻧﻪرﻣﻪﻧـﺪان و ﺟـﻪﻣﺎوهر ﺑـﻪر‪‬ﻮه ﭼـﻮون و ﺋﻪﻧﺠﻮوﻣـﻪن ﺑـﻮو ﺑـﻪ‬ ‫دهﻻﻗﻪﯾﻪك ﺑﯚ وهرﮔﺮﺗﻨﯽ ﻣﯚ‪‬ﻪت!! ﺑﯚ ﭘﺮۆﮔﺮاﻣﻪﻛﺎن‪ .‬ﺋﺎﻛﺎﻣﯽ ھﻪوڵ و ﭼﺎﻻﻛﯽ ﺳﻪرﺑﻪﺧﯚی ھﻮﻧﻪرﻣﻪﻧﺪان و رووﻧﺎﻛﺒﯿﺮاﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ﻟﻪم ﺑﯿﺴﺖ ﺳﺎ‪‬ﻪ دا ﺟﯿﺎ ﻟـﻪ ﭼﻪﻧـﺪهھﺎ ﻛـﯚڕی‬ ‫ﺷ‪‬ﻌﺮ و ووﺗﺎر و ﭼﯿﺮۆك و دهﻗﯽ ﺋﻪدهﺑﯽ و ھﻪروهھﺎ ﭼﻪﻧﺪهھﺎ ﭘﺎرﭼﻪ ﻣﯚﺳﯿﻘﺎ و ﺷـﺎﻧﯚﮔﻪری ﺟﯚراوﺟـﯚر ﻟـﻪ دﻧﯿـﺎی ﭼـﺎپ دا) ﻛـﻪ ﻟـﻪ داﯾﻜﺒـﻮوﻧ‪‬ﻜﯽ ﻧﻮ‪‬ﯿـﻪ ( ﺋـﻪم ﺑﻪرھﻪﻣﺎﻧـﻪ ﺟـ‪‬‬ ‫ﺋﺎﻣﺎژهن‪:‬‬ ‫‪ -1‬ﻛﺘ‪‬ﺒﯽ ﺑﯚﻧ‪‬ﻜﯽ ﻧﺎﻣﯚ ) ﺑﻮﯾﯽ ﻧﺎاﺷﻨﺎ( ـ ﺑﯿﺮهوهری ـ ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ ﺣﻮﺳ‪‬ﻦ ﻣﺤﻪﻣﻤﻪدﯾﺎن ﺑﻪ زﻣﺎﻧﯽ ﻓﺎرﺳﯽ ﭼﺎﭘﯽ ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪1380‬ی ھﻪﺗﺎوی‪.‬‬ ‫‪ -2‬ﻛﺘ‪‬ﺒﯽ ﺑﯚردوﻣﺎﻧﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ‪ 7‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪڕی ‪ 1366‬ی ھﻪﺗﺎوی ) ﺑﻤﺒﺎران ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﺮدﺷﺖ ‪ 7‬ﺗﯿﺮ ‪ ( 1366‬ـ دۆﻛﯿﯚﻣ‪‬ﻨﺖ و ‪...‬ـ ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ ﻋﻮﻣـﻪر ﻟـﻪ ﺣﺎﻓـﺪووزی ﺑـﻪ‬ ‫زﻣﺎﻧﯽ ﻓﺎرﺳﯽ ﭼﺎﭘﯽ ‪ 1385‬ی ھﻪﺗﺎوی‬ ‫‪ -3‬ﮔﯚﭬﺎری ﻟﻪ ﺳﻪردهﺷﺘﻪوه ﺑﻪرهو ﻧﺎﻛﺎزاﻛﯽ ) از ﺳﺮدﺷﺖ ﺗﺎ ﻧﺎﻛﺎزاﻛﯽ( ـ ﭼﮫﻨﺪ ﺑﺎﺑﻪﺗﯽ ﺗ‪‬ﻜﻪ‪‬و و ﺗﺎﯾﺒـﻪت ﻧﺎﻣـﻪی ﮔﯚﭬـﺎری ﻣـﻪھﺎﺑﺎد ـ ﺑـﻪ ﻛـﻮردی و ﻓﺎرﺳـﯽ ـ ﻟـﻪ ﺳـﻪر ﺋـﻪرﻛﯽ‬ ‫ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﻚ ﻟﻪ ﻧﻮوﺳﻪران و رووﻧﺎﻛﺒﯿﺮان و ھﻮﻧﻪرﻣﻪﻧﺪاﻧﯽ ﺳﻪرده ﺷﺖ ـ ﭼﺎﭘﯽ ‪ 1385‬ی ھﻪﺗﺎوی‪.‬‬ ‫‪ -4‬ﻛﺘ‪‬ﺒﯽ ﭼﺎﺧﯽ ﺋﺎﮔﺮ ‪ -‬زاﻧﺴﺘﯽ‪ ،‬ﻟ‪‬ﻜﯚﻟﯿﻨﻪوه ‪...‬ـ ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ ﺋﻪﻣﯿﺮ رهﺷﯿﺪی ﺑﻪ زﻣﺎﻧﯽ ﻓﺎرﺳﯽ ﭼﺎﭘﯽ ‪ 1385‬ی ھﻪﺗﺎوی‪.‬‬ ‫‪ -2‬ﺳﺎز داﻧﯽ ﺋﻪﻧﺠﻮوﻣﻪﻧﯽ ﺑﻪ رۆﭬﺎﻧﯽ ﻟﻪ ﻣﺎﻓﯽ ﺑﺮﯾﻨﺪاراﻧﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ‪:‬‬ ‫ﯾﻪك ﻟﻪو ﭼﺎﻻﻛﯿﺎﻧـﻪی ﻛـﻪ ﺳـﻪرهﺗﺎ ﺳـﻪرﺑﻪﺧﯚ ﺑـﻮو ﭘﺎﺷـﺎن و ﺑـﻪ داﺧـﻪوه ﻟـﻪم دواﯾﯿﺎﻧـﻪ دا ﻛﯚﻣـﻪ‪‬ﯿﻚ ﺧـﺎ‪‬ﯽ ﻧﻪﮔـﻪﺗﯿﭫ و ﻧﻪﺷـﯿﺎوی ﭘ‪‬ـﻮه دﯾـﺎر ﺑـﻮو ﻛـﻪ ﺑـﻮو ﺑـﻪ ھـﯚی ﻻدان ﻟـﻪ‬ ‫ﺳﻪرﺑﻪﺧﯚﯾﯽ و ﻟﻪ راﺳﺘﯽ دا ﺑﻪ ﻻر‪‬ﯿﺎن دا ﺑﺮد ﺋﻪم ﺋﻪﻧﺠﻮوﻣﻪﻧﻪ ﺑﻮو ھﻪر ﺑﯚﯾﻪش ﺑﻪ ﺟﯿﺎ ﺑﺎﺳﯽ ﻟ‪‬ﻮه دهﻛﺮ‪‬ﺖ‪ .‬دوای ﺗ‪‬ﭙﻪ ڕ ﺑـﻮوﻧﯽ ‪ 14‬ﺳـﺎڵ ﺑـﻪ ﺳـﻪر ﻛﺎرهﺳـﺎﺗﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﺑـﺎراﻧﯽ‬ ‫ﺳﻪردهﺷﺖ و ﻟﻪ ﺳﻪر دهﺳﺘﯽ ﻛﯚﻣـﻪ‪‬ﻚ ﻟـﻪ ﺋﻪﻧـﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺑﻨﻪﻣﺎ‪‬ـﻪی ﺷـﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﺋـﻪم ﻛﺎرهﺳـﺎﺗﻪ ﻛـﻪ زۆرﺑـﻪﯾﺎن ﺑﺮﯾﻨـﺪار و ﮔﯿـﺮۆده ﺑـﻮوی ﻣـﺎددهی ﻛﯿﻤﯿـﺎﯾﯽ ﺑـﻮون ﺋﻪﻧﺠﻮوﻣـﻪﻧﯽ ﺑـﻪ‬ ‫رۆﭬﺎﻧﯽ ﻟﻪ ﻣﺎﻓﯽ ﺑﺮﯾﻨﺪاراﻧﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ﻟﻪ ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪ 80‬ـ ‪ 81‬دا داﻣﻪزرا‪ .‬ھﻪر وھﮫﻚ ﺋﺎﻣﺎژهی ﭘ‪‬ﻜﺮا ﺳﻪرهﺗﺎ و ﺑﻪ ھﯚی ھﻪﺑﻮوﻧﯽ روﺣ‪‬ﻜﯽ ﭘـﺎك و د‪‬ﺴـﯚزاﻧﻪ و ھـﻪوڵ ﺑـﯚ‬ ‫ﭘﺎراﺳـﺘﻨﯽ ﯾـﺎدی ﭘﯿــﺮۆزی ﺷـﻪھﯿﺪان و ﺑــﻪ دوا داﭼـﻮوﻧﯽ ﻛ‪‬ﺸـﻪﻛﺎﻧﯽ ﺑﺮﯾﻨــﺪاراﻧﯽ ﻛﺎرهﺳـﺎﺗﻪﻛﻪ و‪ ...‬ﺋــﻪم ﺋﻪﻧﺠﻮوﻣـﻪ ﻛﻪوﺗـﻪ ﭼــﺎﻻﻛﯽ و ﻟـﻪ ﻻﯾــﻪن ﭼﺎﻻﻛـﺎن و رووﻧــﺎﻛﺒﯿﺮان و‪...‬‬ ‫ﭘ‪‬ﺸﻮازی ﻟ‪‬ﻜﺮا ﺑﻪ‪‬م ﺑﻪ داﺧﻪوه دوای ﭼﻪﻧﺪ ﺳﺎ‪‬ﻚ و ﺑﻪ ھﯚی ﻛﻪوﺗﻦ ﻟﻪ ﭘ‪‬ﻮهﻧﺪی ﭼ‪ ‬و ﭘ‪‬ی ﺣﻜـﻮوﻣﯽ و دﯾـﺎردهی ﮔﻪﻧـﺪه‪‬ﯽ و ھﺎﺗﻨـﻪ ﻛﺎﯾـﻪی ﺑﻪرژهوهﻧﺪﯾـﻪﻛﺎﻧﯽ ﺗﺎﻛـﻪ ﻛﻪﺳـﯽ‬ ‫ﺋﻪم ﭘﯿﺮۆزﯾﻪ ﻧﻪﻣﺎو ﺧﻪ‪‬ﻚ و ﭼﺎﻻك ﭬﺎﻧﺎن و ‪ ...‬ﺧﯚﯾﺎن دووره ﭘﻪر‪‬ﺰ ڕاﮔﺮت‪ .‬ﺳﻪرهڕای ھﻪﺑﻮوﻧﯽ ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﻚ ﻛﺎر و ﭼـﺎﻻﻛﯽ ﭘﯚز‪‬ﺘﯿـﭫ و ﺑـﺎش ﻟـﻪ ﻛﺎرﻧﺎﻣـﻪی ﺋﻪﻧﺠﻮوﻣـﻪن وهك‬ ‫ﺑـﻪ ﺷـﺪاری ﻟـﻪ ﻛﯚﺑﻮوﻧـﻪوهﻛﺎﻧﯽ ‪ opcw‬ﻟـﻪ ﺋـﻪوروﭘﺎ و ﺑـﻪ دوا داﭼـﻮوﻧﯽ دۆﺳـﯿﻪی دادﮔـﺎی ﺗﺎواﻧﺒـﺎر ﺋـﺎن رات ھـﺎوڕێ دهﮔـﻪڵ ﺋﻪﻧﺠﻮوﻣـﻪﻧﯽ ﭼـﺎك ﻟـﻪ ﺋـﻪوروﭘﺎ و دهرﻛﺮدﻧـﯽ‬ ‫ﺑﻮﻟﺘﻪﻧﯽ ﭘﻮوﺷﭙﻪڕ ) ﻛﻪ ﻧﺎوهرۆﻛﻪﻛﻪی ﺟ‪‬ﯽ ﺑﺎﺳﻪ (‪ ،‬ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﻚ ﭼﻪواﺷﻪﻛﺎری و ﻛﺎری ﻧﻪﮔﻮوﻧﺠﺎو ﮔﻪﻧﺪه‪‬ﯿﺎن ﭘ‪‬ﻮه دﯾﺎره‪ ،‬زۆر ﺣﻪز دهﻛﻪم ﺋﻪﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ دهﺳﺘﻪی ﺑﻪر‪‬ﻮهﺑﻪری ﺋـﻪم‬ ‫ﺋﻪﻧﺠﻮوﻣﻪﻧﻪ وه‪‬ﻣﺪهری ﻛﺎرهﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﻦ و روون ﻛﺮدﻧﻪوه ﺑﺪهن ﺑﯚ و‪‬ﻨﻪ ‪:‬‬ ‫‪ -1‬ﺑﯚﭼﯽ ﭘ‪‬ﺸﯿﺎن ﮔﺮت ﻟﻪ ﺳﺎزداﻧﯽ ﺷﯚڕاﯾﻪﻛﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﭘ‪‬ﻚ ھﺎﺗﻮو ﻟﻪ ﭼﺎﻻﻛﺎن و ﻻﻧﯽ ﻛﻪم ‪ 6‬ـ ‪ ngo‬ی ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﯚ ﺑﺎﺷﺘﺮ ﺑﻪر‪‬ﻮهﭼﻮوﻧﯽ ﭘﺮۆﮔﺮاﻣﻪﻛﺎﻧﯽ ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪ 85‬ه‬ ‫‪ -2‬ﺋﻪم ﺋﻪﻧﺠﻮوﻣﻪﻧﻪ ﺑﻪ ﻛﺮدهوه ﺑﯚﺗﻪ دوو ﺑﻪش ﺋﻪوﯾﺶ ﻟﻪ ﭘ‪‬ﻨﺎو ﭘﯚﺳﺖ و ﻣﻪﻗﺎم و ﭘﺎره ) ﺑﻪ دان ﭘﯿﺎﻧﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ( ﺑﺎ ﺋﻪم ﺑﻪر‪‬ﺰاﻧﻪ رووﻧﻜﺮﻧﻪوهﯾﻪك ﺑﺪهن‬ ‫‪ -3‬ﺋﻪﻣﺎﻧﻪ ﺑﻮوﻧﻪ ھﯚی ﭘﻪﯾﺪا ﺑﻮوﻧﯽ دﯾﺎردهﯾﻪﻛﯽ زۆر ﻧﻪﺷﯿﺎو ﺋﻪ ﯾﺶ ﺟ‪‬ﺑـﻪﺟ‪ ‬ﻛﺮدﻧـﯽ دهرﺳـﻪدی ﺟﺎﻧﺒـﺎزی ﻟـﻪ ر‪‬ﮕـﻪی ﭘـﺎرهوه ) ھﯿـﻮام واﯾـﻪ ﻛـﻪ درۆ ﺑ‪‬ـﺖ ﺑـﻪ‪‬م ﺑـﻪ داﺧـﻪوه‬ ‫ﺷﺎﯾﻪدﺣﺎڵ ھﻪﯾﻪ ﺑﻪداﺧﻪوه رووﺣﯽ ﭘ‪‬ﻜﻪوه ﻛﺎر ﻛﺮدن و ﺳﻪرﺑﻪﺧﯚ ﻛﺎر ﻛﺮدن و ‪ ...‬ﻟﻪ ﻧﺎو ﺋﻪم ﺋﻪﻧﺠﻮوﻣﻪﻧﻪدا ﻧﻪﻣﺎوه ‪.‬‬ ‫ﻧﻮوﺳﻪری ﺋﻪم ﺑﺎﺑﻪﺗﻪ داوا ﻟﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺑﻪر‪‬ﻮهﺑﻪری ﺋﻪﻧﺠﻮوﻣـﻪن دهﻛـﺎت ﯾـﺎن ھـﻪوڵ ﺑـﺪهن ﻻﻧـﯽ ﻛـﻪم ﺋـﻪم ﭼﻪﻧـﺪ ﺧﺎ‪‬ـﻪی ﺳـﻪرهوه ﭼﺎرهﺳـﻪر ﺑﻜـﺮ‪‬ﻦ‪ ،‬ﯾـﺎن ﺋـﻪوهﺗﺎ واز ﺑ‪‬ـﻨﻦ و‬ ‫ﺋﻪﻧﺠﻮوﻣﻪن ھﻪ‪‬ﻮهﺷ‪‬ﻨﻦ و ﭼﯿﺘﺮ ﺋﻪم ﭼﻪواﺷﻪﻛﺎرﯾﯿﻪ در‪‬ﮋه ﭘ‪ ‬ﻧﻪدهن ‪.‬‬ ‫ﺋﻪوهی راﺳﺘﯽ ﺑ‪‬ﺖ و ﺑﻪﺑ‪‬وای ﻣﻦ ھﻪﻣﻮو ﺋﻪم ﻛ‪‬ﺸﺎﻧﻪ و ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪت ﺑ‪‬ﺪهﻧﮕﯽ ﻟﻪ ﺋﺎﺳﺖ ﺗﻪﻧﮕﮋهو ﻛﺮدهوهو ﮔﻮﺷﺎرهﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻟﻪ رووی ﻧﺎﺷﺎرهزاﯾﯽ و ﺑﻪزاﻧﺴﺘﯽ و‬

‫‪89‬‬

‫ﺗﺎ ‪ 7‬ﺧﺎ‪‬ﯽ ﺋﻪم ﺷﺎره ﺑﻪر ﭘﻪﻻﻣﺎر ﻛﻪوﺗﻦ ﻛﻪ ‪ 4‬ﺧﺎ‪‬ﯽ ﻧﺎوهﻧﺪی ﺷﺎر و ﯾﻪك ﻟﻪواﻧﯿﺶ ﺑﯚری ﮔﻮاﺳﺘﻨﻪوهی ﺋﺎوی ﺳﻪرهﻛﯽ ﺷـﺎر ﻟـﻪ ﮔﯚرهﭘـﺎﻧﯽ ﺳـﻪرﭼﺎوه ﺑـﻮو‪ .‬ھـﻪر وهك ﺋﺎﺷـﻜﺮاﯾﻪ‬ ‫ﺋﻪم ﺗﺎوان و ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗﻪ دهر ھﻪق ﺑﻪ ﮔﻪﻟﯽ ﺑ‪ ‬ﺗﺎوان و ﺑ‪ ‬ﻗﻪ‪‬ﻐﺎﻧﯽ ﻛﻮرد و ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﺋـﻪﻧﺠﺎم درا‪ ،‬ﭼـﻮار ﻟـﻪ ﺑﯚﻣﺒـﻪ ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯿـﻪﻛﺎن ﺑـﻪ ﺳـﻪر ﭼـﻮار ﺧـﺎ‪‬ﯽ ﻧﺎوهﻧـﺪی ﺷـﺎری‬ ‫ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﻪ ﺑﻪرﯾﻨﺎﯾﯽ و ﭘﺎﻧﺘﺎﯾﯽ ﺳ‪ ‬ﮔﯚﺷﻪی ﻧ‪‬ـﻮان ﮔﯚڕهﭘـﺎﻧﯽ ﺳـﻪرﭼﺎوه ــ ﭼﻮاررﯾـﺎﻧﯽ ﺑ‪‬ـﻮران و ﭼﻮاررﯾـﺎﻧﯽ ﻓﻪرﻣﺎﻧـﺪاری ﻛـﯚن ) ﻣـﺎﻧﮕﯽ ﺳـﻮوری ﺋ‪‬ﺴـﺘﺎ ( ﻛﻪوﺗﻨـﻪ ﺧـﻮار و ﻟـﻪ‬ ‫ﺋﺎﻛﺎﻣﺎ ﻛﻪﺳﺎﻧ‪‬ﻜﯽ زۆر ﺷﻪھﯿﺪ و ﺑﺮﯾﻨﺪار ﺑﻮون ﻛﻪ ﭼﻪﻧﺪ ﺧﻮﻟﻪﻛ‪‬ﻚ دوای ﺑﯚردوﻣﺎﻧﻪﻛﻪ ﺑﻪﺷ‪‬ﻜﯿﺎن ﺑـﻪرهو ھـﯚ‪‬ﯽ ﭘـﻪروهردهی ﻟـﻪش ھﻪ‪‬ﻜـﻪوﺗﻮو ﻟـﻪ ﭘﺸـﺘﯽ ﻓﻪرﻣﺎﻧـﺪاری ﻛـﯚن ﻛـﻪ‬ ‫ﺧﻪﺳﺘﻪﺧﺎﻧﻪﯾﻪﻛﯽ ﻛﺎﺗﯽ ﻟ‪‬ﺪاﻣﻪزرا ﺑﻮو ﺗﺎﻗﻤ‪‬ﻜﯿﺶ ﺑﻪرهو ﺧﻪﺳﺘﻪﺧﺎﻧﻪی ﻧﺎوهﻧﺪی ﺷﺎر دهﮔﻮاﺳﺘﺮاﻧﻪوه‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﭘ‪‬ﯽ راﭘﯚرﺗﻪ ﻓﻪرﻣﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﻧﻪﺗﻪوهﯾﻪﻛﮕﺮﺗﻮوهﻛﺎن ﻟﻪ ﺷﻪرهﻛﺎﻧﯽ ﻧ‪‬ﻮان ﺋ‪‬ﺮان و ﻋ‪‬ﺮاق دا‪ ،‬رژ‪‬ﻤﯽ ﺑﻪﻋﺲ ﻛﻪ‪‬ﻜﯽ ﻟﻪ ﭼﻪﻧﺪ ﺟﯚر ﻣﺎددهی ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯽ وهر ﮔﺮﺗﺒﻮو ﻟﻪوان‪:‬‬ ‫‪ -1‬ﮔﺎزی ﺳﻮﻟﻔﯚر ﻣﻮﺳﺘﺎرد )ﺧﻪردهل(‬ ‫‪ -2‬ﺗﺎﺑﯚن‬ ‫‪ -3‬ﺳﻮوﻣﺎن ﻛﻪ ﺋﻪم دوو داﻧﻪی دواﯾﯽ ﺑﺮﯾﺘﯿﻦ ﻟﻪ ﮔﺎزی دژی ﻣ‪‬ﺸﻚ و ﺋﯿﻔﻠﯿﺞ ﻛﻪری ﺳﯿﺴﺘ‪‬ﻤﯽ ﻋﻪﺳﻪﺑﯿﻦ‪.‬‬ ‫ﺋﻪو ﮔﺎزه ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯿﻪی ﻛﻪ ﻟﻪ ﺑﯚردووﻣﺎﻧﻪﻛﻪی ﺳﻪردهﺷﺘﺎ ﺑﻪ ﻛﺎر ھﺎﺗﺒﻮو ﺑﻪ ﮔﺸﺘﯽ ﮔﺎزی ﺳـﻮﻟﻔﯚر ﻣﻮﺳـﺘﺎرد ﯾـﺎن ﺧﻪردهﻟـﻪ ﻛـﻪ ﻛﺎرﯾﮕﻪرﯾﻪﻛـﻪی ﺑـﻪ ﺷـ‪‬ﻮهی ڕﺷـﺎﻧﻪوه‪ ،‬ھﻪ‪‬ﻣﺴـﺎن و‬ ‫ﺑﻠﯚق ﻛﺮدﻧﯽ ﭘ‪‬ﺴﺖ‪ ،‬ﺳﻮوﺗﺎﻧﯽ ﺷﻮ‪‬ﻨﻪ ﮔﯿﺮۆده ﺑﻮوهﻛﺎن‪ ،‬ﻛﻮ‪‬ﺮی ﭼﺎو ) در‪‬ﮋ ﺧﺎﯾﻪن و ﻛـﺎﺗﯽ(‪ ،‬ﺧﻪﺳـﺎری ﺳـﯿﻪﻛﺎن و ھﻪﻧﺎﺳـﻪ‪ ،‬ﺧـﻪﻓـﻪ ﺑـﻮون و ﺧﻪﺳـﺎرﯾﻪﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺴـﺘﻪﻣﯽ ﻋﻪﺳـﻪﺑﯽ‬ ‫و‪ ...‬دهﺑ‪‬ـــﺖ ﺋـــﻪم ﻣﺎددهﯾـــﻪ ﻣﺎوهﯾـــﻪﻛﯽ دوور و در‪‬ـــﮋ ﻟـــﻪ ژﯾﻨﮕـــﻪ دا دهﻣ‪‬ﻨ‪‬ﺘـــﻪوه و ﺑـــﻪردهوام ﺷـــﻮ‪‬ﻦ داﻧـــﻪری ﻟـــﻪ ﺳـــﻪر ژﯾﻨﮕـــﻪ دا ھﻪﯾـــﻪ‪ .‬ﺑـــﻪ ﭘ‪‬ـــﯽ ﺑـــﻪراورده ﻓﻪرﻣﯿـــﻪﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﻧﻪﺗﻪوهﯾــﻪﻛﮕﺮﺗﻮوهﻛﺎن ر‪‬ــﮋهی ﺑﺮﯾﻨــﺪاراﻧﯽ ﺋــﻪم ﻛﺎرهﺳــﺎﺗﻪ ‪ 5000‬ﻛــﻪس راﮔﻪﯾ‪‬ﻨــﺪراوه و ﺑــﻪ ﭘ‪‬ــﯽ ووﺗــﻪﻛﺎﻧﯽ ﺑــﻪر‪‬ﺰ رهﻓﺴــﻪﻧﺠﺎﻧﯽ ) ﺳــﻪرۆك ﻛﯚﻣــﺎری ﭘ‪‬ﺸــﻮوی ﺋ‪‬ــﺮان ( ﻟــﻪ‬ ‫ﺧﻮوﺗﺒﻪﻛﺎﻧﯽ ﻧﻮ‪‬ﮋی ھﻪﯾﻨﯽ ﻟﻪ ﺗﺎران ﻟﻪ ﺣﻪﻓﺘﺎﻛﺎﻧﺪا ر‪‬ﮋهی ﺑﺮﯾﻨﺪاران ‪ 8025‬ﻛﻪس ﻣﻪزهﻧﺪه ﻛﺮاوه‪ ،‬ھﻪروهھﺎ ﺑـﻪ ﭘ‪‬ـﯽ ر‪‬ـﮋهی ﻓـﻪرﻣﯽ ﻛﯚﻣـﺎری ﺋﯿﺴـﻼﻣﯽ ﺋ‪‬ـﺮان و ﻟـﻪ ر‪‬ﮕـﻪ ی‬ ‫دام و دهزﮔﺎ ﭘ‪‬ﻮه ﻧﺪﯾﺪارهﻛﺎن ﺷﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﺋﻪم ﻛﺎرهﺳﺎﺗﻪ ‪ 120‬ﺗﺎ ‪ 130‬ﻛﻪس ﻣﻪزهﻧﺪه ﻛﺮاوه‪ .‬ﺑﻪ‪‬م ﺋﻪوهﯾﻜﻪ واﻗﯿﻌﯽ روودا و ﺋﺎﻛﺎﻣﻪﻛﻪﯾﻪﺗﯽ ھﯿﭻ ﻛﺎم ﻟﻪم ر‪‬ﮋاﻧﻪ راﺳـﺖ ﻧـﯿﻦ و‬ ‫ﺳﻪرهﺗﺎﯾﯽﺗﺮﯾﻦ ﺑﻪ‪‬ﮕﻪش ﺋﻪﻣﻪﯾﻪ ﻛﻪ‪:‬‬ ‫‪ -1‬ﺋﻪم ر‪‬ﮋاﻧﻪ ﻟﻪ ر‪‬ﮕﻪی ﺳﻪرژﻣ‪‬ﺮی وﭘﯚﻟ‪‬ﻦ ﻛﺮدﻧﻪوه ﻧﯿﻦ و ﺗﻪﻧﯿﺎ ﻣﻪزهﻧﺪه و ﺧﻪﯾﺎ‪‬ﯿﯿﻦ ‪.‬‬ ‫‪ -2‬ﻟﻪ رۆژان و ﻣﺎﻧﮕﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛﺎرهﺳﺎﺗﻪﻛﻪ زۆرﺑﻪی ھﻪره زۆری ﺷﻪھﯿﺪان ﻛﻪ ﻟﻪ ﺳﻪردهﺷﺖ ﺷﻪھﯿﺪ ﺑﻮون ﯾﺎن ﻟﻪ ﻛﺎﺗﯽ ﮔﻮاﺳﺘﻨﻪوه ﺑﯚ ﺷﺎرهﻛﺎﻧﯽﺗﺮ و دوای ھ‪‬ﻨﺎﻧﻪوهی ﺗﻪرﻣﻪﻛﻪﯾﺎن‬ ‫ﺑﯚ ﺳﻪردهﺷﺖ ﻧﺎوهﻛﻪﯾﺎن وهك ﺷﻪھﯿﺪ ﻟﻪ ھﯿﭻ ﺷﻮ‪‬ﻦ و دهزﮔﺎﯾﻪك دا ﺗﯚﻣﺎر ﻧﻪﻛﺮاوه و ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﺑﻨﻪﻣﺎ‪‬ﻪﻛﺎﻧﯿﺎﻧـﻪوه ﻟـﻪ ﺳﻪردهﺷـﺖ و ﮔﻮوﻧـﺪهﻛﺎﻧﯽ دهورو ﺑـﻪر دا ﺋﻪﺳـﭙﺎردهی ﺧـﺎك‬ ‫ﻛﺮاون‪.‬‬ ‫‪ - 3‬ﺋﻪﻣﻪ و‪‬ﺮای ﺋﻪوهﯾﻜﻪ داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ) ﻟﻪ ﺳﺎ‪‬ﯽ ﻛﺎرهﺳﺎﺗﻪﻛﻪ دا( ‪ 12000‬ﻛﻪس و ﻛﯚی ﺟﻪﻣﺎوهری ﺳﻪردهﺷﺖ ﺋـﻪو ﻛـﺎت ﭘﺘـﺮ ﻟـﻪ ‪ 20000‬ﻛـﻪس ﺑـﻮوه‪ .‬ﻟ‪‬ـﺮه دا‬ ‫ﺑﯚ ﺑﻪ دوا داﭼﻮوﻧﯽ ﺑﺎﺷﺘﺮی ﻛ‪‬ﺸﻪﻛﺎن ﺑﻪ ورده ﻛﺎرﯾﻪﻛﯽ زﯾﺎﺗﺮهوه ﺳﻪرﻧﺠﺘﺎن ﺑﯚ ﺋﻪم ﺑﻪﺷﺎﻧﻪ رادهﻛ‪‬ﺸﻢ‪:‬‬ ‫‪ -1‬ھﻪوڵ و ﭼﺎﻻﻛﯽ ﺳﻪرﺑﻪﺧﯚ‪:‬‬ ‫ھــﻪر ﻟــﻪ ﯾﻪﻛــﻪم ﺳــﺎ‪‬ﯽ ﻛﺎرهﺳــﺎﺗﻪﻛﻪ و ﻟــﻪ رۆژی ‪7‬ی ﭘﻮوﺷــﭙﻪڕی ھــﻪر ﺳــﺎ‪‬ﻚ دا و ﻟــﻪ ﺳــﻪر دهﺳــﺘﯽ ھﻮﻧﻪرﻣﻪﻧــﺪان و ﻧﻮوﺳــﻪران و ﺷــﺎﻋﯿﺮان و ھﻪ‪‬ﺴــﻮراواﻧﯽ ﺑــﻮواره ﺟﯿﺎﻛــﺎﻧﯽ‬ ‫)ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﯾﻪﺗﯽ‪ ،‬ﻛﻮﻟﺘﻮوری و ‪ (....‬و ﺑﻪ ﺑ‪ ‬ھﯿﭻ ﭘﺎ‪‬ﭙﺸﺖ و ﺗـﻪﻧﯿﺎ ﻟـﻪ ﺳـﻪر ﺋـﻪرﻛﯽ ﻧﯿﺸـﺘﯿﻤﺎﻧﯽ و داھـﺎﺗﯽ ﻻوازی ﺋـﺎﺑﻮوری ﺧﯚﯾـﺎن و ﺑـﯚ ر‪‬ـﺰ ﮔـﺮﺗﻦ ﻟـﻪ ﺷـﻪھﯿﺪان و ﺑﺮﯾﻨـﺪاراﻧﯽ‬ ‫ﯾﻪﻛﻪم ﺷﺎری ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﭼﻪﻛﯽ ﻛﯚﻣﻪڵ ﻛﻮژی ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻟﻪ ﺟﯿﮫﺎن دا و دهرﺑ‪‬ﯾﻨﯽ ﻧﻪﯾﺎری و ھﻪ‪‬ﻮ‪‬ﺴﺖ ﻧﻮاﻧﺪن ﻟﻪ ﺑﻪراﻣﺒﻪر ھﻪر ﭼﻪﺷﻨﻪ ﺗﺮاژ‪‬ـﺪﯾﺎ و ﻛﺎرهﺳـﺎﺗ‪‬ﻜﯽ ﻣﺮۆﭬـﯽ ھﺎوﺷـ‪‬ﻮه و‬ ‫ﻣﻪﺣﻜﻮوم ﻛﺮدﻧﯽ ﺗﺎواﻧﺒﺎران‪ ،‬ﺋﺎھﻪﻧﮕﯽ ﯾﺎد و ﺑﯿﺮاﻧﯿﻦ و ﻣﺎﺗﻪﻣﯿﻨﯽ ﭘﻮوﺷﭙﻪڕ ﻟﻪم ﺷﺎره دا ﺑـﻪر‪‬ﻮه دهﭼ‪‬ـﺖ‪ .‬و ھﻪﻧﻮوﻛـﻪش ﺑـﻪو ﭘـﻪڕی ﮔﻮوﺷـﺎر و ﺑﺎﻧـﺪۆری ﺣﻜـﻮوﻣﯽ ﺑﻪردهواﻣـﻪ و‬ ‫ﺋﻪو ﻣﯚﻣﻪی ﻟﻪ ‪ 7‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪڕی ‪ 1367‬ھﻪﺗﺎوی داﯾﺎن ﮔﯿﺮﺳﺎﻧﺪوه ﺋ‪‬ﺴﺘﺎﻛﻪش ﻧﻪﻛﻮژاوهﺗﻪوه و ﺋﺎوازی و ﺑﺎﻧﮕﻪﺷﻪی ) ﺑﻪ ﺗﻪﻧﯿﺎ ﺟ‪‬ﻢ ﻣﻪھ‪‬ﻦ( ﯾﺎن ھﺎﻧـﺎ داوه و ﺋـﻪم ﺷـﺎرهﯾﺎن ﺑـﻪ‬ ‫ﺗﻪﻧﯿﺎ ﺟ‪ ‬ﻧﻪھ‪‬ﺸﺖ‪ .‬ﻟﻪم ﺑﯿﺴﺖ ﺳﺎ‪‬ﻪ دا زۆرﺑﻪی ﭘﺮۆﮔﺮاﻣﻪﻛﺎن ﺑﺮﯾﺘﯽ ﺑﻮون ﻟﻪ‪ :‬ﻣﯚﺳﯿﻘﺎ‪ ،‬ﺷﺎﻧﯚ‪ ،‬ﻛﯚڕی ﺷ‪‬ﻌﺮ‪ ،‬ﭼﯿﺮۆك‪ ،‬دهﻗﯽ ﺋﻪدهﺑﯽ‪ ،‬ووﺗﺎر و‪ ...‬ﻛـﻪ ﭼﻪﻧـﺪ ﺳـﺎ‪‬ﻚ ﻟـﻪ ھـﯚ‪‬ﯽ‬ ‫ﺳﯿﻨﻪﻣﺎی ) ﻗﻮدس ( و ھﯚ‪‬ﯽ ﺷﺎرهداری و ھﯚ‪‬ﯽ ﻣﻪﻛﯚی ﻛﻮﻟﺘﻮوری ـ ھﻮﻧﻪری ) ﻣﺠﺘﻤﻊ ﻓﺮھﻨﮕﯽ ھﻨﺮی ( و ﺑﻪﺷﯽ ﺳﻪرهﻛﯿﺶ واﺗﻪ رۆژی ‪ 7‬ی ﭘﻮﺷﭙﻪڕ ﻟﻪ ﮔﯚڕهﭘﺎﻧﯽ ﺳﻪرﭼﺎوه‬

‫‪88‬‬

‫ھﻪ‪‬ﺗﻢ‪ ،‬ژ‪‬ﺮ زهﻣﯿﻨﯽ ﻣﺎ‪‬ﻪﮐـﻪﻣﺎن ﭘـ‪ ‬ﺑـﻮو ﻟـﻪ ﺧـﻪ‪‬ﮏ‪ ،‬ھـﺎوارم ﮐـﺮد ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻟ‪‬ـﺪراوه ﻟـﻪ ژ‪‬ـﺮ زهﻣـﯿﻦ وهرﻧـﻪ دهرێ و ﭘـﻪڕۆی ﺗـﻪڕ ﺑـﻪ زارﺗـﺎن ﺑﮕـﺮن‪ .‬ﻣﻨـﯿﺶ دوو ﭘـﻪڕۆی ﺗـﻪڕم‬ ‫ھﻪ‪‬ﮕﺮت و ﺟﺎر‪‬ﮑﯽﺗﺮ ﺑﻪرهو ﺷﻮ‪‬ﻨﯽ ﺑﻮﻣﺒﺎران ﮐﺮاو ﮔﻪراﻣﻪوه ﺑﻪ‪‬ﮑﻮ ﺳﯚراﻏﯽ ﺑﺮاﮐﻪم ﺑﺰاﻧﻢ‪ ،‬ﺋﻪو ﺟﺎرهش ﺑ‪ ‬ﻓﺎﯾـﺪه ﺑـﻮو‪ ،‬ﺑـﻪرهو ﭘـﻪﻧﺎﮔﺎی ﺋﯿـﺪارهی ﺋـﺎﻣﻮزش و ﭘـﻪروهرش ﭼـﻮوم‬ ‫ﮐﻪ ﻟ‪‬ﻮاﻟ‪‬ﻮ ﻟﻪ ﺧﻪ‪‬ﮏ ﺑﻮو‪ ،‬دووﮐﻪ‪‬ﮑﯽ ﺳﭙﯽ وهک ھﻪور ﻟﻪ ﺳﻪر ﺳﻪری ﺧﻪ‪‬ﮑﻪﮐﻪ ﺑﻮو ﻟﻪو‪‬ﺶ ﺑﯚﮔﻪﻧﻪﮐﻪ داوهﺳﺘﺎ ﺑﻮو‪ ،‬ھﺎواری ﻣﺤﻪﻣﻤﻪدی ﺑﺮام ﮐﺮد ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﯚﺷﯿﻪوه ﻟـﻪوێ ﺑـﻮو‪.‬‬ ‫ﭘﻪڕۆی ﺗﻪڕم داﯾﻪ و ﺑﻪرهو ﻣﺎڵ ھﻪ‪‬ﺗﯿﻦ‪ ،‬دوای ﮐﺎﺗﮋﻣ‪‬ﺮ‪‬ﮏ ﮐﻮڕه ﺧﺎ‪‬ﻪﮐﻪم ﺑﻪ ﻣﺎﺷ‪‬ﻨﻪﮐﻪی ھـﺎت ﮐـﻪ ﻟـﻪ ﺷـﺎر ﺑﻤـﺎن ﺑﺎﺗـﻪ دهرێ‪ .‬ﮐـﻮڕه ﺧﺎ‪‬ﻪﮐـﻪم ﻟـﻪ ﮐـﺎﺗﯽ ﺑﯚردوﻣﺎﻧﻪﮐـﻪ دا ﻟـﻪ‬ ‫ﭼﻮارڕا ﺑﻮو‪ ،‬ﺑﺎری ﺋﺎردی ﻟﻪ ﻣﺎﺷ‪‬ﻨﻪﮐﻪی داﺑﻮو ﮐـﻪ ﺑـﯚ د‪‬ﮫـﺎﺗﯽ ﺑـﻪرێ‪ ،‬دوای ﺑﯚردوﻣﺎﻧﻪﮐـﻪ ﭼﻪﻧـﺪ ﺑﺮﯾﻨـﺪاری ﺑـﻪو ﻣﺎﺷـ‪‬ﻨﻪ ﺑـﺮد ﺑـﻮون ﺑـﯚ ﻧﻪﺧﯚﺷـﺨﺎﻧﻪ و ﻣﺎﺷـ‪‬ﻨﻪﮐﻪی ﺑـﻪ ﺗـﻪواوی‬ ‫ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻟﻪ ﺳﻪر ﮐﻪوﺗﺒﻮو‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م ﺧﯚ ﮐﻪس ﻧﻪﯾﺪهزاﻧﯽ ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت ﺋﻪﮔﻪر ﺋﻪو دهرﻣﺎﻧﻪ دوای ﭼﻪﻧﺪ رۆژﯾﺶ ﺗﻪﻣﺎﺳـﯽ ﻟـﻪ ﮔـﻪڵ ﺑـﻪدهن ھـﻪﺑ‪ ‬ﮐﻪﺳـﻪﮐﻪ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯿﺪهﺑ‪ .‬ھـﻪر ﻟـﻪ ﺑـﻪر‬ ‫ﻧﻪزاﻧﯽ ﺋ‪‬ﻤﻪش ھﻪﻣﻮوﻣﺎن ﺳﻮاری ﺗﻮ‪‬ﺘﺎ ﺑﻮوﯾﻦ و ﺑﻪرهو ﺗﻮژهڵ وهرێ ﮐﻪوﺗﯿﻦ‪ ،‬ﺗﻪپ وﺗﯚزی ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﻪر ﻣﺎﺷ‪‬ﻨﻪﮐﻪ ﻟﻪ ﺳﻪر و ﭼﺎواﻧﯽ دهداﯾﻦ‪.‬‬ ‫ھﻪﻣﻮ ﺳﺎغ و ﺳﻪﻟﯿﻢ ﺑﻮوﯾﻦ‪ ،‬ﮔﻪﯾﺸﺘﯿﻨﻪ ﺗﻮژهڵ ﻟﻪ ﻣﺎ‪‬ﯽ ﺧﺎ‪‬ﻢ ﺟ‪‬ﮕﯿﺮ ﺑﻮﯾﻦ‪ .‬ﺷﻪو ﻧﺎن ﺧﻮرا و دواﯾﯽ ﻗﺴﻪ و ﺑﺎﺳـﯽ ﺑﯚﻣﺒـﺎران ﺑـﻪردهوام ﺑـﻮو‪ .‬ﮐـﺎﺗﮋﻣ‪‬ﺮ ﻧ‪‬ﺰﯾـﮏ ‪12‬ی ﺷـﻪو ﺑـﻮو ﮐـﻪ‬ ‫ﺋﻪﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺑﻨﻪﻣﺎ‪‬ﻪ وه ھﺎوار ﮐﻪوﺗﻦ ﮐﻪ ﺑﻪدهﻧﯿﺎن وه ﺧﻮروو ﮐﻪوﺗﻮه‪ ،‬ھـﻪﺗﺎ ‪2‬ی ﺷـﻪو ھـﻪﻣﻮو ﺑـﻪدهﻧﯿﺎن ﺑﻠـﯚﻗﯽ دهرﮐـﺮد‪ ،‬ﮐـﻪ ﺋـﯽ دوو ﺧﻮﺷـﮏ و ﺑﺮاﮐـﻪم ﯾـﻪﮐﺠﺎر زۆر و ﺑـﻪژان و‬ ‫ﺋﺎزار دار ﺑﻮون‪ .‬ﺑﻪ ﻧﺎﭼﺎری ﺑﻪرهو ﺷﺎر ﮔﻪراﯾﻨﻪوه و ھﻪر ﺋـﻪو ﺷـﻪوه ﺋﻪﻧـﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺑﻨﻪﻣﺎ‪‬ـﻪ ﺑـﻪرهو ﺷـﺎره ﮔـﻪورهﮐﺎن ﺑـﻪرێ ﮐـﺮان‪ .‬ژﻣـﺎرهی ﺑﺮﯾﻨـﺪاران ﺋﻪوهﻧـﺪه زۆر ﺑـﻮون ﻟـﻪ ھـﯿﭻ‬ ‫ﺟ‪‬ﮕﺎﯾﻪک ﺟ‪‬ﯿﺎن ﻧﻪدهﺑﯚوه‪ .‬ﭼﻪﻧﺪ ﺣﻪﻣﺎم و ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﮐﺮا ﺑﻮون ﺑﻪ ﺑ‪‬ﮫﺪاری و ﺷﻮ‪‬ﻨﯽ دهرﻣﺎن ﮐـﺮدن‪ .‬ﺑـﻪ ھـﻪﻣﻮو ﺷـ‪‬ﻮهﯾﻪک ﺑﺮﯾﻨـﺪارهﮐﺎﻧﯿﺎن ﺑـﻪرهو ﺷـﺎرهﮐﺎﻧﯽﺗﺮ ﺑـﻪرێ دهﮐـﺮد‪.‬‬ ‫ھﻪر دهھﺎت و ﺑﻪ ژﻣﺎرهی ﺑﺮﯾﻨﺪاراﻧﻪوه زﯾﺎﺗﺮ دهﺑﻮو‪ ،‬زﯾﺎﺗﺮ ﻟﻪ ﭘ‪‬ﻨﺞ ھﻪزار ﮐﻪس ﺑﻪو ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﻪ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﺒـﻮون‪ .‬ﺑـﻪ ﺳـﻪدان ﮐﻪﺳـﯿﺶ ھـﻪروا ﺳـﻪرﭘ‪‬ﯿﯽ دهرﻣـﺎن ﮐـﺮان‪ .‬ﻣـﻦ ﺑـﻪ‬ ‫ﺷ‪‬ﻮهﯾﻪﮐﯽ ﺳﻪڕ ﺳﻮوڕ ھ‪‬ﻨﻪر ﺧﻪﻻﺳﯿﻢ ھﺎت و ﺗﻪﻧﯿﺎ دهﺳﺘﻢ ﺑﻠﯚﻗﯽ ﮐﺮد ﮐﻪ ﺑﻪ ﺷ‪‬ﻮهی ﺳﻪرﭘﯿﯿﯽ دهرﻣﺎن ﮐﺮام‪ .‬دراﻣ‪‬ﮑﯽ ﻏﻪم ھ‪‬ﻨﻪر ﺑﻮو‪ ،‬ﺷﺎر‪‬ﮑﯽ ﺑ‪ ‬ﺗﺎوان ﮐﯿﻤﯿﺎ ﺑﺎران ﮐـﺮا‪ ،‬ﻟـﻪ‬ ‫ھﻪﻣﻮوی ﻏـﻪﻣﻨﺎکﺗﺮ ﺋـﻪوه ﺑـﻮو ﮐـﻪ ﭼﻪﻧـﺪ رۆژ دوای ﺑﻮردووﻣـﺎن‪ ،‬ﺗـﻪرﻣﯽ ﻻوان و ﻣﻨـﺎ‪‬ن و ژﻧـﺎن و ﭘﯿـﺎواﻧﯽ ﺑـ‪ ‬ﮔﻮﻧـﺎﺣﯽ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ و دهوروﺑـﻪرﯾﺎن ﻟـﻪ ﻧﻪﺧﯚﺷـﺨﺎﻧﻪﮐﺎﻧﯽ‬ ‫ﺷﺎرهﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑﻪ را ﺑﯚ ﻧﺎﺷﺘﻦ ﻟﻪ ﺳﻪر ز‪‬ﺪی ﺑﺎب و ﺑﺎﭘﯿﺮان‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺎﺷ‪‬ﻨﯽ ﯾﻪﺧﭽﺎڵ دار و ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ دهھ‪‬ﻨﺎﯾﻪوه ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ‪ .‬ﻣﻨﯿﺶ وهک ھﻪﻣﻮو ﺋـﻪو ﮐﻪﺳـﺎﻧﻪی ﻣـﺎﺑﻮون ھـﻪﻣﻮو‬ ‫رۆژێ ﺷﺎھﯿﺪی ﺋﻪو ﺗﺮاژدﯾﻪ ﺑﻮوم ﮐﻪ ھﻪر رۆژ‪‬ﮏ دهﮐﺮێ داﺳﺘﺎﻧﯽ ﻟﻪ ﺳﻪر ﺑﻨﻮوﺳﯽ‪ .‬ھـﯿﭻ ﮐـﺎت ﻟـﻪ ﺑﯿـﺮم ﻧﺎﭼ‪‬ﺘـﻪوه ﮐﺎﺗ‪‬ـﮏ ﮐـﻪ ﺗـﻪرﻣﯽ ﺷـﻪھﯿﺪ رهﺣـﯿﻢ ﭘـﻪﻧﺎھﯽ دهﺷـﯚردرا زهرده‬ ‫ﺧﻪﻧﻪی ﻟﻪ ﺳﻪر ﻟ‪‬ﻮ ﺑﻮو‪ ،‬ﻣﺴﺘﻪﻓﺎی ﮐﻮری ﺑﻪ دوو دهﺳﺖ ﺑﻪ ﺧﯚی دا دهدا و ھﺎواری دهﮐﺮد ﺧﻪ‪‬ﮑﯿﻨﻪ ﺳﻪﯾﺮی ﺑﺎﺑﻢ ﺑﮑﻪن ﻟﻪ ﮐﺎﺗﯽ ﻣﺮدﻧﯿﺶ دا ﭘﯿﮑﻪﻧﯿﻨﯽ ﻟﻪ ﺳﻪر زاره‪.‬‬ ‫ﺗﻮرﮐﻮ‪ ...‬ﻓﯿﻨﻠﻪ ﻧﺪ‬ ‫ﺳ‪‬رﭼﺎوە ‪ :‬ﻣﺎ‪‬ﭙ‪‬ڕی ﮔﯿﺎرەﻧﮓ ‪ /‬ڕ‪‬ﮑ‪‬وﺗﯽ ‪ 25 / :‬ی ﺟﯚﻧﯽ ‪2007‬‬

‫ﻟﻪ ﺑﯿﺴﺖ ﺳﺎ‪‬ﻪی ﻛﺎرهﺳﺎﺗﺎ‪ ،‬ﻧﺎﺳﯚڕهﻛﺎن ﺑﯚ ﺑ‪‬ﺪهﻧﮕﻦ‬ ‫ﺳﻮھﺮاب ﻟﻪﺣﺎﻓﺪوزی‬ ‫ﺋﺎﻣﺎژه‪ :‬ﺑﯚ دهﺳﺖ ﺧﺴﺘﻨﯽ ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﻚ زاﻧﯿﺎری ﺳﻪﺑﺎرهت ﺑﻪ ﻛﺎرهﺳﺎﺗﯽ ﺑﯚردووﻣﺎﻧﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ﻟﻪ رۆژھﻪ‪‬ﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و دهرﺑﺎز ﺑﻮون ﻟﻪ ﮔﻨﺨﺎن و ﺑـﺎﯾﻜﯚﺗﯽ راﮔﻪﯾﺎﻧـﺪن و‬ ‫ﺑﻪ دوور ﻟﻪ ھﻪر ﭼﻪﺷﻨﻪ ﭼﻪواﺷﻪﻛﺎری و ﺑﻪ ﻻرێ دا ﺑﺮدن‪ ،‬وهك ﭼﯚن ﻧﻮوﺳﻪری ﺋﻪم ﺑﺎﺑﻪﺗﻪ ﻣﺮۆﭬ‪‬ﻜﯽ ﺳﻪرﺑﻪﺧﯚﯾﻪ و ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ھﯿﭻ ﮔﺮووپ و ﻻﯾﻪن و دهﺳﻪ‪‬ت و ﺣﯿﺰﺑ‪‬ـﻚ ﻧﯿـﻪ‬ ‫ﻛﻪ واﺑﻮ ھﻪوڵ دهدر‪‬ﺖ ﺑﻪﺷـ‪‬ﻚ ﻟـﻪ راﺳـﺘﯿﻪﻛﺎن ﭼـﯚن ﺑـﻮون و ھـﻪن ﺑﯿﮕﻮ‪‬ﺰ‪‬ﺘـﻪوه ﺑـﯚ ﺧﻮ‪‬ﻨـﻪر و ﻟـﻪ ﮔﻮاﺳـﺘﻨﻪوهی واﻗﯿﻌـﯽ ﺑـﻪ ﺳـﻪرھﺎﺗﯽ ﺋـﻪم ﺑﯿﺴـﺖ ﺳـﺎ‪‬ﻪ دا ﺳـﻪرﺑﻪﺧﯚﯾﯽ ﺧـﯚی‬ ‫ﺑﭙﺎر‪‬ﺰێ و ﺟﯿﺎ ﻟﻪ رهﭼﺎو ﻛﺮدﻧﯽ ﺑﻪرژهوهﻧﺪی ﮔﻪل و ﻧﯿﺸـﺘﯿﻤﺎن چ ﺑﻪرژهوهﻧﺪﯾـﻪﻛﯽﺗﺮ ﻟـﻪ ﺋـﺎرا دا ﻧـﻪﺑﯿﻨ‪‬ﺖ‪ .‬ﺋـﻪم ﺑﺎﺑﻪﺗـﻪ ﻟـﻪ ﭼﻪﻧـﺪ ﺧﺎ‪‬ـﺪا ﺋﺎراﺳـﺘﻪ دهﻛﺮ‪‬ـﺖ و ﺳـﻪرهﺗﺎ ﻛﻮرﺗـﻪ‬ ‫راﭘﯚرﺗ‪‬ﻚ ‪:‬‬ ‫ﻛﻮرﺗﻪ راﭘﯚرت‪:‬‬ ‫ﻟﻪ رۆژی ‪ 7‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪڕی ‪ 1366‬ی ھﻪﺗﺎوی ﺑﻪراﺑﻪر ﺑﻪ ‪ 28‬ی ژوﺋﻪﻧﯽ ‪ 1987‬ی زاﯾﯿﻨﯽ ﻛﺎﺗﮋﻣ‪‬ﺮ ‪ 4:15‬ﺧﻮﻟﻪﻛﯽ دوا ﻧﯿﻮهڕۆ ﻟﻪ ھ‪‬ﺮﺷ‪‬ﻜﯽ ﺋﺎﺳـﻤﺎﻧﯽ دا و ﻟـﻪ ر‪‬ﮕـﻪی ‪ 6‬ﻓﺮۆﻛـﻪی‬ ‫ﺟﻪﻧﮕﯽ رژ‪‬ﻤﯽ ﺑﻪﻋﺴﯽ ﻋ‪‬ﺮاق‪ ،‬ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﻟﻪ رۆژھﻪ‪‬ﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺑﺎﻛﻮوری رۆژﺋﺎوای وه‪‬ﺗﯽ ﺋ‪‬ﺮان ﻛﻪوﺗﻪ ﺑﻪر ھ‪‬ﺮﺷﯽ ﺑﯚردوﻣﺎﻧﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻛﻪ ﻟﻪ ﺋﺎﻛﺎﻣﺎ ﻧﺰﯾﻜﻪی ‪6‬‬

‫‪87‬‬

‫ﻗﺴﻪی ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ‬ ‫ﻣﻦ ﭘ‪‬ﻤﻮاﯾﻪ ﮐﻪ ھ‪‬ﺸﺘﺎ ھﯿﭻ ﻟﻪ ﺳﻪر ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯿﻪﮐﺎن‪ ،‬چ ﻟﻪ رۆژھﻪ‪‬ت و چ ﻟﻪ ﺑﺎﺷﻮری ﮐﻮردوﺳﺘﺎن ﻧﻪﮐﻮﺗﺮاوه و ﻧﻪ ﻧﻮﺳﺮاوه‪ .‬زۆر ﺑﻪ‪‬ﮕﻪ ھﻪن ﮐـﻪ ھ‪‬ﺸـﺘﺎ ﺷـﺎراوه ﻣـﺎون‪،‬‬ ‫ھﻪزاران ﺑﺮﯾﻨﺪار ھ‪‬ﺸﺘﺎ ﻧﻪﻧﺎﺳﺮاون‪ ،‬ھﻪزاران ﻧﻪﺧﯚﺷﯽ ﺳﻪرھﻪ‪‬ﺪهدهن‪ ،‬ﮐﻪس ﻧﺎزاﻧ‪‬ﺖ ﺑـﯚ؟ ‪ 2‬ﺳـﺎڵ ﻟﻪﻣـﻪ ﭘـ‪‬ﺶ ﻣﻪﺟﻤﻮﻋـﻪ‪‬ﮏ ‪‬وی ﮔﻮﻧـﺪهﮐﺎﻧﯽ ﺳﻪردهﺷـﺖ ﻟـﻪ ﮐﺘـﻮﭘ‪ ‬ﺑـﻪ ﮐﯚﻣـﻪڵ‬ ‫ﺗﻮﺷﯽ ﻧﻪﺧﯚﺷﯽ دهﺑﻮن‪ ،‬ﮐﻪس ﻧﻪﯾﺪهزاﻧﯽ ﺑﯚﭼﯽ؟ ﯾﺎ ڕاﺳﺘﯿﻪﮐﺎن دهﺷﺎردراﻧﻪوه‪ .‬ﺑ‪‬ﮕﻮﻣﺎن ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﺶ ﮐﻪ ﺧـﯚی ﯾـﻪﮐ‪‬ﮏ ﻟـﻪ ﺗﺎواﻧﺒﺎرهﮐـﺎﻧﯽ ﺋـﻪم ڕوداواﻧﻪﯾـﻪ ﺣـﻪز ﻧﺎﮐـﺎت ﮐـﻪ‬ ‫ڕاﺳﺘﯿﻪﮐﺎن دهرﮐﻪون و ھﻪر ﺑﻪ ﺷﺎراوهﯾﯽ دهﯾﺎن ھ‪‬ﺘﻪوه‬ ‫ﺳ‪‬رﭼﺎوە ‪ :‬ﻣﺎ‪‬ﭙ‪‬ڕی ﮔﯿﺎرەﻧﮓ ‪ /‬ڕ‪‬ﮑ‪‬وﺗﯽ ‪27 :‬ی ﺟﯚﻧﯽ ‪2007‬‬

‫ﺋﺎوا ﺗﻪﯾﺎرهم ﻧﺎﺳﯽ‬ ‫ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ‪ :‬ﻓﺎﯾﻪق ﺑﻪرﯾﺎﺟﯽ‬ ‫ﺋﺎی ﮐﻪ دووﻧﯿﺎی ﻣﻨﺎ‪‬ﯽ ﺷﯿﺮﯾﻨﻪ‪ ،‬ﻣﻨﺎڵ د‪‬ﯽ ﺑﻪ ھﻪﻣﻮو ﺷﺘ‪‬ﮏ ﺧﯚﺷﻪ‪ ،‬ﺑﻪ زۆر ﺷﺖ د‪‬ﯽ دهﮔﻪﺷ‪‬ﺘﻪوه و ﮐﻪﯾﻔﯽ ﭘ‪‬ﺪهﮐﺎ‪ .‬ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪1359‬ی ھﻪﺗﺎوی ﺑﻮو‪ ،‬ﺑﺎش رۆژهﮐﻪم وهﺑﯿﺮ ﻧﺎﯾﻪ‪،‬‬ ‫ﻣﻨﯽ ﻣﯿﺮﻣﻨﺪاڵ ﻟﻪ ﮔﻪڵ ھﺎوا‪‬ﻧﯽ ﮔﻪڕهک ﻟﻪ ﺳﻪر ﺷﻪﻗﺎﻣﯽ ﺑ‪‬ﻮار ﭘ‪‬ﺶ ﻣﺎ‪‬ﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﯾﺎریﻣﺎن دهﮐﺮد‪ ،‬ﺳﻪﯾﺮ ﻧﯽﯾﻪ ﺷﻮ‪‬ﻨﯽ ﯾﺎری دﯾﮑﻪﻣﺎن‬ ‫ﻧﻪﺑﻮو‪ .‬ﺋﻪو ﮐﺎت ﺳﻪﯾﺎرهﯾﻪﮐﯽ ﻟﻪﻧﺪهو‪‬ﺮی ﺋﯿﺪارهی ﺋﯿﺘﻼﻋﺎت زۆر ﺑﻪ ﺗﻮﻧﺪی ﻟﻪ ﻧﺎو ﺷﺎر ﺑﻪرهو زﯾﻨـﺪاﻧﯽ ﺧﺎﻧـﻪی ﻣﻮﻋـﻪﻟﯿﻢ )ﺋﻪوهﺷـﺘﺎن‬ ‫ﭘ‪ ‬ﺳﻪﯾﺮ ﻧﻪﺑ‪ ‬دهﮐﺮێ ﺧﺎﻧﻪی ﻣﻮﻋﻪﻟﯿﻢ زﯾﻨﺪان ﺑ‪ (‬ھﺎت وﭼﯚی دهﮐﺮد‪ .‬ﺋ‪‬ﻤﻪ ﻟﻪ ﺳﻪر ر‪‬ﮕﺎی ﻣﺎﺷ‪‬ﻨﻪﮐﻪ ﮐﺎﻏـﻪزﻣﺎن ورد دهﮐـﺮدن ﺗـﺎﮐﻮﻮ‬ ‫دهھﺎت و ﺑﻪ ﺗﻮﻧﺪی ﺑﻪ ﺳﻪرﯾﺎن دهرۆﯾﯽ‪ ،‬ورده ﮐﺎﻏﻪزهﮐﺎن ﻟﻪ ھﻪوا دا ﭘﺮش و ﺑ‪‬و دهﺑـﻮون و ﺋ‪‬ﻤـﻪ ﮐـﻪﯾﻔﻤﺎن ﭘـ‪ ‬دهﮐـﺮد‪ .‬ﺑـ‪ ‬ﺋـﻪوهی‬ ‫ﻧﺎﮐـﺎو‬ ‫و‬ ‫ﺑﯿﺮ ﻟﻪوه ﺑﮑﻪﯾﻨﻪوه رهﻧﮕﻪ ﻟﻪ ﻧﺎو ﺋﻪو ﺳﻪﯾﺎره ﮔﻪﻧﺠ‪‬ﮑﯽ ﺑ‪ ‬ﮔﻮﻧﺎه ﺑﻪرهو زﯾﻨﺪان ﺑﻪرێ‪ .‬ﺋ‪‬ﻤﻪ ﺑـﻪو ﯾﺎرﯾـﻪ ﺧـﺎﻓ‪ ‬ﺑـﻮوﯾﻦ ﮐـﻪ ﻟـﻪ‬ ‫دهﻧﮕ‪‬ﮑﯽ ﺳﻪرﺳﻮوڕ ھ‪‬ﻨﻪر ھﺎت و دواﯾﯽ دوو ﺗﻪﯾﺎرهی ڕهش زۆر ﻧ‪‬ـﻮی ﺑـﻪ ﺳـﻪرﻣﺎن دا ﮔﺮﻣﺎﻧـﺪﯾﺎن و دواﯾـﯽ رﻣﺒـﻪ و ﺗﻪﻗﯿﻨـﻪوه و ﻗﯿـﮋه‬ ‫ﻗﯿﮋی ﻣﻨﺪا‪‬ن ﺗ‪‬ﮑﻪ‪‬و ﺑﻮو‪ .‬ﻣﻦ ﺋﻪوهﻧﺪه دهزاﻧﻢ ﮐﻪ ﻟﻪ ﺳﻪر ﺷﻪﻗﺎﻣﻪﮐﻪ ﺑﻪ دهروازهی ﻣﺎ‪‬ﯽ ﺧﯚﻣﺎن دا درام‪ ،‬ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت داﻧﻪﯾﻪک وردﮐﻪ ﮐﺎﻏﻪز ﻟـﻪ ﺳـﻪر ﺷـﻪﻗﺎم ﻧـﻪﻣﺎ ﺑـﻮو‪ ،‬ﺑـﻪ‪‬م‬ ‫ﺋﻪوه ﺋ‪‬ﻤﻪی ﺧﯚﺷﺤﺎڵ ﻧﻪﮐﺮد ﭼﻮﻧﮑﻪ ﺗﻪﯾﺎره ﻧﻪﮔﺮﯾﺴﯽ ﺑ‪ ‬ڕهﺣﻢ ﮔﻪرهﮐﯽ )ﺳﻪر ﻗـﻪﺑﺮان(ی ﺑﯚردووﻣـﺎن ﮐـﺮد ﺑـﻮو‪ .‬ﺑـﻪ ﯾﻪﮐـﻪم ﺑﯚردووﻣـﺎﻧﯽ ﺷـﺎرهﮐﻪم ﺗـﻪﯾﺎرهم ﻧﺎﺳـﯽ‪ .‬ﺋـﻪو رووداوه‬ ‫ﺑﻪﺷ‪‬ﮏ ﻟﻪ ﺷﻪڕی دهﺳﺖ ﭘ‪‬ﮑﺮاوی ﺋ‪‬ﺮان وﻋ‪‬ﺮاق ﺑﻮو‪ ،‬ﺷﻪڕ در‪‬ﮋهی ھﻪﺑﻮ‪ ،‬رۆژ ﺑﻪ رۆژ ﺷﻪڕ و ﺗﻪﻗﻪ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽﺗﺮ دهﺑﻮو‪ ،‬ﺷﺎره ﺳﻪرﺳﻪوزهﮐﻪی ﺳﻪردهﺷﺖ ھﻪﻣﻮو رۆژێ ﺗـﯚپ ﺑـﺎران و‬ ‫ﺑﯚﻣﺒﺎران دهﮐﺮا‪ ،‬ﺑﻪ دهﯾﺎن ﺟﺎر ﯾﺎری ﮔﻪڕهکﻣﺎن ﻟﻪ ﺑﻪر ﺗﯚپ ﺑﺎران ﻟ‪ ‬ﺗ‪‬ﮏ دهﭼﻮو‪ ،‬ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت دوو ھﺎورێ ﮔﻪڕهکﻣﺎن ﺷﻪھﯿﺪ و ﭼﻪﻧﺪی ﮐﻪﺷﻤﺎن ﺑﺮﯾﻨﺪار ﺑﻮون‪ .‬ﭼﻪﻧﺪ ﺳﺎڵ ﺑـﻮو‬ ‫ﺷﻪڕ در‪‬ﮋهی ھﻪﺑﻮو و ﺗﻪﯾﺎرهی ﺟﻪﻧﮕﯽ ﺑﯚﻣﺎن ﻧﺎﻣﯚ ﻧﻪﺑﻮو‪ ،‬ﺋﻪﮔﻪر رۆژ‪‬ﮏ ﺗﻪﯾﺎره ﻧﻪدهھﺎت ﺧﻪ‪‬ﮏ ﭘ‪‬ﯽ ﺳﻪﯾﺮ ﺑﻮو و ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت وهڕهزﯾﺎن دهﮐﺮد‪.‬‬ ‫‪7‬ی ﭘﻮﺷﭙﻪری ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪ 1366‬ی ھﻪﺗﺎوی ﺑﻮو‪ ،‬ﺋﻪوﮐﺎت ﻣﻦ ﻣﻨـﺎڵ ﻧـﻪﺑﻮوم ﺑـﻪ‪‬ﮑﻮ ﮔـﻪﻧﺠ‪‬ﮑﯽ ‪ 17‬ﺳـﺎ‪‬ﻪ ﺑـﻮوم‪ ،‬ﻣـﻦ ﺋﺎﮔـﺎدارﯾﻢ ﻟـﻪ دوﮐـﺎﻧﯽ ﺑـﺎﺑﻢ ﻟـﻪ ﮔـﻪرهﮐﯽ ﺑ‪‬ـﻮار دهﮐـﺮد‪ ،‬ﻟـﻪ ﺑـﻪر‬ ‫دهرﮔﺎی دوﮐﺎن داﻧﯿﺸﺘﺒﻮوم‪ ،‬زۆر ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ وهک رۆژان دهﻧﮕﯽ ﺗﻪﯾﺎره ھﺎت و ﻣﻨﯿﺶ وهک ھﻪﻣﻮو ﺟﺎر‪‬ﮏ ﺑﯚ دهرﺑﺎز ﺑﻮون ﻟﻪ ﺑﯚﻣﺒﺎران ﻟﻪ ﭘﺸـﺖ دﯾـﻮاری ﺑـﻪردی روﺑـﻪروی دوﮐـﺎن ﮐـﻪ‬ ‫ﺑﻪ ﺳﻪد ﻧﺎﺳﺮاوه ﺧﯚم ﭘﻪﻧﺎ دا‪ .‬ﺷﺮﯾﻘﻪی ﺗﻪﯾﺎره و ڕﻣﺒﻪی ﺑﯚﻣﺒﺎران دهﺳﺘﯽ ﭘ‪‬ﮑﺮد‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م ﺋﯽ ﺋﻪﻣ‪‬ۆ ﺗﻪﻗﯿﻨﻪوهﮐﺎن ﺟﯿﺎوازﯾﺎن ھﻪﺑﻮو‪ ،‬ﺑـﻪ ﺑـﺎوهڕی ﻣـﻦ ﻧـﺎو ﺷـﺎر ﺑﯚردوﻣـﺎن ﻧـﻪﮐﺮا‬ ‫ﺑﻮو ﭼﻮﻧﮕﻪ دهﻧﮕﯽ ﺗﻪﻗﯿﻨﻪوهﮐﺎن دهت ﮔﻮوت دووره‪ .‬ﺑﻪ ﺗﻪواو ﺑﻮوﻧﯽ دهﻧﮕﯽ ﺗﻪﯾﺎره و ﺗﻪﻗﯿﻨﻪوه ﻣﻨﯿﺶ ﻟﻪ ﭘﻪﻧﺎﮔﺎ ھﺎﺗﻤﻪ دهرێ و ﮐﺎﺗ‪‬ﮏ ﮔﻪﯾﺸﺘﻤﻪ ﺳﻪر ﺷﻪﻗﺎم دﯾـﺘﻢ ﺧـﻪ‪‬ﮏ ﻟـﻪ‬ ‫ﻻی ﺋﯿﺪارهی ﺋﺎﻣﻮزش و ﭘﻪروهرش ﺑﻪرهو ﺧﻮارێ ھﻪ‪‬ﺪ‪‬ﻦ‪.‬‬ ‫زۆرم ﺑﻪ ﻻوه ﺳﻪﯾﺮ ﺑﻮو‪ ،‬وهک ﮔﻪﻧﺠ‪‬ﮑﯽ ھﻪرزهﮐﺎر ﮐﻪ دهﺑ‪ ‬ﺳﻪر ﻟﻪ ھﻪﻣﻮو ﺷﺘ‪‬ﮏ دهرھ‪‬ﻨﻢ ﺑﻪرهو ﺳﻪروه ھﻪ‪‬ﺗﻢ ﺗﺎ ﺑﺰاﻧﻢ ﭼﯽ ﺑﻮوه‪ ،‬ﺑﻪ ﮔﻪﯾﺸﺘﻨﯽ ﯾﻪﮐﻪم ﮐـﻪس ﻟـ‪‬ﻢ ﭘﺮﺳـﯽ ﮐـﻪ‬ ‫ﭼﯽ ﺑﻮوه؟ ﮐﺎﺑﺮا وﺗﯽ‪ :‬ﭼﻮارڕای ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪاری ﺑﯚردوﻣﺎن ﮐﺮاوه‪ .‬ﺟﻪرگ و ھﻪﻧﺎوم ﺑﻪر ﺑﯚوه ﭼﻮﻧﮑﺎ ﻟﻪوێ ﺑﺮاﯾﻪﮐﻪم دهﮐﻪﯾﻪﮐﯽ ﺑﭽﻮوﮐﯽ ﺳﯿﮕﺎر ﻓﺮۆﺷﯽ ھﻪﺑﻮو‪ ،‬ﻣـﻦ ﻟـﻪ ﺗـﺎو ﺋـﻪو زۆر‬ ‫ﺑﻪ ﭘﻪﻟﻪ ﺑﻪرهو ﭼﻮارڕا ﭼﻮوم‪ .‬ﺋﻪوﮐﺎت ﮐﻪ ﻣﻦ ﮔﻪﯾﺸﺘﻤﻪ وێ ﭼ‪‬ه دوﮐﻪڵ و ﺑﯚﮔﻪﻧ‪‬ﮑﯽ زۆر ﺗﻮﻧﺪ دهھﺎت‪ ،‬ﻟﻪ ھﻪر ﻻﯾﻪک ﺟﻪﺳﺘﻪی ﺑ‪ ‬ﮔﯿﺎن و ﻧﯿﻮه ﮔﯿﺎن ﮐﻪ وﺗﺒﻮون ‪.‬‬ ‫ﻣﻦ ﻟﻪ ﻧﺎو ﺟﻪﺳﺘﻪﮐﺎن دهﮔـﻪرام ﺑـﻪ‪‬ﮑﻮ ﺑﺮاﮐـﻪم ﺑﺪۆزﻣـﻪوه‪ ،‬ﺑـﻪ‪‬م ﺑـ‪ ‬ﻓﺎﯾـﺪه ﺑـﻮو‪ .‬ﻟـﻪو ﮐﺎﺗـﻪ دا ﻣﺎﺷـ‪‬ﻨ‪‬ﮑﯽ ﺳـﭙﺎ ﮐـﻪ دهزﮔﺎﯾـﻪﮐﯽ ﺳـﻪﯾﺮی ﻟـﻪ ﺳـﻪر ﺑـﻮو ھـﺎت و دهرﻣـﺎﻧ‪‬ﮑﯽ ﺳـﭙﯽ‬ ‫دهڕﺷﺎﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺑﻠ‪‬ﻨﺪﮔﯚ ھﺎواری دهﮐﺮد ڕا ﮐﻪن ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻟ‪‬ﺪاوه‪ ،‬ﭘﻪڕۆی ﺗﻪڕ ﺑﻪ زارﺗﺎن ﺑﮕﺮن‪ ،‬ﺑﻪرهو ﺑﻪرزاﯾﯽ ھﻪ‪‬ﻦ‪ .‬ﺑﯚﮔﻪﻧﻪﮐﻪی زۆر ﻧﺎﺧﯚش ﺑﻮو‪ .‬ﻣﻦ ﺑﻪ ﭘﻪﻟﻪ ﺑﻪرهو ﻣﺎڵ‬

‫‪86‬‬

‫ﺑﺮﯾﻨﺪارهﮐﺎن ﺑﺎ ﺋ‪‬ﻤﻪ ﺳﻪرﺗﯿﺘﺮی ﻗﺴﻪی ﭼﻪﻧﺪ ﺑﺮﯾﻨﺪار‪‬ﮏ و ﮐﻪﺳﺎﯾﻪﺗﯽ ﺑﻪ ﺑﯽ ﺋﯿﺸﺎره ﺑﻪ ﻧﺎوهﮐﺎﻧﯿﺎن ﻟﻪم ﺑﺎرهوه ﺑﺨﻮ‪‬ﻨﯿﻨﻪوه ﺑﺎ ﺑﺰاﻧﯿﻦ ﭼﯽ دهﻟ‪‬ﻦ‪:‬‬ ‫‪ -1‬ھﻪﻟﺴﻮﮐﻪوﺗﯽ ﺑﻮﻧﯿﺎدی ﮔﯿﺎﻧﺒﺎزان ‪ 4‬ﻟﻪ ﮔﻪل ﺑﺮﯾﻨﺪاره ﻣﻪدهﻧﯿﻪ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﮐﺮاوهﮐﺎن ﻓﻪرق و ﺟﯿﺎوازی ﺗ‪‬ﺪاﯾﻪ "‬ ‫‪ -2‬رژﯾﻤﯽ ﺋ‪‬ﺮان ﺗﻪﻧﯿﺎ ﮔﺮوﭘ‪‬ﮏ ﮐﻪ ﺑﻪ دوای ڕاﺳﺘﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﺑﯚردوﻣﺎﻧﻪ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯿﻪﮐﻪی ﺳﻪردهﺷﺖ ﻧﺎردی‪ ،‬ﭘﺎش ﯾﻪک ﺳﺎڵ ﻟﻪ ڕوداوهﮐﻪ ﺑﻮ‪ ،‬ﺗﺎزه ﺋﺎﺳﻪوار‪‬ﮏ ﻟﻪ زهھﺮهﮐﻪ ﻧﻪﻣﺎﺑﻮ"!‬ ‫‪ -3‬دوﮐﺘﯚرهﮐﺎن ﺑﯚ ﻣﻮﻋﺎﯾﻪﻧﻪی ﺑﺮﯾﻨﺪارهﮐﺎن ﺑﻪس ‪ 30‬ﺗﺎ ‪ 40‬ﺳﺎﻧﯿﻪﯾﺎن ﮐﺎت دادهﻧﺎ"‬ ‫‪ -4‬ﺑﻪ‪‬م ﺑﻪرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺣﮑﻮﻣﯽ ھﯿﭻ و‪‬ﻣ‪‬ﮑﯿﺎن ﺑﻪ داﺧﻮازﯾﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋ‪‬ﻤﻪ ﻧﻪداوهﺗﻪوه"‬ ‫‪ -5‬ﺋﻪﻧﺠﻮﻣــﻪﻧﯽ ﺑــﻪرﮔﺮی ﻟــﻪ ﻣــﺎﻓﯽ ﺑﺮﯾﻨــﺪاره ﺷــﯿﻤﯿﺎﯾﯿﻪﮐﺎن ﺑــﻪ ﺗﻪﻣﺎﯾــﻪ ﮐــﻪ ﺧــﯚی ﺑــﻪ ﺗــﻪﻧﯿﺎ ﺑ‪‬ﺘــﻪ ﭘــ‪‬ﺶ و داواﮐﺎرﯾــﻪﮐﺎﻧﯽ ﻣــﺎﻓﺨﻮراواﻧﯽ ﺑﯚردوﻣﺎﻧــﻪ ﺷــﯿﻤﯿﺎﯾﯿﻪﮐﺎﻧﯽ رۆژھــﻪ‪‬ﺗﯽ‬ ‫ﮐﻮردوﺳﺘﺎن ﻟﻪ ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﻪ ﻧ‪‬ﻮﻧﻪﺗﻪوهﯾﯿﻪﮐﺎن ﺑﻪرز ﺑﮑﺎﺗﻪوه"‬ ‫‪ -6‬ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت ﯾﺎرﻣﻪﺗﯽ زۆر ﻻوازﯾﺶ ﻟﻪواﻧﻪ داﻧﯽ ﭘﻪﺗﻮ‪‬ﮏ )ﭘ‪‬ﺨﻪو ﯾﺎ ﺑـﻪﺗﺎﻧﯽ( ﺑـﻪ ﺑﺮﯾﻨـﺪارهﮐﺎﻧﯿﺶ ھـﻪر ﯾﺎرﻣﻪﺗﯿـﺪهره‪ ،‬ﭼﻮﻧﮑـﻪ ﻟ‪‬ـﺮه ھـﻪوا ﺳـﺎرده و ﺋـﻪو ﺑﺮﯾﻨﺪاراﻧـﻪ ﺟﺴـﻤﯿﺎن‬ ‫زهﻋﯿﻒ ﺑﻮوه و زو ﺑﻪ ﺳﻪرﻣﺎ ﻧﻪﺧﯚش دهﮐﻪون"‪..‬‬ ‫‪ -7‬دهو‪‬ﻪت ﮔﯿﺎﻧﺒﻪﺧﺘﮑﺮدوه ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯿﻪﮐﺎن ﺑﻪ ﺷﻪھﯿﺪ ﺳﻪﺑﺖ ﻧﺎﮐﺎت‪ ،‬ﺑﯚ ﺋﻪوهی ﮐﻪ دوارۆژ ﺑﻨﻪﻣﺎ‪‬ﻪﮐﻪی ﻧﻪﮐﺮ‪‬ﻦ ﺑﻪ ﺑﻨﻪﻣﺎ‪‬ﻪی ﺷﻪھﯿﺪ و ﻧﺎﭼﺎر ﺑ‪‬ﺖ ﺣﻘﻮﻗﯿﺎن ﺑﯚ وهﺑ‪‬ﺖ و دهﯾـﺎن‬ ‫ﻧﻤﻮﻧﻪی ﺗﺮ !ﺋﻪﮔﻪر ﺑ‪‬ﺖ و ﺋ‪‬ﻤﻪ ﺑﻪس ﭼﺎو‪‬ﮏ ﺑﻪ ﻗﺴﻪی ﺑﺮﯾﻨﺪاره ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯿﻪﮐﺎن‪ ،‬ﻓﻪﻋﺎﻟﻪ ﻣﻪدهﻧﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋـﻪم ﺑـﻮاره‪ ،‬وهﮐﯿﻠـﯽ ﺑﺮﯾﻨـﺪارهﮐﺎن و ھﺘـﺪدا ﺑﺨﺸـ‪‬ﻨﯿﻦ ﺑﯚﻣـﺎن دهردهﮐـﻪو‪‬ﺖ‬ ‫ﮐﻪ رژﯾﻤﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻟﻪ ﻋﻪﯾﻨﯽ ﺣﺎ‪‬ﺪا ﮐﻪ ﺣﻪول دهدات روﺧﺴﺎری ﻧﺎﺷـﯿﺮﯾﻨﯽ ﺧـﯚی داﭘﯚﺷـ‪‬ﺖ و ﮐﻪﺳـﺎﻧﯿﺘﺮ وهک رژﯾﻤـﯽ ﺑـﻪﻋﺲ‪ ،‬ﺋـﻪﻣﺮﯾﮑﺎی ھـﺎو ﭘﯿﻤـﺎﻧﯽ ﻋ‪‬ـ‪‬اق ﻟـﻪ ﮐـﺎﺗﯽ‬ ‫ﺷﻪڕهﮐﺎﻧﺪا‪ ،‬ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﯽ ﻧ‪‬ﻮﻧﻪﺗﻪوهﯾﯽ و ﺋﯿ‪ ‬ﺋﺎﺧﺮ ﺑﻪ ﺗﺎواﻧﺒﺎر ﺑﺰاﻧ‪‬ﺖ و ﻟﻪم ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪهﺷﺪا ھ‪‬ﻨﺪ‪‬ﮏ ﺋﯿﻤﮑﺎﻧﺎﺗﯽ ﺧﺴﺘﻮﺗﻪ ﺋﯿﺨﺘﯿﺎر ر‪‬ﮋه‪‬ﮑـﯽ زۆر ﮐـﻪم ﻟـﻪ ﺑﺮﯾﻨـﺪاره ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯿﻪ ﮐـﺎﻧﯽ‬ ‫ﮐﻮردوﺳﺘﺎن و دهﯾﺎﻧﻨ‪‬ﺮ‪‬ﺖ ﺑﯚ دادﮔﺎی ﻻھﻪ و ﺳﺎﯾﺘﯽ ﺋﯿﻨﺘﺮﻧ‪‬ﺘﯽ دروﺳﺖ دهﮐﺎت و و‪‬ﻨﻪی ﺑﺮﯾﻨـﺪارهﮐﺎن ﺑـ‪‬و دهﮐﺎﺗـﻪوه‪ ،‬ﺑـﻪ‪‬م ﻟـﻪ ﺋﻪﺳﺎﺳـﺪا ھﯿﭽﮑـﺎر‪‬ﮑﯽ ﺑـﯚ ﮐﯚﻣـﻪ‪‬ﯽ ﺑﺮﯾﻨـﺪارهﮐﺎن‬ ‫ﻧﻪﮐﺮدووه‪ .‬ﺗﺎزه دوای ‪ 20‬ﺳﺎڵ‪ ،‬ﺑﻪ ﻗﺴﻪی ﺋﻮﭘﻮزﯾﺴﯿﯚﻧ‪‬ﮑﯽ ﮐﻮردی ﻧﺎو ﺧﯚﯾﯽ ﺳﻪر ﺑﻪ رژﯾﻢ و ﺳﺎﯾﺘﯽ ﺋﺎﻓﺘﺎب ﺑﻪﺗﻪﻣﺎﯾﻪ ﺋﻪﻣﺴﺎڵ ﭘﻪﯾﮑﻪر‪‬ﮏ ﺑﯚ ﯾﺎدی ﺑﯚردوﻣﺎﻧﻪﮐﻪی ﺳﻪردهﺷـﺖ ﻟـﻪ‬ ‫ﺗﺎران ﻟﻪ رۆژی ‪7‬ی ﭘﻮﺷﭙﻪڕ واﺗﻪ ‪ 28‬ی ﺟـﯚﻧﯽ ‪ 2007‬ﭘـﻪردهی ﻟـ‪ ‬ھﻪ‪‬ﺒﺪر‪‬ﺘـﻪوه و ﺑـﻪم ﺷـ‪‬ﻮه رژﯾـﻢ ﺑـﻪ ﺷـﺎخ و ﺑـﺎ‪‬ﯽ ﺧﯚﯾـﺪا ھﻪ‪‬ﺒـﺪات و ﻗـﻪ‪‬ﭼﯚ ﮐﺮدﻧـﯽ ﮐـﻮرداﻧﯽ رۆژھـﻪ‪‬ت‬ ‫داﭘﯚﺷ‪‬ﺖ!‬ ‫ﺋﻮﭘﯚزﯾﺴﯿﯚن ﭼﯿﺎن ﮐﺮدوه؟‬ ‫ﺋــﻪوهی ڕاﺳــﺘﯽ ﺑ‪‬ــﺖ ﺋﻮﭘﯚزﯾﺴــﯿﯚﻧﻪ واﻗﯿﻌﯿــﻪ ﮐﻮردوﺳــﺘﺎﻧﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺋ‪‬ﺴــﺘﺎ ھــﻪر ھــﻪﻣﻮﯾﺎن ﻟــﻪ ﺗﻪﺑﻌﯿــﺪ دهژﯾــﻦ و ﺑــﻪ ﭼﻪﻧــﺪهھﺎ ھــﯚی دورﺧﺮاﻧــﻪوهﯾﺎن ﻟــﻪ ﮐﯚﻣــﻪ‪‬ﮕﺎی‬ ‫ﮐﻮردوﺳﺘﺎن‪ ،‬ﻣﻮﺷﮑﯿﻼت و ﺋﻪو ﻣﻪﺣﺪودﯾﻪت و ﺑﺮﮔﺮﯾﺎﻧﻪی ﮐﻪ ﻟﻪ ﻻﯾﻪن و‪‬ﺗﻪ ﻣﯿﻮاﻧﺪارهﮐﺎﻧﻪوه ﻟﻪ ﺳﻪرﯾﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻣﻮﺷﮑﯿﻠﯽ ﺋﺎﺑﻮری‪ ،‬وهزﻋﯿﻪﺗﯽ ژﺋﻮﭘﯚﻟﯿﺘﯿﮑﯽ ﺋـﻪو ﻣﻪﻧﺘﻪﻗﺎﻧـﻪی ﺋـﻪواﻧﯽ‬ ‫ﻟ‪ ‬دهژﯾﻦ و ھﻪروهھﺎ ﺣﻮزوری ﻧﯿﺰاﻣﯽ ﺋﻪﻣﻪرﯾﮑﺎ ﻟﻪ ﻣﻪﻧﺘﻪﻗﻪ و ﺷﺘﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن و ھ‪‬ﻨﺪێ ﺷﺘﯽ ﺗﺮﯾﺶ‪ ،‬ﺋﻪواﻧﯽ ﺗﺎ ﺣﻪد‪‬ﮏ ﻟﻪ ڕوداوه ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﻪﮐﺎن دورﺧﺴﺘﯚﺗﻪوه و زۆرﺗـﺮ‬ ‫ﺑﻪ ﺷﺘﻪ ﮐﻮ‪‬ﯿﻪﮐﺎﻧﻪوه ﺧـﻪرﯾﮑﻦ و ھـﻪر ﺑـﻪم ﭘ‪‬ﯿـﻪش ﮐـﻪﻣﺘﺮ ﻟـﻪ ﺳـﻪر ھ‪‬ﻨـﺪ‪‬ﮏ ڕوداوی وهک ﺳﻪردهﺷـﺖ ﭼﺎﻻﮐﯿـﺎن ھـﻪﺑﻮوه و ﺑـﻪس ﺑـﻪ وﺗـﺎری رادﯾـﻮﯾﯽ و ﺋﯿﻨﺘﺮﻧ‪‬ﺘـﯽ ﻟـﻪم ﺑـﺎرهوه‬ ‫ﺋﯿﮑﺘﯿﻔﺎﯾﺎن ﮐﺮدووه‪ .‬ﺋﻪﻣﺎن ﭘ‪‬ﺸﺘﺮ ﻣﻮﺷﮑﯿﻠﯽ ﻧﻪﺑﻮﻧﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎ‪‬ﮑﯽ ﺳﻪﺗﻪ‪‬ﯾﺘﯿﺸـﯿﺎن ﻟـﻪ ﺳـﻪر ر‪‬ﮕـﻪ ﺑـﻮ ﮐـﻪ ﺋـﻪوه ﺧﯚﺷـﺒﻪﺧﺘﺎﻧﻪ ﻣـﺎوهی زﯾـﺎﺗﺮ ﻟـﻪ ﺳـﺎ‪‬ﮑﻪ ﺋـﻪم ﮐﯚﺳـﭙﻪ ﻻ ﻧـﺮاوه و ‪3‬‬ ‫ﮐﺎﻧﺎﻟﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﺶ ﺑﯚ رۆژھﻪ‪‬ﺗﯽ ﮐﻮردوﺳﺘﺎن ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ ﮐﺎر دهﮐﻪن و ھﯿﻮام واﯾﻪ ﮐﻪ ﺋﻪم ﺳـﺎڵ ﻟـﻪم ﺑﻮارهﺷـﺪا ھـﻪر وهک ﻧـﻪورۆز و ﯾـﺎده ﺣﯿﺰﺑﯿـﻪﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾـﺎن‪ ،‬ﭘﺮۆﮔﺮاﻣـﯽ ﺗﺎﯾﺒـﻪت و‬ ‫رۆﺷﻨﮕﻪراﻧﻪﯾﺎن ﻟﻪم ﺑﺎرهوه ﺑﯚ ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﮐﻮردوﺳﺘﺎن ھﻪﺑ‪‬ﺖ و ﻟﻪ ﭘﺴﭙﯚڕه ﺷﺎرهزاﮐﺎﻧﯽ ﺋﻪم ﺑﻮاره ﮐﻪ‪‬ﮏ وهرﮔﺮن‬

‫‪.‬‬

‫ﺋﻮﭘﻮزﯾﺴﯿﯚﻧﻪ ﻧﺎو ﺧﯚﯾﻪﮐﺎﻧﯽ رۆژھـﻪ‪‬ﺗﯽ ﮐﻮردوﺳـﺘﺎن ﮐـﻪ ﻟـﻪ دوای ﺟـﻪرﯾﺎﻧﯽ ‪2‬ی ﺟـﯚزهردان )ﺳـﻪرھﻪ‪‬ﺪاﻧﯽ ﺧﺎﺗـﻪﻣﯽ و ﺗﻪرهﻓـﺪارﻧﯽ رﯾﻔـﯚرم ﻟـﻪ ﭼـﻮار ﭼ‪‬ـﻮهی ﮐﯚﻣـﺎری ﺋﯿﺴـﻼﻣﯽ(‬ ‫ﺳﻪرﯾﺎن ھﻪ‪‬ﺪا و ﺗﺎو ﺗﺎو ﭼﺮﻧﻮﻗ‪‬ﮑﯽ ﺑﻪ ﭘﺎر‪‬ﺰ و ﯾﺎﺳﺎﻣﻪﻧﺪﯾﺶ ﻟﻪ رژﯾﻢ دهﮔﺮن و دهردهﮐﻪو‪‬ﺖ ﮐﻪ زۆر ﻟـﻪ ﻣ‪‬ـﮋه ﺧﯚﯾـﺎن ﺑـﯚ ﺋـﺎڵ و ﮔﯚڕهﮐـﺎﻧﯽ دوای ڕوﺧـﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣـﺎری ﺋﯿﺴـﻼﻣﯽ و‬ ‫ﺳﺎت و ﺳﻪودا و ﺑﻪرﺑﻪرهﮐﺎﻧ‪ ‬ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﺋﻮﭘﻮزﯾﺴﯿﯚﻧﻪ واﻗﯿﻌﯿﻪﮐﺎن ﺋﺎﻣﺎده ﮐﺮدووه‪ ،‬ﺟﺎر و ﺑﺎر و ﺋﻪوﯾﺶ ر‪‬ﮏ ﻟﻪ ﺳﺎ‪‬ﻮهﮔﻪڕی ﺋﻪم ڕوداواﻧﻪ دهﺳﺖ دهدهﻧﻪ ﻧﻮﺳﯿﻦ و ﺑـﺎس ﮐـﺮدن ﻟـﻪ‬ ‫ﺑﯚردوﻣﺎﻧﻪ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﻪﮐﺎن و ھﺎوﮐﺎت ﺷﻪڕی ‪ 8‬ﺳﺎ‪‬ﻪ ﺑﻪ ﺷﻪڕی ﺑﻪرﮔﺮی ﻣﻮﻗﻪدهس و ﻣﻮﻗﺎوﻣﻪﺗﯽ ﻣﻮﻗﻪدهس و ﺋﻪﻣﺎﻧﻪ ﻧـﺎو دهﺑـﻪن و ﺋﻪﮔـﻪر ﺑﯚﯾـﺎن ﺑﮑﺮ‪‬ـﺖ ﮐـﯚﻧﻔﺮاﻧﺲ و ﮐﯚﺑﻮﻧﻪوهﺷـﯽ‬ ‫ﺑﯚ دهﺑﻪﺳﺘﻦ و ﺑﻪ ﺗﻪﻣﺎن ﺋﻪﻣﺴﺎڵ ﻟﻪ ﺗﺎران ھﻪﻣﻮ ﭘ‪‬ﮑﻪوه ﭘﻪﯾﮑﻪری ﯾﺎدﺑﻮد ﺑﯚ ﺳﻪردهﺷﺖ داﺑﻤﻪزر‪‬ﻨﻦ !‬

‫‪85‬‬

‫ﭘﻪﯾﻤﺎﻧﻪی ﻟﻪ ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪1930‬دا ﮐﺎﺗ‪‬ﮏ ﮐﻪ ھ‪‬ﺸﺘﺎ و‪‬ﺗﯽ ﺋﯿﺴﺘﯿﻌﻤﺎرﮔﻪری ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺲ ﻗﻪﯾﻮم ﯾﺎ ﺳﻪرﭘﻪرهﺷﺘﯽ ﺋﻪم و‪‬ﺗﻪ ﺑـﻮ‪ ،‬ﺋﯿﻤـﺰا ﮐـﺮدووه(‪ .‬رژﯾﻤـﯽ ﺋ‪‬ـﺮان ﻟـﻪم ﺑـﺎرهوه وﺗﻮﯾـﻪﺗﯽ‪" :‬‬ ‫ﻟﻪ ﺑﻪر ﺋﻪوهی ﮐﻪ ﺋﻪوه‪‬ﻪن ﻋ‪‬اق دهﺳﺖ ﭘ‪‬ﮑﻪری ﺷﻪڕ ﺑﻮوه و ھـﻪرواھﺎ ﯾﻪﮐـﻪم ﺟـﺎر ﻋ‪‬ـ‪‬اق ﭼـﻪﮐﯽ ﮐﯚﻣـﻪ‪‬ﮑﻮژی دژی ﺋ‪‬ـ‪‬ان ﺑـﻪ ﮐـﺎر ھ‪‬ﻨـﺎوه و ﺷـﮑﺎﯾﻪﺗﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋ‪‬ﻤـﻪ ﺑـﯚ ﺳـﺎزﻣﺎﻧﻪ‬ ‫ﻧ‪‬ﻮﻧﻪﺗﻪوهﯾﮑﺎن ﺟﻮاﺑﯽ وهر ﻧﻪﮔﺮﺗﯚﺗﻪوه‪ ،‬ﺟﺎ ﺋ‪‬ﻤﻪش ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻮﯾﻦ ﭼﻪﮐﯽ ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﮑﻮژی دژی ﻋ‪‬اق ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑ‪‬ﻨﯿﻦ و ﻟﻪم ﺑﺎرهوه ﺧﯚﻣﺎن ﺑﻪ ﺗﺎواﻧﺒـﺎر ﻧـﺎزاﻧﯿﻦ" ﮐـﻪ ﺋﻪﻣـﻪ ﺑـﻪ ﺑـ‪‬وای‬ ‫ﻣﻦ ﻗﺴﻪی ﻣﻔﺘﻪ و ھﯿﭻ ﭘﺎﺗﺎو‪‬ﮏ ﺑﯚ ﺑﻪ ﮐﺎر ھ‪‬ﻨﺎﻧﯽ ﭼﻪﮐﯽ ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﮑﻮژی ﻧﺎﺑ‪‬ﺖ ﺑﺒ‪‬ﺖ‪ .‬رهﻓﺴﻪﻧﺠﺎﻧﯿﺶ ﮐﻪ ﺋﻪو ﮐﺎت رهﺋﯿﺴﯽ ﻣﻪﺟﻠﯿﺴﯽ ﺷﯚڕای ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺋ‪‬ﺮان ﺑﻮ ‪ 2‬ﻣﺎﻧـﮓ ﺑـﻪ دوای‬ ‫ﺳﻪرﮐ‪‬ﺸﺎﻧﯽ ﺟﺎﻣﯽ زهھﺮهﮐﻪ ﻟﻪ ‪‬ﯾﻪن ﺧﻮﻣﻪﯾﻨﯿﻪوه‪ ،‬واﺗﻪ ﻗﻪﺑﻮﻟﮑﺮدﻧﯽ ڕاﮔﺮﺗﻨﯽ ﺷﻪڕ‪ ،‬ﻟﻪم ﺑﺎرهوه وﺗﻮﯾﻪﺗﯽ ﮐﻪ‪ " :‬ﺷﻪڕ ﺋ‪‬ﻤـﻪی ﻓ‪‬ـﺮ ﮐـﺮد ﮐـﻪ ﯾﺎﺳـﺎ ﻧ‪‬ﻮﻧﻪﺗﻪوه‪‬ﯿـﻪﮐﺎن ﻟـﻪ ﻻﭘـﻪڕه‬ ‫دڕاو‪‬ﮏ زﯾﺎﺗﺮ ﺷﺘ‪‬ﮏ ﻧﯿﻦ" ھﻪر ﺑﻮﯾﻪ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎش ﻟﻪ ﺳﻪر ﮐ‪‬ﺸﻪی ﺋﻪﺗﯚﻣﯽ و‪‬ﻣﯽ ﯾﺎﺳﺎ ﻧ‪‬ﻮﻧﻪﺗﻪوهﯾﻪﮐﺎن ﻧﺎدهﻧﻪوه‪ ،‬ﮐﻪ ﺋﻪم ﺑﺎﺑﻪﺗـﻪ ﺟ‪‬ﮕـﺎی ﺑﺎﺳـﯽ ﺋـﻪم ﻧﻮﺳـﺮاوه ﻧﯿـﻪ و در‪‬ـﮋهی ﭘـ‪‬‬ ‫ﻧﺎدهم ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻏــﺎی ژۆﺳــﺖ ھﯿ‪‬ﺘــﺮﻣﻦ ﻟــﻪ ﮔﺮوﭘــﯽ ﻗﻪﯾﺮاﻧــﻪ ﻧ‪‬ﻮﻧﻪﺗﻪوهﯾــﻪﮐﺎن ﻟــﻪم ﺑــﺎرهوه وﺗﺒــﻮی ﮐــﻪ‪ " :‬ﺋ‪‬ــﺮان ﻓ‪‬ــﺮ ﺑﺒــﻮ ﮐــﻪ ﺧــﯚی ﺑﭙﺎرﯾﺰ‪‬ــﺖ و ﺋﻪھﻤﯿــﻪت ﺑــﻪ ﮐﯚﻧﻮاﻧﺴــﯿﻮن و ﻋﻪھﺪﻧﺎﻣــﻪ‬ ‫ﻧ‪‬ﻮﻧﻪﺗﻪوهﯾﻪﮐﺎن ﻧﻪدات!"‬ ‫ﺑﻪ ﭘ‪‬ﯽ ﮐﯚﻧﻮاﻧﺴﯿﻮﻧﻪ ﭼﻮار ﻻﯾﻪﻧﻪﮐﺎﻧﯽ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻣﻠﻠﯽ ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪1948‬ی ژﻧ‪‬ﻒ‪ ،‬و‪‬ﺗـﯽ داﮔﯿﺮﮐـﻪر و ھ‪‬ـﺰه ﻧﯿﺰاﻣﯿـﻪﮐﺎﻧﯽ‪ ،‬ﺑﻪرﭘﺮﺳـﯽ ﮔﯿـﺎن ﺧـﻪ‪‬ﮑﯽ و‪‬ﺗـﯽ داﮔﯿﺮﮐـﺮاون و ﺑﯚﯾـﺎن ﻧﯿـﻪ‬ ‫ﺋﺎزارﯾﺎن ﺑﻪن‪.‬‬ ‫ﻣﺎدهی ‪22‬ی ﭘﻪﯾﻤﺎﻧﯽ ﭼﻮارهﻣﯽ ﮐﯚﻧﻔﺮاﻧﺴﯽ ﻻھﻪ ﮐﻪ ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪ 1907‬ﺑﻪﺳﺘﺮاوه‪ ،‬ده‪‬ﯽ ﮐﻪ ﻟﻪ ﺷﻪڕی دو و‪‬ﺗﺪا‪ ،‬ھﯿﭻ ﻻﯾﻪﻧ‪‬ﮏ ﺑﯚی ﻧﯿﻪ ﺑـﻪ ﺋﯿﺸـﺘﯿﺎی ﺧـﯚی ﻟـﻪ ھـﻪر ﮐﻪرهﺳـﺘﻪ‪‬ﮏ ﺑـﯚ‬ ‫زهرهر ﮔﻪﯾﺎﻧﺪن ﺑﻪ دوژﻣﻨﻪﮐﻪی و ﺑﯚ ﺑﺮدﻧﻪوهی ﺷﻪڕهﮐﻪ ﮐﻪ‪‬ﮏ وهرﺑﮕﺮ‪‬ﺖ‪ .‬ﺑـﯚ ﮐﺎﻣﯿـﻞ ﮐﺮدﻧـﯽ ﺋـﻪم ﺧﺎ‪‬ـﻪ‪ ،‬ﺑﻪﻧـﺪی ﯾﻪﮐـﻪﻣﯽ ﻣـﺎدهی ‪35‬ی ﯾﻪﮐـﻪﻣﯿﻦ ﭘﺮۆﺗﯚﮐـﯚﻟﯽ ﺳـﺎ‪‬ﯽ ‪ 1977‬ﮐـﻪ‬ ‫ﻟﻪﻣــﻪڕ ﺗــﻪﮐﻤﯿﻞ و ﺋﯿﺴــ‪‬ﺣﯽ ﮐﯚﻧﻮاﻧﺴــﯿﻮﻧﻪ ﭼﻮارﻻﯾﻪﻧﻪﮐــﻪی ﺳــﺎ‪‬ﯽ ‪1949‬ی ژﻧ‪‬ــﻒ ﻧﻮﺳــﺮاوه ده‪‬ــ‪ :‬ﻟــﻪ ھــﻪر ﺷــﻪڕ‪‬ﮏ ﯾــﺎ ﭘ‪‬ﺪاھــﻪ‪‬ﭙ‪‬ژاﻧ‪‬ﮑﯽ ﭼﻪﮐﺪاراﻧــﻪ‪ ،‬ﻻﯾــﻪﻧﯽ ﺷــﻪڕهﮐﺎن ﺑــﯚ‬ ‫ھﻪ‪‬ﺒﮋاردﻧﯽ ﭼﻪﻧﺪ و ﭼﯚﻧﯽ ﭼﻪک و ﭼﯚ‪‬ﻪﮐﺎن و ڕ‪‬ﮕﺎی ﺑﻪﮐﺎر ھ‪‬ﻨﺎﻧﯿﺎن‪ ،‬ﺋﯿﺨﺘﯿﺎری ﻣﻮﺗ‪‬ﻪق و ﻧﺎﻣﻪﺣﺪودﯾﺎن ﻧﯿﻪ ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﭘ‪‬ﯽ ﻣﺎدهی ‪2‬ی ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮﻧﯽ ﺑﻪرﮔﺮی ﻟﻪ ﺑﻪ ﮐﺎر ھ‪‬ﻨﺎﻧﯽ ﭼﻪﮐﻪ ﮐﯚﻣﻪﻟﮑﻮژﯾﻪ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪" ،1925‬ﺑﻪ ﮐـﺎر ھ‪‬ﻨـﺎﻧﯽ ﭼـﻪﮐﯽ ﮐﯚﻣـﻪ‪‬ﮑﻮژی ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺗﻪﻧﺎﻧـﻪت ﻟـﻪ ﺟﻪﺑﮫـﻪ‬ ‫ﮐﺎﻧﯽ ﺷﻪڕ و دژی ھ‪‬ﺰی ﻧﯿﺰاﻣﯿﺶ ﻗﻪدهﻏﻪﯾﻪ و ھﻪر ﻻﯾﻪﻧ‪‬ﮑﯽ ﺷﻪڕﯾﺶ ﺑﻪ ﮐﺎری ﺑ‪‬ﻨ‪ ‬ﺗﺎواﻧﺒﺎره"‪ .‬ﺑﻪم ﭘ‪‬ﯿﻪ ﺑﻪﮐﺎر ھ‪‬ﻨﺎﻧﯽ ﺋﻪم ﭼﻪﮐﺎﻧـﻪ دژی ﺧـﻪ‪‬ﮑﯽ ﻣـﻪدهﻧﯽ ﺗـﺎواﻧ‪‬ﮑﯽ ﻟـﻪ ڕاده‬ ‫ﺑﻪدهره و ﺑﻪﮐﺎر ھ‪‬ﻨﻪراﻧﯽ ﺑﻪ ﺑ‪ ‬ﺋﻪم ﻻو ﺋﻪوﻻ دهﺑ‪ ‬ﻟ‪‬ﮑﯚ‪‬ﯿﻨﻪوهﯾﺎن ﻟﻪ ﺳﻪر ﺑﮑﺮێ! ﺋﻪی ﮐﻪ واﺗﻪ ﻗﺴﻪﮐﻪی ڕهﻓﺴﻪﻧﺠﺎﻧﯽ ڕاﺳﺘﻪ ﮐﻪ وﺗﺒﻮی "ﯾﺎﺳـﺎ ﻧ‪‬ﻮﻧﻪﺗﻪوه‪‬ﯿـﻪﮐﺎن ﻟـﻪ ﻻﭘـﻪڕه‬ ‫دڕاو‪‬ﮏ زﯾﺎﺗﺮ ﺷﺘ‪‬ﮏ ﻧﯿﻦ" ﻧﻪﮔﻪر واﻧﯿﻪ ﺋﻪی ﺑﻮ ﺑﻪ ﭼﯽ ﺋﻪم ھﻪﻣﻮ ﺗﺎواﻧﻪ و ﺋﻪم ھﻪﻣﻮ ﺗﺎواﻧﺒﺎره ﭼﯿﺎن ﻟ‪ ‬ھﺎت؟‬ ‫ﺑﻪ ﭘ‪‬ﯽ ﺋﻪوﻗﻪرار و ﻣﻪداراﻧﻪی ﮐﻪ ﻟﻪ ﮐﯚﻧﻔ‪‬اﻧﺴﯽ ﺑﺮوﮐﺴﻞ ﻟﻪ ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪ 1874‬و ھﻪروهھﺎ ﮐﯚﻧﻔ‪‬اﻧﺴﯽ ﻻھﻪ ﺳﺎ‪‬ﻪﮐﺎﻧﯽ ‪ 1899‬و ‪ 1907‬ﻧﻮﺳﺮاوﻧﻪﺗﻪوه‪" ،‬و‪‬ﺗﻪ ﻟﻪ ﺣﺎ‪‬ﯽ ﺷـﻪڕهﮐﺎن‪،‬‬ ‫ﺑﻪ ھﯿﭻ ﺟﯚر‪‬ﮏ ﺑﯚﯾﺎن ﻧﯿﻪ ﮐﻪ ﺷﻪڕهﮐﻪﯾﺎن ﺗﻮﺷﯽ ﺧﻪ‪‬ﮑﺎﻧﯽ ﻣـﻪدهﻧﯽ ﯾـﻪﮐﺘﺮ ﺑﮑـﻪن و دهﺑـ‪ ‬ھﺎوو‪‬ﺗﯿـﻪ ﻣﻪدهﻧﯿـﻪﮐﺎﻧﯿﺎن ﻟـﻪ ﺷـﻮ‪‬ﻨﯽ ﺷـﻪڕهﮐﺎن دور ﺑﺨﻪﻧـﻪوه و دهﺑـ‪ ‬ھـﻪﻣﻮ ھـﻪو‪‬ﯽ‬ ‫ﺧﯚﯾﺎن ﺑﺪهن ﮐﻪ ﻟﻪ ﮔﻪﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺷﻪڕهﮐﺎن ﺑﻪ ﺷﻮ‪‬ﻨﻪ ﻣﻪدهﻧﯿﻪﮐﺎن ﺑﻪرﮔﺮی ﺑﮑﺮ‪‬ﺖ "‬ ‫دﯾﺎره ﺋﻪم ﺧﺎ‪‬ﻧﻪ و ﺳﻪدان ﺧﺎ‪‬ﯿﺘﺮﯾﺶ ﻧﻪ ﻟﻪ ﻻﯾـﻪن رژﯾﻤـﯽ ﮐﯚﻧﻪﭘﻪرهﺳـﺘﯽ ﺋﯿﺴـﻼﻣﯽ ﺋ‪‬ﺮاﻧـﻪوه و ﻧـﻪ ﻟـﻪ ﺗـﻪرهف رژﯾﻤـﯽ ﮐﯚﻧﻪﭘﻪرهﺳـﺘﯽ ﺑﻪﻋﺴـﯽ ﻋ‪‬اﻗـﻪوه ﻟـﻪ ﺗـﻪواوی ﺷـﻪڕه ‪8‬‬ ‫ﺳﺎ‪‬ﻪﮐﻪﯾﺎﻧﺪا رهﭼﺎو ﻧﻪﮐﺮان و ﺑﮕﺮه ﺑﻪ ﻋﻪﻣﺪ ﺷﻪڕهﮐﻪﯾﺎن دژی ﺧﻪ‪‬ﮏ دﺑﺮده ﭘ‪‬ﺶ و ﺑﻪ ﻣﯿﻠﯿﯚﻧﮫﺎ ھﺎوو‪‬ﺗﯽ ﻣﻪدهﻧﯽ ﻟﻪ ھﻪر دو و‪‬ت ﺗﻮﺷﯽ ﺧﻪﺳﺎری ﮔﯿﺎﻧﯽ و ﺟﺴـﻤﯽ و رۆﺣـﯽ و‬ ‫ھﺘﺪ ﺑﻮن‪ ،‬ﺋ‪‬ﻤﻪ و ﻣﺎﻧﺎن ﺷﺎﯾﻪدی ﺋﻪوهﯾﻦ ﮐﻪ ﭼﯚن ﻣﯿﮓ و ﻓﺎﻧﺘﯚﻣﻪﮐﺎن ﻟﻪ ﻧﺎو ﺷﺎرهﮐﺎﻧﺪا ﺑﻪ ﺳﻪرﻣﺎﻧﺪا دهھﺎﺗﻦ و ﺑﻪ دهﯾﺎن و ﺳﻪدان ﺗﯚن ﺑﯚﻣﺒﯿـﺎن ﺑـﻪ ﺳـﻪردا دهﺑﺎراﻧـﺪﯾﻦ‪ ،‬ﺗـﯚپ‬ ‫و ﺧﻮﻣﭙﺎره)ھﺎوهن( ﺑﺎراﻧﯿﺎن دهﮐﺮدﯾﻦ و ﻟﻪ ھﻪر ﺷﻮ‪‬ﻨ‪‬ﮑﯿﺶ ﮐﻪ ﮐﻪﻣﯿﺎن دهھ‪‬ﻨﺎ ﺑﯚﻣﺒﯽ ژهھﺮاوی و ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺧﻪردل و ﺳﯿﺎﻧﯿﺪﯾﺎن ﺑﻪ ﺳﻪردا دهﮐﺮدﯾﻦ ‪.‬‬ ‫ﺋﻪم دو و‪‬ﺗﻪ داﮔﯿﺮﮐﻪره و ﺣﮑﻮﻣﻪﺗﯽ ﻓﺎﺷﯿﺴﺖ و ﻣﯿﻠﯿﺘﺎﻧﺘﯽ ﺗﻮرﮐﯿﺎ و ﺳﻮرﯾﻪﺷﯿﺎن ﻟﻪﮔﻪڵ ﺑ‪‬ﺖ‪ ،‬ﺋﻪوه دهﭼﯽ ﺑﯚ ‪ 9‬دهﯾﻪ ﮐﻪ ﻟﻪ ﺷﻪڕ ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﺣﯿﺰﺑﻪ ﺋﻮﭘﻮزﯾﺴـﯿﯚﻧﻪﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردوﺳـﺘﺎن‬ ‫ﻟﻪ ھﻪر ﭼﻮار ﭘﺎرﭼـﻪی ﺋـﻪم و‪‬ﺗـﻪ داﮔﯿﺮﮐـﺮاوه ﺑـﻪ دڕﻧﺪاﻧـﻪﺗﺮﯾﻦ ﺷـ‪‬ﻮه و ڕهوﺷـﺖ و ﺧـﻮی ﻧـﺎ ﻣﺮۆﭬﺎﻧـﻪ ﺷـﻪڕﻣﺎن ﻟﻪﮔـﻪڵ دهﮐـﻪن و ﻟـﻪ ﺑﯿﺮﻣـﺎن ﻧﺎﭼ‪‬ﺘـﻪوه ﮐـﻪ ﭼـﯚن ﺑـﯚ ﮔﺮﺗﻨـﻪوهی‬ ‫ﺷﺎرهﮐﻪن ﻟﻪ دهﺳﺖ ﭘ‪‬ﺸﻤﻪرﮔﻪ‪ ،‬ﺷﺎرهﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺎن ﺑﻪ ﺗـﯚپ و ﺧﻮﻣﭙـﺎره و ڕاﺟﯿﻤـﻪ و ھـﺎوهن و ﮐﺎﺗﯿﯚﺷـﺎ و ھ‪‬ﻠﯿﮑﯚﭘﺘـﻪر و ﻓـﺎﻧﺘﯚم و ﻣﯿـﮓ و ھﺘـﺪ و ﻗﻮرﺳـﺘﺮﯾﻦ ﭼﻪﮐـﻪﮐﺎن ﻟـﻪ‬ ‫ﻋﻪرز و ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﻪوه دهﮐﻮﺗﺎ و ھ‪‬ﺰی ﺑﻪرهی ﺷﯚڕﺷﯿﺎن وادار دهﮐﺮد ﮐﻪ ﺷﺎرهﮐﺎن ﭼﯚڵ ﮐﻪن و ﺋﻪم ﺣﺎ‪‬ﻪﺗﻪ ﻟﻪ ﮔﻮﻧﺪهﮐﺎﻧﯿﺶ ھﻪر ﺑﻪردهوام در‪‬ﮋهی ﮐ‪‬ﺸﺎ ﺗﺎ ﺋﻪوهی ﮐﻪ ھ‪‬ﺰی ﺑـﻪرهی‬ ‫ﺷﯚڕﺷﯿﺎن ﻧﺎﭼﺎر ﮐﺮد ﮐﻪ ﺑ‪‬ۆﻧﻪ ﺋﻪودﯾﻮی ﺣﺪودهﮐﺎﻧﯽ ﯾﻪﮐﺘﺮ و ﭘﺎﺷﺎﻧﯿﺶ ﺑﯚ ﺑﻪرﮔﺮﯾﮑﺮدن ﻟﻪ ﭼﺎﻻﮐﯽ ﭘ‪‬ﺸﻤﻪرﮔﺎﻧﻪ ﺣﺪوده دهﺳـﺖ ﺳـﺎزهﮐﺎﻧﯿﺎن دهﺳـﻮﺗﺎﻧﺪ و ﺋـﻪم ﭘﯿﻼﻧﺎﻧـﻪﯾﺎن ھـﻪر‬ ‫در‪‬ﮋه ﭘ‪ ‬دا‪ ،‬ﺗﺎ ﺋﻪوهی ﮐﻪ ﺷﯚڕﺷﯽ ﮐﻮردﯾﺎن ﺑﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪت ﻟﻪ ڕۆژھﻪ‪‬ﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﮐﺰی و ﻻوازی ﮐ‪‬ﺸﺎ‪ .‬ﮐـﻪ ﺋ‪‬ﺴـﺘﺎﮐﻪش ﺑـﻪ داﺧـﻪوه ھ‪‬ﺰهﮐـﺎن ﻟـﻪ ﺗﻪﺑﻌﯿـﺪ ﺑـﻪ ﺟ‪‬ـﯽ ﻗـﻪرهﺑﻮ‬ ‫ﮐﺮدﻧﻪوهی ﺋﻪم ھﻪﻣﻮ ﺧﻪﺳﺎر و ﺟ‪ ‬ﺧـﺎ‪‬ﯽ ﺑﻮﻧـﻪ و ﺑـﻪ ﺟ‪‬ﮕـﺎی ﯾـﻪﮐﮕﺮﺗﻦ و ھﺎوﮐـﺎری و ھﺎوﭘـﻪﯾﻤﺎﻧﯽ‪ ،‬ﺧـﻪرﯾﮑﯽ ﺧـﯚ ﺧـﯚری و دژی ﯾـﻪک ﻓﯿﮕـﻮڕ ﮔـﺮﺗﻨﻦ‪ ،‬ﮐـﻪ ﺋﻪﻣـﻪی ﺋـﻪﻣ‪‬ۆ ﺋ‪‬ﻤـﻪ‬ ‫دهﯾﮑﻪﯾﻦ ﻣ‪‬ﮋو‪‬ﮑﯽ ﻧﺎﺷﯿﺮﯾﻦ دهﺑ‪‬ﺖ ﺑﯚ داھﺎﺗﻮﻣﺎن!! ﻣ‪‬ﮋو‪‬ﮏ ﮐﻪ و‪‬ﺗﺎﻧﯽ رۆژﺋـﺎوا زﯾـﺎﺗﺮ ﻟـﻪ ﺳﻪدﺳـﺎڵ ﻟﻪﻣﻪوﺑـﻪر ﭘﺸـﺖ ﺧﯚﯾـﺎن ﺧﺴـﺘﻮه و ﺋـﻪﻣ‪‬ۆ ﻧـﻪﻓﺮهﺗﯽ ﻟ‪‬ﺪهﮐـﻪن‪ ،‬ﺋ‪‬ﻤـﻪ ﺑـﻪ‪‬م‬ ‫ھ‪‬ﺸﺘﺎ ﺋﻪو ﻗﯚﻧﺎﻏﻪﻣﺎن ﺗ‪‬ﻨﻪﭘﻪڕاﻧﺪووه و ھ‪‬ﺸﺘﺎ ﺑﻪ ﮐﺮدهوه و ﺑﻪ ﻓﯿﮑﺮ ﻟﻪ ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﭘ‪‬ﺶ ﻣﻮد‪‬ﺮﻧﯿﺰﻣﺪا دهژﯾﻦ‪ .‬ﺑﻪ داﺧﻪوه!!! رژﯾﻤﯽ ﺧﯚدﮐﺎﻣﻪی ﺋ‪‬ﺮان ﭼﯽ ﮐﺮدووه ﺑﯚ‬

‫‪84‬‬

‫ﻧﺰﯾﮏ ﮔﻮﻧﺪی ﺋ‪‬ﻤﻪ ﭘﺎ‪‬ﻪﮔﻪ‪‬ﮑﯽ ﻧﯿﺰاﻣﯽ ﻟ‪ ‬ﺑﻮ‪ ،‬ﺋﻪوان ﻟﻪ ﺑﻪر ﺋﻪوه ﮐﻪ ﻣﺎﺳﮑﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ و ﺷﺘﯽ ﺗﺮی ﺑﺮﮔ‪‬ی ﮐﺮدﻧﯿﺎن ﻟﻪ ﺧﯚﯾـﺎن ﭘـ‪ ‬ﺑـﻮ‪ ،‬ھـﻪﻣﻮﯾﺎن ﺳـﺎغ ﻣﺎﻧـﻪوه‪ ،‬ﺑـﻪ‪‬م ﺧﻪ‪‬ﮑـﻪ‬ ‫ﻣﻪدهﻧﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﮔﻮﻧﺪهﮐﺎن زۆرﺗﺮﯾﻦ ﮐـﻮژراو و ﺑﺮﯾﻨـﺪارﯾﺎن ﻟـ‪ ‬ﮐﻪوﺗـﻪوه‪ .‬ﻧـﺎوﺑﺮاو ھـﻪروهھﺎ داﻧـﻪ داﻧـﻪ دهرﮔـﺎی ﻣﺎ‪‬ـﻪﮐﺎن ﻧﯿﺸـﺎن دهدات و ده‪‬ـ‪ ،‬ﺋـﻪم ﻣﺎ‪‬ـﻪ ‪ ،5‬ﺋـﻪوﯾﺘﺮ ‪ 9‬و‬ ‫ھﻪروا دهڕوا و ﻣﺎ‪‬ﻪ ﺷﻪھﯿﺪهﮐﺎن ﻧﯿﺸﺎن دهدات و ژﻣﺎرهی ﮔﯿﺎﻧﺒﻪﺧﺘﮑﺮدواﻧﯿﺎن ده‪‬ﺖ ‪.‬‬ ‫ﺋﻪم ﺋ‪‬ﺶ و ﺋﺎزاراﻧﻪ ﺗﻪﻧﯿﺎ دﻟﯚﭘ‪‬ﮑﻦ ﻟﻪ دهرﯾﺎی ﺋ‪‬ﺶ و ﺋﺎزاری ﺑﺮﯾﻨﺪاراﻧﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ‪ ،‬ﺑـﻪ ﺗﺎﯾﺒـﻪت ﺋﻪواﻧـﻪی ﮐـﻪ دهرﺳـﻪدی ﺑﺮﯾﻨـﻪﮐﺎﻧﯿﺎن ﻟـﻪ ‪ 40‬و ‪ 50‬ﺗﯿﺪهﭘـﻪر‪‬ﺖ و ھـﻪﺗﺎ ﺋـﻪو‬ ‫دهرﺳﻪده زﯾﺎﺗﺮ ﺑ‪‬ﺖ‪ ،‬ﺋﻪو ﺋﺎزاراﻧﻪش ﺗﻮﻧﺪﺗﺮ و ﮐﻮﺷﻪﻧﺪه ﺗﺮن‪ .‬ﺋﻪ‪‬ﺒﻪت ﺑﻪ دهﮔﻤـﻪن ﺋـﻪو ﺋﺎزاراﻧـﻪ ﮐـﻪم دهﺑﻨـﻪوه‪ ،‬ﺑـﻪ داﺧـﻪوه ھـﻪر ڕو ﻟـﻪ زﯾـﺎد ﺑـﻮن دهﮐـﻪن‪ .‬ﻣﺎھﯿﯿـﻪﺗﯽ ﮔـﺎزی‬ ‫ﺧﻪردل واﯾﻪ ﮐﻪ ھﻪر ﺟﺎری ﻟﻪ ﺷﻮ‪‬ﻨ‪‬ﮑﻪوه ﺳﻪر ھﻪ‪‬ﺪهداﺗﻪوه و وهک ﺧﯚره دهﮐﻮ‪‬ﺘﻪ ﻟﻪﺷﯽ ﺋﻪو ﻣﺮۆﭬﻪ ﮔﯿﺮۆده ﺑ‪‬ﮕﻮﻧﺎھﺎﻧﻪوه و دهرﺳـﻪدی ﺑﺮﯾﻨـﻪﮐﺎﻧﯿﺎن ھـﻪر زﯾـﺎد دهﮐـﺎت‪ ،‬ﻣﻪﮔـﻪر‬ ‫ﺋﻪوه ﮐﻪ ﺷﺎﻧﺴﯽ ﻋﻪﻣﻪﻟﯿﺎﺗ‪‬ﮑﯽ ﺑﺎش و ﺑﻨﻪرهﺗﯿﺎن ﭘ‪‬ﺒﺪر‪‬ﺖ‪ ،‬ﮐﻪ ﺋﻪﻣﻪش ﻟﻪ رژﯾﻤ‪‬ﮑﯽ ﺗﯚﺗﺎﻟﯿﺘ‪‬ﺮ و دژه ﮐﻮرد و دژه ﻣﺮۆﭬﯽ وهک ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺋ‪‬ﺮان ﺑﯚ ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﮐـﻮرد ﭼـﺎوهرێ‬ ‫ﻧﺎﮐﺮ‪‬ﺖ! ﺑﯚ ﺧﻮ‪‬ﻨﺪﻧﻪوهی زﯾﺎﺗﺮ و ﮐﺎﻣﯿﻠﺘﺮی ﺋﻪم ﻗﺴﻪ و ﺑﺎﺳﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺑﭽﻨﻪ ﺳﻪر ﺳﻪرﭼﺎوهﮐﺎن ﮐﻪ ﻟﻪ ﺋﺎﺧﺮی ﺋﻪم ﻧﻮﺳﺮاوهدا ﻧﺎوﯾﺎن و ﺋﺎدرهﺳﯽ ﺋﯿﻨﺘ‪‬ﺮﻧ‪‬ﺘﯿﻪﮐﻪﯾﺎﻧﻢ ھ‪‬ﻨﺎوه !‬ ‫ﻣ‪‬ﮋو دوﭘﺎت دهﺑ‪‬ﺘﻪوه‬ ‫ﺑﯚﻣﺒﻪ ﺧﻪردهﻟﯿﻪﮐﺎﻧﯽ رژﯾﻤﯽ ﭘ‪‬ﺸﻮی ﻋ‪‬اق ﺟﯚر‪‬ﮏ دروﺳﺖ ﮐﺮاﺑﻮن ﮐﻪ ﻟﻪو ﺑﯚﻣﺒﻪ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﺎﻧﻪی ﮐـﻪ ﯾﻪﮐـﻪم ﺟـﺎر ﻟـﻪ ﺷـﻪڕی ﯾﻪﮐـﻪﻣﯽ ﺟﯿﮫـﺎﻧﯽ ﻟـﻪ "ﺋ‪‬ﺒﭙـﺮ"ی و‪‬ﺗـﯽ ﺑﻠﮋﯾـﮏ ﺑـﻪ دژی‬ ‫ﻧﯿﺰاﻣﯿﻪﮐﺎن ﺑﻪ ﮐﺎر ھ‪‬ﻨﺮاﺑﻮن‪ ،‬ﮐﺎرﯾﺘﺮ و ﻗﻪوﯾﺘﺮ ﺑ‪‬ﺖ‪ .‬ﺋﻪوه ﯾﻪﮐﻪم ﺑﯚردوﻣﺎﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ھ‪‬ﺰ‪‬ﮑﯽ ﻧﯿﺰاﻣﯽ ﺑﻮ ﮐﻪ ﻟﻪ ﺟﯿﮫﺎن ڕوی داﺑﻮ‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م ھـﻪر وهک ﭘ‪‬ﺸـﺘﺮﯾﺶ ﻟـﻪم ﻧﻮﺳـﺮاوهدا‬ ‫ﺋﺎﻣﺎژهم ﭘ‪‬ﮑﺮد‪ ،‬ﯾﻪﮐﻪم ﺑﯚردوﻣﺎﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻟﻪ ﻣ‪‬ﮋودا ﺑﻪ ﺳﻪر ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﻣﻪدهﻧﯽ ھﺎوﮐﺎت ﻟﻪ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ و ﮔﻮﻧـﺪی ﺋـﺎﻟﯚﺗﯽ ﺳـﻪر ﺑـﻪ ﺷـﺎری ﺑﺎﻧـﻪ ﻟـﻪ رۆژھـﻪ‪‬ﺗﯽ ﮐﻮردوﺳـﺘﺎن‬ ‫ڕوی داوه ﮐﻪ ﺑﺎﺑﻪﺗﯽ ﺑﺎﺳﯽ ﺋﻪم ﻧﻮﺳﺮاوهﯾﻪ ‪.‬‬ ‫ﺗﻪﻗﺮﯾﺒﯽ ‪ 8‬ﻣﺎﻧﮓ و ﻧﯿﻮ ﺑﻪ دوا ﺋﻪم ڕوداواﻧﻪدا و ﻟﻪ ﮔﻪرﻣﺎو ﮔﻪرﻣﯽ ﺷﻪڕی دواﮐﻪوﺗﻮاﻧﻪی ﺋ‪‬ﺮان و ﻋ‪‬ﺮاﻗﺪا‪ ،‬ﮐﺎﺗ‪‬ـﮏ ﮐـﻪ ﺟﻪﺑﮫﻪﮐـﻪ ﮐـﻪوﺗﺒﻮوه دهﺷـﺘﯽ ﺷـﺎرهزور‪ ،‬و ﺋ‪‬ـﺮان ﺷـﺎری‬ ‫ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠﻪی ﻟﻪ ﺑﺎﺷﻮری ﮐﻮردوﺳﺘﺎن ﺧﺴﺘﺒﻮوه ﮔﻪﻣﺎرۆی ﺧﯚﯾﻪوه و دهﯾﻮﯾﺴﺖ ﺷﺎرهﮐﻪ ﺋﻪﺷﻐﺎل ﮐﺎت‪ ،‬ھﻪم ﺋ‪‬ﺮان و ھـﻪم ﻋ‪‬ـ‪‬اق ﺑـﯚ ﺑـﻪرﮔﺮی ﻟـﻪ ﭘ‪‬ﺸـﺮهوی ﯾـﻪﮐﺘﺮ ﭼـﻪﮐﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯿﺎن‬ ‫دژی ﯾﻪﮐﺘﺮ ﺑﻪ ﮐﺎر ھ‪‬ﻨﺎ و زﯾﺎﺗﺮ ﻟﻪ ‪ 5000‬ھﺎوو‪‬ﺗﯽ ﻣﻪدهﻧﯽ ژن و ﻣﻨﺪاڵ و ‪‬و و ﭘﯿﺮ ﺑﻮﻧﻪ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎﻧﯽ ﺋﻪم ﺷـﻪڕه و ھـﻪزاران ھـﺎوو‪‬ﺗﯽ ﺗـﺮ ﺑﺮﯾﻨـﺪار ﺑـﻮن‪ .‬ﺑـﻪ ﭘـ‪ ‬ﻗﺴـﻪﮐﺎﻧﯽ‬ ‫ﭘ‪‬ۆﻓﯿﺴﯚر ﺷﺘ‪‬ﻔﻦ س‪ .‬ﭘ‪‬ﻠ‪‬ﺘﯿ‪‬ه ‪ -‬ﮐﯚﻧﻪ ﺟﺎﺳﻮﺳ‪‬ﮑﯽ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺳـﯿﺎی ﺋـﻪﻣﺮﯾﮑﺎ و ﭘﺴـﭙﯚڕی ﻋ‪‬ـ‪‬اق ﮐـﻪ ﻣـﻦ ﭘ‪‬ﺸـﺘﺮ ﻧﻮﺳـﺮاوه‪‬ﮑﻢ ﻟـﻪم ﮐﻪﺳـﻪ ﺑـﻪ ﻧـﺎوی " ﮐـ‪ ‬ﻟـﻪ ڕوداوی ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠـﻪدا‬ ‫ﺗﺎواﻧﺒﺎره" وهرﮔ‪‬اوهﺗﻪ ﺳﻪر زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻮردی و ﻟﻪ ﭼﻪﻧﺪ ﺳﺎﯾﺘﯽ ﺋﯿﻨﺘﺮﻧ‪‬ﺘﯽ ﮐﻮردی ﺑ‪‬و ﮐﺮاوهﺗﻪوه – ھﺎوو‪‬ﺗﯿﺎﻧﯽ ﺷﺎری ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠﻪ ﺑﻪ ﮔـﺎزی ‪ Cyanid‬ﮔﯿﺎﻧﯿـﺎن ﻟـﻪ دهﺳـﺖ داوه‪،‬‬ ‫ﻟﻪ ﺣﺎﻟ‪‬ﮑﺪا ﮐﻪ رژﯾﻤﯽ دﯾﮑﺘﺎﺗﯚری ﭘ‪‬ﺸﻮی ﻋ‪‬اق ﺑﻪس ﮔﺎزی ﺧﻪردﻟﯽ ھﻪﺑﻮوه و ﺋ‪‬ﺮان ﺧﺎوهﻧﯽ ﮔﺎزی ﺳـﯿﺎﻧﯿﺪ ﺑـﻮوه‪ .‬ﺋﻪﻣـﻪ ﺋـﻪوه دهﮔـﻪﯾﻨ‪‬ﺖ ﮐـﻪ ﺧـﻪ‪‬ﮑﯽ ﺑـﯽ ﺗـﺎواﻧﯽ ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠـﻪ و‬ ‫دهﺷﺘﯽ ﺷﺎرهزور ﺑﻪر ﺑﯚﻣﺒﻪ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋ‪‬ﺮان ﮐﻪوﺗﻮن و ﻧﻪک ﻋ‪‬اق‪ .‬ﺋﻪم ﻟ‪‬ﭙﺮﺳﺮاوه ﮐﯚﻧﻪی ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎ ھﻪر ﻟـﻪو ﻧﻮﺳـﺮاوهی دا ﮐـﻪ ﺋﺎﻣـﺎژهم ﭘـ‪ ‬ﮐـﺮد ﺋﯿﺸـﺎره‪‬ﮑﯽ ﭼﮑﯚﻟـﻪش‬ ‫دهﮐﺎت ﺑﻪوه ﮐﻪ ﺋﻪوه ﭘﺎرﺗﯿﺰاﻧﻪ ﮐﻮرده ﺋﯿﺮاﻧﯿﻪﮐﺎن ﺑﻮن ﮐﻪ ﺑﻪ ﮔﺎزی ﺧﻪردل ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﻟﻪ دهﺳﺖ داﺑﻮ‪ .‬ﻣﻪﺑﻪﺳﺘﯽ ﻧﺎوﺑﺮاو‪ ،‬زﯾﺎﺗﺮ ﻟـﻪ ‪ 70‬ﭘ‪‬ﺸـﻤﻪرﮔﻪی ﺷﯚڕﺷـﮕ‪‬ﺮی ﮔـﻮرداﻧﯽ ﺷـﻮاﻧﯽ‬ ‫ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﻪﯾﻪ ﮐﻪ ھﻪم ﮐﻪوﺗﻨﻪ ﻧﺎو ﺟﻪﺑﮫﻪی ‪ 2‬ﺷﻪڕی و‪‬ﺮاﻧﮑﻪر و دواﮐﻪوﺗﻮاﻧﻪی ﺋ‪‬ﺮان و ﻋ‪‬اق و ھﻪم ﺑﻪ ﮔﺎزی ﺧﻪردل ژاراوی ﮐﺮان و ﻟﻪ ﮐﺎﺗ‪‬ﮑﺪا ﮐﻪ ژهھﺮ ﺗﺎﻗﻪت و ﺗﻮاﻧـﺎﯾﯽ ﻟـ‪‬‬ ‫ﺑﺮﯾﺒﻮن و ھﯿﭻ ﮐﻪرهﺳﺘﻪی دژی ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﺎن ﻧﻪﺑﻮ ﮐﻪ ﺑﻪرﮔﺮی ﻟﻪ ﺧﯚﯾﺎﻧﯽ ﭘ‪ ‬ﺑﮑﻪن و ﺑﻪو ﺣﺎ‪‬ﻪش ﮐﻪوﺗﻨﻪ ﮔﻪﻣﺎرۆی ھ‪‬ـﺰه ﺗـﺎ ﺑ‪‬ﺨـﯽ دﯾـﺎن ﻣﻮﺳـﻪﻟﻪﺣﻪﮐﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣـﺎری ﺋﯿﺴـﻼﻣﯽ و ﻟـﻪ‬ ‫ﺷــﻪڕ‪‬ﮑﯽ ﺣﯿﻤﺎﺳــﯽ و ﻧﺎﺑﻪراﺑــﻪردا و ﻟــﻪ ﮐﺎﺗ‪‬ﮑــﺪا ﮐــﻪ ﮐﻪوﺗﺒﻮﻧــﻪ ﭘــﻪراو‪‬ﺰی ﭼــﻪﻣﯽ ﺳــﯿﺮواﻧﻪوه‪ ،‬ﺗــﺎ دواﯾــﻦ ﻓﯿﺸــﻪﮐﻪﮐﺎﻧﯿﺎن ﺷــﻪڕﯾﺎن ﮐــﺮد‪ .‬ﺋــﻪوان ﻗﺎرهﻣﺎﻧﺎﻧــﻪ ھــﻪم دژی ﺑﺮﯾﻨــﻪ‬ ‫ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯿﻪﮐﺎﻧﯿﺎن و ھﻪم دژی ﻧﯿﺰاﻣﯽ ﮐﯚن ﻣﻮﻗﺎوﻣﻪﺗﯿﺎن ﮐﺮد و ﮔﯿﺎﻧﯽ ﺋﺎزﯾﺰﯾﺎن ﻓﯿﺪای ڕ‪‬ﺒﺎزه ﭘﯿﺮۆزهﮐﻪﯾﺎن ﮐﺮد‪ .‬ﮐﻪ ﺟ‪‬ﯽ ﺧﯚﯾﻪﺗﯽ ھﻪر ﻟ‪‬ـﺮهدا ﺳـﻪری ر‪‬ـﺰ و ﻧـﻪوازش ﺑـﯚ ﮔﯿـﺎﻧﯽ‬ ‫ﭘﺎﮐﯽ ﺋﻪو ژن و ﭘﯿﺎوه ﺗ‪‬ﮑﯚﺷﻪراﻧﻪ داﻧﻪو‪‬ﻨﻢ‪ ،‬رۆﺣﯿﺎن ﺷﺎد و ڕ‪‬ﮕﺎﯾﺎن ﭘ‪ ‬ڕ‪‬ﺒﻮار ﺑ‪‬ﺖ‪.‬‬ ‫ﺷﺎﯾﺎﻧﯽ ﺑﺎﺳﻪ‪ ،‬ﮐﺎﺗ‪‬ﮏ ﮐﻪ ﺑﺎﺳﯽ ﻣ‪‬ﮋوی ﺑﯚردوﻣﺎﻧﻪ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﻪﮐﺎن دهﮐﺮ‪‬ﻦ‪ ،‬ﻧﺎﺷ‪ ‬ﺋﻪوهش ﻟﻪ ﺑﯿﺮ ﮐﻪﯾﻦ ﮐﻪ ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﻪ ﻟﻪ ﺋﻮردوﮔﺎی ﺑﯚﺗ‪ ‬ﺳﻪر ﺑﻪ ﺑﺎﺷـﻮری ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﺟـﺎر‪‬ﮑﯽ ﺗـﺮﯾﺶ‬ ‫ﮐﻪوﺗﯚﺗــﻪ ﺑــﻪر ﺷــﺎ‪‬وی ﺑﯚﻣﺒــﺎراﻧﯽ ﺷــﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ڕژﯾﻤــﯽ ﭘ‪‬ﺸــﻮی ﻋ‪‬ــ‪‬اق و ﻟــﻪو‪‬ﺶ ‪ 23‬ڕۆ‪‬ــﻪی ﺗ‪‬ﮑﯚﺷــﻪری ﺧ ـﯚی ﻟــﻪ دهﺳــﺖ داوه و ﮔﯿــﺎﻧﯽ ﺋــﺎزﯾﺰی ﺋــﻪواﻧﯿﺶ ﭼﯚﺗــﻪ رﯾــﺰی ﮐــﺎرواﻧﯽ‬ ‫ﮔﯿﺎﻧﺒﻪﺧﺘﮑﺮدواﻧﯽ ﺋﻪم ڕ‪‬ﺒﺎزه و ھﻪر ﻟ‪‬ﺮهﺷﺪا ﺳﻪری رﯾﺰ و ﻧﻪوازﯾﺶ ﺑﯚ ﺋﻪو ژن و ﭘﯿﺎوه ﺷﯚڕﺷﮕ‪‬اﻧﻪش ﻟﻪ ﮔﻪڵ ھﻪﻣﻮ ﮔﯿﺎﻧﺒﻪﺧﺘﮑﺮدواﻧﯽ ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﻪ و ﮐﻮردوﺳﺘﺎن دادهﻧﻪو‪‬ﻨﻢ ‪.‬‬ ‫ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﯽ ﻧ‪‬ﻮﻧﻪﺗﻪوهﯾﯽ و ﺑ‪‬ﯾﺎرﻧﺎﻣﻪﮐﺎﻧﯽ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻣﻠﻞ‬ ‫ھﻪم رژﯾﻤﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺋ‪‬ﺮان و ھﻪم رژﯾﻤﯽ ﭘ‪‬ﺸﻮی ﻋ‪‬اق ﺑﻪم ﮐﺎراﻧﻪﯾﻪن ﺑﻪ ﺋﺎﺷﮑﺮا‪ ،‬ﭘﺮۆﺗﯚﮐﯚﻟﯽ دژی ﺑﻪ ﮐـﺎر ھ‪‬ﻨـﺎﻧﯽ ﭼـﻪﮐﯽ ﮐﯚﻣـﻪڵ ﮐـﻮژی ﺳـﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻣﻠـﻞ ﮐـﻪ ﻟـﻪ ﺳـﺎ‪‬ﯽ‬ ‫‪ 1925‬ﻟﻪ ﺷﺎری ژﻧ‪‬ﻒ ﺑﻪ ﺋﯿﻤﺰای ھﻪﻣﻮ و‪‬ﺗﺎﻧﯽ ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﺋﻪو ﺳﺎزﻣﺎﻧﻪ ﻟﻪواﻧﻪ ﺋ‪‬ﺮان و ﻋ‪‬اﻗﯿﺶ ﮔﻪﯾﺸﺘﻮوه‪ ،‬ژﯾﺮ ﭘ‪ ‬ﻧﺎ و ﻟﻪم ﺑﺎرهﺷﻪوه ﺗﺎواﻧﺒﺎری ﻧ‪‬ﻮﻧﻪﺗﻪوهﯾﻦ )ﻋ‪‬اق ﺋﻪم‬

‫‪83‬‬

‫ﮐﻪس ﻟﻪ ﺑﻨﻪﻣﺎ‪‬ﻪﮐﻪی ﻟﻪ دهﺳﺖ دهدات‪ ،‬ﻟﻪ واﻧﻪ داﯾﮏ و ﺑﺎوﮐﯽ و ‪ 2‬ﺑﺮای و ‪ 3‬ﺑﺮازای‪ ،‬ﮐﻪ زۆرﺑﻪﯾﺎن ﺑﻪ دوای ﻣﺎﻧﮓ و ﺳﺎڵ زهﺟﺮ و ﻋﻪزاب ﮐ‪‬ﺸﺎن ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﻟـﻪ دهﺳـﺖ داوه‪ .‬ﻟـﻪ‬ ‫ﺑﺮوﮐﺴﻞ ﯾﻪﮐ‪‬ﮏ ﻟﻪ رﯾﻪﮐﺎﻧﯿﺎن دهر ھ‪‬ﻨﺎوه و ﺑﻪ داﺧﻪوه رۆژ ﺑﻪ دوا رۆژ ﺣﺎ‪‬ﯽ ﺧﺮاﭘﺘﺮ دهﺑ‪‬ﺖ ‪.‬‬ ‫ﺧﺎﻧﻤﯽ ﺷﻪھﻼ ﮐﻪرﯾﻤﯽ واﺣﯿﺪ ﯾﻪﮐ‪‬ﮑﯿﺘﺮ ﻟﻪ ﺑﺮﯾﻨﺪارهﮐﺎﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺘﻪ‪ .‬ﻧﺎو ﺑﺮاو ﻟﻪ ﺳ‪‬ﮫﻪﻣﯿﻦ ﮐﯚﻧﻔﺮاﻧﺴﯽ ﺑﺮﯾﻨﺪاره ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﻪﮐﺎن ﻟـﻪ ﺗـﺎران وﺗﺒـﻮی " ‪ 11‬ﮐـﻪس ﻟـﻪ ﮐﻪﺳـﻮﮐﺎره‬ ‫ﻧﺰﯾﮑﻪﮐﺎﻧﻢ ﻟﻪ ﺳﻪردهﺷﺖ ﻟﻪ دهﺳﺖ داوه" ﺋـﻪوﯾﺶ ھـﻪر وهک ﺑﺮﯾﻨـﺪاره ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﻪﮐﺎﻧﯿﺘﺮ ﮐـﻪ زۆر دهﮐـﯚﮐﯽ و ﺑـﻪ ﺣـﺎل دهﯾﺘـﻮاﻧﯽ ﻗﺴـﻪ ﺑﮑـﺎت ﺑـﻪ ڕهﺧﻨـﻪی ﺗﻮﻧـﺪی ﺧـﯚی ﺑـﯚ ﮐﯚﻣـﺎری‬ ‫ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ دهی وت " ﺋ‪‬ﻤﻪ ﺑﺮﯾﻨﺪاراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ھﻪر ﺟﺎره و ﺑﻪ‪‬ﻨ‪‬ﮑﻤﺎن ﭘ‪ ‬دهدرێ ﻟﻪ ‪‬ﯾﻪن ﮐﺎرﺑﻪدهﺳﺘﺎﻧﻪوه‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م ﺗﺎ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ ھﯿﭽﯿﺎن ﻧـﻪ ﺑـﯚ ﺧﯚﻣـﺎن و ﻧـﻪ ﺑـﯚ ﺷـﺎرهﮐﻪﻣﺎن ﻧـﻪ‬ ‫ﮐﺮدووه‪ ،‬دهﺑ‪ ‬ﺑﻮدﺟﻪ‪‬ﮑﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪت ﺑﯚ ﺋﻪم ﮐﺎراﻧﻪ ﺗﻪرﺧﺎن ﺑﮑﺮ‪‬ﺖ" ﻟﻪم ﮐﯚﻧﻔﺮاﻧﺴﻪدا ﺑﻪ ﺷﺎرهداری ژﻣﺎره ‪2‬ی ﺗﺎران ﭘ‪‬ﺸﻨﯿﺎر ﮐﺮاﺑﻮ ﮐﻪ ﺑﻪس ﺑﻪ ﻗﻪد ﺑﻮدﺟـﻪی ﮔـﻪڕهﮐ‪‬ﮑﯽ ﺗـﺎران‪،‬‬ ‫ﺑﯚ ﺳﻪردهﺷﺖ ﺗﻪرﺧﺎن ﺑﮑﺮ‪‬ﺖ‪ .‬ﺋﺎﺧﺮ ﺗﻪﭘﻮ ﺗﯚزی ﺳﻪر ﺟﺎدهی ﻧﺎو ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﯚ ﺑﺮﯾﻨﺪاره ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﻪﮐﺎن ﺧﺮاﭘﻪ و دهﯾـﺎن ﺧﺎﺗـﻪ ﮐﯚﮐـﻪ‪ ،‬ھـﯿﭻ ﻧـﻪﺑ‪‬ﺖ ﺟـﺎده و ﮐﯚ‪‬ﻧﻪﮐﺎﻧﯿﺸـﯿﺎن‬ ‫ﺑﯚ ﺋﯿﺴﻔﺎ‪‬ﺖ ﻧﺎﮐﻪن چ ﺑﮕﺎت ﺑﻪ ﺋﯿﻤﮑﺎﻧﺎﺗﯽ رﻓﺎھﯽ و ﭘﺰﯾﺸﮑﯽ و دهرﻣﺎﻧﯽ ﻟﻪو ﺷﺎره و ﺷﺎر و ﺷﺎرۆﭼﮑﻪ و ﮔﻮﻧﺪهﮐﺎﻧﯽ ﺗﺮ !‬ ‫ﺧﺎﻧﻤ‪‬ﮑﯽ ﺑﻪ ﺗﻪﻣﻪن ﻟﻪ ﮔﻮﻧﺪی ﻗﻪ‪‬ﺟﯽ ﻣﻪرﯾﻮان‪ ،‬ﺑﻪ ﭘ‪‬ﯽ ﻧﻮﺳﺮاوه‪‬ﮑﯽ ﺋﺎﻏﺎی ﮐﺎﻣﯿﻦ ﻣﻮﺣﻪﻣﻪدی رۆژﻧﺎﻣﻪﮔﻪر ده‪ " :‬ﻣـﻦ ﻗﻮرﺑـﺎﻧﯿ‪‬ﮑﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯿﻢ و ھـﯿﭻ ﯾﺎرﻣـﻪﺗﯿ‪‬ﮏ وهرﻧـﺎﮔﺮم‪،‬‬ ‫دوﮐﺘﯚرﯾﺶ ﺗﻪﺋﯿﺪی ﮐﺮدووه‪ ،‬ﯾﺎرﻣﻪﺗﯿ‪‬ﮑﻢ ﺑﻪن‪ ،‬د‪‬ﻢ ﺑـﯚ ﺷـﺎر و‪‬م وهرﻧـﺎﮔﺮم‪ ،‬ﺗﮑـﺎ دهﮐـﻪم ﯾﺎرﻣـﻪﺗﯿﻢ ﺑـﺪهن و و‪‬ﻨـﻪی ﮐـﺎﺗﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﮐﺮاﻧﻪﮐـﻪی و ﻧﻮﺳـﺮاوهی دوﮐﺘﯚرهﮐـﺎن ﻧﯿﺸـﺎن‬ ‫دهدات‪.‬‬ ‫ﺧﺎﻧﻤﯽ ﺷﻪھﻼ ﺷﺎﻓﯿﻌﯽ ﮐﻪ ‪ 23‬ﺳﺎﻟﯿﻪﺗﯽ‪ ،‬ﻟﻪ ﮐﺎﺗﯽ ﺑﯚردوﻣﺎﻧﻪﮐﻪدا ﺗﻪﻧﮫﺎ ‪ 3‬ﺳﺎﻟﯽ ﺑـﻮه‪ .‬ﺧﻮﺷـﮑ‪‬ﮑﯽ ‪ 18‬ﻣﺎﻧﮕـﺎﻧﯽ ھـﻪر ﻟـﻪوێ ﮔﯿـﺎﻧﯽ ﻟـﻪ دهﺳـﺖ دهدات‪ .‬ﺑﻨﻪﻣﺎ‪‬ﻪﮐـﻪی ﻧﺎﭼـﺎر دهﺑـﻦ‬ ‫ﮐﯚچ ﺑﮑﻪن ﺑﯚ ﺷﺎر‪‬ﮑﯽ ﺗﺮ‪ .‬ﺑﻪ‪‬م ﻟﻪو ﺷﺎرهش ﺷﻪھﻼ ﺧﺎﻧﻢ ﮐ‪‬ﺸﻪی ھﻪﯾﻪ ﻟﻪ ﺑﻪر ﺋﻪوهی ﮐﻪ ھﺎو ﺳﺎ‪‬ﻪﮐﺎﻧﯽ ﻟﻪ ﻣﻪدرهﺳﻪ ﺗ‪‬ﻨﺎﮔﻪن ﮐﻪ ﺑﯚﭼﯽ ﺋﻪم ﻧﺎﺗﻮاﻧ‪‬ﺖ وهک ﺋـﻪوان ڕا ﺑﮑـﺎت‪،‬‬ ‫ﺑﯚ زو زو ﻧﻪﺧﯚش دهﮐﻪو‪‬ﺖ و ﻧﺎﯾﻪﺗﻪوه ﻣﻪدرهﺳﻪ‪ ،‬ﺑﯚ ﻟﻪﺷﯽ زۆر دهﺧﻮرێ‪ ،‬ﺑﯚ ھﺎوﮐﺎت ‪ 3‬ﻟﻮﻟﻪی ھﻪﻧﺎﺳﻪ ھﻪ‪‬ﮑ‪‬ﺸﺎﻧﯽ ﭘ‪‬ﻮهﯾﻪ‪ ،‬ﺗﻪﻧﺎﻧـﻪت دوﮐﺘﯚرهﮐـﺎﻧﯿﺶ ﺑـﻪ ھـﻪﻣﻮ ﮐ‪‬ﺸـﻪﮐﺎﻧﯽ و‬ ‫ﺋ‪‬ﺶ و ﺋﺎزارهﮐﺎﻧﯽ ﻧﺎزاﻧﻦ‪ ،‬ﻟﻪ ﮐﺘﻮﭘ‪ ‬ﻟﻪ ﻧﺎو ﻗﺴﻪﮐﺎﻧﯿﺪا ﺗﻮﺷﯽ ھﻪﻧﺎﺳﻪ ﺗﻮﻧـﺪﺑﻮن دهﺑ‪‬ـﺖ‪ ،‬ﺑـﻪ ﻟﻮﻟـﻪﮐﺎن ھﻪﻧﺎﺳـﻪ ﺗـﺎزه دهﮐﺎﺗـﻪوه و داوای ﻟ‪‬ﺒـﻮردون دهﮐـﺎت و دهﻟـ‪ ‬ﮔـﻮێ ﺑﮕـﺮه‬ ‫ﭼﻪﻧﺪه دهﻧﮕﻢ ﺧﺴﻪ ﺧﺲ دهﮐﺎت ‪.‬‬ ‫ﺧﺎﻧﻤﯽ ﻟﻪﯾﻼ ﻓﻪﺗﺤﯽ‪ ،‬ﮐﻪ ﺗﺎﻗﻪ ﮐﻮڕ و ﮐﭽﻪﮐﻪی ﻟﻪ دهﺳﺖ داوه‪ ،‬ده‪ " :‬ﺋﻪﮔﻪر ﻣﻨﺪاﻟﻪﮐﺎﻧﻢ زﯾﻨﺪو ﺑﻮﻧﺎﯾﻪ‪ ،‬ﻣﺎ‪‬ﻪﮐﻪم ھ‪‬ﻨﺪه ﺑ‪‬ﺪهﻧﮓ ﻧﻪدهﺑﻮ‪ .‬دهرد و ژان زۆرن‪ ،‬ھـﻪر ﭼـﯽ ﭼـﺎوم‬ ‫دهﺑﻪﺳﺘﻢ ﺣﻪوﺗﯽ ﭘﻮﺷﭙﻪڕ )‪ 28‬ی ﺟﯚﻧﯽ ‪ (1987‬د‪‬ﺘﻪوه ﺑﻪر ﭼﺎوم‪ .‬ﮐﻮرهﮐﻪم ﻟ‪‬ﺮه ﻧﻮﺳﺘﺒﻮ‪ ،‬ﮐﭽﻪﮐﻪم ﻟ‪‬ﺮه ﮐﺎﯾﻪی دهﮐﺮد ﺑﻪ ﺑﻮﮐﻪﮐﻪی" و‪...‬‬ ‫ﺧﺎﻧﻤﯽ ﺗﯿﻤﻦ ﺳﻌﯿﺪﭘﻮر )ﻟﻪ ھ‪‬ﻨﺪێ ﺷﻮ‪‬ﻦ ﻧﺎوی ﺑﻪ ﺷﯿﻤﻦ ﻧﻮﺳﺮاوه( ﺗﻪﻣـﻪﻧﯽ ‪ 20‬ﺳـﺎ‪‬ﻧﻪ‪ ،‬ﺧـﻪ‪‬ﮑﯽ ﺋـﺎ‪‬ﯚﺗﯽ ﺑﺎﻧﻪﯾـﻪ و ھﺎوﺗﻪﻣـﻪﻧﯽ ﺑﯚردوﻣﺎﻧﻪﮐـﻪی ﺋﺎ‪‬ﯚﺗـﻪ‪ ،‬ﺋـﺎﺧﺮ ﺋـﻪو ﻟـﻪ ﮐـﺎﺗﯽ‬ ‫روداوهﮐﻪدا ﮐﯚرﭘﻪ‪‬ﮑﯽ ‪ 6‬ﻣﺎﻧﮕﺎن ﺑﻮوه‪ ،‬داﯾﮑﯽ و ﺧﻮﺷﮑﻪ ‪ 5‬ﺳﺎﻟﻪﮐﻪی ﺑﻪ ﻧﺎوی ﺳﻪﺑﯿﻪی ھﻪر ﺋﻪو ﮐﺎﺗﻪ ﻣﺎﻧﮕ‪‬ﮏ دوای ﺋﺎزار و ﺋ‪‬ﺶ ﻟﻪ ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪ ﮔﯿـﺎﻧﯽ ﻟـﻪ دهﺳـﺖ داﺑـﻮ‪ .‬ﺷـﯿﻤﻦ‬ ‫ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﺋ‪‬ﺶ و ﺋﺎزار ﮔﻪوره ﺑﻮوه و ﻟﻪ ﺗﻪﻣﻪﻧﯽ ‪ 11‬ﺳﺎ‪‬ن ﺑﻪ ھﯚی زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻮﻧﯽ ﺋ‪‬ﺶ و ﺋﺎزارهﮐﺎﻧﯽ و ﺗﻮﻧﺪﺗﺮﺑﻮﻧﯽ ﺑﺮﯾﻨﻪﮐﺎﻧﯽ و ﺧﺮاﭘﺘﺮ ﺑﻮﻧﯽ ﭼﺎوی واز ﻟﻪ ﺧﻮ‪‬ﻨﺪن دﯾﻨ‪‬ﺖ ‪.‬‬ ‫ﮐﺎک ﺧﻪﻟﯿﻞ ﺳﻪﻋﯿﺪﭘﻮر ﺑـﺎوﮐﯽ ﺗـﯿﻤﻦ ﻟـﻪ ﮐـﺎﺗﯽ ﺑﯚردوﻣـﺎﻧﯽ ﮔﻮﻧـﺪی ﺋـﺎ‪‬ﯚت ﻟـﻪ ﺳـﻪر زهوﯾﻪﮐـﻪﯾﺎن ﮐـﺎری دهﮐـﺮد‪ ،‬ﮐـﻪ زاﻧـﯽ ﺑﯚردوﻣـﺎن ﮐـﺮوان ڕای ﮐﺮدﺑـﻮه ﻣﺎﻟـﻪوه ﻓﺮﯾـﺎی ژن و ‪2‬‬ ‫ﮐﭽﻪﮐﻪی و ﺑﺎﻗﯽ ﮐﻪس و ﮐﺎری ﺑﮑﻪو‪‬ﺖ و ھﻪﻣﻮﯾﺎن دهﭼﻨﻪ ژ‪‬ﺮﺧﺎﻧﯽ ﻣﺎ‪‬ﻪﮐﻪﯾﺎن‪ ،‬ﻧﻪﯾﺎﻧﺰاﻧﯿﺒﻮ ﮐﻪ ﺋﻪﻣﺠﺎره ژهھﺮﯾـﺎن ﺑـﯚ ھـﻪ‪‬ﺮژاوه‪ .‬ﺧ‪‬ﺰاﻧـﯽ و ﮐﭽـﻪ ‪ 4‬ﺳـﺎ‪‬ﻧﻪﮐﻪی ﻣﺎﻧﮕ‪‬ـﮏ دوای‬ ‫ﺑﯚردوﻣﺎﻧﻪﮐﻪ ﺑﻪ ﺋ‪‬ﺶ و ﺋﺎزار‪‬ﮑﯽ زۆرهوه ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﻟﻪ دهﺳﺖ دهدهن‪ .‬ﮐﺎک ﺳﻪﻋﯿﺪ ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﺗﯿﻤﻦ ﺧﺎﻧﻤﯽ ﮐﭽﯽ ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪ 2005‬ﻟﻪ دادﮔﺎﮐﻪی ﻓﺮاﻧﺲ وان ﺋﺎﻧﺮات‪ ،‬ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﻣـﻪرگ ﮐـﻪ‬ ‫ﻣﺎوهی ‪ 13‬ﺳﺎڵ ﺑﻪ ﻧﺎوی "ﻓﺎروس اﻟﻤﻨﺴﻮور" ﺑﻪ ﺷ‪‬ﻮهی ﻧﮫ‪‬ﻨﯽ ﻟﻪ ھﻮﺗ‪‬ﻠﯽ "اﻟﺮهﺷﯿﺪ" ﻟﻪ ﺷﺎری ﺑﻪﻏﺪاد دهژﯾﺎ ﻟﻪ ﻻھﻪی )د‪‬ﻨﮫﺎخ( ھﻮ‪‬ﻪﻧـﺪ ﮐـﻪ ﺑـﻪ ‪ 15‬ﺳـﺎڵ ﺣـﻪﭘﺲ ﻣـﻪﺣﮑﻮم ﮐـﺮا‬ ‫ﺑﻪﺷـﺪارﯾﺎن ﮐﺮدﺑــﻮ‪ .‬ﻧــﺎوی ﺋــﻪم ﺑﻨـﻪ ﻣﺎ‪‬ــﻪ ﻟــﻪ ڕاﭘــﯚرﺗ‪‬ﮑﯽ ﺳـﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻣﻠــﻞ دا ھــﺎﺗﻮوه و ڕاﭘﯚرﺗﻪﮐــﻪ ده‪‬ـ‪ " :‬ﺋ‪‬ﻤــﻪ ﺋﻪﺳــﻪراﺗﯽ ﮔــﺎزی ﺧـﻪردهﻟﻤﺎن ﻟــﻪ ﺳــﻪر ﺑﻨﻪﻣﺎ‪‬ــﻪ‪‬ﮑﯽ ﮔﻮﻧــﺪ‪‬ﮑﯽ‬ ‫رۆژھﻪ‪‬ﺗﯽ ﮐﻮردوﺳﺘﺎن ﺑﻪر ﭼﺎو ﮐﻪوت‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪت داﯾﮑ‪‬ﮏ و ‪ 2‬ﮐﭽﻪﮐﻪی‪ ،‬ﺋ‪‬ﻤﻪ ﺋﻪم ﺗﻪﺟﺮوﺑﻪ ﺗﺎﻟﻪﻣﺎن دﯾﺖ ﮐﺎﺗ‪‬ﮏ ﮐﻪ ﮐﭽﻪ ‪ 4‬ﺳﺎ‪‬ﻧﻪﮐﻪﻣﺎن ‪ 2‬ﺳﻪﻋﺎت ﭘـ‪‬ﺶ ﻣﺮدﻧـﯽ ﭼـﺎو ﭘـ‪‬‬ ‫ﮐﻪوت‪ ،‬ﺋﻪو ﭘﻪڕی ﺋ‪‬ﺶ و ﺋﺎزارﻣﺎن ﻟﻪو ﺗﻔ‪‬ﻪ ‪ 4‬ﺳﺎ‪‬ﻪ دا ﺑﯿﻨﯽ"‬ ‫ﺧﺎﻧﻤﯽ ﻓﻪرﺧﻮﻧﺪهی ﺷـﺎﻓﯿﻌﯽ ‪ 42‬ﺳـﺎ‪‬ﯿﻪﺗﯽ‪ 22 ،‬ﺳـﺎ‪‬ﯽ ﺑـﻮ ﮐـﻪ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﮐـﺮا‪ .‬ﻣﺎﻧﮕ‪‬ـﮏ دوای ﺑﯚردوﻣﺎﻧﻪﮐـﻪی ﺳﻪردهﺷـﺖ دهﭼـ‪ ‬ﺑـﯚ و‪‬ﺗـﯽ ﮐﺎﻧـﺎدا‪ ،‬ﻧﺎھﯿـﺪی ﺧﻮﺷـﮑﯽ ﮐـﻪ ‪ 2‬ﺳـﺎڵ‬ ‫ﺗﻪﻣﻪﻧﯽ ﺑـﻮ دوای ﻣﺎﻧﮕ‪‬ـﮏ ﮔﯿـﺎﻧﯽ ﻟـﻪ دهﺳـﺖ دهدات‪ ،‬ﻓﻪرﺧﻮﻧـﺪه ﺧـﺎﻧﻢ ده‪‬ـ‪ " :‬ﮐـﻪ زاﻧﯿﻤـﺎن ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﮐـﺮاوﯾﻦ ھـﻪﻣﻮﻣﺎن ﭼـﻮﯾﻦ و دهﺳـﺖ و دهﻣﻮﭼﺎوﻣـﺎن ﺷـﺖ‪ ،‬ﻧـﻪﻣﺎن زاﻧﯿﺒـﻮ ﮐـﻪ‬ ‫ﺋﺎوهﮐﻪش ﻣﻪﺳﻤﻮم ﮐﺮاوه‪ ،‬ڕاﻣﺎن ﮐﺮد ﺑﻪرهو ﺑﺎﻧﻪ ﺋﯿﺘﺮ ﻟﻪ ﻧﺰﯾﮏ ﺑﺎﻧﻪ ھﯿﭽﻤﺎن ﭼﺎوﻣﺎن ﻧﻪی دهدﯾﺖ‪ .‬ﻟ‪‬ﺮه ﻟﻪ ﺳﻪردهﺷﺖ ھﯿﭻ ﺋﯿﻤﮑﺎﻧﺎﺗ‪‬ﮏ ﻧﯿﻪ‪ ،‬ﻣﻦ دهﺑ‪ ‬ﺳـﺎﻟﯽ ‪ 2‬ﺟـﺎر ﺑـﻪ ﻟـﻪﯾﺰڕ‬ ‫ﺣﻪﻧﺠﻪرهم ﮔﻪوره ﮐﻪﻣﻪوه‪ ،‬ﭼﺎوم ﮐﺮﯾﺴﺘﺎل دروﺳﺖ دهﮐﻪن و ﺗﻪپ و ﺗﯚز زۆر ﺋﺎزارم دهدهن‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م ﻟﻪ ﺳﻪردهﺷﺖ ﺟﺎدهﮐﺎﻧ‪‬ﺶ ﭼﺎک ﻧﺎﮐﻪﻧﻪوه ﺑﯚ ﺋﻪوهی ﺑﻪری ﺗﻪپ و ﺗـﯚز ﺑﮕﺮ‪‬ـﺖ!‬ ‫رۆژ ﻧﻪﺑﻮ ﮐﻪﺳ‪‬ﮏ ﮔﯿﺎﻧﯽ ﻟﻪ دهﺳﺖ ﻧﻪدات‪ ،‬ﮔﯚڕﺳﺘﺎﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ھﻪر دهھﺎت و ﮔﻪورهﺗﺮ دهﺑﻮوهوه‪ .‬ﺧﻪ‪‬ﮏ ﮐﻮ‪‬ﺮ دهﺑـﻮن‪ ،‬ژﻧـﺎن ﻣﻨـﺪا‪‬ﯿﺎن ﺑـﻪ ﻣﺮدووﯾـﯽ دهﺑـﻮ و ﺗﻪﻧﺎﻧـﻪت ﻣﺎوه‪‬ـﮏ‬ ‫ﻟ‪‬ﺮه ﮔﮋ و ﮔﯿﺎش ﻧﻪدهڕوان ‪.‬‬ ‫ﮐﺎک ﻓﻪرزادی ﻣﯿﺮاﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﻪ و ‪ 28‬ﺳﺎ‪‬ﯿﻪﺗﯽ ده‪ " :‬ﻟﻪ ﮐﺎﺗﯽ ﺑﯚردوﻣﺎﻧﻪﮐﺎن ﻣﻨﺪاﻟ‪‬ﮏ ﺑﻮم" ﻧﺎو ﺑﺮاو ﮐﻪ ‪ 14‬ﮐﻪﺳﯽ ﻟﻪ ﺑﻨﻪﻣﺎ‪‬ﻪﮐﻪی ﺧﯚی ﻟﻪ دهﺳﺖ داوه ده‪ " :‬ﻟﻪ‬

‫‪82‬‬

‫ڕ‪‬ﮋهی ﺑﻪ ﮐﯚﻣﻪڵ‬ ‫ڕ‪‬ﮋهی ﮔﯿﺎﻧﺒﻪﺧﺘﮑﺮدوان ﺗﺎ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ ﺑﻪ رووﻧﯽ و ﺋﺎﺷﮑﺮا )ﺑ‪‬ﺠﮕﻪ ﻟﻪ ﺳﻪردهﺷﺖ( دﯾﺎر ﻧﯿﻪ‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م ﺗﺎ ﺋﻪﻣ‪‬ۆ ﺧﯚ ﻟﻪ ھﻪزاران ﮐﻪس دهدات‪ .‬ڕ‪‬ﮋهی ﺑﺮﯾﻨﺪارهﮐﺎن ﺗﺎ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ ﺑـﻪ رهﺳـﻤﯽ‬ ‫و ﺑﻪس ﺑﻪ ﭘ‪‬ﯽ ﺋﺎﻣـﺎری ﮐﯚﻣـﺎری ﺋﯿﺴـﻼﻣﯽ ‪ 52000‬ﺑﺮﯾﻨـﺪاری ﺑـﻪ ر‪‬ـﮋه ﺑـﺮﯾﻦ ﻗﻮرﺳـﯽ ﻣـﻪدهﻧـﯽ و‬ ‫ی‬ ‫ﺑﺮﯾﻨـﺪاری‬ ‫ھﻪروهھﺎ ﺑﻪ ڕاده‪‬ﮑﯽ ﮐـﻪم ﻧﯿـﺰاﻣﯿﺶ ﻟـﻪ رۆژھـﻪ‪‬ﺗﯽ ﮐﻮردوﺳـﺘﺎن ﺳـﻪﺑﺖ ﮐـﺮاون و ‪40000‬‬ ‫ﺗﺮی ﺳﻪﺗﺤﯽ‪ ،‬واﺗﻪ ﺑﻪ ﺑﺮﯾﻨﯽ ر‪‬ـﮋه ﮐﻪﻣـﻪوه ﻧﺎﺳـﺮاون‪ ،‬ﮐـﻪ ﺋﻪﻣﺎﻧـﻪش رۆژ ﻧﯿـﻪ ﺑـﻪ دهرد‪‬ﮑـﯽ ﺗـﺎزه‬ ‫ﺳﻪر ھﻪﻟﺪاوهوه ﺷﮑﺎﯾﻪت ﻧﻪﮐﻪن و ﺑﺮﯾﻨ‪‬ﮑﯽ ﻗﻮرس ﻟﻪ ﺷﻮ‪‬ﻨ‪‬ﮑﯽ ﺗﺮﯾﺎن ﭘﻪﯾﺪا ﻧﻪﺑ‪‬ﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﭘ‪‬ﯽ ﺋـﻪو‬ ‫زاﻧﯿﺎرﯾﺎﻧـــﻪ ﮐـــﻪ ﺋﻪﻧﺠﻮﻣﻪﻧـــﻪ ﻣﻪدهﻧﯿـــﻪﮐﺎﻧﯽ ﭘﺸـــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻟـــﻪ ﺑﺮﯾﻨـــﺪاره ﺷـــﯿﻤﯿﺎﯾﯿﻪﮐﺎﻧﯽ رۆژھـــﻪ‪‬ﺗﯽﯽ‬ ‫ﮐﻮردوﺳﺘﺎن ﺑﺎﺳﯽ دهﮐﻪن‪ ،‬رژﯾﻤﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻟﻪ ﮐﻮردوﺳﺘﺎﻧﯽ رۆژھﻪ‪‬ت زۆر ﺋﻪھﻤﯿـﻪت ﻧـﺎدات‬ ‫ﺑﻪو ﮐﻪﺳﺎﻧﻪی ﮐﻪ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻪ ﺑﺮﯾﻨﺪاری ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ دهﻧﺎﺳ‪‬ﻨﻦ‪ ،‬و دوﮐﺘﯚرهﮐﺎن ﺑـﻪس ‪ 30‬ﺗـﺎ ‪ 40‬ﺳـﺎﻧﯿﻪ‬ ‫ﻣﻌﺎﯾﻪﻧﻪﯾﺎن دهﮐﻪن‪ ،‬ﻟﻪ ﮐﺎﺗ‪‬ﮑﺪا ﮐﻪ ﻧﻪﺧﯚش ﯾـﺎ ﺑﺮﯾﻨـﺪاری ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﭘﯿﻮﯾﺴـﺘﯽ ﺑـﻪ ﻟ‪‬ﮑﯚ‪‬ﯿﻨـﻪوه‪‬ﮑﯽﯽ‬ ‫زۆره ﻧﻪ ﺗﻪﻧﯿﺎ ﻟﻪ ﭘ‪‬ﺴﺘﯽ ﺑﻪ‪‬ﮑﻮ ﻟﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣـﻪﮐﺎﻧﯽ ﻧـﺎواوهی ﻟﻪﺷﯿﺸـﯽ واﺗـﻪ ﺳـﯿﻪﮐﺎن و ﺣﻪﻧﺠـﻪره و‬ ‫ڕ‪‬ﮕﺎﮐﺎﻧﯽ ھﻪﻧﺎﺳﻪ ھﻪ‪‬ﮑ‪‬ﺸﺎن و ھﺘﺪ‪ .‬ﺳﯽ ﺗﯽ ﺳﮑﺎن و ﺋﺎزﻣﺎﯾﺸﯽ رﯾﻪﮐﺎن ﻟـﻪو ﮐﺎراﻧـﻪن ﮐـﻪ دهﺑ‪‬ـﺖ‬ ‫ﺑﮑـﺮ‪‬ﻦ و ﭘ‪‬ﻮﯾﺴــﺘﯿﺎن ﺑـﻪ ﮐﺎﺗــﻪ‪ ،‬ﺑـﻪ‪‬م ﺑﯚﯾــﺎن ﻧﺎﮐـﻪن‪ ،‬ھــﻪر ﺑﻮﯾـﻪ ﺋ‪‬ﺴــﺘﺎش دوای ‪ 20‬ﺳـﺎ‪‬ن زۆر ﺑﺮﯾﻨــﺪاری ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ھــﻪن ﮐـﻪ ﭼﮑﯚﻟــﻪﺗﺮﯾﻦ ﯾﺎرﻣـﻪﺗﯽ ﭘﺰﯾﺸــﮑﯽ و ﺷـﺘﯽ ﺗﺮﯾﯿــﺎن‬ ‫ﭘ‪‬ﻨﻪدراوه و ﻟﻪ ھﯿﭻ ﮐﻮ‪‬ﯿﮏ ﻧﺎوﯾﺎن ﻧﻪﻧﻮﺳﺮاوه‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﻪ داﺧﻪوه زۆرﯾﺎن ﻟﻪ ﺑ‪ ‬ﺋﯿﻤﮑﺎﻧﺎﺗﯽ و ﺋﻪھﻤﯿﻪت ﭘ‪ ‬ﻧﻪداﻧﯿﺎن‪ ،‬ﮔﯿﺎﻧﯿـﺎن ﻟـﻪ دهﺳـﺖ ﺋـﻪدهن! ﺟ‪‬ﮕـﺎی ﺳـﻪرﻧﺠﻪ ﮐـﻪ ﺑـﻪ ﭘ‪‬ـﯽ‬ ‫ﺋﻪو زاﻧﯿﺎرﯾﺎﻧﻪی ﮐﻪ ﻟﻪ ﺳﻪر ھ‪‬ﺰه ﻧﯿﺰاﻣﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋ‪‬ﺮان ھﻪﯾﻪ‪ ،‬ﺋـﻪوان ﺧﯚﯾـﺎن ﺑـﯚ ﺑﻪرﺑـﻪرهﮐﺎﻧ‪ ‬ﻟـﻪ ﮔـﻪڵ ھ‪‬ﺷـﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﭘ‪‬ﺸـﺘﺮ ﺋﺎﻣـﺎده ﮐـﺮدوه و ھـﻪﻣﻮ ﺳـﻪرﺑﺎز‪‬ﮏ دهرزی دژی‬ ‫ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ و ﻣﺎﺳﮑﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯿﺎن ﭘ‪‬ﺪراوه و ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾﺎﻧﻪ ﺑﻪ دوای ﺑﯚردوﻣﺎﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﭙﺎر‪‬ﺰن‪ .‬ﻟﻪم ﺑﻪﯾﻨـﻪدا ﺋـﻪوه ﺧـﻪﻟﮑﺎﻧﯽ ﻣـﻪدهﻧﯽ ﺑـﻮن ﮐـﻪ ﻟـﻪم ﺷـﺘﺎﻧﻪ ﺑـ‪ ‬ﺑـﻪش ﺑـﻮن و‬ ‫ﻧﻪﯾﺎن ﺗﻮاﻧﯿﻮه ﺑﻪرﮔﺮی ﻟﻪ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﮑﻪن‪ .‬ھﻪر ﺑﻪم ﭘ‪‬ﯿﻪش ڕ‪‬ﮋهی ﮐـﻮژراو و ﺑﺮﯾﻨـﺪاری ﻧﯿﺰاﻣـﯽ زۆر ﮐـﻪم ﺑـﻮوه‪ .‬ﺑـﻪم ﺟـﯚره ﺑـﻪ ڕهﺳـﻤﯽ ﺳـﻪرﺟﻪم ‪ 92000‬ﺑﺮﯾﻨـﺪاری ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻟـﻪ‬ ‫رۆژھﻪ‪‬ﺗﯽ ﮐﻮردوﺳﺘﺎن ھﻪﯾﻪ‪ ،‬ﮐﻪ ﻟﻪم ﺑﻪﯾﻨﻪدا ﺑﻪس ‪ 300‬ﺗﺎ ‪ 400‬ﺑﺮﯾﻨﺪار ﻟﻪ ﻻﯾﻪن رژﯾﻤﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺋ‪‬ﺮان ﮐﺎرﺗﯽ "ﺟﺎﻧﺒﺎزی ‪ "3‬ﯾﺎن ﮔﯿﺎﻧﺒﺎزﯾﺎن ﭘ‪‬ـﺪراوه! ﺑﺎﻗﯿﯿﻪﮐـﻪﯾﺎن‬ ‫ﻣﻮﺷﮑﯿﻠﻪی ﺧﯚﯾﺎﻧﻪ و دهﺑ‪ ‬ﻟﻪ ﮔﻪ‪‬ﯽ دهﺳﺘﻪ و ﯾﻪﺧﻪ ﺑﻦ و ر‪‬ﮋه ﻧﺎ ڕهﺳﻤﯿﻪﮐﺎن زۆر ﻟﻪم ڕ‪‬ﮋاﻧﻪی رژﯾﻢ زﯾﺎﺗﺮن! ﺷﺎﯾﺎﻧﯽ ﺑﺎﺳﻪ ﮐﻪ ﺋﻪو ر‪‬ﮋهﯾـﻪ ﺑـﻪ ﻏـﻪﯾﺮه ڕهﺳـﻤﯽ ﺧـﯚ ﻟـﻪ زﯾـﺎﺗﺮ‬ ‫ﻟﻪ ‪ 100000‬ﮐﻪس دهدات‪.‬‬ ‫ﮐﻮرت ﮐﺮاوهی ﻗﺴﻪﮐﺎﻧﯽ ﺗﻪﻧﯿﺎ ﭼﻪﻧﺪ زاﻣﺪار‪‬ﮑﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻟﻪ ڕۆژھﻪ‪‬ﺗﯽ ﮐﻮردوﺳﺘﺎن‬ ‫ﺧﺎﻧﻤﯽ ﭘﻪروﯾﻦ واﺣﺪی ‪ 39‬ﺳﺎﻟﻪ‪ ،‬ﮐﺎﺗﯽ ﺑﯚردوﻣﺎﻧﻪﮐﻪ ‪ 19‬ﺳﺎﻟﻪ ﺑﻮوه‪ ،‬ﯾﻪﮐ‪‬ﮏ ﻟﻪ ﺑﯚﻣﺒﻪﮐﺎن ﻟﻪ ﺑﻪر دهرﮔﺎی ﻣﺎ‪‬ﻪﮐﻪﯾﺎن ﮐﻪوﺗﻮﺗﻪ ﺧـﻮار‪ .‬ﻧـﺎوﺑﺮاو ﺑـﻪو ﺷـ‪‬ﻮهی ﮐـﻪ ﺋﺎﻏـﺎی ﮐـﺎﻣﯿﻦ‬ ‫ﻣﻮﺣﻪﻣﻪدی ﻧﻮﺳﻪری واﺷﻨﮕﺘﯚن ﭘﺮﯾﺰم ﻧﻮﺳﯿﻮﯾﻪﺗﯽ‪ ،‬دهﻟ‪" :‬ﺋﻪو ﮔـﺎزه ھـﻪﻣﻮ ﻟﻪﺷـﻤﯽ ﺗـﻪﻧﯿﻮه و زۆرﺑـﻪی ﺋﻪﻧﺪاﻣـﻪﮐﺎﻧﯽﯽ‬ ‫ﻟﻪﺷﻤﯽ ﻟﻪ ﮐﺎر ﺧﺴﺘﻮوه‪ ،‬دوﮐﺘﯚرهﮐﺎﻧﯿﺶ ﻧﺎزاﻧﻦ ﻣﻦ ﭼﯚن ﺋ‪‬ﺴﺘﺎش دهژﯾﻢ"ﭘﻪروﯾﻦ ﺧﺎﻧﻢ ھـﻪروهھﺎ دهﮔ‪‬ﺮ‪‬ﺘـﻪوه ده‪‬ـﯽ‪:‬‬ ‫" ﺗــﻪﯾﺎرهﮐﺎن ھــﺎﺗﺒﻮن‪ ،‬ﺋ‪‬ﻤــﻪ ﺧﯚﻣــﺎن ﻟــﻪ ژ‪‬ﺮﺧــﺎن ﺣﻪﺷــﺎر داﺑــﻮ‪ ،‬ﻟــﻪ ﭘــ‪ ‬ﺋــﺎژﯾﺮی ﺧﻪﺗــﻪر ﻟ‪‬ــﺪرا و وﺗﯿــﺎن ﺋـ ی‬ ‫ـﺎژﯾﺮی‬ ‫ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯿﻪ‪ ،‬ﺋ‪‬ﻤـﻪ ﻧﻪﻣﺎﻧـﺪهزاﻧﯽ ﭼـﯽ ﺑﮑـﻪﯾﻦ‪ ،‬ﺋـﺎﺧﺮ ﭘ‪‬ﺸـﺘﺮ ھـﻪر ﺑﯚﻣـﺐ دهﺑـﺎری‪ ،‬ﺋـﻪم ﺟـﺎره ژهھـﺮ دهﺑﺎر‪‬ـﺖ‪ .‬ﺧـﻪ‪‬ﮏ‬ ‫ھﺎوارﯾــﺎن ﮐــﺮد ﺑــﻪری دهم و ﻟﻮﺗﻤــﺎن ﺑــﻪ ﺷــﺘ‪‬ﮏ ﺑﮕــﺮﯾﻦ‪ ،‬ﻣﻨــﯿﺶ ھ‪‬ﻨــﺪ‪‬ﮏ ﺟﻠــﯽ ﺗــﺎزه ﺷــﯚراو ﮐــﻪ ﻟــﻪ ﺣﻪوﺷــﻪ ن‬ ‫ﮐﺎﻣﺎن‬ ‫ھﻪ‪‬ﻤﺎﻧﻮاﺳﯿﺒﻮن وﺷﮏ ﺑﺒﻨﻪوه‪ ،‬ﻟﻪ ﺋﺎوی ﺣﻪوزهﮐﻪ ھﻪ‪‬ﮑ‪‬ﺸﺎو داﺑﻪﺷـﻢ ﮐـﺮد ﺑـﻪ ﺳـﻪر ھﻪﻣﻮﻣﺎﻧـﺪا‪ .‬ھـﻪوا ﺷـﯿﺮﯾﻦ ﺑـﻮ و‬ ‫ﺑﯚﻧﯽ ﺳﯿﺮﯾﺶ دهھﺎت "‬ ‫ﺋــﻪم ﮐــﺎره ﻧــﻪدهﺑﻮ ﮐﺮاﺑــﺎ‪ ،‬ﻟــﻪ ﺑــﻪر ﺋــﻪوه ﮐــﻪ ﮔــﺎزی ﺧــﻪردهل ﻗﻮرﺳــﻪ و زوو دهﻧﯿﺸــ‪‬ﺖ‪ ،‬ھــﻪم ﺋﺎوهﮐــﻪ و ھــﻪم ﺟﻠــﻪ‬ ‫ﻧﯿﻮهﺗﻪرهﮐﺎن ژهھﺮاوی ﺑﻮن و ﺑﻪری ژهھﺮهﮐﻪﯾﺎن ﻧﻪﮔﺮﺗﻮوه‪ .‬ﺋﻪﻟﺒـﻪت ھﻪواﮐـﻪش ھـﻪر ﻣﻪﺳـﻤﻮم ﺑـﻮوه‪ ،‬ﻟـﻪم ﮐﺎﺗـﻪدا ﺑـﻪس دهرزی ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ و ﻣﺎﺳـﮏ ﺑـﻪری ﻣﻪﺳـﻤﻮم ﺑـﻮن دهﮔﺮ‪‬ـﺖ‪.‬‬ ‫ﭘﻪروﯾﻦ ﺧﺎﻧﻢ ‪ 18‬رۆژ ﻟﻪ ﺗﺎران ڕادهﮔﯿﺮ‪‬ﺖ و ﺑﻪ ﺗﻪﻣﺎی ﮔﯿﺎن ﻟﻪ دهﺳﺖ داﻧﯽ ﺑﯚ ھﯿﭻ ﮐﻮﯾﯽ ﻧﺎﻧ‪‬ﺮن‪ .‬ﭘﺎﺷﺎن ﺑﻪ زۆری ﮐﻪس و ﮐﺎری ﻟﻪ ﮔﻪڵ ‪ 21‬ﮐﻪﺳﯽ ﺗﺮ دهﯾﺎن ﻧ‪‬ﺮﻧﻪ و‪‬ﺗﯽ‬ ‫ﺑﻠﮋﯾﮏ ‪ 3‬ھﻪﻓﺘﻪ دوای رۆژی ﺑﯚردوﻣﺎﻧﻪﮐﻪ ﻟﻪ ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪﯾﮑﯽ ﺑﺮوﮐﺴﻞ ﻟﻪ و‪‬ﺗﯽ ﺑﻠﮋﯾﮏ د‪‬ﺘﻪوه ھﯚش ﺧﯚی‪ 85 .‬دهرﺳﻪدی ﭘ‪‬ﺴﺘﯽ ﻟﻪﺷﯽ ﺳﻮﺗﺎﺑﻮ‪ .‬ﭘﻪروﯾﻦ ﺧﺎﻧﻢ ﻟﻪم ڕوداوهدا ‪11‬‬

‫‪81‬‬

‫ﻣﺎﻧﮕﺎن و ‪ 1‬ﺳﺎ‪‬ن و ﺑﭽﮑﯚﻟﻪﺗﺮ ﺑﻮم ﻟﻪوهی ﮐﻪ ﺟﺎرێ ﺑﺘﻮاﻧﻢ ﺗﺎج و ﺗﻪﺧﺘﺘﺎن داڕوﺧ‪‬ﻨﻢ‪ .‬ﺑﯚ ﺋﺎﺧﺮ ﺑﯚ؟ ﻣﻪﮔﻪر ﺧﻮداﮐﺎﻧﯽ ﺋ‪‬ﻮه ﭘ‪‬ﺘﺎن دهﻟ‪‬ﻦ ﺷﯿﻌﻪ و ﺳﻮﻧﻨﻪم ﺑﻪ ﺧﻮ‪‬ﻨﯽ ﮐﯚرﭘﻪ ﺑـﯚ‬ ‫ﺑ‪‬ﻨﻦ؟ ﺑﺎﺷﻪ ﺋﻪﮔﻪر واﺑ‪ ‬ﺧﯚ ﺋﯿﻤﻪی ﮐﯚرﭘﻪش ھﻪر ھﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺋ‪‬ﻮه ﺑﻮﯾﻦ! ﺋ‪‬ﻤﻪ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ ﺳﻪدان ﺳﺎ‪‬ﻪ ﮐﻪ ﺳﻪر ﺑﻪ ﺧ‪‬ﯽ ﮐﻮﻓﺮ ﻧـﯿﻦ!! داﯾـﮏ و ﺑـﺎب و ﺋﻪﺟﺪادﯾﺸـﻤﺎن ﺳـﻪدان ﺳـﺎ‪‬ﻪ‪،‬‬ ‫رۆژی ‪ 5‬ﺟﺎر ﺳﻮﺟﺪه دهﺑﻪن ﺑﯚ ﺋﻪو ﺧﻮدای ﮐﻪ ﺋ‪‬ﻮهی دڕڕ‪ ،‬ﺑﯚی ﭼﻮﻧﻪ ﺷﻪڕی ﺋﯿﺴﻼم و ﮐﻮﻓﺮ !‬ ‫ﺑﻪ‪‬م ﭘﺎر‪‬ﺰهراﻧﯽ ﻧﻪزﻣﯽ ﮐﯚن! ﭘ‪‬ﻢ وا ﻧﯿﻪ ھﯿﭻ ﺧﻮدا‪‬ﮏ ﻟﻪ ھﯿﭻ ﮐﻮ‪‬ﯿﮏ ﻓﻪرﻣﺎﻧﯽ ﻣﻪرﮔﯽ ﮐﯚرﭘﻪﯾﮏ ﻟﻪ ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠﻪ و ﻟـﻪ ﺳﻪردهﺷـﺖ و ﻟـﻪ ﺋـﺎ‪‬ﯚت و ھ‪‬ﺮۆﺷـﯿﻤﺎ و ﻧﺎﮐـﺎزاﮐﯽ و ھـﯿﭻ‬ ‫ﻗﻮژﺑﻨ‪‬ﮑﯽ ﺋﻪم ﺟﯿﮫﺎﻧﻪ ﺑﺪات ﺑﻪ ﺗﯚ‪‬ﮑﯽ ﮐﻪﻟﻪ وﺷﮑﯽ ﮐﻪﻟﻪ ﺷﻪﻗﯽ ﺗﺎواﻧﺒﺎر‪ ،‬ﺋﻪوه ﺧﯚﺗﯽ و ﺋﺎﻏﺎی ﻻی ﺳﻪروی دﯾﻮه ﺧﺎن ﮐﻪ ﺑﯚ ﺗﯚزﯾﮏ ﻧﻪوت و ﺑﺴـﺘ‪‬ﮏ ﻋـﻪرز و ﻣﯿـﺪا‪‬ﯿﺎ‪‬ﮑﯽ ﺑـ‪‬‬ ‫ﻧﺮخ و ﻣﺸﺘ‪‬ﮏ دۆ‪‬ر‪ ،‬ﺳﻪدان ﮐﯚرﭘﻪی وهک ﻣﻨﺖ ﺑﯚی ژ‪‬ﺮ ﮔ‪ ‬ﺧﺴﺖ! ﺧﯚ ھﻪر ﻣﻦ ﺑﻪ ﺗﻪﻧﯿﺎ ﻧﯿﻢ‪ ،‬ﺋﻪو ﮐﯚرﭘﺎﻧﻪش ﮐﻪ ﺋﻪﻧﻔﺎل و زﯾﻨـﺪاﻧﯽ و ﺑـﻪ زﯾﻨـﺪووﯾﯽ ﮐﺮاﻧـﻪ ﭼـﺎڵ‪ ،‬ﺋﻪواﻧـﻪش‬ ‫ﮐﻪ ﻟﻪ ﻗﺎرﻧ‪ ‬و ﻗﻪ‪‬ﺗﺎن و ھﻪﻣﻮ ﮐﻮردوﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﺗﯿﺮ ﭘ‪‬ﮑﺮان و ﺳﻮﺗ‪‬ﻨﺮان و ﻣﻪﮐﺘﻪﺑﻪ و ﻣﺎ‪‬ﯿﺎن ﺑﻪ ﺳـﻪردا روﺧـﺎ‪ ،‬ﺑـﻪ ﺑﯚﻣﺒـﺎی ﻻﭘـﺎﻟﻢ و ﺧﻮﺷـﻪ ﻟـﻪ ﻧـﺎو ﻣـﺎڵ و ﻟـﻪ ﺣﻪﺷـﺎرﮔﻪو و‬ ‫ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت ﻟﻪ ﮐﺎﯾﻪی ﺷﻪش ﺧﺎﻧﯽ ﺑﻪر دهرﮔﺎ دهﺳﺖ و ﻗﺎچ و ﺳﻪرﯾﺎن ﭘﻪڕی‪ ،‬و دهﯾﺎن و ﺳﻪدان ھﺎو ﺷ‪‬ﻮهی ﺗﺮ ﮐﻪ ﺑﯚ وﺗﻦ ﻧﺎﺷ‪‬ﻦ ﺋﯿﺘﺮ‪ ،‬ﻣﺎﻧـﺎی ﭼﯿﯿـﻪ؟ ﺗـﺎج و ﺗـﻪﺧﺘ‪‬ﮏ ﮐـﻪ ﺋـﺎوا‬ ‫ﺑ‪‬ﺖ‪ ،‬ڕوﺧ‪‬ﻨﻪره و ﺗﯚﻗ‪‬ﻨﻪره‪ ،‬ﻧﺎﺑ‪ ‬ﺑﺒ‪ ،‬دهﺑ‪ ‬ﺑﻤﺮێ‪ ،‬دهﺷ‪ ‬ﺑﻤﺮێ !‬ ‫ﮐﺎت و ﺷﻮ‪‬ﻨﯽ ﺑﯚردوﻣﺎﻧﻪ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯿﻪﮐﺎﻧﯽ رۆژھﻪ‪‬ﺗﯽ ﮐﻮردوﺳﺘﺎن‬ ‫ﺑﻪ داﺧﻪوه و ﻟﻪ ﺑﻪر ﺋﻪوه ﮐﻪ رژﯾﻤﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺑﯚی ﮔﺮﯾﻨﮓ ﻧﻪﺑﻮه ﮐﻪ ﺧﻪ‪‬ﮏ و ﺷﺎرهﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردوﺳﺘﺎن ﺑﯚردوﻣﺎن دهﮐﺮ‪‬ﻦ‪ ،‬ﮐﺎت و رۆژی زۆرﺑﻪی ﺑﯚردوﻣﺎﻧﻪﮐﺎن ﻧـﻪزاﻧﺮاوه و‬ ‫ﻧﻪﻧﻮﺳﺮاوﻧﻪﺗﻪوه ﯾﺎ ﺧﯚ ﺑﺎﺳﯿﺎن ﻧﺎﮐﺮ‪‬ﻦ و ﺑﯚ ﮔﻪوره ﻧﻪﺑﻮﻧﻪوهﯾﺎن دهﺷﺎردر‪‬ﻨﻪوه‪ ،‬ﻧﺰﯾﮏ ﺑﻪ ھﻪﻣﻮﯾﺎن ﻟﻪ ‪ 2‬ﺳﺎ‪‬ﯽ ﭘ‪‬ﺶ ﺗﻪواو ﺑﻮﻧﯽ ﺷﻪڕه ﻧﯿﮕﺮﯾﺴـﻪﮐﻪی ﺋ‪‬ـﺮان و ﻋ‪‬ـ‪‬اق و ﭘـ‪‬ﺶ‬ ‫ﺳﻪرﮐ‪‬ﺸﺎﻧﯽ ﺟﺎﻣﯽ زهھﺮهﮐﻪ‪ ،‬واﺗﻪ ﻟﻪ ﺳﺎ‪‬ﻪﮐﺎﻧﯽ ‪ 87‬و ‪ 88‬روﯾـﺎن داوه‪ .‬ﺑـﻪس ﮐـﺎﺗﯽ ﺑﯚردوﻣـﺎﻧﯽ ﺳﻪردهﺷـﺖ ﺑـﻪ ھـﯚی ﺑﺮﯾﻨـﺪارهﮐﺎن و ﺧﻪ‪‬ﮑـﻪوه و ﮐﯚﻣﻪ‪‬ـﻪ ﻧ‪‬ﻮﻧﻪﺗﻪوهﯾﻪﮐﺎﻧـﻪوه‬ ‫زاﻧﺮاوه ‪.‬‬ ‫ﮔﻪڕﮐﯽ ﺳﻪرﭼﺎوهی )ﺳﻪرﭼﺸﻤﻪ( ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ و ﭼﻪﻧﺪ ﮔﻮﻧﺪی دهور و ﺑﻪری ﻟﻪ رۆژی ﯾـﻪک ﺷـﻪﻣﻤﻪ‪28 ،‬ی ﺟـﯚﻧﯽ ‪ ،1987‬ﮐـﺎﺗﮋﻣ‪‬ﺮ ﭼﻪﻧـﺪ ﺳـﺎﺗ‪‬ﮏ دوای ﺳـﻪﻋﺎت ‪ 16‬ﺑـﻪ ﭼـﻮار‬ ‫ﺑﯚﻣﺒﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ھﻪ‪‬ﮕﺮی ﮔﺎزی ﺧﻪردل ﺧﻨﮑ‪‬ﻨﺪرا‪) .‬ﯾﻪﮐﻪم ﺷﺎری ﻣﻪدهﻧﯽ ﻟﻪ ﺗﺎرﯾﺨﺪا ﮐﻪ ﺑﯚردوﻣﺎﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﮐﺮاوه(‬ ‫* ﮔﻮﻧﺪی ﮔﻪرﻣﺎوان ﺳﻪر ﺑﻪ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ‪.‬‬ ‫* ﭼﻪﻧﺪ ﮔﻮﻧﺪی دهور و ﺑﻪری ﺑﺎﻧﻪ ﻟﻪ واﻧﻪ ﺋﺎ‪‬ﯚت و ھﻪروهھﺎ ﻣﯿﮏ و ﺑﺎﯾﻨﺠﺎن ﻟﻪ دهﺷﺘﯽ ﺷﻠ‪‬ﺮ‪.‬‬ ‫* ﭼﻪﻧﺪ ﮔﻮﻧﺪی دهور و ﺑﻪری ﻣﻪرﯾﻮان ﻟﻪواﻧﻪ ﻗ‪‬ﺟﯽ ﮐﻪ ﺗﻪﻧﮫﺎ ﻟﻪ ‪ 1‬رۆژ دا ‪ 11‬ﺑﯚﻣﺒﯽ ﻟ‪‬ﺪرا‬ ‫* ﭼﻪﻧﺪ ﮔﻮﻧﺪی دهور و ﺑﻪری ﺷﺎری ﺷﻨﯚ‪.‬‬ ‫* ﭼﻪﻧﺪ ﺷﺎر و ﮔﻮﻧﺪی دهور و ﺑﻪری ﮐﺮﻣﺎﺷﺎن ﻟﻪواﻧﻪ‪ :‬ﮔﻮﻧﺪی زهرده‪.‬‬ ‫* ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪی ﺳﻪرﭘ‪‬ﯿﯽ ﻟﻪ ﺳﻮﻣﺎر ﺳﻪر ﺑﻪ ﺷﺎری ﻗﻪﺳﺮی ﺷﯿﺮﯾﻦ‪.‬‬ ‫* ﻣﻪﻧﺘﻪﻗﻪی ﺷ‪‬ﺦ ﺳ‪‬ﻪ ﻟﻪ ﺳﻼس و ﺑﺎوهﺟﺎﻧﯽ ﺳﻪر ﺑﻪ ﺷﺎری ﺟﻮاﻧ‪‬ۆ‪.‬‬ ‫* ﻣﻪﻧﺘﻪﻗﻪی د‪‬ه ﮔﻮﻧﺪهﮐﺎﻧﯽ ﺳﺎﻣﺎر و ﺷﺎﻣﺎر‪.‬‬ ‫* ﻣﻪﻧﺘﻪﻗﻪی ﮐﻪرﺑﻌﻪﻟﯽ ﺳﻪر ﺑﻪ ﮔﻮﻧﺪی وﯾﮋاب ﻟﻪ دا‪‬ھﻮی ﮐﺮﻣﺎﺷﺎن‪.‬‬ ‫* ھﻪروهھﺎ ﻟﻪ ﺑﻪﺷﻪ ﻏﻪﯾﺮه ﮐﻮردﯾﻪﮐﺎن‪ ،‬دهور و ﺑﻪری ﺋﺎﺑﺎدان و ﮔﯿﻼﻧﯽ ﻏﻪرب‬ ‫ڕ‪‬ﮋهی)ﺋﺎﻣﺎری( ﮔﯿﺎﻧﺒﻪﺧﺘﮑﺮدوان و ﺑﺮﯾﻨﺪارهﮐﺎن‬ ‫ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ‪ :‬ڕ‪‬ﮋهی رهﺳﻤﯽ ﮔﯿﺎﻧﺒﻪﺧﺘﮑﺮدواﻧﯽ ﻣﻪدهﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﻟﻪ رۆژی ﺑﯚردوﻣﺎﻧﻪﮐﻪدا ‪ 120‬ﮐﻪس و ‪ 8024‬ﮐـﻪس ﺑﺮﯾﻨـﺪاری ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻧـﺎو ﺑـﺮاوه‪ ،2‬ﮐـﻪ ﺋـﻪم ڕ‪‬ـﮋهی‬ ‫ﺑﺮﯾﻨﺪاراﻧﻪ ﺑﻪ ﻏﻪﯾﺮه رهﺳﻤﯽ ﺗﺎ ﺋﻪﻣﺮۆ ﺑﻪ ﻗﺴﻪی ﮐﺎرﻣﻪﻧـﺪ‪‬ﮑﯽ ﻧﻪﺧﯚﺷـﺨﺎﻧﻪی ﺳﻪردهﺷـﺖ‪ ،‬ﮐـﻪ ﺋ‪‬ﺴـﺘﺎ ﻟـﻪ دهرهوهی و‪‬ت ﺋـﻪژی ﺧـﯚ ﻟـﻪ ‪ 14000‬ﺑﺮﯾﻨـﺪار ﺋـﻪدات‪ .‬ھـﻪروهھﺎ ڕ‪‬ـﮋهی‬ ‫ﮔﯿﺎﻧﺒﻪﺧﺘﮑﺮدوان ھﻪر ﻟﻪ زﯾﺎد ﺑﻮﻧﺪاﯾﻪ و ﻟﻪم ‪ 20‬ﺳﺎﻟﻪی ڕاﺑﻮردودا‪ ،‬ﺳﺎل ﻧﯿﻪ ﮐﻪ دهﯾﺎن ﺑﺮﯾﻨﺪار ﮔﯿﺎﻧﯽ ﻟﻪ دهﺳﺖ ﻧﻪداﺑ‪‬ﺖ‪ ،‬ﮐﻪ ﺗﺎ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ ر‪‬ﮋهی ﮔﯿﺎﻧﺒﻪﺧﺘﮑﺮدوان ﺧﯚ ﻟـﻪ ﺳـﻪدان‬ ‫ژن و ﻣﻨﺪال و ‪‬و و ﭘﯿﺮی ﮐﻮرد ﺋﻪدات ‪.‬‬

‫‪80‬‬

‫ﺑﯽ دﯾﻔﺎع ﻧﺎﺟﻮاﻧﻤﯿﺮاﻧﻪ و ﺑ‪ ‬ﺑﻪزهﯾﺎﻧﻪ ﺷﻪھﯿﺪ و ﺑﺮ‪‬ﻨﺪار ﮐﺮان‪ .‬ﺋﻪو ﺷﺎره ﺟﻮان و ﺑﯚن ﺧﯚﺷﻪﯾﺎن ﺑﻪ ﺑﯚﻧﯽ ﭘﯿﺴـﯽ و ﮔﻪﻧـﺪه‪‬ﯽ ﮔـﺎزی ژھﺮاوﯾـﯽ ﺗﺎرﯾـﮏ و ﻣﺎﺗـﻪم ﺑـﺎر ﮐـﺮد‪ .‬ﺋـﻪم‬ ‫رۆژه ﯾﻪﮐ‪‬ﮑﻪ ﻟﻪ ﺗﺎرﯾﮑﺘﺮﯾﻦ و ﻧﺎﺧﻮﺷﺘﺮﯾﻦ ﺑﯿﺮهوهرﯾﻪﮐﺎﻧﯽ ﻣﯿﮋووی ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﻧﯽ ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺋﻪو ﺷﺎره ﺑﻪ ﮔﺸﺘﯽ و ﺑﯿﺮهوهرﯾﻪﮐﯽ ﺗـﺎڵ و ﺟـﻪرگ ﺑـ‪‬ه ﺑـﯚ ﺑﻨﻪﻣﺎ‪‬ـﻪی ﺷـﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﺋـﻪم رۆژه‬ ‫ﺗﺎ‪‬ﻪ‪ .‬ﺋﻪوان و ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﻪﮐﺎﻧﯽ زاﻣﺪار و ﮐﻪم ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﺋﻪوﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪ د‪‬ﺘﻪز‪‬ﻨﻪ ‪ ،‬ﮐﻪ ‪ 20‬ﺳﺎﻟﻪ دهرد و ﺋـﺎزار دهﭼ‪‬ـﮋن؛ ھـﻪﺗﺎ زﯾﻨـﺪوون ﺋـﻪو ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗـﻪﯾﺎن ﻟـﻪ ﺑﯿـﺮ و ﻣﯿﺸـﮑﯿﺎن دا‬ ‫دهﻣﯿﻨ‪‬ﺘﻪوه‪ ،‬و ﻗﻪت ﻟﻪ ﺑﯿﺮ ﻧﺎﭼﯿﺘﻪوه‪.‬‬ ‫ﺋ‪‬ﺴﺘﺎش ﭘﺎش ﺗ‪‬ﭙﻪر ﺑﻮوﻧﯽ ‪ 20‬ﺳﺎ‪‬ﯽ ﺗﻪواو ﺑﻪ ﺳﻪر ﺋﻪو ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪ ﻣﺎڵ وﯾﺮاﻧﮑـﻪره و ﺟـﻪرگ ﺑـ‪‬ه دا‪ ،‬ﻧﻪﺗـﻪﻧﯿﺎ ﺋﺎﺳـﻪواری ﺋـﻪو ﺑﯚﻣﺒـﺎران و زاﻣـﻪ دهرووﻧـﯽ ﯾـﻪﮐﺎﻧﯿﺎن ﭼﺎرهﺳـﻪر‬ ‫ﻧﻪﮐﺮاوه‪ ،‬ﺑﻪ‪‬ﮑﻮو رۆژ ﺑﻪ رۆژ ھﻪرهﺷﻪی ﻣﻪرگ و ﻟﻪ دهﺳﺖ داﻧﯽ رۆ‪‬ﻪﯾﻪک ﻟﻪ ﺑﺮ‪‬ﻨﺪاراﻧﯽ ﺋﻪم ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﻪ زام و ﺑﺮ‪‬ﻨﻪﮐﺎﻧﯽ ﮐﯚﻧﯽ ﺋـﻪم ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗـﻪ ﺗـﺎزه دهﮐﺎﺗـﻪوه‪ .‬ﺷـﺎﯾﺎﻧﯽ ﺑﺎﺳـﻪ‬ ‫ژﻣﺎرهی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎﻧﯽ ﺋﻪم ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪ د‪‬ﺘﻪز‪‬ﻨﻪ ﺑﻪ ﺳﻪ دان ﺷﻪھﯿﺪ و ھﻪزاران ﺑﺮﯾﻨﺪار ﮔﻪﯾﺸﺘﻮه‪ .‬ﺑﻪﺷ‪‬ﮑﯽ زۆرﯾﺎن ﻣﺎوهی ‪ 20‬ﺳﺎ‪‬ﻪ ﺑﻪ ﺋﯿﺶ و ﺋـﺎزارهوه ژﯾـﺎﻧﯽ ﭘـ‪ ‬ﻟـﻪ ﭼﻪرﻣﻪﺳـﻪری‬ ‫ﺧﯚﯾﺎن در‪‬ﮋه دهدهن و ﻟﻪ ﺧﺮاﭘﺘﺮﯾﻦ و ﻧﺎﻟﻪﺑﺎرﺗﺮﯾﻦ وهزﻋـﯽ ژﯾـﺎﻧﯽ رووﺣـﯽ و رهواﻧـﯽ دا‪ ،‬ﭼﺎرهﻧﻮوﺳـﯿﮑﯽ ﻧﺎدﯾـﺎر و داھﺎﺗﻮوﯾـﻪﮐﯽ ﺗـﺎڵ و ﺗـﻪم و ﻣﮋاوﯾـﯽ دهﺳـﺖ و داو‪‬ﻨـﯽ ژﯾـﺎﻧﯽ‬ ‫ﮔﺮﺗﻮون‬ ‫ﺑﻪ داﺧ‪‬ﮑﯽ ﮔﺮاﻧﻪوه ﺋﻪم و‪‬ﺗﺎﻧﻪی ﮐﻪ ﺋﯿﺪدﻋﺎی داﮐﯚﮐﯽ ﻟﻪ د‪‬ﻤﻮﮐﺮاﺳﯽ و ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ دهﮐﻪن‪ ،‬ﻧﻪ ﺗﻪﻧﯿﺎ ﺋﻪم ﺟﯿﻨﺎﯾﻪت و ﮐـﺮدهوه دژی ﮔـﻪﻟﯽ ﯾـﻪﯾﺎن ﺳـﻪرﮐﯚﻧﻪ و ﺋﯿﺪاﻧـﻪ ﻧـﻪﮐﺮد‪،‬‬ ‫ﺑﻪ‪‬ﮑﻮو ﭼﻪک و ﺗﻪﻗﻪﻣﻪﻧﯽ و ﺑﯚﻣﺐ و ﮐﻪرﺳﻪی ﭘ‪‬ﺸﮑﻪوﺗﻮوی ﺋﯿﻨﺴﺎن ﮐﻮژی و ﻣﺎڵ وﯾﺮاﻧﮑﻪری زﯾﺎﺗﺮﯾﺎن ﭘ‪‬ﺸﮑﻪش ﺑﻪ داﮔﯿﺮﮐـﻪراﻧﯽ ﮐﻮردﮐـﯚژ ﮐـﺮد‪ .‬ﺋـﻪواﻧ‪‬ﺶ ھـﻪﻣﻮو ﺋـﻪو ﺑﯚﻣـﺐ و‬ ‫ﮐﻪرهﺳﺎﻧﻪﯾﺎن ﻟﻪ ﺳﻪر ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺑ‪ ‬دﯾﻔﺎﻋﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺗﺎﻗﯽ دهﮐـﺮدهوه و ﺧـﻪ‪‬ﮑﯿﺎن ﭘـ‪ ‬ﻗـﻪ‪‬ﭼﯚو و ﭘﺎﮐﺘـﺎو دهﮐـﺮد‪ .‬ﺋـﻪو دهو‪‬ﻪﺗﺎﻧـﻪ ﻗـﺎزاﻧﺞ و ﺑﻪرژهوهﻧـﺪی ﺋـﺎﺑﻮوری ﺧﯚﯾـﺎن ﻟـﻪ‬ ‫ﺳﻪروی ھﻪﻣﻮو ﺷﺘ‪‬ﮏ داﻧﺎﺑﻮو و داﯾﺪهﻧﯿﻦ‪ ،‬ﭘ‪‬ﻮاﻧﻪی ﺑﻪرﮔﺮی ﻟﻪ ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ و د‪‬ﻤﯚﮐﺮاﺳﯽ و ﺋﺎزادﯾﺶ ﺗﻪﻧﯿﺎ ﻟﻪ ﭼﻮارﭼ‪‬ﻮهی دروﺷﻢ و ﭘ‪‬ۆﭘﺎﮔﻪﻧﺪه دا ﻗﻪﺗﯿﺲ ﻣﺎوهﺗﻪوه ‪.‬‬ ‫ﺑﯚ ﺷﻪھﯿﺪ‪‬ﮑﯽ ﮐﻪ ﮔﻪ وز‪‬ﻮه ﻟﻪ ﻧ‪‬ﻮ ﺧﻮ‪‬ﻦ دهﮔﺮﯾﻢ‬

‫ﺑﯚ ھﻪﭬﺎ‪‬ﮑﯽ ﮐﻪ ﭼﻮو ﺑ‪ ‬ﺳﻪرو ﺑ‪ ‬ﺷﻮ‪‬ﻦ دهﮔﺮﯾﻢ‬

‫ﺑﯚ ھﻪﻣﻮو ﭘﯿﺮ و ﺟﻮاﻧ‪‬ﮑﯽ ﻟﻪ ﺳﻪر ﮐﻮردﺳﺘﺎن‬

‫ﭼﻮوﻧﻪ ﺑﻦ دارێ ﺑﻪ ﺑ‪ ‬وه ی ﮐﻪ ﺑﺸﻠﻮ‪‬ﻦ دهﮔﺮﯾﻢ‬

‫"ھ‪‬ﻤﻦ"‬

‫ﺳ‪‬و ﻟﻪ ﺷﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎ ﺑﺎراﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ و ھﻪﻣﻮو ﺷﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﮐﻮرد و ﮐﻮردﺳﺘﺎن‬ ‫ﺳ‪‬رﭼﺎوە ‪ :‬ﻣﺎ‪‬ﭙ‪‬ڕی ﮔﯿﺎرەﻧﮓ ‪ /‬ڕ‪‬ﮑ‪‬وﺗﯽ ‪ 25 / :‬ی ﺟﯚﻧﯽ ‪2007‬‬

‫ﻣﻦ ﮐﯚرﭘﻪ‪‬ﮑﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﮐﺮاوی ﮐﻮردم‪.‬‬ ‫ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ‪ :‬ﺋﻪﯾﻮب ڕهﺣﻤﺎﻧﯽ‬ ‫ڕۆژی ﭘ‪‬ﻨﺞ ﺷﻪﻣﻤﻪی ﺣﻪوﺗﻮی داھﺎﺗﻮ واﺗﻪ ﺣﻪوﺗﯽ ﭘﻮﺷﭙﻪڕ )ﺗﯿﺮ( ﺑﯿﺴﺘﻪﻣﯿﻦ ﺳـﺎ‪‬ۆژی ﺑﯚردوﻣـﺎﻧﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠـﻪ و ﮔﻮﻧـﺪی ﺋـﺎﻻﻧﯽ ﺑﺎﻧﻪﯾـﻪ‪ .‬ﺧﻮ‪‬ﻨـﻪراﻧﯽ ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴـﺘﯽ ﺋـﻪم‬ ‫ﺑﺎﺑﻪﺗﻪ ﺋﺎﮔﺎدار دهﮐﻪﻣﻪوه ﮐـﻪ‪ ،‬ﺋـﻪم ﻧﻮﺳـﺮاوهم ‪ 2‬ﻣﺎﻧـﮓ ﻟﻪﻣـﻪ ﭘـ‪‬ﺶ ﻟـﻪ ﺳـﻪر ﺳـﺎﯾﺘﻪ ﺋﯿﻨﺘ‪‬ﻧ‪‬ﺘﯿـﻪ ﮐﻮردﯾـﻪﮐﺎن ﺑـﻪ ﺑﯚﻧـﻪی ﺋـﻪم ﯾـﺎدهوه ﺑـﻼو‬ ‫ﮐﺮدوﺗﻪوه‪ .‬ﺋ‪‬ﺴﺘﺎش ﺑﻪ ھﯚی ﻧﺰﯾﮏ ﺑﻮﻧﻪوهی ﯾﺎدی ﺳﻪردهﺷﺖ ﺟﺎر‪‬ﮑﯿﺘﺮ ﺑﻪ ﺋﺎڵ و ﮔـﯚڕ‪‬ﮑﯽ ﭼﮑﯚﻟـﻪ ﮐـﻪ ﺗ‪‬ﯿـﺪا ﮐـﺮاوه دهﯾﺨﻪﻣـﻪوه ﺑـﻪر دهﺳـﺘﯽ‬ ‫ﺋ‪‬ﻮهی ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺖ !‬ ‫ھﻪر ﺑﮋﯾﻦ ﺑﻪ ﺷﺎدی و ﺧﯚﺷﯽ ‪30‬ی ﺟﯚزهرداﻧﯽ ‪2707‬‬ ‫ﺋﻪﯾﻮب ڕهﺣﻤﺎﻧﯽ ‪10‬ی ﺑﺎﻧﻪﻣﻪڕی ‪2707‬‬ ‫ﭼﻪﻧﺪ د‪‬ﮑﯿﺶ ﺑـﯚ ﺑﯚردوﻣـﺎﻧﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷـﺎر و ﮔﻮﻧـﺪهﮐﺎﻧﯽ رۆژھـﻪ‪‬ﺗﯽ ﮐﻮردوﺳـﺘﺎن ﺑـﻪ ﺑﯚﻧـﻪی ‪28‬ی ﺟـﯚﻧﯽ ‪7) 2007‬ی ﭘﻮﺷـﭙﻪڕی ‪(2707‬‬ ‫ﺑﯿﺴﺘﻪﻣﯿﻦ ﺳﺎ‪‬ﻮهﮔﻪری ﺑﯚردوﻣﺎﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺘﯽ ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺖ!‬ ‫ھﯚ ھﯚ ﭘﺎر‪‬ﺰهران‪ ،‬ﭘﺎر‪‬ﺰهراﻧﯽ ﻧﻪزﻣﯽ ﮐﯚن‪ :‬ﺋﻪو ﮐﺎﺗﺎﻧﻪی ﮐﻪ ﺋ‪‬ﻮه ﺋﺎو و ﺣﻪوزی ﺋﺎوهﮐﻪﺷﻢ‪ 1‬ﻟ‪ ‬دهﮐﻪﻧﻪ دوژﻣﻦ‪ ،‬ﺋﻪو ﮐﺎﺗﺎﻧـﻪی ﮐـﻪ ﻣﺎﯾـﻪی ﺣـﻪﯾﺎت‪ ،‬واﺗـﻪ ﺋـﺎو و ھـﻪواش دهﺑﻨـﻪ‬ ‫ﻣﺎﯾﻪی ﻣﻪرگ و ﻧﻪﻣﺎن‪ ،‬ﺋﻪو ﮐﺎﺗﺎﻧﻪ‪ ،‬ﮐﺎﺗ‪‬ﮑﻦ ﮐﻪ دهﯾﺎن ھﻪزار ﻣﺮۆﭬﯽ ﺑ‪ ‬ﺗﺎوان دهﺑﻨﻪ ﺋﻪﺳﯿﺮی ژهھﺮو و ﻣﻪرگ‪ .‬ﺑﯚ ﮐ‪‬؟ ﺑﯚ ﭼﯽ؟ ﺑﯚ ﮐﺎم ﻣﻪﺑﻪﺳﺖ؟ ﺋﺎﺧﺮ ﺧﯚ ﻣﻦ ﮐﯚرﭘﻪ‪‬ﮑﯽ ‪6‬‬

‫‪79‬‬

‫رۆژی ‪7‬ی ﭘﻮﺷﭙﻪڕی‪2707‬ی ﮐﻮردی دا دوژﻣﻨﯽ ﺳﻮ‪‬ﻨﺪﺧﻮاردووی ﮔﻪﻟﻪﮐﻪﻣﺎن‪ ،‬ر‪‬ﮋﯾﻤﯽ ﻓﺎﺷﯿﺴﺘﯽ ﺑﻪﻋﺴﯽ ڕووﺧﺎو‪ ،‬ڕﻗﯽ د‪‬ﺮﯾﻨﯽ ﺧﯚی ﺑﻪ ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ و دهوروﺑﻪری ڕﺷـﺖ و ﺑـﻪ‬ ‫ھ‪‬ﺮﺷ‪‬ﮑﯽ دڕﻧﺪاﻧﻪی ﮐﯿﻤﯿﺎﯾﯽ‪ ،‬واﺗﻪ ﺑﻪ ﭼﻪﮐﯽ ﮐﯚﻣﻪڵﮐﻮژ ﺳﻪدان ﮐـﻪس ﻟـﻪ ژن و ﻣﻨـﺪا‪‬ﯽ و ﭘﯿـﺮو ﻻوی ﺋـﻪو ﺳـﻪﻧﮕﻪره ﻟـﻪ ﮔﯿـﺮان ﻧـﻪھﺎﺗﻮهی ﮐﻮردﺳـﺘﺎﻧﯽ ﺷـﻪھﯿﺪ ﮐـﺮد و ھـﻪزاران‬ ‫ﮐﻪﺳﯿﺸﯽ ﮔﯿﺮۆدهی ﻣﻪرﮔ‪‬ﮑﯽ ﻟﻪ ﺳﻪرﺧﯚ ﮐﺮد ﮐﻪ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎﺷﯽ ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﺑ‪ ،‬ﭘﺎش ﺗﻪﺣﻪﻣﻮل ﮐﺮدﻧﯽ دهﯾـﺎن ﺳـﺎڵ ﺋـﺎزار‬ ‫و ﻧﻪﺧﺆﺷــﯽ ﮔﯿــﺎن دهدهن‪ .‬ڕژﯾﻤــﯽ ﺟﯿﻨﺎﯾــﻪﺗﮑﺎری ﮐﻮﻣــﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﺶ ﮐــﻪ دهﺳــﺘﯽ ﺑــﻪ ﺧــﻮ‪‬ﻨﯽ ﺳــﻪ دان ڕۆ‪‬ــﻪی ﺋــﻪو‬ ‫ﻧﺎوﭼﻪﯾﻪ ﺳـﻮوره‪ ،‬ﻧـﻪک ﺗـﻪﻧﯿﺎ ھـﻪو‪‬ﯽ ﺳـﺎڕ‪‬ﮋ ﮐﺮدﻧـﯽ ﺑﺮﯾﻨـﯽ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿـﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋـﻪو ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗـﻪ ﺳـﺎﻣﻨﺎﮐﻪی ﻧـﻪداوه‪،‬‬ ‫ﺑﻪ‪‬ﮑﻮ زۆرﺗﺮ ھﻪو‪‬ﯽ داوه ﺑﻪ ﻗﺎزاﻧﺠﯽ ڕژﯾﻤﻪﮐﻪی ﮐﻪ‪‬ﮑﯽ ﺗﻪﺑﻠﯿﻐﺎﺗﯽ ﻟ‪ ‬وهر ﺑﮕﺮێ ‪.‬‬ ‫ﻟـﻪ ﺋـﻪﻧﺠﺎﻣﯽ ﺋــﻪو ھ‪‬ﺮﺷـﻪ دڕﻧﺪاﻧﻪﯾـﻪ دا‪ ،‬ﺋ‪‬ﺴــﺘﺎش ﺗـﻪم وﻣـﮋی ﺑﯚﻣﺒــﺎراﻧﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑـﻪ ﺳــﻪر ﻧﺎوﭼـﻪ ﺟﻮاﻧﻪﮐــﻪی‬ ‫ﺳﻪردهﺷﺘﻪوه دﯾﺎره و ھﻪﻣﻮو ﺳﺎ‪ ‬ﻟﻪ ﺑﯿﺮهوهری ﺋﻪو ڕۆژه دا ﺧـﻪ‪‬ﮑﯽ ﻧﺎوﭼـﻪی ﺳﻪردهﺷـﺖ ﺑﺮﯾﻨﯿـﺎن دهﮐﻮﻟ‪‬ﻨـﻪوه و‬ ‫ﻟﻪ ھـﻪر ﺟ‪‬ﮕﺎﯾـﻪﮐﯽ ﺋـﻪو دﻧﯿـﺎ ﭘـﺎن و ﺑﻪرﯾﻨـﻪ دا ﺑـﻦ‪ ،‬ﺑـﯚﻧﯽ ﺳـ‪‬ﻮﯾﺎن ﺑﻪﺑـﻪرﻟﻮﺗﯽ دا دێ و ﺑـﯚ ﭼﻪﻧـﺪ ﺳـﻪﻋﺎﺗ‪‬ﮏ‬ ‫ﺑﻪﺷﺪاری ﻟﻪ ﺋﺎزاری ﻗﺮﺑﺎﻧﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﭼﻪﮐﯽ ﮐﯚﻣﻪڵﮐﻮژی ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻟﻪ ﻧﺎوﭼﻪﮐﻪﯾﺎن دا دهﮐـﻪن‪ .‬ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿـﻪﮐﺎﻧﯽ ﭼـﻪﮐﯽ‬ ‫ﮐﯚﻣــﻪڵ ﮐــﻮژی ﺷــﯿﻤﯿﺎﯾﯿﺶ ﻟــﻪ ﺷــﺎری ﺳﻪردهﺷــﺖ و دهورو ﺑــﻪری ﺗــﺎ ﺋ‪‬ﺴــﺘﺎش ﻟــﻪ ژ‪‬ــﺮ ﺑــﺎری زو‪‬ﻤــﯽ داﮔﯿﺮﮐــﻪراﻧﯽﯽ‬ ‫ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﺑ‪ ‬دهﻧﮕﯽ ڕ‪‬ﮑﺨﺮاوه ﻧ‪‬ﻮﻧﻪﺗﻪوهﯾﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎن ﻟـﻪ ﺑﻪراﻣﺒـﻪر ﺋـﻪو ﺗﺎواﻧـﻪ ﮔﻪورهﯾـﻪ داﭼـﻪﻣﺎون و ﻟـﻪ‬ ‫ﭼـﺎوهڕواﻧﯽ دان ﺗــﺎ ڕۆژ‪‬ــﮏ ﻟــﻪ ڕۆژان وهک ﻗﻮرﺑــﺎﻧﯽ ﭼــﻪﮐﯽ ﮐﯚﻣــﻪڵﮐﻮژی ﺑﻨﺎﺳــﺮ‪‬ﻦ و ﺗــﺎ راددهﯾــﻪک ﺑﺮﯾﻨــﻪ ن‬ ‫ﮐﺎﻧﯿﺎن‬ ‫ﺳﺎر‪‬ﮋ ﺑﮑﺮێ و زﯾﺎﻧﻪﮐﺎﻧﯿﺎن ﻗﻪرهﺑﻮ ﺑﮑﺮ‪‬ﺘﻪوه‪ .‬ﺑﻪ‪‬م ﻣﺨﺎﺑﻦ ﺗﺎ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎش ﺋﺎور‪‬ﮑﯽ ﭘ‪ ‬ﺑﻪ ﭘ‪‬ﺴﺘﯽ ﺋـﻪو ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗـﻪ‬ ‫ﻟﻪ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﮐﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ و دهوروﺑﻪری ﻧﻪدراوهﺗﻪوه و ﺑﺮﯾﻨﻪﮐﺎﻧﯿﺎن ﺳﺎر‪‬ﮋ ﻧﻪﮐﺮاوه‪.‬‬ ‫ﻟــﻪوهش د‪‬ﺘــﻪزﯾﻦﺗﺮ ﺋﻪوهﯾــﻪ ﮐــﻪ ﺑﻪداﺧــﻪوه ﺣﯿــﺰب و ر‪‬ﮑﺨــﺮاوه ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﻪﮐﺎﻧﯿﺶ ھــﯿﭻ ﮔﺮﻧﮕﯿــﻪﮐﯽ ﺋــﻪوﺗﯚﯾﺎن ﺑــﻪو ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗــﻪ ﮔﻪورهﯾــﻪ ﻧــﻪداوه و ھــﻪﻣﻮو ﺋﻪواﻧــﻪی ﮐــﻪ رۆژه‬ ‫ﺳﻪﺧﺘﻪﮐﺎﻧﯽ ﺧﻪﺑﺎﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟﻪو ﻧﺎوﭼﻪﯾﻪ دا ﺑﻪﺳﻪر ﺑـﺮدوه‪ ،‬ﺋـﻪو ﺧﻪ‪‬ﮑـﻪ ﻟـﻪﺧﯚﺑﻮوردوهﯾﺎن ﻟـﻪ ﺑﯿـﺮ ﺑﺮدوﺗـﻪوه و ھـﻪو‪‬ﮑﯽ ﺋـﻪوﺗﯚﯾﺎن ﺑـﯚ ﻧﺎﺳـﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋـﻪو ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗـﻪ ﮔﻪورهﯾـﻪی‬ ‫دهرﺣــﻪق ﺑــﻪو ﺧﻪﻟﮑــﻪ ﺗ‪‬ﮑﯚﺷــﻪر و ﺑﻪوهﻓﺎﯾــﻪ ﮐــﺮاوه‪ ،‬ﻧــﻪداوه‪ .‬ﺣــﻪق واﺑــﻮ ﺋﻪواﻧــﻪی ﻟــﻪﺑﻦ دهوهﻧــﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋــﻪو ﻧﺎوﭼﻪﯾــﻪ ڕا ﺑــﻪ ﻟﻮﺗﮑــﻪی ﺳــﻪرﮐﻪوﺗﻦ ﮔﻪﯾﺸــﺘﻮون و ﻟﻪﺳــﻪر ﺗــﻪﺧﺘﯽ‬ ‫ﺳﻪرۆﮐﺎﯾﻪﺗﯽ وه‪‬ﺗ‪‬ﮏ ﯾﺎ ھﻪر‪‬ﻤ‪‬ﮏ ﮔﯿﺮﺳﺎوﻧﻪوه‪ ،‬ﯾﺎ ﭘﯚﺳﺘﯽ وهزﯾﺮو ﭘﻪرﻟـﻪﻣﺎﻧﺘﺎر و ﺳـﻪﻓﯿﺮﯾﺎن ﺑﻪدهﺳـﺖ ھ‪‬ﻨـﺎوه‪ ،‬ﺋﺎوڕ‪‬ـﮏ ﻟـﻪو ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎﻧـﻪ ﺑﺪهﻧـﻪوه و ھـﻪر ﻧـﻪﺑ‪ ‬ھـﻪوڵ ﺑـﺪهن‬ ‫ﻗﻪرهﺑﻮی زﯾﺎﻧﻪﮐﺎﻧﯿﺎن ﺑﮑﺮ‪‬ﺘﻪوه‪ ،‬ﮐﻪ ﮔﯿﺎﻧﻪﮐﺎﻧﯿﺎن ﺗﺎزه ﺑﯚ ﻧﺎﮔﻪڕ‪‬ﺘﻪوه‪.‬‬ ‫ھﯿﻮادارم ﺑﯿﺮهوهری ﺳـﺎ‪‬ﻮهﮔﻪڕی ﺑﯿﺴـﺘﻪﻣﯽ ﺋـﻪو ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗـﻪ ﺳـﺎﻣﻨﺎﮐﻪ ﺑﺒ‪‬ﺘـﻪ ھـﯚی وهﺧﻪﺑـﻪر ھـﺎﺗﻨﯽ ھـﻪﻣﻮو ﻻﯾـﻪک و ﺋﺎوڕداﻧﻪوهﯾـﻪﮐﯽ ھـﻪﻣﻮو ﻻﯾﻪﻧـﻪ ﺑـﻪرهو ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿـﻪﮐﺎﻧﯽ ﺷـﺎری‬ ‫ﺳﻪردهﺷﺘﯽ ﮐﻮ‪‬ﻨﻪدهر و ﻧﺎوﭼﻪی ﺳﻪردهﺷﺘﯽ ھﻪﻣﯿﺸﻪ ﺳﻪﻧﮕﻪر‪.‬‬ ‫ﺳ‪‬رﭼﺎوە ‪ :‬ﻣﺎ‪‬ﭙ‪‬ڕی ﮔﯿﺎرەﻧﮓ ‪ /‬ڕ‪‬ﮑ‪‬وﺗﯽ ‪6 :‬ی ﭘﻮﺷﭙﻪڕی ‪ 2707‬ﮐﺎﻧﺎدا‪ ،‬ﻟﻪﻧﺪهن‬ ‫ﮐﺎرهﺳﺎﺗ‪‬ﮑﯽ د‪‬ﺘﻪزﯾﻦ و دژی ﻣﺮۆﭬﺎﯾﻪﺗﯽ‬ ‫رهﺣﻤﺎن ﻧﻪﻗﺸﯽ‬ ‫رۆژی ‪7‬ی ﭘﻮوﺷــﭙﻪری ‪2707‬ی ﮐــﻮردی رۆژی ﺑﯿــﺮهوهری ﮐﺎرهﺳــﺎﺗ‪‬ﮑﯽ د‪‬ﺘــﻪزﯾﻦ و دژی ﻣﺮۆﭬﺎﯾــﻪﺗﯽ ﯾــﻪﮐﯽ دﯾﮑﻪﯾــﻪ‪ ،‬ﮐــﻪ داﮔﯿﺮﮐــﻪراﻧﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن دهرﺣــﻪق ﺑــﻪ ﻧﻪﺗــﻪوهی ﮐــﻮرد‬ ‫ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﯿﺎﻧﯿﺎن داوه ‪.‬‬ ‫ھﻪﻣﻮو ﺳﺎ‪‬ﮏ ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ و دهوروﺑﻪری ﯾﺎد و ﺑﯿﺮهوهری ﺷﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﺎراﻧﯽ ﺷﺎره ﮐﻪﻣﺎن دهﮐﻪﻧﻪوه و ھﺎودهردی و ھﺎود‪‬ﯽ ﻟـﻪ ﮔـﻪڵ ﺑﻨﻪﻣﺎ‪‬ـﻪی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿـﺎﻧﯽ‬ ‫ﺋﻪ و ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪ ﺳﺎﻣﻨﺎﮐﻪ دهردهﺑﺮن‪.‬‬ ‫‪20‬ﺳﺎڵ ﻟﻪﻣﻪوﭘ‪‬ﺶ ﻓﺮۆﮐﻪ ﺷﻪڕﮐﻪرهﮐﺎﻧﯽ رﯾﮋﯾﻤﯽ ﻓﺎﺷﯿﺴﺖ و دژی ﮔﻪﻟﯽ ﺳﻪددام ﺣﻮﺳ‪‬ﻨﯽ ﮔﯚڕ ﺑﻪ ﮔﯚڕ ﺑﻪ ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷﺎری ﺳﻪرﺳﻪوزی ﺳﻪردهﺷـﺖ‪ ،‬ﺟﯿﻨﺎﯾـﻪﺗ‪‬ﮑﯽ ﺳـﺎﻣﻨﺎﮐﯽ‬ ‫دﯾﮑﻪﯾﺎن ﺧﺴﺘﻪ ﺳﻪر ﻣﯿﮋووی ﭘ‪ ‬ﻟﻪ ﺷﻪرم و ﺷﻮورهﯾﯽ و ﺋﯿﻨﺴﺎن ﮐﻮژی ﺧﯚی و دارو دهﺳﺘﻪ ﺧﻮ‪‬ﻨﺮ‪‬ﮋهﮐﻪی‪ .‬ﻟﻪم رۆژه دا ﺑﻪداﺧ‪‬ﮑﯽ زۆرهوه‪ ،‬ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﮑﯽ زۆر ﻟﻪ ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﻣﻪدهﻧﯽ و‬

‫‪78‬‬

‫ﭘ‪ ‬ڕاﮔﻪﯾﺸﺘﻦ ﺑﻪ زاﻣﺪارهﮐﺎﻧﻪ و ﺋﺎوڕ ﻟ‪‬ﺪاﻧﻪوه ﻟﻪ زهرهرﻣﻪﻧﺪاﻧﯽ ﺋﻪو ﺷﺎرهﯾﻪ‪ ،‬ﺋﻪﮔﯿﻨﺎ ﻟﻪ ﺷﺎری ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠﻪش ﻣﯚﻧ‪‬ﻤ‪‬ﻨﺖ ﺳﺎز ﮐـﺮا و ﺋﺎوڕﯾـﺎن ﻟـﻪ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿـﺎن ﻧﻪداﯾـﻪوه و ﻟـﻪﺋﺎﮐﺎم‬ ‫دا ﺑﻮو ﺑﻪ ھﯚی ﺋﻪوه ﮐﻪ ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺷﺎر و دهوروﺑﻪری ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠﻪ ﻣﯚﻧ‪‬ﻤ‪‬ﻨﺘﻪﮐﻪﯾﺎن ﺋﺎﮔﺮ دا و ﺑﻪم ﺷ‪‬ﻮهﯾﻪ ﻧﺎرزاﯾﻪﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎن دهرﺑ‪‬ی‪.‬‬ ‫ﺑﺎ ﻟﻪ ﺟﯿﺎﺗﯽ ﻣﯚﻧ‪‬ﻤ‪‬ﻨﺖ ﺳﺎز ﮐﺮدن ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪی دهرهوهی ﺷﺎر ﺗﻪواو ﺑﮑﻪن ﮐﻪ ‪ 15‬ﺳﺎ‪‬ﻪ ﻟﻪ ژ‪‬ﺮ ﮐﺎرداﯾﻪ و ھﻪر ﺟﺎرهی ﺑﻪ ﺷ‪‬ﻮهﯾﻪک و ﺑﻪ ﺗﻪﺣﻮﯾﻞ داﻧـﯽ درۆ و ﻓ‪‬ـﻞ ﺑـﻪ ﺧـﻪ‪‬ﮏ‬ ‫ﺧﯚ ﻟﻪ ﺗﻪواو ﮐﺮدﻧﯽ دهﺑﻮ‪‬ﺮن‪ ،‬ﻟﻪ ﺟﯿﺎﺗﯽ ﻣﯚﻧ‪‬ﻤ‪‬ﻨﺖ ﺳﺎز ﮐﺮدن ﺑﺎ ﭼﺎو‪‬ﮏ ﻟﻪ ﺷﻪﻗﺎم و ﮐﯚ‪‬ﻧﻪﮐﺎﻧﯽ ﺷﺎر ﺑﮑﻪن و داو و دهرﻣﺎن ﺑﮕﻪﯾ‪‬ﻨﻪ ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ زاﻣﺪار و وهزا‪‬ﻪ ھﺎﺗﻮوی ﺷﺎر‪.‬‬ ‫ﻟﻪ زۆرﺑﻪی و‪‬ﺗﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎن ﺋﻪﮔﻪر ﺳﯿﻤﺒﻮﻟ‪‬ﮏ ﻟﻪ ﺷـﺎر و ﯾـﺎ ﺷـﻮ‪‬ﻨ‪‬ﮏ دا دهﻧـ‪‬ﻦ و ﯾـﺎ دهﯾﮑﻪﻧـﻪوه‪ ،‬دهﯾـﺪهن ﺑـﻪ ﮐﻪﺳـ‪‬ﮏ ﮐـﻪ ﺷـﯿﺎوی ﺋـﻪو ﮐﺮدﻧﻪوهﯾـﻪ ﺑ‪‬ـﺖ‪ ،‬ﺑـﻪ‪‬م ﻟـﻪ و‪‬ﺗـﯽ ﺑـﻪ‪‬‬ ‫ﻟ‪‬ﺪراوی ﺋ‪‬ﻤﻪ دا ﮐﻪﺳ‪‬ﮏ ﻣﻪﻗﻪﺳﺘﯽ ﮐﺮدﻧﻪوه ﺑﻪ دهﺳﺘﻪوه دهﮔﺮ‪‬ﺖ ﮐﻪ ھﯿﭻ ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪی ﯾﻪﮐﯽ ﺑﻪ ﺷﺎر و ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪﮐﻪوه ﻧﯽ ﯾﻪ و ھﻪر ﺋﻪوهش وا دهﮐﺎت ﮐﻪ ﺋﻪو ﺳﯿﻤﺒﻮﻟﻪ ﻟﻪ ﻻﯾـﻪن‬ ‫زۆرﺑﻪی ﺧﻪ‪‬ﮑﻪوه ﻧﻪﺑ‪‬ﺘﻪ ﺟ‪‬ﮕﺎی ڕ‪‬ﺰ‪ ،‬وهک ﻟﻪ ﺳﻪرهوه ﺋﺎﻣﺎژهم ﭘ‪‬ﮑﺮد ﻣﯚﻧ‪‬ﻤ‪‬ﻨﺘﻪﮐﻪ ﺑﺎ ﺑﺒ‪‬ﺘﻪ ﺳﯿﻤﺒﻮﻟ‪‬ﮏ ﺑـﯚ وهﺑﯿـﺮ ھ‪‬ﻨﺎﻧـﻪوهی ﺋـﻪو ڕۆژه ڕهش و ﭘـ‪ ‬ﺋـﺎزاره‪ ،‬ﺑـﻪ‪‬م ﺣـﻪق واﺑـﻮو‬ ‫ﮐﻪ ﻣﻪﻗﻪﺳﺘﯽ ﮐﺮدﻧﻪوهی ﺋﻪو ﻣﯚﻧ‪‬ﻤ‪‬ﻨﺘﻪ ﺑﺪراﺑﺎﯾﻪ ﺑﻪ ﮐﻪﺳ‪‬ﮏ ﮐﻪ ﺷﯿﺎوی ﮐﺮدﻧﻪوهی ﻣﯚﻧ‪‬ﻤ‪‬ﻨﺘﻪﮐﻪ ﺑ‪‬ﺖ و زاﻣﺪارﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ و ﺑﻨﻪﻣﺎ‪‬ﻪی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽﯾﻪﮐﺎن ﻟﻪ ھـﻪﻣﻮو ﮐﺎرﺑﻪدهﺳـﺘﺎﻧﯽ‬ ‫ﺑﻪﺷﺪار ﺑﻮو ﮐﻪ ﺗﻪﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﻗﺴﻪﮐﺮدن ھﺎﺗﻮوﻧﻪ ﺳﻪردهﺷﺖ ﺷﯿﺎوﺗﺮ و ﻣﻮﺳﺘﻪﺣﻪقﺗﺮ ﺑﻮون ﺑﯚ ﮐﺮدﻧﻪوهی ﺋﻪو ﻣﯚﻧ‪‬ﻤ‪‬ﻨﺘﻪ‪.‬‬ ‫دﯾﺎره ﺋﻪﻣﺴﺎڵ ﺑﺮﯾﺎر واﯾﻪ ﮐﻪ ﯾﺎدی ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪﮐﻪ ‪ 3‬ڕۆژ ﺑ‪‬ﺖ و ﻟﻪ ڕۆژهﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑﻪ دا ﭼﺎﻻﮐﯽﯾﻪ ھﻮﻧﻪری و وهرزﺷﯽ و ﺋﻪدهﺑﯽﯾﻪﮐﺎن و ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﮏ ﭼﺎﻻﮐﯽ دﯾﮑﻪ ﺑﻪر‪‬ﻮه ﺑـﺒﻦ و ﺋـﻪم‬ ‫ﯾﺎده ﺷﮑﯚدارﺗﺮ ﺑﮑﻪن‪.‬‬ ‫ﺷﮑﯚدار ﺑ‪‬ﺖ ﯾﺎدی ‪ 20‬ﺳﺎ‪‬ﻪی ﺷﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ‪.‬‬ ‫ھﻪوا‪‬ﻨ‪‬ﺮی ﮔﯿﺎرهﻧﮓ ‪ /‬ﭘ‪‬ﺪاﭼﻮوﻧﻪوه‪ :‬ﺣﻪﻣﻪڕهﺳﻮوڵ ﮐﻪرﯾﻤﯽ‬ ‫ﺳ‪‬رﭼﺎوە ‪ :‬ﻣﺎ‪‬ﭙ‪‬ڕی ﮔﯿﺎرەﻧﮓ ‪ /‬ڕ‪‬ﮑ‪‬وﺗﯽ ‪٢٧ :‬ی ﺟﻮوﻧﯽ ‪٣٠٠٧‬‬

‫ﺑﯿﺴﺖ ﺳﺎڵ ﺋﺎزاری ﻧﺎوﭼﻪ ﺟﻮاﻧﻪﮐﻪﻣﺎن ﺳﻪردهﺷﺖ‪.‬‬ ‫ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ‪ :‬ﻣﺴﺘﻪﻓﺎ ﺷﻪ‪‬ﻤﺎﺷﯽ‬ ‫رۆژی ﺣﻪوﺗﯽ ﭘﻮﺷﭙﻪڕی ‪ 2707‬ی ﮐﻮردی‪ ،‬ﺑﯿﺴﺖ ﺳﺎڵ ﺑﻪ ﺳﻪر ﺷﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺷﺎره ﺟﻮاﻧﻪﮐﻪی ﺳﻪردهﺷﺖ و ﭼﻪﻧﺪ د‪‬ﯿﻪﮐﯽ دهوروﺑﻪری دا ﺗ‪‬ﺪهﭘﻪڕێ‪ ،‬ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ و دهوروﺑـﻪری‬ ‫ـﺎرﯾﺨﻮازﯾﯽ‬ ‫ﯽ‬ ‫ھﻪﻣﯿﺸــﻪ ﻧﺎوهﻧــﺪی ﮐﯚﺑﻮﻧــﻪوهی ڕ‪‬ﺒــﻮاراﻧﯽ ڕ‪‬ﮕــﺎی ﺋــﺎزادی ﮐﻮردﺳــﺘﺎن و ﺳــﻪرﭼﺎوهی ﺑﻪﺧﺸــﯿﻨﯽ ھ‪‬ــﺰو ﺗﻮاﻧــﺎ ﺑــﻪ ﺟﻮو‪‬ﻧــﻪوهی ڕزﮔـ‬ ‫ﮔﻪﻟﻪﮐﻪﻣﺎن ﻟﻪ ھﻪﻣﻮو ﭘﺎرﭼﻪﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮوه‪.‬‬ ‫ﯽ‬ ‫داو‪‬ﻨـﯽ‬ ‫ﺋﻪو ﻧﺎوﭼﻪ ﺧﻨﺠﯿﻼﻧﻪﯾﻪ ﮐﻪ ﺧﺎوهن ﺟﻮاﻧﯿﻪﮐﯽ ﺳﯿﺤﺮاوی ﺳﺮوﺷﺘﯿﺸﻪ‪ ،‬وهک داﯾﮑ‪‬ﮑﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن ﭘﻪروهر‪ ،‬ھﻪزاران ڕۆ‪‬ﻪی ھﻪ‪‬ﮑـﻪوﺗﻮی ﻟـﻪ‬ ‫ﭘﺎﮐﯽ ﺧﯚی دا ﭘﻪروهرده ﮐﺮدهوه و ﺳﻪدان ﺷﻪھﯿﺪی ﭘﺎﯾﻪﺑﻪرزی ﻟﻪ ﭘ‪‬ﻨﺎوی ﺳﻪرﮐﻪوﺗﻨﯽ ﮐﻮرد و ﮐﻮردﺳﺘﺎن دا ﭘ‪‬ﺸـﮑﻪش ﮐـﺮدوه‪ .‬ﻟـﻪ ھـﻪر ﮔﻮﻧـﺪ‬ ‫و ﭼﯿــﺎو دوﻧــﺪ‪‬ﮑﯽ ﺋــﻪو ﻧﺎوﭼــﻪ ﺋــﺎزادﯾﺨﻮازه ﺑﯿــﺮ ﺑﮑﻪﯾــﻪوه‪ ،‬ﺷــﻪھﯿﺪ‪‬ﮑﯽ ﺳــﻮرﺧﻪ‪‬ﺗﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧﺖ وهﺑﯿــﺮ د‪‬ﺘــﻪوه‪ .‬ﺷــﺎری ﺳﻪردهﺷــﺖ ھــﻪر‬ ‫ﻟﻪ"ﺳﻪرﮐﻪﻧﻪﮐﺎن" ﺑﮕﺮه ﺗﺎ "ﮔﺮدهﺳﻮر" ﺑﻪ ﺧﻮ‪‬ﻨﯽ ڕۆ‪‬ﻪﮐﺎﻧﯽ ﭘ‪‬ﺸﻤﻪرﮔﻪ و ﺷﯿﻤﯿﺎﺑﺎران ڕهﻧﮕﺎوه‪ ،‬ووﺷﻪی ﺗﯿﺮﺑﺎران" ﺷﻪھﯿﺪ ﮐﺮدﻧﯽ ﻣـﻪﻻ ﺋـﺎواره و‬ ‫ڕهﺣﻤﺎن ﭼﺎوﺷﯿﻦ و ﻣﻪﻻ ﮐﻪﭼﻪ وهﺑﯿﺮ د‪‬ﻨ‪‬ﺘﻪوه ﮐﻪ ﺑﻪدهﺳﺘﯽ ڕ‪‬ﮋﯾﻤﯽ ﭼﻪﭘﻪﻟﯽ ﭘﺎﺷﺎﯾﻪﺗﯽ ﻟﻪ ﺳﻪرﮐﻪﻧﻪﮐﺎن ﺋﯿﻌـﺪام ﮐـﺮان و ﮐﯿﻤﯿﺎﺑـﺎران ھـﻪ‪‬ﻮهرﯾﻨﯽ ﮔﯿـﺎﻧﯽ ﺳـﻪدان ﻧـﻪﻣﺎﻣﯽ ﺗـﺎزه‬ ‫ﭘ‪‬ﮕﻪﯾﺸﺘﻮو‪ ،‬ﺑﻪ ھﯚی ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﯾﻪوه دهﺧﺎﺗﻪوه ﺑﯿﺮ‪.‬‬ ‫ﺋﻪو ﻧﺎوﭼﻪﯾـﻪ ھﻪﻣﯿﺸـﻪ دا‪‬ـﺪهی ﺷﯚڕﺷـﮕ‪‬اﻧﯽ ﮐـﻮرد ﺑـﻮوه‪ ،‬ﻟـﻪ ھـﻪر ﭼﻮارﭘﺎرﭼـﻪی ﮐﻮردﺳـﺘﺎن و ھـﯿﭻ ڕ‪‬ﮑﺨﺮاو‪‬ﮑـﯽ ﺳﯿﺎﺳـﯽ ﮐـﻮردی ﻧـﻪﻣﺎوه ﮐـﻪ ﺳـﻪردهﻣ‪‬ﮏ ﻟـﻪ ژﯾـﺎﻧﯽ ﺋـﺎوارهﯾﯽ و‬ ‫ﺷﯚڕﺷﮕ‪‬ی ﺧﯚی ﻟﻪو ﻧﺎوﭼﻪﯾﻪ دا ﺑﻪﺳـﻪر ﻧـﻪﺑﺮدﺑ‪ ‬و ﻟـﻪ دهﺳـﺘﯽ ﯾﺎرﻣﻪﺗﯿـﺪهری ﺧـﻪ‪‬ﮑﯽ ﺑـﻪ وهﻓـﺎ و ﻧﯿﺸـﺘﻤﺎﻧﭙﻪروهری ﺋـﻪو ﻧﺎوﭼﻪﯾـﻪ ﮐـﻪ‪‬ﮑﯽ وهرﻧـﻪﮔﺮﺗﺒ‪ .‬ﺑـﻪ ﺣـﻪق ھﻪ‪‬ـﺪهﮔﺮێ‬ ‫ﻟﻪﻗﻪﺑﯽ" ﺳﻪﻧﮕﻪری ﺋﺎزادی ﮐﻮردﺳﺘﺎن" ﺑﺪرێ ﺑﻪ ﻧﺎوﭼﻪی ﺳﻪردهﺷﺖ‪ .‬ﻧﺎوﭼﻪی ﺳﻪردهﺷﺖ و دهوروﺑﻪرێ ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت دا‪‬ﺪهی ﺷﯚڕﺷﮕ‪‬ی ﺋﻪوﺗﻮﯾﺎن داوه‪ ،‬ﮐﻪ ڕ‪‬ﮕﺎی ﺳﻪرﮐﻪوﺗﻨﯿﺎن‬ ‫ﻟﻪ ﭼﯿﺎﮐﺎﻧﯽ ﺋﻪو ﻧﺎوﭼﻪﯾﻪوه ﺑﻪﺟﻞ وﺑﻪرﮔﯽ ﭘﯿﺮۆزی ﭘ‪‬ﺸﻤﻪرﮔﺎﯾﻪﺗﯿﻪوه دهﺳﺖ ﭘ‪ ‬ﮐﺮدوه و ﺋ‪‬ﺴﺘﺎﺷﯽ ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﺑ‪ ‬ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ و دهروﺑﻪری دا‪‬ـﺪهی ﺷﯚڕﺷـﮕ‪‬اﻧﯽ ﺑﻪﺷـﻪﮐﺎﻧﯽ‬ ‫دﯾﮑﻪی ﮐﻮردﺳﺘﺎن دهدهن و ﺑﻪ ھﻪﻣﻮو ھ‪‬ﺰﯾﺎﻧﻪوه ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻟﻪ دهﺳﮑﻪوﺗﻪﮐﺎﻧﯽ ﺑﻪﺷﻪﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑﻪی ﮐﻮردﺳﺘﺎن دهﮐﻪن‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﺧﯚڕاﯾﯽ ﻧﯿﯿﻪ‪ ،‬ﮐﻪ دوژﻣﻨﺎﻧﯽ ﮔﻪﻟﻪﮐﻪﻣﺎن ﻟﻪ ھﻪر ﺑﻪھﺎﻧﻪﯾﻪک دهﮔﻪڕ‪‬ﻦ ﺗﺎ ڕﻗﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻪو ﻧﺎوﭼﻪ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﭙﻪروهره و ﺷﺎره ﺧﻨﺠﯿﻼﻧﻪﮐﻪی ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑ‪‬ﮋن‪ .‬ھﻪر ﺑﯚﯾﻪ ﻟﻪ‬

‫‪77‬‬

‫دهﺑﻪر ﮐﺮاﯾﮫﻮه‪ .‬ﻣﺎوهی ﺳﻪﻋﺎﺗ‪‬ﮏ دواﺗﺮ ﺋﻪو ﺑﺮاﯾﻪم ﮔﻮﺗﯽ ﺧﯚ ﮐﺎﮐﯿﺸﻢ ﻟﻪ ﺟ‪‬ﯾﻪﮐﻪ ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﺑﻮو‪.‬‬ ‫ﺋﻪو ﻣﻪﺑﻪﺳﺘﯽ ﻟﻪ ﻣﻦ ﺑﻮو ‪ .‬ﺑﯚﯾﻪ ﺑﻪ ﭘﻪﻟﻪ ﭘﻪل ﻣﻨﯿﺸﯿﺎن ڕووت ﮐﺮدهوه و ھﻪر ﺑﻪ ﺷ‪‬ﻮهی ﺋﻪو وهﺑﻪر ﺗﺮووﻣﭙﺎی ﺋﺎوﯾﺎن ﻧﺎم‪ .‬ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ ﮐﻪ ﺳـﺎڵ ﻟـﻪو ﺳـﻪردهﻣﻪ ﺗ‪‬ﺪهﭘـﻪرێ‪ ،‬ﻗـﻪت ﺑـﯚ‬ ‫ﺟﺎر‪‬ﮑﯿﺶ ﭼﻮوﮐﺘﺮﯾﻦ ﻧﯿﺸﺎﻧﻪی ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻧﻪ ﻟﻪ ﺳﻪر ﻟﻪﺷﯽ ﻣﻦ و ﻧﻪ ﻟﻪ ھﯽ ﺑﺮاﮐﻪم ﭘﻪﯾﺪا ﻧﻪﺑﻮو‪ .‬ﺋﻪﻣﻪ ﻟﻪ ﺣﺎ‪‬ﮑﺪاﯾـﻪ ﮐـﻪ ﺧـﯚم ﭼﻮوﻣـﻪ ﻧـﺎو ﭼـﺎ‪‬ﯽ ﺑﯚﻣﺒﻪﮐﻪﺷـﻪوه ﮐـﻪ ﺗﻪﻧﺎﻧـﻪت‬ ‫ھﻪم ﺑﯚﻧﯽ ﻣﺎﺑﻮو‪ ،‬ھﻪم دووﮐﻪ‪‬ﻪ ﺷﯿﻨﮑﻪی ﻟ‪ ‬ھﻪ‪‬ﺪهﺳﺘﺎ‪ .‬ﺋﻪﻣﻪ ﺟ‪‬ﮕﺎی ﺧﯚﺷﺤﺎ‪‬ﯽ و ھـﻪر ﻟـﻪو ﮐﺎﺗـﻪش دا ﺟ‪‬ﮕـﺎی ﺳﻪرﺳـﻮوڕﻣﺎﻧﯽ ﺧﯚﻣـﻪ‪ .‬ﺑـﻪ‪‬م ﻟـﻪ ﻻﯾـﻪﮐﯽ دﯾﮑـﻪوه‪ ،‬ﺑـﻪ داﺧـﻪوه‬ ‫دهﺑ‪ ‬ﺑ‪‬ﻢ ﮐﻪ ﺳﻪدان ﮐﻪس ﻟﻪ ﺧـﻪ‪‬ﮑﯽ ﺑـ‪ ‬دﯾﻔـﺎﻋﯽ ﺷـﺎر ﮔﯿﺎﻧﯿـﺎن ﻟـﻪ دهﺳـﺖ دا‪ .‬ﺑـﻪ ھـﻪزاران ﻣـﺮۆڤ ﮔﯿـﺮۆدهی ﺋـﻪو ﭼﻪﮐـﻪ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯿﻪ ﺑـﻮون و ﺑﻪﺷـﯿﮑﯽ ﺑـﻪرﭼﺎوﯾﺶ ﻟـﻪ ژﯾﻨﮕـﻪ و‬ ‫ﺑﻮوﻧﻪوهراﻧﯽ دﯾﮑﻪ ﺋﺎ‪‬ﻮودهی ﺋﻪو ﻣﺎدده ﺑﻮون‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ﺑﯿﺴﺘﻪﻣﯿﻦ ﺳﺎ‪‬ﺮۆژی ﺋﻪم ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪ ﻣ‪‬ﮋووﯾﯽ و ﺟﻪرگﺑﺮه دا ﺳﻪری ڕ‪‬ﺰ و ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﯽ دادهﻧﻮ‪‬ﻨﻢ ﻟﻪ ﺣﺎﺳﺘﯽ ﻗﺎﻣﻪﺗﯽ ﺑﻪرزی ﺷﻪھﯿﺪه ﺑـ‪ ‬ﺗﺎواﻧـﻪﮐﺎﻧﯽ ﺷـﺎره ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴـﺘﻪﮐﻪم‪،‬‬ ‫ﺷﺎری ھﻪﻣﯿﺸﻪ ﺳﻪرﺳﻪوز و ﺳﻪرﺑﻪرزی ﺳﻪردهﺷﺖ و ﭘ‪‬ﯿﺎن ده‪‬ﻢ‪ :‬ﺋﻪی ﺷﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﺑ‪ ‬ﺗﺎوان! ﺋﺎرام ﺑﻨﻮون‪ ،‬ﻣﻮژدهﺗـﺎن ﻟـ‪ ‬ﺑـ‪ ،‬ﻟـﻪ ﮐﺎﺗ‪‬ﮑـﺪا ﯾـﺎدی ﺋ‪‬ـﻮه و ﺋـﻪو ﮐﺎرهﺳـﺎﺗﻪ ده ﮐـﻪ‬ ‫ﯾﻨﻪ وه ‪ ،‬ﮐﻪ ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗﮑﺎراﻧﯽ ﺋﻪو ﻣﻪرﮔﻪﺳﺎﺗﻪ ﺳﺎﻣﻨﺎک و درﻧﺪاﻧﻪﯾﻪ ﻟﻪ رژﯾﻤﯽ ﺑﻪﻋﺴﯽ ﮔﯚرﺑﻪﮔﯚر ﮐﺮاوی ﺋ‪‬ﺮاق دا ﯾﻪک ﺑـﻪ دوای ﯾﻪﮐـﺪا د‪‬ﻨـﻪ ﺑـﻪردهﻣﯽ دادﮔـﺎ و ﺑـﻪ ﺗـﺎواﻧﯽ ﺋـﻪو‬ ‫ھـﻪﻣﻮو ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗﺎﻧـﻪ ﮐــﻪ ﻟـﻪ ﺳــﻪردهﻣﯽ دهﺳـﻪ‪‬ﺗﯿﺎن دا ﭘ‪‬ـﯽ ھﻪﺳــﺘﺎﺑﻮون‪ ،‬ﻣﻪﺣﮑﻪﻣـﻪ دهﮐــﺮ‪‬ﻦ و ﺑـﻪ ﺳـﺰای ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗــﻪﮐﺎﻧﯿﺎن دهﮔـﻪن‪ .‬ﺳــﻪراﻧﯽ ﺧـﺎﺋﯿﻨﯽ ﺋـﻪو رژﯾﻤــﻪ دﯾﮑﺘـﺎﺗﯚره ﮐــﻪ‬ ‫ﺳﻪرهﮐﯽﺗﺮﯾﻨﯿﺎن ﺳﻪداﻣﯽ دﯾﮑﺘﺎﺗﯚر ﺑﻮو‪ ،‬ﻟﻪ دار دراوه‪ .‬دواﯾﻪﻣﯿﻨﯿﺸﯿﺎن ﺗﺎ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ ﮐﻪ ﻋﻪﻟﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽﯾﻪ‪ ،‬ﭼﻪﻧﺪ رۆژ ﻟﻪﻣﻪو ﺑﻪر ﺑـﻪ ﺗـﺎواﻧﯽ ﺋـﻪﻧﻔﺎل و ﺷـﯿﻤﯿﺎﺑﺎران ﮐﺮدﻧـﯽ ﺧـﻪ‪‬ﮑﯽ‬ ‫ﮐﻮردﺳﺘﺎن‪ ،‬دادﮔﺎﯾﯽ ﮐﺮا و ﭼﺎوهرواﻧﯽ ﻟﻪ ﺳ‪‬ﺪاره داﻧﻪ‪.‬‬ ‫ﺋﻪی ﺷﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﺳﻪرﺑﻪرز! د‪‬ﻨﯿﺎ ﺑﻦ دﯾﮑﺘﺎﺗﯚر و ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗﮑﺎران ھﻪر دهﺑ‪ ‬ﺑ‪‬ۆن و ﺑﻪ ﺳﺰای ﺗﺎواﻧﻪﮐﺎﻧﯿﺎن ﺑﮕﻪن‪ .‬ﺋﻪوان ﺗﻪﻧﯿﺎ ڕووڕهﺷﯽ ﻣ‪‬ﮋووﯾﯿﺎن ﺑﯚ دهﻣ‪‬ﻨ‪‬ﺘﻪوه و ﺳـﻪرﺑﻪرزﯾﺶ‬ ‫ﻧﺴﯿﺒﯽ ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﻣﺎف ﭘ‪‬ﺸ‪‬ﻞ ﮐﺮاو و ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻟ‪‬ﺪراو و ﭼﻪوﺳﺎوهﮐﺎن و ﻧﻪھﺎﻣﻪت دﯾﺘﻮهﮐﺎن دهﺑ‪‬ﺖ‪.‬‬ ‫ﺳ‪‬رﭼﺎوە ‪ :‬ﻣﺎ‪‬ﭙ‪‬ڕی ﮔﯿﺎرەﻧﮓ ‪ /‬ڕ‪‬ﮑ‪‬وﺗﯽ ‪٢٧ :‬ی ﺟﻮوﻧﯽ ‪٣٠٠٧‬‬

‫ﮐﯚﻧﮕﻪرهی ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ‬ ‫ﺋﻪﻣﺮۆ ‪6‬ی ﭘﻮﺷﭙﻪری ‪1386‬ی ھﻪﺗﺎوﯾﯽ ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﺑﻪ ‪27‬ی ژوﺋﻪﻧﯽ ‪2007‬ی زاﺋﯿﻨﯽ ﻟﻪ ﺳﯿﻨﻪﻣﺎی ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ‪ ،‬ﻟـﻪ ﯾـﺎدی ‪ 20‬ﺳـﺎ‪‬ﻪی ﺷـﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷـﺖ دا ﺑـﻪ ﺑﻪﺷـﺪاری‬ ‫ـﯽ‬ ‫ﺳـﻪدان ﮐــﻪس ﻟـﻪ داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷــﺖ و دهوروﺑـﻪری و ﺑــﻪ ﺑﻪﺷـﺪاری ﭼﻪﻧــﺪ ﮐـﻪس ﻟــﻪ ﺑﻪرﭘﺮﺳـﺎﻧﯽ ﭘﺎﯾﻪﺑــﻪرزی ڕژﯾﻤـﯽ‬ ‫ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺋ‪‬ﺮان ﮐﻪ ﺗﻪﻧﯿﺎ ﻟﻪم ڕۆژاﻧﻪ دا ﺑﯚ ﺑﺎزار ﮔﻪرﻣﯽ ﺧﯚﯾﺎن د‪‬ﻨﻪ ﺳﻪردهﺷﺖ‪ ،‬ﮐﯚﻧﮕـﻪرهی ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﻪردهﺷـﺖ ﺑـﻪر‪‬ﻮه‬ ‫ﭼﻮو ‪.‬‬ ‫ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ و دهوروﺑﻪر ھﻪﻣﻮو ﺳﺎ‪‬ﮏ ﯾﺎدی ﮐﺎرهﺳﺎﺗﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷـﺘﯿﺎن ﮐﺮدۆﺗـﻪوه و ھـﯿﭻ ﭘ‪‬ﻮﯾﺴـﺘﯿﺎن ﺑـﻪ‬ ‫ﻧﻮﺗﻘﻪ ﺑ‪ ‬ﺟ‪ ‬و ﭘ‪ ‬ﻟﻪ درۆﮐﺎﻧﯽ ﮐﺎرﺑﻪدهﺳﺘﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺋ‪‬ـﺮان ﻧـﻪﺑﻮوه‪ .‬ھـﻪﻣﻮو ﺳـﺎ‪‬ﯿﮏ ﻧﻮ‪‬ﻨـﻪرهﮐﺎﻧﯽ ﺋـﻪو ﺑﻪرﭘﺮﺳـﺎﻧﻪ‬ ‫ﺑــﻪ‪‬ﻨﯽ درۆ و وهﻋــﺪه و وهﻋﯿــﺪی ﺟﯚراوﺟﯚرﯾــﺎن ﺑــﻪ ﺧــﻪ‪‬ﮏ داوه و دوای ﺗــﻪواو ﺑــﻮوﻧﯽ ڕێوڕهﺳــﻤﻪﮐﻪ ﻗﺴــﻪﮐﺎﻧﯿﺎن ﺑﻮوﻧــﻪ ﺑ‪‬ﻘــﯽﯽ‬ ‫ﺳﻪرﺋﺎو‪ ،‬ﺋﻪﻣﺮۆش وهک ﯾﻪﮐﻪم ڕۆژی ﺋﻪم ﯾﺎده‪ ،‬ﭼﻪﻧﺪ ﮐﻪس ﻟﻪ ﺑﻪرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺑﻪﺷﺪار ﺑﻮو ﮐﻪ ﻟﻪ ﺷﺎرهﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑـﻪی ﺋ‪‬ـﺮان را ھـﺎت‬ ‫ﺑﻮون ﻗﺴﻪﯾﺎن ﺑﯚ ﺧﻪ‪‬ﮏ ﮐﺮد و ﺧﯚﯾﺎن ﺑـﻪ ﺧـﻪﻣﺨﯚری ڕاﺳـﺘﻪﻗﯿﻨﻪی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿـﺎﻧﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷـﺖ ﻟـﻪ ﻗﻪ‪‬ـﻪم دا و ﮐﯚﻣـﻪ‪‬ﮏ ﺑـﻪ‪‬ﻨﯽ دﯾﮑـﻪﯾﺎن ﺑـﻪ ﺧـﻪ‪‬ﮏ دان‪ ،‬ﮐـﻪ ﺋـﻪو‬ ‫ﺑﻪ‪‬ﻨﯽﯾﺎﻧﻪش ھﻪر وهک ﺑﻪ‪‬ﯿﻨﯽﯾﻪﮐﺎﻧﯽ ﺳﺎ‪‬ﻧﯽ ڕاﺑﺮدوو ﭼﺎوﯾﺎن ﻟ‪‬ﺪهﮐﺮێ‪.‬‬ ‫ھﻪر ﻟﻪ در‪‬ﮋهی ﺋﻪو ﮐﯚﻧﮕﻪرهﯾﻪ دا ﻟﻪ ﺳﻪر ﺳﻪرﭼﺎوهی ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﮐﻪ ﻧﺎوهﻧﺪی ﺷﺎره و ﯾﻪﮐ‪‬ﮏ ﻟﻪو ﺷﻮ‪‬ﻨﺎﻧﻪش ﺑﻮو ﮐﻪ ﻟﻪ ﮐﺎﺗﯽ ﺑﯚردووﻣﺎﻧﯽ ﺷـﺎری ﺳﻪرهﺷـﺖ دا ﮐﻪوﺗـﻪ ﺑـﻪر‬ ‫ڕهھ‪‬ﻪی ﻓﺮۆﮐﻪ ﺑﯚﻣﺐ ھﺎو‪‬ﮋهﮐﺎﻧﯽ ﺑﻪﻋﺲ و ﺑﻪﺷ‪‬ﮑﯽ زۆر ﻟﻪ داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧﯽ ﺋﻪو ﮔﻪڕهﮐﻪ ﺷﻪھﯿﺪ و ﺑﺮﯾﻨـﺪار ﺑـﻮون‪ ،‬ﻣـﯚﻧ‪‬ﻤ‪‬ﻨﺘﯽ ﺗﺮاژﯾـﺪﯾﺎی ﺷـﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷـﺖ ﮐﺮاﯾـﻪوه و وهک‬ ‫ﯾﺎدﮔﺎر و ﺑﯿﺮهوهری ﺷﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ﭼﺎوی ﻟ‪‬ﺪهﮐﺮێ و ﻟﻪ داھﺎﺗﻮو دا دهﺑ‪‬ﺘﻪ ﺷﻮ‪‬ﻨ‪‬ﮏ ﺑﯚ ﯾﺎدﮐﺮدﻧـﻪوه ﻟـﻪو ﮐﺎرهﺳـﺎﺗﻪ ﭘـ‪ ‬ﻟـﻪ ﺧﻪﻣـﻪ‪ ،‬ھﯿـﻮادارم ﮐـﻪ ﻣـﯚﻧ‪‬ﻤ‪‬ﻨﺘﯽ‬ ‫ﺗﺎزه درووﺳﺖ ﮐﺮاوی ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﺒ‪‬ﺘﻪ ھﯚی وهﺑﯿﺮ ھ‪‬ﻨﺎﻧﻪوهی ڕۆژه ڕهﺷﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋﻪو ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪ و ﺧﻪ‪‬ﮏ ھﺎن ﺑﺪات ﮐﻪ ﺑﻪ دوای ﺑﻪ رهﺳﻤﯽ ﻧﺎﺳﯿﻦ و ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﮐﺮدﻧـﯽ ﺋـﻪم ﮐﺎرهﺳـﺎﺗﻪ‬ ‫دا ﺑ‪‬ۆن و ﭼﯿﺪی ﻣﺎف و ﺣﻪﻗﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋﻪو زاﻣﺪاراﻧﻪ ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﮐﺎرﺑﻪدهﺳﺘﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺋ‪‬ﺮاﻧﻪوه ﭘ‪‬ﺸ‪‬ﻞ ﻧﻪﮐﺮ‪‬ﻦ‪.‬‬ ‫ﺋﻪوهی ﻟﻪ ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪی ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﺋﻪو ﻣﯚﻧ‪‬ﻤ‪‬ﻨﺘﻪ دا ﺑ‪‬ﺖ‪ ،‬دهﺑ‪ ‬ﺋﻪوه ﺑ‪‬ﯿﻦ ﮐﻪ ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﭼﺎوﯾﺎن ﻟﻪ ﺑﯿﻨﺎ و ﭼﻪﻧﺪ دهروازهﯾﻪﮐﯽ ﺑﭽﮑﯚﻻﻧﻪ ﻧﯽﯾﻪ‪ ،‬ﺑﻪ‪‬ﮑﻮو ﭼﺎوﯾﺎن ﻟﻪ‬

‫‪76‬‬

‫ﻟﻪ ﯾﺎدی ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪ ﻣ‪‬ﮋووﯾﯿﻪﮐﻪی ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ‬ ‫ﺷﺎﺧﻪوان ﻋﻪزﯾﺰی‬ ‫ﺑﯿﺮهوهرﯾﻪک ﻟﻪو رۆژه دا ﮐﻪ ﻗﻪت ﻟﻪ ﺑﯿﺮم ﻧﺎﭼ‪‬ﺘﻪوه ‪.‬دواﻧﯿﻮهرۆی رۆژی ﺣﻪوﺗﯽ ﭘﻮوﺷﭙﻪری ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪ 1366‬ی ھﻪﺗﺎوی ﺑﻮو‪ .‬ﻣﻦ ﻣﻨﺎ‪‬ﮑﯽ ‪12 ، 10‬ﺳﺎ‪‬ن و ﮔﻪﻟ‪‬ﮏ ھـﺎر و ﺳـﻪرﺑﺰ‪‬ﻮ‬ ‫ﺑﻮوم‪،‬‬ ‫ﺑﻪ ڕادهﯾﻪک ﮐﻪ ﻟﻪ ﻧ‪‬ﻮ ھﻪﻣﻮو ﻣﻨﺎ‪‬ﻧﯽ ﮔﻪرهک دا ﺳﻪرﺑﻪدهره و دﯾﺎر ﺑﻮوم‪ .‬ﺋـﻪو رۆژهش وهﮐـﻮو ھـﻪﻣﻮو رۆژاﻧـﯽ دﯾﮑـﻪ ﻟـﻪ ﮔـﻪڵ ﮐﯚﻣـﻪ‪‬ﮏ ﻟـﻪو‬ ‫ﻣﻨﺪا‪‬ﻧــﻪ‪ ،‬ﻟــﻪ ﮔﻪرهﮐﻪﮐــﻪﻣﺎن دا واﺗــﺎ ﮔــﻪرهﮐﯽ ھﻪﻧــﺪاوهﯾﺎن‪ ،‬ﺧــﻪرﯾﮑﯽ ﯾــﺎری و ﮔﻪﻣــﻪی ﻣﻨــﺪا‪‬ن و ھــﺎت و ھــﺎوار و ﻧﺎرهﺣــﻪت ﮐﺮدﻧــﯽ دهر و‬ ‫ﮐـﻮو‬ ‫ﺟﯿﺮاﻧﺎن ﺑﻮوﯾﯿﻦ‪ .‬ﺋﻪو رۆژه ﻗﻪت ﻟﻪو ھﻪ‪‬ﺒﻪز داﺑﻪز و ڕاﮐﻪ ڕاﮐﻪ ﺗ‪‬ﺮ ﻧﻪ دهﺑﻮوم‪ .‬ﻟﻪ ﺑﯿﺮﻣﻪ ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ ﺟﺎر داﯾﮑﻢ ﺑـﻪ دوام دا ھـﺎت ﮐـﻪ وه و‬ ‫ﺳﻪر ﻟﻪ ﺋ‪‬ﻮاراﻧﯽ رۆژاﻧﯽ دﯾﮑﻪ ﺑﻤﻨ‪‬ﺮێ ﺑﯚ و‪‬ﻨﺠﻪ ﮐ‪‬ﯾﻦ ﺑﯚ ﻣﺎﻧﮕﺎﮐﻪﻣﺎن‪ ،‬ﻟـﻪ دهورو ﺑـﻪری ﺳـﻪرﭼﺎوهی ﻧ‪‬ـﻮ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ ‪ .‬رۆژاﻧـﻪ ﺧـﻪ‪‬ﮑﯽ‬ ‫دهوروﺑﻪری ﺷﺎر و ﺑﻪ ﺗﺎﯾﺒـﻪﺗﯽ ﻻی ﺑﺎﺳـﮑﻪدوو‪ ،‬ﺟـ‪ ‬ﺟـ‪ ‬ﺑﺎﻗـﻪ و‪‬ﻨﺠـﻪﯾﺎن ﻟـﻪو دهوروﺑـﻪره ﺑـﯚ ﻓﺮۆﺷـﺘﻦ دادهﻧـﺎ‪ .‬ﺑـﻪ‪‬م ھـﻪرﭼﯽ ﻣـﻦ ﺑـﻮوم ﺑـﻪ‬ ‫ﭘ‪‬ﭽﻪواﻧﻪی رۆژاﻧﯽ ﭘ‪‬ﺸﻮو ھﻪر ﺟﻮاﺑﻢ ﻧﻪدهداﯾﻪوه و ﻻﺳﺎرﯾﻢ دهﮐﺮد و دهﻣﮕﻮوت دواﯾﻪ دهﭼﻢ‪ .‬دواﯾﯿﻦ ﺟﺎر ﮐـﻪ داوای ﻟـ‪ ‬ﮐـﺮدم‪ ،‬ﺑـﻪ ﻧﺎڕهﺣـﻪﺗﯽ ﻣﻨﺪا‪‬ـﻪﮐﺎﻧﻢ ﺟـ‪ ‬ھ‪‬ﺸـﺖ و ﺑـﻪرهو‬ ‫ﻻی ﺳﻪرﭼﺎوه وهرێ ﮐﻪوﺗﻢ‪ .‬ھ‪‬ﺸﺘﺎ ﭼﻪﻧﺪ ﺳﻪد ﻣﻪﺗﺮ‪‬ﮏ دوور ﻧﻪﮐﻪوﺗﺒﻮوﻣﻪوه ﮐﻪ دهﻧﮕﯽ ﺗﻪﯾﺎرهﮐﺎن ڕاﯾﺎن ﮔﺮﺗﻢ‪ .‬ﺋﻪﻣﺠﺎره دهﻧﮕﯽ ﻓﺮۆﮐﻪﮐﺎن و دهﻧﮕﯽ ﺋﻪو ﭼﻪﮐﺎﻧـﻪی ﮐـﻪ ھـﻪ‪‬ﯿﺎن‬ ‫ڕﺷـﺖ ھﺎوﮐـﺎت ﺑـﻮو‪ .‬زۆری ﭘـ‪ ‬ﻧـﻪﭼﻮو دوای ﺗﻪﻗﯿﻨـﻪوهی ﺑﯚﻣﺒـﻪﮐﺎن‪ ،‬ﺧـﻪ‪‬ﮑ‪‬ﮑﯽ زۆر ﻟـﻪ ﻧ‪‬ـﻮ ﺷــﺎرهوه وهﮐـﻮو ﺟـﺎراﻧﯽ ﭘ‪‬ﺸـﻮو ڕووﯾـﺎن ﻟـﻪ ﮔـﻪرهﮐﯽ ﺋ‪‬ﻤـﻪ ﮐـﺮد و‪ ،‬ھﺎوارﯾـﺎن دهﮐــﺮد‬ ‫ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽﯾﻪ‪ .‬داواﯾﺎن ﻟﻪ ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ دﯾﮑﻪ دهﮐﺮد ﮐﻪ ﺑﭽﻨﻪ ﺳﻪر ﺷﻮ‪‬ﻨﻪ ﺑﻪرزهﮐﺎن و ﺋﺎﮔﺮ ﺑﮑﻪﻧﻪوه و ﭘﻪرۆی ﺗﻪر ﺑﻪ دهم و ﭼﺎوهوه ﺑﮕﺮن ‪.‬ﻟﻪو دهﻣﻪ دا ﺑﻪ ﭘﻪﻟﻪ ﮔﻪراﻣﻪوه ﻻی ﻣـﺎ‪.‬‬ ‫وهﮐﻮو ﺟﺎرهﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑﻪ ﮐﻪ ﺷﺎر ﺗﯚﭘﺒﺎران دهﮐﺮا ﯾﺎن ﺗﻪﯾﺎره ﻟ‪‬ﯿﺪهدا‪ ،‬ﺑﻪ ﺷ‪‬ﮑﯽ ﺑﻪرﭼﺎو ﻟﻪ ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﮔﻪرهک ڕووﯾﺎن دهﮐﺮده ﺋﻪو ژ‪‬ﺮ زهﻣﯿﻨﻪی ﺋ‪‬ﻤﻪوه ﮐﻪ دهﯾـﺎن ﮔـﻮوت ﺗـﯚپ ﮐـﺎری‬ ‫ﻟ‪ ‬ﻧﺎﮐﺎ و ﻗﺎﯾﻤﻪ‪ .‬ﺋﻪو دهﻣﻪش ژ‪‬ﺮ زهﻣﯿﻨﻪﮐﻪ ﭘ‪ ‬ﻟﻪ ﺧﻪ‪‬ﮏ ﺑﻮو‪ .‬ﺋﻪوان ﻧﻪﯾﺎن زاﻧﯽ ﺑﻮو ﮐﻪ ﺑﯚﻣﺒﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻟ‪‬ﺪراوه و ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت ھﻪر ﻧﻪﺷﯿﺎن دهزاﻧﯽ ﮐﻪ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﭼﯽﯾـﻪ و ﻟـﻪ‬ ‫ﮐﺎﺗﯽ ﻟ‪‬ﺪاﻧﯽ ﺋﻪو ﭼﻪﮐﻪ دا دهﺑـ‪ ‬ﭼـﯽ ﺑﮑـﺮێ‪ .‬ﮐـﻪ ﭼﻮوﻣـﻪ ژوورهوه ﮔـﻮوﺗﻢ وهرﻧـﻪ دهرهوه‪ ،‬ﺧـﻪ‪‬ﮑﯽ ﺷـﺎر ھـﻪﻣﻮو ڕووی ﻟ‪‬ـﺮه ﮐـﺮدووه و وا ﺧـﻪرﯾﮑﻦ ﺗﻪﮔـﻪره ﻣﺎﺷـ‪‬ﻦ ﺋـﺎور دهدهن و‬ ‫ھﻪﻣﻮو ﭘﺎرﭼﻪ ﭘﻪرۆ و ﭘﻪﺗﻮوی ﺗﻪر ﮐﺮاوﯾﺎن ﭘ‪‬ﯾﻪ و ده‪‬ﻦ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽﯾﻪ‪ .‬ﮐﻪ وام ﮔﻮوت ھﻪﻣﻮوﯾﺎن ھﺎﺗﻨﻪ دهر و ﮐﻪوﺗﻨﻪ دوای ﺋﻪو ﺧﻪ‪‬ﮑﻪوه ﮐﻪ ﺑـﻪرهو ﭼﻪﻧـﺪ ﺗﻪﭘﯚﻟﮑـﻪی ﮔـﻪرهک‬ ‫دهﭼﻮون‪ ،‬ﮐﻪ ﺋﺎﮔﺮﯾﺎن ﻟ‪ ‬ﮐﺮاﺑﯚوه‪ .‬ﺋﻪو ﺋ‪‬ﻮاره ﺧﻪ‪‬ﮏ ﻟﻪ ﺗﺮﺳﺎن ﻧﻪ دهو‪‬ﺮان ﺑﭽﻨﻪوه ﻣﺎ‪‬ﻪﮐﺎﻧﯿﺎن‪ ،‬دهﯾـﺎﻧﮕﻮوت ﺑـﯚﻧﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺗ‪‬ـﺪا ﮐﯚدهﺑ‪‬ﺘـﻪوه و ﺋﯿﻨﺴـﺎن دهﮐـﻮوژێ‪ .‬ﺗـﺎ ھـﻪوا‬ ‫ﺑﻪرهو درهﻧﮕﺎﻧ‪ ‬دهﭼﻮو‪،‬ﺧﻪ‪‬ﮑ‪‬ﮑﯽ زۆرﺗﺮ ﻟﻪ ﻧﺎوهﻧﺪی ﺷﺎر و ﺑـﻪ ﺗﺎﯾﺒـﻪﺗﯽ ﺋـﻪو ﺟ‪‬ﯿﺎﻧـﻪی ﻟـﻪ ﺷـﻮ‪‬ﻨﯽ ﮐـﻪوﺗﻨﯽ ﺑﯚﻣﺒﻪﮐﺎﻧـﻪوه ﻧﺰﯾـﮏ ﺑـﻮون‪ ،‬ڕووﯾـﺎن ﻟـﻪو ﮔﻪڕهﮐـﻪی ﺋ‪‬ﻤـﻪ و ﺷـﻮ‪‬ﻨﻪ‬ ‫ﺑــﻪرزهﮐﺎﻧﯽ دهﮐــﺮد و ﺑﻪﺷــ‪‬ﮑﯽ ﺑــﻪرﭼﺎوﯾﺶ ھــﻪر ﻟــﻪوێ ﻧــﻪ دهﮔﯿﺮﺳــﺎﻧﻪوه و ﺳــﻪر ﺑــﻪرهو ژ‪‬ــﺮ ﺑــﻪره و ﮔﻮوﻧــﺪهﮐﺎﻧﯽ‪ ،‬ﻗﻮو‪‬ﺘــﻪ و ﺑــﺎﻏﯽ و ﺷــﯿﻨﻮێ و ‪ ،...‬ﮐــﻪ ﻟــﻪ ﺧــﻮارووی ﺷــﺎر‬ ‫ھﻪ‪‬ﮑﻪوﺗﺒﻮون دهﭼﻮون و ﺷﺎرﯾﺎن ﭼﯚل دهﮐﺮد‪ .‬ﺋﻪو ﺋ‪‬ﻮارهﯾﻪ ﺗﺎ درهﻧﮕﺎﻧﯽ ﺷﻪو ﻟﻪ دهرهوه ﻣﺎﯾﻨﻪوه و ﻟﻪ ﭘﻪﻧﺎ دووﮐﻪ‪‬ﯽ ﺋﺎور ﺑﻪ ﺳﻪرﻣﺎن ﺑـﺮد و ﻟ‪‬ﮑـﺪا ﻟ‪‬ﮑـﺪاش ﭘـﻪڕۆ و ﭘﺎ‪‬ﻤـﺎن‬ ‫ﺗﻪر دهﮐﺮد و ﺑﻪ دهم ﭼﺎوﻣﺎﻧﻪوه دهﮔﺮت‪ .‬ﺷﻪو داﯾﮏ و ﺑﺎﺑﻪﮐﺎن زۆر ﻣﻨﺪا‪‬ﻪﮐﺎﻧﯿﺎن ﺋﺎﻣﯚژﮔﺎری دهﮐﺮد ﮐﻪ ﻧﺎﺑ‪ ‬ﻟﻪ ﺷﻮ‪‬ﻨﯽ ﺑﯚﻣﺒﻪﮐﺎن ﻧﺰﯾـﮏ ﺑﺒﻨـﻪوه دهﻧـﺎ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ دهﺑـﻦ و دهﻣـﺮن‪.‬‬ ‫ﺋ‪‬ﻮارهی رۆژی دواﯾﯽ‪ ،‬ﮐﻪ‪‬ﮑﻪ‪‬ﻪی ﺋﻪوه ﮐﻪوﺗﻪ ﺳﻪرﻣﻪوه‪ ،‬ﮐﻪ دهﺑ‪ ‬ھﻪر ﺑﺰاﻧﻢ ﺑﯚﻣﺒﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﭼﯽﯾـﻪ و دهﺑـ‪ ‬ﺋـﻪو ﺟ‪‬ﯾـﻪی ﻟ‪‬ـﯽ ﺗﻪﻗﯿﻮهﺗـﻪوه ﭼـﯚن ﺑـ‪ .‬ﻟـﻪ ﻻﯾـﻪﮐﯽﺗﺮﯾﺶ د‪‬ـﻢ‬ ‫ﺑﻪوه ﺧﯚش ﺑﻮو ﮐﻪ دهﻣﮕﻮوت ﻓﺎﻓﯚن و ﻧﺎﯾﻠﯚﻧﻪ ﺷﮑﺎو‪‬ﮑﯽ زۆر ﮐﻪوﺗﻮوه و ﮐﯚی دهﮐﻪﻣﻪوه و دهﯾﻔﺮۆﺷﻢ‪ .‬ﭼﻮﻧﮑـﻮو ﺟﺎرﺟـﺎره ھﻪﻧـﺪێ رۆژ ﺑـﻪ دوای ﻓـﺎﻓﯚن و ﮐﻪوﺷـﻪ ﮐـﯚن و ﺷـﺘﯽ ﻟـﻪو‬ ‫ﺑﺎﺑﻪﺗﻪ ﮐﻮوﭼﻪ و ﮐﯚ‪‬ﻧﯽ ﺷﺎر دهﮔﻪرام‪ .‬ﺑﯚﯾﻪ ﺋﻪو ﺋ‪‬ﻮارهﯾﻪ ﺑﻪ دوور ﻟﻪ ﭼﺎوی داﯾﮏ و ﺑﺎﺑﻢ‪ ،‬ﺗﺎوم داﯾﻪ ﺗ‪‬ﻠﯿﺴ‪‬ﮏ و ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﺑﺮاﯾﻪﮐﻪم ﮐﻪ ﺳﺎ‪‬ﮏ ﻟﻪ ﺧﯚم ﺑﭽـﻮوﮐﺘﺮ ﺑـﻮو‪ ،‬ﺑـﻪرهو‬ ‫دهورووﺑﻪری ﺳﻪرﭼﺎوه وهرێ ﮐﻪوﺗﯿﻦ‪ .‬ﺳﻪرﺑﺰ‪‬ﻮی و ھﺎری و ھﻪدا ﻧﻪدان و ﭘ‪‬ﮏ ھ‪‬ﻨﺎﻧﯽ ﻧﺎڕهﺣﻪﺗﯽ ﺑﯚ ﺋﻪم و ﺋﻪو و ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت ﺑﯚ ﻣﺎ‪‬ﻪوهﻣﺎن‪ ،‬ﻟﻪ ﻣﻨﺪا ﺑـﻪ ڕادهﯾـﻪک ﺑـﻮو‪ ،‬ﮐـﻪ ﻟـﻪ‬ ‫ھﻪﻣﻮو ﻣﻨﺪا‪‬ﮑﯽ دﯾﮑﻪ زﯾﺎﺗﺮ ﻟﻪ ﺑﻪر ﭼﺎوان ﺑﻮوم‪ .‬ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ ﮐﺎﺗ‪‬ـﮏ ﺑﯿـﺮ ﻟـﻪو ﺳـﻪردهﻣﯽ ﻣﻨـﺪا‪‬ﯿﻢ دهﮐﻪﻣـﻪوه و ﺋـﻪو ﺧـﻮو و ﺧـﺪه و ﺋﻪﺧﻼﻗـﻪم د‪‬ﺘـﻪوه ﺑـﻪرﭼﺎو و ﻟـﻪ ﮔـﻪڵ ﺋ‪‬ﺴـﺘﺎی‬ ‫ﺑﻪراورد دهﮐﻪم‪ ،‬ﮐﻪ ﭼﻪﻧﺪه ﻟﻪ ﺳﻪرهﺧﯚ و ﺋﺎراﻣﻢ و ﺗﻪﻧﺎﻧـﻪت زۆر ﮐـﻪس ڕهﺧﻨـﻪ ﻟـﻪو ھـﻪﻣﻮو ﺋﺎراﻣﯿـﻪم دهﮔـﺮن‪ ،‬ﺳـﻪرم ﺳـﻮوڕ دهﻣ‪‬ﻨـﯽ و ده‪‬ـ‪‬ﻢ ﺋـﻪوه ﻗـﻪت ﻣـﻦ ﻧـﻪﺑﻮوم‪ .‬ﺳـﻪرﺗﺎن‬ ‫ﻧﻪﯾﻪﺷ‪‬ﻨﻢ‪ ،‬ﮔﻪﯾﯿﺸﺘﯿﻨﻪ ﺟ‪‬ﯽ ﺑﯚﻣﺒﻪﮐﺎن‪ .‬ﺗﺎق وﻟﯚﻗﻪ ﺧﻪ‪‬ﮏ ﻟﻪم ﻻو ﺋﻪو ﻻ دهﺑﯿﻨﺪران‪ .‬ﺑﻪﻻ ﭘﻪﺳﯿﻮان دا و ﺑﻪ دوور ﻟﻪ ﭼﺎوی ﺧﻪ‪‬ﮏ ﻟﻪ ﺷﻮ‪‬ﻨﻪﮐﻪ ﻧﺰﯾـﮏ ﺑﻮوﯾﻨـﻪوه‪ .‬ﺋـﻪو ﭼﺎ‪‬ـﻪی‬ ‫ﮐﻪ ﺑﻪ ﺑﯚﻣﺒﻪﮐـﻪ ھﻪ‪‬ﮑﻪﻧـﺪراﺑﻮو‪ ،‬ﺗـﺎ ﺋـﻪو دهﻣـﯿﺶ‪ ،‬ﺳـﻮوﮐﻪ دووﮐـﻪ‪‬ﮑﯽ ﻟـ‪ ‬ھﻪ‪‬ﺪهﺳـﺘﺎ و ﺑـﯚﻧﯽ ھـﻪروا دهھـﺎت‪ .‬ﻟـﻪو دهﻣـﻪدا ﮐـﻪ دﯾـﺘﻢ ﻣﺎ‪‬ـﻪﮐﺎﻧﯽ دهورووﺑـﻪر ھـﻪﻣﻮو ڕووﺧـﺎون و‬ ‫ﮐﻪلوﭘﻪﻟﯽ ﻧﺎو ﻣﺎ‪‬ﻪﮐﺎن ﭘﻪرش و ﺑ‪‬و ﺑﻮوﻧﻪوه‪ ،‬ﺗﯚز‪‬ﮏ ﺗﺮس داﯾﮕﺮﺗﻢ‪ .‬ﺑﯚﯾﻪ ﺗ‪‬ﻠﯿﺴﻪﮐﻪم ﻓ‪‬ێ دا و ﺑﻪ ڕاﮐﺮدن ﺑﻪرهو ﻣﺎڵ ﮔﻪڕاﯾﻨﻪوه‪ .‬ﻟﻪ ﻣﺎ‪‬ﻪوه دهﺳﺘﯽ ﺧـﯚم ڕه ﭘـ‪‬ﺶ ﺧﺴـﺖ و‬ ‫ﻟـﻪ ﻻی ﺑـﺎﺑﻢ ﺷـﮑﺎﯾﻪﺗﻢ ﻟـﻪ ﺑﺮاﮐـﻪم ﮐـﺮد و ﮔـﻮﺗﻢ ﺋـﻪﻣﺮۆ ﭼﯚﺗـﻪ ﺟ‪‬ـﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯿﻪﮐﻪ‪ .‬ﮐـﻪ وام ﮔـﻮوت ھـﻪر زوو ﺗ‪‬ـﯽ ڕۆ ھـﺎﺗﻦ و ڕووت و ﻗﻮوﺗﯿـﺎن ﮐـﺮدهوه و ﺑـﻪو ﺋ‪‬ـﻮاره ﺗﺎرﯾﮑـﻪ‪،‬‬ ‫ﭼﻮاردهﺳﺘﻪﮐﯽ وهژ‪‬ﺮ ﺗﺮووﭘﻤﺎی ﺋﺎوﻣﺎن ﻧﺎ‪ .‬ﺋﻪو دهﮔﺮﯾﺎ و ھﺎواری دهﮐﺮد و ﻣﻨﯿﺶ ﺑﻪ دهم ﻟ‪‬ﺪاﻧﯽ ﺗﺮووﻣﭙﺎﮐﻪ‪ ،‬ﻟﻪ ژ‪‬ﺮهوه ﭘ‪‬ﺪهﮐﻪﻧﯿﻢ‪ .‬دوای ﺷﻮوﺷﺘﻨﯽ وﺷﮏ ﮐﺮاﯾﻪوه و ﺟﻞوﺑﻪرﮔﯽ‬

‫‪75‬‬

‫ﻧﻪﺧﯚﺷﯿﻪﻛﻪم رۆژ ﺑﻪرۆژ زﯾﺎﺗﺮ ﺋﺎزاری دهدام‪ ،‬دهﻛﺮێ ﺑ‪‬ﻢ ﺷﺎر ﭼﯚل ﺑﺒﻮو‪ ،‬رۆژ راﺑﺮانو ﺧﻪ‪‬ﻜﯽ ﺷﺎر ﺗﻮوﺷﯽ ﻛﺎرهﺳﺎﺗ‪‬ﻚ ﺑﻮون ﻛﻪ ﺋ‪‬ﻮه ﺧﻮ‪‬ﻨﻪراﻧﯽ ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺖ ﺗﺎ رادهﯾـﻪك ﻟ‪‬ـﯽ‬ ‫ﺋﺎﮔﺎدارنو دووﺑﺎرهﻛﺮدﻧﻪوهی ﺑﺎش ﻧﯿﻪ‪ ،‬ﻧﺰﯾﻚ ﺑﻪ ﺳﻪدان ﺷﻪھﯿﺪ و ﻧﺰﯾﻚ ﺑﻪ دهھﻪزار ﺑﺮﯾﻨﺪار‪.‬‬ ‫ھــﺎوﯾﻦ راﺑــﺮدو ﻛــﺎﺗﯽ ﻛﺮاﻧــﻪوهی ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــﻪﻛﺎن ھــﺎتو ﻣﻨــﯿﺶ ﭼﻮﻣــﻪوه ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــﻪ ﺑــﻪ‪‬م ھﻪﻧﺎﺳــﻪ ﺳــﻮاریو ﻛﯚﺧــﻪی زۆر ﺋﺎزارﯾــﺎن دهدام ﻧﻪﻣــﺪهﺗﻮاﻧﯽ وهرزش ﺑﻜــﻪم‪ ،‬ﺗﻪﻧﺎﻧــﻪت‬ ‫ﺑﻪداﺧﻪوه ﻛﻪﺷﯽ ﺋﻪوﻛﺎت ﺑﻪ ﺟﯚر‪‬ﻚ ﺑﻮو ﻛﻪ ھ‪‬ﻨﺪ‪‬ﻚ ﻛﻪس ﺧﯚﯾﺎن ﻟﻪﻣﻦ دوور رادهﮔﺮت و ﻣﻨﯿﺶ ﭘ‪‬ﻢ ﺧﯚش ﻧﻪﺑﻮو ھﯿﭻ ﻛﻪس ﭘ‪‬ﻢ ﺑ‪ ‬ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﻮوﯾﯽ ﭼﻮﻧﻜـﻪ ﺋـﻪو ﻛـﺎت ﺧـﻪ‪‬ﻚ‬ ‫ﺑﻪ ﭼﺎو‪‬ﻜﯽ ﺳﻮوك ﭼﺎوﯾﺎن ﻟﻪو ﺟﯚره ﻛﻪﺳﺎﻧﻪ دهﻛﺮد‪.‬‬ ‫ﭼﻪﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕ‪‬ﻚ ﻟﻪ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪ راﺑﺮدو ﻣﻨﯿﺶ ھﻪرﭼﯚﻧ‪‬ﻚ ﺑﻮو دهﭼﻮﻣﻪوه ﺑﯚ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﺑﻪ‪‬م ﻧﻪﺧﯚﺷﯿﻪﻛﻪم ھ‪‬ﻨﺪهی ﺋـﺎزار دهدام ﻛـﻪ ھ‪‬ـﺰی ﭼﻮوﻧـﻪ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧـﻪی ﻟ‪‬ﮔـﺮﺗﻢ ھ‪‬ﻨـﺪ‪‬ﻚ‬ ‫ﺟﺎر ﻟﻪ ر‪‬ﮕﺎی ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﺑﻪ ھﯚی ھﻪﻧﺎﺳﻪ ﺳﻮاری زۆر ھ‪‬ﺰی ھﺎﺗﻨﻪوه ﻣﺎ‪‬ﻪوهم ﻧﻪﺑﻮو ﻛﻪ ھﺎوﭘﯚﻟﯿﯿـﻪﻛﺎﻧﻢ دهﯾﺎﻧﮫ‪‬ﻨﺎﻣـﻪوه ﻣـﺎ‪ .‬ﺑﻪداﺧـﻪوه ﻛـﻪم دهراﻣـﻪﺗﯿﯽ ﺑـﺎﺑﻢ و ﺧ‪‬ﺰاﻧـﺪاری‬ ‫ھﻪ‪‬ﯽ ﺋﻪوهی ﻧﻪدهدا ﺑﻪ ﺑﺎﺑﻢ ﺑﯚ ﭼﺎرهﺳﻪر ﻛﺮدن ﺑﯚ ﺷﺎرهﻛﺎﻧﯽ دﯾﻜﻪم ﺑﺒﺎت‪ .‬ﺑﻪ‪‬م دواﺗﺮ ﺑﻪ ھﻪر ﺷ‪‬ﻮهﯾﻪك ﺑﻮو ھﺎوﻛﺎری ھ‪‬ﻨﺪ‪‬ﻚ ﻟﻪ ﺧﺰﻣﺎن و دراوﺳـ‪‬ﻜﺎن ﺑـﻮو ﺑـﻪ ھـﯚی ﺋـﻪوهی‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺎﺑﻢ ﻣﻦ ﺑﺒﺎت ﺑﯚ ورﻣ‪ ‬و ﻣﺎوهﯾﻪك ﻟﻪوێ ﻟﻪژ‪‬ﺮ ﭼﺎوهد‪‬ﺮی دا ﺑﻮوم‪ .‬ﻛﻪﻣ‪‬ﻚ ﺑﺎش ﺑﺒﻮﻣﻪوه ﺑﻪ‪‬م ﻟﻪ دوای ﭼﻪﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕ‪‬ﻚ دووﺑﺎره وهك ﺧﯚم ﻟ‪ ‬ھﺎﺗﻪوه‪.‬‬ ‫دوو ﺳﺎڵو ﻣﺎوهﯾﻪك راﺑﺮدو ﻧﻪﺧﯚﺷﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﻟﻪ ﻣﻦ ﺗﺎڵ ﻛﺮدﺑـﻮو‪ ،‬ھ‪‬ﻨـﺪ‪‬ﻚ ﺟـﺎر ﺗﻪﻧﺎﻧـﻪت ﻧﻪﻣـﺪهﺗﻮاﻧﯽ ﻟـﻪ ﺣﻪﺳـﺎری ﻣـﺎ‪‬ﯽ ﺧﯚﻣـﺎن را ﺑﭽﻤـﻪوه ﺑـﯚ ژورێ‪ ،‬ھ‪‬ﻨـﺪه ھﻪﻧﺎﺳـﻪم ﺳـﻮار‬ ‫دهﺑﻮو ﻛﻪ ﻣﻨﯿﺎن دهﺑﺮده ﻻی دوﻛﺘﯚر‪ .‬ﺑﻪ ھﯚی داواﻛﺎرﯾﯽ ﯾﻪﻛ‪‬ﻚ ﻟﻪ دوﻛﺘﯚرهﻛﺎن ﺑﺎﺑﻢ ﺑﻪ ھﻪر ﺑﻪدﺑﻪﺧﺘﯿﻪك ﺑﻮو ﻣﻨﯽ ﺑﯚ ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪﯾﻪﻛﯽ ﺗﻪور‪‬ﺰ ﺑﺮد‪ .‬ﻟﻪ دوای ﭘﺸـﻜﻨﯿﻦ دوﻛﺘـﯚر‬ ‫ﭘ‪‬ﯽ وﺗﻢ ﻛﻪ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯿﻢ و ﻣﻨﯿﺶ زۆر ﮔﺮﯾﺎم و ﺑﺎﺑﯿﺸﻢ وﺗﯽ دوﻛﺘﯚری ﺑـﻪر‪‬ﺰ ﻣـﺎﻓﯽ ﺋـﻪوهت ﻧﯿـﻪ ﻗﺴـﻪی وا ﺑـﻪ ﻛﭽﻪﻛـﻪم ﺑ‪‬ـﯽ ﺋـﻪو ﻧﻪﺧﯚﺷـﯿﻪﻛﯽ دﯾﻜـﻪی ھﻪﯾـﻪو ﺑـﻪھﯚی ﺳـﻪرﻣﺎ وای‬ ‫ﻟ‪‬ﮫﺎﺗﻮوه‪ .‬دوﻛﺘﯚر وﺗﯽ ﻣﻦ دوﻛﺘﯚرم ﻧﻪك ﺋ‪‬ﻮه و ﻛﭽﻪﻛﻪت دهﺑ‪ ‬ﻣﺎوهﯾﻪك ﻟ‪‬ﺮه ﺑﻤ‪‬ﻨ‪‬ﺘﻪوه ﺗﺎﻛﻮو ﺑﺎﺷﺘﺮ ﺑ‪‬ﺖ‪ .‬ﻟـﻪ ﻣـﺎوهی ﻣﺎﻧﮕ‪‬ـﻚ دا ﻛـﻪ ﻟـﻪوێ ﺑـﻮوم ﻛـﻪﻣ‪‬ﻚ ﺑﺎﺷـﺘﺮ ﺑﺒـﻮوم ﺑـﺎﺑﻢ‬ ‫وﯾﺴﺘﯽ ﺑﻤﺒﺎﺗﻪوه ﺳﻪردهﺷﺘ‪ ‬ﺑﻪ‪‬م دوﻛﺘﯚر وﺗﯽ ﻛﻪ دهﺑ‪ ‬ﻣﺎوهﯾﻪﻛﯽ زۆرﺗﺮ ﻟ‪‬ﺮه ﺑﻤ‪‬ﻨ‪‬ﺘﻪوه‪ .‬ﺑﻪ‪‬م ﻣـﻦ ﭘـ‪‬ﻢ ﺧـﯚش ﻧـﻪﺑﻮو ﻟـﻪ ﺷـﺎری ﻏـﻪرﯾﺐ وهﻣ‪‬ـﻨﻢ‪ ،‬دهﮔـﻪڵ ﺑـﺎﺑﻢ ﮔﻪڕاﯾﻨـﻪوه ﺑـﯚ‬ ‫ﺳﻪردهﺷﺖ‪ .‬وﯾﺴﺘﻢ در‪‬ﮋه ﺑﻪ ﺧﻮ‪‬ﻨﺪن ﺑﺪهم ﺑﻪ‪‬م ﻧﻪﻣﺘﻮاﻧﯽو ﺑﻪ ﻧﺎﭼﺎری وازم ﻟﻪ ﺧﻮ‪‬ﻨﺪن ھ‪‬ﻨﺎو ﻟﻪ ھﺎوﭘﯚﻟﯿﯿﻪﻛﺎﻧﻢ ﺟﯿـﺎ ﺑﻮوﻣـﻪوه‪ .‬ﻛـﺎت وهك ھـﻪور رادهﺑـﺮد‪ ،‬ﻣـﻦ ھـﻪروا ﺑـﻪھﯚی‬ ‫ﻧﻪﺧﯚﺷﯿﻪﻛﻪﻣﻪوه ﺋﺎزار دهﭼ‪‬ﮋم ﭼﻪﻧﺪ ﺟﺎری دﯾﻜﻪش ﺑﯚ ﺷﺎرهﻛﺎﻧﯽ ﻣﻪھﺎﺑﺎد و ورﻣ‪ ‬رۆﯾﺸﺘﻢ ﺑﻪ‪‬م ھﯿﭻ ﺋﺎﻛﺎﻣ‪‬ﻜﯽ ﻧﻪﺑﻮو‪.‬‬ ‫ھﺎوﯾﻨﯽ ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪ 1372‬ﺑﻮو ﻟﻪﮔﻪڵ ﺑﻨﻪﻣﺎﻟﻪﻛﻪم ﺑﯚ داﺑﯿﻦ ﻛﺮدﻧﯽ ﺑﮋ‪‬ﻮی وهﻛـﻮو ﺧـﻪ‪‬ﻜﯽ ﻛـﻪم دهراﻣـﻪﺗﯽ ﻧﺎوﭼـﻪ ﭼﻮوﺑﻮوﯾﻨـﻪ ﻛﻮرهﺧﺎﻧـﻪی ﺧﺸـﺖ ﺑـ‪‬ی ﻟـﻪ "ﻣﻪرهﻧـﺪ"‪ .‬ﺋـﺎﺧﺮی ھـﺎوﯾﻦ‬ ‫دهﮔﻪڵ ﺑﺮاﻛﺎﻧﻢ ﻛﻪ دهﯾﺎﻧﻮﯾﺴﺖ ﺑﭽﻨﻪوه ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪ وﯾﺴﺘﻢ ﺑﭽﻤﻪوه ﺑﯚ ﺳﻪردهﺷﺖ ﺗﺎ ﺋﻪو ﻛﺎت ﺑﯚ ھﻪﻧﺎﺳﻪ ﺳﻮارﯾﻪﻛﻪم ﻛﻪ‪‬ﻜﻢ ﻟﻪ ﺋﯿﺴـﭙ‪‬ﺮی )ﺳـﺎﻟﺒﻮﺗﺎﻣﻮل( وهر دهﮔـﺮت ــ ھﻪ‪‬ﺒـﻪت‬ ‫ﺋ‪‬ﺴــﺘﺎش ﻧــﺎﺗﻮاﻧﻢ ﺑــﻪ ﺑــ‪ ‬ﺋــﻪو ھﻪﻧﺎﺳــﻪ ھﻪ‪‬ﻜ‪‬ﺸــﻢ‪ .‬ﻟــﻪ ﺗــﻪور‪‬ﺰ ﺳــﻮاری ﺋﻮﺗﻮﺑﻮﺳــﯽ ﻣــﻪھﺎﺑﺎد ﺑــﻮوﯾﻦ دهﺧﻮﻟــﻪك دهﺑــﻮو ﻛــﻪ ﺋﻮﺗﻮﺑﻮﺳــﻪﻛﻪ وهرێ ﻛــﻪوﺗﺒﻮو ﻣــﻦ وﯾﺴــﺘﻢ ﻛــﻪ‪‬ﻚ ﻟــﻪ‬ ‫ﺋﯿﺴﭙﯿﺮیﯾﻪﻛﻪ وهرﮔﺮم ﺑﻪ‪‬م ﻟﻪ ﻧﺎو ﺗﺎﻛﺴﯽ ﺷﺎر دا ﻟ‪‬ﻢ ﺑﻪﺟ‪ ‬ﻣﺎﺑﻮو‪ .‬ھ‪‬ﻨﺪهم ﻓﺸـﺎر ﺑـﯚ ھـﺎت ﻛـﻪ ﺧـﻪرﯾﻚ ﺑـﻮو دهﺧﻨﻜـﺎم ﺑﺮاﻛـﻪم ﻣﻪﺳـﻪﻟﻪﻛﻪی ﺑـﻪ ﺷـﯚﻓﯿﺮهﻛﻪ وت و ﭘ‪‬ـﯽ وت ﻛـﻪ‬ ‫وهﮔﻪرێ ﺑﻪ‪‬م ﺑﻪ ﻗﺴﻪی ﻧﻪﻛﺮدﯾﻦ‪ ،‬ﻛﻪم ﻛﻪم ﻣﺮدﻧﻢ ﺑﻪﭼﺎوان دﯾﺖ ﯾـﻪﻛ‪‬ﻚ ﻟـﻪ ﻣﻮﺳـﺎﻓﯿﺮهﻛﺎن ﺑـﻪ ﺑﺮاﻛـﻪﻣﯽ وت ﻛـﻪ ﺧﻮﺷـﻜﺖ ﭼﯿـﻪﺗﯽ ﺧﻪرﯾﻜـﻪ دهﻣـﺮێ‪ .‬ﺋـﻪوﯾﺶ وﺗـﯽ ﻛـﻪ ھﻪﻧﺎﺳـﻪ‬ ‫ﺳﻮارﯾﻪﺗﯽ و ﺋﯿﺴﭙ‪‬ﺮﯾﯽ ھﻪﻧﺎﺳﻪﻛﻪی ﻟ‪ ‬ﺑﻪﺟ‪ ‬ﻣﺎوه‪ .‬ﺋﻪو رۆژه ﮔﻪورهﯾﯽ ﺧﻮام ﺑﯚ دهر ﻛﻪوت ﭼﻮﻧﻜﻪ ﺋﻪو ﻣﻮﺳﺎﻓﯿﺮهش ﻧﻪﺧﯚﺷﯿﯽ ھﻪﻧﺎﺳﻪ ﺳـﻮاری ھـﻪﺑﻮو ﺋـﻪو ﺋﯿﺴـﭙﯿﺮﯾﯽ ھﻪﻧﺎﺳـﻪی‬ ‫ﭘ‪‬ﺒﻮو ﺋﻪوی دا ﺑﻪ ﻣﻦ و ﻣﻦ ﻟﻪ ﻣﺮدن رزﮔﺎرم ﺑﻮو‪.‬‬ ‫ﺧﻮ‪‬ﻨﻪری ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺖ ﻧﺎﻣﮫﻪوێ ﺑﻪ ﺑﺎس ﻛﺮدﻧﯽ ﺋﺎزارهﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚم ﻛﻪ ﻧﻤﻮوﻧﻪ ﮔﻪﻟ‪‬ﻜﯽ زۆر ﺑﭽﻮوك ﻟﻪ ﻛﺎرهﺳﺎﺗﺪﯾﺘﻮاﻧﯽ ﺋﻪو ﺷـﺎرهن ﻛـﺎﺗﯽ ﺑـﻪ ﻧﺮﺧـﯽ ﺋ‪‬ـﻮه ﺑﮕـﺮم‪ .‬ھـﻪر رۆژ ﻛـﻪ ﺑـﻪ‬ ‫ﺗﻪﻣﻪﻧﻤﻪوه زﯾﺎد دهﺑ‪ ‬ﺗﻮوﺷﯽ ﻧﻪﺧﯚﺷﯽ ﮔﻪﻟ‪‬ﻜﯽ دﯾﻜﻪ وهك ﻧﺎرهﺣﻪﺗﯽ دهﻣﺎر و ﻻوازی ﺋ‪‬ﺴﻚ ﺑـﻮوم و ھﻪﻣﯿﺸـﻪ ﻟـﻪ ژ‪‬ـﺮ ﭼـﺎوهد‪‬ﺮﯾﯽ دوﻛﺘـﯚر دام ﻛـﻪ ﺗﻪﻧﺎﻧـﻪت ﻧـﺎﺗﻮاﻧﻢ ﻛﺎرهﻛـﺎﻧﯽ‬ ‫ﻣﺎ‪‬ﻪوهش ﺑﻪ ﺗﻪﻧﯿﺎ راﭘﻪڕ‪‬ﻨﻢ و ھﺎوﺳﻪرهﻛﻪم ھﺎوﻛﺎرﯾﻢ دهﻛﺎت‪ .‬ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ ﻛﻪ ﺧﻪرﯾﻜﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ ﺋﻪو ﺑﯿﺮهوهرﯾﺎﻧﻪم ھﺎوﻛﺎﺗﻪ دهﮔـﻪڵ ﺳـﺎ‪‬ﺮۆژی ﺑﯚﻣﺒـﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷـﺖ‪ ،‬دوای ﻣﺎوهﯾـﻪك‬ ‫ﻛﻪ ﻟﻪ ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪ ﻛﻪوﺗﺒﻮوم ﺋﻪﻣﺮۆ ھﺎﺗﻮوﻣﻪﺗﻪوه ﻣﺎ‪ .‬ﺑﻪ‪‬م ﺋ‪‬ﺴﺘﺎش ﻛﻪ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎﯾﻪ دوو ﭘﺮﺳﯿﺎر ﺑﻪ ﺗﻪواوی ﻟﻪ ﻻم ﺑ‪ ‬وه‪‬م ﻣﺎوﻧﻪﺗـﻪوه ﻛـﻪ ﺑـﯚ ﺗـﻪﻧﯿﺎ ﻧﺎوﭼـﻪ ﻛﻮردﻧﺸـﯿﻨﻪﻛﺎن‬ ‫ھ‪‬ﺮﺷﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯿﺎن ﻛﺮاﯾﻪ ﺳﻪر؟ و دووھﻪﻣﯿﺶ ﺑﯚﭼﯽ ﻟﻪدوای ﺗ‪‬ﭙﻪر ﺑﻮوﻧﯽ ﺋﻪو ھﻪﻣﻮو ﺳـﺎ‪‬ﻪ ﺗـﺎزه ﺑـﺎس و ﻗﺴـﻪ ﻟـﻪو روداوه دهﻛـﺮێ و ﻛﯚﻣـﻪ‪‬ﮕﺎی ﻧ‪‬ﻮﻧﻪﺗـﻪوهﯾﯽ ﺑ‪‬ـﺪهﻧﮕﯿﯿﺎن ﻟـﻪو‬ ‫ﻛﺎرهﺳﺎﺗﻪ دژی ﻣﺮۆﯾﯿﻪ ﻛﺮد‪.‬‬ ‫ﻧ‪‬ﺒﯿﻨﯽ‪ :‬ﺋﻪو ﺑﯿﺮهوهری ﯾﻪ ﻟﻪ ‪ 19‬ﺳﺎ‪‬ﻪی ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ دا ﻧﻮوﺳﺮاوه‪.‬‬ ‫ﺳﻪرﭼﺎوه‪ :‬ﻣﺎ‪‬ﭙﻪری ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﮐﻮرد ‪ /‬ڕ‪‬ﮑ‪‬وﺗﯽ ‪٢٨ :‬ی ﺟﻮوﻧﯽ ‪٣٠٠٧‬‬

‫‪74‬‬

‫دواﯾﯿﻦ ﺟﺎر ﺑﻮو ﮐﻪ ﺑﺎوﮐﻤﻢ ﺑﻪ ﺑﻪرﮔﯽ ﻏﻪﯾﺮی ﮐﻮردیﯾﻪوه دﯾﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﺧﯚﺷﯽﯾﻪوه ﺑﺎوﮐﻢ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎش ﻟﻪ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ دهژی و ھﻪرﭼﻪﻧـﺪ ﺑـﯚﻣﺒﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻧـﻪﯾﺘﻮاﻧﯽ ﮔﯿـﺎﻧﯽ ﺑﺴـﺘ‪‬ﻨ‪‬ﺖ ﺑـﻪ‪‬م ﺋـﻪوه ﺑﯿﺴـﺖ ﺳـﺎ‪‬ﻪ ﮐـﻪ ﺑـﺎوﮐﻢ ﺑـﻪ دهﺳـﺖ ﺋﺎﺳـﻪوارهﮐﺎﻧﯽ‬ ‫ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽﯾﻪوه دهﻧﺎ‪‬ﺖ‪ .‬ﻣﺎﻧﮕﯽ راﺑﻮردوو ﺷﻪو‪‬ﮑﯿﺎن ھﻪﻧﺎﺳﻪی ﺑﺎوﮐﻢ رادهوهﺳﺘ‪ ‬ﮐﻪ ﺑﻪ ﺋﺎﻣﺒﻮ‪‬ﻧﺲ ﺑﻪ ﭘﻪﻟـﻪ دهﯾﮕﻪﯾﻪﻧﻨـﻪ ﻧﻪﺧﯚﺷـﺨﺎﻧﻪ و ﭼﻪﻧـﺪ رۆژ ﻟـﻪوێ دهﻣ‪‬ﻨ‪‬ﺘـﻪوه‪.‬‬ ‫ﭘﺰﯾﺸﮑ‪‬ﮏ ﭘ‪‬ﯽ ده‪:‬‬ ‫* ﻣﺎﻣﻪ ﮔﯿﺎن‪ ،‬ﺑﯚﻣﺒﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﯿﭙﻪﻟﮑﻪﮐﺎﻧﯽ ﺧﺮاپ ﮐﺮدووی و ﭼ‪‬ﮑﯽ زۆری ﺳﯿﭙﻪﻟﮑﻪﮐﺎﻧﺖ ﺑﺒﻮوه ھﯚی راوهﺳﺘﺎﻧﯽ ھﻪﻧﺎﺳﻪت‪.‬‬ ‫ﺗﺎ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ ﭘﺘﺮ ﻟﻪ ‪ 150‬ﮐﻪس ﻟﻪ ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺷﺎری ﺷﻪھﯿﺪ ﺑﻮون و ﺑﻪ ھﻪزاران ﮐﻪس ﺋ‪‬ﺴﺘﺎش ﺑﻪ دهﺳﺖ ﺋﺎﺳﻪوارهﮐﺎﻧﯽ ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽﯾﻪوه دهﻧﺎ‪‬ﻦ ‪.‬‬ ‫ﺟ‪‬ﮕﺎی داﺧﻪ ﮐﻪ ‪ 20‬ﺳﺎڵ دوای ﮐﺎرهﺳﺎﺗﯽ ‪7‬ی ﭘﻮﺷﭙﻪڕ ﻧﺎوهﻧﺪی ﺧﺰﻣﻪﺗﮕﻮزاری ﭘﺰﯾﺸﮑﯽ ﺑﻪ ﺷـ‪‬ﻮهی ﺷـﯿﺎو ﻟـﻪ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ درووﺳـﺖ ﻧـﻪﮐﺮاون‪ .‬ﺧـﻪ‪‬ﮑﯽ ﺑـ‪ ‬ھﺎﻧـﺎی ﺳﻪردهﺷـﺖ‬ ‫ﺋ‪‬ﺴﺘﺎش ﺑﯚ ﭘﻪ‪‬ﺪا ﮐﺮدﻧﯽ دهرﻣﺎﻧﯽ ﭘ‪‬ﻮﯾﺴﺖ دهﺑ‪ ‬ﺋ‪‬ﺮان و ﻋ‪‬ﺮاق ﺑﮕﻪڕ‪‬ﻦ و ﭘ‪‬ﻮﯾﺴﺘﯽ ﻓﻪوریﯾﺎن ﺑﻪ ﮐﻠﯿﻨﯿﮑﯽ ﭘﺰﯾﺸﮑﯽ دهرووﻧﻨﺎﺳﯽ و ﮐﻠﯿﻨﯿﮑﯽ ﺗﺎﯾﺒـﻪﺗﯽ ﺑـﻪ ﭼﺎرهﺳـﻪری ﻧﻪﺧﯚﺷـﯽ‬ ‫دهزﮔﺎی ھﻪﻧﺎﺳﻪ و ﭘ‪‬ﺴﺖ ھﻪﯾﻪ‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ﺑﯿﺴﺘﻪﻣﯿﻦ ﺳﺎ‪‬ﯿﺎدی ﮐﺎرهﺳﺎﺗﯽ ‪7‬ی ﭘﻮﺷﭙﻪڕ ﺳﻪری ر‪‬ﺰ ﺑﯚ ﮔﺸـﺖ ﺷـﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﺋـﻪو ﮐﺎرهﺳـﺎﺗﻪ د‪‬ﺘﻪز‪‬ﻨـﻪ دادهﻧـﻪو‪‬ﻨﻢ و ھﯿـﻮای ﺳـﺎر‪‬ﮋ ﺑﻮوﻧـﻪوهی ﺑﺮﯾﻨـﯽ ﺑﺮﯾﻨـﺪارهﮐﺎن و ﺑـﺎشﺗﺮ‬ ‫ﺑﻮوﻧﯽ ﺑﻮاری ﺗﻪﻧﺪوروﺳﺘﯽ ﺋﻪوان ﺑﻪ ﺋﺎوات دهﺧﻮازم ‪.‬‬ ‫‪6‬ی ﭘﻮﺷﭙﻪڕی ‪ 2707‬ﻟﯿﻨﺸﯚﭘﯿﻨﮓ‪ -‬ﺳﻮ‪‬ﺪ‬ ‫ﺳﻪرﭼﺎوه‪ :‬ﻣﺎ‪‬ﭙﻪری ﮔﯿﺎرەﻧﮓ ‪ /‬ڕ‪‬ﮑ‪‬وﺗﯽ ‪٢٨ :‬ی ﺟﻮوﻧﯽ ‪٣٠٠٧‬‬

‫ژﯾﺎن دهﮔﻪڵ ﻣﺮدن دا‪ ،‬ﺑﯿﺮهوهری ﻛﭽ‪‬ﻜﯽ ﺑﺮﯾﻨﺪاری ﭼﻪﻛﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻟﻪ ﺳﻪردهﺷﺖ‬ ‫ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ‪ :‬ﺧﻮﺷﻜﯽ ﺷﻮاﻧﻪ‬ ‫رۆژی ‪7‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪڕی ‪ 1366‬ھﯿﭻ ﻛﻪس ﺑﯿﺮی ﻟﻪوه ﻧﻪدهﻛﺮدهوه ﻛﻪ ﺋﻪو ﻛﺎرهﺳﺎﺗﻪ ﮔﻪوره دژی ﻣﺮۆﯾﯿﻪ ﺗﻮوﺷﯽ ﺷﺎری ﺟﻮاﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑ‪.‬‬ ‫ھﻪﻣﻮو ﺧﻪ‪‬ﻚ دهﮔﻪڵ ﺗﯚپو ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﯽ ھﻪواﯾﯽ راھﺎﺗﺒﻮون ﺑﻪ‪‬م ﺋﻪو ﺟﺎره ﺟﯿﺎوازﯾﯽ ھﻪﺑﻮو ﺋﻪھﺮﯾﻤﻪﻧﯽ ﻣﻪرگ ﺳ‪‬ﺒﻪری ﺑﻪﺳﻪر ﺷﺎردا ﻛ‪‬ﺸﺎ ﺑﻮو‪.‬‬ ‫ﻣﻦ وهك ﻛﻪﺳ‪‬ﻚ ﻛﻪ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﺋﻪو ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗﻪ ﺑﻮوم ﭘ‪‬ﻢ واﯾﻪ ﮔ‪‬اﻧﻪوهی ﺑﯿﺮهوهری ﺋﻪو ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗﻪ ﺑﯚ ﻣﻦ ﻣﻪرھـﻪﻣ‪‬ﻚ ﺑ‪‬ـﺖو ﺧﻮ‪‬ﻨـﻪراﻧﯿﺶ‬ ‫دهﮔﻪڵ ﮔﯚﺷﻪﯾﻪك ﻟﻪم ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗﻪ دژی ﻣﺮۆﭬﺎﯾﻪﺗﯽﯾﻪ ﺋﺎﺷﻨﺎ دهﻛﻪم‪.‬‬ ‫ﻟﻪو رۆژه رهﺷﻪدا ﺗﻪﻧﯿﺎ دوازده ﺳﺎ‪‬ﻧﻪ ﺑﻮوم دهﮔﻪڵ دوو ﺑﺮای ﭼﻮوﻛﺘﺮ ﻟﻪ ﺧﯚم ﺑﯚ ﺷﺖ ﻛ‪‬ﯾﻦ ﭼﻮوﺑﻮوﯾﻨﻪ ﺑﺎزاڕ ﺗﺎﻛﻮو ﺷﺖ ﺑﻜ‪‬ﯾﻦ‪ ،‬ﺋـﻪوان‬ ‫ﻟﻪ ﻣﻦ ﺟﯿﺎ ﺑﻮوﻧﻪوهو ﭼﻮوﻧﻪ ﭘﺎرﻛﯽ ﻧـﺎو ﺷـﺎر ﻣﻨـﯿﺶ ﭼﻮوﻣـﻪ ﮔﯚڕهﭘـﺎﻧﯽ "ﺳـﻪرﭼﺎوێ" ﻛـﻪ ﻟـﻪ ﻧ‪‬ﻮهﻧـﺪی ﺷـﺎر داﯾـﻪ‪ ،‬ﻟـﻪ ﻧﺎﻛـﺎو ﻓﺮۆﻛـﻪﻛﺎن‬ ‫ھﺎﺗﻦو ﺷﺎرﯾﺎن ﺑﯚردﻣﺎن ﻛﺮد‪ .‬ﺧﻪ‪‬ﻚ ﻟﻪ ﺗﺮﺳﺎن ھﻪر ﻛﻪﺳﻪو ﺑﯚ ﻻﯾﻪك ھﻪ‪‬ﺪهھﺎت‪ ،‬ھﯿﭻ ﻛﻪﺳ‪‬ﻚ ﺑﯿـﺮی ﻧـﻪدهﻛﺮدهوه ﻛـﻪ ﺷـﺎر ﺑﯚردﻣـﺎﻧﯽ‬ ‫ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻛﺮاوه ﺑﻪ‪‬م ﻛﻪم ﻛﻪم وهدﯾﺎر ﻛﻪوت ﻛﻪ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﻪ و ﺑﻪو ھﯚﯾﻪوه ﺧﻪ‪‬ﻚ زۆرﺗﺮ ھﻪراﺳﺎن ﺑﻮون و ﺋﺎوﯾﺎن ﺑﻪدﻣﻮﭼﺎوﯾﺎن دادهﻛﺮد‪.‬‬ ‫ﻣﻨﯿﺶ ھﻪرﺟﯚر‪‬ﻚ ﺑﻮو ﺧﯚم ﮔﻪﯾﺎﻧﺪهوه ﻣﺎ‪ .‬دﯾﺘﻢ ﺑﻪﺷ‪‬ﻚ ﻟﻪ ﺧﻪ‪‬ﻚ ﺑﯚ ﺳﻪر ﺗﻪﭘﯚ‪‬ﻜـﻪﻛﺎن ھـﻪ‪‬ﺗﻮونو ﺑﻪﺷـ‪‬ﻚ ﻟـﻪ ﺧـﻪ‪‬ﻜﯿﺶ ﻟـﻪ ژ‪‬ـﺮ زهﻣﯿﻨﻪﻛﺎﻧـﺪا ﺧﯚﯾـﺎن ﺷـﺎردۆﺗﻪوه‪ .‬ﺗـﻪﻧﯿﺎ‬ ‫ﺑﺎﺑﻢ ﻟﻪ ﻣﺎڵ ﺑﻮو ﻟﻪ ﺑﺮاﻛﺎﻧﻤﯽ ﭘﺮﺳﯽ وﺗﻢ ﻟﻪ ﻣﻦ ﺟﯿﺎ ﺑﻮوﻧﻪﺗﻪوه‪ ،‬ﺑﻪ ﺧ‪‬ﺮاﯾﯽ ﺑﯚ دۆزﯾﻨﻪوهﯾﺎن ﭼﻮو ﺑﯚ ﺑﺎزار‪ .‬ﺑﻪ ﺑﺎﺑﻢ وت ﺑﺎﺑﻪ ﮔﯿﺎن ﺷﺎر ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻛﺮاوه ﺗﺮﺳـﻨﺎﻛﻪ‪،‬‬ ‫وﺗﯽ ﻧﺎ ﻛﭽﻢ ﺑﯚﻧﯽ ﺑﺎڕووﺗﻪو رۆﯾﺸﺖ ﺋﻪو ﺗﻪواوی ﺷﺎر ﮔﻪڕاﺑﻮو ﺑﻪ‪‬م ﻧﻪﯾﺪﯾﺘﺒﻮوﻧﻪوه ﻛﺎﺗ‪‬ﻚ ﮔﻪڕاﯾﻪوه زۆر ﻧﺎراﺣﻪت ﺑﻮو‪ .‬ﺑﻪ‪‬م ﺑﻪﺧﯚﺷﯿﻪوه دوای ﻣﺎوهﯾﻪك ﺋﻪوان ھﺎﺗﻨﻪوه‪ .‬ﻛـﻪم‬ ‫ﻛﻪم ﻓﺮﻣ‪‬ﺴﻚ ﻟﻪ ﭼﺎواﻧﻢ ھﺎﺗﻨﻪ ﺧﻮارێ وهك ﺋﻪوهی ﻛﻪ ﺋﺎورﯾﺎن ﮔﺮﺗﺒ‪‬ﺖ‪ .‬ﭼﺎوم ﺧﻪرﯾﻚ ﺑﻮون ﺗﺎرﯾﻚ دهﺑـﻮون‪ ،‬ﺣﺎ‪‬ـﻪﺗﯽ رﺷـﺎﻧﻪوهم ھـﻪﺑﻮو و دهﻛـﯚﺧﯿﻢ ﭘ‪‬ﺴﺘﯿﺸـﻢ ﻛـﻪﻣ‪‬ﻚ ﺑﻠـﯚﻗﯽ‬ ‫ﻛﺮدﺑﻮو‪ ،‬ھﻪر زوو ﺑﺎﺑﻢ ﻣﻨﯽ ﮔﻪﯾﺎﻧﺪه ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪ‪.‬‬ ‫ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪ وهك ﺳﻪﺣﺮای ﻣﻪﺣﺸﻪر واﺑﻮو ﭘ‪ ‬ﺑﻮو ﻟـﻪ ﺑﺮﯾﻨـﺪارو ﺑﻪرﻛﻪوﺗـﻪ‪ ،‬ﺳـ‪‬ﺮۆﻣﯿﺎن ﻟـ‪ ‬ﭘ‪‬ﻮهﻧـﺪ ﻛـﺮدمو ﺧـﻪرﯾﻜﯽ ﭼﺎرهﺳـﻪر ﻛـﺮدﻧﻢ ﺑـﻮون‪ .‬زۆرﺑـﻪی ﻧﻪﺧﯚﺷـﻪﻛﺎن ﻟـﻪ ﺣﻪﺳـﺎری‬ ‫ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪ ﺧﻪو‪‬ﻨﺮاﺑﻮون ﭼﻮﻧﻜﻪ ﺋﯿﻤﻜﺎﻧﺎت ﻧﻪﺑﻮو ﺋﻪو ﻧﻪﺧﯚﺷﺎﻧﻪی ﻛﻪ وهزﻋﯿﺎن ﺧﺮاﺑﺘﺮ ﺑﻮو ﺑﯚ ﺷﺎرهﻛﺎﻧﯽ دﯾﻜﻪﯾﺎن رادهﮔﻮاﺳﺘﻦ‪ .‬ﻟﻪ دواﯾﯽدا دهﮔﻪڵ ﺑﺎﺑﻢ ﮔﻪراﻣﻪوه ﻣﺎ‪.‬‬

‫‪73‬‬

‫ﻣﺎﻧﻪوهم ﻟﻪ ﺗﻪور‪‬ﺰ ﺑ‪ ‬ﺳﻮود ﺑﻮو ھﻪر ﺑﯚﯾﻪ ﮔﻪڕاﻣﻪوه ﺑﯚ ﻣﻪھﺎﺑﺎد‪ .‬ﮐﻪ ﭼﻮوﻣﻪ ﻣﺎ‪‬ﯽ ﺧﻮﺷﮑﻢ دﯾﺘﻢ ﺣـﺎﺟﯽ ﻣﺤﻪﻣﻤـﻪدی زاواﻣـﺎن داﯾﮑـﻢ و ﺧ‪‬ﺰاﻧﻤـﯽ ﻟـﻪ ﺳﻪردهﺷـﺘﻪوه ھ‪‬ﻨﺎوهﺗـﻪ ﻻی‬ ‫ﺧﯚﯾﺎن ﺑﯚ ﻣﻪھﺎﺑﺎد ‪.‬‬ ‫رۆژی دواﺗــﺮ ﺑــﯚ دﯾﺘﻨــﻪوهی ﺑــﺎوﮐﻢ رۆﯾﺸــﺘﻢ ﺑــﯚ ﺗــﺎران‪ .‬ﻟــﻪ ﺗــﺎران ﻟــﻪ ﻣــﺎ‪‬ﯽ ﮐــﺎک ﻗــﺎدر ﻗــﺎدرزاده ﺑــﻮوﯾﻦ‪ .‬ﺑــﻪ ﯾﺎرﻣــﻪﺗﯽ ﻧــﺎوﺑﺮاو ﭼﻪﻧــﺪ ﻧﻪﺧﯚﺷــﺨﺎﻧﻪﻣﺎن ﮐــﺮدن‪ .‬ﻟــﻪ ﯾــﻪﮐ‪‬ﮏ ﻟــﻪ‬ ‫ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪﮐﺎن ﭼﺎوﻣﺎن ﺑﻪ ﺷﻪھﯿﺪ ﻓﺎﺗﻤﯽ ﺣﻪدداد ﮐﻪوت )ﻧﺎوﺑﺮاو دوای ﭼﻪﻧﺪ ﺳﺎڵ ﺋﺎزار ﭼ‪‬ﺸﺘﻦ ﺑﻪ ھﯚی ﺑﯚﻣﺒﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﮔﯿﺎﻧﯽ ﺑﻪﺧﺖ ﮐﺮد( و ھﻪر ﻟﻪو‪‬ﺶ ﺑﻮو ﮐـﻪ ﺑـﯚ دواﯾـﯿﻦ‬ ‫ﺟﺎر ﭼﺎوم ﺑﻪ دۆﺳﺖ و ھﺎوﭘﯚﻟﯽ ﭘ‪‬ﺸﻮوم ﺷﻪھﯿﺪ ﻋﻪﺑﺪو‪ ‬ﻣﯿﻨﺎﯾﯽ ﮐﻪوت‪ .‬ﺋﻪو ﺑﺮﯾﻨﺪاراﻧﻪی ﮐﻪ ﻟﻪ ﺗﺎران ﺑﻮون ھﻪر ھﻪﻣﻮوﯾﺎن وهزﻋﯿﺎن زۆر ﺧﺮاپ ﺑﻮو‪ ،‬ﺑﻪﺷ‪‬ﮑﯽ ﺑـﻪرﭼﺎو ﻟـﻪوان‬ ‫ﻣﺎوهﯾﻪک دواﺗﺮ ﺷﻪھﯿﺪ ﺑﻮن‪ .‬ﮔﻪڕاﻧﻤﺎن ﺑﻪ دوای ﺑﺎوﮐﻢ ﺑ‪ ‬ﺳﻮود ﺑﻮو و ﺑﻪ داﺧﻪوه ﻧﻪﻣﺎن دﯾﺘﻪوه ھﻪر ﺑﯚﯾﻪ ﺑﻪ د‪‬ﮑﯽ ﭘ‪ ‬ﻟﻪ ﭘﻪژارهوه ﮔﻪڕاﻣﻪوه ﺑﯚ ﻣﻪھﺎﺑﺎد‪.‬‬ ‫ھﻪوا‪‬ﯽ ﻧﺎﺧﯚش ﭘﻪﯾﺘﺎ ﭘﻪﯾﺘﺎ دهھﺎﺗﻦ‪ .‬ھﻪوا‪‬ﯽ ﺷﻪھﯿﺪ ﺑﻮوﻧﯽ دۆﺳﺖ و ﺟﯿﺮان و ھﺎوﺷﺎری‪ .‬ھﻪوا‪‬ﯽ ﻗﺎرهﻣﺎﻧﻪﺗﯽ ﺳﺎ‪‬ﺤﯽ ﻣﻪﺣﻤﻮدی ﮐﻪرﯾﻤﯽ و ﻏـﻪﻓﻮری ﺣـﺎﺟﯽ ﺷﻪﺧﺴـﻪی ﮐـﻪ ﻟـﻪ‬ ‫رۆژی ﯾﻪﮐﻪﻣﻪوه و ﺳﻪرهڕای ﻣﻪﺗﺮﺳﯽ زۆر ﺋﻪرﮐﯽ ﻧﺎﺷﺘﻨﯽ ﺷﻪھﯿﺪهﮐﺎﻧﯿﺎن ﮔﺮﺗﺒﯚ ﺋﻪﺳﺘﯚ‪ .‬ھﻪوا‪‬ﯽ ﻗﺴﻪﮐﺎﻧﯽ ﺑﻮ‪‬ﺮاﻧﻪی ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻣﻪﻻ ﻋﻪﺑﺪو‪‬ی ﻗﺎﺳﻤﯿﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻟـﻪ ﻣﺰﮔـﻪوﺗﯽ ﺳـﻮور‬ ‫ﻟﻪ ﻧﺎو ﺑﻪرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺳﻪﺑﺎرهت ﺑﻪ ﮐﻪم ﺗﻪرﺧﻪﻣﯽ ﮐﺎرﺑﻪدهﺳﺘﺎن ﻟﻪ ﻓﺮﯾﺎﮔﻮزاری ﺑﻪ ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ دا ﮐﺮدﺑﻮوﻧﯽ‪ .‬ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ووﺗﺒﻮوی‪:‬‬ ‫* ﺣﻮﮐﻮﻣﻪﺗ‪‬ﮏ ﮐﻪ دهﯾﮫﻪوێ ﺗﺎ ﻓﻪﺗﺤﯽ ﻗﻮدس در‪‬ﮋه ﺑﻪ ﺷﻪڕ ﺑﺪات‪ ،‬ﻟﻪ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ ﮐـﻪ دهﺑ‪‬ﺘـﻪ ﯾـﻪﮐ‪‬ﻚ ﻟـﻪ ﺷـﺎرهﮐﺎﻧﯽ ﭘﺸـﺘﯽ ﺟﻪﺑﮫـﻪ ﻧـﻪ ﺣﻪﺷـﺎرﮔﻪی ﺑـﯚ ﺧـﻪ‪‬ﮏ درووﺳـﺖ‬ ‫ﮐﺮدووه و ﻧﻪ ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪی ﭘ‪‬ﻮﯾﺴﺖ ﺑﯚ ﺑﺮﯾﻨﺪاراﻧﯽ ﺷﻪڕ‪.‬‬ ‫‪10‬ڕۆژ ﻟﻪ ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ﺗ‪‬ﭙﻪڕ ﺑﺒﻮو و ﺋ‪‬ﻤﻪ ھﻪر وا ﻟﻪ ﺷﻮ‪‬ﻨﯽ ﺑﺎوﮐﻢ ﺑ‪ ‬ھﻪواڵ ﺑﻮوﯾﻦ‪ .‬ﭘ‪‬ﺶ ﻧﯿﻮهڕۆ ﺣﺎﻣﯿﺪ ﻋ‪‬ﺮاﻗﯽ )ﮐﻮڕی ﺑﺮای ﺋﺎﻣﯚژﻧـﻪ ﻓـﺎﺗﻤﻢ ﮐـﻪ ﺧـﻪ‪‬ﮑﯽ ﻗﻪﻻدز‪‬ﯿـﻪ‬ ‫و دهﻣ‪‬ﮑﻪ ﻟﻪ ﺳﻪردهﺷﺖ ﺳﻪرﺗﺎﺷﺨﺎﻧﻪی ھﻪﯾﻪ( زهﻧﮕﯽ ﺑﯚ ﻣﺎ‪‬ﯽ ﺧﻮﺷﮑﻢ ﻟﻪ ﻣﻪھﺎﺑﺎد ﻟ‪‬ﺪاﺑﻮو و ووﺗﺒﻮوی‪:‬‬ ‫* ﺋ‪‬ﻤﻪ دهﺳﺘﻪﯾﻪک ﻟﻪ ﺑﺮﯾﻨﺪارهﮐﺎﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺘﯽ ﻟﻪ ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪی ﺧﻮرﺷﯿﺪی ﺋﯿﺴﻔﻪھﺎﻧﯿﻦ‪ ،‬ﺑﺎوﮐﺘﺎن ﻟﻪ ﻻی ﺋﯿﻤﻪﯾﻪ و وهزﻋـﯽ زۆر ﺧﺮاﭘـﻪ‪ ،‬ﺋﻪﮔـﻪر ﻟـﻪ ﻓﺮﯾـﺎی ﻧﻪﮐـﻪون ﻟﻪواﻧﻪﯾـﻪ‬ ‫ﺗ‪‬ﺪا ﺑﭽ‪‬ﺖ‪.‬‬ ‫ڕۆژی دواﺗﺮ ﻣﻦ وهﺳﺘﺎ ﻗﺎدری ﺋﺎﻣﯚزام ﺑﻪ ﻣﻪﺑﻪﺳﺘﯽ دﯾﺘﻨﯽ ﺑﺎوﮐﻢ ﺑﻪرهو ﺋﯿﺴﻔﻪھﺎن وهڕێ ﮐﻪوﺗﯿﻦ‪ .‬ﺋ‪‬ﻤﻪ ﭘ‪‬ﺸﺪا ﭼﻮوﯾﻦ ﺑﯚ ﺗﺎران و ﻟﻪ و‪‬ﺸـﻪوه ﺑ‪‬ﯿﺘﻤـﺎن ﺑـ‪‬ی ﺑـﯚ ﺋﯿﺴـﻔﻪھﺎن‪ .‬ﻟـﻪ‬ ‫ﻗﻮم ﺑﯚ ﻧﺎﻧﺨﻮاردن ﻻﻣﺎن دا و ﺋ‪‬ﺴﺘﺎش ﺑﺎﺷﻢ ﻟﻪﺑﯿﺮه ﮐﻪ ﺋﺎوی ﻗﻮم ﺳﻮ‪‬ﺮ ﺑﻮو‪.‬‬ ‫ﮐﻪ ﮔﻪﯾﺸﺘﯿﻨﻪ ﺋﯿﺴﻔﻪھﺎن ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪی ﺧﻮرﺷﯿﺪﻣﺎن دﯾﺘﻪوه‪ .‬ﻟﻪو‪‬ﺶ ھﻪر ھﻪﻣﺎن دﯾﻤﻪﻧﯽ د‪‬ﺘﻪز‪‬ﻨﯽ ﮐﻪ ﻟﻪ ﺗﻪور‪‬ﺰ و ﺗﺎران دﯾﺘﺒﻮوم ﮐﻪوﺗﻪ ﺑـﻪر ﭼـﺎوم‪ .‬ﺑﻪﺷـ‪‬ﮏ ﻟـﻪ ﺑﺮﯾﻨـﺪارهﮐﺎن‬ ‫ﺑﺮﯾﻨﻪﮐﺎﻧﯿﺎن زۆر ﻗﻮرس ﺑﻮو‪ .‬ﮐﻪ ﭼﺎوم ﺑﻪ ﺑﺎوﮐﻢ ﮐﻪوت زراوم ﭼﻮو‪ .‬زۆر ﻻواز ﺑﺒﻮو و ڕﯾﺸﯽ ھﺎﺗﺒﻮو و ﺑﻪ ھﯚی ﮐﻪم ﺗﻪرﺧﻪﻣﯽ ﺳـﺘﺎﻓﯽ ﻧﻪﺧﯚﺷـﺨﺎﻧﻪ ﺑﺮﯾﻨـﻪﮐﺎﻧﯽ ﭼ‪‬ﮑﯿـﺎن ﮐﺮدﺑـﻮو‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﻧﺎراﺣﻪﺗﯽﯾﻪوه ووﺗﯽ‪:‬‬ ‫* ﺗﺎ دو‪‬ﻨ‪‬ﺶ ﭼﺎوهﮐﺎﻧﻢ ھﯿﭽﯿﺎن ﻧﻪ دهدﯾﺖ‪ .‬ﻣﻪﻣﻨﻮوﻧﯽ ﯾﯚﺳﻔﯽ ﺣﺎﺟﯽ ﻣﺤﻪﻣﻤﻪدی )ﯾﯚﺳﻒ ﻋﻪزﯾﺰﭘﻮر( و ﺣﺎﻣﯿﺪم‪ ،‬ﺋﻪﮔﻪر ﯾﺎرﻣﻪﺗﯽ ﺋﻪوان ﻧﻪﺑﻮاﯾﻪ ﺗﺎ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ دهﻣﺮدم‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ﺷ‪‬ﻮهی ﻗﺴﻪﮐﺎﻧﯽ ﺑﺎوﮐﻢ ﺗ‪ ‬ﮔﻪﯾﺸﺘﻢ ﮐﻪ ﺋﻪو ﻻی وا ﺑﻮو ﺋ‪‬ﻤﻪ ﺑﻪ ﻋﻪﻣﺪ زووﺗﺮ ﻧﻪﭼﻮوﯾﻦ ﺑﯚ ﻻی‪ .‬ﮐﻪ ﺑﯚم ﺑﺎﺳـﯽ ھﻪو‪‬ـﻪﮐﺎﻧﻤﺎن ﺑـﯚ دﯾﺘﻨـﻪوهی ﺋـﻪو ﮐـﺮد و ﺋـﻪو راﺳـﺘﯽﯾﻪی ﮐـﻪ‬ ‫ﺋﻪﮔﻪر ﺣﺎﻣﯿﺪ ﺗﻪﻟﻪﻓﯚﻧﯽ ﻧﻪﮐﺮدﺑﺎﯾﻪ ﺋ‪‬ﻤﻪ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎش ﻧﻪﻣﺎﻧﺪهزاﻧﯽ ﺋﻪو ﻟﻪ ﮐﻮ‪‬ﯿﻪ ھ‪‬ﺪی ﺑﯚوه‪.‬‬ ‫ڕۆژی دواﺗــﺮ وهﺳــﺘﺎ ﻗــﺎدری ﺋــﺎﻣﯚزام ﮔﻪڕاﯾــﻪوه ﺑــﯚ ﺳﻪردهﺷــﺖ و ﻣــﻦ ﻟــﻪ ﻻی ﺑــﺎوﮐﻢ ﻣﺎﻣــﻪوه‪ .‬ﻟــﻪ وو‪‬ﺗــﺎﻧﯽ ﭘ‪‬ﺸــﮑﻪوﺗﻮو ﺧﺰﻣــﻪﺗﮑﺮدﻧﯽ ﯾﻪﮐﺴــﺎن ﺑــﻪ ﻧﻪﺧﯚﺷــﺎن ﻟــﻪ ﻻﯾــﻪن ﺳــﺘﺎﻓﯽ‬ ‫ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪوه ﺷﺘ‪‬ﮑﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽﯾﻪ ﺑـﻪ‪‬م ﺋـﻪوه ﻟـﻪ وو‪‬ﺗـﯽ وهک ﺋ‪‬ـﺮان ﻧﺎﻣﯚﯾـﻪ‪ .‬ﻟـﻪ ﻧﻪﺧﯚﺷـﺨﺎﻧﻪ ﺋـﻪو ڕاﺳـﺘﯽﯾﻪم ﺑـﯚ دهرﮐـﻪوت ﮐـﻪ ﭼـﺎک ﺑﻮوﻧـﻪوی ﺑـﺎوﮐﻢ ﭘ‪‬ﻮﯾﺴـﺘﯽ ﺑـﻪ ﭼـﺎود‪‬ﺮی‬ ‫ﻟ‪‬ﺒﺮاواﻧﻪ ھﻪﺑﻮو‪ .‬ﭘﯚﻣﺎدی ﮐﺎﻻﻣﯿﻦ ﮐﻪ ﺑﯚ ﺑﺮﯾﻨﻪﮐﺎن ﭘ‪‬ﻮﯾﺴﺖ ﺑﻮو ﺑﻪو ﺟﯚره ﮐﻪ دهﺑﻮو ﻧﻪدهدرا ﺑﻪ ﺑﺮﯾﻨـﺪارهﮐﺎن و ھـﻪر وهھـﺎ ﺑﺮﯾﻨـﯽ ﺑـﺎوﮐﻢ ﭘ‪‬ﻮﯾﺴـﺘﯽ ﺑـﻪ ﺣـﻪﻣﺎﻣﯽ ﭘ‪‬ﻣﻪﻧﮕـﻪﻧﺎت‬ ‫ھﻪﺑﻮو ﺑﯚ ﻟﻪﻧﺎو ﺑﺮدﻧﯽ ﭼ‪‬ﮑﯽ ﺑﺮﯾﻨﻪﮐﺎن‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪﮐﻪدا ﮐﻮر‪‬ﮏ وهک ﻧ‪‬ﺮس ﮐﺎری دهﮐﺮد ﮐﻪ دهﺳﺘﯽ ﺑﻪ ﮔﺸﺖ ﺟﯚره دهرﻣﺎﻧ‪‬ﮏ ڕادهﮔﻪﯾﺸﺖ‪ .‬ﻣﻦ زۆر زوو ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﻧﺎوﺑﺮاو ﺑﻮوم ﺑﻪ رهﻓﯿﻖ‪ .‬دهﻣﺰاﻧﯽ ﮐﻪ ﺋﻪو ﺟﮕﻪرهﮐ‪‬ﺸـﻪ‬ ‫و ھﻪر ﭼﻪﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﯚﺧﯚم ﺟﮕﻪرهﮐ‪‬ﺶ ﻧﻪﺑﻮوم ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﺟﮕﻪرهم دهﮐ‪‬ﯾﻦ و ھﻪر ڕۆژی ‪ 2 - 3‬دهﻧﮏ ﺟﮕﻪرهم دهداﯾﻪ و ﺋـﻪوﯾﺶ ھـﻪر ﮐـﺎت داوای ﭘﯚﻣـﺎد و ﭘﺮﻣﻪﻧﮕـﻪﻧﺎﺗﻢ ﮐﺮدﺑـﺎ ﺑـﯚی‬ ‫دهھ‪‬ﻨﺎم‪ .‬ﺟﮕﻪ ﻟﻪوهش ﺑﯚ ﺑﺮدﻧﻪ ﺳﻪری ﺗﻮاﻧﺎی ﺑﺎوﮐﻢ ھﻪﻣﻮو رۆژ‪‬ﮏ ﻗﻮﺗﻮوﯾﻪﮐﻢ ﺷﯿﺮﻋﺴﻞ )ﺑﻪرھﻪﻣ‪‬ﮑﯽ ھﯚ‪‬ﻪﻧﺪی ﺑﻮو ﮐﻪ ﺗ‪‬ﮑﻪ‪‬و‪‬ﮑﯽ ﺷﯿﺮ و ھﻪﻧﮕﻮﯾﻦ ﺑـﻮو( ﺑـﯚ ﺑـﺎوﮐﻢ دهﮐـ‪‬ی و‬ ‫ﺋﻪوﯾﺶ زۆری ﭘ‪ ‬ﺧﯚش ﺑﻮو و دهی ﺧﻮاردهوه‪ .‬ھﻪﻣﻮو رۆژ‪‬ﮏ ﻣﻦ ﺣﻪﻣﺎﻣﯽ ﭘ‪‬ﻣﻪﻧﮕﻪﻧﺎﺗﻢ ﺑﻪ ﺑﺎوﮐﻢ دهﮐﺮد و ﭘﯚﻣﺎدم ﻟﻪ ﺑﺮﯾﻨﻪﮐﺎﻧﯽ دهدا ‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ﺋﯿﺴﻔﻪھﺎن ﺑﯚم دهرﮐﻪوت ﮐﻪ ﯾﻪﮐ‪‬ﮏ ﻟﻪ ھﯚ ﺳﻪرهﮐﯽﯾﻪﮐﺎﻧﯽ دواﮐﻪوﺗﻮوﯾﯽ ﺷﻮ‪‬ﻨﯽ وهک ﮐﻮردﺳﺘﺎن‪ ،‬ﺗﻪرﺧﺎن ﮐﺮدﻧﯽ زۆرﺑﻪی ﺋﯿﻤﮑﺎﻧﺎﺗﯽ وو‪‬ت ﺑـﯚ ﺷـﻮ‪‬ﻨﯽ وهک ﺋﯿﺴـﻔﻪھﺎﻧﻪ‪ .‬ﺗـﺎ‬ ‫ﺋﻪو ﮐﺎت ﻣﻦ ﺷﻮ‪‬ﻨﯽ وهھﺎ ﺋﺎوهدان و ﭘ‪‬ﺸﮑﻪوﺗﻮو وهک ﺋﯿﺴﻔﻪھﺎﻧﻢ ﻧﻪدﯾﺘﺒﻮو‪.‬‬ ‫ﭼﻞ رۆژ دوای ﻣﺎﻧﻪوهی ﺑﺎوﮐﻢ ﻟﻪ ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪی ﺧﻮرﺷﯿﺪ ﺣﺎ‪‬ﯽ ﺑﺎوﮐﻢ ﺋﻪوهﻧﺪه ﺑﺎش ﺑﻮو ﮐﻪ ﺋﯿﺰﻧﯿﺎن دا ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪ ﺟ‪ ‬ﺑﮫ‪‬ﺖ ‪.‬‬ ‫ﺑﻪرﮔﯽ ﮐﻮردی ﺑﺎوﮐﻤﯿﺎن ھﻪر ﻟﻪ ﺗﻪور‪‬ﺰ ﻟ‪ ‬ﻓ‪‬ێ داﺑﻮو ھﻪر ﺑﯚﯾﻪ ﮐﺎﺗ‪‬ﮏ ﮐﻪ ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪﻣﺎن ﺟ‪ ‬ھ‪‬ﺸﺖ ﮐﺮاﺳ‪‬ﮏ و ﭘﺎﻧﺘﯚ‪‬ﮑﯽ ﻋﻪﺟﻪﻣﯿﯿﺎن دا ﺑﻪ ﺑﺎوﮐﻢ‪ .‬ﺋﻪوه ﯾﻪﮐﻪم ﺟﺎر و‬

‫‪72‬‬

‫ﻟﻪ ﻓﮑﺮی دﯾﺘﻨﻪوهی وهﺳﯿﻠﻪﯾﻪک ﺑﯚ ﮔﻮاﺳﺘﻨﻪوهی ﺑﺎوﮐﻢ و ﺟﻪﻻل داﺑﻮوم ﮐﻪ ﭼﺎوم ﺑﻪ ﮐﺎک ﻗﺎدر ﻣﺤﻪﻣﻤﻪدی )ﻗﺎدری ﻣﺴﺘﻪﻓﺎ ڕووزهی( ﮐﻪوت‪ .‬ﮐﺎک ﻗﺎدر ﺋﻪو ﮐﺎت ﻣﺎ‪‬ﯽ ﻟﻪ‬ ‫ﺷﯿﻨﻮێ ﺑﻮو‪ .‬دوای ﭼﺎک و ﺧﯚﺷﯽ ﺑﺎﺳﯽ ﺑﺎوﮐﻢ و ﺟﻪﻻﻟﻢ ﺑﯚ ﮐﺮد ووﺗﻢ‪:‬‬ ‫* دهﻣﮫﻪوێ ھﻪر ﭼﯚﻧ‪‬ﮏ ﺑ‪‬ﺖ ﺑﻪڕ‪‬ﯿﺎن ﺑﮑﻪم ﺑﯚ ﻣﻪھﺎﺑﺎد‪ .‬ڕهﺣﯿﻤﯽ ﺧﺎ‪‬ﯚزام ﺣﺎزر ﺑﻮو ﺑﯿﺎن ﺑﺎت ﺑﯚ ورﻣ‪ ‬ﺑﻪ‪‬م رهﺣﻤﺎﻧﯽ ﺷﻪﮐﺮهی ﺋﯿﺰﻧﯽ ﻧﻪدا‪.‬‬ ‫* ﻣﻦ وا دهرۆم ﺑﯚ ﺷﯿﻨﻮێ‪ .‬ﺋﻪﮔﻪر ﭘ‪‬ﺖ ﺧﯚﺷﻪ ﺳﻮارﯾﺎن دهﮐﻪم و دهﯾﺎن ﺑﻪم ﺑﯚ ﺷﯿﻨﻮێ‪.‬‬ ‫* زۆر ﺳﻮﭘﺎﺳﺖ دهﮐﻪم ﺋﻪﮔﻪر ھﻪﺗﺎ واوان )ﮔﻮﻧﺪ‪‬ﮑﯽ ﻧﺰﯾﮑﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ( ﺑﻤﺎن ﺑﻪی ﺑﻪ‪‬ﮑﻮ ﻟﻪ و‪‬ا ﻣﺎﺷ‪‬ﻨ‪‬ﮑﯽ دهرﺑﻪﺳﺖ ﺑﮕﺮم ﮐﻪ ﺑﻤﺎن ﺑﺎت ﺑﯚ ﻣﻪھﺎﺑﺎد‪.‬‬ ‫* وهرن ﺳﻮار ﺑﻦ‪.‬‬ ‫ھﻪر ﭼﯚﻧ‪‬ﮏ ﺑ‪‬ﺖ ﺑﺎوﮐﻢ و ﺟﻪﻻﻟﻢ ﺳﻮاری ﻣﺎﺷ‪‬ﻨﯽ ﮐﺎک ﻗﺎدر ﮐﺮد و ﺑﻪرهو واوان وهڕێ ﮐﻪوﺗﯿﻦ‪ .‬ﮐﻪ ﮔﻪﯾﺸﺘﯿﻨﻪ واوان ھﯿﭻ ﻣﺎﺷ‪‬ﻨ‪‬ﮑﯽ ﻟ‪ ‬ﻧﻪﺑﻮو ﮐﻪ ﺑﻤـﺎن ﺑـﺎت ﺑـﯚ ﻣـﻪھﺎﺑﺎد‪ .‬ﮐـﺎک‬ ‫ﻗﺎدر ﮐﻪ ﻟﻪ ر‪‬ﮕﺎ دا وهزﻋﯽ ﺑﺎوﮐﻤﯽ دﯾﺘﺒﻮو ووﺗﯽ‪:‬‬ ‫* ﻗﻪی ﻧﺎﮐﺎ ﮐﺎﮐﻪ‪ ،‬ﺑﯚ ﺧﯚم دهﺗﺎن ﺑﻪم ﺑﯚ ﻣﻪھﺎﺑﺎد‪.‬‬ ‫ﮐﺎﺗ‪‬ﮏ ﮐﻪ ﮔﻪﯾﺸﺘﯿﻨﻪ ﻣﻪھﺎﺑﺎد وو‪‬ت ﺗﺎرﯾﮏ ﺑﺒﻮو‪ .‬ﻟﻪ ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪی ﻣﻪھﺎﺑﺎد ﺑﺮﯾﻨﺪارهﮐﺎﻧﻤﺎن ﺗﻪﺣﻮﯾﻞ دان و ﺑﯚ ﻧﺎن ﺧﻮاردن و ﺧـﻪوﺗﻦ ﭼﻮوﻣـﻪ ﻣـﺎ‪‬ﯽ راﺑﯿﻌـﻪی ﺧﻮﺷـﮑﻢ ﮐـﻪ ﺋـﻪو‬ ‫ﮐﺎت ﻣﺎ‪‬ﯿﺎن ﻟﻪ ﻣﻪھﺎﺑﺎد ﺑﻮو‪ .‬رۆژی دواﺗﺮ ھﻪوا‪‬ﻤﺎن ﺑﯚ ھﺎت ﮐﻪ ﺷﻠ‪‬ﺮی ﺧﻮﺷﮑﻢ و ﺋﺎﻣﯚژﻧﻪ ھﺎﺟﻪرم ﻟﻪ ﮔﻪڵ دهﺳﺘﻪﯾﻪک ﻟﻪ ﺧﻪ‪‬ﮑﯽﺗﺮ ﺑـﯚ ﻧﻪﺧﯚﺷـﺨﺎﻧﻪی ﻣـﻪھﺎﺑﺎد ﻧ‪‬ـﺮدراون‪ .‬ﺑـﻪ‬ ‫ﭘﻪﻟﻪ ﺧﯚم ﮔﻪﯾﺎﻧﺪه ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪ و ﺋﻪواﻧﻢ دﯾﺘﻪوه‪ .‬ﺑﻪ ﺧﯚﺷﯽﯾﻪوه ﺑﺮﯾﻨﯽ ﺋﻪوان زۆر ﻗﻮرس ﻧﻪﺑﻮو و ﺑﯚﯾﻪ دوای ﻣﺎوهﯾﻪﮐﯽ ﮐﻮرت ﻟﻪ ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪ ھﺎﺗﻨﻪ دهر‪ .‬ﮐﻪ ھﻪوا‪‬ﯽ ﺑـﺎوک و‬ ‫ﺟﻪﻻﻟﯽ ﺑﺮاﻣﻢ ﻟﻪ ﺑﻪرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪ ﭘﺮﺳﯽ ووﺗﯿﺎن ھﻪر ﻧﯿﻮه ﺷﻪو ﺑﯚ ﺗﻪور‪‬ﺰ ﺑﻪڕێ ﮐﺮاون ‪.‬‬ ‫ﺳ‪ ‬رۆژ ﺑﻪ دوای ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ﺗ‪‬ﭙﻪڕ ﺑﺒﻮو‪ .‬ھﻪوا‪‬ﯽ ﺋﻪو ﮐﺎرهﺳـﺎﺗﻪ ﻟـﻪ ھـﻪﻣﻮو ﺷـﻮ‪‬ﻨ‪‬ﮏ ﺑـ‪‬و ﺑﺒـﯚوه‪ .‬ﺷـﺎر ﺧـﻪ‪‬ﮑ‪‬ﮑﯽ زۆر ﮐـﻪﻣﯽ ﺗ‪‬ـﺪا ﻣـﺎﺑﻮو و ﺑـﻪ ھـﻪزاران ﺑﺮﯾﻨـﺪار ﺑـﯚ‬ ‫ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪﮐﺎﻧﯽ ﭼﻮار ﮔﯚﺷﻪی ﺋ‪‬ﺮان ﺑﻪڕێ ﮐﺮاﺑﻮون‪ .‬ﺧﻪ‪‬ﮑ‪‬ﮑﯽ زۆرﯾﺶ ﺗﺎ ﺋﻪو ﮐﺎت ﺷﻪھﯿﺪ ﺑﺒﻮون‪ ،‬ﮐـﻪس ﻧـﻪی دهزاﻧـﯽ ر‪‬ـﮋهی ﺷـﻪھﯿﺪهﮐﺎن ﭼﻪﻧـﺪه ﺑـﻪ‪‬م ﺑﻨﻪﻣﺎ‪‬ـﻪﮐﺎﻧﯽ ﻗـﺎدری‬ ‫ﺋﻪﺳﻪد زاده‪ ،‬رهﺳﻮڵ و ﻣﺤﯽ اﻟﺪﯾﻦ ﺟﻪﻧﮕﺪوﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻪﻻی ﺳﻪرﭼﺎوێ‪ ،‬ﺣﺎﺟﯽ ﻋﻪو‪‬ی واﺣﯿﺪی و ﺣﺎﺟﯽ ﻋﻪو‪‬ی ﻓﻪﺗﺘﺎﺣﯽ ﮐﻪ ﻟﻪ ﮐﻮوﭼﻪی ﭼﺎﮐﻪ ﭼﮑﯚ‪‬ﻪ ﻧﺰﯾﮏ ﺑـﻮون ﺷـﻪھﯿﺪﯾﺎن زۆر‬ ‫داﺑﻮون‪ .‬ﺣﻪﺳﻪﻧﯽ رهﻓﯿﻘﻢ )ﺣﻪﺳﻪن ﺑﻪرھﯿﻤﻤﻪت( ﻟﻪ ﻣﻪھﺎﺑﺎد ھﺎت ﺑﯚ ﻻم و ﺑﺎﺳﯽ وهزﻋﯽ ﺷﺎری ﺑﯚ ﮐﺮدم‪ .‬ﺑﺎوک و ﺑﺮای ﺣﻪﺳـﻪﻧﯿﺶ ﺑﺮﯾﻨـﺪار ﺑﺒـﻮن و ﺑـﯚ ﺗـﻪور‪‬ﺰ ﻧ‪‬ﺮدراﺑـﻮون و‬ ‫ﺣﻪﺳﻪن دهی ھﻪوﯾﺴﺖ ﺑﭽ‪‬ﺖ ﺑﯚ ﻻﯾﺎن‪ .‬ﻣﻦ و ﺷﻠ‪‬ﺮی ﺧﻮﺷﮑﯿﺸﻢ ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﺣﻪﺳﻪن ﺳﺎز ﺑﻮوﯾﻦ و ﺑﻪرهو ﺗﻪور‪‬ﺰ ﮐﻪوﺗﯿﻨﻪ ڕێ‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ﺗﻪور‪‬ﺰ ﺑﻪ ﯾﺎرﻣﻪﺗﯽ ﮐﺎک ﻣﯿﺮزا ﺣﻮﺳ‪‬ﻦ ﭘﻮر ﺑﻪ ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪﮐﺎن دا ﺑﻪ ﺋﻮﻣ‪‬ﺪی دﯾﺘﻨﻪوهی ﺑﺮﯾﻨـﺪارهﮐﺎﻧﻤﺎن ﮔـﻪڕاﯾﻦ‪ .‬ﮐـﺎک ﻣﯿـﺮزا دهﯾﺰاﻧـﯽ ﮐـﻪ ﻻﻧـﯽ ﮐـﻪم ﻟـﻪ ﺳـ‪ ‬ﻧﻪﺧﯚﺷـﺨﺎﻧﻪ‬ ‫ﺑﺮﯾﻨﺪاری ﺳﻪردهﺷﺘﯽ ﻟ‪‬ﻦ ﺑﻪ‪‬م ﻧﻪﯾﺪهزاﻧﯽ ﮐﻪ ﺑـﺎوﮐﻢ و ﺑﺮاﮐـﻪم ﻟـﻪ ﮐـﺎم ﻧﻪﺧﯚﺷـﺨﺎﻧﻪن‪ .‬ﻟـﻪ ﮐﯚﺗـﺎﯾﯽ دا ﺑﺮﯾﻨـﺪارهﮐﺎﻧﻤﺎن ﻟـﻪ ﻧﻪﺧﯚﺷـﺨﺎﻧﻪی ‪29‬ی ﺑﻪھﻤـﻪن دﯾﺘﻨـﻪوه‪ .‬ﺑﻪﺷـ‪‬ﮏ ﻟـﻪ‬ ‫ﺑﺮﯾﻨﺪارهﮐﺎن ﻟﻪ ﺣﻪوﺷﯽ ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪ ﺑﻮون‪ .‬ھﻪر ھﻪﻣﻮوﯾﺎن ﺑﻪ دهﺳﺖ ﺋﺎزاری ﭼﺎو دهﯾﺎن ﻧﺎ‪‬ﻧﺪ‪ ،‬ھﻪﻧﺪ‪‬ﮑﯿﺎن ﺋ‪‬ﺴﺘﺎش ﺗﻮاﻧﺎی دﯾﺘﻨﯿﺎن ﻧـﻪﺑﻮو‪ .‬ﺑﻪﺷـ‪‬ﮑﯿﺎن ﮔـﻪروو و ﺑـﻦ ھـﻪﻧﮕ‪ ‬و‬ ‫ﻧﺎوﮔﻪ‪‬ﯿﺸﯿﺎن ﺳﻮوﺗﺎﺑﻮو‪ .‬ﺑﯚ ھ‪‬ﻮر ﮐﺮدﻧﻪوهی ﺋﺎزاری ﺳﻮوﺗﺎن ﭘ‪‬ﻮﯾﺴﺘﯿﺎن ﺑﻪ ﭘﯚﻣﺎدی ﮐﺎﻻﻣﯿﻦ ھﻪﺑﻮو ﺑﻪ‪‬م ﺋﻪو ﭘﯚﻣﺎده ﺑﻪ ﭘ‪‬ﯽ ﭘ‪‬ﻮﯾﺴﺖ ﻧﻪدهدرا ﺑﻪ ﺑﺮﯾﻨﺪارهﮐﺎن ‪.‬‬ ‫ﮐﻪ ﺟﻪﻻﻟﻢ دۆزﯾﯿﻪوه دﯾﺘﻢ ﭼﺎوی ﺋﻪﺳﺘﻮر ﺑﺒﻮون و ﺑﺎﺳﮑﯿﺸﯽ ﺳﻮﺗﺎﺑﻮون‪ .‬دوای ﭼﺎک و ﺧﯚﺷﯽ ھﻪوا‪‬ﯽ ﺑﺎوﮐﻤﻢ ﻟ‪ ‬ﭘﺮﺳﯽ‪ ،‬ووﺗﯽ‪:‬‬ ‫* ﺑﺮﯾﻨﻪﮐﺎﻧﯽ زۆر ﺳﻪﺧﺖ ﺑﻮون‪ ،‬ھﻪر ﯾﻪﮐﻪم ﺷﻪو ﮐﻪ ﮔﻪﯾﺸﺘﯿﻨﻪ ﺋ‪‬ﺮه ﺑﻪ ھ‪‬ﻠﯽ ﮐﯚﭘﺘ‪‬ﺮ ﺑﻪڕ‪‬ﯿﺎن ﮐﺮد‪.‬‬ ‫* ﺑﯚ ﮐﻮێ؟‬ ‫* ﻧﺎزاﻧﻢ‪ ،‬رهﻧﮓ ﺑ‪ ‬ﺑﯚ ﺗﺎران‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪ ﺑﺎوک و ﺣﻮﺳ‪‬ﻨﯽ ﺑﺮای ﺣﻪﺳﻪﻧﯿﺸـﻤﺎن دﯾﺘﻨـﻪوه‪ .‬ﺑـﻪ ﺧﯚﺷـﯽﯾﻪوه ﺑﺮﯾﻨـﻪﮐﺎﻧﯿﺎن زۆر ﺋﺎﺳـﺘﻪم ﻧـﻪﺑﻮون‪ .‬ﺟـﻪﻻل داوای ﻟـ‪ ‬ﮐﺮدﺑـﻮوم ﮐـﻪ ﭘﯚﻣـﺎدی ﮐـﺎﻻﻣﯿﻨﯽ ﺑـﯚ ﭘﻪﯾـﺪا‬ ‫ﺑﮑﻪم‪ .‬ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﺣﻪﺳﻪن ﺳﻮاری ﺗﺎﮐﺴﯽ ﺑﻮوﯾﻦ ﺑﯚ ﺋﻪوهی ﺑﭽﯿﻦ ﻟﻪ ﻧﺎو ﺷﺎر ﭘﯚﻣﺎدی ﮐﺎﻻﻣﯿﻦ ﺑﮑ‪‬ﯾﻦ‪ .‬ﻟﻪ ﻧﺎو ﺗﺎﮐﺴﯽﯾﻪﮐﻪ دا ﭘﯿﺎو‪‬ﮑﯽﺗﺮی ﺗ‪‬ﺪا ﺑﻮو ﻧﺎزاﻧﻢ ﺗـﻪور‪‬ﺰی ﺑـﻮو ﯾـﺎن ﻧـﺎ‪،‬‬ ‫ﺋ‪‬ﻤﻪ ﺑﺎﺳﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ و ﺑﺮﯾﻨﺪارهﮐﺎﻧﻤﺎن ﺑﯚ ﮐﺮد و ووﺗﻤﺎن ﻟﻪ ﭘﯚﻣﺎدی ﮐﺎﻻﻣﯿﻦ دهﮔﻪڕ‪‬ﯿﻦ ﺑﯚ ﺑﺮﯾﻨﺪارهﮐﺎﻧﻤﺎن‪ .‬ووﺗﯽ‪:‬‬ ‫* ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﻣﻦ وهرن‪ ،‬ﯾﺎرﻣﻪﺗﯿﺘﺎن دهﮐﻪم‪.‬‬ ‫ﺋ‪‬ﻤﻪش ﺑﻪدوای ﺋﻪو دا ڕۆﯾﺸﺘﯿﻦ ﺑﯚ ﺋﯿﺪارهﯾﻪک ﮐﻪ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ ﻟﻪ ﺑﯿﺮم ﻧﻪﻣﺎوه ﮐﺎﻣﻪ ﺑﻮو‪ .‬دوای ﭼﻪﻧﺪ ﺧﻮﻟﻪﮐ‪‬ﮏ ھﺎت ﺑﯚ ﻻﻣﺎن و ‪ 7 - 8‬ﻗﻮﺗـﻮ ﭘﯚﻣـﺎدی ﺑﯚﻣـﺎن ھ‪‬ﻨـﺎ‪ .‬زۆرﻣـﺎن ﭘـ‪‬‬ ‫ﺧﯚش ﺑﻮو و زۆر ﺳﻮﭘﺎﺳﻤﺎن ﮐﺮد‪ .‬ووﺗﯽ‪:‬‬ ‫*ﭘ‪‬ﻮﯾﺴﺖ ﺑﻪ ﺳﻮﭘﺎس ﻧﺎﮐﺎت‪ ،‬ﺋﻪوه ﺑﭽﻮﮐﺘﺮﯾﻦ ﮐﺎر‪‬ﮑﻪ ﮐﻪ ﻣﻦ دهﺗﻮاﻧﻢ ﺑﯚ ﯾﺎرﻣﻪﺗﯽ ﺋ‪‬ﻮه ﺑﯿﮑﻪم‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﭘﻪﻟﻪ ﺑﯚ ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪ ﮔﻪڕاﯾﻨﻪوه و ﭘﯚﻣﺎدهﮐﺎﻧﻤﺎن ﻟﻪ ﺟﻪﻻل و ﺣﻮﺳ‪‬ﻦ داﺑﻪش ﮐﺮد ‪.‬‬

‫‪71‬‬

‫* ﭘﺪرم زﺧﻤﯽ ﺷﺪه‪ ،‬ﭼﺸﺎش ﻧﻤﯿﺒﯿﻨﻪ‪ .‬ﻣﯿﺨﻮام ﺑﺒﺮﻣﺶ ﺣﻤﺎم ﮐﺮﯾﻢ ﻋﺰﯾﺰی )ﺑﺎوﮐﻢ ﺑﺮﯾﻨﺪار ﺑﻮوه ﭼﺎوهﮐﺎﻧﯽ ﻧﺎﺑﯿﻨﻦ‪ .‬دهم ھﻪوێ ﺑﯿﺒﻪم ﺑﯚ ﺣﻪﻣﺎﻣﯽ ﮐﻪرﯾﻤﯽ ﻋﻪزﯾﺰی(‪.‬‬ ‫* ﺳﻮار ﺷﯿﻦ )ﺳﻮار ﺑﻦ(‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﭘﻪﻟﻪ ﺑﺎوﮐﻤﻢ ﺳﻮاری ﭘﺸﺘﯽ ﻣﺎﺷ‪‬ﻨﻪﮐﻪ ﮐﺮد و ﺧﯚﺷﻢ ﺳﻮار ﺑﻮوم‪ .‬دوای ﻣﺎوهﯾﻪﮐﯽ ﮐﻮرت ﮔﻪﯾﺸﺘﯿﻨﻪ ﺣﻪﻣﺎﻣﯽ ﻋﻪزﯾﺰی‪.‬‬ ‫زۆر‬ ‫دﯾﻤﻪﻧ‪‬ﮑﯽ ﺳﻪرﺳﻮڕھ‪‬ﻨﻪر ﺑﻮو‪ .‬ﻟﻪ ﭘ‪‬ﺶ ﺣﻪﻣﺎﻣﻪﮐﻪ ﮐﻪ ﻣﻪﯾﺪاﻧ‪‬ﮑﯽ ﺋﺎوا‪‬ﻪ ﺑﻮو ﺗﻪﺧﺘﯽ ﺧﻪوﯾﺎن داﻧﺎﺑﻮون و ﺑﺮﯾﻨﺪار‪‬ﮑﯽ ر‬ ‫ﻟﻪ ﺳﻪر ﺋﻪو ﺗﻪﺧﺘﺎﻧﻪ ﺧﻪوﺗﺒﻮون و ﺧﻪ‪‬ﮑ‪‬ﮑﯽ زۆرﯾﺶ ﮐﻪ وهک ﻣـﻦ زﯾﺎﻧﯿـﺎن ﭘـ‪ ‬ﻧﻪﮔﻪﯾﺸـﺘﺒﻮو ﻟـﻪ دهورهﯾـﺎن ھﻪ‪‬ﺪهﺳـﻮڕان‪.‬‬ ‫ﺧﻪﺑــﻪر‪‬ﮏ ﻟــﻪ ﭘﺰﯾﺸــﮏ و دهرﻣــﺎن ﻧــﻪﺑﻮو‪ .‬ﺟﮕــﻪ ﻟــﻪ ﺳــ‪‬ﺮۆم و ﻗــﻪﺗﺮهی ﭼــﺎو‪ .‬ﺗــﻪﺧﺘ‪‬ﮑﻢ ﺑــﯚ ﺑــﺎوﮐﻢ دﯾﺘــﻪوه و ھــﻪو‪‬ﻢ دا‬ ‫ﭘﺰﯾﺸﮑ‪‬ﮏ ﯾﺎ ﺧﻮد ﻧ‪‬ﺮﺳ‪‬ﮏ ﺑﺪۆزﻣﻪوه ﺗـﺎ ﮐـﻮ ﯾﺎرﻣـﻪﺗﯽ ﺑـﺎوﮐﻢ ﺑـﺪات‪ .‬ﺑـﻪ دوای ﺳـ‪‬ﺮۆم ﯾـﺎ ﻗـﻪﺗﺮه ﺑـﯚ ﺑـﺎوﮐﻢ دهﮔـﻪڕام ﮐـﻪ‬ ‫ﭼﺎوم ﺑﻪ ﺟﻪﻻﻟﯽ ﺑﺮام ﮐﻪوت ﮐﻪ ﻟـﻪ ﺳـﻪر ﺗـﻪﺧﺘ‪‬ﮏ ڕاﮐﺸـﺎﺑﻮو‪ .‬ﻻم ﺳـﻪﯾﺮ ﺑـﻮو ﭼﻮﻧﮑـﻮ ﺟـﻪﻻل رۆژی ﭘ‪‬ﺸـﺪا رۆﯾﺸـﺘﺒﻮو ﺑـﯚ‬ ‫ﺷﯿﻨﻮێ‪ .‬ﻟ‪‬ﯽ ﭼﻮوﻣﻪ ﭘ‪‬ﺶ ووﺗﻢ‪:‬‬ ‫* ﺋﻪوه ﺗﯚ چ دهﮐﻪی ﻟ‪‬ﺮه؟‬ ‫زۆر‬ ‫* ﺷﻪوی راﺑﻮردوو ﺣﺎ‪‬ﻢ زۆر ﺧﺮاپ ﺑﻮو‪ .‬ﭼﺎوم زۆر ﺋﺎزارﯾﺎن ھﻪﺑﻮو‪ ،‬ﻧﯿﻮهﺷﻪو ھ‪‬ﻨﺎﯾﺎﻧﻢ ﺑﯚ ﺋ‪‬ﺮه‪ .‬ﺋ‪‬ﺴﺘﺎش ﭼﺎوهﮐـﺎﻧﻢ ر‬ ‫ﺋﺎزارﯾﺎن ھﻪﯾﻪ‪.‬‬ ‫ﺋﻪو ﺷﻮ‪‬ﻨﻪی ﺑﺮﯾﻨـﺪارهﮐﺎﻧﯿـﺎن ﻟـ‪ ‬راﮔﺮﺗﺒـﻮو ﺑـﻪ ھـﯿﭻ ﺷـ‪‬ﻮهﯾﻪک ﺷـﯿﺎوی ﺋـﻪو ﻣﻪﺑﻪﺳـﺘﻪ ﻧـﻪﺑﻮو‪ .‬ھـﻪﺗﺎو ﻟـﻪ ﺋﺎﺳـﻤﺎن ﺑـﻮو و‬ ‫ﺗﯿﺸﮏ و ﮔﻪرﻣﺎی ﺋﻪو ﺋﺎزاری ﺑﺮﯾﻨﺪارهﮐﺎﻧﯽ زۆرﺗﺮ دهﮐﺮد‪ .‬ﺗﻪپ و ﺗﯚزی ھﺎﺗﻮﭼﯚی ﻣﺎﺷ‪‬ﻨﻪﮐﺎن ﯾﺎرﻣﻪﺗﯽ ﯾﻪﮐﯽ ﺑﻪو وهزﻋﻪ ﻧﻪدهﮐﺮد‪ .‬ﺟﺎرﺟﺎر دهﻧﮕﯽ ﻓﺮۆﮐﻪ ﻟـﻪ ﺑـﻪرزاﯾﯽ ﺋﺎﺳـﻤﺎن‬ ‫دهھﺎت ﮐﻪ ﺑﻪ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ دا ﺗ‪‬ﭙﻪڕ دهﺑﻮون و ﺑﻪ دوای ﺋﻪو دا ﮔﺮﻣﻪی ﭘﻪداﻓﻪﻧﺪ ﮔﻮ‪‬ﯽ ﭘﯿﺎوی ﮐﻪڕ دهﮐﺮد‪.‬‬ ‫ﺧﻪ‪‬ﮑ‪‬ﮑﯽ زۆر ﺑﯚ ﺷﺎرهﮐﺎﻧﯽ دهوروﺑﻪر ﺑﻪڕێ ﮐﺮاﺑﻮون‪ .‬د‪‬ﻨﯿﺎ ﺑﻮوم ﮐﻪ ﺋﻪو ﺷﻮ‪‬ﻨﻪ ﺑﯚ ﺑﺎوﮐﻢ و ﺟﻪﻻﻟﯽ ﺑﺮام ﺑﺎش ﻧﯿﯿﻪ و ﻟﻪ ﻓﮑﺮی ﺋﻪوه داﺑﻮوم ﮐـﻪ ھـﻪر ﭼﯚﻧ‪‬ـﮏ ﺑ‪‬ـﺖ ﺋـﻪوان ﺑـﯚ‬ ‫ﺷﺎر‪‬ﮑﯽﺗﺮ راﮔﻮ‪‬ﺰم‪ .‬وا دﯾﺎر ﺑﻮو ﮐﻪ ﺣﻮﮐﻮﻣﻪت ﺑﻪ ﺗﻪﻣﺎی ﺑﻪڕێ ﮐﺮدﻧﯽ ﺋﻪو ﺧﻪ‪‬ﮑﻪی ﮐﻪ ﻟﻪ ﺑﻪر دهرﮔﺎی ﺣﻪﻣﺎﻣﯽ ﻋﻪزﯾﺰی ﻣﺎﺑﻮوﻧﻪوه ﻧـﻪﺑﻮو و ﺧﯚﺷـﻢ ﻣﺎﺷـ‪‬ﻨﻢ ﻧـﻪﺑﻮو‪ .‬ﻟـﻪ ﻧﺎﮐـﺎو‬ ‫ﭼﺎوم ﺑﻪ رهﺣﯿﻤﯽ ﺧﺎ‪‬ﯚزام ﮐﻪ ﺷﯚﻓﯿﺮی ﺋﺎﻣﺒﻮ‪‬ﻧﺲ ﺑﻮو ﮐﻪوت‪ .‬دوای ﭼﺎک و ﺧﯚﺷﯽ ووﺗﯽ‪:‬‬ ‫* ﺋﻪﮔﻪر رهﺣﻤﺎﻧﯽ ﺷﻪﮐﺮهی )ﻧـﺎوﺑﺮاو ﺋـﻪوﮐﺎت ﺳـﻪرﺑﺎز ﭘﺎﺳـﺪار ﺑـﻮو و ﮐﺮدﺑﻮوﯾﺎﻧـﻪ ﺑﻪرﭘﺮﺳـﯽ ﻧﻪﺧﯚﺷـﺨﺎﻧﻪی ﺳﻪردهﺷـﺖ( ﺋﯿـﺰﻧﻢ ﺑـﺪات ﻣـﻦ ﺑﺎوﮐـﺖ و ﺟـﻪﻻل ﺑـﻪ دوو ﺳـﻪﻋﺎت ده‬ ‫ﮔﻪﯾﻪﻧﻤﻪ ورﻣ‪. ‬‬ ‫* ﻣﻦ رهﺣﻤﺎن ﻟﻪ ﮐﻮێ ﺑﺒﯿﻨﻤﻪوه؟‬ ‫* ﻟﻪ دهرﻣﺎﻧﮕﺎی ﺳﻮﭘﺎی ﭘﺎﺳﺪاراﻧﻪ‪.‬‬ ‫ﺋﻪو ﺷﻮ‪‬ﻨﻪ ﻟﻪ ﭘﺸﺖ ﺷ‪‬ﺮ و ﺧﻮرﺷﯿﺪی ﻗﻪدﯾﻢ ﮐﻪ ﺋﻪو ﮐﺎت ﮐﺮدﺑﻮوﯾﺎﻧﻪ ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪاری ھﻪ‪‬ﮑﻪوﺗﺒﻮو و ﻧﺰﯾﮑﯽ ﺣﻪﻣﺎﻣﯽ ﻋﻪزﯾﺰی ﺑﻮو‪ .‬ﺑﻪ ﭘﻪﻟﻪ ﺧﯚﻣﻢ ﮔﻪﯾﺎﻧﺪه دهرﻣﺎﻧﺨﺎﻧﻪی‬ ‫ﺳﻮﭘﺎ و رهﺣﻤﺎﻧﻢ دﯾﺘﻪوه‪ .‬ﺟ‪‬ﮕﺎی ﺑﺎﺳﻪ ﮐﻪ ﻣﻦ ﻟﻪ ﮔﻪڵ رهﺣﻤﺎن ﭼﻪﻧﺪ ﺳﺎڵ ﻟﻪ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ھﺎوﭘﯚل ﺑﻮوم و ﺑﻪ ﺑﺎﺷﯽ ﯾـﻪﮐﺘﺮﻣﺎن دهﻧﺎﺳـﯽ ﺑـﻪ ﺗﺎﯾﺒـﻪت ﮐـﻪ ﺋـﻪو ﺑﺮادهر‪‬ﮑـﯽ ﻧﺰﯾﮑـﯽ‬ ‫د‪‬ﺸﺎدی ﺋﺎﻣﯚزام ﺑﻮو د‪‬ﻨﯿﺎ ﺑﻮوم ﮐﻪ داواﯾﻪﮐﻪم رهت ﻧﺎﮐﺎﺗﻪوه‪ .‬دوای ﺳ‪‬و ﮐﺮدن زۆر ﺑﻪ ﺗ‪‬ﺮادﯾﻮﯾﻪوه ووﺗﻢ‪:‬‬ ‫* ﮐﺎک رهﺣﻤﺎن وا ﺑﺎوﮐﻢ و ﺟﻪﻻﻟﯽ ﺑﺮام ﺑﻪ ھﯚی ﺑﯚردوﻣﺎﻧﯽ دو‪‬ﻨ‪ ‬ﺑﺮﯾﻨﺪار ﺑﻮون و ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ ﻟﻪ ﺑﻪر دهرﮔﺎی ﺣﻪﻣﺎﻣﯽ ﻋﻪزﯾﺰی ﭼـﺎوهڕواﻧﯽ ﭼـﺎودﯾ‪‬ێ ﭘﺰﯾﺸـﮑﯽ دهﮐـﻪن‪ .‬ﺑﻪداﺧـﻪوه‬ ‫ﮐﻪس ﻧﯿﯿﻪ ﭘ‪‬ﯿﺎن ڕاﺑﮕﺎت ھﻪر ﺑﯚﯾﻪ دهﺑ‪ ‬ھﻪرﭼﯽ زووﺗﺮ ﺑﯚ ﺷﺎر‪‬ﮑﯽﺗﺮ ﺑﻪڕێ ﺑﮑﺮ‪‬ﻦ‪.‬‬ ‫* ﺑﺎﺷﻪ ﻣﻦ چ ﮐﺎر‪‬ﮑﻢ ﻟﻪ دهﺳﺖ د‪‬ﺖ؟‬ ‫* ﺑﯚ ﺧﯚت دهزاﻧﯽ رهﺣﯿﻤﯽ ﺧﺎ‪‬ﯚزام ﺷﯚﻓﯿﺮی ﺋﺎﻣﺒﻮ‪‬ﻧﺴﻪ‪ .‬ﺋﻪو ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ ﻟﻪ ﮐـﻦ ﺑـﺎوﮐﻢ و ﺟﻪﻻﻟـﻪ و ده‪‬ـ‪ ‬ﺋﻪﮔـﻪر ﮐـﺎک رهﺣﻤـﺎن ﺋﯿـﺰن ﺑـﺪات ﻣـﻦ ﺑـﻪ دوو ﺳـﻪﻋﺎت دهﯾـﺎن ﮔﻪﯾﻪﻧﻤـﻪ‬ ‫ورﻣ‪. ‬‬ ‫* ﻧﺎﺑ‪‬ﺖ‪ ،‬ﻣﻦ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻢ ﺋﻪو ﺋﯿﺠﺎزهﯾﻪی ﭘ‪ ‬ﺑﺪهم‪.‬‬ ‫* ﺑﯚ ﻧﺎﺑ‪‬ﺖ‪ .‬ﺑﺎوهڕ ﺑﮑﻪ وهزﻋﯽ ﺑﺎوﮐﻢ و ﺑﺮاﮐﻪم زۆر ﺧﺮاﭘﻪ‪ .‬ﺋ‪‬ﻤﻪ دهﺗﻮاﻧﯿﻦ ﭼﻪﻧﺪ ﮐﻪﺳﯽﺗﺮﯾﺶ ﮐﻪ ﺣﺎ‪‬ﯿﺎن ﺑﺎش ﻧﯿﯿﻪ ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﺧﯚﻣﺎن ﺑﺒﻪﯾﻦ‪.‬‬ ‫* ﻧﺎﺑ‪ ‬ﮐﺎﮐﻪ ﻧﺎﺑ‪ .‬ﺧﯚ ﺋﻪو ﺷﺘﻪ ھﻪر وا ﺋﺎﺳﺎن ﻧﯿﯿﻪ‪ .‬ﺋﻪﮔﻪر ﺑﺮاﯾﺎﻧﯽ ﭘﺎﺳﺪار ﭘ‪‬ﻮﯾﺴﺘﯽ ﯾﺎن ﺑﻪ ﺋﺎﻣﺒﻮ‪‬ﻧﺲ ھﻪﺑ‪‬ﺖ و ﻟ‪‬ﺮه ﺋﺎﻣﺒﻮ‪‬ﻧﺴﯽ ﻟ‪ ‬ﻧﻪﺑ‪‬ﺖ ﻣﻦ ﺑﻪر ﭘﺮﺳﯿﺎرم‪.‬‬ ‫زۆر ھﻪو‪‬ﻢ دا و زۆر ﭘﺎراﻣﻪوه ﺑﻪ‪‬م ﺑ‪ ‬ﺳﻮود ﺑﻮو‪ .‬ﺑﻪ د‪‬ﮑﯽ ﭘ‪ ‬ﻟﻪ ﭘﻪژاره و ﺑﻪ ﺳﯿﻨﮕ‪‬ﮑﯽ ﭘ‪ ‬ﻟﻪ ڕق و ﻗﯿﻦ ﻟﻪ ﺑ‪ ‬دهﺳﻪ‪‬ﺗﯽ ﺧﯚم و ﺑ‪ ‬وهﻓﺎﯾﯽ ھﺎور‪‬ﯽ ﭘ‪‬ﺸﻮوم ﮔﻪڕاﻣﻪوه‬ ‫ﺑﯚ ﻻی ﺑﺎوﮐﻢ و ﺑﺮاﮐﻪم‪.‬‬

‫‪70‬‬

‫ﺟﻪﻻل ﻣﺎ‪‬ﺌﺎواﯾﯽ ﻟﻪ ﺋ‪‬ﻤﻪ ﮐﺮد و ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﻧﺎھﯿﺪ رۆﯾﺸﺖ‪.‬‬ ‫ھﻪوا‪‬ﯽ ﺗ‪‬ﮑﭽﻮوﻧﯽ ﺑﺎری ﺗﻪﻧﺪوروﺳﺘﯽ ﺧﻪ‪‬ﮏ ﭘﻪﯾﺘﺎ ﭘﻪﯾﺘﺎ دهھﺎﺗﻦ‪ .‬ھﻪوا‪‬ﯽ ﻣﻪرﮔﯽ ﻋـﻪزﯾﺰ ﺋﺎﻏـﺎی ﺋﺎ‪‬ﺧـﺎﻧﯽ و ﻣـﻪﻻ ﺑـﺎﻗﯽ ﺑـﻪ ھـﯚی ﺑـﯚﻣﺒﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻟـﻪ ﺷـﺎر دا ﺑـ‪‬و ﺑـﯚوه‪.‬‬ ‫زۆری ﭘ‪ ‬ﻧﻪﭼﻮو ﮐﻪ ﻟﻪ ﺑ‪‬ﯿﻨﺪﮔﯚی ﻣﺰﮔﻪوﺗﯽ ﺳﻪرﭼﺎوێ ھﺎوارﯾﺎن ﮐﺮد ﮐﻪ ھﻪر ﮐﻪس ﺑﺎری ﺗﻪﻧﺪوروﺳﺘﯽ ﺧﻪراﭘﻪ ﺑﭽ‪‬ﺖ ﺑﯚ ﺳﺎ‪‬ﯚﻧﯽ وهرزﺷﯽ )ﺑﺎﺷﮕﺎه( ﮐﻪ ﻟـﻪ ﻧﺰﯾﮑـﻪی ژاﻧـﺪارﻣ‪‬ﺮی‬ ‫ھﻪ‪‬ﮑﻪوﺗﺒﻮو‪ .‬ھﯚﯾﻪﮐﻪﺷﯽ ﻧﻪﺑﻮوﻧﯽ ﺟ‪‬ﮕﺎ ﻟﻪ ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪ ﺑﻮو ‪.‬‬ ‫دوای ﻧﺎن ﺧﻮاردن ﻣﻦ ﭼﻮوﻣﻪ ھﯚدهی ﺧﯚم ﻟﻪ ﻗﺎﺗﯽ ﯾﻪﮐﻪم‪ .‬زۆری ﭘ‪ ‬ﻧﻪﭼﻮو ﮐﻪ ﺷﻠ‪‬ﺮی ﺧﻮﺷﮑﻢ ﻟﻪ دهرﮔﺎی دا‪ .‬ﮐﻪ ﮐﺮدﻣﻪوه ووﺗﯽ‪:‬‬ ‫* ﺑﺎوﮐﻢ ﺣﺎ‪‬ﯽ ﺑﺎش ﻧﯿﯿﻪ و دهﺑ‪ ‬ﺑﯿﺒﻪی ﺑﯚ ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪ‪.‬‬ ‫ﮐﻪ ﭼﻮوم ﺑﯚ ﻻی ﺑﺎوﮐﻢ ووﺗﯽ‪:‬‬ ‫* ﭼﺎو و ﮔﻪرووم زۆر ﺋﺎزارﯾﺎن ھﻪﯾﻪ دهﺑ‪ ‬ﺑﻢ ﺑﻪی ﺑﯚ ﻻی دوﮐﺘﯚر‪.‬‬ ‫ﻣﻨﯿﺶ دهﺳﺘﯽ ﺑﺎوﮐﻤﻢ ﮔﺮت و ھ‪‬ﺪی ھ‪‬ﺪی ﺑﻪرهو ﺑﺎﺷﮕﺎه وهرێ ﮐﻪوﺗﯿﻦ‪ .‬ﮐـﻪ ﮔﻪﯾﺸـﺘﯿﻨﻪ ﺑﺎﺷـﮕﺎه دﯾﻤـﻪﻧ‪‬ﮑﯽ ﺳـﻪﯾﺮم ﮐﻪوﺗـﻪ ﺑـﻪر ﭼـﺎو‪ .‬ﻟـﻪ ﺋـﻪو ﻣﻪﯾﺪاﻧـﻪی ﮐـﻪ ﺟـﺎران وهرزﺷـﻮاﻧﺎن‬ ‫زۆرهﺑﺎﻧﯽ و ﭘﯿﻨﮓ ﭘﯚﻧﮓ و وهرزﺷﯽﺗﺮﯾﺎن دهﮐﺮد ﺑﻪ ڕﯾﺰ ﺗﻪﺧﺘﯽ ﺧﻪو داﻧﺪراﺑﻮون و ھﻪﻧﺪ‪‬ﮏ ﻟﻪ ﺗﻪﺧﺘﻪﮐﺎن ﺧﻪ‪‬ﮑﯿﺎن ﻟﻪ ﺳﻪر راﮐﺸـﺎﺑﻮو‪ .‬ﺑﻪﺷـ‪‬ﮑﯿﺎن ﺳـ‪‬ﺮۆﻣﯿﺎن ﺑـﯚ ھﻪ‪‬ﻮاﺳـﺮاﺑﻮو‬ ‫و ھﻪﻧﺪ‪‬ﮑﯿﺶ ﭼﺎوهڕواﻧﯽ دهرﻣﺎن ﺑﻮون‪ .‬ﺑﻪﺷ‪‬ﮏ ﻟﻪ ﺑﻪر ﺋﺎزار ھﺎت و ھﺎوارﯾﺎن ﺑﻮو و ﺑﻪ ﺷ‪‬ﻜﯿﺶ وهک ﺑﺎوﮐﻢ ﺑﻪ ﺑ‪‬ﺪهﻧﮕﯽ ﺋﺎزارﯾﺎن دهﭼ‪‬ﺸﺖ ‪.‬‬ ‫دوو ﮐﻪس ﻟﻪ ﺣﺎ‪‬ﮑﺪا ﮐﻪ ﻣﺎﺳﮑﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯿﺎن ﺑﻪ دهﻣﻪوه ﺑﻮو ﯾﺎرﻣـﻪﺗﯽ ﺑﺮﯾﻨـﺪارهﮐﺎﻧﯿﺎن دهدا و ﯾـﻪﻛ‪‬ﮑﯿﺶ ﭼﻪﻧـﺪ ﮐﻪﺳـﯽ ﻟـﻪ ﺧـﯚی ﮐـﯚ ﮐﺮدﺑـﯚۆوه و ﻓ‪‬ـﺮی ﻟ‪‬ـﺪاﻧﯽ دهرزی و ﺳـ‪‬ﺮۆم‬ ‫ھﻪ‪‬ﻮاﺳﯿﻨﯽ دهﮐﺮدن‪.‬‬ ‫ﭼﺎوهڕروان ﺑﻮوم ﮐﻪ ﯾﻪﮐ‪‬ﮏ ﯾﺎرﻣﻪﺗﯽ ﺑﺎوﮐﻢ ﺑﮑﺎت‪ .‬ﭘﺎش ﺗﺎو‪‬ﮏ ﮐﻪ ھﯿﭻ ﺧﻪﺑﻪر ﻟﻪ ﯾﺎرﻣﻪﺗﯿﺪهر ﻧﻪﺑﻮو ھﺎﺗﻤﻪ ﺳﻪر ﺋﻪو ﺑﺎوهڕه ﮐﻪ ﻣﺎﻧﻪوه ﻟﻪو ﺷﻮ‪‬ﻨﻪ ﺑﻪ ﻗـﺎزاﻧﺠﯽ ﺑـﺎوﮐﻢ ﻧﯿﯿـﻪ‪.‬‬ ‫ﺑﯿﺴﺘﻢ ﮐﻪ ﺣﻪﻣﺎﻣﯽ ﮐﻪرﯾﻤﯽ ﻋﻪزﯾﺰی ﺑﯚ ﺑﺮﯾﻨﺪارهﮐﺎن ﺋﺎوا‪‬ﻪﯾﻪ و ﺑﺮﯾﻨﺪارهﮐﺎن دهﺗﻮاﻧﻦ ﻟﻪوێ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﺸﯚن‪ .‬ﺑﯚﯾﻪ دهﺳﺘﯽ ﺑﺎوﮐﻤﻢ ﮔﺮت و ﺑﻪرهو ﺣﻪﻣﺎﻣﯽ ﻋـﻪزﯾﺰی ﮐـﻪ ﻟـﻪ ﺑﺎﺷـﮕﺎه‬ ‫زۆر دوور ﻧﻪﺑﻮو رۆﯾﺸﺘﯿﻦ‪ .‬ﮐﻪ ﮔﻪﯾﺸﺘﯿﻨﻪ ﺋﻪوێ ﺧﻪ‪‬ﮑ‪‬ﮑﯽ زۆر ﮐﻪ ﺋﺎزارﯾﺎن ھﻪﺑﻮو ﻟﻪوێ ﻟﻪ ﺳﻪره دا ڕاوهﺳﺘﺎﺑﻮون ‪.‬‬ ‫ﭘﺎش ﺗﺎو‪‬ﮏ ﯾﻪﮐ‪‬ﮏ ﻗﻪﺗﺮهﯾﻪﮐﯽ ﻟﻪ ﭼﺎوی ﺑﺎوﮐﻢ ﮐﺮد و ﺑﻪ دوای ﺋﻪو دا ﺳﻪرهی ﺑﺎوﮐﻢ ھﺎت ﺗﺎ ﺧﯚی ﺑﺸﻮات‪ .‬ﭼﻪﻧﺪ ﺧﻮﻟﻪﮐ‪‬ﮏ دواﺗﺮ ﺑﺎوﮐﻢ ھﺎﺗﻪ دهر ﺑﻪ‪‬م ھﻪر ھﻪﻣﺎن ﺑـﻪرﮔﯽ‬ ‫ﭘ‪‬ﺸﻮوی ﻟﻪ ﺑﻪر داﺑﻮو )دواﺗﺮ ﺗ‪‬ﮕﻪﯾﺸﺘﻢ ﮐﻪ ﺑﻪرﮔﯽ ﺑﺎوﮐﻢ ﺑﻪ ھـﯚی ﺋـﻪو ﺗـﻪپ و ﺗـﯚزهی ﮐـﻪ دوای ﺑﯚﻣﺒـﺎران ﻟ‪‬ـﯽ ﻧﯿﺸـﺘﺒﻮو ﮔﯿـﺮۆدهی ﻣـﺎددهی ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﺒـﻮو و ﭼﻪﻧـﺪ رۆژ دواﺗـﺮ‬ ‫ﮐﺎﺗ‪‬ﮏ ﮐﻪ داﯾﮑﻢ ﺋﻪو ﺑﻪرﮔﺎﻧﻪی ﺷﺘﺒﻮو ھﻪر دوو ﺑﺎﺳﮑﯽ ﺳﻮوﺗﺎﺑﻮون(‪ .‬ﺑﻪ ﯾﻪﮐﻪوه ﺑﻪرهو ﻣﺎل ﮔﻪڕاﯾﻨﻪوه و ﻣـﻦ ﺑـﯚ ﺧـﻪوﺗﻦ ﭼـﻮوم ﺑـﯚ ھـﯚدهی ﺧـﯚم و ﺑﺎوﮐﯿﺸـﻢ ڕۆﯾﺸـﺖ ﺑـﯚ ھـﯚدهی‬ ‫ﺧﯚی ﻟﻪ ﻗﺎﺗﯽ دووھﻪم ﺑﯚ ﺋﻪوهی ﮐﻪ ﺑﺨﻪو‪‬ﺖ‪.‬‬ ‫ﭼﻪﻧﺪ ﮐﺎﺗﮋﻣ‪‬ﺮ دواﺗﺮ واﺗﻪ ﺑﻪره ﺑﻪﯾﺎﻧﯽ زوو ﺑﻪ دهﻧﮕﯽ دهرﮔﺎ ﻟﻪ ﺧﻪو ھﻪﺳﺘﺎم‪ .‬ﮐﻪ دهرﮔﺎم ﮐﺮدهوه دﯾﺘﻢ ﺷﻠ‪‬ﺮی ﺧﻮﺷﮑﻤﻪ ‪.‬‬ ‫* ﭼﯿﻪ ﺑﻪو ﺑﻪﯾﺎﻧﯽ زووهی ﭼﯿﺖ دهوێ؟‬ ‫* ﺑﺎوﮐﻢ ﺣﺎ‪‬ﯽ زۆر ﺧﺮاﭘﻪ‪ .‬ﺋﻪﻣﺸﻪو ﻟﻪ ﺑﻪر ﺋﺎزاری ﻟﻪﺷﯽ ھﻪر ﻧﻪ ﺧﻪوﺗﻮوه‪ .‬ﺋﻪﮔﻪر ﻧﻪیﺑﻪی ﺑﯚ ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪ ﺑ‪ ‬ﺷﮏ دهﻣﺮ‪‬ﺖ‪.‬‬ ‫ﮐﻪ ﭼﻮوم ﺑﯚ ﻻی ﺑﺎوﮐﻢ دﯾﺘﻢ ﻟﻪ ﺑﻪر ﺋﺎزاری ﭼﺎوو و ﺳﻮﺗﺎﻧﯽ ﻟﻪﺷﯽ ھﺎواری ﻟ‪ ‬ﺑ‪‬ﯿﻨﺪ ﺑﻮوه‪ .‬ﺑﺎوﮐﻢ ﭘﯿﺎو‪‬ﮑﯽ زۆر ﺑﻪ ﺟﻪرﮔﻪ‪ ،‬ﻗﻪت ﺗﺎ ﺋﻪو ﮐﺎت ﺑـﺎوﮐﻤﻢ ﺑـﻪو ﺷـ‪‬ﻮهﯾﻪ ﻧـﻪدﯾﺘﺒﻮو‪،‬‬ ‫ﺗﺎو‪‬ﮏ ڕاوهﺳﺘﺎ و ﺋﻪو ﮐﺎت ووﺗﯽ‪:‬‬ ‫* ﭼﯿﻢ ﻟ‪ ‬دهﮐﻪی؟ ﭼﺎوم ﺑﯚ ھﻪ‪‬ﻨﺎﯾﻪن‪ ،‬ﮔﻪرووم ده‪‬ﯽ ﺋﺎوری ﺗ‪ ‬ﺑﻪر ﺑﻮوه و ﺷـﻮ‪‬ﻨﯽ ﺗﺮﯾﺸـﻢ وهھـﺎ دهﮐﺮوز‪‬ﺘـﻪوه ده‪‬ـﯽ داﻏـﺖ ﮐـﺮدووه‪ .‬ﺋﻪوﺷـﯚ ھـﻪر دهرو ژوورم ﺑـﻮوه‪ ،‬ﺋـﺎزار‬ ‫ﺗﯿﻨﯽ ﺑﯚم ھ‪‬ﻨﺎوه‪.‬‬ ‫دهﺳﺘﯽ ﺑﺎوﮐﻤﻢ ﮔﺮت و زۆر ﻟﻪﺳﻪرﺧﯚ ﮐﻪوﺗﯿﻨﻪ ڕێ‪ .‬ﺑﻪ زهﺣﻤﻪﺗ‪‬ﮑﯽ زۆر و دوای ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ ﺧﻮﻟﻪک ﮔﻪﯾﺸﺘﯿﻨﻪ ﮐـﻦ ﺳـﻪرﭼﺎوێ ﮐـﻪ ﺗـﻪﻧﯿﺎ ﭼﻪﻧـﺪ ﺳـﻪد ﻣﯿﺘﺮ‪‬ـﮏ ﻟـﻪ ﻣـﺎ‪‬ﯽ ﺋ‪‬ﻤـﻪ دوور‬ ‫ﺑﻮو ‪.‬‬ ‫ﺑﺎوﮐﻢ ﻧﻪی دهﺗﻮاﻧﯽ ﭼﯽﺗﺮ ﺑ‪‬وات و ھﻪر وا ﻟﻪ ﺑﻪر ﺋﺎزاری زۆر ھﺎواری دهﮐﺮد‪.‬‬ ‫ﭼﻮﻧﮑﻮ ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪ ﮐﻪﺳﯽ وهر ﻧﻪدهﮔﺮت ﺑﻪ ﺗﻪﻣﺎ ﺑﻮوم دﯾﺴﺎن ﺑﯿﺒﻪﻣﻪ ﺣﻪﻣﺎﻣﯽ ﮐﻪرﯾﻤﯽ ﻋﻪزﯾﺰی‪ .‬دﯾﻤﻪﻧ‪‬ﮑﯽ زۆر ﺳﻪﯾﺮ ﺑﻮو‪ ،‬ھـﻪر ﮐـﻪس ﻣﺎﺷـ‪‬ﻦ ﯾـﺎ ﺧـﻮد ﺋـﺎﻣﺮازی راﮔﻮاﺳـﺘﻨﯽﺗﺮی‬ ‫ھﻪﺑﻮو ﭘ‪‬ی ﮐﺮدﺑﻮو ﻟﻪ ﺷﺘﻮﻣﻪک و ﻣﺮۆﭬﯽ ﻧﺰﯾﮑﯽ ﺧﯚی و ﺷﺎری ﺑـﻪﺟ‪ ‬دهھ‪‬ﺸـﺖ‪ .‬داوام ﻟـﻪ ﭼﻪﻧـﺪ ﮐـﻪس ﮐـﺮد ﺑﻤـﺎن ﺑـﺎت ﺑـﯚ ﺣـﻪﻣﺎﻣﯽ ﻋـﻪزﯾﺰی ﺑـﻪ‪‬م ﮐـﻪس ﺟـﻮاﺑﯽ ﻧﻪداﯾﻨـﻪوه و‬ ‫ﮐﺎﺗ‪‬ﮏ ﮐﻪ ﭼﺎوم ﻟﻪ ﺑﺎوﮐﻢ دهﮐﺮد د‪‬ﻨﯿﺎ ﺑﻮوم ﮐﻪ ﻧـﺎﺗﻮاﻧ‪ ‬ﺑـﻪ ﭘ‪‬ـﯽ ﺧـﯚی ﺗـﺎ ﺷـﻮ‪‬ﻨﯽ ﻧـﺎوﺑﺮاو ﺑـ‪‬وات‪ .‬دوای ﻧﺰﯾﮑـﻪی ﻧﯿـﻮ ﺳـﻪﻋﺎت ﺗﯚﯾﯚﺗﺎﯾـﻪﮐﯽ ﺋﻪرﺗﻪﺷـﯽ ھـﺎت و داوام ﻟ‪‬ﮑـﺮد‬ ‫ﺳﻮارﻣﺎن ﺑﮑﺎت‪ .‬ﭘﺮﺳﯽ‪:‬‬ ‫* ﮐﺠﺎ )ﺑﯚ ﮐﻮێ(؟‬

‫‪69‬‬

‫ھﻪروهھﺎ ﻟﻪ ﺑﯿﺮﻣﻪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺑﯿﺴﺘﻨﯽ ﻧﺎوی ﻣﺎ‪‬ﯽ ﺣﺎﺟﯽ ﻋﻪو‪‬ی واﺣﯿﺪی ﺗﺮس داﯾﮕﺮﺗﻢ‪ .‬ﻣﺎ‪‬ﯽ ﺋ‪‬ﻤﻪ ﮐﻪﻣﺘﺮ ﻟﻪ ﺳـﻪد ﻣﯿﺘـﺮ ﻟـﻪ ﻣـﺎ‪‬ﯽ ﺣـﺎﺟﯽ ﻋـﻪو‪ ‬دوور ﺑـﻮو و د‪‬ﻨﯿـﺎ ﺑـﻮوم ﻣـﺎ‪‬ﯽ‬ ‫ﺋ‪‬ﻤﻪش زهرهری ﭘ‪ ‬ﮔﻪﯾﺸﺘﻮوه ‪.‬‬ ‫ھ‪‬ﺸﺘﺎ ﮔﺮﻣﻪ ﮔﺮﻣﯽ ﻓﺮۆﮐﻪ و ﭘﻪداﻓﻪﻧﺪ ﺗﻪواو ﻧﻪﺑﺒﻮو ﮐﻪ ﻟﻪ دووﮐﺎﻧﯽ ھﺎدی ھﺎﺗﻤﻪ دهر‪ .‬ﭘﻪرۆﯾﻪﮐﻢ ﺑﻪ ﺑﻪر دهﻣﻤﻪوه ﮔﺮت و ھ‪‬ﺪی ھ‪‬ـﺪی ﺑـﻪ ﭘـ‪‬ﺶ دووﮐـﺎﻧﯽ ﺣﻪﺳـﻪﻧﯽ ﺣـﺎﻓﺰی و‬ ‫ﮐﻮﭼﻪی ﺋﺎﺳﻨﮕﻪران دا ﺑﻪرهو ﻣﺎڵ رۆﯾﺸﺘﻤﻪوه‪.‬‬ ‫ﮐﻪ ﮔﻪﯾﺸﺘﻤﻪوه ﻣﺎڵ ﻟﻪ ﺣﻪوﺷﯽ ﻣﺎ‪‬ﻪﮐﻪﻣﺎن ﭼﺎوم ﺑﻪ داﯾﮑﻢ و ﺷﻠ‪‬ﺮی ﺧﻮﺷﮑﻢ و ﺧ‪‬ﺰاﻧﻢ و ﺋﺎﻣﯚژﻧﻪ ھﺎﺟﻪرم ﮐﻪوت‪ .‬ھﻪﻣﻮوﯾﺎن ﭘﻪﺷﯚﮐﺎ ﺑﻮون‪ ...‬ھﻪر وهک ﺟﺎرهﮐﺎﻧﯽ ﭘ‪‬ﺸـﻮو داﯾﮑـﻢ‬ ‫ﺗﻮوک و دووﻋﺎی ﻟﻪ ﺳﻪددام دهﮐﺮد‪ .‬ﺋﻪوان ﺑﺎﺳﯽ ﮔﺮﻣﻪی ﺑﯚﻣﺐ و ﻓﺮۆﮐﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﮐﺮدم‪ .‬ﻣﻨﯿﺶ ﭘ‪‬ﻢ ووﺗﻦ‪:‬‬ ‫* ﻟﻪ وه دهﭼ‪ ‬ﺑﯚﻣﺒﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑ‪‬ﺖ‪ .‬ھﻪرﮐﻪﺳﻪی ﭘﻪڕۆﯾﻪک ﺗﻪڕ ﺑﮑﺎت و ﺑﻪ ﺑﻪر دهم و ﻟﻮوﺗﯽﯾﻪوه ﺑﮕﺮ‪‬ﺖ ‪.‬‬ ‫دﯾﺎر ﺑﻮو ﮐﻪ ﺑﯚﻣﺒ‪‬ﮏ ﺑﻪر ﻣﺎ‪‬ﯽ ﺣﺎﺟﯽ ﻋﻪو‪ ‬ﮐﻪوﺗﺒﻮو ﮐﻪ ﻟﻪ ﻣﺎ‪‬ﯽ ﺋ‪‬ﻤﻪ زۆر ﻧﺰﯾﮏ ﺑـﻮون‪ .‬ﻧ‪‬ـﻮان ﻣـﺎ‪‬ﯽ ﺋ‪‬ﻤـﻪو ﺋـﻪو ﻣﺎ‪‬ـﻪ ﺗـﻪﻧﯿﺎ ﻣـﺎ‪‬ﯽ ﻣﺤﻪﻣﻤـﻪدی دهرو‪‬ـﺶ ﮐـﻪرﯾﻢ و ﮐﻮوﭼـﻪی‬ ‫ﭼﺎﮐﻪ ﭼﮑﯚ‪‬ﻪ ﻣﺎﺑﻪﯾﻦ ﺑﻮو‪.‬‬ ‫ﻣﺎوهﯾﻪﮐﯽ ﭘ‪ ‬ﭼﻮو ﺋﻪو ﮐﺎت ﺑﺎوﮐﯿﺸﻢ ھﺎﺗﻪوه‪ .‬ﻟﻪ ﺣﻪوﺷﻪ راوهﺳﺘﺎو و ووﺗﯽ‪:‬‬ ‫* ﺑﻪ ﺧﻮای ﺋﻪو ﺧﻪ‪‬ﮑﻪ ﺗﺮﺳﻨﯚﮐﻪ‪ ،‬ﮐﻮڕه ﺧﯚ ﺑﻪﺷ‪‬ﮑﯿﺎن دووﮐﺎﻧﯿﺸﯿﺎن داﻧﻪﺧﺴﺖ و ھﻪر ﮐﻪ دهﻧﮕﯽ ﻓﺮۆﮐﻪﮐﺎن ھﺎت ڕاﯾـﺎن ﮐـﺮد‪ .‬ﺑـﻪ ﻓـﻪﺧﺮی ﻋﺎﻟـﻪم ﺑـﯚﻣﺒ‪‬ﮑﯽ ﻟـﻪ دووﮐـﺎﻧﯽ ﺣـﺎﺟﯽ‬ ‫رهﺳﻮڵ ﭼﺎوهﺷﯽ و ﯾﻪﮐﯿﺸﯽ ﻟﻪ ﺳﯿﻠﻪی ﻣﺎ‪‬ﯽ ﺣﺎﺟﯽ ﻣﯿﻨﻪی دا‪ .‬ﻟﻪ ﺗﻪپ و ﺗﯚز دا ھﻪر وون ﺑـﻮوم ﺑـﻪ‪‬م ﻟـﻪ ﺳـﻪر ﺧـﯚ دهرراﺑـﻪی دووﮐـﺎﻧﻢ داداﯾـﻪوه و وورده وورده ﺑـﻪﮐﻦ دووﮐـﺎﻧﯽ‬ ‫وهﺳﺘﺎ ﺳﺎ‪‬ﻪی ﻧﻪﺟﺠﺎر دا ھﺎﺗﻤﻪ ﺧﻮار‪ .‬وهﺳﺘﺎ ﺳـﺎ‪‬ﻪش وهک ﻣـﻦ دووﮐﺎﻧﻪﮐـﻪی ﺟـ‪ ‬ﻧﻪھ‪‬ﺸـﺘﺒﻮو‪ .‬ﻟـﻪوێ دﯾـﺘﻢ ﮐـﻪ ﻣـﺎ‪‬ﯽ ﺣـﺎﺟﯽ ﻋـﻪو‪‬ش ﺑـﯚﻣﺒﯽ وێ ﮐـﻪوﺗﻮوه‪ .‬ﺗـﺎو‪‬ﮑﯽ ﻟـﻪ ﮔـﻪڵ‬ ‫وهﺳﺘﺎ ﺳﺎ‪‬ﻪ ﺑﻪ ﯾﻪﮐﻪوه راوهﺳﺘﺎﯾﻦ و ﺑﻪ ﺗﺮﺳﻨﯚﮐﯽ ﺧﻪ‪‬ﮏ ﭘ‪‬ﮑﻪﻧﯿﻦ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ دوای ﺋﻪو ﻗﺴﺎﻧﻪدا دهﺳﺘﻨﻮ‪‬ﮋی ھﻪ‪‬ﮕﺮت و ھﺎﺗﻪ ﻗﺎﺗﯽ دووھﻪﻣﯽ ﻣﺎ‪‬ﻪﮐﻪﻣﺎن‪ ،‬ﺗﺎوی داﯾﻪ رادﯾﯚﮐﻪی ﺗـﺎ ﺑـﻪ ﭘ‪‬ـﯽ ﻋـﺎدهﺗﯽ ﺧـﯚی ﮔـﻮێ ﺑﮕﺮ‪‬ﺘـﻪ ﺋﯿﺰﮔـﺎی ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴـﺘﯽ ﺧـﯚی ﺑـﯚ‬ ‫ﺑﯿﺴﺘﻨﯽ ھﻪوا‪‬ﻪﮐﺎن‪.‬‬ ‫ﺑــﻪ ﭘ‪‬ــﯽ ﻋــﺎدهت ﻟــﻪو وهرزهی ﺳــﺎڵ ﺧــﻪ‪‬ﮏ ﻟــﻪ ﮔــﻪرﻣﺎن ﭘﻪﻧﺠــﻪرهی دهﮐﺮدﻧــﻪوه‪ .‬ﻣــﻦ ﻟــﻪ ﯾــﻪﮐ‪‬ﮏ ﻟــﻪ ﭘﻪﻧﺠــﻪرهﮐﺎﻧﯽ ﻗــﺎﺗﯽ دووھــﻪﻣﯽ ﻣﺎ‪‬ﻪﮐــﻪﻣﺎن دا داﻧﯿﺸــﺘﺒﻮوم و دهم ڕواﻧﯿــﻪ‬ ‫ﺣﻪوﺷﻪﮐﻪﻣﺎن ﮐﻪ ﺟﻪﻻﻟﯽ ﺑﺮام ھﺎﺗﻪوه‪ .‬ﺟﻪﻻل ووﺗﯽ‪:‬‬ ‫* ﯾﻪﮐ‪‬ﮏ ﻟﻪ ﺑﯚﻣﺒﻪﮐﺎن ﮐﻪوﺗﯚﺗﻪ ﺑﺎﻧﯽ ﻣﺎ‪‬ﯽ ﺣﻪﺳﻪﻧﯽ واﺣﯿﺪی‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﻪوژﻣﯽ ﺋﻪو زۆرﺑﻪی ﺷﺘﻮﻣﻪﮐﯽ ﻣﺎ‪‬ﯽ ﺋﻪﻣﻤﻪ ﻓﺎﺗﻢ )ﺷـﻪھﯿﺪ ﻓـﺎﺗﻤﯽ ﺣـﻪدداد ﮐـﻪ ﭼﻪﻧـﺪ ﺳـﺎڵ دواﺗـﺮ ﺑـﻪ ھـﯚی‬ ‫ﺑﺮﯾﻨﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﮔﯿﺎﻧﯽ ﺑﻪﺧﺖ ﮐﺮد(‪ .‬ﻟﻪ دوای رۆﯾﺸﺘﻨﯽ ﻓﺮۆﮐﻪﮐﺎﻧﻪوه ﻣﻦ و ﺗﺎﻟﺒﯽ ﮐﺎک ﺣﻪﺳﻪن )ﺗﺎﻟﺐ ﺣﻪدداد( ﺧﻪرﯾﮑﯽ ﮐﯚ ﮐﺮدﻧﻪوهی ﺋﻪو ﺷﺘﻮﻣﻪﮐﺎﻧﻪﯾﻦ ‪.‬‬ ‫ﺋﻪو ﺗﺎو‪‬ﮏ راوهﺳﺘﺎو و ﺋﻪو ﮐﺎت ووﺗﯽ‪:‬‬ ‫* ﺳﻪﮔﺒﺎﺑ‪‬ﮑﯽ ﭘﺎﺳﺪار ﻟﻪ ﻣﺎﺷ‪‬ﻨ‪‬ﮏ دا ﺑﻪ ﺑﺎزار دا دهھﺎﺗﻪ ﺧـﻮار و ھـﺎواری دهﮐـﺮد ﮐـﻪ "دوژﻣـﻦ ﮐـﻪ‪‬ﮑﯽ ﻟـﻪ ﺑـﯚﻣﺒﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ وهرﮔﺮﺗـﻮوه و داوا ﻟـﻪ ﺧـﻪ‪‬ﮏ دهﮐـﻪﯾﻦ ﺑـﯚ ﮐـﯚﻧﺘﺮۆڵ‬ ‫ﮐﺮدﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﭽﻦ ﺑﯚ ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪ"‪ .‬ﻟﻪ ﺧﯚڕا ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ دهﺗﺮﺳ‪‬ﻨﻦ‪.‬‬ ‫ﻣﻨﯿﺶ ﻟﻪ ﺳﻪر ﺧﯚ ووﺗﻢ‪ :‬ﺑﺎﺷﻪ ﺟﺎ ﺧﯚ زهرهر ﻧﺎﮐﻪی‪ .‬ﺑﭽﯚ ﺑﯚ ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪ و ﺧﯚت ﮐﯚﻧﺘﺮۆڵ ﺑﮑﻪ‪ ،‬ﺋﻪﮔﻪر ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﻮو وا دهرﻣﺎﻧﺖ ﭘ‪ ‬دهدهن و ﺋﻪﮔﻪر ﻧﺎ دهﮔﻪر‪‬ﯿﺘﻪوه‪.‬‬ ‫ھﻪر ﻟﻪو ﻗﺴﺎﻧﻪ دا ﺑﻮوﯾﻦ ﮐﻪ رهﺣﯿﻤـﯽ ﺧـﺎﻟﯚزام )رهﺣـﯿﻢ ﻣـﻪﺣﻤﻮدﻧﯿﮋاد( ﮐـﻪ ﺷـﯚﻓﯿﺮی ﺋـﺎﻣﺒﻮ‪‬ﻧﺲ ﺑـﻮو ھﺎﺗـﻪ ژوری ﺣﻪوﺷـﻪﮐﻪﻣﺎن و دوای ﭼـﺎک و ﺧﯚﺷـﯽ ووﺗـﯽ‪ -:‬ﻧﯿﮕـﻪران ﻣـﻪﺑﻦ‬ ‫دوﮐﺘﻮر ‪...‬‬ ‫)ﻧﺎوهﮐﻪم ﻟﻪ ﺑﯿﺮ ﻧﻪﻣﺎوه ﺑﻪ‪‬م دهزاﻧﻢ ﮐﻪ دوﮐﺘﻮر‪‬ﮑﯽ ھﯿﻨﺪی ﺑﻮو( ده‪ ‬ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻧﯿﯿﻪ ﭼﻮﻧﮑﻮ ﺋﻪﮔﻪر ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﺗﺎ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ ﺟﻪﺳﺘﻪی ﻣﺮدوان ر‪‬ﮕﺎ و ﺑﺎﻧﯿﺎن ﭘ‪ ‬ﮐﺮدﺑﻮو‪.‬‬ ‫ﺧﺎت ﺋﺎﻣﯿﻨﯽ ﺟﯿﺮاﻧﻤﺎن ھﺎﺗﻪ ژوور و دوای ﭼﺎک و ﺧﯚﺷﯽ ڕووی ﻟﻪ داﯾﮑﻢ ﮐﺮد و ووﺗﯽ‪:‬‬ ‫* ﺑﻪ ﺧﻮدای ﺧﺎت ﻓﺎﺗﻢ ﺋﻪوه رووﺣﺎﻧﯿﻪﺗﯽ ﭼﺎﮐﻪ ﭼﮑﯚ‪‬ﻪی ﺑﻮو ﺑﻪ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﺑـﻢ‪ .‬ﺳـﻪرهڕای ﺋـﻪو ھـﻪﻣﻮو ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧـﻪ ﺗـﻪﻧﯿﺎ ﮐﺎﺑﺮاﯾـﻪﮐﯽ ﻗـﺎوهﭼﯽ ﻟـﻪ دووﮐﺎﻧـﻪﮐﺎﻧﯽ ﺣـﺎﺟﯽ ﻋـﻪو‪‬ی‬ ‫ﻏﻮﻻﻣﯽ دا ﮐﻮژراوه‪.‬‬ ‫رۆژ ﺑﻪرهو ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ دهﭼﻮو و ﺗﺎرﯾﮑﯽ وورده وورده ﺑﺎ‪‬ﯽ ﺑﻪ ﺳﻪر ﺷﺎر دا دهﻛ‪‬ﺸﺎ‪ .‬ﯾﻪﮐ‪‬ﮏ ﻟﻪ دهرﮔﺎی ﻣﺎ‪‬ﻪﮐـﻪﻣﺎﻧﯽ دا‪ .‬ﮐـﻪ دهرﮔﺎﯾـﺎن ﮐـﺮدهوه ﻧﺎھﯿـﺪی ﮐﭽـﯽ ﮐـﺎک ﺣﻪﺳـﻪن ﺣـﻪدداد‬ ‫ﺑﻮو‪.‬‬ ‫* ﮐﺎﮐﻪ ﺟﻪﻻل ﺋﻪوه ﺑﺎﺑﻢ ده‪ ‬ﺑ‪‬ﺖ ﺑﻪ ﻣﺎﺷ‪‬ﻨﻪﮐﻪﻣﺎن ﺑﻤﺎن ﺑﺎت ﺑﯚ ﺷﯿﻨﻮێ‪) .‬ﺷﯿﻨﻮێ ﮔﻮﻧﺪ‪‬ﮑﯽ دهرهوهی ﺳﻪردهﺷﺘﻪ)‬ ‫* ﺋﻪدی ﺗﺎﻟﺐ؟‬ ‫* ﺗﺎﻟﺐ ﺣﺎ‪‬ﯽ ﺑﺎش ﻧﻪﺑﻮو‪ .‬ﻟﻪ ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪوه ﻟﻪ ﮔﻪڵ دهﺳﺘﻪﯾﻪﮐﯽﺗﺮ ﺑﻪڕ‪‬ﯿﺎن ﮐﺮد ﺑﯚ ﺑﺎﻧﻪ‪.‬‬

‫‪68‬‬

‫ﺟ‪‬ﮕﺎی ﺧﯚﯾﻪﺗﯽ ﻟ‪‬ﺮهدا ﺑﻪ ھﻪﻣﻮو ھ‪‬ﺰ و ڕ‪‬ﮑﺨﺮاوه ﺳﯿﺎﺳﯽﯾﻪﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﺑﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪت ڕۆژھﻪ‪‬ﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑ‪‬ﯿﯿﻦ ﮐﻪ ﭼﯿﺪی ﻟﻪ ﺋﺎﺳﺖ ﺋﻪو ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﮑﻮژیﯾﻪ دا ﺑ‪ ‬دهﻧﮓ ﻧـﻪﺑﻦ‬ ‫و ﭼﺎو و ﮔﻮ‪‬ﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟﻪ ﺋﺎﺳﺖ ﺋﻪو ﺗﺮاژﯾﺪﯾﺎﯾﻪ دا ﻧﻪﺑﻪﺳـﺘﻦ‪ ،‬ﻣ‪‬ـﮋوو ﻟـﻪ ﺑـ‪ ‬دهﻧﮕـﯽ و ﭼـﺎو ﻧﻮﻗﺎﻧـﺪﺗﺎن ﻟـﻪ ﺋﺎﺳـﺖ ﺋـﻪم ﺟﻪﻧﺎﯾﻪﺗـﻪ ﺳـﺎﻣﻨﺎﮐﻪ دا ﻟ‪‬ﺘـﺎن ﺧـﯚش ﻧﺎﺑ‪‬ـﺖ و ﺧـﻪ‪‬ﮑﯽ‬ ‫ﮐﻮردﺳﺘﺎن‪ ،‬ﭼﯽ دﯾﮑﻪ دهﻟﯿﻞ و ﺑﻪ‪‬ﮕﻪی ﺑ‪‬ﺟ‪‬ﺘﺎن ﻟ‪ ‬ﻗﻪﺑﻮوڵ ﻧﺎﮐﻪن و ﭘﺴﭙﯚران و ﻧﻮوﺳﻪران ﻟﻪ ﺳﻪر ﺑ‪ ‬دهﻧﮕﯽ و ﭼﺎو ﻧﻮﻗﺎﻧﺪﻧﺘﺎن ﻟﻪ ﺋﺎﺳﺖ ﺋﻪم ﻣﻪﺳﻪﻟﻪﯾﻪ ﻻﭘـﻪرهﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾـﺎن‬ ‫ﻟﻪ ﺳﻪر ﺋ‪‬ﻮه ﺑﻪ ڕهﺷﯽ دهﻧﻮوﺳﻦ‪ ،‬ﺑﺎ ﻟﻪ ‪ 20‬ﺳﺎ‪‬ﻪی ﺋﻪم ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪ دا ﺑﻪ ﯾﻪﮐﺪهﻧﮓ ھﻪﻣﻮوﻣﺎن ھﺎوﺧﻪم و ھﺎوﭘﺸﺘﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﯿﻦ‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ دا ﺳ‪‬و ﻟﻪ ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺧﯚراﮔﺮی ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﺷﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﮐﺎرهﺳﺎﺗﯽ ‪7‬ی ﭘﻮﺷﭙﻪری ﺳﻪردهﺷﺖ‪ ،‬ﺗﻪﻧﺪرووﺳﺘﯽ و ﺑﺎش ﺑﻮوﻧﻪوه ﺑﯚ زاﻣـﺪاراﻧﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﻪردهﺷـﺖ ﺑـﻪ ﺋـﺎوات‬ ‫دهﺧﻮازم و ﻣﻪرگ ﻧﻪﻓﺮهت ﺑﯚ ﺧﻮ‪‬ﻘ‪‬ﻨﻪراﻧﯽ ﺋﻪو ﺟﻪﻧﺎﯾﻪﺗﻪ ﺳﺎﻣﻨﺎﮐﻪ‪.‬‬ ‫ﺳﻪرﭼﺎوه‪ :‬ﻣﺎ‪‬ﭙﻪری ﮔﯿﺎرەﻧﮓ ‪ /‬ڕ‪‬ﮑ‪‬وﺗﯽ ‪٢٨ :‬ی ﺟﻮوﻧﯽ ‪٣٠٠٧‬‬

‫ﺑﺮﯾﻨ‪‬ﮑﯽ ﺑﯿﺴﺖ ﺳﺎ‪‬ﻪ ﮐﻪ ﻗﻪت ﺳﺎر‪‬ﮋ ﻧﺎﺑ‪‬ﺘﻪوه‬ ‫ﮐﻪﻣﺎڵ ﺣﻪﺳﻪنﭘﻮور‬ ‫ﺷﺎر ﺷﺎر ﻧﻪﺑﻮو‪ ،‬زۆرﺗﺮ وهک ﻣﯚ‪‬ﮕﻪی ﺳﻪرﺑﺎزی دهﭼﻮو‪ ،.‬ﺳﻪﯾﺮی ھﻪر ﻻﯾﻪﮐﺖ ﮐﺮدﺑﺎ ﭘﺎﺳﺪار و ﺑﻪﺳﯿﺠﯽ و ﺋﻪرﺗﻪﺷﯿﺖ دهدﯾﺖ‪ .‬ﺟﺎر ﺟﺎر ﺗﯚﯾﯚﺗﺎﯾﻪﮐﯽ ﭘﺎﺳـﺪاران ﭘـ‪ ‬ﻟـﻪ ﭘﺎﺳـﺪار و‬ ‫ﺑﻪﺳﯿﺠﯽ ﺑﻪ ﭘﻪڕۆﯾﻪﮐﯽ ﺳﻪوز ﻟﻪ دهوری ﺳﻪرﯾﺎن ﮐﻪ ﺷﻮﻋﺎری " ﮐﺮﺑﻼ ﻣﺎ آﻣﺪﯾﻢ = ﮐﻪرﺑﻪﻻ وا ﺋ‪‬ﻤﻪ ھﺎﺗﯿﻦ" ﯾـﺎ "ﺟﻨـﮓ ﺟﻨـﮓ ﺗـﺎ ﭘﯿـﺮوزی = ﺷـﻪڕ‬ ‫ﺷــﻪڕ ﺗــﺎ ﺳــﻪرﮐﻪوﺗﻦ" ﻟــ‪ ‬ﻧﻮوﺳــﺮاﺑﻮو ﺑــﻪ ﺑــﻪردهم ﺷــﻮ‪‬ﻨﯽ ﮐﺎرهﮐــﻪم دا ﺗ‪‬ﭙــﻪڕ دهﺑــﻮون و ﺗــﻪپ و ﺗــﯚزی ﺟــﺎده وهک ﭘﻪردهﯾــﻪﮐﯽ ﭼ‪‬ﮑــﻦ رواﻧﮕــﻪی‬ ‫دادهﭘﯚﺷﯽ‪ .‬ﻟﻪ راﺳﺘﯽ دا ﻣﺎﻧﺪووﯾﯽ ﻟﻪ ﺷﻪڕ ﻧﻪک ھﻪر ﻟﻪ ﺳﯿﻤﺎی ھﺎوﺷﺎری ﯾﺎﻧـﻪوه ﺑـﻪ‪‬ﮑﻮ ﻟـﻪ ﺳـﯿﻤﺎی ﭘﺎﺳـﺪار و ﺑﻪﺳـﯿﺠﯽ و ﺋﻪرهﺗﻪﺷﯿﻪﮐﺎﻧﯿﺸـﻪوه‬ ‫دﯾﺎر ﺑﻮو‪.‬‬ ‫ﻣﺎوهﯾﻪک ﺑﻮو ﻟﻪ ﻧﺎﮐﺎو دهﻧﮕﯽ ﺋﺎژﯾﺮی ھ‪‬ﺮﺷـﯽ ﺋﺎﺳـﻤﺎﻧﯽ و ﺑـﻪدوای ﺋـﻪو دا دهﻧﮕـﯽ ﭘﻪداﻓﻪﻧـﺪ ﻟـﻪ ﭘﺎدﮔـﺎن و ﭘﺎﯾﮕﺎﮐـﺎﻧﯽ دهوروﺑـﻪری ﺷـﺎر دﯾـﻮاری‬ ‫دژی‬ ‫ﺑ‪‬ﺪهﻧﮕﯿﺎن دهﺷﮑﺎﻧﺪ و ﺋﻪوه ﻣﻨﯽ ﺗﺮﺳﻨﯚک ﺑﻮوم ﮐﻪ ﺑﻪ د‪‬ﻪ راوﮐ‪ ‬ڕام دهﮐـﺮد ﺗـﺎ ﺣﻪﺷـﺎرﮔﻪﯾﻪك ﺑﺒﯿﻨﻤـﻪوه‪ .‬ﺷـﺎر ﮐـﻪ ﺣﻪﺷـﺎرﮔﻪی ﺧـﯚڕاﮔﺮ ﻟـﻪ ی‬ ‫ھ‪‬ﺮﺷﯽ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯽ ﻟ‪ ‬ﻧﻪﺑﻮو‪ ،‬ﺗﻪﻧﯿﺎ ﭼﻪﻧﺪ ﮐﻮﻧﻪﺗﻪﯾﺎرهﯾﻪﮐﯽ ﺳﺎﮐﺎر ﮐﻪ زۆرﺗﺮ ھ‪‬ﻮرﮐﻪرهوهی دهروون ﺑﻮون ﺗﺎ ﭘﺎر‪‬ﺰهری ﮔﯿﺎن‪.‬‬ ‫دهﻧﮕﯚی ھ‪‬ﺮﺷ‪‬ﮑﯽ ﺑﻪرﺑ‪‬و ﻟﻪ ﻧﺎوﭼﻪی ﺋﺎﻻﻧﻪوه ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ھ‪‬ﺰهﮐﺎﻧﯽ ﺋ‪‬ﺮاﻧﯽﯾﻪوه ﺑﯚ ﺳﻪر ﻋ‪‬ﺮاق ﻟﻪ ﻧﺎوﺷﺎر دا ﺑ‪‬و ﺑﺒﯚوه‪ .‬ﻟﻪ ﺳﻪرهﺗﺎی ﺷﻪڕهوه ﺗﺎ ﺋﻪو ﮐﺎت ﺳﻪردهﺷـﺖ ﭼﻪﻧـﺪﯾﻦ‬ ‫ﺟﺎر ﮐﻪوﺗﺒﻮو ﺑﻪر ھ‪‬ﺮﺷﯽ ﻓ‪‬ۆﮐﻪ و ﺗﯚﭘﺨﺎﻧﻪ‪ ،‬ھﻪم ﻟﻪ ﻻﯾﻪن رژ‪‬ﻤﯽ ﺋ‪‬ﺮاﻧﻪوه و ھﻪﻣﯿﺶ ﻟﻪ ﻻﯾﻪن رژ‪‬ﻤﯽ ﺑﻪﻋﺴﯽ ﻋ‪‬ﺮاﻗﻪوه‪.‬‬ ‫دواﻧﯿﻮهرۆی ڕۆژی ﯾﻪﮐﺸﻪﻣﻤﯚ ﺣﻪوﺗﯽ ﻣﺎﻧﮕﯽ ﭘﻮﺷﭙﻪڕ ﺑﻮو‪ .‬ﺑﯚ ﭘﯿﺎﺳﻪ ﮐﺮدن ﺑﻪرهو ﺳﯿﻨﻪﻣﺎ وهرێ ﮐﻪوﺗﻢ‪ ،‬ﺋﻪوﮐﺎت ﺑﻪ ھﯚی ﮔﯿـﺮۆده ﺑـﻮون ﺑـﻪ ﻧﻪﺧﯚﺷـﯽ دﯾﺴـﮏ دهﺑـﻮو ﭘـﺎش ﺗﺎو‪‬ـﮏ‬ ‫رۆﯾﺸﺘﻦ ﻟﻪ ﺷﻮ‪‬ﻨ‪‬ﮏ داﻧﯿﺸﻢ ﺗﺎ ﺋﺎزاری ﭘﺸﺖ و ﺗﻪزﯾﻮی ﻻﻗﻢ ھ‪‬ﻮر ﺑ‪‬ﺘﻪوه ‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ﮐﺎﺗﯽ ﮔﻪراﻧﻪوهم ﺑﻪرهو ﻣﺎڵ ﺑﯚ ﭘﺸﻮو ﮔﺮﺗﻦ ﻟﻪ ﭘـ‪‬ﺶ ﭼ‪‬ﺸـﺘﺨﺎﻧﻪی ﮐـﺎک رﺣﻤـﺎن ﺣـﻪدداد داﻧﯿﺸـﺘﺒﻮوم ﮐـﻪ دهﻧﮕـﯽ ﻓﺮۆﮐـﻪ و ﺑـﻪدوای ﺋـﻪو دا دهﻧﮕـﯽ ﭘﻪداﻓﻪﻧـﺪ ھ‪‬ﻤﻨـﯽ ﺷـﺎرﯾﺎن‬ ‫ورووژاﻧﺪ‪ .‬ﻟﻪ دهﻧﮕﯽ ﻓﺮۆﮐﻪﻛﺎن ڕا دﯾﺎر ﺑﻮو ﮐﻪ ﺋﻪﻣﺠﺎرهﯾﺎن ﺑﻪﺗﻪﻣﺎی ﺑﯚﻣﺒﺎران ﮐﺮدﻧﯽ ﺷﺎرن‪ ،‬ﻟﻪ ﻓﮑﺮی ﺋﻪوهداﺑﻮوم ﺷﻮ‪‬ﻨ‪‬ﮏ ﺑﯚ ﺧﯚ ﺣﻪﺷﺎر دان ﺑﺪۆزﻣﻪوه ﮐﻪ دهﻧﮕﯽ ‪ 2‬ﺗﻪﻗﯿﻨﻪوه‬ ‫ﮐﻪ زۆرﯾﺶ دوور ﻧﻪﺑﻮون وای ﮐﺮد ﮐﻪ ﺑﻪ ﭘﻪﻟﻪ ﺑﭽﻤﻪ ﻧﺎو ﭘﺎﺳﺎژی واﺣﯿﺪی و دوای ﭼﻪﻧﺪ ﭼﺮﮐﻪ ﺳﺎﺗ‪‬ﮏ ﺧﯚم ﻟﻪ دوﮐﺎﻧﯽ ھﺎدی ﻧﻪﺑﺎﺗﯽ دا دﯾﺘﻪوه ‪.‬‬ ‫ﻓﺮۆﮐﻪﻛﺎن ھﻪر وا ﺑﻪ ﺳﻪر ﺷﺎر دا دهﺳﻮراﻧﻪوه و ﺑﯚﻣﺒﻪﮐﺎﻧﯿﺎن ﺑﻪرهو ﺷﺎر ﻧﯿﺸﺎﻧﻪ دهﮔﺮت و ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﺋﻪو دا دهﻧﮕﯽ ﭘﻪداﻓﻪﻧﺪ ﻟﻪ ھﻪﻣﻮو ﻻﯾﻪﮐﻪوه دهھﺎت‪ .‬ﯾـﻪﮐ‪‬ﮏ ﺑـﻪ ﭘﻪﻟـﻪ ﺧـﯚی‬ ‫ﮐﺮده ﻧﺎو دوﮐﺎﻧﻪﮐﻪ و ﻟﻪ ﮐﺎﺗ‪‬ﮏ دا ﮐﻪ ﭘﻪرۆﯾﻪﮐﯽ ﺑﻪ ﺑﻪر دهﻣﯽﯾﻪوه ﮔﺮﺗﺒﻮو ھﺎواری ﮐﺮد‪:‬‬ ‫* ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﯾﻪ‪ .‬ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﯽ ﺋﻪو ﺟﺎر ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽﯾﻪ‪ .‬ﻣﺎ‪‬ﯽ ﺣﺎﺟﯽ ﻋﻪو‪‬ی واﺣﯿﺪی و ﻣﺎ‪‬ﯽ ﺣﺎﺟﯽ ﻣﯿﻨﻪی ﺣﻪداد و ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪاری ﮐﻪوﺗﻮوﻧﻪ ﺑﻪر ﺑﯚﻣﺒﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﺑﯿﺴﺘﻨﯽ ووﺷﻪی ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑ‪ ‬ﺋﯿﺨﺘﯿﺎر وهﺑﯿﺮ ﺋﻪو ﺑ‪‬وﮐﺮاوهﯾﻪ ﮐﻪوﺗﻢ ﮐﻪ ﭼﻪﻧﺪ رۆژ ﭘ‪‬ﺸـﺪا ﭘﺎﺳـﺪاران ﺑـﻪ دووﮐـﺎن و ﺑـﺎزار دا ﺑ‪‬وﯾـﺎن ﮐﺮدﺑـﯚوه و ﮐـﻪ ﺗ‪‬ﯿـﺪا ﺑـﺎس ﻟـﻪ ﭼـﻪﮐﯽ‬ ‫ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ و ﻣﯿﮑﺮۆﺑﯽ ﮐﺮاﺑﻮو و ھﻪﻧﺪ‪‬ﮏ زاﻧﯿﺎری ﻟﻪ ﺳﻪر ﭼﯚﻧﯿﻪﺗﯽ ﻧﺎﺳﯿﻨﻪوهی ﺋﻪو ﺟﯚره ﭼﻪﮐﺎﻧﻪ و ﭼﯚﻧﯿﻪﺗﯽ ﺧﯚ ﭘﺎراﺳﺘﻦ ﻟﻪ ﮐﺎﺗﯽ ﭘ‪‬ﻮﯾﺴﺖ ﺑـﺎس ﮐﺮاﺑـﻮون‪ .‬زۆر ﺑﺎﺷـﻢ ﻟـﻪ ﺑﯿـﺮ‬ ‫ﺑﻮو ﮐﻪ ﻟﻪ ﺑﻪﺷ‪‬ﮏ ﻟﻪو ﺑ‪‬وﮐﺮاوه دا ﻧﻮوﺳﺮاﺑﻮو ﮐﻪ ﺑﯚﻧﯽ ﺳﻪوزی ڕزﯾﻮ ﯾﻪﮐ‪‬ﮏ ﻟﻪ ﻧﯿﺸﺎﻧﻪﮐﺎﻧﯽ ﺑﻪﮐﺎر ھﺎﺗﻨﯽ ﭼﻪﮐﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﯾﻪ ‪.‬‬

‫‪67‬‬

‫ﺑﯚ ﺋﻪوهی ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﮐﻪ ﻟﻪ ڕ‪‬ﮕﺎی ﺋﻪو ﭘ‪‬ﻨﺎﺳﻪوه‪ ،‬داو و دهرﻣﺎﻧﻪﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻪ ھﻪرزانﺗﺮ وهدهﺳﺖ ﺑﺨﻪن و ﻗﻪرهﺑﻮوی ﺑﻪﺷ‪‬ﮏ ﻟﻪ ﺋﺎزار و زاﻣﻪﮐﺎﻧﯿﺎن ﺑﺪر‪‬ﺘﻪوه ‪.‬‬ ‫دﯾﺎره ﺋـﻪو ﭼﻪﻧـﺪ ﺳـﺎ‪‬ﻪ و ﺑـﻪ ﺗﺎﯾﺒـﻪت دوای ﺋـﻪوه ﮐـﻪ ﺗﺎواﻧﺒـﺎر ﻓـﺮاﻧﺲ ﭬـﺎن ﺋـﺎﻧﺮات ﺑﺎزرﮔـﺎﻧﯽ ﭼـﻪﮐﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺧـﻪ‪‬ﮑﯽ ھﻮﻟﻪﻧـﺪ ﮔﯿـﺮا و ﻟـﻪ دادﮔـﺎی ﺷـﺎری ﻻھـﻪ ﮐﻪوﺗـﻪ ﺑـﻪر‬ ‫ﻟ‪‬ﮑﯚﻟﯿﻨــﻪوه و ﻟ‪‬ﭙﺮﺳــﯿﻨﻪوه ﺳــﺎ‪‬ﻧﻪ ﭼﻪﻧــﺪ ﺟــﺎر وهﭬــﺪی ﺋﻪﻧﺠﻮوﻣــﻪﻧﯽ زاﻣــﺪاراﻧﯽ ﺷــﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﻪردهﺷــﺖ ھﺎﺗﻮوﻧــﻪ و‪‬ﺗــﯽ ھﻮﻟﻪﻧــﺪ و ﻟــﻪ دادﮔــﺎﯾﯽ ﺗﺎواﻧﺒــﺎر ﻓــﺮاﻧﺲ ﭬــﺎن ﺋــﺎﻧﺮات دا‬ ‫ﺑﻪﺷﺪارﯾﺎن ﮐﺮدووه و ﺷﺎھﯿﺪﯾﺎن ﻟﻪﺳﻪر ﺋﻪو ﺗﺎواﻧﺒﺎره داوه و ﺑﻪ‪‬ﮕﻪﮐﺎﻧﯿﺎن ﺗﻪﺣﻮﯾﻠﯽ دادﮔﺎی ﻧ‪‬ﻮﻧﻪﺗﻪوهﯾﯽ ﻻھﻪ داوه‪ .‬ھﻪر ﻟﻪ ﻣﯿﺎﻧﻪی ﮐﺎرهﮐﺎﻧﯽ ﺋﻪو ﺋﻪﻧﺠﻮوﻣﻪﻧﻪ دا ﺋﻪو ﭼﻪﻧﺪ‬ ‫ﺳﺎ‪‬ﮑﻪ وهﭬﺪهﮐﺎﻧﯽ ژاﭘﯚن و ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠﻪ ﻟﻪ ﺳﺎ‪‬ﯿﺎدی ﺷﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ دا د‪‬ﻨﻪ ﺋﻪم ﺷﺎره و ھﺎودهردی ﺧﯚﯾـﺎن ﻟـﻪ ﮔـﻪڵ ﺑﻨﻪﻣﺎ‪‬ـﻪ و ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿـﺎﻧﯽ ﺋـﻪو ﮐﺎرهﺳـﺎﺗﻪ دهر دهﺑـﺮن‪،‬‬ ‫ھﻪروهھﺎ ﺋﻪوه ﭼﻪﻧﺪ ﺳﺎ‪‬ﮑﻪ وهﭬﺪی ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﯚ ھﺎودهردی ﻟﻪ ﮔـﻪڵ ﺷـﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺷـﺎرهﮐﺎﻧﯽ ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠـﻪی ﺑﺎﺷـﻮری ﮐﻮردﺳـﺘﺎن و ﻧﺎﮐـﺎزاﮐﯽ و ھﯿﺮۆﺷـﯿﻤﺎی ژاﭘـﯚن ﺳـﻪرداﻧﯽ‬ ‫ﺋﻪو ﺷﺎراﻧﻪ دهﮐﻪن و ﺗﺎ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾﺎﻧﻪ ﮐﻪ ﺗﻪﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﺋﻪوه ﻧﯿﺸﺎن ﺑﺪهن ﮐﻪ دهرد و ﺋﺎزارهﮐﺎن ﯾﻪﮐﻦ و ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽﯾﻪﮐﺎن وهک ﯾﻪک وان‪ ،‬ﻟﻪ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﺷﻪﻗﺎﻣ‪‬ﮏ ﺑﻪ ﻧﺎوی‬ ‫ھ‪‬ﺮۆﺷﯿﻤﺎ ﻧﺎود‪‬ﺮ ﮐﺮاوه‬ ‫و ھﻪروهھﺎ ﻗﻪرار ﺑﻮو ﮐﻪ ﻟﻪ ژاﭘـﯚﻧﯿﺶ ﺷـﻪﻗﺎﻣ‪‬ﮏ ﺑـﻪ ﻧـﺎوی ﺳﻪردهﺷـﺖ ﻧـﺎود‪‬ﺮ ﺑﮑـﺮێ‪ ،‬ﺋـﻪوهش زۆرﺗـﺮ ﻣﯿﻮاﻧـﺪاری و‬ ‫ھﻪﺳﺖ ﺑﻪ ﺑﻪرﭘﺮﺳﺎﯾﻪﺗﯽ ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺷـﺎر ﺑـﻮوه ﮐـﻪ وهﭬـﺪهﮐﺎﻧﯽ ﻣﯿـﻮاﻧﯽ د‪‬ﺨـﯚش ﮐـﺮدووه ﺑـﯚ ﺋـﻪوهی ﮐـﻪ ﭘ‪‬ﮑـﻪوه دهﺳـﺘﻪ‬ ‫ﺧﻮﺷــﮏ ﺑــﻦ و ﺋﺎزارهﮐﺎﻧﯿــﺎن ﺑــﻪم ﺷــ‪‬ﻮهﯾﻪ ﮐــﻪم ﺑﮑﻪﻧــﻪوه‪ ،‬ﺋــﻪوهی ﺟ‪‬ﮕــﺎی ﺳــﺮﻧﺠﻪ ﺋﻪوهﯾــﻪ ﮐــﻪ ﺳــﺎ‪‬ﻧﻪ ﺋﻪﻧﺠﻮوﻣــﻪﻧﯽﯽ‬ ‫زاﻣﺪاراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ﻟﻪ ﺑﻪر ﻧﻪﺑﻮوﻧﯽ ﺋﯿﻤﮑﺎﻧﺎت و ﺑﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪت ﻧﻪﺑﻮوﻧﯽ ﭘﻮوڵ و ﭘـﺎره ﺳـﺎ‪‬ﻪی ﺷـﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽﯽ‬ ‫ﺳﻪردهﺷﺖ ﮔﻪﻧﺞ و ﻻواﻧﯽ ﺷﺎر و د‪‬ﺴﯚزاﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ﺧـﻪرﯾﮑﯽ دارﺷـﺘﻨﯽ ﭘـﻼن و ﺑﻪرﻧﺎﻣـﻪن ﺑـﯚ ﺋـﻪوهی ﻟـﻪ ﯾـﺎدی ‪20‬‬ ‫ﺳــﺎ‪‬ﻪی ﺋــﻪم ﮐﺎرهﺳــﺎﺗﻪ دا ﺑﺎﺷــﺘﺮ ﻟــﻪ ﺳــﺎ‪‬ﻧﯽ ڕاﺑــﺮدوو ﭼﻪﻧــﺪ ﺟــﺎر ﺑــﻪ ﺷــﻪﻗﺎﻣﻪﮐﺎﻧﯽ ﺷــﺎر دا دهﮔــﻪر‪‬ﻦ و ﭘــﻮوڵ ﻟــﻪ‬ ‫دووﮐﺎﻧــﺪار و ﮐﺎﺳــﺒﮑﺎراﻧﯽ ﺷــﺎر وهر دهﮔــﺮن ﺑــﯚ ﺋــﻪوهی ﮐــﻪ ﯾــﺎدی ﮐﺎرهﺳــﺎﺗﯽ ﺷــﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺷــﺎری ﭘــ‪ ‬ﺑﮑﻪﻧــﻪوه‪ ،‬ﺋــﻪم‬ ‫ﺳﺎ‪‬ﯿﺶ ﺑﯚ ﯾﺎدی ‪ 20‬ﺑ‪‬ﻨﻪ ﻣﻪﯾﺪان و ﺑﻪ ﻧﯿﺸﺎن داﻧﯽ ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ ﭼﺎﻻﮐﯽ ھﻮﻧﻪری و ﺧﻮ‪‬ﻨﺪﻧﻪوهی ﺷ‪‬ﻌﺮ و ﭘﻪﯾﺎم و ﻧﯿﺸﺎﻧﺪاﻧﯽ ﭼﺎﻻﮐﯽ وهرزﺷﯽ ﺑﺎﺷﺘﺮ ﺋـﻪم ﯾـﺎده ﺑﮑﻪﻧـﻪوه‪ ،‬ﺑـﻪ ﭘ‪‬ـﯽ‬ ‫ﺋﺎﮔﺎداری و ھﻪواڵ ﻗﻪراره ﭼﻪﻧﺪ دهﺳﺘﻪ ﻟﻪ ﮐﺎراﺗﻪﮐﺎراﻧﯽ ﭼﻪﻧﺪ و‪‬ﺗ‪‬ﮏ ﮐﻪ ﺑـﺮﯾﺘﯿﻦ ﻟـﻪ ﭘﻮرﺗـﻪﻗﺎڵ‪ ،‬ژاﭘـﯚن‪ ،‬ﻓﻪڕاﻧﺴـﻪ‪ ،‬ﺋﯚزﺑﻪﮐﺴـﺘﺎن و ﺋﯿﻨﮕﻠﺴـﺘﺎن ﺑ‪‬ﻨـﻪ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ و ﻟـﻪ‬ ‫ﮔﻪڵ ﮐﺎراﺗﻪﮐﺎراﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﮑﻪوﻧﻪ ﮐ‪‬ﺑﻪرﮐ‪ ،‬ﺑﻪ داﺧﻪوه ﻓﺪراﺳﯿﯚﻧﯽ ﮐﺎراﺗـﻪی ﺋ‪‬ـﺮان و ﭘﺎر‪‬ﺰﮔـﺎی ورﻣـ‪ ‬ڕاﯾﺎﻧﮕﻪﯾﺎﻧـﺪوه ﮐـﻪ ھـﯿﭻ ﯾﺎرﻣﻪﺗﯽﯾـﻪک و ﮐـﺎر ﺋﺎﺳـﺎﻧﯽﯾﻪک ﺑـﯚ‬ ‫ﻣﯿﻮاﻧﻪﮐﺎن ﻧﺎﮐﻪن‪ ،‬ھﻪر ﺑﯚﯾﻪ دﯾﺴﺎن ﺋﻪم ﺳﺎ‪‬ﯿﺶ ﺋﻪﻧﺠﻮوﻣـﻪﻧﯽ زاﻣـﺪاراﻧﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﻪردهﺷـﺖ ڕووی ﻟـﻪ ﺧـﻪ‪‬ﮑﯽ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ و دهوروﺑـﻪری ﮐـﺮدووه ﮐـﻪ ﯾﺎرﻣـﻪﺗﯽ ﺑـﺪهن ﺑـﯚ‬ ‫ﺋﻪوهی ﺋﻪم ﺳﺎ‪‬ﯿﺶ وهک ﺧﺎﻧﻪﺧﻮێﯾﻪﮐﯽ ﺑﺎش ﺑﺘﻮاﻧﯿﻦ ﻣﯿﻮاﻧﻪﮐﺎن و ﺑﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪت دهﺳـﺘﻪی ﮐﺎراﺗـﻪﮐﺎراﻧﯽ ﺋـﻪم ﭘ‪‬ـﻨﺞ و‪‬ﺗـﻪی ﮐـﻪ ﻧﺎوﯾـﺎن ھـﺎﺗﻮوه ﺑـﻪڕێ ﺑﮑـﻪن‪ ،‬ھـﻪروهک ﺋﺎﻣـﺎژهم‬ ‫ﭘ‪‬ﺪاوه ﮐﺎرﺑﻪدهﺳﺘﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴـﻼﻣﯽ ﻟـﻪ ﺳـﻪرهوه ﺗـﺎ ﺧـﻮارێ و ﺑـﻪ ﺗﺎﯾﺒـﻪﺗﯿﺶ ﺋـﯽ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ ھـﯿﭻ ﮐـﺎت ﯾﺎرﻣـﻪﺗﯽ دهر ﻧـﻪﺑﻮون ﺑـﯚ ﺑـﻪر‪‬ﻮهﺑﺮدﻧﯽ ﮐـﺎرو ﭼﺎﻻﮐﯽﯾـﻪﮐﺎﻧﯽ‬ ‫ﺗﺎﯾﺒﻪت ﺑﻪ ﺷﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ‪ ،‬ھﻪﻣﻮو ﺳﺎ‪‬ﮏ دوای ﺋﻪوه ﮐﻪ زاﻧﯿﻮﯾﺎﻧﻪ ﻧـﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺋﯿـﺮاده و ھﯿﻤﻤـﻪﺗﯽ ﺧـﻪ‪‬ﮏ ﺳﺴـﺖ ﺑﮑـﻪن و ﺧـﻪ‪‬ﮏ وه‪‬ﻣﯿـﺎن ﻧﺎداﺗـﻪوه‪ ،‬ﺋـﻪوﺟﺎر ﺑـﻪ‬ ‫ﻻره ﻣﻠﯽ ھﺎﺗﻮون ﻟﻪ ﺳﻪﻓﻪﮐﺎﻧﯽ ﭘ‪‬ﺸﻪوهی ڕێوڕهﺳﻤﻪﮐﻪ داﻧﯿﺸﺘﻮون و ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪار و ﯾﺎ ﻧﻮ‪‬ﻨﻪری ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪاری وﺗﺎری دوور ﻟﻪ ڕاﺳﺘﯽﯾﺎن ﺧﻮ‪‬ﻨﺪۆﺗﻪوه‪.‬‬ ‫ﺋــﻪم ﺳــﺎڵ ﻟــﻪ ﮐﺎﺗ‪‬ــﮏ دا ﯾــﺎدی ‪ 20‬ﺳــﺎ‪‬ﻪی ﺷــﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷــﺖ دهﮐﺮ‪‬ﺘــﻪوه ﮐــﻪ ﺳــﻪرۆﮐﯽ ﭘ‪‬ﺸــﻮوی ﻋ‪‬ــﺮاق ﺳــﻪددام ﺣﻮﺳــ‪‬ﻨﯽ دﯾﮑﺘــﺎﺗﯚر ﻟــﻪ دار دراوه و ﺑــﻪ ﺳــﺰای ﺗــﺎوان و‬ ‫ﮐﺮدهوهﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﮔﻪﯾﺸﺘﻮوه و ﭼﻪﻧﺪ ﺗﺎواﻧﺒﺎری دﯾﮑﻪی ھﺎو دهﺳﺘﯽ ﺳﻪددام ﭼﺎوهرواﻧﯽ ﺣﻮﮐﻤﯽ ﻟﻪ ﺳ‪‬ﺪارهداﻧﯿﺎن ﻟـﻪ ﺳـﻪر دهﮐـﺮێ‪ ،‬ﺋﻪﮔـﻪر ڕ‪‬ﮋﯾﻤـﯽ ﮔـﯚر ﮐـﺮاوی ﺑـﻪﻋﺲ ﻻﯾـﻪﻧ‪‬ﮑﯽ‬ ‫ﺷﻪری ‪ 8‬ﺳﺎ‪‬ﻪی ﻧ‪‬ﻮان ﺋ‪‬ﺮان و ﻋ‪‬ﺮاق ﺑﻮو‪ ،‬ﻧﺎﺑ‪ ‬ﺋﻪوهﺷﻤﺎن ﻟﻪ ﺑﯿﺮ ﺑﭽ‪ ‬ﮐﻪ ﺋ‪‬ﺮاﻧﯿﺶ ﻻﯾـﻪﻧ‪‬ﮑﯽ ﺑﻪراﻣﺒـﻪر ﺑـﻮوه ﻟـﻪ ﺷـﻪری ﻣـﺎڵ و‪‬ﺮاﻧﮑـﻪری ‪ 8‬ﺳـﺎ‪‬ﻪی ﻧ‪‬ـﻮان ﺋـﻪو دوو دوژﻣﻨـﻪ‬ ‫ﺳﻪرهﮐﯽﯾﻪی ﮐﻮردان دا‪ .‬ھﻪر دووﮐﯿﺎن ﺑﯚ ﮐﺎول ﮐﺮدﻧﯽ ﻣﺎڵ و ﺣﺎڵ و ژﯾﺎﻧﯽ ﮐﻮردان ﺷﻪڕﯾﺎن ﺑﻪ زۆر ﮐ‪‬ﺸﺎﯾﻪ ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﺑﻨﮑـﻪ و ﺑﺎرهﮔـﺎی ﺳـﻪرﺑﺎزی زۆرﯾـﺎن ﺑـﻪ ﻧـﺎوی ﭘﺎراﺳـﺘﻨﯽ‬ ‫ﺳﻨﻮورهﮐﺎن ھ‪‬ﻨﺎﯾﻪ ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﻟﻪ ﺋﺎﮐﺎم دا ﺷﻪڕ و ﭘ‪‬ﮑﺪاداﻧﻪ ﺳﻪرﺑﺎزیﯾﻪﮐﺎﻧﯽ ھﻪر دوو دﯾﮑﺘﺎﺗﯚر ﮐ‪‬ﺸﺮاﯾﻪ ﺧﺎﮐﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﺋﺎواﺗﯽ ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ ﺳـﺎ‪‬ﻪی ﺋـﻪو دوو دﯾﮑﺘـﺎﺗﯚره ﮐـﻪ‬ ‫ﺧﺎﭘﯚر ﮐﺮدن و ﮐ‪‬ﻮﻣﺎڵ ﮐﺮدﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﺑﯚﻣﺐ و ﻧﺎﭘﺎ‪‬ﻢ ﺑﻮو ھﺎﺗﻪ دی و ﻟﻪ ﺟﯿﺎﺗﯽ ﺳـﻪرﺑﺎزﮔﻪ و ﺷـﻪرﮔﻪﮐﺎن ﺑﺒﻨـﻪ ﺋﺎﻣـﺎﻧﺠﯽ ﺷـﻪری ﺋـﻪو دوو دﯾﮑﺘـﺎﺗﯚره‪ ،‬ﺑـﻪ داﺧـﻪوه ﺷـﺎر و‬ ‫ﮔﻮﻧﺪهﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪ ﺑﺎﺷﻮور و ڕۆژھﻪ‪‬ﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮوﻧﻪ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺳﻪرهﮐﯽ دوژﻣﻨﺎﻧﯽ ﮔﻪﻟﯽ ﮐﻮرد و ﺧﻪ‪‬ﮑ‪‬ﮑﯽ زۆرﯾﺎن ﺷـﻪھﯿﺪ و ﺑﺮﯾﻨـﺪار ﮐـﺮد و ﻟـﻪ ﻣـﺎڵ و ﺷـﻮ‪‬ﻨﯽ ژﯾـﺎﻧﯽ‬ ‫ﺧﯚﯾﺎن ﺋﺎواره و ﺑ‪ ‬ﻣﺎڵ ﮐﺮدن ‪.‬‬ ‫ﺑﺎ ﻟﻪ ﯾﺎدی ‪ 20‬ﺳﺎ‪‬ﻪی ﺷﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺑ‪ ‬دﯾﻔﺎﻋﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ و ﮔﻮﻧـﺪی ڕهﺷـﻪھﻪرﻣ‪ ‬ﻟـﻪ ﭼﻪﻧـﺪ ﮐﯿﻠـﯚﻣﯿﺘﺮی ﺳﻪردهﺷـﺖ و ھـﻪروهھﺎ ﺷـﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﮔﻮﻧـﺪی زهرده ﻟـﻪ ﭘﺎر‪‬ﺰﮔـﺎی‬ ‫ﮐﺮﻣﺎﻧﺸﺎن و ﮔﻮﻧﺪهﮐﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼﻪی ﺷﻠ‪‬ﺮ ﻟﻪ ﺳﻪﻗﺰ و ﺷﻮ‪‬ﻨﻪﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑﻪی ﮐﻮردﺳﺘﺎن دهﻧﮕﻤﺎن ﺑﺨﻪﯾﻨﻪ ﭘﺎڵ دهﻧﮕﯽ ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠﻪ و ﺑﺎدﯾﻨﺎن و دۆ‪‬ﯽ ﺑﺎﻟﯿﺴﺎن و ﻧﺎوﭼـﻪﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑـﻪ‬ ‫و داوای ﻗﻪرهﺑﻮو ﮐﺮدﻧﻪوه و ﺋﺎوهدان ﮐﺮدﻧﻪوهی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪ ڕ‪‬ﮋﯾﻤﻪﮐﺎﻧﯽ ﻋ‪‬ﺮاق و ﺋ‪‬ﺮان ﺑﮑـﻪﯾﻦ و ﺋـﺎوات ﺑﺨـﻮازﯾﻦ ﮐـﻪ ﮐﺎرﺑﻪدهﺳـﺘﺎﻧﯽ ﺧﯚﺳـﭙ‪‬ﻨﯽ ﺋ‪‬ـﺮاﻧﯿﺶ ﺑﮑ‪‬ﺸـﺮ‪‬ﻨﻪ ﺑـﻪر دهم‬ ‫دادﮔﺎﯾ‪‬ﮑﯽ ﻋﺎد‪‬ﻧﻪی ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ و ﻧ‪‬ﻮﻧﻪﺗﻪوهﯾﯽ‪ ،‬ﺑﯚ ﺋﻪوهی ھﻪﻣﻮو دﯾﮑﺘﺎﺗﯚراﻧﯽ ﻧﺎوﭼﻪ دهرس و ﭘﻪﻧﺪ ﻟﻪ ﺳﺰاﮐﺎﻧﯽ ﺋﻪو ﮐﺎرﺑﻪدهﺳﺘﻪ ﺧﯚﺳﭙ‪‬ﻨﺎﻧﻪی ﺋ‪‬ﺮان وهر ﺑﮕﺮن‪.‬‬

‫‪66‬‬

‫ھﻪﻧﺪ‪‬ﮏ ﻟﻪو زاﻣﺪاراﻧﻪ‪ ،‬دﯾﺎره ﺋـﻪو ﺑﻪ‪‬ﮕﻪﯾـﻪ ڕ‪‬ـﮋهی ﺗـﻮوش ﺑـﻮون ﺑـﻪ ﮔـﺎزی ﺧـﻪردهﻟﯽ ﺑـﻪ ﺷـ‪‬ﻮهی ‪ %‬دهرﺳـﻪد دﯾـﺎری ﮐـﺮدووه و ھـﻪر ﺑـﻪ ﭘ‪‬ـﯽ ﺋـﻪو ڕ‪‬ﮋهﯾـﻪش ﻟـﻪ ﺑﻪﺷـ‪‬ﮏ ﻟـﻪ‬ ‫ﺧﺰﻣﻪﺗﮕﻮزاریﯾﻪﮐﺎن ﮐﻪ‪‬ﮏ وهر دهﮔﺮن‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م ﺋﻪو ﮐﻪﺳﺎﻧﻪی ﮐﻪ ﻧﺎوﯾﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻧﻪﮐﺮاوه و ﺋﻪو ﭘ‪‬ﻨﺎﺳﻪﯾﺎن ﭘ‪ ‬ﻧﯽﯾﻪ ﻟـﻪ ﺧﺰﻣﻪﺗﮕﻮزاریﯾـﻪﮐﺎن ﺑ‪‬ﺑﻪﺷـﻦ و ﺧـﻪرﺟﯽ و ﮐﺮﯾﻨـﯽ داو و‬ ‫دهرﻣﺎن ﻟﻪ ﺋﻪﺳﺘﯚی ﺧﯚﯾﺎن ﯾﺎن ﺑﻨﻪﻣﺎ‪‬ﻪﮐﻪﯾﺎﻧﻪ‪ ،‬ﮐﻪ واﺑﻮو ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽﯾﻪﮐﺎن دوو دهﺳﺘﻪن‪ ،‬دهﺳـﺘﻪﯾ‪‬ﮑﯿﺎن ﺋـﻪو ﮐﻪﺳـﺎﻧﻪن ﮐـﻪ ﺑﻪ‪‬ﮕـﻪ و ﭘ‪‬ﻨﺎﺳـﻪﯾﺎن ﭘـ‪ ‬ﻧﯽﯾـﻪ و دهﺳـﺘﻪﯾﻪﮐﯿﺶ ﺋـﻪو‬ ‫ﮐﻪﺳﺎﻧﻪن ﮐﻪ ﺑﻪ‪‬ﮕﻪی ڕهﺳﻤﯽ و ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯿﺎن وهر ﮔﺮﺗﻮوه‪ ،‬ﺋﻪوهش ﺑﯚﺗﻪ ھﯚی ﺋﻪوهی ﮐﻪ ڕ‪‬ﮋهی درووﺳﺘﯽ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽﯾﻪﮐﺎن دﯾﺎر ﻧﻪﺑ‪‬ﺖ و ﺑﻪﺷ‪‬ﮏ ھﻪر ﺑـﻪ ﻣـﻪزﻟﻮوﻣﯽ و ﺑـﻪ ﺑـ‪ ‬ﻧـﺎوی‬ ‫ﺑﻤ‪‬ﻨﻨﻪوه‪ ،‬ﻟﻪوهش ﺧﻪراﭘﺘﺮ دهﺳﺖ ﻧﻪﮐـﻪوﺗﻨﯽ داو و دهرﻣـﺎﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒـﻪﺗﯽ ﺑـﯚ ﭼﺎرهﺳـﻪری ﻧﻪﺧﯚﺷـﯽﯾﻪﮐﺎﻧﯽ‬ ‫ﺳﯿﭙﻪﻻک و ھﻪﻧﺎﺳﻪ ﮐ‪‬ﺸﺎن و ﮐﯚﻣـﻪ‪‬ﮏ ﻧﻪﺧﯚﺷـﯽ دﯾﮑـﻪ‪ ،‬ﮐـﻪ ﻟـﻪو ﺑﯚردووﻣﺎﻧـﻪ دا ﺑـﯚ ﺧـﻪ‪‬ﮑﯽ ھـﻪژار و‬ ‫دهﺳﺖ ﺗﻪﻧﮕﯽ ﻧﺎوﭼﻪﮐﻪ ﺑﻮو ﺑﻪ دﯾﺎریﯾﻪﮐﯽ ﻣﺎڵو‪‬ﺮاﻧﮑﻪر‪ ،‬ﺑﯚﺗﻪ ﮐ‪‬ﺸﻪ و ﮔﺮﻓﺘ‪‬ﮑﯽ ﮔﻪوره‪ ،‬دﯾﺎره ﮐﯚﻣﺎری‬ ‫ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺋ‪‬ﺮان ﺑﻪ ﻧﺎوی زاﻣﺪاراﻧﯽ ﮐﺎرهﺳـﺎﺗﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷـﺘﻪوه‪ ،‬ﺳـﺎ‪‬ﻧﻪ ﭼﻪﻧـﺪﯾﻦ ﺗـﯚن داو و‬ ‫دهرﻣﺎﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﻟﻪ ر‪‬ﮑﺨﺮاوه ﺑﻪ ﺷﻪردۆﺳﺘﻪﮐﺎن وهر دهﮔﺮێ و ﻟﻪ ﻻی ﺧﯚﯾﺎن ڕاﯾﺪهﮔﺮن و ﯾﺎ دهﯾﺪهﻧـﻪ‬ ‫ﺷﻮ‪‬ﻨﯽ دﯾﮑﻪ‪ ،‬و ﺑﯚ ﺷﻮ‪‬ﻦ ﺑﺰر ﮐﺮدن‪ ،‬ڕ‪‬ﮋهﯾﻪﮐﯽ زۆر ﮐﻪم ﻟﻪو دهرﻣﺎﻧﻪ دهﻧ‪‬ﺮﻧﻪ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ و ﺋـﻪو‬ ‫ﺑ‪‬ه دهرﻣﺎﻧﻪش ﻧﺎدهن ﺑﻪ ھﻪﻣﻮو ﮐﻪس وﺋﻪﮔﻪرﯾﺶ داﯾﺎن ﺋﻪوه ﭘ‪‬ﯿﺎن دهﻓﺮۆﺷﻦ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﮔﻪر ﭼﺎو‪‬ﮏ ﺑﻪ ﻧﻮوﺳﺮاوهﮐﺎﻧﯽ ﺑﻪر‪‬ﺰ ﻋﻮﺳﻤﺎن ﻣﻮزهﯾﻪن ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﺋﻪﻧﺠﻮوﻣﻪﻧﯽ زاﻣﺪاراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ دا‬ ‫ﺑﺨﺸ‪‬ﻨﯽ ﺑﻪ ﭘ‪‬ﯽ ﻟ‪‬ﮑﯚﻟﯿﻨﻪوهﯾﻪک ﮐﻪ ﻧﺎوﺑﺮاو ﮐﺮدووﯾﻪﺗﯽ و ﻟﻪ زﻣﺎن دوو ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﭘﺎﯾﻪﺑـﻪرزی ﮐﯚﻣـﺎری‬ ‫ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺋ‪‬ﺮاﻧﻪوه ﺑﯿﺴﺘﻮوﯾﻪﺗﯽ ﺑﯚﻣﺎن دهر دهﮐﻪوێ ﮐﻪ ڕ‪‬ﮋهی ﺷﻪھﯿﺪ و زاﻣﺪارهﮐﺎﻧﯽ ﺋﻪم ﭘـﻪﻻﻣﺎره زﯾـﺎﺗﺮ ﻟـﻪ ‪ 8000‬ﮐﻪﺳـﻦ‪ .‬ڕ‪‬ـﮋهی ﺷـﻪھﯿﺪ و ﺑﺮﯾﻨـﺪارهﮐﺎﻧﯽ ﺋـﻪو ﮐﺎرهﺳـﺎﺗﻪ ﻟـﻪ‬ ‫زﻣـﺎن ﺋﺎﯾــﻪﺗﻮو‪ ‬ڕهﻓﺴـﻪﻧﺠﺎﻧﯽﯾﻪوه ﮐــﻪ ﻟـﻪ ﻧــﻮ‪‬ﮋی ھـﻪﯾﻨﯽ ﻣــﺎﻧﮕﯽ ﮔـﻪﻻو‪‬ﮋی ﺳــﺎ‪‬ﯽ ‪ 1382‬دا ﺑـﺎس ﮐــﺮد ﺑـﻮو ‪ 8024‬ﮐﻪﺳــﻦ و ﭘﺎر‪‬ﺰﮔـﺎری ورﻣــ‪ ‬ﻟـﻪ ﺳــﺎ‪‬ﯽ ‪ 1366‬و ‪ 67‬دا ﻟــﻪ‬ ‫وﺗﺎر‪‬ﮑﯽ ﺧﯚی دا ﺋﺎﻣﺎژه ﺑﻪ ﺷﻪھﯿﺪ و ﺑﺮﯾﻨﺪار ﺑﻮوﻧﯽ ‪ 10000‬ﮐـﻪس ﻟـﻪ داﻧﯿﺸـﺘﻮواﻧﯽ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ دهﮐـﺎت و ھـﻪروهھﺎ وهزارهﺗـﯽ ﮐﺎروﺑـﺎری دهرهوهی و‪‬ﺗـﯽ ﮐﯚﻣـﺎری ﺋﯿﺴـﻼﻣﯽ‬ ‫ﺋ‪‬ﺮان ھﻪر ﺋﻪو ﮐﺎت ﻟﯿﺴﺘﻪﯾﻪﮐﯽ ‪ 4600‬ﮐﻪﺳﯽ ﻟﻪ ﺑﺮﯾﻨﺪاران و ﺷﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺘﯽ دا ﺑﻮو ﺑﻪ ڕ‪‬ﮑﺨـﺮاوی ﻧﻪﺗـﻪوه ﯾـﻪﮐﮕﺮﺗﻮوهﮐﺎن‪ .‬ھـﻪر ﺑـﻪ ﭘ‪‬ـﯽ ﺋـﻪو ﺑﻪ‪‬ﮕﺎﻧـﻪش‬ ‫ﮐــﻪ وهزارهﺗــﯽ ﮐﺎروﺑــﺎری دهرهوهی ﮐﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ داﺑــﻮوﻧﯽ ﺑــﻪ ڕ‪‬ﮑﺨــﺮاوی ﻧﻪﺗــﻪوه ﯾــﻪﮐﮕﺮﺗﻮوهﮐﺎن‪ ،‬ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽﯾــﻪﮐﺎن ﺧــﻪ‪‬ﮑﯽ ﻣــﻪدهﻧﯽ و ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑــﻮون و ﭘﺎدﮔــﺎن و ﺑﻨﮑــﻪ‬ ‫ﺳﻪرﺑﺎزیﯾﻪﮐﺎﻧﯽ ﺣﮑﻮﻣﻪت ﻧﻪﮐﻪوت ﺑﻮوﻧﻪ ﺑﻪر ﺋﻪو ﭘﻪﻻﻣﺎره و زهرهر و زﯾﺎن ﺑﻪ ﺑﻨﮑﻪ و ﺑﺎرهﮔﺎﮐﺎﻧﯿﺎن ﻧﻪﮐﻪوت ﺑﻮو و داواﯾﺎن ﻟﻪ ﺧ‪‬ﺮﺧﻮازان دهﮐﺮد ﮐﻪ ﺑ‪‬ﻦ ﯾﺎرﻣﻪﺗﯽ ﺑـﻪ ﺧـﻪ‪‬ﮑﯽ‬ ‫زاﻣــﺪار و ﺑــ‪ ‬ﭘــﻪﻧﺎی ﺋــﻪم دهﭬــﻪره ﺑﮑــﻪن‪ ،‬ﺑــﻪ‪‬م ﺋ‪‬ﺴــﺘﺎ ﺑــﯚ ﺧﯚﯾــﺎن ھــﯿﭻ ﺋﺎوڕ‪‬ــﮏ ﻟــﻪم ﺷــﺎره ﺑــﻪ ﮔــﺎز ﺧﻨﮑ‪‬ﻨــﺪراوه ﻧﺎدهﻧــﻪوه و ﺑــﻪ ﺗــﻪواوی دوای ﺳــﺎ‪‬ﯽ ‪1366‬ی ھــﻪﺗﺎوﯾﯽ ﺑــﻪ‬ ‫ﻓﻪراﻣﯚﺷﯿﺎن ﺳﭙﺎردوه ‪.‬‬ ‫دﯾﺎره ﺋﻪﮔﻪر ھﻪر ﺋﻪو ﮐﺎت ﺑـﻪ ﭘﻪرۆﺷـﻪوه ﺳـﻪﯾﺮی ﺋـﻪو ﮐﺎرهﺳـﺎﺗﻪﯾﺎن ﮐـﺮد ﺑﺎﯾـﻪ‪ ،‬ڕهﻧـﮓ ﺑـ‪ ‬ﺋ‪‬ﻤـﻪ ﺷـﺎھﯿﺪی ﺑﯚردووﻣـﺎﻧﯽ ﺷـﺎری ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠـﻪ ﻧـﻪﺑﯿﺎﯾﻦ و ﺗﺮاژﯾﺪﯾﺎﯾـﻪ ﮔﻪورهﯾـﻪ ﻟـﻪ‬ ‫ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠﻪی ﺑﺎﺷﻮری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻧﻪﻗﻪوﻣﺎﺑﺎﯾﻪ‪ .‬ﺋﻪو ﮔﺎزهی ﮐﻪ ﺑﯚ ﺑﯚردووﻣﺎﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ ﮐـﻪ‪‬ﮑﯽ ﻟـ‪ ‬وهر ﮔﯿـﺮا ﮔـﺎزی ﺧـﻪردهل ﺑـﻮو‪ ،‬ﺋـﻪو ﮔـﺎزه ﻟـﻪ ﮐـﺎﺗﯽ ﺑـ‪‬و ﺑﻮوﻧـﻪوهی دا‬ ‫ﮐﺎرﯾﮕــﻪری زۆر ﺧــﻪراﭘﯽ ﻟــﻪ ﺳــﻪر ﻣــﺮۆڤ و ﮔﯿﺎﻧﻠﻪﺑــﻪران ھﻪﯾــﻪ و ﺑــﻪ ﺗ‪‬ﭙــﻪرﯾﻨﯽ زهﻣــﺎﻧﯿﺶ ﺋــﻪو ﮐﺎرﯾﮕﻪریﯾــﻪ ﺧﻪراﭘــﻪی ﻟــﻪ ﺳــﻪر ﮔﯿﺮۆدهﺑﻮوهﮐــﺎن ھــﻪر دهﻣ‪‬ﻨ‪‬ــﺖ‪ ،‬دﯾــﺎره ﺑــﻪ ﭘ‪‬ــﯽ‬ ‫ﻟ‪‬ﮑﯚﻟﯿﻨﻪوهی ﭘﺰﯾﺸﮑﯽ ﮔﺎزی ﺧﻪردهل ﺑﯚ ژﯾﻨﮕﻪش ﻣﻪﺗﺮﺳﯽ زۆری ھﻪﯾﻪ‪ ،‬دوای ﺗ‪‬ﭙﻪرﯾﻨﯽ ‪ 20‬ﺳﺎڵ ﺑـﻪ ﺳـﻪر ﺋـﻪو ﺑﯚردووﻣﺎﻧـﻪش دا ﺋ‪‬ﺴـﺘﺎ ﻟـﻪ ﻧﺎوﭼـﻪی ﺳﻪردهﺷـﺖ ﭼﻪﻧـﺪ ﺷـﻮ‪‬ﻦ ﮐـﻪ‬ ‫ﮐﻪوﺗﺒﻮوﻧﻪ ﺑﻪر ﺗﻪوژﻣﯽ ﺋﻪو ﮔﺎزه‪ ،‬ﺗﺎ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎش ﺑﻪ ﮐﻪ‪‬ﮑﯽ ﮐﺎری ﮐﺸﺖوﮐﺎڵ ﻧﺎﯾﻪن‪ ،‬ﺋﻪو ﻟﻪ ﮐﺎﺗ‪‬ﮏ داﯾﻪ ﮐﻪ زهویﯾﻪﮐﺎﻧﯽ دهورو ﭘﺸﺘﯽ ﺋـﻪم ﮐ‪‬ﮕﺎﻧـﻪی ﮐـﻪ ﮐﻪوﺗﺒﻮوﻧـﻪ ﺑـﻪر ﮔـﺎزی‬ ‫ﺧﻪردهل ﺳﺎ‪‬ﻧﻪ ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﺑﻪرھﻪﻣﯽ ﮐﺸﺖوﮐﺎ‪‬ﯽ ﻧﺎوﭼﻪ داﺑﯿﻦ دهﮐﻪن ‪.‬‬ ‫ﻟ‪ ‬ﻧﻪﭘﺮﺳﯿﻨﻪوهی ﮐﺎرﺑﻪدهﺳﺘﺎﻧﯽ ﺣﮑﻮﻣﻪﺗﯽ ﺋ‪‬ﺮان ﻟﻪ زاﻣﺪاراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎی ﺳﻪردهﺷﺖ ﻧﻪﺑﯚﺗﻪ ھﯚی ﻧﺎﺋﻮﻣ‪‬ﺪی ﺑﻪﺷ‪‬ﮏ ﻟﻪ د‪‬ﺴﯚزاﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ‪ ،‬ﺑﻪ‪‬ﮑﻮو ﭼﻪﻧﺪ ﮐﻪﺳـ‪‬ﮑﯽ د‪‬ﺴـﯚز‬ ‫و ﻟﻪﺧﯚﺑﺮدوو ﻟﻪ ﭼﻪﻧﺪ ﺳﺎ‪‬ﯽ دوای ﺑﻮردووﻣﺎن و ﻟﻪ ﺳﺎ‪‬ﺮۆژی ﺑﯚردووﻣﺎﻧﻪﮐﻪ دا دهھﺎﺗﻨﻪ ﺷﻮ‪‬ﻨﯽ رووداوهﮐﻪ و دواﯾﻪش ﺑﻪ ڕ‪‬ﭙ‪‬ﻮان دهﭼﻮوﻧﻪ ﺳﻪر ﻣﻪزاری ﺷﻪھﯿﺪهﮐﺎن و ﺑـﯚ ﭼﻪﻧـﺪ‬ ‫ﺳﺎﺗ‪‬ﮏ ﺑﻪ ﺑ‪ ‬ﺋﻪوه ھﻪﺳﺖ ﺑﻪ ﮐـﻪﻣﯽ ﺑﮑـﻪن ﻟـﻪ ﮔـﻪڵ ﺋـﺎزﯾﺰاﻧﯽ ﻟـﻪ دهﺳـﺖ ﭼﻮوﯾـﺎن راز و ﻧﯿﺎزﯾـﺎن دهﮐـﺮد و ھـﺎواری ﻣﻪزﻟﻮوﻣﻪﯾـﻪﺗﯽ ﺋـﻪوان و ﺧـﻪ‪‬ﮑﯽ ﺷـﺎرﯾﺎن دهﮔﻪﯾﺎﻧـﺪه ﮔـﻮ‪‬ﯽ‬ ‫ﮐﺎرﺑﻪدهﺳﺘﺎﻧﯽ ﺷﺎرهﮐﻪ‪ ،‬ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ ﺳﺎڵ ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺷﺎر ھﻪروا ﺑﯚ ﺧﯚﯾﺎن ﺋﻪو ﯾﺎدوارهﯾﺎن ﭘ‪‬ﮏ دهھ‪‬ﻨﺎ ﺗﺎ وای ﻟ‪‬ﮫﺎت ﮐﻪ ﺑﻪﺷـ‪‬ﮏ ﻟـﻪ ﺧـﻪ‪‬ﮏ و ﺑﻨﻪﻣﺎ‪‬ـﻪ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽﯾـﻪﮐﺎﻧﯽ ﺷـﺎر ھﺎﺗﻨـﻪ‬ ‫ﺳﻪر ﺋﻪو ﺑﺎوهره ﮐﻪ دهﺑ‪ ‬ڕ‪‬ﮑﺨﺮاوهﯾﻪﮐﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪت ﺑـﻪ ﺷـﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷـﺖ درووﺳـﺖ ﺑﮑـﻪن‪ ،‬ھـﻪر ﺑـﯚ ﺋـﻪم ﻣﻪﺑﻪﺳـﺘﻪ و دوای وهدوا ﮐـﻪوﺗﻨ‪‬ﮑﯽ زۆر ﺗﻮاﻧﯿـﺎن ﻟـﻪ ﺳـﺎ‪‬ﯽ ‪1380‬ی‬ ‫ھﻪﺗﺎوی دا ﺋﯿﺠﺎزه ﺑﯚ ﺋﻪم ﮐﺎره ﻟﻪ ﮐﺎرﺑﻪدهﺳﺘﺎن ﺣﮑﻮﻣﻪت وهر ﺑﮕﺮن و ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ ﻟﻪ ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪ 1380‬وه ﺋﻪﻧﺠﻮوﻣﻪﻧﯽ زاﻣﺪاراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ داﻣـﻪزراوه‪ ،‬ﺋﻪوﺋﻪﻧﺠﻮوﻣﻪﻧـﻪ‬ ‫ﺑﻪ ﺋﯿﻤﮑﺎﻧﺎﺗ‪‬ﮑﯽ ﮐﻪم ﮐﺎرهﮐﺎﻧﯽ ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪیدار ﺑﻪ زاﻣﺪاراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ڕادهﭘـﻪر‪‬ﻨ‪ ‬و ﻟـﻪ ﮐـﺎﺗﯽ درووﺳـﺖ ﺑﻮوﻧﯿـﻪوه‪ ،‬ﺑـﻪردهوام ﺑـﯚ ﺑﺎﺷـﺘﺮ ﮐﺮدﻧـﯽ ﺑـﺎری ژﯾـﺎﻧﯽ زاﻣـﺪاران‬ ‫ھﻪوڵ دهدهن‪ ،‬ﺑﻪﺷ‪‬ﮏ ﻟﻪ ﮐﺎرهﮐﺎﻧﯿﺎن ﺗﻪرﺧﺎن ﮐﺮدوون ﺑﯚ ﺋﻪوهی ﺋﻪو ﮐﻪﺳﺎﻧﻪی ﮐﻪ ﺗﺎ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ ﻧﺎوﯾﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻧﻪﮐﺮاوه ﺑﻪ ﭘ‪‬ﯽ ﺷﺎھﯿﺪ و ﺑﻪ‪‬ﮕﻪ وهرهﻗﻪی ڕهﺳﻤﯽﯾﺎن ﺑﯚ وهر ﺑﮕﺮن‬

‫‪65‬‬

‫دﯾﮑﺘﺎﺗﯚری ﺑﻪ ﺧﻮ‪‬ﻦ ﺗﯿﻨﻮی ﮐﻮردان "ﺋ‪‬ﺮان و ﻋ‪‬ﺮاق" ﺷﻪر داﮔﯿﺮﺳﺎ ﺑﻮو‪ ،‬ﭘ‪‬ﺶ ﺋﻪو ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪ ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ ﺟﺎر ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﻋ‪‬ﺮاﻗﻪوه ﻧﺎوﭼﻪی ﭘ‪ ‬ﺳﻪوزه‪‬ﻧﯽ ﺳﻪردهﺷـﺖ ﺑﯚﻣﺒـﺎران ﮐـﺮا‬ ‫ﺑﻮو و ھﻪر ﺟﺎرهی ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ ﮐﻪﺳﯽ ﻟ‪ ‬ﺑﺒﻮوﻧﻪ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ‪ .‬ﺑﻪ‪‬م ﭘﻪﻻﻣﺎری ڕۆژی ﺣﻪوﺗﯽ ﭘﻮﺷـﭙﻪری ﺳـﺎ‪‬ﯽ ‪1366‬ی ھـﻪﺗﺎوﯾﯽ‪ ،‬وهک ھ‪‬ﺮﺷـﯽ ﺟﺎرهﮐـﺎﻧﯽ دﯾﮑـﻪ ﻧـﻪﺑﻮو ﮐـﻪ ﺗـﻪﻧﯿﺎ ﺑـﻪ‬ ‫داﻧﯽ ﭼﻪﻧﺪ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽﯾﻪک ﺋﻪو ڕۆژه ﺑﻪ ﻓﻪراﻣﯚﺷﯽ ﺑﺴﭙ‪‬ﺮدرێ و ﯾﺎ ﭼﻪﻧﺪ ڕۆژ دواﺗﺮ داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯽ ﺷﺎر و ﺋﻪم دهﭬﻪره‪ ،‬دهﺳﺖ ﺑﮑﻪﻧﻪوه ﺑﻪ ﮐﺎری ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ و ڕۆژاﻧﻪی ﺧﯚﯾـﺎن‪ ،‬ﺑـﻪ‪‬ﮑﻮو‬ ‫ﺋﻪو ﭘﻪﻻﻣﺎره دڕﻧﺪاﻧﻪﯾﻪ ﺋﻪوهﻧﺪه ﻗﻮرس و ﺑﻪ ژان ﺑﻮو ﮐﻪ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎش دوای ‪ 20‬ﺳﺎڵ ﺑﻪ ﺳـﻪر ﺋـﻪو ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﮑﻮژیﯾـﻪ دا‪ ،‬زاﻣـﺪاراﻧﯽ ﺋـﻪو ﮐﺎرهﺳـﺎﺗﻪ ﺑـﻪ ﺋـ‪‬ﺶ و ﺋـﺎزارهوه دهﺗﻠ‪‬ﻨـﻪوه و‬ ‫ھﻪﻣﻮو ﺳﺎ‪‬ﮏ ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ ﮐﻪس ﺑﻪرهو ﻣﻪﻧﺰ‪‬ﮕﻪی ﺋﺎﺧﺮهت ﮐﯚچ دهﮐﻪن و ﻟﻪ ﺗﻪﻧﯿﺸﺖ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﯾﻪﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑﻪ ﻟﻪ ﮔﯚرﺳﺘﺎﻧﯽ ﮔﺮدهﺳﻮور ﻣﻪﻧﺰڵ دهﮔﺮن‪.‬‬ ‫ڕۆژی ﺣﻪوﺗﯽ ﭘﻮﺷﭙﻪر ﮐﻪ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ ﺑﻮردوﻣـﺎن ﮐـﺮا‪ ،‬ﺗـﻪﻧﯿﺎ ﭼﻪﻧـﺪ ﮐﻪﺳـ‪‬ﮏ ﻧﻪﺑﻮوﻧـﻪ ﻗﻮرﺑـﺎﻧﯽ ﺑـﻪ‪‬ﮑﻮوو‬ ‫ﺷﺎر‪‬ﮏ ﺧﻨﮑ‪‬ﻨﺪرا و ﺷﺎر‪‬ﮏ ژهھﺮ ﺧﻮاردوو ﮐﺮا‪ .‬ﺑﻪ داﺧﻪوه ﻟﻪ ﺑﻪر ﺋﻪوه ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ ﺗـﻪﻧﯿﺎ ﯾـﻪک ڕ‪‬ﮕـﺎی‬ ‫ھــﺎتوﭼﯚی ﻣﺎﺷــ‪‬ﻨﯽ ھــﻪﺑﻮو ﺑــﯚ ﭼﻮوﻧــﻪ دهر ﻟــﻪ ﺷــﺎر‪ ،‬ﺧــﻪ‪‬ﮏ زﯾــﺎﺗﺮ ﺗﻮوﺷــﯽ ﮔﯿــﺮۆده ﺑــﻮون ﺑــﻪ ﺳــﻪم و ﮔــﺎزیی‬ ‫ﺧﻪردهل ﺑﻮون‪ ،‬ﻟﻪ ﺑﻪر ﺋﻪوه ﺋﻪم ڕ‪‬ﮕﺎﯾـﻪی ھـﺎﺗﻮوﭼﯚی ﭘ‪‬ـﺪا دهﮐـﺮا‪ ،‬ﺗﺎﻗـﻪ ڕ‪‬ﮕـﺎی ﭘﻪﯾﻮهﻧـﺪی ﺑـﻮو ﻟـﻪ ﻧ‪‬ـﻮان‬ ‫ﺷــﺎرهﮐﺎﻧﯽ ﻣــﻪھﺎﺑﺎد و ﺑﺎﻧــﻪ و ﭘﯿﺮاﻧﺸــﺎر دا‪ ،‬ﺋــﻪوﯾﺶ ﮐــﻪوت ﺑــﻮو ﺑــﻪر ﯾــﻪﮐ‪‬ﮏ ﻟــﻪ ﺑﯚﻣﺒــﻪﮐﺎن و ﺋــﻪو ﺷــﻪﻗﺎﻣﻪ‬ ‫ﺳﻪرهﮐﯽﯾﻪش ژهھﺮاوی ﺑﺒﻮو‪ ،‬ھﻪر ﺑﯚﯾﻪ ﺋﻪو ﮐﻪﺳﺎﻧﻪی ﮐﻪ ﻟﻪ ﻣﺎ‪‬ﻪﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن دا ﺑﻮون و ﺑﻪ ﺳﺎﺧﯽ ڕزﮔﺎرﯾﺎن‬ ‫ﺑﺒﻮو و دهﯾﺎن ھﻪوﯾﺴﺖ ﻟـﻪ ﺷـﺎر ﺑﭽﻨـﻪ دهر و ﺧـﯚ ﻟـﻪو ﻧﻪھﺎﻣﻪﺗﯿـﻪ ڕزﮔـﺎر ﺑﮑـﻪن‪ ،‬ﻟـﻪ ﮐـﺎﺗﯽ دهرﭼﻮوﻧﯿـﺎن ﺑـﻪم‬ ‫ڕ‪‬ﮕﺎﯾــﻪ دا و ﻟــﻪ ﮐــﺎﺗﯽ ھﻪﻧﺎﺳــﻪ ﮐ‪‬ﺸــﺎن دا‪ ،‬ﺗﻮوﺷــﯿﺎن ﺑــﻪ ﺗﻮوﺷــﯽ ﮔــﺎزی ﺧﻪردهﻟــﻪوه دهﺑــﻮو و ﭘــﺎش ﭼﻪﻧــﺪ‬ ‫ﮐﺎﺗﮋﻣ‪‬ﺮ‪‬ﮏ دهﭼﻮوﻧﻪ ڕﯾﺰی زاﻣﺪارهﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑﻪی ﺷﺎرهوه‪ ،‬ھﻪر ﺑﯚﯾﻪ ﺟﯿﺎ ﻟﻪو ﮐﻪﺳﺎﻧﻪی ﮐﻪ ﻟـﻪ ﯾﻪﮐـﻪم ﭼﺮﮐـﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋـﻪو ﭘـﻪﻻﻣﺎره دا ﺷـﻪھﯿﺪ و ﺑﺮﯾﻨـﺪار ﺑﺒـﻮون‪ ،‬ﮐﻪﺳـﺎﻧﯽ دﯾﮑـﻪش‬ ‫ھﻪﺑﻮون ﮐﻪ ﻟﻪ ﮐﺎﺗﯽ دهرﺑﺎز ﺑﻮون دا ﺑﯚن و ھﻪوای ژهھﺮاوی ﺷﻪﻗﺎم و ﮐﯚ‪‬ﻧﻪﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑﻪی ﺷﺎرﯾﺎن ھﻪ‪‬ﻤﮋی ﺑﻮو و ﺗﻮوﺷﯽ زاﻣﺪاری ﺑﺒﻮون ‪.‬‬ ‫داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ زاﻧﯿﺎری ﺗﻪواوﯾﺎن ﻟﻪ ﺳﻪر ﺋﻪو ﺑﯚردووﻣﺎﻧﻪ ﻧﻪﺑﻮو و ﭘ‪‬ﯿﺎن واﺑﻮو ﮐﻪ ﺑﻮﻣﺒﻪﮐﺎن ﺗﻪﻧﯿﺎ ﺑﯚﻣﺒﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﻦ و ﻧﻪک ﺑﯚﻣﺒﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ‪ ،‬ھـﻪر ﺑﯚﯾـﻪ زۆرﺑـﻪی‬ ‫ﺧــﻪ‪‬ﮏ ﺑــﯚ ﺋــﻪوه ﮐــﻪ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽﯾــﻪﮐﺎن ﻟــﻪ ژ‪‬ــﺮ دارو ﭘــﻪردووی ڕووﺧــﺎو و ﺧــﺎﻧﻮه ﺗــﻪﭘﯿﻮهﮐﺎن ﺑ‪‬ﻨﻨــﻪوه دهر‪ ،‬ﭼﻮوﺑﻮوﻧــﻪ ﮔﻪرهﮐــﻪﮐﺎﻧﯽ ﺑﻮردووﻣــﺎن ﮐــﺮاو و ﯾﺎرﻣــﻪﺗﯽ ﮐــﻪس و ﮐــﺎری‬ ‫ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽﯾﻪﮐﺎن و زاﻣﺪارهﮐﺎﻧﯿﺎن دهدا و ﺋﻪوهش ﯾﻪﮐ‪‬ﮏ ﻟﻪ ھﯚﮐﺎرهﮐﺎﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺑـﻮوﻧﯽ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽﯾـﻪﮐﺎن ﺑـﻮو‪ ،‬دوای زﯾـﺎﺗﺮ ﻟـﻪ ‪ 40‬ﺧﻮﻟـﻪﮐ‪‬ﮏ ﭘـﺎش ﺗﻪﻗﯿﻨـﻪوهﮐﺎن ﺧـﻪ‪‬ﮏ ﺑﻪرهﺑـﻪره‬ ‫ھﻪﺳﺘﯿﺎن ﮐﺮد ﮐﻪ دهم و ﭼﺎوﯾﺎن ﺋﺎوی ﻟ‪‬ﺪێ و ﻟﻪﺷﯿﺎن ﺗﻮوﺷﯽ ﺧﻮران و ﺋﻪﺳﺘﻮور ﺑﻮون و ﺑﻠﯚق دهر ﮐﺮدن ﺑﻮوه و ﻟﻪ ﮐﺎﺗﯽ ھﻪﻧﺎﺳﻪ ﮐ‪‬ﺸﺎن دا ﺗﻮوﺷﯽ ڕﺷﺎﻧﻪوه و ﺗﻪﻧﮕﻪ ﻧﻪﻓﻪﺳـﯽ‬ ‫ﺑﻮون‪ ،‬ﺋﻪو ﮐﺎت زاﻧﯿﺎن ﮐﻪ ﺑﯚﻣﺒﻪﮐﺎن ﺑﯚﻣﺒﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﻧﯿﻦ و ھﺎوار و ﻧﺎ‪‬ﻪی ﺧﻪ‪‬ﮏ زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻮو‪ ،‬دارهﮐﺎن و ﺑﻪر ﭘﻪﻧﺠﻪرهﮐﺎﻧﯽ ﻣﺎ‪‬ن و ﺋﺎوهﮐﺎﻧﯽ ﻧ‪‬ﺰﯾﮏ ﺗﻪﻗﯿﻨﻪوهﮐﺎن ﺗـﯚزی ﺳـﭙﯽ‬ ‫ژهھﺮاوﯾﺎن ﻟﻪ ﺳﻪر ﻧﯿﺸﺖ ﺑﻮو‪ ،‬ﺳﻪرﭼﺎوهی ﮔﻪورهی ﺷـﺎرﯾﺶ ﭼﻪﻧـﺪ ﻣﯿﺘﺮ‪‬ـﮏ ﻟـﻪ ﺷـﻮ‪‬ﻨﯽ ﺑﻮردوﻣﺎﻧـﻪﮐﺎن دوور ﺑـﻮو‪ ،‬ھـﻪر ﺋـﻪم ﺋـﺎوهش ﺑـﻮو ﮐـﻪ دهﭼـﻮو ﺑـﯚ ﺣـﻪﻣﺎﻣﯽ ﺷـﺎر و ﺣـﻪوزی‬ ‫ﻣﺰﮔﻪوﺗﻪﮐﺎن و ﺷ‪‬ﺮهی ﺋﺎوی ﺗﻪواوی ﻣﺎ‪‬ﻪﮐﺎﻧﯽ ﺷﺎر‪ ،‬ﺧﻪ‪‬ﮏ ﺑﯚ ﺋﻪوهی ﺗﻮوﺷﯽ ﻧﻪھﺎﻣﻪﺗﯽ و زاﻣﺪاری زﯾﺎﺗﺮ ﻧﻪﺑﻦ ﺑﯚ ﺧﯚ ﭘﺎراﺳﺘﻦ ﻟﻪ ﻣﺮدن ﮐﻪ‪‬ﮑﯿﺎن ﻟﻪم ﺋﺎواﻧـﻪ ﺑـﯚ ﺧـﯚ ﺷـﺘﻨﻪوه‬ ‫وهر ﮔﺮت و ﻟﻪ ﺋﺎﮐﺎم دا ﺑﻪﺷ‪‬ﮏ ﻟﻪ ﺧﻪ‪‬ﮑﯿﺶ ھﻪر ﺑﻪ ﺋﺎوی ﺳﻪرﭼﺎوهی ﺷﺎر و ﺋﺎوی ﺣﻪﻣﺎﻣﻪﮐﺎﻧﯽ ﺷﺎر ﺗﻮوﺷﯽ زاﻣﺪاری ﭘ‪‬ﺴﺘﯽ و دهرووﻧـﯽ ﺑـﻮون‪ ،‬ﺟﯿـﺎ ﻟـﻪم ﺣﺎ‪‬ﺗﺎﻧـﻪش ﻟـﻪ ﺑـﻪر‬ ‫ﻧﻪﺑﻮوﻧﯽ ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪﯾ‪‬ﮑﯽ ﺑﺎش ﻟﻪم ﺷﺎره و ﻧﻪﺑﻮوﻧﯽ دوﮐﺘﻮری ﭘﺴﭙﯚر و ﮐﻪوﺗﻨﻪوهی ﺑﻪ ﺳﻪر ﯾﻪﮐﯽ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽﯾﻪﮐﺎن ﻟﻪ ﺗﻪﻧﯿﺸﺖ ﯾﻪک و در‪‬ﮋ ﺑﻮوﻧﯿﺎن ﻟـﻪ دا‪‬ن و ژوره ﮐﻪﻣـﻪﮐﺎﻧﯽ‬ ‫ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪ دا زﯾﺎﺗﺮ ﺗﻮوﺷﯽ ﮔﯿﺮۆده ﺑﻮون ﺑﻪو ﮔﺎزه ﺑﻮون‪ ،‬دﯾﺎره زۆرﺑﻪی زۆری ﺑﻨﻪﻣﺎ‪‬ﻪی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽﯾﻪﮐﺎن ﺑﯚ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﺮﯾﻨﺪارهﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻪرهو ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪی ﺷﺎرهﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑـﻪی‬ ‫ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﺋ‪‬ﺮان ڕادهﮔﻮ‪‬ﺰت‪.‬‬ ‫ﺷﺎھﯿﺪاﻧﯽ ﺋﻪو ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪ ﮔ‪‬ﺮاوﯾﺎﻧﻪﺗﻪوه ﮐﻪ ڕۆژی دوای ﺑﻮردوﻣﺎﻧﻪﮐﻪ ھـﯚ‪‬ﯽ وهرزﺷـﯽ ﺷـﺎر واﺗـﻪ "ھـﯚ‪‬ﯽ ﭘﺎ‪‬ـﻪوان ﺗـﻪﺧﺘﯽ" ﮐﺮاوهﺗـﻪ ﺷـﻮ‪‬ﻨﯽ ﺣﺎواﻧﺪﻧـﻪوهی ﺑـﻪﺷـ‪‬ﮏ ﻟـﻪ ﻗﻮرﺑـﺎﻧﯽ‬ ‫ﯾﻪﮐﺎن و ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ ﺗﻪﺧﺘﯿﺎن ﻟﻪ ھﯚ‪‬ﻪﮐﻪ ﺑﯚ ﺑﺮﯾﻨﺪارهﮐﺎن داﻧﺎوه و ﻟﻪو ھﯚ‪‬ﻪ دا ﺗﻪﻧﯿﺎ ﯾﻪک دوﮐﺘﻮر ھﻪﺑﻮوه ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﭼﻪﻧﺪ ﮐﻪس ﻟﻪ ﭘﻪرهﺳﺘﺎراﻧﯽ ﻟﻪ ﺧﯚﺑﺮدووی ﺷـﺎر‪ ،‬ﮐـﻪ ﺗـﻪﻧﯿﺎ‬ ‫ﺋﻪرﮐﯿﺎن دهرزی ﻟ‪‬ﺪان و ﺑﻠﯚق دڕﯾﻦ ﺑﻮوه و ﺑﻪﺷﯽ ھﻪره زۆری زاﻣﺪارهﮐﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪی ﺷﺎرهﮐﺎﻧﯽ ﻣﻪھﺎﺑﺎد‪ ،‬ورﻣ‪ ،‬ﺗﻪور‪‬ﺰ‪ ،‬ﺗﺎران و ﺷﯿﺮاز ﺑﻪڕێ ﮐﺮدووه ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ داﺧﻪوه ﻟﻪ ﺑﻪر ﺋﻪوه ﺋﻪو ﮐﺎت ھﯿﭻ ﮐﻪس و ﯾﺎ ھﯿﭻ ﺋﯚرﮔﺎﻧ‪‬ﮑﯽ ﺣﮑﻮﻣﻪﺗﯽ ﻧﻪﺑﻮوه ﮐﻪ ﻧﺎوی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﯾﻪﮐﺎن و ﯾﺎ ﺑﻪڕێ ﮐﺮاوهﮐﺎن و ﺷـﻪھﯿﺪهﮐﺎن ﻟـﻪ ﮐـﺎﺗﯽ ﺧـﯚی دا ﻧـﺎوﻧﻮوس‬ ‫ﺑﮑــﺎت‪ ،‬ﺋ‪‬ﺴــﺘﺎش ڕ‪‬ــﮋهی ﺗــﻪواوی ﺋــﻪو ﮐﻪﺳــﺎﻧﻪی ﮐــﻪ ﺑﻮوﻧــﻪ ﻗﻮرﺑــﺎﻧﯽ دﯾــﺎر ﻧــﯽ ﯾــﻪ‪ ،‬زۆرﺟــﺎر دوای ﺋــﻪو ﮐﺎرهﺳــﺎﺗﻪ‪ ،‬زاﻣــﺪاراﻧﯽ ﺋــﻪو ڕووداوه ﺑــﯚ ﭼﺎرهﺳــﻪری ﻧﻪﺧﯚﺷــﯽ ﯾــﻪﮐﺎﻧﯽ‬ ‫ﺗﻪﻧﮕﻪﻧﻪﻓﻪﺳﯽ و ﺑ‪ ‬ﺋﯿﺸﺘﯿﺎﯾﯽ ﻟﻪ ﺧﻮاردن دا و زۆر ﻧﻪﺧﯚﺷﯽ دﯾﮑﻪ ﮐﻪ دوای ﮔﯿﺮۆده ﺑﻮوﻧﯿﺎن ﺑﻪ ﮔﺎزی ﺧﻪردهل ﺗﻮوﺷﯽ ھﺎﺗﻮون ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪی ﯾـﺎن ﺑـﻪ ﺑﻨﮑـﻪی ﺑـﻪ ﻧ‪‬ـﻮ "ﺟﺎﻧﺒـﺎزان"وه‬ ‫ﮔﺮﺗﻮوه ﺑﯚ ﺋﻪوهی ﮐﻪ ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﺑﻪرﭘﺮﺳﺎﻧﻪوه ﮐﺎر‪‬ﮑﯿﺎن ﺑﯚ ﺑﮑﺮێ‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م ﻟﻪ ﺑﻪر ﺋﻪوه ھﯿﭻ ﺑﻪ‪‬ﮕﻪﯾﻪﮐﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯿﺎن ﻟﻪ ﺑﻪر دهﺳﺖ دا ﻧﯽ ﯾﻪ و ﻟﻪ ﮐـﺎﺗﯽ ﺧﯚﺷـﯽ دا ﻧﺎوﯾـﺎن ﺗﯚﻣـﺎر‬ ‫ﻧﻪﮐﺮاوه ﺋﺎوڕﯾﺎن ﻟ‪ ‬ﻧﻪدراوهﺗﻪوه و ﻟﻪ ﺋﺎﮐﺎم دا ﻟﻪ ﺑﻪر ﺑ‪ ‬دهرهﺗﺎﻧﯽ و ھﻪژاری ﻟﻪ ﺟ‪‬ﮕﺎ دا ﮐﻪوﺗﻮون و ﯾﺎ ﺑﻪ ﺋﺎزارهوه ﺳﻪرﯾﺎن ﻧﺎوهﺗﻪوه ‪.‬‬ ‫ﺗﺎﻗﻪ ﺑﻪ‪‬ﮕﻪﯾﻪﮐﯽ ﮐﻪ ﺑﯚ ﺑﻪ ﮐﺎر ھﺎﺗﻦ د‪‬ﺖ و ﺑﻪﺷ‪‬ﮏ ﻟﻪ زاﻣﺪاراﻧﯽ ﺋﻪو ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪ ﮐﻪ‪‬ﮑﯽ ﻟ‪ ‬وهر دهﮔﺮن‪ ،‬ﺑﻪ‪‬ﮕﻪ ﯾﺎ ﭘ‪‬ﻨﺎﺳﻪﯾﻪﮐﻪ ﮐﻪ ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﺑﻨﮑﻪی "ﺟﺎﻧﺒﺎزان"وه دراوه ﺑﻪ‬

‫‪64‬‬

‫ﺋﻪو ﺟﯚره ﮔﺎزهی ﺑﯚ ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﻪ ﻛﺎرھﺎﺗﻮه‪ ،‬ﻧﺎﺑ‪‬ﺘﻪ ھﯚی ﻛﻮﺷﺘﻨﯽ ﻛـﻮت وﭘـ‪‬ی ﺋـﻪوان‪ .‬ﺑـﻪ‪‬م ﺋـ‪‬ﺶو ﺋـﺎزار و ﮔﺮﻓـﺖ و ﻧﻪﺧﯚﺷـﯽ ﮔـﻪﻟ‪‬ﻜﯽ دﯾﻜـﻪﯾﺎن ﺗـﺎ‬ ‫ﻛﺎﺗﯽ ﻣﺮدن ﺗﻮوش دهﻛﺎ‪ .‬ﺑﺮﯾﻨﺪاراﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ زۆرﺑﻪﯾﺎن ﻟﻪ ﺑﻪﺷﻪﻛﺎﻧﯽ ﭼﺎو‪ ،‬ﺳﯽ و ﺳـﯿﭙﻪﻻك‪ ،‬ﭘ‪‬ﺴـﺖو ﺋﻪﻋﺴـﺎب و دهرووﻧـﻪوه ﭘ‪‬ﻜـﺮاون و ﺋـﻪو ﺑﺮﯾﻨﺎﻧﻪﺷـﯿﺎن رۆژ ﻟﻪﮔـﻪڵ‬ ‫رۆژ زﯾﺎﺗﺮ ﻗﻮوڵ دهﺑ‪‬ﺘﻪوه و ﻟﻪﺷﺴـﺎﻏﯽ و ﺗﻪﻧﺪروﺳـﺘﯿﯽ ﺋـﻪو ﺋﺎزﯾﺰاﻧـﻪ ﺗـﺎزه ﺑﯚﯾـﺎن ﻧﺎﮔﻪڕ‪‬ﺘـﻪوه‪ .‬ھـﻪروهھﺎ راﭘـﯚرتو ھـﻪوا‪‬ﯽ ﺋـﻪوهش ﺑـﻪ ﺋﻪﻧﺠﻮﻣـﻪن ﮔﻪﯾﺸـﺘﻮه ﻛـﻪ ھ‪‬ﻨـﺪ‪‬ﻚ ﻟـﻪ‬ ‫ﺷﻮ‪‬ﻨﻪﻛﺎﻧﯽ ﺷﺎر ﻛﻪ ﻛﻪوﺗﻮﻧﻪﺗﻪ ﺑﻪر رهھ‪‬ﻪی ﺑﯚردوﻣﺎﻧﻪﻛﺎن ﺋ‪‬ﺴﺘﺎش ھﻪر ﺋﺎﻟﻮودهن و ﻛﺎرﯾﮕﻪرﯾﯽ ﺋﻪو ﭘـﯿﺲ ﺑﻮوﻧـﻪ ﻟـﻪ ﺳـﻪر وهﭼـﻪی داھـﺎﺗﻮوش دﯾـﺎر دهﺑـ‪ ‬ﻛـﻪ ھﯿـﻮادارﯾﻦ ﺋـﻪو‬ ‫ھﻪو‪‬ﻧﻪ راﺳﺖ ﻧﻪﺑﻦ‪.‬‬ ‫ﺟﮕﻪ ﻟﻪ ﻛﺎرﺗﯿﻜﻪرﯾﻪ ﯾﻪ ﺟﻪﺳﺘﻪﯾﯽ ﯾﻪﻛﺎن‪ ،‬ﻛﺎرﯾﮕﻪرﯾﯽ دهرووﻧﯽ ﺋﻪو ﺷﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﻪ ﭼﯿﻦ؟‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﯽ ھﻪﻧﺎﺳﻪدان و ھﻪروهھﺎ زۆرﺗﺮﯾﻦ ﻛﺎرﯾﮕﻪرﯾﯽ ﺧﯚی ﻟﻪ ﺳﻪر دهرووﻧﯽ ﻣﺮۆڤ دادهﻧ‪ ،‬ﻟﻪ ﺳﻪرهﺗﺎﯾﯽ ﺗﺮﯾﻨﯽ ﺋﻪو ﺧﻪﺳﺎراﻧﻪﯾﻪ‪ .‬ﺋﻪو ﺑﺮﯾﻨﺪاره ﭘ‪‬ﻜـﺮاوهی ﻛـﻪ ﺑـﻪ ھـﯚی ﭘ‪‬ﻜـﺎﻧﯽ‬ ‫ﺑﻪ ﮔﺎزی ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻟﻪ ﺳﻪﯾﺮان و ﺗﻪﻓﺮﯾﺤ‪‬ﻜﯽ زۆر ﭼﻮوﻛﻪش ﺑ‪‬ﺒﻪﺷﻪ‪ ،‬ﺑ‪‬ﮕﻮﻣﺎن ﺗﻮوﺷﯽ ﻧﻪﺧﯚﺷـﯽ ﺋﻪﻋﺴـﺎب و دهرووﻧـﯽ دهﺑـ‪ .‬ﺋـﻪو ﻧﻪﺧﯚﺷـﻪی زۆرﺑـﻪی رۆژهﻛـﺎﻧﯽ ﺗﻪﻣـﻪﻧﯽ ﻟـﻪ ژ‪‬ـﺮ‬ ‫ﭼﺎوهد‪‬ﺮی ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ و دهوادهرﻣﺎن دا ﺗ‪‬ﭙﻪڕ دهﻛﺎ دﯾﺎره ھﯿﻮای ﭼﺎرهﺳﻪرﯾﯽ ﯾﻪﻛﺠﺎری ﻟﻪ دڵ دا ﻧﺎﻣ‪‬ﻨ‪‬و ﻛﻪ دهﺑﯿﻨـ‪ ‬ھـﻪﻣﻮو ﺳـﺎ‪‬ﻚ ﺋـﺎزﯾﺰﺗﺮﯾﻦ و ﻧﺰﯾﻜﺘـﺮﯾﻦ ﻛﻪﺳـﻮﻛﺎری ﺧـﯚی ﻛـﻪ‬ ‫ﺋﻪواﻧﯿﺶ وهك ﺋﻪو ﺑﺮﯾﻨﺪار ﭼﻪﻛﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯿﻦ‪ ،‬دهﻣـﺮن‪ ،‬ﭘ‪‬ﻮﯾﺴـﺘﯽ ﺑـﻪ ﯾﺎرﻣﻪﺗﯿـﺪهری ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﯾـﻪﺗﯽ و ﭘﺰﯾﺸـﻜﯽ دهرووﻧـﯽ دهﺑـ‪ ‬ﻛـﻪ ﺑـﻪ داﺧـﻪوه ﻟـﻪﻣﺒﺎرهوه ﺋﯚرﮔـﺎن و ﻧﺎوهﻧـﺪهﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﻟ‪‬ﭙﺮﺳﺮاو ھﯿﭻ ھﻪﻧﮕﺎو‪‬ﻜﯿﺎن ھﻪڵ ﻧﻪھ‪‬ﻨﺎوهﺗﻪوه و ھﻪﻣﻮو ﺋﻪرﻛﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟﻪ ﺗﻪرﺧﺎﻧﻜﺮدﻧﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧﻪﯾﻪك ﺑﻪ ﺑﺮﯾﻨﺪاراﻧﯽ ﺳﻪروو ‪%25‬دا دﯾﺘﯚﺗﻪوه‪ .‬ﯾـﺎن ﺋـﻪوه ﻟـﻪ ﺑـﻪرﭼﺎو ﺑﮕـﺮن‬ ‫ﻛﻪ داﯾﻜ‪‬ﻚ ﭘ‪‬ﻜﺮاوی ﭼﻪﻛﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﯾﻪو ﺑﻪ ﺟ‪‬ﯽ ﺋﻪوهی ﺳﯚزو ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﯽ ﺧﯚی ﭘ‪‬ﺸﻜﻪﺷﯽ ﻣﻨﺪا‪‬ﻪﻛﺎﻧﯽ ﺑﻜﺎ‪ ،‬دهﺑ‪ ‬ﻟﻪ ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪ ﭼﺎوهڕواﻧﯽ ﭼـﺎو ﭘ‪‬ﻜـﻪوﺗﻨﯽ ﺟﮕﻪرﮔﯚﺷـﻪﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﺑ‪. ‬‬ ‫ﺳ‪‬رﭼﺎوە ‪ :‬ﻣﺎ‪‬ﭙ‪‬ڕی ﮔﯿﺎرهﻧﮓ ‪ 22 /‬ی ﻧﻮاﻣﺒﺮی ‪2007‬‬ ‫دوای ﺗ‪‬ﭙﻪرﯾﻨﯽ ‪ 20‬ﺳﺎڵ ﺑﻪ ﺳﻪر ﺑﻮﻣﺒﺎراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ دا‪ ،‬ﺋ‪‬ﺴﺘﺎش ڕ‪‬ﮋهی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎﻧﯽ ﺋﻪو ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪ دﯾﺎر ﻧﯿﻪ‬

‫ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ‪ :‬ﺣﻪﻣﻪرهﺳﻮوڵ ﮐﻪرﯾﻤﯽ‬ ‫ھﻪﻣﻮو ﺳﺎ‪‬ﮏ ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ ﺑـﯚ ﮐﺎرهﺳـﺎﺗﯽ ﺟـﻪرگﺑ‪‬ی ﺣـﻪوﺗﯽ ﭘﻮﺷـﭙﻪری ﺳـﺎ‪‬ﯽ ‪1366‬ی ھـﻪﺗﺎوﯾﯽ ﺑﻪراﻣﺒـﻪر ﺑـﻪ ‪ 28‬ی ﺟـﯚﻧﯽ ‪1987‬ی زاﺋﯿﻨـﯽ د‪‬ﻨـﻪ ﺳـﻪر ﺷـﻪﻗﺎمو‬ ‫ﮐﯚ‪‬ﻧــﻪﮐﺎﻧﯽ ﺷــﺎر و ﺑــﻪ ﭼﻪﻧــﺪ ﭼﺎﻻﮐﯽﯾــﻪﮐﯽ ھﻮﻧــﻪری و ﺋــﻪدهﺑﯽ ﯾــﺎدی ﺷــﻪھﯿﺪان و ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿــﺎﻧﯽ ﺋــﻪم ﮐﺎرهﺳــﺎﺗﻪ دهﮐﻪﻧــﻪوه‪ ،‬ﺋــﻪو ﺳــﺎڵ‬ ‫ﺑﯿﺴﺘﻪﻣﯿﻦ ﺳﺎ‪‬ﯽ ﺋﻪم ﺗﺮاژﯾﺪیﯾﻪ ﮔﻪورهﯾﻪ و ﺧﻪ‪‬ﮏ دﯾﺴﺎن دهﯾﺎن ھﻪوێ ڕ‪‬ﺰ ﻟﻪ ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﺎﻧﯽ ﻟﻪ دهﺳـﺖ ﭼﻮوﯾـﺎن ﺑﮕـﺮن و وهک ﺳـﺎ‪‬ﻧﯽ‬ ‫ﭘ‪‬ﺸﻮو و ﺑﮕﺮه ھ‪‬ﻨﺪ‪‬ﮏ ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﺶ ﯾﺎد ﮐﺮدﻧـﻪوهی ﺳـﺎ‪‬ﻧﻪی ﺧﯚﯾـﺎن ﺑـﻪر‪‬ﻮه ﺑـﻪرن‪.‬ﮐـﺎﺗﮋﻣ‪‬ﺮ ﭼـﻮاری دوا ﻧﯿـﻮهرۆی ڕۆژی ﺣـﻪوﺗﯽ ﭘﻮﺷـﭙﻪری‬ ‫ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪1366‬ی ھﻪﺗﺎوﯾﯽ ﭼﻮار ﺷﻮ‪‬ﻨﯽ ﭘ‪ ‬ﺣﻪﺷﯿﻤﻪت ﻟﻪ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﮐﻪوﺗﻨـﻪ ﺑـﻪر ھ‪‬ﺮﺷـﯽ ﻓﺮۆﮐـﻪﮐﺎﻧﯽ ﻋ‪‬ﺮاﻗـﯽ و ﺑـﻪ ﺑﻮﻣـﺐ و ﮔـﺎزی‬ ‫ﺧﻪردهل ﺑﻪ ﺧﻪﺳﺘﯽ ﺑﯚردووﻣﺎن ﮐﺮان‪ ،‬دﯾﺎره ھﺎوﮐﺎت ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﺑﯚردووﻣـﺎﻧﯽ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ ﮔﻮﻧـﺪی "ڕهﺷـﻪھﻪرﻣ‪ ‬و دهﺷـﺘﯽ ﮐـﻪﭘﺮان"ﯾـﺶ‬ ‫ﮐﻪوﺗﺒﻮوﻧــﻪ ﺑــﻪر ﺋــﻪو ﭘــﻪﻻﻣﺎره‪ .‬ﻟــﻪو ﮐﺎرهﺳــﺎﺗﻪ ﺳــﺎﻣﻨﺎﮐﻪ دا زﯾــﺎﺗﺮ ﻟــﻪ ھﻪﺷــﺖ ھــﻪزار ﮐــﻪس ﻟــﻪ داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧﯽ "ﺳﻪردهﺷــﺖ" ﺋــﻪو ﺷــﺎره‬ ‫ﮐﻮ‪‬ﺴﺘﺎﻧﯽﯾﻪی ڕۆژھﻪ‪‬ﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺷﻪھﯿﺪ و ﺑﺮﯾﻨﺪار ﺑﻮون‪ ،‬ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ دوای ‪ 20‬ﺳـﺎڵ ﺑـﻪ ﺳـﻪر ﺋـﻪو ﺗﺮاژﯾﺪﯾﺎﯾـﻪ دا ھـﯿﭻ ﮐـﻪس ﺋـﺎوڕی ﻟـﻪ‬ ‫ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﻧﻪداوهﺗﻪوه و ﺗﻪﻧﺎﻧـﻪت ڕۆژی ﺣـﻪوﺗﯽ ﭘﻮﺷـﭙﻪر ﮐـﻪ ڕۆژی ﺑﻮردوﻣـﺎﻧﯽ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺘﻪ ﻟـﻪ ڕۆژﻣ‪‬ﺮهﮐـﺎﻧﯽ ﺋ‪‬ﺮاﻧـﯽ دا ﺑـﻪ ھﻪﺷـﺘﯽ ﭘﻮﺷـﭙﻪر ﻧﻮوﺳـﺮاوه‪ ،‬ﺑـﯚ‬ ‫ﺋﻪوهی ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﯾﻪﮐ‪‬ﮏ ﻟﻪ ڕۆژهﮐﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺋ‪‬ﺮان ﯾﻪک ﺑﮕﺮ‪‬ﺘﻪوه‪ ،‬دﯾﺎره ھﻪﺗﺎ ﺋﻪﻣﺮۆش ﻧﺎوی ﺗﻪواوی ﺷﻪھﯿﺪ و ﺑﺮﯾﻨـﺪارهﮐﺎﻧﯽ ﺋـﻪو ﮐﺎرهﺳـﺎﺗﻪ ﺗﯚﻣـﺎر ﻧـﻪﮐﺮاوه و ھـﯿﭻ‬ ‫ڕ‪‬ﺰ و ﺣﻮرﻣﻪﺗ‪‬ﮏ ﻟﻪ ﮐﻪس و ﮐﺎری ﺑﻪ ﺟ‪ ‬ﻣﺎوی ﺋﻪو ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽﯾﺎﻧﻪ ﻧﺎﮔﯿﺮاوه و ﻧﺎﮔﯿﺮێ‪ ،‬ھﻪر ﺑﯚﯾﻪ ﺧـﻪ‪‬ﮑﯽ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ ﻟـﻪ ھـﻪﻣﻮو ﮐﺎﺗ‪‬ـﮏ زﯾـﺎﺗﺮ ھﻪﺳـﺖ ﺑـﻪ ﺑـ‪ ‬ﮐﻪﺳـﯽ و‬ ‫ﻟ‪‬ﻨﻪﭘﺮﺳﯿﻨﻪوه دهﮐﻪن و ھﻪر ﺋﻪوهش ﺑﯚﺗﻪ ھﯚی ﺋﻪوه ﮐﻪ ﺋﺎزاری زۆر ﺑﻪم ﺑ‪ ‬ﻣﻮﺑﺎﻻﺗﯽﯾﻪوه ﺑﮑ‪‬ﺸﻦ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﮔﻪر ﺋﺎوڕ‪‬ﮏ ﻟﻪ ‪ 20‬ﺳﺎڵ ﻟﻪﻣﻪوﺑﻪری ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﺪهﯾﻨﻪوه‪ ،‬ﺋﻪو ﮐﺎت داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ﻧ‪‬ﺰﯾﮏ ﺑﻪ ‪ 25‬ھﻪزار ﮐﻪس ﺑﻮو‪ ،‬ﻣﺎوهی ‪ 8‬ﺳﺎڵ ﺑﻮو‪ ،‬ﻟﻪ ﻧ‪‬ﻮان دوو‬

‫‪63‬‬

‫ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ ﺑﺮﯾﻨﺪاراﻧﯽ ﺋﻪو رووداوه ﭘﺎش ﺗ‪‬ﭙﻪڕﯾﻨﯽ ھﻪﻣﻮو ﺋﻪو ﺳﺎ‪‬ﻧﻪ ﻟﻪ چ ﺑﺎرودۆﺧ‪‬ﻚ دا دهژﯾﻦو ﻟﻪﮔﻪڵ چ ﺟﯚره ﮔﯿﺮوﮔﺮﻓﺘ‪‬ﻚ ﺑﻪرهوروون؟‬ ‫ھﻪﻣﻮو ﺑﺮﯾﻨﺪاراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﻪدهﺳﺖ ﻛﺎرﯾﮕﻪرﯾﯽ و دهرهﻧﺠﺎﻣﻪﻛﺎﻧﯽ ﺋـﻪو ﺷـﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﻪوه دهﻧـﺎ‪‬ﻨﻦ ﻛـﻪ‬ ‫دﯾــﺎره ﺋــﻪوه ﭘ‪‬ﻮهﻧــﺪی ﺑــﻪ رادهی ﺑﺮﯾﻨــﺪارﯾﯽ ﺋــﻪوان و رادهی ﻛﺎرﺗ‪‬ﻜــﻪرﯾﯽ ﮔــﺎزی ﺧــﻪردهڵ " ﻟــﻪ ﺳــﻪر‬ ‫ﭘ‪‬ﺴــﺖ‪ ،‬ﭼــﺎو‪ ،‬ﮔــﻪدهو ﺋﻪﻋﺴــﺎب و دهرووﻧــﯽ ﺋﻪواﻧــﻪوه ھﻪﯾــﻪ‪ .‬ﺟﮕــﻪ ﻟــﻪ ﮔﯿﺮوﮔﺮﻓﺘــﯽ ﺋــﻪو ﻛﻪﺳــﺎﻧﻪ‬ ‫ﺳــﻪﺑﺎرهت ﺑــﻪ ﻛ‪‬ﺸــﻪی دهواو دهرﻣــﺎن و زۆرﺑــﻮوﻧﯽ ﺋــ‪‬ﺶ و ﺋــﺎزاره ﺟﻪﺳــﺘﻪﯾﯽ و دهرووﻧــﯽ ﯾــﻪﻛﺎﻧﯿﺎن‬ ‫ﺳﻪرهﻛﯿﺘﺮﯾﻦ ﻛ‪‬ﺸﻪی ﺋﻪوان ﻛ‪‬ﺸﻪی ﻣـﺎددی و داراﯾـﯽ ﻛـﻪ ﺑـﻪ ھـﯚی ﻛـﻪﻣﺒﻮوﻧﯽ ﺗﻮاﻧـﺎو ھ‪‬ـﺰی ﻛـﺎرﻛﺮدﻧﯽ‬ ‫ﺑﺮﯾﻨﺪارهﻛﺎن و ﭼﻮوﻧﻪﺳﻪری ﺗ‪‬ﭽﻮوی دهرﻣﺎﻧﯽ ﺗﻮوﺷﯽ ﺋﻪم ﺋﺎﺳـﺘﻪﻧﮕـﻪ ﺑﻮوﻧﻪﺗـﻪوه‪ .‬ﺑﺮﯾﻨـﺪاری ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ‬ ‫ﺟﮕﻪ ﻟﻪوهی زۆر ﻛ‪‬ﺸﻪ و ﮔﺮﻓﺘـﯽ ﺟﻪﺳـﺘﻪﯾﯽ و دهرووﻧﯿـﯽ ھﻪﯾـﻪ‪ ،‬ﻧﺎﺷـﺘﻮاﻧ‪ ‬ﺋـﻪو ﺟـﯚرهی ﭘ‪‬ﻮﯾﺴـﺘﻪ ﻛـﺎر‬ ‫ﺑﻜـــﺎو ﻟـــﻪ ھـــﻪﻣﻮو ﻻﯾﻪﻛـــﻪوه ﺗﻮوﺷـــﯽ ﻛﯚﺳـــﭗ و ﺗﻪﮔـــﻪره دهﺑ‪‬ﺘـــﻪوه‪ .‬ﺟﯿـــﺎ ﻟـــﻪوهش ﭘ‪‬اﻧﻪﮔﻪﯾﺸـــﺘﻨﯽ‬ ‫ﺋﯚرﮔﺎﻧــﻪﻛﺎﻧﯽ ﻟ‪‬ﭙﺮﺳــﺮاوو ﭘ‪‬ﻮهﻧﺪﯾــﺪار ﺑــﯚ ﺗﯚﻣــﺎر ﻛــﺮدن و ﻧﺎﺳــﯿﻨﯽ ھــﻪﻣﻮو ﺑﺮﯾﻨــﺪاراﻧﯽ ﺷــﯿﻤﯿﺎﯾﯽ و‬ ‫ﻟ‪‬ﭙﺮﺳﯿﻨﻪوهو ﺑﻪ دواداﭼﻮوﻧﯽ ﺋﻪوان ﺑﯚﺗﻪ ﻛﯚﺳﭙ‪‬ﻜﯽ دﯾﻜﻪش ﻟﻪم ﭘ‪‬ﻨﺎوهدا‪.‬‬ ‫ﺑﻪرﭘﺮﺳﺎن ﭼﻪﻧﺪه ﺋﺎوڕﯾﺎن ﻟﻪو ﺑﺮﯾﻨﺪاراﻧﻪ داوهﺗﻪوه؟ ﭼﻪﻧﺪه ﯾﺎرﻣﻪﺗﯽ ﯾﻪﻛﺎﻧﯽ دهو‪‬ﻪت ﺑﯚ ﺋﻪو ﻛﻪﺳﺎﻧﻪ ﺟ‪‬ﯽ رهزاﻣﻪﻧﺪی ﯾﻪ؟‬ ‫ﯾﺎرﻣﻪﺗﯿﯽ ﻗﺎﻧﻮوﻧﯽ ﺗﻪﻧﯿﺎ ﺋﻪو ﻛﻪﺳﺎﻧﻪ دهﮔﺮ‪‬ﺘﻪوه ﻛﻪ ﺑﺮﯾﻨﺪاری ﭘﺘﺮ ﻟﻪ ‪ 25‬ﻟﻪ ﺳﻪدن و ﻛﻪﺳﺎﻧﯽ ﺧـﻮار ﺋـﻪو ر‪‬ﮋهﯾـﻪ ﻟـﻪو ﯾﺎرﻣـﻪﺗﯽ ﯾﺎﻧـﻪ ﺑ‪‬ﺒﻪﺷـﻦ‪ .‬ﺋـﻪو ﻛﻪﺳـﺎﻧﻪش ﻛـﻪ ﻟﻪﻻﯾـﻪن‬ ‫ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﻮﻧﻪ ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ ﯾﻪﻛﺎﻧﻪوه وهك ﮔﯿﺎﻧﺒﺎزی ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻧﻪﻧﺎﺳﺮاون ھﯿﭻ ﭼﻪﺷﻨﻪ ﻣﺎﻓ‪‬ﻜﯿﺎن ﻧﯿﻪو ﺑﻮﻧﯿﺎدی ﭘ‪‬ﻮهﻧﺪار ﺧﯚی ﻟﻪ ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﺋﻪو ﻛﻪﺳﺎﻧﻪدا ﺑﻪ ﺑﻪرﭘﺮﺳـﯿﺎر ﻧـﺎزاﻧ‪ .‬ﺟﯿـﺎ‬ ‫ﻟﻪو ﯾﺎرﻣﻪﺗﯽ ﯾﺎﻧﻪی ﺑﯚ ﺑﺮﯾﻨـﺪاراﻧﯽ ﺳـﻪروو ‪ %25‬ﻟﻪﺑـﻪرﭼﺎو ﮔﯿـﺮاوه ﻛـﻪ ﺋـﻪو ﻛﻪﺳـﺎﻧﻪ ‪ %4‬ی ھـﻪﻣﻮو ﺑﺮﯾﻨـﺪارهﻛﺎن ﭘ‪‬ـﻚ د‪‬ـﻨﻦ‪ ،‬ﯾﺎرﻣـﻪﺗﯽ ﯾـﺎن ﭘﺸـﮕﯿﺮی ﯾـﻪﻛﯽ دﯾﻜـﻪ ﺑـﯚ ﺋـﻪو‬ ‫ﻛﻪﺳﺎﻧﻪ ﻟﻪ ﮔﯚڕێ داﻧﯿﻪ‪.‬ﺋ‪‬ﻤﻪ ﺟﯿﺎ ﻟﻪ دهرﺑ‪‬ﯾﻨﯽ ﻧﺎڕهزاﯾﻪﺗﯿﻤﺎن ﺳﻪﺑﺎرهت ﺑﻪ ﺷ‪‬ﻮهی دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ دهرﺳﻪدهﻛﺎن و ﮔﺮﯾﻨﮕﯽ ﻧـﻪدان ﺑـﻪ دهرهﻧﺠﺎﻣـﻪﻛﺎﻧﯽ ﺑﺮﯾﻨـﺪارﯾﯽ ﺋـﻪو ﻛﻪﺳـﺎﻧﻪ داوا‬ ‫دهﻛﻪﯾﻦ ﻛﻪوا ﺑﺎﺷﻪ ﻛﻪﺳﺎﻧﯽ ﺑﺮﯾﻨﺪار ﺑﻪﭘ‪‬ﯽ دۆﺧﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﯾﺎن ﭘﺸﺘﮕﯿﺮی ﯾﺎن ﻟ‪ ‬ﺑﻜﺮێو ﯾﺎرﻣﻪﺗﯽ ﺑﺪر‪‬ﻦ‪ ،‬ﻧﻪك ﺋﻪوهی ﺳﻨﻮوری ‪ %25‬ﺑﯚ داﺑﻨﺮێ‪.‬‬ ‫ﭼﻮﻧﻜﻪ ﺑﻪﭘ‪‬ﯽ ﺗﯿ‪‬واﻧﯿﻨﯽ ﺋﻪﻧﺠﻮﻣﻪﻧﯽ داﻛﯚﻛﯽ ﻟﻪ ﻣﺎﻓﯽ ﺑﺮﯾﻨﺪاراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﺟﯿﺎوازی ﯾﻪﻛﯽ ﺋﻪوﺗﯚ ﻟﻪ ﻧ‪‬ﻮان ﮔﯿﺎﻧﺒﺎز‪‬ﻜﯽ ‪ %20‬ﯾـﺎ ‪% 25‬دا ﻧـﺎﺑﯿﻨﺮێ و ﺋﻪﮔـﻪر‬ ‫ﺟﯿﺎوازی ﯾﻪﻛﯿﺶ ھﻪﺑ‪ ‬ﺑﻪو رادهﯾﻪ ﻧﯿﻪ ﻛﻪ ﺑﻪ‪ %5‬ﺟﯿﺎوازی ﻟﻪ ﮔﯿﺎﻧﺒﺎزی دا ﯾﻪﻛﯿﺎن ھﻪﻣﻮو ﺋﻪو ﯾﺎرﻣﻪﺗﯽ و ﭘ‪‬اﮔﻪﯾﺸﺘﻨﺎﻧﻪی ﭘ‪ ‬ﺑﺒ‪‬ێ و ﺋـﻪوی دﯾﻜﻪﺷـﯿﺎن ﺑ‪‬ﺒـﻪش ﻟـﻪ ھـﻪﻣﻮوی‬ ‫ﺋﻪو ﺷﺘﺎﻧﻪ ﺑ‪ .‬دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺳﻨﻮورو ﭼﻮارﭼ‪‬ﻮه ﺑﯚ ﺋﻪو ﯾﺎرﻣﻪﺗﯽ و ﻣﺎﻓﻪ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﯾﺎﻧﻪ ﺟﻮان و ﭘﻪﺳﻨﺪ ﻧﯿﻦ‪.‬‬ ‫ﺋﯿﻤﻜﺎﻧﺎﻧﯽ دهرﻣﺎﻧﯿﯽ ﻧ‪‬ﻮﺧﯚی و‪‬ت ﭼﻪﻧﺪه ﻛﻔﺎﯾﻪﺗﯽ دۆﺧﯽ ﺑﺮﯾﻨﺪاران دهﻛﺎ؟‬ ‫ﺳﻪرﺑﺎرهت ﺑﻪ ﺋﯿﻤﻜﺎﻧﺎﺗﯽ دهرﻣﺎﻧﯽ دهﺑ‪ ‬ﺑ‪‬ﻢ ﻛﻪ ﻟﻪ ﻛﺎﺗﯽ ﺷﻪڕداو ﺑﻪ ھﯚی زۆرﮔﺮﻓﺘﯽ ﻣـﺎددی و زاﻧﺴـﺘﯽ ﭘﺰﯾﺸـﻜﯽ‪ ،‬ﻛﻪرهﺳـﺘﻪ و ﺗﯿﻜﻨﯚﻟـﻮژﯾﯽ دهرﻣـﺎﻧﯽ ﮔﻮﻧﺠﺎوﻣـﺎن ﺑـﯚ ﺑﺮﯾﻨـﺪاراﻧﯽ‬ ‫ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻟﻪ ﺑﻪردهﺳﺖ دا ﻧﻪﺑﻮو‪ .‬ﺑﻪ‪‬م دوای ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ھـﺎﺗﻨﯽ ﺷـﻪڕو ﺑﻪﺳـﻪرﻧﺠﺪان ﺑـﻪوهی ﻛـﻪ زۆر ھ‪‬ـﺰی ﻧﯿﺰاﻣـﯽ و ﻏـﻪﯾﺮه ﻧﯿﺰاﻣـﯽ ﺑﺮﯾﻨـﺪاری ﭼـﻪﻛﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑـﻮون و ﭼﺎرهﺳـﻪر‬ ‫ﻛﺮدﻧﯽ ﺋﻪو ﺑﺮﯾﻨﺪاراﻧﻪ وهك ﭘ‪‬ﻮﯾﺴﺘﯽ ﯾﻪك ﺧﯚی دهﻧﻮاﻧﺪو ﺋﯿﻤﻜﺎﻧﯽ ﻧﺎردﻧﻪ دهرهوهی ھﻪﻣﻮو ﺋﻪواﻧﻪ ﺑﯚ و‪‬ﺗﺎﻧﯽ ﺋﻮرووﭘﺎﯾﯽ ﻧﻪﺑﻮو‪ ،‬زاﻧﺴـﺘﯽ ﭘ‪‬ﻮﯾﺴـﺖ ﺑـﯚ ﭼﺎرهﺳـﻪرﯾﯽ ﺑﺮﯾﻨـﺪاراﻧﯽ‬ ‫ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻟﻪ ﺋ‪‬ﺮان دا ﭘﻪرهی ﭘ‪‬ـﺪاو ﭘﺰﯾﺸـﻚ و ﭘﺴـﭙﯚری زۆر ھﺎﺗﻨـﻪ ﻧ‪‬ـﻮ ﺋـﻪو ﮔﯚڕهﭘﺎﻧـﻪوه‪ .‬ﺑـﻪﺟﯚر‪‬ﻚ ﻛـﻪ ﺋ‪‬ﺴـﺘﺎ و‪‬ﺗـﯽ ﺋ‪‬ـﺮان ﯾـﻪﻛ‪‬ﻚ ﻟـﻪ ﭘ‪‬ﺸـﻜﻪوﺗﻮوﺗﺮﯾﻦ و‪‬ﺗـﺎن ﻟـﻪ ﺑـﻮاری‬ ‫ﭼﺎرهﺳﻪرﯾﯽ ﺑﺮﯾﻨﺪاراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﯾﻪ‪ .‬ﺋﻪﮔﻪر ﺋﻪو ﭘ‪‬ﺸﻜﻪوﺗﻨﻪ ﻧﻪﺑﻮاﯾﻪ ﭘ‪‬اﮔﻪﯾﺸﺘﻦ ﺑﻪ ﮔﯿﺮوﮔﺮﻓﺖ و ﻛ‪‬ﺸﻪﻛﺎﻧﯽ ﮔﯿﺎﻧﺒﺎزان و ﺑﺮﯾﻨﺪاراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻛﻪ ﺧﯚﯾﺎن ﻟﻪ ‪ 100‬ھﻪزار ﻛـﻪس‬ ‫دهدهن‪ ،‬زۆر ﺋﺎﺳﺘﻪم و دژوار دهﺑﻮو‪ .‬ھﻪر ﻟﻪو ﭘ‪‬ﻮهﻧﺪی ﯾﻪدا ﭼﻪﻧﺪ ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪﯾﻪﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﺑﯚ ﭼﺎرهﺳﻪرﯾﯽ ﺑﺮﯾﻨﺪاراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ دروﺳﺖ ﻛـﺮاون و ﭘﺰﯾﺸـﻜﯽ ﭘﺴـﭙﯚر و ﻛﻪرهﺳـﻪو‬ ‫ﺗ‪‬ﻜﻨﯚﻟﯚژﯾﯽ زۆر ﭘ‪‬ﺸﻜﻪﺗﻮوو ﻣﻮد‪‬ﺮﻧﯿﺎن ﺑﯚ داﺑﯿﻦ ﻛﺮاوه‪.‬‬ ‫ﺑﺮﯾﻨﺪاراﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ زۆرﺑﻪﯾﺎن ﻛﺎم ﺑﻪﺷﯽ ﻟﻪﺷﯿﺎن ﺗﻮوﺷﯽ ﺋﺎزارو ژان ھﺎﺗﻮه؟‬

‫‪62‬‬

‫‪ -14‬رﯾﮑﺨﺮاوى ﺳﻪرﺑﻪﺧﯚى ﭘﻪﻧﺎﺑﻪراﻧﻰ ﺋ‪‬ﺮاﻧﻰ‪.‬‬ ‫‪ -15‬ﻧﺎوهﻧﺪی ﭼﺎک – ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ھﯚ‪‬ﻪﻧﺪا‪.‬‬ ‫ﺑﯚ ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪی ﮐﺮدن ‪:‬‬ ‫‪Tel:0641683358‬زاﻧﺎ ﺟﻪﺑﺎرى ‪،‬‬ ‫‪ 0642975034‬ھﺎﻧﺪهر ﺟﻪﻣﺎل‬ ‫‪Tel:0642361838‬ﻧﻪﺟﺎت ﺟﻪﺑﺎر‬ ‫‪qala1@hotmail.com ،pmdkholland@yahoo.com ،m.salar48@hotmail.com‬‬ ‫‪،http://www.kurdistanreferandum.com‬‬

‫‪www.chaknews.com‬‬

‫‪22‬ی ﺟﯚﻧﯽ ‪2008‬‬

‫ﻛﻪ‪‬ﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻟ‪ ‬وهرﻣﻪﮔﺮن‬ ‫ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ ‪ :‬ﺳﺎﻣﺎن رهﺳﻮو‪‬ﭙﻮور‬ ‫وهرﮔ‪‬ﺮان ﻟﻪ ﻓﺎرﺳﯿﯿﻪوه‪ :‬ﻋﻪﻟﯽ ﺑﺪاﻏﯽ‬ ‫ﻛـﺎﺗﮋﻣ‪‬ﺮ ‪4/20‬ی رۆژی ﯾـﻪك ﺷــﻪﻣﻤﻪ ‪7‬ی ﭘﻮوﺷـﭙﻪری ﺳــﺎﻟﯽ ‪ 1366‬ی ھـﻪﺗﺎوی ﺷــﻪش ﻓﺮۆﻛـﻪی ﺷـﻪرﻛﻪری ﻋ‪‬ــﺮاق ﺑـﻪﮔﺎزهﻛﺎﻧﯽ" ﺧــﺮدل"‪ ،‬ﺳـﯿﺎﻧﻮر دژه ﺋﻪﻋﺴــﺎب ﺑﻮردوﻣـﺎﻧﯽ ﺷــﺎری‬ ‫ﺳـﻨﻮورﯾﯽ ﺳﻪردهﺷـﺖ و ﮔﻮﻧـﺪهﻛﺎﻧﯽ دهوروﺑـﻪری ﺋــﻪو ﺷـﺎرهﯾﺎن ﻟـﻪ ﭘﺎر‪‬ﺰﮔـﺎی ﺋﺎزهرﺑﺎﯾﺠــﺎﻧﯽ رۆژﺋـﺎوا ﻛـﺮد‪ .‬دواﺑـﻪدوای ﺋــﻪو‬ ‫ﺑﻮردوﻣﺎﻧﻪو ﺗﻪﻧﯿﺎ ﻟﻪ ﻣﺎوهی ‪ 8‬ﻛﺎﺗﮋﻣ‪‬ﺮدا ﺳﻪدان ﻛﻪس ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﻟﻪ دهﺳﺖ داو ھﻪﺷﺖ ھﻪزار ﻛﻪﺳﯿﺶ ﺑﺮﯾﻨﺪار ﺑﻮون‪.‬‬ ‫دوا دهرﺋﻪﻧﺠﺎﻣـﻪﻛﺎﻧﯽ ﺋــﻪم رووداوه دوای ﺗ‪‬ﭙــﻪڕﯾﻨﯽ ‪ 21‬ﺳــﺎڵ ھــﻪروا دﯾــﺎر و ﺑــﻪرﭼﺎون‪ .‬ﺳــﻪﺑﺎرهت ﺑــﻪو رووداوهو ھــﻪروهھﺎ‬ ‫ﺑــﺎس ﻛــﺮدن ﻟــﻪ ﻛ‪‬ﺸــﻪو ﮔﺮﻓﺘــﻪﻛﺎﻧﯽ ﺑﺮﯾﻨــﺪاراﻧﯽ ﺷــﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷــﺎری ﺳﻪردهﺷــﺖ و وﺗــﻮو‪‬ﮋ ‪‬ﻜﻤــﺎن ﻟﻪﮔــﻪڵ ﻛــﺎك ﻋﻮﺳــﻤﺎن‬ ‫ﻣﻮزهﯾﯿــﻪن‪ ،‬ﻣﺎﻓﻨــﺎس و ﺳــﻜﺮﺗ‪‬ﺮی ﺣﻮﻗــﻮوﻗﯿﯽ ﺋﻪﻧﺠﻮﻣــﻪﻧﯽ ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﻟــﻪ ﺑﺮﯾﻨــﺪاراﻧﯽ ﺷــﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﻪردهﺷــﺖ ﭘ‪‬ــﻚ ھ‪‬ﻨــﺎوه‪.‬‬ ‫ﺑﻪر‪‬ﺰﯾﺎن و‪‬ـ‪‬ای رهﺧﻨـﻪﮔﺮﺗﻦ ﻟـﻪ ﭘ‪‬اﻧﻪﮔﻪﯾﺸـﺘﻨﯽ ﺑﺮﯾﻨـﺪارﻧﯽ ﺋـﻪم رووداوه ﻟـﻪ ﻻﯾـﻪن ﻻﯾﻪﻧـﻪ ﺑﻪرﭘﺮﺳـﯿﺎرهﻛﺎﻧﻪوه ﮔﻠـﻪﯾﯽ‬ ‫ﺋﻪوهدهﻛﺎ ﻛﻪ ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت ﻛﻪ‪‬ﻜﯽ ﺧﻪراﭘﯿﺶ ﻟﻪو ﻣﻪﺳﻪﻟﻪﯾﻪ وهرﮔﯿﺮاوهو ده‪ :‬ﺋﻪوهی ﻛﻪﺳ‪‬ﻚ ﺑﯚ ﺋﯿﺪاﻧﻪ ﻛﺮدﻧﯽ ﺋﻪو رووداوه راﮔﻪﯾﺎﻧﺪراو دهرﻛﺎو ﭘﺎش ﺳـﺎ‪‬ﻚ ﺣـﺎزر ﻧـﻪﺑ‪ ‬وه‪‬ﻣـﯽ‬ ‫ﺳﻼوی ﺑﺮﯾﻨﺪارﻧﯽ ﺋﻪو رووداوه ﺑﺪاﺗﻪوه چ ﭘﺎﺳﺎوو رووﻧﻜﺮدﻧﻪوهﯾﻪك ھﻪڵ ﻧﺎﮔﺮێ‪ ،‬ﺋﻪوهش دهﻗﯽ وﺗﻮو‪‬ﮋهﻛﻪﯾﻪ‪:‬‬ ‫ﻛﺎك ﻋﻮﺳﻤﺎن ‪ 21‬ﺳﺎڵ ﻟﻪ ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﻟﻪﻻﯾﻪن ھ‪‬ﮋهﻛﺎﻧﯽ ﻋ‪‬ﺮاﻗﻪوه ﺗ‪‬ﭙﻪڕی‪ .‬ﺋﺎﯾﺎ ژﻣﺎرهی وردو دروﺳﺘﯽ ﺑﺮﯾﻨـﺪاراﻧﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ ﻟـﻪ ﺑـﻪر‬ ‫دهﺳﺖ دا ھﻪﯾﻪ؟‬ ‫ﺑﺮﯾﻨﺪاراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﻟﻪ ﺳ‪ ‬ﮔـﺮووپ دا ﺟـ‪ ‬دهﮔـﺮن‪ :‬ﯾﻪﻛـﻪم‪ :‬ﺑـﻪر ﭼـﺎوﺗﺮﯾﻦ ﮔـﺮووپ ﻟـﻪو ﻛﻪﺳـﺎﻧﻪ ﭘ‪‬ـﻚ دێ ﻛـﻪ ﺑﺮﯾﻨـﺪاری ﻛـﺎﺗﯽ ﺑﻮودوﻣﺎﻧـﻪﻛﺎن و ژﻣـﺎرهی ﺋـﻪو‬ ‫ﻛﻪﺳﺎﻧﻪش ﺑﻪ ﭘ‪‬ﯽ ﺋﺎﻣﺎری ﭘﺰﯾﺸﻜﺎﻧﯽ ﭘﺴﭙﯚرو ﺟ‪‬ﯽ ﻣﺘﻤﺎﻧﻪی ﺋﯚرﮔﺎﻧﻪ ﭘ‪‬ﻮﻧﺪﯾﺪارهﻛﺎﻧﻦ‪ ،‬ھﻪﺷﺖ ھﻪزار ﻛﻪس ﮔﻪﯾﻪﻧﺪراوه‪.‬‬ ‫دووھﻪم ﮔﺮووپ ﺋﻪو ﻛﻪﺳﺎﻧﻪن ﻟﻪ ژ‪‬ﺮ ﭼﻪﺗﺮی ﺑﻨﯿﺎدی ﺷﻪھﯿﺪوﻛﺎروﺑﺎری"اﯾﭙﺎر ﮔﺮان" دان و ﺑﻨﯿﺎد ﺋﻪو ﻛﻪﺳﺎﻧﻪ وهك ﮔﯿﺎﻧﺒﺎز دهﻧﺎﺳ‪‬ﻨﯽ و رادهی ﮔﯿﺎﻧﺒﺎزﯾﯽ ﺋﻪو ﻛﻪﺳـﺎﻧﻪ ﻟـﻪ ‪%5‬‬ ‫ﺗﺎ ‪ %70‬دهﮔﺮ‪‬ﺘﻪوه ﻛﻪزۆرﺑﻪﯾﺎن ر‪‬ﮋهی ﮔﯿﺎﻧﺒﺎزی ﯾﺎن ﻛﻪﻣﺘﺮ ﻟﻪ ‪ 25‬ﻟﻪ ﺳﻪده‪.‬‬ ‫دوا ﮔﺮووﭘﯿﺶ ﺋـﻪو ﺑﺮﯾﻨـﺪاره ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﯾﺎﻧـﻪن ﻛـﻪ ﺑـﻪﭘ‪‬ﯽ ﻟ‪‬ﻜﺪاﻧـﻪوهی ﺑﻨﯿـﺎﺗﯽ ﺷـﻪھﯿﺪ و ﻛﺎروﺑـﺎری "اﯾﭙـﺎر ﮔـﻪران " ﮔﯿﺎﻧﺒـﺎزی ﺳـﻪروو ‪ 25‬ﻟـﻪ ﺳـﻪدن و ﺑـﻪ ﭘ‪‬ـﯽ ﺋـﻪو دهرﺳـﻪده‬ ‫دﯾﺎرﯾﻜﺮاوه ﯾﺎرﻣﻪﺗﯿﯽ ﻣﺎددی و دهرﻣﺎﻧﯽ وهردهﮔﺮن و ﺋﻪوﻟﻪوﯾﯿﻪﺗﯽ داﻣﻪزران ﻟﻪ ﺋﯿﺪاره دهو‪‬ﻪﺗﯽ ﯾﻪﻛﺎﻧﯿﺎن ھﻪﯾﻪ‪ .‬دﯾﺎره ﺋﻪو ﭘ‪‬اﮔﻪﯾﺸﺘﻦ و ﺧﺰﻣﻪﺗﺎﻧﻪ ﮔﯿﺎﻧﺒﺎزاﻧﯽ ﻛﻪﻣﺘﺮ ﻟﻪ‬ ‫‪ 25%‬ﻧﺎﮔﺮ‪‬ﺘﻪوه‪.‬ﺑـﻪو ﭘ‪‬ﯿـﻪ ﺑﺮﯾﻨـﺪاراﻧﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ ﭘﺘﺮﻟـﻪ ھﻪﺷـﺖ ھـﻪزار ﻛﻪﺳـﻦ ﻛـﻪ ﻛـﻪﻣﺘﺮ ﻟـﻪ ‪ 400‬ﻛﻪﺳـﯿﺎن ﮔﯿﺎﻧﺒـﺎزی ﺳـﻪروو ‪ 25‬ﻟـﻪ ﺳـﻪدنو ﺋـﻪواﻧﯽ دﯾﻜـﻪ‬ ‫ھﻪﻣﻮوﯾﺎن ﺑﻪ ﺑﺮﯾﻨﺪارن ﺧﻮار ‪ %25‬ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاون‪.‬‬

‫‪61‬‬

‫ﻟﻪ ھﯚ‪‬ﻪﻧﺪا‪ ،‬ﯾﺎد‪‬ﮑﯽ ﭘ‪ ‬ﺷﮑﯚ ﺑﯚ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎﻧﻰ ﮐﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردەﺷﺖ‬ ‫ﺑﯚ ﺑﻪرز راﮔﺮﺗﻨﯽ ﯾﺎدی ‪ 21‬ﺳﺎ‪‬ﻪی ﮐﺎرهﺳﺎﺗﯽ ﮐﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﮑﺮدﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺘﯽ رۆژھﻪ‪‬ﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﮐﻪ ﻟﻪ ‪ 28‬ی ﺟﯚﻧﯽ ‪ 1987‬ﻟﻪ ﻻﯾﻪن رژ‪‬ﻤﯽ ﺳﻪداﻣﯽ ﻟـﻪ ﻧـﺎوﺟﻮو ﺋـﻪﻧﺠﺎم‬ ‫درا‪ ،‬ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﻚ رﯾﮑﺨﺮاوی ﮐﻮردی ﻟﻪ ھﯚ‪‬ﻪﻧﺪا ﻣﻪراﺳﯿﻤ‪‬ﮑﯽ ﺷﺎﯾﺴﺘﻪ ﺑﯚ ﺋﻪو ﯾﺎده ﺟﻪرگ ﺑ‪‬ه ڕ‪‬ﮏ دەﺧﻪن‪.‬‬ ‫ﻣﻪراﺳﯿﻤﻪﮐﻪ ﺑﻪ ﺋﺎﻣﺎدە ﺑﻮوﻧﯽ ﭼﻪﻧﺪ ﮐﻪﺳﺎﯾﻪﺗ‪‬ﻪﮐﯽ ﮐﻮردی و ھﯚ‪‬ﻪﻧﺪی ﺑﻪ ر‪‬ﻮه دهﭼ‪‬ﺖ‪ ،‬ﻟﻪ ﻧﺎوﯾﺎﻧﺪا ﺑﻪر‪‬ﺰان ‪:‬‬ ‫ﻣﯿﻨﮑﺲ داواﮐﺎری ﮔﺸﺘﯽ دۆﺳﯿﻪی ﺗﺎواﻧﺒﺎر ﻓﺮاﻧﺲ ﭬﺎن ﺋﺎﻧﺮات‪ ،‬ﻧﻮ‪‬ﻨـﻪراﻧﯽ ﭘﺎرﺗـﻪﮐﺎﻧﯽ ڕۆژھـﻪ‪‬ﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن " ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﯾﻤـﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎﻧﯽ ﺋ‪‬ـﺮان‪ ،‬ﭘـﺎرﺗﯽ ژﯾـﺎﻧﯽ ﺋـﺎزاد‪،‬‬ ‫ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﻪی زەﺣﻤﻪﺗﮑ‪‬ﺸﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن‪ ،‬ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ‪" .‬‬ ‫ﭘﺮۆﮔﺮاﻣﯽ ﻣﻪراﺳﯿﻤﻪﮐﻪ ﺑﻪم ﺷ‪‬ﻮهﯾﻪ دهﺑ‪‬ﺖ ‪:‬‬ ‫* وﺗﺎری دەﺳﺘﻪی ﺋﺎﻣﺎدەﮐﺎر ‪.‬‬ ‫* ﮔ‪‬ﺮاﻧﻪوهی روداوهﮐﻪ ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﺑﻪر‪‬ﺰﻋﻪﻟﯽ ڕەﺣﯿﻤﯽ ﺷﺎﯾﻪدﺣﺎ‪‬ﯽ ﺗﺎواﻧﻪﮐﻪ ‪.‬‬ ‫* ﭘﯿﺸﺎﻧﺪاﻧﯽ ﻓﻠﯿﻤ‪‬ﮏ ﻟﻪﺳﻪر ﺗﺎواﻧﻪﮐﻪ ‪.‬‬ ‫* ﭘﺎﻧ‪‬ﮏ ﺑﯚ ﭘﺎرﺗﻪ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ڕۆژھﻪ‪‬ﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﮐﻪ ﺋﻪم ﺑﻪڕ‪‬ﺰاﻧﻪ ﺑﻪﺷﺪاری ﺗ‪‬ﺪا دەﮐﻪن ‪:‬‬ ‫"ﻣﺴﺘﻪﻓﺎ ﺷﻪ‪‬ﻤﺎﺷﯽ ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﻣﻪﮐﺘﻪﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن‪ ،‬ﺋﻪﺣﻤﻪد ﻣﻮڕەﺗﻪزاﯾﯽ ﻟﻪ ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﻪ‪ ،‬ﻧﻮ‪‬ﻨﻪرای ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋ‪‬ﺮان و ﭘﻪژاک‬ ‫ﮐﺎت و ﺋﻪدرهس ‪:‬‬ ‫ڕۆژ‪ :‬ﯾﻪک ﺷﻪﻣﻤﻪ ‪22‬ی ﺟﯚﻧﯽ ‪2008‬‬ ‫ﮐﺎﺗﮋﻣ‪‬ﺮ ‪ 1.30 :‬ی دواﻧﯿﻮەڕۆ‬ ‫ﺷﻮ‪‬ﻦ ‪ :‬ﻣﺎ‪‬ﯽ ﺋﻪﺣﻤﻪدی ﺧﺎﻧﯽ‬ ‫‪st.olofsstraat 21‬‬ ‫‪ek delft 2613‬‬ ‫ﺑﺎﻧﮕ‪‬ﺸﻪ ﮐﺸﺘﯿﯿﻪ ﺑﯚ ھﻪﻣﻮان‪ ،‬ﺋﺎﻣﺎدهﺑﻮﻧﺘﺎن ﻧﯿﺸﺎﻧﻪی وهﻓﺎدارﯾﺘﺎﻧﻪ ﺑﯚ ﮔﯿﺎﻧﯽ ﭘﺎﮐﯽ ﺷﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﺋﻪو ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪ و ﮔﺸﺖ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎﻧﯽ ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ‪.‬‬ ‫دهﺳﺘﻪی ﺋﺎﻣﺎدهﮐﺎر ‪:‬‬ ‫‪ -1‬ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﻪی ﮐﻮردی ﻟﻪ د‪‬ﻔﺖ‪.‬‬ ‫‪ -2‬ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﻪی ﺧﻮ‪‬ﻨﺪﮐﺎراﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن _ ھﯚ‪‬ﻪﻧﺪا‪.‬‬ ‫‪ -3‬ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﻪی ﺧ‪‬ﺮﺧﻮازی ﺋﻪﻧﻔﺎل و ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠﻪ‪.‬‬ ‫‪ -4‬ﺑﺰووﺗﻨﻪوهی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن _ ھﯚ‪‬ﻪﻧﺪا‪.‬‬ ‫‪ -5‬ﻣﻠﺘﻘﯽ اﻧﺴﺎر ﭘﯿﺸﻤﺮﮔﻪ ﺣﺰب اﻟﺸﯿﻮﻋﯽ اﻟﻌﺮاﻗﯽ‪.‬‬ ‫‪ -6‬ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﻪی ﮐﻮردی ﻟﻪ زوﺗﻪرﻣﯿﺮ‪.‬‬ ‫‪ -7‬ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﻪی ﮐﻮردی ﻟﻪ ﺋﻮﺗﺮ‪‬ﺨﺖ‪.‬‬ ‫‪ -8‬ﻧﺎوهﻧﺪی ﮔﻪﺷﻪﭘ‪‬ﺪاﻧﻰ ﮐﻪرﮐﻮک‪.‬‬ ‫‪ -9‬ﻣﻪﻟﺒﻪﻧﺪی ﮐﻮﻟﺘﻮری ﮐﻮردی ﻟﻪ دهﻧﮫﺎخ‬ ‫‪ -10‬ﻧﺎدی اﻟﺘﺠﻤﻊ اﻟﺴﻘﺎﻓﯽ وا‪‬ﺠﺘﻤﺎﻋﯽ ﻓﯽ دﯾﻠﻔﺖ‪.‬‬ ‫‪ -11‬ﮐﯚﻣﻪﻟﻪی ﺋﻪﺣﻤﻪدی ﺧﺎﻧﯽ‪.‬‬ ‫‪ -12‬ﮐﯚﻣﻪﻟﻪی ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮی ﮐﻮردی ﻟﻪ ﺷﺎری زۆﺗﻪرﻣﯿﺮ‬ ‫‪ -13‬ﻛﺆﻣﻪﻟﻪى ﭘﻴﺸﻤﻪرﮔﻪ دﻳﺮﻳﻨﻪﻛﺎﻧﻰ ﻛﻮردﺳﺘﺎن – ﻛﺆﻣﻴﺘﻪى ھﺆﻟﻪﻧﺪا‬

‫‪60‬‬

‫ﭘﻪﯾﺎﻣﯽ ﺑﻪر‪‬ﺰ ﺧﺎﺗﻮو دوﮐﺘﻮور ھ‪‬ﺪی ﻓﺮای ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﯽ ﮐﺎﻧﺎدا ﻟﻪ ﺣﯿﺰﺑﯽ ﻟﯿﺒﺮاڵ ﮐﻪ ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﺑﻪر‪‬ﺰ ﻓﻪرھﺎد ﻟﻪﺣﺎﻓﺪووزی ﺧﻮ‪‬ﻨﺪراﯾﻪوه‬ ‫وﺗﺎر‪‬ﮏ ﺑﻪ زﻣﺎﻧﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﺑﻪر‪‬ﺰ ﻓﻪرھﺎد ﻟﻪﺣﺎﻓﺪووزی‬ ‫ھﻪروهھﺎ ﭘﺎرﭼﻪ ھﻮﻧﺮاوهﯾﻪک ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﺑﺮای ﺷﺎﻋﯿﺮ ﻧﺎدری ﻗﺎزی ﺧﻮ‪‬ﻨﺪراﯾﻪوه‬ ‫دوای ﺋﻪم ﺑﻪﺷﻪ ﻟ‪‬ﮑﯚﻟﯿﻨﻪوهﯾﻪﮐﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﻟﻪ ﺳﻪر ﮐﺎرهﺳـﺎﺗﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷـﺖ ﻟـﻪ ﻻﯾـﻪن ﺑـﻪر‪‬ﺰ ﻧـﺎﻣﯚ ﮐﻮردﺳـﺘﺎﻧﯽ ﺧﻮ‪‬ﻨﺪراﯾـﻪوه‪ ،‬دواﺗـﺮ ﻓﯿﻠﻤ‪‬ﮑـﯽ د‪‬ﮑـﯚﻣ‪‬ﻨﺘﯽ ﻟـﻪ ﺳـﻪر ﺋـﻪو‬ ‫ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪ ﭘ‪‬ﺸﮑﻪﺷﯽ ﺋﺎﻣﺎدهﺑﻮوان ﮐﺮا‪ ،‬ﺷﺎﯾﺎﻧﯽ ﺑﺎﺳﻪ ﮐﻪ ﺋﻪم ﻓﯿﻠﻤﻪ ﻟﻪﻻﯾﻪن ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﺑﻪڕ‪‬ﻮهﺑﻪری ﺋﻪم ﮐﯚڕﯾﺎدهوه ﺋﺎﻣﺎده ﮐﺮاﺑﻮو‬ ‫ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﺑﻪر‪‬ﻮهﺑﻪری ﺋﻪو ﮐﯚڕﯾﺎده ﺑﻪڕﯾﺰهوه دهڕواﻧ‪‬ﺘﻪ ﺑﻪﺷﺪاری ھﺎوو‪‬ﺗﯿﺎﻧﯽ ﮐﻮردو ﻏﻪﯾﺮه ﮐﻮردی ﭬﺎﻧﮑﯚﭬ‪‬ﺮو ھﻪروهھﺎ ﺗ‪‬ﮑﺮای ﻻﯾﻪﻧﻪ ﺳﯿﺎﺳﯽﯾﻪﮐﺎﻧﯽ ﺑﻪﺷﺪار ﻟﻪم ﮐﯚڕﯾﺎدهدا‬ ‫ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﺑﻪڕﯾﻮهﺑﻪری ﮐﯚڕﯾﺎدی ﺷﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ‪.‬‬ ‫ﺳ‪‬رﭼﺎوە ‪ :‬ﻣﺎ‪‬ﭙ‪‬ڕی ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﮐﻮرد ‪ /‬ڕ‪‬ﮑ‪‬وﺗﯽ ‪ 29 :‬ی ﺟﯚﻧﯽ ‪2008‬‬

‫ﻣﻨﺎ‪‬ﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﻪ ﯾﺎدی ﻣﻨﺎ‪‬ﻧﯽ ‪7‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪر‬ ‫ﻣﻨﺎ‪‬ﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﻪ ﯾﺎدی ﻣﻨﺎ‪‬ﻧﯽ ‪7‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪر دهﺳﺖ دهدهﻧﻪ ﮐ‪‬ﺸﺎﻧﻪوهی ﻧﻪﻗﺎﺷﯽ ﺑﻪ در‪‬ﮋاﯾﯽ ﯾﻪک ﮐﯿﻠﯚﻣﯿﺘﺮ‬ ‫ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﻣﻨﺪا‪‬ﻧﯽ ڕ‪‬ﮑﺨﺮاوی ﻧﺎدهو‪‬ﻪﺗﯽ ﻻواﻧﯽ ﺗﯿﺮۆژ ﺑﻪ ﻧﯿﺎزن ﺑﻪ ﺑﯚﻧﻪی ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ‪7‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪری ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪1367‬ی ھﻪﺗﺎوﯾﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ‪ ،‬ﻟﻪ ﺑﺮﯾﺎر‪‬ﮑﯽ ﺑـﻪﺟ‪ ‬و‬ ‫داھ‪‬ﻨﻪراﻧـﻪ دا ﺑــﻪ ھﺎوﮐــﺎری ﻣﻨــﺎﻻن و ﺑﻨﻪﻣﺎ‪‬ــﻪﮐﺎﻧﯿﺎن ﮐ‪‬ﺑﻪرﮐ‪‬ﯾــﻪﮐﯽ ڕهﺳــﻢ ﮐ‪‬ﺸــﺎﻧﻪوه ﺑــﻪ در‪‬ـ ی‬ ‫ـﮋای‬ ‫ﯾﻪک ﮐﯿﻠﯚﻣﯿﺘﺮ ﻟﻪ ژ‪‬ﺮ ﻧﺎوی ﻣﻨﺎ‪‬ن و زهﺑﺮوزهﻧﮓ و ﻣﻨﺎ‪‬ن و ﺷﻪڕ ﺑﻪڕ‪‬ﻮه دهﺑﻪن‪.‬‬ ‫ھــﻪر ﺑــﻪم ﺑﯚﻧــﻪوه ‪3‬ی ڕۆژ ﭘــ‪‬ﺶ ڕێورهﺳــﻤﯽ ‪7‬ی ﭘﻮوﺷــﭙﻪر دوو ھــﻪزار ﺋــﺎ‪‬ی ﺳــﭙﯽ ﺑــﻪ ﺧــﻪ ﯽ‬ ‫ﺗ‪‬ﮑﯽ‬ ‫ڕهﺷــﻪوه ﻟــﻪ ﻧ‪‬ــﻮ دوﮐﺎﻧــﺪار و ﮐﺎﺳــﺒﮑﺎراﻧﯽ ﺷــﺎری ﺳﻪردهﺷــﺖ دا ﺑــ‪‬و دهﮐﺮ‪‬ﺘــﻪوه و ھﺎوﮐــﺎت ﻟﻪﮔــﻪڵ‬ ‫ڕ‪‬ﭙ‪‬ﻮاﻧﯽ ڕۆژی ‪7‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪر ﺋﻪو ﺋﺎ‪‬ﯾﺎﻧﻪ ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﻣﻨﺪا‪‬ﻧﻪوه ﺑﻪرز دهﮐﺮ‪‬ﻨﻪوه‪.‬‬ ‫ﺷــﺎﯾﺎﻧﯽ ﺑﺎﺳــﻪ ﮐــﻪ ﺗــﻪﻧﯿﺎ ڕێورهﺳــﻤﯽ ﯾﺎدﮐﺮدﻧــﻪوهی ﺑﯚﻣﺒــﺎراﻧﯽ ﺷــﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷــﺎری ﺳﻪردهﺷــﺖ‪ ،‬ﺋــﻪو‬ ‫ﭼﺎﻻﮐﯽﯾﻪ دهﺑ‪ ‬ﮐﻪ ﻣﻨﺎ‪‬ن ﺑﻪ ﮐ‪‬ﺸﺎﻧﻪوهی ڕهﺳﻢ ﭘ‪‬ﯽ ھﻪ‪‬ﺪهﺳﺘﻦ‪ ،‬ﺑﻪداﺧـﻪوه ﺗـﺎ ﺋ‪‬ﺴـﺘﺎ ﻧـﻪﺗﻮاﻧﺮاوه‬ ‫ﮐﻪ ﺋﯿﺠﺎزهی ﺑﯚ ﺋﻪم ﭼﺎﻻﮐﯽﯾﻪ ﻟﻪ ﮐﺎرﺑﻪدهﺳﺘﺎﻧﯽ ﺣﮑﻮوﻣﻪﺗﯽ وهر ﺑﮕﺮن‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م ﻟﻪ ﻻﯾـﻪن ڕ‪‬ﮑﺨـﺮاوی‬ ‫ﺗﯿﺮۆژهوه ﺋﯿﺠﺎزهی ﺑﻪر‪‬ﻮهﺑﺮدﻧﯽ ﻟﻪ ﺋﻪﻧﺠﻮوﻣﻪﻧﻪوه ﺑﯚ وهرﮔﯿﺮاوه‪.‬‬ ‫ڕ‪‬ﮋهوی ڕێوڕهﺳﻢ ﺑﻪم ﺷ‪‬ﻮهﯾﻪ دهﺑ‪:‬‬ ‫‪ -1‬ﺑﻪﯾﺎﻧﯽ و ﺋ‪‬ﻮارهی ڕۆژی ﭘ‪‬ﻨﺞ ﺷﻪﻣﻤﻪ ڕ‪‬ﮑﻪوﺗﯽ ‪6‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪڕی ‪ 1387‬ﭘ‪‬ﺸﺎﻧﮕﺎی ڕهﺳﻢ ﮐ‪‬ﺸﺎﻧﻪوه و ﮐ‪‬ﺑﻪرﮐ‪‬ﯾﻪﮐﯽ ڕهﺳﻢ ﮐ‪‬ﺸﺎﻧﻪوه ﺑﻪ در‪‬ﮋای ﯾﻪک ﮐﯿﻠﯚﻣﯿﺘﺮ‬ ‫‪ -2‬ﺋ‪‬ﻮارهی ڕۆژی ھﻪﯾﻨﯽ ڕ‪‬ﮑﻪوﺗﯽ ‪ 7‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪری ‪ 1387‬در‪‬ﮋهی ﮐﺎری ﭘ‪‬ﺸﺎﻧﮕﺎی ڕهﺳﻢ ﮐ‪‬ﺸﺎﻧﻪوه و ﮐ‪‬ﺑﻪرﮐ‪‬ﯾﻪﮐﯽ ڕهﺳﻢ ﮐ‪‬ﺸﺎﻧﻪوه ﺑﻪ در‪‬ﮋای ﯾﻪک ﮐﯿﻠﯚﻣﯿﺘﺮ‬ ‫‪ -3‬ھﻪ‪‬ﮕﺮﺗﻦ و ﭘ‪‬ﺸﮑﻪش ﮐﺮدﻧﯽ ڕهﺳﻤﻪ ﮐ‪‬ﺸﺮاوهﮐﺎن ﮐﻪ ﺑﻪ در‪‬ﮋای ﯾﻪک ﮐﯿﻠﯚﻣﯿﺘﺮه‪ ،‬ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﻣﻨﺪا‪‬ﻧﻪوه‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻪزاری ﺷﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ‬ ‫‪ -4‬ﺳ‪ ‬ﺧﯚﻟﻪک ﺑ‪ ‬دهﻧﮕﯽ و ڕ‪‬ﺰ ﮔﺮﺗﻦ ﻟﻪ ﺷﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﻟﻪ ﻧ‪‬ﻮ داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ دا‬ ‫‪ -5‬ﺧﻮ‪‬ﻨﺪﻧﻪوهی ﺑﻪﯾﺎﻧﻨﺎﻣﻪی ﻣﻨﺎ‪‬ن و ﮐﺎری ھﻮﻧﻪری ﺋﻪوان ﻟﻪ ﺳﻪر ﻣﻪزاری ﺷﻪھﯿﺪان‬ ‫‪ -6‬ﭘ‪‬ﺸﮑﻪش ﮐﺮدﻧﯽ ﺧﻪ‪‬ت ﺑﻪ ﺳﻪر ﻣﻨﺎ‪‬ﻧﯽ ﺑﻪﺷﺪار ﻟﻪم ڕێورهﺳﻤﻪ دا‬ ‫ﺷﻮ‪‬ﻦ‪ :‬ﭘﺎرﮐﯽ ﻻﻟﻪ‬ ‫ﮐﺎت‪ :‬ﺑﻪﯾﺎﻧﯽ و ﺋ‪‬ﻮارهی ڕۆژی ﭘ‪‬ﻨﺞ ﺷﻪﻣﻤﻪ ڕ‪‬ﮑﻪوﺗﯽ ‪6‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪڕی ‪ 1387‬و ﺋ‪‬ﻮارهی ڕۆژی ھﻪﯾﻨﯽ ڕ‪‬ﮑﻪوﺗﯽ ‪ 7‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪڕی ‪ 1387‬ﮐﺎﺗﮋﻣ‪‬ﺮ ‪3‬ی دواﻧﯿﻮڕۆ‬ ‫‪26‬ی ﺟﯚﻧﯽ ‪2008‬‬

‫‪59‬‬

‫زاﻣﺪاری ﺋﻪم ڕووداوه‪،‬ﺑﻪ ڕووﻧﯽ ﭘﺸﺖ ﮔﻮێ ﺧﺴﺘﻨﯽ ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﮐﻮرد ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﮐﺎرﺑﻪدهﺳﺘﺎﻧﻪوه ﻧﯿﺸـﺎن دهدات‪ .‬ﮔﻮﻣـﺎﻧﯽ ﺗ‪‬ـﺪا ﻧﯿﯿـﻪ ﺑﻪﺷـ‪‬ﮏ ﻟـﻪ ﺑﻪر‪‬ﻮهﺑـﻪراﻧﯽ ﺗﺎوﻧﺒـﺎری ﺧﻮﻟﻘ‪‬ﻨـﻪری‬ ‫ﺗﺮاژﯾﺪﯾﺎی ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﮐﺮدﻧﯽ ﺷﺎرهﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪ دادﮔﺎﮐﺎﻧﯽ ﭘﺎش ﭘﺮۆﺳـﻪی ﺋـﺎزادی ﻋ‪‬ـﺮاق ﺣـﻮﮐﻤﯽ ﺷـﯿﺎوی ﺧﯚﯾـﺎن وهرﮔـﺮت و ﺋـﻪواﻧﯽ دﯾﮑـﻪش ﺑـﻪ ﺣـﻮﮐﻤﯽ ﺑـﻪرهﭘ‪‬ﺶ ﭼـﻮوﻧﯽ‬ ‫ﻣ‪‬ﮋووو ﮐﻪ داﺑﯿﻦ ﺑﻮوﻧﯽ د‪‬ﻤﻮﮐﺮاﺳﯽ و ﻣﺎﻓﯽ ﮔﻪﻻﻧﯽ ﺗ‪‬ﺪا ﻣﺴﯚﮔﻪر دهﺑ‪‬ـﺖ‪ ،‬ﭼﺎرهﻧﻮوﺳـ‪‬ﮑﯽ ﺑﺎﺷـﺘﺮ ﻟـﻪواﻧﯿﺎن ﻧﺎﺑ‪‬ـﺖ‪ .‬ﺗﯿﺸـﮏ ﺗﯽﭬـﯽ ﻟـﻪ ﺑ‪‬ـﺮهوهری ﺗـﺎ‪‬ﯽ ﺋـﻪم ﺗﺎواﻧـﻪ ﺳـﺎﻣﻨﺎﮐﻪدا‪،‬‬ ‫و‪‬ﺮای دهرﺑ‪‬ﯾﻨﯽ داخ و ﮐﻪﺳﻪری ﻗﻮ‪‬ﯽ ﺧﯚی ﺑﯚ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽﯾﻪﮐﺎن‪ ،‬ھﺎودهردی ﻟﻪﮔﻪڵ ﺗ‪‬ﮑﺮای ﺧـﻪ‪‬ﮑﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن دهﮐـﺎت و ﺋـﺎواﺗﯽ ﭼﺎﮐﺒﻮوﻧـﻪوه ﺑـﯚ ﺑﺮﯾﻨـﺪارهﮐﺎﻧﯽ ﺋـﻪم رووداوه ﻟـﻪ‬ ‫ﺑﯿﺮﻧﻪﮐﺮاوه ﺑﻪ ﺋﺎوات دهﺧﻮاز‪‬ﺖ‪.‬‬ ‫ﺳ‪‬رﭼﺎوە ‪ :‬ﻣﺎ‪‬ﭙ‪‬ڕی ﺧﺎﮐ‪‬ﻟ‪‬ﻮە ‪ /‬ڕ‪‬ﮑ‪‬وﺗﯽ ‪27 :‬ی ﺟﯚﻧﯽ ‪2008‬‬

‫ﺑﻪڕ‪‬ﻮهﭼﻮوﻧﯽ ﺳﺎ‪‬ﯿﺎدای ﺷﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﻟﻪ ﭬﺎﻧﮑﯚﭬ‪‬ﺮی ﮐﺎﻧﺎدا‬ ‫ﺋ‪‬ﻮارهی ڕۆژی ﺷﻪﻣﻤﻪ ڕ‪‬ﮑﻪوﺗﯽ ‪28‬ی ﻣﺎﻧﮕﯽ ژوﺋﻪﻧﯽ ‪ 2008‬ﮐﯚڕﯾﺎد‪‬ﮏ ﺑﯚ زﯾﻨﺪوو راﮔﺮﺗﻨـﯽ ﯾـﺎدای ﺷـﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺷـﺎری "ﺳﻪردهﺷـﺖ"ی ڕۆژھـﻪ‪‬ﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﻟـﻪ ﺷـﺎری ﭬـﺎﻧﮑﯚﭬ‪‬ﺮی‬ ‫ﮐﺎﻧﺎدا ﺑﻪڕﯾﻮهﭼﻮو‪ ،‬ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺎﻧﯽ داﻧﯿﺸﺘﻮوی ﭬـﺎﻧﮑﯚﭬ‪‬ﺮ و ﭼﻪﻧـﺪﯾﻦ ﮐﻪﺳـﺎﯾﻪﺗﯽ ﻏـﻪﯾﺮه‬ ‫ﮐﻮردﯾﺶ ﺑﻪﺷﺪاری ﺋﻪم ﮐﯚڕﯾﺎدهﯾﺎن ﮐﺮد‪.‬‬ ‫دهﺳــــﺘﭙ‪‬ﮑﯽ ڕێوڕهﺳــــﻤﻪﮐﻪ ﺑــــﻪ ﺧﻮﻟــــﻪﮐ‪‬ﮏ ﺑ‪‬ــــﺪهﻧﮕﯽ ﺑــــﯚ ﮔﯿــــﺎﻧﯽ ﭘــــﺎﮐﯽ ﺷــــﻪھﯿﺪاﻧﯽ‬ ‫ﺷﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ و ھﻪﻣﻮو ﺷﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﺑﻪ ﺳﺮوودی ﻧﻪﺗﻪواﯾﻪﺗﯽ ﺋـﻪی‬ ‫ڕهﻗﯿﺐ دهﺳﺘﯽ ﭘ‪‬ﮑﺮد‪ .‬ﭘﺎﺷﺎن ﭘﻪﯾﺎﻣﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﺑﻪڕﯾﻮهﺑﻪری ﯾﺎدی ﺷـﻪھﯿﺪان ﻟـﻪ ﻻﯾـﻪن‬ ‫ﺑــﻪر‪‬ﺰ ﺧــﻪﻟﯿﻞ ﺋﻪﺷــﮑﺎﻧﯽ ﺧﻮ‪‬ﻨﺪراﯾــﻪوه‪ ،‬ﮐــﻪ و‪‬ــﺮای ﺑــﻪﺧ‪‬ﺮھﺎﺗﻨﯽ ﻣﯿﻮاﻧﺎﻧــﻪﮐﺎن ھﯿــﻮای‬ ‫ﺧﻮاﺳــﺖ ﮐــﻪ ﺋــﻪو ﯾﺎداﻧــﻪ ﺑﺒﻨــﻪ ھــﯚی ﻟ‪‬ــﮏ ﻧ‪‬ﺰﯾــﮏ ﺑﻮوﻧــﻪوهی ﮔــﻪﻟﯽ ﮐــﻮرد ﻟــﻪ ھــﻪﻣﻮو‬ ‫ﺑﻪﺷﻪﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ﺑﻪرﻧﮕﺎر ﺑﻮوﻧﻪوهی ﺋﻪو دوژﻣﻨﺎﻧﻪی ﮐﻪ ﺋﻪو ﮐﺎرهﺳﺎﺗﺎﻧﻪﯾﺎن ﺑـﻪ‬ ‫ﺳﻪر ﮔﻪﻟﯽ ﮐﻮرد ھ‪‬ﻨﺎوه‪.‬‬ ‫ﭘﺎﺷﺎن ﺋـﻪو ﺣﯿـﺰب و ﻻﯾﻪﻧﺎﻧـﻪی ﺧـﻮارهوه ﭘـﻪﯾﺎﻣﯿﺎن ﺑـﻪم ﺑﯚﻧـﻪوه ﭘ‪‬ﺸـﮑﻪش ﮐـﺮد‪ ،‬ﮐـﻪ‬ ‫ﻧﺎوهﮐﺎﻧﯿﺎن ﺑﺮﯾﺘﯽﻟﻪ‪:‬‬ ‫ﭘﻪﯾﺎﻣﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ د‪‬ﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪ ڕۆژﺋﺎوای ﮐﺎﻧﺎدا ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﺑﻪر‪‬ﺰ ﺋﻪﻧﻮهر ﮐﻪرﯾﻤﯽ‬ ‫ﭘﻪﯾﺎﻣﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﺣﯿﺰﺑﻪ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽﯾﻪﮐﺎن ﻟﻪ ﭬﺎﻧﮑﯚﭬ‪‬ﺮ ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﺑﻪر‪‬ﺰ ﺷﺎھﯿﻦ ﺑﻪﻏﺪادی ﮐﻪ ﺑﺮﯾﺘﯽ ﻟﻪو ﺣﯿﺰﺑﺎﻧﻪ ﺑﻮو‪:‬‬ ‫ﯾﻪﮐﯿﻪﺗﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن‬ ‫ﭘﺎرﺗﯽ د‪‬ﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن‬ ‫ﺣﯿﺰﺑﯽ د‪‬ﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋ‪‬ﺮان‬ ‫ﭘﺎرﺗﯽ ﺋﺎزادی ﮐﻮردﺳﺘﺎن‬ ‫ﭘﻪﯾﺎﻣﯽ ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﻪی ﺷﯚرﺷﮕ‪‬ﺮی زهﺣﻤﻪﺗﮑ‪‬ﺸﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋ‪‬ﺮان ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﺑﻪر‪‬ﺰ ﺣﻪﻣﯿﺪ ﺑﻪھﺮاﻣﯽ‬ ‫ﭘﻪﯾﺎﻣﯽ ﻧﺎوهﻧﺪی ﭼﺎک ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﺑﻪر‪‬ﺰ ﮐﺎوه ﺳﻮور‬ ‫ﭘﻪﯾﺎﻣﯽ ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﻪی ﮐﻮرد ﻟﻪ ﺑﺮﯾﺘﯿﺶ ﮐﯚﻟﯚﻣﺒﯿﺎ ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﺑﻪر‪‬ﺰ ﺧﺎﺗﻮو ﺳﻮڕهﯾﯿﺎ ﺧﺎن‬ ‫ﭘﻪﯾﺎﻣﯽ ﻻواﻧﯽ ﮐﻮردی ﮐﻪﻧﻪدی ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﺑﻪر‪‬ﺰ ﻧﻪورۆز‬ ‫ﭘﻪﯾﺎﻣﯽ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺧﻪﺑﺎﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋ‪‬ﺮان ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﺑﻪر‪‬ﺰ ﺗﺎﺑﺎن ﺷﻪرﯾﻌﻪت ﭘﻪﻧﺎ‬ ‫ﭘﻪﯾﺎﻣﯽ ﮐﻮرد ﺗﯽﭬﯽ‬

‫‪58‬‬

‫ﯾﻪﻛﮕﺮﺗﻮوهﻛﺎن و ر‪‬ﻜﺨﺮاوه ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﻪﻛﺎن ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﺎراﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ ﻟـﻪ ﻛﺎرهﺳـﺎتو ژﯾﻨﯚﺳـﺎﯾﺪی ﻣ‪‬ﮋووﯾـﯽ ﺟﯿـﺎ ﻧﻪﻛﺮ‪‬ﺘـﻪوهو ﺑـﻪ در‪‬ـﮋ ﻛﺮدﻧـﯽ دهﺳـﺘﯽ ﯾﺎرﻣـﻪﺗﯽ ﺑـﯚ ھـﻪزاران‬ ‫ﺑﻪرﻛﻪوﺗﻮوی ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻟﻪم ﺷﺎرهدا ﭼﻪﺷﻨ‪‬ﻚ ﻟﻪ ﺋﺎراﻣﯽ ﺑﻪم ﺧﻪ‪‬ﻜﻪ ﺑﺒﻪﺧﺸﺮ‪‬ﺖ‪.‬‬ ‫ﻟﻪم ﻧ‪‬ﻮهدا ﭘ‪‬ﻮﯾﺴﺘﻪ وهﺑﯿﺮ ﺑ‪‬ﻨﯿﻨﻪوه ﻛﻪ ر‪‬ﮋﯾﻤﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻛﻪ ﻟﻪ رواﻧﮕﻪی ﺳﯿﺎﺳﻪﺗﯽ دوژﻣﻨﻜﺎراﻧﻪی ﺧﯚﯾﻪوه دهڕواﻧ‪‬ﺘﻪ ﻛﻮرد ﺟﮕﻪ ﻟـﻪ ﺳـﺎتو ﺳـﻪودا ﻛـﺮدن ﺑـﻪ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿـﺎﻧﯽ‬ ‫ﺋﻪم ﻛﺎرهﺳﺎﺗﻪ ﺟﮕﻪ ﻟﻪ ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﻚ ﯾﺎرﻣﻪﺗﯿﯽ ﺳﻪرهﺗﺎﯾﯽ ھﯿﭻ ھﻪﻧﮕﺎو‪‬ﻜﯽ ﺋﻪوﺗﯚی ﺑﻪ ﻗﺎزاﻧﺠﯽ ﺑﻪرﻛﻪوﺗﻮواﻧﯽ ﭼﻪﻛﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ھـﻪڵ ﻧﻪھ‪‬ﻨﺎوهﺗـﻪوه‪ .‬ﺗﻪﻧﺎﻧـﻪت ﻛﺎرﺑﻪدهﺳـﺘﺎﻧﯽ ﺋـﻪم‬ ‫ر‪‬ﮋﯾﻤﻪ ﺟﮕﻪ ﻟﻪوهی ﯾﺎرﻣﻪﺗﯽ و‪‬ﺗـﺎنو ر‪‬ﻜﺨـﺮاوه ﺧ‪‬ﺮﺧﻮازهﻛـﺎن ﺑـﻪ ﺑﻪرﻛـﻪوﺗﻮواﻧﯽ ﭼـﻪﻛﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯿﺎن ﺑـﻪ ﺗـﺎ‪‬ن ﺑـﺮدوه‪ ،‬ر‪‬ﮕـﻪ ﻧـﺎدهن ﺋـﻪم ﺟـﯚره ر‪‬ﻜﺨﺮاواﻧـﻪو ﺗﻪﻧﺎﻧـﻪت ﻛـﻮردی‬ ‫ﭘﺎرﭼﻪﻛﺎﻧﯽ دﯾﻜﻪش ﻟﻪ ﺳﺎ‪‬ﯿﺎدی ﺋﻪم ﻛﺎرهﺳﺎﺗﻪ ﻟﻪﮔﻪڵ ﺧﻪ‪‬ﻜﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ھﺎودهردی ﺑﻜﻪن ‪.‬‬ ‫ﺳ‪‬رﭼﺎوە ‪ :‬ﻣﺎ‪‬ﭙ‪‬ڕی ﮔﯿﺎرەﻧﮓ ‪ /‬ڕ‪‬ﮑ‪‬وﺗﯽ ‪٢٧ :‬ی ﺟﻮوﻧﯽ ‪٢٠٠٨‬‬

‫ﮐﺎرهﺳﺎﺗﯽ‪7‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪڕی ‪ 66‬ی ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ‪ ،‬ھﻪو‪‬ﮑﯽ دﯾﮑﻪ ﺑﯚ ﮐﻮردﻗﺮان‪،‬‬ ‫رهﺣﯿﻢ رهﺷﯿﺪی‬ ‫ﻣ‪‬ﮋووی دوورو ﻧﺰﯾﮑﯽ ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺑﻪش ﻣﻪﯾﻨﻪﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن‪ ،‬ﻟﻪﮔـﻪڵ ﺋـﻪوهی رۆژاﻧـﯽ ﭘـ‪ ‬ﻟـﻪ ﺳـﻪرﮐﻪوﺗﻦو ﺑـﻪرهوﭘ‪‬ﺶ ﭼـﻮوﻧﯽ ﺗ‪‬ﺪاﯾـﻪ ﮐـﻪ ﮐـﻮرد ﺷـﺎﻧﺎزﯾﺎن ﭘ‪‬ـﻮه دهﮐـﺎت و ﭘ‪‬ﯿﺎﻧـﻪوه‬ ‫ﺳﻪرﺑﻪرزه‪ ،‬ھﺎوﮐﺎت رۆژاﻧﯽ ڕهشو ﭘ‪ ‬ﻟﻪ ﮐﺎرهﺳﺎﺗﯽ واﺷﯽ ﺗ‪‬ﺪا ﺑﻪدی دهﮐﺮێ ﮐـﻪ و‪‬ـﺮای ﺋـﻪوهی وهﮐـﻮو ﺗﺮاژﯾـﺪﯾﺎو ﮐﺎرهﺳـﺎت د‪‬ﺘـﻪ ﺋـﻪژﻣﺎرو‬ ‫ﺑﻪﺳﻪرﺷﺎﻧﯽ ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺑ‪ ‬ﺑﻪش ﻟﻪ ﺋﺎزادی و ژﯾﺎﻧﯽ ﺳﻪردهﻣﯿﺎﻧﻪی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻗﻮرﺳﺎﯾﯽ دهﮐﺎت‪ ،‬ﺑﻪ‪‬ﮕﻪﺷﻦ ﺑﯚ ﺑﻮوﻧﯽ ﻓﺮه ﭼﻪﺷـﻦ ﮐـﻪ ﻟـﻪ ﻻﯾـﻪن‬ ‫داﮔﯿﺮﮐﺎراﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﻪوه دهرﺣﻪق ﺑﻪ وردو درﺷﺘﯽ و‪‬ﺗﻪﮐﻪﻣﺎن ﺑﻪردهوام ﺑﻪر‪‬ﻮه دهﭼ‪‬ﺖ‪ .‬ﭼﯚﻧ‪‬ﻪﺗﯽ ﻗﻪوﻣﺎﻧﯽ ﺋـﻪم رۆژه ڕهﺷـﺎﻧﻪ ﺑـﻪ ﺋﺎﺷـﮑﺮا‬ ‫ﺋﻪو راﺳﺘﯽ ﯾﻪ دهﺳﻪﻟﻤ‪‬ﻨﻦ داﮔﯿﺮﮐﻪراﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚﯾﺎن ﮔﺮﯾﻨﮕﻪ‪ ،‬ﺳﯿﺎﺳﻪﺗ‪‬ﮏ ﺑﻪر‪‬ﻮهﺑـﻪرن ﮐـﻪ ﺧـﺎکو ﺧـﻪ‪‬ﮑﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن زۆرﺗـﺮﯾﻦ زﯾـﺎن و‬ ‫زهرهری ﺑﻪرﮐﻪو‪‬ﺖ‪ .‬ﺟﺎ ﮐﻪواﯾﻪ ﮐﻮرد ﻟﻪﻣﻪﺑﻪر ﯾﺎن ﺋﻪوﺑﻪر ﺑ‪‬ﺖ‪ ،‬ﻟﻪ ﮔﻪرﻣ‪‬ﻦ ﺑ‪‬ﺖ ﯾﺎن ﻟﻪ ﮐﻮ‪‬ﺴﺘﺎن زۆر ﺑﺎﯾﻪﺧﺪار ﻧﯿﻪ‪ ،‬ﮔﺮﯾﻨﮓ ﺋﻪوهﯾﻪ ﮐـﻮرد‬ ‫ﺑ‪‬و زﯾﺎﻧﯽ و‪‬ﮑﻪو‪‬ﺖ‪ .‬ﺑﮑﻮژرێ‪ ،‬ﻣﺎﻟﻮ‪‬ﺮان و دهرﺑﻪدهر‪ ،‬ﺋﺎوارهو ﻣﺎڵ ﺑﻪ ﮐﯚڵ ﺑﮑﺮ‪‬ﺖ‪ .‬ﺋﻪم ﮔﻪﻟﻪ ﻟﻪﺳـﻪر ﺧـﺎﮐﯽ ﺧـﯚی ﺗـﻪﻧﯿﺎ ﺑـﻪ ﺗـﺎواﻧﯽ ﻣـﺎف‬ ‫ﺧﻮازی و ﮔﺮﺗﻨﻪ دهﺳﺘﯽ ﭼﺎرهﻧﻮوﺳﯽ ﺧﯚی‪ ،‬ﭘﻪﻻﻣﺎر دراوه‪ ،‬ھ‪‬ﺮﺷﯽ ﮐﺮاوهﺗﻪ ﺳﻪر‪ ،‬ز‪‬ـﺪو ﻧﯿﺸـﺘﻤﺎﻧﻪﮐﻪی ﮐ‪‬ﻮﻣـﺎڵ ﮐـﺮاوهو‪ ،‬ﮐ‪‬ـﻮ‪ ،‬ﻣـﻪزراو رهزو ﺑﺎﻏـﻪﮐﺎﻧﯽ ﺳـﻮﺗ‪‬ﻨﺪراون‪ ،‬ﮔﻮﻧـﺪهﮐﺎﻧﯽ‬ ‫و‪‬ﺮان ﮐﺮاوه‪ ،‬ﺷﺎرهﮐﺎﻧﯽ ﺑﻪر ﺑﯚب و ﻧﺎﭘﺎ‪‬ﻢ دهدر‪‬ﺖ ﺗﺎﮐﻮو دهﻧﮕﯽ ﺋﺎزادی ﺧﻮازی و ھﺎواری ﭘﻪﻧﮓ ﺧﻮاردووی ﻧﻪﮔﺎﺗﻪ ﮔﻮێو ﻧﻪﺑﯿﺴﺘﺮێ‪ .‬ﺷـﻪڕی ﺑـ‪ ‬ﺋﺎﮐـﺎم و زﯾﺎﻧﺒـﺎری ‪ 8‬ﺳـﺎ‪‬ﻪی‬ ‫دوو دهو‪‬ﻪﺗﯽ دﯾﮑﺘﺎﺗﯚرو ﺷﻪڕﺧﻮازی ﺋ‪‬ﺮان و ﻋ‪‬ﺮاق ﮐﻪ ﭘﺘﺮ ﻟﻪ ﯾﻪک ﻣﯿﻠﯿﯚن ﮐﻮﺷﺘﻪو ﺑﺮﯾﻨﺪار‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻠﯿﺎرد دۆﻻر زﯾﺎن و زهرهری ﻣﺎدی و ﻣﻪﻋﻨﻪوی ﻟ‪‬ﮑﻪوﺗﻪوه‪ ،‬دهرهﺗﺎﻧ‪‬ﮏ ﺑﻮو ﺗـﺎ‬ ‫دوو دهو‪‬ﻪت ﻟﻪ ﺑﻪﺳﺘ‪‬ﻨﯽ ﺋﻪم ﺷﻪڕه ﮐﯚﻧﻪﭘﻪرهﺳﺘﺎﻧﻪدا‪ ،‬زﯾﺎن و زهرهر‪‬ﮑﯽ زۆر ﺑﻪ ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﮕﻪﯾﻪﻧﻦ‪ .‬ﺷﻪر‪‬ﮏ ﻟﻪﮔﻪڵ زهرهرﻣﻪﻧﺪ ﮐﺮدﻧﯽ ﮐﻮردو ﺑﺎﻗﯽ ﮔـﻪﻻﻧﯽ ﻧﺎوﭼﻪﮐـﻪ‪،‬‬ ‫ﺳ‪‬ﺒﻪری ڕهﺷﯽ ﻟﻪﺳﻪر ﺧﻪﺑﺎﺗﯽ ﺑﺰوﺗﻨﻪوی ﻣﯿﻠﻠﯽ _ د‪‬ﻤﯚﮐﺮاﺗﯿﮑﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن دادهﻧﺎو ﺋﻪو ﺗ‪‬ﮑﯚﺷﺎﻧﻪ ﭼ‪‬وﭘﺮه ﺣﻪﻗﺨﻮازاﻧﻪی ﮐﻪ ڕۆ‪‬ﻪﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮرد ﺑﯚ ﺑﻪرﮔﺮی ﻟﻪ ﻣـﺎن و ﻣﺎوﺟﻮدﯾـﻪﺗﯽ‬ ‫ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻪر‪‬ﻮهﯾﺎن دهﺑﺮد‪ ،‬ﮐﻪﻣﺮهﻧﮓ دهﮐﺮدهوهو‪ ،‬ﻟﻪ ﭼﺎوی راﮔﻪﯾﺎﻧﺪن و ﻧﺎوهﻧﺪه ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﯾﻪﮐﺎﻧﯽ دهﺷﺎردهوه‪ ،‬ﻟﻪ راﺳﺘﯽ دا ﺋـﻪم دۆﺧـﻪش دهرﻓـﻪﺗ‪‬ﮑﯽ ﻟـﻪﺑﺎرﺗﺮی دهﺧﺴـﺘﻪ ﺑـﻪردهم‬ ‫ﺷﻪرﺧﻮازان ﺗﺎﮐﻮو ﺑﺎﺷﺘﺮ ﮔﻪﻟﯽ ﺋﺎزادی وﯾﺴﺘﯽ ﮐﻮرد ﻗﻪ‪‬ﭼﯚ ﺑﮑﻪن‪ .‬ﯾﻪﮐ‪‬ﮏ ﻟﻪو ڕووداوه د‪‬ﺘﻪز‪‬ﻨﺎﻧﻪ ﮐﺎرهﺳﺎﺗﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﺎران ﮐﺮدﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺘﻪ ﻟﻪ رۆژھـﻪ‪‬ﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن‬ ‫ﮐﻪ ر‪‬ﮑﻪوﺗﯽ ‪7‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪری ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪1366‬ی ھـﻪﺗﺎوی‪ ،‬ﺑﻪراﻧﺒـﻪر ﺑـﻪ ‪28‬ی ژوﺋـﻪﻧﯽ ‪1987‬ی زاﯾﯿﻨـﯽ ھﺎﺗـﻪ ﺋـﺎراوه‪ .‬ﻓﺮۆﮐـﻪ ﺑﯚﻣـﺐ ھﺎو‪‬ﮋهﮐـﺎﻧﯽ دهو‪‬ـﻪﺗﯽ ﺑﻪﻋﺴـﯽ ﺳـﻪر ﺷـ‪‬ﺖ‪ ،‬ﻟـﻪ‬ ‫ﮐﺮدهوهﯾﻪﮐﯽ ﻗﯿﺰهون و ﺳﻪرهرۆﯾﺎﻧﻪدا‪ ،‬ﭘﻪﻻﻣﺎری ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺘﺎن داو ﺑﯚردﻣﺎﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﺎن ﮐﺮد‪ .‬ھﻪرﭼﻪﻧﺪه ﺷﺎرهﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ھﻪر ﺟﺎر ﻧﺎﺟﺎر‪‬ﮏ ﻟﻪ ﻻﯾـﻪن ﻓﺮۆﮐـﻪﮐﺎﻧﯽ ھـﻪر‬ ‫دوو ﻻ دهدراﻧﻪ ﺑﻪر ھ‪‬ﺮش‪ ،‬ﺑﻪﻻم ﮐﺎرهﺳﺎﺗﯽ ‪7‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪر زاﻣ‪‬ﮑﯽ وهھﺎی ﺧﺴﺘﻪ ﺳﻪر ﺟﻪﺳﺘﻪی و ﺑﺎ‪‬ی ﺷﺎری ﺧﻪﺑﺎﺗﮕ‪‬ﺮی ﺳﻪردهﺷﺖ و دهوروﺑﻪری ﮐـﻪ ﻣﻪﺣﺎﻟـﻪ ﻟـﻪ ﺑﯿـﺮ ﺑﮑﺮ‪‬ـﺖ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﮔﻪر ﺳﻪراﻧﯽ رووﺧﺎوی ﺑﻪﻋﺲ ﺑﻪ ﺧﻮﻟﻘﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋـﻪم ﺟﻨﺎﯾﻪﺗـﻪ ﭘﻪ‪‬ﻪﯾـﻪﮐﯽ ڕهﺷـﯿﺎن ﺑـﻪ ﮐﺎرﻧﺎﻣـﻪی دهو‪‬ﻪﻣـﻪﻧـﺪی ﺗﺎواﻧﮑـﺎری ﺧﯚﯾـﺎن زﯾـﺎد ﮐـﺮد‪ ،‬ﺋـﻪوه ﮐﺎرﺑﻪدهﺳـﺘﺎﻧﯽ ﺋ‪‬ﺮاﻧـﯽ ﺑـﻪ‬ ‫ﮐﻪﻣﺘﻪرﺧــﻪﻣﯽ و ﺑــ‪ ‬دهروهﺳــﺘﯽ ﻟــﻪ ﺋﺎﺳــﺖ ﺑﺮﯾﻨــﺪارو ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿــﺎﻧﯽ ﺋــﻪم رووداوه دا‪ ،‬ﺑﻮوﻧــﻪ ھــﯚی ﺋــﻪوهی ر‪‬ــﮋهی ﺷــﻪھﯿﺪو ﺑﺮﯾﻨــﺪارهﮐﺎن ﺑــﻪرهوو ژوور ھﻪ‪‬ﮑﺸــ‪‬ﺖو ﺋﺎﺳــﺖو ﻣــﻪودای‬ ‫ﺗﺎواﻧﻪﮐﻪ ﺑﻪرﻓﺮاوان ﺗﺮ ﺑ‪‬ﺘﻪوه‪ .‬ﺳﻪرهڕای ﺑﻪ ﭘ‪‬ﺖ ﺑﻮوﻧﯽ ﻧﺎوﭼﻪﮐﻪ‪ ،‬ﺋ‪‬ﺴﺘﺎش ﭘﺎش ﺳﺎ‪‬ﻧ‪‬ﮏ ﻟﻪ ھﺎﺗﻨﻪ ﺋﺎرای ﺋﻪم رووداوه ﮐﺎرهﺳﺎتﺑﺎره‪ ،‬ﺑ‪ ‬ﮐﻪرهﺳﺘﻪﯾﯽ‪ ،‬ﻧﻪﺑﻮوﻧﯽ ﺋﯿﻤﮑﺎﻧﺎﺗﯽ‬ ‫ﭘﺰﯾﺸﮑﯽو ﻣﺎدی‪ ،‬ﮐﻪم ﺑﻮوﻧﯽ دهواو دهرﻣﺎن‪ ،‬ﭘﺎﺷﮑﻪوﺗﻮﯾﯽ ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪو و‪‬م دهر ﻧﻪﺑﻮﻧﯽ ﺑﯚ ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﻪ ﮔﺸﺘﯿﯽ و ﻟ‪‬ﻘﻪوﻣﺎوان و زاﻣﮫﻪ‪‬ﮕﺮﺗﻮوهﮐﺎﻧﯽ ﺟﻪﺳﺘﻪ‬

‫‪57‬‬

‫ﻟﻪ ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﯽ ﺋﻪو ﺷﯿﻤﯿﺎ ﺑﺎراﻧﻪ ﺳﺎﻣﻨﺎﮐﻪ دا ﺋ‪‬ﺴﺘﺎش ﺗﻪمو ﻣﮋی ﺑﯚﻣﺒﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﺳﻪر ﻧﺎوﭼﻪ ﺟﻮاﻧﻪﮐﻪی ﺳﻪردهﺷـﺘﯽ ﺳـﻪر ﺳـﻪوزهوه دﯾـﺎره‪ .‬ھـﻪﻣﻮو ﺳـﺎﻟ‪ ‬ﮐـﺎﺗﯽ ﺑﯿـﺮهوهری ﺋـﻪو‬ ‫ڕۆژه ﺑﺮﯾﻨﯽ ﻧﺎوﭼﻪ ی ﺳﻪردهﺷﺖ ﺗﺎزه دهﺑ‪‬ﺘﻪوه و ﺋ‪‬ﺶ و ﺋﺎزاری ﺋﻪو ڕۆژه ڕهﺷﻪ ﺋﺎزارﯾﺎن دهدا‪.‬‬ ‫ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ﮐﻪ ‪ 20‬ﺳﺎ‪‬ﻪ ﺑﻪو ﺋـﺎزارهوه دهﻧـﺎﻟ‪‬ﻨﻦ‪ ،‬ﺗـﺎ ﺋ‪‬ﺴـﺘﺎش ﻟـﻪ ﻻﯾـﻪن ھـﯿﭻ ڕ‪‬ﮑﺨﺮاو‪‬ﮑـﯽ ﺧ‪‬ﺮﺧـﻮازهوه ﺋـﺎوڕ‪‬ﮑﯽ ﺑـﻪ ﺧ‪‬ﺮﯾـﺎن ﻟـ‪ ‬ﻧﻪدراوهﺗـﻪوه‪ ،‬ﺑﻨﻪﻣﺎ‪‬ـﻪی ﺷـﻪھﯿﺪ و‬ ‫ﺑﺮﯾﻨﺪارهﮐﺎن ﺋ‪‬ﺴﺘﺎش ﻟﻪ ﭼﺎوهڕواﻧﯿﺪا دهژﯾﻦ‪ ،‬ﮐﻪ ڕۆژ‪‬ﮏ ﺑ‪ ‬ﺑﻪ ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﮑﻮژی ﭼﻪﮐﯽ ﮐﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﻨﺎﺳﺮ‪‬ﻦ‪ ،‬ﺑﻪﺷ‪‬ﮏ ﻟﻪ زﯾﺎﻧﻪﮐﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﻗﻪرهﺑﻮو ﺑﮑﺮ‪‬ﺘﻪوه‪.‬‬ ‫ﻟﻪوهش د‪‬ﺘﻪز‪‬ﻨﺘﺮ ﺋﻪوهﯾﻪ ﮐﻪ ﺑﻪداﺧـﻪوه ﺣﯿـﺰب و ڕ‪‬ﮑﺨـﺮاوه ﮐﻮردﺳـﺘﺎﻧﯿﻪﮐﺎﻧﯿﺶ ھـﯿﭻ ﮔﺮﯾﻨﮕﯿـﻪﮐﯽ واﯾـﺎن ﺑـﻪو ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗـﻪ ﻧـﻪداوه ﺋﻪواﻧـﻪی ﻟـﻪ ڕۆژاﻧـﯽ ﺳـﻪﺧﺖ و ﺗﻪﻧﮕﺎﻧـﻪ دا ﻟـﻪ‬ ‫ﺑﺎوهﺷﯽ ﺋﻪو ﺧﻪ‪‬ﮑﻪ دا ﺣﺎواوﻧﻪوه‪ ،‬ﺋﻪو ﺧﻪ‪‬ﮑﻪ د‪‬ﺴﯚزو ﺗ‪‬ﮑﯚﺷﻪرهﯾﺎن ﻟﻪ ﺑﯿﺮ ﺑﺮدۆﺗﻪوه‪ ،‬ﻻﻧﯽ ﮐﻪم ھﻪو‪‬ﮑﯽ ﺟﯿﺪدﯾﺎن ﻧﻪداوه ﺑﯚ ﻧﺎﺳﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋـﻪو ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗـﻪ ﺑـﻪ ﺑﯿـﺮوڕای ﮔﺸـﺘﯽ‬ ‫ﻧ‪‬ﻮ ﻧﻪﺗﻪوهﯾﯽ‪.‬‬ ‫ﺳ‪‬و ﻟﻪ ﺷﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺳ‪‬و ﻟﻪ ﺷﻪھﯿﺪاﻧﯽ ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠﻪ‪ ،‬ﺑﺎﻟﯿﺴﺎن‪ ،‬ﮐﺮﻣﺎﺷﺎن و ﻣﻪ رﯾﻮان ﺑﺎدﯾﻨﺎن‪ ،‬دۆﻟﯽ ﺷﺎوری‪ ،‬ﮔﻮﻧﺪی زهرده ﻟﻪ ﺑﺎﺷﻮری ڕۆژھﻪ‪‬ﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن‪.‬‬ ‫ﺳ‪‬رﭼﺎوە ‪ :‬ﻣﺎ‪‬ﭙ‪‬ڕی ﮔﯿﺎرەﻧﮓ ‪ /‬ڕ‪‬ﮑ‪‬وﺗﯽ ‪٧ :‬ی ﺋﯚﮐﺘﯚﺑﺮی ‪٢٠٠٨‬‬

‫‪21‬ﺳﺎڵ دهردو ﺋﺎزاری ﺑ‪ ‬ﺑ‪‬اﻧﻪوه‬ ‫ن‪ :‬ورﯾﺎ ﺳﺎ‪‬ﺢ زاده‬ ‫ﻟﻪ ر‪‬ﻜﻪوﺗﯽ ﺣﻪوﺗﯽ ﭘﻮوﺷﭙﻪڕی ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪1366‬ی ھﻪﺗﺎوی ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﺑﻪ )‪1987‬ی زاﯾﯿﻨﯽ( ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﻓ‪‬ۆﻛﻪ ﺷـﻪڕﻛﻪرهﻛﺎﻧﯽ ر‪‬ﮋﯾﻤـﯽ ﺑﻪﻋﺴـﯽ ﻋ‪‬ﺮاﻗـﻪوه ﻛﻪوﺗـﻪ ﺑـﻪر‬ ‫ﭘﻪﻻﻣﺎری ﺑﯚﻣﺒﻪ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯿﻪﻛﺎن ﻛﻪ ﻟﻪ ﺋﺎﻛﺎﻣﯽ ﺋﻪم ھ‪‬ﺮﺷﻪ دڕﻧﺪاﻧﻪﯾﻪدا ﻧﺰﯾﻜﻪی ‪ 120‬ﻛﻪس ﺷﻪھﯿﺪو ‪ 7‬ﺗﺎ ‪ 8‬ﻛﻪس ﺑﺮﯾﻨﺪار ﺑﻮون‪.‬‬ ‫ﺳﺎ‪‬ﯿﺶ ﻧﯿﻪ ژﻣﺎرهﯾﻪك ﻟـﻪو ﺑﺮﯾﻨﺪاراﻧـﻪ ﮔﯿﺎﻧﯿـﺎن ﻟﻪدهﺳـﺖ ﻧـﻪدهن‪ .‬ﺑـﻪ ﺑـ‪ ‬ﺋـﻪﻣﻼو ﺋـﻪوﻻ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑـﺎراﻧﯽ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ ﭘﻪﯾﻮهﻧـﺪﯾﯽ ﺑـﻪ‬ ‫ﭘـ‪‬ۆژهی ﻣ‪‬ﮋووﯾــﯽ ژﯾﻨﯚﺳــﺎﯾﺪو ﻗ‪‬ﻛﺮدﻧــﯽ ﮔـﻪﻟﯽ ﻛــﻮردهوه ھﻪﯾــﻪ‪ ،‬ھــﻪروهك ﺷـﺎراوه ﻧﯿــﻪ دوژﻣﻨــﺎﻧﯽ ﻛــﻮرد ھﻪﻣﯿﺸـﻪ ز‪‬ــﺪو ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﻛﻮرداﻧﯿــﺎنن‬ ‫ﻛﺮدۆﺗﻪ ﮔﯚڕهﭘﺎﻧﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧ‪‬و ﺗ‪‬ﻚ ﭼ‪‬ژاﻧﯽ ھ‪‬ﺰه دڕﻧﺪهﻛﺎﻧﯿﺎن‪ ،‬ﯾﺎن ﺑﻪراﻧﺒﻪر ﺑـﻪ ھ‪‬ـﺰه دژﺑـﻪرهﻛﺎﻧﯿﺎن‪ .‬ﻟـﻪم ﻧ‪‬ـﻮهدا ﺑ‪‬ﮕﻮﻣـﺎن ﺗـﻪﻧﯿﺎ ﻛﻪﺳـ‪‬ﻚو‬ ‫ﺗﻪﻧﯿﺎ ﺧﺎﻛ‪‬ﻚ ﻛﻪ ﺑﻮوﺑ‪‬ﺘﻪ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳﻪﺗﯽ ﭼﻪوﺗﯽ دوژﻣﻨﻜﺎراﻧﻪی دوژﻣﻨﺎن‪ ،‬ھﻪﻣﺎن ﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎنو ھﻪﻣﺎن ﺗﺎﻛﯽ ﻛﻮردی ﺋـﻪم ﺧﺎﻛﻪﯾـﻪ‪.‬‬ ‫ﺑﻪڕاﺳﺘﯽ ﺳﻪرﻣﺎن ﻟ‪ ‬ﺷ‪‬ﻮاوهو ﻧﺎزاﻧﯿﻦ ﻛﺎم ﺑﺮﯾﻦ ﺳﺎر‪‬ﮋ ﺑﻜﻪﯾﻦ‪ ،‬ﺑـﺮﯾﻦو داﺧـﯽ راﮔـﻮ‪‬ﺰان و ﻗـﻪ‪ ‬ﭼـﯚﻟﻜﺮان‪ ،‬ﺑﺮﯾﻨـﯽ ﻧﻜـﯚ‪‬ﯽ و ﺋﯿﻨﻜـﺎر ﻛـﺮدن‪،‬‬ ‫ﺑﺮﯾﻦو داﺧﯽ ﺋﻪﻧﻔﺎل و رهﺷﻪﻛﻮژی ﯾﺎن ﺳﻪردهﺷﺖ و ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠﻪ‪.‬‬ ‫ﮔﻮﻣﺎﻧﯽ ﺗ‪‬ﺪا ﻧﯿﻪ ﻛﻪ دﯾﻜﺘﺎﺗﯚرﺗﺮﯾﻦ و ﻣﺮۆڤ ﻛﻮژﺗﺮﯾﻦ ﺣﺎﻛﻤ‪‬ﻚ ﻛﻪ ﺟﯿﮫﺎن ﻟﻪم ﺳﻪدهی دواﯾﯿﺪا ﺑﻪ ﺧﯚﯾـﻪوه دﯾﺘـﻮه‪ ،‬ھـﻪﻣﺎن دهﺳـﻪ‪‬ﺗﯽ ﺧـﻮ‪‬ﻦ ﻣـﮋی ﺑﻪﻋﺴـﯽ ﺑـﻮو‪ .‬ﺑﻪﺗﺎﯾﺒـﻪت ﺋـﻪو‬ ‫ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗﺎﻧﻪی ﻛﻪ ﻟﻪ ھﻪﻣﺒﻪر و‪‬ﺗﯿﯽ دراوﺳ‪ ‬و ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت ﺧﻪ‪‬ﻜﯽ ﻣﻪدهﻧﯽ ﺧﯚﺷﯽدا ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﯽ داوه ﻛﻪ ﻧﻤﻮوﻧﻪﻛﻪﯾﺎن دوو ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ و ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠﻪن‪ .‬ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷـﺎری‬ ‫ﺳﻪردهﺷﺖ ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﺳﻪدام ﺣﺴ‪‬ﻦ و دارودهﺳﺘﻪﻛﻪی داﺧ‪‬ﻜﻪ ﻛﻪ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎش د‪‬ﯽ ﺧﻪ‪‬ﻜﯽ ﺳﺘﻪم ﻟ‪‬ﻜﺮاوی ﺋﻪم ﺷﺎره ﺋﺎزار دهدا‪ .‬ﻛﻮژراﻧﯽ ﻻﻧﯽ ﻛﻪم ‪ 120‬ﻛﻪس و ﺑﺮﯾﻨﺪار ﺑﻮوﻧﯽ ‪ 7‬ﺗـﺎ‬ ‫‪ 8‬ھﻪزار ﻛﻪس ﻟﻪ ﺣﻪﺷﯿﻤﻪﺗﯽ ﺑﯿﺴﺖ ھﻪزار ﻛﻪﺳﯿﯽ ﺋﻪو ﻛﺎﺗﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ دا ﺋﻪژﻣﺎر‪‬ﻜﯽ ﺳﻪرﺳﻮڕھ‪‬ﻨﻪرهو ﻧﯿﺸﺎﻧﻪی رووداﻧﯽ ﻛﺎرهﺳﺎﺗ‪‬ﻜﯽ ﺑﻪ ﺗﻪواو ﻣﺎﻧﺎ دژ ﺑﻪ ﻣﺮۆﭬﺎﯾﻪﺗﯿﻪ‪.‬‬ ‫ﻟ‪‬ﺮهدا ﻟﻪ رواﻧﮕﻪی ﻣﺎﻓﯽ ﻧ‪‬ﻮﻧﻪﺗﻪوهﯾﯿﻪوه ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﻪ ﻛﻮرﺗﯽ ھﻪ‪‬ﺪهﺳﻪﻧﮕ‪‬ﻨﻦ‪ .‬ﺑﯚﻣﺒﺎرﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﻟﻪ ﺣﺎﻟ‪‬ـﻚ دا دژ ﺑـﻪ ﺧـﻪ‪‬ﻜﯽ ﺋـﻪم‬ ‫ﺷﺎره ﺋﻪﻧﺠﺎم درا ﻛﻪ ﺗﻪواوی داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯽ ﺋﻪم ﺷﺎره ﻏﻪﯾﺮی ﻧﯿﺰاﻣﯽ ﺑﻮون و ﻟﻪ ﺑﻮاری ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﯾﻪوه ھ‪‬ﺮﺷﯽ ﻛﺮدﻧﻪ ﺳﻪر ﺷـﻮ‪‬ﻨﻪ ﮔﺸـﺘﯽ ﯾـﻪﻛﺎن ﻗﻪدهﻏﻪﯾـﻪ‪ .‬ﺑـﻪ ﭘ‪‬ـﯽ ﻣـﺎددهی ‪23‬ی‬ ‫ﭘﻪﯾﻤﺎﻧﯽ ﭼﻮارهﻣﯽ ‪1907‬ی ﻻھﻪ ﺋﻪو ﭼﻪﻛﺎﻧﻪی ﻛﻪ دهﺑ‪‬ﺘﻪ ھﯚی ﺋﺎزار‪‬ﻜﯽ ﺑ‪ ‬ﺑ‪‬اﻧﻪوه‪ ،‬زۆر ﺑﻪ ﺑﯚﺗﻮوﻧﺪی ﻗﻪدهﻏﻪ ﻛـﺮاوهو ﺗﻪﻧﺎﻧـﻪت ﻟـﻪ ﻣـﺎددهی ‪30‬ی "ﭘﺮوﺗﻜـﻞ اﻟﺤـﺎﻗﯽ" ﺳـﺎ‪‬ﯽ‬ ‫‪ 1977‬ﺋﻪم ﻣﻪﺳﻪﻟﻪﯾﻪ ﻟ‪‬ﺒ‪‬اواﻧﻪﺗﺮ دووﭘﺎﺗﻜﺮاوهﺗﻪوه‪.‬‬ ‫دهو‪‬ﻪﺗﯽ ﻋ‪‬ﺮاق ﺋﻪم ﭘﻪﯾﻤﺎﻧﻨﺎﻣﻪﯾﻪی ﺋﯿﻤﺰا ﻛﺮدوه‪ ،‬ھﻪر ﭼﻪﻧﺪ ﻛـﻪ ﺑ‪‬ﯾﺎرﻧﺎﻣـﻪی ‪5‬ی دﯾﺴـﺎﻣﺒﺮی ‪1966‬ی ﻧﻪﺗـﻪوه ﯾـﻪﻛﮕﺮﺗﻮوهﻛﺎن‪ ،‬و‪‬ﺗﺎﻧ‪‬ـﻚ ﻛـﻪ ﺗﻪﻧﺎﻧـﻪت ﺋﯿﻤﺰاﺷـﯿﺎن ﻧـﻪﻛﺮدوه‬ ‫دهﮔﻪڕ‪‬ﺘﻪوه‪ .‬ﺑﻪ‪‬م ﺋﻪم ﯾﺎﺳﺎﯾﻪ ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ر‪‬ﮋﯾﻤﯽ ﺑﻪﻋﺴﻪوه واﺗﺎﯾﻪﻛﯽ ﻧﻪدهﺑﻮو‪.‬‬ ‫ﻛﺎرهﺳﺎﺗﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﺎراﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﯾﻪﻛ‪‬ﻚ ﻟﻪو ﺗﺎواﻧﻪ ﺟﻪﻧﮕﯿﯿﻪ ﮔﻪورهﻛﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﻪ‪ .‬ﺑﯚﯾﻪ ﺋ‪‬ﻤﻪ ﭘ‪‬ﻮﯾﺴﺘﻪ ﺧﻮازﯾﺎری ﺋﻪوه ﺑﯿﻦ ﻛﻪ ﻟﻪ رواﻧﮕﻪی ﻧﻪﺗﻪوه‬

‫‪56‬‬

‫ﺑﻪرز و ﭘﯿﺮۆز ﺑ‪‬ﺖ ﯾﺎدی ﺷﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ و ﮔﺸﺖ ﺷﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﮔﻪﻟﻪﮐﻪﻣﺎن‬ ‫ﺑﻪ ﺋﺎواﺗﯽ ﺳﺎﻏﯽ و ﺳﻪﻻﻣﻪﺗﯽ ھﻪرﭼﯽ زووﺗﺮی ﺑﺮﯾﻨﺪاراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ‬ ‫ﺳﯿﺮوان ﺣﻪدداد ‪6‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪری ‪1387‬ی ھﻪﺗﺎوی ﺳﻪردهﺷﺖ ‪26‬ی ﺟﯚﻧﯽ ‪2008‬‬ ‫ﺳ‪‬رﭼﺎوە ‪ :‬ﻣﺎ‪‬ﭙ‪‬ڕی ﮔﯿﺎرەﻧﮓ ‪ /‬ڕ‪‬ﮑ‪‬وﺗﯽ ‪٢٦ :‬ی ﺟﻮوﻧﯽ ‪٣٠٠٨‬‬

‫ﮐﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ‬ ‫ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ‪ :‬ﻋﻪزﯾﺰ ﺋﻪﺣﻤﻪدی‬ ‫ﺑﯿﺴﺖ ﺳـﺎڵ ﻟـﻪ ﻣـﻪوﭘ‪‬ﺶ ﻟـﻪ ڕۆژی ‪7‬ی ﭘﻮﺷـﭙﻪڕی ‪ 2707‬ی ﮐـﻮردی ﺑﻪراﻧﺒـﻪر ﺑـﻪ ‪ 7‬ی ﺗﯿـﺮی ‪ 1367‬ھـﻪﺗﺎوی دا ﺑﯿﺴـﺖ ﺳـﺎل ﺑـﻪ ﺳـﻪر ﺷـﺎره ﺟـﻮان و ﺧﻨﺠﯿﻼﻧﻪﮐـﻪی ﺳﻪردهﺷـﺖ و‬ ‫ﭼﻪﻧﺪﮔﻮﻧﺪ‪‬ﮑﯽ دهوروﺑﻪری دا ﺗ‪‬ﭙﻪڕ دهﺑ‪ ‬ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ و ﺑﻪ ﺗ‪‬ﮑ‪‬ای د‪‬ﮫﺎﺗﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ﻣﻪﮐﯚی ﻣﯿﻮاﻧﺪاری وﻧﺎوهﻧﺪی ﮐﯚﺑﻮﻧـﻪوه و ﺣﺎﺷـﺎرﮔﻪی‪،‬‬ ‫ڕ‪‬ﺒﻮاراﻧﯽ ڕ‪‬ﮕﺎی ﺋﺎزادی ﺗ‪‬ﮑﯚﺷﻪراﻧﯽ ﮐﻮرد و ﺳﻪرﭼﺎوهی ﯾﺎرﻣﻪﺗﯽ و ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺑﻪ ھ‪‬ﺰی ﺟﻮوﻻﻧﻪوهی ڕزﮔﺎرﯾﺨﻮازی ﮔـﻪﻟﯽ ﮐـﻮردی ﺑـﻪش ﻣﻪﯾﻨـﻪت‬ ‫ﺑـﻮوه‪ .‬ﺧــﻪ‪‬ﮑﯽ ﺳﻪردهﺷـﺖ و ﻧﺎوﭼﻪﮐﻪﺷــﯽ ھـﯿﭻ ﮐﺎﺗ‪‬ــﮏ ﺟﯿﺎوازﯾـﺎن ﻟــﻪ ﺑــﻪﯾﻨﯽ ﺗ‪‬ﮑﯚﺷـﻪراﻧﯽ ﺋــﻪم دﯾـﻮو ﺋــﻪودﯾﻮدا ﻧـﻪﮐﺮدوه‪ ،‬ھــﻪﻣﻮو ﺷﯚڕﺷــﮕ‪‬اﻧﯽﯽ‬ ‫ﮐﻮردﯾﺎن وهﮐﻮ ﯾﻪک ﺧﯚﺷﻮﯾﺴﺘﻮه وﺑ‪ ‬ﺟﯿﺎوازی ﯾﺎرﻣﻪﺗﯿﺎن ﮐﺮدون و ﻟﻪ ﮐﺎﺗﯽ ﺗﻪﻧﮕﺎﻧﻪ دا ﭘﺎراﺳﺘﻮﯾﺎﻧﻦ‪.‬‬ ‫ﻧﺎوﭼﻪی ﺳﻪردهﺷﺖ ﺧﺎوهﻧﯽ ﺳﺮوﺷﺖ و ﺟﻮاﻧﯿﻪﮐﯽ ﺑ‪ ‬و‪‬ﻨﻪﯾﻪ‪ ،‬وهﮐﻮو داﯾﮑ‪‬ﮑﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن ﭘﻪروهر ﺑﻪ ھﻪزاران ڕۆﻟﻪی ھﻪ‪‬ﮑﻪوﺗﻮی ﻟﻪ داو‪‬ﻨـﯽ ﭘـﺎﮐﯽﯽ‬ ‫ﺧﯚﯾـﺪا ﭘـﻪروهرده ﮐــﺮدوه ﺑـﻪ ﺳــﻪدان ﺷـﻪھﯿﺪی ﭘﺎﯾﻪﺑـﻪرزی ﻟــﻪ ﭘ‪‬ﻨـﺎوی ڕزﮔــﺎری ﮐـﻮردو ﮐﻮردﺳـﺘﺎﻧﺪا ﭘ‪‬ﺸــﮑﻪش ﺑـﻪ ﺑﺎرهﮔــﺎی ڕزﮔـﺎری ﻧﻪﺗﻪوهﮐــﻪی‬ ‫ﮐﺮدوه‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ھﻪر ﮔﻮﻧﺪو ﭼﯿﺎو دوﻧﺪ‪‬ﮑﯽ ﺋﻪو ﻧﺎوﭼﻪ ﺗ‪‬ﮑﯚﺷﻪره ﺑﯿﺮ ﺑﮑﻪﯾﻪوه ﺷﻪ ھﯿـﺪ‪‬ﮑﯽ ﻣـﻪزن و ﻗﺎڕهﻣﺎﻧـﺖ د‪‬ﺘـﻪوه ﺑﯿـﺮ ﻟـﻪ ڕاﺳـﺘﯽ دا ﻟـﻪ ﺗـﻪواوی ﻧﺎوﭼـﻪی ﺳﻪردهﺷـﺖ‪ ،‬ﺷـﻮ‪‬ﻨ‪‬ﮏ ﻧـﺎﺑﯿﻨﯽ‬ ‫ﺧﻮ‪‬ﻨﯽ ﻗﺎڕهﻣﺎﻧ‪‬ﮑﯽ ﻟ‪ ‬ﻧﻪڕژا ﺑ‪ ‬ﺳﻪردهﺷﺖ ھﻪر ﻟﻪ ﺳﻪر ﮐﻪﻧﻪﮐﺎن ﺑﮕﺮه ﺗـﺎ ﮔﺮدهﺳـﻮور و ﺑـﻪ دهوری ﺗـﻪواوی ﺷﺎرﺳـﺘﺎﻧﺪا ﺑﮕـﻪڕێ ﺑـﻪ ﺧـﻮ‪‬ﻨﯽ ڕۆﻟـﻪﮐﺎﻧﯽ ﭘ‪‬ﺸـﻤﻪرﮔﻪ و ﺷـﯿﻤﯿﺎﺑﺎران‬ ‫ڕهﻧﮕﺎوه‪ ،‬ھﻪر ﻟﻪ ﺗﯿﺮه ﺑﺎراﻧﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﺋﺎواره و ڕه ﺣﻤﺎن ﭼﺎوﺷﯿﻦ و ﻣﻪﻻ ﮐﻪﭼـﻪ ﻟـﻪ ﺳـﺎ‪‬ﻪﮐﺎﻧﯽ ‪ 47، 46‬ﺋﯿﻌـﺪاﻣﯽ ﻣـﻼ ﻋﻮﺳـﻤﺎن ﻧﺎﺳـﺮاو ﺑـﻪ ﺷـﻪھﯿﺪ ﺟـﻪﻻل ﻣﯿﺮاوهﯾـﯽ‪ ،‬ﮐـﻪ ﺑـﻪ‬ ‫دهﺳﺘﯽ ڕ‪‬ﮋﯾﻤﯽ ﺗ‪‬ﺮۆرﯾﺴﺘﯽ ﺋﺎﺧﻮﻧﺪی و ڕ‪‬ﮋﯾﻤﯽ ﭼﻪﭘﻪ‪‬ﯽ ﭘﺎﺷﺎﯾﻪﺗﯽ ﻟـﻪ ﺳـﻪر ﮐﻪﻧـﻪﮐﺎن و ﻟـﻪ ﻧـﺎو ﭘﺎدﮔـﺎن ﻟـﻪ ﻧـﺎوه ڕاﺳـﺘﯽ ﺷـﺎر ﺑـ‪ ‬ﺑﻪزهﯾﺎﻧـﻪ ﮔﻮﻟﻠـﻪ ﺑـﺎران ﮐـﺮان‪ ،‬ﮐﯿﻤﯿﺎﺑـﺎران‬ ‫ھﻪ‪‬ﻮهر‪‬ﻨﯽ ﮔﯿﺎﻧﯽ ﺳﻪدان ﻧﻪﻣﺎﻣﯽ ﺗﺎزه ﭘ‪‬ﮕﻪﯾﺸﺘﻮ و ﺑﻪ ﺋﺎﮐﺎم ﻧﻪﮔﻪﯾﺸﺘﻮ دﯾﻨ‪‬ﺘﻪ وه ﺑﯿﺮ‪ ،‬ﺑﺎوهﺷﯽ ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﻧﺎوﭼﻪی ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑـﯚ ﻟـﻪ ﺑـﺎوهش ﮔﺮﺗﻨـﯽ ﺷﯚڕﺷـﮕ‪‬اﻧﯽ ﮐـﻮرد ھﻪﻣﯿﺸـﻪ‬ ‫ﺋﺎوا‪ ‬ﺑﻮوه‪ .‬ﻟﻪ ﺳ‪ ‬ﺑﻪﺷﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ داﮔﯿﺮﮐﺮاو ھﯿﭻ ﺣﯿﺰﺑ‪‬ﮑﯽ ﮐﻮردی ﻧﯿﯿﻪ ﮐﻪ ﺳﻪردهم ﯾﺎ ﺳﻪردهﻣﺎﻧ‪‬ﮏ ﻟﻪ ژﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎوارهﯾﯽ ﺧـﯚی ﻟـﻪو ﻧﺎوﭼﻪﯾـﻪ ﻧﻪﺣﻪﺳـﺎﺑ‪‬ﺘﻪوه ﻟـﻪ ﯾﺎرﻣـﻪﺗﯽ و‬ ‫دﻟﺴﯚزی ﺋﻪو ﺧﻪ‪‬ﮑﻪ ﺑﻪھﺮهﻣﻪﻧﺪ ﻧﻪﺑﻮوﺑ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ھﻪق ھﻪ‪‬ﺪهﮔﺮێ ﮐﻪ ﻧﺎزﻧﺎوی ﺳﻪﻧﮕﻪری ﺋﺎزادی ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﺑـﺪرێ ﺑـﻪ ﺳﻪردهﺷـﺖ‪ ،‬ﻧﺎوﭼـﻪی ﺳﻪردهﺷـﺖ ﺷﯚڕﺷـﮕ‪‬ی وای ﻟـﻪ ﺑﺎوهﺷـﯽ ﺧـﯚی دا ﭘـﻪروهرده ﮐـﺮدوه‪ ،‬ﮐـﻪ ﺑـﻪ ﺑـﻪرﮔﯽ‬ ‫ﭘﯿﺮۆزی ﭘ‪‬ﺸﻤﻪرﮔﻪ ڕ‪‬ﺒﺎزی ﭘ‪‬ﺸﻪوای ﻣﻪزﻧﯿﺎن زﯾﻨﺪو ﮐﺮدهوه‪ ،‬ﺋ‪‬ﺴﺘﺎش ﻧﺎوﭼـﻪی ﺳﻪردهﺷـﺖ ﯾﺎرﻣﻪﺗﯿـﺪهری ﺑﻪﺷـﻪﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑـﻪی ﮐﻮردﺳـﺘﺎﻧﻦ ﺑـﻪ ھـﻪﻣﻮو ﺗﻮاﻧﺎﯾﺎﻧـﻪوه دهﺳـﮑﻪوﺗﻪﮐﺎﻧﯽ‬ ‫ﮔﻪﻟﻪﮐﻪﻣﺎن دهﭘﺎر‪‬ﺰن‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ﺧﯚڕا ﻧﻪﺑﻮو ﮐﻪ ڕ‪‬ﮋﯾﻤﯽ ﺑﻪﻋﺴﯽ ﻓﺎﺷﯿﺴﺖ ﻟـﻪ ﺑﻪھﺎﻧـﻪ دهﮔـﻪڕا ﺗـﺎ ڕﻗـﯽ دوژﻣﻨﺎﻧـﻪی ﺑـﻪو ﺧﻪ‪‬ﮑـﻪ ﻧﯿﺸـﺘﻤﺎﻧﭙﻪروهره ﺑ‪‬ـﮋێ‪ ،‬ﺋـﻪوه ﺑـﻮو ﻟـﻪ ڕۆژی ‪7‬ی ﭘﻮﺷـﭙﻪڕی ‪2707‬ی ﮐـﻮردی‬ ‫دوژﻣﻨﯽ ﮔﻪﻟﻪﮐﻪﻣﺎن ﺑﻪﻋﺴﯽ ﺧﻮ‪‬ﻨ‪‬ﮋ ڕﻗﯽ ﻟﻪ ﻣ‪‬ﮋﯾﻨﻪی ﺧﯚی ﺑﻪ ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ و ﻧﺎوﭼﻪﮐﻪی ڕﺷﺖ و ھ‪‬ﺮﺷ‪‬ﮑﯽ دڕﻧﺪاﻧﻪی ﮐﺮده ﺳﻪر ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ و ﺑـﻪ ﭼـﻪﮐﯽ ﮐﯚﻣـﻪ‪‬ﮑﻮژی‬ ‫ﮐﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷﺎری ﺑﯚﻣﺒﺎران ﮐﺮد‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﻪدان ﮐﻪس ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺷﺎرو د‪‬ﮫﺎﺗﯽ دهوروﺑﻪر ﺷﻪھﯿﺪ و ﺑﻪ ھﻪزاراﻧﯿﺶ ﺑﺮﯾﻨﺪار و ﮐـﻪم ﺋﻪﻧـﺪاﻣﯽ ﻟ‪‬ﮑﻪوﺗـﻪوه‪ ،‬ﺑـﻪ ھـﻪزاراﻧﯽ ﮔﯿـﺮۆدهی ﻣـﻪرﮔ‪‬ﮑﯽ‬ ‫واﮐﺮد‪ ،‬ﮐﻪ ﭘﺎش ‪ 20‬ﺳﺎل ﺋ‪‬ﺴﺘﺎش ﻻﯾﻪ زال ﺑﺮﯾﻨﺪارهﮐﺎن ﯾﺎ ﺑﻪ ھﯚی ﺑ‪ ‬ﺋﯿﻤﮑﺎﻧﺎﺗﯽ ﺷﻪھﯿﺪ دهﺑـﻦ‪ ،‬ﯾـﺎ ﺑـﻪ دهس ﺋـﺎزارهوه دهﻧـﺎﻟ‪‬ﻨﻦ و ﮔﯿـﺮۆدهی ﺷـﻪﻟﻪل و ﮐـﻪم ﺋﻪﻧـﺪاﻣﯽ دهﺑـﻦ‪،‬‬ ‫ڕ‪‬ﮋﯾﻤﯽ ﺗ‪‬ﺮۆرﯾﺴﺘﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻧﻪک ھﻪو‪‬ﯽ ﭼﺎرهﺳﻪر ﮐﺮدﻧﯽ ﺑﺮﯾﻨﺪارهﮐﺎﻧﯽ ﻧﻪداوه و ﺋﺎوڕ‪‬ﮑﯽ ﺑﻪ ﺧ‪‬ﺮی ﻟﻪ ﺑﻨﻪﻣﺎ‪‬ـﻪی ﺷـﻪھﯿﺪان ﻧـﻪداوه‪ ،‬ﺑـﻪ زو‪‬ـﻢ و زۆر در‪‬ـﮋهی داوه و‬ ‫ﻟﻪو ڕوداوه د‪‬ﺘﻪز‪‬ﻨﻪ ﺗﻪﻧﯿﺎ ﺑﻪ ﻗﺎزاﻧﺠﯽ ڕ‪‬ﮋﯾﻤﻪ ﮔﻼوهﮐﻪی ﺧﯚی ﮐﻪ‪‬ﮑﯽ ﺗﻪﺑﻠﯿﻐﯽ ﻟ‪ ‬وهر ﮔﺮﺗﻮه ‪.‬‬

‫‪55‬‬

‫ﻧﻤﺎﯾﺶ ﺗﻪواو ﺑﻮو دهﻧﮕﻪ دهﻧﮕ‪‬ﻚ ﻟﻪ ﻧﺎو ھﯚ‪‬ﻪﻛﻪ ﭘﻪﯾﺪا ﺑﻮو ﻛﭽﻪﻛﺎن ﻟﻪ ﺷﺎﻧﯚﻛﻪ ھﺎﺗﻨﻪ ﺧﻮارێ ﻧﯿﺸﺘﯿﻤﺎن وﯾﺴـﺘﯽ ﺑﭽ‪‬ـﺖ ﺑـﯚ ﻻی ﺑـﺎﺑﯽ ﺑـﻪ‪‬م ﻧـﻪ ﻣﺤﻪﻣﻤـﻪد ﺗـﺎزه ﻟـﻪ ﻧـﺎو واﻧـﺪا‬ ‫ﻧﻪﺑﻮوو ﺷـﻪھﯿﺪ‪‬ﻚ ﺑـﻪ ﺷـﻪھﯿﺪاﻧﯽ ‪7‬ی ﭘﻮوﺷـﭙﻪڕ‪ ،‬ﻟـﻪو رۆژهدا زﯾـﺎد ﺑـﻮو‪ ،‬ﺋـﻪو رۆژه ﺧـﻪ‪‬ﻜﯽ ﺳﻪردهﺷـﺖ دهﯾﺎﻧﮫﻪوﯾﺴـﺖ ھﻪدﯾﻪﯾـﻪك ﺑﺒﻪﻧـﻪ ﻗﻪﺑﺮﺳـﺘﺎﻧﯽ ﺷـﻪھﯿﺪان دهزاﻧـﯿﻦ ﻛـﻪ ﺑـﻪ‬ ‫ﺑﺎوهﺷﯽ ﻛﺮاوهوه ﻟ‪‬ﻤﺎن وهردهﮔﺮن‪.‬‬ ‫ﺗ‪‬ﺒﯿﻨﯽ‪ :‬ﺋﻪم ﭼﯿﺮۆﻛﻪ ﻟﻪ و‪‬ﺒﻼﮔﯽ ر‪‬ﻜﺨﺮاوی ﻧﺎﺣﻜﻮﻣﯽ ﻻواﻧﯽ"ﺗﯿﺮۆژ" وهرﮔﯿﺮاوه‬ ‫ﺳ‪‬رﭼﺎوە ‪ :‬ﻣﺎ‪‬ﭙ‪‬ڕی ﮔﯿﺎرەﻧﮓ ‪ /‬ڕ‪‬ﮑ‪‬وﺗﯽ ‪ 29 :‬ی ﺟﯚﻧﯽ ‪2009‬‬

‫ﻟﻪ ﯾﺎدی ﺑﯿﺴﺖ و ﯾﻪک ﺳﺎ‪‬ﻪی ﺷﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ‬ ‫ﺳﯿﺮوان ﺣﻪدداد‬ ‫ﺑﻪ ﻧﺎوی ﯾﻪزداﻧﯽ ﻣﻪزن‬ ‫ﺋﻪﻣﺴــﺎڵ ﺑﯿﺴــﺖوﯾﻪﮐﻪﻣﯿﻦ ﺳــﺎ‪‬ﯽ ﺗ‪‬ﭙــﻪڕﺑﻮوﻧﯽ ﺗﺮاژ‪‬ــﺪﯾﺎی ﺑــﻪ ﮐﯚﻣــﻪڵ ﮐــﻮوژی ﺧــﻪ‪‬ﮑﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــﻪ ﺷــﺎره ھﻪﻣﯿﺸــﻪ ﺳــﻪرﺑ‪‬ﻨﺪهﮐﻪی ﺳﻪردهﺷــﺘﯽ‬ ‫ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﻪ ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﻣﺴﺎڵ زﯾﺎﺗﺮ ﻟﻪ دوو دهﯾﻪ ﺑﻪ ﺳﻪر ژﯾﻨﻮﺳﺎﯾﺪ و ﻗ‪‬ﮐﺮدﻧﯽ ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺑ‪‬ﺘﺎواﻧﯽ ﺷﺎرهﮐﻪﻣﺎن ﺑﻪ دهﺳﺘﯽ د‪‬ﻮهزﻣـﻪی رهﺷـﯽ و ﭼﻪﭘـﻪ‪‬ﯽ ﺗ‪‬ﺪهﭘـﻪڕێ‪.‬‬ ‫رۆژاﻧﯽ ﭘ‪ ‬ﻟﻪ ﺋ‪‬ﺶ و زاﻣﯽ ﺑﻪ ﮔـﺎز ﺧﻨﮑـﺎﻧﯽ ﺷـﺎرهﮐﻪﻣﺎن و دهﯾـﺎن ﭘﻪﭘﻮﻟـﻪی ﺑـﺎڵ ز‪‬ـ‪‬ﯾﻦ و ﻓﺮﺷـﺘﻪی ﭼـﺎو ﮔـﻪش و رۆ‪‬ـﻪ ﺟﮕﻪرﮔﯚﺷـﻪﮐﺎﻧﻤﺎﻧﻪ‪.‬‬ ‫ﺳـﺎ‪‬ﻧ‪‬ﮏ ﺑــﻪ در‪‬ﮋاﯾـﯽ ﺑــﻪرهی ﻧــﻮێ ﺑـﻪ ﺳــﻪر ﺋــﻪم ﮐﺎرهﺳـﺎﺗﻪ ﻧﺎﻣﺮۆﯾﺎﻧــﻪدا ﺗ‪‬ﭙــﻪڕی و ﺣـﻪوﺗﯽ ﭘﻮوﺷــﭙﻪڕ‪‬ﮑﯽ دﯾﮑــﻪﻣﺎن ﺑـﻪرهوﭘﯿﺮ ھﺎﺗــﻪوه‪.‬ﺋــﻪو‬ ‫رۆژاﻧﻪی ﮐﻪ وهﺑﯿﺮھ‪‬ﻨـﻪرهوهی رۆژاﻧ‪‬ﮑـﯽ ﺗﺎرﯾـﮏ و ﺗﺮﺳـ‪‬ﻨﻪری ﺷـﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺷـﺎره ﺳـﻪرﺑ‪‬ﻨﺪهﮐﻪی ﺳﻪردهﺷـﺘﻪ‪ .‬ﺋـﻪو ﺳـﺎﺗﻪی ﮐـﻪ ﺑـﻪرۆﮐﯽ داﯾﮑـﯽ‬ ‫ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ رﻧﯽ و ﺑﻪ ﺧﻮ‪‬ﻨﯽ ﮔﻪش و ﺋﺎ‪‬ﯽ رۆ‪‬ﻪﮐﺎﻧﯽ ﮔﻪل داری ﺋﺎزادی و ﺳﻪرﺑ‪‬ﻨﺪی ﺋﺎودا ‪.‬‬ ‫ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﻧﯽ ﺑﻪﺷﻪردۆﺳﺖ و ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺑﻪھﻪﺳﺖ و ﺋﺎزادﯾﺨﻮاز‪،‬ﺋ‪‬ﻤﻪ ﺑﯿﺴﺖوﯾﻪک ﺳﺎڵ ﻟﻪﻣﻪوﺑﻪر ﮐﻪوﺗﯿﻨﻪ ﺑﻪر رق و ﻗﯿﻨﯽ ﺷ‪‬ﺘ‪‬ﮑﯽ ﭘـﻪﺗﮑﺮاو و ﺷـﻪوهﯾﻪﮐﯽ ﺋﻪھﺮﯾﻤـﻪﻧﯽ‪ ،‬دهﺳـﺘﯽ د‪‬ـﻮ‪‬ﮑﯽ‬ ‫ﺗﺮﺳــ‪‬ﻨﻪر ﻗﻮڕﮔﻤــﺎﻧﯽ ﮔﻮﺷــﯽ و ھﻪﻧﺎﺳــﻪی ﻟــ‪ ‬ﭘﺴــﺎﻧﺪﯾﻦ‪،‬ﭘﯿﺮه ﺑــﺎب و ﭘﯿــﺮه داﯾﻪ‪،‬ﮐﯿﮋۆ‪‬ــﻪی ﭼــﺎو رهش و ﮐــﻮڕه ﭼــﺎکﻻوی ﺑــﻪ ﺋــﺎوات ﻧﻪﮔﻪﯾﺸﺘﻮو‪،‬ﺟﮕﻪرﮔﯚﺷــﻪ ﺧﻨﺠﯿﻼﻧــﻪﮐﺎﻧﻤﺎﻧﯿﺎن‬ ‫ﺑ‪‬ﺑﻪز‪‬ﯿﺎﻧـﻪ ﻟـﻪ ﭼﺮﮐـﻪ ﺳـﺎﺗ‪‬ﮏدا ﺑــﯚ ھﻪﻣﯿﺸـﻪ ﻟ‪‬ﯿـﺎن ﺳـﺘﺎﻧﺪﯾﻦ و ﺑـﻪرهو ﮔــﯚڕی ﻧـﻪﻣﺎﻧﯿﺎن ﺑـﺮدن‪.‬ﺳـﻪدان ﺷـﻪھﯿﺪ و ﺑﻪھــﻪزاران زاﻣـﺪار و ﺑﺮﯾﻨـﺪارﯾﺎن ﮐﺮدﯾﻦ‪،‬ﺑـﻪوهش ﻧﻪوهﺳــﺘﺎن و‬ ‫داروﺑﻪرد و ﮐ‪‬ﻮ و ھﻪرﭼﯽ زﯾﻨﺪهوهری و‪‬ﺗﻪﮐﻪم ﺑﻮو ﺑﻪ ﮔﺎزی ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺧﻨﮑﺎﻧﺪﯾﺎن و ﺷﺎر‪‬ﮑﯽ ﭘ‪ ‬ﻟﻪ ﺧﯚﺷﯽ و ﺋﺎوات و ﺷﺎدﯾﺎن ﮐﺮده ﮔﯚڕهﭘﺎﻧﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧﻪی ﻧ‪‬ﻮان ﻣﺎنوﻧﻪﻣﺎن ‪.‬‬ ‫ﺣﻪوﺗﯽ ﭘﻮوﺷﭙﻪڕی ﺋﻪﻣﺴﺎڵ ﺳﺎ‪‬ﻮهﮔﻪڕی ﺑﯿﺴﺖ وﯾﻪک ﺳﺎ‪‬ﻪی ﺋﻪو ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪ د‪‬ﺘﻪز‪‬ﻨﻪﯾﻪ ﮐﻪ ﺳﻪدداﻣﯽ ﻟﻪﻧﺎوﭼﻮو ﺑﻪﺳﻪر ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺳﻪردهﺷﺘﯽ ھ‪‬ﻨﺎ‪،‬ھﻪ‪‬ﺒﻪت ﺋﻪو ﮐﺮدهوه ﻧﻪﮔﺮﯾﺴﻪ‬ ‫ﺋﺎﺧﺮﯾﻦ دهﺳﺘﺪر‪‬ﮋی ﺑﯚ ﺳﻪر ﮔﻪﻟﻪﮐﻪﻣﺎن ﻧﻪﺑﻮو و ھﻪر ﺑﻪ دوای ﮐﺎرهﺳﺎﺗﯽ ﺳﻪردهﺷـﺖ‪ ،‬ﮐﺎرهﺳـﺎﺗﻪ د‪‬ﺘﻪز‪‬ﻨﻪﮐـﻪی ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠـﻪ و ﺑـﺎﻗﯽ ﺷـﺎر و ﮔﻮﻧـﺪهﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎﻧﯿﺎن ﺧﯚ‪‬ﻘﺎﻧـﺪ و‬ ‫دووﺑﺎره ﺑﻪ ھﻪزاران ﺷﻪھﯿﺪ و ﺑﺮﯾﻨﺪاری ﻟﻪ ﻧﻪﺗﻪوه ﺑ‪‬ﺘﺎواﻧﻪﮐﻪﻣﯽ ﮔﺮت و ﺑﻪ ﺳﻪدان رو‪‬ﻪی ﮐﺮده ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﺋﺎوات و ﺋﺎرهزۆ ﭼﻪﭘﻪ‪‬ﻪﮐﺎﻧﯿﺎن‪.‬‬ ‫دوژﻣﻨﺎﻧﯽ ﮔﻪﻟﻪﮐﻪم واﯾﺎن دهزاﻧﯽ ﺑﻪم ﭼﻪﺷﻨﻪ ﮐﺮدهوه ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﮑﻮوژﯾﺎﻧﻪ دهﺗﻮاﻧﻦ ﺑﻪ ﺋﺎواﺗﯽ د‪‬ﺮﯾﻨﻪی ﺧﯚﯾﺎن ﺑﮕﻪن ﺑﻪ‪‬م ﺧﻪﯾﺎ‪‬ﯽ ﺧﺎو و ﺧﻪوﻧ‪‬ﮑﯽ ﺑﻪﺗﺎڵ ﺑﻮو‪ ،‬ﭼـﺎوی ﻣﺮۆڤدۆﺳـﺘﯽ‬ ‫ﮐﺮاوهﯾﻪ و وﯾﮋداﻧﯽ ﺋﺎﺷﺘﯿﺨﻮازان وهﺧﻪﺑﻪر‪،‬ھﻪر ﺑﯚﯾﻪ ﺋﻪﮔﻪر ﺋﻪﻣ‪‬ۆ ﻣﻦ ﺑﻪ ﭼﺎوی ﺧﯚم ﻧﻪﻣﺎن و زهﺑﻮوﻧﯽ ﺳﻪددام و ﺳـﻪدداﻣﻪﮐﺎن دهﺑﯿـﻨﻢ‪ ،‬ﻧـﻪوه و ﺑـﻪرهی داھـﺎﺗﻮو ﻣﻨـﯿﺶ ﻣ‪‬ـﮋووی‬ ‫ﻗﺎرهﻣﺎﻧﻪﺗﯽ و ھﻪرﻣﺎﻧﻤﺎن‪ ،‬داﺳﺘﺎن ﺑﻪ داﺳﺘﺎن و ﮐﺘ‪‬ﺐ ﺑﻪ ﮐﺘ‪‬ﺐ ده‪‬ﻨﻪوه و ﻧﻪﻣﺎن و ﺳﻪرﺷﯚڕی زﻟﮫ‪‬ﺰاﻧﯽ ﺷﻪڕﺧﻮاز ﺑﯚ رۆ‪‬ﻪﮐﺎﻧﯿﺎن دهﮔ‪‬ﻧﻪوه‪.‬‬ ‫ﻟــﻪ ﺳــﺎ‪‬ﯿﺎدی ﺋــﻪم رۆژه ﭘ‪‬ﺋ‪‬ﺸــﻪدا ﭼــﺎوهڕواﻧﯿﻦ ﺧــﻪ‪‬ﮑﺎﻧﯽ ﺑﻪﺷﻪردۆﺳــﺖ و ﮐﯚڕوﮐﯚﻣــﻪ‪‬ﻧﯽ ﺋﺎﺷــﺘﯽﺧﻮاز ﻟــﻪ ﺳﻪراﻧﺴــﻪری ﺋــﻪم ﺟﯿﮫﺎﻧــﻪ ﺑﻪﺗﺎﯾﺒــﻪت ھﺎوﺷــﺎرﯾﺎن و ھﺎوو‪‬ﺗﯿﺎﻧﻤــﺎن‬ ‫ﻟﻪﮔﻪ‪‬ﻤﺎﻧﺪا ﺑﻦ و ﺑﻪ ﯾﺎد ﮐﺮدﻧﻪوی ﺣﻪوﺗﯽ ﭘﻮوﺷﭙﻪڕ روﺣـﯽ ﺷـﻪھﯿﺪاﻧﻤﺎن ﺷـﺎد ﺑﮑـﻪن و ﺑـﯚ ﭼﻪﻧـﺪ ﺳـﺎﺗ‪‬ﮑﯿﺶ ﺑـ‪ ‬زاﻣـﯽ زاﻣـﺪاراﻧﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳـﺎڕ‪‬ﮋ ﺑﮑـﻪن‪ .‬ﺑـﺎ ﻟـﻪ ﺳـﻪﻋﺎت ‪4:30‬‬ ‫دﻗﯿﻘـﻪی دواﻧﯿــﻮهڕۆی رۆژی ﺣــﻪوﺗﯽ ﭘﻮوﺷــﭙﻪڕی ﺋﻪﻣﺴـﺎ‪‬ﯿﺶ ﺑــﻪ دهﻗﯿﻘﻪﯾــﻪک ﺑ‪‬ــﺪهﻧﮕﯽ ﯾـﺎدی ﺷــﻪھﯿﺪاﻧﯽ ھﻪﻣﯿﺸــﻪ زﯾﻨــﺪووی ﺷـﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷــﺘﻤﺎن ﮐﺮدﺑ‪‬ــﺖ و ﻧــﻪھ‪‬ﯿﻦ ﯾــﺎدی‬ ‫ﺋﺎزﯾﺰاﻧﻤﺎن ﻟﻪ ﯾﺎد ﺑﭽ‪.‬‬

‫‪54‬‬

‫ﺋﻪو رۆژه ژﯾﻨﻮس زووﺗﺮ ﻟﻪ رۆژان ﮔﻪراﯾﻪوه ﻣﺎ‪ ،‬وﯾﺴﺘﯽ راﺳﺖ ﺑﭽ‪‬ﺘﻪ ﻻی ﺑﺎﺑﯽ ﺑﻪ‪‬م ﻛﻪس ﻟﻪ ﻣﺎ‪ ‬ﻧﻪﺑﻮو ﻟﻪ ﺳﻪر ﺋﺎو‪‬ﻨﻪی دﯾﻮهﻛـﻪی ﻛﺎﻏـﻪز‪‬ﻚ ﻟ‪‬ﺒـﻮو‪ ،‬ﻛـﻪ ﻟ‪‬ـﯽ ﻧﻮوﺳـﺮاﺑﻮو‬ ‫ژﯾﻨﻮوس ﮔﯿﺎن ﺑﺎﺑﺖ ﺗﻨﺪروﺳﺘﯽ ﺧﺮاپ ﺑﻮو ﺑﺮدﻣﺎﻧﻪ ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪ ﺋﻪﺗﯚ ﺧﻮاردﻧﻪﻛﻪت ﺑﺨﯚ ﺋ‪‬ﻤﻪ زوو دهﮔﻪر‪‬ﯿﻨﻪوه‪ .‬ژﯾﻨﻮس ﺗﺎزه ﻧﻪﯾﺪهوﯾﺴﺖ ھﻪل ﻟﻪدهﺳﺖ ﺑﺪا ﺋﻪو ﺑـﻪ ﺧـﯚی دهﮔـﻮت‬ ‫ﻟﻪواﻧﻪﯾﻪ ﻛﺎت ﺋﯿﺰﻧﻢ ﭘ‪‬‬ ‫ﻧﻪدات ﻛﻪ راﺑﻮردوو ﻻﻧﯿﻜﻪم ﺳﻪﺑﺎرهت ﺑﻪ ﺑﻨﻪﻣﺎ‪‬ﻪﻛﻪم ﻗﻪرهﺑﻮو ﺑﻜﻪﻣﻪوه ھﻪر ﻟﻪو ﻓﻜﺮاﻧﻪدا ﺑﻮو ﻛﻪ ﮔﻪﯾﺸﺘﻪ ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪ دهﯾﺰاﻧـﯽ ﻛـﻪ دهﺑـ‪ ‬ﺑـﺎﺑﯽ ﻟـﻪ ﺋـﯚرژاﻧﺲ ﺑـ‪ ‬ﻧﻪﺧﯚﺷـﺨﺎﻧﻪ‬ ‫زۆر ﻗﻪرهﺑﺎﻟﻎ ﺑﻮو ﺑﻪ ﻧﺎﺧﯚﺷﯽ ﺗﻮاﻧﯽ ﻟﻪم ﻛﻪﺷﻪ ﭼﻮﻛﻪدا ﺑﺎﺑﯽ ﺑﺒﯿﻨ‪‬ﺘﻪوه ﺑﯚ ﻻﯾﺎن ﭼﻮو ﺳ‪‬وی ﻛﺮدو ﺧﯚی ﮔﻪﯾﺎﻧﺪه ﺑﺎوهﺷﯽ ﺑﺎﺑﯽ‪.‬‬ ‫ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد‪) :‬ﻟﻪ ﻛﺎﺗ‪‬ﻚ دا ﻛﻪ ﻛﯚﺧﻪ ھﻪﻟﯽ ﻧﻪدهداﯾﻪ( ژﯾﻨﻮس ﮔﯿﺎن ھﯿﭻ ﻧﯿﻪ وهك ھﻪﻣﯿﺸﻪم‬ ‫ژﯾﻨﻮس‪ :‬ﺑﺎﺑﻪ ﺋﻪورۆ ﻛﺎﺗ‪‬ﻚ ﻛﻪ دهھﺎﺗﻤﻪوه ﻣﺎ‪ ‬ﺗﻪرﻣ‪‬ﻜﯿﺎن دهﺑﺮده ﻗﻪﺑﺮﺳﺘﺎن ﺧﻪ‪‬ﻚ دهﯾﺎﻧﮕﻮت زاﻣﺪاری ﺷﯿﻤﯿﺎی ﺑﻮوه‪.‬‬ ‫ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد‪ :‬ﺑﻪ‪ ‬ﻛﭽﯽ ﺧﯚم دهزاﻧﻢ وﯾﺴﺘﯿﺎن ﻣﻨﯿﺶ ﺑﭽﻢ ﺑﻪ‪‬م ﻧﻪﻣﺘﻮاﻧﯽ‬ ‫ژﯾﻨﻮس‪ :‬داﯾﻪ ﺑﯚﭼﯽ ﻟ‪‬ﺮه ﺧﻪواﻧﺪوﯾﺎﻧﻪ؟‬ ‫ﺧﺪﯾﺠﻪ‪ :‬ﻟﻪ دﯾﻮی ﭘﯿﺎوان ﺟ‪‬ﮕﺎ ﻧﻪﺑﻮو ﺑﯚﯾﻪ ھ‪‬ﻨﺎﯾﺎﻧﻪ ﺋ‪‬ﺮه‬ ‫ژﯾﻨﻮس‪ :‬ﺑﻪ‪‬ﯽ ﻟﻪ ﺷﺎر‪‬ﻚ دا ﻛﻪ ھﻪزاران زاﻣﺪاری ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ دهﺳﺖو ﭘﻪﻧﺠﻪ ﻟﻪﮔﻪڵ ﻣﻪرگ ﻟ‪‬ﺪهدهن دهﺑ‪ ‬وهھﺎ ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪﯾﻪﻛﯿﺎن ھﻪﺑ‪‬‬ ‫داﯾﻚو ﺑﺎﺑﯽ ژﯾﻨﻮس ﺳﻪرﯾﺎن ﺳﻮرﻣﺎﺑﻮو ﺋﻪوه ژﯾﻨﻮﺳﻪ ﻛﻪ ﺋﻪو ﻗﺴﺎﻧﻪی دهﻛﺮد‪.‬‬ ‫ﺧﻪﺟﯿﺞ‪ :‬ژﯾﻨﻮس ﮔﯿﺎن ﻧﺎﻧﺖ ﺧﻮارد؟‬ ‫ژﯾﻨﻮس‪ :‬دهﻣﻮﯾﺴﺖ ﺷﺘ‪‬ﻚ ﺑ‪‬ﻢ‪ ،‬دهﻣﮫﻪوێ ﺑﻤﺒﻮرن ﻛﻪ ﺗﺎﻛﻮو ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ زۆرم ﻛ‪‬ﺸﻪ ﺑﯚ درووﺳﺖ ﻛﺮدوون‪ .‬ﺷﺘ‪‬ﻜﯽ دﯾﻜﻪ ﺋﻪﮔﻪر دهﻛﺮێ ﻣﻦ ﺑﻪ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن ﺑﺎن ﺑﻜﻪن‪ .‬ﻟﻪﺑﯿﺮم ﭼﻮو‪ ،‬ﻧﺎﻧﻢ‬ ‫ﻧﻪﺧﻮاردوه ﻛﺎﺗ‪‬ﻚ ﮔﻪراﯾﻨﻪوه ﻣﺎ‪ ‬ﺑﻪﯾﻪﻛﻪوه دهﺧﯚﯾﯿﻦ‪.‬‬ ‫راﺳﺘﯽ ﺑﺎﺑﻪ دهﻣﺎﻧﮫﻪوێ ﮔﺮووﭘ‪‬ﻜﯽ ﻧﻤـﺎﯾﺶ ﻟـﻪ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧـﻪدا ﭘ‪‬ـﻚ ﺑ‪‬ﻨـﯿﻦ ﺑـﯚ ر‪‬ﻮرهﺳـﻤﯽ ‪7‬ی ﭘﻮوﺷـﭙﻪڕ‪ ،‬ﻣﻨـﯿﺶ دهری ﺗ‪‬ـﺪا دهﮔ‪‬ـﺮم ﺧـﺎﻧﻤﯽ ﺳـﻪﻋﺎدهﺗﯽ وﺗـﯽ ﻟﻪﮔـﻪڵ ﺋﻪﻧﺠﻮﻣـﻪﻧﯽ‬ ‫زاﻣﺪاراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ھﺎوﺋﺎھﻪﻧﮕﯽ دهﻛﺎت‪ ،‬ﻗﻪراره ﻛﻪ ﻣﻦ ﺳﻪرﭘﻪرﺷﺘﯽ ﮔﺮووﭘﻪﻛﻪ ﺑﻢ‪.‬‬ ‫ﺋﻪوه ﻓﺮﻣ‪‬ﺴﻜﯽ ﺧﯚﺷﯽ ﺑﻮو ﻛﻪ ﻟﻪ ﻛﻮ‪‬ﻤﻪﻛﺎﻧﯽ داﯾﻚو ﺑﺎﺑﯽ ژﯾﻨﻮس‪ ،‬ﻧﺎ‪ ،‬ﻧﯿﺸﺘﯿﻤﺎن دهھﺎﺗﻪ ﺧﻮارێ‪.‬‬ ‫راھ‪‬ﻨﺎﻧﻪﻛﺎﻧﯽ ﮔﺮووﭘـﯽ ﻧﻤـﺎﯾﺶ ﺑـﻪ ﺗـﻪواو ﺑـﻮوﻧﯽ ﺗـﺎﻗﯽ ﻛﺮدﻧـﻪوهﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﺗـﺎﯾﯽ ﺳـﺎڵ ﺑـﻪ ﺑﺎﺷـﯽ ﺑـﻪر‪‬ﻮه دهﭼـﻮو ﻟﻪﮔـﻪڵ ﺋـﻪو ھﻪﻣﺎھﻪﻧﮕﯿﺎﻧـﻪی ﻛـﻪ ﻟﻪﮔـﻪڵ ﺋﻪﻧﺠﻮﻣـﻪﻧﯽ زاﻣـﺪاراﻧﯽ‬ ‫ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻛﺮاﺑﻮو ﺑﺮﯾﺎر واﺑﻮو ﻧﻤﺎﯾﺶ ﻟﻪ رۆژی ‪7‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪڕ ﻟﻪ ﺑﻪردهم ﺑﻪﺷﺪار ﺑﻮوان ﺑﻪر‪‬ﻮه ﺑﭽ‪.‬‬ ‫***‬ ‫ھﯚ‪‬ﻪﻛﻪ ﭘﺮ ﺑﻮو ﻟﻪ ﺧﻪ‪‬ﻚ دهرزﯾﺖ ھﻪ‪‬ﺪاﺑﺎﯾﻪ ﻧﻪدهﻛﻪوﺗﻪ ﺳﻪر زهوی زۆر‪‬ﻚ ﻟﻪ ﺑﻪﺷﺪارﺑﻮوان ﺑﻪ ﭘ‪‬ﻮه ﺑﻮون ﻛﺎﺗﮋﻣ‪‬ﺮ‪‬ﻚ ﻟﻪ ر‪‬ﻮرهﺳﻤﻪﻛﻪ راﺑﺮدﺑﻮو ﻛـﻪ ﺑﻪر‪‬ﻮهﺑـﻪری ر‪‬ﻮرهﺳـﻤﻪﻛﻪ‬ ‫داوای ﻟﻪ ﮔﺮووﭘﯽ ﻧﻤﺎﯾﺸﯽ ﻛﭽﺎن ﻛﺮد ﻛﻪ ﺑ‪‬ﻨﻪ ﺳﻪر ﺷﺎﻧﻮو‪.‬‬ ‫ﺑﻪ‪ ‬ﺋﻪﻣﺎﻧﻪ ھﻪر ﺋﻪو ﻛﻪﺳﺎﻧﻪی ﻛﻼﺳﻪﻛﻪ ﺑﻮون ﻛﻪ ﺋﻪم ﺟﺎره دهﯾﺎﻧﮫﻪوﯾﺴﺖ ﻧﻮ‪‬ﻨﻪر‪‬ﻜﯽ ﺷﯿﺎو ﺑﯚ ھﺎو‪‬ﺗﯿﺎﻧﯽ ﺷﺎری ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻦ ﺑ‪‬ﺪهﻧﮕﯽ زال ﺑﻮو ﺑﻪﺳﻪر ھﯚ‪‬ﻪﻛﻪدا ﻛﭽـﻪﻛﺎن وهھـﺎ‬ ‫ﺑﻪ ھﻪﺳﺘﻪوه دهوری ﺧﯚﯾﺎن دهﮔ‪‬ﺮا ﻛﻪ دهﺗﮕﻮت ‪7‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪڕی ﺳﻪردهﺷﺖ ھﺎﺗﯚﺗﻪ ﺳﻪر ﺷﺎﻧﯚ ﺗﺎﻛﻮو رازهﻛﺎن ﺑﺎس ﺑﻜﺎتو ﺗﺎﻛﻮو ﺑ‪ ‬ﻛـﻪ ﺋـﻪو رۆژاﻧـﻪ ھـﻪم ﺋـﻪوﯾﻦ ﺑـﻮو ﺋـﻪم ژﯾـﺎن‬ ‫ھﻪﺑﻮوو ﺋﻪوان ﻛﻪ ﺑﻮوﻧﻪ ﻗﻪ‪‬ﻐﺎﻧﯽ رووداوهﻛﻪ ﺗﻪﻧﯿﺎ ژﯾﺎﻧﯿﺎن دهﻛﺮد‪.‬‬ ‫ﻛﯚﺧﻪ ھﻪ‪‬ﯽ ﻧﻪدهدا ﻛﻪ ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد ﻓﺮﻣ‪‬ﺴﻜﯽ ﺧﯚﺷﯽ ﺑﻪ ﺳﻪر ﻛﯚ‪‬ﻤﻪﻛﺎﻧﯿﺪا ﺑ‪‬ﻨ‪‬ﺘﻪ ﺧﻮارێ ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد ﺑﻪ رووﺧﺴﺎر‪‬ﻜﯽ ﮔﻪﺷﻪوه رووی ﻟﻪ ﺧﻪﺟﯿﺞ ﻛـﺮد وﺗـﯽ ﺑـﻪ ﺋـﺎواﺗﻢ ﮔﻪﯾﺸـﺘﻢ ھـﯿﭻ‬ ‫ﺷﺘ‪‬ﻜﯽ دﯾﻜﻪم ﻟﻪ ﺧﻮا ﻧﺎوێ دهزاﻧﻢ ﻛﻪ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن دهﺗﻮاﻧ‪ ‬ھﺎودهﻣ‪‬ﻜﯽ ﺑﺎش دهﺑ‪ ‬ﺑﯚت‪.‬‬ ‫ﺧﻪﺟﯿﺞ‪ :‬ﺑﻪ‪ ‬راﺳﺘﻪ ﺑﻪ‪‬م ﺑ‪‬ﻪ ﺑﺰاﻧﻢ ﻛﻪ ﻛﭽﻪﻛﻪﻣﺎن ﭼﯚن دهور دهﮔ‪‬ﺮێ ﺗﺎﻛﻮو ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ ﺑﻪم ﺷ‪‬ﻮهﯾﻪ ﺋﻪوم ﻧﻪدﯾﻮه‪.‬‬ ‫ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد‪ :‬ﺑ‪‬ﻠﻪ ﻣﻦ ﺑ‪‬ﻢ‪ ،‬راﺳﺖ ﻟﻪو ﻛﺎﺗﺎﻧﻪدا ﺑﻮو‪7 ،‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪڕی ‪ ،66‬ﺧﻪرﯾﻚ ﺑﻮوم ﻟﻪ ﮔﻪل ھﺎور‪‬ﻜﺎﻧﻢ ﻟﻪ ﻛﺎر دهﮔﻪراﯾﻨﻪوه ﻟﻪ ﻧﺎﻛﺎو ﺑﻮو‪ ،‬ﺗﺎزه ﺋﻪواﻧﻢ ﻧﻪدﯾﺘـﻪوه‪ ،‬ﺑـﻪ‪‬م ﻧـﺎ‬ ‫ﺑﺎرودۆﺧ‪‬ﻜﯽ ﺳﻪﯾﺮم ھﻪﯾﻪ ﺷﺘ‪‬ﻚ ﭘ‪‬ﻢ ده‪ ‬ﻛﻪ ﺋـﻪورۆ ﻟـﻪ دوای ﺑﯿﺴـﺖ ﺳـﺎڵ دهﺗـﻮاﻧﻢ ﺋـﻪوان ﺑﺒﯿـﻨﻢ‪ ،‬ﺧـﻪﺟﯿﺞ زاﻣـﺪار ﺑـﻮوﻧﯽ ﻣـﻦ ﺑـﯚ ﺗـﯚ ژﯾـﺎﻧ‪‬ﻜﯽ ﻗﻮرﺳـﯽ ﺑـﻪدواوه ﺑـﻮو ﻟـﻪ دوای‬ ‫راﺑﺮدﻧﯽ ﺗﻪﻣﻪﻧ‪‬ﻚ ﻟﻪﮔﻪڵ ﺗﯚ دهﻣﮫﻪوێ ﻟ‪‬ﻢ ﺑﺒﻮری‪ ،‬ھﻪﻣﯿﺸﻪ ﺗﯚم ﺧﯚش وﯾﺴﺘﻮوهو ﺧﯚﺷﯿﺸﻢ دهو‪‬ﯽ‪.‬‬ ‫ﺧﻪﺟﯿﺞ ﻛﻪ دهﺗﮕﻮت ﺋﺎﮔﺎداری ﻟﻪ ﺑﺎرودۆﺧﯽ ھﺎوﺳﻪرهﻛﻪی ﻧﯿﻪ ﭘ‪‬ﯽ ﮔﻮت‪ :‬ﻛﯚڕه ﺋﻪو ﻗﺴﺎﻧﻪ ﭼﯿﻪ ﻛﻪ دهﯾﺎﻧﻜﻪی ﺑ‪‬ﻪ ﻧﻤﺎﯾﺸﻪﻛﻪ ﺑﺒﯿﻨﯿﻦ‪ .‬ﺑﻪ‪‬م ﺗﺎزه ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد دهﻧﮕﯽ ﻟ‪‬ﻮه ﻧـﻪھﺎت‬ ‫ﺧﻪﺟﯿﺞ ﭼﺎوی ﻟﻪ رووﺧﺴﺎری ﺑ‪ ‬ﮔﯿﺎﻧﯽ ھﺎوﺳﻪرهﻛﻪی ﻛﺮد دهﺗﮕﻮت ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﺎن ﻟ‪ ‬وهرﮔﺮﺗﯚﺗﻪوه روﺧﺴﺎری ﻟﻪﺑﺎوهش ﻛﺮدو ﮔـﻮﺗﯽ ﻣﻨـﯿﺶ ﺗـﯚم ﺧـﯚش دهوێو ﺧﯚﺷﯿﺸـﻢ دهو‪‬ـﯽ‪ .‬ﺋﻪﻣـﻪ‬ ‫ﺧﻪﺟﯿﺞ ﺑﻮو ﻛﻪ ﺳ‪‬ﻜﺎﻧﺴﯽ ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﻧﻤﺎﯾﺸﯽ ﻧﺎ ﺗﻪواوی ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﻪردهﺷﺘﯽ ﺑﻪ ﺗﻪﻧﯿﺎﯾﯽ ﭼﺎو ﻟ‪‬ﺪهﻛﺮد‪.‬‬

‫‪53‬‬

‫وﺷﻪﯾﻪﻛﯽ ﻛﻮردی دهﺑ‪ ‬ﯾﺎن دهﺑﯿﺴﺘﻦ ھﻪ‪‬ﺪ‪‬ﻦ ﺑﯚﭼﯽ ﻟﻪ ﻛﻮرد ﺑﻮون ﺑﯿﺰارن زۆرم ﺑﻪﻻوه ﺳﻪﯾﺮه ﻛـﻪ ﻛﺎﺗﺘـﺎن ﻧـﻪﺑﻮوه ﻛـﻪ ﻣ‪‬ﺸـﻜﯽ داﺧﺮاوﺗـﺎن ﻛـﻪﻣ‪‬ﻚ ﺧـﻪرﯾﻚ ﺑﻜـﻪن ﺋ‪‬ـﻮه ﻣﻨـﺎ‪‬ﻧﯽ‬ ‫ﺳﻪردهﺷﺖ ﯾﺎن ھﻪر ﺷﻮ‪‬ﻨ‪‬ﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن چ ﺑﺘﺎن ھﻪوێ چ ﻧﻪﺗﺎن ھﻪوێ ‪7‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪڕ ﯾﺎن ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﯽ ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠﻪ ﺑﻪﺷ‪‬ﻚ ﻟـﻪ ﻧﺎﺳـﻨﺎﻣﻪی ﺋ‪‬ﻮهﯾـﻪ ﻟﻪﮔـﻪڵ ﺋـﻪوهی ﻛـﻪ ﺋـﻪم ﻛﺎرهﺳـﺎﺗﻪ‬ ‫ھﻪر ﻟﻪﺷﺎری ﺋ‪‬ﻮه رووی داوه ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ رﺳﺘﻪﯾﻪﻛﯽ ﺑﻪﻛﻪ‪‬ﻜﯽ ﺳﻪﺑﺎرهت ﺑﺎس ﺑﻜﻪن ‪.‬‬ ‫ﺳﻪﻋﺎدهﺗﯽ‪ :‬ﻟﻪ ﻛﺎﺗ‪‬ﻜﺪا ﻛﻪ ﺗﯚﻧﯽ دهﻧﮕﯽ زۆرﺗﺮ دهﺑﻮو در‪‬ﮋهی ﭘ‪‬ﺪا ﭼﺎوهر‪‬ﯽ ﺋﻪوه ﻧﯿﻢ ﻛﻪ ﺋ‪‬ﻮه ھـﻪر ﻛﺎﻣ‪‬ﻜﺘـﺎن ﻧﻮ‪‬ﻨـﻪری ﺑﻨﻪﻣﺎ‪‬ـﻪ زهﺟـﺮ ﻛ‪‬ﺸـﺮاوهﻛﺎﻧﯽ ﺳﻪردهﺷـﺖ ﺑـﻦ ﭼـﺎوهر‪‬ﯽ‬ ‫ﺋﻪوه ﻧﯿﻢ ھﺎوار ﺑﻜﻪن و ﻟﻪ ﻣﺎﻓﯽ ﺧﻮراوی ﺧﯚﺗﺎن ﺑﻪرﮔﺮی ﺑﻜﻪن ھﻪرﭼﻪﻧﺪ ﻛﻪ ﺋﻪم ﭼﺎوهرواﻧﯿﺎﻧﻪ ﻏﻪﯾﺮ ﻣـﻮﻣﻜﯿﻦ ﻧـﯿﻦ و دهﺳـﺖ و‪‬ﺮاﮔﻪﯾﺸـﺘﻨﯿﺎن دوور ﻧﯿـﻪ ﺣﻪﺗﻤـﻪن ﺋـﻪوه ﺑـﺰاﻧﻦ و‬ ‫ﺗ‪‬ﺒﮕﻪن‪،‬‬ ‫ﺧﻪ‪‬ﻜﯽ ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪ 1366‬وهك ﺋ‪‬ﻮه ﺧﻪرﯾﻜﯽ ژﯾـﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾـﺎن دهﻛـﺮد ﺋـﻪوان ھـﯿﭻ ﺧﻪﺗﺎﯾـﻪﻛﯿﺎن ﻧـﻪﺑﻮو ﻛـﻪ ﺑـﻪ ﺧﺮاﭘﺘـﺮﯾﻦ ﺷـ‪‬ﻮه ﻣـﻪرگ ھﺎﺗـﻪ ﭘ‪‬ﺸـﻮازﯾﺎنو ﺋ‪‬ﺴـﺘﺎش ﻛـﻪ ﺋ‪‬ﺴـﺘﺎﯾﻪ ﺋـﻪم‬ ‫ﭘ‪‬ﺸﻮازﯾﻪ ﻟﻪ ﻣﻪرﮔﻪ در‪‬ﮋهی ھﻪﯾﻪ ﺑﻪ‪‬م ﺑﻪم ﺟﯿﺎوازﯾﻪ ﻛﻪ ﺗﺎ ﮔﻪﯾﺸﺘﻦ ﺑﻪ ﻣﻪرگ ﺳـﻪد ﺟـﺎر دهﻣـﺮنو زﯾﻨـﺪوو دهﺑﻨـﻪوه ﺑـﺮوا ﺑﻜـﻪن ﺋـﻪم ﻛﺎرهﺳـﺎﺗﻪ ﻟـﻪ ھـﻪر ﺷـﻮ‪‬ﻨ‪‬ﻜﯽﺗﺮی ﺟﯿﮫـﺎن‬ ‫رووی داﺑﺎ ﺑ‪‬ﺪهﻧﮓ داﻧﻪدهﻧﯿﺸﺘﻦو ﻟﻪ ﭘﺮۆﺗﺴﺘﯚ ﻛﺮدﻧﯽ دا ﺑﻪ ھﻪر ﺷ‪‬ﻮهﯾﻪك ﻧﻜﯚﻟﯿﺎن ﻧﻪدهﻛﺮدو ھﯚﻟﯚﻛﺎﺳﺘ‪‬ﻜﯿﺎن ﻟ‪ ‬درووﺳﺖ دهﻛﺮد ‪.‬‬ ‫ﭘﺮﺳﯿﺎر‪‬ﻜﻢ ھﻪﯾﻪ‪ ،‬ﭘ‪‬ﺖ ده‪‬ﻦ ﺑﻪ زووی دهﻣﺮی‪ ،‬ﺑﺎﺷﻪ ﺗﯚش ده‪‬ﯽ ھﻪﻣﻮوی ﺋ‪‬ﻤﻪ دهﻣﺮﯾﻦ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ ﺋ‪‬ﻤﻪ ﻛﻪﻣ‪‬ﻚ زووﺗﺮ ﻛ‪‬ﺸﻪ ﻧﯿﻪ‪ ،‬ﺑـﻪ‪‬م ﺋﻪﮔـﻪر ﺑ‪‬ـ‪‬ﻦ ﺗـﺎﻛﻮو ﮔﻪﯾﺸـﺘﻨﻪ ﺑـﻪ ﻣـﻪرگ‬ ‫ھﻪﻣﻮو رۆژێ ژاﻧﺖ ﻟﻪﮔﻪ‪‬ﻪ ﺋﻪو ﺟﺎره چ ده‪‬ﻦ ﺋﻪم ژاﻧﻪ واژهﯾﻪﻛﯽ ﺑﭽﻮﻛﻪ ﺑﻪ‪‬م ﻟﻪ ﺧﯚﯾﺪا ﺟﻪھﻪﻧﻨﻪﻣ‪‬ﻜﯽ ﮔـﻪورهی ھﻪﯾـﻪ‪ ،‬ﺋ‪‬ﺴـﺘﺎ ﻛـﻪ ﺋ‪‬ﻤـﻪ دهﻣﺎﻧﮫـﻪوێ ﻟـﻪ ﻣﻨـﺪا‪‬ﯽ زاﻣـﺪار ﯾـﺎن‬ ‫ﺷﻪھﯿﺪ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﭙﺮﺳﯿﻦ ﺳﻪﺑﺎرهت ﺑﻪ ‪7‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪڕ ﺷﺘ‪‬ﻚ و ﺑﯚ وﺗﻦ ﭘ‪‬ﯿﻪ ﺋﻪو رﺳﺘﻪﯾﻪﻛﻤﺎن ﭘ‪‬ﺒﺪات ﻛﻪ ﻟﻪواﻧﻪﯾـﻪ ﺋـﻪوی ﻟـﻪ ﺋﺎﮔﺎدارﯾﻪﻛـﺪا ﺑﯿﻨﯿﺒ‪‬ـﺖ ﺋـﻪو ﻣﺎﻓـﻪم دهﻧـ‪ ‬ﻟﯚﻣـﻪﺗﺎن‬ ‫ﺑﻜﻪم ﻣﻪﮔﻪر دهﺑ‪7 ‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪڕ‪‬ﻜﯽﺗﺮ دووﺑﺎره ﺑ‪‬ﺘﻪوه ﺗﺎﻛﻮو ﺋ‪‬ﻮه ﺋﺎﮔﺎدار ﺑﺒﻨﻪوه‪.‬‬ ‫ﺑ‪‬ﺪهﻧﮕﯽ ﻛﻼﺳﻪﻛﻪی داﮔﯿﺮ ﻛﺮدﺑﻮو دهﺳﺘ‪‬ﻚ ﻟﻪ ﺋﺎﺧﺮﯾﻦ رﯾﺰی ﻛﻼﺳﻪوه ﺑﻪرز ﺑﯚوهو ﺋﯿﺰﻧﯽ ﺧﻮاﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺳﻪﻋﺎدهﺗﯽ‪ :‬ﺷ‪‬ﻮا ﺑ‪‬؟‬ ‫ﺷ‪‬ﻮا ﻟﻪ ﻛﺎﺗ‪‬ﻜﺪا ﻛﻪ زﻣﺎﻧﯽ ﮔﯿﺮاﺑﻮو وﺗﯽ‪" :‬ﺑﺎﺑﻢ زاﻣﺪاری ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﻮو دوو ﺳﺎڵ ﻟﻪﻣﻪوﺑﻪر ﺗﻮاﻧﺎی ﻧﻪﻣﺎو ﺷﻪھﯿﺪ ﺑﻮو ﻟـﻪ ﻛـﺎﺗﯽ ﻣـﻪرگ دا ﭘ‪‬ـﯽ ﮔـﻮﺗﯿﻦ ﻣـﻪھ‪‬ﺖ ﻣ‪‬ـﮋوو ﺋﯿـﺰن ﺑـﻪ‬ ‫ﺧﯚی ﺑﺪات وهھﺎ زو‪‬ﻤ‪‬ﻚ دووﺑﺎره ﺑﻜﺎﺗﻪوه ﺑﻪ‪ ‬ﻟﻪ دوای دوو ﺳﺎڵ ﻛﻪم ﻛﻪم ر‪‬ﮕﺎﯾﻪك دهﺗﻮاﻧﻢ ﺑ‪‬ﻨﻤﻪ ﺑﻪر ﭼﺎوم ﻛﻪ وﺗﻪﻛﻪی ﺑﺎﺑﻢ ﺗﺎ رادهﯾﻪك ﺑﻜﻪﻣﻪ ﻛﺮدهوه‪.‬‬ ‫ﺳﻪﻋﺎدهﺗﯽ‪ :‬د‪‬ﺨﯚﺷﻢ ﺷﯿﻮا ھﯿﻮادارم ﻛﻪ ﺑﻪ ھﺎوﻛﺎری ﯾﻪﻛﺘﺮ ﻧﻪھ‪‬ﯿﻦ ﻣ‪‬ﮋوو ﺋﯿﺰن ﺑﻪ ﺧﯚی ﺑﺪات وهھﺎ زو‪‬ﻤ‪‬ﻚ دووﺑﺎره ﺑﻜﺎﺗﻪوه‪.‬‬ ‫دواﻧﯿﻮهرۆی ﺋﻪو رۆژه‪ ،‬زهﻧﮕﯽ ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﺑﻮو ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی ﺋﻪدهﺑﯿﺎت ﺧﺎﻧﻤﯽ ﻣﺤﻪﻣﻤـﻪدی ﻛﭽـﯽ ﻧـﺎ ﺳـﺎ‪‬ﯽ ﺧﻮ‪‬ﻨـﺪن ﺧﻪرﯾﻜـﻪ ﺗـﻪواو دهﺑـ‪ ‬دهرﺳـﻪﻛﻪﻣﺎن ﻛـﻪ ﺗـﻪواو ﺑـﻮوه ﺋـﻪﻣﺮۆ ﺑﺎﺳـﻪﻛﻪ‬ ‫ﺋﺎزاده ﺳﻪﺑﺎرهت ﺑﻪ ھﻪر ﺷﺘ‪‬ﻚ ﻛﻪ ﭘ‪‬ﺘﺎن ﺧﯚﺷﻪ‪ ،‬ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ ﺳﻪﺑﺎرهت ﺑﻪ ﭼﯽ ﻗﺴﻪ ﺑﻜﻪﯾﻦ‪.‬‬ ‫ژﯾﻨﻮس‪7 :‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪڕ‬ ‫ﻣﺤﻪﻣﻤﻪدی‪ :‬ﭼﯽ؟ ﺑﺎﺑﻪﺗ‪‬ﻜﯽﺗﺮ ﻧﻪﺑﻮو ﻛﻪ ﺑﻤﺎﻧﮫﻪوێ ﻗﺴﻪی ﻟﻪﺳﻪر ﺑﻜﻪﯾﻦ ﺑﯚﭼﯽ ﺳﻪﺑﺎرهت ﺑﻪ ﺧﯚﻣﺎن ﻗﺴﻪ ﻧﻪﻛﻪﯾﻦ‪.‬‬ ‫ﭼﺮۆ‪ :‬ﺋﻪﻣﺮۆ ﻟﻪ ﻛﺎﺗﯽ دهری ﺧﺎﻧﻤﯽ ﺳﻪﻋﺎدهﺗﯽ ﺗﻪﻧﯿﺎ ﺑﺎس ﻟﻪ ﺳﻪر ‪7‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪڕ ﻛﺮا ﺋ‪‬ﺴﺘﺎش دهﻣﺎﻧﮫﻪوێ زاﻧﯿﺎرﯾﻤﺎن زۆرﺗﺮ ﺑ‪.‬‬ ‫ﻣﺤﻪﻣﻤﻪدی‪ :‬ﻛﻪواﯾﻪ ﺧﺎﻧﻤﯽ ﺳﻪﻋﺎدهﺗﯽ دووﺑﺎره ﻣ‪‬ﺸﻜﯽ ﺗ‪‬ﻚ داون‪ ،‬ﻟﻪﺑﺎﺗﯽ دهرس وﺗﻨﻪوه ﺋﻪوﯾﺶ دهرﺳﯽ ﺷﯿﻤﯽ د‪‬ﺖ ﺳﻪﺑﺎرهت ﺑﻪ ‪7‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪڕ ﺑـﺎس دادهﻧـ‪ ،‬ﻣـﻦ ده‪‬ـ‪‬ﻢ ﻣـﺮۆڤ‬ ‫ﺋﻪﮔﻪر دهﯾﮫﻪوێ ﭘ‪‬ﺶ ﺑﻜﻪوێو ھﻪﻣﯿﺸﻪ د‪‬ﺨﯚش ﺑ‪ ‬ﻧﺎﺑ‪ ‬ﺑﻪﻻی ﺋﯿﺤﺴﺎﺳﺎﺗﻪوه ﺑﺮوات دهرﺳﻪﻛﺎﻧﺘﺎن ﺑﺨﻮ‪‬ﻨﻦ‪ ،‬ﺧﻪرﯾﻜﯽ ﺧﯚﺷﯽ ﺑﻦ ﭼﺘﺎن ﺑﻪ ‪7‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪڕ داوه‪.‬‬ ‫ﺷﻪﯾﺪا‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م ﺧﺎﻧﻤﯽ ﺳﻪﻋﺎدهﺗﯽ ده‪7 ‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪڕ ﺑﻪﺷ‪‬ﻜﻪ ﻟﻪ ﻧﺎﺳﻨﺎﻣﻪی ﺋ‪‬ﻤﻪ‪.‬‬ ‫ﻣﺤﻪﻣﻤﻪدی‪ :‬ﻧﺎﺳﻨﺎﻣﻪ‪ ،‬ﻧﺎﺳﻨﺎﻣﻪی ﻣﻦ ﺋﻪﻣﺮۆ ﺑﻪ چ ﻛﻪ‪‬ﻜﯽ ﻣﻦ د‪‬ﺖ؟‬ ‫ﻣﺤﻪﻣﻤﻪدی دهﯾﻮﯾﺴﺖ در‪‬ﮋه ﺑﻪ ﻗﺴﻪﻛﺎﻧﯽ ﺑﺪات ﻛﻪ ﻟﻪرزهی دهﻧﮕ‪‬ﻚ ﻟﻪ ﻧ‪‬ﻮان ﻛﭽﻪﻛﺎﻧﺪا ﺋﯿﺰﻧﯽ ﭘ‪‬ﻨﻪدا‪.‬‬ ‫ﻧﺎﺳﻨﺎﻣﻪ ﯾﺎن ‪7‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪڕ ﺑﯚ ﺋ‪‬ﻮه ﻛﻪ ﺗﻪﻧﯿﺎ ﺑﯿﺮ ﻟﻪ ﺧﯚﺷﯽ ﺧﯚﺗﺎن ﯾﺎن ﺑﻪ ﻗﻪو‪‬ﯽ ﺧﯚﺗﺎن ﺑﯿﺮ ﻟﻪ ژﯾﺎﻧﯽ ﺑﺎ ﻛﻼس دهﻛﻪﻧﻪوه ﻟﻪواﻧﻪﯾﻪ واﺗﺎﯾﻪﻛﯽ ﻧـﻪﺑ‪ ‬ﺑـﻪ‪‬م ﺋﯿﺰﻧﺘـﺎن ﻧﯿـﻪ ﻟـﻪ‬ ‫ﻛﻼﺳﺪا ﻓﻜﺮی ﺧﯚﺗﺎن ﺑﻪﺳﻪر ﺋ‪‬ﻤﻪدا ﺑﺴﻪﭘ‪‬ﻨﻦ ﺑﻪ‪ ‬دهﻧﮕﻪﻛﻪ‪ ،‬دهﻧﮕﯽ ﺷﯿﻮا ﺑﻮو ﻟﻪ ﺳﻪر ﻛﻮرﺳﯿﻪﻛﻪی ھﻪﺳﺘﺎو ﻟﻪ ﻛﻼس ﭼﯚدهرێ‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ﻻی ﭘﯿﻠﻜﺎﻧﻪﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻨﻪ ژوورهوهی ھﯚ‪‬ﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪﻛﻪ ﺷ‪‬ﻮا ﻟﻪ ﻛﺎﺗ‪‬ﻜﺪا ﻛﻪ ﭼﺎوی ﺑﺮﯾﺒﯚ ﺧﺎﻟ‪‬ﻜﻪوه داﻧﯿﺸﺘﺒﻮو‪.‬‬ ‫ژﯾﻨﻮس ﻟﻪ ﻻی داﻧﯿﺸﺖ‬ ‫ژﯾﻨﻮس‪ :‬ﺷﯿﻮا رات ﭼﯿﻪ ﮔﺮووﭘ‪‬ﻜﯽ ﻧﻪﻣﺎﯾﺶ ﭘ‪‬ﻚ ﺑ‪‬ﻨﯿﻦو ھﺎوﻛﺎرﯾﻤﺎن ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﻪﻧﺠﻮﻣﻪن ھﻪﺑ‪.‬‬ ‫ﺷ‪‬ﻮا ﺑﻪ ﺳﻪر ﺳﻮرﻣﺎﻧﻪوه ﭼﺎوی ﻟﻪ ژﯾﻨﻮس ﻛﺮد ﭼﺎوهرواﻧﯽ وهھﺎ ﭘ‪‬ﺸﻨﯿﺎر‪‬ﻜﯽ ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ژﯾﻨﻮﺳﻪوه ﻧﻪدهﻛﺮد‬ ‫ﺑﻪد‪‬ﺨﯚﺷﯽﯾﻪوه ژﯾﻨﻮﺳﯽ ﻟﻪ ﺑﺎوهش ﻛﺮد‬

‫‪52‬‬

‫ﺷﻪﯾﺪا‪ :‬ﻛﭽ‪ ‬ﺗﯚ ﭼﻪﻧﺪه دهﻧﻮوی ﻧﺎﻟ‪‬ﯽ درهﻧﮓ دهﺑ‪ ‬وهره ﺑﺎ زوو ﺑﺮۆﯾﻦ ﻣﺎ‪‬ﺘﻪ ﺋﻪم ﻛﻮڕاﻧﻪش ﺑ‪‬ﺘﺎﻣﯿﺎن ﻛﺮدووه وهك ﭘﻪﯾﻜﻪر ﻟﻪوێ راوهﺳﺘﺎون ﻧﻪ ﺋﯿﺸﺎرهﯾﻪك ﻧﻪ ﭘ‪‬ﻜﻪﻧﯿﻨ‪‬ﻚ ﻧﻪ‬ ‫ﺳ‪‬و‪‬ﻚ ﻣﺮۆڤ ﺑ‪‬ﺰار دهﻛﻪن‬ ‫ژﯾﻨﻮس‪ :‬ﻛﻮڕن دهی‪ ،‬ده‪‬ﻦ ﻛﭻ ﺷﻪرﻣﻨﻦ ﺑﻪ‪‬م ﻛﻮڕهﻛﺎن زۆر زۆر ﺷﻪرﻣﻨﺘﺮن ﭼﺎو ﻟ‪‬ﻜﻪ‪.‬‬ ‫ژﯾﻨﻮس دهﺳﺘﯽ ﺑﯚ ﻻی ﻛﻮڕهﻛﺎن ھﻪ‪‬ﺪ‪‬ﻨ‪" ‬ﺳ‪‬و ﻛﻮڕهﻛﺎن"‬ ‫ﻛﻮڕهﻛﺎن‪ :‬ﭼﻪﻧﺪه ﺷ‪‬ﺘﻪ ﺋﻪم ﻛﭽﻪ ﻟﻪ ﻧﺎو ﺋﻪم ھﻪﻣﻮو ﺧﻪ‪‬ﻜﻪ ﺧﻪرﯾﻜﻪ دهﺳﺖ ﺑﯚ ﺋ‪‬ﻤﻪ دهﺟﻮﻟ‪‬ﻨ‪.‬‬ ‫ﻛﻮڕهﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑﯚ ﺋﻪوهی ﻛﻪ ﻛﻪم ﻧﻪھ‪‬ﻨﻦ ﺑﻪ ﺋﯿﺸﺎرهی دهﺳﺖ و‪‬ﻣﯿﺎن داﯾﻪوه‬ ‫ژﯾﻨﻮس‪ :‬ﺋﻪرێ ﺷﻪﯾﺪا ﺋﻪم ﻛﻮڕه‪ ،‬ﻣ‪‬ﮫﺮان زۆری ﺧﯚش دهو‪‬ﯽ‬ ‫ﺷﻪﯾﺪا‪ :‬ﺑﯚ دهﻧﺎ ﻛﻮڕ ﻧﻪﻣﺎون ﺗﺎﻛﻮو و‪‬ﻣﯽ ﺋﻪﻣﻪ ﺑﺪهﻣﻪوه وهرێ ﻛﻪوه‪.‬‬ ‫ﻛﭽﻪﻛﺎن ﭘ‪‬ﺶ دهﻛﻪونو ﻛﻮڕﻛﺎﻧﯿﺶ وهك ھﻪﻣﯿﺸﻪ ﺑﻪدواﯾﺎﻧﺪا د‪‬ﻦ‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ر‪‬ﮕﺎی ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﭼﻪﻧﺪ ﮔﻪﻧﺞ ﺧﻪرﯾﻜﻦ ﺑﺎﻧﮕﻪواز‪‬ﻚ ﻟﻪ دﯾﻮاری دهدهن‪.‬‬ ‫ژﯾﻨﻮس‪ :‬دﯾﺴﺎن ﺋﻪو ﺑ‪‬ﻜﺎراﻧﻪ دهرﻛﻪوﺗﻨﻪوه‬ ‫ﺷﻪﯾﺪا‪ :‬ﺑﻪ‪ ‬ﺑ‪‬ﺘﺎﻣﯿﺎن ﻛﺮدوه دﯾﺴﺎﻧﯿﺶ ﺗﯿﺮۆژه‪ ،‬دادهی ﺑﺰاﻧﻢ چ رووی داوه ﻧﻪ ﺋﯽ ﺋﻪﻧﺠﻮﻣﻪﻧﯽ زاﻣﺪاراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽﯾﻪ داوای ﻧﺎردﻧﯽ ﺑﺎﺑﻪﺗﯿﺎن ﻛﺮدووه ﺑﯚ ‪7‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪڕ‬ ‫ژﯾﻨﻮس‪ :‬ﺑﻪ‪ ‬ﺑﯚﯾﺎن دهﻧ‪‬ﺮم ﺳﯽ دی ﯾﻪك ﻟﻪ دهﻧﮕﯽ ﻛﯚﺧﻪﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﺑﻤﯿﺎن ﺑﯚ دهﻧ‪‬ﺮم‪ ،‬وهره ﻟ‪‬ﯿﺎن ﮔﻪرێ ﺋﻪوان ﻟﻪوان ﺑ‪‬ﻜﺎرﺗﺮ ‪.‬‬ ‫ﻛﻮڕهﻛﺎن وهﭘ‪‬ﺶ دهﻛﻪون ﺑﺎی ﻛﭽﻪﻛﺎن ر‪‬ﮕﺎﻛﻪﻣﺎن دﯾﺴﺎن ﻟ‪‬ﻚ ﺟﯿﺎ دهﺑ‪‬ﺘﻪوه ﺗﺎﻛﻮو زهﻧﻜﯽ ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ‬ ‫ژﯾﻨﻮس‪ :‬ﺑﺎی‪ .‬ﺷﻪﯾﺪا‪ ،‬ﺗﯚ ﺑﯚﭼﯽ و‪‬ﻣﺎن ﻧﺎدهﯾﻪوه؟‬ ‫ﺷﻪﯾﺪا‪ :‬ﺋﺎﺧﺮ ﺑﯚﺧﯚت دهزاﻧﯽ ﻛﻪ ﻣﻦ دۆﺳﺘﻢ ھﻪﯾﻪ ﺑﯚ دﺑ‪ ‬ﻟﻪﮔﻪڵ ﻣ‪‬ﮫﺮاﻧﯿﺶ ﺑﻢ‬ ‫ژﯾﻨﻮس‪ :‬ﺷ‪‬ﺘﻪ ﺑﯚ ﺋﺎرهش ﺟﯿﺎ ﻟﻪ ﺗﯚ دۆﺳﺘﯽ دﯾﻜﻪی ﻧﯿﻪ ﮔﻮﻣﺎﻧﯽ ﺗ‪‬ﺪاﻧﯿﻪ ﻛﻪ ھﻪﯾﻪﺗﯽ ﺗﯚش دهﺑ‪ ‬ھﻪت ﺑ‪‬‬ ‫ﺷﻪﯾﺪا‪ :‬ﺑﯚ دۆﺳﺘﯽ ﺗﯚ واﯾﻪ؟‬ ‫ژﯾﻨﻮس‪ :‬ﻣﻦ ﺑ‪‬وای ﺗﻪواوم ﺑﻪ ﻛﻪﯾﻮان ھﻪﯾﻪ‪.‬‬ ‫***‬ ‫ﺧﺎﻧﻤﯽ ﺳﻪﻋﺎدهﺗﯽ‪ :‬ھﻪروهك ﺋﺎﮔﺎدارن ﻟﻪ داھﺎﺗﻮوﯾﻪﻛﯽ ﻧﺰﯾﻚ دا ھﺎوﻛﺎت دهﺑﯿﻦ ﻟﻪﮔﻪڵ ﺳﺎ‪‬ﺮۆژی ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﻪ ﺳـﻪرﻧﺞ دان ﺑـﻪ ﺑﺎﻧﮕـﻪواز‪‬ﻚ ﻛـﻪ ﺋﻪﻧﺠﻮﻣـﻪﻧﯽ‬ ‫زاﻣﺪاراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻟﻪ ﺗﻪواوی ﺷﺎرو ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪﻛﺎﻧﺪا ﺑ‪‬وی ﻛﺮدۆﺗﻪوه داوای ﻟﻪ ﺗﻪواوی ھﺎو‪‬ﺗﯿﺎﻧﯽ ھﯚﮔﺮو ھﻮﻧﻪرﻣﻪﻧﺪ ﻛﺮدوه ﻛﻪ ھﺎوﻛﺎرﯾـﺎن ﺑﻜـﻪنو ﺑـﻪ ﺳـﻪرﻧﺠﺪان ﺑـﻪوهی ﻛـﻪ‬ ‫ﻟﻪم ﻛﻼﺳﻪدا ‪ 7‬ﻛﻪس ﻟﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺑﻨﻪﻣﺎ‪‬ﻪی ﺋ‪‬ﻮه زاﻣﺪاری ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯿﻦ و ھﻪروهھﺎ دوو ﺷﻪھﯿﺪی ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯿﻤﺎن ھﻪﯾﻪ ﭼﺎوهرواﻧﻢ‬ ‫ﭼﺎﻻﻛﯿﻪﻛﯽ ﺷﺎﯾﺎنو ﺷﯿﺎوﺗﺎن ھﻪﺑ‪.‬‬ ‫وهرن ﺋﻪﻣﺮۆ ﺳﻪﺑﺎرهت ﺑﻪ ‪7‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪر ﻗﺴﻪ ﺑﻜﻪﯾﻦ دهركو ﺗ‪‬ﮕﻪﯾﺸﺘﻨﯽ ﺋ‪‬ﻤﻪو ھﻪروهھﺎ رادهی ﻧﺎﺳﯿﻨﻤﺎن ﺗﺎ چ رادهﯾﻪﻛﻪ ھﻪر ﻟﻪ رﯾﺰی ﭘ‪‬ﺸﻪوهی ﻛﻼﺳﻪوه دهﺳﺖ ﭘ‪‬ﺪهﻛـﻪم ﻟـﻪﯾﻠ‪‬‬ ‫ﺗﯚ ﺑ‪‬؟‬ ‫ﻟﻪﯾﻠ‪ :‬ﺑﻪراﺳﺘﯽ ﻣﻦ زاﻧﯿﺎرﯾﻪﻛﯽ ﺋﻪوﺗﯚم ﻧﯿﻪ ﺗﻪﻧﯿﺎ دهزاﻧﻢ ﻛﻪ ‪7‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪڕ ھﺎوﻛﺎﺗﻪ ﻟﻪﮔﻪڵ ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ‪ ،‬ھﻪرﺋﻪوه‪.‬‬ ‫دهﻧﮕ‪‬ﻚ ﻟﻪ ﻧ‪‬ﻮ ﻛﭽﻪﻛﺎﻧﺪا‪ :‬زهﺣﻤﻪﺗﺖ ﻛ‪‬ﺸﺎ‬ ‫ﺋﺎﺳﯿﻪ‪ :‬ﺑﻪ ﺳﻪرﻧﺞ دان ﺑﻪ زۆری ﻛﺘ‪‬ﺒﻪﻛﺎن و ﺗﺎﻗﯽ ﻛﺮدﻧﻪوهﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﺳﺎڵ ﺗﺎﻛﻮو ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ ﺑﯿﺮم ﻟ‪ ‬ﻧﻪﻛﺮدۆﺗﻪوه‪.‬‬ ‫ﺳﻪﺑﺮی‪ :‬ﺑﻪ در‪‬ﮋاﯾﯽ ھﻪﺷﺖ ﺳﺎڵ ﺷﻪڕ‪ ،‬ﺳـﻪدام ﺣﻮﺳـ‪‬ﻦ ﻟـﻪ دژی ﺋ‪‬ﻤـﻪ ﻛـﻪ‪‬ﻜﯽ ﻟـﻪ ﭼﻪﻛـﻪ ﻛﯚﻣـﻪ‪‬ﻜﻮژهﻛﺎن وهرﮔـﺮت ﻛـﻪ ﺑـﻮو ﺑـﻪھﯚی ﺷـﻪھﯿﺪ ﺑـﻮوﻧﯽ ﺳـﻪدان ﻛـﻪس و زاﻣـﺪار ﺑـﻮوﻧﯽ‬ ‫ھﻪزاران ﻛﻪس‪.‬‬ ‫ﺳﻪﻋﺎدﺗﯽ‪ :‬ﻧﯿﺸﺘﯿﻤﺎن ﺗﯚ ﺑ‪‬؟‬ ‫ﻧﯿﺸﺘﯿﻤﺎن‪ :‬ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﭼﻪﻧﺪ ﺟﺎر ﺑ‪‬ﻢ ﻣﻦ ژﯾﻨﻮﺳﻢ‬ ‫ﺳﻪﻋﺎدﺗﯽ‪ :‬ﺋﻪو دهﻓﺘﻪرهی ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻪ ﻧﯿﺸﺘﯿﻤﺎﻧﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻮه ﻣﻦ ﻛﺎرم ﺑﻪوه ﻧﯿﻪ ﻛﻪ ﻧ‪‬ﻮهﻛﻪت ﮔﯚرﯾﻮه ﺑﻪ‪‬م دهزاﻧﻢ ﻛﻪ واﺗﺎی ﻧ‪‬ﻮهﻛﻪت ﻧﺎزاﻧﯽ ﻛﻪ ﺋـﺎوا ﺑـ‪ ‬ﺑﺎﯾﻪﺧـﻪ ﻟـﻪﻻت‪ ،‬ده‪‬ـ‪‬ﻦ‬ ‫وهﺗﻪن‪ ،‬ﺧﺎك‪ ،‬ﻧﯿﺸﺘﯿﻤﺎن‪ ،‬داﯾﻜﯽ ﯾﻪك ﻣﯿﻠﻠﻪﺗﻪ‪ .‬ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ وای ﺑ‪‬ﻨﻨﻪ ﺑﻪرﭼﺎوﺗﺎن ﺋ‪‬ﻤﻪ ﺑﯚ ﺧﺎﻛﻪﻛﻪﻣﺎن ﻣﻨﺪا‪‬ﻜﯽ ﺑﺎش ﺑﻮوﯾﯿﻦ‪ ،‬ﺑﯚﭼﯽ ﻛﺎﺗ‪ ‬ﻗﺴﻪﯾﻪك ﻟﻪ ﺧﯚﺗﺎن‪ ،‬ﻧﺎﺳﻨﺎﻣﻪﺗﺎن ﯾﺎن‬

‫‪51‬‬

‫ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن‪.‬‬ ‫ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ‪ :‬ﻣ‪‬ﮫﺪی ﺑﯿﮕﺰاده‪.‬‬ ‫وهرﮔ‪‬ﺮاﻧﯽ‪ :‬ﻋﻪﺑﺪو‪ ‬ﻋﻪﺑﺪو‪‬ﻼ ﭘﻮور‬ ‫ﻧﯿﺸﺘﯿﻤﺎن ﮔﯿﺎن دراﻧﮕﻪ ھﻪﺳﺘﻪ ﻛﺎﺗﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪﯾﻪ‬ ‫ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن‪ :‬ﺋﺎخ ﭼﻪﻧﺪ ﺟﺎرم ﭘ‪‬ﮕﻮﺗﯽ ﺑﻪم ﻧ‪‬ﻮه ﺑﺎﻧﮕﻢ ﻣﻪﻛﻪن ﻧ‪‬ﻮی ﻣﻦ ژﯾﻨﻮﺳﻪ‪ ،‬ﺑﯚ ﻣﻪﮔﻪر ﻟﻪﺑﻪر ﺋﻪو ﻛﯚﺧﺎﻧﻪی ﺑﺎوﻛﻢ ﺧﻪوم ﺑﻪ ﭼﺎوان دا دێ ﻛﻪ دهﺑ‪ ‬ﻟـﻪ ﻛـﺎﺗﯽ ﺧﯚﯾﺸـﯽ ﻟﻪﺧـﻪم‬ ‫ھﻪﺳﺘﻢ‪.‬‬ ‫ژﯾﻨﻮس ﻟﻪ ﺳﻪر ﺟ‪ ‬ﺧﻪوهﻛﻪی را ﺑﻪ ﻧﯿﻮه ھﻪﺳﺘﺎﻧﻪوه دهﭼ‪‬ﺘﻪ ﭘ‪‬ﺶ ﺋﺎو‪‬ﻨﻪ‪" .‬وهی رووﺧﺴﺎرم ﭼﯚن ھﻪ‪‬ﻤﺴﺎوه"‪ .‬ﺋﺎو‪‬ﻚ ﺑﻪ دموﭼﺎوی دادهﻛـﺎت‪.‬‬ ‫"داﯾﻪ ﺷﺎ‪‬ﻮاره ﻧﻮ‪‬ﯿﻪﻛﻪم ﻟﻪﻛﻮ‪‬ﯿﻪ"‬ ‫داﯾﻚ‪ :‬ﻣﻪﮔﻪ ﻧﻪﻣﻜﻮت ﮔﯿﺮت ﭘﯽ دهدهن ﺋﻪﮔﻪر ھﺎﺗﯿﻪوه ﻟﻪﺑﻪری ﺑﻜﻪ‬ ‫ژﯾﻨــﻮس‪ :‬ﺗــﯚ ﻛــﺎرت ﺑــﻪم ﻛﺎراﻧــﻪ ﻧــﻪﺑ‪ ‬ﻣــﻦ ﺑﯚﺧــﯚم دهزاﻧــﻢ ﭼــﯚن و‪‬ﻣﯿــﺎن دهﻣــﻪوه‪ ،‬ﺷــﺘ‪‬ﻜﯽ دﯾﻜــﻪ ﺳــﻨﺪوﻗﯽ ﺟﻮاﻧﻜﺎرﯾﻪﻛــﻪم دﯾــﺎر ﻧﯿــﻪ ﻟــﻪ ﻻیی‬ ‫ﻛﺘ‪‬ﺒﻪﻛﺎن ﺑﻮو‪.‬‬ ‫داﯾﻪ ھﯿﭻ ﻧﺎﺧﯚم ﺗﻪﻧﯿﺎ ﺑﻪ ﺑﺎﺑﻢ ﺑ‪ ‬ﻛﻪ ﭘﯚﻟﻪﻛﻪم ﺧﻪرﯾﻜﻪ ﺗﻪواو دهﺑ‪ ‬ﭘ‪‬ﻮﯾﺴﺘﻢ ﺑﻪ ده ھﻪزار ﺗﻤﻪﻧﯽﯾﻪﻛﻪ‪.‬‬ ‫داﯾﻚ‪ :‬داﯾﻜﻢ‪ ،‬ﻣﻪﮔﻪر ﭘ‪‬ﺮێ دهھﻪزار ﺗﻤﻪﻧﺖ ﻟﻪ ﻣﻦ وهرﻧﻪﮔﺮت‪ ،‬ﺷﺘ‪‬ﻜﯿﺸﺖ ﻛﻪ ﭘ‪‬ﻮﯾﺴﺖ ﻧـﻪﺑﻮو ﻛـﻪﻣ‪‬ﻚ دهﺳـﺖ ﭘ‪‬ـﻮه ﺑﮕـﺮه ﺋ‪‬ﻤـﻪ ﺟﯿـﺎ ﻟـﻪو ﻛﻪﭼـﻪ ﭘﻮو‪‬ـﻪ ﻛـﻪ ﺑﺎوﻛـﺖ وهری دهﮔـﺮێ‬ ‫داھﺎﺗ‪‬ﻜﯽ ﺗﺮﻣﺎن ﻧﯿﻪ‬ ‫ژﯾﻨﻮس‪ :‬ﺟﺎ ﻣﻦ چ ﺑﻜﻪم ﻣﻨﺪا‪‬ﺘﺎن ﻧﻪﺑﺎﯾﻪ ﺋﻪم ھﻪﻣﻮو ﻣﺮۆﭬﻪی زاﻣﺪاری ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻟﻪ ﺷﺎردا ﻛﺎر دهﻛﻪن ﺑﻪ‪‬م ﺑﯚ ﺑﺎﺑﯽ ﺋ‪‬ﻤﻪ ﻧﺎﺗﻮاﻧ‪ !‬ﺑﯚ ﺋ‪‬ﻮه ﺟﯿﺎ ﻟـﻪم ﻣﯚﺑﺎﯾﻠـﻪ ﺷـﺘ‪‬ﻜﯽﺗﺮﺗﺎن ﺑـﯚ‬ ‫ﻛ‪‬ﯾﻮم؟!!‬ ‫ﺑ‪ ‬وﯾﮋدان ﻣﻪﺑﻪ ﺑﯚ ﺧﯚﺷﺖ دهزاﻧﯽ ﻛﻪ ﺑﺎﺑﺖ ﻧﺎﺗﻮاﻧ‪ ‬ﻛﺎر ﺑﻜﺎت دواﯾﺶ چ ﺷﺘ‪‬ﻜﺖ وﯾﺴﺘﻮوه ﺑﯚﻣﺎن ﻧﻪﻛ‪‬ﯾﻮی‪ ،‬ﻛﯚﻣﭙﯿﻮﺗ‪‬ﺮت وﯾﺴﺘﻮه ﺑﯚﻣﺎن ﻛ‪‬ﯾﻮی‪ ،‬ﻣﯚﺑﺎﯾﻠﺖ وﯾﺴﺘﻮوه ﺑﯚﻣﺎن ﻛ‪‬ﯾﻮی‪،‬‬ ‫ﮔﻮﺗﺖ ﺑﯚ دﯾﻮی ﺧﯚم ﺗﯿﭭﯿﻢ دهوێ ﻣﺎھﻮارهم دهوێ ﻧﺎزاﻧﻢ دی وی دﯾﻢ دهوێ ھـﻪﻣﻮﻣﺎن ﺑـﯚ ﻛ‪‬ﯾـﻮی ﻛـﻪوش و ﻟﯿﺒﺎﺳـﯿﺶ ھـﻪر ﻛـﻪ ﻣﯚدهﻛـﻪی ﮔـﯚڕا ﺋـﯽ ﺗـﯚش دهﮔـﯚڕێ ﻣـﺎﻧﮕ‪ ‬ھﻪﺷـﺘﺎ‪،‬‬ ‫ﻧﻪوهد ھﻪزارﯾﺶ ﻛﻪ ﺧﻪرﺟﯽ رۆژاﻧﻪﺗﻪ‪ ،‬زﯾﺎﺗﺮ وهردهﮔﺮی ﺑﻪ‪‬م ﻛﻪﻣﺘﺮ ﻧﺎ!‬ ‫ژﯾﻨﻮس‪ :‬ﭼﺎو ﻟﻪ ﻛﭽﯽ ﺧﻪ‪‬ﻜﯽ ﺑﻜﻪ ﺑﺎﺑﯿﺎن ﭼﮫﺎﯾﺎن ﻛﻪ ﺑﯚ ﻧﺎﻛﻪن ھﻪر ﺋﻪو ﺋﺎﺗﻮﺳﺎﯾﻪی ﻛﭽﯽ ﺟﯿﺮاﻧﻤﺎن ﺑﺎﺑﯽ ﻣﺎﺷ‪‬ﻨﯽ ﺑﯚ ﻛﺮﯾﻮه‪.‬‬ ‫داﯾﻚ‪ :‬ﻛﺎﻣﻪی ده‪‬ﯽ؟ ﮔﯿﺎرهﻧﮕﯽ ده‪‬ﯽ؟‬ ‫ژﯾﻨﻮس‪ :‬ﺋﺎخ ﻣﺎﻧﺪوو ﺑﻮوم ﻟﻪم ھﻪﻣﻮو ﻧ‪‬ﻮه ﻛﻮردﯾﺎﻧﻪ ﻧﯿﺸﺘﯿﻤﺎن‪ ،‬ﮔﯿﺎرهﻧﮓ‪ ،‬ﻓﺮﻣ‪‬ﺴﻚ‪ ،‬ﻛﺎﻧﯽ‪ ،‬ﺷـﯚرش ﺧـﻪﺑﺎت ﺑـﯚ دهﻧـﺎ دهﻣﺎﻧﮫـﻪوێ ﺑﭽـﯿﻦ ﺑـﯚ ﺷـﻪڕ ﯾـﺎن ﺑـﯚ ﺷـﺎخ ﻧ‪‬ـﻮ‪‬ﻜﯽ ﺑـﻪﻧﺎزو‬ ‫ﺑﺎﻛﻼﺳﺘﺎن داﻧﺎﺑﺎن‪.‬‬ ‫داﯾﻚ‪ :‬ﺋﻪﺗﯚ ھﺎور‪‬ﻜﺎﻧﯽ ﺧﯚت دهﺑﯿﻨﯽ؟ ﻻﻧﯿﻜﻪم ﭼﺎو‪‬ﻜﯿﺶ ﻟﻪ ﻛﭽﻪﻛﺎﻧﯽ دﯾﻜﻪ ﺑﻜﻪ ﻛﻪ ﻣﺎﻧﺘﯚو ﺷﻪ‪‬ﻮارهﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﻪ ﻧﯚره ﻟﻪ ﺑﻪر دهﻛﻪن‪.‬‬ ‫دهﻧﮕ‪‬ﻜﯽ ﻟﻪڕو ﻻواز ﻟﻪ ﺳﻮﭼﯽ دﯾﻮهﻛﻪوه دهﺑﯿﺴﺘﺮێ "ﻛﭽ‪ ‬ﻟ‪‬ﯽ ﮔﻪرێ ھﺎ ﺑﯿﺪ‪‬ﯿﻪ وهدرهﻧﮓ دهﻛﻪوێ"‪.‬‬ ‫ژﯾﻨﻮس‪ :‬ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ دهﺳﺘﺖ ﺑﺎﺑﻪ‪ ،‬ﻣﻦ رۆﯾﺸﺘﻢ درهﻧﮓ د‪‬ﻤﻪوه ﻛﻼﺳﯽ "ﺗﻘﻮﯾﺘﯽ"ﻣﺎن ھﻪﯾﻪ‪.‬‬ ‫ھﻪر ﻛﻪ دهرﻛﻪﻛﻪی ﻟﻪدوای ﺧﯚی ﭘ‪‬ﻮهدا ﻣﯚﺑﺎﯾﻠﻪﻛﻪی ﻛﻪ داﯾﻢ زهﻧﮕﯽ ﻟ‪‬ﺪهدا وه‪‬ﻣﯽ داﯾﻪوه‬ ‫ـ ﺳ‪‬و ﻛﻪﯾﻮان ﺋﻪﮔﻪر و‪‬ﻣﻢ ﻧﻪدهداﯾﻪوه واﺗﻪ ﻧﻪﻣﺪهﺗﻮاﻧﯽ!‬ ‫ﻛﻪﯾﻮان‪ :‬ﺳ‪‬و‪ ،‬ﺋﺎﺧﺮ درهﻧﮕﻪ دﯾﺴﺎن درهﻧﮓ دهﺑ‪‬‬ ‫ژﯾﻨﻮس‪ :‬ﺋﻪوه ھﺎﺗﻢ‪ ،‬راﺳﺘﯽ ﻛ‪‬ﺖ ﻟﻪﮔﻪ‪‬ﻪ؟‬ ‫ﻛﻪﯾﻮان‪ :‬ﻣ‪‬ﮫﺮان‬ ‫ژﯾﻨﻮس‪ :‬ﺳ‪‬وی ﻣﻦ ﺑﮕﻪﯾﻪﻧﻪ ﺑﻪ ﻛﺎك ﻣ‪‬ﮫﺮانو ﭘ‪‬ﯽ ﺑ‪ ‬ﺷﻪﯾﺪا ﻟ‪‬ﯽ ﺗﻮڕهﯾﻪ ‪.‬‬ ‫ﻛﻪ ﮔﻪﯾﺸﺘﻪ ﺑﻪر دهرﻛ‪ ‬وهك ھﻪﻣﯿﺸﻪ ﺷﻪﯾﺪا ﭼﺎوهڕوان ﺑﻮو‬

‫‪50‬‬

‫ﻟﻪ ﯾﺎدی‪ 22‬ﺳﺎ‪‬ﻪی ﮐﺎرهﺳﺎﺗﯽ ﮐﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ دا‬ ‫ﻟﻪ ﺳـﺎﻋﻪت ‪ 4‬ﺗـﺎ ‪8‬ی ﺋ‪‬ـﻮارهی رۆژی ھـﻪﯾﻨﯽ ‪26‬ی ﺟـﯚﻧﯽ ‪، 2009‬ﻟﻘـﯽ ﻧـﯚرو‪‬ﮋی ر‪‬ﮑﺨـﺮاوی ﭼـﺎک‪ ،‬ﮐﯚرﯾـﺎد‪‬ﮑﯽ ﺑـﯚ رﯾـﺰ ﮔـﺮﺗﻦ و زﯾﻨـﺪوو راﮔﺮﺗﻨـﯽ ﯾـﺎدی ﺷـﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﮐﺎرهﺳـﺎﺗﯽ‬ ‫ﮏ‬ ‫ﮐﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ‪ ،‬ﻟﻪ ﯾﻪﮐ‪‬ﮏ ﻟﻪ ﺳﺎﻟﯚﻧﻪﮐﺎﻧﯽ ﮐﺘ‪‬ﺒﺨﺎﻧﻪی ﻓﺮوﺳﻪت ﺳﻪﻧﺘﻪر ﻟﻪ ﺷﺎری ﺋﯚﺳﻠﯚی ﭘﺎﯾﺘﻪﺧﺘﯽ و‪‬ﺗﯽ ﻧﻮرو‪‬ﮋ ﭘ‪‬ـﮏ‬ ‫ھ‪‬ﻨﺎ‪.‬‬ ‫ﺳﻪرهﺗﺎ ﺑﻪر‪‬ﺰ ﮐﺎک رهﻓﯿﻖ ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ر‪‬ﮑﺨﺮاوی ﭼﺎک ﻟـﻪ ﻧـﯚرو‪‬ﮋ‪ ،‬ﮐـﻪ ﺑﻪر‪‬ﻮهﺑـﻪری ﭘﺮۆﮔﺮاﻣﻪﮐـﻪش ﺑـﻮو ﺑـﻪ ﭘ‪‬ﺸـﮑﻪش ﮐﺮدﻧـﯽ وﺗﻪﯾـﻪک‬ ‫ﺑﻪرﻧﺎﻣﻪﮐﺎﻧﯽ ﮐﯚرﯾﺎدهﮐﻪی راﮔﻪﯾﺎﻧﺪ ‪.‬‬ ‫ﭘﺎﺷﺎن ﺋﻪم ﺑﻪر‪‬ﺰاﻧﻪ وﺗﺎر و ﺑﺎﺑﻪﺗﯿﺎن ﭘ‪‬ﺸﻜﻪش ﮐﺮد‪:‬‬ ‫‪ -1‬ﮐﺎک ﻋﻪﻟﯽ رهﺣﯿﻤﯽ ﮐﻪ ﻟﻪ و‪‬ﺗﯽ ھﻮﻟﻪﻧﺪا را ﺑﯚ ﺋﻪم ﮐﯚرﯾﺎده دهﻋﻮهت ﮐﺮاﺑﻮو‪ .‬ﻧﺎوﺑﺮاو ﻟﻪ ﻣﺎوهی ﮐﺎﺗﮋﻣ‪‬ﺮ‪‬ﮑﺪا و‪‬ﺮای ﭘ‪‬ﺸﺎﻧﺪاﻧﯽ ﻓﯿﻠﻢ و و‪‬ﻨـﻪو دﯾﮑـﯚﻣ‪‬ﻨﺘﯽ ﭘ‪‬ﻮهﻧـﺪی دار ﺑـﻪ‬ ‫ﮐﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ‪ ،‬ﺑﺎﺳﯽ ﺋﻪو ﻣﻪرﮔﻪﺳﺎﺗﻪی ﮐﺮد ﮐﻪ ﺑﯚ ﺧﯚی ﻟﻪ ﮐﺎﺗﯽ ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﻪﮐﻪدا ﻟﻪ ﻧﺰﯾﮑﻪوه دﯾﺘﺒﻮوﻧﯽ‪.‬‬ ‫‪ -2‬ﺟ‪‬ﮕﺮی ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ر‪‬ﮑﺨﺮاوی ﭼﻪﭘﯽ ﻧﯚرو‪‬ﮋ ﻟﻪ ﺋﻮﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋﯚﺳﻠﯚ‪ ،‬ﺳﻪﺑﺎرهت ﺑﻪ ھﻪو‪‬ﻪﮐﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﻪﮐﻪﯾﺎن ﺳﻪﺑﺎرهت ﺑﻪ ﺑﻪرهﺳﻤﯽ ﻧﺎﺳﯿﻨﯽ ﮐﯚﻣـﻪ‪‬ﮑﻮژی و ﺋـﻪﻧﻔﺎل و‪ ...‬ﻗﺴـﻪی ﺑـﯚ‬ ‫ﺑﻪﺷﺪاران ﮐﺮد‪.‬‬ ‫‪ -3‬ﺧﺎﺗﻮو ﭘﻪﺧﺸﺎن ﺋﻪﺣﻤﻪدی ﺑﺎﺳ‪‬ﮑﯽ ﺳﻪﺑﺎرهت ﺑﻪوه ﮐﻪ ﭼﯿﻤﺎن ﺑﯚ زﯾﺎﺗﺮ ﻧﺎﺳﺎﻧﺪﻧﯽ ﮐﺎرهﺳﺎﺗﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ﮐﺮدوه ﭘ‪‬ﺸﻜﻪش ﮐﺮد‪.‬‬ ‫‪ -4‬ﮐﺎک ﺋﻪﻧﻮهر ﺳﻮﻟﺘﺎﻧﭙﻪﻧﺎ و‪‬ﺮای ﺑﺎﺳ‪‬ﮑﯽ ﮐﻮرت ﺳﻪﺑﺎرهت ﺑﻪ ﻧﻪھﺎﻣﻪﺗﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﮔﻪﻟﯽ ﮐﻮرد‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﻮ‪‬ﻨﺪﻧﻪوهی ﭘﺎرﭼﻪ ﺷ‪‬ﻌﺮ‪‬ﮏ ﺑﺎوﺑﻪﺷﯽ ﺧـﻪﻣﯽ ﺧـﯚی ﺑـﯚ ﺑﻨﻪﻣﺎ‪‬ـﻪی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿـﺎﻧﯽ‬ ‫ﮐﺎرهﺳﺎﺗﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ راﮔﻪﯾﺎﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ -5‬ﮐﺎک ھﺎﺷﻢ رۆﺳﺘﻪﻣﯽ ﻟﻪ ﺑﺎﺳ‪‬ﮑﯽ ‪ 20‬ﺧﻮﻟﻪﮐﯽ دا ﺋﺎﻣﺎژهی ﺑﻪ ﺑﻪﺷ‪‬ﮏ ﻟﻪو ھﯚﮐﺎراﻧﻪ ﮐﺮد ﮐﻪ ﻟـﻪ ﮐـﺎﺗﯽ ﺧﯚﯾـﺪا ﺑﻮﻧﻪﺗـﻪ ھـﯚی ﺋـﻪوهی ﮐـﻪ ﺋـﻪم ﮐﺎرهﺳـﺎﺗﻪ ﺳـﺎﻣﻨﺎﮐﻪ وهک ﺧـﯚی‪،‬‬ ‫ﻧﻪک ھﻪر ﻟﻪ دوﻧﯿﺎی دهرهوهدا‪ ،‬ﺑﻪ‪‬ﮑﻮو ﻟﻪ ﻧﺎو ﺧﯚی ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺸﺪا وهک ﭘ‪‬ﻮﯾﺴﺖ دهﻧﮕﯽ ﻧﻪ داﯾﻪوه‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ﺑﻪﺷ‪‬ﮑﯽ دﯾﮑﻪی ﻗﺴﻪﮐﺎﻧﯽ دا ﻧﺎوﺑﺮاو و‪‬ﺮای ﺋﺎﻣﺎژه ﺑﻪ روداوﮐﺎﻧﯽ ﺋﻪم دوو دهﯾﻪی راﺑـﺮدوو و ﮐﺎرﯾﮕـﻪرﯾﺎن ﻟـﻪ ﺳـﻪر ﺧـﻪﺑﺎﺗﯽ ﺧـﻪ‪‬ﮑﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن‪ ،‬ﺋﺎﻣـﺎژهی ﺑـﻪ ﭼﻪﻧـﺪ ﺧـﺎ‪‬ﯽ‬ ‫ﮔﺮﯾﻨﮓ ﮐﺮد ﮐﻪ ﻧﺎوﺑﺮاو ﭘ‪‬ﯽ واﺑـﻮو رهﭼـﺎو ﮐﺮدﻧﯿـﺎن دهﺑ‪‬ﺘـﻪ ﺑﻪرﺑﻪﺳـﺘ‪‬ﮑﯽ ﺑـﻪھ‪‬ﺰ ﻟـﻪ ﺑـﻪردهم دووﺑﺎرهﺑﻮوﻧـﻪوهی ﺋـﻪو ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﮑﻮژﯾﺎﻧـﻪی ﺑـﻪ ﺳـﻪر ﮔﻪﻟﻪﮐﻪﻣﺎﻧـﺪا ھـﺎﺗﻮون‪ .‬ھـﻪروهھﺎ‬ ‫ﻧﺎوﺑﺮاو ﺋﺎﻣﺎژهی ﺑﻪ ﺋﻪوه ﮐﺮد ﮐﻪ ھ‪‬ﭻ ﭘﺎﺳﺎو‪‬ﮏ ﺋﻪم ﺟﻨﺎﯾﻪﺗﻪی ﺣﮑﻮﻣﻪﺗﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ ﺑﻪﻋﺴﯽ ﻋ‪‬ﺮاق داﻧﺎﭘﺆﺷ‪‬ﺖ‪.‬‬ ‫‪ -6‬ﻟﻪم ﺑﺮﮔﻪﯾﻪدا ﺷﺎﻧﯚﯾﻪک ﭘ‪‬ﺸﮑﻪش ﮐﺮا ﮐﻪ ﮐﺎک ﮐﻪﯾﻮان ﭘﺸﺪهری ﺋﺎﻣﺎدهی ﮐﺮدﺑﻮو‪.‬‬ ‫‪ -7‬ﮐﺎک ﻧﺎدر ﺋﻪﻣﯿﻨﯽ وهک ﺑﻨﻪﻣﺎ‪‬ﻪی ﺷﻪھﯿﺪی ﺋﻪم ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪ‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﯚ ﺧﯚﺷﯽ ﻟﻪ ﮐﺎﺗﯽ ﺷﯿﻤﺎﺑﺎراﻧﻪﮐﻪدا ﻟﻪ ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﺒﻮو‪ ،‬ﺑﺎﺳﯽ ﺋﻪو دﯾﻤﻪﻧﻪ د‪‬ﺘﻪز‪‬ﻨﺎﻧﻪی ﮐﺮد ﮐﻪ ﻟـﻪ ﻧﺰﯾﮑـﻪوه‬ ‫ﺑﻪ ﭼﺎوی ﺧﯚی دﯾﺘﺒﻮوﻧﯽ‪.‬‬ ‫‪ -8‬ﮐــﺎک ﻋــﻪﻟﯽ ﻗــﺎدر‪ ،‬ﺑــﻪ ﺑﺎﺑــﻪﺗ‪‬ﮑﯽ ﺋــﻪدهﺑﯽ ﺑﻪﺷــﺪاری ﮐﯚرﯾﺎدهﮐــﻪی ﮐــﺮد‪ .‬ﻧــﺎﺑﺮاو زۆر ﺑــﻪ ﺋﯿﺤﺴﺎﺳــﻪوه ﺑﻪﺳــﻪر ھــﺎﺗﯽ ﻣــﺎم ﻗــﺎدری ﺧــﻪﻟﮑﯽ ﮔﻮﻧــﺪی رهﺷــﻪھﻪرﻣ‪‬ﯽ ﻧﺰﯾــﮏ ﺷــﺎری‬ ‫ﺳﻪردهﺷﺘﯽ ﮐﺮدﺑﯚ ﭼﯿﺮۆﮐ‪‬ﮑﯽ راﺳﻪﻗﯿﻨﻪ‪ .‬ﻣﺎم ﻗﺎدر‪‬ﮏ ﮐﻪ ﻟﻪو ﮐﯿﻤﯿﺎ ﺑﺎراﻧﻪدا ﻧﺰﯾﮏ ﺑﻪ ﺗﻪواوی ﺋﻪﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺑﻨﻪﻣﺎ‪‬ﻪﮐﻪی ﻟﻪ دهﺳﺖ داﺑﻮو‪.‬‬ ‫ﺷﺎﯾﺎﻧﯽ ﺑﺎﺳﻪ ﮐﻪ ﻟـﻪ ﺑﻪﺷـﯽ ﭘ‪‬ﺸـﺎﻧﮕﺎدا ژﻣﺎرهﯾـﻪﮐﯽ زۆر ﻟـﻪ و‪‬ﻨـﻪی ﺑﺮﯾﻨـﺪارهﮐﺎﻧﯽ ﮐﯿﻤﯿﺎﺑـﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷـﺖ دهﺑﯿﻨـﺪران‪ ،‬ﮐـﻪ د‪‬ﮑـﯽ زۆر ﺑـﻪ ﺟﻮرﺋـﻪﺗﯽ دهوﯾﺴـﺖ ﺗـﺎ ﻣـﺮۆڤ ﺑﺘـﻮاﻧﯽ‬ ‫ﺗﻪﻣﺎﺷﺎی ﺋﺎﺳﻪواری ﺋﻪو ﺟﻨﺎﯾﻪﺗﻪ ﺳﺎﻣﻨﺎﮐﻪ ﺑﮑﺎت‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ دا ﺋﺎﻣﺎدهﺑﻮاﻧﯽ ﮐﯚرﯾﺎدهﮐﻪ ﮐﻪ ژﻣﺎرهﯾﺎن ﻧﺰﯾﮑﻪی ﺳﻪد ﮐﻪس ﺑﻮو ﺳﻮﭘﺎﺳﯽ ر‪‬ﮑﺨﺮاوی ﭼﺎک ﯾﺎن ﮐﺮد ﺑﯚ ﺑﻪر‪‬ﻮه ﺑﺮدﻧﯽ ﺋﻪم ﮐﯚرﯾﺎده‬

‫ﺳ‪‬رﭼﺎوە ‪ :‬ﻣﺎ‪‬ﭙ‪‬ڕی ﮔﯿﺎرەﻧﮓ ‪ /‬ڕ‪‬ﮑ‪‬وﺗﯽ ‪26 :‬ی ﺟﯚﻧﯽ ‪2009‬‬

‫‪49‬‬

‫ﻋ‪‬ﺮاق ﮐﻪ ﺧﺎوهﻧﯽ زۆرﯾﻨﻪﯾﻪﮐﯽ ﺷﯿﻌﻪ‪ ،‬و ھﺎوﺳ‪ ‬ﺋ‪‬ﺮان ﺑﻮو‪ ،‬ﯾﻪﮐـﻪم و‪‬ت ﺑـﻮو ﮐـﻪ ﻟﻪھﻪﻣﺒـﻪر ﻣﻪﺗﺮﺳـﯽ و ھﻪڕهﺷـﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋ‪‬ـﺮان ھﻪ‪‬ﻮ‪‬ﺴـﺘﯽ ﮔـﺮت‪ ،‬و دهﺳـﺘﯿﮑﺮد ﺑـﻪداﮔﯿﺮ ﮐﺮدﻧـﯽ‬ ‫ﺑﻪﺷــ‪‬ﮑﯽ زۆر ﻟــﻪﺧﺎﮐﯽ ﺋ‪‬ــﺮان‪ .‬ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــﻪ ﻧﯿﺰاﻣــﯽ و ﺳــﯿﭭﯿﻠﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﺑــﻪ ﺗﻮوﻧــﺪی‪ ،‬و ﺑﻪھــﻪﻣﻮو‬ ‫ﮐﻪرهﺳــﺘﻪﮐﺎن ﻟـــﻪ ھـــﻪﻣﻮو و‪‬ت‪ ،‬داﯾــﻪ ﺑـــﻪر ﭘـــﻪﻻﻣﺎری ﭼــﻪﮐﯽ ﻗـــﻮرس‪ ،‬ﺧﯚﻣﭙـــﺎره و ھ‪‬ﺮﺷـــﯽ‬ ‫ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯽ‪ .‬ﻟﻪ ﻣﺎوﯾﻪﮐﯽ زۆرﮐﻮرت ﺑﻪﺷ‪‬ﮑﯽ ﺑﻪرﭼﺎو ﻟﻪ ﺧـﺎﮐﯽ ﺋ‪‬ﺮاﻧـﯽ داﮔﯿﺮﮐـﺮد‪ ،‬ﺳـﻪرهﺗﺎ ﺷـﻪڕ‬ ‫ﻟﻪ ﺧﺎﮐﯽ ﺋ‪‬ﺮان ﺑﻮو‪ ،‬ﺑـﻪ‪‬م ﻟـﻪ ﺳـﺎ‪‬ﯽ ‪ 1982‬ی زاﯾﯿﻨـﯽ‪ ،‬ﺑـﻪوﻻوه ﮐـﻪ ھ‪‬ﺰهﮐـﺎﻧﯽ ﻋ‪‬ـﺮاق ﻟـﻪ‬ ‫ﻧﺎوﭼــﻪ داﮔﯿﺮﮐﺮاوهﮐــﺎن ﭘﺎﺷﻪﮐﺸــﻪﯾﺎن ﮐــﺮد‪ ،‬ﯾــﺎن وهدهرﻧــﺮان‪ ،‬ﺷــﻪڕهﮐﻪ ﮐ‪‬ﺸــﺮاﯾﻪ ﻧــﺎو ﺧــﺎﮐﯽ‬ ‫ﻋ‪‬ﺮاق‪ .‬ھﻪر دووک ﻻﯾﻪن‪ ،‬ﻟﻪ ﻋ‪‬ﺮاق‪ ،‬ﺑﻪ ﮐـﻪ‪‬ﮏ وهرﮔـﺮﺗﻦ ﻟـﻪ ﻧﯿﺸـﺘﯿﻤﺎﻧﺨﻮازی‪ ،‬و ﻟـﻪ ﺋ‪‬ـﺮان‬ ‫ﻟﻪ ژ‪‬ﺮ ﻧﺎوی ﺋﯿﺴﻼﻣﮕﻪراﯾﯽ ﺑﻪ ھﻪزاران ﮐﻪﺳﯿﺎن ﺧﺴﺘﻪ ﻧﺎو ﺋـﺎﮔﺮی ﺷـﻪڕ‪ ،‬و ﻟـﻪ ﺑـﻪﮐﺎرھ‪‬ﻨﺎﻧﯽ‬ ‫ھﯿﭻ ﺟﯚرهﭼﻪﮐ‪‬ﮏ‪ ،‬و ھﯿﭻ ڕهوﺷ‪‬ﮑﯽ ﻣﺮۆﭬﮑﻮژاﻧﻪ‪ ،‬ﺧﯚﯾﺎن ﻧﻪﭘﺎراﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ھﻪزاران ﻣﻠﯿـﺎرد دۆ‪‬ر‬ ‫ﻟﻪ داھﺎﺗﯽ ﻧﻪوت و ﺳﻪروهت و ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑﻪﯾﺎن ﺑﯚ ﮐ‪‬ﯾﻨـﯽ ﭼـﻪک ﻟـﻪ ڕوﺳـﯿﻪ‪ ،‬ﻓﻪراﻧﺴـﻪ‪،‬‬ ‫ﺋﺎ‪‬ﻤﺎﻧﯽ ڕۆژﺋﺎوا‪ ،‬ﭼﯿﻦ‪ ،‬ﻣﯿﺴﺮ‪ ،‬ﺋﯿﺘﺎﻟﯿﺎ وﺋﻪﻣﺮﯾﮑﺎ ﺑﻪﮐﺎر ھ‪‬ﻨـﺎ‪ .‬ھﻪﻧﻮوﮐـﻪ ﺋـﻪو ﻗﻪرزاﻧـﻪی ﮐـﻪ‬ ‫ﻟﻪ و‪‬ﺗﺎﻧﯽ ھﺎوﭘﻪﯾﻤﺎن ﯾﺎن ﺑﺎﻧﮑﻪ ﻧ‪‬ﻮﻧﻪﺗﻪوهﯾﯿﻪﮐﺎن وهرﯾﺎن ﮔﺮﺗﺒﻮو‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﻪواوی ﺑﯚ ﻧﻪدراوهﺗﻪوه‪ .‬ﻟﻪ ﻣﺎوهی ﺋﻪم ﺷﻪڕه ھﻪر دووک ﻻﯾﻪن ھﻪو‪‬ﯿﺎﻧﺪا ﺑﯚ دهﺳـﺖ ﭘﻪﯾـﺪا ﮐـﺮدن ﺑـﻪ‬ ‫ﭼﻪﮐﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ‪ ،‬و ﻟﻪم ﻣﺎوه دوورودر‪‬ﮋه‪ ،‬و ﻟﻪﺑﻪر ﭼﺎوی ﺑﯿﺮوڕای ﮔﺸﺘﯽ دهرﻓﻪﺗﯽ ﻗ‪‬ﮐﺮدﻧﯽ ﻻﯾﻪﻧﯽ ﺑﻪراﻣﺒﻪر‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪت ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺑ‪ ‬ﺗﺎواﻧﯽ ﺳﻨﻮورهﮐﺎﻧﯿﺎن ﭘ‪‬ﺪرا ‪.‬‬ ‫ﻟــﻪ ﺳــﺎ‪‬ﻧﯽ ﭘــ‪‬ﺶ‪ ،‬و دوای ﺗــﻪواو ﺑــﻮوﻧﯽ ﺷــﻪڕهﮐﻪش‪ ،‬دهﺳــﺘﯿﺎﻧﺪاﯾﻪ ﮐ‪‬ﯾﻨــﯽ ﭼــﻪﮐﯽ ﭘ‪‬ﺸــﮑﻪﺗﻮو‪ ،‬وهک ﺗﺎﻧــﮓ‪ ،‬ﮐﻪﺷــﺘﯽ و ﻓ‪‬ۆﮐــﻪی ﺟــﻪﻧﮕﯽ‪ ،‬و دهﺳــﺘﮕﻪﯾﻪﮐﯽ ﻣــﯚد‪‬ﻧﯽ ﺟــﻪﻧﯿﮕﺎن‬ ‫ﭘ‪‬ﮑﻪوهﻧﺎ‪ ،‬ﮐﻪ ﺗﻪﻧﯿﺎ ﮐﻮﺷﺘﻦ و ﮐﺎوﻟﮑﺮدﻧﯽ ھﻪرﭼﯽ زﯾﺎﺗﺮو ﺑﻪرﺑ‪‬وﺗﺮ ﻣﻪﺑﻪﺳﺘﯿﺎن ﺑﻮو‪ .‬ڕاﺳﺘﻪ ﺷﻪڕ ﻟﻪ ﺋﺎﮐﺎﻣﯽ ﮐ‪‬ﺸﻪﯾﻪﮐﯽ ﮐﯚن وﭼﺎرهﺳﻪر ﻧﻪﮐﺮاو ﺳﻪری ھﻪ‪‬ـﺪا‪ ،‬ﺑـﻪ‪‬م ھﻪڕهﺷـﻪی‬ ‫ﻧﺎردﻧﯽ ﺷﯚڕﺷﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺑﯚ ھﻪﻣﻮو ﻧﺎوﭼﻪ‪ ،‬ﮐـﻪ ﻟـﻪ دوای ﺳـﺎ‪‬ﯽ ‪ 1979‬زاﯾﯿﻨـﯽ‪ ،‬دهﺳـﺘﯽ ﭘ‪‬ﮑـﺮد ﺑـﻮو‪ ،‬ڕۆ‪‬ـﯽ ﺳـﻪرهﮐﯽ ھـﻪﺑﻮو ﺋﺎﮐﺎﻣـﻪﮐﺎﻧﯽ دواﯾـﯽ‪ ،‬ﺑﻪﺗﺎﯾﺒـﻪت ھﻪ‪‬ﯾﺴـﺎﻧﯽ ﺷـﻪڕی‬ ‫ﺧﻮ‪‬ﻨﺎوی ﻟﻪ ﻧ‪‬ﻮان ﺋ‪‬ﺮان وﻋ‪‬ﺮاق ‪.‬‬ ‫ﮐﻪ‪‬ﮏ وهرﮔﺮﺗﻦ ﻟﻪ ﭼﻪﮐﯽ ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﮑﻮژ‪ :‬ﻋ‪‬ﺮاق ﻟﻪم ﺷـﻪڕه ﺑﻪﺷـ‪‬ﻮهﯾﻪی ﺑـﻪرﺑ‪‬و ﭼـﻪﮐﯽ ژهھـﺮاوی‪ ،‬ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ وﻋﻪﺳـﻪﺑﯽ ھـﻪم ﻟـﻪ دژی ﻧـﻪﯾﺎراﻧﯽ ﺧـﯚی‪ ،‬ﺑﻪﺗﺎﯾﺒـﻪت ﻟـﻪ ﮐﻮردﺳـﺘﺎﻧﯽ‬ ‫ﺑﺎﺷﻮور‪ ،‬و ھﻪم ﻟﻪدژی ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺑ‪ ‬ﺗﺎوان‪ ،‬ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪت ﻧﺎوﭼﻪ ﮐﻮردﻧﺸﯿﻨﻪﮐﺎن ڕۆژھﻪ‪‬ت ﺑﻪﮐﺎرھ‪‬ﻨﺎ‪ .‬ھ‪‬ﺰهﮐـﺎﻧﯽ ﺋ‪‬ـﺮان‪،‬‬ ‫ﭘ‪‬ﺸﻮوﺗﺮ ﺷﻪڕ‪‬ﮑﯽ ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪراوﯾﺎن ﻟﻪ دژی ﮐﻮردهﮐﺎن‪ ،‬ﺑﻪر ﻟﻪ ھﻪ‪‬ﯾﺴﺎﻧﯽ ﺷﻪڕی ﺋ‪‬ﺮان وﻋ‪‬ﺮاق دهﺳﺘﭙ‪‬ﮑﺮد ﺑـﻮو‪ ،‬و ﻟـﻪ‬ ‫ﻣﺎوهی ﺷﻪڕ‪ ،‬و دوای ﺷﻪڕﯾﺶ ﻟﻪ ﺳﻪری ﺑﻪردهوام ﺑﻮون‪.‬‬ ‫ﺳﻪردهﺷﺖ ﯾﻪﮐ‪‬ﮏ ﻟﻪو ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﻪ ﺷﺎراﻧﻪ ﺑـﻮو ﮐـﻪ ﻟـﻪ ﻣـﺎوهی ﺋـﻪم ﺷـﻪڕهدر‪‬ﮋﺧﺎﯾﻪﻧﻪ ﭼﻪﻧـﺪ ﺟـﺎران ﻟـﻪ ﻻﯾـﻪن ھ‪‬ﺰهﮐـﺎﻧﯽ‬ ‫ﻋ‪‬ــﺮاق وهﺑــﻪر ﭘــﻪﻻﻣﺎری ھ‪‬ــﺰی زهﻣﯿﻨــﯽ وﺋﺎﺳــﻤﺎﻧﯽ ﻋ‪‬ــﺮاق ﮐــﻪوت‪ .‬ﻟــﻪ ڕ‪‬ﮑــﻪوﺗﯽ ‪ 7‬ی ﭘﻮوﺷــﭙﻪڕی ﺳــﺎ‪‬ﯽ ‪ 1366‬ی‬ ‫ھــﻪﺗﺎوی‪ ،‬ﺑﻪراﻣﺒــﻪر ﺑــﻪ ‪ 28‬ی ﻣــﺎﻧﮕﯽ ﯾــﻮﻧﯽ ‪ 1987‬ی زاﯾﯿﻨــﯽ‪ ،‬ﺷــﺎری ﺳﻪردهﺷــﺖ ﮐﻪوﺗــﻪ ﺑــﻪر ﺑﯚﻣﺒــﺎراﻧﯽ ﺷــﯿﻤﺎﯾﯽ‬ ‫ﻓﺮۆﮐﻪﮐﺎﻧﯽ ﻋ‪‬ﺮاق‪ .‬ﻟﻪ ﺋﺎﮐﺎﻣﺪا ﺑﻮو ﺑﻪھﯚی ﺋﻪوه ﮐﻪ ﺳﻪدان ﮐﻪس ﮔﯿـﺎﻧﯽ ﺧـﯚی ﻟـﻪ دهﺳـﺖ ﺑـﺪهن‪ ،‬و ھـﻪزاران ﮐﻪﺳـﯿﺶ‬ ‫ﺑﺮﯾﻨﺪار ﺑﻦ‪ ،‬ﮐﻪ ھﻪﻧﻮوﮐﻪ ﺋﺎزارهﮐﺎﻧﯽ ﺋﻪم ھ‪‬ﺮﺷﻪ ﻟﻪ ﺳﻪر ﺟﻪﺳﺘﻪﯾﺎن ھﻪرﻣﺎوه‪ .‬ﺳﻪردﺷﺖ ﺷﺎر‪‬ﮑﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎﻧﻪ ﮐـﻪ ﻟـﻪ‬ ‫ﭘﺎر‪‬ﺰﮔﻪی ﺋﺎزهرﺑﺎﯾﺠﺎﻧﯽ ڕۆژﺋﺎواداﯾﻪ‪ ،‬وﻟﻪ ‪ 20‬ﻣﺎﯾﻠﯽ ﺳﻨﻮوری ﻧ‪‬ﻮان ﺋ‪‬ﺮان وﻋ‪‬ﺮاﻗﺪاﯾﻪ‪.‬‬ ‫‪22‬ﺳﺎڵ ﻟﻪﻣﻪوﺑﻪر ﻓ‪‬ۆﮐﻪﮐﺎﻧﯽ ﻋ‪‬ﺮاق ڕژاﻧﺪﻧﯽ ﺑﺎراﻧﯽ ژهھﺮی ﭼﻪﮐﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﻪﺳﻪر ﻧﺎوهﻧـﺪی ﺋـﻪو ﺷـﺎره‪ ،‬ﮐـﻪ ڕ‪‬ـﮋهی‬ ‫ﻧﺰﯾﮑﻪی ‪ 40000‬ھﻪزارﮐﻪس دهﺑﻮو‪ ،‬ﺳﻪدان ﮐﻪﺳﯿﺎن ﮐﻮﺷﺖ‪ ،‬و ھﻪزاران ﮐﻪﺳـﯽ ﺑـ‪ ‬ﺗـﺎوان‪ ،‬ﺑﻪﺗﺎﯾﺒـﻪت ژﻧـﺎن وﻣﻨـﺪا‪‬ﻧﯽ‬ ‫ﺋﻪو ﺷﺎرهﯾﺎن ﺑﺮﯾﻨﺪارﮐﺮد‪ .‬ﺷﻪڕی ﺋ‪‬ﺮان و ﻋ‪‬ﺮاق زۆر ﮐﺎرهﺳﺎﺗﯽ ﺗﺮاژ‪‬ﺪﯾﮑﯽ ﻟﻪ ﻧـﺎو ﺳـﯿﻨﮕﯽ ﺧﯚﯾـﺪا ﺣﻪﺷـﺎر داوه ﮐـﻪ ھﻪﻧﻮوﮐـﻪ ﺑﻪﺷـ‪‬ﮑﯽ زۆرﯾـﺎن ھـﻪروا ﺑـﻪﻧﮫ‪‬ﻨﯽ ﻣـﺎون و ﺋﺎﺷـﮑﺮا‬ ‫ﻧﻪﮐﺮاون‪ ،‬ﺳﻪردهﺷﺖ ﯾﻪﮐ‪‬ﮏ ﻟﻪواﻧﻪﯾﻪ ﮐﻪ ﺑﻪ دهﮔﻤﻪن ﻟﻪ ﻣ‪‬ﺪﯾﺎﮐﺎﻧﺪا ﺑﺎﺳﯽ ﻟ‪‬ﻮه دهﮐﺮ‪‬ﺖ‪.‬‬

‫ﺳ‪‬رﭼﺎوە ﻣﺎ‪‬ﭙ‪‬ڕی ﮔﯿﺎرهﻧﮓ ‪ /‬ڕ‪‬ﮑ‪‬وﺗﯽ ‪26 :‬ی ﺟﯚﻧﯽ ‪2009‬‬

‫‪48‬‬

‫ﻧﺎوﭼﻪی ﺳﻪردهﺷﺖ ﻟﻪ ﺳﻪردهﻣﯽ ﮐﯚﻣﺎردا ﯾﻪﮐ‪‬ﮏ ﻟﻪ ﻧﺎوﭼﻪﮐﺎﻧﯽ ﺷﻪڕی ڕزﮔﺎری ﺑﻮ‪ .‬ﻟﻪ ﺟﻮ‪‬ﻧﻪوهی ‪ 47،46‬دا ﻧﺎوهﻧـﺪی ﺟﻮ‪‬ﻧـﻪوه ﺑـﻮ‪ .‬ﻟـﻪ ﺷﯚڕﺷـﯽ ﺋـﻪﯾﻠﻮﻟﯽ ﺑﺎﺷـﻮری ﮐﻮردﺳـﺘﺎن دا‬ ‫ﭘﺸﺘﯽ ﺟﻪﺑﮫﻪی ﺷﯚڕش و ﻣﻪ‪‬ﺒﻪﻧﺪی ﮐﯚﮐﺮدﻧﻪوهی ﯾﺎرﻣﻪﺗﯽ ﺑﯚ ﺷﯚڕس ﺑﻮو‪ .‬ﻟﻪ ﺳـﻪر ھﻪ‪‬ﺪاﻧـﻪوهی ﺷﯚڕﺷـﯽ ﻧـﻮ‪‬ﯽ ﺑﺎﺷـﻮری ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﻟـﻪ دوای ﻗـﻪرارداده ﺷـﻮﻣﻪﮐﻪی ﺋﻪﻟﺠـﻪزاﯾﺮدا‪،‬‬ ‫ﻧﺎوهﻧﺪی ﺷﯚڕﺷﯽ ﺗﺎزه ﺑﻮو ﺳﻪر ﮐﺮداﯾﻪﺗﯽ ﺟﻮو‪‬ﻧﻪوهی ﺑﺎﺷﻮری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪوێ ﺑﻮو‪.‬‬ ‫ﻧﺎوﭼﻪی ﺳﻪردهﺷﺖ ﻟﻪ ﺷﯚڕﺷﯽ ﮔﻪﻟﯽ ﮐﻮرد ﻟﻪدوای ڕوﺧﺎﻧﯽ ڕژﯾﻤﯽ ﭘﺎﺷﺎﯾﻪﺗﯽ ﻟﻪ ﺋ‪‬ﺮان دﯾﺴﺎن ﺑﻮ ﺑﻪ ﻧﺎوهﻧﺪی ﺟﻮو‪‬ﻧﻪوه و ﺳﻪرﮐﺮداﯾﻪﺗﯽ ﺷﯚڕش ﺗﺎ ﺋﻪو ﮐﺎﺗﻪی ﮐﻪ ﻧﺎوﭼـﻪی ﭘـ‪‬‬ ‫دهﭘﺎر‪‬ﺰرا ھﻪر ﻟﻪ ﻧﺎوﭼﻪی ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﻮو‪.‬‬ ‫ﺋﻪو ڕﻗﻪی دوژﻣﻨﺎﻧﯽ ﮔﻪﻟﯽ ﮐﻮرد ﻟﻪ ﺳﻪردهﺷﺖ و دهوروﺑﻪرﯾﺎن ھﻪ‪‬ﮕﺮﺗﺒﻮ ﺑﻪ ﺧﯚڕاﯾﯽ ﻧﻪﺑﻮو‪ .‬ھﻪم ڕژﯾﻤﯽ ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗﮑﺎری ﺑﻪﻋﺲ و ھﻪم ڕژﯾﻤﯽ ﮐﯚﻧﻪﭘﻪرهﺳﺘﯽ ﮐﯚﻣـﺎری ﺋﯿﺴـﻼﻣﯽ ﻟـﻪو‬ ‫ﻧﺎوﭼﻪ ﺳﻪر ﺑﻪرزهی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪ ﺑﻪھﺎﻧﻪ دهﮔﻪڕان‪ .‬ﺑﯚﯾﻪ ﯾﻪﮐ‪‬ﮑﯿﺎن ﺋﻪو ﻣﻪ‪‬ﺒﻪﻧﺪ و ﺷﺎره ﺧﻨﺠﯿﻼﻧﻪﯾﻪی ﮐﺮدﺑﻮ ﺑﻪ ﻣﯚ‪‬ﮕﻪی ژﻣﺎرهﯾﻪﮐﯽ زۆر ﻟـﻪ ھ‪‬ـﺰه ﺳـﻪر ﮐﻮﺗﮑـﻪرهﮐﺎﻧﯽ و ﺋـﻪوی‬ ‫دﯾﮑﻪﺷﯿﺎن ﺑﻪھﺎﻧﻪی ﺑﯚ ھﻪ‪‬ﮑﻪوﺗﺒﻮ ﺗﺎ زهھﺮی ڕق و ﮐﯿﻨﻪی ﺧﯚی ﺑﻪو ﻣﻪ‪‬ﺒﻪﻧﺪه ﺷﯚڕﺷﮕ‪‬ﺮه و ﺳﻪﻧﮕﻪره ﻟﻪ ﮔﯿﺮان ﻧﻪھﺎﺗﻮوه ﺑ‪‬ﮋێ‪.‬‬ ‫ھﻪر ﺑﯚﯾﻪ ڕۆژی ‪ 28‬ی ﺟﯚﻧﯽ ‪ 1987‬ڕژﯾﻤﯽ ﺑﻪﻋﺴﯽ ﺧﻮ‪‬ﻨﺨﯚر ﻻﻓﺎوی ﮐﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﺳﻪر ﺷﺎرهﺟﻮاﻧﻪﮐﻪی ﺳﻪردهﺷﺖ و دهوروﺑﻪری دا ﺑﺎراﻧﺪ و د‪‬ﯽ ﭘ‪‬ﻟﻪ ﻗﯿﻨﯽ ﺧـﯚی ﺋﺎﺳـﻮده ﮐـﺮد و‬ ‫ھﻪزاران ﺧ‪‬ﺰاﻧﯽ ﮐﻮردی ﺑﯚ ھﻪﻣﻮ ﻣﺎوهی ژﯾﺎﻧﯿﺎن داﺧﺪار ﮐﺮد‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ﯾﺎد و ﺑﯿﺮهوهری ﺋﻪو ڕۆژهدا ﺟ‪‬ﮕﺎی ﺧﯚﯾﻪﺗﯽ وهک ھﻪﻣﻮ ﺳﺎ‪‬ﯽ ﻟﻪ ﻏﻪم ﭘﻪژارهی ﺧﺰم و ﮐﻪس و ﮐﺎری ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﻪﮐﺎن دا ﺑﻪﺷﺪار ﺑﯿﻦ و ﺑـﻪ‪‬ﻦ ﺑـﻪ ﺷـﻪھﯿﺪهﮐﺎن ﺑـﺪهﯾﻦ ﮐـﻪ ﺗـﺎ‬ ‫ڕزﮔﺎر ﺑﻮﻧﯽ و‪‬ﺗﻪﮐﻪﻣﺎن ﻟﻪ دهﺳﺘﯽ ھﻪﻣﻮ دوژﻣﻨﻪ ڕهﻧﮕﺎوڕهﻧﮕﻪﮐﺎن ھﻪدا ﻧﺎدهﯾﻦ و ﻧﺎﯾﻪ‪‬ﯿﻦ ﺧﻮ‪‬ﻨﯽ ﺑﻪ ﻧﺎ ﺣﻪق ڕژاوﯾﺎن ﺑﻪ ﻓ‪‬ۆ ﺑ‪‬وا‪.‬‬ ‫ڕووﺣﯽ ﺷﻪھﯿﺪه ﺳﻪرﺑﻪرزهﮐﺎن ﺷﺎد‬ ‫ﮐﻮﻣﯿﺘﻪی ﺑﻪڕ‪‬ﻮهﺑﻪری ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐ‪‬اﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪ دهرهوهی و‪‬ت‬ ‫ﺳ‪‬رﭼﺎوە ‪ :‬ﻣﺎ‪‬ﭙ‪‬ڕی ﺣﺪک ﻣﯿﺪﯾﺎ ‪ /‬ڕ‪‬ﮑ‪‬وﺗﯽ ‪22 :‬ی ﺟﯚﻧﯽ ‪2009‬‬

‫ﺳﻪردهﺷﺖ ‪1987‬‬ ‫ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ‪ :‬ﺑﺎﻗﯽ ﺗﺎﻟﺒﻮﻟﻌﯿﻠﻢ‬ ‫‪26‬ی ﻣﺎﻧﮕﯽ ﯾﻮﻧﯽ ‪ 2009‬ی زاﯾﯿﻨﯽ ﺋ‪‬ﺮان و ﻋ‪‬ﺮاق ﺷﻪڕ‪‬ﮑﯽ ﺧﻮ‪‬ﻨﺎوی و در‪‬ﮋﺧﺎﯾﻪﻧﯿﺎن ﻟـﻪ ڕ‪‬ﮑـﻪوﺗﯽ ‪ 22‬ی ﺳـ‪‬ﭙﺘﺎﻣﺒﺮی ‪ 1980‬ی زاﯾﯿﻨـﯽ‪ ،‬دهﺳـﺘﭙ‪‬ﮑﺮد ﮐـﻪ ھـﻪﺗﺎ ڕ‪‬ﮑـﻪوﺗﯽ ‪ 20‬ی‬ ‫ﺋﺎﮔﯚﺳﺘﯽ ‪ 1988‬ی زاﯾﯿﻨﯽ‪ ،‬ﺧﺎﯾﺎﻧﺪ‪ .‬ﺋﻪم ﺷﻪڕه ﺗﻪﻧﯿﺎ ﺷﻪڕ ﻟﻪ ﻧ‪‬ﻮان دوو ھ‪‬ﺰی ﻧﻪﯾﺎری ﭼﻪﮐﺪاری دوو ﻻﯾﻪن ﻧـﻪﺑﻮو‪ ،‬ﺑـﻪ‪‬ﮑﻮ ﺋـﻪم ﺷـﻪڕه‬ ‫ﮐﻮژراﻧﯽ ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺑ‪ ‬ﺗﺎواﻧﯽ وﻣﺎ‪‬ﻮ‪‬ﺮاﻧﯽ ﻗﻮرس ھﻪر دووک و‪‬ﺗﯽ ﺑﻪ ﺷﻮ‪‬ﻨﻪوه ﺑﻮو‪.‬‬ ‫ڕاﭘﻪڕﯾﻨﯽ ﺋ‪‬ﺮان ﻟﻪ ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪ 1979‬ی زاﯾﯿﻨﯽ‪ ،‬ﺑﻮو ﺑﻪ ھﯚی ﺳﻪرھﻪ‪‬ﺪاﻧﯽ ﮐ‪‬ﺸﻪو ﻧﺎﺳـﻪﻗﺎﻣﮕﯿﺮی ﺑـﻪرﯾﻦ‪ .‬ﮐﺎرﺑﻪدهﺳـﺘﺎﻧﯽ ﺋ‪‬ـﺮان ﻟـﻪ ﻻﯾـﻪک‬ ‫ﺑــﻪ ﺑ‪‬وﮐﺮدﻧــﻪوهی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ھﻪڕهﺷــﻪﯾﺎن ﻟــﻪ ھــﻪﻣﻮو ﻧﺎوﭼــﻪ و ﺑﻪﺷــﻪﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑــﻪی دﻧﯿــﺎ دهﮐــﺮد‪ ،‬و ﻟــﻪ ﻻﯾــﻪﮐﯽ دﯾﮑــﻪ ﻧــﻪﯾﺎران و‬ ‫ڕهﺧﻨﻪﮔﺮاﻧﯽ ﻧ‪‬ﻮﺧﯚ‪ ،‬ﮐﻪ ﺧﻮازﯾﺎری ﻣﺎﻓﻪﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟﻪدوای ﺳﻪرﮐﻪوﺗﻨﯽ ڕاﭘﻪڕﯾﻦ ﺑﻮون‪ ،‬ﺳﻪرﮐﻮوت دهﮐﺮد‪.‬‬ ‫ﮐﯚﻣــﻪ‪‬ﮑﯽ زۆر ﻟﻪڕهﺧﻨــﻪﮔﺮاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻣﺎوهﯾــﻪﮐﯽ ﮐــﻮرت دوای ﺳــﻪرﮐﻪوﺗﻨﯽ ڕاﭘــﻪڕﯾﻦ ﻟﻪﻻﯾــﻪن ﺻــﺎدق ﺧﻠﺨــﺎﻟﯽ ﮐــﻪ دهﺳــﻪ‪‬ﺗﯽ ﺗــﻪواوی‬ ‫ﻟﻪﻻﯾﻪن ڕ‪‬ﺒﻪری ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺋﻪوﮐﺎت ﺋﺎﯾﻪﺗﻮ‪ ‬ﺧﻮﻣﻪﯾﻨﯽ ﭘ‪‬ﺪرا ﺑﻮو‪ ،‬ﻟﻪ ﺳـ‪‬ﺪاره دران‪ .‬ﺧـﻪ‪‬ﮏ ﻟـﻪ دژی ﺷـﺎ ڕاﭘـﻪڕﯾﻨﯿﺎن ﮐـﺮد‪ ،‬ﺑـﯚ‬ ‫ﺋــﺎزادی و دهﺳــﺘﻪﺑﻪر ﮐﺮدﻧــﯽ دﯾﻤﯚﮐﺮاﺳــﯽ‪ ،‬ﺑــﻪ‪‬م دهﺳــﻪ‪‬ﺗﺪاراﻧﯽ ﺋ‪‬ــﺮان ھﻪو‪‬ﯿﺎﻧــﺪا ﺑــﻪ ﮔــﻪوره ﮐﺮدﻧــﻪوهی ﻣﻪﺗﺮﺳــﯿﻪﮐﺎﻧﯽ دهرهﮐــﯽ‪ ،‬ﺑﺎﻧﮕﻪﺷــﻪی ھــﻪﻣﻮو ﻣﻮﺳــ‪‬ﻤﺎﻧﺎن‪ ،‬ﺑــﻪ ﺗﺎﯾﺒــﻪت‬ ‫ﻟﻪﻋ‪‬ﺮاق‪ ،‬ﻋﻪرهﺑﺴﺘﺎﻧﯽ ﺳﻌﻮدی‪ ،‬ﮐﻮوهﯾﺖ‪ ،‬و و‪‬ﺗﺎﻧﯽ دﯾﮑﻪی ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﺎن دهﮐـﺮد ﺑﯚڕاﭘـﻪڕﯾﻦ ﻟـﻪ دژی دهﺳـﻪ‪‬ﺗﺪاراﻧﯽ و‪‬ﺗـﻪﮐﺎﻧﯿﺎن‪ .‬ﺋـﻪم دۆﺧـﻪ ھـﻪﻣﻮو ﻧﺎوﭼﻪﮐـﻪ ﺗﻮوﺷـﯽ ﻗـﻪﯾﺮاﻧﯽ‬ ‫ﻧﺎﺳﻪﻗﺎﻣﮕﯿﺮی ﮐﺮد‪ ،‬و ﺑﻮو ﺑﻪھﯚی ﺧﻮ‪‬ﻘﺎﻧﯽ ﮐ‪‬ﺸﻪی ﮔﻪوره ﺑﯚ ھﻪﻣﻮو ﻧﺎوﭼـﻪ‪ .‬ﺳـﻪرﮐﻮوﺗﯽ ﻧـﻪﯾﺎراﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳـﯽ ھﺎوﮐـﺎت ﺑـﻮو ﻟﻪﮔـﻪڵ ﺋـﻪو ﮐﻪﺷـﻮھﻪواﺗﻮوﻧﺪه ﮐـﻪﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴـﻼﻣﯽ ﻟـﻪ‬ ‫ھﻪﻣﻮو ﻧﺎوﭼﻪدا ﺧﻮ‪‬ﻘﺎﻧﺪ ﺑﻮوی ‪.‬‬

‫‪47‬‬

‫ﯾﺎدی ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﺎراﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﻟﻪ وﻻﺗﯽ ﺳﻮﯾﺲ ﺑﻪرز ڕاﮔﯿﺮا‬ ‫ڕۆژی ﯾﻪﮐﺸﻪﻣﻤﻪ ‪ 6/27‬ﻟﻪ ﺑﻨﮑﻪی ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﻪی ﮐﻮردان ﻟﻪ ﻧﺰﯾﮏ ﺷﺎری ﺋﺎراو‪ ،‬ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﺳﻮﯾﺴﯽ ھﻪرﯾﻪک ﻟﻪ ﭼـﺎود‪‬ﺮی ﮐﻮردۆﺳـﺎﯾﺪ – ﭼـﺎک‪ ،‬ﮐﯚﻣﻪ‪‬ـﻪی زهﺣﻤﻪﺗﮑ‪‬ﺸـﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن‪،‬‬ ‫ﺣﯿﺰﺑــﯽ د‪‬ﻤــﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن‪ ،‬ﺳــﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺧــﻪﺑﺎﺗﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺋ‪‬ــﺮان ﯾــﺎد‪‬ﮑﯽ ﭘــ‪ ‬ﺷــﮑﯚ ﺑــﯚ‬ ‫ﺑﯿﺴﺘﻮﺳـــ‪ ‬ﺳـــﺎ‪‬ﻪی ﮐﺎرهﺳـــﺎﺗﯽ ﮐﯿﻤﯿﺎﺑـــﺎراﻧﯽ ﺷـــﺎری ﺳﻪردهﺷـــﺖ و ڕهﺷـــﻪھﻪرﻣ‪ ‬و ﻧﺎوﭼـــﻪﮐﺎﻧﯽ‬ ‫دهوروﺑــــﻪری‪ ،‬ﺳــــﺎزﮐﺮا‪ ،‬ﮐــــﻪ ﻟــــﻪ ﺑــــﻪرواری ‪28‬ی ﺟــــﯚﻧﯽ ‪ 1987‬دا و ﻟــــﻪ ﻻﯾــــﻪن ﻓﺮۆﮐــــﻪ‬ ‫ﻣﻪرﮔﻮهﺷ‪‬ﻨﻪﮐﺎﻧﯽ رژ‪‬ﻤﯽ ﺑﻪﻋﺴﯽ روﺧﺎوهوه روﯾﺪا‪.‬‬ ‫ﺳﻪرهﺗﺎ ﻣﻪراﺳﯿﻤﻪﮐﻪ ﺑﻪ ﭼﻪﻧﺪ ﺧﻮﻟﻪﮐ‪‬ﮏ وهﺳﺘﺎن ﺑﯚ ﮔﯿﺎﻧﯽ ﺳﻪرﺟﻪم ﺷﻪھﯿﺪاﻧﯽ ڕ‪‬ﮕـﺎی رزﮔـﺎری‬ ‫ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﮔﺸﺘﯽ و ﺷـﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﺋـﻪو ﮐﺎرهﺳـﺎﺗﻪ ﺑـﻪ ﺗﺎﯾﺒـﻪﺗﯽ دهﺳـﺘﯽ ﭘ‪‬ﮑـﺮد‪ ،‬ﭘﺎﺷـﺎن وﺗـﺎری‬ ‫ھﺎوﺑﻪﺷــﯽ ھــﻪرﭼﻮار ﻻﯾــﻪﻧﯽ ر‪‬ﮑﺨــﻪری ﻣﻪراﺳــﯿﻤﻪﮐﻪ ﻟــﻪ ﻻﯾــﻪن ھﯿــﻮا ﻧﺎﺳــﯿﺤﻪوه ﺧﻮ‪‬ﻨﺪراﯾــﻪوه‪،‬‬ ‫دواﺗــﺮ ﮐــﺎک ﻓــﺎزڵ ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﺑــﻪ دهﻧﮕــﻪ ﺧﯚﺷــﻪﮐﻪی و ﺑــﻪ ﯾﺎرﻣــﻪﺗﯽ ﮐﯚر‪‬ــﮏ ھﯚﻧﺮاوهﯾــﻪﮐﯽ ﺑــﻪو‬ ‫ﺑﯚﻧﻪﯾــﻪوه ﭘ‪‬ﺸــﮑﻪش ﮐــﺮد‪ ،‬ﮐــﻪ ﺟ‪‬ﮕــﻪی ﺳــﻪرﻧﺠﯽ ﺋﺎﻣــﺎدهﺑﻮان ﺑــﻮو‪ .‬ﺋﯿﻨﺠــﺎ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﻓــﻪوزی ره‬ ‫رﻣﺰﯾﯽ ﺑﺎﺑﻪﺗ‪‬ﮑﯽ ﻟ‪‬ﮑﯚ‪‬ﯿﻨﻪوهی ﻟﻪﺳﻪر ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪﮐﻪ ﺧﻮ‪‬ﻨﺪهوه‪ .‬ﭘﺎﺷﺎن ﮐـﺎک رهﺣﻤـﺎن‪ .‬ﺋﯿﺒـﺮاھﯿﻢ‬ ‫زاده‪ .‬ھﻪﻧــﺪ‪‬ﮏ ﯾــﺎدهوهری ﮐــﺎﺗﯽ ﮐﺎرهﺳــﺎﺗﻪﮐﻪی ﮔ‪‬ﺮاﯾــﻪوه و ھﯚﻧﺮاوهﯾﻪﮐﯿﺸــﯽ ﻟﻪﺳــﻪر ﺋــﻪو ﻣﻪرﮔﻪﺳــﺎﺗﻪ ﭘ‪‬ﺸــﮑﻪش ﮐــﺮد‪ .‬ﭘﺎﺷــﺎن ﻓﯿﻠﻤ‪‬ﮑــﯽ دۆﮐﯿــﯚﻣ‪‬ﻨﺘﯽ ﻟﻪﺳــﻪر ﮐﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﻪﮐــﻪ ﺑــﻪ‬ ‫ﭘﺮؤژﯾﮑﺘﯚر ﻧﻤﺎﯾﺸﮑﺮا‪ ،‬دواﺗﺮ ھﻪﭬﺎڵ ﻣﻪﻣﻪد ﻧﻮ‪‬ﻨﻪری ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﻪی ﮐﻪﻟﺘﻮری ﮐﻮردان ﻟﻪ ﺋﺎراو وﺗﺎر‪‬ﮑﯽ ﭘ‪‬ﺸﮑﻪش ﮐﺮد‪ ،‬ﺑﻪ دوای ﺋﻪودا ﮐﺎک ﮐﺎوه ورﻣ‪‬‬ ‫ھﻮﻧﻪرﻣﻪﻧﺪ وﺳﯿﺎﺳﺖواﻧﯽ رۆژھﻪ‪‬ﺗﺖ وﺗﺎر‪‬ﮑﯽ دا و ﺑﻪ دهﻧﮕﻪ زو‪‬ﻪﮐﻪﺷﯽ ﻻواﻧﻪوهﯾﻪﮐﯽ ھﻪﺳﺘﮫﻪژ‪‬ﻨﯽ ﭘ‪‬ﺸﮑﻪﺷﯽ ﺋﺎﻣﺎدهﺑﻮوان ﮐﺮد ‪.‬‬ ‫ﻧﻮ‪‬ﻨﻪراﻧﯽ ھﻪر ﯾﻪک ﻟﻪ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن‪ ،‬ﺑﺰوﺗﻨﻪوهی ﮔﯚڕان‪ ،‬ﯾﻪﮐﮕﺮﺗﻮی ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ﭘﻪﯾﺎﻣﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻧﺎردﺑﻮو‪ ،‬ﻟﻪﺑﻪر ﮐﻪﻣﯽ ﻣﺎوه ﻧﻪﺧﻮ‪‬ﻨﺪراﻧﻪوه‪.‬‬ ‫ﺷﺎﯾﻪﻧﯽ ﺑﺎﺳﻪ ﻣﻪراﺳﯿﻤﻪﮐﻪ ﺑﻪ ﮔﯿﺎﻧ‪‬ﮑﯽ ﮐﻮرداﻧﻪی ﺑﻪرز و ﻟﻪ ﻧ‪‬ﻮ ﭘﯿﺸﺎﻧﮕﺎﯾﻪﮐﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﺷﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﮐﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧـﺪا ﺑـﻪر‪‬ﻮهﭼﻮو‪ .‬ﺟـﻪﻣﺎوهر‪‬ﮑﯽ ﺑـﻪرﭼﺎوﯾﺶ ﻟـﻪ ﮐـﻮرداﻧﯽ ھـﻪر ﭼـﻮار‬ ‫ﭘﺎرﭼﻪ ﺋﺎﻣﺎدهی ﯾﺎدهوهرﯾﯿﻪﮐﻪ ﺑﻮون‪.‬‬ ‫دهﮐﺮ‪‬ﯿــﺖ ﺑ‪‬ــﯿﻦ ﻟــﻪ و‪‬ﺗــﯽ ﺳﻮﯾﺴــﺪا ﺋﻪﻣــﻪ ﺑــﯚ دووهم ﺟــﺎره ﻟــﻪ ﻣ‪‬ــﮋووی ﺋــﻪو ﮐﺎرهﺳــﺎﺗﻪدا ﯾــﺎدی دهﮐﺮ‪‬ﺘــﻪوه‪ ،‬ﮐــﻪ ھــﻪﻣﺎن ﺋــﻪو ﻻﯾﻪﻧــﻪ ﻧﺎوﺑﺮاواﻧــﻪ ﺳــﺎزﯾﺎن ﮐﺮدﺑــﻮو‪ .‬ﺋﻪﻣﺴــﺎ‪‬ﯿﺶ‬ ‫ﻟﻪﺳﻪرﺗﺎﺳﻪری و‪‬ﺗﺎﻧﯽ ﺋﻪوروﭘﺎدا ﺗﻪﻧﯿﺎ ﻟﻪم و‪‬ﺗﻪدا ﺋﻪو ﯾﺎده ﮐﺮاﯾﻪوه‪.‬‬ ‫ﺣﯿﺰﺑﯽ د‪‬ﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن‬ ‫ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﻪی زهﺣﻤﻪﺗﮑ‪‬ﺸﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن‬ ‫ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺧﻪﺑﺎﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋ‪‬ﺮان‬ ‫ﭼﺎود‪‬ﺮی ﮐﻮردۆﺳﺎﯾﺪ – ﭼﺎک‬

‫‪22‬ﺳﺎ‪‬ﻪی ﯾﺎدی ﮐﯿﻤﯿﺎ ﺑﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ‬ ‫ﯽ‬ ‫ڕژﯾﻤـﯽ‬ ‫‪22‬ﺳـﺎڵ ﻟـﻪ ﻣﻪوﺑـﻪر ﺷـﺎره ﺧﻨﺠﯿﻼﻧﻪﮐـﻪی ﺳﻪردهﺷـﺖ و ﭼﻪﻧـﺪ ﮔﻮﻧـﺪی دهورﺑـﻪری ﮐﻪوﺗـﻪ ﺑـﻪر ھﯿﺮﺷـﯽ دڕﻧﺪاﻧـﻪی ﻓ‪‬ۆﮐـﻪ ﺷـﻪڕﮐﻪرهﮐﺎﻧﯽ‬ ‫ﺑﻪﻋﺴــﯽ ﻋ‪‬ــ‪‬اق و ﮐﯿﻤﯿــﺎ ﺑــﺎران ﮐــﺮا‪ .‬ﻟــﻪو ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗــﻪ دڕﻧﺪاﻧﻪﯾــﻪ دا ﺳــﻪدان ﮐــﻪس ﮔﯿﺎﻧﯿــﺎن ﻟــﻪ دهﺳــﺖ دا‪ ،‬ھــﻪزاران ﮐــﻪس ﺑﺮﯾﻨــﺪار ﺑــﻮون و‬ ‫ھﻪزاراﻧﯿﺶ ﺗﺎ دڕ‪‬ﮋاﯾﯽ ﺗﻪﻣﻪﻧﯿﺎن ﺋﺎﺳﻪواری ڕهواﻧﯿﯽ ﺋﻪو ﮐﺮدهوه دژی ﻣﺮۆﭬﺎﯾﻪﺗﯿﯿﻪﯾﺎن ﻟﻪ ڕهواﻧﯿﺎن دا دهﻣ‪‬ﻨ‪.‬‬ ‫ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ و دهوروﺑﻪری ھﻪﻣﯿﺸﻪ ﻣﻪ‪‬ﺒﻪﻧﺪی ﺋـﺎزادﯾﺨﻮازاﻧﯽ ﮔـﻪﻟﯽ ﮐـﻮرد و ﺗﻪﻧﺎﻧـﻪت ﮔـﻪﻻﻧﯽ دﯾﮑـﻪی ﻧﺎوﭼـﻪش ﺑـﻮوه‪ .‬ﻟـﻪ ھـﻪﻣﻮ ﮔﯚﺷـﻪ و‬ ‫ﮐﻪﻧﺎرهﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ڕا ﭘﯿﺸﻤﻪرﮔﻪی ﮐﻮرد ﺑﯚ ﺣﻪﺳﺎﻧﻪوه و ﺧﯚ ﺋﺎﻣﺎده ﮐﺮدﻧﻪوه ﭘﺎ‪‬ﯽ وه ﭼﯿﺎ ﺳـﻪر ﺑـﻪرزهﮐﺎﻧﯽ ﺋـﻪو ﻧﺎوﭼﻪﯾـﻪ داوه‪ .‬ﻧﺎوﭼـﻪی‬ ‫ﺳﻪردهﺷﺖ ﻣﻪ‪‬ﺒﻪﻧﺪی ﮔﻪﻟ‪‬ﮏ ﻗﺎرهﻣﺎﻧﯽ ڕ‪‬ﮕﺎی ڕزﮔﺎری ﮔﻪﻟﯽ ﮐﻮرده و ﺗﺎ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎﺷﯽ ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﺑ‪ ‬ﺑﻪ ﮔﻮ‪‬ﺮهی ژﻣﺎرهی داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯽ‪ ،‬دهﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑ‪‬ﻦ زۆرﺗﺮﯾﻦ ڕ‪‬ـﮋهی ﮐـﺎدری ﺳﯿﺎﺳـﯽ و‬ ‫ﭘ‪‬ﺸﻤﻪرﮔﻪی ﻟﻪ ﻧ‪‬ﻮ ڕﯾﺰی ﺗ‪‬ﮑﯚﺷﻪراﻧﯽ ڕ‪‬ﮕﺎی ڕزﮔﺎرﯾﯽ ﮔﻪﻟﯽ ﮐﻮرد ﻟﻪ ڕۆژھﻪ‪‬ﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن دا ھﻪﯾﻪ‪.‬‬

‫‪46‬‬

‫ﮐﯿﻤﯿﺎ ﺑﺎران ﻛﺮدﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ‪ ،‬ﻣﻪرﮔﻪﺳﺎﺗ‪‬ﻜﯽ ﻟﻪ ﺑﯿﺮ ﻧﻪﻛﺮاو‬ ‫ﻣﺎد‪‬ﺢ ﺋﻪﺣﻤﻪدی‬ ‫رۆژی ‪7‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪڕی ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪1366‬ی ھﻪﺗﺎوی‪ ،‬ﻟﻪ ﮔﻪرﻣﻪی ﺷﻪڕی ﻧ‪‬ﻮان دوو ر‪‬ﮋﯾﻤﯽ دژه ﻛﻮردی ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ و ﺑﻪﻋﺴﯽ ﻋ‪‬ـﺮاق دا‪ ،‬ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ ﻛﻪوﺗـﻪ ﺑـﻪر ﭘـﻪﻻﻣﺎر و‬ ‫ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ر‪‬ﮋﯾﻤﯽ روﺧﺎوی ﺑﻪﻋﺴﻪوه ﻛﯿﻤﯿﺎﺑﺎران ﻛﺮا‪ .‬ﻟﻪ ﺋﺎﻛﺎﻣﯽ ﺋﻪم ﻛﯿﻤﯿﺎ ﺑﺎراﻧﻪدا‪ ،‬زﯾﺎﺗﺮ ﻟﻪ ‪ 1000‬ﻛـﻪس ﺑﻮوﻧـﻪ ﻗﻮرﺑـﺎﻧﯽ و ﺑﻪھـﻪزاران‬ ‫ﻛﻪﺳﯽ دﯾﻜﻪش ﺑﺮﯾﻨﺪار ﺑﻮون ‪.‬‬ ‫ﻣﻪرﮔﻪﺳﺎﺗﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﺑﺎران ﻛﺮدﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ﻟﻪ ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪1366‬دا ﻟﻪ ﺋﺎﻛﺎﻣﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧ‪ ‬و ﺷﻪڕی ﻧﺎڕهوای دوو ر‪‬ﮋﯾﻤﯽ ﺑـﻪﻋﺲ و ﻛﯚﻣـﺎری ﺋﯿﺴـﻼﻣﯿﺪا‬ ‫ﺧﯚ‪‬ﻘـﺎ‪ .‬ﺑـﻪ واﺗﺎﯾــﻪﻛﯽ دﯾﻜـﻪ ﺳﻪردهﺷـﺖ ﻟــﻪو ﻛﺎﺗـﻪدا ﺑــﻮوه ﮔﯚڕهﭘـﺎﻧﯽ ﺷـﻪڕهﻛﻪ و ﺑــﻪم ﺟـﯚره ﺑـﻮوه ﻗﻮرﺑــﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳـﻪﺗﻪ ﺷــﻪڕﺋﺎﻣ‪‬ﺰهﻛﺎﻧﯽ دوو‬ ‫ر‪‬ﮋﯾﻤﯽ دژه ﻛﻮردی ﺑﻪﻋﺲ و ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ‪ .‬ھﺎوﻛﺎت ﻧﺎﺑ‪ ‬ﺋﻪوهش ﻟـﻪ ﺑﯿـﺮ ﺑﻜـﻪﯾﻦ ﻛـﻪ ﺋـﻪو ﻛﺎﺗـﻪ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ وهك ﮔﯚڕهﭘﺎﻧ‪‬ـﻚ ﺑـﯚ‬ ‫ﻣﻠﻤﻼﻧ‪ ‬ﻧ‪‬ﻮان ﺑﻪﻋﺲ و ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ زۆر ﻣﻪﺑﻪﺳﺘﺪاراﻧﻪ دﯾﺎری ﻛﺮا ﺑﻮو‪ .‬ﺋﻪو ﻛﺎت ھﻪر دوو ر‪‬ﮋﯾﻤﻪﻛﻪ ﺑﻪ ﺟﯿﺎ وهك ھﻪﻣﯿﺸﻪ ﺑﻪ ﺗﻮﻧـﺪی‬ ‫ﺳﻪرﻛﻮﺗﯽ ﺑﺰووﺗﻨﻪوهی ﻛﻮردﯾﺎن ھﻪم ﻟﻪ ﺑﺎﺷﻮور و ھﻪم ﻟﻪ رۆژھﻪ‪‬ﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دهﻛﺮد‪ ،‬ﺑﯚﯾﻪ ﺑﯚﯾﺎن ﮔﺮﻧـﮓ ﺑـﻮو ﻛـﻪ ﻣﻪﯾـﺪاﻧﯽ ﺷـﻪڕهﻛﻪﯾﺎن ﻛﻮردﺳـﺘﺎن ﺑـ‪ .‬ﺋﻪﻣـﻪش ﻟـﻪ ﻣ‪‬ـﮋوودا‬ ‫ﺳﻪﻟﻤﺎوه ﻛﻪ ھﻪﻣﯿﺸﻪ ﺋﻪو داﮔﯿﺮﻛﻪراﻧﻪی ﻛﻪ ﻛﻪوﺗﻮوﻧﻪﺗﻪ ﺷﻪڕ و ﻛ‪‬ﺸﻪوه ﻟﻪﮔﻪڵ ﯾﻪﻛﺪﺗﺮ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺎن ﻛﺮدۆﺗﻪ ﻣﻪﯾﺪاﻧﯽ ﺷﻪڕی ﺧﯚﯾﺎن و ﻟﻪو ﻧ‪‬ﻮاﻧﻪدا ھﻪر ﻛﻮرد ﺑﯚﺗﻪ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ‪.‬‬ ‫ﻛﺎرهﺳﺎﺗﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﺑﺎران ﻛﺮدﻧﯽ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ ﻟـﻪ ﺳـﺎ‪‬ﯽ ‪1366‬دا ﺑـﻪ ﭘ‪‬ـﯽ ﯾﺎﺳـﺎی ﻧ‪‬ﻮدهو‪‬ـﻪﺗﯽ دهﭼ‪‬ﺘـﻪ ﺧﺎﻧـﻪی ﺗـﺎوان دژی ﻣﺮﭬﺎﯾـﻪﺗﯽ و ژﯾﻨﯚﺳـﺎﯾﺪهوه‪ .‬ﭼﻮﻧﻜـﻪ ﭘـﺎش ﺟـﻪﻧﮕﯽ‬ ‫ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﯾﻪﻛﻪم‪ ،‬ﻟﻪ ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪1925‬دا ﺑﻪ ﭘ‪‬ﯽ ﭘﺮۆﺗﯚﻛﯚﻟﯽ ژ‪‬ﻨ‪‬ﻒ ﻛﻪ‪‬ﻚ وهرﮔﺮﺗﻦ ﻟﻪ ﭼﻪﻛﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻗﻪدهﻏﻪ ﻛﺮا‪ .‬ﻛﻪﭼﯽ دوای ‪ 62‬ﺳﺎڵ ﺑـﻪ ﺷـ‪‬ﻮهﯾﻪﻛﯽ دڕﻧﺪاﻧـﻪ و ﺑـ‪ ‬ﺑﻪزهﯾﯿﺎﻧـﻪ‬ ‫و ﺑﻪرﺑ‪‬و ﺋﻪم ﭼﻪﻛﻪ دژی ﺧﻪ‪‬ﻜﯽ ﺑـ‪ ‬ﺗـﺎواﻧﯽ ﺳﻪردهﺷـﺖ ﺑـﻪﻛﺎر ھ‪‬ﻨـﺮا‪ .‬ﺟﮕـﻪ ﻟﻪﻣـﻪش ﻛﯿﻤﯿﺎﺑـﺎران ﻛﺮدﻧـﯽ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ ﺑـﻪ ﭘ‪‬ـﯽ ﺑ‪‬ﯾﺎرﻧﺎﻣـﻪی ﺳـﺎ‪‬ﯽ ‪ 1948‬دهﭼ‪‬ﺘـﻪ ﺧﺎﻧـﻪی‬ ‫ژﯾﻨﯚﺳﺎﯾﺪی ﺳﻮورهوه و دهﺑ‪ ‬ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﺪهران و ﺧﯚ‪‬ﻘ‪‬ﻨﻪراﻧﯽ ﺗﺎواﻧﻪﻛﻪش ﻟﻪ دادﮔﺎﯾﻪﻛﯽ ﻧ‪‬ﻮﻧﻪﺗﻪوهﯾﯽ ﯾﺎن ﻧ‪‬ﻮﺧﯚﯾﯿﺪا ﺳﺰا ﺑﺪر‪‬ﻦ‪.‬‬ ‫ﺑﻪراﻧﺒﻪر ﺑﻪ ﻛﺎرهﺳﺎﺗﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﺑﺎران ﻛﺮدﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ‪ ،‬و‪‬ﺗﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎن و ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪ ﺑ‪‬ﺪهﻧﮓ و ﺑـﻮون و ھﻪ‪‬ﻮ‪‬ﺴـﺘ‪‬ﻜﯽ ﺋـﻪوﺗﯚ ﻧﻪھﺎﺗـﻪ ﮔـﯚڕێ ﻛـﻪ ر‪‬ﮕـﺎ ﻟـﻪ دوو ﭘﺎﺗﺒﻮوﻧـﻪوهی‬ ‫ﺋﻪم ﺟﯚره ﺗﺮاژﯾﺪﯾﺎﯾﺎﻧﻪ ﺑﮕﺮێ و ھﻪر ﺋﻪم ﺑ‪‬ﺪهﻧﮕﯿﻪش ﺑﻮوه ھﯚی ﺋﻪوهی ﻛﻪ ر‪‬ﮋﯾﻤﯽ ﺑﻪﻋﺲ ﺳﺎ‪‬ﻚ دواﺗﺮ ﺋـﻪم ﭼﻪﻛـﻪ ﻗﻪدهﻏـﻪ ﻛـﺮاوه ﻟـﻪ ﺋﺎﺳـﺘ‪‬ﻜﯽ ﺑـﻪرﻓﺮاواﻧﺘﺮدا دژی ﺧـﻪ‪‬ﻜﯽ‬ ‫ﺑ‪ ‬ﺗﺎواﻧﯽ ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠﻪ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﮫ‪‬ﻨ‪.‬‬ ‫ﺗﺎ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ ﻛﻪ ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ ﺳﺎڵ ﺑﻪ ﺳﻪر ﺋﻪو ﻣﻪرﮔﻪﺳﺎﺗﻪدا ﺗ‪‬ﺪهﭘﻪڕێ‪ ،‬ﻟﻪ ھﯿﭻ دادﮔﺎﯾﻪﻛﯽ ﻧ‪‬ﻮﺧﯚﯾﯽ و ﻧ‪‬ﻮﻧﻪﺗﻪوهﯾﯿﺪا دۆﺳﯿﻪی ﻛﯿﻤﯿﺎﺑﺎران ﻛﺮدﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﻧﻪھﺎﺗﯚﺗﻪ ﮔـﯚڕێ‪،‬‬ ‫ﺗﺎ ﺋﻪوهی ﺧﯚ‪‬ﻘ‪‬ﻨﻪراﻧﯽ ﺋﻪم ﻛﺮدهوه ﻧﺎﻣﺮۆﭬﺎﻧﻪﯾﻪ ﺑﻪ ﺳﺰای ﺧﯚﯾﺎن ﺑﮕﻪ‪‬ﻨﺪر‪‬ﻦ ‪.‬‬ ‫ﺋ‪‬ﺴﺘﺎﻛﻪش ﻛﻪ ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ ﺳﺎڵ ﺑﻪﺳﻪر ﺋﻪو ﻣﻪرﮔﻪﺳﺎﺗﻪدا ﺗ‪‬ﺪهﭘﻪڕێ‪ ،‬ﻛﺎرﯾﮕﻪری ﻛﯿﻤﯿﺎﺑﺎران ﻛﺮدﻧﯽ ‪7‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪڕ ﺑﻪ ﺳـﻪر ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺘﻪوه ﻣـﺎوه و زۆرن ﺋﻪواﻧـﻪی ﻛـﻪ ﺑـﻪ ھـﯚی‬ ‫ﺋﻪو ﻛﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﻪوه ﻛﻪم ﺋﻪﻧﺪاﻣﺒﻮون و ﺋ‪‬ﺴﺘﺎش ﺑﻪ دهﺳﺖ ﺋ‪‬ﺶ و ﺋﺎزارهوه دهﻧﺎ‪‬ﻦ‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ﻛﯚﺗﺎﯾﯿﺪا ﻣﺎوهﺗﻪوه ﺑ‪‬ﯿﻦ ﻛﻪ دروﺳﺘﻪ و‪‬ﺗﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪ و دهوروﺑﻪر ﺑﻪراﻧﺒﻪر ﺑﻪو ﻣﻪرﮔﻪﺳﺎﺗﻪ ﺑ‪‬ﺪهﻧﮓ ﺑـﻮون و ﺗـﺎ ﺋ‪‬ﺴـﺘﺎش ﺧﯚ‪‬ﻘ‪‬ﻨـﻪراﻧﯽ ﺋـﻪم ﻛﺮدهوهﯾـﻪ ﻟـﻪم ﭘ‪‬ﻮهﻧﺪﯾﯿـﻪدا‬ ‫ﺑﻪ ﺳﺰای ﺧﯚﯾﺎن ﻧﻪﮔﯿﺸﺘﻮون‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م ﺑﯚ ھﻪﻣﯿﺸﻪ ﯾﺎدی ﺋﻪو ﻣﺮۆﭬﺎﻧﻪی ﻛﻪ رۆژی ‪7‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪڕ ﺑﻮوﻧﻪ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ دهﺳﺘﯽ ﺧﻮ‪‬ﻨﻤﮋاﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟﻪ د‪‬ـﯽ ھـﻪﻣﻮو ﻛـﻮرد‪‬ﻜﯽ ﻧﯿﺸـﺘﻤﺎﻧﭙﻪروهردا‬ ‫دهﻣ‪‬ﻨ‪ ‬و ﺋﻪو ﻣﻪرﮔﻪﺳﺎﺗﻪ ﺗﺎ‪‬ﻪ ﻟﻪ ﻣ‪‬ﮋووی ﻛﻮرد دا ﻟﻪ ﺑﯿﺮ ﻧﺎﻛﺮێ‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ر‪‬ﻮڕهﺳﻤ‪‬ﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪت دا ﯾﺎدی ﺑﯿﺴﺖ ﺳﺎ‪‬ﻪی ﺑﯚردﻣﺎﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ﻛﺮاﯾﻪوه‬ ‫ﻟﻪ ر‪‬ﻮڕهﺳﻤ‪‬ﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪت دا ﯾﺎدی ﺑﯿﺴﺖ ﺳﺎ‪‬ﻪی ﺑﯚردﻣﺎﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ﻛﺮاﯾﻪوه‬ ‫ﻟﻪ ر‪‬ﻮڕهﺳﻤ‪‬ﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪت دا ﻟﻪ ﺑﻨﻜﻪی دهﻓﺘﻪری ﺳﯿﺎﺳﯽ ﯾﺎدی ﺑﯿﺴﺖ ﺳﺎ‪‬ﻪی ﺑﯚردﻣﺎﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﻟﻪﻻﯾﻪن ر‪‬ﮋﯾﻤﯽ ﺑﻪﻋﺴﻪوه ﻛﺮاﯾﻪوه ‪.‬‬

‫ﺳﻪرﭼﺎوه ‪ :‬ﻣﺎ‪‬ﭙﻪری ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﮐﻮرد ‪ /‬ڕ‪‬ﮑ‪‬وﺗﯽ ‪ 28 :‬ی ﺟﯚﻧﯽ ‪2010‬‬

‫‪45‬‬

‫ﻟ‪‬ﮑﯚ‪‬ﯿﻨﻪوهی ﻟﻪﺳﻪر ﺑﮑﺮ‪‬ﺖ و ﺗﺎواﻧﺒﺎراﻧﯽ ﺑﻪ دادﮔﺎ ﺑﮕﻪﯾﻪﻧﺮ‪‬ﻦ ﺗﺎ ﺳﺰای رهوای ﺧﯚﯾﺎن وهرﺑﮕﺮن ‪.‬‬ ‫ﺧﯚﺷﺒﺨﺘﺎﻧﻪ ﻟﻪﻛﺎﺗ‪‬ﻜﺪا ﺑﻪرهو ﯾﺎدی ‪ 23‬ﺳﺎ‪‬ﻪی ﺋﻪم ﺗﺎواﻧﻪ دهڕۆﯾﻦ ‪,‬ﻟﻪﻛﯚﻧﮕﺮهی دادﮔﺎی ﺗﺎواﻧﯽ ﻧ‪‬ﻮدهو‪‬ﻪﺗﯽ ﻟﻪﺷﺎری ﻛﻪﻣﺒﺎﻻی ﺋﯚﮔﻪﻧﺪا "‪ 31.5‬ﺑـﯚ ‪,"10.6‬ﺑـﻪﻛﺎر ھ‪‬ﻨـﺎﻧﯽ ﭼـﻪﻛﯽ‬ ‫ﻛﯿﻤﯿـﺎوی ﻟــﻪﻣﻠﻤﻼﻧ‪ ‬ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿــﻪﻛﺎن وهك ﺗـﺎواﻧﯽ ﺟــﻪﻧﮓ ﭘﻪﺳــﻪﻧﺪﻛﺮا‪ ،‬ﺋﻪﻣــﻪش ﺑـﻪ ھــﻪﻧﮕﺎو‪‬ﻜﯽ ﮔــﻪوره ﺑــﯚ ﻣﺮۆﭬﺎﯾـﻪﺗﯽ دهزاﻧــﯿﻦ‪ ،‬ﺑــﯚ ﻗﻪدهﻏــﻪﻛﺮدﻧﯽ ﭼـﻪﻛﯽ ﻛﯿﻤﯿــﺎوی ﻟــﻪ ﺗــﻪواوی‬ ‫ﺟﯿﮫﺎﻧﺪا‪ ،‬ھﻪﻧﮕﺎو‪‬ﻜﯽ ﻣﻪزﻧﻪ ﺑﯚ دوﺑﺎره ﻧﻪﺑﻮﻧﻪوهی )ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠﻪﻛﺎن و ﺳﻪردهﺷﺘﻪﻛﺎن‪ ,‬ﺷ‪‬ﺦ وهﺳﺎﻧﺎﻧﻪﻛﺎن وﮔﯚﭘﺘﻪﭘﻪﻛﺎن و زهرده‪-‬ﻛﺎن ‪,‬ﺳﻮ‪‬ﯿﺴﻨﺎﻧﻪﻛﺎن و‪.....‬ھﺘﺪ ﻟﻪﺋﺎﯾﻨﺪهدا ‪(.‬‬ ‫ھﻪر ﻟ‪‬ﺮهوه ﮔﻠﻪﯾﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﻟﻪ ھﻪﻧﺪ‪‬ﮏ ﻟـﻪ ﭘـﺎرت و ڕ‪‬ﻜﺨـﺮاوه ﺳﯿﺎﺳـﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚرھـﻪ‪‬ﺗﯽ ﻛﻮردﺳـﺘﺎﻧﻤﺎن دهردهﺑـ‪‬ﯾﻦ‪ ،‬ﮐـﻪ وهﮐـﻮ ﭘ‪‬ﻮﯾﺴـﺖ ﮔﺮﻧﮕـﯽ ﺑـﻪم ﮐﺎرهﺳـﺎﺗﻪ ﮔﻪورهﯾـﻪ ﺑـﯚ ﺑـﻪ‬ ‫دادﮔﺎﮔﻪﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺗﺎواﻧﺒﺎران و ﮔﻪﯾﺎﻧﺪﻧﯽ دۆﺳﯿﯿﻪﮐﻪی ﺑﻪ دادﮔﺎی ﺑﺎ‪‬ی ﺗﺎواﻧﻪﮐﺎن ﻟﻪ ﺑﻪﻏﺪا ﯾﺎن دادﮔﺎﯾﻪﮐﯽ ﻧ‪‬ﻮدهو‪‬ﻪﺗﯽ ﻧﺎدهن‪ .‬ﻟﻪ راﺳﺘﯿﺪا ﺑ‪‬ﺪهﻧﮕﯽ ﺋـﻪوان ﻟـﻪ ﺋﺎﺳـﺖ ﺋـﻪم دۆزه‬ ‫ﮔﺮﻧﮕﻪ و ﮔﺮﻧﮕﯽ ﻧﻪداﻧﯿﺎن ﺑﻪم ﻛﺎرهﺳﺎﺗﻪ ﮔﻪورهﯾﻪ‪ ,‬ﻣﺎﯾﻪی ﻧﯿﮕﻪراﻧﯽ ﺋ‪‬ﻤﻪو ﺧﻪ‪‬ﻜﯽ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ و ﮔﻮﻧـﺪی ڕهﺷـﻪ ھـﻪرﻣ‪ ‬و ﺗـﻪواو ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿـﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﻜﻮژﯾﯿـﻪ ﻟـﻪ ڕۆژھـﻪ‪‬ﺗﯽ‬ ‫ﻛﻮردﺳﺘﺎن‪ ,‬ﺑﯚﯾﻪ داواﺗﺎن ﻟ‪‬ﺪهﻛﻪﯾﻦ ﺑﺎ ھـﻪﻣﻮوﻣﺎن ﯾﻪﻛﮕﺮﺗﻮواﻧـﻪ ﺳـﺎ‪‬ﻧﻪ ﺑـﻪرهو ﯾﺎدﻛﺮدﻧـﻪوهی ﻛﺎرهﺳـﺎﺗﯽ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿـﺎﻧﯽ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ‪ ,‬ﯾـﺎد‪‬ﻜﯽ وای ﺋـﻪو ﺗﺎواﻧـﻪ ﺑﻜﻪﯾﻨـﻪوه‪ ,‬ﻟـﻪ‬ ‫ﺋﺎﺳﺘﯽ ﮔﻪورهﯾﯽ ﺗﺎواﻧﻪﻛﻪ و ژﻣﺎرهی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎﻧﯽ و ﺗ‪‬ﻜﯚﺷﻪری و ﻣ‪‬ﮋووی ﭘ‪ ‬ﻟﻪ ﺷﺎﻧﺎزی ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺘﺪا ﺑ‪‬ﺖ‪.‬‬ ‫ﺑــﻪر‪‬ﺰان ﺋ‪‬ﻤــﻪ ﺋــﻪو ﻻﯾﻪﻧﺎﻧـﻪی ﮐــﻪ ﻟــﻪﺧﻮارهوه ﻧﺎوﻣــﺎن ھــﺎﺗﻮه و ﺑــﻪ ﺳــﺎزداﻧﯽ ﺋــﻪم ﻣﻪراﺳــﯿﻤﻪ ھﻪﺳــﺘﺎوﯾﻦ‪ ،‬ﻟــﻪ ھــﻪﻣﻮو ﻻﯾﻪﻧــﻪ ﮐــﻮردی و ﺋ‪‬ﺮاﻧــﯽ و ﻣﺮۆﭬﺪۆﺳــﺘﻪﮐﺎن‪ ،‬ﺑﻪﺗﺎﯾﺒــﻪﺗﯽ‬ ‫ر‪‬ﮑﺨﺮاوهﮐﺎﻧﯽ ﻣﺮۆﭬﺪۆﺳﺖ و ژﯾﻨﮕﻪﭘﺎر‪‬ﺰی ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ داواﮐﺎرﯾﻦ‪ ،‬ﮐﻪ‪:‬‬ ‫‪ -1‬دۆﺳﯿﻪی ﺋﻪم ﮐﺎرهﺳﺎت و ﺗﺎواﻧﻪ ﮔﻪورهﯾﻪ ﺑﮕﻪﯾﻪﻧﻨﻪ دادﮔﺎﯾﻪﮐﯽ ﻧ‪‬ﻮدهو‪‬ﻪﺗﯽ‪ .‬ﺑﯚ ﺳﺰاداﻧﯽ ﺗﺎواﻧﮑﺎران و ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﺪهراﻧﯽ ﺋﻪو ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﮑﻮژﯾﯿﻪ ﮔﻪورهﯾﻪ‪.‬‬ ‫‪ -2‬ھﻪو‪‬ﺪان ﺑﯚ ﮐﺮدﻧﻪوهی ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪﯾﻪﮐﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪت ﺑﻪ ﭼﺎرهﺳﻪرﮐﺮدﻧﯽ ﺑﺮﯾﻨﺪاران و ﺑﻪرﮐﻪوﺗﻮاﻧﯽ ﺋﻪو ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪوه ﻟـﻪ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ‪ ،‬ﮐـﻪ ﺗـﺎ ﺋ‪‬ﺴـﺘﺎش ﺑﻪدهﺳـﺖ ﭘﺎﺷـﻤﺎوهی‬ ‫ﺑﺮﯾﻦ و ﺋﺎزارهﮐﺎﻧﯽ ﺋﻪو ﺗﺎواﻧﻪوه دهﻧﺎ‪‬ﻨﻦ‪.‬‬ ‫‪ -3‬دروﺳﺘﮑﺮدﻧﯽ ﻣﯚزهﺧﺎﻧﻪ و ﻣﯚﻧﯚﻣ‪‬ﻨﺘ‪‬ﮏ ﺑﯚ ﯾﺎدهوهری ﺋﻪو ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪ ﻟﻪ ﻧ‪‬ﻮ ﺟﻪرﮔﻪی ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ‪،‬‬ ‫ﮐﻪ ﺷﺎﯾﺎﻧﯽ ﮔﻪورهﯾﯽ و ر‪‬ﺰی ﺷﻪھﯿﺪان ﺑ‪‬ﺖ‪.‬‬ ‫‪ -4‬ﻗﻪرهﺑﻮوﮐﺮدﻧﻪوهی ﮔﯿﺎﻧﯽ و داراﯾﯽ )ﻣﺎ‪‬ﯽ( ﺋﻪو ﮐﻪس و ﺧ‪‬ﺰان و ﺑﻨﻪﻣﺎ‪‬ﻧﻪی ﮐﻪ ﮐﻪﺳﻮﮐﺎرﯾﺎن ﻟﻪو ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﮑﻮژﯾﯿﻪدا ﺗ‪‬ﺪاﭼﻮوﻧﻪ‪.‬‬ ‫‪ -5‬ﺑﺮﯾﻨﻪوهی ﻣﻮﭼﻪ ﺑﯚ ﮐﻪﺳﻮﮐﺎر و ﺑﺮﯾﻨﺪاراﻧﯽ ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪﮐﻪ و داﺑﯿﻨﮑﺮدﻧﯽ ژﯾﺎﻧ‪‬ﮑﯽ ﺷﺎﯾﺴﺘﻪ و ﮔﻮزهراﻧ‪‬ﮑﯽ ﺑﺎش ﺑﯚﯾﺎن ‪.‬‬ ‫ھﯿﻮادارﯾﻦ ﺳﺎ‪‬ﮑﯽ ﺗﺮ ﻟﻪ ڕهوﺷ‪‬ﮑﺪا ﯾﺎدی ﺋـﻪم ﮐﺎرهﺳـﺎﺗﻪ ﺑﮑﻪﯾﻨـﻪوه‪ ،‬ﮐـﻪ ھـﻪﻣﻮو ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﺑـﻪ ﮔﺸـﺘﯽ و ﻧﺎوﭼـﻪی ﺳﻪردهﺷـﺖ و دهوروﺑـﻪری ﺑـﻪ ﺗﺎﯾﺒـﻪﺗﯽ ﻟـﻪ ﮐﻪﺷـ‪‬ﮑﯽ ﺋـﺎزادی و‬ ‫ﺋﺎﺷﺘﯽ و ﺋﺎراﻣﺪا ﻗﻪراری ﮔﺮﺗﺒ‪‬ﺖ‪ .‬ده ﺑﺎ ﯾﺎدی ﮐﺎرهﺳﺎﺗﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ و رهﺷﻪ ھﻪرﻣ‪ ‬و زهرده و ﺷﻮ‪‬ﻨﻪﮐﺎﻧﯽ ﺗﺮ ھﻪﻣﻮوﻣﺎن ﺑـﻪ ﺟﯿـﺎوازی ﺑﯿـﺮو ﺑﯚﭼـﻮن و رهﻧـﮓ و ﺋﺎﯾـﺪۆﻟﯚژﯾﺎوه ﺑـﻪ‬ ‫ﺗﻪﺑﺎﯾﯽ و ﺑﺮاﯾﻪﺗﯿﯽ ﮐﯚﺑﮑﺎﺗﻪوه‪ ،‬ﺗﺎ ﺑﺒ‪‬ﺘﻪ ھﺎﻧﺪهر‪‬ﮏ ﺑﯚ ﺋـﻪوهی ﺟﯿـﺎوازی و ﻧﺎﮐﯚﮐﯿﯿـﻪﮐﺎﻧﻤﺎن وهﻻ ﺑﻨ‪‬ـﯿﻦ و ﻟـﻪ ﭘ‪‬ﻨـﺎو ﭼﺎرهﻧﻮﺳـﯽ ﮔـﻪل و ﻧﻪﺗﻪوهﮐﻪﻣﺎﻧـﺪا ﺑـﯚ ﯾـﻪک ﺋﺎﻣـﺎﻧﺞ‪ ،‬ﮐـﻪ‬ ‫ﺋﺎزادی و ﺳﻪرﻓﺮازی ﮐﻮرد و ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺗ‪‬ﺒﮑﯚﺷﯿﻦ‪ ،‬ﺗﻪﻧﮫﺎ ﺑﻪﻣﻪش رۆﺣﯽ ﺷﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﮐﻮرردﺳﺘﺎن ﺷﺎد دهﮐﻪﯾﻦ‪.‬‬ ‫ﻧﻪﻣﺮی و ﺳﻪرﺑﻪرزی ﺑﯚ ﺷﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ و ﺗﻪواوی ﺷﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن‪.‬‬ ‫ﻣﺮدن و ﺳﻪرﺷﯚڕی ﺑﯚ ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﺪهراﻧﯽ ﮐﺎرهﺳﺎﺗﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ و دهوروﺑﻪری‪.‬‬ ‫ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﺳﻮﯾﺴﯽ ھﻪر ﯾﻪک ﻟﻪ‪:‬‬ ‫ﺣﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن‬ ‫ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﻪی زهﺣﻤﻪﺗﮑ‪‬ﺸﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن‬ ‫ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺧﻪﺑﺎﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋ‪‬ﺮان‬ ‫ﭼﺎود‪‬ﺮی ﮐﻮردۆﺳﺎﯾﺪ – ﭼﺎک‬ ‫‪27‬ی ﺟﯚﻧﯽ ‪2010‬‬ ‫ﺗ‪‬ﺒﯿﻨﯽ‪ :‬ﺋﻪم وﺗﺎره ﻟﻪ ﯾﺎدی ‪ 23‬ﺳﺎﻟﻪی ‪ 27‬ی ﺟﯚﻧﯽ ‪2010‬‬ ‫دا ﺧﻮ‪‬ﻨﺮاﯾﻪوه‪...‬‬ ‫ﺳﻪرﭼﺎوه ‪ :‬ﺳﺎﯾﺘﯽ ھﺎوﭘﺸﺘﯽ‬

‫‪44‬‬

‫ﺑﺎ ﯾﺎدی ﺷﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﮐﺎرهﺳﺎﺗﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ھﻪﻣﻮوﻣﺎن ﺑﻪ ﺗﻪﺑﺎﯾﯽ ﮐﯚﺑﮑﺎﺗﻪوه‬ ‫ﻟﻪ ﻛﺎﺗ‪‬ﻜﺪا ﺋ‪‬ﻤﻪ ﯾﺎدی ‪ 23‬ﺳﺎ‪‬ﻪی ﺋﻪو ﺗﺎواﻧﻪ دهﻛﻪﯾﻨﻪوه ‪ ,‬ھ‪‬ﺸﺘﺎ ﻣﻪرﮔﻪﺳﺎﺗﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ﻧﻪﺑﯚﺗﻪ دۆز‪‬ﻚ ﺑﯚ ﺗﺎواﻧﺒﺎراﻧﯽ ﺑﻪﻏـﺪا ‪ ,‬ھ‪‬ﺸـﺘﺎ ﺑﺮﯾﻨـﺪارهﻛﺎﻧﯽ ﺋـﻪم ﺷـﺎره ﻟـﻪ ﺋـ‪‬ﺶ و‬ ‫ﺋﺎزاردا دهژ‪‬ﻦ و ﭼﺎرهﺳﻪری ﭘ‪‬ﻮﯾﺴﺘﯿﺎن ﺑﯚ ﻧﻪﻛﺮاوه ‪ ,‬ھ‪‬ﺸﺘﺎ وﻧﺒﻮهﻛﺎن ﻧﻪدۆزراوﻧﻪﺗﻪوه‬ ‫ﺋﺎﻣﺎدهﺑﻮواﻧﯽ ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺖ‬ ‫ﻧﻮ‪‬ﻨﻪراﻧﯽ ﭘﺎرت و ڕ‪‬ﻜﺨﺮاوه ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿﻪﻛﺎن‬ ‫ﻛﻪس و ﻛﺎری ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ‬ ‫وهک ھـــﻪﻣﻮوﻣﺎن ﺋﺎﮔـــﺎدارﯾﻦ ‪23‬ﺳـــﺎڵ ﭘـــ‪‬ﺶ ﺋ‪‬ﺴـــﺘﺎ ‪ ,‬ﻟـــﻪ ﺑـــﻪرواری ‪28‬ی ﺟـــﯚﻧﯽ ‪ 1987‬ﻓ‪‬ۆﻛـــﻪ‬ ‫ﻣﻪرﮔﮫ‪‬ﻨﻪرهﻛﺎﻧﯽ ﺑـﻪﻋﺲ ‪ ,‬ﻛـﺎﺗﮋﻣ‪‬ﺮی ‪ 4,30‬ﺳـﻪر ﻟـﻪ ﺋ‪‬ـﻮاره ژهھـﺮی ﻗﯿﻨـﯽ ﺧﯚﯾـﺎن ﺑﻪﺳـﻪر ﺧـﻪ‪‬ﻜﯽ‬ ‫ﺷﻪھﯿﺪ ﭘﻪروهر و ﻛﻮرد ﭘﻪروهری ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺘﯽ ﻗﺎرهﻣﺎن و ﮔﻮﻧﺪی ڕهﺷـﻪ ھـﻪرﻣ‪ ‬و دهوروﺑﻪرﯾـﺪا‬ ‫ﺑﺎراﻧﺪ‪ 4 ,‬ﻓ‪‬ۆﻛﻪی ﻣﻪرﮔﮫ‪‬ﻨﻪر ‪ ,‬ﺑﻪم ﺗﺎواﻧﻪﯾﺎن ‪ ,‬زﻳﺎﺗﺮ ﻟﻪ ھﻪ ﺷـﺖ ھـﻪزار ھـﺎوو‪‬ﺗﯽ ﺳـﭭﯿﻠﯽ ﺋـﻪم‬ ‫دهﭬﻪر و ﺷﺎرهﯾﺎن ﺷﻪھﯿﺪ و ﺑﺮﯾﻨﺪارﻛﺮد‪ ,‬ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ ﺧ‪‬ﺰاﻧﯿﺎن ﻟﻪ ﺑﻨﻪﭼﻪوه ﻗﻪ‪‬ﭼﯚﮐﺮد‪ ,‬ﺗﺎﻛﻮ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ زﯾﺎﺗﺮ ﻟﻪ ‪ 1000‬ھﺎوو‪‬ﺗﯽ ﺑﻮﻧﻪﺗـﻪ ﻗﻮرﺑـﺎﻧﯽ ﺋـﻪو ﺗﺎواﻧـﻪ ﻧﺎﻣﺮۆﭬﺎﻧـﻪ‪ .‬ﺋـﻪوهی‬ ‫ﻟﻪم ﺗﺎواﻧﻪوه زﯾـﺎﺗﺮ و زۆرﺗـﺮ ﺑﯚﻣـﺎن ﺋﺎﺷـﮑﺮا دهﺑ‪‬ـﺖ ﺋﻪوهﯾـﻪ‪ ،‬ﮐـﻪ دوژﻣﻨـﺎن و داﮔﯿﺮﮐـﻪراﻧﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﺑﻪﻻﯾﺎﻧـﻪوه ﮐـﻪ ﮐـﻮرد ﺑﮑـﻮژن‪ ،‬ﺟـﺎ ﻟـﻪ ھـﻪر ﺑﻪﺷـ‪‬ﮑﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن و ﺷـﺎر و‬ ‫ﮔﻮﻧﺪ‪‬ﮑﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﻪﮐﻪﻣﺎﻧﺪا ﺑ‪‬ﺖ‪ ،‬ﺋﻪوان دوژﻣﻨﯽ ھﻪﻣﻮو ﮔﻪﻟﻪﮐﻪﻣﺎﻧﻦ‪ ،‬ﺟﺎ ﻟﻪ ﺑﺎﺷﻮر ﺑ‪‬ﺖ ﯾﺎن ﺑﺎﮐﻮر‪ ،‬ڕۆژھﻪ‪‬ت ﺑ‪‬ﺖ ﯾﺎن رۆژﺋﺎوا‪ ،‬ﺟﯿﺎوازی و ﻓﻪرﻗ‪‬ﮑﯽ ﺑﯚ ﺋﻪوان ﻧﯿﯿﻪ‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ﻛﺎﺗ‪‬ﻜﺪا ﺋ‪‬ﻤﻪ ﯾﺎدی ‪ 23‬ﺳﺎ‪‬ﻪی ﺋﻪو ﺗﺎواﻧﻪ دهﻛﻪﯾﻨﻪوه ‪ ,‬ھ‪‬ﺸﺘﺎ ﻣﻪرﮔﻪﺳﺎﺗﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ﻧﻪﺑﯚﺗﻪ دۆز‪‬ﻚ ﺑﯚ ﺗﺎواﻧﺒﺎراﻧﯽ ﺑﻪﻏـﺪا ‪ ,‬ھ‪‬ﺸـﺘﺎ ﺑﺮﯾﻨـﺪارهﻛﺎﻧﯽ ﺋـﻪم ﺷـﺎره ﻟـﻪ ﺋـ‪‬ﺶ و‬ ‫ﺋﺎزاردا دهژ‪‬ﻦ و ﭼﺎرهﺳﻪری ﭘ‪‬ﻮﯾﺴﺘﯿﺎن ﺑﯚ ﻧﻪﻛﺮاوه ‪ ,‬ھ‪‬ﺸﺘﺎ وﻧﺒﻮهﻛﺎن ﻧﻪدۆزراوﻧﻪﺗﻪوه ‪ ,‬ھ‪‬ﺸﺘﺎ ﻟﻪ ﻻﯾـﻪن ڕهوهﻧـﺪی ﻛـﻮردی و ﻻﯾﻪﻧـﻪ ﺳﯿﺎﺳـﯿﯿﻪﻛﺎن ﺑـﻪ ﺗﺎﯾﺒـﻪت ﻟـﻪ ﺧﯚرھـﻪ‪‬ﺗﯽ‬ ‫ﻛﻮردﺳﺘﺎن و دهزﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ڕاﮔﻪﯾﺎﻧﺪﻧﻪوه ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑﻪم ﻣﻪرﮔﻪﺳﺎﺗﻪ ﮔﻪورهﯾﻪ ﻧﺎدر‪‬ﺖ‪ ،‬ھ‪‬ﺸﺘﺎ ﺳﻪردهﺷﺘﯿﯿﻪﻛﺎن ﺑﻪ ﺗﻪﻧﮫﺎ ﯾـﺎدی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿـﻪﻛﺎﻧﯿﺎن دهﻛﻪﻧـﻪوه و ﻟـﻪ ﺷـﯿﻨﺪا ﺑ‪‬ﻜـﻪس و ﺑـ‪‬‬ ‫ھﺎوڕ‪‬ﻦ‪.‬‬ ‫رژ‪‬ﻤــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺋ‪‬ــﺮاﻧﯿﺶ وهک داﮔﯿﺮﮐــﻪر‪‬ﮑﯽ دڕﻧــﺪه و د‪‬هﻗــﯽ ﺋــﻪو ﺑﻪﺷــﻪی ﮐﻮردﺳــﺘﺎن‪ ،‬ﺟﮕــﻪ ﻟــﻪوهی وهﮐــﻮ ﭘ‪‬ﻮﯾﺴــﺖ ﭼﺎرهﺳــﻪری ﺑﺮﯾﻨــﺪاران و ﭘﺎﺷــﻤﺎوهی ﺑﻪرﮐــﻪوﺗﻮاﻧﯽ ﺋــﻪو‬ ‫ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪی ﻧﻪﮐﺮدوه‪ ،‬رۆژاﻧﻪ ﺑﻪ ﮔﺮﺗﻦ و زﯾﻨﺪاﻧﯿﮑﺮدن و ﺷﻪھﯿﺪ ﮐﺮدﻧﯽ ڕۆ‪‬ﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋﻪم دهﭬﻪره و ﭼﻪوﺳﺎﻧﻪوهی ﮔﻪﻟﻪﮐﻪﻣﺎن ﻟﻪ رۆژھـﻪ‪‬ﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﺑـﻪ ﮔﺸـﺘﯽ و ﺋـﻪو ﻧﺎوﭼﻪﯾـﻪ‬ ‫ﺑﻪﺗﺎﯾﺒـﻪﺗﯽ‪ ،‬ﺳﻪردهﺷــﺖ و دهوروﺑــﻪری ﺟﺎرهھــﺎی ﺗــﺮ ﺷــﻪھﯿﺪ دهﮐﺎﺗـﻪوه‪ ،‬ﺑــﻪ ﺟﯚر‪‬ــﮏ ﻟﻪﺑــﻪر ﺋــﺎزار و ﺳــﻪرﮐﻮﺗﯽ ﺋــﻪم رژ‪‬ﻤـﻪ دژ ﺑــﻪ ﻣــﺮۆڤ و ﻣﺮۆﭬﺎﯾﻪﺗﯿﯿــﻪ‪ ،‬ﺧــﻪ‪‬ﮏ ﺗــﺎ رادهﯾــﻪک‬ ‫ﺋﺎزارهﮐﺎﻧﯽ ﮐﺎرهﺳﺎﺗﯽ ﺳﻪردهﺷﺘﯽ ﺑﯿﺮ ﭼﻮوهﺗﻪوه‪.‬‬ ‫ﻣﺎوهی ﭼﻪﻧـﺪ ﺳـﺎ‪‬ﮑﻪ ﺋ‪‬ﻤـﻪ ﻟـﻪ ﭼـﺎود‪‬ﺮی ﻛﻮردۆﺳـﺎﯾﺪ و ﭼﻪﻧـﺪ ﺣﺰﺑ‪‬ﮑـﯽ ﺗـﺮی ڕۆژھـﻪ‪‬ﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن وهک ﺣﺰﺑـﯽ دﯾﻤـﻮﮐﺮات و ﮐﯚﻣﻪ‪‬ـﻪی زهﺣﻤﻪﺗﮑ‪‬ﺸـﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن و ﺳـﺎزﻣﺎﻧﯽ‬ ‫ﺧﻪﺑﺎت ﮔﺮﻧﮕﯿﻤﺎن ﺑﻪم ﯾﺎداوهرﯾﯿﻪ داوهو ھﻪو‪‬ﻤﺎﻧﺪاوه ‪ ,‬ﺳﺎ‪‬ﻧﻪ ﯾﺎد‪‬ﮏ ﻟﻪ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﮑﻪﯾﻨﻪوه ‪ ,‬ﻟﻪ ﯾﺎدی ‪ 23‬ﺳﺎ‪‬ﻪی ﺋﻪم ﺗﺎواﻧﻪدا ‪ ,‬داوا ﻟﻪ ھﻪﻣﻮو ﻻﯾﻪك دهﻛـﻪﯾﻦ‬ ‫‪ ,‬ﮐــﻪ ﺑﯚﺳــﺎ‪‬ﻧﯽ داھــﺎﺗﻮو ﯾــﺎد‪‬ﻜﯽ ﮔــﻪورهو ﺷــﮑﯚﻣﻪﻧﺪاﻧﻪﺗﺮ ﻟــﻪو ﺗﺎواﻧــﻪ و و ﻟــﻪو ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎﻧــﻪﻣﺎن ﺑﻜﺮ‪‬ﺘــﻪوه ‪,‬ﮐــﻪ ﺷــﺎﯾﺎﻧﯽ ﮔــﻪورهﯾﯽ ﯾــﺎداوهری ﺋــﻪو ﻛﺎرهﺳــﺎﺗﻪﻛﻪ ﺑ‪‬ــﺖ‪ ,‬ڕۆژی‬ ‫ﯾﺎداوهرﯾﯿﻪﻛــﻪ ﺑﻜﺮ‪‬ﺘــﻪ ڕۆژ‪‬ــﻚ ﺑــﯚ ڕﺳــﻮاﻛﺮدﻧﯽ دوژﻣﻨــﺎﻧﯽ ﮔﻪﻟﻪﻛــﻪﻣﺎن و ﺑــﻪﻛﺎرھ‪‬ﻨﺎﻧﯽ ﭼــﻪﻛﯽ ﻛﯚﻣــﻪ‪‬ﻜﻮژی ﻛﯿﻤﯿــﺎوی و ھﺎوﭘﺸــﺘﯽ ﻟﻪﮔــﻪڵ داواﻛﺎرﯾﯿــﻪﻛﺎﻧﯽ ﺧــﻪ‪‬ﻜﯽ ﺋــﻪم ﺷــﺎره و‬ ‫ﭘﺎ‪‬ﻪﭘﻪﺳﺘﯚﻛﺮدن ﺑﯚ ﻛﺮدﻧﻪوهی دۆﺳﯿﻪی ﺋﻪو ﺗﺎواﻧﻪ ﻟﻪ دادﮔﺎی ﺑﺎ‪‬ی ﺗﺎواﻧﻪﻛﺎن‪.‬‬ ‫ﺟ‪‬ﮕــﻪی ﺧﯚﯾــﻪﺗﯽ ھــﻪر ﻟــﻪم ﺑﯚﻧﻪﯾــﻪدا ﯾــﺎدی ﮐﯿﻤﯿﺎﺑــﺎراﻧﯽ ﮔﻮﻧــﺪ‪‬ﮑﯽ رهﺳــﻪﻧﯽ ﺷــﻪھﯿﺪی ﺗــﺮﯾﺶ ھــﻪر ﺑــﻪ ﮐﯿﻤﯿﺎﺑــﺎراﻧﯽ رژ‪‬ﻤــﯽ ﺳــﻪددام ﺑﮑﻪﯾﻨــﻪوه‪ ،‬ﮐــﻪ ﮔﻮﻧــﺪی )زهرده(ی ﺳــﻪر ﺑــﻪ‬ ‫ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ ﮐﺮﻧﺪی ﭘﺎر‪‬ﺰﮔﺎی ﮐﺮﻣﺎﺷﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻟﻪ ﺑﻪرهﺑﻪ‪‬ﺎﻧﯽ ڕۆژی ‪31‬ی ﭘﯚﺷﭙﻪڕی ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪1367‬دا ﻓﺮۆﮐﻪ ﻣﻪرﮔﻮهﺷ‪‬ﻨﻪﮐﺎﻧﯽ ﺳﻪدداﻣﯽ دﯾﮑﺘﺎﺗﯚر ﮐﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺋﻪم ﮔﻮﻧﺪه ﺟﻮاﻧـﻪﯾﺎن ﮐـﺮد‬ ‫و ﻟﻪ ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﺪا ‪ 275‬ﮐﻪس ﻟﻪ ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺳﯿﭭﯿﻠﯽ ﮔﻮﻧﺪهﮐﻪ ﺷﻪھﯿﺪ و ‪ 1146‬ﮐﻪﺳﯿﺶ ﺑﺮﯾﻨﺪار ﺑﻮون ‪.‬‬ ‫ﺗﺎواﻧﯽ ﻛﯿﯿﺎﺑﺎراﻛﺮدﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪرهﺷﺖ وهك ﻟﻪدادﮔﺎی ﺗﺎواﻧﺒﺎری ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﻣﻪرگ ﻓﺮاﻧﺲ ﭬﺎن ﺋﺎﻧﺮات ﻟﻪ و‪‬ﺗﯽ ھﯚ‪‬ﻪﻧﺪ دﯾﺎرﯾﻜﺮا ﺑﻪﺗﺎواﻧﯽ ﺟـﻪﻧﮓ ﻧـﺎوﻧﺮا‪ ,‬ھـﻪردوو ﺗـﺎواﻧﯽ‬ ‫ﻧ‪‬ﻮﻧﻪﺗﻪوهﯾﯽ ﺟﻪﻧﮓ وﺗﺎواﻧﯽ دژ ﺑﻪﻣﺮۆﭬﺎﯾﻪﺗﯽ ﻟﻪﺧﯚ دهﮔﺮ‪‬ﺖ‪ ,‬ﺳﺰا ﻧﻪداﻧﯽ ﺑﮑﻪراﻧﯽ ﺋﻪم ﺗﺎواﻧﻪ ﻧ‪‬ﻮﻧﻪﺗﻪوهﯾﯿﻪ ﺗﺎواﻧ‪‬ﻜﯽ دﯾﻜﻪﯾﻪ ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﺑﻪﺧﻪ‪‬ﻜﯽ ﺋﻪﻣﺸﺎره‪.‬‬ ‫ﺋﻪم ﺑﻪ‪‬ﮕﻪﻧﺎﻣﻪﯾﻪی ﻻﻣﺎﻧﻪ )ﻟ‪‬ﺮهدا ﺑﻪ‪‬ﮕﻪﻧﺎﻣﻪﮐﻪ ﻧﯿﺸـﺎﻧﯽ ﺋﺎﻣـﺎدهﺑﻮوان دهدر‪‬ـﺖ(‪ ،‬ﮐـﻪ ﺑـﯚ ﯾﻪﮐـﻪﻣﺠﺎره ﺑ‪‬وﺑﮑﺮ‪‬ﺘـﻪوه‪ ،‬راﭘـﯚرﺗ‪‬ﮑﯽ ﺋﯿﺴـﺘﺨﺒﺎراﺗﯽ ﻋ‪‬ﺮاﻗﯿﯿـﻪ و ﺑـﯚ ﺑﻪر‪‬ﻮﺑﻪراﯾـﻪﺗﯽ‬ ‫ﮔﺸﺘﯽ ﺋﯿﺴﺘﺨﺒﺎراﺗﯽ ﺋ‪‬ﺮاﻗﯽ ﻟﻪ ‪ 2‬ی ﺋﺎﺑﯽ ‪ 1987‬دا ﺑﻪرزﮐﺮاوهﺗﻪوه‪ ،‬راﭘﯚرﺗﻪﮐـﻪ زۆر ﺗﺎﯾﺒـﻪﺗﯽ و ﻧﮫ‪‬ﻨﯿﯿـﻪ و ﺑـﺎس ﻟـﻪ ﻟ‪‬ـﺪاﻧﯽ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ و دهوروﺑـﻪری ﻟـﻪ ﻻﯾـﻪن رژ‪‬ﻤـﯽ‬ ‫ﻋ‪‬ﺮاﻗﻪوه دهﮐﺎت‪،‬ھﻪروهھﺎ ﺋﺎﻣﺎژه ﺑﯚ زﯾﺎﻧﻪﮐﺎن دهﮐﺎت‪ .‬دهﮐﺮ‪‬ﺖ ﺑﻪم ﺑﻪ‪‬ﮕﻪﻧﺎﻣﻪﯾﻪ ﻟﻪ دادﮔﺎی ﺑﺎ‪‬ی ﺗﺎواﻧﻪﮐﺎن ﻟﻪ ﺑﻪﻏﺪا ﯾﺎن دادﮔﺎﯾﻪﮐﯽ ﻧ‪‬ﻮدهو‪‬ﻪﺗﯽ ﮐﻪﯾﺴﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ‬

‫‪43‬‬

‫ﻟﻪ ﯾﺎدی ‪ 23‬ﺳﺎ‪‬ﻪی ﮐﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﮐﯚڕ‪‬ﻚ ﺑﻪ ﺑﯚ ﺑﻪڕ‪‬ﺰان ﺷﺎﺧﻪوان ﺷﯚرش و دﮐﺘﯚر ﺣﻮﺳﻪﯾﻨﯽ ﺧﻪﻟﯿﻘﯽ‬ ‫ﺑﺎ ﯾﺎدی ﺷﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﮐﺎرهﺳﺎﺗﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ھﻪﻣﻮوﻣﺎن ﺑﻪ ﺗﻪﺑﺎﯾﯽ ﮐﯚﺑﮑﺎﺗﻪوه‬ ‫ﭼﺎود‪‬ﺮی ﮐﻮردۆﺳﺎﯾﺪ‪/‬ﻧﺎوهﻧﺪی ﭼﺎك ﻟﻪ داﻧﻤﺎرك ﺑﻪ ﺑﯚﻧﻪی ﺗ‪‬ﭙـﻪڕﺑﻮوﻧﯽ ‪ 23‬ﺳـﺎڵ ﺑﻪﺳـﻪر ﮐﯿﻤﯿﺎﺑـﺎراﻧﯽ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺘﺪا ﺑﺎﻧﮕﮫ‪‬ﺸـﺘﯽ ھـﻪردوو ﺑـﻪڕ‪‬ﺰ ﺷـﺎﺧﻪوان ﺷـﯚرش و دﮐﺘـﯚر‬ ‫ﺣﻮﺳﻪﯾﻨﯽ ﺧﻪﻟﯿﻘﯽ ﮐﺮد ﺑﯚ ﺑﻪﺳﺘﻨﯽ ﮐﯚڕ‪‬ﻚ دهرﺑﺎرهی ﺋﻪو ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪ‪.‬‬ ‫ﮐﯚڕهﮐــﻪ ﻟــﻪ ﯾــﻪﮐ‪‬ﻚ ﻟــﻪ ھﯚ‪‬ــﻪﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮﻟﺘﻮرھﻮﺳــﯽ ﭬــﺎﻟﺒﯿﻮ ﻟــﻪ ﻧﺰﯾــﻚ ﺷــﺎری ﮐﯚﭘﻨﮫﺎﮔﻨــﻪوه ﻟــﻪ ﻧﮫــﯚﻣﯽ‬ ‫ﭘ‪‬ﻨﺠـــﻪم ﺑـــﻪ ﺋﺎﻣـــﺎدهﺑﻮوﻧﯽ ھﻪﻧـــﺪ‪‬ﻚ ﻟـــﻪ ﮐـــﻮرداﻧﯽ ڕۆژھـــﻪ‪‬ت و ﺑﺎﺷـــﻮر ﻟـــﻪ ﮐـــﺎﺗﮋﻣ‪‬ﺮی ‪ 13:30‬ی‬ ‫ﭘﺎﺷﻨﯿﻮهڕۆی ڕۆژی ﯾﻪﮐﺸﻪﻣﻤﻪ ڕ‪‬ﮑﻪوﺗﯽ ‪ 4‬ی ﺗﻪﻣﻮز ﺑﻪڕ‪‬ﻮه ﭼﻮو ‪.‬‬ ‫ﺳــﻪرهﺗﺎ ﺑــﻪ دهﻗﯿﻘﻪﯾــﻪك وهﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ ﮔﯿــﺎﻧﯽ ﭘــﺎﮐﯽ ﺷــﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﺷــﺎری ﺳﻪردهﺷــﺖ و ﺗــﻪوای ﮔﻮﻧــﺪو‬ ‫ﺷﺎرهﮐﺎﻧﯽ ﺗـﺮی ﮐﻮردوﺳـﺘﺎن دهﺳـﺘﯿﭙ‪‬ﮑﺮد‪ .‬دواﺑـﻪدوای ﺋـﻪو ڕ‪‬ﺰﻟ‪‬ﮕﺮﺗﻨـﻪ ﺷـﺎﺧﻪوان ﺷـﯚرش دهﺗﯿﮑـﺮد ﺑـﻪ‬ ‫ﭘ‪‬ﺸﮑﻪﺷﮑﺮدﻧﯽ ﺑﺎﺑﻪﺗﻪﮐﻪی ﺧﯚی‪.‬‬ ‫ﺷﺎﺧﻪوان ﺷﯚڕش‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﻪﮐﺎﻟﯿﺮﯾﯚﺳﯽ ﻟـﻪ زاﻧﺴـﺘﻪﮐﯚﻣﻪ‪‬ﯾﻪﺗﯿﻪﮐﺎن و ﺑﻪﺷـﯽ ڕاﻣﯿﺎرﯾـﺪا ھﻪﯾـﻪ و ﺋ‪‬ﺴـﺘﺎش‬ ‫ﺧـــﻪرﯾﮑﯽ دهرﮐﺮدﻧـــﯽ ﮐﺘ‪‬ﺒ‪‬ﮑـــﻪ ﻟـــﻪ ﺳﻪرﺟﯿﻨﯚﺳـــﺎﯾﺪ و ﻣـــﺎﻓﯽ ﻧﻪﺗـــﻪوهﮐﺎن ﺗﯿﺸـــﮑﯽ ﺧﺴﺘﻪﺳـــﻪر ﻻﯾﻪﻧـــﻪ‬ ‫ﺷﯚﭬﯚﻧﯿﺴــﺘﯽ و ﺳــﻪرﺑﺎزﯾﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋــﻪو ﮐﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧــﻪ ﻟﻪﻻﯾــﻪن ﺣﻮﮐﻮﻣــﻪﺗﯽ ﺑﻪﻋﺴــﯽ ﺷــﯚﻧﯿﯿﻪوه ﻟــﻪ ﻣــﺎﻧﮕﯽ ﺣــﻮزهﯾﺮاﻧﯽ ﺳــﺎ‪‬ﯽ ‪1987‬دا‪ ،‬ﺋــﻪم ﮐﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧــﻪ ﺗــﻪﻧﮫﺎ ﺑﻪﺷــﺎری‬ ‫ﺳﻪردهﺳﺘﻪوه ﻧﻪوهﺳﺘﺎوه ﺑﻪ‪‬ﮑﻮ ﮔﻮﻧﺪوﻻد‪‬ﮑﺎﻧﯽ دهوروﺑﻪﯾﺸﯽ ﮔﺮﺗﻮوهﺗﻪوه ﺳﻪرﺟﻪﻣﯽ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎﻧﯽ ﺋﻪو ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪ ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﮑﻮﻧﯿﯿﻪی ﺑﻪ دهوروﺑﻪری ‪ 5000‬ﻟﻪ ﻧ‪‬ﻮان‬ ‫ﮐﻮﺷﺘﺎرو ﺑﺮﯾﻨﺪاردا ﺧﻪﻣ‪‬ﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻟﻪ در‪‬ﮋهی ﺑﺎﺳﻪﮐﻪﯾﺪا ﮐﺎﮐﻪ ﺷﺎﺧﻪوان ﺑﺎﺳﯽ ﻟﻪﺧﻪﻣ‪‬ﻧﺪﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﺋﻪو ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪ ﮐﺮدو ﺋﺎﻣﺎژهی ﺑﻪوه دا‪ ،‬ﮐﻪ ﺋﻪم ھ‪‬ﺮﺷﻪ ﮐﯿﻤﯿﺎﯾﯿﻪ ﺑﻪ ﮐـﺎری ﺟﯿﻨﯚﺳـﺎﯾﺪ ﻧـﻪژﻣ‪‬ﺮدراوه ﺑـﻪ‪‬ﮑﻮ ﺑـﻪ‬ ‫ﺗــﺎوان دژی ﻣﺮۆﭬﺎﯾــﻪﺗﯽ ﻟــﻪ ﻗﻪ‪‬ــﻪم دراوه‪ .‬ھﯚﮐﺎرهﮐﻪﺷــﯽ ﺋﻪوهﯾــﻪ‪ ،‬ﮐــﻪ ﺋــﻪم ھ‪‬ﺮﺷــﻪ ﺷــﯚﭬ‪‬ﻨﯿﯿﻪ ﻟــﻪﮐﺎﺗﯽ ﺟــﻪﻧﮕﯽ ﺋ‪‬ــﺮان و ﻋ‪‬ﺮاﻗﯿــﺪا ﺑــﻪڕ‪‬ﻮه ﭼــﻮوه و ﻟــﻪ ﮔــﻪڵ ﺋﻪوهﺷــﺪا ھــﯿﭻ‬ ‫دۆﮐﻮﻣ‪‬ﻨﺘ‪‬ﻜ‪ ‬وا دهﺳﺘﻨﻪﮐﻪوﺗﻮوه ﮐﻪ ﻧﯿﺎزی ﺋﻪو ﺋﻪوﮐﺎﺗﻪی ﺣﻮﮐﻮﻣﻪﺗﯽ ﻋ‪‬ﺮاق ﺑﺴﻪﻟﻤ‪‬ﻨ‪ ‬ﺑﻪ چ ﻣﻪﺑﻪﺳﺘ‪‬ﻚ ﺋﻪم ﮐﺎرهی ﮐﺮدووه‪ ،.‬ﺋﻪﻣﻪ ﺑـﻪ ﺑـﻪراورد ﻟﻪﮔـﻪڵ ﺋـﻪﻧﻔﺎل و ﮐﯿﻤﯿﺎﺑـﺎراﻧﯽ‬ ‫ﮐﻮردوﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﻮردا‪ ،‬ﮐﻪ دهﯾﺎن و ﺑﮕﺮه ﺳﻪدان دۆﮐﯿﻮﻣ‪‬ﻨﺖ دۆزراوﻧﻪﺗﻪوه و ھﻪﻣﻮوﺷﯽ ﺋﺎﻣﺎژه ﺑﻪوه دهﮐﻪن‪ ،‬ﮐﻪ ﺋﻪواﻧﻪ ﺑﻪﻣﻪﺑﻪﺳﺘﯽ ﭘﺎﮐﺘﺎوی ڕهﮔﻪزی ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﺪراون ﺟﯿﺎوازﯾﯿﻪﮐـﻪی‬ ‫ﺟﻪوھﻪری ھﻪﯾﻪ ‪.‬‬ ‫ﻟﻪ در‪‬ﮋهی ﻗﺴﻪﮐﺎﻧﯿﺪا ﮐﺎك ﺷﺎﺧﻪوان ﺑﺎﺳﯽ ﻟﻪ ﺧﯚﻻداﻧﯽ دادﮔﺎی ﺑﺎ‪‬ی ﻋ‪‬ﺮاﻗﯽ ﮐﺮد ﻟﻪ ﺑﺎﺑﻪﺗﯽ ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﮑﻮژی و ﮔﻪﻟﮑﻮژی ﺑﻪ ھﯚی ھﻪﻧﺪ‪‬ﻚ ھﯚﮐﺎری ﺳﯿﺎﯾﺴﯽ ڕوﺗﻪوه‪.‬‬ ‫ﻟــﻪ دوای ﮐــﺎک ﺷــﺎﺧﻮان ﺑــﻪڕ‪‬ﺰ دﮐﺘــﯚر ﺣﻮﺳــﻪﯾﻨﯽ ﺧــﻪﻟﯿﻘﯽ دهﺳــﺘﯽ داﯾــﻪ ﺑﺎﺑﻪﺗﻪﮐــﻪی ﺧــﯚی و ﺋﺎﻣــﺎژهی ﺑــﻪوهﮐﺮد‪ ،‬ﮐــﻪ ﺑﺎﺑﻪﺗﻪﮐــﻪی ﺋــﻪم ﺑﺎﺑــﻪﺗ‪‬ﮑﯽ ﻓﻪﻟﺴــﻪﻓﯽ‪ ،‬ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﯾــﻪﺗﯽ و‬ ‫ﻟﻪھﻪﻣﺎﻧﮑﺎﺗﺪا ﻣﺎﻓﻨﺎﺳﯿﯿﻪ‪ .‬دﮐﺘﯚر زۆر ﺑﻪ زﻣﺎﻧ‪‬ﮑﯽ ﺳﺎده و ﻟﻪ ڕ‪‬ﮕﻪی ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﻚ ﻧﻤﻮﻧﻪی زﯾﻨﺪووهوه ﺗﻮاﻧﯽ ﺗﯿﺸﮑ‪‬ﮑﯽ ﺑﺎش ﺑﺨﺎﺗﻪ ﺳﻪر ﺑﺎﺑﻪﺗﯽ ﻣـﺎف واﺗـﻪ ﻣـﺎﻓﯽ ﻣـﺮۆڤ‪ .‬دﮐﺘـﯚر ﺑـﻪ‬ ‫ﺷ‪‬ﻮاز‪‬ﮑﯽ ﻓﻪﻟﺴﻪﻓﯽ ﺟﻮان و ﺳﺎده‪ ،‬ﻟﻪ ڕواﻧﮕﻪی ﻓﻪﯾﻠﻮﺳﻪﻓﻪ ﮐﯚﻧﻪ ﯾﯚﻧﺎﻧﯿﯿﻪﮐﺎﻧﻪوه ﻧﻤﻮﻧﻪی ﺳﯚﻗﺮات و ﺋﻪرهﺳﺘﯚ ڕووﻧﯽ ﮐﺮدهوه‪ ،‬ﮐﻪ ﭼﯚن ﻣﺮۆڤ ﻧـﺎﺗﻮاﻧ‪ ‬ﻣـﺎﻓﯽ ھـﻪﺑ‪‬ﺖ و دهرك ﺑـﻪ‬ ‫ﻣﺎﻓﻪﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﺑﮑﺎت ﺋﻪﮔﻪر ﺋﻪو ﻣﺮۆﭬﻪ ﮔﯿﺮۆدهی ﺟﺎدو و ﻣﻪزھﻪب ﺑ‪‬ﺖ‪ .‬ﺑﻮوﻧﯽ ھ‪‬ﺰ‪‬ﮑﯽ ﻧﺎدﯾـﺎری ﺑـﻪﻧﺎو ﺧـﺎﻟﯿﻖ‪ ،‬ﭘﺎڕاﻧـﻪوه ﻟـﻪو ھ‪‬ـﺰه و ﭼـﺎوهڕواﻧﺒﻮون ﻟ‪‬ـﯽ وهﮐـﻮ ڕزﮔﺎرﮐـﻪر‪‬ﮑﯽ‬ ‫ﮔﻠﯚﺑﯽ وا ﻟﻪ ﻣﺮۆڤ دهﮐﺎت‪ ،‬ﮐﻪ ھﻪﺳﺖ ﺑﻪ ﺑﻮوﻧﯽ ﺧﯚی ﻧﻪﮐﺎت ﭼﺠﺎی ھﻪﺳﺘﮑﺮدن ﺑﻪ ﻣﺎﻓﻪﮐﺎﻧﯽ ‪.‬‬ ‫ﻟــﻪدوای ﺋــﻪو ﺑﺎﺳــﻪ ﭼــ‪ ‬و ﺑــﻪﭘ‪‬ﺰه ﭘﺸــﻮوﯾﻪﮐﯽ ‪ 10‬ﺧﻮﻟــﻪﮐﯽ ڕاﮔــﻪ‪‬ﻨﺮا‪ ،‬ﮐــﻪ دواﺗــﺮ دهرﮔــﺎی ﭘﺮﺳــﯿﺎر و ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚ ﮐﺮاﯾــﻪوه ﺑــﯚ ﺋﺎﻣــﺎدهﺑﻮوان‪ .‬ﻟــﻪ ﻣﯿﺎﻧــﻪی ﺋــﻪو ﭘﺮﺳــﯿﺎروﮔﻔﺘﻮﮔﯚﯾﻪدا‬ ‫ﺋﺎﻣﺎدهﺑﻮوان ﺑﻪ ﭘﺮﺳﯿﺎرو ﻣﻮداﺧﻪﻻﺗﻪﮐﺎﻧﯿﺎن ﺋﻪوهﻧﺪهی ﺗﺮ ﮐﯚڕهﮐﻪﯾﺎن دهو‪‬ﻪﻣﻪﻧﺪﺗﺮ ﮐﺮد و ﺑﺎﺑﻪﺗﯽ ﺟﻮان و ﺑﻪﭘ‪‬ﺰﯾﺎن ﺗﯿﺎدا وروژاﻧﺪ ‪.‬‬ ‫ﭼﺂود‪‬ﺮی ﮐﻮردۆﺳﺎﯾﺪ‪/‬ﭼﺎك‬ ‫‪4‬ی ﺗﻪﻣﻮزی ‪2010‬‬

‫‪42‬‬

‫ﻟﻪ ژﯾﺎﻧﯽ ﭘ‪‬ﮐﻮ‪‬ﺮهوهرﯾﻢ‬ ‫ﺑﻪ دهﯾﺎن ﺟﺎر ﯾﺎدم ﮐﺮدووی‬ ‫ﺑﻪ ﮐﯚڵ ﻓﺮﻣ‪‬ﺴﮑﻢ ﺑﯚ ڕﺷﺘﻮوی‬ ‫ﺳﻪدان ﺧﻪوﻧﻢ ﭘ‪‬ﻮه دﯾﻮی‬ ‫ﻟﻪ ﺧﻪوﻧﻢ دا ڕام ﻣﻮوﺳﯿﻮی‬ ‫ﭘﻪﺳﻨﯽ ڕهز و ﺑﺎخ و ﮔﻮﻧﺪم ﮐﺮدووی‬ ‫ﻧﺎوی ﭼﻪم و ﭼﯿﺎو ﻟﻮوﺗﮑﻪم ﺑﺮدووی‬ ‫ﺷ‪‬ﻌﺮم ﺑﯚ ﺑﺎ‪‬ت ﭼ‪‬ﯾﻮه‬ ‫ﭘﻪﺧﺸﺎﻧﻪ ﮔﻮ‪‬ﻢ ﺑﯚت ﭼﻨﯿﻮه‬ ‫ﮔﻪرﭼﯽ ﺷﺎدﯾﺖ ﻗﻪت ﻧﻪدﯾﻮه‬ ‫ﺑﯚﺷﯿﻨﺖ ﯾﻪﺧﻪم دادڕﯾﻮه‬ ‫ﺑﯚﮐﺎرهﺳﺎﺗﯽ ﮐﺖوﭘ‪‬‬ ‫ﺷﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺟﻪرگﺑ‪‬‬ ‫ﺑﯚﺗﻢ ﮔ‪‬اوه ﮔﻪرﻣﻪ ﺷﯿﻦ‬ ‫ﺳﯚراﻧﯿﻢ ﺑﻪ ﺧﻢ ﮐﺮدووه ﺷﯿﻦ‬ ‫ﺋ‪‬ﺴﺘﺎش ﺑﯚﯾﺎدی ﺷ‪‬ﻮاوت‬ ‫ﺑﺎ‪‬ی ﺷ‪‬ﻤﯿﺎ ﻟ‪‬ﺪراوت‬ ‫ﻟﻪ دوای ﺳﻪدان ﻣﺎﻧﮓ و ﺣﻪوﺗﻮوان‬ ‫دوای ھﻪزاران ڕۆژو ﺷﻪوان‬ ‫ﺑﺮﯾﻨﺖ ﮔﯿﺎﻧﻢ دهھﻪژ‪‬ﻨ‪‬‬ ‫ﯾﺎدت ﻣ‪‬ﺸﮑﻢ دهورووژ‪‬ﻨ‪‬‬ ‫ﺗﻪﻣﻪن ﺳﻪرﮐﻪوت ﺑﻪ ژاﻧﻪوه‬ ‫ﺑﻪ دهردی ﺑ‪ ‬ھﻪﺗﻮاﻧﻪوه‬ ‫ﺧﯚم ﭘﯿﺮ ﺑﻮوم ﺗﯚﻻم ھﻪرﺟﻮاﻧﯽ‬ ‫ﺑﻪھﻪﺷﺘﯽ ﮔﺸﺖ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ‬ ‫ھﯿﻮادارم ﺑﺘﺒﯿﻨﻤﻪوه‬ ‫ﻟﻪ ﮐﯚﺷﺘﺎ ﺑﺤﻪﺳ‪‬ﻤﻪوه‬ ‫ﺳ‪‬رﭼﺎوە ﻣﺎ‪‬ﭙ‪‬ڕی ﮔﯿﺎرهﻧﮓ ‪ /‬ڕ‪‬ﮑ‪‬وﺗﯽ ‪28 :‬ی ﺟﯚﻧﯽ ‪2010‬‬

‫‪41‬‬

‫ﮔﻪورهﺳﺎ‪‬ﻧﯽ ﭘ‪ ‬ﻟﻪ ﭼﯿﻦ و رق دهﻛﺮد‪ .‬ﻟﻪ ﻣﺮدووﺷﯚرهﻛﻪی ﻻی ﻣﺰﮔﻪوﺗﯽ ﺳﻪرﭼﺎوهی ﺷﺎر ھﻪﺗﺎ ﮔﯚڕﺳﺘﺎﻧﯽ داو‪‬ﻨـﯽ ﮔﺮدهﺳـﻮور ر‪‬ﮕـﺎ و ﺷـﻪﻗﺎم ﻟـﻪ ﺑـﻪردهم ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﻪﻛﺎﻧـﺪا ﺑ‪‬ـﺪهﻧﮓ‬ ‫راﻛﺸﺎون‪ .‬ﺗﻪرﻣﻪﻛﺎن زۆرن و ﺑﻪﺷﺪاراﻧﯽ ﺑﻪ ﺧﺎﻛﺴﭙﺎردﻧﯽ ﺷﻪھﯿﺪهﻛﺎن ﺷﻪﻛﺖ و د‪‬ﺸـﻜﺎو‪ .‬دهﻓﻪژهﻧـﻪﻛﺎﻧﯽ ﺷـﺎر ھﺎوڕ‪‬ﯿـﻪﺗﯽ ﺷـﻪھﯿﺪهﻛﺎن دهﻛـﻪن و ھـﻪﺗﺎ ﺳـﻪر ﮔﯚڕﺳـﺘﺎن ﺑـﻪ ﻗـﺎﻣﻜﯽ‬ ‫دهﺳﺘﻪﻛﺎﻧﯿﺎن دهﻧﮓ و ﺳﯚزی ﺑ‪‬ﺘﺎواﻧﻪﻛﺎن ﺑﻪ ﮔﻮ‪‬ﯽ ﺳﺮوﺷﺖ دهﮔﻪﯾﻪﻧﻦ ‪.‬‬ ‫ﺷﺎری ﺑﺴﻜﯽ ﺳﻪوزی ﺋﺎ‪‬ﯚﺳﻜﺎوه و رووﻣﻪﺗﯽ زهرد ھﻪ‪‬ﮕﻪڕاوه‪ .‬ﺳﻪرﭼﺎوهی ﺷﺎر ﭘ‪ ‬ﺑﻪ ﮔﻪرووی ھﺎواری ﺧﻨﻜﺎﻧﯽ ﺷﺎر دهﻛﺎ و ﻟﻪ ژاﻧﯽ ﺋﻪو ﻛﺎرهﺳـﺎﺗﻪ ﺳـﻪری ﺧـﯚی ھـﻪ‪‬ﮕﺮﺗﻮوه و ﺑـﻪ‬ ‫ﻗﻪدی ﺷﺎردا ﺗ‪‬ﭙﻪڕ دهﺑ‪ ،‬ﺑﯚ ﺋﻪوهی ھﻪوا‪‬ﯽ ﺋﻪو ﻛﯚﭼﻪ ﺑﻪ ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﻪ ﺑﻪ دۆڵ و ﭼﯿﺎو و ﻛﻪ‪‬ﻮ‪‬ﯽ ﺳﻨﻮور ﺷﻜ‪‬ﻦ ﺑﮕﻪﯾﻪﻧ‪ .‬ﻛﯚﭼﯽ ﻧﺎﭼﺎری و ﻛﻮرﺗﻤـﺎوه ھـﺎﻧﯽ داﻧﯿﺸـﺘﻮاﻧﯽ ﺷـﺎر دهدا‪،‬‬ ‫ﻛﻪ ﺑﯚ ھﻪﺳﺘﺎﻧﻪوهی ﺳﻪر ﻟﻪﻧﻮێ و ﻛﯚﻛﺮدﻧﻪوهی ﺗﻮاﻧﺎﻛﺎن دهﺳﺘﻪوداو‪‬ﻨﯽ ﮔﻮﻧﺪ و ﻧﺎوﭼﻪﻛﺎﻧﯽ دهورهﺑﻪری ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﻦ‪ .‬ﺗﻪﭘﻮﺗﯚزی زهردھﻪ‪‬ﮕﻪڕاوی ﺳـﻪر ﺷـﻪﻗﺎم و ﺑﺎﻧـﻪﻛﺎﻧﯽ ﺷـﺎر‬ ‫ژهھﺮاوﯾﻪ و ﺑﯚﻧﯽ ﻣﻪرﮔﯽ ﻟ‪‬ﺪێ‪ .‬ﻣﻪرگ ﺋﯿﺪی ﺋﻪو ﻧﮫ‪‬ﻨﯿﯿﻪ ﺷﺎراوه ﻧﯿﯿﻪ‪ ،‬ﻛـﻪ ﺟـﺎر و ﺑـﺎر ﺳـﻪر ﺑـﻪ ﺑﺎوهﺷـﯽ ﺑﻨﻪﻣﺎ‪‬ﻪﯾﻪﻛـﺪا دهﻛـﺎ‪ ،‬ﺑـﻪ‪‬ﻜﻮ ﻟـﻪ روﻧـﺎﻛﯽ رۆژ و ﺗـﺎرﯾﻜﯽ ﺷـﻪودا و ﻟـﻪ‬ ‫ﻛﯚ‪‬ن و ﺷﻪﻗﺎﻣﯽ ﺷﺎردا ﺋﺎﻣﺎدهﯾﻪ‪ .‬ﺳﺎم و ﺗﺮﺳﯽ ﻣﻪرﮔﯽ ﺷـﺎراوه ژﯾـﺎن دهﺧﺎﺗـﻪ ﻟـﻪرزﯾﻦ و ﻗﻪ‪‬ﻓـﻪﺗﯽ ﻣـﺮۆڤ دهﺧﺎﺗـﻪ ژ‪‬ـﺮ ﭘﺎ‪‬ﻪﭘﻪﺳـﺘﯚی د‪‬ﻪڕاوﻛـﻪ و ﺗﺮﺳـﯽ ﮔـﻪوره‪ .‬ﻟـﻪ ﭘﺎﻧﺘـﺎﯾﯽ‬ ‫ﺷﺎردا دهﮔﻪڕ‪‬ﻢ و ﭘﺮﺳـﯿﺎری ﺑـﯚﭼﯽ و ﻟـﻪ ﭘ‪‬ﻨـﺎوی ﭼ‪‬ـﺪا‪ ،‬ﻟـﻪ ﺳـﻪر ﻟ‪‬ﻮهﻛـﺎﻧﻢ ﻟـﻪداﯾﻚ دهﺑـﻦ و ﺑـﻪ ھ‪‬ﻮاﺷـﯽ ﻟـﻪ ﺗﺎرﻣـﺎﯾﯽ ﺑﯿﺮهوهرﯾﻪﻛﺎﻧﻤـﺪا ون دهﺑـﻦ‪ .‬ھـﻪوا‪‬ﯽ ﻛﺎرهﺳـﺎﺗﻪﻛﻪش ﻟـﻪ‬ ‫ﺑ‪‬ﺪهﻧﮕﯽ ﺳﻪردهﻣﺪا ﻛﭗ دهﻛﺮێ و ﻟﻪ راﮔﻪﯾﻪﻧـﻪ ﮔﺸـﺘﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼـﻪدا ﮔﺮﯾﻨﮕـﯽ ﭘ‪‬ﻨـﺎدرێ‪ .‬ﭼﺎرهﻧﻮوﺳـﯽ ﻛـﻮرد واﯾـﻪ‪ ،‬ﻛـﻪ ﺑـﻪ ﺑ‪‬ـﺪهﻧﮕﯽ ﻟـﻪ ژ‪‬ـﺮ ﭘﺎ‪‬ﻪﭘﻪﺳـﺘﯚی ﻣ‪‬ـﮋووی ﮔﻮرﮔـﻪﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﺳﻪردهﻣﺪا ﮔﯿﺎﻧﯽ ﻟ‪ ‬ﺑﺴﺘ‪‬ﻨﺪرێ و ﺳﺮوﺷﺖ و ژﯾﻨﮕﻪﻛﻪﺷﯽ ﻟ‪ ‬ﺑﺴﻮﺗ‪‬ﻨﺪرێ ‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ﻛﺎﺗ‪‬ﻜﺪا ﺳﻪردهﺷﺖ ﺧﻪرﯾﻜﯽ وهﺳﻪرﭘ‪‬ﻜﻪوﺗﻨﻪوه ﺑﻮو و ھ‪‬ﺸﺘﺎ ﻟﻪ ژ‪‬ﺮ ﺑﺎری ﮔﺮان و ﻗﻮرﺳﯽ ﮔﺎزی ﺧﻨﻜ‪‬ﻨﻪر ﭘﺸﺘﯽ راﺳﺖ ﻧﻪﻛﺮدﺑﯚوه‪ ،‬ﻟـﻪ ﺑﻪرزاﯾﯿـﻪﻛﺎﻧﯽ دووﭘـﻪزهڕا ﺑـﻪ ﻛﺎﺗﯿﯚﺷـﺎ‬ ‫ﺋﺎورﺑﺎران ﻛﺮا‪ .‬ﺷـﻪڕی دﯾﻜﺘﺎﺗﯚرهﻛـﺎﻧﯽ ﺟـﻪﻣﺎران و ﺑﻪﻏـﺪا ﻟـﻪ ﺳـﺎ‪‬ﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﺗـﺎﯾﯽ ﺧﯚﯾـﺪا ﺑـﻮو‪ ،‬ھـﻪر ﺑﯚﯾـﻪ ﺷـﻪڕی ﺷـﺎرهﻛﺎن و ﻟ‪‬ـﺪان ﻟـﻪ ﺧـﻪ‪‬ﻜﯽ ﺑ‪‬ـﺪﯾﻔﺎع زۆر ﭘـﻪرهی ﮔﺮﺗﺒـﻮو‪.‬‬ ‫ﺳﻪردهﺷﺖ ﻟﻪو ﺷﻪڕهدا ﭘﺸﻜﯽ ﺷ‪‬ﺮی ﺑﻪرﻛﻪوﺗﺒﻮو و ﺑﻪردهوام ﻟﻪ ژ‪‬ﺮ رھ‪‬ﻪدا ﺑﻮو ‪.‬‬ ‫ﮔﻮرﮔﻪﻛﺎﻧﯽ ﺗﺎران و ﺑﻪﻏﺪا ﺑﯚ ﺗ‪‬ﺮﺧﻮ‪‬ﻨﻜﺮدﻧﯽ ھﻪﺳﺖ و وﯾﺴﺘﯽ دڕﻧﺪاﻧﻪﯾﺎن ﭘﻪﻧﺎﯾﺎن ﺑﯚ ھﻪﻣﻮو ﭼﻪﻛ‪‬ﻚ دهﺑﺮد و ﻛﻮﺷﺘﻨﯽ ﺧﻪ‪‬ﻜﯽ ﺳﯿﻔﯿﻠﯿﺎن وهك ﺗﺎﻛﺘﯿﻜﯽ ﭘﺎ‪‬ﻪﭘﻪﺳﺘﯚﺧﺴﺘﻨﻪ ﺳـﻪر‬ ‫ﯾﻪك دهﻛﺎر دهھ‪‬ﻨﺎ‪ .‬ﻟﻪ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧ‪‬ﻜﺪا ﻛﻪ ﻣﺮۆڤ ﺧﯚی ﺋﺎواره و داﮔﯿﺮﻛـﻪر ﺧـﺎوهﻧﯽ ﻣـﺎڵ و ﺑ‪‬ﯾـﺎردهره‪ ،‬ﭘﺎراﺳـﺘﻨﯽ ﮔﯿـﺎﻧﯽ ﻣﺮۆﭬـﻪﻛﺎن ﻧﺮﺧـﯽ ﻧﯿﯿـﻪ‪ .‬ﻟـﻪو و‪‬ﺗﺎﻧـﻪدا ﻣـﺮۆڤ ﺑـﻪ ﻛﯚﯾﻠـﻪ‬ ‫دهﻛﺮێ و ﺋﺎزادی ﺑﻪ رۆژی روﻧﺎك ﻟﻪ ﺑﻪردهم ﭼﺎوهﻛﺎن ﻟﻪ دار دهدرێ و ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ ﺑﻪ ﭘﯿﻼﻧﯽ رۆژﺋﺎوا ﭘ‪‬ﻨﺎﺳﻪ دهﻛـﺮێ‪ .‬ھﻪرﺑﯚﯾـﻪ ﻟـﻪ ﻗﯚﻧـﺎﺧﯽ ﺳـﻪرهﺗﺎدا ﺑـﯚ ﺑﺮﯾﻨـﺪارهﻛﺎﻧﯽ ﺋـﻪو‬ ‫ﻛﺎرهﺳﺎﺗﻪ و ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ دﯾﻜﻪ ﺧﺰﻣﻪﺗ‪‬ﻜﯽ دهرﻣﺎﻧﯽ و راﮔﻮاﺳﺘﻦ ﭘ‪‬ﺸﻜﻪش ﻧـﻪﻛﺮا‪ ،‬ﻛـﻪ ﺷـﯿﺎوی ﺋـﻪو ﺧﻪ‪‬ﻜـﻪ زو‪‬ﻤﻠ‪‬ﻜـﺮاوه ﺑـ‪ .‬ﻛـﺎرواﻧﯽ ﺷـﻪھﯿﺪه ﻛـﺎﻧﯽ ‪٧‬ی ﭘﻮوﺷـﭙﻪڕ‬ ‫ھ‪‬ﺸﺘﺎ ﺑﻪ ر‪‬ﮕﺎوه‪ ،‬ﭼﻮوﻧﻜﻪ ﺷﻮ‪‬ﻨﻪواری ﺋﻪو ﭼﻪﻛﻪ دهﻛﺎر ھﺎﺗﻮه ھ‪‬ﺸﺘﺎ ﮔﯿﺎﻧﯽ ﻣﺮۆﭬﻪﻛﺎن دهﺳﺘ‪‬ﻨ‪. ‬‬ ‫ﺳﻪردهﺷﺖ‪ ،‬ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﻪﻛﯽ زﯾﻨﺪووی ﭼـﻪﻛﯽ ﻛﯚﻣـﻪ‪‬ﻜﻮژه‪ ،‬ﻛـﻪ ﻟـﻪ ﻛﻮردﺳـﺘﺎن و ﻧﺎوﭼـﻪ و ﺟﯿﮫﺎﻧـﺪا ھ‪‬ﺸـﺘﺎ وهك ﭘ‪‬ﻮﯾﺴـﺖ ﺑﺎﺳـﯽ ﻧـﻪﻛﺮاوه‪ .‬ھﯿـﻮادارم ﭘـﺎش رﻣـﺎﻧﯽ ﻗـﻪ‪‬ی زۆرداری ﻟـﻪ‬ ‫ﺗﺎران‪ ،‬ﻟﻪ ﭘ‪‬ﻨﺎوی ﻗﻪرهﺑﻮوﻛﺮدﻧﻪوهی زﯾﺎن و ﺋﺎزارهﻛﺎﻧﯽ ﺋﻪو ﻛﺎرهﺳﺎﺗﻪ ﻛﺎری ﺟﯿﺪدی ﺑﻜﺮێ‪ .‬ﺑﯚ ﺋﻪوهی ﻧﻪوهﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮو ﻟـﻪ ﮔـﻪڵ راﺑـﺮدوو ﻧـﺎﻣﯚ ﻧـﻪﺑﻦ‪ ،‬ﺟ‪‬ﮕـﺎی ﺧﯚﯾـﻪﺗﯽ ﺋـﻪو‬ ‫ﻛﺎرهﺳﺎﺗﻪ ﺋﻪوهﻧﺪهی دهﻟﻮێ ﺑﻪ دۆﻛﻮﻣ‪‬ﻨﺖ ﺑﻜﺮێ ‪.‬‬ ‫ﺳ‪‬رﭼﺎوە ﻣﺎ‪‬ﭙ‪‬ڕی ﮔﯿﺎرهﻧﮓ ‪ /‬ڕ‪‬ﮑ‪‬وﺗﯽ ‪٢٨ :‬ی ﺟﯚﻧﯽ ‪٢٠١٠‬‬

‫ﻟﻪ ﯾﺎدی ﺑﯿﺴﺖ و ﺳ‪ ‬ﺳﺎ‪‬ﻪی ﺷﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ‪.‬‬ ‫ﺣﺎﺟﯽ ﺣﻮﺳ‪‬ﻦ ﺣﻪدداد‬ ‫ھﯚﺷﺎرهﮐﻪم‪ ،‬ﺳﻪردهﺷﺘﻪﮐﻪم‪ ،‬ﺑﻪھﻪﺷﺘﻪﮐﻪم‬ ‫ﺋﻪﺗﯚ ﻻﻧﮑﯽ ﺋﻪوﯾﻨﻢ ﺑﻮوی‬ ‫ﺗﯚ ﺗﺎﺳﻪو ﺧﯚﺷﯽ ژﯾﻨﻢ ﺑﻮوی‬ ‫ﺗﯚ ﺳﻪﻧﮕﻪری ڕ‪‬ﯽ ﺋﺎزادی و‬ ‫ﺗﯚ ھﻪﺗﻮاﻧﯽ ﺑﺮﯾﻨﻢ ﺑﻮوی‬ ‫ﻟﻪ ﺳﺎ‪‬ﻧﯽ دهرﺑﻪدهرﯾﻢ‬

‫‪40‬‬

‫رووﻣﻪﺗﯽ ﺷﺎر ﺑﻪرزﺑﯚوه‪ .‬ھ‪‬ﺸﺘﺎ ﭼﻪﻧﺪ ﺧﻮﻟﻪﻛ‪‬ﻚ ﺗ‪‬ﻨﻪﭘﻪڕﯾﺒﻮو‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﻪ ھﺎوﻛﺎر‪‬ﻜﻢ ﮔﻮت ﺋﻪو ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧـﻪ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯿﻪ و ﺑـﯚﻧﯽ دێ‪ .‬ﻟـﻪ ﺳـﺎ‪‬ﻧﯽ راﺑـﺮدوودا زۆرﺟـﺎر ﻟـﻪ دهﯾـﺎن ﻣﯿﺘـﺮی‬ ‫ﺷــﻮ‪‬ﻨﯽ ﺑﯚﻣــﺐ و ﻧﺎﭘﺎ‪‬ﻤــﻪﻛﺎن ﺑــﻮوﯾﻦ‪ ،‬ﺑــﻪ‪‬م ھــﻪرﮔﯿﺰ ﺑــﯚﻧ‪‬ﻜﯽ ﻟــﻪوﺟﯚرهﻣﺎن ﺑــﻪرﻟﻮت ﻧﻪﻛــﻪوﺗﺒﻮو‪.‬‬ ‫ﺟﻮ‪‬ﻪی ﺷﺎر وهﺳﺘﺎ و ﺑ‪‬ﺪهﻧﮕﯽ و ھﺎوار ﺗ‪‬ﻜـﻪڵ ﺑـﻪ ﯾـﻪﻛﺒﻮون‪ .‬ﻟـﻪ ﮔـﻪڵ ﺋـﻪوهی ھﻪﺳـﺘﻢ دهﻛـﺮد‪ ،‬ﻛـﻪ‬ ‫ﮔﺎزی ﺧﻪردهل رهﻧﮕ‪‬ﻜﯽ ﻣﻪﯾﻞ و زهردی ھﻪﯾﻪ‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م ﺑﯚ د‪‬ﻨﯿﺎﺑﻮون ﻟﻪ ﺋﺎزارهﻛـﺎﻧﯽ ﺋـﻪو رووداوه ﻟـﻪ‬ ‫ــﺮ‬ ‫ﺷـــﻮ‪‬ﻨﯽ ﻛـــﺎرهوه ﺑـــﻪرهو ﺷـــﻪﻗﺎﻣﯽ ﺳـــﻪرهﻛﯽ ﺷـــﺎر و ﮔـــﻪڕهﻛﯽ ﺳـــﻪرﭼﺎوه وهڕ‪‬ﻜـــﻪوﺗﻢ‪ .‬ﺗـــﺎ ﻧﯿﺰﯾﻜﺘـ ﺮ‬ ‫دهﺑﻮوﻣـﻪوه ھــﺎواری ﻣــﺎ‪‬ﻮ‪‬ﺮاﻧﯽ ﺑـﻪرزﺗﺮ دهﺑــﯚوه و ﺧــﻪ‪‬ﻜ‪‬ﻜﯽ زۆر ﭘـﺎش ﺋﺎﮔــﺎدارﺑﻮون ﻟــﻪ ﺑﯚﻣﺒـ ﯽ‬ ‫ـﺎراﻧﯽ‬ ‫ﺷﯿﻤﺎﯾﯽ ر‪‬ﭽﻜﻪ و ر‪‬ﮕﺎی دهرهوهی ﺷﺎرﯾﺎن دهﮔﺮﺗﻪ ﺑـﻪر‪ .‬ﻟـﻪ ﺳـﻪر ﯾـﻪك زاﻧﯿـﺎری ﻟـﻪ ﺳـﻪر ﭼﯚﻧﯿـﻪ ﯽ‬ ‫ﺗﯽ‬ ‫ﺑﻪرﮔﺮﯾﻜﺮدن ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﺑﻪ ﭼﻪﻛﯽ ﺷﯿﻤﺎﯾﯽ ﻛﻪم ﺑﻮو‪ ،‬ﺑﯚﯾﻪ ھ‪‬ﻨـﺪ‪‬ﻚ ﻛـﻪس ﻟـﻪ ﭘـﺎش ﻟ‪‬ـﺪراﻧﯽ ﺷـﺎر و‬ ‫و‪‬ﺮاﻧﺒﻮوﻧﯽ ﻣﺎ‪‬ﻪﻛﺎﻧﯿﺎن ھﻪو‪‬ﯿﺎن دهدا ﺑﻪ ﻛﯚڵ ﺑﺎرﮔﻪ و ﺑﻨﻪی ﺧﯚﯾﺎن ﺑﮕﻮازﻧﻪوه‪ .‬ﻛﺎرهﺳﺎﺗﻪﻛﻪ ﻟـﻪوه‬ ‫ﮔﻪورهﺗﺮ ﺑـﻮو‪ ،‬ﻛـﻪ ﻣـﺮۆڤ ﺋـﻪو ﻛـﺎت ﺑـﻪ ﭼـﺎوی ﺧـﯚی دهﯾـﺪی‪ .‬وهك ﻣ‪‬ﺮﻣﻨـﺪا‪‬ﻜﯽ ﻋـﻪوداڵ ﺑـﻪ دوایی‬ ‫رووداوهﻛﺎﻧﺪا ﺳﻪرداﻧﯽ ﺷﻮ‪‬ﻨﯽ ﺑﯚﻣﺒﻪﻛﺎﻧﻢ ﻛﺮد‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م ﺧﻪ‪‬ﻜ‪‬ﻜﯽ ﻛﻪم و ﺑﻪ دﮔﻤﻪن ﻟـﻪ ﺷـﻪﻗﺎﻣﻪﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﺷﺎر دهﺑﯿﻨﺮان‪ .‬ﻟﻪ ﮔﻪڕهﻛﯽ ﺳﻪرﭼﺎوه ﭘﯿﺮه ﭘﯿﺎو‪‬ﻚ و ﭘﯿﺮ‪‬ﮋﻧ‪‬ﻜﻢ ﺑﯿﻨﯿﻦ‪ ،‬ﻛﻪ ﺧﻪرﯾﻜﯽ راﮔﻮاﺳﺘﻨﯽ ﻧﻮ‪‬ﻨﻪﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﻮون‪ ،‬ﻛﻪ ﻟﻪ ﺟﺎﺟﻤﻪﯾﻪﻛﯽ رهﻧﮕﺎورهﻧﮕﺪا ﭘ‪‬ﭽﺮاﺑﻮون‪ .‬ھـﺎوارم ﻛـﺮد‪،‬‬ ‫ﺑ‪‬ﺠﮕﻪ ﻟ‪‬ﺮه ﻟﻪ ﻛﻮ‪‬ﯽ دﯾﻜﻪی داوه‪ .‬ﭘﯿﺮه ﭘﯿﺎوهﻛﻪ ھﻪ‪‬ﻮ‪‬ﺴﺘﻪﯾﻪﻛﯽ ﻛﺮد و ﮔﻮﺗﯽ ﻻی ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪاری‪ .‬ر‪‬ﮕﻪی ﺧﯚﻣﻢ ﮔـﺮت و ﺑـﻪرهو ﻻی ﻓﻪرﻣﺎﻧـﺪاری ﭼـﻮوم‪ ،‬ﻛﺎﺗ‪‬ـﻚ ﭼـﺎوم ﺑـﻪ ﺷـﻮ‪‬ﻨﯽ‬ ‫ﺑﯚﻣﺒﻪﻛﺎن دهﻛﻪوت‪ ،‬ﺑﻪ روا‪‬ﻪت و‪‬ﺮاﻧﯿﻪﻛﯽ زۆرﯾﺎن ﺑﻪ دﯾﺎری ﻧﻪھ‪‬ﻨﺎﺑﻮو‪ .‬ﻟﻪ ﻧﯿﺰﯾﻚ ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪاری ﺣﻪﺷﯿﻤﻪﺗ‪‬ﻜﯽ زۆری ﻟ‪‬ﺒﻮو‪ ،‬ﻛﻪ ﻟ‪‬ﯿـﺎن ﻧﯿﺰﯾـﻚ ﺑﻮوﻣـﻪوه ﺳـﻪدان ﺑﺮﯾﻨـﺪاری ﭼـﻪﻛﯽ‬ ‫ﺷﯿﻤﺎﯾﯽ ﺑﻮون ﻛﻪ ﻟﻪ ﺑﻪر ﻧﻪﺑﻮوﻧﯽ ﺟ‪‬ﮕﺎ و ر‪‬ﮕﺎ ﻟﻪ ھـﻪوای ﺋـﺎزاد و ﻟـﻪ ﺳـﺎ‪‬ﯚﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒـﻪت ﺑـﻪ وهرزﺷـﯽ ﺷـﺎر ﺧﻪو‪‬ﻨـﺪراﺑﻮون‪ .‬ﻧﯿﺸـﺎﻧﻪ ﺳـﻪرهﺗﺎﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺋـﻪو رووداوه زۆر ﺗﺮﺳـ‪‬ﻨﻪر‬ ‫ﻧﻪﺑﻮون‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م ھ‪‬ﺪی ھ‪‬ﺪی ﮔﺎزی ﺧﻪردهل ﻛﺎری ﺧﯚی دهﻛﺮد و ر‪‬ﮋهی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﻪﻛﺎن زﯾﺎﺗﺮ دهﺑﻮون ‪.‬‬ ‫ﭘﺎش ﺳﻮوڕﺧﻮاردﻧ‪‬ﻚ زۆر ﻟﻪ دهوری ﺑﺮﯾﻨﺪارهﻛﺎن و راﻣﺎن ﻟﻪ ژﯾﺎن ر‪‬ﮕﺎی ﻣﺎ‪‬ﻪوهم ﮔﺮﺗﻪ ﺑﻪر‪ .‬ﺷﻪﻗﺎﻣﻪﻛﺎن ﭼﻮڵ ﺑﻮون و ﺗﻪﻧﯿﺎ ﺟﺮﯾﻪوهی ﭼﻮ‪‬ﻠﻜﻪ و ھ‪‬ﻨـﺪی ﺑﺎ‪‬ﻨـﺪی دﯾﻜـﻪ و ﺟـﺎر‬ ‫و ﺑﺎر دهﻧﮕﯽ ﻣﺎﺷ‪‬ﻨ‪‬ﻚ راﯾﺎﻧﺪهﭼ‪‬ﻪﻛﺎﻧﺪم‪ .‬ﺑﯚﻧﯽ ﮔﺎزی ﺧﻪردهل ھﻪر ﺑﻪردهوام ﺑﻮو‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م ﻟﻪ ﻛﺎﺗﯽ ﻟ‪‬ﺪاﻧﯽ ﺑﯚﻣﺒﻪﻛﺎﻧﺪا ﮔﮋه ﺑﺎﯾﻪﻛﯽ ﺗﻮﻧﺪی ھﻪ‪‬ﯿﻜﺮد‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﻮو ﺑﻪ ھﯚی ﺑ‪‬وﻛـﺮدن‬ ‫و دوور ﺧﺴﺘﻨﯽ ﺧ‪‬ﺮای ﮔﺎزهﻛﻪ ﻟﻪ ﺳﻪر ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯽ ﺷﺎر‪ .‬ﺑﻪ ﺗﻪﻧﯿﺸﺖ ﮔﯚڕﺳـﺘﺎﻧﯽ ﺷـﺎردا ﺗ‪‬ﭙـﻪڕﯾﻢ و ورده ورده ﻟـﻪ ﻣﺎ‪‬ـﻪوه ﻧﺰﯾـﻚ ﺑﻮوﻣـﻪوه‪ .‬ﮔﻪورهﺳـﺎ‪‬ﻪﻛﺎن ﺗﺎﺳـﺎﺑﻮون و ﻣﻨﺪا‪‬ـﻪﻛﺎن‬ ‫ھ‪‬ﺸﺘﺎ ﻟﻪ ﺧﻪﻣﯽ ﮔﻪورهﻛﺎن ﺗ‪‬ﻨﺪهﮔﻪﯾﺸﺘﻦ‪ .‬ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﺋﻪوهی ﻣﺮدن ﺑﯚی ھﻪﺑﻮو ﻣﯿﻮاﻧﯽ ھﻪر ﻣﺎ‪‬ﻚ ﺑ‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م ژﯾﺎن ﻟﻪ ﺗﻪواوﯾﯿﻪﺗﯽ ﺧﯚﯾﺪا ﺋﺎو‪‬ﺘـﻪی ﻣـﻪردن ﺑﺒـﻮو‪ .‬ﻣﻨـﯿﺶ ﺳـﻪرهڕای‬ ‫ﻣﻪﺗﺮﺳﯿﺪارﺑﻮوﻧﯽ دﯾﺪار و دﯾﺘﻨﯽ ﺷﻮ‪‬ﻨﯽ ﺑﯚﻣﺒﻪﻛﺎن‪ ،‬ھ‪‬ﺸﺘﺎ ﻟﻪ ﺧﻪﻣﯽ ﺋﻪوهدا ﺑﻮوم ﻛﻪ ﺑﻪﯾﺎﻧﯽ ﺟﺎر‪‬ﻜﯽ دﯾﻜﻪ ﺳﻪرداﻧﯽ ﺋﻪو ﺷﻮ‪‬ﻨﺎﻧﻪ ﺑﻜﻪﻣـﻪوه‪ .‬ﺋـﻪوه ﺳـﻮﻧﻨﻪﺗﯽ ژﯾﺎﻧـﻪ‪ ،‬ﻛـﻪ ﻣـﺮۆڤ‬ ‫ﻟﻪو ﺗﻪﻣﻪﻧﻪدا ﻛﻪﻣﺘﺮ دهﭼ‪‬ﺘﻪ ﻗﻮ‪‬ﯾﯽ ﻣﺎﻧﺎی ﻣﻪرگ و ژﯾﺎن و ﻣﻪﺗﺮﺳﯿﯿﻪﻛﺎن وهك ھﻪن ﺗ‪‬ﻨﺎﮔﺎت‪ .‬ﮔﻪڕهك و ﺑﻪ ﮔﺸﺘﯽ ﺷﺎر ﻟﻪ ﺑﺎوهﺷﯽ ﮔﺮدهﺳﻮوردا ﻟﻪ ﺳﻮوﻛﻪ ﺧﻪوی ﺳـﻪﻓﻪر ﺑـﻪرهو‬ ‫ﮔﯚڕﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑﻮون‪ .‬ﺗﺎرﯾﻜﯽ ﺑﺎ‪‬ﯽ ﻛ‪‬ﺸﺎ ﺑﻪ ﺳﻪر ﺋﻪو ﻣﻪ‪‬ﺒﻪﻧﺪهی‪ ،‬ﻛﻪ ﭼﻪﻧﺪ ﻛﺎﺗ‪‬ﻚ ﭘ‪‬ﺸﺘﺮ ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﻧﻮ‪‬ﻨﻪراﻧﯽ ﺋﻪھﺮﯾﻤﻪﻧﻪوه ﻛﻪوﺗﻪ ﺑﻪر ھ‪‬ﺮش و ﭘﻪﻻﻣﺎری ﮔـﺎزی ﺧـﻪردهڵ و ﺑـﻪ‬ ‫ﭼﻪﻛﯽ ﻗﻪدهﻏﻪﻛﺮاو ﭘ‪‬ﻜﺮا ‪.‬‬ ‫ﻟــﻪ ﺗــﺎرﯾﻜﯽ ﺷــﻪودا ھــﺎواری زاﻣــﻪﻛﺎن زﯾــﺎﺗﺮ دهﺑﯿﺴــﺘﺮان و ﮔــﻪورهﯾﯽ ﻛﺎرهﺳــﺎﺗﻪﻛﻪ ﺗــﺎ رادهﯾــﻪﻛﯽ ﺑــﯚ ﺧــﻪ‪‬ﻚ روون ﺑﺒــﯚوه‪ .‬ﺋﻪﺳــﺘ‪‬ﺮهﻛﺎﻧﯽ ﻟــﻪ ﺳــﻪر ﺗﻪﺧﺘــﻪی ﺳــﯿﻨﮕﯽ ﺋﺎﺳــﻤﺎن‬ ‫دهدرهوﺷــﺎﻧﻪوه‪ ،‬ﻛــﻪ ﺑــﻪ ر‪‬ــﮋهی ﺗﺮوﺳــﻜﺎﻧﻪوهی ﺋــﻪو ﺋﻪﺳــﺘ‪‬ﺮاﻧﻪ ﭘﺮﺳــﯿﺎری ﺑ‪‬ــﻮه‪‬م ﻟــﻪ ﺋــﺎراداﺑﻮون‪ .‬ﻟــﻪو ﺷــﻪوهدا ﻛــ‪ ‬ﺑــﻮو و‪‬ﻣــﯽ ﺋــﻪو ﭘﺮﺳــﯿﺎراﻧﻪ ﺑﺪاﺗــﻪوه‪ ،‬ﻛــﻪ ﺑﺒ‪‬ﺘــﻪ ﻣﺎﯾــﻪی‬ ‫ﺋﺎراﻣﻜﺮدﻧﻪوهی د‪‬ﯽ ﺋﻪو ﺑﻨﻪﻣﺎ‪‬ﻧﻪی ﻛﻪ زۆرﺑﻪی ﺋﻪﻧﺪاﻣﺎﻧﯿﺎن ﻟﻪ دهﺳﺘﺪاﺑﻮو‪ .‬ﻛﺎم ھ‪‬ﺰو ﺋﯿﺮاده ﻟﻪوﺳـﺎﺗﻪ وهﺧﺘـﻪدا‪ ،‬ﺑـﯚ زاﻣـﯽ ھـﻪزاران زاﻣـﺪار ﺧـﺎوهﻧﯽ ﭼﺎرهﺳـﻪره‪ .‬ھـﻪ‪‬ﭙ‪‬وﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﮔــﻮ‪‬ﯽ ژﯾــﺎﻧﯽ ﺳــﻪدان ﻛــﻪس و ژاﻛــﺎﻧﯽ ﮔــﻮ‪‬ﯽ ھﯿــﻮای ﺳــﻪدان ﺑﻨﻪﻣﺎ‪‬ــﻪ ﻛﯚﺳــﺘ‪‬ﻜﯽ ھ‪‬ﻨــﺪه ﻛــﻪم و ﺳــﺎﻧﺎ ﻧﯿﯿــﻪ‪ ،‬ﻛــﻪ ﻣــﺮۆڤ و ﺗﻪﻧﺎﻧــﻪت ﻣﻪ‪‬ﺒﻪﻧــﺪ‪‬ﻚ ﺑــﻪ ﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ ﭘﺸــﺘﮕﻮ‪‬ﯽ ﺑﺨــﺎت‪.‬‬ ‫ھﻪ‪‬ﭙ‪‬وزاﻧﺪﻧﯽ ﻣﺮۆﻓﻪ ﺑ‪‬ﺘﺎواﻧﻪﻛﺎن و ﺑﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪت ژن و ﻣﻨﺪاڵ و ﺑﻪ ﺳﺎ‪‬ﺪاﭼﻮوهﻛﺎﻧﯽ ﻧﻪﺗﻪوهﯾﻪك‪ ،‬ﻟﻪ ﺑﻪردهم ﻣﺮۆﭬﺎﯾﻪﺗﯽ ﺑﻪ دروﺷﻢ ﺧـﺎوهن ھﻪ‪‬ﻮ‪‬ﺴـﺘﺪا‪ ،‬زهﺑﺮ‪‬ﻜـﯽ ﺑـﻪ ژاﻧـﻪ‪ ،‬ﻛـﻪ‬ ‫زۆر ﺟﺎر ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن و ﻧﻪﺗﻪوهﯾﻪك دهھﻪژ‪‬ﻨ‪. ‬‬ ‫ﻛﺰهﺑﺎﯾﻪﻛﯽ ﻧﻪرﻣﯽ ھﺎوﯾﻦ د‪‬ﻪ ﻣﺎﻧﺪوهﻛﻪی ﺷﺎر ﺑﺎوهﺷ‪‬ﻦ دهﻛﺎ‪ .‬دارﺳﺘﺎﻧﯽ ﮔﯚڕﺳﺘﺎن ﺑﻪ دهم ﻛﺰهﺑﺎی ھﺎوﯾﻨﺪا‪ ،‬ﭘﺮﭼﯽ رﻧﺮاوی ﺷﯚڕدهﻛﺎﺗﻪوه‪ .‬ﻟﻘﯽ دارهﻛﺎن ﻟﻪ ﺧﻪﻣﯽ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿـﻪﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﺋﻪﻣﺠﺎرهدا ﻟﻪ ﺳﻪر ﭘﺸﺖ وهﺳﺘﺎون و ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﻧﻪرﻣﻪ ﺑﺎی ﺷﻪو ﺧﯚﯾـﺎن رادهژ‪‬ـﻨﻦ‪ .‬روﺣـﯽ ﺧـﻪوﺗﻮوی ﻛﯚﭼﻜﺮدوهﻛـﺎن ﻟـﻪ ﮔﯚڕﺳـﺘﺎﻧﺪا ﺷـ‪‬ﻪژاون و ﺑـﯚ زگ ﺳـﻮوﺗﺎﻧﯽ ﺷـﺎر ﺑـﻪ ﭘﻪرۆﺷـﻦ‪.‬‬ ‫ﺷﯿﻨﯽ ﺑﻪ ﻛﯚﻣﻪڵ زۆر ﻣﺎ‪‬ﯽ ھﻪژاﻧﺪووه و ﺑﺎﻧﮕﯽ ﻣﺰﮔﻪوﺗﻪﻛﺎن ﻟﻪ ﺳﻪر ﯾﻪك دهرﻣﺎﻧﯽ دهردهداراﻧﯽ ﺋﻪو ﺷﻪوه ﻧﯿﯿﻪ‪ .‬ﻟﻪ ﺟﻪرﮔﻪی ﺷﻪودا ھـﺎوار و ﺑﺎﻧﮕـﻪوازی ﺗﺎﯾﺒـﻪت ﺑ‪‬ودهﺑ‪‬ﺘـﻪوه‪،‬‬ ‫ﻛﻪ ھﺎﻧﯽ داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯿﯽ ﺷﺎر دهدا‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﯚ ﻛﻪﻣﻜﺮدﻧﻪوهی ﺷﻮ‪‬ﻨﻪواری ﮔﺎزی ﺷﯿﻤﺎﯾﯽ ﭘ‪‬ﻮﯾﺴﺘﻪ ﺟﻞ و ﺑﻪرگ و ﻟﻪﺷﯿﺎن ﺑﺸﯚن‪ .‬ﺷـﺎرو ژﯾـﺎﻧﯽ داﻧﯿﺸـﺘﻮهﻛﺎﻧﯿﯽ ﻟـﻪ ﺗﻪﻧﮕﻪﺑـﻪری ﺷـﻪوه ﭘـ‪‬‬ ‫ﻟﻪ ژاﻧﻪﻛﻪدا ﺑﻪرهوه ﺋﺎﻣ‪‬ﺰی ﺑﻪﯾﺎﻧﯿﻪﻛﯽ ﭘ‪ ‬ﻟﻪ ﻓﺮﻣ‪‬ﺴﻚ و رۆژ‪‬ﻜﯽ ﺧﻪﻣﺎوی دهڕون‪ .‬ﻟﻪ ﯾﻪﻛﻪم ﭼﺮﻛﻪﺳﺎﺗﻪﻛﺎﻧﯽ ﺑﻪﯾﺎﻧﯿﯿﺪا ھﻪوا‪‬ﯽ زۆرﺑﻮوﻧﯽ ر‪‬ﮋهی ﺷﻪھﯿﺪهﻛﺎن روﻣﻪﺗﯽ‬

‫‪39‬‬

‫ﺋ‪‬ﻮارهﯾﻪ و ھ‪‬ﺪی ھ‪‬ﺪی ﺧﻪرﯾﻜﻪ ﺳ‪‬ﺒﻪر ﺷﯚڕدهﺑﻨﻪوه‪ .‬ﻛﺮ‪‬ﻜﺎران ﻟﻪ ﺳـﻪر ﭼـﺎﺧﻮاردﻧﯽ ﻋﻪﺳـﺮاﻧﻪ ھﻪﺳـﺘﺎوﻧﻪوه و وهﺳـﺘﺎ ھـﺎواری ﻛﻪرهﺳـﺘﻪ دهﻛـﺎ‪ .‬ﻣﯿﻮهﻓﺮۆﺷـﻪﻛﺎﻧﯽ ﺷـﺎر ﺧﯚﯾـﺎن ﺑـﯚ‬ ‫ﺋ‪‬ﻮارهﺑﺎزاڕ ﺋﺎﻣﺎده دهﻛﻪن و ﻟﻪ ﺷﻪﻗﺎﻣﯽ ﺳﻪرهﻛﯽ ﺷﺎر داﺷﻘﻪ و ﭼﻪرﺧﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯿﺎن داﻧﺎوه‪ .‬ژﻣﺎرهﯾﻪك ﻟﻪو ﻣﯿﻮه و ﺳﻪوزهﻓﺮۆﺷﺎﻧﻪ ﺋﺎوڕﺷـ‪‬ﻨﯽ دهوروﺑـﻪری ﺷـﻮ‪‬ﻨﮕﻪی ﺧﯚﯾـﺎن دهﻛـﻪن‬ ‫و دهﻧﮕﯿﺎن ﺑﯚ ھﺎواری ﺋ‪‬ﻮاره ﺑﺎزاڕ ﺳﺎف دهﻛﻪن‪ .‬ﻣﺎوهﯾﻪﻛﻪ دهرﮔﺎی ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪﻛﺎن داﺧﺮاون و ﻟﻪ ژ‪‬ﺮ ﺗﯿﺸﻜﯽ ﺧﯚرهﺗﺎودا ﻣﻨﺪا‪‬ﻧﯽ ﮔﻪڕهﻛﻪﻛﺎﻧﯽ ﺷﺎر دهﺳـﺘﻪ دهﺳـﺘﻪ ﺑـﻪرهو ﭘـﺎرﻛﯽ‬ ‫ﺷﺎر ﺷﯚڕ دهﺑﻨﻪوه‪،‬‬ ‫ﺗﺎﻛﻮ ﻟﻪو ﺷﻮ‪‬ﻨﻪ ﺑﻪرﺗﻪﻧﮓ و ﭘ‪ ‬ﻟﻪ ھﻪراﯾﻪدا رۆژﮔـﺎری ﻣﻨﺪا‪‬ﻧـﻪ و ﻻوهﺗـﯽ ﺑـﻪ ﺧﯚﺷـﯽ ﺗ‪‬ﭙـﻪڕ ﺑﻜـﻪن‪ .‬ﺑﻪﺷـ‪‬ﻚ ﻟـﻪ ﻣﻨـﺪاڵ و ﻣ‪‬ﻣﻨـﺪا‪‬ن ﻟـﻪ دهوروﺑـﻪری ﭘـﺎرﻛﯽ ﺷـﺎر و‪‬ـ‪‬ای ﺑـﻪ‬ ‫ﺳﻪرﺑﺮدﻧﯽ ﻛﺎت ﺧﻪرﯾﻜﯽ ﻓﺮۆﺷﺘﻦ و ﺑﻪ ﻛﺮ‪‬ﺪاﻧﯽ ﻛﻪل و ﭘﻪﻟﯽ ﯾﺎری ﻣﻨﺪا‪‬ﻧﻪن‪ .‬ﻣﺰﮔﻪوﺗﻪﻛﺎﻧﯽ ﺷﺎر ﺧﻪ‪‬ﻚ ﺑﯚ ﻛﯚﺑﻮوﻧﻪوه ﻟﻪ دهوری ﯾﻪك ﺑﺎﻧﮓ دهﻛﻪن و دهرﮔﺎﯾـﺎن ﺧﺴـﺘﯚﺗﻪ ﺳـﻪر‬ ‫ﭘﺸﺖ ﺑﯚ ﺋﻪوهی ﺑﺎوهڕداران ﻧﻮ‪‬ﮋی ﻋﻪﺳﺮاﻧﻪی ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻜﻪن‪ .‬ژﻧﺎﻧﯽ ﮔﻪڕهﻛﻪﻛﺎﻧﯽ ﺷﺎر ﻟﻪ ﺑﻪردهرﮔﺎی ﻣﺎ‪‬ﻪﻛﺎﻧﯿﺎن ﺧﻪرﯾﻜﯽ دوان و ﻗﺴـﻪﻛﺮدن ﻟـﻪ ﮔـﻪڵ ﺟﯿﺮاﻧـﻪﻛﺎﻧﯿﺎن و ﭼـﺎوهد‪‬ﺮی‬ ‫ﻣﻨﺪا‪‬ﻪﻛﺎﻧﯿﺎن دهﻛﻪن‪ .‬ﺳﻪرﭼﺎوی ﺷﺎر ﻟﻪ ﺋ‪‬ﻮارهدا ﺷﻮ‪‬ﻨﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧـﻪوهی ﺑﻪﺷـ‪‬ﻚ ﻟـﻪ ﭘﯿﺎواﻧـﻪ و ﺧـﻮڕهی ی‬ ‫ﺋـﺎوی‬ ‫ﺳﻪرﭼﺎوه ﺳﺮﻧﺠﯽ ر‪‬ﺒﻮاران ﺑﯚ ﻻی ﺧﯚی رادهﻛ‪‬ﺸ‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﻪ دوو ﺟﯚﮔـﻪی ﺗﻪﻧﯿﺸـﺖ ﺷـﻪﻗﺎﻣﯽ ﺳـﻪرهﻛﯽ ﺷـﺎردا‬ ‫دهﻛﺸ‪‬ﻦ‪ .‬ﻟﻪ ﻛﺎڕ‪‬ﮋی ﺷﺎر دهﻧﮕﯽ ﭼﻪﻧﺪ ﺧـﺎوهن ﻣﺎﺷـ‪‬ﻨ‪‬ﻚ دێ‪ ،‬ﻛـﻪ ﺑـﻪ دهﻧﮕـﯽ ﺑـﻪرز ھـﺎوار دهﻛـﻪن ﻣـﻪھﺎﺑﺎد‬ ‫ﺳــﻪوارﯾﯽ‪ .‬ﻣــﻪﻻی ﻧــﻪﺗﺮس‪ ،‬ﻣــﻪﻻ ﺑــﺎﻗﯽ ﻟــﻪ ﺳــﻪر ﺷــﻪﻗﺎﻣﯽ ﺷــﺎر ﭘﯿﺎﺳــﻪ دهﻛــﺎ و ﻟــﻪ ﻛﯚﻧﺠ‪‬ﻜــﺪا ﻧﻮﺷــﺘﻮو ﺑــﯚﯚ‬ ‫ﺧﻮازﯾﺎراﻧﯽ دوﻋﺎ و ﭼﺎﻛﺒﻮوﻧﻪوه دهﻛﺎ‪ ،‬ﺑ‪‬ﺨﻪﺑـﻪر ﻟـﻪوهی ﺑﺒ‪‬ﺘـﻪ ﺧـﯚراﻛﯽ ﻛﺎرهﺳـﺎﺗ‪‬ﻜﯽ ﺷـﺎراوه‪ .‬ﺣﻪﻣـﻪ‪ ،‬ﺋـﻪو‬ ‫ﭘﯿﺮه ﭘﯿﺎوهی ﺑﻪ ﺑﻪﻗﻪ ﻧﺎﺳﺮاﺑﻮو‪ ،‬ﻟﻪ ﺗﻪﻧﯿﺸﺖ ﺳﻪرﭼﺎوهی ﺷﺎر ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﭼﻪﻧﺪ ﻛﻪﺳ‪‬ﻚ ﻟـﻪ ﺧـﺎوهن دوﻛﺎﻧـﺪارر‬ ‫و ﭘﯿــﺎوه ﺑــﻪ ﺳــﺎ‪‬ﺪاﭼﻮوهﻛﺎﻧﺪا ﺧــﻪرﯾﻜﯽ ﮔﻪﻣــﻪ و ﺷــﻪڕهﺟﻨ‪‬ﻮ و ﮔﻮﭼــﺎن ھﺎوﯾﺸــﺘﻨﻪ‪ .‬ژﻧــﯽ ﺑــﻪ ﺳــﺎ‪‬ﺪاﭼﻮو‪،‬‬ ‫ﻋﻪﺑﺪا‪‬ﯽ ﻟﻪ دهوری ﭘـﺎرﻛﯽ ﺷـﺎر ھـﺎﺗﻮﭼﯚ دهﻛـﺎ و ﻟـﻪ ﯾـﺎدی ﻛـﻮڕه ﻟـﻪ دهﺳـﺖ ﭼﻮوهﻛـﻪی دا ھـﺎوار و ﮔﺎزﻧـﺪه‬ ‫دهﻛﺎ‪ .‬ﺋﻪﺣﻤﻪد ﺷﻪرﯾﻔﯽ‪ ،‬ﺋﻪو ﭘﯿﺎوهی ﻛﻪ ﺳﻪردهﻣ‪‬ﻚ ﻟﻪ دو‪‬ﺘﺎﻧﭽﻚ ﻛﺎری ﺟﯚ‪‬ﯾﯽ دهﻛـﺮد‪ ،‬ﺋ‪‬ﺴـﺘﺎ ﻟـﻪ ن‬ ‫ﻛـﯚ‪‬ن‬ ‫و ﺷﻪﻗﺎﻣﻪﻛﺎﻧﯽ ﺷﺎردا دهﮔﻪڕێ و ﺑﻪ دهﻧﮕﯽ ﺑﻪرز ھﺎوار دهﻛﺎ‪ ،‬زهﻻم‪ ،‬زهﻻم ﺋﻪوهﺗﺎ زهﻻم‪ ....‬ﻟﻪ ﺑﻪردهم ﭘﺎدﮔﺎﻧﯽ ﺷﺎر و ﻟـﻪ راﺳـﺘﻪی ﺷـﻪﻗﺎﻣﯽ ﺷـﺎر ﻣﯿﻨـﻪ ﺑ‪‬ﺘﻮﺷـﯽ ﺑـﻪ ﺑ‪‬ﯿﻨـﺪﮔﯚی‬ ‫دهﺳﺘﯽ ھﺎوار دهﻛﺎ و ﭘﻪﯾﺎﻣﻪﻛﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﻧﺎو ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪارﯾﯽ ﺑ‪‬ودهﻛﺎﺗﻪوه‪ .‬ﻟﻪ ﺷﻪﻗﺎﻣﯽ ﻣﯿﻮهﻓﺮۆﺷﺎن ﻣﺤﻪﻣﻤﻪی ﻋﻪﺑﺎﺳﯽ ﺑﻪ دهﻧﮕـﯽ ﺑـﻪرز ھﺎواردهﻛـﺎ و ﭘـﻪﯾﺎﻣﯽ ھـﻪراﺟﻜﺮدﻧﯽ ﻓـﻪڕش و‬ ‫ﺑﻪڕه ﺑﻪ ﮔﻮ‪‬ﯽ ﺑﯿﺴﻪران و ر‪‬ﺒﻮاران دهﮔﻪﯾﻪﻧ‪. ‬‬ ‫ﮔﻪڕهﻛﺎﻧﯽ ﺷﺎر ﻟﻪ ﺳﻪﻣﺎی ﺧﯚﺷﯽ ژﯾﺎﻧﺪان‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م ﺳ‪‬ﺒﻪری ﻧﻪھﺎﻣﻪﺗﯽ ﺷﻪڕی دﯾﻜﺘﺎﺗﯚرهﻛﺎن ھ‪‬ﺸﺘﺎ ھﻪر ﻣﺎوه‪ .‬ﻛﻪﻧﻪﻛﻪ ﺳﭙﯽ‪ ،‬وهك ﻣﻪﯾﺘ‪‬ﻜﯽ ﻣﯚﻣﯿﺎی ﻛﺮاو رووﺑﻪڕی ﺷـﺎر در‪‬ـﮋ ﺑـﻮوه‬ ‫و ﻟﻪ ﺳﻪر ﭘﺸﺘﯽ ﺋﻪو ﺗﻪرﻣﻪ ﭼﻪﻧﺪ ﻧﺎوهﻧﺪ‪‬ﻜﯽ ﭼﻪﻛﯽ ﻗﻮرس و ﺗﯚﭘﺨﺎﻧـﻪی ر‪‬ـﮋﯾﻢ ﻣﯚ‪‬ﯿـﺎن ﺧـﻮاردوه‪ .‬ﺷـﺎر ﭼـﺎرهی ﻗﻮرﺳـﯽ ﭘﺎدﮔـﺎﻧﯽ ﻧـﺎوێ‪ ،‬ﻛـﻪ ھـﻪر ﭼـﻮاردهوری ﺑـﻪ ﭼـﻪﻛﯽ دژی‬ ‫ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯽ و ﺗﻪﻟﺒﻪﻧﺪﻛﺮاوه و وهك ﺳ‪‬ﺒﻪری ﺳﻪرﻛﻮت ﺑﻪ ﺳﻪر ﺷﺎن و ﭘﯿﻠﯽ ﺷﺎر ﻗﻮرﺳﺎﯾﯽ دهﻛﺎ‪ .‬ﮔﺮدهﺳﻮور ﻟﻪ داﺧﯽ ﻣﯚ‪‬ﺨﻮاردﻧﯽ ﻧﻪﯾﺎراﻧﯽ ﮔﻪل و دژی ﮔﻪﻟﯿﯿﻪﻛﺎن ﻟﻪ ﺳـﻪر ﺗﺮوﭘـﻚ‬ ‫و ﺑﻪرزاﯾﯿﻪﻛﯽ‪ ،‬ﻧ‪‬ﻮﭼﺎواﻧﯽ ﺳﻮور ھﻪ‪‬ﮕﻪڕاوه و ﭘ‪ ‬ﺑﻪ ﺳﻪﺧﺘﯽ ﮔﺎﺷﻪﺑﻪرد و رﻗﻨﻪﻛﺎﻧﯽ ﻟﻪ ﻧﻪﯾﺎران ﺑ‪‬ﺰاره‪ .‬ﺷـ‪‬ﻮهﺑﺮاﯾﻤﻪ و ﮔﻪڕهﻛـﻪﻛﺎﻧﯽ ﻧ‪‬ـﺰهڕۆ زۆر ﻟـﻪ ﻣ‪‬ـﮋه ﻛﺎﻧﮕـﺎی ﭼﺎوهﻛﺎﻧﯿـﺎن‬ ‫ﺗﻪﻗﯿﻮه و ﮔﯚڕﺳﺘﺎﻧﯽ ﺷﻪھﯿﺪان و دو‪‬ﺘﺎﻧﭽﻜﯿﺶ ﻟﻪ ژ‪‬ﺮ ﺑﺎراﻧﯽ ﺑﯚﻣﺐ و ﻧﺎﭘﺎ‪‬ﻤﻪﻛﺎﻧﺪا ﺟﻪﺳﺘﻪﯾﺎن ﺧﺎراوه‪ .‬ﮔﻔﻪی ﺑـﺎی ﺋ‪‬ـﻮاره ﭘـ‪‬ه ﻟـﻪ ھﻪﺳـﺖ و ﻧﮫ‪‬ﻨـﯽ و ﮔـﮋ و ﮔﯿـﺎی وﺷـﻜﻪ ﺑـﻮوی‬ ‫ﭘﻮوﺷﭙﻪڕ ﻟﻪ ﺳﻪر ﺑﺎ‪‬ﻪﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎی ﺷﻪﻣﺎڵ ﺑﻪ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯽ ﺷﺎردا دهﺳﻮوڕ‪‬ﻨﻪوه و ﺑﻪﺷ‪‬ﻜﯿﺎن ﭘﻪڕﯾﻮهی دۆڵ و ﺷﯿﻮهﻛﺎﻧﯽ دهوروﺑﻪری ﺷﺎر دهﺑﻦ‪ .‬ﺋ‪‬ﻮاره ﭘ‪‬ه ﻟﻪ ﺟﻤﻮﺟـﯚ‪‬ﯽ ژﯾـﺎن و ﺑـﯚن و‬ ‫ﺑﻪراﻣﻪی ﺳﻪوزه‪‬ﻧﯽ ﺷﺎری داﮔﺮﺗﻮوه‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ژ‪‬ﺮ دهواری ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯽ ﺳﺎﻣﺎڵ و ﺗﯚزﮔﺮﺗـﻮودا‪ ،‬ﺋـﻪو ﺋ‪‬ﻮارهﯾـﻪ د‪‬ـﻢ ﺗﻪﻧﮕـﻪ و ﻟـﻪ ﭘـﻪﻧﺎی ﺋﺎرهﻗﻪھﻪ‪‬ﺷـﺘﻨﺪا ﭘﻪﻧﺠـﻪی ﺧـﻪﯾﺎ‪‬ﻢ ﻟـﻪ دهرﮔـﺎی ﻛﯚﺷـﻜﯽ ﺑﯿﺮوهرﯾـﻪﻛﺎﻧﻢ دهدا‪ .‬ﻛﯚﺷـﻜﯽ‬ ‫ﺑﯿﺮهوهرﯾﻪﻛﺎﻧﯽ ﻣ‪‬ﺮﻣﻨﺪا‪‬ﻚ ﭘ‪‬ه ﻟﻪ ژان و ﺋـﺎزاری ژﯾـﺎن‪ .‬ﻟـﻪ ‪14‬ﺳـﻪرﻣﺎهزی ‪ 1356‬دا ھـﺎﺗﻨﯽ ﺗﺎﻧﻜـﻪﻛﺎﻧﯽ ﺋﻪڕﺗﻪﺷـﯽ ﺷﺎھﻪﻧﺸـﺎھﯽ ﺑـﯚ ﺳـﻪر ﺷـﻪﻗﺎﻣﻪﻛﺎﻧﯽ ﺷـﺎرم د‪‬ﺘـﻪوه ﺑﯿـﺮ‪ ،‬ﻛـﻪ‬ ‫ﻛﻮ‪‬ﺮاﻧﻪ ﻛﻪوﺗﺒﻮوﻧﻪ وﯾﺰهی ﺧﻪ‪‬ﻚ‪ .‬ﺋ‪‬ﻮارهی ‪ 14‬ﺳﻪرﻣﺎوهز ﭘ‪ ‬ﺑﻮو ﻟﻪ ﺑﯚﻧﯽ ﺑﺎڕوت و دوﻛﻪڵ و ﭘﻪﯾﺎﻣﯽ ﺧﻪم و ﻛﯚﺳـﺖ‪ ،‬ﺑـﻪ‪‬م ﻟـﻪ ﭘ‪‬ﻨـﺎوی رووﺧﺎﻧـﺪﻧﯽ ﻧﯿﺰاﻣـﯽ ﭘﺎﺷـﺎﯾﻪﺗﯿﺪا ﺑـﻮو‪.‬‬ ‫ﺗﻪﺳﻠﯿﻤﺒﻮوﻧﯽ ﺋﻪرﺗﻪﺷﯽ ﺷﺎھﻪﻧﺸﺎھﯽ ﻟﻪ ﺳﻪردهﺷﺖ و ﻗﯚﻧﺎﺧﯽ ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻨﯽ ﺷﯚڕش و ﺑﯚﻣﺒﺎران و ﺗﯚﭘﺒﺎران ﻛﺮاﻧﯽ ﺷﺎر ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ھ‪‬ﺰهﻛـﺎﻧﯽ ﺋ‪‬ـﺮان و ﻋ‪‬ـ‪‬اق و ﻛـﯚﭼﯽ ﺑـﻪ ﻛﯚﻣـﻪ‪‬ﯽ‬ ‫داﻧﯿﺸـﺘﻮاﻧﯽ ﺷـﺎرم ﺑـﯚ ﭼﻪﻧـﺪ ﺟـﺎر ﺑـﻪ ﺧ‪‬ﺮاﯾـﯽ ھﺎﺗــﻪوه ﺑـﻪر ﭼـﺎو‪ .‬ﺷـﻪڕی ﭘ‪‬ﺸـﻤﻪرﮔﻪ و ھ‪‬ﺰهﻛـﺎﻧﯽ ر‪‬ـﮋﯾﻢ ﻟـﻪ ﻧ‪‬ــﻮ ﺷـﺎر و دهرهوهی ﺷـﺎر ھـﻪﻣﻮوﯾﺎن ﻟـﻪ ﺧﺎﻧـﻪی ﺗﺎﯾﺒـﻪﺗﯽ ﻛﯚﺷــﻜﯽ‬ ‫ﺑﯿﺮهوهرﯾﻪﻛﺎﻧﯽ ﻣ‪‬ﺮﻣﻨﺪا‪‬ﻜﺪا ﻛﯚﺑﻮوﻧﻪوه‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﺑﻪ ﭼﺎرهﻧﻮوﺳﯽ ﻧﻪﺗﻪوه و ﺧﺎك و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن ﺧﯚی ﺑﻪ ﺑﻪرﭘﺮس دهزاﻧـ‪ .‬ﻣﻨـﺪا‪‬ﻚ‪ ،‬ﻛـﻪ ﻛﻪﻟﻮﭘـﻪﻟﯽ ﯾﺎرﯾـﻪﻛﺎﻧﯽ ﺑﺮﯾﺘـﯽ ﺑـﻦ‪،‬‬ ‫ﻟﻪ ﻓﯿﺸﻪك و ﻧﺎرﻧﺠﯚك و ﮔﻮﻟﻠﻪ ﺧﯚﻣﭙﺎره و ﻣﯿﻨﻪﻛﺎﻧﯽ دژی ﻧﻪﻓﻪر و ﺟﯚری ﺗﻔﻪﻧﮕﻪﻛﺎن ﺑ‪ ،‬ﻣﻪﮔﻪر دهﻛﺮێ ﻛﯚﺷﻚ و ﺗﻪﻻری ﺑﯿﺮهوهرﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯿﯽ ﺑﻪ دوور ﺑ‪ ‬ﻟﻪ و‪‬ﺮاﻧﯽ و ﺷﻪڕ؟‬ ‫ﻟﻪ ﺟﻪرﮔﻪی ﺋﻪو ﺟﻮ‪‬ﻪ و ﺧﻪﯾﺎ‪‬ﻧﻪدا ﺑﻮو‪ ،‬ﻛﻪ ﻓ‪‬ۆﻛﻪ ﺷﻪڕﻛﻪرهﻛﺎﻧﯽ ﻋ‪‬اﻗﯽ ﺑﯚ ﻟ‪‬ﺪاﻧﯽ ﺑﯚﻣﺒﻪﻛﺎﻧﯿﺎن ﺧﯚﯾﺎن ﺷـﯚڕﻛﺮدهوه و ﻧ‪‬ﻮهڕاﺳـﺘﯽ ﺷـﺎرﯾﺎن ﭘ‪‬ﻜـﺎ‪ .‬ﭼـﺎوهڕواﻧﯽ ﺑـﻪردهواﻣﺒﻮوﻧﯽ‬ ‫ﺑﯚﻣﺒﺎران ﺑﻮوﯾﻦ‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م ﺗﻪﻗﯿﻨﻪوهی ﺑﯚﻣﺒﻪﻛﺎن ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﺋﻪواﻧﯽ راﺑﺮدوو ﺟﯿﺎوازﯾﺎن زۆر ﺑﻮو‪ .‬دهﻧﮕﯽ ﺋﻪو ﺑﯚﻣﺒﺎﻧﻪ ﻛﭙﺘﺮ ﺑﻮو و دوﻛﻪ‪‬ﻜﯽ ﺳﭙﯽ و زهردرهﻧﮓ ﺑﻪرهوه ﺑﻪرزای‬

‫‪38‬‬

‫ﺋﻪی ھﺎوھﯚزه د‪‬ﺴﯚز ﺑﻪ ﺧﺎﮐﻪﮐﻪم ‪ ..‬ﭘ‪‬ﻮﯾﺴﺘﻪ ھﻪر ﻟﻪﮔﻪڵ ﯾﻪﮐﻪم زهڕﺗﺎی ﮔﺰﻧﮕﺪا ڕاﭘﻪڕ‪‬ﻦ و دهﺳﺖ دهﯾﺘﻪ دهﺳﺘﻢ‪ ....‬ﺳﻮ‪‬ﻨﺪم ﺑﻪ ھﺎوڕ‪‬ﯿﺎﻧﯽ ﺋﺎواره‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺎڵ و ﺣﺎ‪‬ﯽ ﺧـﺎﭘﻮور و‬ ‫ﺳﻮوﺗ‪‬ﻨﺮاو‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﻮ‪‬ﻨﯽ ﺋﺎڵ و ﮔﻪﺷﯽ ﺷﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﺑ‪ ‬ﮔﯚڕ و ﮐﻔﻦ‪ .‬ﺳﻮ‪‬ﻨﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﮐﯽ ﭘﺎرﭼﻪ ﭘﺎرﭼﻪ ﮐﺮاوم‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﯿﻠﻠـﻪﺗﯽ ھـﻪر ﺑﻪﺷـﻪ ﻟـﻪ ﻻﯾـﻪک ﺳـﻮ‪‬ﻨﺪ ﺑـﻪ ﭘ‪‬ﺸـﻪواﯾﺎﻧﯽ ﺧﯚﺑـﻪﺧﺖ و‬ ‫ﮔﯿﺎن ﻓﯿﺪاﮐﺎر‪ ،‬ﺳﻮ‪‬ﻨﺪ ﺑﻪ ﺷﺎخ و ﭼﯿﺎ و ﮔﺎ ﺑﻪرد و ﺑﻦ ﺋﻪﺷﮑﻪوﺗﺎن‪ ،‬ﮐﻪ ﺗ‪‬ﯿﺎﻧﺪا ﻧﯿﯿﻪ ﺧﻮ‪‬ﻨﯽ ﺗﺎﮐ‪‬ﮑﯽ ﺋﻪم ﻣﯿﻠﻠﻪﺗﻪی ﺗ‪‬ﺪا ﻧﻪڕژاﺑ‪‬ﺖ و ﻧﻪ ﭘﮋاﺑ‪‬ﺖ‪...‬‬ ‫دهﺑﯽ ھﻪر ﺑﻪو ھﯿﻮاوه ﺋﻪم ھﯚزه ﺳﻪرﮔﻪرداﻧﻪ ﺑﮕﻪڕ‪‬ﺘﻪوه ﺳﻪر ﻻﻧﻪ ﺷ‪‬ﺮاﻧﻪ ﺳﻪر ﺑ‪‬ﻨﺪهﮐﻪی ﺧﯚی ﮐﻮردﺳﺘﺎن‪ ...‬ﺑﻪ‪ ‬ﺋﻪو ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﻪی ﭼﻪﻧﺪ ﮐﯿﻤﯿﺎی وهﺷﺎن و ﺋﻪﻧﻔﺎل و ڕاﮔـﻮ‪‬ﺰان‬ ‫و ﮐﺎو‪‬ﮑﺎری و ﺗﺎواﻧﯽ ﺋﺘ‪‬ﺪا ﺋﻪﻧﺠﺎم دراﺑ‪‬ﺖ و ﺑﺪر‪‬ﺖ‪ ،‬ھ‪‬ﻨﺪهﯾﺘﺮ ڕهگ و ڕ‪‬ﺸﻪی ﺑﻪ ﻗﻮو‪‬ﯾﯽ و ﺋﻪﺳﺘﻮوراﯾﯽ زوﻗﻤﺴﺘﺎﻧﯽ ﺗﺎواﻧﻪﮐﺎﻧﺪا ڕۆ دهﭼ‪‬ﺖ‪.‬‬ ‫ھﻪردهم دهﻧﮕﯽ زو‪‬ﻟﯽ ﺋﻪو ﭘ‪‬ﺸﻪواﯾﺎﻧﻪ و ﺳﯿﻤﺒﻮﻻﻧﻪی ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﺑﻪﺧﺸﯽ ﻟﻪ ﭘ‪‬ﻨﺎو ﺧﺎک و ﮔﻪﻟﺪا د‪‬ﺘﻪ ﮔﻮ‪‬ﻢ و ﭘ‪‬ﻤﺎن ده‪‬ﻦ‪.....‬‬ ‫ھﻪرﮔﯿﺰ ﺑﺎوهر ﺑﻪ دووژﻣﻨﻪﮐﺎﻧﺘﺎن ﻣﻪﮐﻪن و ﯾﻪﮐﮕﺮﺗﻮوﺑﻦ و ﭘ‪‬ﻮﯾﺴﺘﻪ ﻟﻪ ﺑﻪردهم ﺗﯚﻓﺎﻧﻪﮐﺎﻧﺪا ﺧﯚڕاﮔﺮ ﺑﻦ و ﯾﻪک ھﻪ‪‬ﻮ‪‬ﺴﺖ وهک ﺳﻪد‪‬ﮑﯽ ﭘﯚ‪‬ﯾﯿﻦ ﺑﻨﻮ‪‬ﻨﻦ‬ ‫*ڕۆژ‪‬ﮏ ﻟﻪﺳﻪر ھﯚﻟﯚﮐﯚﺳﺖ و ڕهﺷﻪﮐﻮژی ﺋﻪرﻣﻪﻧـﻪﮐﺎن ﺷـﺘ‪‬ﮑﻢ ﺧﻮ‪‬ﻨـﺪهوه‪ ،‬ھ‪‬ﻨـﺪ ﮐﺎرﯾﮕـﻪر ﺑـﻮو ﻟﻪﺳـﻪرم ﮐـﻪ ڕاﯾﮑ‪‬ﺸـﺎﻣﻪ ﺳـﻪر ﻧﻮوﺳـﯿﻨ‪‬ﮑﯽ وهک ﺋـﻪو ﺷـ‪‬ﻮهﯾﻪ و ﺑﺎﺳـﻪﮐﻪﻣﯽ ﭘـ‪ ‬ﺑـﻪ‬ ‫ﭘ‪‬ﺰﺗﺮ ﮐﻪم‪ .‬ﭼﻮﻧﮑﻪ ﻣﯿﻠﻪﺗﺎﻧﯽ ﺳﺘﻪم دﯾﺪه ھﻪر ھﻪﻣﻮو ھﺎوﺧﻪﻣﻦ ‪.‬‬ ‫ﺳﻮﯾﺴﺮا‪.....‬‬ ‫ﺳ‪‬رﭼﺎوە ‪ :‬ﻣﺎ‪‬ﭙ‪‬ڕی ﮔﯿﺎرەﻧﮓ ‪ /‬ڕ‪‬ﮑ‪‬وﺗﯽ ‪27‬ی ﺟﯚﻧﯽ ‪2010‬‬

‫ﺋﻪو ﺋ‪‬ﻮارهﯾﻪی ﻛﻪ ﺷﺎرهﻛﻪم ''ﺳﻪردهﺷﺖ'' زاﻣﯽ ھﻪ‪‬ﮕﺮت‬ ‫ﻋﻪز‪‬ﺰ ﺷ‪‬ﺨﺎﻧﯽ‬ ‫ﺳﻪردهﺷﺖ ﯾﻪﻛ‪‬ﻚ ﻟﻪو ﺷﺎراﻧﻪﯾﻪ‪ ،‬ﻛﻪ ھ‪‬ﺸﺘﺎ ﺑﻪ ﮔﻪورهﯾﯽ ﻛﺎرهﺳﺎﺗﻪﻛﻪ ﻧﻪﻧﺎﺳﺮاوه و ﻟﻪ ژ‪‬ﺮ ﺑﺎری ﻗﻮرﺳﯽ ﺗﻪم و ﻣـﮋی ﺳﯿﺎﺳـﯿﯽ دهو‪‬ﻪﺗـﻪ دزهﻛـﺎﻧﯽ زاڵ ﺑـﻪ ﺳـﻪر ﻛﻮردﺳـﺘﺎﻧﺪا ﺋـﻪو‬ ‫ﻛﺎرهﺳﺎﺗﻪ ﭘﻮوش ﺑﻪﺳﻪرﻛﺮاوه‪ .‬ﻟﻪ ‪7‬ﭘﻮوﺷﭙﻪڕی ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪1366‬ھﻪﺗﺎوﯾﺪا )‪ 28‬ژوﺋﻪﻧﯽ ‪ 1987‬زاﯾﯿﻨﯽ(‪ ،‬ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ زاﻣـﺪار دهﻛـﺮێ و ﺑـﻪ‬ ‫ﭼﻪﻛﯽ ﺷﯿﻤﺎﯾﯽ ﭘﻪﻻﻣﺎر دهدرێ ‪.‬‬ ‫ﭘ‪‬ﺸﻜﻪﺷﻪ ﺑﻪ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ‪7‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪڕ‬ ‫ژﯾﺎن ﮔﻪڕاﻧﻪ و ﮔﻪڕاﻧﯿﺶ ژﯾﺎن‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م ﺗﯚ ﺑ‪‬ﯽ ھﺎوار‪ ،‬ﺷﻪڕ‪ ،‬و‪‬ﺮاﻧﯽ و ﻛﯚچ ﭼﯽ ﺑﻦ؟ ﺋﻪواﻧﻪی ﻛﻪ ﻟﻪ ﻣﻨﺪا‪‬ﺪاﻧﯽ داﯾﻜﯿﺎﻧﻪوه و ﻟـﻪ ﺳـﻪرهﺗﺎی‬ ‫ژﯾﺎﻧﻪوه ﮔﻮ‪‬ﯿﺎن ﺑﻪ دهﻧﮕـﯽ ﻣﺎ‪‬ﻮ‪‬ﺮاﻧﻜـﻪری ﺷـﻪڕ ﺋﺎﺷـﻨﺎﯾﻪ‪ ،‬ﭘـﺎش ﻟـﻪ داﯾﻜﺒﻮوﻧﯿـﺎن ﭼـﺎو و ﺑﯿﺮﯾـﺎن وردﺗـﺮ ﻟـﻪو ﻛﺎرهﺳـﺎﺗﺎﻧﻪ دهڕواﻧـﻦ‪ ،‬ﻛـﻪ ﻟـﻪ‬ ‫دهوروﺑﻪرﯾﺎن روودهدهن‪ .‬ﻣﺮدﻧﯽ ﺑﻪ ﻛﯚﻣﻪڵ و ﻗ‪‬ﻛﺮدﻧﯽ ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﻪ ﺧﻪ‪‬ﻜ‪‬ﻚ ﻟﻪ ﻧﮫ‪‬ﻨﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ژﯾﺎن و ﭼﯿﺮۆﻛﻪ ھﻪردهم ﺳﻪوزهﻛﺎﻧﯽ ﻣﺮۆﭬﺎﯾﻪﺗﯿﻦ‪ .‬ﻣﺮۆﭬﻪﻛﺎن زۆرﺟـﺎر ﻟـﻪ ﺑـﻪرﮔﯽ ﻣﺮۆﭬـﺪا‬ ‫دهﺑﻨﻪ ﺋﻪو ﮔﻮرﮔﺎﻧﻪی‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﯚ رژاﻧﺪﻧﯽ ﺧﻮ‪‬ﻨﯽ ﻣﺮۆﭬﻪﻛﺎﻧﯽ دﯾﻜﻪ ﻟﻪ ﭘﺸﺖ ﭼﯿﺎو و ﻟﻮﺗﻜﻪی ژﯾﺎن و ﺋﺎوهداﻧﯿﻪوه ﻟﻮرهﯾـﺎن دێ‪ .‬ﺋـﻪوان ﺗﯿﻨـﻮی ﺧـﻮ‪‬ﻦ و دهﺳـﻪ‪‬ﺗﻦ و ﺑـﯚ ﮔﻪﯾﺸـﺘﻦ ﺑـﻪ‬ ‫ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻪ ﮔ‪‬وهﻛﺎﻧﯿﺎن ﭘ‪‬ﻮﯾﺴﺘﯿﺎن ﺑﻪ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ و ﺳﻮوﺗﻪﻣﻪﻧﯽ ھﻪﯾـﻪ‪ .‬ﻟـﻮرهی ﻣﺮۆﭬـﻪ ﮔﻮرﮔـﻪﻛﺎن ﺑـﯚ و‪‬ﺮاﻧﯿـﯽ و ﺋﺎﮔﺮﻧﺎﻧﻪوهﯾـﻪ و ﺑـﻪ ھـﻪرزﻣﺎن و دهﻧﮕ‪‬ـﻚ ﺑـﺪو‪‬ﻦ‪ ،‬ﺋﺎوازﯾـﺎن ﺗـﻪﻧﯿﺎ‬ ‫ﻣﺎﻧﺎی ﻛﻮﺷﺘﻦ و ﻗﻪ‪‬ﭼﻮﻛﺮدن دهدا ‪.‬‬ ‫ﺗﯚﭘﯽ زهوی ﺳﻮوڕدهﺧﻮا و ھـﻪرﺟﺎرهی رهوهﮔـﻮرﮔ‪‬ﻜﯽ دڕﻧـﺪه ﺑـﻪ ﻧـﺎوی ﺟﯿـﺎواز و ﻟـﻪ ژ‪‬ـﺮ دروﺷـﻤﯽ رهﻧﮕﺎوڕهﻧﮕـﺪا ﺑـﯚ ﻗـﻪ‪‬ﭼﯚﻛﺮدﻧﯽ ﻣﺮۆﭬـﻪﻛﺎن ﭘـﻼن دادهڕ‪‬ـﮋێ‪ .‬ﻟـﻪ ﻛـﻪرﺗﯽ رهﺷـﯽ‬ ‫ﺋﻪﻓﺮﯾﻘﺎوه ھﻪﺗﺎ دهﮔﺎﺗﻪ ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎی ﻻﺗﯿﻨﯽ ژ‪‬ﺮ ﭼﻪﻛﻤﻪی ﺳﯿﺎﺳﻪﺗﯽ ﻛﯚﻟﯚﻧﯿﺎﻟﯿﺰم‪ ،‬ﻟﻪ ھﯿﺮۆﺷـﯿﻤﺎی ژاﭘﯚﻧـﻪوه ھـﻪﺗﺎ دهﮔﺎﺗـﻪ ﺷـﺎرهﻛﻪم "ﺳﻪردهﺷـﺖ" و دهﺳﺘﻪﺧﻮﺷـﻜﻪﻛﻪی ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠـﻪ‪،‬‬ ‫ھﻪﻣﻮوﯾﺎن ﺧﺎوهﻧﯽ ﺳﻪدان رووداوی ﺟﻪرﮔﺒ‪ ‬و ﺗﺎﺳ‪‬ﻨﻪرن‪ .‬ﻟﻪو ﻛﺎرهﺳـﺎﺗﺎﻧﻪدا ﻣـﺮدن ﺋـﻪو رهﻣـﺰه ﻧﯿﯿـﻪ‪ ،‬ﻛـﻪ ﭼﺎوهﻛﺎﻧﻤـﺎن ﻧـﻪﯾﺒﯿﻨﯽ‪ ،‬ﺑـﻪ‪‬ﻜﻮ ﺑـﺎ‪‬ی ﻣـﻪرگ و ﺳـﯿﻤﺎی ﻣـﺮدن ﻟـﻪ ﺳـﻪر‬ ‫ﺷﻪﻗﺎم و ﻛﯚ‪‬ن و ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت ﻟﻪ ﭼﻮارﭼ‪‬ﻮهی ﻣﺎ‪‬ﻪﻛﺎﻧﺪا ﭘﯿﺎﺳﻪ دهﻛﺎ‪ .‬رۆژاﻧ‪‬ﻚ ھﻪن‪ ،‬ﻛﻪ ﻣﻪردن ﺑﯚﻧﯽ دێ و ﮔﯚڕﺳﺘﺎن ﺑـﺎﻧﮕﯽ دﯾـﺪار و ﻛﯚﺑﻮوﻧـﻪوه دهﻛـﺎ‪ .‬ﺋـﻪو رۆژاﻧـﻪن‪ ،‬ﻛـﻪ ﻣـﺮدن‬ ‫دهﺑ‪‬ﺘﻪ ﺗﻪﺧﺘﻪڕهﺷﻪی ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪی ژﯾﺎن و ﻣﺮۆﭬﯿﺶ دهﺑ‪‬ﺘﻪ ﺋـﻪﻟﻔﻮﺑ‪‬ﯽ ﻧﻮوﺳـﯿﻦ‪ .‬ﻣ‪‬ـﮋووی ﻣﺮۆﭬﺎﯾـﻪﺗﯽ ﭘـ‪‬ن ﻟـﻪو ﻛﺎرهﺳـﺎﺗﺎﻧﻪی‪ ،‬ﻛـﻪ ﺋﺎﺳـﻤﺎن ﻟـﻪ ھﻪژهﻣـﻪﺗﯽ ژان و ﺋﺎزارﯾـﺎن ﺧـﯚی‬ ‫ھﻪ‪‬ﺪهﭘﺎزﻧ‪ ‬و ﻟﻪ ﺋﺎﺳﯚی ﺑﻮوﻧﯿﺪا ﺋﺎﺧﯽ ھﻪﺗﺎ ﺳﻪری ھﻪ‪‬ﺪهﻛ‪‬ﺸ‪. ‬‬

‫‪37‬‬

‫ﺳﯿﻨﺎﻧﻪی ﮐﻪ ھﻪ‪‬ﻨﻪﻗﺮﭼﺎون‪ ،‬ﺋﻪو ﺟﻪرﮔﺎﻧﻪی ﻧﻪﺳﻮوﺗﺎون ﻟﻪ ﭘ‪‬ﻨﺎو ﺋﻪو ﺗﺎزه ﻧﻪو ﺑﻮوﮐﺎﻧﻪی ﺷﻪوﻗﯽ ﭼﺎوهڕواﻧﯽ ﭘﺮﭼﯽ ﺳﭙﯽ ﭘ‪ ‬ھﯚﻧﯿﻨﻪوه ﯾﺎ ﺑـﻪرﮔﯽ ﺑـﻮوﮐ‪‬ﻨﯽ و زاواﯾـﻪﺗﯽ ﮐﻔﻨـﯽ‬ ‫ﺷﻪوی ﺣﻮﺟﻠﻪﯾﺎن ﺑﻮو‪ ...‬دهﻣﺎن وت و دهﻣﺎن وت‪....‬‬ ‫ھﺎوھﯚزه ﺑ‪ ‬ﺋﺎﮔﺎ ﻟﻪ ﺧﻪم و ﺳﻪرﮔﻪرداﻧﯽ ﮐﻪﺳﻮﮐﺎر‪ ...‬ﻟﻪ و‪‬ﺗﻪﮐﻪی ﻣﻦ‪ ...‬ﻟﻪ و‪‬ﺮاﻧﻪﮐﻪی ﻣﻦ‪.....‬‬ ‫ﺋﻪوهی ﻣﺎوه ﭘ‪‬ﺖ ﺑﯿ‪‬ﻢ‪...‬ﺋﻪوهﯾﻪ ﮐﻪ‪ ...‬ﮔﺸﺖ ﺧﯚﺷﯿﯿﻪﮐﺎن ﺑﺎرﯾﺎن ﮐﺮدوه‪ ...‬ﻋﻪﺷﻘﯽ ﺷﻪھﺎدهت ﻟﻪ دڵ و ﺳﯿﻨﻪی ھﻪﻣﻮواﻧﺪا ﺗﺎﺑﻠﯚی ﮔﺮﺗﻮه‪ ...‬ﺗﯚ‪‬ﻪ ﻟـﻪ ﺗﺎواﻧﮑـﺎر و ﺳـﺘﻪﻣﮑﺎران ﻟـﻪ‬ ‫داﮔﯿﺮﮐـﻪران‪ ،‬ﺑﯚﺗــﻪ وﯾــﺮدی ﺳـﻪر زﻣــﺎﻧﯽ ھــﻪﻣﻮوان و ر‪‬ﺒـﺎزی ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﭙﻪروهری و ﯾــﻪﮐ‪‬ﯾﺰی و ﯾـﻪﮐﺘﺮ ﻗﺒــﻮو‪‬ﮑﺮدن ﺑﯚﺗــﻪ ﺑﺎﺳـﯽ ڕۆژاﻧــﻪی ھــﻪﻣﻮوان‪ ....‬ﺋﻪﻣـﻪ ھﯿﻮاﯾﻪﮐــﻪ و ﭼﻪﮐــﻪره‬ ‫دهﮐﺎ‪....‬‬ ‫ﺋﯿﺘﺮ ﻟ‪‬ﻢ ﻣﻪﭘﺮﺳﻪ‪ ...‬د‪‬ﻢ وا ﺷﻪق دهﺑﺎت ﺋﻪی ﺧﻪﻣﺴﺎردی ﮔﻮێ ﮐﻪڕ ﻟـﻪ ﺋﺎﺳـﺘﯽ ﻧﻪھﺎﻣـﻪﺗﯽ ھﯚزهﮐـﻪت‪ ...‬ﺑﻪﺳـﻪ ﺑـﻪس‪ ...‬د‪‬ـﻢ ھ‪‬ﻨـﺪ ﺷﮑﺴـﺖ و ﻏـﻪﻣﺒﺎره‪ ...‬ﺑـ‪‬وام ﻧﯿـﻪ ﮐـﻪس ﻟـﻪ‬ ‫و‪‬ﻨﻪی ﺋ‪‬ﻤﻪ ھﻪﺑ‪‬ﺖ‪...‬‬ ‫دهﺑﺎ ﺋﯿﺘﺮ ﻗﺎﻣﺒ‪‬ﮋهﮐﺎﻧﻤﺎن‪ ،‬داﺳﺘﺎن و ﻻوک و ﺑﻪﯾﺖ و ﺣﻪﯾﺮاﻧﻪﮐﺎﻧﻤﺎن‪ ...‬و‪ ...‬ﺑﺎ ﺑﻪ زﯾﻨﺪووﯾﯽ ﺑﺎﺳﯿﺎن ﻟ‪‬ﻮهﺑﮑﻪن‪...‬ﻟﻪ ﮔﺸﺖ ﺑﺎس و داﻧﯿﺸﺘﻨﺪا ﯾـﻪک ﺑـﯚ ﯾـﻪﮐﯽ ﺑﮕ‪‬ﻧـﻪوه‪ ،‬ﭘﺸـﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﭘﺸﺖ وهﯾﮕ‪‬ﻧﻪوه‪...‬‬ ‫ﺑﺎ ﺑﺰاﻧﻦ ﮐﻪ ﮐﻪس ھﻪﯾﻪ وهک ﺋ‪‬ﻤﻪ ﺋﺎوا ﻣﺎڵ ﮐﺎول و ﺧﺎﻧﻪ و‪‬ﺮان و ﭘﻪڕاﮔﻪﻧﺪه‪......‬‬ ‫ﺑﺎ ﻻوان و ﺟﻮاﻧﺎن ﺋﺎﮔﺎدار ﺑﮑﺮ‪‬ﻨﻪوه ﮐﻪ ڕۆژﮔﺎر ﺑﻪ دهﺳﺘﯽ زا‪‬ﻤﺎن چ ﻣﻪرﮔﻪﺳﺎﺗ‪‬ﮑﯽ ﮔ‪‬اوه ﺑﻪﺳﻪر ﺑﺎو و ﺑﺎﭘ‪‬ﺮاﻧﯿﺎﻧﺪا ﺑﻪ ﺑﻪرﭼﺎو ﺑﻪ‪ ‬ﭼﺎوی دووﻧﯿﺎی ﻣﺮۆﭬﺪۆﺳﺘﻪوه ‪.....‬‬ ‫ﺋﺎزﯾﺰهﮐﻪ ‪ .....‬ﭘﺸﺖ و ﭘﻪﻧﺎﮐﻪم ‪ ...‬ﮔﻮ‪‬ﻢ ﻟ‪‬ﺒﮕﺮه!!!!‬ ‫ﺋﻪﻣﻪی دهﯾ‪‬ﻢ ﺑ‪‬ۆ ﺑﯚ ھﻪﻣﻮواﻧﯽ ﺑﮕ‪‬هوه و دهﺑﺎ ﺋﻪواﻧﯿﺶ ﺑﯚ ﻧﻪوهﮐﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﺑﮕ‪‬ﯾﻨﻪوه‪ ....‬ﭘ‪ ‬ﺑﻪزار ﺑﭽﺮﯾﮑ‪‬ﻨﻦ و ﺑ‪‬ﻦ ﮔﻮێ ڕاد‪‬ـﺮن !!! داﭘﯿـﺮهی ﺳـﮏ ﺳـﻮوﺗﺎو و ﺟـﻪرگ ﺑـ‪‬او‬ ‫وهی ﭘﯿﺮهﻣ‪‬ﺮدهﮐﻪی ﺧﺎوهن ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ ﮐﻪﺳﯽ ﺳﻪرﺗ‪‬ﺪاﭼﻮو‪ ...‬ﮔﻮ‪‬ﺘﺎن ﻟ‪‬ﺒ‪‬ﺖ‪ ...‬ﺋﻪی ھﻪﻣﻮو ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺧﺎوهن وﯾﮋداﻧﯽ ﻣﺮۆﭬﺪۆﺳﺘﯽ ﺳﻪر ﺋﻪم زهﻣﯿﻨﻪ‪ ..‬ﮔﻮ‪‬ﺘﺎن ﻟ‪‬ﺒ‪‬ﺖ !!! ﺋﺎﯾـﺎ ﺋﻪﻣـﻪی‬ ‫ﺑﻪﺳﻪر ﺋ‪‬ﻤﻪدا ھﺎﺗﻮوه و ﻟﻪ ﺋ‪‬ﻤﻪ ﮐﺮاوه و دهﮐﺮ‪‬ﺖ ﻟﻪ ﮐﺎﺗﯽ ﺋ‪‬ﻮهدا ﯾﺎن ﻟﻪ ﮐﺎﺗﯽ ﺑﺎو و ﺑﺎﭘﯿﺮاﻧﺘﺎﻧﺪا ﺗﻮﺧﻮا ڕووی داوه؟‬ ‫دهﺳﺎ ﺗﻮﺧﻮا‪ ..‬ھﻪر ھﻪﻣﻮو ﺋﻪﻣﺎﻧﻪ ﺑﯚ ﻣﻨﺪا‪‬ﻪﮐﺎﻧﺘﺎن ﺑﮕ‪‬ﻧﻪوه‪ ...‬ﭘ‪‬ﯿﺎن ﺑ‪‬ﻦ‪ ..‬ﺑﺎ ﺋﻪواﻧﯿﺶ ﺑﯚ ﻣﻨﺪا‪‬ﻪﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧﯽ ﺑﮕ‪‬ﻧﻪوه و ﺋﻪواﻧﯿﺶ ﺑـﯚ ﻣﻨﺪا‪‬ـﻪﮐﺎﻧﯽ ﻧـﻪوهی دواﺗـﺮ‪ ...‬ﮐـﻪ‬ ‫ﺋﺎوا ﻟﻪ ﺧﺎﮐ‪‬ﮏ و ﻧﻪﺗﻪوهﯾﻪﮐﯽ ﺳﻪر ﺋﻪم زهﻣﯿﻨﻪ ﮐﺮاوه ﮐﻪ ﭘ‪‬ﯽ ده‪‬ﻦ "ﮐﻮرد و ﮐﻮردﺳﺎن‪".‬‬ ‫ھﺎو ھﯚزهﮐﻪم‪ ...‬ﺗﻮو ﭘﺎک و ﺑﮕﻪردی ﭘﯿﺮان و ﭘ‪‬ﺸﻪواﯾﺎﻧﯽ ڕ‪‬ﮕﻪی ڕاﺳﺖ ﺧﻮازان‪ ...‬ﭘ‪‬ﻢ ﺑ‪ ‬ﺑﯚ ﺑ‪‬ﺪهﻧﮓ ﺑﻮوﯾﺖ ﺑﯚ؟ دﯾﺎره ﺑﺎﺳﻪﮐﺎﻧﻢ ﮐﺎری ﺗ‪‬ﮑﺮدووﯾﺖ‪ ...‬ده ﺗﻮﺧﻮا ﺋـﻪو دﯾـﻮاری‬ ‫ﺑ‪‬ﺪهﻧﮕﯿﻪ ﺑ‪‬وﺧ‪‬ﻨﻪ و دهﺳﺖ ﺑﺪه دهﺳﺘﻢ و ﮔﻮ‪‬ﻢ ﺑﯚ ڕاد‪‬ﺮه‪...‬‬ ‫ھﻪرﮔﯿﺰ ﻣﻪ‪ ‬ﮔﺸﺖ ڕ‪‬ﮕﻪﮐﺎن ﺑﻪﺳﺘﺮاون و ﭘ‪ ‬ﻣﻪﺗﺮﺳﯿﯿﻪ و ﺋﻪﻣﻪ دوا ڕ‪‬ﮕﻪﯾﻪ ﭘ‪‬ﺪا دهڕۆم‪.‬‬ ‫ﮔﻪرﭼﯽ ﺋﺎﺳﻤﺎن ﺋ‪‬ﺴﺘﻪ ڕهش و ﺗﺎرﯾﮑﻪ و ھﻪوری ﭼ‪‬ﮑﻦ ﺑﻪری ﺳﺎﻣﺎ‪‬ﯽ ﺷﯿﻨﯽ ﺟﻮاﻧﯽ ﮔﺮﺗﻮه ‪...‬‬ ‫ﺋﻪو ڕۆژهی ھﻪﻣﻮوان ﺑﻪﺗﻪﻣﺎ و ھﯿﻮاﯾﯿﻦ ﺑ‪‬ﺸﮏ ھﻪر د‪‬ﺖ و د‪‬ﺖ ‪...‬‬ ‫ﺑﯿﺮوﺑﯚﭼﻮوﻧﻪﮐﺎﻧﻤﺎن‪ ،‬ھﻪﻧﮕﺎوهﮐﺎﻧﻤﺎن دهﻧﮕﻪﮐﺎﻧﻤﺎن دهﻧﮕﺪهدهﻧﻪوه‪ ،‬ﺑﻪ دهﻧﮕﯽ زو‪‬ﯽ ﺋ‪‬ﻤﻪ دوژﻣﻦ دهﺗﯚﻗ‪‬ﺖ‪ ،‬ﺋ‪‬ﻤﻪ ھﻪﯾﻦ و ‪‬ﺮهﯾﻦ و ھﻪر دهﻣ‪‬ﻨﯿﻦ‪ ...‬ﺋ‪‬ﻤﻪ ﮔﯚراﻧﯽ ﺑﯚ ﺋﺎزادی و‬ ‫ﺳﻪرﺑﻪﺳﺘﯽ و ﺳﻪرﺑﻪﺧﯚﯾﯽ و ﯾﻪﮐﺴﺎﻧﯽ و ﺑﯚ ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﯽ دهﭼ‪‬ﯾﻦ‪...‬‬ ‫دهزاﻧـﻢ ھﻪﺳـﺘﺖ ﺑـﺰواوه و ﻏﯿﺮهﺗـﻮ‪‬ت ﺗ‪‬ـﺪا ھﺎﺗﯚﺗـﻪ ﺟــﯚش‪ ...‬ﺑـﺎ ھـﻪﻣﻮو ﺋﻪواﻧـﻪی ﭼـﻮون ﻟـﻪ ڕ‪‬ـﯽ ﺷــﻪرهﻓﻤﻪﻧﺪﯾﺪا ﺑﮑﻪﯾﻨـﻪ ﺳـﻮﻣﺒﻮل و ﭼـﺮای ڕ‪‬ﮕـﻪی ﺗ‪‬ﮑﯚﺷـﺎن و ژﯾـﺎن و ﯾــﻪﮐﺘﺮ‬ ‫ﻗﺒﻮو‪‬ﮑﺮدن‪...‬‬ ‫ﺋﻪﻣﺠﺎ ھﺎوھﯚزه ﺑﻪ وهﻓﺎﮐﻪم‪ ...‬ﺋﻪز ﮔﯿﺎﻧﻢ ﯾﻪﮐﭙﺎرﭼﻪ ﭘ‪ ‬ﻟﻪ ھﯿﻮاﯾﻪ‪ ...‬ﻟﻪ ﻧﺎو ﺋﻪو ﺋﺎﺳـﻤﺎﻧﻪی ﮐـﻪ ھـﻪوری ڕهﺷـﯽ ﭼ‪‬ﮑـﻦ ﺳـﺎﯾﻪﻗﻪی داﭘﯚﺷـﯿﺒ‪‬ﺖ ‪ ...‬ﻣـﻦ ﺧـﯚری ﭘـ‪ ‬ھﯿـﻮا و ﺋﻮﻣ‪‬ـﺪ‬ ‫دهﺑﯿﻨﻢ‪ ...‬ﺗﻪم و ﻣﻮژ و ھﻪوری ﭼ‪‬ﮑﻦ دهڕهو‪‬ﻨ‪‬ﺘﻪوه‪ ...‬ﺋﺎﺳﯚی ﺳﻮور ﮔﻪڕاڵ ﺑﻪ ﺧﻮ‪‬ﻨﯽ ﺷﻪھﯿﺪاﻧﻤﺎن ڕۆﺷﻨﻪ و ھﺎوارﻣﺎن ﻟ‪‬ﺪهﮐﻪن ﺑﯚ ﺑﺎوهڕ ﻧﻪﮐﺮدن ﺑﻪ دووژﻣﻨﺎﻧﻤـﺎن‪ ،‬ﺑـﯚ ﯾـﻪﮐﮕﺮﺗﻦ‬ ‫و ﯾﻪک دهﺳﺘﯽ و ﯾﻪک ھﻪ‪‬ﻮ‪‬ﺴﺘﯽ و ﯾﻪﮐﺘﺮ ﻗﻪﺑﻮو‪‬ﮑﺮدن‪...‬‬ ‫دهﺑﯿﻨﻢ ﺷﻪھ‪‬ﻦ و ﺑﺎز و ھﻪ‪‬ﯚ ﺑﻪرزهﻓ‪‬هﮐﺎن ﺷﺎﭘﻪڕی ﺗﻮاﻧﺎ و ھ‪‬ﺰ ﻟ‪‬ﺪهدهن و ﺑﻪرهو ﭼﯿﺎ ﺳـﻪرﮐﻪش و ﺑ‪‬ﻨـﺪهﮐﺎﻧﻤﺎن ﻟـﻪ ﺷـﻪﻗﻪی ﺑـﺎڵ دهدهن‪ ...‬ﻗﺎﺳـﭙﻪی ﮐـﻪوه ﺧﯚﺷـﺨﻮاﻧﻪﮐﺎن ﻟـﻪم‬ ‫ﮐﻪل ﺑﯚ ﺋﻪو ﮐﻪل‪ ،‬ﻟﻪم دۆڵ ﺑﯚ ﺋﻪو دۆڵ ﻟﻪﺳﻪر ﺋﻪو ﮔﺎﺷﻪ ﺑﻪرداﻧﻪ ﺑﻪ دهﻧﮕﯿﺎن ﺧﻪﺑﻪردارﻣﺎن دهﮐﻪن و ﻣﻮژدهی ڕۆژ‪‬ﮑﯽ ﻧﻮ‪‬ﻤﺎن ﭘ‪‬ﺪهدهن و ده‪‬ﻦ ﺋﯿﺘﺮ ﺑﻪﺳـﯿﻪ ﺧـﻪو‪ ،‬ﺑﻪﺳـﻪرﭼﻮو‬ ‫ﺷﻪو‪ ،‬ﻣﺎ‪‬واﯾﯽ ﻟﻪ ﺗﺎرﯾﮑﯽ ﮐﻪن‪ ،‬ﺑﻪﺧ‪‬ﺮھﺎﺗﻨﯽ ڕۆژ‪‬ﮑﯽ ﻧﻮ‪‬ﯽ ﺑﻪ‪ ‬ﻧﻮێ‪ ،‬ڕۆژ‪‬ﮑﯽ ﭘ‪ ‬ﻟﻪ ھﯿﻮا و ﺳﻪرﮐﻪوﺗﻦ ﮐﻪن ‪.‬‬ ‫ﺋﻪی ﻧﻪت ﺑﯿﺴﺘﻮه ﮐﻪ وﺗﺮاوه‪ ،‬ھﻪﻣﻮو ﺷﻪو‪‬ﮏ ڕۆژ‪‬ﮑﯽ ڕووﻧﺎﮐﯽ ﺑﻪدوادا د‪‬ﺖ‪..‬‬

‫‪36‬‬

‫ﻏﻪرﯾﺐ و ﺑ‪‬ﮑﻪس ﻟﻪم دێ ﺑﯚ ﺋﻪو دێ ﻟﻪو ﺷﺎر ﺑﯚ ﺋﻪو ﺷﺎر‪ ...‬ﻏﻮرﺑﻪﺗﯽ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎﻣﺎن ﺷﺎرهﮐﻪی ﺧﯚﻣﺎﻧﻪ‪ ...‬ﻋﻪودا‪‬ﯽ ﮐﻪﺳ‪‬ﮑﻢ ‪ ...‬ﺗﻪﻧﯿﺎ ﮐﻪﺳ‪‬ﮏ ﮐـﻪ ﺑـﻪ ﺧـﻮێ ﭼ‪‬ﺸـﺖ ﺑﻤﺎﻧﮕـﺎﺗ‪...‬‬ ‫ﯾﺎن ﺧ‪‬ﺮ ﺧﻮاﯾﯽ ﺑﻪ ھﺎﻧﺎﻣﻪوه ﺑ‪‬ﺖ‪ ...‬ھﻪوا‪‬ﮑﻢ ﭘ‪ ‬ﺑﺪات ﮔﻪرﭼﯽ ﻧﺎﺧﯚﺷﯿﺶ ﺑ‪‬ﺖ ‪...‬‬ ‫ﺷﺎرهﮐﺎن‪ ...‬ﮔﻮﻧﺪهﮐﺎن‪ ...‬ﺷﻪﻻﻟﯽ ﺧﻮ‪‬ﻦ ﮐﺮاون‪ ...‬ﮐﺎرهﺳـﺎت دوای ﮐﺎرهﺳـﺎت‪ ...‬ﺗـﺎوان دوای ﺗـﺎوان‪ ....‬ﺋﯿﻤـ‪‬ۆ ﺧﺎﮐﻪﮐـﻪم ﺧﻮ‪‬ﻨـﺎوﯾﺘﺮﯾﻦ ﺧـﺎﮐﯽ ﺳـﻪر ﺋـﻪم زهﻣﯿﻨﻪﯾـﻪ‪ ...‬ﺋﺎﺳـﻤﺎﻧﯿﺶ‬ ‫ﺑﻪرﮔﯽ ﺳﻮوری ﭘﯚﺷﯿﻮه و ﺑﻪ ﺧﻮ‪‬ﻨﯽ ھﺎوھﯚزاﻧﻢ ﺑ‪‬ﺰوو دهﮐﺎت‪.......‬‬ ‫ﺋــﻪی ھــﺎو ھــﯚزه ﺑــ‪ ‬ﺋﺎﮔــﺎ ﻟــﻪ ڕووداوهﮐــﺎن ‪ ...‬ھــﻪواڵ و ﭘﺮﺳ ـﯿﺎری ﭼــﯿﻢ ﻟ‪‬ﺪهﮐــﻪﯾﺖ‪ ....‬ﺧﻪﻣــﻪﮐﺎن ﺑــﻪرۆک و دووﮐــﻪ‪‬ﯽ ﺷــﺎر و ﮔﻮﻧــﺪه ﺳــﻮوﺗ‪‬ﻨﺮاوهﮐﻪم و ﺑــﯚﻧﯽ ﮔــﺎزه ﺑﯚﻧﺨﯚﺷــﻪ‬ ‫ﮐﻮﺷﻪﻧﺪهﮐﺎن ﮔﻪرووﻣﯽ ﮔﺮﺗﻮه‪ ....‬ﭼﯿﺖ ﺑﯚ ﺑﺎﺳﮑﻪم ‪ ...‬ﭼﯽ؟ دهﻧﮕﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی ﻣﻪﮐﺘﻪب!!‪...‬ﮔﻮوﺗﻨﻪوهی "دارا دوو داری دۆۆزﯾﻪوه و ﺑﻪرﺧﯚﻟﻪﮐﻪی داده وازی دهﮐﺎ و دۆی داده ڕژاوه‬ ‫" و وﺗﻨﻪوهی ﺑﻪﯾﺎﻧﯿﯿﺎﻧﯽ ﮔﯚراﻧﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﺣﻪﺳﻪن زﯾﺮهک ﺋﯿﺘﺮ ﻧﺎﺑﯿﺴﺘﺮﯾﻦ و ﻧﺎﺑﯿﺴﺮﯾﻦ ﻟﻪو ﺧﻮ‪‬ﻨﺪﻧﮕﺎ ﺧﺎﭘﻮورهدا ‪...‬‬ ‫دهرﮐﯽ ﺣﻮﺟﺮه وا‪‬ﯾﻪ و ﻣﺎت و ﺑ‪‬ﺪهﻧﮓ‪ ....‬ﺋﻪﻣﺠﺎ ﮐﺎﻧﯿﻪ ﭘﺎک و ﺑ‪‬ﮕﻪردهﮐﻪی ﻧﺎو ﺣﻪوﺷﯽ ﻣﺰﮔﻪوت‪ ،‬ﮐﻪ ھـﻪر ﺟﺎﻣﻮوﻟﮑﻪﯾـﻪﮐﯽ وهک ﺋﯿﮑﺴـﯿﺮی ژﯾـﺎن ﺑـﻮو‪ ...‬داﭘﯚﺷـﻪ ﻟـﻪ ﺟﻪﺳـﺘﻪی‬ ‫ﺑ‪ ‬ﺗﺎواﻧﯽ ﻣﻪﻻو ﻓﻪﻗ‪‬ﮑﺎن‪ ،‬ﮐﺘ‪‬ﺐ وﺷﻪی ﭘﯿﺮۆز ﺑﻪﺳﻪر ﺟﻪﺳﺘﻪی ﺷﻪﮐﻪت و ﻣﺎﻧﺪووﯾﺎﻧﺪا ﭘـﻪرش و ﺑـ‪‬وه‪ ،‬ﺑـ‪ ‬ﺋـﻪوهی ﺧـﺎوهﻧﯽ وﺷـﻪی ﭘﯿـﺮۆز ﻟـﻪ ﺑﺎرهﮔـﺎ ﻣﻪزﻧﻪﮐﻪﯾـﺪا ﺑﻠـﻪرز‪‬ﺖ و‬ ‫ﺑ‪‬ﺘﻪ دهﻧﮓ ‪...‬‬ ‫ﺑﻪ‪ ‬ﺑﻪر ﻣﺎ‪‬ﻪ ﮔﻪوران ھﻪر وهک ﺟﺎران ﺟﻤﻪی د‪‬ﺖ‪ ...‬ﺟﻪﺳﺘﻪی ﺳﺎردهوهﺑﻮو ﺳﻪر ﺳﻪﮐﯚﮐﺎﻧﯽ داﭘﯚﺷﯿﻮه‪ ...‬ﺑـ‪ ‬دهﻧﮕﯿـﻪﮐﯽ ﺗﺮﺳـﻨﺎک ﺑـﺎ‪ ‬ﭘﯚﺷـﯿﺎﻧﻪ ورﺗـﻪی ﮐـﻪس ﻧﺎﯾـﻪ‪ ...‬ﻣﯿﻤﮑـﻪ‬ ‫ﮔﻮ‪‬ﯿﺰار و ﯾﺎ ﺧﺎوهر ﺑﻪ ﺧﯚﯾﺎن و ﺗﻪﺷ‪‬ﻠﻪ و ﮐ‪‬ﻓﻪ ﺧﻮرﯾﻪ ڕ‪‬ﺴﺮاوهﮐﻪی ﻧﺎو ﮐﯚﺷﯿﺎن‪ ...‬وهک ﭘﯿﺸﻪی ﺟﺎراﻧﯿﺎن ﭘﺎ‪‬ﯿـﺎن داوهﺗـﻪوه ﺑـﻪ دﯾـﻮاری ﻣﺎ‪‬ﻪﮐﻪﯾﺎﻧـﺪا و ﺳﺎردوﺳـ‪ ‬و ﺑ‪‬ـﺪهﻧﮓ‬ ‫ﭼﺎوی ﻧﻪﺗﺮووﮐﺎوﯾﺎن ﻟﻪ ﮔﺸﺖ ﺟﻪﺳﺘﻪﮐﺎﻧﻪ‪ ...‬وهک ﺋﻪوهی ﭘ‪‬ﯿﺎن ﺑ‪‬ﻦ !! ﺳﻪﺑﺮﮔﺮن دوو ڕۆژی ﺗﺮ وهرﻧﻪوه ﺑﯚ ﺷﺎڵ و ﻟﯿﻔﮑﻪﮐﺎﻧﺘﺎن‪...‬‬ ‫ﭼﯿﺖ ﺑﯚ ﺑﺎس ﮐﻪم ﭘ‪‬ﻢ ﺑ‪‬ﯽ ﺗﻮﺧﻮا ﭼﯽ وهی ﺑ‪ ‬ﺋﺎﮔﺎ ﻟﻪ دردوﻣﻪﯾﻨﻪﺗﯽ ﮔﻪﻟﻪﮐﻪت؟‬ ‫دهﭘﺮﺳ‪‬ﺖ ﻟﻪ ﮐ‪ ‬و ﮐ‪ ‬؟؟‬ ‫ﻗﺴﻪ ﺧﯚش و ﺑﻪ ﺗﻮ‪‬ﮑ‪ ‬و ﺑﻪﯾﺖ و ﺑﺎﻟﯚرهﮐﺎﻧﯽ ﻣﺎم ھﯚﻣﻪر ھﻪﻣﻮوی ﭼﻮون ﭼﻮن و ﺋﯿﺘﺮ ﻧﺎﮔﻪڕ‪‬ﻨﻪوه و ﮐﻪﺳﯿﺶ ﻧﯿﯿﻪ ﺟ‪‬ﯽ ﭘ‪‬ﮐﺎﺗﻪوه‪ ....‬ھﻪوا‪‬ﯽ ڕهﺷﻪ ﺷﺎﺧﯽ و ﺑﻠﻮ‪‬ﺮهﮐﻪی‪!!!...‬‬ ‫ﻣ‪‬ﮕﻪل و دهو‪‬ﻪت ﺑﻪدهورﯾﺎ ھﻪر ھﻪﻣﻮو ڕۆﭼﻮوی ﺧﻪو‪‬ﮑﯽ دووری در‪‬ﮋﺧﺎﯾﻪﻧﻦ‪ ...‬ﺑﻠﻮ‪‬ﺮ و ﻣ‪‬ﮕﻪل ﺑﯽ وهﻓﺎ ﻧﯿﻦ‪...‬ﺧـﺎوهن ھﻪﺳـﺘﻦ‪ ...‬وهک زا‪‬ﻤـﺎﻧﯽ ﺑـ‪ ‬وﯾـﮋدان ﻧـﯿﻦ ﺑﯚﯾـﻪ ﻣﯚ‪‬ﯿـﺎن‬ ‫داوه ﺑﻪ دهورﯾﺪا‪....‬‬ ‫ﺋﻪوهﺗﺎ ﻓﺮﯾﺸﺘﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯿﺶ ﺑﻪ ھﺎﻧﺎﻣﺎﻧﻪوه ﻧﻪھﺎﺗﻦ و ﻧﺎﯾﻪن؟‬ ‫ﺋﻪی ھﺎوھﯚزی ﺑ‪ ‬ﭘﻪروا‪ ...‬ھﻪر ﻟﻪم دهورووﺑﻪرهدا ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ ﮐﯚرﭘﻪﻟﻪ ﺑﻪ و‪‬ﺪاﺷﻪوه و داﯾﮏ ﺑﻪ ﻣﻨﺪا‪‬ﻪوه و ﮐـﻮڕ و ﮐـﺎڵ و ﮔـﻪﻧﺞ و ﭘﯿﺮﻣـﺎن ﺑﻪدهﺳـﺘﯽ ﺧﯚﻣـﺎن ﺑـﯽ ﮐﻔـﻦ ھـﻪر ﺑـﻪ‬ ‫ﺑﻪرﮔﯽ ﺧﻮ‪‬ﻨﯿﻨﯿﺎﻧﻪوه ﻟﻪ ژ‪‬ﺮ ﮔ‪ ‬ﻧﺎ‪ ...‬ﺋﺎﺧﺮ ﺑﯚ ﻧﺎﭘﺮﺳﯿﺖ چ ﮔ‪‬ﮏ؟ ‪...‬‬ ‫ﺑﻪ‪ ‬ﮔ‪‬ﮏ ﮐﻪ ﺗﻪﻧﯿﺎ و ﺗﻪﻧﯿﺎ ﻣﻪﮔﻪر ھﻪر ﺑﯚ ﺷﺎردﻧﻪوه ﺑﻮو ﺑ‪‬ﺖ و ﺑﻪس ‪....‬‬ ‫ﮐﺮاﺳﯽ ﺳﭙﯽ ﺋﻪوهڵ ﺷﻪوی ﺑﻮوﮐ‪‬ﻨﯿﺎن ﺑﻮوه ﺗﺎرای ﺳﻮوری ﮔﻮاﺳﺘﻨﻪوه ﺑﯚ ﺑﻪردهم ﯾﻪزداﻧﯽ ﻣﻪزن ﻟﻪ ﺑﯚ ﺷـﮑﺎﯾﻪت‪ .....‬ﭼـﯽ و ﭼـﯽ ‪ ....‬ﭼﯿﺘـﺮت ﺑـﯚ ﺑـﺎس ﮐـﻪم‪ ...‬دؤزهﺧ‪‬ﮑـﻪو ﺑﯚﻣـﺎن‬ ‫داﺧﺮاوه‪ ...‬ﭼﻪﻧﺪﯾﻨﯽ ﺗﺮ‪‬ﺶ و ھﯿﺘﺮﯾﺶ ھﻪروا ﻟﻪ ﭼﺎل دهﻧ‪‬ﯿﻦ ‪....‬‬ ‫ﺧﯚ ده‪‬ﻦ ﻟﻪ ﺗﻪورات و ﺋﯿﻨﺠﯿﻞ و ﻗﻮرﺋﺎﻧﺪا‪ ...‬ﺑﺎس ﻟـﻪوه ﮐـﺮاوه ﮐـﻪ ﯾـﻪزداﻧﯽ ﻣـﻪزن‪ ،‬ھـﻪر ﻟﻪﺑـﻪر زو‪‬ـﻢ و زۆر و ﮔـﻮﻣ‪‬اﯾﯽ ﭘﺎﺷـﺎﯾﻪک ﭼﻪﻧـﺪﯾﻦ ﺷـﺎر و ﮔﻮﻧـﺪی ﺧـﺎﭘﻮور ﮐـﺮدوه‬ ‫ﺑﻪﺳﻪر زا‪‬ﻤﺎﻧﯿﺪا ‪...‬‬ ‫ﺋﻪی ﮐﻪی ﺋﻪم ﺑﺎرهﮔﺎی ﯾﻪزداﻧﯿﻪ ﺑﯚ ﺋﻪم ھﻪﻣﻮو ﺳﺘﻪﻣﻪی ﭘﺎﺷﺎﯾﺎﻧﯽ زهﻣﺎن ﻟ‪‬ﻤﺎﻧﯽ دهﮐﻪن د‪‬ﺘﻪ ﻟﻪرزه؟‬ ‫ﺧﯚ ده‪‬ﻦ ﺑ‪ ‬ﺗﺎوان ﺷﻪھﯿﺪه‪ ...‬ﺋﺎی ﺷﻪھﯿﺪ چ ﻧﺎو‪‬ﮑﯽ ﮔﻪوره و ﮔﺮاﻧﯽ‪ ...‬ﺗﯚ ﻟﻪ ﮐﻮﯾﯽ‪ ...‬ﺗ‪‬ﻨﺎﮔﻪم ھﻪر ﯾﻪﮐﻪ ﺑﻪ ﺟﯚر‪‬ـﮏ ﺑﺎﺳـﺖ ﻟﯿـﻮه دهﮐـﻪن‪ ...‬ﺑـﻪ‪‬ﯽ ﺋﯿﺘـﺮ ھـﻪوا‪‬ﯽ ﭼـﯿﻢ ﻟـ‪‬‬ ‫دهﭘﺮﺳﯿﺖ ‪ ....‬ﭼﯽ!!‬ ‫ھﺎوھﯚزه دوور ﻟﻪ ﺑﯿﺴﺘﻦ و دﯾﺘﻨﯽ زاﻣﻪﮐﺎﻧﻤﺎن‪ ...‬ﻧﺎزاﻧﻢ ﺑ‪‬ﻢ ﭼﯽ!! ﺋﺎخ و داخ و وهی وهی و ڕۆڕۆ و ھـﺎوار و ﮔﺮﯾـﻪ وهک ﮐـﺎرک ﻟﻪﺑﻪردهﻣﻤﺎﻧـﺪا ھﻪ‪‬ـﺪهﺗﯚﻗﯽ‪ ...‬ﺑـﯚ ھـﻪر ﻻﯾـﻪک‬ ‫دهﭼﻮوﯾﻦ‪ ،‬ﻟﻪﺑﻪردهم و ﭼﺎواﻧﻤﺎﻧﺪا ﺑﻮون‪ ،‬ﻟﻪھﻪر ﺧﺎﻧﻪ ﮐﺎوﻟﻪﯾﻪﮐﺪا و ﻟﻪﺳﻪر ھﻪر ﮐﯚ‪‬ﻧﻪ ﺷ‪‬ﻮاو‪‬ﮑﺪا ﺑﺎوﮐﻪ ڕۆ و ڕۆ‪‬ﻪ ڕۆ و داﯾﮑﻪ ڕۆ ﺑﻮو‪...‬‬ ‫ﮐﺎﮐﯽ ھﺎوھﯚزی ﺑ‪ ‬ﺋﺎﮔﺎ ﻟﻪ ﺧﻪﻣﻪﮐﺎﻧﯽ ﮔﻪﻟﻪﮐﻪت‪ ...‬ﻧﺎﺣﻪﻗﺖ ﻧﺎﮔﺮم‪ ...‬ﺗﯚش ﺣﻪﻗﺘﻪ‪ ...‬وا ﺳﺎده ﺳﻪﯾﺮﮐﻪﯾﺖ‪..‬‬ ‫ﻓ‪‬ﺮﯾﺎن ﻧﻪﮐﺮدووﯾﻦ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﻪﻣﯽ ﯾﻪﮐﺘﺮهوه ﺑﯿﻦ ‪ ....‬ﺗﻪﻧﯿﺎ و ﺗﻪﻧﯿﺎ ھﻪر ﺋﺎﻏﺎﮐﺎﻧﻤﺎن و ﺧﯚﻣﺎن دهﻧﺎﺳﯽ‪...‬‬ ‫ﺋﺎی ﮐﻪ د‪‬ﻤﺎن ڕهﻗﻪ ﻟﻪ ﺋﺎﺳﺖ ﯾﻪﮐﺘﺮ‪ ،‬ﺑﻪردﯾﻦ ﺑﻪرد‪ ،‬ﭼﺎوﻣﺎن ﻗﺎﯾﻤﻪ‪ ...‬ﭘ‪ ‬ﺑﻪ زار ھﺎوارﻣﺎن دهﮐﺮد و دهﻣﺎﻧﮕﻮوت ﺋ‪‬ﻤﻪ ﻟﻪ ﭘ‪‬ﻨﺎو ﺋﻪو ﺋﺎرهزواﻧﻪی ﮐﻪ ﻧﻪﻣﺮدوون‪ ،‬ﺋﻪو‬

‫‪35‬‬

‫دهﺑﯿﻨﻢ ﺷﻪھ‪‬ﻦ و ﺑﺎز و ھﻪ‪‬ﯚ ﺑﻪرزهﻓ‪‬هﮐﺎن ﺷﺎﭘﻪڕی ﺗﻮاﻧﺎ و ھ‪‬ﺰ ﻟ‪‬ﺪهدهن‬ ‫ﻓﻪوزی ڕهﻣﺰی ﻣﻪﻻ ﻣﺎرف‬ ‫وﺗﺎری ﺑﻪر‪‬ﺰ ﻓﻪوزی ڕهﻣﺰی ﻣﻪﻻ ﻣﺎرف ﺑﯚ ﯾﺎدای ﺗﺎواﻧﻪ ﮔﻪورهﮐﻪی ﺷﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﻟﻪ و‪‬ﺗﯽ ﺳﻮﯾﺲ‪.‬‬ ‫ﺑﻪڕ‪‬ﺰان و ﻣﺎﺗﻪﻣﮕ‪‬ان‬ ‫ﭘ‪‬ﺸﻪﮐﯽ ﺑﻪﺧ‪‬ﺮھﺎﺗﻨ‪‬ﮑﯽ ﮔﻪرﻣﺘﺎن ﻟ‪‬ﺪهﮐﻪم و ﺋﺎﻣﺎدهﺑﻮوﻧﺘﺎن ﭘ‪‬ﺰاﻧﯿﻨﻪ و ھﺎوﺧﻪﻣﯿﻪ ﻟﻪﺗﻪک ﮔﺸﺖ ﺷﻪھﯿﺪان و زاﻣﺪاران و ﻟ‪‬ﻘﻪوﻣﺎواﻧﯽ ﺷﺎره ﻗﺎرهﻣﺎﻧﻪﮐﻪی ﺷﻪردهﺷﺖ‪.‬‬ ‫ﺋﻪز ﮔﻠﻪﯾﯿﻪﮐﻢ ﻟﻪ ھﻪﻧﺪێ ﻟﻪو ﺑﻪڕ‪‬ﺰاﻧﻪﯾﻪ ﮐﻪ ﻟﻪ ﺑﺎﺳﻪﮐﺎﻧﯿﺎﻧﺪا ده‪‬ﻦ " ﮐﺎرهﺳﺎﻧﯽ ﺳﻪردهﺷـﺖ و ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠـﻪ و ﺋـﻪﻧﻔﺎل و ﻗـﺎڕﻧ‪ ‬و ‪ ....‬ﮐـﻪ ﻟـﻪ‬ ‫ﺧﯚﯾﺪا وادهزاﻧﻢ ﺋﻪﻣﻪ ھﻪ‪‬ﻪﯾﻪﮐﯽ زهﻗﻪ و "دهﺑ‪‬ﺖ ﺑ‪‬ﯿﻦ "ﺗﺎوان‪".‬‬ ‫ھﯿﻮادارم ﺑﻪ ﺳﯿﻨﮓ و د‪‬ﮑﯽ ﻓﺮاواﻧﻪوه ﻟ‪‬ﻤﯽ ﻗﺒﻮوڵ ﺑﻔﻪرﻣﻮون‪.‬‬ ‫"ﮐﺎرهﺳﺎت" ﺋﻪو ڕووداواﻧﻪن ﮐﻪ ﻟﻪواﻧﻪﯾﻪ ﻣﺮۆڤ ڕۆ‪‬ﮑﯽ ﺗ‪‬ﺪا ﻧﻪﺑ‪‬ﺖ و ﻟـﻪ ﻻﯾـﻪن ھ‪‬ﺰ‪‬ﮑـﯽ ﺑـﻪ ﺗﻮاﻧـﺎی دهرهﮐﯿﯿـﻪوه ﺋـﻪﻧﺠﺎم دراﺑ‪‬ـﺖ ﮐـﻪ ﻣـﺮۆڤ‬ ‫ﺧــﯚی ﺑــﯚ ﺧــﯚی دهﺳﺘﻪوﺳــﺎﻧﻪ ﺑﻪراﻣﺒــﻪری‪ ،‬وهک ﺑﻮوﻣﻪﻟــﻪرزه و ﻻﻓــﺎو و ھﻪرهﺳــﯽ ﺷــﺎخ و ﺑــﻪﻓﺮ‪..‬و‪..‬و‪ ...‬ﻟــﻪ ھ‪‬ــ‪ ‬دهرﭼــﻮوﻧﯽ ﺷــﻪﻣﻪﻧﻪﻓﻪر‪‬ﮏ و‬ ‫‪.....‬ھﺘﺪ‪ .‬ﮐﻪ ﺑﺒ‪‬ﺘﻪ ﻓﻪوت و زﯾﺎﻧ‪‬ﮑﯽ زۆری ﺑ‪‬ﺌﻪﻧﺪاز‪ .‬ﺑﻪ‪‬م ﺋﻪو ﮐﺎراﻧﻪی ﮐﻪ ﻣﺮۆڤ ﭘ‪‬ﯽ ھﻪ‪‬ﺴـﺎوه و ﺑﯚﺗـﻪ ھـﯚی ﮐﻮﺷـﺘﻦ و ﺑـ‪ ‬ﺳﻪرووﺷـﻮ‪‬ﻦ‬ ‫ﮐﺮدﻧﯽ ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ و ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ ﻣﺮۆﭬﯽ ﺑ‪ ‬ﺗﺎوان وهک ڕهﺷﻪﮐﻮژی و ﺋﻪﻧﻔﺎل و ﮐﯿﻤﯿﺎﯾﯽ وهﺷﺎن و ﺗﯿﺮۆر‪...‬و‪...‬و‪.....‬ﮐﻪ ھﻪر ھـﻪﻣﻮوﯾﺎن وهک ﻓﺸـﺎر ﺧﺴـﺘﻨﻪ ﺳـﻪر ﺑﻪراﻣﺒـﻪره ) ﺳﯿﺎﺳـﯽ‬ ‫ﺑ‪‬ﺖ ﯾﺎﺧﻮد ﺳﻪرﺑﺎزی( ﺑﯚ ﻣﻪﺑﻪﺳﺘ‪‬ﮑﯽ دﯾﺎرﯾﮑﺮاو ﮐﻪ ﺋﻪوهی ﭘ‪‬ﯽ ھﻪ‪‬ﺪهﺳﺘ‪‬ﺖ ﮔﻪرهﮐﯿﻪﺗﯽ‪ ،‬دهوﺗﺮ‪‬ﺖ "ﺗﺎوان‪".‬‬ ‫ﺑﯚﯾﻪ ده‪‬ﻢ ﺋﻪو ھﻪﻣﻮو ﺗﺎواﻧﺎﻧﻪی ﮐﻪدوژﻣﻨﺎﻧﻤﺎن ﺑﻪﮐﺎرﯾﺎﻧﮫ‪‬ﻨﺎوه ﻟـﻪ ﺋﺎﺳـﺘﯽ ﻣﯿﻠﻠﻪﺗﻪﮐﻪﻣﺎﻧـﺪا‪ ،‬ھ‪‬ﻨـﺪ وﺷـﻪ و زاراوهﯾـﻪﮐﯽ ﺗﺮﺳـﻨﺎﮐﻦ‪ ،‬ﮐـﻪ ﻣـﺮۆڤ دهﺑ‪‬ـﺖ و دهﺑ‪‬ـﺖ ھـﻪر ﻟـﻪ ﮔـﻮﺗﻨﯽ‬ ‫ڕاﺳﺘﯿﻪ ﮔﻪورهﮐﺎﻧﺪا ﺑﻪﮐﺎرﯾﺎﻧﺒﮫ‪‬ﻨﻦ‪.‬‬ ‫ﺑﻪڕ‪‬ﺰان ‪:‬‬ ‫ﺋﻪز ﻧﺎﻣﻪو‪‬ﺖ وهک ﻟ‪‬ﺪاﻧﻪوهی ﺷﺮﯾﺖ و ﺑﺎﺳ‪‬ﮏ ﮐﻪ ﺑﻪردهوام دووﺑﺎره دهﺑ‪‬ﺘﻪوه و ھﻪﻣﻮوان ﭘﻪﯾ‪‬هوی دهﮐﻪﯾﻦ‪ ،‬ﺑﺎس ﻟﻪ ﭼﯚﻧﯿﻪﺗﯽ ڕووداوهﮐﻪ و ﭼﻪﻧﺪ ﮔﯿﺎن ﻟﻪ دهﺳﺖ ﭼـﻮه و ﭼـﯽ و‬ ‫ﭼﯽ‪ ...‬ﺑﻪ‪‬ﮑﻪ دهﻣﻪو‪‬ﺖ دوای ﺋﻪم ھﻪﻣﻮو ﺳﺎ‪‬ﻪ ﭘ‪ ‬ﻟﻪ ﺋﺎزار و ﻣﻪﯾﻨﻪﺗﯿﻪ ) ‪ 23‬ﺳﺎڵ (‪ ...‬وهک ﭘﻪﺧﺸﺎﻧﻪ ﺗﺮاﺟﯿﺪﯾﯿﺎﯾﻪک ﺑﺎس ﻟﻪو ﺗﺎواﻧﻪ و ﮔﺸﺖ ﺗﺎواﻧﻪﮐﺎﻧﯿﺘﺮ ﮐﻪ دهرﺣﻪق ﺑـﻪ‬ ‫ﺧﺎک و ﻧﻪﺗﻪوهﮐﻪﻣﺎن ﻟﻪﺳﻪر ﺑﻪرﻧﺎﻣﻪﯾﻪﮐﯽ داڕ‪‬ﮋراو ﮐﻪ دوژﻣﻨﺎﻧﻤﺎن ﭘ‪‬ﯽ ھﺎ‪‬ﺴﺎون ﯾﺎن ھﻪ‪‬ﺪهﺳﺘﻦ ﺑﮑﻪم‪.‬‬ ‫ﺋﻪم ﺑﺎﺳﻪم دهﻣﻪﺗﻪﻗﻪ و ﮔﻔﺘﻮوﮔﯚﯾﻪﮐﻪ ﻟﻪ ﻧ‪‬ﻮان ﮐﻪﺳ‪‬ﮑﯽ ﺗﺎزه ڕزﮔﺎرﺑﻮو ﻟـﻪ دهﺳـﺘﯽ ﺗﺎواﻧـﻪ ﻧـﺎ ھـﻪﻣﻮوارهﮐﺎن و د‪‬ﺴـﯚز ﺑـﻪ ﺧـﺎک و ﮔﻪﻟﻪﮐـﻪی وه ﮐـﻮرد‪‬ﮑﯽ ﺗـﺮی ﺧﻪﻣﺴـﺎردی ﺑـ‪‬‬ ‫ﭘﻪروا ‪.‬‬ ‫ﻟـﻪﻧﺎو ﺋـﻪم ھـﻪﻣﻮو ﮐﺎوﻟﮑـﺎری و و‪‬ﺮاﻧﮑﺎرﯾـﻪو و ﺗﺎواﻧﺎﻧـﻪدا ‪ ....‬ﻟــﻪ ﻧـﺎو ﺋـﻪم ھـﻪﻣﻮو ﺑ‪‬ـﺪهﻧﮕﯽ و ﮔـﻮێ ﮐﻪڕﯾﯿـﻪی ﮔ‪‬ﺘﯿــﺪا‪ ....‬ﺋـﻪی ھـﺎو ھﯚزهﮐـﻪم‪ ...‬ھـﺎو ﺧﻮ‪‬ﻨﻪﮐـﻪم‪ ...‬ﭘﺸــﺖ و‬ ‫ﭘﻪﻧﺎﮐﻪم‪ ...‬ﺗﻮﺧﻮا ﭼﯿﺘﺮ ﻟ‪‬ﻢ ﻣﻪﭘﺮﺳﻪ‪ ...‬ﻟﻪ ﺣﺎ‪‬ﻢ ﻣﻪﭘﺮﺳﻪ؟‪ ..‬ﮐ‪ ‬ﻣﺎوه و ﮐﻮێ ﻧﻪﻣﺎوه؟‬ ‫ﺋﺎﺧﯚ ﺧﻮ‪‬ﻨﺪﻧﮕﺎ ﭼﮑﯚﻟﻪﮐﻪ و ﻣﻨﺪا‪‬ﻪﮐﺎن ﭼﯿﺎن ﺑﻪﺳﻪرھﺎﺗﻮه؟‬ ‫ﺋﺎ ﺗﻮﺧﻮا ﺣﺎﺟﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ و ﻓﻪﻗ‪‬ﮑﺎﻧﯽ و ﮐﺎﻧﯿﺎوه ڕوﻧﻪﮐﻪی ﺑﻪردهم ﺣﻮﺟﺮهﮐﻪﯾﺎن ﭼﯿﯿﺎن ﻟ‪‬ﮫﺎﺗﻮه؟‬ ‫ﺳﻪﮐﯚی ﺑﻪرﻣﺎ‪‬ﻪ ﮔﻪوران ھﻪر ﺟﻤﻪی د‪‬ﺖ؟ ﻣﯿﻤﮑﻪ ﮔﻮ‪‬ﯿﺰار و ﺗﻪﺷﯿﻠﻪﮐﻪی ﻣﺎون؟‬ ‫ﭘ‪‬ﻢ ﺑ‪ ‬ﻣﺎم ھﯚﻣﻪری ﻧﯿﮑﺘﻪﺧﻮان ﻣﺎوه؟ ڕهﺷﻪ ﺷﺎﺧﯽ ﺷﻮان ﭼﯽ ﺑﻪﺳﻪرھﺎﺗﻮوه ﭼﯽ؟‬ ‫ﮐﻮڕﮔﻪل ﭼﯿﺎن ﻟ‪ ‬ﺑﻪﺳﻪر ھﺎﺗﻮه؟‪...‬؟‪....‬؟‪....‬؟‬ ‫ﺳﺎ ﺗﻮوﺑﯽ ﺧﻮا ﻟ‪‬ﻢ ﻣﻪﭘﺮﺳﻪ ‪...‬ﺑﯚ ﺧﯚ ﺗﯚش ھﻪر وهک ﻣﻦ ﺳﯿﻨﻪ ﺳﻮوﺗﺎو دڵ زاﻣﺪار ﻧﯿﺖ ‪ ...‬ﭘﻪژﻣﻮرده و ‪ ...‬ﺋﺎواره ﻧﯿﺖ ‪ ....‬ﺑﻪ دوای ھﯚزه ﺳﻪرﮔﻪرداﻧﻪﮐﻪﺗﺪا و‪ ‬ﻧﯿﺖ‪.‬؟‬ ‫ﺑﻪ دوای ھﻪواڵ و ﺳﯚراﺧﯽ زاڕۆ‪‬ﻪ و ژن و ﮐﻪﺳﻮﮐﺎره ﭘ‪ ‬ﺧﺎوس و ڕووت و ڕهﭼﺎڵ و ﺑ‪ ‬دهرهﺗﺎﻧﻪﮐﺎﻧـﺪا‪ ،‬ﺷـ‪‬ﺖ و و‪‬ـ‪ ‬ﻧﯿـﺖ‪ ...‬ﺋ‪‬ﻤـﻪ ﺋﯿﻤـ‪‬ۆ ﻟـﻪ ھـﻪﻣﻮو ﮐـﻪس و‪‬ﺮاﻧـﻪﻣﺎڵﺗﺮﯾﻦ‪...‬‬ ‫ﺑ‪‬ﮑﻪس و دهرﺑﻪدهرﺗﺮﯾﻦ‪ ...‬زاﻣﺎرﺗﺮﯾﻦ‪ ،‬ﺑﺮﯾﻨﻪﮐﺎﻧﻤﺎن ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﻧﯿﻦ و ﻟﻪ ھﯽ ﮐﻪﺳﺎﻧﯿﺘﺮ ﻧﺎﭼ‪‬ﺖ‪ ...‬ﺑﯿﻨﺎﯾﯿﻢ ﻟ‪‬ﻪ و دﯾﺪهم و‪‬ﻨﻪی ﻟ‪‬ﺪهﺷ‪‬ﻮ‪‬ﺖ ﺧﻪرﯾﮑﻪ ﺗﺎرﻣﺎﯾﯽ داد‪‬ﺖ ‪....‬‬ ‫ﮐ‪‬ﻮ و دهﺷﺖ و ﺳﺎرا ﺑﯚﺗﻪ ﺧﺎﻧﻪﻣﺎن و ﺋﺎﺳﻤﺎن ﺑﺎﻟﯿﻒ و زهوی ڕاﺧﻪر و ﺑﻪر ﺳﻪرﯾﻨﻪ ﺋﻪوهﺷﻤﺎن ﭘ‪ ‬ڕهواﻧﺎﺑﯿﻨﻦ و ﻟـﻪو‪‬ﺶ زا‪‬ﻤـﺎن و دهﺳـﺘﯽ ڕهﺷـﯽ ﺗـﺎوان ھـﻪر ﺑـﻪ دواواﻣﺎﻧـﻪوهن‬ ‫‪.......‬‬

‫‪34‬‬

‫ﯾﻪﮐـﻪوه ﻗـ‪ ‬ﺑﮑـﺎ‪ .‬ﺑـﻪ‪‬م ﮐـﻪ دهﮐـﺮدهوهی ﺋﯿﻨﺴـﺎن دهﻓﮑــﺮﯾﻦ و ﭼـﺎو ﻟـﻪ ﺋﺎﮐﺎﻣـﻪﮐﺎﻧﯽ دهﮐـﻪﯾﻦ دهﺑﯿﻨـﯿﻦ ﺟﯿـﺎوازﯾﯽ د‪‬هﻗــﯽ و ﺑـ‪ ‬ﺑـﻪزهﯾﯽ ﺋﯿﻨﺴـﺎن و ﻏـﻪﯾﺮی ﺋﯿﻨﺴـﺎن ﻋـﻪرز ھــﻪﺗﺎ‬ ‫ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﻪ‪ .‬ھﻪر ﺑﯚﯾﻪ ر‪‬ﮕﺎم ﺑﺪهن ﮐﻪ ﺑﻪﺷﯽ ﺋﯿﻨﺴﺎن ﻟﻪﮐﯚی د‪‬هﻗﯿﯿﻪﮐﺎن‪ ،‬ﺗﺎ‪‬ﻧﭽﯿﻪﺗﯿﯿﻪﮐﺎن‪ ،‬ﺧﻮ‪‬ﻦ رﺷﺘﻨﻪﮐﺎن‪ ،‬و‪‬ﺮان ﮐﺮدﻧﻪﮐﺎن‪ ،‬ﺳﻮوﺗﺎن و ﮐـﺎول ﮐﺮدﻧـﻪﮐﺎن‪ ،‬ﮐﻮﺷـﺖ و ﺑ‪‬هﮐـﺎن‬ ‫و ﺑﻪﮔﺸﺘﯽ ﺧﺮاﭘﻪ ﮐﺎرﯾﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﺳﻪر ﮔﯚی زهوی ﻟﻪ ﺳﻪرهووی ﺑﺎﻗﯽ ﮔﯿﺎﻧﻠﻪﺑﻪراﻧﯽ دﯾﮑﻪ داﺑﻨ‪‬ﻢ ‪.‬‬ ‫ﺋ‪‬ﺴــﺘﺎ ﮐــﺎﺗﯽ ﺋﻪوهﯾــﻪ ﺑــﻪ ﯾﻪﮐــﻪوه دﯾﻤــﻪﻧﯽ ﮐﺮدهوهﯾــﻪک وهﺑﯿــﺮ ﺑ‪‬ﻨﯿﻨــﻪوه ﮐــﻪ ﺑﻪدهﺳــﺘﯽ ﺋﯿﻨﺴــﺎن و ﺑــﻪدژی ﺋﯿﻨﺴــﺎن ﺑــﻪڕ‪‬ﻮه ﭼــﻮه‪ .‬ﺑﯿــﺮ ﻟــﻪو ﭼﺮﮐﻪﺳــﺎﺗﻪ ﺑﮑﻪﻧــﻪوه ﮐــﻪ زا‪‬ﻤ‪‬ــﮏ‪،‬‬ ‫دﯾﮑﺘﺎﺗﯚڕ‪‬ﮏ‪ ،‬ﺧﻮ‪‬ﻨﺮ‪‬ﮋ‪‬ﮏ ‪ ،‬ﯾﺎن ﺑﻮوﻧﻪوهر‪‬ﮏ ﮐﻪﻧﺎوی ﺋﯿﻨﺴﺎﻧﯽ ﻟﻪﺳﻪره ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﮏ دهﺳﺖ و ﭘ‪‬ﻮهﻧﺪ و ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪه و ﺑﻪڕﯾﻮهﺑﻪری ﮐﯚ ﮐﺮدووﻧﻪﺗﻪوه و داواﯾﺎن ﻟ‪ ‬دهﮐﺎ ﭘﻼﻧﯽ ﺑـﻪﺗﺎڵ‬ ‫ﮐﺮدﻧﯽ ﺋـﻪو ﺑﯚﻣﺒـﻪ ﭘـ‪ ‬ﻟـﻪﮔﺎزی ژاراوﯾﯿﺎﻧـﻪ داﺑ‪‬ـﮋن و ﻟـﻪ ﺷـﻮ‪‬ﻨ‪‬ﮏ ﺗﺎﻗﯿﯿـﺎن ﮐﻪﻧـﻪوه‪ .‬ﮔﺮﯾﻨﮕﯿـﯽ ﺋـﻪو ﺑ‪‬ﯾـﺎر و داواﯾـﻪ ﻟـﻪوه داﯾـﻪ ﮐـﻪ ھـﻪم رادهی ﮐﺎرﯾﮕـﻪرﯾﯽ ﮔﺎزهﮐـﻪ ﺑـﻪﺟﻮاﻧﯽ‬ ‫دهرﮐﻪوێ و ھﻪم ﻟﻪﺳﻪر ﮐﺴﺎﻧ‪‬ﮏ ﺗﺎﻗﯽ ﮐﺮ‪‬ﺘـﻪوه ﮐـﻪ زا‪‬ـﻢ ﺑـﻪ دژی ﺧﯚﯾـﺎن دهزاﻧـ‪ .‬دوای ﻣﺎوهﯾـﻪک ﭼﻪﻧـﺪ ﻓﺮۆﮐـﻪی ﺷـﻪرﮐﻪر ﻟـﻪ ﺋﺎﺳـﻤﺎن وهدﯾـﺎر دهﮐـﻪون‪ ،‬ﺗﯿـﮋ دهرۆن و ﺷـﺎر و‬ ‫ﮔﻮﻧﺪان ﺟ‪ ‬د‪‬ﻦ‪ ،‬ورده ورده ﻟﻪ ﺷﻮ‪‬ﻨﯽ ﺟ‪ ‬ﻣﻪﺑﻪﺳﺖ ﻧﯿﺰﯾﮏ دهﺑﻨﻪوه‪ ،‬ﺧﻮار و ﭘ‪‬ﭽﻪی دهﮐﻪن و ﺑﻪرهو ﻧﻮﺧﺘﻪی دﯾﺎرﯾﮑﺮاو دادهﮔﻪڕ‪‬ﻨﻪ ﺧﻮارێ‪ .‬ﻟﻪ ﺳﻪر‪‬ﺮا ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﻪ ﻣـﺎڵ و ﺑﯿﻨـﺎ و‬ ‫ﺑﺎزار و ﭼﻪﻧﺪ ﺷﻪﻗﺎﻣ‪‬ﮏ وهدﯾﺎر دهﮐﻪون ﮐﻪ ﻟﻪ داو‪‬ﻨﯽ رﯾﺰه ﮔﺮد‪‬ﮑﯽ ﺳﻪرﺳﻪوز دا ھﻪڵ ﮐﻪوﺗﻮون‪ .‬ﺷﺎر ﭘﺸﺘﯽ ﺑﻪ ﺷﺎخ و ﺑﻪ ﺑﻪرزﮔﯿـﺪا رووﺑﺎر‪‬ـﮏ وهک ﻣـﺎر ﺧﻮاروﭘ‪‬ﭽـﻪی داوهﺗـ‪‬‬ ‫و ﺑﻪرهو ﺧﻮار دهﺧﻮﺷ‪ .‬ﻟﻪ ﻧ‪‬ﻮ ﺷﺎر دا ھﻪﻣﻮو ﺷﺘ‪‬ﮏ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ د‪‬ﺘﻪ ﺑﻪر ﭼﺎو‪ .‬دووﮐﺎن و ﺑﺎزار ﮐﺮاوهﯾﻪ و ﺧﻪ‪‬ﮏ ﺧﻪرﯾﮑﯽ ﺳﻪودا و ﮐ‪‬ﯾﻦ و ﻓﺮۆﺷﺘﻨﻦ‪ .‬ﺗﺎق و ﻟﯚق ﻣﺎﺷ‪‬ﻦ ﻟـﻪ ﺳـﻪر‬ ‫ﺷﻪﻗﺎﻣﻪﮐﺎن ﻟﻪ ھﺎت و ﭼـﯚ دان‪ .‬ﺑـﻪ ھـﯚی ﺗـﻪﻋﺘﯿﯿﻠﯿﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧـﻪﮐﺎن ﮐﻮوﭼـﻪ و ﮐـﯚ‪‬ن ﭘـ‪‬ن ﻟـﻪ ﻣﻨـﺪاڵ و ھـﻪﻣﻮوی ﺧـﻪرﯾﮑﯽ ﯾـﺎری و ﮔﻪﻣـﻪن‪ .‬ژﻧـﺎن ﺑـﻪ ﮐـﺎری ﺑـﻪردهواﻣﯽ ﻣـﺎڵ و‬ ‫ﻣﻨﺪا‪‬ﻪوه ﺧﻪرﯾﮑﻦ و ﭼﺎوهڕ‪‬ﯽ ھﺎﺗﻨﻪوهی ﻣ‪‬ﺮد و ﮐﻮڕ و ﺑﺮاﮐﺎﻧﯿﺎن دهﮐﻪن‪ .‬ﺋﺎﺳﻤﺎن ﺳـﺎوه و ﮐـﺰهی ﺑﺎﯾـﻪﮐﯽ ﻧـﻪرم ﻟـﻪ ﮔـﻪرﻣﯿﯽ ﺳـﻮوره ﺗـﺎوی ھـﺎوﯾﻨﯽ ﮐـﻪم دهﮐﺎﺗـﻪوه‪ .‬ﮐـﻮ‪‬ﺮهوهرﯾﯽ‬ ‫رۆژاﻧﻪ ﺋﺎﮔﺎی ﻟﻪ ﺧﻪ‪‬ﮏ ﺑ‪‬ﯾﻮه و ھﻪر ﺑﯚﯾﻪ ھﺎﺗﻨﯽ ﻓﺮۆﮐﻪ ﺑﯚﻣﺐ ھﺎو‪‬ﮋهﮐﺎن زۆر ھﻪﺳﺖ ﭘ‪ ‬ﻧﺎﮐﺮێ‪ .‬ﻟﻪ ﺳﻪرهوه ﺑـﻪ‪‬م ﮐـﺎر ﺗـﻪواوه‪ .‬دهﺳـﺘﻮور ﭘﯿﺸـﺘﺮ ﺳـﺎدر ﮐـﺮاوه‪ .‬ﺑـﯚﻣﺒﯽ ﭘ‪‬ﻟـﻪ‬ ‫ﮔﺎزی ژاراوی ﺑﻪ ﺑﻪرزﮔﯽ ﻓﺮۆﮐﻪوه ھﻪ‪‬واﺳﺮاوه‪ .‬ﻓﺮۆﮐﻪوان ﻗﺎﻣﮑﯽ ﻟﻪ ﺳﻪر دوﮔﻤﻪی ﻓﺸﺎره و ھﻪر ﺑﯿﻨﺎ ﭼﻪﻧﺪ ﮔﯚزهی زۆر ﮔﻪورهی ﺋﺎﺳﻨﯿﻦ ﮐﻪ ﻧﺎوی ﺑﯚﻣﺒﯿﺎن ﻟـﻪ ﺳـﻪره ﻓـﺮێ دراﻧـﻪ‬ ‫ﺧﻮارهوه‪ .‬ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ ﮐﺎﺗﯽ داﮔﺮﺗﻨﯽ دوﮔﻤﻪی ﻓﺸﺎره‪ .‬ﻓﺮۆﮐﻪوان ﺳ‪ ‬و دووی ﻟ‪ ‬ﻧﺎﮐﺎ‪ .‬دوﮔﻤﻪ ﻓﺸﺎر دهدرێ و ﺑﯚﻣﺐ ﺑﻪردهﺑﻨﻪوه‪ .‬ﭘﺎش ﺗﻪﻧﯿﺎ ﭼﻪﻧﺪ ﭼﺮﮐﻪ‪ ،‬ﻓﺮۆﮐـﻪ دوور دهﮐﻪووﻧـﻪوه و‬ ‫ﻟﻪ ﺧﻮارهوه ﻟﻪ ﺳﻪر ﺷﺎر‪ ،‬ﻟﻪ ﻧ‪‬ﻮ ﺑﺎزاڕ‪ ،‬ﻟﻪ ﻧﯿﻮ ژن و ﻣﻨﺪاڵ و ﭘﯿﺮ و ﻻو دووﮐﻪ‪‬ﮑﯽ ﺳﭙﯽ رهﻧﮕﯽ ﺧﻪﺳـﺘﯽ ﻧﺎﺋﺎﺳـﺎﯾﯽ ﺑـﻪرز دهﺑ‪‬ﺘـﻪوه‪ .‬ﺋـﻪوه و ﺋﯿﺘـﺮ ھـﯿﭻ‪ .‬ﺋـﻪوه و ﺋﯿﺘـﺮ ھـﻪﻣﻮو‬ ‫ﺷﺘ‪‬ﮏ‪ .‬ھﻪر ﭘ‪‬ﺴﺖ ﺑﻮو دهﺳﻮوﺗﺎ و ﺳﻮور ھﻪڵ دهﮔﻪرا‪ .‬ھﻪر ﮔﻪروو ﺑﻮو وهﻗﺮﺧﻪ دهﮐﻪوت و دهﺑﻪﺳﺘﺮا‪ .‬ھﻪر ﭼﺎو ﺑﻮو و‪‬ـﮏ دهﮐـﻪوت و ﻟـﻪ ﺑﯿﻨـﺎﯾﯽ ﺑـ‪ ‬ﺑـﻪش دهﮐـﺮا‪ .‬ھـﻪر ﻧﻪﻓـﻪس‬ ‫ﺑﻮو ﻟﻪ ﻗﻮو‪‬ﯾﯽ ﺳﯿﻨﮓ دا ﻗﻪﺗﯿﺲ دهﻣﺎ و دهﺧﻨﮑ‪‬ﻨﺪرا‪ .‬ھﻪر ﻣﻨﺪاڵ ﺑﻮو دهﮐﻪوﺗﻪ ﺳﻪر ھﻪرد و ھﻪر داﯾﮏ ﺑﻮو ﻣﻨﺪاڵ ﻟﻪ ﺑﺎوهش دا ﺑ‪ ‬ھﻪﻧﺎﺳﻪ دهﮐﺮا‪ .‬ھﻪر ﺋﺎه ﺑﻮو ﺑـﻪرز دهﺑـﯚوه‬ ‫و ھﻪر ھﺎوار ﺑﻮو ﻟﻪ ﮔﻪروودا دهﻣﺎﯾﻪوه‪ .‬ھﻪر ﮔﯿﺎن ﺑﻮو دهﺑﻪﺧﺸﺮا و و ھﻪر ﺟﻪﺳﺘﻪی رۆ‪‬ﻪ ﮐﻮرد ﺑﻮو ﺳﻮور و ﺷﯿﻦ ھﻪ‪‬ﺪهﮔﻪڕا‪ .‬ﺋﻪوه و ﺋﯿﺘﺮ ھﯿﭻ‪...‬‬ ‫ﺋﻪوه ﺋﻪو رۆژه ﺑﻮو ﮐﻪ ﺑﻪ ﺑ‪‬ﯾﺎری ﻧﻪﺳﻠﯽ ﺑﻪﺷﻪر و ﺑﻪ ﮐﻪرهﺳﻪی دروﺳـﺖ ﮐـﺮاوی دهﺳـﺘﯽ ﻣـﺮۆڤ‪ ،‬ﻧﻪﺳـﻠﯽ ﺋﯿﻨﺴـﺎن ﻟـﻪﺧﺎک و ﺧـﯚڵ وهردهدرا و ﺑـ‪ ‬ﮔﯿـﺎن دهﮐـﺮا‪ .‬ﺋـﻪوه ﮐﺎرهﺳـﺎﺗﯽ‬ ‫ﺷﯿﻤﯿﺎ ﺑﺎران ﮐﺮدﻧﯽ ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﻮو‪ .‬ﺋﻪوه ﯾﻪﮐﻪم ﺗﺎﻗﯽ ﮐﺮدﻧﻪوهی ﺋـﻪو ﮔـﺎزه ﺑـﻮو ﮐـﻪ ﻧﻪﺳـﻠﯽ ﺑﻪﺷـﻪر ﺑـﯚ ﻧـﺎﺑﻮودﯾﯽ ھـﺎو ﻧـﻪوﻋﯽ ﺧـﯚی ﭘ‪‬ﻮﯾﺴـﺘﯽ ﭘ‪‬ـﯽ ھـﻪﺑﻮو‪ .‬ﺳﻪردهﺷـﺖ‬ ‫ﯾﻪﮐﻪم ﺗﺎﻗﯿﮕﺎی ﺋﻪو ژاره و ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺳﻪردهﺷﺘﯿﺶ ﯾﻪﮐﻪم ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎﻧﯽ ﺋﻪو ﺗﺎﻗﯿﮑﺮدﻧﻪوهﯾﻪ ﺑﻮون‪.‬‬ ‫ﭼﺎوم ﻟ‪‬ﺘﺎﻧﻪ‬ ‫د‪‬ﻢ دهﮔﻪ‪‬ﺘﺎﻧﻪ‬ ‫ﻣ‪‬ﺸﮑﻢ ﺋﺎﮔﺎی ﻟ‪‬ﺘﺎﻧﻪ و‬ ‫وﯾﮋداﻧﻢ ﻣﻪﻋﺰووﺑﯽ ﻋﻪزاﺑﺘﺎﻧﻪ‬ ‫ﺋﻪی ﺳﻪردهﺷﺘﯿﯿﻪ ﻧﺎز ﻟ‪‬ﺸ‪‬ﻮاوه ﺑﻪ ﮔﺎز ﺧﻨﮑ‪‬ﻨﺮاوهﮐﺎن‬ ‫ﺷﺎرﺗﺎن ﺑﻮو ﺑﻪ ﯾﻪﮐﻪم ﺳﻪﮐﯚی ﺷﺎﻧﯚی ﻣﻪرگ و‬ ‫ﺑﯚ ﺧﯚﺷﺘﺎن ﺳﻪﻣﺎی ﻧﻪﻓﻪس ﺑ‪‬اﻧﺘﺎن ﻟﻪﺳﻪر ﺳﺎز ﮐﺮد‪.‬‬ ‫ده ﺑﺨﻪون‪ ,‬ﺧﻪوﺗﺎن ﺧﯚش‬ ‫ﭼﻮﻧﮑﻪ ژﯾﺎن ﺑﻪڕ‪‬ﻮهﯾﻪ‪.‬‬ ‫ﺗ‪‬ﺒﯿﻨﯽ‪ :‬ﺋﻪم ﺑﺎﺑﻪﺗﻪ رۆژی ‪4‬ی ﺟﯚﻻی ‪ 2010‬ﻟﻪ ﮐﯚڕﯾﺎدی ﺷﯿﻤﯿﺎﺑﺎران ﮐﺮدﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﻟﻪ ﺷﺎری ﺋﺎدﻻﯾﺪی ﺋﻮﺳﺘ‪‬اﻟﯿﺎ ﺧﻮ‪‬ﻨﺪراﯾﻪوه‪.‬‬

‫‪33‬‬

‫ﻟﻪ ﻻﯾﻪک ﻣ‪‬ﺸﮑﯽ وهﮐﺎر دهﺧﺎ‪،‬ﻟﻪ ھﯿﭻ ھﻪﻣﻮو ﺷﺘ‪‬ﮏ ﺳﺎز دهﮐﺎ‪ ،‬ﺷﺘﯽ ﮐﯚن ﻓ‪‬ێ دهدا و ﮐﻪرهﺳﻪی ﻧﻮ‪‬ﯽ ﻟﻪ ﺟ‪ ‬دادهﻧ‪ ،‬ﮐﺎر ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ ﺑﯚ ژﯾﺎن دهﮐﺎ و ﺧﯚراﮐﯽ ﺗﻪﯾﺮ و ﺗـﻮور و ورد‬ ‫و درﯾﺸﺖ داﺑﯿﻦ دهﮐﺎ‪ .‬ﻟﻪ ﻻﯾﻪﮐﯽ دﯾﮑﻪ ھﻪر ﺑﻪوﻣ‪‬ﺸﮑﻪ ھﻪ‪‬ﺴﻮوڕهی رزﻗﯽ ﮔﯿﺎن ﻟﻪﺑﻪر دهﺑـ‪‬ێ‪ ،‬ﺋـﺎوهداﻧﯽ و‪‬ـﺮان دهﮐـﺎ‪ ،‬ﺑـﻪرزاﯾﯽ ﺗـﻪﺧﺖ دهﮐـﺎ و ﺗـﻪﺧﺘﺎﯾﯽ دهﮐﺎﺗـﻪوه ﺗﻪﭘﯚ‪‬ﮑـﻪ‪.‬‬ ‫ھﻪر ﺋﻪو ﺋﯿﻨﺴﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺟﺎر‪‬ﮏ ھﻪرﭼﯽ زهﺧﯿﺮهی ﺳﻪرﺗﯚﭘﯽ زهوﯾﯿﻪ دهﯾﺨﺎﺗﻪ ﺧﺰﻣﻪت ﺑﻪرژهوهﻧﺪﯾﯽ ﻧﻪﺳﻠﯽ ﺧﯚی و ﻟﻪﻗﻮو‪‬ﺘﺮﯾﻦ ﻗﻮو‪‬ﯾﯽ دهرﯾﺎﮐﺎن را ﺑﮕﺮه ھﻪﺗﺎ ﺑـﻪرزﺗﺮﯾﻦ ﻟﻮوﺗﮑـﻪی‬ ‫ﺷﺎﺧﻪﮐﺎن و ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت ﺳﻪرﺗﺮ ﻟﻪواﻧﯿﺶ ﻣﺎﻧﮓ و ﺋﻪﺳﺘ‪‬ﺮهﮐﺎﻧﯿﺶ داﮔﯿﺮ دهﮐﺎ و ﺑﯚ ﺧﯚﺷﯽ و ﺑﻪﺧﺘﻪوهرﯾﯽ ﻧﻪﺳﻠﯽ ﺧﯚی ﺑﻪﮐﺎرﯾﺎن د‪‬ﻨ‪ .‬ﺑﻪ‪‬م ھﻪﻣﺎن ﺋﻪو ﺑﻮوﻧﻪوهرهی ﻧـﺎوی ﻣﺮۆﭬـﯽ‬ ‫ﻟﻪﺳﻪره راﺳﺖ ﺑﻪﭘ‪‬ﭽﻪواﻧﻪ و ﺗﻪواو ﺑﯚ ﻣﻪﺑﻪﺳﺘﯽ دژی ﺋﻪوی دﯾﮑﻪ‪ ،‬ﻟﻪ ھﻪﻣﺎن ﺋﻪو ﮐﻪرهﺳﺎﻧﻪ ﮐﻪ ﺑﯚﺧﯚی ﻟﻪﺳﺮوﺷﺖ وهری ﮔﺮﺗﻮون ﺑﯚ ﻟﻪﻧ‪‬ﻮ ﺑﺮدﻧﯽ ﻧﻪﺳﻠﯽ ﺧﯚی ﮐﻪ‪‬ﮏ وهردهﮔـﺮێ‪.‬‬ ‫ﺳﻪرﻧﺞ راﮐ‪‬ﺶ ﺋﻪوهﯾﻪ ﻟﻪ ھﻪردووﮐﯽ ﺋﻪو ﺣﺎﻟﻪﺗﺎﻧﻪ دا ﺗﻮاﻧﺎی ﺋﯿﻨﺴﺎن ﺑﯚ ﮐﻪ‪‬ﮏ وهرﮔﺮﺗﻦ ﻟﻪ دروﺳﺘﮑﺮاوهﮐﺎﻧﯽ دهﺳﺘﯽ دهﮔﺎﺗﻪ ﺋﻪوﭘﻪڕی ﺧﯚی‪.‬‬ ‫راز‪‬ﮏ ﮐﻪ ﻟﻪﭘﺸﺘﯽ ﺑﻪﺑﻪزهﯾﯽ ﺋﯿﻨﺴﺎن ﻟﻪﻻﯾﻪک و درﻧﺪهﯾﯿﻪﮐﻪی ﻟﻪﻻﯾﻪﮐﯽ دﯾﮑﻪوه ﺧﯚی ﺣﻪﺷﺎر داوه ﻧﻪﻧﺎﺳﺮاوه‪ .‬ھﻪﺗﺎ ﺋ‪‬ﺴـﺘﺎش روون ﻧﻪﺑﯚﺗـﻪوه ﮐـﻪ ﺋﯿﻨﺴـﺎن ﭼـﯚن دهﺗـﻮاﻧ‪ ‬ﻟـﻪو‬ ‫ﺟ‪‬ﮕﺎﯾﻪ دا ﮐﻪﭘ‪‬ﻮﯾﺴﺘﻪ ھـﻪﺗﺎ ﺋـﻪوﺟﯽ دڵ ﺋـﺎوه‪‬ﯾﯽ و ﺧﯚﺑﻪﺧﺸـﯽ دهﭼ‪‬ﺘـﻪ ﭘـ‪‬ﺶ و ﺟـﺎری واﺷـﻪ ﻟـﻪد‪‬ﺮهﻗﯽ و ﺑـ‪ ‬ﺑـﻪزهﯾﯽ و ﻣـﺎڵ و‪‬ﺮاﻧﮑﻪرﯾـﺪا ھـﻪﻣﻮو ﺳـﻨﻮور‪‬ﮏ دهﺑـﻪز‪‬ﻨـ‪ .‬زۆر‬ ‫ﺳﻪﯾﺮه‪ ،‬ﮐﻪﺳ‪‬ﮏ چ ژن چ ﭘﯿﺎو ﺟﺎری واﯾﻪ دوو ﺗﻪﺑﯿﺎت و دوو ﺋﻪﺧﻼق و دوو ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﺗﻪواو ﻟ‪‬ﮏ ﺟﯿﺎوزی ھﻪﯾﻪ‪ .‬ﯾـﺎﻧﯽ ﻟـﻪ ﮐﺎﺗ‪‬ـﮏ دا ﺑﻪﺧﺸـﻪﻧﺪه و ﯾﺎرﻣﻪﺗﯿـﺪهر و ﺑـﻪ ﺑﻪزهﯾـﻪ‪،‬‬ ‫ﻟﻪ ھﻪﻣﺎن ﮐﺎت دا داﮔﯿﺮ ﮐﻪر و ﻣﺎڵ وهﺳﻪر ﯾﻪک ﻧﻪر و دڵ رهﻗﻪ‪ .‬ﺋـﻪوه ﺳﺮوﺷـﺘﯽ ﺋﯿﻨﺴـﺎﻧﻪ و ﺟـﺎرێ روون ﻧﻪﺑﯚﺗـﻪوه ﮐـﻪ ﺋـﻪو دووﮔﺎﻧﻪﮔﯿﯿـﻪ ﻟـﻪ ﭼﯿـﻪوه ﺳـﻪرﭼﺎه دهﮔـﺮێ‪ .‬رهﻧﮕـﻪ‬ ‫ﺳﻪﯾﺮ ﺑ‪‬ﺘﻪ ﺑﻪر ﭼﺎو ﮐﻪ ﺧﻮ‪‬ﻨﺮ‪‬ﮋ‪‬ﮑﯽ وهک ﺳﻪدام ﺣﻮﺳﻪﯾﻦ ﮐﻪ دهﺳﺘﻮوری ﮐﻮﺷﺘﻨﯽ دهﺳﺘﻪ دهﺳﺘﻪی ﺋﯿﻨﺴﺎﻧﻪﮐﺎﻧﯽ دهدا‪ ،‬ﻣﻨﺪا‪‬ﯽ ﺧﯚش وﯾﺴﺘﺒ‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م ﺋـﻪوه راﺳـﺖ ﺑـﻮو‪ .‬ﺋ‪‬ﺴـﺘﺎ ﺑـﺎ‬ ‫ﺑﭽﯿﻨﻪ ﺳﻪر ﺑﻪﺷ‪‬ﮑﯽ دﯾﮑﻪی ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﻤﻪﻧﺪﯾﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋﯿﻨﺴﺎن ‪:‬‬ ‫ده‪‬ﻦ ﻟﻪ ﺷﻪڕ دا ھﻪ‪‬ﻮا داﺑﻪش ﻧﺎﮐﺮێ‪ .‬ﺋﻪوه ﺷﺘ‪‬ﮑﯽ راﺳﺘﻪ‪ .‬واﺗﻪ ﮐﺎﺗ‪‬ﮏ ﺷﻪڕ ‪ -‬ﺟﺎ ﺑﻪ ھﻪر ﻣﻪﺑﻪﺳﺘ‪‬ﮏ ‪ -‬ﻟﻪ ﻧ‪‬ﻮان دوو ﮐﻪس‪ ،‬دوو ﻻﯾـﻪن ﯾـﺎن دوو دهو‪‬ـﻪت دا روو دهدا ھـﻪر‬ ‫ﻻﯾﻪﻧــﻪی ﺑــﻪ ﺣــﻪﻗﯽ ﺧــﯚی دهزاﻧــ‪ ‬ﻟــﻪ ھــﻪﻣﻮو ﺋﯿﻤﮑﺎﻧــﺎت و ﺗﻮاﻧﺎﮐــﺎﻧﯽ ﺧــﯚی ﺑــﯚ ﺑــﻪﭼﯚک داھ‪‬ﻨــﺎﻧﯽ ﻻﯾــﻪﻧﯽ ﺑﻪراﻣﺒــﻪر ﮐــﻪ‪‬ﮏ وهرﮔــﺮێ‪ .‬ﻟ‪‬ــﺮهش دا ﺳﺮوﺷــﺖ و ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﻤﻪﻧﺪﯾﯿــﻪ‬ ‫ﺟﯿﺎوازهﮐﺎﻧﯽ ﺋﯿﻨﺴﺎن ﺑﻪ رووﻧﯽ ﺧﯚ دهردهﺧﻪن‪ .‬ﺟﺎری واﯾﻪ ﺋﯿﻨﺴﺎف و ﺑﻪزه و ﺗﻪﺋﻪھﻮد ر‪‬ﮕﺎ ﺑﻪﻻﯾﻪﻧ‪‬ﮏ ﻧـﺎدا دهﺳـﺖ ﺑـﯚ ھـﻪﻣﻮو ﮐﻪرهﺳـﻪﯾﻪﮐﯽ ﻟـﻪ ﻧ‪‬ـﻮ ﺑـﺮدن ﺑـﻪرێ و ھـﻪر ﺑﯚﯾـﻪ‬ ‫ﻟــﻪﮐﺎﺗﯽ ﺑ‪‬ﯾــﺎڕی ﻧﯿﺰاﻣــﯽ دا ھــﻪﻣﻮو ﻻﯾﻪﻧــﻪ ﺋﯿﻨﺴــﺎﻧﯿﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﻣﻪﺳــﻪﻟﻪﮐﻪ ﻟ‪‬ــﮏ دهداﺗــﻪوه‪ .‬ﺋــﻪو ﺟــﯚره ﮐــﻪس و ﻻﯾﻪﻧﺎﻧــﻪ ﭘ‪‬ﯿــﺎن واﯾــﻪ ﺑــﯚ ﮔﻪﯾﻪﺷــﺘﻦ ﺑــﻪ ھــﻪدهﻓﯽ ﻣﻪﻗــﻪدهس ﻧــﺎﺑ‪‬‬ ‫ﻟﻪﮐﻪرهﺳﻪی ﻧﺎﻣﻮﻗﻪدهس ﮐﻪ‪‬ﮏ وهرﺑﮕﯿﺮێ‪ .‬ﺋﻪﮔـﻪر ﺑﻤﺎﻧـﻪوێ ﻧﻤﻮوﻧـﻪی ﺋـﻪو ﺟـﯚره ﻻﯾﻪﻧﺎﻧـﻪ ﻟـﻪ ﺷـﻪڕی رووﺑـﻪروو دا ﺑـﺎس ﺑﮑـﻪﯾﻦ‪ ،‬رهﻧﮕـﻪ ﺑﺘـﻮاﻧﯿﻦ ﻗﺎﻣـﮏ ﻟﻪﺳـﻪر ﺑﻪڕ‪‬ﻮهﺑـﻪراﻧﯽ‬ ‫ﺑﺰووﺗﻨﻪوه ﺋﺎزادﯾﺨﻮازاﻧﻪﮐﺎﻧﯽ ﮔﻪﻻﻧﯽ ﺑﻦ دهﺳﺖ داﺑﻨ‪‬ﯿﻦ ﮐﻪ ﺑﯚﮔﻪﯾﺸﺘﻦ ﺑﻪﺋﺎزادی و ﺳﻪرﺑﻪﺳﺘﯽ ﺧـﻪرﯾﮑﯽ ﺧـﻪﺑﺎت و ﺗ‪‬ﮑﯚﺷـﺎﻧﻦ‪ .‬دروﺷـﻤﯽ ﺧـﻪﺑﺎﺗﮑﺎراﻧﯽ ر‪‬ـﯽ ﺋـﺎزادی ﺋﻪوهﯾـﻪ ﮐـﻪ‪:‬‬ ‫زۆر ھﺎﺳـﺎﻧﻪ ﻟـﻪ ﭘ‪‬ﻨـﺎو ژﯾـﺎﻧﯽ ﺑﻪﺧﻪﺗﻪوهراﻧــﻪ دا ﺑﻤـﺮی‪ ،‬ﺑـﻪ‪‬م زۆر زهﺣﻤﻪﺗـﻪ ﭘـﻪﻧﺎ ﺑــﯚ وهﺳـﯿﻠﻪی ﻧﺎﻣﻮﻗـﻪدهس ﻟـﻪ ﭘ‪‬ﻨـﺎو ﮔﻪﯾﺸــﺘﻦ ﺑـﻪ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠـﻪﮐﺎﻧﺖ دا ﺑـﻪری‪ .‬ﻟﻪﻻﯾـﻪﮐﯽ دﯾﮑــﻪ‬ ‫ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ وا ھﻪﯾﻪ ﮐﻪ ده‪ ‬ھﻪدهف وهﺳﯿﻠﻪ ﺗﻪوﺟﯿﻪ دهﮐﺎ‪ .‬ﺋﻪوه ﺑﻪو ﻣﺎﻧﺎﯾﻪ ﮐﻪ ﻻﯾـﻪﻧ‪‬ﮏ ﺑـﯚ ﮔﻪﯾﺸـﺘﻦ ﺑـﻪو ھﻪدهﻓﺎﻧـﻪی ﮐـﻪ ﻟـﻪﭘ‪‬ﺶ ﺧـﯚی داﻧـﺎون ﻟﻪھـﻪر ﮐﻪرهﺳـﻪ و ﺋـﺎﻣﺮاز‪‬ﮑﯽ‬ ‫ﻣﻮﻣﮑﯿﻦ ﮐﻪ‪‬ﮏ وهردهﮔﺮێ‪ .‬ﺗﺮاژ‪‬ـﺪﯾﯽ ﺋﯿﻨﺴـﺎﻧﯿﯿﺶ راﺳـﺖ ﺋـﻪو ﮐﺎﺗﺎﻧـﻪ روو دهدهن ﮐـﻪ ﺳـﻨﻮور‪‬ﮏ ﺑـﯚ ﮐـﻪ‪‬ﮏ وهرﮔـﺮﺗﻦ ﻟـﻪ وهﺳـﯿﻠﻪی ﻟـﻪﻧ‪‬ﻮ ﺑـﺮدن ﻧﻪﻧﺎﺳـﺮێ‪ .‬ﻟـﻪ ﻧ‪‬ـﻮ ﺋـﻪو ﮐـﻪس و‬ ‫ﻻﯾﻪﻧﺎﻧﻪ دا ﮐﻪ زﯾﺎﺗﺮ ﭘﻪﻧﺎ ﺑﯚ ﮐﻪ‪‬ﮏ وهرﮔﺮﺗﻨﯽ ﺑ‪ ‬ﺳـﻨﻮور ﻟـﻪ وهﺳـﯿﻠﻪی ﺋـﺎوا دهﺑـﻪن ھ‪‬ـﺰ و دهو‪‬ﻪﺗـﻪ داﮔﯿﺮﮐـﻪر و ﭘـﻪﻻﻣﺎردهرهﮐﺎن دهﺑﯿﻨـﺮ‪‬ﻦ ﮐـﻪ ﻟـﻪﭘ‪‬ﻨﺎو ﻣﺎﻧـﻪوهی ﺧﯚﯾـﺎن دا‬ ‫دهﺳﺖ ﺑﯚ ھﻪر ﮐﺎر‪‬ﮑﯽ ﻧﺎﺷﺎﯾﺴﺖ دهﺑﻪن و ﻟﻪﮐﻪ‪‬ﮏ وهرﮔﺮﺗﻦ ﻟﻪ وهﺳﯿﻠﻪی ﻧﺎﻣﻮﻗﻪدهﺳﯿﺶ ھﯿﭻ دوود‪‬ﯿﯿﻪک ﻟﻪ ﺧﯚﯾﺎن ﻧﯿﺸﺎن ﻧﺎدهن‪.‬‬ ‫ﻏﻪدری ﺑﻪﺷﻪر ﻟﻪ ھﺎوﻧﻪوﻋﯽ ﺧﯚی ھﻪر ﺋﻪوه ﻧﯿﻪ ﮐﻪ ﻻﯾﻪﻧ‪‬ﮑﯽ ﺷﻪڕ دهﺳﺖ ﺑﯚ وهﺳﯿﻠﻪی ﭘ‪ ‬ﻣﻪﺗﺮﺳـﯽ ﺑـﻪ دژی ﻻﯾـﻪﻧﯽ ﺑﻪراﻣﺒـﻪری دهﺑـﺎ‪ .‬ﭼﻮﻧﮑـﻪ ﺋـﻪو ﻏـﻪدره رهﻧﮕـﻪ ﺑـﻪوه ﭘﺎﺳـﺎو‬ ‫ﺑﺪرێ ﮐﻪ ﻟﻪ ﺷﻪڕدا ھﻪ‪‬ﻮا داﺑﻪش ﻧﺎﮐﺮێ‪ .‬واﺗﻪ دوو ﺗﻪرهف ﺑﯚ ﺑﻪﭼﯚک داھ‪‬ﻨﺎﻧﯽ ﯾﻪﮐﺘﺮ ﻟﻪﮐﺎرﯾﮕـﻪرﺗﺮﯾﻦ وهﺳـﯿﻠﻪی ﻣـﻮﻣﮑﯿﻦ ﮐـﻪ‪‬ﮏ وهردهﮔـﺮن‪ .‬ﺑـﻪ‪‬م ﻻﯾـﻪﻧﯽ ھـﻪره دز‪‬ـﻮ و دژی‬ ‫ﺋﯿﻨﺴﺎﻧﯽ و ﺑ‪ ‬ﺑﻪزهﯾﯿﺎﻧﻪی ﺋﻪو ﺟﯚرهﮐﺮدهواﻧـﻪ ﺋـﻪو ﮐﺎﺗﺎﻧـﻪ ﺧـﯚ ﻧﯿﺸـﺎن دهدهن ﮐـﻪ ﮐﯚﻣﻪ‪‬ـﻪ ﺧـﻪ‪‬ﮑ‪‬ﮏ ﺑﻪﭘﺎﻧـﻪوه وهﺑـﻪر ﭘـﻪﻻﻣﺎر دهﮐـﻪون و ﺑـ‪ ‬ﺟﯿـﺎوازی ﻗـ‪ ‬دهﮐـﺮ‪‬ﻦ‪ .‬ﻟـﻪوهش‬ ‫ﻧﺎﺧﯚﺷﺘﺮ و ﺟﻪرﮔﺒ‪‬ﺗﺮ ﺋﻪوهﯾﻪ ﮐﻪ ﭘﻪﻻﻣﺎرهﮐﻪ ﺑﻪﮐﻪرهﺳﻪی زۆر ﻧﺎﺋﺎﺳـﺎﯾﯽ ﺑـﻪڕﯾﻮه ﺑﭽـ‪ ‬و ﻟـﻪ ﮐـﻪﻣﺘﺮﯾﻦ ﮐـﺎﺗﯽ ﻣـﻮﻣﮑﯿﻦ دا زﯾـﺎﺗﺮﯾﻦ ژﻣـﺎرهی ﻗﻮرﺑـﺎﻧﯽ ﻟـ‪ ‬ﺑﮑﻪو‪‬ﺘـﻪوه‪ .‬ﮐﺎرهﺳـﺎﺗﯽ‬ ‫ﺷﯿﻤﯿﺎ ﺑﺎران ﮐﺮدﻧﯽ ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ﻟﻪو رووداواﻧﻪی ﻣ‪‬ﮋووی ﺑﻪﺷﻪرﯾﯿﻪﺗﻪ ﮐﻪ ﺑ‪ ‬ﺑﻪزهﯾﯿﺎﻧﻪﺗﺮﯾﻦ ﺑ‪‬ﯾﺎری ﺑﯚ دراوه و ﻟﻪ ﭘ‪‬ﻣﻪﺗﺮﺳﯿﺘﺮﯾﻦ وهﺳﯿﻠﻪی ﻗـ‪ ‬ﮐـﺮدن ﮐـﻪ‪‬ﮏ وهرﮔﯿـﺮاوه‬ ‫و ﺑ‪ ‬ﺑﻪﺷﺘﺮﯾﻦ و ﺑ‪ ‬دﯾﻔﺎﻋﺘﺮﯾﻦ ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﻪ ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﭘ‪ ‬ﻟﻪﻧ‪‬ﻮ ﺑﺮاوه‪ .‬ﻟ‪‬ﺮهداﯾﻪ ﮐﻪ ﻟﻮوﺗﮑﻪی د‪‬ﺮهﻗـﯽ و ﺑـ‪ ‬ﺑـﻪزهﯾﯽ و ﺑـ‪ ‬ﺋﯿﻨﺴـﺎﻓﯿﯽ ﺋﯿﻨﺴـﺎن وهدﯾـﺎر دهﮐـﻪوێ‪ .‬ﺋـﻪوه ﺋـﻪو ﻻﯾﻪﻧـﻪ‬ ‫ﻧﻪﻧﺎﺳﺮاوهی ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﺑﻪﺷﻪره ﮐﻪ ﭘﯿﺸﺘﺮ ﺑﺎﺳﻢ ﮐﺮد‪.‬‬ ‫ﭘ‪‬ﻢ ﺳﻪﯾﺮه زۆر ﺟﺎر ﺑﻪ ﮐﺮدهوهی ﺑ‪‬ﺮهﺣﻤﺎﻧﻪ و ﭘ‪ ‬ﻟﻪﺗﻮﻧﺪو ﺗﯿﮋی دهﮔﻮﺗﺮێ ﮐﺮدهوهی ﻏـﻪﯾﺮه ﺋﯿﻨﺴـﺎﻧﯽ‪ ،‬ﯾـﺎن ﺣـﻪﯾﻮاﻧﯽ‪ ،‬ﯾـﺎن وهﺣﺸـﯿﺎﻧﻪ‪ .‬ﻣـﻦ ﺋـﻪوه ﺑـﻪ راﺳـﺖ ﻧـﺎزاﻧﻢ‪ .‬ﻟـﻪ ﻣ‪‬ـﮋه‬ ‫روون ﺑﯚﺗﻪوه ﮐﻪ ھﯿﭻ ﮔﯿﺎﻧﻠﻪﺑﻪر‪‬ﮑﯽ ﮐ‪‬ـﻮی‪ ،‬ﺋـﺎوی‪ ،‬ﺟﻪﻧﮕـﻪ‪‬ﯽ ﯾـﺎن ھـﯿﭻ ﺑﺎ‪‬ـﺪار‪‬ﮑﯽ ﺋﺎﺳـﻤﺎﻧﯽ ﺑـﻪ ﻗـﻪت ﺋﯿﻨﺴـﺎن و وهک ﺋﯿﻨﺴـﺎن ﻟـﻪﺑ‪‬هﺣﻤﯽ ﻧﻮاﻧـﺪن دا دهﺳـﺘﯽ ﻧﯿـﻪ‪ .‬ﺋـﻪوه زۆر‬ ‫ھﻪ‪‬ﺪهﮐﻪوێ ﮐﻪ دڕﻧﺪهﯾﻪﮐﯽ ﺑﻪھ‪‬ﺰ ﭘﻪﻻﻣﺎری ﮔﯿﺎﻧﻠﻪﺑﻪر‪‬ﮑﯽ ﻻوزاﺗﺮ ﻟﻪ ﺧﯚی ﺑﺪا و ﺑﯿﮑﺎﺗﻪ ﭘﺎرووی ﺟﻪﻣﻪ ﺧﻮاردﻧ‪‬ﮑﯽ‪ .‬ﺑﻪ‪‬م ﺋﻪوه ﻟﻪ ﻻﯾﻪک رازی ﺑﻪﻗﺎﯾﻪ ﭼﻮﻧﮑـﻪ ﺗـﻪﻧﯿﺎ ر‪‬ﮕـﺎی‬ ‫ﻣﺎﻧﻪوهی ﺋﻪو ﺣﻪﯾﻮاﻧﻪ ﺧﻮاردﻧﯽ ﺣﻪﯾﻮاﻧﯽ دﯾﮑﻪﯾﻪ‪ .‬ﻟﻪﻻﯾﻪﮐﯽ دﯾﮑﻪش ﻗﻪت دڕﻧﺪهﯾﻪک ﻧﺎﺗﻮاﻧ‪ ‬ﯾﺎن ﻧﺎﺧﻮازێ ﺑﻪ ﯾﻪک ﺟﺎر رهوهﯾﻪک ﮔﯿﺎﻧﻠﻪﺑﻪری دﯾﮑﻪ ﺑﻪﺳﻪر‬

‫‪32‬‬

‫ﺧﯚﺷﺒﺨﺘﺎﻧﻪ ﻟﻪﻛﺎﺗ‪‬ﻜﺪا ﯾﺎدی ‪ 24‬ﺳﺎ‪‬ﻪی ﺋﻪم ﺗﺎواﻧﻪ دهﻛﻪﯾﻨﻪوه‪ ،‬ﭘﺎرﺳـﺎڵ ﻟـﻪﻛﯚﻧﮕﺮهی دادﮔـﺎی ﺗـﺎواﻧﯽ ﻧ‪‬ﻮدهو‪‬ـﻪﺗﯽ ﻟﻪﺷـﺎری ﻛـﻪﻣﺒﺎﻻی ﺋﯚﮔﻪﻧـﺪا "‪ 5 - 31‬ﺑـﯚ ‪،"6 - 10‬ﺑـﻪﻛﺎر‬ ‫ھ‪‬ﻨــﺎﻧﯽ ﭼــﻪﻛﯽ ﻛﯿﻤﯿــﺎوی ﻟــﻪﻣﻠﻤﻼﻧ‪ ‬ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿــﻪﻛﺎن وهك ﺗــﺎواﻧﯽ ﺟــﻪﻧﮓ ﭘﻪﺳــﻪﻧﺪﻛﺮا‪ ،‬ﺋﻪﻣــﻪش ﺑﻪھــﻪﻧﮕﺎۆﻛﯽ ﻣــﻪزن ﺑــﯚ ﻣﺮۆﭬﺎﯾــﻪﺗﯽ دهزاﻧــﯿﻦ ﺑــﯚ ﻗﻪدهﻏــﻪﻛﺮدﻧﯽ ﭼــﻪﻛﯽ ﻛﯿﻤﯿــﺎوی‬ ‫ﻟﻪﺟﯿﮫﺎﻧــﺪا و ﺑﻨــﻪﺑ‪‬ﻛﺮدﻧﯽ ﺑــﯚ ھــﻪﺗﺎ ھﻪﺗﺎﯾــﻪ‪ ،‬ھــﻪﻧﮕﺎو‪‬ﻜﯽ ﻣﻪزﻧــﻪ ﺑــﯚ دوﺑــﺎره ﻧﻪﺑﻮﻧــﻪوهی )ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠــﻪﻛﺎن و ﺳﻪردهﺷــﺘﻪﻛﺎن‪ ،‬ﺷــ‪‬ﺦ وهﺳــﺎﻧﺎﻧﻪﻛﺎن و ﮔﯚﭘﺘﻪﭘــﻪﻛﺎن و زهردهﻛــﺎن‪،‬‬ ‫ﺳﻮ‪‬ﯿﺴﻨﺎﻧﻪﻛﺎن و‪.....‬ھﺘﺪ ‪ ) ،‬ﺋﻪم ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻨﻪ ﻟﻪﻣﺮﭬﺎﯾﻪﺗﯽ ﭘﯿﺮۆز ﺑ‪‬ﺖ‪).‬‬ ‫ﭘﺎرت و ڕ‪‬ﻜﺨﺮاوه ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚرھﻪ‪‬ﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑ‪‬ﺪهﻧﮕﯽ ﺋ‪‬ﻮه ﻟﻪ ﺋﺎﺳﺖ ﺋـﻪم دۆزه ﮔﺮﻧﮕـﻪ و ﮔﺮﻧﮕـﯽ ﻧـﻪداﻧﺘﺎن ﺑـﻪم ﻛﺎرهﺳـﺎﺗﻪ ﮔﻪورهﯾـﻪ و ﻛﺎرهﺳـﺎﺗﻪﻛﺎﻧﯽ دﯾﻜـﻪی ﺗﺎواﻧـﻪ‬ ‫ﻧ‪‬ﻮﻧﻪﺗﻪوهﯾﯿﻪﻛﺎن ﻛﻪ ﺑﻪﺳـﻪر ﮔﻪﻟﻪﻛـﻪﻣﺎن ﻟـﻪ رۆژھـﻪ‪‬ﺗﯽ ﻛﻮردﺳـﺘﺎن ھـﺎﺗﻮوه ‪ ،‬ﻣﺎﯾـﻪی ﻧ‪‬ﮕـﻪراﻧﯽ ﺋ‪‬ﻤـﻪو ﺧـﻪ‪‬ﻜﯽ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ و ﮔﻮﻧـﺪی ڕهﺷـﻪ ھـﻪرﻣ‪ ‬و ﺗـﻪواو ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿـﺎﻧﯽ‬ ‫ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﻜﻮژﯾﯿﻪ ﻟﻪ ڕۆژھﻪ‪‬ﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ‪ ،‬ﺑﯚﯾﻪ داواﺗﺎن ﻟ‪‬ﺪهﻛﻪﯾﻦ ﺑﺎ ھﻪﻣﻮوﻣﺎن ﯾﻪﻛﮕﺮﺗﻮواﻧﻪ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑﻪو دۆﺳﯿﺎﻧﻪ ﺑﺪهﯾﻦ ‪،‬ﮔﺮﻧﮕﯿﯿﻪك ﻟـﻪ ﺋﺎﺳـﺘﯽ ﮔـﻪورهﯾﯽ ﺗﺎواﻧـﻪﻛﺎن و ژﻣـﺎرهی‬ ‫ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎﻧﯿﺎن و و ﺗ‪‬ﻜﯚﺷﻪری و ﻣ‪‬ﮋووی ﭘ‪ ‬ﻟﻪ ﺷﺎﻧﺎزی ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺘﺪا ﺑ‪‬ﺖ‪.‬‬ ‫ﭼﺎود‪‬ﺮی ﻛﻮردۆﺳﺎﯾﺪ‬ ‫‪28‬ی ﺟﯚﻧﯽ ‪2011‬‬ ‫ﭼﺎود‪‬ﺮی ﮐﻮردۆﺳﺎﯾﺪ ڕ‪‬ﮑﺨﺮاو‪‬ﮑﯽ ﺳﯿﭭﯿﻠﯽ ﺳﻮود ﻧﻪوﯾﺴﺘﯽ ﺳﻪرﺑﻪﺧﯚﯾﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ﭘﺎﺑﻪﻧﺪﺑﻮون ﺑﻪ ﭘﺮهﻧﺴﯿﭗو ﭘ‪‬ﻮهره دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯿﯿـﻪﮐﺎن‪ ،‬ﮐﺎرهﮐـﺎﻧﯽ ﺧـﯚی ﻟﻪﺳـﻪر ﭘﺮﺳـﻪﮐﺎﻧﯽ ﺗﺎواﻧـﻪﮐﺎﻧﯽ‬ ‫ژﯾﻨﯚﺳﺎﯾﺪ و ﺟﻪﻧﮓ و ﺗﺎواﻧﯽ دژ ﺑﻪ ﻣﺮۆﭬﺎﯾﻪﺗﯽ و ھﻪﻣﻮو ﺋﻪو ﭘ‪‬ﺸ‪‬ﻠﮑﺎرﯾﯿﺎﻧﻪی ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﺑﻪ ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆﭬﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﮐـﺮاون و دهﮐـﺮ‪‬ﻦ ﺑـﻪڕ‪‬ﻮه دهﺑـﺎت‪ .‬ﻟ‪6 ‬ی ژاﻧﻮﯾﯿـﻪی ‪2002‬‬ ‫داﻣ‪‬زراوە ‪ ،‬ﻟ‪ ‬زۆرﺑ‪‬ی و‪‬ﺗﺎﻧﯽ ﺋ‪‬وروﭘﺎ و ھ‪‬ﻣـﻮو ﭘﺎرﭼ‪‬ﮐـﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﻟـﻖ و ﮐـﯚﻣﯿﺘ‪‬ی ھ‪‬ﯾ‪ ،‬ﭘ‪‬ﺸـﺘﺮ ﻟ‪ ‬ژ‪‬ـﺮ ﻧـﺎوی)ﻧﺎوەﻧـﺪی ھ‪‬ﺑـﺠ‪ ‬دژ ﺑ‪ ‬ﺋ‪‬ﻧﻔﺎﻟـــــﻜﺮدنو ﺟﯿﻨﯚﺳـﺎﯾﺪی‬ ‫ﮔ‪‬ﻟﯽ ﻛــﻮرد‪ -‬ﭼﺎك ( ﮐﺎری دەﮐﺮد‪ ،‬ﻟﻪ ﺑﻪرواری ‪24‬ی ﻓ‪‬ﻮرﯾﯿﻪی ‪ 2009‬ﺋﻪم ﻧﺎوهی وهرﮔﺮت‪ ،‬ﺗﺎ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ ﺳ‪ ‬ﻛﯚﻧﮕﺮهی ﺑﻪﺳﺘﻮوه‪ ،‬ﺳﺎ‪‬ﻧﻪ ﺳﻪدان ﭼﺎﻻﻛﯽ ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﻪ دات ‪.‬‬

‫ھﻪﻧﺎﺳﻪ ﺧﻨﮑﺎوهﮐﺎن )ﻟﻪﯾﺎدی ﺳﻪردهﺷﺘﯿﯿﻪ ﻧﺎزﻟ‪‬ﺸ‪‬ﻮاوه ﺷﯿﻤﯿﺎﺑﺎران ﮐﺮاوهﮐﺎن دا(‬ ‫ھﻪﯾﺎس ﮐﺎردۆ‬ ‫ﺟﻮاﻧﯿﯽ ﺗﯚﭘﯽ زهوی ﻟﻪ رهﻧﮕﺎو رهﻧﮕﯿﯽ دﯾﻤﻪﻧﻪﮐﺎﻧﯽ‪ ،‬ﻟـﻪ ھﻪﻣـﻪ ﺟـﯚرﯾﯽ ﺳﺮوﺷـﺘﻪﮐﻪی‪ ،‬ﻟـﻪ ﺑـﻪرﺑ‪‬وﯾﯽ ﺧﺎﮐﻪﮐـﻪی و ﻟـﻪ ﻓﺮهﭼﻪﺷـﻨﯿﯽ ﺧﻪ‪‬ﮑﻪﮐـﻪی داﯾـﻪ‪ .‬ﺋﻪوهﻧـﺪهی ﮐﻠـﻮوی ﺑـﻪﻓﺮ و‬ ‫ﺗﮑﻪی ﺑﺎران و ﺷﺮﯾﺨﻪی ھﻪور ﺟﻮاﻧﯽ ﺑﻪﺧﺸﻦ‪ ،‬ﺑﻪ ھﻪﻣﺎن ﺋﻪﻧﺪازه ﺗﺎرﯾﮑﯿﯽ ﺷﻪو و ﻣـﺎﻧﮕﯽ ﭼـﺎرده و ﺳـﻮوره ﺗـﺎوی ھـﺎوﯾﻨﯽ د‪‬ﮕﯿـﺮن‪.‬‬ ‫ھﻪر ﺑﻪو رادهﯾـﻪ ﮐـﻪ ﺷـﻨﻪی ﺷـﻪﻣﺎڵ و ﮐـﺰهی زرﯾـﺎن و ھـﺎژهی رووﺑـﺎر و ﺧـﻮڕهی ﮐﺎﻧﯿـﺎو ﺳـﯚﮐﻨﺎﯾﯽ دهﺑﻪﺧﺸـﻦ‪ ،‬ھـﻪر ﺋـﺎواش ﺟﺮﯾـﻮهی‬ ‫ﺑﺎ‪‬ﻨﺪه و ﺧﺸﻪی ﻣﺎر و ھﯚڕهی ﻣﺎﻧﮕﺎ و ﺑﺎڕهی ﺑﻪرخ و ﺣﯿﻠﻪی ﺋﻪﺳﭗ ﺳﻪرﻧﺞ راﮐ‪‬ﺸﻦ‪ .‬ﺳﻪﯾﺮ ﮐـﻪن ﭼـﯚن ﻟـﻪ ﺗﺎرﯾﮑـﻪ ﺷـﻪوی ﻗـﻪﺗﺮاﻧﯽ‬ ‫دا ﺳﻮﭘﺎی ﺋﻪﺳﺘ‪‬ﺮان ﺧﯚ دهﻧﻮ‪‬ﻨﻦ و ﭼﺎو ﺑ‪‬ﮐ‪ ‬دهﮐـﻪن‪ .‬ﺗﻪﻣﺎﺷـﺎ ﮐـﻪن د‪‬ﯚﭘـﻪی ﺑـﺎران ﭼـﯚن وهﺳـﻪر ﯾـﻪک دهﮔـﻪر‪‬ﻦ‪ ،‬ﺗ‪‬ﮑـﻪڵ دهﺑـﻦ و‬ ‫ﺟﯚﺑﺎر ﺳﺎز دهﮐﻪن‪ .‬ﺋﻪو ﺟﯚﺑﺎراﻧﻪ ﺑﻪ چ ﺷ‪‬ﻮهﯾﻪک ﮐﯚ دهﺑﻨﻪوه‪ ،‬زﯾﺎد دهﮐﻪن و رووﺑﺎر وهڕێ دهﺧﻪن‪ .‬رووﺑﺎرهﮐﺎن ﻟﻪ ﺷـﻮ‪‬ﻨ‪‬ﮏ ھ‪‬ـﺪی‬ ‫و ﻟﻪ ﺟ‪‬ﮕﺎﯾﻪک ﺑﻪ ﺗﻪوژم ر‪‬ﮕﺎ دهﺑ‪‬ن و ﺧﯚ دهﺧﺰ‪‬ﻨﻨﻪ ﺑﺎوهﺷﯽ دهرﯾﺎ‪ .‬ﺳﻪرﻧﺞ ﺑﺪهن ﻟﻪ ﺷـﻮ‪‬ﻨ‪‬ﮏ ﻟﻮوﺗﮑـﻪی ﺷـﺎخ ﺳـﻪری ﻟـﻪ ھـﻪوران‬ ‫داوه و ﻟﻪ ﺟ‪‬ﮕﺎﯾﻪک ﻧﺰﻣﯿﯽ زهوی ھﻪﺗﺎ ﻗﻮو‪‬ﯾﯽ دهرﯾﺎﮐﺎن داﮐﺸﺎوه‪ .‬ﭼﺎو‪‬ﮏ ﻟﻪ دﻧﯿﺎی رهﻧﮕﺎو رهﻧﮕﯽ ﮔﯿﺎن‬ ‫ﻟﻪﺑﻪران ﺑﮑﻪن ﮐﻪ ﭼﯚن ھﻪر ﺑﻪﺷﻪی ﺑﻪ ﺗﻪﺑﯿﻌﻪﺗﯽ ﺧﯚی وهدﯾﺎر دهﮐﻪوێ و ھﻪر ﺷﺘﻪی ﺧﺎوهﻧﯽ ﻧﺎﺳﻨﺎﻣﻪ و ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﻤﻪﻧـﺪﯾﯽ ﺧﯚﯾـﻪﺗﯽ‪.‬‬ ‫ﺳﺮوﺷﺖ ﺑﻪ ھﻪﻣﻮوی ﺋﻪواﻧﻪوه ﺟﻮاﻧﻪ و ﺑ‪ ‬ﺋﻪواﻧﻪ ﻣﺎﻧﺎی ﻧﯿﻪ ‪.‬‬ ‫ﺋﻪو ﮔﯿﺎن ﻟﻪﺑﻪرهی ﻧﺎوی ﺋﯿﻨﺴﺎﻧﯽ ﻟﻪﺳﻪره ﺑﻪﺷ‪‬ﮏ ﻟﻪ ﺗﺎﺑ‪‬ﯚی ﺋﻪو ﺳﺮوﺷـﺘﻪ رهﻧﮕﺎورهﻧﮕـﻪی ﭘ‪‬ـﮏ ھ‪‬ﻨـﺎوه و ﻟﻪراﺳـﺘﯿﯿﺪا ﺳﻪرﻧﺠﺮاﮐ‪‬ﺸـﺘﺮﯾﻦ ﻻﯾـﻪﻧﯽ ﺗﺎﺑ‪‬ﯚﮐﻪﺷـﻪ‪ .‬ﺋﯿﻨﺴـﺎن ﺑﻪﺗـﻪﻧﯿﺎ‬ ‫ﺑﺎرﺗﻪﻗﺎی ھﻪﻣﻮو ﮔﯿﺎن ﻟﻪﺑﻪراﻧﯽ دﯾﮑﻪ ﭼ‪‬ﮋ ﻟﻪ ﺟﻮاﻧﯿﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﺳﺮوﺷﺖ وهردهﮔﺮێ و زۆرﺟﺎر ﺑﻪﻣﻪﯾﻠﯽ ﺧﯚﺷﯽ و ﺑﻪﭘ‪‬ﯽ ﻧﯿﺎز دهﺳﮑﺎرﯾﺸﯿﺎن دهﮐﺎ‪ .‬ﺋﯿﻨﺴـﺎن ﺑﻮوﻧـﻪوهر‪‬ﮑﯽ زۆر ﺳـﻪﯾﺮه‪.‬‬ ‫ﺋﻪو ﺑﻮوﻧﻪوهره ﺋﻪوهﻧﺪهی ﺟﻮاﻧﯽ ﭘﻪرهﺳﺖ و ﺳﺮوﺷﺖ راز‪‬ﻨﻪر و دﻧﯿﺎ ﺧﯚﺷﮑﻪره‪ ،‬ﺋﻪوهﻧﺪهش ﺗ‪‬ﮑﺪهر و ﭘﯿﺴﮑﻪر و ھﻪ‪‬ﻼ ﺳﺎزﮐﻪره‪ .‬ﺋﻪو ﺑﻮوﻧﻪوهره‬

‫‪31‬‬

‫دهﯾﺎن ﺧﻪﻧﻪ زﯾﻨﺪان و ﺋﻪﺷﻜﻪﻧﺠﻪﯾﺎن دهدهن‪ ،‬ﻟﻪ ﺋ‪‬ﺮان ﻟﻪ ﺳﻪر دهﺳﻪ‪‬ﺗﻦ‪.‬‬ ‫ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﻧﯽ ﺧﻪ‪‬ﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻣﯿﮋوو‪ ،‬رووداوی ﺑﻮﻣﺒﺎراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺘﯿﺎن ﺑﻪ ﻧﺎوی ﺳﻪدام و ھﺎوﻛﺎراﻧﯽ ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدوه و ﻟﻪ ھﻪﻣﺎﻧﻜﺎﺗﺪا‪ ،‬ﻧـﺎوی ﺧﻮﻣـﻪﯾﻨﯽ و ﺧﺎﻣﻨـﻪﯾﯽ‬ ‫و ھﻪﻣﻮو ﺋﻪو ﺟﯿﻨﺎﺗﻜﺎراﻧﻪش ﻛﻪ ﺋﻪﻣ‪‬ۆ ﻟﻪ ﺳﻪر دهﺳﻪ‪‬ﺗﻦ و ﺋﻪو ﻛﺎت ﺑﻪ در‪‬ﮋه ﭘ‪‬ﺪاﻧﯽ ﺷﻪر‪ ،‬ھﻪو‪‬ﯿﺎن دهدا‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﺎو ر‪‬ﮕـﺎی ﻗـﻮدس ﻟـﻪ ر‪‬ـﯽ ﻛﻪرﺑـﻪﻻوه ﺑﺒـ‪‬ن و دام و دهزﮔـﺎی‬ ‫رژﯾﻤﯽ ﻛﯚﻧﻪﭘﻪرهﺳﺘﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻟﻪ ﺳﻪر ﺗﺎﺳﻪری ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪدا داﻣﻪزر‪‬ﻨﻦ‪ ،‬وهﻛﻮو ﺷﻪرﯾﻜﯽ ﺋﻪم ﺟﯿﻨﺎﺗﻪ ﻟﻪ ﺑﯿﺮ ﻧﺎﻛﻪن‪.‬‬ ‫ﺑ‪ ‬ﮔﯚﻣﺎن ﻟﻪ ﺳﺒﻪێ رۆژی رووﺧﺎﻧﯽ ﺋﻪو رژﯾﻤﻪ دا‪ ،‬ﯾﻪﻛ‪‬ﻚ ﻟـﻪ ھـﻪزاران ﻻﭘـﻪرهی ﺗﺎواﻧـﻪﻛﺎﻧﯽ ﺋـﻪم ﺷـﻪره ﻛﯚﻧﻪﭘﻪرهﺳـﺘﺎﻧﻪﯾﻪ‪ ،‬ﺑﻮﻣﺒـﺎراﻧﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺧـﻪ‪‬ﻜﯽ ﺑـ‪ ‬دﯾﻔـﺎﻋﯽ ﺷـﺎری‬ ‫ﺳﻪردهﺷﺖ دهﺑ‪ ‬ﻛﻪ ﻣﻪز‪‬ﻮﻣﺎﻧﻪ ﺑﻮوﻧﻪ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ و ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﺑﻪﺧﺖ ﻛﺮد و ﯾﺎن ﺑﺮﯾﻨﺪار و ﻣﻪﺳﻤﻮم ﺑﻮون‪ .‬ﺑﻪ‪‬م ھﻪﻟﺮﺷﺘﻨﯽ ﻓﺮﻣ‪‬ﺴﻜﯽ ﺗﯿﻤﺴﺎﺣﯿﺎﻧﻪ ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ر‪‬ﺒﻪراﻧﯽ ﺋـﻪﻣ‪‬ۆ رژﯾﻤـﯽ‬ ‫ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻧﯽ ﺑﯚ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺋﻪم ﻛﺎرهﺳﺎﺗﻪ‪ ،‬ﻧﺎﺗﻮاﻧ‪ ‬ﺋﻪم راﺳﺘﯿﻪ ﻟﻪ ﺑﯿﺮ ﺧﻪ‪‬ﻚ ﺑﺒﺎﺗﻪوه ﻛﻪ ﭼ‪‬ﻮن ﺧﻮﻣﻪﯾﻨﯽ ﻟﻪﮔﻪڵ دهﺳـﺘﭙ‪‬ﻜﺮدﻧﯽ ﺷـﻪر‪ ،‬ﺋـﻪم ﺷـﻪڕهی وهﻛـﻮو ﺑﻪرﻛـﻪﺗ‪‬ﻜﯽ‬ ‫ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯽ ﻧـﺎوی ﻟ‪‬ﺒـﺮد و ھﻪ‪‬ﺴـﻮوڕاواﻧﻪ ھ‪‬ﻨﺎﯾـﻪ ﺧﺰﻣـﻪت ﺳـﻪﻗﺎﻣﮕﯿﺮ ﻛﺮدﻧـﯽ ﺣﻜﻮﻣـﻪﺗﯽ ﺋﯿﺴـﻼﻣﯿﻪوه‪ .‬ﻛﯚﻣـﺎری ﺋﯿﺴـﻼﻣﯽ ﺑـﯚ ﺗ‪‬ﻜﺸـﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ﺷﯚڕﺷـﯽ ﺋ‪‬ـﺮان‪ ،‬ﺑـﯚ زهوت ﻛﺮدﻧـﯽ ھـﻪﻣﻮو‬ ‫دهﺳﻜﻪوﺗﻪ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯿﻜﻪﻛﺎﻧﯽ ﺋﻪم ﺷﯚڕﺷﻪ‪ ،‬ﺑﯚ ﻛﻮﺷﺘﺎری ﻛﯚﻣﯚﻧﯿﺴﺘﻪﻛﺎن و ھﻪﻣﻮو ﻧﻪﯾﺎراﻧﯽ ﺧﯚی و ﺑﯚ ﺗﯿﻜﻪوهﭘ‪‬ﭽﺎﻧﯽ ھﻪﻣﻮو ﺋﻪو داﺧﻮازی و ﭼﺎوهرواﻧﯿﺎﻧـﻪی ﻛـﻪ ﻟـﻪ ﺷﯚڕﺷـﯽ ‪١٣٥٧‬‬ ‫دهﻛﺮا‪ ،‬ﺑﻪ ﭘ‪‬ﺮ ﺋﻪم ﺷﻪڕهوه ﭼﻮو‪ .‬ﺋﻪوان ﺑﻪ در‪‬ﮋهی ﭘ‪‬ﺪاﻧﯽ ﺷﻪڕ ﺗﻮاﻧﯿﺎن ھﻪر ﻟﻪ ﯾﻪﻛـﻪم ﺳـﺎ‪‬ﻪﻛﺎﻧﺪا‪ ،‬ﻣﻮﻗﺎﻣـﻪﺗﯽ ﺧـﻪ‪‬ﻜ‪‬ﻚ ﻛـﻪ ﻧﻪﯾﺎﻧﺪهو‪‬ﺴـﺖ ﺑـﻪم ﺟـﯚره ﺷﯚڕﺷـﯽ رهوای ﺋـﻪوان‬ ‫ﺗﺎ‪‬ن ﺑﻜﺮێ و ﺧﻪ‪‬ﺘﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﻦ ﺑ‪‬ﺖ‪ ،‬ﺗ‪‬ﻜﺸﻜﺎﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ﺳﺎ‪‬ﮫﺎﺗﯽ ﻛﺎرهﺳﺎﺗﯽ ﻣﺮۆﭬﯽ ﺑﻮﻣﺒﺎراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺘﺪا ﻧﻪﻓﺮهت دهﻛﻪﯾﻦ ﻟﻪ ﺑﺮﯾﺎردهران و ﺑﻪهرﯾﻮهﺑـﻪران و ھﺎوﻛـﺎراﻧﯽ ﺋـﻪم ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗـﻪ ﮔﻪورﯾـﻪ و درود دهﻧ‪‬ـﺮﯾﻦ ﺑـﯚ‬ ‫ﺋﻪم ﺋﯿﻨﺴﺎﻧﻪ ﺑ‪ ‬دﯾﻔﺎﻋﺎﻧﻪی ﻛﻪ ﻟﻪ ﺟﻪرﯾﺎﻧﯽ ﺋﻪم ﻛﺎرهﺳﺎﺗﻪدا ﮔﯿﺎﻧﯽ ﺋﺎزﯾﺰﯾﺎن ﻟﻪ دهﺳﺖ دا‪.‬‬ ‫ﺣﯿﺰﺑﯽ ﻛﯚﻣﯚﻧﯿﺴﺘﯽ ﺋ‪‬ﺮان – ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﻪ ‪28 /‬ی ﺟﯚﻧﯽ ‪2011‬‬

‫ﻟﻪ ﯾﺎدی ‪ 24‬ﺳﺎ‪‬ﻪی ﺗﺎواﻧﯽ ﺑﯚردوﻣﺎﻧﻜﺮدﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ‬ ‫ﺑﻪﻛﺎر ھ‪‬ﻨﺎﻧﯽ ﭼﻪﻛﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎوی ﻟﻪﻣﻠﻤﻼﻧ‪‬ﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﺋﯿﺘﺮ ﺗﺎواﻧﯽ ﺟﻪﻧﮕﻪ ﻛﻪس و ﻛﺎری ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ‬ ‫ﺟﻪﻣﺎوهری ﻛﻮردﺳﺘﺎن‬ ‫ﭘﺎرت و ڕ‪‬ﻜﺨﺮاوه ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿﻪﻛﺎن‬ ‫ھﻪﻣﻮوﻣﺎن ﺋﺎﮔﺎدارﯾﻦ ‪24‬ﺳﺎڵ ﭘ‪‬ﺶ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ‪ ،‬ﻟﻪ ﺑﻪرواری ‪28‬ی ﺟﯚﻧﯽ ‪ 1987‬ﻓ‪‬ۆﻛﻪ ﻣﻪرﮔﮫ‪‬ﻨﻪرهﻛﺎﻧﯽ ﺑﻪﻋﺴﯽ ﻓﺎﺷـﯽ‪ ،‬ﻛـﺎﺗﮋﻣ‪‬ﺮی ‪ 30،4‬ﺳـﻪر ﻟـﻪ‬ ‫ﺋ‪‬ﻮاره ژهھﺮی ﻗﯿﻨﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻪﺳﻪر ﺧﻪ‪‬ﻜﯽ ﻛﻮرد ﭘﻪروهری ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺘﯽ ﻗﺎرهﻣﺎن و ﮔﻮﻧﺪی ڕهﺷﻪ ھﻪرﻣ‪ ‬و دهوروﺑـﻪرﯾﺎن ﺑﺎراﻧـﺪ ‪ 4 ،‬ﻓ‪‬ۆﻛـﻪی ﻣﻪرﮔﮫ‪‬ﻨـﻪر ‪ ،‬ﺑـﻪم ﺗﺎواﻧـﻪﯾﺎن‪،‬‬ ‫زﯾﺎﺗﺮ ﻟﻪ ھﻪ ﺷﺖ ھﻪزار ھﺎوو‪‬ﺗﯽ ﺳﭭﯿﻠﯽ ﺋﻪم دهﭬﻪر و ﺷﺎرهﯾﺎن ﺷﻪھﯿﺪ و ﺑﺮﯾﻨﺪارﻛﺮد ‪ ،‬ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ ﺧ‪‬ﺰاﻧﯿﺎن ﻟـﻪ ﺑﻨﻪﭼـﻪوه ﭘـﺎﻛﻜﺮدهوه ‪ ،‬ﺗـﺎﻛﻮ ﺋ‪‬ﺴـﺘﺎ زﯾـﺎﺗﺮ ﻟـﻪ ‪ 1000‬ھـﺎوو‪‬ﺗﯽ‬ ‫ﺑﻮﻧﻪﺗﻪ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﺋﻪو ﺗﺎواﻧﻪ ﻧﺎﻣﺮۆﭬﺎﻧﻪﯾﻪ‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ﻛﺎﺗ‪‬ﻜﺪا ﺋ‪‬ﻤﻪ ﯾﺎدی ‪ 24‬ﺳﺎ‪‬ﻪی ﺋﻪو ﺗﺎواﻧﻪ دهﻛﻪﯾﻨﻪوه ‪ ،‬ھ‪‬ﺸﺘﺎ ﻣﻪرﮔﻪﺳﺎﺗﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ﻧﻪﺑﯚﺗﻪ دۆز‪‬ﻚ ﺑﯚ ﺗﺎواﻧﺒﺎراﻧﯽ ﺑﻪﻏﺪا و ﻟﻪ ر‪‬ﮕـﺎی ﺧـﻪﻣﺨﯚراﻧﯽ ﺷـﺎری ﺳـﻪردهﺷـﺖ ﻣـﺎم‬ ‫ﻋﻪﻟﯽ رهﺣﯿﻤﯽ ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﺟ‪‬ﯽ ﺷﺎﻧﺎزی ر‪‬ﻜﺨﺮاوهﻛﻪﻣﺎن ھـﻪو‪‬ﯽ ﺟـﺪی ﺑـﯚدرا‪ ،‬ھ‪‬ﺸـﺘﺎ ﺑﺮﯾﻨـﺪارهﻛﺎﻧﯽ ﺋـﻪم ﺷـﺎره ﻟـﻪ ﺋـ‪‬ﺶ و ﺋـﺎزاردا دهژ‪‬ـﻦ و ﭼﺎرهﺳـﻪری ﭘ‪‬ﻮﯾﺴـﺘﯿﺎن ﺑـﯚ ﻧـﻪﻛﺮاوه‪،‬‬ ‫ھ‪‬ﺸﺘﺎ وﻧﺒﻮهﻛـﺎن ﻧﻪدۆزراوﻧﻪﺗـﻪوه‪ ،‬ھ‪‬ﺸـﺘﺎ ﻟـﻪ ﻻﯾـﻪن ڕهوهﻧـﺪی ﻛـﻮردی و ﻻﯾﻪﻧـﻪ ﺳﯿﺎﺳـﯿﯿﻪﻛﺎن ﺑـﻪ ﺗﺎﯾﺒـﻪت ﻟـﻪ ﺧﯚرھـﻪ‪‬ﺗﯽ ﻛﻮردﺳـﺘﺎن و دهزﮔﺎﻛـﺎﻧﯽ ڕاﮔﻪﯾﺎﻧﺪﻧـﻪوه ﮔﺮﻧﮕـﯽ ﺑـﻪم‬ ‫ﻣﻪرﮔﻪﺳﺎﺗﻪ ﮔﻪورهﯾﻪ ﻧﺎدر‪‬ﺖ‪ ،‬ھ‪‬ﺸﺘﺎ ﺳﻪردهﺷﺘﯿﯿﻪﻛﺎن ﺑﻪ ﺗﻪﻧﮫﺎ ﯾﺎدی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯿﺎن دهﻛﻪﻧﻪوه و ﻟﻪ ﺷﯿﻨﺪا ھﺎوڕ‪‬ﯿﺎن ﺑ‪‬ﻜﻪﺳﻦ‬ ‫ﺋ‪‬ﻤﻪ ﻟﻪ ر‪‬ﻜﺨﺮاوی ﭼﺎود‪‬ﺮی ﻛﻮردۆﺳﺎﯾﺪ ﻛﻪ ﯾﻪﻛﻪم دهزﮔﺎی ﻛﻮردی ﺑﻮوﯾﻨﻪ ﮔﺮﻧﮕﯿﻤﺎن ﺑـﻪم ﯾﺎداوهرﯾﯿـﻪ داوهو ﻟـﻪ ‪ 8‬ﺳـﺎ‪‬ﯽ ڕاﺑـﺮدوهوه‪ ،‬ﺳـﺎ‪‬ﻧﻪ ﯾﺎدﻣـﺎن ﻟـﻪ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿـﺎﻧﯽ ﺳﻪردهﺷـﺖ‬ ‫ﻛﺮدۆﺗﻪوه‪ ،‬ﻟﻪ ﯾﺎدی ‪ 24‬ﺳﺎ‪‬ﻪی ﺋﻪم ﺗﺎواﻧﻪدا‪ ،‬داوا ﻟﻪ ھﻪﻣﻮو ﻻﯾﻪك دهﻛﻪﯾﻦ‪ ،‬ﺋﻪﻣﺴﺎڵ ڕۆژی ﯾﺎداوهرﯾﯿﻪﻛﻪ ﺑﻜﺮ‪‬ﺘﻪ ڕۆژ‪‬ﻚ ﺑﯚ ڕﺳﻮاﻛﺮدﻧﯽ دوژﻣﻨـﺎﻧﯽ ﮔﻪﻟﻪﻛـﻪﻣﺎن و ﺑـﻪﻛﺎرھ‪‬ﻨﺎﻧﯽ‬ ‫ﭼﻪﻛﯽ ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﻜﻮژی ﻛﯿﻤﯿﺎوی و ھﺎوﭘﺸﺘﯽ ﻟﻪﮔﻪڵ داواﻛﺎرﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺧﻪ‪‬ﻜﯽ ﺋﻪم ﺷﺎره‪.‬‬ ‫ﺗﺎواﻧﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻛﺮدﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪرهﺷﺖ وهك ﻟﻪدادﮔﺎی ﺗﺎواﻧﺒﺎری ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﻣﻪرگ ﻓﺮاﻧﺲ ﭬﺎن ﺋﺎﻧﺮات دﯾﺎرﯾﻜﺮا ﺑﻪﺗﺎواﻧﯽ ﺟﻪﻧﮓ‪،‬ھﻪردوو ﺗـﺎواﻧﯽ ﻧ‪‬ﻮﻧﻪﺗـﻪوهﯾﯽ ﺟـﻪﻧﮓ وﺗـﺎواﻧﯽ‬ ‫دژ ﺑﻪﻣﺮۆﭬﺎﯾﻪﺗﯽ ﻟﻪﺧﯚ دهﮔﺮ‪‬ﺖ ‪،‬ﻧﻪﻛﺮدﻧﻪوهی دۆﺳﯿﻪ و ﺳﺰا ﻧﻪدﻧﯽ ﺗﺎواﻧﺒﺎراﻧﯽ ﺋﻪم ﺗﺎواﻧﻪ ﻧ‪‬ﻮﻧﻪﺗﻪوهﯾﯿﻪ ﺗﺎواﻧ‪‬ﻜﯽ دﯾﻜﻪﯾﻪ ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﺑﻪﺧﻪ‪‬ﻜﯽ ﺋﻪﻣﺸﺎره‪.‬‬

‫‪30‬‬

‫ﮐﺎرﯾﮕﻪرى ﺧﯚ‪‬ﺒﺎرﯾﻦ ﻟﻪﺳﻪر ﺑﺮﯾﻨﺪاراﻧﻰ ﮐﯿﻤﯿﺎﯾﻰ‬

‫ﻟﻪم ﺳـﺎ‪‬ﻧﻪى دواﯾﯿـﺪا ﺷـﻪﭘﯚﻟﻰ ﺧﯚ‪‬ﺒﺎرﯾﻨـﻪﮐﺎن ﮐـﻪ ﻟـﻪ و‪‬ﺗـﺎﻧﻰ ﻋﻪرهﺑـﻪوه رووى ﻟـﻪ ﺑﺎﺷـﻮور و رۆژھـﻪ‪‬ﺗﻰ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن و ﺋ‪‬ـﺮان ﮐـﺮدووه و ﺋﻪﻣـﻪش دۆﺧـﻰ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿـﺎﻧﻰ ﮐﯿﻤﯿـﺎﯾﻰ‬ ‫ﺧﺴﺘﯚﺗﻪ ﻣﻪﺗﺮﺳﯿﯿﻪوه و ﺑﺮﯾﻨﺪاران ﺗﻮﺷﻰ ھﻪﻧﺎﺳﻪﺑ‪‬ﮐ‪ ‬و ﺗﻪﻧﮕﻪﻧﻪﻓﻪﺳﻰ دهﺑﻦ و ﻣﻪرگ ھﻪڕهﺷﻪ ﻟﻪ ژﯾﺎﻧﯿـﺎن دهﮐـﺎت‪ .‬ﺣﻪﺳـﻪن ﻋـﻪﺑﺎس زاده ﺑﻪڕ‪‬ﻮهﺑـﻪرى ﮔﺸـﺘﻰ ﭘﺎراﺳـﺘﻨﻰ ژﯾﻨﮕـﻪ‬ ‫ﻟﻪ ﭘﺎر‪‬ﺰﮔﺎى ورﻣ‪ ،‬ده‪‬ﺖ‪» :‬ﺑﻪ ﮔﺸﺘﻰ ﻟﻪ ﺳﺎ‪‬ﮑﺪا ﻧﺰﯾﮑﻪى )‪ (100‬رۆژ ھﻪواى ﭘﺎر‪‬ﺰﮔﺎى ورﻣ‪ ‬ﺧﯚ‪‬ﺒﺎراﻧﻪ و )‪ (40‬رۆژ ﭘﺎﮐﻰ ھﻪوا ﻟﻪ ﺋﺎﺳﺘﻰ ﺳﺘﺎﻧﺪارد دهردهﭼ‪‬ـﺖ و ﭼـﻮار رۆژ‬ ‫ﺑﯚ ﮔﺸﺖ ﭼﯿﻦ و ﺗﻮ‪‬ﮋهﮐﺎن ﻣﻪﺗﺮﺳﻰ ھﻪﯾﻪ‪».‬‬ ‫ﺳ‪‬رﭼﺎوە ‪ :‬ﻣﺎ‪‬ﭙ‪‬ڕی رۆژ ﭘﺮ‪‬ﺲ ‪ /‬ڕ‪‬ﮑ‪‬وﺗﯽ ‪28 :‬ی ﺟﯚﻧﯽ ‪2011‬‬

‫ﻟﻪ ﯾﺎدی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛﺎرهﺳﺎﺗﯽ ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ دا‬ ‫‪24‬ﺳﺎڵ ﻟﻪﻣﻪﺑﻪر‪ ،‬ﺳﻪر ﻟﻪ ﺋ‪‬ﻮارهی رۆژی ‪7‬ی ﻣﺎﻧﮕﯽ ﭘﻮﺷﭙﻪری ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪1366‬ی ھﻪﺗﺎوی‪ ،‬ﭼﻪﻧﺪ ﺗﻪﯾﺎرهی ﺑﻮﻣﺐ ھـﺎو‪‬ﮋی رژﯾﻤـﯽ ﺑﻪﻋﺴـﯽ ﻋ‪‬ـﺮاق‪ ،‬ﻟـﻪ ﺋﺎﺳـﻤﺎﻧﯽ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ و‬ ‫ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ‬ ‫ﯽ‬ ‫دﯾﮫﺎﺗﯽ دهورروﺑﻪرﯾﺪا دهرﻛﻪوﺗﻦ و ﻟﻪ ﻛﺮدهوهﯾﻪﻛﯽ ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗﻜﺎراﻧـﻪدا‪ ،‬ﺋـﻪم ﺷـﺎره و دهوروﺑـﻪرﯾﺎن ﺑـﻪ ﭼـﻪﻛﯽ‬ ‫ﺑﻮﻣﺒـﺎران ﻛــﺮد‪ .‬ﺑــﻪم ﺟــﯚره ﻛﺎرهﺳــﺎﺗ‪‬ﻜﯽ ده‪‬ﺘـﻪزﯾﻦ ﺧﻮﻟﻘــﺎ ﻛــﻪ ﺧــﻪﻣ‪‬ﻜﯽ ﻗﻮرﺳــﯽ ﺧﺴـﺘﻪ ﺳــﻪر د‪‬ــﯽ ﻛﯚﻣــﻪ‪‬ﻧﯽ ﺧــﻪ ﯽ‬ ‫‪‬ﻜﯽ‬ ‫ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ھﻪﻣﻮو ﻣﺮۆﭬﺪۆﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋ‪‬ﺮان ﺟﯿﮫﺎن ‪.‬‬ ‫ـﺎن‬ ‫ﻟــﻪ ﺟــﻪرﯾﺎﻧﯽ روداﻧــﯽ ﺋــﻪم ﺗﺎواﻧــﻪ ﻣ‪‬ﮋوﯾﯿــﻪدا‪ ،‬ژﻣﺎرهﯾــﻪﻛﯽ زۆر ﻟــﻪ ﺧــﻪ‪‬ﻜﯽ ﺷــﺎری ﺳﻪردهﺷــﺖ و دهوروﺑــﻪری ﮔﯿﺎﻧﯿـ ن‬ ‫ﺑــﻪﺧﺖ ﻛــﺮد‪ ،‬ژﻣﺎرهﯾــﻪﻛﯽ زۆرﯾــﺶ ﺑــﻪ ﮔــﺎزی ژاراوی ﻣﻪﺳــﻤﻮم ﺑــﻮون ﺑــﻪ ﺟﯚرﯾــﻚ ﻛــﻪ ﺋﺎﺳــﻪواری ﺋــﻪم ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗــﻪ ﺗــﺎ ﺑــﻪﻪ‬ ‫ﺋﻪﻣ‪‬ۆش ﺋﺎزارﯾﺎن دهدهات و ﻣﻪﺗﺮﺳﯽ ﺧﺴﺘﯚﺗﻪ ﻟﻪ ﺳﻪر ژﯾﺎﻧﯽ ﻧﻪوهی داھﺎﺗﻮوﺷﯿﺎن ‪.‬‬ ‫ﺑﻮﻣﺒﺎراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﻟﻪرووی ﺑﻪﻛﺎرھ‪‬ﻨﺎﻧﯽ ﺟﯚری ﺳـﯿﻼﺣﯽ ﻛﯚﻣـﻪ‪‬ﻜﻮژ ﻛـﻪ ﻟـﻪ دژی ﺧـﻪ‪‬ﻜﯽ ﻣـﻪدهﻧﯽ ﺑـﻪ‬ ‫ﻛﺎر ﺑ‪‬ﺖ‪ ،‬ﺧﺎ‪‬ﻜﯽ وهرﭼﻪرﺧﺎن ﺑﻮو ﻟﻪ ﺷﻪری ﻛﯚﻧﻪﭘﻪرهﺳﺘﺎﻧﻪی ﺋ‪‬ﺮان و ﻋ‪‬ﺮاﻗﺪا‪ .‬ﺳﺎ‪‬ﻧﯽ ﭘ‪‬ﺸﺘﺮ ﺳﯿﻼﺣﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻟـﻪ ﺋﺎﺳـﺘ‪‬ﻜﯽ ﺑﻪرﺗﻪﺳـﻪك دا ﻟـﻪ ﻻﯾـﻪن رژﯾﻤـﯽ ﺑﻪﻋﺴـﻪوه دژ‬ ‫ﺑﻪ ھ‪‬ﺰی ﭘ‪‬ﺸﻤﻪرﮔﻪ ﺑﻪ ﻛﺎر ھﺎﺗﺒﻮو‪ .‬ﻟﻪ ﺑﻪرهﻛﺎﻧﯽ ﺷﻪرﯾﺸﺪا‪ ،‬رژﯾﻤﯽ ﻋ‪‬ـﺮاق ﺟﺎروﺑـﺎر ﺋـﻪم ﺳـﯿﻼﺣﻪی ﺑـﻪ ﻣﻪﺑﻪﺳـﺘﯽ ﺗـﺎﻗﯽ ﻛﺮدﻧـﻪوه ﺑـﻪ ﻛـﺎر ھ‪‬ﻨـﺎﺑﻮو‪ ،‬ﺑـﻪ‪‬م ﻟـﻪ ﺋﺎﺳـﺘ‪‬ﻜﯽ ﺋـﺎوا‬ ‫ﺑﻪرﯾﻨﺪا و ﻟﻪ دژی ﺧﻪ‪‬ﻜﯽ ﺑ‪ ‬دﯾﻔﺎع ﺷﺎر‪‬ﻚ‪ ،‬ﺋﻪوه ﯾﻪﻛﻪم ﺟﺎر ﺑﻮو ﻛﻪ ﺑﻪم ﺷ‪‬ﻮه ﻟﻪ ﺷﻪری ﻛﯚﻧﻪﭘﻪرهﺳﺘﺎﻧﻪی ﺋ‪‬ﺮان و ﻋ‪‬ﺮاﻗﺪا ﺋﻪم ﺳﯿﻼﺣﻪ ﺑﻪ ﻛﺎر دهھـﺎت‪ .‬ﻟـﻪ ﺷـﻪری ﺟﯿﮫـﺎﻧﯽ‬ ‫ﯾﻪﻛﻪم ﺑﻪﻣﻼوه‪ ،‬ﺋﻪوه ﯾﻪﻛﻪم ﺟﺎر ﺑﻮو ﻛﻪ ﺋﻪم ﺳﯿﻼﺣﻪ ﻟﻪ ﺷﻪری ﻧ‪‬ﻮان دهو‪‬ﻪﺗﻪﻛﺎﻧﺪا‪ ،‬ﺳﻪر ﻟﻪ ﻧﻮێ ﺑﻪ ﻛﺎردهھﺎت‪.‬‬ ‫رژﯾﻤــﯽ ﺑﻪﻋﺴــﯽ ﻋ‪‬ــﺮاق ﭼﻪﻧــﺪ ﻣﺎﻧــﮓ دوای ﺋــﻪو ﻛﺎرهﺳــﺎﺗﻪ‪،‬ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗ‪‬ﻜﯽ ﻛــﻪ‪‬ﻚ ﮔــﻪوهرﺗﺮ و ﺳــﺎﻣﻨﺎﻛﺘﺮی ﻟــﻪ ﺷــﺎری ھﻪﻟﻪﺑﺠــﻪ ﺧﻮﻟﻘﺎﻧــﺪ‪ .‬ﻟــﻪ ﺋﺎﻛــﺎﻣﯽ ﺑﻮﻣﺒــﺎراﻧﯽ ﺷــﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷــﺎری‬ ‫ھﻪﻟﻪﺑﺠﻪ دا‪ ،‬ﻧﺰﯾﻜﻪی ‪ ٥٠٠٠‬ﺋﯿﻨﺴﺎن ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﻟﻪ دهﺳﺘﺪا و زﯾﺎرﺗﺮ ﻟﻪ ‪ ٧‬ھﻪزار ﻛﻪﺳﯿﺶ‪ ،‬ﻣﻪﺳﻤﻮم و ﺑﺮﯾﻨﺪار ﺑﻮون ‪.‬‬ ‫دهو‪‬ﻪﺗﻪ ﺋﻪﻣﭙﺮﯾﺎﻟﯿﺴﺘﻪﻛﺎن‪ ،‬ﺋﻪواﻧﻪی ﻛﻪ ﺳﯿﻼﺣﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﺋﯿﺎن ﺑﻪرھـﻪم ھ‪‬ﻨـﺎﺑﻮو و داﺑﻮﯾـﺎن ﺑـﻪ ﺗﺎواﻧﺒـﺎراﻧﯽ ﺷـﻪڕ‪ ،‬ﺑـﻪ ﭘ‪‬ـﯽ ﺑﻪرژهوهﻧـﺪی ﺋـﺎﺑﻮوری و ﺳﯿﺎﺳـﯽ ﺧﯚﯾـﺎن ﭼﺎوﯾـﺎن ﻟـﻪ‬ ‫ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗﯽ ﺑﻮﻣﺒﺎراﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﭘﯚﺷﯽ و ﺑﻪم ﺟﯚره دهرﻓﻪﺗﯽ ﺋﻪوهﯾﺎن ﺑﻪ رژﯾﻤﯽ ﺳﻪدام دا‪ ،‬ﻛﻪ ﺋﻪم ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗﻪ ﻟﻪ ﺋﺎﺳﺘ‪‬ﻜﯽ ﺑـﻪرﯾﻨﺘﺮ و ﭘـ‪ ‬ﻛﺎرهﺳـﺎﺗﺮدا ﻟـﻪ ﺷـﺎری ھﻪﻟﺒﺠـﻪ‬ ‫دووﭘﺎت ﻛﺎﺗﻪوه‪ .‬ﺋﻪم دهو‪‬ﻪﺗﺎﻧﻪ ﻟـﻪ ﺳـﺎ‪‬ﯽ ‪1925‬ی زاﯾﻨﯿـﺪا‪ ،‬ر‪‬ﻜـﻪوﺗﻦ ﻧﺎﻣـﻪی‪ ،‬ﻗﻪدهﻏـﻪ ﺑـﻮوﻧﯽ ﺑﻪرھـﻪم ھ‪‬ﻨـﺎن و ﺑـﻪ ﻛﺎرھ‪‬ﻨـﺎﺗﯽ ﺳـﯿﻼﺣﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﺋﯿﺎن ﭘﻪﺳـﻪﻧﺪ ﻛﺮدﺑـﻮو‪ .‬ﺑـﻪم‬ ‫ﺣﺎﻟﻪﺷﻪوه ﻟﻪ ﺑﻪرھﻪﻣﮫ‪‬ﻨﺎن و ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﺋﻪﻣﻦ ﺳﯿﻼﺣﻪ دهﺳﺘﯿﺎن ﻧﻪدهﭘﺎراﺳﺖ ‪.‬‬ ‫ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻟﻪ ﻣﺎوهی ﺑﯿﺴﺖ و ﭼـﻮار ﺳـﺎ‪‬ﻚ ﻛـﻪ ﻟـﻪ رودوای ﺑﻮﻣﺒـﺎراﻧﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎی ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ ﺗ‪‬ﭙـﻪڕ دهﺑـ‪ ،‬ﺟﮕـﻪ ﻟـﻪ ﻣـﻪزﻟﻮوم ﻧﻤﺎﯾـﻪﻛﯽ رﯾﺎﻛﺎراﻧـﻪ و ﭘ‪‬ـﺪا ھـﻪ‪‬ﻜـﻮﺗﻦ‬ ‫ﺑﻪﺷﻪری ‪ ٨‬ﺳﺎ‪‬ﻪ و ﭘ‪‬ـﺮوز ﻛﺮدﻧـﯽ ﺋـﻪم ﺷـﻪره و ﺟﮕـﻪ ﻟـﻪ ھﻪو‪‬ـﺪان ﺑـﯚ ﭘﺎﻛﺎﻧـﻪ ﻛـﺮدن ﺑـﯚ ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗـﻪﻛﺎﻧﯽ ﺧـﯚی ﻟـﻪو ﺷـﻪرهدا ﻧـﻪﺑ‪ ،‬ﻛـﺎر‪‬ﻜﯽ ﺑـﯚ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿـﻪﻛﺎﻧﯽ ﺋـﻪم ﻛﺎرهﺳـﺎﺗﻪ‬ ‫ﻧﻪﻛﺮدۆه‪ .‬ﻗﻮﺑﺎﻧﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺑﺮﯾﻨﺪار و ﻣﻪﺳﻤﻮم ﺋﻪم رووداوه ﺗﺎ ﺑﻪ ﺋﻪﻣ‪‬ۆش ﺑﻪ دهﺳﺖ ﺋﺎزارهﻛﺎﻧﯽ و ﺋﺎﺳﻪوارهﻛﺎﻧﯽ دهﻧﺎﻟ‪‬ﻨﻦ‪.‬‬ ‫ﺋﻪم رژﯾﻤﻪ ھﻪﻣﻮو ﺳﺎ‪‬ﻚ ﺑﻪ ﺑﯚﻧﻪی ﺋﻪم رۆژهوه ر‪‬ﻮهرهﺳﻤﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪت ﺑﻪر‪‬ﻮه دهﺑﺎت و ﺑﻪﻣﻪﺑﻪﺳﺘﯽ ﭘﺮوﭘﺎﮔﻪﻧﺪه ﺑﻪ ﻛﺎری د‪‬ﻨ‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م ﺗﻪﻧﯿﺎ ﺷـﺘ‪‬ﻚ ﻛـﻪ ﺑﻪﻻﯾـﻪوه ﮔﺮﯾﻨـﮓ ﻧ‪‬ـﻪ‪،‬‬ ‫ژﯾﺎﻧﯽ ﺑﺎزﻣﺎﻧﺪهﮔﺎﻧﯽ ﺋﻪم ﻛﺎرهﺳﺎﺗﻪﯾﻪ‪ .‬ﺋﻪﮔﻪرﭼﯽ ﺋﻪﻣ‪‬ۆ ﺑﺮﯾﺎردهران و ﺑﻪر‪‬ﻮهﺑﻪراﻧﯽ راﺳﺘﻪوﺧﯚی ﺧﯚﻟﻘﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋﻪم ﻛﺎرهﺳﺎﺗﻪ‪ ،‬ﻓﺮێ دراوﻧﻪ ﻧﺎو زﺑ‪‬ﺪاﻧﯽ ﻣ‪‬ﮋوهوه‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م ﭘ‪‬ﻮﯾﺴـﺘﻪ‬ ‫ﺋﻪو راﺳﺘﯿﻪ ﻟﻪﺑﯿﺮ ﻧﻪﻛﻪﯾﻦ ﻛﻪ ھﺎو دهﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋﻪم ﺟﯿﻨﺎﯾﻪ ﺗﻜﺎراﻧﻪ‪ ،‬ﺋﻪواﻧﻪی ﻛﻪ ھﻪر ﺋﯿﺴﺘﺎش‪ ،‬ھﻪر ﻟﻪ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ‪ ،‬رۆﻟﻪﻛﺎﻧﯽ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺋﻪم ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗﻪ دهﮔﺮن و‬

‫‪29‬‬

‫ﺋﻪﻧﺠﻮﻣﻪﻧﻰ ﺑﻪرﮔﺮى ﻟﻪ ﻣﺎﻓﻰ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎﻧﻰ ﮐﯿﻤﯿﺎﯾﻰ‬

‫ﺋﻪﻧﺠﻮﻣﻪﻧﻰ ﺑﻪرﮔﺮى ﻟﻪ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎﻧﻰ ﮐﯿﻤﯿﺎﯾﻰ ﮐﻪ وهک ر‪‬ﮑﺨﺮاو‪‬ﮑﻰ ﻧﺎﺣﮑﻮﻣﻰ ﺧﯚى ﻟﻪﻗﻪ‪‬ﻪم داوه‪ ،‬ﻟﻪ ﺳﺎ‪‬ﻰ )‪(1381‬ی ھﻪﺗﺎوی ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﺑﻪ)‪(2002‬ی زاﯾﻨﯽ ﻣﯚ‪‬ﻪﺗﻰ ﻓـﻪرﻣﻰ(ﻟـﻪ‬ ‫ﮐﯚﻣﺎرى ﺋﯿﺴـﻼﻣﻰ وهرﮔﺮﺗـﻮوه و دوو ﺳـﺎڵ دواﺗـﺮ ﺑـﻪ ھـﻪوڵ و ﺗ‪‬ﮑﯚﺷـﺎﻧﻰ ﺋﻪﻧـﺪاﻣﺎﻧﻰ ر‪‬ﮑﺨﺮاوهﮐـﻪ‪ ،‬وهک ﺋﻪﻧـﺪاﻣﻰ ﭼـﺎود‪‬ﺮى ﭼﻪﮐـﻪ ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﮑﯚژﯾﯿﻪﻧ‪‬ﻮدهو‪‬ﻪﺗﯿﯿـﻪﮐﺎن ‪(OPCW‬‬ ‫وهرﮔﯿﺮاوه و ﻟـﻪ ﻣﻪﯾـﺪاﻧﻰ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿـﺪا ر‪‬ﮕـﺎ ﺑـﯚ ﭼﺎﻻﮐﯿﯿـﻪﮐﺎﻧﻰ ﮐﺮاوهﺗـﻪوه‪ .‬ھـﻪروهھﺎ ﻟـﻪ ﺳـﺎ‪‬ﻰ )‪1387‬ی ھـﻪﺗﺎوی ﺑﻪراﻣﺒـﻪر ﺑـﻪ)‪(2008‬ی زاﯾﻨـﯽ ﻟـﻪ ر‪‬ﮑﺨـﺮاوى ﻧـﺎﺣﮑﻮﻣﻰ ﻻھـﻪى‬ ‫ھﯚﻟﻪﻧﺪا )‪ (CWCC‬ﻣﺎﻓﻰ دوو ﺋﻪﻧﺪاﻣﻰ وهک دهﺳﺘﻪى داﻣﻪزر‪‬ﻨﻪر ﭘ‪‬ﺪراوه ‪ ،‬ھﻪروهھﺎ ﻟﻪ ﺳﺎ‪‬ﻰ )‪(1388‬ی ھﻪﺗﺎوی ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﺑﻪ)‪(2009‬ی زاﯾﻨـﯽ ﺑﻮوهﺗـﻪ ﺋﻪﻧـﺪاﻣﻰ )‪(IPD‬‬ ‫ر‪‬ﮑﺨﺮاوى ﺟﯿﮫﺎﻧﻰ‪ .‬ﺋﻪم ر‪‬ﮑﺨﺮاوه ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﭼﯿﻦ و ﺗﻮ‪‬ﮋهﮐﺎﻧﻰ ﺳﻪردهﺷﺖ ﮐﻪوﺗﯚﺗﻪ ﺑﻪر رهﺧﻨﻪ ﮐﻪ ر‪‬ﮑﺨﺮاوهﮐﻪ ﻟﻪ ﻻﯾﻪن دوو ﺑﻨﻪﻣﺎ‪‬ﻪی ﺋﻪﻧﺠﻮﻣﻪﻧﻪﮐﻪوه ﻗﯚرخ ﮐﺮاوه و ﺧﺰﻣـﻪﺗﯽ‬ ‫ﺑﻪ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎﻧﯽ ﮐﯿﻤﯿﺎﺑﺎران ﻧﻪﮐﺮدووه‪ ،‬ھﻪروهھﺎ ﺋﻪو ﭘﺮﺳﯿﺎره ﺋﺎراﺳﺘﻪى )ﺳﯿﺮوان واﺣﺪ( دهﮐﺮ‪‬ـﺖ‪» :‬ﺋﺎﯾﺎ ﺑﺎﺷﺘﺮ ﻧﯿﯿﻪ‪ ،‬ﻧﺎوى ﺋﻪﻧﺠﻮﻣﻪﻧﻪﮐﻪ ﺑـﻪ ﻧـﺎوى ﺑﻨﻪﻣﺎ‪‬ـﻪى )ﮐـﻪرﯾﻤﻰ واﺣـﺪ‬ ‫و ﻋﻪزﯾﺰﭘﻮور ﺋﻪﻗﺪهم( ﺑﻪﻧﺎو ﺑﮑﺮ‪‬ﺖ؟ ﺳﯿﺮوان ﺣﻪداد ﻟﻪ ھﻪﻣﺎن ﮐﺎﺗﺪا ﮐﻪ وهک ﻧﻮ‪‬ﻨﻪرى ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎﻧﻰ ﮐﯿﻤﯿﺎﯾﻰ ﻟﻪ ﻧﺎوﺧﯚ و دهرهوه ﺑﻪﺷﺪار ﺑﻮوه ﺑﺎس ﻟﻪ ﮐ‪‬ﺸﻪى ﻣﺎدﯾﯿﺎت دهﮐـﺎت‬ ‫و ده‪‬ﺖ‪» :‬ر‪‬ﮕﺎ ﺑﯚ ھﻪﻣﻮو ﮐﻪﺳ‪‬ﮏ ﮐﺮاوهﯾﻪ ﮐﻪ ﺑﺒ‪‬ﺘﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣﻰ ﺋﻪﻧﺠﻮﻣﻪن‪ ،‬ﻣﺎﻓﻰ ھﻪر ﮐﻪﺳ‪‬ﮑﻪ ﻟﻪ ﺋﻪﻧﺠﻮﻣﻪﻧﻪﮐﻪدا ﺑﻪﺷﺪار ﺑ‪‬ﺖ‪ «.‬ﺳﯿﺮوان ﺣﻪداد ﻟﻪ وه‪‬ﻣﻰ ﭘﺮﺳﯿﺎر‪‬ﮑﻰ ﯾﻪﮐ‪‬ﮏ‬ ‫ﻟﻪ ھﺎو‪‬ﺗﯿﺎن ﮐﻪ ﺋﺎﯾﺎ ﺋﻪوﮐﻪﯾﺴﻪى ﮐﻪ رهواﻧﻪى دادﮔـﺎى ﻋ‪‬ﺮاﻗﺘـﺎن ﮐـﺮد ﭼـﻰ ﻟ‪‬ﺒﻪﺳـﻪر ھـﺎت ده‪‬ـﺖ‪» :‬ﺑﻪداﺧـﻪوه ﺋ‪‬ﻤـﻪ ﺷـﮑﺎﯾﻪﺗﻨﺎﻣﻪﯾﻪﮐﻤﺎن ﺑـﯚ دادﮔـﺎى ﺳـﻪراﻧﻰ رژ‪‬ﻤـﻰ ﺑﻪﻋﺴـﻰ‬ ‫ﻋ‪‬ﺮاق ﻧﺎرد و دادﮔﺎ داواى ﺗﻪﺋﯿﺪﯾﻪی وهزارهﺗﻰ دهرهوهى ﺋ‪‬ﺮاﻧﻰ ﻟ‪‬ﮑﺮدﯾﻦ‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م وهزارهت ﻟﻪو ﮐﺎﺗﻪدا ﺋﺎﻣﺎدهى رهزاﻣﻪﻧﺪى و ھﺎوﮐﺎرى ﺋ‪‬ﻤﻪ ﻧـﻪﺑﻮو و ھـﻪو‪‬ـﻪﮐﺎﻧﻤﺎن ﺑـ‪ ‬ﺋـﻪﻧﺠﺎم‬ ‫ﻣﺎﯾﻪوه‬ ‫ﭼﺎﻻﮐﯿﯿﻪﮐﺎﻧﻰ ﯾﺎدﮐﺮدﻧﻪوه‬

‫ﺑﻪ ﭘ‪‬ﻰ ﺋﻪو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﻪﮐﺎن دهﺳﺖ رۆژﻧﺎﻣﻪى )ﭼﻪﺗﺮ( ﮐﻪوﺗﻮون ھﻪﻣﻮو ﺳﺎ‪‬ﮏ ﻟـﻪ ﺳﻪردهﺷـﺖ ﺋـﻪم ﯾـﺎده ﮐﺮاوهﺗـﻪوهو ﺧـﻪ‪‬ﮏ ﺧـﯚى ﺑـﻪ ﭼﺎﻻﮐﯿـﻪ رهﻧﮕﺎڕهﻧﮕـﻪﮐﺎﻧﻰ ﺧـﯚى ﺋـﻪم رۆژهى‬ ‫واﺗﺎدار ﮐﺮدووه‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م ﻟﻪم ﺳﺎ‪‬ﻧﻪى دواﯾﻰ دهو‪‬ﻪت ر‪‬ﮕﺮى ﻟﻪ ﭼﺎﻻﮐﯿﯿﻪﮐﺎﻧﻰ ﮔﻪل ﮐﺮدووه و ﯾﺎدﮐﺮدﻧـﻪوهى ﺋـﻪم رۆژه ﻟـﻪ ﻻﯾـﻪن ر‪‬ﮑﺨﺮاوهﮐـﺎﻧﻰ دهو‪‬ﻪﺗﯿـﻪوه ﻗـﯚرخ ﮐـﺮاوه‪ ،‬واﺗـﺎ‬ ‫ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﯾﻪﺗﯿﯿﻪﮐـﻪى ﺧــﯚى ﻟﻪدهﺳــﺖ داوه‪ .‬ﺳــﯿﺮوان ﺣـﻪداد ﺑﻪرﭘﺮﺳــﻰ ﺋﻪﻧﺠﻮﻣــﻪﻧﻰ ﺑــﻪرﮔﺮى ﻟــﻪ ﻣـﺎﻓﻰ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿــﺎﻧﻰ ﮐﯿﻤﯿــﺎﯾﻰ ﻟــﻪ ﺑـﺎرهى ﺑﻪرﻧﺎﻣــﻪﮐﺎﻧﻰ ﯾﺎدﮐﺮدﻧــﻪوه ﺑــﻪ )ﺷــﺎرۆﻧﯿﯚز(ى‬ ‫راﮔﻪﯾﺎﻧﺪووه‪ :‬رۆژاﻧﻰ )‪ 5‬ـ ‪ 15‬ﭘﻮوﺷﭙﻪر‪/1390‬ى ھﻪﺗﺎوى( ﺳﯿﻤﯿﻨﺎرى ﺟﯚراوﺟﯚر ﻟـﻪ زاﻧﮑـﯚى ﺋـﺎزاد و ﭘـﻪﯾﺎم ﻧـﻮورى ﺳﻪردهﺷـﺖ ﺑـﻪم ﺑﯚﻧـﻪوه ر‪‬ﮑـﺪهﺧﺮ‪‬ﺖ‪ .‬ھـﻪروهھﺎ ده‪‬ـﺖ‪» :‬ﻟـﻪ‬ ‫)‪7‬ى ﭘﻮوﺷــﭙﻪر( ﺳــﺎ‪‬ۆژى ﮐﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﻪﮐــﻪ ﻟــﻪ )ﺋﯿــﺪارهى ﻓﻪرھــﻪﻧﮓ و ﺋﯿ‪‬ﺷــﺎدى ﺋﯿﺴــﻼﻣﻰ( ﺑﻪرﻧﺎﻣــﻪى ﺟﯚراوﺟــﯚر ﺑــﻪر‪‬ﻮهدهﭼ‪‬ﺖ و ﭘــﺎش ﻧﯿــﻮهڕۆى ھــﻪﻣﺎن رۆژ ﻟــﻪ ﺳــﻪﻧﺘﻪرى ﺷــﺎر‬ ‫ﻣﻪراﺳﯿﻤﻰ ﺗﻪﺷﺮﯾﺢ ﺟﻪﻧﺎزهى ﻧﻤﺎﯾﺸﻰ ﺑﻪڕ‪‬ﻮهدهﭼ‪‬ﺖ و دواﺗﺮ ﺳﻪرداﻧﻰ ﻣﻪزارى ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎﻧﻰ ﮐﯿﻤﯿﺎﺑﺎران دهﮐﺮ‪‬ﺖ«‪ .‬ھﻪروهھﺎ ده‪‬ﺖ‪» :‬ﺑﻪرﻧﺎﻣﻪى ﺗﺮﯾﺶ وهک ﭘ‪‬ﺸـﺎﻧﮕﻪى ﮐﺘ‪‬ـﺐ ﺑـﻪ‬ ‫در‪‬ﮋى ﯾﻪک ﮐﯿﻠﯚﻣﻪﺗﺮ و ﭘ‪‬ﺸﺒ‪‬ﮐ‪‬ﻰ و‪‬ﻨﻪﮐ‪‬ﺸﺎن و ﺷﯿﻌﺮ ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﻣﻨﺎﻻﻧﻪوه ﺑﻪم ﺑﯚﻧﻪوه ﭘ‪‬ﺸﻨﯿﺎز ﮐﺮاوه‬ ‫دۆﺧﻰ ﺑﺮﯾﻨﺪاراﻧﻰ ﮐﯿﻤﯿﺎﺑﺎران‬

‫ﭘــﺎش ﺗ‪‬ﭙــﻪڕﺑﻮوﻧﻰ )‪ (24‬ﺳــﺎڵ ﺑﻪﺳــﻪر ﮐﯿﻤﯿﺎﺑــﺎراﻧﻰ ﺳﻪردهﺷــﺘﺪا‪ ،‬ﺑﺮﯾﻨــﺪاراﻧﻰ ﮐﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﻪﮐــﻪ‪ ،‬ھ‪‬ﺸــﺘﺎ ﺑــﻪدهم ﺑﺮﯾﻨﻪﮐﺎﻧﯿﺎﻧــﻪوه دهﻧــﺎ‪‬ﻨﻦ و ھــﻪﻣﻮو ﺳــﺎ‪‬ﮏ ﭼﻪﻧــﺪ ﮐﻪﺳــ‪‬ﮏ ﮔﯿــﺎن‬ ‫ﻟﻪدهﺳﺖ دهدهن‪ .‬ﻋﻪﻟﻰ ﻣﻪﺣﻤﻮد ﺋﻪﻧﺪاﻣﻰ )ﮐﻮردۆﺳﺎﯾﺪ‪ /‬ﭼﺎک( ده‪‬ﺖ‪» :‬ﺑﻪداﺧﻪوه ﮐﻪ ژﻣﺎرهى ﺑﺮﯾﻨﺪاراﻧﻰ ﮐﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﻰ ﺳﻪردهﺷﺖ )‪ (4000‬ﮐﻪس ﺑﻮوه و ﻟﻪ ﻣﺎوهى ﺋـﻪو )‪(24‬ﺳـﺎ‪‬ﻪ‬ ‫زۆرﺑــﻪى ﺋــﻪو ﺑﺮﯾﻨﺪاراﻧــﻪ ﺑــﻪدهم ﺋــ‪‬ﺶ و ﺋــﺎزارى ﺑﺮﯾﻨﻪﮐﺎﻧﯿﺎﻧــﻪوه ــ ﻟــﻪ ﺑــ‪ ‬ﭼﺎرهﺳــﻪرﯾﺪا ــ ﮔﯿﺎﻧﯿــﺎن ﻟﻪدهﺳــﺖ داوه»‪ .‬ھــﻪروهھﺎ ده‪‬ــﺖ‪» :‬ﺋــﻪوه ﻟــﻪ ﺣﺎ‪‬ﮑﺪاﯾــﻪ ﮐــﻪ ﺑﺮﯾﻨــﺪاراﻧﻰ‬ ‫ﮐﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﻰ ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠﻪ ﺑﻪ ﻣﻪﺑﻪﺳﺘﻰ ﭼﺎرهﺳﻪرى ﺑﯚ ﺗﺎران رهواﻧﻪ دهﮐﺮ‪‬ﻦ‪ ،‬ﺑـﻪ‪‬م ھـﻪر ﻟـﻪ ﺷـﺎرى ﺳﻪردهﺷـﺖ ﮐﯚﻣـﺎرى ﺋﯿﺴـﻼﻣﻰ ﮔـﻮێ ﺑـﻪ ﺑﺮﯾﻨـﺪارهﮐﺎﻧﻰ ﮐﯿﻤﯿـﺎﯾﻰ ﺷـﺎرى ﺳﻪردهﺷـﺖ‬ ‫ﻧﺎدات«‪ .‬ﺳﺎ‪‬ﺢ ﻋﻪزﯾﺰ ﭘﻮور ﺑﻪر‪‬ﻮهﺑﻪری ﺋﻪﻧﺠﻮﻣﻪﻧﻰ ﺑﻪرﮔﺮى ﻟﻪ ﻣﺎﻓﻰ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎﻧﻰ ﮐﯿﻤﯿﺎﺑﺎرن ﺑﻪ رۆژﻧﺎﻣﻪى )ﺗﺎران ﺋ‪‬ﻤﺮۆز(ى راﮔﻪﯾﺎﻧﺪووه «ﮐﻠﯿﻨﯿﮏ ﺑﻪﺗﻪواوهﺗﻰ ﻧﺎﮐﺎرا ﺑـﻮوه و‬ ‫ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ ﮐﻠﯿﻨﯿﮏ ﺑ‪ ‬ﭘﺰﯾﺸﮏ‪ ،‬دهرﻣﺎﻧﺨﺎﻧﻪ و ﺗﺎﻗﯿﮕﻪﯾﻪ»‪ .‬ﺳﺎ‪‬ﺢ ﻋﻪزﯾﺰ ﭘﻮور ﻟﻪ در‪‬ﮋهى ﻗﺴﻪﮐﺎﻧﯿﺪا ﺑﺎﺳﻰ ﻟﻪوه ﮐﺮدووه ﮐﻪ «ﺋﻪم ﮐﻠﯿﻨﯿﮑﻪ ﺑﻪ زاﻧﮑﯚى ﻋﻠـﻮم ﭘﺰﯾﺸـﮑﻰ ﺳـﭙ‪‬ﺮدراوه و‬ ‫زاﻧﮑﯚش وه‪‬ﻣ‪‬ﮑﻰ رووﻧﻤﺎن ﭘ‪‬ﻨﺎداﺗﻪوه»‪ .‬ﻟﻪﻣﺒﺎرهﯾﻪوه ﻧﻮﺳﺮهت ﻣﻪﻻ زاده ﺑﻪر‪‬ﻮهﺑﻪری زاﻧﮑﯚى ﻋﻠﻮم ﭘﺰﯾﺸﮑﻰ راﯾﮕﻪﯾﺎﻧﺪووه ﮐـﻪ «ﺋ‪‬ﻤـﻪ ﻟﻪﺑﻪراﻧﺒـﻪر ﺋـﻪم دۆﺧـﻪدا ﺑﻪﭘﺮﺳـﯿﺎر ﻧـﯿﻦ‬ ‫ﭘ‪‬ﻮﯾﺴﺘﻪ ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﭘﺎر‪‬ﺰﮔﺎرهوه ﺑﻪدواداﭼﻮوﻧﻰ ﺑﯚ ﺑﮑﺮ‪‬ﺖ‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م ﺑ‪‬ﯾﺎر واﯾﻪ ھﻪﻧﺪ‪‬ﮏ ﮐﺎر ﻟﻪوﺑﺎرهوه ﺑﮑﺮ‪‬ﺖ‪».‬‬

‫‪28‬‬

‫ﺋﻪﻣﺮۆ ‪ 24‬ﺳﺎل ﺑﻪ ﺳﻪر ﮐﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺘﯽ رۆژھﻪﻻﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن دا ﺗ‪‬ﺪهﭘﻪر‪‬ﺖ‬ ‫ﺋﻪﻣﺮۆ ‪ 24‬ﺳﺎل ﺑﻪ ﺳﻪر ﮐﺎرهﺳـﺎت وﮐﯿﻤﯿﺎﺑـﺎراﻧﯽ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺘﯽ رۆژھـﻪﻻﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن دا‬ ‫ﺗ‪‬ﺪهﭘﻪر‪‬ﺖ‪ .‬ﺋﻪو ﺑﯚردوﻣﺎﻧﻪ ﺑﻮوه ھﯚی ﺋﻪوهی زﯾﺎﺗﺮ ﻟﻪ ‪ 8‬ھﻪزار ﮐﻪ ﺑﺒﻨﻪ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﯾﻪک ﻟﻪ‬ ‫ﺗﺎوهﻧﻪﮐﺎﻧﯽ رژ‪‬ﻤﯽ ﺑﻪﻋﺴﯽ روﺧﺎوو‪ .‬ﻟﻪ ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﯽ ﺋﻪو ھ‪‬ﺮﺷﻪ دا ‪110‬ﮐـﻪس ژﯾﺎﻧﯿـﺎن ﻟﻪدهﺳـﺖ‬ ‫دا و ﺑــﻪ ھــﻪزاران ﮐﻪﺳــﯿﺶ ﺑﺮﯾﻨــﺪارﺑﻮون و ﺑﻪﮔﺸــﺘﯿﺶ ﺗــﺎ ﺑﻪﺋــﻪﻣﺮۆ زﯾــﺎﺗﺮ ﻟــﻪ ‪ 1000‬ﮐــﻪس‬ ‫ﺑﻮﻧﻪﺗــﻪ ﻗﻮرﺑــﺎﻧﯽ ﮐﯿﻤﯿــﺎ ﺑﺎراﻧﻪﮐــﻪ‪.‬ﺑــﻪ‪‬م ﺳــﻪرهڕاى ﺑــﻮوﻧﻰ ﺋــﻪو ھــﻪﻣﻮ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿــﻪ ‪،‬ﺗــﻪﻧﯿﺎ‬ ‫دﮐﺘﻮر‪‬ــــﮏ ﺑــــﯚ ﭼﺎرهﺳــــﻪرﮐﺮدﻧﻰ ﺑﺮﯾﻨــــﺪارهﮐﺎن ھــــﻪﺑﻮو و دواﺗــــﺮ ﺑﺮﯾﻨــــﺪارهﮐﺎن ڕهواﻧــــﻪی‬ ‫ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪى ﺷﺎرهﮐﺎﻧﻰ ﻣﮫﺎﺑﺎد‪ ،‬ورﻣ‪، ‬ﺗﻪور‪‬ﺰ و ﺗﺎران ﮐﺮان‪ .‬دواﺗـﺮ ﺋﺎﺷـﮑﺮا ﺑـﻮو ﮐـﻪ ﺋـﻪو‬ ‫ﮔﺎزهش ﻟﻪ ﮐﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﻪﮐﻪدا ﺑﻪﮐﺎر ھﺎﺗﻮوه ﮔﺎزى ﺧﻪردهڵ ﺑﻮوه‪..‬‬

‫ﭼﯚﻧﯿﻪﺗﻰ رووداوهﮐﻪ‬

‫ﮐﺎﺗﮋﻣ‪‬ﺮ)‪ (16:30‬دواﻧﯿﻮهڕۆی رۆژی )‪ 28‬ی ﺟﯚﻧﯽ‪ (1987‬ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﺑﻪ )‪/7‬ى ﭘﻮوﺷﭙﻪرى ‪(1366‬ى ھﻪﺗﺎوى ﭼﻮار ﮔﻪڕهک ﻟﻪﮔﻪڕهﮐﻪ ﻗﻪرهﺑﺎ‪‬ﻐـﻪﮐﺎﻧﻰ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ و ﮔﻮﻧـﺪ‪‬ﮑﻰ‬ ‫ﻧﺰﯾﮏ ﺷﺎرهﮐﻪ ﺑﻪﻧﺎوى »ڕهﺷﻪھﻪرﻣ‪ »‬ھﻪروهھﺎ ﻧﺎوﭼﻪى »دهﺷـﺘﯽ ﮐـﻪﭘﺮان« ﮐﻪوﺗﻨـﻪ ﺑـﻪر ھ‪‬ﺮﺷـﻰ ﺑﯚﻣﺒـﺎراﻧﻰ ﮐﯿﻤﯿـﺎﯾﯽ رژ‪‬ﻤـﻰ ﺑﻪﻋﺴـﻰ ﻋ‪‬ـﺮاق‪ .‬ﺳـﻪرهﺗﺎ ﺧـﻪ‪‬ﮏ واﯾﺰاﻧـﻰ‪ ،‬ﺋـﻪم‬ ‫ﺑﯚﻣﺒﺎﻧﻪ ھﻪﻣﺎن ﺋﻪو ﺑﯚﻣﺒﺎﻧﻪن ﮐﻪ ﻟﻪ راﺑﺮدوودا ﺑﻪﮐﺎر ھﺎﺗﻮون‪ ،‬ھﻪر ﺑﯚﯾﻪ ﺧﻪ‪‬ﮑﻪﮐـﻪ ﺑـﻪ ﭘﻪرۆﺷـﻪوه ﺑـﻪھﺎﻧﺎى ﺑﺮﯾﻨﺪارهﮐﺎﻧـﻪوه ﭼـﻮون‪ ،‬و ﺧﯚﯾـﺎن ﮔﻪﯾﺎﻧـﺪه ﺷـﻮ‪‬ﻨﻰ ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﻪﮐـﻪ‪،‬‬ ‫ھﻪر ﺋﻪﻣﻪش واﯾﮑﺮد ﮐﻪ ژﻣﺎرهﯾﻪﮐﻰ زﯾﺎﺗﺮ ﻟﻪ ﺧﻪ‪‬ﮑﻰ ﺷﺎرى ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﺒﻨﻪ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﮐﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﻪﮐﻪ‪ .‬رۆژ‪‬ﮏ دواى ﺑﯚﻣﺒـﺎراﻧﻰ ﮐﯿﻤﯿـﺎﯾﻰ ﺷـﺎرى ﺳﻪردهﺷـﺖ‪ ،‬ﺳـﺎ‪‬ﯚﻧﻰ وهرزﺷـﯿﯽ ﺷـﺎر‬ ‫ﮐﻪ ﺑﻪﻧﺎوى »ھﯚ‪‬ﻰ ﭘﺎ‪‬ﻪوان ﺗﻪﺧﺘﯽ« ﻧﺎﺳﺮا ﺑﻮو‪ ،‬ﮐﺮا ﺑﻪﺷﻮ‪‬ﻨﻰ ﺗﻪرﻣﻰ ﮐـﻮژراو و ﺑﺮﯾﻨـﺪارهﮐﺎن‪ .‬ﺑـﻪ‪‬م ﺳـﻪرهڕاى ﺑـﻮوﻧﻰ ھـﻪزاران ﺑﺮﯾﻨـﺪار ﺗـﻪﻧﯿﺎ دﮐﺘﻮر‪‬ـﮏ ﺑـﯚ ﭼﺎرهﺳـﻪرﮐﺮدﻧﻰ‬ ‫ﺑﺮﯾﻨــﺪارهﮐﺎن ﺑــﻮوﻧﻰ ھــﻪﺑﻮو و دواﺗــﺮ ﺑﺮﯾﻨــﺪارهﮐﺎن ﺑــﯚ ﻧﻪﺧﯚﺷــﺨﺎﻧﻪى ﺷــﺎرهﮐﺎﻧﻰ ﻣﮫﺎﺑــﺎد‪ ،‬ورﻣــ‪ ،‬ﺗــﻪور‪‬ﺰ و ﺗــﺎران ڕادهﮔــﻮ‪‬ﺰر‪‬ﻦ و دواﺗــﺮ ﺋﺎﺷــﮑﺮا ﺑــﻮو ﮐــﻪ ﺋــﻪو ﮔــﺎزهش ﮐــﻪ ﻟــﻪ‬ ‫ﮐﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﻪﮐﻪدا ﺑﻪﮐﺎر ھﺎﺗﻮوه ﻧﺎوى )ﮔﺎزى ﺧﻪردهڵ(ه‪.‬ﺋﺎﻣﺎرى ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ و ﺑﺮﯾﻨـﺪارهﮐﺎن ھﻪرﭼﻪﻧـﺪه ﺋﺎﻣـﺎرى ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿـﺎن روون ﻧﯿﯿـﻪ‪ ،‬ﺑـﻪ‪‬م ﺋﺎﻣـﺎرى ﮐـﻮژران و ﺑﺮﯾﻨـﺪارارهﮐﺎن ﺑـﻪ‬ ‫)‪8‬ھﻪزار( ﮐﻪس ﻣﻪزهﻧﺪه ﮐﺮاوه‪ ،‬ﮐﻪ )‪ (110‬ﮐﻪس ﻟﻪ ﮐﺎﺗﻰ ھ‪‬ﺮﺷﻪﮐﻪدا ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﻟﻪدهﺳﺖ داوه‪ .‬ﻟﻪﻣﺒﺎرهوه ﻋﻮﺳﻤﺎن ﻣﯚزهﯾﻪن ﺑﻪر‪‬ﻮهﺑﻪری ﮐﯚﻣﯿﺘﻪى ﺋﻪﻧﺠﻮﻣﻪﻧﻰ ﺑـﻪرﮔـﺮى ﻟـﻪ ﻣـﺎﻓﻰ‬ ‫ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿــﺎﻧﻰ ﮐﯿﻤﯿــﺎﯾﻰ ده‪‬ــﺖ‪(8)» :‬ھــﻪزار ﮐــﻪس ﺑﻮوﻧــﻪ ﻗﻮرﺑــﺎﻧﻰ ﮐﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﻪﮐــﻪ‪ ،‬ﻧــﺎوى )‪ (1400‬ﮐــﻪس ﻟــﻪو ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎﻧــﻪ ﺗﯚﻣــﺎرﮐﺮاوه و )‪ (400‬ﮐــﻪس ﻟــﻪو ﮐﻪﺳــﺎﻧﻪ ﻟــﻪ ﻻﯾــﻪن‬ ‫ﺣﮑﻮﻣﻪﺗﻪوه ﻣﻮﭼﻪ وهردهﮔﺮن ‪».‬‬ ‫چ زھﻨﯿﯿﻪﺗ‪‬ﮏ ﻟﻪ ﭘﺸﺖ ﺋﻪو ﺗﺎواﻧﻪ ﺋﺎﻣﺎدهﯾﻪ‬

‫ﻣﻠﻤﻼﻧ‪‬ــﻰ دهو‪‬ــﻪت و دهﺳــﻪ‪‬ﺗﻪﮐﺎن ھــﻪردهم ﺑــﻪ زهرهرى ﮐﯚﻣــﻪ‪‬ﮕﺎ ﺷــﮑﺎوﻧﻪﺗﻪوه وهک ﻧﻤﻮﻧــﻪى ﺗﺎواﻧــﻪﮐﺎﻧﻰ ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠــﻪ‪ ،‬ﺳﻪردهﺷــﺖ و ﺋــﻪﻧﻔﺎڵ و ﺗﻪﻧﺎﻧــﻪت ﺷــﻪڕى ﺳــﭙﻰ…‪ ،‬ﻟــﻪ‬ ‫دهرھﺎوﯾﺸﺘﻪﮐﺎﻧﻰ ﺋﻪو ﻣﻠﻤﻼﻧ‪‬ﯽ دهﺳﻪ‪‬ﺗﺪارهﮐﺎﻧﻦ‪ .‬ﺋﻪﺑﻮﺑﻪﮐﺮ ﺷﻪرﯾﻌﻪت ﭘﻪﻧﺎ ﻣﺎﺳﺘﻪر ﻟﻪ ﺑﻮارى ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﻨﺎﺳﻰ‪ ،‬ﻟﻪ ﺑﺎرهى ﺋـﻪوى چ زھﻨﯿﯿـﻪﺗ‪‬ﮏ ر‪‬ﮕـﺎ ﺑـﯚ ﺋـﻪو ﺗﺎواﻧـﻪ ﻣﺮۆﭬﺎﯾﻪﺗﯿﺎﻧـﻪ‬ ‫دهﮐﺎﺗـﻪوه ﻟــﻪ ﭼﺎوﭘ‪‬ﮑــﻪوﺗﻨ‪‬ﮑﻰ ﻣﺎ‪‬ﭙــﻪرى ﺷــﺎرۆﻧﯿﯚزى ﺳﻪردهﺷــﺖ ده‪‬ــﺖ‪» :‬ﻣﺮۆﭬﺎﯾــﻪﺗﻰ ھــﻪردهم ﻟـﻪ ﻗﯚﻧــﺎﻏﻰ ﯾﻪﮐــﻪم ﻗﻮرﺑــﺎﻧﻰ ﭼــﻪک و ﺗﻪﻗﻪﻣﻪﻧﯿﯿــﻪ ﮐﯿﻤﯿﺎﯾﯿــﻪﮐﺎن ﻧﯿﯿــﻪ‪ ،‬ﺑــﻪ‪‬ﮑﻮ‬ ‫ﻗﻮرﺑﺎﻧﻰ ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚژﯾﯿﻪﮐﺎﻧﻰ وهھﻤﻰ و ﻣﻪﺗﺮﺳـﯿﺪار و دژه ﻣﺮۆﭬﺎﻧﻪﯾـﻪ‪ ،‬ﻟﻪواﻧـﻪ ﺋﺎﯾـﺪۆﻟﯚژی ﺑـﻪﻋﺲ ر‪‬ﮕـﺎ ﺑـﯚ ﺗﺎواﻧـﻪﮐﺎﻧﻰ ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠـﻪ‪ ،‬ﺋـﻪﻧﻔﺎل و ﺳﻪردهﺷـﺖ و ﮐﯚﻣـﻪ‪‬ﮑﻮژى ﮐـﺮدهوه»‪.‬‬ ‫ھــﻪروهھﺎ ﻟــﻪ در‪‬ــﮋهى ﻗﺴــﻪﮐﺎﻧﯿﺪا ده‪‬ــﺖ‪» :‬ھــﻪر ﻧﻪﺗﻪوهﯾــﻪک ﻟــﻪ ﺷــﻮ‪‬ﻨﻰ ﺧــﯚى ﭘ‪‬ﮕﻪﯾــﻪﮐﻰ ﺗﺎﯾﺒــﻪﺗﻰ ﺧــﯚى ھﻪﯾــﻪ و ھــﯿﭻ ﻧﻪﺗﻪوهﯾــﻪک ﯾــﺎ دهو‪‬ــﻪﺗ‪‬ﮏ ﻧﺎﺗﻮاﻧ‪‬ــﺖ ﺑﺎﻧﮕﻪﺷــﻪى‬ ‫ﺧﯚﮔﻪورهﺑﯿﻨﯿﻦ ﺑﮑﺎت ‪».‬‬

‫‪27‬‬

‫ﺧﺎﻧﯽ‪ ،‬و‪‬ای ﺑﻪ ﺧ‪‬ﺮ ھ‪‬ﻨﺎﻧﯽ ﻣﯿﻮاﻧﺎن و ﺑﻪﺷﺪار ﺑﻮواﻧﯽ ﺋﻪم ﮐﯚڕه‪ ،‬ﮐﺎرهﺳﺎﺗﯽ ﮐﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺣﻪﻟﻪﺑﭽﻪ و ﺳﻪردهﺷﺘﯽ وهﮐﻮو ژﯾﻨﯚﺳﺎﯾﺪ وهﺳـﻒ ﮐـﺮد ﮐـﻪ ﻟـﻪ ﭘ‪‬ﻮهﻧﺪﯾـﻪﮐﯽ ﻣﺎﻧـﺎدار و‬ ‫ﻟﻪ ﭼﻮارﭼ‪‬ﻮهی ﭘ‪‬ۆژهﯾﻪک دا‪ ،‬ﺑﻪ ﯾﻪﮐﻪوه ﮔﺮﯾﺪراون‪ .‬ﻧﺎوﺑﺮاو ﻟﻪ در‪‬ﮋهی وﺗﻪﮐﺎﻧﯽ دا‪ ،‬ﺋﺎﻣﺎژهی ﺑﻪ ﭘ‪‬ﺸﮑﻪش ﮐﺮدﻧـﯽ ﭘ‪‬ﻨﺎﺳـﻪﯾﻪک ﻟـﻪم ﮐﺎرهﺳـﺎت و ﺗﺮاژﯾﺪﯾﺎﯾـﻪ ﻟـﻪ ﭼﻮارﭼ‪‬ـﻮهی‬ ‫ﻧﯿﺰاﻣﻪﮐﺎﻧﯽ ﻣﻪﻋﺮﯾﻔﯽ ﮐﺮد و ھﻪ‪‬ﺴﻪﻧﮕﺎﻧﺪﻧﯽ زاﻧﺴﺘﯽ‪ ،‬و ڕهﭼﺎو ﮐﺮدﻧﯽ ﻟﯚﺟﯿﮑﯽ زاﻧﺴﺘﯽ ﺑﻪ ﺋﻪرﮐﯽ ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮان و ﺑﯿﺮﻣﻪﻧﺪاﻧﯽ ﮐﻮرد زاﻧﯽ‪ .‬ﻟـﻪ در‪‬ـﮋهی ﺋـﻪم ﺳـﯿﻤﯿﻨﺎرهدا‪ ،‬وﺗـﺎر‪‬ﮑﯽ‬ ‫ﻟﻪ ژ‪‬ﺮ ﻋﯿﻨﻮاﻧﯽ ﺋﻪو ﺋ‪‬ﻮارهﯾﻪی ﻛﻪ ﺷﺎرهﻛﻪم "ﺳﻪردهﺷﺖ" زاﻣﯽ ھﻪ‪‬ﮕﺮت‪ ...‬ﻧﻮﺳﺮاوهی ﻋﻪزﯾﺰ ﺷ‪‬ﺨﺎﻧﯽ و ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ھﺎدی ڕهﺳﻮو‪‬ﯽ ﻧﺎﺳـﺮاو ﺑـﻪ ﺋـﺎﮔﺮی ﭘ‪‬ﺸـﮑﻪش ﮐـﺮا‪ .‬ﻣﺎﻣﯚﺳـﺘﺎ‬ ‫ﺟﻪﻻل ﻣﻪﻟﻪﮐﺸﺎ ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﺋﻪﻧﯿﺴﺘﯿﺘﯚ ﺧﺎﻧﯽ و ﻟﻪ ﺑﻪڕ‪‬ﻮهﺑﻪراﻧﯽ ﮔﯚﭬﺎری ﺋﻪدهﺑﯽ ﺧﺎﻧﯽ‪ ،‬دو ﮐﯚﭘﻠﻪ ﺷـ‪‬ﻌﺮی ﻟـﻪ ژ‪‬ﺮﻋﯿﻨـﻮاﻧﯽ ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠـﻪ و دارهی ﭘﯿـﺮهی ﭘ‪‬ﺸـﮑﻪش ﮐـﺮد ﮐـﻪ زۆر ﺑـﻪ‬ ‫ﮔﻪرﻣﯽ ﭘ‪‬ﺸﻮازی ﻟ‪‬ﮑﺮا‪ .‬ھﻪ‪‬ﺴﻪﻧﮕﺎﻧﺪﻧﯽ ﮐﺎرهﺳﺎﺗﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ﻟﻪ ڕواﻧﮕﻪی ﮐﯚﻧﻮاﻧﺴﯿﯚﻧﯽ ژ‪‬ﻨ‪‬ﭫ و ﻣﺎﭬﯽ ﻣﺮۆڤ ﯾﻪﮐ‪‬ﮏ ﻟﻪم وﺗﺎراﻧـﻪ ﺑـﻮو ﮐـﻪ ﻟـﻪ زﻣـﺎﻧﯽ ﻋﯿﺴـﺎ ءﯾﺴـﺎزاده ﺋﻪﻧـﺪاﻣﯽ‬ ‫ﺋﻪﻧﯿﺴﺘﯿﺘﯚی ﺧﺎﻧﯽ و ﻣﺎﺟﺴﺘﻪری ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ ﺧﻮ‪‬ﻨﺪراﯾﻪوه‪.‬ﻟﻪ در‪‬ﮋهی ﺋﻪم ﮐﯚڕهدا‪ ،‬ﺋﯿﺒـ‪‬اھﯿﻢ ڕهواﻧـﺪڵ ﺑﻪرﭘﺮﺳـﯽ ﮔﺮووﭘـﯽ ﻣـﻮزﯾﮑﯽ ﺋﻪﻧﯿﺴـﺘﯿﺘﯚی ﺧـﺎﻧﯽ دوو ﭘﺎرﭼـﻪ ﻣﯚﺳـﯿﻘﺎی ﺑـﻪ‬ ‫ﺳﯚزی ﻟﻪ ﺑﺎرهی ﮐﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ و ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠﻪ ﭘ‪‬ﺸﻪﮐﻪش ﮐﺮد و ﻟﻪ دهر‪‬ﮋه دا ھﻮﻧﻪرﻣﻪﻧـﺪی ﮐﻮرﻣـﺎﻧﺞ ﮐـﺎووس ﻣﯿﻼﻧـﯽ ﺳـﺘﺮاﻧ‪‬ﮑﯽ ﭘ‪‬ﺸـﮑﻪش ﮐـﺮد‪ ،‬ھﻪ‪‬ﺒﻪﺳـﺘﻮاﻧﯽ ﮐﻮرﻣـﺎﻧﺞ‪،‬‬ ‫ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻋﻪزﯾﺰ ﻧﯿﻌﻤﻪﺗﯽ ﯾﻪﮐ‪‬ﮑﯽ ﺗﺮ ﻟﻪ ﺷﺎﻋﯿﺮان ﺑﻮو ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﻮ‪‬ﻨﺪﻧﻪوهی ھﻪ‪‬ﺒﻪﺳﺘ‪‬ﮏ‪ ،‬ﺋﻪم ﮐﯚڕهی ھﻪژاﻧﺪ‪.‬ﻟﻪ در‪‬ﮋهی ﺋﻪم ﺳـﯿﻤﯿﻨﺎرهدا‪ ،‬ﺟـﻪﻻل ﺣـﺎﺟﯽ زاده‪ ،‬و‪‬ـ‪‬ای ھـﻪﺑﻮوﻧﯽ‬ ‫ﭘ‪‬ﻮهﻧﺪی ﻟﻪ ﻧ‪‬ﻮان ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪﮐﺎن و ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﮑﻮژﯾﻪﮐﺎن ﻟﻪ ﻧﺎو ﮔﻪﻟﯽ ﮐﻮرد دا‪ ،‬ﺑﺎﺳﯽ ﻟﻪ ﭘ‪‬ﻮﯾﺴﺘﯽ ﭘ‪‬ﮑﮫ‪‬ﻨﺎﻧﯽ ﮔﯚڕاﻧﮑﺎری ﻟﻪ ﺷ‪‬ﻮازی ﺑﯿﺮ ﮐـﺮدن و ھﻪ‪‬ﺴـﻪﻧﮕﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋـﻪم ﻣـﮋاره ﮐـﺮد و‬ ‫ﮔﻮوﺗﯽ ﮐﻪ ﭘ‪‬ﻮﯾﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺷ‪‬ﻮاز‪‬ﮑﯽ ﻣﯚد‪‬ن و ﻟﻪ ﭼﻮارﭼ‪‬ﻮهﯾﻪﮐﯽ ﻓﻪﻟﺴﻪﻓﯽ ‪،‬ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ و ﺳﺎﯾﮑﯚﻟﯚژﯾﮏ‪ ،‬و ﺑﻪ ﭘ‪‬ﯽ ﻣ‪‬ﺘﯚدی زاﻧﺴﺘﯽ ﺳﻪﯾﺮی ﻣﻪﺳـﻪﻟﻪﮐﻪ ﺑﮑﺮدر‪‬ـﺖ‪ .‬ﻟـﻪ در‪‬ـﮋهدا ﺧـﺎﺗﻮو‬ ‫ﮔﻮ‪‬ﻪ ﺳﺘﺎوهﻧﺪ و ﺧﺎﺗﻮو ﺷﻠ‪‬ﺮ ﺋﯿﻤ‪‬اهﻧﯿﮋاد دوو ھﻪ‪‬ﺒﻪﺳﺘﻮان و ﻟﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺧﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﭘ‪‬ﺸـﮑﻪش ﮐﺮدﻧـﯽ دوو ﺷـ‪‬ﻌﺮی ﻓﻪزاﯾـﻪﮐﯽ ﺋﯿﺤﺴﺎﺳـﯽ و ﭘـ‪ ‬ﻟـﻪ ﮔـﻮڕ و ﺗﯿﻨﯿـﺎن ﺑـﻪم ﮐـﯚڕه‬ ‫ﺑﻪﺧﺸﯽ‪ .‬ﺑﻪﺧﺘﯿﺎر ﻣﻠﮑﺎری ﯾﻪﮐ‪‬ﮑﯽ ﺗﺮ ﻟﻪ ﺑﻪﺷﺪارﺑﻮواﻧﯽ ﺋﻪم ﺳﯿﻤﯿﻨﺎره ﺑﻮو و ﺑﻪ ﻟ‪‬ﺪوان ﻟﻪ ﺳﻪر ﭘﺎﯾﺎن ﻧﺎﻣﻪی ﺧﯚی ﮐـﻪ ﺑـﺎس ﻟـﻪ ﺷـﻮ‪‬ﻨﻪواری دهروون ﻧﺎﺳـﯽ ﭼـﻪﮐﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻟـﻪ‬ ‫ﺳﻪر ﺟﻪﺳﺘﻪ و دهرووﻧﯽ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎﻧﯽ ﭼﻪﮐﯽ ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﮑﻮژ دهﮐﺎت‪ ،‬ﻟﻪ ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ ڕواﻧﮕﻪوه‪ ،‬ﺑﺎﺳﯽ ﻟﻪ ﮔﺮﻓﺖ و ﮐ‪‬ﺸﻪی ﺑﻨﻪﻣﺎ‪‬ﻪﯾﯽ و ﮔﺮﻓﺘﻪﮐﺎﻧﯿﺎن ﮐﺮد و ﺗﻮڕهﯾﯽ‪ ،‬د‪‬ﭙﺮ‪‬ﺲ ﺑﻮون‪،‬‬ ‫ﻧﺎڕهازﯾﯽ ﺑﻮون ﻟﻪ وهزﻋﯽ ﺟﻪﺳﺘﻪ‪ ،‬و ھﻪﺑﻮوﻧﯽ ﮔﺮﻓﺖ ﻟﻪﭘ‪‬ﻮهﻧﺪﯾﯿﻪ ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﯾﺘﯿﻪﮐﺎﻧﯽ‪ ،‬ﻟﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﻤﻪﻧﺪﯾﻪﮐﺎﻧﯽ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎﻧﯽ ﭼﻪﮐﯽ ﮐﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻟﻪ ﺳﻪردهﺷﺖ زاﻧﯽ ﮐﻪ ﺑـﻪ ﭘ‪‬ـﯽ ﻣ‪‬ﺘـﯚدی‬ ‫دﯾﻤﺎﻧﻪ ﺑﻪ دهﺳﺘﯽ ھ‪‬ﻨﺎون‪.‬ﻟﻪ در‪‬ﮋهی ﺋﻪم ﺳﯿﻤﯿﻨﺎره دا‪ ،‬ژﯾﺎن ﺑﻪﯾﮓ زاده ﺑﻪ ﺧﻮ‪‬ﻨﺪﻧﻪوهی دهﻗ‪‬ﮑﯽ ﺋﻪدهﺑﯽ ﻟﻪ ﺳﻪر ﺋﻪم ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪ‪ ،‬ھﻪﺳـﺘﯽ ﺑﻪﺷـﺪارﺑﻮواﻧﯽ ورووژاﻧـﺪ و ھـﻪروهھﺎ‬ ‫ﺣﺎﺗﻢ ﺋﺎژهﻧﺪ ﮐﯚﭘﻠﻪ ﺷ‪‬ﻌﺮ‪‬ﮑﯽ ﭘ‪‬ﺸﮑﻪش ﮐﺮد‪ .‬ﻟﻪ دواﯾﯽ دا ﻋﻮﺳﻤﺎن ﻣﻮزهﯾﻪن ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﺋﻪﻧﺠﻮوﻣﻪﻧﯽ داﮐﯚﮐﯽ ﮐﺮدن ﻟﻪ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎﻧﯽ ﮐﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﻪردهﺷـﺖ ﺑـﻪ ﺑـﺎس‬ ‫ﮐﺮدن ﻟﻪم ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪ‪ ،‬ڕ‪‬ﮋهی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎن‪ ،‬و ھﻪر وهھﺎ ﮔﻠﻪﯾﯽ ﻟﻪ ﻧﻪﺑﻮوﻧﯽ ﺧﺰﻣﻪﺗﮕﻮزاری ﭘ‪‬ﻮﯾﺴﺖ ﺑﯚ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎﻧﯽ ﺋﻪم ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪ‪ ،‬ﻧﻪﺑﻮوﻧﯽ ﺋﯿﺮادهﯾـﻪﮐﯽ ﺟﯿـﺪدی ﺑـﯚ ﭼﺎرهﺳـﻪری و‬ ‫دهرﻣﺎن ﮐﺮدﻧﯽ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎن ﺑﻪ ﮔﺮﻓﺖ و ﺧﻪﺳﺎری ﺋﻪم ﻣﻪﺳﻪﻟﻪﯾﻪ زاﻧﯽ‪ .‬ﻧﺎوﺑﺮاو ﻟﻪ ﺑﻪﺷ‪‬ﮏ ﻟﻪ وﺗﻪﮐﺎﻧﯽ‪ ،‬ﭼﺎﻻﮐﯽ ﺋﻪﻧﺠﻮﻣـﻪﻧﯽ ﺧﺴـﺘﻪ ﺑـﻪرﭼﺎو و ڕۆ‪‬ـﯽ ﺋـﻪم ﻧﺎوهﻧـﺪهی ﻟـﻪ ﺑـﻪدوادا‬ ‫ﭼﻮون ﻟﻪ ﻧﺎو ﺧﯚ و دهرهوهی و‪‬ت ﺑﻪرز ﻧﺮﺧﺎﻧﺪ‪.‬ﻟﻪ در‪‬ﮋهی ﮐﯚڕهﮐﻪدا ﻋﻪﺑﺪو‪ ‬ﺣﻪﺳﻪن زاده‪ ،‬ﺳﺘﺮاﻧﯽ ﻓﻪرﻣﺎﻧﻪی ﭘ‪‬ﺸﮑﻪش ﮐـﺮد ﮐـﻪ ﭘ‪‬ﺸـﻮازﯾﻪﮐﯽ ﺑﺎﺷـﯽ ﻟ‪‬ﮑـﺮا‪ .‬ﻟـﻪ ﮐﻮﺗـﺎﯾﯽ ﺋـﻪم‬ ‫ﻣﻪڕاﺳﯿﻤﻪ‪ ،‬ھﻪژار ﺋﺎرﯾﺎﻧﻔﻪر ﺋﺎﻣﺎدهﯾﯽ و ﭘ‪‬ﺸﻮازی ﺋﻪﻧﯿﺴﺘﯿﺘﯚی ﺧﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﺑﻪڕ‪‬ﻮه ﺑﺮدﻧﯽ و ﭘ‪‬ﺸﮑﻪش ﮐﺮدﻧﯽ ﻣﻪراﺳﯿﻤﯽ ﻟـﻪم ﭼﻪﺷـﻨﻪ ڕاﮔﻪﯾﺎﻧـﺪ و ﺋـﻪم ﻣﻪڕاﺳـﯿﻤﻪ ﻟـﻪ ﮐـﺎت ژﻣ‪‬ـﺮی‬ ‫‪8:30‬ی ﺋ‪‬ﻮاره ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ ﭘ‪‬ﮫﺎت‪.‬‬ ‫ڕ‪‬ﮑ‪‬وﺗﯽ ‪2 :‬ی ﺟﯚﻻی ‪2011‬‬

‫‪26‬‬

‫و‪‬ﺮای ﺋ‪‬وەی ﺑ‪‬ﻛﺎر ھ‪‬ﻨﺎﻧﯽ ﭼ‪‬ﻛﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎوی ﺑﯚ ﺧـﯚی ﺗـﺎواﻧﯽ ﺟ‪‬ﻧـﮕ‪, ‬ھﺎوﻛـﺎت ﭘ‪‬ﻻﻣـﺎرداﻧﯽ ﺧ‪‬ﻜـﯽ ﺳـﭭﯿﻞ ﺑ‪ ‬ﺗـﺎواﻧﯽ ﺟ‪‬ﻧـﮓ د‪‬ـﺘ‪ ‬ژﻣـﺎردن ‪,‬ﻟ‪ ‬ﺧـﻮارەوە ﺑ‪‬ﺷـ‪‬ﻚ ﻟ‪‬و ﺑ‪‬ﮔـﺎﻧ‪‬‬ ‫ﺑﺒﯿﻨﻦ\‪**.‬‬ ‫ﻧ‪‬ھﺎﺗﻨ‪ ‬ﭘ‪‬ﺸ‪‬وەی ﻛ‪‬ﯾﺴﯽ ﺷﺎری ﺳ‪‬ردەﺷﺖ ﻟ‪ ‬دادﮔﺎی ﺑﺎ‪‬ی ﺗﺎواﻧﯽ ﻋ‪‬ﺮاﻗﯽ ﺑ‪‬ھﯚی ﺑ‪ ‬ﻛ‪‬م ﺳ‪‬ﯾﺮ ﻛﺮدﻧﯽ ﺗﺎواﻧ‪‬ﻛ‪‬وە ﻧﯿﯿ‪ , ‬ﺑ‪‬ﻜ‪ ‬ﺑ‪ ‬ھـﯚی ﺳـﻨﻮوری ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿـﺎی ﺋ‪‬ﻧﺠﺎﻣـﺪاﻧﯽ‬ ‫ﺗﺎواﻧ‪‬ﻛ‪‬وەﯾ‪, ‬ﻛ‪ ‬ﻟ‪ ‬ﺳـ‪‬ر ﺧـﺎﻛﯽ ﺋ‪‬ـﺮان ﺋ‪‬ﻧﺠـﺎم دراوە ‪ ,‬ﺋ‪‬و دادﮔـﺎﯾ‪ ‬ﺗـﺎﯾﺒ‪‬ت ﺑـﻮو ﺑ‪ ‬ﺗـﺎواﻧ‪ ‬ﻧـﺎو ﺧﯚﯾﯿ‪‬ﻛـﺎن ﻧ‪‬ك ﺗـﺎواﻧ‪ ‬دەو‪‬ﺗﯿﯿ‪‬ﻛـﺎن ‪ ،‬ﺑ‪‬م ھـﯚﯾ‪‬وە ﻛ‪‬ﯾﺴـ‪‬ﻛ‪ ‬ﻧ‪‬ھـﺎﺗ‪‬‬ ‫ﭘ‪‬ﺸ‪‬وە ﺋ‪‬و ﻛ‪‬ﯾﺴ‪ ‬ﺑ‪‬ﺷ‪‬ﻜ‪ ‬ﻟ‪ ‬زﻧﺠﯿﺮەﯾ‪‬ك ﺗﺎوان ﻟ‪ ‬در‪‬ﮋەی ﺷ‪‬ڕی ﻋ‪‬ﺮاق ﺋ‪‬ﺮان ﺑ‪‬راﻣﺒ‪‬ر ﺑ‪ ‬ﮔ‪‬ﻻﻧﯽ ﺋ‪‬ﺮان ﺋ‪‬ﻧﺠﺎم دراون ‪.‬‬ ‫ﭼﯽ ﭘ‪‬ﻮﯾﺴﺘ‪ ‬ﺑﻜﺮ‪‬ﺖ ﺑﯚ ﺳ‪‬ردەﺷﺖ و ﺳ‪‬ردەﺷﺘﯿﯿ‪‬ﻛﺎن ؟‬

‫ﺧﻮ‪‬ﻨﺪﻧ‪‬وەی ﺣ‪‬ﻗﯿﻘ‪‬ﺗ‪‬ﻛﺎﻧﯽ ڕاﺑﺮدوو دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ھﯚﻛـﺎرە زۆرەﻛـﺎﻧﯽ ﺋ‪‬و‬ ‫ﺗﺮاژﯾـــــﺪﯾﺎو ﺗـــــﺎوان و ﻛﺎرەﺳـــــﺎﺗﺎﻧ‪‬ی ﯾ‪‬ك ﻟ‪ ‬دوای ﯾ‪‬ك ﺑ‪‬ﺳـــــ‪‬رﻣﺎﻧﺪا‬ ‫ھﺎﺗﻮون ﺋ‪‬رﻛﯽ ھ‪‬ﻣﻮو ﻣ‪‬ﮋوو ﻧﻮﺳ‪‬ﻜﯽ ﺧﺎوەﻧﺪ وﯾـﮋداﻧ‪ ,‬ﻟ‪‬م ﺋﺎﺳـﺘ‪‬ﯾﺎ ﺑـﯚ‬ ‫ﺗﺎواﻧﯽ ﺳ‪‬ردەﺷﺖ ھـﯿﭻ ﻧ‪‬ﻛـﺮاوە ‪ ,‬ﻧ‪ ‬ﺗـﺎواﻧ‪‬ﻛ‪ ‬وەك ﺧـﯚی ﻟ‪‬ﻜـﯚ‪‬ﯿﻨ‪‬وەی‬ ‫ﻣ‪‬ﮋووﯾــــﯽ و ﺳﯿﺎﺳــــﯽ و ﯾﺎﺳــــﺎﯾﯽ ﻟ‪ ‬ﺳــــ‪‬ر ﻛــــﺮاوە ‪ ,‬ﻧ‪ ‬ﺋﺎﻣــــﺎری وردی‬ ‫ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎن و زەرەرو زﯾﺎﻧﯽ ھﺎوو‪‬ﺗﯿﺎن ﻛﺮاوە‪.‬‬ ‫زﯾﻨــﺪوڕاﮔﺮﺗﻨﯽ ﺳــﺎ‪‬ﻧ‪‬ی ﯾــﺎداوەرﯾﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﺑــﺎراﻧﻜﺮدﻧﯽ ﺷــﺎری ﺳ‪‬ردەﺷــﺖ و‬ ‫دروﺳﺖ ﻛﺮدﻧﯽ ﻣﯚﻧﻤ‪‬ﻨﺖ ﺑﯚ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿـﺎن ‪ ,‬ﻣﯚزەﺧـﺎﻧ‪ ‬و ﭘ‪‬ﯾـﻜ‪‬رە ﯾـﺎداوەری‬ ‫‪,‬ﻛ‪ ‬دەﺑـﻨ‪ ‬ھــﯚی ﭘﺎراﺳـﺘﻨﯽ ﯾﺎدﮔــﺎی ﮔﺸــﺘﯽ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿ‪‬ﻛـﺎن ﺋ‪‬رﻛــﯽ ھ‪‬ﻣــﻮو‬ ‫ﻻﯾ‪‬ﻛ‪ , ‬ﻛ‪ ‬ﺋ‪‬ﻣ‪‬ش ھﯚﺷـــﯿﺎری وﻣ‪‬ﻋـــﻨ‪‬وی درووﺳـــﺖ دەﻛـــﺎت ﺳـــ‪‬ﺑﺎرەت‬ ‫ﺑ‪‬ﭘ‪‬ﺸ‪‬ﻠﻜﺎرﯾ‪‬ﻛﺎن ڕاﺑﺮدوو ‪,‬ﺑﯚ ﺋ‪‬وەی ﺑﺒ‪‬ـﺘ‪ ‬ﺑ‪‬رﺑ‪‬ﺳـﺘ‪‬ﻚ ﻟ‪ ‬داھـﺎﺗﻮو ﻟ‪‬‬ ‫ﺑ‪‬ردەم دوﺑﺎرە ﺑﻮﻧ‪‬وەی‪.‬‬ ‫ﺋ‪‬رﻛﯽ ھ‪‬ﻣﻮو ﺋ‪‬و ﻻﯾ‪‬ﻧﺎﻧ‪‬ی ﭘﺎﺳﺪارﯾﺎن ھ‪‬ﻨﺎ ﺑﯚ ﻛﻮردﺳـﺘﺎن ﺑ‪ ‬ﮔﺸـﺘﯽ و‬ ‫ﯾ‪‬ﻛ‪‬ﺘﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻓ‪‬رﻣﺎﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺋ‪‬و ﻛﺎﺗ‪‬ﺘﯿ‪‬ﺗﯽ ﺑ‪ ‬ﺗﺎﯾﺒ‪‬ﺗﯽ ﺑ‪‬ھـﯚی ڕۆ‪‬ﯿـﺎن ﻟ‪ ‬دروﺳـﺖ ﻛﺮدﻧـﯽ زەﻣﯿﻨ‪‬ﯾ‪‬ﻛـﯽ وا ﺷـﺎری ﺳ‪‬ردەﺷـﺖ ﺑﺒ‪‬ـﺘ‪ ‬ﺑ‪‬ﺷـ‪‬ﻚ ﻟ‪ ‬ﺑ‪‬رەی ﺷـ‪‬ڕی‬ ‫ﻋ‪‬ﺮاق – ﺋ‪‬ﺮان‪:‬‬ ‫* ﺑ‪ ‬ﻧﺎﻣ‪‬ی ﺗﺎﯾﺒ‪‬ﺗﯽ ﺳ‪‬رۆﻛﯽ ﯾﻨﻚ و ﻻﯾ‪‬ﻧ‪‬ﻛﺎن دﯾﻜ‪ ‬داوای ﻟ‪‬ﺒﻮردن ﻟ‪ ‬ﺧ‪‬ﻜﯽ ﺷﺎری ﺳ‪‬ردەﺷﺖ ﺑﻜ‪‬ن‪.‬‬ ‫*ﻗ‪‬رەﺑـﻮوی ﻣ‪‬ﻋــﻨ‪‬وی ﺑﻜـﺮ‪‬ﻨ‪‬وە ﺑ‪ ‬درووﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻣﯚﻧﻤ‪‬ـﺖ و ﯾــﺎدﻛﺮدﻧ‪‬وەی ﯾـﺎدەﻛ‪ ‬و ﻛــﺮدﻧ‪‬وەی ﺷـﻮ‪‬ﻨﯽ ﺗــﺎﯾﺒ‪‬ﺗﯽ ﻟ‪ ‬ﺑﺎﺷـﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑ‪ ‬ﺗـﺎﯾﺒ‪‬ﺗﯽ ﻟ‪ ‬ﭘﺎﯾﺘ‪‬ﺧــﺖ و ﺷــﺎری‬ ‫ھ‪‬ﺑﺠ‪ ‬ﺑ‪ ‬ﻧﺎوی ﺷﺎری ﺳ‪‬ردەﺷﺘ‪‬وە‪.‬‬ ‫* ﻣ‪‬رزی ﺳﻨﻮوری ﺳ‪‬ردەﺷﺖ – ﻗ‪‬دزێ ﺑﻜﺮ‪‬ﺘ‪‬وە وەك ھﺎوﻛﺎرﯾﯿ‪‬ﻛﯽ ﻣﺎدی ﺑﯚ داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯽ ﺋ‪‬م دو ﺟ‪‬ﮕ‪‬ﯾ‪.‬‬ ‫ﺳ‪‬رﭼﺎوە ‪ :‬ﻣﺎ‪‬ﭙ‪‬ڕی ﮔﯿﺎرهﻧﮓ ‪ /‬ڕ‪‬ﮑ‪‬وﺗﯽ ‪28 :‬ی ﺟﯚﻧﯽ ‪2011‬‬

‫ﺳﯿﻤﯿﻨﺎری ﮐﺎرهﺳﺎﺗﯽ ﮐﯿﻤﯿﺎ ﺑﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ﻟﻪ ﺋﻪﻧﯿﺴﺘﯿﺘﯚی ﺧﺎﻧﯽ ﺑﻪڕ‪‬ﻮه ﭼﻮو‬ ‫ﻟﻪ ڕﯾﮑﻪوﺗﯽ ‪2‬ی ﺟﯚﻻی ‪ 2011‬ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﻟﻪ ﮔﻪڵ ‪10‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪڕی ‪ 1390‬ﺳﯿﻤﯿﻨﺎری ﮐﺎرهﺳﺎﺗﯽ ﮐﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﺋﻪﻧﯿﺴﺘﯿﺘﯚی ﮐﻠﺘﻮوری و ھﻮﻧـﻪری ﺋﻪﺣﻤـﻪدی ﺧـﺎﻧﯽ‬ ‫ﻟﻪ ﺷﺎری ورﻣ‪ ‬ﺑﻪڕ‪‬ﻮه ﭼﻮو‪ .‬ﻟﻪم ﻣﻪڕاﺳﯿﻤﻪدا ﮐﻪ ﻟﻪ ﮐﺎت ژﻣ‪‬ﺮی ‪ 4:30‬ﭘﺎش ﻧﯿﻮهڕۆ دهﺳﺘﯽ ﭘ‪‬ﮑﺮد‪ ،‬ھﻪژار ﺋﺎرﯾﺎﻧﻔﻪر ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﺳﻪﻧﺘﻪری ﻟ‪‬ﮑﯚ‪‬ﯿﻨﻪوهﮐﺎﻧﯽ ﺋﻪﻧﯿﺴﺘﯿﺘﯚی‬

‫‪25‬‬

‫ھ‪‬رﭼﯽ ڕ‪‬ﻜﺨﺮاوی ﺳ‪‬ﻧﺘ‪‬ری ﺋ‪‬ﻧﻔﺎﻟ‪ ‬ﺳ‪‬ﺑﺎرەت ﺑ‪ ‬ژﻣﺎرەی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎﻧﯽ ﺋ‪‬م ﺗﺎواﻧ‪ ‬ﻟ‪ ‬ﺑ‪‬ﯾﺎﻧﻨﺎﻣ‪‬ی ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﻟ‪ 23 ‬ھ‪‬ﻣـﯿﻦ ﺳـﺎ‪‬ﯿﺎدی ﺗـﺎواﻧ‪‬ﻛ‪‬دا دەﻧﻮﺳـﻦ ‪ :‬ﺑ‪‬ﭘ‪‬ـﻰ ﻧﻮوﺳـﺮاو‪‬ﮑﻰ‬ ‫ﻓ‪‬رﻣــﻰ ﺣﮑــﻮﻣ‪‬ﺗﻰ ﺋ‪‬ــﺮان ﻟ‪ ‬ﺋﺎﻣــﺎرى ﮐﯿﻤﯿﺎﺑــﺎراﻧ‪‬ﮐ‪‬دا ﻟ‪ ‬ﺳــﺎ‪‬ﻰ)‪ ،(1987‬ﻧــﺎوى )‪ (4500‬ﺷــ‪‬ھﯿﺪ و ﺑﺮﯾﻨــﺪارى ﭘ‪‬ﺸــﮑ‪‬ش ﺑ‪ ‬ﻧ‪‬ﺗ‪‬وە ﯾ‪‬ﮐﮕﺮﺗﻮوەﮐــﺎن ﮐــﺮدووە‪ ،‬ﺑ‪‬م ﺋﺎﻣــﺎرە‬ ‫ﻧﺎڕەﺳﻤﯿ‪‬ﮐﺎن ﺑﺎس ﻟ‪ ‬ﺷ‪‬ھﯿﺪ و ﺑﺮﯾﻨﺪارﺑﻮوﻧﻰ)‪ (8000‬ھﺎوو‪‬ﺗﻰ دەﮐ‪‬ن‪ -‬ﺑ‪‬ﯾﺎﻧﻨﺎﻣ‪‬ى )ﺳ‪‬ﻧﺘ‪‬رى ﺋ‪‬ﻧﻔﺎل(ﻟ‪‬ﯾﺎدى ﮐﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﮑﺮدﻧﻰ ﺷﺎرى )ﺳ‪‬ردەﺷﺖ(ى رۆژھ‪‬ﺗﻰ ﮐﻮردﺳﺘﺎن‪.‬‬ ‫ھ‪‬رﭼﯽ ھ‪‬وا‪‬ﮕﺮی ﺋ‪‬ﺮاﻗﯿﯿ‪ ‬ﺑ‪‬م ﺷ‪‬ﻮەﯾ‪ ‬ﺋﺎﻣﺎژە ﺑﯚ ﻟ‪‬ﺪاﻧﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎوی ﺷﺎری ﺳ‪‬ردەﺷﺖ دەﻛﺎت ‪)) :‬ﺑ‪ ‬ﭘ‪‬ﯽ ﺑ‪‬ﮕﺎﻧﺎﻣ‪‬ﯾ‪‬ك ﻛ‪ ‬ﺑﯚ ﯾ‪‬ﻛ‪‬ﻣﺠﺎر ﺑـ‪‬و دەﻛـﺮ‪‬ﺘ‪‬وە‪ ,‬ﻛ‪ ‬ﻟ‪4 ‬ی ﺋﺎﮔﻮﺳـﺘﯽ‬ ‫‪ 1987‬ﻟ‪ ‬ﺳــﻜﺮﺗﺎرﯾ‪‬ﺗﯽ ﺳــ‪‬رۆﻛﺎﯾ‪‬ﺗﯽ ﻛﯚﻣــﺎری ﺋ‪‬ــﺮاق ‪,‬ﺑ‪‬ڕ‪‬ــﻮەﺑ‪‬راﯾ‪‬ﺗﯽ ھ‪‬وا‪‬ﮕــﺮی ﻛ‪‬رﺗــﯽ ڕۆژھ‪‬ت دەرﭼــﻮوەو ﻟ‪ ‬ﻻﯾ‪‬ن ﻋ‪‬ﻣﯿــﺪی ڕوﻛــﻦ ﺑ‪‬ڕ‪‬ــﻮەﺑ‪‬رەﻛ‪‬ﯾ‪‬وە واژۆ ﻛــﺮاوە و ﺑــﯚ‬ ‫ھ‪‬وا‪‬ﮕﺮی ﮔﺸﺘﯽ ﺷﻮﻋﺒ‪‬ی ‪ 5‬ی ڕۆژھ‪‬ت ﻧ‪‬ﺮ دراوە ‪,‬ﺧﺎ‪‬ﯽ ‪ 11‬ﻻﭘ‪‬ڕەی ﺳ‪‬ﯽ دۆﻛﯚﻣ‪‬ﻨﺘ‪‬ﻛ‪ ‬ﺗﺎﯾﺒ‪‬ﺗ‪ ‬ﺑ‪ ‬ﻟ‪‬ﺪاﻧﯽ ﺷﺎری ﺳ‪‬ردەﺷﺖ ‪,‬ﺑ‪‬م ﺷ‪‬ﻮەﯾ‪ ‬ﺋﺎﻣﺎژە ﺑ‪ ‬زﯾﺎﻧ‪‬ﻛﺎﻧﯽ دەﻛﺎت‪:‬‬ ‫ﻟ‪ ‬دۆﻛﯚﻣﯿﻨﺘ‪‬ﻛ‪ ‬ھﺎﺗﻮوە ﻛ‪ ‬ڕژ‪‬ﻢ ﺋﺎﻣ‪‬ﺮی ﺗﺎﯾﺒ‪‬ﺗﯽ ﻟ‪ ‬ﺷﺎرەﻛ‪ ‬داﻧﺎوە ﺑﯚ ھ‪‬ﻤﮋﯾﻨﯽ ﻣﺎدەی ﻛﯿﻤﯿـﺎوی ﺑـﯚ ﻛ‪‬ﻣﻜـﺮدﻧ‪‬وەی ﻛـﺎرﯾﮕ‪‬ری ﻟ‪‬ـﺪاﻧ‪ ‬ﻛﯿﻤﯿـﺎوﯾﯿ‪‬ﻛ‪, ‬ﻟ‪ ‬ﺋﺎﻛـﺎﻣﯽ ﺋ‪‬و ﻟ‪‬ـﺪاﻧ‪‬‬ ‫ﻛﯿﻤﯿﺎوﯾﯿ‪‬ی ﻛ‪ ‬ﺋﺎراﺳﺘ‪‬ی ﮔﺮدﺑﻮوﻧ‪‬وەی ھ‪‬ﺰەﻛﺎﻧﯽ دوژﻣﻦ ﻟ‪ ‬ﺷﺎری ﺳ‪‬ردەﺷﺖ ﻛﺮا ‪,‬ﻛ‪ ‬ﺋ‪‬ﻧﺠﺎﻣﯽ زﯾﺎﻧ‪‬ﻛﺎﻧﯽ ﺑ‪‬م ﺷ‪‬ﻮەﯾ‪ ‬ﺑﻮو‪:‬‬ ‫ا‪ -‬ﻛﻮژراﻧﯽ ‪ 155‬ﻛ‪‬س ﻟ‪ ‬ﺧ‪‬ﻜﯽ ﺷﺎری ﺳ‪‬ردەﺷﺖ‪.‬‬ ‫ب‪ -‬ﺑﺮﯾﻨﺪار ﺑﻮوﻧﯽ ‪ 4600‬ﻛ‪‬س ﻟ‪ ‬ﺧ‪‬ﻜﯽ ﺷﺎری ﺳ‪‬ردەﺷﺖ‪.‬‬ ‫ج‪ -‬ﺑﺮﯾﻨﺪار ﺑﻮوﻧﯽ ‪ 900‬ﻛ‪‬س ﻟ‪ ‬ھ‪‬ﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺑ‪‬ﺳﯿﺞ و ﺳﻮﭘﺎی ﭘﺎﺳﺪاران ﻟ‪ ‬ﻧﺎوﯾﺎﻧﺪا ﻓ‪‬رﻣﺎﻧﺪەی ھ‪‬ﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺟﻮﻧﺪا‪‬ﻠ‪‬ی ﺷﺎری ﺳ‪‬ردەﺷﺖ‪.‬‬ ‫ﺗﺎواﻧﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﻜﺮدﻧﯽ ﺷﺎری ﺳ‪‬ردەﺷﺖ وەك ﺗﺎواﻧﯽ ﺟ‪‬ﻧﮓ‬

‫ﭘ‪‬ﺸ‪‬ﻠﻜﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎﻛﺎﻧﯽ ﺟ‪‬ﻧﮓ و ﭘ‪‬ﻻﻣﺎرداﻧﯽ ﻧﺎوﭼ‪‬ی ﺳﭭﯿﻞ ﻧﺸﯿﻦ ﺑ‪ ‬ﯾ‪‬ﻛ‪‬ﻚ ﻟ‪ ‬ﺗﺎواﻧ‪ ‬ﻣ‪‬زﻧ‪ ‬ﻧ‪‬ـﻮ ﻧ‪‬ﺗ‪‬وەﯾﯿ‪‬ﻛـﺎن د‪‬ـﺘ‪ ‬ژﻣـﺎردن ‪ ,‬ﻛ‪ ‬ﺗ‪‬ـﭙ‪‬ڕ ﺑـﻮوﻧﯽ ﻛـﺎت ﻧـﺎﺑ‪‬ﺘ‪ ‬ھـﯚی ﺑ‪‬ﺳـ‪‬ر‬ ‫ﭼﻮون و ﻛﯚﻧﺒﻮوﻧﯽ و ﺗﺎواﻧﻜﺎر ﻟ‪ ‬دادﮔﺎﯾﯽ ﻛﺮدن ﻗﻮﺗﺎر ﻧﺎﻛﺎت‪.‬‬ ‫ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﯽ ﻧﺎوﭼ‪‬ی ﺳﭭﯿﻞ ﻧﺸﯿﻦ ﻟ‪ ‬ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪ 1949‬ەوە وەك ﺗﺎواﻧﯽ ﺟ‪‬ﻧﮓ ﻟ‪ ‬ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺟﯿﮫـﺎﻧﯽ دەﻧﺎﺳـﺮ‪‬ﺖ ‪,‬ﺑ‪‬ﺸـﻚ ﺑ‪ ‬ﭘ‪‬ـﯽ ﺋ‪‬و ﺑ‪‬ـﮕ‪ ‬ﻧـﺎﻣ‪‬ﯾ‪‬ی ﭘ‪‬ﺸﻜ‪‬ﺷـﻤﺎن ﻛـﺮد وەك داﻧﭙ‪‬ﻨـﺎﻧﯽ‬ ‫ﺧﻮدی دەﺳ‪‬ﺗﺪاراﻧﯽ ﭘ‪‬ﺸﻮوی ﺋ‪‬ﺮاﻗ‪ ‬ﺋ‪‬و ﺗﺎواﻧ‪ ‬ﻣ‪‬زﻧ‪‬ﯾﺎن دژ ﺑ‪ ‬ﺧ‪‬ﻜﯽ ﺳﭭﯿﻠﯽ ﺷﺎری ﺳ‪‬ردەﺷﺖ ﺋ‪‬ﻧﺠﺎﻣﺪاوە ‪.‬‬ ‫ﻟ‪ ‬ﻛﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﻜﺮدﻧﯽ ﺷﺎری ﺳ‪‬ردەﺷﺖ ﺳ‪‬رﭘ‪‬ﭽﯽ ﻣ‪‬زن دەرھ‪‬ق ﺑ‪ ‬ڕ‪‬ﻜﻜ‪‬وﺗﻨﺎﻣ‪‬ی ﺟﻨ‪‬ﻒ ﻛﺮاوە ‪.‬ھ‪‬ردوو ڕژ‪‬ﻤﯽ ﺋ‪‬ﺮان و ﺋ‪‬ﺮاق ﻟ‪ ‬ھ‪‬ﺑﺠ‪ ‬و ﺳ‪‬ردەﺷﺖ ﻟ‪ ‬ﺑ‪‬راﻣﺒ‪‬ر ﺑ‪ ‬ﺧ‪‬ﻜـﯽ‬ ‫ﺳﭭﯿﻞ ﺷ‪‬رﯾﻌ‪‬ﺗﯽ دارﺳﺘﺎﻧﯿﺎن ﭘﯿﺎدە ﻛﺮدووەو دەﺳﺘﯿﺎن ﻟ‪ ‬ﭘ‪‬ﻻﻣﺎری ﺧ‪‬ﻜﯽ ﺳﭭﯿﻞ ﻧ‪‬ﭘﺎراﺳﺘﻮوەو ﯾﺎﺳﺎی ﺟ‪‬ﻧﮕﯿﺎن ﭘ‪‬ﺸ‪‬ﻞ ﻛﺮدووە‪.‬‬ ‫ﺋ‪‬م ﺗﺎواﻧﺎﻧ‪)) ‬ﺗﺎواﻧﯽ ﺟﯿﻨﯚﺳﺎﯾﺪ ‪ ,‬ﺗﺎواﻧﯽ دژ ﺑ‪ ‬ﻣﺮۆﭬﺎﯾ‪‬ﺗﯽ ‪ ,‬ﺗﺎواﻧﯽ ﺟ‪‬ﻧﮓ ‪,‬ﺗـﺎواﻧﯽ ﻋـﺪوان ))ھ‪‬ڕەﺷـ‪ ,.((((‬ﺳﺮوﺷـﺘﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿـﺎن ھ‪‬ﯾ‪ ‬و ﻟ‪ ‬ﯾﺎﺳـﺎی ﻧ‪‬ـﻮ دەو‪‬ﺗﯿـﺪا وەك‬ ‫ﭘ‪‬ﺸ‪‬ﻠﻜﺎری ﮔ‪‬ورەی ﯾﺎﺳﺎی ﻧ‪‬ﻮ دەو‪‬ﺗـﯽ ﻣﺮۆﯾـﯽ دەﻧﺎﺳـﺮ‪‬ﻦ ‪ ,‬ﻣﺮۆﭬـﺎﯾ‪‬ﺗﯽ ﻟ‪ ‬ﺋﺎﺳـﺘﯽ ﺟﯿﮫـﺎﻧﯽ ﺑ‪‬رﭘﺮﺳـﯽ ﺋ‪‬ﺧﻼﻗـﯽ دەﻛ‪‬و‪‬ـﺘ‪ ‬ﺳـ‪‬ر ‪.‬ڕ‪‬ﻜﻜ‪‬وﺗﻨـﺎﻣ‪‬ی ﺟﻨ‪‬ـﻒ ﻛ‪ ‬ﻟ‪ ‬ﺑ‪‬رواری ‪12‬ی‬ ‫ﺋﺎﮔﻮﺳﺘﯽ ‪ 1949‬دا دەرﭼﻮوە ﺑﯚ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿ‪‬ﻛﺎﻧﯽ ﺷ‪‬ڕ ‪ ,‬ﺑ‪‬ﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺋ‪‬و ﭘ‪‬ﺸ‪‬ﻠﻜﺎرﯾﺎﻧ‪‬ی ﺗ‪‬ﺪا دﯾﺎرﯾﻜﺮاوە‪.‬‬ ‫ﺑ‪‬ﻛﺎر ھ‪‬ﻨﺎﻧﯽ ﮔﺎزی ﻛﯿﻤﯿﺎوی ﻟ‪ ‬ﻣﻠﻤﻼﻧ‪ ‬ﻧ‪‬ﻮ ﻧ‪‬ﺗ‪‬وەﯾﯿ‪‬ﻛﺎﻧﺪا و ﭘ‪‬ﻻﻣـﺎرداﻧﯽ ﺧ‪‬ﻜـﯽ ﺳـﭭﯿﻞ ﻟ‪ ‬ﺋ‪‬رﻛﺎﻧ‪‬ﻛـﺎﻧﯽ ﺗﺎواﻧـﺪا وەك ﺗـﺎواﻧﯽ ﺟ‪‬ﻧـﮓ ﻧﺎﺳـ‪‬ﻨﺮاوە‪ ,‬ﺳـ‪‬رﺑﺎری ﺋ‪‬وەی ﺋ‪‬ﺴـﺘﺎ‬ ‫ﺑ‪‬ﻛﺎر ھ‪‬ﻨﺎﻧﯽ ﻟ‪ ‬ﻣﻠﻤﻼﻧ‪‬ﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﺸﺪا وەك ﺗﺎواﻧﯽ ﺟ‪‬ﻧﮓ ﺳ‪‬ﯾﺮە ﻛﺮ‪‬ﺖ ‪.‬ﺑ‪‬ﻛﺎر ھ‪‬ﻨﺎﻧﯽ ﮔﺎزی ﻛﯿﻤﯿـﺎوی ﺑ‪‬راﻣـﺒ‪‬ر ﺑ‪ ‬ﺧ‪‬ﻜـﯽ ﺷـ‪‬ری ﺳ‪‬ردەﺷـﺖ ‪,‬ﭘ‪‬ﺸـ‪‬ﻠﯽ ﺋﺎﺷـﻜﺮای ﭘﺮۆﺗﯚﻛـﯚ‪‬ﯽ‬ ‫ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪1925‬ی ﺟﻨ‪‬ﻔ‪ , ‬ﺳ‪‬ﺑﺎرەت ﺑ‪ ‬ﻗ‪‬دەﻏ‪‬ﻛﺮدﻧﯽ ﺑ‪‬ﻛﺎر ھ‪‬ﻨﺎﻧﯽ ﭼ‪‬ﻛﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎوی‪.‬‬ ‫ﻟ‪ ‬دادﮔﺎﯾﯽ ﻓﺮاﻧﺲ ﭬﺎن ﺋﺎﻧﺮات ﻟ‪ ‬و‪‬ﺗﯽ ھﯚ‪‬ﻧﺪا دۆﺳـﯿ‪‬ی ﻛﯿﻤﯿﺎﺑـﺎراﻧﻜﺮدﻧﯽ ﺷـﺎری ﺳ‪‬ردەﺷـﺖ و ﮔﻮﻧـﺪی ڕەﺷـ‪ ‬ھ‪‬رﻣ‪‬ـﯽ ﻗ‪‬راﻏـﯽ ﺷـﺎری ﺳ‪‬ردەﺷـﺖ ﯾ‪‬ﻛ‪‬ـﻚ ﺑـﻮو ﻟ‪‬و دۆﺳـﯿﺎﻧ‪‬ی‬ ‫ﮔﺮﻧﮕﯽ زۆری ﭘ‪‬ﺪرا و ﺑ‪ ‬ﺗﺎواﻧﯽ ﺟ‪‬ﻧﮓ ھﺎﺗ‪ ‬ﻧﺎﺳﯿﻦ ‪ ,‬دەﺷ‪‬ﺖ ﻟ‪ ‬ﭘﺎی ﺋ‪‬م ﺗﺎواﻧﺎﻧ‪)) ‬ھ‪‬ﺑﺠ‪,‬ﮔﯚﭘﺘ‪‬ﭘ‪, ‬ز‪‬ﻮە(( ))ﺳ‪‬ردەﺷﺖ ‪,‬ﺋﺎﻟﻮت ‪,‬زەردە‪,‬ﺷﻨﯚ ‪ *((....,‬ﺑ‪ ‬ﺗﺎواﻧﯽ‬ ‫ﺑ‪‬ﺷﺪاری ‪ ,‬ھﺎﻧﺪان ‪ .... ,‬ﺧ‪‬ﻜﯽ دﯾﻜ‪‬ش دادﮔﺎﯾﯽ ﺑﻜﺮ‪‬ﻦ ﭘﺎش ﺋ‪‬وەی ﭘﺸﻜﻨﯿﻨﯽ ورد ﻟ‪ ‬ﺳ‪‬ر ﺑ‪‬ﺷﺪارﯾﻜﺮدﻧﯿﺎن ﻟ‪‬و ﺗﺎواﻧﺎﻧ‪ ‬دەردە ﻛ‪‬و‪‬ـﺖ ‪.‬ﻟ‪‬و ﺑ‪‬ـﮕ‪‬ﯾ‪‬ی ﺑ‪‬وﻣـﺎن ﻛـﺮدۆﺗ‪‬وە‬ ‫‪ ,‬ﻟ‪ ‬ﺳ‪‬ر زﻣﺎﻧﯽ دەزﮔﺎی ھ‪‬وا‪‬ﮕﺮﯾﯿ‪‬وە ﺋ‪‬وە ﺳ‪‬ﻟﻤ‪‬ﻨﺮاوە ﻛ‪*** :‬‬ ‫‪ -1‬ﭘ‪‬ﻻﻣﺎری ﺧ‪‬ﻜﯽ ﺳﭭﯿﻞ دراوە‪.‬‬ ‫‪ -2‬ﻟ‪ ‬ﭘ‪‬ﻻﻣﺎرەﻛ‪ ‬ﮔﺎزی ﻛﯿﻤﯿﺎوی ﺑ‪‬ﻛﺎر ھﺎﺗﻮوە‪.‬‬ ‫‪ -3‬ﺗﺎواﻧ‪‬ﻛ‪ ‬ﻣ‪‬زن ﺑﻮوە ‪,‬ﺗﺰﯾﻚ ‪ 4755‬ھﺎوو‪‬ﺗﯽ ﻛﻮژراوەو ﺑﺮﯾﻨﺪار ﺑﻮوﻧ‪.‬‬ ‫‪ -4‬ﺋ‪‬م ﺗﺎواﻧ‪ ‬ﺣﯿﺰﺑﯽ ﺑ‪‬ﻋﺲ ﺋ‪‬ﻧﺠﺎﻣﯽ داوەو ﻟ‪ ‬ﻻﯾ‪‬ن دەزﮔﺎی ھ‪‬وا‪‬ﮕﺮﯾﯿ‪‬وە ﺑ‪ ‬ﭘ‪‬ﯽ ﺋ‪‬و ﺑ‪‬ﮕ‪ ‬ﻧﺎﻣ‪ ‬ﺑﺎوەڕ ﭘ‪‬ﻜﺮاوە ﻛ‪ ‬ﻟ‪ ‬ﺑ‪‬ردەﺳﺘﺪاﯾ‪ ‬داﻧﯽ ﭘ‪‬ﺪا ﻧﺮاوە ‪.‬‬

‫‪24‬‬

‫ھﯚ‪‬ﻧﺪی ﯾﯚﺳﺖ ھﻠﺘ‪‬رﻣﺎن ﻛ‪ ‬ﺗﻮ‪‬ﮋﯾﻨ‪‬وەﯾ‪‬ﻛﯽ وردی ﻟ‪‬م ﺑﺎرەﯾ‪‬وە ﻛﺮدووە"ھ‪‬رﭼ‪‬ﻧـﺪە ﻟ‪‬ـﺮەو ﻟ‪‬وێ ﻟ‪ ‬ﻧﻮﺳـﯿﻨ‪‬ﻛ‪‬ﯾﺪا ﻛ‪‬وﺗـﯚﺗ‪ ‬ﻧـﺎو ھ‪‬وە " ﻟ‪ ‬ﺑـﺎرەی ﻛﯿﻤﯿﺎﺑـﺎراﻧﻜﺮدﻧﯽ ﺷـﺎری‬ ‫ﺳ‪‬ردەﺷﺖ و ھﯚﻛﺎرەﻛ‪‬ی دە‪‬ﺖ ))ﺳ‪‬ردەﺷﺖ ﻛ‪ ‬ﺷﺎرۆﭼﻜ‪‬ﯾ‪‬ﻛﯽ ﻛـﻮرد ﻧﺸـﯿﻨﯽ ﺳـ‪‬ر ﺳـﻨﻮور و ﻧﺰﯾﻜـﯽ ﺑ‪‬رەﺑـﻮو‪ ,‬ﺑـﻮو ﺑـﻮوە دا‪‬ـﺪە و ﭘ‪‬ﻧﺎﮔـﺎی ﮔﻮﻧﺪﻧﺸـﯿﻨ‪ ‬ﺋﺎوارەﻛـﺎن و ﺳـ‪‬رﺑﺎزﮔ‪‬ی‬ ‫ھ‪‬ﺰەﻛـﺎﻧﯽ ﺋ‪‬ــﺮان‪ ,‬ﻛ‪ ‬وەك ﻧــﺎوﭼ‪‬ﯾ‪‬ﻛﯽ ﭘﺸــﺘﯽ ﺑ‪‬رە ﺑ‪‬ﻛﺎرﯾــﺎن دەھ‪‬ﻨــﺎ‪ ,‬ﭘ‪‬ﺸـﺘﺮ ﺳ‪‬ردەﺷــﺖ ﮔ‪‬ﻟــ‪ ‬ﺟــﺎر ﺑ‪ ‬ﻓــ‪‬ۆﻛ‪ ‬ﺑﯚردەﻣــﺎن ﻛﺮاﺑـﻮو ﭼ‪‬ﻧــﺪ ڕۆژ‪‬ــﻚ ﭘــ‪‬ﺶ ھﯿﺮﺷــ‪ ‬ﻛﯿﻤﯿــﺎوﯾ‪‬ﻛ‪‬ش‬ ‫‪,‬ھ‪‬ﺰەﻛـﺎﻧﯽ ﺋ‪‬ــﺮان و ﻋ‪‬ــﺮاق ﻛ‪‬وﺗﺒــﻮوﻧ‪ ‬ﺷــ‪‬ڕەوە ﻟ‪ ‬ﻧﺰﯾـﻚ ﭼﯿــﺎی ﻣﺎﻣ‪‬ﻧــﺪە و ﭘﺎﺷــﺎن ﻟ‪ ‬ھ‪‬ﻛــﺎﻧﯽ ﺑ‪‬رەدا‪ ,‬ﯾ‪‬ﻛ‪‬ﻣﺠـﺎر ﺋ‪‬ﺮاﻧﯿﯿ‪‬ﻛــﺎن ﺑ‪ ‬ﯾــﺎرﻣ‪‬ﺗﯽ ﭘ‪‬ﺸــﻤ‪‬رﮔ‪‬ﻛﺎﻧﯽ ﯾﻨــﻚ ‪,‬ﺑ‪‬ر ﻟ‪‬‬ ‫ھ‪‬ﺮﺷــ‪‬ﻜﯽ ﻋ‪‬ــﺮاق ﺑﮕــﺮن و ﺑﯿﺎﻧﺸــﻜ‪‬ﻨﻦ‪ ,‬ﺑ‪‬م وەك ﺣ‪‬ﻣ‪‬ی ﺣ‪‬ﻣ‪ ‬ﺳــ‪‬ﻋﯿﺪ ‪,‬ﻛ‪ ‬ﺑ‪‬ﺷــﺪارﺑﻮوﯾ‪‬ﻛﯽ ﯾﻨــﻚ ﺑــﻮو ﻟ‪‬و ﺷــ‪‬ڕاﻧ‪‬دا )ﭼــﺎوﭘ‪‬ﻜ‪‬وﺗﻨ‪‬ﻜﯽ ﺳــﺎ‪‬ﯽ ‪ 2002‬دا( دەﯾﮕ‪‬ــ‪‬ﺘ‪‬وە ﻛ‪‬‬ ‫ھ‪‬ﺰەﻛﺎﻧﯽ ﻋ‪‬ﺮاق ﺧﯚﯾﺎن ﻛﯚﻛﺮدەوە و ﺟﺎر‪‬ﻜﯿﺘﺮ ھ‪‬ﺮﺷﯿﺎن ﻛﺮدەوە و ﻛﯚﻧﺘﺮۆ‪‬ﯽ ﺗ‪‬واوی ﻧﺎوﭼ‪‬ﻛ‪‬ﯾﺎن ﻛﺮد‪ ,‬ﺋﺎ ﻟ‪‬م ﻛـﺎﺗ‪‬دا ﺑـﻮوﻛ‪ ‬ﻋ‪‬ـﺮاق ﺑ‪ ‬ﻛﯿﻤﯿـﺎوی ﭘ‪‬ﻻﻣـﺎری ﺷـﺎرۆﭼﻜ‪‬ﻛ‪‬ﯾﺪا‪.‬‬ ‫ﮔ‪‬ﻟ‪ ‬ﺷﺎﯾ‪‬ﺗﺤﺎڵ ﻟ‪ ‬ﺳ‪‬ردەﺷﺘﺪا دەﮔ‪‬ﻧ‪‬وە ﻛ‪ ‬ﻓ‪‬ۆﻛ‪‬ﻛﺎﻧﯽ ﻋ‪‬ـﺮاق ﭼ‪‬ﻧـﺪﯾﻦ ﺑـﯚﻣﺒﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯿـﺎن ﺧﺴـﺘﻮوەﺗ‪ ‬ﺧـﻮارەوە و ﭘﺎﺷـﺎن ﺑـﯚ ﻣـﺎوەی ﺑﯿﺴـﺖ دەﻗـﯿﻘ‪ ‬ﺑ‪ ‬ﺋﺎﺳـﻤﺎﻧﯽ ﻧـﺎوﭼ‪‬ﻛ‪‬دا‬ ‫ﺳﻮڕاوﻧ‪‬ﺗ‪‬وە‪ ,‬ﭘـ‪‬ﺶ ﺋ‪‬وەی ﻟ‪ ‬ﺋﺎﺳـﯚدا ﻟ‪ ‬ﭼـﺎو وﻧـﺒﻦ ‪ -‬ﻛـﺎر‪‬ﻜﯽ ژەھـﺮاوی‪-‬ﯾﯚﺳـﺖ ھﻠﺘ‪‬رﻣـﺎن‪ ،‬وەرﮔ‪‬اﻧـﯽ ﻣـﺤ‪‬ﻣ‪‬د ﺣ‪‬ﻣ‪ ‬ﺳـﺎ‪‬ح ﺗﯚﻓﯿـﻖ‪-‬ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿـﺎی ﺋـﺎو‪‬ﻨ‪ -‬ل ‪. ((112‬ﻟ‪‬م دوو‬ ‫ﺷﺎﯾ‪‬دﯾﯿ‪‬دا ﺋ‪‬وەی زﯾﺎﺗﺮ ﻟ‪ ‬ڕاﺳـﺘﯿﯿ‪‬وە ﻧـﺰﯾﻜ‪ ‬و ﺑ‪ ‬ﺑ‪‬ـﮕ‪ ‬ﻟ‪‬ﻜـﯚ‪‬ﯿﻨ‪‬وەی ﻟ‪ ‬ﺳـ‪‬ر ﻛـﺮدووە ‪,‬ﺑـﯚ ﭼـﻮﻧ‪‬ﻛ‪‬ی ﯾﯚﺳـﺖ ھﯿﻠﺘ‪‬رﻣـﺎﻧ‪ . ‬ﻛ‪ ‬ﺑـﻮوﻧﯽ ﺷـ‪‬ڕی ھﺎوﺑ‪‬ﺷـﯽ ﺋ‪‬ـﺮان‪-‬ﯾ‪‬ﻛ‪‬ﺘـﯽ ﻟ‪‬‬ ‫ﻧﺎوﭼ‪‬ی ﻣﺎﻣ‪‬ﻧﺪەی ﻗ‪‬دزێ ﺑ‪ ‬ﺳ‪‬رﭼﺎوەی ﺋ‪‬و ھ‪‬ﺮﺷ‪ ‬ﻛﯿﻤﯿﺎوﯾﯿ‪‬ﯾ‪ ‬ﺑﯚ ﺳ‪‬ر ﺷﺎرەﻛ‪ ‬دەزاﻧ‪‬ﺖ !!‪.‬ﺧ‪‬ﻜﯽ ﺷـﺎرەﻛ‪ ‬ﻟ‪ ‬ﻛـﯚڕ و ﻛﯚﺑﻮﻧ‪‬وەﻛـﺎن ‪ ,‬ﻧ‪‬ﯾـﺎن ﺷـﺎردۆﺗ‪‬وە ڕاﺷـﻜﺎواﻧ‪ ‬ﻟ‪‬ـﺮەو‬ ‫ﻟ‪‬وێ ﺋﯚﺑﺎ‪‬ﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﻜﺮدﻧﯽ ﺷﺎرەﻛ‪‬ﯾﺎن ﺧﺴﺘﯚﺗ‪ ‬ﺳ‪‬ر ھﺎوﻛﺎری ﺋ‪‬ـﺮان‪-‬ﭘ‪‬ﺸـﻤ‪‬رﮔ‪)) ‬ﺟ‪‬ﮕـﺎی ﺋﺎﻣﺎژهﻛﺮدﻧـﻪ‪ ،‬ﻛـﻪ ﻧـﻪ ﺋ‪‬ـﺮان و ﺑﻪرﭘﺮﺳـﺎﻧﯽ ر‪‬ﮋﯾﻤـﯽ ﺗـﺎران ﻟـﻪ ﺑﯿـﺮی ھـﻪزاران‬ ‫ﺑﺮﯾﻨــﺪاری ﻛﺎرهﺳــﺎﺗﯽ ‪٧‬ی ﭘﻮوﺷــﭙﻪڕدان و ﻧــﻪ ﺑﻪرﭘﺮﺳــﻪ ﻛﻮردهﻛــﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن‪ ،‬ﻛــﻪ ھﯚﻛﺎر‪‬ــﻚ ﺑــﻮون ﺑــﯚ ﺋــﻪو ﭘــﻪﻻﻣﺎره ﺑــﻪ ھــﯿﭻ ﺟــﯚر ﺋﺎوڕﯾــﺎن ﻟــﻪ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿــﻪﻛﺎن و‬ ‫ﺋﺎزاردﯾﺘﻮهﻛﺎﻧﯽ ﺋﻪو رووداوه ژاﻧﮫ‪‬ﻨﻪره ﻧﻪداوهﺗﻪوه‪ 22-.‬ﺳﺎ‪‬ﻪی ﯾﺎدی ﻛﺎرهﺳﺎﺗﯽ ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﻜﺮاﻧﯽ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ ﺑـﻪ ﺑـﯚﻣﺒﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ‪ -‬ﺋـﺎ‪ :‬ﻋـﻪزﯾﺰ ﺷـ‪‬ﺨﺎﻧﯽ(( ﻟ‪‬ـﺮەوە دەﮔ‪‬ﯾـﻨ‪‬‬ ‫ﻛﺮدﻧ‪‬وەی ﺳ‪‬رەداو‪‬ﻚ ﺋ‪‬وﯾﺶ ﺋ‪‬وەﯾ‪ , ‬ﺷﺎری ﺳ‪‬ردەﺷﺘﯿﺶ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿ‪‬ﻛﯽ دﯾﻜ‪‬ی ﺷ‪‬ڕە ھﺎوﺑ‪‬ﺷ‪‬ﻛﺎﻧﯽ ﭘ‪‬ﺸﻤ‪‬رﮔ‪‬و ﺋ‪‬ﺮاﻧ‪ , ‬ﺑﯚﯾ‪ ‬ﺟ‪‬ﯽ ﺧﯚﯾ‪‬ﺗﯽ داوا ﺑﻜﺮ‪‬ﺖ داوای ﻟ‪‬ﺒـﻮردﻧﻜﺮدن و‬ ‫ﻗ‪‬رەﺑﻮو ﻛﺮدﻧ‪‬وەو ﮔﺮﻧﮕﯽ دان ﺑ‪ ‬ﻛ‪‬ﯾﺴﯽ ﺳ‪‬ردەﺷﺖ ‪ ,‬ﺋ‪‬رﻛﯽ ﺋ‪‬و ﭘﺎرت و ﻻﯾ‪‬ﻧﺎﻧ‪‬ﯾ‪ ‬ﺑ‪‬ﺷﺪاری ھ‪‬ﻨﺎﻧﯽ ﺋ‪‬ﺮاﻧﯿﺎن ﻛﺮد‪،‬‬ ‫ﺋ‪‬واﻧ‪‬ی ﺑ‪ ‬ﺗﺎﻛﺘﯿﻜ‪ ‬ھ‪‬ﻛﺎﻧﯿﺎن ﻣ‪‬رﮔ‪‬ﺳﺎﺗﯿﺎن ﺑﯚ ﺋ‪‬و ﺧ‪‬ﻜ‪ ‬ھ‪‬ﻨﺎ‪.‬‬ ‫ژﻣﺎرەی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎن‬

‫ﺗﺎﻛﻮ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ ﺋﺎﻣـﺎر‪‬ﻜﯽ ورد ﻟ‪ ‬ﺳـ‪‬ر ژﻣـﺎرەی ﺷـ‪‬ھﯿﺪان و ﺑﺮﯾﻨـﺪاراﻧﯽ ﻛﯿﻤﯿـﺎب اراﻧﻜﺮدﻧـﯽ ﺷـﺎری ﺳ‪‬ردەﺷـﺖ ﻟ‪ ‬ﺑ‪‬ردەﺳـﺘﺪا ﻧﯿـﯿ‪, ‬وە ﺋﺎﻣـﺎر‪‬ﻜﯽ زاﻧﺴـﺘﯿﺶ ﺑـﯚ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿـﺎن و زەرەرو‬ ‫زﯾﺎﻧ‪‬ﻛﺎﻧﯽ ﻧ‪‬ﻛﺮاوە ‪,‬ﺗﺎﻛﻮ وەك ﺳـ‪‬رﭼﺎوەﯾ‪‬ﻛﯽ ﺑـﺎوەڕ ﭘ‪‬ﻜـﺮاو ﻟ‪ ‬ﺑ‪‬ردەﺳـﺘﺪا ﺑ‪‬ـﺖ و ﻛ‪‬ﻜـﯽ ﻟـ‪ ‬وەرﺑﮕﺮﺗﺮ‪‬ـﺖ ‪ .‬ﺋ‪‬واﻧ‪‬ی ﻟ‪ ‬ﻛﯿﻤﯿﺎﺑـﺎراﻧﻜﺮدﻧﯽ ﺷـﺎری ﺳ‪‬ردەﺷـﺖ ﺑـﻮوﻧ‪ ‬ﻗﻮرﺑـﺎﻧﯽ‬ ‫ﺑ‪‬ﺳ‪‬ر ﭼ‪‬ﻧﺪ ﺗﯿﻤ‪‬ﻜـﺪا داﺑ‪‬ش دەﻛـﺮ‪‬ﻦ ))ﺧ‪‬ﻜـﯽ ﺷـﺎرەﻛ‪ ,‬ﺧ‪‬ﻜـﯽ ﮔﻮﻧـﺪەﻛﺎﻧﯽ دەوروﺑ‪‬ر‪ ,‬ڕ‪‬ﺒـﻮاران ‪ ,‬ھ‪‬ﺰەﻛـﺎﻧﯽ ڕژ‪‬ـﻢ ‪ ((... ,‬ﺑـﯚﯾ‪ ‬ﺋﺎﻣـﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﺋ‪‬ﻣـﺎﻧ‪ ‬ﮔـﺮاﻧ‪,‬ﺑ‪‬م ﺋ‪‬رﻛـﯽ‬ ‫ﺳ‪‬ردەﺷﺘﯿﯿ‪‬ﻛﺎﻧ‪ ‬ﺋﺎﻣﺎری وردی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﺷﺎر و ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ دەوروﺑ‪‬ری ﺑﻜ‪‬ن ‪.‬ﺋ‪‬و ﺳـ‪‬رﭼﺎواﻧ‪‬ی ﺋﺎﻣـﺎژە ﺑ‪ ‬ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿـﺎن دەﻛ‪‬ن ‪,‬ژﻣـﺎرەی ﺟـﯚراو ﺟﯚرﻣـﺎن دەدەﻧـﯽ ‪ ,‬ﻛ‪ ‬ﻣـﻦ‬ ‫ﻟ‪‬ــﺮەدا ﺋ‪‬واﻧ‪‬ی ﺧﻮ‪‬ﻨــﺪوﻣ‪‬ﺗ‪‬وە و ﺋﺎﮔﺎدارﯾــﺎﻧﻢ ﺳــ‪‬رﺟ‪‬ﻣﯽ دەﺧ‪‬ﻣ‪ ‬ﺑ‪‬ر دەﺳــﺖ ﺧــﻮ‪‬ﻨ‪‬راﻧﯽ ﺧﯚﺷ‪‬وﯾﺴــﺖ ‪.‬ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﺟ‪‬ﻣــﺎڵ ﻧ‪‬ﺑ‪‬ز ژﻣــﺎرەی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿــﺎن ﺑ‪‬م ﺷــ‪‬ﻮەﯾ‪ ‬دﯾــﺎری دەﻛــﺎت‬ ‫))رۆژی ‪ 28‬ی ﺟﯚﻧﯽ ‪1987‬رژ‪‬ﻤﯽ ﻋ‪‬ﺮاق ﺑ‪ ‬ﺑﯚﻣﺒﺎی ژەھﺮاوی ﺑﯚردوﻣﺎﻧﯽ ﺷﺎری ﺳ‪‬ردەﺷﺘﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ژ‪‬ﺮ دەﺳـ‪‬ﺗﯽ ﺋ‪‬ﺮاﻧـﯽ ﻛـﺮد و ‪122‬ﻛ‪‬س ﻛـﻮژران و ‪ 5000‬ﻛ‪‬ﺳـﯿﺶ ﯾﺮﯾـﺪار‬ ‫ﺑﻮون‬ ‫)ﺟﯿﻨﯚﺳﺎﯾﺪی ﮔ‪‬ﻟﯽ ﻛﻮرد‪ -‬ﻣﺎرف ﻋﻮﻣ‪‬ر ﮔﻮڵ ‪ -‬ﭼﺎﭘﯽ ﭘ‪‬ﻨﺠ‪‬م دەزﮔـﺎی ﺋـﺎراس ‪ 2010‬ل ‪.( 45‬ﺟ‪‬ﻣـﺎل ﻧ‪‬ﺑ‪‬ز‪,‬ﺳـﺘﯚﻛﮫﯚﻟﻢ ‪ 1989‬ﺋ‪‬ﺴـﺘﺎو ﭘﺎﺷـ‪‬ڕۆژی ﻧ‪‬ﺗ‪‬وەی ﻛـﻮرد ﻟ‪ ‬ﺑ‪‬ر ﺋـﺎﮔﺮی‬ ‫ﺟ‪‬ﻧﮕﯽ ﻋﯿﺮاق و ﺋ‪‬ﺮاﻧﺪا ل‪.((.94‬ﺑ‪‬م ﺑﯚﺳﺖ ھﯿﻠﺘ‪‬رﻣﺎن ﺑ‪‬م ﺷ‪‬ﻮەﯾ‪ ‬ژﻣﺎرەی ﺷ‪‬ھﯿﺪاﻧﯽ ﺷﺎری ﺳ‪‬ردەﺷﺖ دﯾﺎرﯾﺪەﻛﺎت ))ﺳـ‪‬رەﺗﺎ‪ 30‬ﻛ‪‬س‪ ,‬ﻣـﺎﻧﮕﯽ ﯾ‪‬ﻛ‪‬م ‪ 66‬ﻛ‪‬س ‪1988,‬دا ‪8‬‬ ‫ﻛ‪‬س ‪ 13,‬ﺳﺎ‪‬ﯽ دواﺗﺮ ‪ 7‬ﻛ‪‬س ﻛﯚی ﮔﺸﺘﯽ ﺗﺎﻛﻮ ‪ 2002‬ﮔ‪‬ﯾﺸﺘ‪111 ‬ﻛ‪‬س ﺷ‪‬ھﯿﺪ ﺑﻮون‪ -‬ﻛﺎر‪‬ﻜﯽ ژەھﺮاوی‪ -‬ﯾﯚﺳﺖ ھﻠﺘ‪‬رﻣﺎن‪،‬‬ ‫وەرﮔ‪‬اﻧﯽ ﻣﺤ‪‬ﻣ‪‬د ﺣ‪‬ﻣ‪ ‬ﺳﺎ‪‬ح ﺗﯚﻓﯿـﻖ ‪ -‬ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿـﺎی ﺋـﺎو‪‬ﻨ‪, ‬ل ‪. (( 112‬ﺑ‪‬م ﺳ‪‬ردەﺷـﺘﯿﯿ‪‬ﻛﺎن ﺑـﯚ ﺧﯚﯾـﺎن ﺑ‪‬م ﺷـ‪‬ﻮەﯾ‪ ‬ﺋﺎﻣـﺎژە ﺑ‪ ‬ﻛـﯚی زﯾـﺎﻧ‪ ‬ﻣﺮۆﯾﯿ‪‬ﻛـﺎﻧﯽ ﺷـﺎرەﻛ‪‬ﯾﺎن ﻟ‪‬و‬ ‫ﭘ‪‬ﻻﻣﺎرە ﻛﯿﻤﯿﺎوﯾﯿ‪ ‬دەﻛ‪‬ن ))ﺑﻪ ﭘ‪‬ﯽ ﺋﺎﻣﺎره ﻛﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﻟﻪ ‪ 8025‬ﻛﻪ س ﻟﻪ و ﺷﺎره دا ﺷﻪ ھﯿﺪ و ﺑﺮﯾﻨﺪار ﺑﻮوﻧﻪ‪ .‬ﺋﻪ وه ﻟﻪ ﻛﺎﺗ‪‬ﻜﺪاﯾـﻪ ﻛـﻪ زۆرﺑـﻪ ی زاﻣـﺪاره ﻛـﺎن ﻧﺎوﯾـﺎن ﻟـﻪ‬ ‫رﯾﺰی ﻟﯿﺴﺘﯽ ﺑﺮﯾﻨﺪار وﻛﯚژراون ﺗﯚﻣﺎر ﻧﻪ ﻛﺮاوه‪ -.‬ﺷﻮاﻧ‪ ‬ﺳ‪‬ردەﺷﺘﯽ(‪.‬‬ ‫((ﻛﺎﺗﮋﻣ‪‬ﺮ ﭼﻮار و ﻧﯿﻮی ﭘﺎش ﻧﯿﻮهڕۆی ‪7‬ﭘﻮوﺷﭙﻪڕی ‪ 1366‬ھﻪﺗﺎوی ﺑﻪراﻣﺒـﻪر ﺑـﻪ ‪ ٢٨‬ژوﺋـﻪﻧﯽ ‪ ١٩٨٧‬زاﯾﯿﻨـﯽ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ )رۆژھـﻪ‪‬ﺗﯽ ﻛﻮردﺳـﺘﺎن( ﻛﻪوﺗـﻪ ﺑـﻪر ﭘـﻪﻻﻣﺎری‬ ‫ﭼﻪﻛﯽ ﻗﻪدهﻏﻪﻛﺮاو‪ .‬ﻟﻪ ﺋﺎﻛﺎﻣﯽ ﺋﻪو ﭘﻪﻻﻣﺎره ﻧﺎ ﻣﺮۆﭬﺎﻧﻪﯾﻪدا ﺳﻪدان ﻛﻪس ﻟﻪ ﺧﻪ‪‬ﻜﯽ ﺑ‪‬ﺘﺎوان و داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯽ ﺷﺎر ﺑﻮوﻧﻪ ﻗﻮرﺑـﺎﻧﯽ و زﯾـﺎﺗﺮ ﻟـﻪ ﭘ‪‬ـﻨﺞ ھـﻪزار ﻛﻪﺳـﯿﺶ ﺑﺮﯾﻨـﺪار‬ ‫ﺑﻮون ‪ 22 -‬ﺳﺎ‪‬ﻪی ﯾﺎدی ﻛﺎرهﺳﺎﺗﯽ ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﻜﺮاﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﻪ ﺑﯚﻣﺒﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ‪-‬ﺋﺎ‪ :‬ﻋﻪزﯾﺰ ﺷ‪‬ﺨﺎﻧﯽ(‬

‫‪23‬‬

‫ﻟ‪ ‬ﻧــﺎو ﺷــﺎر ﻣــﺮۆڤ و ﻣﺎﻧﮕــﺎو ﻣ‪‬ڕو ﺑــﺰن و ھ‪‬ﻣــﻮو ﺟــﯚرە ﺋــﺎژەڵ و ﭘ‪‬ﻟ‪‬وەر‪‬ــﻚ ﭘــ‪‬ﻜ‪‬وە ﺑ‪ ‬ﻣﺮدووﯾــﯽ و ﻣــﺮدارەوە ﺑــﻮوﯾﯽ ﻛ‪‬وﺗﺒــﻮون‪ ,‬ﺑــﯚﻧﯽ ﺑــﯚ ﮔ‪‬ﻧــﯽ ﺷــﺎرە ھــﺎوﯾﻨ‪ ‬ھ‪‬وارەﻛ‪‬ی‬ ‫ﺳ‪‬ردەﺷﺘﯽ داﮔﺮﺗﺒﻮو‪ ,‬و‪‬ﺮاﻧ‪‬ﯾﯽ و ﭼﯚ‪‬ﯽ و ﺗ‪‬رم و ﺑﯚن و ﺑ‪‬راﻣ‪ ‬دﯾﻤ‪‬ﻧ‪‬ﻜﯽ ﺗﺮﺳﻨﺎﻛﯿﺎن ﻟ‪‬و ﺷﺎرە ﭼﯚڵ و ﻛﺎوﻟ‪ ‬درووﺳﺖ ﻛﺮدﺑﻮو‪.‬‬ ‫ژﻣـﺎرەﯾ‪‬ﻛﯽ زۆر ﻟ‪ ‬ھﺎوو‪‬ﺗﯿـﺎن ﻟ‪ ‬ﺷـﻮ‪‬ﻦ ﻟ‪‬ـﺪاﻧ‪‬ﻛ‪ ‬ﺑ‪ ‬ﻣﺮدووﯾـﯽ ﻛ‪‬وﺗﺒــﻮون‪ ,‬ﺷـﺎر ﻧـﯿﻤﭽ‪ ‬و‪‬ـﺮان ‪,‬ﻧﺰﯾﻜـﯽ ﭼـﺎرەﻛﯽ داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ﺷـﺎرﯾﺶ ﺑﺮﯾﻨـﺪار‪ ,‬ﺋ‪‬وی دﯾـﻜ‪‬ش ﺋـﺎوارەی ﺷــﺎرو‬ ‫ﺷﺎرۆﭼﻜ‪‬و ﻻد‪‬ﻜﺎن دەورو ﺑ‪‬ر ﺑﻮون‪.‬‬ ‫ﻣﺮۆﭬ‪ ‬ﻣﺮدووەﻛـﺎن و ﺋـﺎژەڵ و ﭘ‪‬ﻟ‪‬وەرە ﻣﺮدارەوەﺑﻮوەﻛـﺎن ﻧﺰﯾـﻚ ﺑ‪ ‬ﻣﺎﻧﮕ‪‬ـﻚ ﻟ‪ ‬ﺳـ‪‬ر ﺷـ‪‬ﻗﺎﻣ‪‬ﻛﺎن ﻛ‪‬وﺗـﻦ و ﻛ‪‬ﺳـ‪‬ﻚ ﻧ‪‬ﺑـﻮو ھ‪‬ﯿـﺎن ﮔـﺮ‪‬ﺘ‪‬وە‪ ,‬ﺗـﺎواﻧﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﺑـﺎراﻧﻜﺮدﻧﯽ ﺷـﺎری‬ ‫ﺳ‪‬ردەﺷﺖ زۆر ﻟ‪‬وە ﮔ‪‬ورەﺗﺮە ھ‪‬ﺳﺘﯽ ﭘ‪ ‬دەﻛ‪‬ﯾﻦ و ﮔـﻮێ ﺑـﯚ ﺣ‪‬ﻛﺎﯾ‪‬ﺗ‪‬ﻛـﺎﻧﯽ دەﮔـﺮﯾﻦ‪ .‬دوای ﻛﯿﻤﯿﺎﺑـﺎراﻧ‪‬ﻛ‪ ‬ﺗـﺎ ﻧﺰﯾـﻚ ‪ 13‬ﻣﺎﻧـﮓ ﺧ‪‬ـﻜ‪‬ﻛ‪‬ی ﻟ‪ ‬ﺋﺎوارەﯾﯿـﺪا ژﯾـﺎن و ﺗـﺎ ﺷـ‪‬ڕی‬ ‫ﻧ‪‬ﮔﺮﯾﺴﯽ ﻛﯚﻧ‪‬ﭘ‪‬رﺳﺘﺎﻧ‪‬ی ﻋ‪‬ﺮاق – ﺋ‪‬ﺮان ﺑ‪ ‬ﻛﯚﺗﺎ ﻧ‪‬ﮔ‪‬ﯾﺸﺖ ﻟ‪ ‬د‪ ‬ڕاوﻛ‪‬ـﯽ ﻣ‪‬رﮔ‪‬ﻜـﯽ ﻧﻮ‪‬ـﺪا دەژﯾـﺎن‪ ,‬ﺗﺮﺳـﯿﺎن ﻟ‪ ‬ھـﺎﺗﻨ‪‬وە ﺑـﻮو ﺑـﯚ ﺳـ‪‬ر ز‪‬ـﺪی ﺑـﺎو ﺑﺎﭘﯿﺮﯾـﺎن ‪,‬ﺋ‪‬و ﺗﺮﺳـ‪‬ی‬ ‫ﺑ‪‬ﻋﺲ ﭼﺎﻧﺪی ﺷﺎر‪‬ﻜﯽ ﻛﺮد ﺑ‪ ‬دۆزەﺧﺴﺘﺎن‪.‬‬ ‫واز ﻟ‪ ‬ﻣﺮدووەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧ‪‬ﻛ‪ ‬ﻧ‪‬ھ‪‬ﻨﺮان‪ ,‬ﺗ‪‬ﻧﺎﻧ‪‬ت دوای ﻣﺮدن و ﻧﺎﺷﺘﻨﯿﺸﯿﺎن ﻟ‪ ‬ﮔﯚڕ دەردەھ‪‬ﻨﺮان و ﮔﯿﺮﻓﺎﻧ‪‬ﻛﺎﻧﯿﺎن دەﭘﺸﻜﻨﺮاو ز‪ ‬و دراوی ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯿﺎن دەردەھ‪‬ﻨﺮا‪.‬‬ ‫ﺣ‪‬ﻣﺎﻣﭽﯽ ﺷﺎر ﻣ‪‬ﺣﻤﻮد وﺳﻮش ﻧﺎﭼﺎر ﻛﺮا ﺷﺎر ﺑ‪ ‬ﺟ‪ ‬ﻧ‪‬ھ‪‬ﺖ‪ ,‬ﺑﯚ ﺋ‪‬وەی ﻟ‪ ‬ﮔ‪‬رﻣﺎوەﻛ‪‬ی ﺧـﯚ ﺑﺸـﯚن‪ ,‬دوای ﯾ‪‬ك ﻣﺎﻧـﮓ ﻟ‪ ‬ﺗـﺎواﻧ‪‬ﻛ‪ ‬ﺷـﺎر‪‬ﻜﯽ دەﯾـﺎن ھ‪‬زاری ﺗ‪‬ﻧﮫـﺎ ‪ 11‬ﻛ‪‬ﺳـﯽ‬ ‫ﺗ‪‬ﺪا ﻣﺎﺑﻮوەوە‪,‬ئ ەواﻧﯿﺶ ﺑﺮﯾﺘﯽ ﺑﻮون ﻟ‪)) ‬ﺣ‪‬ﻣﺎﻣﭽﯽ‪ ,‬ﻣﺮدو ﺷﯚر‪ .((....,‬ﺳـ‪‬رەﺗﺎ ‪ 67‬ﻣﺮدووﯾـﺎن ﺑـﯚ ﺷـﺎر ھ‪‬ﻨـﺎﯾ‪‬وە‪ ,‬ﺋ‪‬و ‪ 11‬ﻛ‪‬ﺳـ‪‬ی ﻛ‪ ‬ﻟ‪ ‬ﺷـﺎر ﻣـﺎﺑﻮﻧ‪‬وە ﻧﺎﺷـﺘﯿﺎﻧﯿﺎن‪ ,‬ﮔـﯚڕی‬ ‫‪ 67‬ﻛ‪‬ﺳﯿﺎن ھ‪‬ﻜ‪‬ﻧﺪ‪ ,‬ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎﻧﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧ‪‬ﻛ‪ ‬ﺑ‪‬ﺷ‪‬ﻜﯿﺎن ﺧ‪‬ﻜﯽ ﻻد‪‬ﻜﺎن دەوروﺑ‪‬ر ﺑﻮون ھﺎﺗﺒﻮون ﺑﯚ ﺷﺎر ‪.‬‬ ‫ﺣ‪‬ﺳ‪‬ن ﻛ‪‬رﯾﻤﯽ ﺧ‪‬ﻜﯽ ﺷﺎری ﺳ‪‬ردەﺷﺖ ﺋﺎوا ﻟ‪ ‬دادﮔﺎﯾﯽ ﻓﺮاﻧﺲ ﭬﺎن ﺋﺎﻧﺮات ﺣ‪‬ﻛﺎﯾ‪‬ﺗﯽ ﺋ‪‬و ڕۆژەی ﺧﯚی ﮔ‪‬اﯾ‪‬وە ))ﭘﺎش ﺋ‪‬وەی ﭼﻮوە ﺑﯚ ﻣﮫﺒـﺎد ﺑـﯚ ﭼﺎرەﺳـ‪‬ر ‪ ,‬ﺑ‪ ‬داواﻛـﺎری‬ ‫ﭘﺰﯾﺸﻚ دووﺷﯿﻜﺮدووە ‪ ,‬ﺑ‪‬م ﺑ‪ ‬دووﺷﻜﺮدن ﺑﯿﻨﺎﯾﯽ ﻟ‪ ‬دەﺳﺖ دەدات ‪ ,‬ﺧ‪‬ﺰاﻧ‪‬ﻛ‪‬ی ﺳﻜﯽ ﭘ‪ ‬ﺑﻮوە ‪ ,‬ﻟ‪ ‬ﻧ‪‬ﻮان ژن و ﻣﻨﺪا‪‬ﻛ‪‬ی ﻧﺎو ﺳﻜﯽ ‪ ,‬ﻛ‪ ‬ﻟ‪ ‬ﻧـﺎو ﻣﺎﻧـﮓ و ڕۆژی ﺧـﯚی ﺑـﻮوە‬ ‫‪ ,‬ﺑ‪ ‬وﺗ‪‬ی ﺧﯚی ‪ :‬ﭘﺰﯾﺸﻚ داوای ﻟ‪‬ﻤﻜﺮد ﯾ‪‬ﻛﯿﺎن ھ‪‬ﺒﮋ‪‬ﺮم ﻟ‪ ‬ﻧ‪‬ـﻮان ھﺎوﺳـ‪‬رەﻛ‪‬ی و ﻣﻨـﺪا‪‬ﻛ‪‬ی ﻧـﺎو ﺳـﻜﯽ ‪ ,‬ﻛ‪‬ﭼـﯽ دواﯾـﯽ ھ‪‬ردووﻛﯿﯿـﺎﻧﻢ ﻟ‪ ‬دەﺳـﺖ دا ‪ .‬ﻟ‪ ‬ﺧ‪‬ﺰاﻧـﯽ ﺧـﯚم و‬ ‫ﺑﺮاﻛ‪‬م ‪ 9‬ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﻤﺎن ھ‪‬ﯾ‪ ‬ﺑ‪ ‬ﭼ‪‬ﻛﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎوی ‪.‬ﺋ‪‬و وﺗﯽ ﻛ‪ ‬ﺋ‪‬ﺴﺘﺎش ﻗﺴ‪ ‬دەﻛ‪‬م ﺷﺘ‪‬ﻚ ﻟ‪ ‬دەﻣﻤ‪‬وە دەرەﭼ‪‬ـﺘ‪ ‬دەرەوە ‪ ,‬ﺑـﯚﯾ‪ ‬ﺷـ‪‬رﻣ‪ ‬ﻛ‪‬م ﻟ‪‬ﮔ‪‬ڵ ﺧ‪‬ﻜـﺪا ﮔﻔﺘﻮﮔـﯚی ﻧﺰﯾـﻚ و‬ ‫ڕاﺳﺘ‪‬وﺧﯚ ﺑﻜ‪‬م )ﭘ‪‬رﺗﻮوﻛﯽ ﭬﺎن ﺋﺎﻧﺮات )ﺑﺎرزرﮔﺎﻧﯽ ﻣ‪‬رگ( ‪-‬ﻧﻮوﺳﯿﻦ و ﻛﯚﻛﺮدﻧ‪‬وەی ‪:‬ﻋ‪‬ﻟﯽ ﻣ‪‬ﺣﻤﻮود ﻣﺤ‪‬ﻣ‪‬د(‬ ‫ﺑﯚ ﺳ‪‬ردەﺷﺖ ھ‪‬ﺒﮋ‪‬ﺮدرا؟‬

‫ﻣ‪‬ﮋووی ﻧﻮ‪‬ﯽ ﻛﻮرد ﺑﺮﯾﺘﯿ‪ ‬ﻟ‪ ‬ﻛﯚﻣ‪‬ﻚ ﺗﺎواﻧﯽ ﮔ‪‬ورە‪,‬ﺑ‪‬ﻜﯿﺎن ﺧﻮدی ﻻﯾ‪‬ﻧ‪ ‬ﺳﯿﺎﺳﯿﯿ‪‬ﻛﺎﻧﯽ ﺑ‪‬رﭘﺮﺳﻦ ﻟ‪ ‬ﺧﯚﺷـﻜﺮدﻧﯽ زەﻣﯿـﻨ‪‬ی ﺳـ‪‬رھ‪‬ﺪاﻧﯽ ‪,‬ﭘ‪‬ﻮﯾﺴـﺘ‪ ‬ﺑ‪ ‬ﭼـﺎوی ڕەﺧﻨ‪‬ﮔـﺮاﻧ‪‬و‬ ‫ﺑ‪ ‬ﺑــﻮ‪‬ﺮﯾﯿ‪‬ﻛﯽ ﺳــ‪‬رﺑ‪‬ﺧﯚﯾﺎﻧ‪ ‬و ڕاﺳــﺘﮕﯚﯾﺎﻧ‪ ‬ﻟ‪‬ﻜﯚ‪‬ﯿﻨ‪‬وەﯾــﺎن ﻟﯿ‪‬ﺳــ‪‬ر ﺑﻜ‪‬ﯾــﻦ ﺑــﯚ ی‬ ‫ﺋ‪‬وەی‬ ‫ﺑﮕ‪‬ﯾـــﻨ‪ ‬ڕاﺳـــﺘﯿﯿ‪‬ﻛﺎن ‪,‬ﻟ‪ ‬ﮔ‪‬ﯾﺸـــﺘﻦ ﺑ‪ ‬ڕاﺳﺘﯿﯿ‪‬ﻛﺎﻧﯿﺸـــ‪‬وە ﺑﮕ‪‬ﯾـــﻨ‪ ‬ﻧﻮوﺳـــﯿﻨ‪‬وەی واﻗﻌـ ﯽ‬ ‫ــﯽ‬ ‫ﻛﺎرەﺳﺎت و ﺗﺎواﻧ‪‬ﻛﺎن ‪.‬ژﯾﺎﻧﺪﻧ‪‬وەی ڕاﺑـﺮدوو‪ ,‬ﭘﺸـﻜﻨﯿﻨﯽ ڕاﺑـﺮدوو ﺑـﯚ ﺋ‪‬وە ﻧﯿـﯿ‪ ‬ھ‪‬ر ﻟ‪‬‬ ‫ڕاﺑـــﺮدوودا ﺑـــﮋ‪‬ﯿﻦ و ﻟ‪‬ـــﯽ دەرﻧ‪‬ﭼـــﯿﻦ ‪,‬ﺑ‪‬ـــﻜ‪ ‬ﺑـــﯚ ﺋ‪‬وەﯾ‪ ‬ﻧ‪‬ﺑـــﺮدر‪‬ﯿﻨ‪‬وە ﺑـــﯚ ھ‪‬ﻣـــﺎنن‬ ‫ﻣ‪‬رﮔ‪‬ﺳــﺎت و ﻣ‪‬ــﮋوو ﻟ‪ ‬درۆ ڕزﮔــﺎر ﺑﻜ‪‬ﯾــﻦ ‪.‬ﺑــﺎ ﻟ‪ ‬زﻣــﺎﻧﯽ ﺷــﺎﯾ‪‬د ﺣﺎ‪‬ﻛــﺎﻧ‪‬وە ﺑــﺰاﻧﯿﻦﻦ‬ ‫ھﯚﻛﺎری ﻛﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﻜﺮدﻧﯽ ﺷﺎری ﺳ‪‬ردەﺷﺖ و ﻟ‪‬و ﭼﺮﻛ‪ ‬ﺳﺎﺗ‪‬ﯾﺎ ﭼﯽ ﺑﻮو؟‪ ,‬ﺑـﯚﭼﯽ ﻋ‪‬ـﺮاقق‬ ‫ﺷﺎری ﺳ‪‬ردەﺷﺖ و ﺧ‪‬ﻜ‪ ‬ﺳـﭭﯿﻠ‪‬ﻛ‪‬ی ﻛـﺮدە ﻧﯿﺸـﺎﻧ‪‬ی ﺧـﯚی ﻟ‪‬و ﻛـﺎت و زەﻣ‪‬ﻧـﺪا ؟؟ ‪,‬ﺑـﺎ‬ ‫ﺑﺰاﻧﯿﻦ ﻟ‪‬م ﺑﺎرەﯾ‪‬وە ﭼﯽ وﺗﺮاوە ‪)):‬ﻟﻪ ﭘـﺎش رووداﻧـﯽ ﺋـﻪو ﻛﺎرهﺳـﺎﺗﻪ و رۆژ‪‬ـﻚ دواﺗـﺮﺮ‬ ‫ﻟــﻪ ﻧ‪‬ــﻮ ﺧــﻪ‪‬ﻜﯽ ﺷــﺎردا ﺑ‪‬وﺑــﯚوه‪ ،‬ﻛــﻪ ﺑــﻪرهی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ )ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن( ﻟــﻪﻪ‬ ‫ﺷــﻮ‪‬ﻨ‪‬ﻜﯽ ﺷــﺎری ﺳﻪردهﺷــﺖ ﻛﯚﺑﻮوﻧــﻪوهﯾﺎن ﻛــﺮدووه و ر‪‬ﮋﯾﻤــﯽ ﻋ‪‬ــﺮاق ﻟــﻪو ﻛﯚﺑﻮوﻧﻪوهﯾــﻪﻪ‬ ‫ﺋﺎﮔﺎدار ﺑﻮون‪ .‬ﺑﻪ واﺗﺎﯾﻪﻛﯽ دﯾﻜﻪ‪ ،‬ﺋﻪوﻛﺎت ﺑﺎﺳـﯽ ﺋـﻪوه دهﻛـﺮا‪ ،‬ﻛـﻪ ﻛﻪﺳـﺎﻧﯽ ﺋﺎﮔـﺎدار و‬ ‫ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت ﺑﻪﺷﺪار ﻟﻪ ﻛﯚﺑﻮوﻧﻪوهی ﺑﻪرهی ﻛﻮردﺳـﺘﺎﻧﯽ‪ ،‬وهك ﺳـﯿﺨﻮڕ ﺑﻪرﭘﺮﺳـﺎﻧﯽ ﻋ‪‬اﻗﯿـﺎن ﻟـﻪ ﺷـﻮ‪‬ﻦ و ﻛـﺎﺗﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧـﻪوه ﺋﺎﮔـﺎدار ﻛﺮدۆﺗـﻪوه‪ .‬ﺷـﺎﯾﺎﻧﯽ ﺑﺎﺳـﻪ‪ ،‬ﻛـﻪ ھـﯿﭻ ﻛـﺎم ﻟـﻪ‬ ‫ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﺣﯿﺰب و ر‪‬ﻜﺨﺮاوه ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﺎﺳﯿﺎن ﻟﻪ دروﺳـﺘﯽ و ﻧﺎڕاﺳـﺘﯽ ﺋـﻪو ھﻪوا‪‬ـﻪ ﻧﻪﻛﺮدۆﺗـﻪوه و ﺗﻪﻧﺎﻧـﻪت ﻟـﻪ راﮔﻪﯾﺎﻧـﺪﻧﯽ ﻓـﻪرﻣﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧـﺪا زۆر ﺑـﻪ‬ ‫ﻛﻪﻣﯽ ﺑﺎﺳﯽ ﺋﻪو ﻛﺎرهﺳﺎﺗﻪ دهﻛﻪن‪ 22 -.‬ﺳﺎ‪‬ﻪی ﯾﺎدی ﻛﺎرهﺳﺎﺗﯽ ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﻜﺮاﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﻪ ﺑﯚﻣﺒﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ‪-‬ﺋﺎ‪ :‬ﻋﻪزﯾﺰ ﺷ‪‬ﺨﺎﻧﯽ((ﺑ‪‬م ﻟ‪‬ﻜﯚ‪‬ری ﺑ‪ ‬ﻧﺎو ﺑﺎﻧﮕﯽ‬

‫‪22‬‬

‫د‪‬ﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﺎﺳ‪‬ﮑﯽ ﻟﻪ ژ‪‬ﺮﻧﺎوی "ر‪‬ﻮﺷﻮ‪‬ﻨﻪ ﻧ‪‬ﻮﻧﻪﺗﻪوهﯾﯿﻪﮐﺎن ﻟﻪ دژی ﺑﻪﮐﺎرھ‪‬ﻨﺎﻧﯽ ﭼﻪﮐﻪ ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﮑﻮژﯾﯿﻪﮐﺎن"‪ ،‬ﭘ‪‬ﺸﮑﻪش ﺑﻪ ﺑﻪﺷﺪاران ﮐﺮد‪.‬‬ ‫دوﮐﺘﻮر ﺣﻪﺳﻪﻧﺰاده ﻟﻪ ﻗﺴﻪﮐﺎﻧﯽ دا ﺑﺎﺳﯽ ﻟﻪو ﻣﻪﻧﺸﻮورو ﯾﺎﺳﺎ ﻧ‪‬ﻮدهو‪‬ﻪﺗﯿﺎﻧﻪ ﮐﺮد ﮐﻪ ﭘ‪‬ﻮهﻧﺪﯾﯿﺎن ﺑﻪ ﻗﻪدهﻏﻪ ﮐﺮدﻧﯽ ﺑﻪﮐﺎرھ‪‬ﻨﺎﻧﯽ ﭼﻪﮐﻪ ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﮑﻮوژﯾﯿﻪﮐﺎﻧﻪوه ھﻪﯾﻪو ﭘﺎﺷﺎن‬ ‫ﭘﻪرژاﯾﻪ ﺳﻪر ﺋﻪو ﭘﺮۆﺗﯚﮐﯚل و ﭘﻪﯾﻤﺎﻧﻨﺎﻣﺎﻧﻪی ﻟﻪم ﭘ‪‬ﻮهﻧﺪﯾﯿﻪداو ﻟﻪ ﻗﯚﻧﺎﻏﻪ ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﮐﺎﻧﺪا ﻟﻪ ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻧ‪‬ﻮﻧﻪﺗﻪوهﯾﯿﺪا ﺗﻪﺳﻮﯾﺐ ﮐﺮاون ‪.‬‬ ‫ﻧﺎوﺑﺮاو ﻟﻪ ﺑﻪﺷﯽ ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ ﻗﺴﻪﮐﺎﻧﯽ دا ﺑﺎﺳﯽ ﻟﻪ ﭼﯚﻧﯿﻪﺗﯽ ﺑﻪ ﻧ‪‬ﻮﻧﻪﺗﻪوهﯾﯽ ﮐﺮدﻧﯽ ﮐﺎرهﺳﺎﺗﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﺎراﻧﯽ ﺳﻪدهﺷﺖ ﮐﺮد و ﻟـﻪم ﭘ‪‬ﻮهﻧﺪﯾﯿـﻪدا ﭘ‪‬ـﯽ واﺑـﻮو ﮐـﻪ دهﮐـﺮێ ھـﻪوڵ‬ ‫ﺑﺪرێ ﺋﻪم ﮐﻪﯾﺴﻪ ﮐﺎری ﻟﻪ ﺳﻪر ﺑﮑﺮێ و ﻟﻪ ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻧ‪‬ﻮﻧﻪﺗﻪوهﯾﯽ دا ﻟﻪ رووی ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﻪو ﻣﻪﺗﺮهح ﺑﮑﺮێ‪.‬‬ ‫ﮐﯚڕﮔ‪‬ﮑﯽ دﯾﮑﻪی ﺋﻪم ﺳﻤﯿﻨﺎره ﺑـﻪر‪‬ﺰ ﻋـﻪﻟﯽ ﻣـﻪﺣﻤﻮود‪ ،‬ﺑﻪرﭘﺮﺳـﯽ ر‪‬ﮑﺨـﺮاوی ﮐﻮردۆﺳـﺎﯾﺪ‪ ،‬ﺑـﻪ رهﺧﻨـﻪ ﮔـﺮﺗﻦ ﻟـﻪ ﻻﯾﻪﻧـﻪ ﺳﯿﺎﺳـﯿﯿﻪﮐﺎن ﮐـﻪ ﮐـﻪﻣﯿﺎن ھـﻪوڵ داوه ﺋـﻪم ﮐﺎرهﺳـﺎﺗﻪ‬ ‫ﺑﻨﺎﺳ‪‬ﻨﺪرێ‪،‬‬ ‫ﺑﺎﺳﯽ ﻟﻪ ﻣﻪﺗﺮهح ﮐﺮدﻧﯽ ﭘﻪروهﻧﺪهی ﺋﻪم ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪ ﻟﻪ دادﮔﺎﯾﻪﮐﯽ و‪‬ﺗﯽ ھﯚﻟﻪﻧﺪ دا ﮐﺮد‪.‬‬ ‫ﺑﻪر‪‬ﺰﯾﺎن ﻟﻪ ﭘ‪‬ﻮهﻧﺪی ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﺋﻪم دادﮔﺎﯾﻪدا ﮐﻪ ﮐـﺎﺗﯽ ﺧـﯚی ﻟـﻪ و‪‬ﺗـﯽ ھﯚﻟﻪﻧـﺪ ﺑـﻪر‪‬ﻮهﭼﻮوهو ﭼﻪﻧـﺪﯾﻦ ﺷـﺎھﯿﺪ و ﻗﻮرﺑـﺎﻧﯿﯽ ﺋـﻪم ﮐﺎرهﺳـﺎﺗﻪش ﺗ‪‬ـﺪا ﺑﻪﺷـﺪارﺑﻮون‪ ،‬وﺗـﯽ‪ :‬ﺋـﻪم‬ ‫دادﮔﺎﯾﻪ ﺗﻮاﻧﯽ ﮐﺎرﯾﮕﻪرﯾﯽ ﺑﺎﺷﯽ ﻟﻪ ﻧﺎﺳﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋﻪم ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪدا ھﻪﺑ‪.‬‬ ‫ﻋﻪﻟﯽ ﻣﻪﺣﻤﻮود ﻟﻪ ﺑﻪﺷ‪‬ﮑﯽ ﻗﺴﻪﮐﺎﻧﯽ دا ﺑﺎﺳﯽ ﻟﻪ ﭘﯿﻼﻧﮕ‪‬ﯾﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ر‪‬ﮋﯾﻤﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻟﻪ دادﮔـﺎی ﻧـﺎوﺑﺮاودا ﮐـﺮدو وﺗـﯽ‪ :‬ﮐﯚﻣـﺎری ﺋﯿﺴـﻼﻣﯽ زۆری ھـﻪوڵ دا ﮐـﺎری دادﮔـﺎی‬ ‫ھﯚﻟﻪﻧﺪ ﺑﻪ ﻻر‪‬ﺪا ﺑﻪرێ‪ .‬ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧﻪ ﺑﺎﺳﯽ ﻟﻪو ﺷﺎھﯿﺪاﻧﻪ ﮐﺮد ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﻔﺎرﺷﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ دزهﯾﺎن دهﮐﺮده ﻧ‪‬ﻮ دادﮔﺎﮐﻪوهو ﺑﻪ ﺟﯚر‪‬ﮏ دهﯾﺎﻧﮫﻪوﯾﺴﺖ ﺗﺎواﻧﻪ ﮐﻪ ﺑﺨﻪﻧـﻪ ﭘـﺎڵ‬ ‫ھ‪‬ﺰه ﮐﻮردﯾﯿﻪﮐﺎن‪.‬‬ ‫ھﻪر ﻟﻪم ﺳﻤﯿﻨﺎرهدا ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ر‪‬ﮑﺨﺮاوی ﮐﻮردۆﺳﺎﯾﺪ ﭼﯿﺮۆﮐﯽ ﯾﻪﮐ‪‬ﮏ ﻟﻪ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎﻧﯽ ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪﮐﻪی ﮔ‪‬اﯾﻪوه ﮐﻪ ﺷﻮ‪‬ﻨﻪواری ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﻟﻪ ﺳﻪر ﺋﺎﻣﺎدهﺑﻮوان داﻧﺎ‪.‬‬ ‫دواﯾﯿﻦ ﮐﯚڕﮔ‪‬ﺮی ﺋﻪم ﺳﻤﯿﻨﺎره‪ ،‬ﺑـﻪر‪‬ﺰ ر‪‬ﺒـﻮار ﻣـﻪﻋﺮف زاده‪ ،‬ﺋﻪﻧـﺪاﻣﯽ دهﺳـﺘﻪی ﻧﻮوﺳـﻪراﻧﯽ رۆژﻧﺎﻣـﻪی "ﮐﻮردﺳـﺘﺎن" ﺑـﻮو‪ ،‬ﮐـﻪ ﻟـﻪ رواﻧﮕـﻪی ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﻨﺎﺳـﺎﻧﻪوه ﺑﺎﺳـﯽ ﻟـﻪ ﮐﺎرهﺳـﺎﺗﯽ‬ ‫ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﺎراﻧﯽ ﺳﻪدهﺷﺖ ﮐﺮد‪ .‬ﺑﻪر‪‬ﺰﯾﺎن ﻟﻪ ﺑﺎﺳﻪﮐﻪﯾﺪا ﺑﺎﺳﯽ ﻟﻪ ﺑﺎرودۆﺧﯽ ‪ 25‬ﺳﺎڵ ﻟﻪﻣﻪوﺑﻪری ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﮕﺎی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﮐﺮد ﮐﻪ وهھﺎ ﮐﺎرهﺳﺎﺗ‪‬ﮑﯽ ﺑﻪﺳﻪر ھﺎﺗﺒﻮو‪.‬‬ ‫ﺑﺎﺳﯽ ﻟﻪ ﺑﺎرودۆﺧﯽ زﯾﺎن ﻟ‪‬ﮑﻪوﺗﻮاﻧﯽ ﺋﻪو ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪی ﮐﺮد ﮐﻪ ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ر‪‬ﮋﯾﻤﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿﻪوه ﺑﻪ ﺗﻪواوهﺗﯽ ﭘﺸﺘﮕﻮێ ﺧﺮاون‪.‬‬ ‫ﻣﻪﻋﺮف زاده ﻟﻪ ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ ﺑﺎﺳﻪﮐﻪی دا ﭼﻪﻧﺪ ﭘ‪‬ﺸﻨﯿﺎرو راﺳﭙﺎردهی ﺑﺎس ﮐﺮدن ﺑﯚ ﺋﻪوهی زﯾﺎﺗﺮ ﺑﮑﺮێ ﮔﺮﯾﻨﮕﯽ ﺑﻪ ژﯾﺎﻧﯽ زﯾﺎن ﻟ‪‬ﮑﻪوﺗﻮاﻧﯽ ﺋـﻪو ﮐﺎرهﺳـﺎﺗﻪ ﺑـﺪرێ و ھـﻪروهھﺎ ﻟـﻪو‬ ‫ﮐﻪﯾﺴﻪﺑﻪ ﻣﻪﺑﻪﺳﺘﯽ ھﻪرﭼﯽ زﯾﺎﺗﺮ رﯾﺴﻮاﮐﺮدﻧﯽ ر‪‬ﮋﯾﻤﻪ داﭘ‪‬ﯚﺳ‪‬ﻨﻪرهﮐﺎن ﮐﻪ‪‬ﮏ ورﺑﮕﯿﺮدرێ‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ﺑﻪﺷﯽ ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ ﺋﻪم ﺳﻤﯿﻨﺎرهدا ﮐﻮرﺗـﻪ ﻓﯿﻠﻤ‪‬ﮑـﯽ د‪‬ﮑـﯚﻣ‪‬ﻨﺘﯽ ﻧﯿﺸـﺎن دراو دواﺗـﺮ ﺑﻪﺷـﺪارﺑﻮوان ﺳـﻤﯿﻨﺎرهﮐﻪ ﺑـﯚ ﺳـﻪداﻧﯽ ﭘ‪‬ﺸـﺎﻧﮕﺎی و‪‬ﻨـﻪی ﺑﻪﺷـ‪‬ﮏ ﻟـﻪ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿـﺎﻧﯽ ﮐﺎرهﺳـﺎﺗﻪﮐﻪ‬ ‫ﺳﻪرداﻧﯽ ﯾﻪﮐ‪‬ﮏ ﻟﻪ ﺳﺎ‪‬ﯚﻧﻪﮐﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯿﺎن ﮐﺮد‪.‬‬ ‫ﺳ‪‬رﭼﺎوە ‪ :‬ﻣﺎ‪‬ﭙ‪‬ڕی ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﮐﻮرد ‪ /‬ڕ‪‬ﮑ‪‬وﺗﯽ ‪27 :‬ی ﺟﯚﻧﯽ ‪2012‬‬

‫ﺷﺎری ﺳ‪‬ردەﺷﺘﯿﺶ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿ‪‬ﻛﯽ دﯾﻜ‪‬ی ﺷ‪‬ڕی ھﺎوﺑ‪‬ﺷﯽ ﻛﻮرد ﻟ‪ ‬ﮔ‪‬ڵ ﺋ‪‬ﺮان‬ ‫ﻋﻪﻟﯽ ﻣﻪﺣﻤﻮود ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد‬ ‫)ﺋ‪‬م ﺑﺎﺑ‪‬ﺗ‪ ‬ﭘ‪‬ﺸﻜ‪‬ﺷ‪ ‬ﺑ‪ ‬ﻣﺎم ﻋ‪‬ﻟﯽ ڕەﺣﯿﻤﯽ ﻛ‪ ‬ﺑ‪ ‬داﺧ‪‬وە ﺋ‪‬ﻣﺴﺎڵ ﺑ‪ ‬ھﯚی ﻧ‪‬ﺧﯚﺷﯿﯿ‪‬وە ﻧ‪‬ﯾﺘـﻮاﻧﯽ وەك ‪ 7‬ﺳـﺎ‪‬ﯽ ڕاﺑـﺮدوو د‪‬ـﻮاﻧ‪‬ی ﯾـﺎدﻛﺮدﻧ‪‬وەی ﺋ‪‬و ﺗـﺎواﻧ‪ ‬ﺑ‪‬ـﺖ ( دوای‬ ‫‪ 22‬ڕۆژ ﻟ‪ ‬ﻛﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﻜﺮدﻧﯽ ﮔﻮﻧﺪی ﺷ‪‬ﺦ وەﺳﺎﻧﺎن‪ ,‬ھ‪‬ﺸﺘﺎ ﺑﺮﯾﻨﺪارەﻛﺎﻧﯽ ﺋ‪‬و دەﭬ‪‬رە ﺑ‪ ‬دەم ﺋﺎزار و ﺧﯚﺷﺎردﻧ‪‬وەوە دەﯾﺎن ﻧﺎ‪‬ﻧﺪ ‪,‬‬ ‫ﺷﺎر‪‬ﻜﯽ دﯾﻜ‪‬ی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛ‪‬وﺗ‪ ‬ﺑ‪‬ر ﺷﺎ‪‬وی ﻛﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﻜﺮدن ﻟ‪ ‬ﻻﯾ‪‬ن ﻓ‪‬ۆﻛ‪ ‬ﺟ‪‬ﻧﮕﯿﯿ‪‬ﻛﺎﻧﯽ ﺋ‪‬ﺮاﻗ‪‬وە ‪ ,‬ﺳ‪‬ردەﺷـﺖ ﻣـﮋدەی ھـﺎﺗﻨﯽ ھ‪‬ﺑـﺠ‪‬ی‬ ‫ﺑ‪ ‬ﮔﻮ‪‬ﯽ ھ‪‬ﻣﻮ ﻻﯾ‪‬ك دا ‪,‬دەروازەی ﺷﺎر ﻛﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﻜﺮدﻧﯽ ﻟ‪ ‬ﻻﯾ‪‬ن ﺑ‪‬ﻋﺴ‪‬وە ﺧﺴﺘ‪ ‬ﺳ‪‬ر ﭘﺸﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﺮﯾﻨــﺪارەﻛﺎن ﺋ‪‬و ﺷــﺎرە دە‪‬ــ‪‬ﻦ و دەﮔ‪‬ــ‪‬ﻧ‪‬وە دوای ﻛﯿﻤﯿﺎﺑــﺎراﻧﻜﺮدﻧﯽ ﺷــﺎرەﻛ‪‬ﯾﺎن دە دە دەﺳــﺘﯿﺎن دەﮔــﺮت و ﭘــ‪‬ﻜ‪‬وە ڕ‪‬ﯿــﺎن دەﻛــﺮد‪ ,‬ﭼﺎوەﻛﺎﻧﯿــﺎنن‬ ‫ﻣـﺮدو‬ ‫ﺑﯿﻨﺎﯾﯽ ﻟ‪ ‬ﺳ‪‬ﻧﺪراﺑﻮوەوە‪ ,‬ﺷﺎر ﻟ‪ ‬ﻧﺎو ﮔﺎزﺑﺎراﻧﺪا ﺑ‪ ‬ﺑ‪ ‬ﻛ‪‬ﺳﯽ ﺑ‪ ‬دﯾـﺎر ﺗ‪‬رم و ﺑﺮﯾﻨـﺪار و ﻛ‪‬ﻻوەﻛـﺎﻧﯿﯿ‪‬وە دەﯾﻨﺎ‪‬ﻧـﺪ ‪,‬ﺑـﻮو ﺑـﻮوە ﺷـﺎری و‬ ‫ﺧﯚرەﻛﺎن‪.‬‬

‫‪21‬‬

‫رەﻧﮕﺒ‪ ‬ﻟ‪‬ﺮهدا ﻣ‪‬ﺟﺎﻟﯽ ﺑﺎﺳﮑﺮدﻧﯿﺎن ﻧ‪‬ﺑ‪.‬‬ ‫ﺳﯿﺮوان ﺣﻪداد ﻟﻪ ﺑﺎرهی ﯾﺎدی ‪ 7‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪڕ و ﮔﺮﯾﻨﮕﯿﺪان ﺑﻪ ﯾﺎدﮐﺮدﻧﻪوهی ﺑﻪردهواﻣﯽ ﺋﻪو رووداوه ﻣ‪‬ﮋووﯾﯽ و د‪‬ﺘﻪز‪‬ﻨﻪی ﺑﻪ ﺳﻪر ﮐـﻮرد و ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ ھـﺎﺗﻮه‪ ،‬ده‪‬ـ‪ ‬ﮐـﻪ‬ ‫ﮐﺎرەﺳﺎﺗﯽ ‪7‬ی ﭘﻮوﺷﭙ‪‬ڕی ﺳ‪‬ردەﺷﺖ ﺗ‪‬ﻧﯿﺎ ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧ‪‬ﮑﯽ دەوراﻧﯽ ﺷ‪‬ڕی ھ‪‬ﺷﺖ ﺳﺎ‪ ‬ﻧ‪‬ﺑﻮوە ﮐ‪ ‬ﺋ‪‬ﻤ‪ ‬ﻟ‪ ‬ﺑﺎزﻧ‪‬ی ﮐﺎﺗﯿﺪا ﺑﭽﻮوﮐﯽ ﺑﮑ‪‬ﯾﻨ‪‬وە و ﺗﺎﯾﺒ‪‬ت ﺑ‪ ‬ﻧﺎوﭼ‪‬ی ﺳ‪‬ردەﺷﺖ و‬ ‫ﺧ‪‬ﮑﯽ ﺳ‪‬ردەﺷﺖ ﺑ‪ ،‬ﺑ‪‬ﮑﻮو ﺋ‪‬م دەﺳﺘﺪر‪‬ﮋی‪ ‬ﻧﺎﻣﺮۆﯾﺎﻧ‪ ‬ﻟ‪ ‬در‪‬ﮋەی ﺗﺎواﻧﯽ ژﯾﻨﯚﺳﺎﯾﺪی ﮔ‪‬ﻟ‪‬ﮐ‪‬ﻣﺎن داﯾ‪ ‬ﮐ‪ ‬ﺗ‪‬ﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﻗ‪‬ﮐﺮدﻧـﯽ ﮔ‪‬ﻟـﯽ ﮐـﻮرد و ﺳـ‪‬ﯾﻨ‪‬وەﯾﺎن ﺋ‪‬ﻧﺠـﺎم دراوە‪.‬‬ ‫ﮐ‪‬واﯾ‪ ‬ﺋ‪‬م ﺗﺮاژ‪‬ﺪﯾﺎﯾ‪ ‬ﭘﺮﺳ‪‬ﮏ دروﺳﺖ دەﮐﺎ ﺑﯚ ھ‪‬ﻣﻮو ﮔ‪‬ﻟﯽ ﮐﻮرد ﮐ‪ ‬دەﺑ‪ ‬ھ‪‬ﻣﻮان ﺑ‪‬ﯾ‪‬ﮐ‪‬وە ھ‪‬و‪‬ﯽ ﺑﯚ ﺑﺪەن ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﻧﺠﻮوﻣﻪﻧﯽ ﺑﻪرﮔﺮی ﻟﻪ ﺑﻪرﮐﻪﺗﻮواﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ده‪ ‬ھﻪو‪‬ـﻪﮐﺎن ﻟـﻪو ﭘ‪‬ﻨـﺎوهدا دهﺑـ‪ ‬ﺑـﻪ ﺋﺎراﺳـﺘﻪی ﺑـﻪ ﺟﯿﮫـﺎﻧﯽ ﮐﺮدﻧـﯽ ﺋـﻪو ﭘﺮﺳـﻪدا ﺑـ‪ ‬و ﺑـﯚ ﺑ‪ ‬ﺟﯿﮫـﺎﻧﯽ‬ ‫ﮐﺮدﻧﯽ ﮐﺎرەﺳﺎﺗﯽ ژﯾﻨﯚﺳﺎﯾﺪی ﺳ‪‬ردەﺷﺖ ھ‪‬ر ﮐﻮرد‪‬ﮏ دەﺑ‪ ‬ﺑ‪ ‬ﭘ‪ ‬ﺗﻮاﻧﺎی ﺧﯚی ﮐﺎری ﺑﯚ ﺑﮑﺎ و ھ‪‬و‪‬ﯽ ﭘ‪‬ﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑـﯚ ﺑـﺪا‪ ،‬ھ‪‬ـﺒ‪‬ت ﺋـ‪‬ﻤ‪ ‬وەک ﺋ‪‬ﻧﺠـﻮﻣ‪‬ﻧﯽ ﺷـ‪‬ﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳ‪‬ردەﺷـﺖ‬ ‫ﭼ‪‬ﻧـﺪ ﺳـﺎ‪‬ﮑ‪ ‬ﺑ‪‬ردەوام ﺑـﯚ ﺑ‪ ‬ﺟﯿﮫـﺎﻧﯽ ﮐﺮدﻧـﯽ ھ‪‬وڵ دەدەﯾـﻦ و ﺑـﯚ ﮔ‪‬ﯾﺸـﺘﻨﯽ ھ‪‬و‪‬ﻤـﺎن داوە و ﻟ‪ ‬ر‪‬ـﮕ‪‬ی ﺳـﺎزﻣﺎن و ﺋ‪‬ﻧﺠـﻮﻣ‪‬ﻧ‪ ‬ﻧ‪‬ﻮﻧ‪‬ﺗ‪‬وەﯾ‪‬ﮐـﺎن وەک ‪ opcw‬و ‪ ipb‬و‬ ‫‪cwcc‬ﻟ‪ ‬ﮐﯚڕ و ﮐﯚﺑﻮوﻧ‪‬وە ﻧ‪‬ﻮﻧ‪‬ﺗ‪‬وەﯾ‪‬ﮐﺎﻧﺪا ﮐﺎری ﭘ‪‬ﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑﯚ دهﮐ‪‬ﯾﻦ‪ .‬ﺑ‪‬م وەک رەﺧﻨ‪‬ﯾ‪‬ک ﻟ‪ ‬ھ‪‬ﻣﻮو ﮐﻮردەﮐﺎﻧﯽ داﻧﯿﺸﺘﻮﯾﯽ ﺋﻮرووﭘﺎ‪ ،‬ﺟﯿﺎ ﻟﻪ ﺑﻨﻪﻣﺎ‪‬ـﻪی ﻋـﻪﻟﯽ رهﺣﯿﻤـﯽ‬ ‫ﺗﺎ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ ھﯿﭻ ﻻﯾ‪‬ﻧ‪‬ﮏ و ﺗﺎﮐ‪‬ﮏ ﮐﯚﻣ‪‬ک و ﯾﺎرﻣ‪‬ﺗﯽ ﺋ‪‬ﻤ‪‬ی ﺑﯚ ﺋﻪو ﻣﻪﺑﻪﺳﺘﻪ ﻧﻪداوه‪.‬‬ ‫ﺳ‪‬رﭼﺎوە ‪ :‬ﻣﺎ‪‬ﭙ‪‬ڕی ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﮐﻮرد ‪ /‬ڕ‪‬ﮑ‪‬وﺗﯽ ‪27 :‬ی ﺟﯚﻧﯽ ‪2012‬‬

‫ﻟﻪ ﺑﻨﮑﻪی دهﻓﺘﻪری ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ د‪‬ﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﯾﺎدهی ‪ 25‬ﺳﺎ‪‬ﻪی ﮐﺎرهﺳﺎﺗﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﺎراﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ‬ ‫زﯾﻨﺪوو راﮔﯿﺮا‬

‫ﭘ‪‬ﺸﻨﯿﻮهرۆی ﺋﻪﻣ‪‬ۆ ﭼﻮارﺷﻪﻣﻤﻪ‪ ،‬ر‪‬ﮑﻪوﺗﯽ ‪7‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪر ﺑﻪ ﭘ‪‬ﮏ ھ‪‬ﻨﺎﻧﯽ ﺳﻤﯿﻨﺎر‪‬ﮏ‪ ،‬ﺣﯿﺰﺑﯽ د‪‬ﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﯾﺎدی ‪ 25‬ﺳﺎ‪‬ﻪی ﺷﯿﻤﯿﯿﺎﯾﯽ ﺑﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺘﯽ ﮐﺮدهوه‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ﺳﻪرهﺗﺎی ﺋﻪم ﺳـﻤﯿﻨﺎرهدا ﮐـﻪ ﺑـﻪ ﺑﻪﺷـﺪارﯾﯽ ژﻣﺎرهﯾـﻪﮐﯽ ﺑـﻪرﭼﺎو ﻟـﻪ‬ ‫ﺗ‪‬ﮑﯚﺷﻪراﻧﯽ د‪‬ﻤﻮﮐﺮات ﻟﻪ ﺑﻨﮑﻪی دهﻓﺘﻪری ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺣﯿـﺰب ﺑـﻪر‪‬ﻮهﭼﻮو‪،‬‬ ‫دوای ﺳــﺎﺗ‪‬ﮏ ﺑــ‪ ‬دهﻧﮕــﯽ ﺑــﯚ ر‪‬ﺰﮔــﺮﺗﻦ ﻟــﻪ ﯾــﺎدو ﺑﯿــﺮهوهری ﺷــﻪھﯿﺪاﻧﯽ‬ ‫ﮐﻮردﺳﺘﺎن‪ ،‬ﺑﻪر‪‬ﺰ ﻗﺎدر ورﯾﺎ‪ ،‬ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ دهﻓﺘﻪری ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺣﯿﺰب ﻗﺴـﻪی‬ ‫ﺑﯚ ﺑﻪﺷﺪاران ﮐـﺮد‪ .‬ﺑـﻪر‪‬ﺰﯾﺎن ﻟـﻪ ﺳـﻪرهﺗﺎی ﻗﺴـﻪﮐﺎﻧﯽ دا و‪‬ـ‪‬ای وهﺑﯿـﺮ‬ ‫ھ‪‬ﻨﺎﻧﻪوهی ﭼﯚﻧﯿﻪﺗﯽ رووداﻧﯽ ﺋﻪم ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪ ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ر‪‬ﮋﯾﻤﯽ ﺑﻪﻋﺴـﯽ‬ ‫ﻋ‪‬ﺮاﻗﯿﯿــﻪوه‪ ،‬ﺋﺎﻣــﺎژهی ﺑــﻪ ﺷــﻪڕی ﻧ‪‬ــﻮان ھــﻪردوو دهﺳــﻪ‪‬ﺗﯽ ﺑــﻪﻋﺲ و‬ ‫ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﮐﺮد ﮐﻪ ھﻪردوو ﻻ ﺋﺎورﯾﺎن ﺑﻪ ﺳﻪر ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن‬ ‫دا دهﺑﺎراﻧﺪ ‪.‬‬ ‫ﻧﺎوﺑﺮاو ﻟـﻪم ﭘ‪‬ﻮهﻧﺪﯾﯿـﻪدا وﺗـﯽ‪ :‬ھﻪرﭼﻪﻧـﺪ ﺧـﻪ‪‬ﮑﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﺑﻪﺷـ‪‬ﮏ‬ ‫ﻧــﻪﺑﻮون ﻟــﻪ ﺷــﻪڕی ﻧ‪‬ــﻮان ﺋــﻪو دوو دهو‪‬ﻪﺗــﻪ و ﺧــﺎوهﻧﯽ ﺑﺰووﺗﻨــﻪوهی‬ ‫ﻣﺎﻓﺨﻮازاﻧﻪی ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻮون‪ ،‬ﺑـﻪ‪‬م ھـﻪردوو ﻻ ﮐﻮردﯾـﺎن ﻗـﻪ‪‬ﭼﻮو دهﮐـﺮد‬ ‫و‪ ،‬ﻟﻪم ﭘ‪‬ﻮهﻧﺪﯾﯿﻪدا ﺋﺎﻣﺎژهی ﺑﻪ ﮐﺎرهﺳﺎﺗﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ و ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠﻪ ﻟﻪ ﻟﻪ ھﻪردوو ﺑﻪﺷﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن دا ﮐﺮد‪.‬‬ ‫ﻟـﻪ ﺑﻪﺷــﯽ ﮐﯚﺗـﺎﯾﯽ ﻗﺴــﻪﮐﺎﻧﯽ دا‪ ،‬ﻗــﺎدر ورﯾـﺎ‪ ،‬ﺑــﻪ ﻧﻮ‪‬ﻨﻪراﯾـﻪﺗﯽ ﻟــﻪ دهﻓﺘــﻪری ﺳﯿﺎﺳـﯿﯽ ﺣﯿﺰﺑــﻪوه و‪‬ـ‪‬ای ﺑــﻪرزراﮔﺮﺗﻨﯽ ﯾــﺎدی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿـﺎﻧﯽ ﺋــﻪم ﮐﺎرهﺳـﺎﺗﻪ و دووﭘــﺎت ﮐﺮدﻧــﻪوهی‬ ‫ھﺎودهردی ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﺑﻨﻪﻣﺎ‪‬ﻪﮐﺎﻧﯿﺎن وﺗﯽ‪ :‬ﺋ‪‬ﻤﻪ وهزﯾﻔﻪﻣﺎﻧﻪ ﮐﻪ ﺋﻪو ﯾﺎده زﯾﻨﺪوو راﺑﮕﺮﯾﻦ و ﻟﻪ ﮐﯚڕو ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﻪ ﻧ‪‬ﻮﻧﻪﺗﻪوهﯾﯿﻪﮐﺎن دا ﺑﻪ ﮐﺮاوهﯾﯽ ﺑﮫ‪‬ﯿﻨﻪوه‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ﺑﻪﺷ‪‬ﮑﯽ دﯾﮑﻪی ﺳﻤﯿﻨﺎری زﯾﻨﺪوو راﮔﺮﺗﻨﯽ ﯾﺎدی ‪25‬ﺳﺎ‪‬ﻪی ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ دا‪ ،‬دوﮐﺘﻮر ﺋﺎﺳﯚ ﺣﻪﺳﻪﻧﺰاده‪ ،‬ﻣﺎﻓﻨﺎس و ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﻧﺎوهﻧﺪﯾﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ‬

‫‪20‬‬

‫ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﺋﻪﻧﺠﻮﻣﻪﻧﯽ ﺑﻪرﮔﺮی ﻟﻪ ﺑﻪرﮐﻪﺗﻮواﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ‪،‬ﻟﻪ‬ ‫ﺑﺎرهی ﯾﺎدﮐﺮدﻧﻪوهی ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪﮐﻪ دهدوێ‬ ‫وﺗﻮو‪‬ﮋ‪ :‬ﻋﻪﻟﯽ ﺑﺪاﻏﯽ‬ ‫ﺳﯿﺮوان ﺣﻪداد‪ :‬زﯾﺎﺗﺮ ﻟﻪ ‪ 4‬ﺳﺎ‪‬ﻪ ﺋﯿﺰﻧﯽ ﯾﺎدﮐﺮدﻧﻪوهی ﺳﺎ‪‬ﯿﺎدی ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﺎران ﮐﺮاﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﻪ ﺋﻪﻧﺠﻮوﻣﻪﻧﯽ ﺑﻪرﮔﺮی ﻟﻪ ﺑﻪرﮐﻪﺗﻮواﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﺎراﻧﯽ ﺋـﻪو ﺷـﺎره ﻧـﻪدراوه‬ ‫رۆژی ‪7‬ی ﭘﻮوﺷــﭙﻪڕی ﺳــﺎ‪‬ﯽ ‪ 1366‬ﺷــﺎری ﺳﻪردهﺷــﺖ ﻟﻪﻻﯾــﻪن ر‪‬ﮋﯾﻤــﯽ ﺑﻪﻋﺴــﯽ‬ ‫ﻋ‪‬ﺮاﻗﻪوه ﮐﻪوﺗﻪ ﺑﻪر ﭼﻪﮐﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ و ﻟﻪ ﺋﺎﮐﺎﻣﯽ ﺋﻪو ھ‪‬ﺮﺷﻪ ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﮑﻮژﯾﯿﻪدا ﺑﻪ‬ ‫ﺳﻪدان ﮐﻪس ﮐﻮژران و زﯾﺎﺗﺮ ﻟﻪ ‪ 8‬ھﻪزار ﮐﻪﺳﯿﺶ ﺑﺮﯾﻨﺪار ﺑﻮون‪.‬‬ ‫‪25‬ﺳﺎڵ ﻟﻪو ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪ ﺗ‪‬ﭙﻪڕﯾﻮه‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م ﺑﺮﯾﻨﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ھ‪‬ﺸﺘﺎ ﻗﻪﺗﻤﺎﻏـﻪی‬ ‫ﻧﻪﺑﻪﺳﺘﻮه‪ ،‬ﺑﻪرﮐﻪوﺗﻮوان و ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎﻧﯽ ﻟـﻪ ژﯾﺎﻧـﺪا ﻣـﺎوی ﺋـﻪو رووداوه د‪‬ﺘﻪز‪‬ﻨـﻪ‪،‬‬ ‫ﺋ‪‬ﺴﺘﺎش ﺑﻪ دهﺳﺖ ﺋﺎزار و ﺑﺮﯾﻨـﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋـﻪو رووداوه دهﻧـﺎ‪‬ﻨﻦ و دهو‪‬ـﻪت و دهزﮔـﺎ‬ ‫ﺣﮑﻮﻣﻪﯾﯿـــﻪﮐﺎن ﮐـــﻪﻣﺘﺮﯾﻦ ﺋﺎوڕﯾـــﺎن ﻟـــﻪو ﺧﻪ‪‬ﮑـــﻪ داوهﺗـــﻪوه و داوا و ﭘ‪‬ﺪاوﯾﺴـــﺘﯿﯽ‬ ‫ﺳﻪرهﮐﯽ و ژﯾﺎﻧﻪﮐﯿﯽ ﺋﻪو ﺧﻪ‪‬ﮑﻪ ھﻪروا ﺑ‪ ‬وه‪‬م ﻣﺎوهﺗﻪوه ‪.‬‬ ‫ﺳﯿﺮوان ﺣﻪداد‪ ،‬ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﺋﻪﻧﺠﻮوﻣﻪﻧﯽ ﺑﻪرﮔﺮی ﻟـﻪ ﺑﻪرﮐـﻪﺗﻮواﻧﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑـﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷـﺖ ﻟـﻪ وﺗـﻮو‪‬ﮋ ﻟﻪﮔـﻪڵ ﻻﭘـﻪره ‪ ، 7‬ﺑﻪرﻧﺎﻣﻪﯾـﻪﮐﯽ ﺗﻪﻟـﻪﭬﺰﯾﯚﻧﯽ ﮐﻮرﮐﺎﻧﺎ‪‬ـﺪا ﺗﯿﺸـﮑﯽ‬ ‫ﺧﺴﺘﯚﺗﻪ ﺳﻪر ﺑﻪﺷ‪‬ﮏ ﻟﻪ ﻣﻪﯾﻨﻪﺗﯽ و ﮐ‪‬ﺸﻪ و ﭘ‪‬ﺪاوﯾﺴﺘﯿﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋﻪو ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﻪ ﺧﻪ‪‬ﮑﻪی ﮐﻪ ﺑﺮﯾﻨﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﺎران ﮐﺮدﻧﯽ ﺷﺎرهﮐﻪﯾﺎن ﻟﻪ ﺳﻪر ﺟﻪﺳﺘﻪﯾﺎن ھﻪروا زﯾﻨﺪووﯾـﻪ و ده‪‬ـ‪‬‬ ‫ﮐﻪ ﻟﻪو وﺗﻮ‪‬ﮋهﯾﺪا رادهﮔﻪﯾﻪﻧ‪ ‬ﮐﻪ ﻧﺎوهﻧﺪه ﺋﻪﻣﻨﯿﻪﺗﯽ و ﺋﯿﺪارﯾﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﻣﺎوهی ‪ 4‬ﺳﺎ‪‬ﻪ ﺋﯿﺰﻧﯽ ﺋﻪوه ﺑﻪو ﺋﻪﻧﺠﻮوﻣﻪﻧﻪ ﻧﺎدهن ﺗﺎ ﺑﻪﺷ‪‬ﻮهی ﺳﻪرﺑﻪﺧﯚ ﺳـﺎ‪‬ﯿﺎدی ﺋـﻪو‬ ‫رووداوه ﻣ‪‬ﮋووﯾﯿﻪ ﺑﮑﺎﺗﻪوه و ﺋﻪو ﺑﯚﻧﻪ و ﻣﻮﻧﺎﺳﯿﺒﻪﺗﺎﻧﻪی ﺋﻪو ﺳﺎ‪‬ﻧﻪی دواﯾﯽ ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﺋﯿﺪاراﺗﯽ ﭘ‪‬ﻮهﻧﺪﯾﺪاری دهو‪‬ﻪﺗﯽ ﻟﻪ ﭼﻮارﺟﯿﻮهی ﺗﺎﯾﺒﻪت و ﺳﻨﻮورداردا ﺑﻪڕ‪‬ﻮه دهﭼ‪.‬‬ ‫ﻟﻪﺑﺎرهی ﭼﯚﻧﯿﻪﺗﯿﯽ ﯾﺎدﮐﺮدﻧﻪوهی ﺋﻪو رووداوه د‪‬ﺘﻪز‪‬ﻨـﻪ ﻟـﻪ ﺳـﺎ‪‬ﻧﯽ ﭘ‪‬ﺸـﻮو دا‪ ،‬ﺳـﯿﺮوان ﺣـﻪداد ده‪‬ـ‪ ‬ھ‪‬ر ﻟ‪ ‬ﺳـﺎ‪‬ﯽ ‪ ٦٧‬وە ﮐﯚﻣ‪‬ـﮏ ﻟ‪ ‬ﺑﻨ‪‬ﻣـﺎ‪‬ی ﺷـ‪‬ھﯿﺪان و ﭼﺎﻻﮐﺎﻧـﺎﻧﯽ‬ ‫ھﻮﻧ‪‬ری ﺑ‪ ‬ﮔﺮﺗﻨﯽ ﺷ‪‬وی ﺷﯿﻌﺮ و ھ‪‬ﺒ‪‬ﺳﺖ و ﮐﯚڕ و ﮐﯚﺑﻮوﻧ‪‬وە ﯾﺎدی ‪٧‬ی ﭘﻮوﺷﭙ‪‬ڕﯾﺎن ﺑ‪‬رز راﮔﺮﺗﻮوە‪ ،‬ﺗﺎ ﺋ‪‬و ﮐﺎﺗ‪‬ی ﻟ‪ ‬ﺳـﺎ‪‬ﯽ ‪ ٨١‬ﺋ‪‬ﻧﺠـﻮﻣ‪‬ﻧﯽ ﺑ‪‬رﮔـﺮی ﻟ‪ ‬ﻣـﺎﻓﯽ ﺑﺮﯾﻨـﺪاراﻧﯽ‬ ‫ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳ‪‬ردەﺷﺖ ﭘ‪‬ﮏ ھﺎت‪ .‬دوای داﻣﻪزراﻧﯽ ﺋـﻪو ﺋﻪﻧﺠﻮوﻣﻪﻧـﻪ ھ‪‬ر ﺳـﺎڵ ﺑ‪ ‬ﺷـ‪‬ﻮەﯾ‪‬ﮐﯽ ﺟـﻮان و ﺷـﯿﺎو ﺳـﺎ‪‬ﯿﺎدەﮐﺎن ﺑ‪ ‬ﺑ‪‬ﺷـﺪارﯾﯽ ﮐـﯚﻣ‪‬ﻧﯽ ﺧ‪‬ـﮏ و ﭼﺎﻻﮐﺎﻧـﺎﻧﯽ ھـﻮﻧ‪‬ری‬ ‫ﺑ‪‬ڕ‪‬ﻮە دەﭼﻮو‪ ،‬ﺑ‪‬م ﺋ‪‬وە ﻧﺰﯾﮏ ﭼﻮار ﺳﺎ‪ ‬ﮐ‪ ‬ﺑ‪‬داﺧ‪‬وە ﻟ‪ ‬ﻻﯾ‪‬ن ﺑ‪‬رﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺳ‪‬ردەﺷﺖ ﻣﯚ‪‬ﺗﯽ ﯾﺎدﮐﺮدﻧ‪‬وە ﺑ‪ ‬ﺋ‪‬ﻧﺠﻮﻣ‪‬ن ﻧـﺎدرێ و ﯾﺎدەﮐـﺎن زۆرﺗـﺮ ﺣﮑـﻮﻣﯽ ﺑ‪‬ڕ‪‬ـﻮە دەﭼـﻦ‬ ‫ﺗــﺎ ﻧــﺎﺣﻮﮐﻤﯽ‪ .‬ﺋ‪‬م ﺳــﺎ‪‬ﯿﺶ ﺋ‪‬ﻧﺠــﻮﻣ‪‬ن ﺗ‪‬ﻧﯿــﺎ ﺑ‪ ‬ﮐــﺮدﻧ‪‬وەی ﭘ‪‬ﺸــﺎﻧﮕﺎﯾ‪‬ک ﻟ‪ ‬ﻣ‪‬ﯾــﺪاﻧﯽ ﺳــ‪‬رﭼﺎوە و داﻧــﺎﻧﯽ ﺗــﺎﺟ‪‬ﮔﻮو‪‬ﯿﻨ‪ ‬ﻟ‪ ‬ﺳــ‪‬ر ﮔﻠﮑــﯚی ﺷــ‪‬ھﯿﺪان ﯾــﺎدەﮐ‪ ‬ﺑ‪‬ڕ‪‬ــﻮە دەﺑــﺎ و‬ ‫ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﮏ ﮐﻪس و ﮐﻪﺳﺎﯾﻪﺗﯿﺶ ﻟﻪ ﺷﺎرهﮐﺎﻧﯽ ﺣ‪‬ﺑﺠ‪ ،‬ﮔ‪‬رﻣﯿﺎن و ﻗ‪‬دزێ ﺑﺎﻧﮕﮫ‪‬ﺸﺖ ﮐﺮاون‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م ﺑﻪ ﮔﺸﺘﯽ ﺋﯿﺒﺘﮑﺎری ﺑـﻪڕ‪‬ﻮهﺑﺮدﻧﯽ ﯾﺎدهﮐـﻪ ﻟـﻪ دهﺳـﺘﯽ ﮐﺎرﺑﻪدهﺳـﺘﺎﻧﯽ ﺷـﺎر‬ ‫داﯾﻪ ‪.‬‬ ‫ﺳﯿﺮوان ﺣﻪدداد ﻟﻪ ﺑﺎرهی ژﻣﺎرهی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎن ﺑﻪ ﺑﻪرﮐﻪوﺗﻮواﻧﯽ ﺋﻪو رووداوه ده‪‬ـ‪ ‬ﮐـﻪ ﺋ‪‬و ﮐ‪‬ﺳـﺎﻧ‪‬ی وەک ﻗﻮرﺑـﺎﻧﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ دەﻧﺎﺳـﺮ‪‬ﻦ دوو ﺑ‪‬ﺷـﻦ‪ ،‬ﺑﻪﺷـ‪‬ﮑﯿﺎن ﺋ‪‬واﻧ‪‬ن ﮐ‪ ‬ﻟ‪‬‬ ‫ﻻﯾ‪‬ن ﺑﻨﯿﺎﺗﯽ ﺷ‪‬ھﯿﺪان و ﺟﺎﻧﺒﺎزان و ﻟﻪﻻﯾـﻪ دهو‪‬ﻪﺗـﻪوه ﺑ‪ ‬رهﺳـﻤﯽ ﻧﺎوﯾـﺎن ﺗﻮﻣـﺎر ﮐـﺮاوه ﮐ‪ ‬ژﻣﺎرهﯾـﺎن ‪ 1380‬ﮐ‪‬ﺳـ‪ ‬و ﻟـﻪو ‪ 1380‬ﮐﻪﺳـﻪش ﮐ‪‬ﻣﺘـﺮ ﻟ‪ 400 ‬ﮐ‪‬ﺳـﯿﺎن ﯾـﺎرﻣ‪‬ﺗﯽ‬ ‫ﻣﺎدی و ﭘﺰﯾﺸﮑﯽ وەردەﮔﺮن‪ .‬ﺑ‪‬م ﺑ‪ ‬ﺑ‪‬وای ﺋ‪‬ﻤ‪ ‬وەک ﺋ‪‬ﻧﺠﻮﻣ‪‬ن زﯾﺎﺗﺮ ﻟ‪ 8000 ‬ﮐ‪‬س ﻟ‪ ‬ﺧ‪‬ﮑﯽ ﺳ‪‬ردەﺷﺖ ﺑﺮﯾﻨﺪاری ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯿﻦ و دەﺑﯽ ﭘ‪‬ﺪاوﯾﺴﺘﯿﯽ ﭘﺰﺷﮑﯽ و دەرﻣﺎﻧﯿـﺎن ﺑـﯚ‬ ‫ﺑﮑﺮێ و ﻟ‪‬واﻧ‪‬ﺷﺪا زﯾﺎﺗﺮ ﻟ‪ ‬ﭼ‪‬ﻧﺪ ﺳﻪد ﮐ‪‬س ﮐ‪ ‬ﺑﺮﯾﻨ‪‬ﮐﺎﻧﯿﺎن زﯾﺎﺗﺮە‪ ،‬دەﺑ‪ ‬ﺑ‪‬ﺷ‪‬ﻮەی ھ‪‬ﻣﯿﺸ‪‬ﯾﯽ ﻟ‪ ‬ژ‪‬ﺮ ﭼﺎوەد‪‬ﺮی داﺑﻦ‪.‬‬ ‫ﺑﻪرﭘﺮﺳــﯽ ﺋﻪﻧﺠﻮوﻣــﻪﻧﯽ ﺑــﻪرﮔﺮی ﻟــﻪ ﺑﻪرﮐــﻪﺗﻮواﻧﯽ ﺷــﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑــﺎراﻧﯽ ﺳــﻪردهش ﻟﻪﺑﺎرهﯾﮑ‪‬ﺸــﻪ و ﮔﺮﻓــﺖ و ﭘ‪‬ﺪاوﯾﺴــﺘﯿﯽ ﺑﻪرﮐــﻪوﺗﻮوان و ﺑﺮﯾﻨــﺪاران و ﺑﻨﻪﻣﺎ‪‬ــﻪی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿــﺎﻧﯽ ﺋــﻪو‬ ‫رووداوه ﻟﻪ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎدا ﺗﯿﺸﮑﯽ ﺧﺴﺘﻪ ﺳـﻪر ﺋـﻪوهی ﮐـﻪ ﮐ‪‬ﺸـ‪‬ی ﺧ‪‬ﮑـﯽ ﺑﻪرﮐـﻪوﺗﻮوی ﺑﯚﻣﺒـﺎراﻧﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷـﺎری ﺳ‪‬ردەﺷـﺖ زۆرﺗـﺮ ﻟ‪ ‬ﺑـﻮاری ﭘﺰﯾﺸـﮑﯽ و دەرﻣـﺎﻧﯿﯿ‪‬وەﯾ‪ .‬ﺳ‪‬ردەﺷـﺖ‬ ‫ﻧﺎوهﻧﺪ و ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪﯾﻪﮐﯽ ﺗﺎﯾﺒ‪‬ﺗﯽ ﺑﯚ ﺑﺮﯾﻨﺪاراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻧﯿـﯿ‪ ‬و ﭘﺰﺷـﮑﯽ ﺷـﺎرەزا و ﭘﺴـﭙﯚڕی ﻧـﯿ‪ ‬ﮐ‪ ‬ﺑﺘـﻮاﻧﯽ دەردی ﺑﺮﯾﻨـﺪارەﮐﺎﻧﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ دەرﻣـﺎن ﺑﮑـﻪی‪ ،‬ﺑـﯚﯾ‪ ‬دەﺑـ‪ ‬ﺑـﯚ‬ ‫دهرﻣﺎن ﮐﺮدن و ﭼﺎرهﺳﻪرﯾﯽ ﻧ‪‬ﺧﯚﺷ‪‬ﮐﺎن ﺑ‪‬رەو ورﻣ‪ ‬ﯾﺎ ﺗﺎران راﮔﻮ‪‬ﺰر‪‬ﻦ و ﺋ‪‬وەش زۆر ﺳ‪‬ﺧﺖ و ﺗﺎﻗ‪‬ت ﭘ‪‬وﮐ‪‬ﻨ‪ .‬ﻧﺎوﺑﺮاو ھﻪروهھﺎ ده‪ ‬ﮐﻪ ﺳ‪‬ردەﺷﺖ ﻟ‪ ‬ﺑﻮاری ﺋﺎوەداﻧﯽ و‬ ‫ﭘ‪‬اﮔ‪‬ﯾﺸﺘﻨﻪوه ﮐ‪‬ﺸ‪‬ی زۆری ھ‪‬ﯾ‪ ‬و ﺑ‪ ‬ﺷ‪‬ﻮەی ﭘ‪‬ﻮﯾﺴﺖ ﺑ‪‬رﭘﺮﺳﺎن ﻧ‪‬ﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە ژﯾﻨﮕ‪‬ﯾ‪‬ﮐﯽ ﺧﺎو‪‬ﻦ ﺑﯚ ﺑ‪‬رﮐ‪‬وﺗﻮاﻧﯽ ﭼ‪‬ﮐﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ داﺑﯿﻦ ﺑﮑ‪‬ن و زۆر ﮔﺮﻓﺘﯽ دﯾﮑ‪ ‬ﮐ‪‬‬

‫‪19‬‬

‫ﻟ‪ ‬ﯾﺎدی ﺳﺎ‪‬ۆژی ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﺎراﻧﯽ ﺳ‪‬ردەﺷﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﺮاﯾﻢ ز‪‬ﻮەﯾﯽ‬ ‫ﻣ‪‬ﮋووی ﻛﻮرد ھ‪‬وراز و ﻧﺸ‪‬ﻮ و ﺷﻜﺎن و ھ‪‬ﺳﺘﺎﻧ‪‬وە و ﻛﺎرەﺳﺎﺗﯽ زۆر ﺟ‪‬رﮔﺒ‪‬ی ﺑ‪ ‬ﺧﯚﯾ‪‬وە دﯾﺘﻮە‪ .‬ﺋ‪‬م ﮔ‪‬ﻟ‪ ‬ﻟ‪ ‬ھ‪‬ر دەرﻓ‪‬ﺗ‪‬ﻚ ﺑﯚ ﮔ‪‬ﯾﺸﺘﻦ ﺑ‪ ‬ﺋﺎﻣﺎﻧﺠ‪ ‬ﻟ‪‬ﻣ‪‬ﮋﯾﻨ‪‬ﻛـﺎﻧﯽ ﺧـﯚی ﺑ‪‬‬ ‫ﮔﻮ‪‬ﺮەی ھ‪‬ﻟﻮﻣ‪‬رﺟﯽ ﻣ‪‬ﻛﺎﻧﯽ و زەﻣﺎﻧﯽ ھﺎﺗﯚﺗ‪ ‬ﻣ‪‬ﯾﺪان و ﺗ‪‬ﻜﯚﺷﺎوە ﻟ‪ ‬ﻣﺎﻓ‪ ‬ﺳﺮووﺷﺘﯽ و ﻧ‪‬ﺗ‪‬وەﯾﯽ ﯾ‪‬ﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﺑ‪‬ھﺮەﻣ‪‬ﻧﺪ ﺑ‪. ‬‬ ‫ھ‪‬ر ﭼ‪‬ﻧﺪ ﻛﻮرد ﻗ‪‬ت ﺗ‪‬ﻣﺎﻋﯽ ﻟ‪ ‬ﺧﺎﻛﯽ ﻛ‪‬س ﻧ‪‬ﻛﺮدوە و ﻧ‪‬ﯾﻮﯾﺴـﺘﻮە ﻛ‪ ‬ﻣـﺎﻓﯽ ھـﯿﭻ ﺗـﺎك و ﻧ‪‬ﺗ‪‬وﯾ‪‬ك ﭘ‪‬ﺸـ‪‬ﻞ ﺑﻜـﺎ ﺑ‪‬م ﻓ‪‬رﻣﺎﻧ‪‬ەواﯾـﺎﻧﯽ زاڵڵ‬ ‫ﺑ‪ ‬ﺳ‪‬ر ﻛﻮردﺳﺘﺎن‪ ،‬ﻟ‪‬ﺑﺮی ﺋ‪‬وەی ر‪‬ﮕﺎﯾ‪‬ﻛﯽ ﻣ‪‬ﻧﺘﻖ و ﻟﯚژﯾﻚ ﺑﮕﺮﻧ‪‬ﺑ‪‬ر رﯾﮕﺎی زەﺑﺮووزەﻧﮓ وﺳ‪‬رﻛﻮت وﻛﻮﺷﺘﺎر و ﺗﻮاﻧ‪‬وەی ﺋ‪‬م ﮔ‪‬ﻟ‪‬ﯾﺎن ﻛﺮدۆﺗ‪‬‬ ‫ﺑ‪‬رﻧﺎﻣ‪‬ی ﻛﺎری ﺧﯚﯾﺎن‪.‬‬ ‫ﺑ‪‬‬ ‫ﻟ‪ ‬ﺟ‪‬رﯾﺎﻧﯽ ﺷ‪‬ڕی ﻛﻮﻧ‪‬ﭘ‪‬رﺳﺘﺎﻧ‪ ‬و ﻛﺎوﻟﻜﺎراﻧ‪‬ی ﻧ‪‬ﻮان ﺋ‪‬ﺮان و ﻋ‪‬ﺮاق دا‪ ،‬ﺑ‪‬ﺷـ‪‬ﻚ ﻟ‪‬و ﺧـﺎﻛ‪ ‬ﻟ‪ ‬ھ‪‬ر دوو ﺑ‪‬ﺷـ‪‬ﻛ‪‬ی )رۆژھ‪‬ت وﺑﺎﺷـﻮور( ‪‬‬ ‫ﺋ‪‬ﻧﻘ‪‬ﺳـــﺖ ﻛـــﺮا ﺑ‪ ‬ﻣ‪‬ﯾـــﺪاﻧﯽ ﺗ‪‬راﺗ‪‬ﻨـــﯽ ھ‪‬ـــﺰە ﺳـــ‪‬رﻛﻮوﺗﻜﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺋ‪‬و دوو ر‪‬ـــﮋ‪‬ﻤ‪ ‬و ﻟ‪ ‬ھ‪‬رﻛـــﺎم ﻟ‪‬و ﭘﺎرﭼـــﺎﻧ‪ ‬ﻛﻮردەﻛـــﺎن زۆرﺗـــﺮﯾﻦ زەرەر و‬ ‫ﺗ‪‬ﻟ‪‬ﻓﺎﺗﯿﺎن ﺑ‪‬رﻛ‪‬وﺗﻮە ﻛ‪ ‬دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑ‪ ‬ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷـﺎری ﺳ‪‬ردەﺷـﺖ ﻟ‪7 ‬ی ﭘﻮوﺷـﭙ‪‬ڕی ‪1366‬ﻟ‪ ‬ﻻﯾ‪‬ن ﻓـ‪‬ۆﻛ‪ ‬ﺷـ‪‬ڕﻛ‪‬رەﻛﺎﻧﯽ ر‪‬ﮋ‪‬ﻤـﯽ ﻋ‪‬ـﺮاﻗ‪‬وە ﺑﻜ‪‬ﯾـﻦ ﻛ‪ ‬ﻟ‪‬‬ ‫ﻛﯚﻣ‪‬ﻜﻮوژﯾﯿ‪ ‬دا‪ ،‬ﺳ‪‬دان ﻛ‪‬س ﻟ‪ ‬ﺧ‪‬ﻜﯽ ﺋ‪‬م ﺷﺎرە ﺑ‪ ‬دﯾﻔﺎﻋ‪ ‬ﺷ‪‬ھﯿﺪ وھ‪‬زاران ﺑﺮﯾﻨﺪاری ﻟ‪ ‬ﻛ‪‬وﺗ‪‬وە ‪.‬‬ ‫ھ‪‬ر ﭼ‪‬ﻧﺪ ﺳ‪‬ردەﺷﺖ ﯾ‪‬ﻛ‪‬م ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ دەﺳﺘﯽ ﭼ‪‬ﻛﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ دوژﻣﻨﺎﻧﯽ ﺳﻮ‪‬ﻨﺪﺧﻮاردووی ﻛﻮردە‪ ،‬ﺑ‪‬م دەﻟ‪‬ﯽ ﻗ‪‬دەری ﻛﻮردە ﻛ‪ ‬ﺑ‪ ‬در‪‬ﮋاﯾﯽ ﻣ‪‬ﮋووی ﭘ‪‬اوﭘ‪ ‬ﻟ‪ ‬ﺧ‪‬ﺑـﺎت و ﺧـﻮ‪‬ﻦ‬ ‫و ﻛــﯚ‪‬ﻨ‪‬دان و ﻓﯿــﺪاﻛﺎری و وەر‪‬ﺨﺴــﺘﻨﯽ ﺟــﻮو‪‬ﻧ‪‬وەی رزﮔــﺎرﯾﺨﻮازاﻧ‪ ،‬ھــﺎواری ﺣ‪‬ﻗﺨــﻮازاﻧ‪‬ﻛ‪‬ی ﭘ‪‬ﻧــﮓ ﺑﺨــﻮاﺗ‪‬وە وﺑ‪ ‬ﮔــﻮ‪‬ﯽ ﺑﯿــﺮوڕای ﮔﺸــﺘﯿﯽ و ﺑ‪ ‬ﺗــﺎﯾﺒ‪‬ت ﺋــﺎزادﯾﺨﻮازان و‬ ‫ﻛﯚڕوﻛﯚﻣ‪‬ﯽ داﻛﯚﻛﯿﻜﺎر ﻟ‪ ‬ﻣﺎﻓ‪‬ﻛﺎﻧﯽ ﻣﺮۆڤ وﻣﺮۆﭬﺎﯾ‪‬ﺗﯽ ﻧ‪‬ﮔﺎ ‪.‬‬ ‫ﺋ‪‬ﮔ‪‬رﭼﯽ ﺋ‪‬ﺮان و ﻋ‪‬ﺮاق ﺑ‪ ‬در‪‬ﮋاﯾﯽ ﭼ‪‬ﻧﺪ دەﯾ‪ ‬دوژﻣﻨﯽ ﻗ‪‬ﺳﺘ‪‬ﺳ‪‬ری ﯾ‪‬ﻛﺘﺮ ﺑﻮون و ﻟ‪ ‬ﺷ‪‬ر‪‬ﻜﯽ ﻣﺎن و ﻧ‪‬ﻣﺎن دا‪ ،‬دەﺳﺖ و ﭘ‪‬ﻧﺠ‪‬ﯾﺎن ﻟ‪‬ﻚ دەدا‪ ،‬ﺑ‪‬م ﺧـﻮدی ﺋ‪‬ـﺮان ﺑ‪ ‬ھـﯚی‬ ‫ﻛﯚﻣ‪‬ﻟ‪‬ــﻚ ﺗ‪‬ﺒﯿﻨــﯽ ﻟ‪ ‬ﺳــ‪‬ر ﺋ‪‬م ﺷــﺎرە ﻛــﻮردە‪ ،‬ﻟ‪ ‬ﺋﺎﺳــﺖ ﻗــﻮو‪‬ﯾﯽ ﻛــﺎرە ﺳــﺎﺗ‪‬ﻛ‪‬وە دژﻛﺮدەوەﯾ‪‬ﻛــﯽ وای ﻟ‪ ‬ﺧــﯚ ﻧﯿﺸــﺎن ﻧ‪‬دا و ھ‪‬ر ﻟ‪‬و ﭘ‪‬ﻮەﻧــﺪی ﯾ‪‬دا ﻧ‪‬ﺗ‪‬ﻧﯿــﺎ ﻧ‪‬ﯾﻮﯾﺴـــﺖ‬ ‫رەھ‪‬ﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﻟ‪ ‬ﺋﺎﺳﺘ‪‬ﻜﯽ ﻧﺎوﭼ‪‬ﯾﯽ و ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ دا‪،‬ﺑ‪‬و ﺑﻜﺮ‪‬ﺘ‪‬وە ﺑﮕﺮە ﻟ‪ ‬ﺑ‪‬راﻣﺒ‪‬ر ﺑ‪‬رﻛ‪‬وﺗﻮوەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯚﻣﺒﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺋ‪‬م ﺷﺎرە وەك ﭘ‪‬ﻮﯾﺴﺖ ﺋ‪‬رﻛﯽ ﺧﯚی ﺑ‪ ‬ﺟ‪ ‬ﻧ‪‬ﮔ‪‬ﯾﺎﻧﺪ ‪.‬‬ ‫ﻟ‪ ‬واﻧ‪‬ﯾ‪ ‬ﺑﯚ زۆر ﻛ‪‬س وﻻﯾ‪‬ن ﺋ‪‬و ﭘﺮﺳﯿﺎرە ﺑ‪‬ﺘ‪ ‬ﮔﯚڕێ ﻛ‪ ‬ﺑﯚ ﻋ‪‬ﺮاق ﯾ‪‬ﻛ‪‬م ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺑﯚﻣﺒﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺧﯚی ﺋﺎراﺳﺘ‪‬ی ﺷﺎری ﺳ‪‬ردەﺷﺖ ﻛﺮد‪،‬ﻟ‪ ‬و‪‬م دا دەﺑ‪ ‬ﺑﻠـ‪‬ﻢ ﻛ‪ ‬ھ‪‬ﻨـﺪ‪‬ﻚ‬ ‫ﻓﺎﻛﺘ‪‬ر وەك ﻣ‪‬ﮋووﯾﯽ و ﺟﯚﻏﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ﻟ‪‬و ﻛﺮدەوەﯾ‪ ‬ﻛﯚﻣ‪‬ﻜﻮوژی ﯾ‪ ‬دا ﻛﺎرﯾﮕ‪‬رﺑﻮون ‪.‬‬ ‫ﺳ‪‬ردەﺷـﺖ و دەورووﺑ‪‬رەﻛ‪‬ی ﺑ‪ ‬ﮔـﻮ‪‬ﺮەی ھ‪‬ـﻜ‪‬وﺗ‪‬ی ﺟﯚﻏﺮاﻓﯿــﺎﯾﯽ و ﻣ‪‬ﮋووﯾـﯽ ﯾ‪‬وە ﻟ‪ ‬زۆرﺑ‪‬ی ﺟـﻮو‪‬ﻧ‪‬وە و راﭘ‪‬رﯾﻨ‪‬ﻛـﺎﻧﯽ رۆژھ‪‬ﺗــﯽ ﻛﻮردﺳـﺘﺎن و ﺗـﺎ رادەﯾ‪‬ﻛـﯿﺶ ﺑﺎﺷــﻮوری‬ ‫ﻛﻮردﺳﺘﺎن دا‪ ،‬رۆﻟﯽ ﭘﯚزوﺗﯿﭫ و ﺑﺎﺷﯽ ﮔ‪‬ﺮاوە و ھ‪‬ﻣﯿﺸ‪ ‬ﻣ‪‬ﻛﻮی ﺑ‪‬رﺧﯚدان و ﺧﯚراﮔﺮی و ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪان و ر‪‬ﻜﺨﺴﺘﻨﯽ ﺷﺎﻧ‪‬ی ﺑ‪‬رﺑ‪‬رەﻛﺎﻧﯽ ﺑ‪ ‬دژی دوژﻣﻨﺎﻧﯽ ﻛـﻮرد ﺑـﻮوە ﻛ‪ ‬دەﻛـﺮێ‬ ‫ﺋﺎﻣﺎژە ﺑ‪ ‬ﺷﯚرﺷﯽ ﺷ‪‬ﺦ ﻋﻮﺑ‪‬ﯾﺪﯾ‪ ‬ﻧ‪‬ھﺮی)ﭘ‪‬ﻧﺎ داﻧﯽ ھ‪‬ﻣﺰاﻏﺎی ﻣ‪‬ﻧﮕﻮڕ(‪ ،‬داﻣ‪‬زراﻧـﯽ ﻛﯚﻣـﺎری ﻛﻮردﺳـﺘﺎن‪ ،‬راﭘ‪‬رﯾﻨـﯽ ﻣ‪‬ﻻ ﺧ‪‬ﻟﯿﻠـﯽ ﮔـﯚڕەﻣ‪‬ر‪ ،‬ﺟـﻮو‪‬ﻧ‪‬وەی ﭼ‪‬ﻛـﺪاری ﺳـﺎﻟ‪‬ﻛﺎﻧﯽ‬ ‫‪1346 - 67‬و ھ‪‬ر وەھﺎ ﺟﻮو‪‬ﻧ‪‬وە و ﺷﯚرﺷ‪‬ﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜ‪‬ﯾﻦ ‪.‬‬ ‫ھ‪‬ر ﻟ‪‬و راﺑﯿــﺘ‪‬ﯾ‪ ‬دا‪ ،‬ﻧــﺎﻛﺮی رۆل وﻧ‪‬ﺧﺸــﯽ ﺋ‪‬م ﺷــﺎرە ﻟ‪ ‬ﭘــﺎش ھــﺎﺗﻨ‪ ‬ﺳــ‪‬ر ﻛــﺎری ﻛﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ دا ﻧﺎدﯾــﺪە ﺑﮕــﺮﯾﻦ ﻛ‪ ‬ﺗــﺎ ﭼ‪‬ﻧــﺪ ﻟ‪ ‬ﺑــﻮاری دﯾﻔــﺎﻋﯽ و ﺑ‪‬رﺑ‪‬رەﻛــﺎﻧﯽ و‬ ‫ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ھ‪‬ﻨــﺪ‪‬ﻚ ﻧــﺎوﭼ‪‬ی ﺋــﺎزادﻛﺮاوی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دا ﭘــ‪‬ﺶ ﻗ‪‬دەم ﺑــﻮوە وزەرﺑ‪‬ی ﮔﻮرﭼــﻮوﺑﺮی ﻟ‪ ‬ﭘ‪‬ﻻﻣــﺎردەران وەﺷــﺎﻧﺪوە و ﻟ‪ ‬ﻻﯾ‪‬ﻛــﯽ دﯾــﻜ‪‬ش ﺑ‪‬ﺷــ‪‬ﻚ ﻟ‪‬و ﺧ‪‬ﻟــﻜ‪ ‬ﻟ‪‬‬ ‫ر‪‬ﮋﯾﻤ‪‬ﻛﺎﻧﯽ ﭘ‪‬ﺸﻮو و ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ دا ﺑ‪ ‬ﺟﯚر‪‬ﻚ ﻛ‪ ‬ﺑﯚﯾﺎن ﻟﻮاﺑ‪ ‬ﻟ‪ ‬ﺷﯚرش و ﺟﻮو‪‬ﻧ‪‬وەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن دا ﻟ‪ ‬ﺑﻮاری ﺗ‪‬دارووﻛﺎﺗﯽ و ﭘ‪‬ﺮﺳﯚﻧ‪‬ﻠﯽ ﯾ‪‬وە ﺑ‪‬ﺷﺪاری ﯾﺎن ﻛﺮدوە‪.‬‬ ‫ﺋ‪‬م ﻛﯚﻣ‪‬ﻟ‪ ‬ﻓﺎﻛﺘ‪‬راﻧ‪ ‬ﺑﻮون ﻛ‪ ‬ر‪‬ﮋﯾﻤﯽ درەﻧﺪەی ﻋ‪‬ﺮاﻗﯽ وادار ﻛﺮد ﻛ‪ ‬ﺑ‪ ‬ﭼ‪‬ﻛﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ھ‪‬ﺮش ﺑﻜﺎﺗ‪ ‬ﺳ‪‬ری وﺷﺎرەﻛ‪ ‬ﺷ‪‬ﻟﯽ ﺧﻮ‪‬ﻦ وﻓﺮﻣ‪‬ﺴﻚ ﺑﻜﺎ ‪.‬‬ ‫دەﺑﺎ ﻟ‪ ‬ﯾﺎدی ﺳﺎﻟﺮۆژی ﯾ‪‬ﻛ‪‬م ﺷﺎری ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ دەﺳﺘﯽ ﭼ‪‬ﻛﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ دا‪،‬ﺋ‪‬م ﯾﺎدە ﺗﺎﻟ‪ ‬ﺑﻜ‪‬ﯾﻨ‪ ‬ﺋﯿـﺮادەو ھﺎﻧـﺪەر‪‬ﻚ ﺗـﺎ ﭘـ‪‬ﻜ‪‬وە ﻟ‪ ‬ﺷـﺎدی وﺷـﺎﯾﯽ وﻓﺮﻣ‪‬ﺴـﻚ وﺷـﯿﻨﯽ ﯾ‪‬ﻛﺘـﺮ دا‪،‬‬ ‫ﺧ‪‬ﻣﺨﯚر و ھﺎودەردی ﯾ‪‬ﻛﺘﺮ ﺑﯿﻦ و ﺑ‪ ‬وەﻻﻧﺎن و ﺑ‪ ‬ھ‪‬ﻨﺪ ﻧ‪‬ﮔﺮﺗﻨﯽ ﺣ‪‬ز وﺋـﺎوات وﺑ‪‬رژەوەﻧـﺪﯾﯿ‪ ‬ﺗـﺎﻛﯽ وﮔﺮووﭘـﯽ وﺣﯿﺰﺑـﯽ ﯾ‪‬ﻛـﺎن ﺗـﯚوی ھﯿـﻮا وﺑـﺮوا ﺑ‪‬ﺧﯚﺑـﻮون و رەﭼـﺎوﻛﺮدﻧﯽ‬ ‫ﺑ‪‬رژەوەﻧﺪﯾﯿ‪ ‬ﮔﺸﺘﯽ وﻧ‪‬ﺗ‪‬وەﯾﯿﯿ‪‬ﻛﺎن ﺑﻜ‪‬ﯾﻨ‪ ‬ر‪‬ﺒﺎزی ﻧ‪‬ﮔﯚری ﺧﯚﻣﺎن و ﺑ‪ ‬ﯾ‪‬ك وﺗﺎری و ﯾ‪‬ك ھ‪‬ﻮ‪‬ﺴﺘﯽ‪ ،‬ﺋ‪‬رﻛﯽ ﭘﯿﺮۆزی ﻧ‪‬ﺗ‪‬وەﯾﯽ ﻣﺎن ﻟ‪ ‬ﺋﺎﺳـﺖ ﺧـﺎك وﻧﯿﺸـﺘﻤﺎن دا ﺑ‪ ‬ﺟـ‪‬‬ ‫ﺑﮕ‪‬ﯾ‪‬ﻧﯿﻦ و ﻟ‪‬وە زﯾﺎﺗﺮ ﺧ‪‬ﻟﻜ‪‬ﻛ‪‬ﻣﺎن ﻟ‪ ‬ﭼﺎوەرواﻧﯽ دا‪ ،‬راﻧ‪‬ﮔﺮﯾﻦ ‪.‬‬ ‫ﺳ‪‬رﭼﺎوە ‪ :‬ﻣﺎ‪‬ﭙ‪‬ری ﮔﯿﺎرەﻧﮓ ‪ /‬ڕ‪‬ﮑ‪‬وﺗﯽ ‪26 :‬ی ﺟﯚﻧﯽ ‪2012‬‬

‫‪18‬‬

‫ﻧ‪‬ﻮﺧــﯚ و ﺑﺮاﮐــﻮژی وەک ﭘﯿﺸــ‪‬ی ﮐــﻮرداﻧﯽ ﻟــ‪ ‬ھــﺎﺗﻮوە‪ .‬ﻟــ‪ ‬ﺟﺎر‪‬ــﮏ ﻟ‪ ‬ﺟــﺎران ﮔﺮ‪‬ﺒ‪‬ﺳــﺘ‪‬ﮑﯽ ﻧ‪‬ﺗ‪‬وەﯾــﯽ ﮐــﻮرداﻧ‪ ‬ﻟ‪ ‬دژی داﮔﯿﺮﮐ‪‬راﻧــﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ﻣــﯚر ﻧ‪‬ﮐــﺮاوە‪ .‬ھ‪‬ر ﺣﯿــﺰب و‬ ‫ر‪‬ﮑﺨﺮاو‪‬ﮏ ﻟ‪ ‬ﮔﯚڕی ﺑ‪‬رﻧﺎﻣ‪ ‬و ﺳﯚزی ﺧﯚی ﺧ‪‬ﺑﺎت و ﺧﻮ و ﺧﺪەی دﯾﺎری دەﮐﺎ‪ .‬ھ‪‬ر ﮐ‪‬ﺳﯿﺶ دەزاﻧ‪ ‬ﺑﺮﯾﻨ‪‬ﮐﺎن ﻟ‪ ‬ﯾ‪‬ک ﺟ‪‬ﺳﺘ‪‬ن و دەﻧﮓ و دﯾﻤ‪‬ﻧ‪‬ﮐـﺎن ﺷـ‪‬ﻧﮕﺎ‪‬ﻦ‪ .‬ﮐﻮردﺳـﺘﺎن و‬ ‫ﮐﻮرد‪ ،‬ﭼﺎرەﻧﻮوس و ﭼﻮارﭼ‪‬ـﻮەی ﻣﺎﻓ‪‬ﮐـﺎﻧﯽ ﻟ‪‬ـﮏ ﺟﯿـﺎ ﻧـﺎﮐﺮ‪‬ﻨ‪‬وە‪ .‬ﺷـ‪‬ڕی ﭼﺎ‪‬ـﺪران و ﺋﺎﮐﺎﻣ‪‬ﮐـﺎﻧﯽ ﺧ‪‬ﻧﺠ‪‬ر‪‬ﮑـﯽ ژاراوی ﺑـﻮون ﻟ‪ ‬ھ‪‬ﯾﮑ‪‬ﻟـﯽ ﮐـﻮرد دران‪ .‬ﺋ‪‬و ﺑـﺮﯾﻨ‪ ‬ﻗـﻮ‪ ‬ھ‪‬ﺗـﺎ‬ ‫ﺋ‪‬ﺴﺘﺎش ﺳﺎڕ‪‬ﮋ ﻧ‪‬ﺑﻮوە‪ .‬ﺗﯿﺮاوەﯾ‪ ‬و ھ‪‬ر ھ‪‬ﺪەداﺗ‪‬وە‪ .‬ﭘ‪‬ﯾﻤﺎﻧﯽ ﻟﯚزان و ﺋ‪‬ﻟﺠ‪‬زاﯾﯿﺮﯾﺶ دەﺳﺘ‪ ‬ﺑﺮای دڕﻧﺪەی ﺋ‪‬و ﺑ‪ ‬ﺑ‪‬ﺧﺘﯿﯿ‪‬ن‪.‬‬ ‫ﺷ‪‬ﺨﯽ ﺷ‪‬ﻣﺰﯾﻨﺎن‪ ،‬ﺷ‪‬ﺨﯽ د‪‬ﺮﺳﯿﻢ‪ ،‬ﺷ‪‬ﺨﯽ ﺑ‪‬ردە ﻗﺎرەﻣﺎن‪ ،‬ﻗﺎزی و ﺳﻤﮑﯚی رۆژھ‪‬ﺗﯽ ﮐﻮردان‪ ،‬ﻣﯿﺮی ﺑﺎﺑﺎن‪ ،‬رەواﻧﺪز و ﺋ‪‬ڕدە‪‬ن ﭘ‪‬ﺸ‪‬ﻧﮓ و ر‪‬ﺒﻮاری ﯾ‪‬ک ر‪‬ﮕﺎ ﺑﻮون‪ .‬ﺧﺎﻧﯽ و‬ ‫ﺣﺎﺟﯽ‪ ،‬ھ‪‬ﻤﻦ و ﺟﮕ‪‬رﺧـﻮ‪‬ﻦ‪ ،‬ﻣ‪‬ﻻ و ﻓ‪‬ﻗـ‪ ،‬ﺑﺎﺑـﺎ ﺗـﺎھﯿﺮ و ھ‪‬ژار‪ ،‬ﻧـﺎ‪‬ﯽ و ﺑـ‪‬ﮑ‪‬س‪ ،‬ﻣ‪‬وﻟ‪‬وی و ﺷـﺎﻣﯽ ھﯚزاﻧﭭـﺎﻧﯽ ﯾ‪‬ک ﻧ‪‬ﺗ‪‬وە ﺑـﻮون و ﺑـﯚ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن دەﯾﺎﻧﻨﺎ‪‬ﻧـﺪ‪ .‬ﮐـﺎوەﯾﺲ‬ ‫ﺋﺎﻏﺎ‪ ،‬ﺗﺎھﯿﺮ ﺗﯚﻓﯿﻖ‪ ،‬ﻣﻮﺣ‪‬ﻣﻤ‪‬د ﺷ‪‬ﺨﯚ‪ ،‬ﺋ‪‬ﺳﻐ‪‬ری ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ و ﺷﺎﮐﯿﺮۆ ھﺎوﺧ‪‬م ﺑﻮون و ﻟﯚ ﮐﻮرد و ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﺳـﺘﺮان وﮔﯚراﻧﯿﯿـﺎن دەﭼـ‪‬ی‪ .‬ﺷـ‪‬ڕەﻓﺨﺎن‪ ،‬زەﮐـﯽ ﺑ‪‬گ‪ ،‬ﻣ‪‬ﺳـﺘﻮرەی‬ ‫ﺋ‪‬ڕدەﻻن و ﮔﯿﻮ ﻣﻮﮐﺮﯾﺎﻧﯽ دﯾﺮۆک و ﻣ‪‬ﮋووی ﮐﻮردﯾﺎن ﻧﻮوﺳﯿﻮە و ﺑ‪ ‬ﺷﺘ‪‬ق داﮔﯿﺮﮐ‪‬ری ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺎن ھ‪‬ﻨ‪‬ﮔﻮﺗﻮە‪ .‬ﭘﯿﺮە ﻣ‪‬ﺮدی ﭘﯿﺮی دەﺳﺘﯽ ﮐﻮردان ﻟ‪ ‬ﺳـﻮ‪‬ﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﺑـﻮو ﺑ‪‬‬ ‫ﻣﺮﯾﺪی ﻧ‪‬ورۆز و ﻣﺎﻣ‪‬ﯾﺎرە‪ .‬زەﮐﯿ‪ ‬ﺋﺎ‪‬ﮑﺎﻧﯿﺶ ھ‪‬ر ﺑﯚ ﺋﺎخ و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن ﺋﺎﮔﺮی ﻧ‪‬ورۆزی ﻟ‪ ‬ﺧﯚی ﺑ‪‬ردا‪.‬‬ ‫ﺳﻮوﺗ‪‬ﻣ‪‬ﻧﯽ ﮐ‪‬ﯽ ﺋﺎﮔﺮی ﺧ‪‬ﺑﺎت ﻟ‪ ‬ﻧ‪‬ﻮ ﮐﯚﻣ‪‬ﯽ ﮐﻮردەواری وەﺧ‪ ‬دەﮐﺮێ و ﮔ‪‬ی ﺋﺎﮔﺮەﮐ‪‬ش ھ‪‬ر ﭼـ‪ ‬و ﭼـﺎوی ﺧﯚﻣـﺎن دەﺳـﻮﺗ‪‬ﻨ‪ .‬ژﯾﻠ‪‬ﻣـﯚ ﺋـ‪‬ﻤ‪‬ﯾﻦ و ژان ﺋـ‪‬ﻤ‪ ‬دەﯾﭽ‪‬ـﮋﯾﻦ‪ .‬ﮐـﻮرد‬ ‫زﮔﯽ دەﺳﻮﺗ‪ ‬ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﮐﺎول دەﺑ‪‬؛ ﺑﺎرەﻗ‪ ‬و ﺋﺎﻓ‪‬رﯾﻨﯿﺶ ﻟ‪ ‬ﻧ‪‬ﻮﭼﺎواﻧﯽ ﺋ‪‬ﻤ‪ ‬ﻧﺎﻧﻮوﺳﺮێ!!! ﺋ‪‬ﻤ‪ ‬ﮔﯿﺎﻧ‪‬ﮑﯽ ﯾ‪‬ک ﺟ‪‬ﺳـﺘ‪‬ی ﮐـﻮن ﮐـﻮن و زاﻣـﺪارﯾﻦ‪ .‬ﺳـ‪‬دان ﺳـﺎ‪ ‬ﺷـﻮاﻧﮑﺎرە و‬ ‫ﺳ‪‬ﭘﺎﻧﯽ داﮔﯿﮑ‪‬راﻧﯿﻦ‪ .‬ﺑ‪ ‬ﻓﯿﺘﻮ و ﺑﺎﻟﯚرەی ﺋ‪‬وان دژی ﯾ‪‬ﮐﺘﺮ ﺷ‪‬ڕ دەﮐ‪‬ﯾﻦ‪ .‬ﺑ‪ ‬دەھﯚڵ و زوڕﻧﺎی ﺋ‪‬وان ھ‪‬ﺪەﭘ‪‬ڕﯾﻦ و ﯾ‪‬ﮐﮕﺮﺗﻮو ﻧﺎﺑﯿﻦ‪ .‬ﻧﺎزاﻧﻢ ھﯚرە و ﺳﯿﺎﭼ‪‬ﻣﺎﻧ‪‬ی ھ‪‬وراﻣـﺎن‪،‬‬ ‫ﻻوک و ﺣ‪‬ﯾﺮاﻧﯽ دەﺷﺘﯽ ھ‪‬وﻟ‪‬ﺮ‪،‬‬ ‫ﮔ‪‬ﻟﯚ و ﺳﻮارۆی ﺳﺎﺑ‪‬خ‪ ،‬ﻟﯚری ﻟﯚری ﺋﺎﻣ‪‬د و ﻻﯾ‪ ‬ﻻﯾ‪‬ی ﻗﺎﻣﯿﺸﻠﯽ‪ ،‬ﺳﯚز و ﻻواﻧﺪﻧ‪‬وەی داﯾ‪ ‬ﺑ‪‬ھـ‪ ‬و داﯾ‪ ‬ﺳـ‪‬ﺘ‪‬ﻧ‪ ‬ﯾـﺎن داﯾﮑـﺎﻧﯽ ﺟ‪‬رگ ﺳـﻮوﺗﺎوی دﯾـﮑ‪‬ی ﻧﯿﺸـﺘﻤﺎن؛ ﺑـﯚ ﮐـﺎم‬ ‫ﺑ‪‬ﺷ‪‬ی ﮐﻮردﺳﺘﺎن‪ ،‬ﺑﯚ ﮐﺎم ﺑﺮﯾﻦ‪،‬ﺑﯚ ﮐﺎم ﮐﺎرەﺳﺎت و ﻧﺴﮑﯚ ﺑ‪‬ـﮋم و ھ‪‬ـﮋم‪ .‬ﮔ‪‬رﭼـﯽ ھ‪‬ﻣـﻮو ﺑﺮﯾﻨ‪‬ـﮏ ﺋـ‪‬ﺶ و ﺳـ‪‬ردەﻣﯽ ﺗـﺎﯾﺒ‪‬ت ﺑ‪‬ﺧـﯚی ھ‪‬ﯾ‪‬؛ ﺑ‪‬م داخ و ﺧ‪‬ﻣـﯽ ﻗ‪‬ی دم‬ ‫دم‪ ،‬ﻗﺎﻧﮓ دان و ﺧﯚ ﺑ‪‬ﭼﯚم داداﻧﯽ د‪‬ﺮﺳﯿﻢ‪ ،‬ﺳ‪‬ﺪارەی ﭼﻮار ﭼﺮا‪ ،‬ﺳﻮوﺗﺎﻧﯽ ﺳﯿﻨ‪‬ﻣﺎی ﺋﺎﻣﻮد‪ ،‬ﻧ‪‬ورۆزی ﺑ‪‬ﺧﻮ‪‬ﻦ ﺷ‪‬ﯽ ﺳﻨ‪ ‬و ﻗﺎﻣﯿﺸﻠﯽ‪ ،‬ﺋ‪‬ﻧﻔﺎل و ھ‪‬ﺑﺠ‪ ،‬رەوی ﺑ‪ ‬ﮐـﯚﻣ‪‬ڵ‬ ‫و ﺷﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺷﺎرەﮐ‪‬م ﺳ‪‬ردەﺷﺖ ﺑ‪ ‬رزﮔﺎری ﮔﺸﺖ ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﺳ‪‬رﺑ‪‬ﺧﯚﯾﯽ ﮐﻮرد ﻧ‪‬ﺑ‪ ‬ﺗﯚ‪‬ﯾﺎن ﻧﺎﮐﺮ‪‬ﺘ‪‬وە‪.‬‬ ‫وەک ﭼﯚن ﺋﺎوارە و ﺋﺎرام‪ ،‬ﻋ‪‬ﮔﯿﺪ و ھﺎڕون‪ ،‬ﻣ‪‬ز‪‬ﻮم دوﻏﺎن‪ ،‬ﻣ‪‬ﻻ ﻋ‪‬ﻟﯽ‪ ،‬ﺷﯿﺮﯾﻦ و ﻟ‪‬ﯾﻼ ﻗﺎﺳﻢ‪ ،‬ﻓ‪‬رزاد و ﺷ‪‬ھﯿﺪاﻧﯽ ﺗﺮی ر‪‬ﯽ رزﮔﺎری ﮐﻮرد و ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﺟ‪‬ـﯽ ر‪‬ـﺰ و و‪‬ـﺮدی‬ ‫ﺳ‪‬ر زاراﻧﻦ؛ ھ‪‬رواش ﺑﺮﯾﻨ‪‬ﮐﺎن ﻟ‪ ‬رۆژی ﺧﯚﯾﺎن دا دەﮐﻮﻟ‪‬ﻨ‪‬وە و داوای ﺗﯚ‪ ‬و ﺑ‪‬ردەواﻣﯽ ﺑ‪‬رﺧﯚدان دەﮐ‪‬ن‪.‬‬ ‫ﺳ‪‬ردەﺷﺖ ﻟ‪ ‬ﺳـﯚﻧﮕ‪‬ی ﺷـ‪‬ڕی ﻧ‪‬ـﻮان دوو داﮔﯿـﺮﮐ‪‬ر دا ﺳـﻮوﺗﺎ و ﺷـﯿﻤﯿﺎﺑﺎران ﮐـﺮا‪ .‬ﺋ‪‬ﻣـ‪‬ۆ داﮔﯿـﺮﮐ‪‬ری ﺗـﻮرﮐﯿﺶ ﺑـﯚﺗ‪ ‬ﺳـ‪‬رﺑﺎر‪ .‬ﺳـ‪ ‬داﮔﯿـﺮﮐ‪‬ر ﭘـ‪‬ﮑ‪‬وە و ﺑ‪‬ﺟﯿـﺎش رق ﺑ‪ ‬ﺷـﺎر و‬ ‫دەﭬ‪‬ری ﺳ‪‬ردەﺷﺖ دەڕ‪‬ﮋن‪ .‬ﺑﯚ؟؟؟ ﭘ‪‬ﺳ‪‬ﮑ‪ ‬و ﺑ‪ ‬و‪‬ﻣ‪ .‬ﯾﺎن و‪‬م داﻧ‪‬وەی ﺋﺎﺳﺘ‪‬م و دژوارە‪ .‬ﺋ‪‬وەﻧﺪە دەزاﻧﻢ ﺋ‪‬م ﻣ‪‬ﺒ‪‬ﻧﺪە ﻻﻧﮑ‪‬ی ﺷﯚڕﺷﯽ ﻣ‪‬زﻧﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎﻧ‪ .‬ﮔـﻮێ ﺑـﯚ ھ‪‬ﻣـﻮو‬ ‫دەﻧﮕ‪‬ﮑﯽ ﺧﯚش رادەﮔﺮێ‪ ،‬ﺋﺎﻣ‪‬ﺰ و ﺑﺎوەﺷﯽ ﺑﯚ ھ‪‬ﺰ و ر‪‬ﮑﺨﺮاوە ﮐﻮردﯾ‪‬ﮐﺎن ﺋﺎوا‪‬ﯾ‪ ‬و زۆر ﺟﺎرﯾﺶ ﺧﺎﻧ‪‬ﺧﻮ‪‬ﯽ ھ‪‬ﺰە دژﺑ‪‬رەﮐﺎﻧﯽ ﺳ‪‬را ﺳ‪‬ری ﺋ‪‬ﺮان و ﻋ‪‬ﺮاﻗﯿﺶ ﺑـﻮوە‪ .‬ﮐ‪‬ﻣـﻦ ﺋ‪‬و‬ ‫ھ‪‬ﺰاﻧ‪‬ی ﻟ‪ ‬رۆژی ﺗ‪‬ﻧﮕﺎﻧ‪ ‬و ﺋ‪‬ﻧﮕﻮﺳﺘ‪ ‬ﭼﺎو دا دەﺳﺖ و داو‪‬ﻨﯽ ﭼﯿﺎ و ﮐ‪‬ﻮە ﺳ‪‬رﺑ‪‬رزەﮐﺎﻧﯽ دەﭬ‪‬ری ﺳ‪‬ردەﺷﺖ ﻧ‪‬ﺑﻮوﺑﻦ‪ .‬ھ‪‬ر ﻻﯾ‪ ‬ﻻﯾ‪‬ی ﺗـﻮژەڵ و ﺧـ‪‬ی ﻧﺎوزەﻧـﮓ؛ ﭘ‪‬ﺸـﻤ‪‬رﮔ‪‬ی‬ ‫دو‪‬ﻨ‪‬ــﯽ ﮐــﺮدە ﺳــ‪‬رﮐﯚﻣﺎری ﺋ‪‬ﻣــ‪‬ۆ‪ .‬ﭘــ‪‬ﮕ‪‬ی ﺧ‪‬ﺑــﺎت و ﮐــﻮرداﯾ‪‬ﺗﯽ ﺳ‪‬ردەﺷــﺖ و دەﭬ‪‬ری ﮐــﺮدۆﺗ‪ ‬ﮔﻮ‪‬ــﮏ ھ‪‬ﻣــﻮو دڕک و دا‪‬ــﮏ ﻟ‪‬ــﯽ دەھــﺎ‪ ‬و ﺑــﯚﻧﯽ ﭘﯿﺴــﯽ ﮔــﺎزی ﺧ‪‬ردەل‬ ‫دەﯾﺸ‪‬ﻣﺰ‪‬ﻨ‪ ‬و ﺷ‪‬ھﯿﺪەﮐﺎﻧﯽ ﺑ‪ ‬ﺋﺎوی ژﯾﺎن دەﺷﯚر‪‬ﻦ ودەﺑﻨ‪ ‬ﺧﺪری زﯾﻨﺪووی ﺳ‪‬ردەم‪.‬‬

‫ﺳ‪‬رﭼﺎوە ‪ :‬ﻣﺎ‪‬ﭙ‪‬ری ﮔﯿﺎرەﻧﮓ ‪ /‬ڕ‪‬ﮑ‪‬وﺗﯽ ‪3 :‬ی ﺟﯚﻧﯽ ‪2010‬‬

‫‪17‬‬

‫ﺑﻪرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ر‪‬ﮋﯾﻤــﯽ ﺗــﺎران ﺑــﻪ ورﯾﺎﯾــﻪوه ﺷــﻪڕی ﺋ‪‬ــﺮان و ﻋ‪‬اﻗﯿــﺎن ﻛ‪‬ﺸــﺎﯾﻪ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن‪ .‬ﻟــﻪ ﺋﺎﻛــﺎﻣﯽ ﺋــﻪو ﺳﯿﺎﺳــﻪﺗﻪدا زهﺑﺮ‪‬ﻜــﯽ ﻗﻪرهﺑﻮوﻧــﻪﻛﺮاوهﯾﺎن ﻟــﻪ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن‪ ،‬ژﯾﻨﮕ ـﻪ و‬ ‫ﺧﻪ‪‬ﻜﻪﻛﻪی دا‪ .‬ﻟﻪ در‪‬ﮋهی ﺋﻪو ﺳﯿﺎﺳﻪﺗﻪدا ﺑﺰوﺗﻨﻪوهی ﻛﻮرداﻧﯽ رۆژھـﻪ‪‬ت ﻛﺮاﯾـﻪ ﻛـﺎ‪‬ی ﺑﺎزرﮔـﺎﻧﯽ ﻧ‪‬ـﻮان ﭘﺎرﺗـﻪ ﻛﻮردﯾﯿـﻪﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷـﻮور و ر‪‬ﮋﯾﻤـﯽ ﺗـﺎران‪ .‬ﻟـﻪﺑﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ﻛﻪﯾﺴـﯽ‬ ‫ﺳﻪردهﺷﺖ و دهرھﺎوﯾﺸﺘﻨﯽ ﺋﻪو ﻓﺎﯾﻠﻪ ﻟﻪ ﺑﺎزﻧﻪی ﺗﺎواﻧﻪﻛﺎﻧﯽ ﺳﻪراﻧﯽ ر‪‬ﮋﯾﻤﯽ ﺑﻪﻋﺲ‪ ،‬ﺑﯚ ﭘﻪردهﭘﯚﺷﻜﺮدﻧﯽ ﻣ‪‬ﮋووی رهﺷﯽ ﭘ‪‬ﻮهﻧﺪﯾﯿﻪﻛﺎن دهﮔﻪڕ‪‬ﺘﻪوه‪.‬‬ ‫ﺳ‪‬رﭼﺎوە ‪ :‬ﻣﺎ‪‬ﭙ‪‬ڕی ﮔﯿﺎرەﻧﮓ ‪ /‬ڕ‪‬ﮑ‪‬وﺗﯽ ‪28 :‬ی ﺟﻮوﻧﯽ ‪2013‬‬

‫ﺑﯚ ﺷﺎرەﮐ‪‬م ﺳ‪‬ردەﺷﺖ‬ ‫ﺳ‪‬ﻋﯿﺪ ﻣﺎﻣ‪‬ﻧﺪی‬ ‫ﺑﯚ دواﯾ‪ ‬دەﮔ‪‬ڕ‪‬ﻤ‪‬وە‪ ،‬ﺳ‪‬ﯾﺮی ﻣ‪‬ﮋوو دەﮐ‪‬م‪ .‬رووﭘ‪‬ﮐﺎﻧﯽ دﯾﺮۆک ھ‪‬ﺪەدەﻣ‪‬وە‪ .‬ﻣ‪‬ﮋوو ﭘ‪‬ڕﭘ‪‬ڕە و ﻣ‪‬ﮋی وەﺳﺘﯿﺎﯾ‪ .‬ھ‪‬رﭼﯽ ورد دەﺑﻤ‪‬وە و ﺑ‪‬ﻧﺎﺧﯽ دا رۆدەﭼـﻢ‪ ،‬زۆر ﺋﺎﺳـﺘ‪‬ﻣ‪‬‬ ‫ﺑ‪‬د‪‬ﯽ ﺧﯚم ﺑ‪ ‬ﺋﺎوات ﺑﮕ‪‬م‪.‬‬ ‫ک‬ ‫ﻣ‪‬ــﮋووش وەک ﺧ‪‬ﺑــﺎت و ﭘ‪‬ﺸــﻤ‪‬رﮔﺎﯾ‪‬ﺗﯽ ھ‪‬وراز و ﻧﺸــ‪‬ﻮی زۆری ھ‪‬ﯾ‪ .‬ﺑــﺎس ﻟ‪ ‬ﭼــﺎﮐ‪ ‬و ﺧــﺮاﭘ‪ ‬دەﮐــﺎت‪ ،‬ﺧ‪‬ــﺮ و ﺷــ‪‬ڕی داﺑ‪‬ش دەﮐــﺮێ‪ .‬وەک‬ ‫ﺣﯿﺰب ﺣﯿﺰﺑ‪‬ﻦ ﺷﺘ‪‬ﮏ ﻟ‪ ‬ﺑ‪‬رژەوەﻧﺪی ﺧﯚی دا ﻧ‪‬ﺑ‪‬؛ ﭘﺸﺘﮕﻮ‪‬ﯽ دەﺧﺎت و ﺋ‪‬ﻣ‪‬ۆ و ﺳﺒ‪‬ی ﭘ‪‬ﺪەﮐﺎت ‪.‬‬ ‫ﺗﺎوان و ﮐﺎرەﺳﺎﺗ‪‬ﮐﺎن ﻟ‪ ‬ﮐ‪‬و و ﺑ‪‬ﮋﯾﻨﮓ دەدا؛ ھ‪‬ﺒﮋاردەی ﺧﯚی ھ‪‬ﺪەﮔﺮێ و ﯾﺎﻏ‪‬ﮐﺎﻧﯿﺶ وەﻻ دەﻧ‪ .‬ﮐﯚﻣ‪‬ﮑﻮژی و ﻣـﺮۆڤ ﻗ‪‬ﮐﺮدن‪،‬ﺋ‪‬ﻧﻔـﺎل و‬ ‫ﻗ‪‬ان و ﮔﯚڕی ﺑ‪‬ﮐﯚﻣ‪‬ڵ‪ ،‬ﺳـﻮوﺗﺎﻧﺪﻧﯽ ﮔـﻮڵ و ﺧـﺎک و ﻣﻨـﺪاڵ‪ ،‬وﺷـﮏ ﮐﺮدﻧـﯽ ﮐـﺎﻧﯽ رووﺑـﺎر‪ ،‬ژەھـﺮاوی ﮐﺮدﻧـﯽ ﺳﺮوﺷـﺖ و ﺧـﯚزا‪ ،‬ﻣـﺮۆڤ رﻓﺎﻧـﺪن و‬ ‫ﭼﺎوﺑ‪‬ﺳﺘﻦ‪ ،‬زﻣﺎن ﺑ‪‬ﯾﻦ و ﮐ‪‬ﻟ‪‬ﺑﭽ‪ ‬ﮐﺮدن‪،‬ھ‪‬ﻼﻧ‪ ‬ﺷ‪‬ﻮاﻧﺪﻧﯽ ﻣ‪‬ل و ﭘ‪‬ﻟ‪‬وەر‪ ،‬ﺑ‪‬ﮐﺎرھ‪‬ﻨـﺎﻧﯽ ﭼ‪‬ﮐـﯽ ﻗ‪‬دەﺧ‪‬ﮐـﺮاو ﻟ‪‬ﻻﯾ‪‬ن ﮐـﯚﻣ‪‬ﯽ ﭘ‪‬ﺸـﮑ‪‬وﺗﻮویی‬ ‫ﺑ‪‬ﺷ‪‬ری‪ ،‬ﺑ‪‬ﻧﺪﮐﺮدﻧﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ و ﻗﻮﺗﺎﺑﯽ و زۆر ﺑﺎﺑ‪‬ﺗﯽ دﯾـﮑ‪ ‬ﻟ‪‬ﮐـﺎﺗﯽ ﺧـﯚی دا ﻟ‪‬ﺑ‪‬ر ﭼـﺎو ﻧـﺎﮔﺮ‪‬ﻮ راﺳـﭙﺎردەی رۆژی ﻣ‪‬ﺑـﺎدای دەﮐـﺎت‪ .‬ﺋ‪‬م ﮐﺎرەﺳـﺎت وﺋـﺎزار و داﺑ‪‬ﺷـﮑﺮدﻧﺎﻧ‪‬ی‬ ‫ﺑ‪‬ﺑ‪‬ژن و ﺑﺎ‪‬ی ﮐﻮرد ﺑ‪‬اون؛ دەﮐﺮێ ﻟ‪‬م ﭼﻮارﭼ‪‬ﻮەﯾ‪ ‬دا داﺑﻨﺮ‪‬ﻦ‪ .‬ھ‪‬رﺑﯚﯾ‪ ‬زۆر ﺑ‪‬ﮐ‪‬ﻣﯽ رەﻧﮓ و دەﻧﮕﯿﺎن ھ‪‬ﯾ‪. ‬‬ ‫ﺋ‪‬ﻤ‪‬ی ﮐﻮرد ﻟ‪ ‬ﮔﺸﺖ ﺑﻮار‪‬ﮑ‪‬وە ﮔ‪‬ﻣﺎرۆ دراو و داﮔﯿﺮﮐﺮاوﯾﻦ‪ .‬ﻟ‪ ‬و‪‬ﺗﯽ ﺋ‪‬ﻤ‪ ‬ﮐ‪‬م ﺷﺖ ﭘ‪‬ﻮاﻧ‪‬ی راﺳﺘﯿﻨ‪‬ی ﺧﯚی ﺑﯚ دەﮐﺮێ‪ .‬ﺑﻮﺧﺘﺎن و درۆ‪ ،‬ﭘ‪‬ﭽ‪‬واﻧ‪ ‬و ﺋـﺎوەژوو‪ ،‬ﻧـﺎو و ﻧـﺎﺗﯚر‪،‬‬ ‫ﭘــ‪ ‬ھ‪‬ــﺪاﮔﻮﺗﻦ‪ ،‬ﻧــﺎو دەرﮐﺮدﻧــﯽ ﺑ‪‬ﺧــﯚڕاﯾﯽ‪ ،‬ﮐ‪‬ﮐ‪‬ی ﺳــ‪‬رﻣﺎﯾ‪‬ی ﻧ‪‬زۆک‪ ،‬ﻟ‪‬ﺧــﯚڕا ﺑــﻮون ﺑ‪ ‬ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی د‪‬ﻤﻮﮐ‪‬اﺳــﯽ‪ ،‬دەو‪‬ﻣ‪‬ﻧــﺪ ﺑــﻮون و زەﻧﮕﯿﻨــﯽ ﻟ‪ ‬ﻧ‪‬ﮐــﺎو‪،‬ﺟﻤﮕ‪ ‬و رﻧــﻮو‪،‬‬ ‫ھ‪‬رەس و داﭘ‪‬ﯚﺳﯿﻦ‪ ،‬ﺧﯚ ﺑ‪‬ﮐ‪‬م ﮔﺮﺗﻦ و ﺑ‪‬ﮕﺎﻧ‪ ‬ﭘ‪‬رﺳـﺘﯽ ﺑـﺎزاڕ و ﺑـﺎوی زۆرﯾـﺎن زۆرﯾـﺎن ھ‪‬ﯾ‪ .‬ھ‪‬رﺑـﯚﯾ‪ ‬ﮐ‪‬ﺳـﺎﻧﯽ ﻧ‪‬ﺧـﯚش و ﻗـﯿﻦ ﻟ‪‬د‪‬ـﯽ و‪‬ـﻨ‪‬ی ﺳـ‪‬ددام‪ ،‬رەزا ﺷـﺎ و ﺣ‪‬ﻣ‪‬ی‬ ‫ﮐﻮڕی‪ ،‬ﺋ‪‬ﺗﺎی ﺗﻮرﮐﺎن و ﺋ‪‬ﺳ‪‬دی ﺳﻮری؛ ﺗ‪‬رازوی ﺑ‪‬ﺧﺘﯿﺎن ﺑﯚ ﺳ‪‬ردەﻣ‪‬ﮏ ﺳ‪‬ردەﮐ‪‬وێ و ﻣﺮۆﭬ‪ ‬ﺳﺎﮐﺎر و د‪‬ﭙﺎﮐ‪‬ﮐﺎﻧﯿﺶ‪ ،‬ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ و زام‪ ،‬دەرﺑ‪‬دەری و ﻧ‪‬داری ﺑ‪‬ش و ﻧﺴـﯿﺒﯿﺎن‬ ‫دەﺑ‪.‬‬ ‫ھ‪‬ﺴ‪‬ﻧﮕﺎﻧﺪن و ﭘ‪‬ﻮاﻧ‪‬ﮐﺎن ﺋﺎ‪‬ﯚز ﭘ‪‬ﭽ‪‬واﻧ‪‬ن‪ .‬ﻟ‪‬ﺮە ﭘ‪‬ﺸﻤ‪‬رﮔ‪ ‬و ﮔ‪‬رﯾﻼی ﮐﻮرد ﺑ‪ ‬ﺗ‪‬ﮑﺪەر‪ ،‬دژی ﺷﯚڕش و ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺖ ﻧﺎود‪‬ﺮ دەﮐﺮێ و ھ‪‬ﺰی داﮔﯿﺮﮐ‪‬رﯾﺶ ﭘـﺎر‪‬ﺰەری ﺋﺎﺳـﺎﯾﯿﺶ‬ ‫و ﭼﺎک و ﺋ‪‬ﺳﺤﺎﺑ‪ ‬ﭘﺸﮑﯽ دەﺑ‪ .‬ﻣﺮۆﭬﯽ ﮐﻮرد ھﯿﭻ دەور‪‬ﮑﯽ ﻟ‪‬ﺷ‪‬ڕ ھ‪‬ﯾﺴﺎﻧﺪن‪ ،‬ﺳﻨﻮورﺑ‪‬زاﻧﺪن و داﺑ‪‬ش ﮐﺮدن دا ﻧﯿـﯿ‪ .‬و‪‬ﺗ‪‬ﮐ‪‬ی ﻟ‪ ‬ﻣ‪‬ڕ ﺧـﯚی داﺑ‪‬ش و داﮔﯿﺮﮐـﺮاوە و ﺧـﯚی‬ ‫ﺑ‪ ‬ﭘ‪‬ﻨﺎﺳ‪‬ی ﺗﻮرﮐﯽ‪ ،‬ﺋ‪‬ﺮاﻧﯽ‪ ،‬ﺳﻮرﯾﺎﯾﯽ و ﻋ‪‬ﺮاﻗﯿ‪‬وە ھ‪‬ﺪەﮐ‪‬ﺸـ‪‬؛ ﮐ‪‬ﭼـﯽ ﻟ‪‬ﺑ‪‬ﺷـ‪ ‬ﺧ‪‬ـﺮ و ﺑ‪‬رەﮐ‪‬ﺗـﯽ ﺋ‪‬و و‪‬ﺗـﺎﻧ‪‬ش دا ھﯿﭽـﯽ ﭘـ‪ ‬ﻧـﺎﺑ‪‬ێ‪ .‬ﻟ‪ ‬ﮐ‪‬ﻣﺴـﺘ‪‬ﻦ و ﺷـ‪‬ڕ و ﺷـﻮڕ دا‬ ‫ﺳـﻮارﭼﺎﮐﯽ ﮔـﯚی زەوﯾــﯿ‪ .‬ﺑـﯚ ﺋﯿﺴـﻼم و ﮐﻮﻣــﻮﻧﯿﺰم‪ ،‬ﺑـﯚ د‪‬ﻤﻮﮐ‪‬اﺳـﯽ و ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺳـﻨﻮورەﮐﺎن‪ ،‬ﺑـﯚ ﺋــﺎو ﻟ‪ ‬ﺋﺎﺷـﯽ دوژﻣـﻦ ﮐــﺮدن‪ ،‬ﺑـﯚ ﯾ‪‬ک ﻧ‪‬ﮔـﺮﺗﻦ و ھ‪‬ﻨــﺎﻧﯽ ھ‪‬ـﺰی داﮔﯿـﺮﮐ‪‬ر ﺑــﯚ‬ ‫ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﮐ‪‬س ﺗﺎی ﻧﺎﮐﺎ‪ .‬ﺳ‪‬رەڕای ﺋ‪‬واﻧ‪‬ش ﻧ‪‬ﺗ‪‬وی ﺑ‪‬ﺗﺎواﻧﯽ ﺟﯿﺎوازی ﺧﻮازی ﮔ‪‬ل و و‪‬ﺗﯽ دەﺳﻮﺗ‪‬ﻨ‪.‬‬ ‫ﺑﺮﯾﻦ و ﺋﺎزار و ﺋﺎوازەﮐﺎن ھ‪‬ﻨﺪە زۆرن ﺑ‪ ‬ﭼﯚرت و ﺗ‪‬ﺳﺒﯿﺤﯽ ﺳ‪‬ت و ﯾ‪‬ک دەﻧﮑﯿﺶ دەﺣﯿﺴﺎب ﻧﺎﯾ‪‬ن‪ .‬رﯾﺰ ﮐﺮدﻧﯽ ﻧﺎوی ﮐﺎرەﺳـﺎت و رووداوەﮐـﺎن‪ ،‬ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿـﺎﻧﯽ ﺧ‪‬ﺑـﺎت و ﺧـﻮ‪‬ﻨﯽ‬ ‫رزﮔـﺎرﯾﺨﻮازی ﻧﯿﺸـﺘﻤﺎﻧﯽ‪ ،‬ﺑ‪‬ﯾـﺎر و ﭘ‪‬ﯾﻤــﺎﻧ‪ ‬دەرﭼﻮوەﮐـﺎن ﺳـ‪‬ﺑﺎرەت ﺑ‪ ‬ﮐـﯚت و زﻧﺠﯿــﺮ ﮐﺮدﻧـﯽ ﮐـﻮرد و ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ژﻣﺎرەﯾــﺎن ﻟ‪ ‬رادە ﺑ‪‬دەرە‪ .‬ﺋـ‪‬ﻤ‪‬ی ﮐـﻮرد ﮔ‪‬ل وا ﺑ‪‬ﺪەﺳــ‪‬ت و‬ ‫ﺑ‪‬ﺳﺘ‪‬زﻣﺎن ﮐﺮاوﯾﻦ‪ ،‬ﺋ‪‬ﺴﺘﺎﺷـﯽ ﻟ‪‬ﮔ‪‬ڵ ﺑـ‪ ‬ﺧـﺎوەﻧﯽ ﻣ‪‬ـﮋوو ﯾـﺎن ﭘ‪‬ﯾﻤـﺎﻧ‪‬ﮑﯽ ر‪‬ـﮏ و ﭘ‪‬ﮑـﯽ ھﺎوﺑ‪‬ﺷـﯽ ﻧﻮوﺳـﺮاوی ﮐـﻮرداﻧ‪ ‬ﻧـﯿﻦ‪ .‬ﻟ‪‬ﮑـﺪاﺑ‪‬اﻧﯽ ﮐـﻮرد و ﺑ‪‬ﺳـﺘﻨ‪‬وەی ﺑ‪ ‬ﭼـﻮار و‪‬ﺗـﯽ‬ ‫رەﮔ‪‬زﭘ‪‬رﺳﺘﯽ ﺗﻮرﮐﯿ‪ ،‬ﺋ‪‬ﺮان‪ ،‬ﻋ‪‬ﺮاق و ﺳﻮرﯾ‪ ‬ﮐﻮردی ﺗﻮوﺷـﯽ ﻓـﺮە ﻧ‪‬ھـﺎﻣ‪‬ﺗﯽ و ﻗﻮڕﺑ‪‬ﺳـ‪‬ری ﮐـﺮدووە‪ .‬ھ‪‬زار داخ و ﻣ‪‬ﺧـﺎﺑﻦ ﮐـﺎرﯾﮕ‪‬ری ﺋ‪‬م زۆردارﯾ‪ ‬ﮔ‪‬ﯾﺸـﺘﯚﺗ‪ ‬ﺷـﻮ‪‬ﻨ‪‬ﮏ ﭘـ‪‬‬ ‫ﺟﺎر ﺗﺎﮐﯽ ﮐﻮرد ﮔﯚراﻧﯽ و ﻣﻮﺳﯿﻘﺎی داﮔﯿﺮﮐ‪‬راﻧﯽ ﻟ‪ ‬ھﯽ ﺧﯚﻣﺎ‪‬ﯽ ﭘ‪ ‬ﺧﯚﺷﺘﺮە‪ .‬دەﯾﺎن ﺟﯚر ﺷﺎﯾﯽ و ﮔﯚﭬ‪‬ﻧﺪی رەﺳ‪‬ﻧﯽ ﮐﻮردی ﺑ‪ ‬ﺳ‪‬ﻣﺎ و رەﻗﺴﯽ ﻧ‪‬ﯾﺎر دەﮔﯚڕ‪‬ﺘ‪‬وە‪.‬‬ ‫ﺧ‪‬ﺑﺎت و ﺧﯚڕاﮔﺮی‪ ،‬ﺳ‪‬رﮐ‪‬وﺗﻦ و ﭘﺎﺷ‪‬ﮐﺸ‪ ،‬ﺷﺎخ و ﭘ‪‬ﺸﻤ‪‬رﮔ‪ ،‬ﺑﺮﺳﯿﯿ‪‬ﺗﯽ و ﻧ‪‬داری‪ ،‬رەوﮐﺮدن و راوﻧﺎن‪ ،‬ﻣﺎ‪‬ﻮ‪‬ﺮاﻧﯽ و دەرﺑ‪‬دەری‪ ،‬ﮐ‪‬و ﭼﻮﻧ‪‬ﺳ‪‬ر و ﻓﺮﯾﻮ ﺧﻮاردن‪ ،‬ﺷ‪‬ڕی‬

‫‪16‬‬

‫ھﻪر ﮐﺎم ﺑﻪڕ‪‬ﯽ ﺷﺎر‪‬ﮑﯽ ﺋ‪‬ﺮان دهﮐﺮانو دواﯾﻪ ﺗﻪرﻣﯽ ھﻪﻣﻮوﯾﺎﻧﯽ ﺑﯚ ھﺎﺗﯚﺗﻪوهو ﮔﻮﺗﯽ‪ ،‬ﺑ‪ ‬ﮔﻮﻣﺎن ﺋﻪﮔـﻪر ﺑﻪﺳـﻪرھﺎﺗﯽ ژﯾـﺎﻧﯽ ﺋـﻪو ﺑﮑﺮ‪‬ﺘـﻪ ﻓـﯿﻠﻢ ﺋـﻪوا دﻧﯿـﺎ ﺗ‪‬اژﯾﮑﺘـﺮﯾﻦ ﻓﯿﻠﻤـﯽ‬ ‫ﺳﻪده ﺑﻪ ﭼﺎوی ﺧﯚی دهﺑﯿﻨ‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ﺑﻪﺷﯽ ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ ﺋﻪو ﮐﯚڕﯾﺎدهدا دﯾﺎرﯾﯽ ر‪‬ﮑﺨﺮاوه ﻧﺎﺣﮑﻮﻣﯿﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ھﻪر‪‬ﻤﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪﻻﯾﻪن ﻓﺎزڵ ﻋﻮﻣﻪر ڕهﺷﯿﺪهوه ﭘ‪‬ﺸﮑ‪‬ﺶ ﺑﻪ ﻗﺎدر ﻣﻪوﻻﻧﭙﻮور ﮐﺮا‪.‬‬ ‫ﻓﺎزڵ ﻋﻮﻣﻪر ڕهﺷﯿﺪ‪ ،‬ﺳﻪرۆﮐﯽ ر‪‬ﮑﺨﺮاوه ﻧﺎﺣﮑﻮﻣﯿﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ھﻪر‪‬ﻤﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪو ﺑﻪﺷﻪ ﻟﻪ ﻛﯚڕﯾﺎدهﮐﻪ ﮔﻮﺗﯽ ﺷﻪرﻣﻪ ﺑﯚ ﮐﯚﻣـﺎری ﺋﯿﺴـﻼﻣﯽ ﮐـﻪ دوای ‪ 27‬ﺳـﺎڵ ﺋ‪‬ﺴـﺘﺎش ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿـﺎﻧﯽ‬ ‫ﺋﻪو ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗﻪ ﺳﺎﻣﻨﺎﮐﻪ ﺑﻪ ﺷﻪھﯿﺪ داﻧﻪﻧﺪراونو ﺋﺎوڕ ﻟﻪ ﺑﺮﯾﻨﺪارانو ﺑﻪرﮐﻪوﺗﻮواﻧﯽ ﺋﻪو رووداوه ﻧﺎدر‪‬ﺘﻪوه‪.‬‬ ‫ﺷــﺎﯾﺎﻧﯽ ﺑﺎﺳــﻪ ﻟــﻪ ﺑﻪﺷــﯽ ﮐﯚﺗــﺎﯾﯽ ﮐﯚڕﯾﺎدهﮐــﻪدا ﭼﻪﻧــﺪ ﮐﯚﭘﻠــﻪ ﺷــ‪‬ﻌﺮ‪‬ﮏ ﻟــﻪ وهﺳــﻔﯽ ﺋــﻪو ڕۆژهدا ﻟﻪﻻﯾــﻪن ﻓﻪرهﯾــﺪوون ﺣــﻪﮐﯿﻢزاده‪ ،‬ھﻪﻧــﺪهر‪‬ﻦ ﺟﻪﻋﻔــﻪر و ﻣﺤﻤﻪﻣﻤــﻪد ﺋﻪﻓﻪﻧــﺪی‬ ‫ﺧﻮ‪‬ﻨﺪراﻧﻪوه‪.‬‬ ‫ﺳ‪‬رﭼﺎوە ‪ :‬ﻣﺎ‪‬ﭙ‪‬ڕی ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﮐﻮرد ‪ /‬ڕ‪‬ﮑ‪‬وﺗﯽ ‪28 :‬ی ژوﺋ‪‬ﻧﯽ ‪2014‬‬

‫ﺷﺎر‪‬ﻜﯽ ﻟﻪﺑﯿﺮﻛﺮاو ﻟﻪ ﭘﻮوﺷﭙﻪڕ‪‬ﻜﯽ ﺳﻮوﺗﺎودا‪.‬‬ ‫ﻋ‪‬زﯾﺰ ﺷ‪‬ﺨﺎﻧﯽ‬ ‫ﻛﺎﺗﮋﻣ‪‬ﺮ ﭼﻮار و ﻧﯿﻮی ﭘـﺎش ﻧﯿـﻮهڕۆی ‪.٧‬ﭘﻮوﺷـﭙﻪڕی ‪ ١٣٦٦‬ھـﻪﺗﺎوی ﺑﻪراﻣﺒـﻪر ﺑـﻪ ‪ ٢٨‬ژوﺋـﻪﻧﯽ ‪ ١٩٨٧‬زاﯾﯿﻨـﯽ‪ ،‬ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ )رۆژھـﻪ‪‬ﺗﯽ ﻛﻮردﺳـﺘﺎن( ﻛﻪوﺗـﻪ ﺑـﻪر ﭘـﻪﻻﻣﺎری‬ ‫ﭼﻪﻛﯽ ﻗﻪدهﻏﻪﻛﺮاو‪ .‬ﻟﻪﺋﺎﻛﺎﻣﯽ ﺋـﻪو ﭘـﻪﻻﻣﺎره ﻧﺎﻣﺮۆﭬﺎﻧﻪﯾـﻪدا ﺳـﻪدان ﻛـﻪس ﻟـﻪ ﺧـﻪ‪‬ﻜﯽ ﺑ‪‬ﺘـﺎوان و داﻧﯿﺸـﺘﻮاﻧﯽ ﺷـﺎر‬ ‫ﭼﺮای ژﯾﺎﻧﯿﺎن ﻛﻮوژاﯾﻪوه و زﯾﺎﺗﺮ ﻟﻪ ﭘ‪‬ﻨﺞ ھﻪزار ﻛﻪﺳﯿﺶ ﺑﺮﯾﻨﺪار ﺑـﻮون‪ .‬ھ‪‬ـﺰه ﺋﺎﺳـﻤﺎﻧﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﻋ‪‬ـ‪‬اق ﺳﻪردهﺷـﺘﯿﺎن‬ ‫ﺑﻪ ﭼﻪﻛﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﯚﻣﺒﺎران ﻛﺮد‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م ھﯚﻛﺎری ﺳﻪرهﻛﯽ ﺋﻪو ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﻪ ھـﻪﺗﺎ ﺋـﻪﻣ‪‬ۆش ﻧﺎدﯾـﺎره‪ .‬ھﻪرﭼﻪﻧـﺪه ﺷـﻪڕی‬ ‫ﺷﺎر و ﻧﺎوﭼﻪی ﺳﯿﭭﯿﻞ ﻟﻪ ﺷﻪڕی ھﻪﺷﺖ ﺳﺎ‪‬ﻪی ﺋ‪‬ﺮان و ﻋ‪‬ﺮاﻗﺪا دﯾﺎردهﯾﻪﻛﯽ ﻧﺎﻣﯚ ﻧﻪﺑﻮو‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م ھ‪‬ﺮﺷﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﯚ‬ ‫ﺳﻪر ﺧﻪ‪‬ﻜﯽ ﺳﯿﭭﯿﻞ ﺑﻪ ﭼﻪﻛﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻟﻪ و‪‬ﺗﯽ دژﺑﻪردا ﺗﺎﻗﯽ ﻧﻪﻛﺮاﺑﯚوه‪.‬رۆژ‪‬ﻚ ﭘﺎش رووداﻧـﯽ ﺋـﻪو ﻛﺎرهﺳـﺎﺗﻪ ﻟـﻪ‬ ‫ﻧ‪‬ﻮ ﺧﻪ‪‬ﻜﯽ ﺷﺎردا دهﻧﮕﯚﯾﻪﯾﻚ ﺑ‪‬وﺑﯚوه‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﻪرهی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ )ﺑﺎﺷـﻮوری ﻛﻮردﺳـﺘﺎن( ﻟـﻪ ﺷـﻮ‪‬ﻨ‪‬ﻜﯽ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ‬ ‫)ﺧﻮاردﻧﮕﻪی ﭘﻮوری( ﻛﯚﺑﻮوﻧﻪوهﯾﺎن ﻛﺮدووه و ر‪‬ﮋﯾﻤﯽ ﻋ‪‬ﺮاق ﻟﻪو ﻛﯚﺑﻮوﻧﻪوهﯾﻪ ﺋﺎﮔـﺎدار ﺑـﻮوه‪ .‬دهﻧﮕـﯚی ﺋـﻪوه ھـﻪﺑﻮو‪،‬‬ ‫ﻛﻪ ﻛﻪﺳﺎﻧﯽ ﺋﺎﮔﺎدار و ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت ﺑﻪﺷﺪار ﻟﻪ ﻛﯚﺑﻮوﻧـﻪوهی ﺑـﻪرهی ﻛﻮردﺳـﺘﺎﻧﯽ‪ ،‬وهك ﺳـﯿﺨﻮڕ ﺑﻪرﭘﺮﺳـﺎﻧﯽ ﻋ‪‬اﻗﯿـﺎن ﻟـﻪ ﺷـﻮ‪‬ﻦ و ﻛـﺎﺗﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧﻪوهﻛـﻪ ﺋﺎﮔـﺎدار ﻛﺮدۆﺗـﻪوه‪ .‬ﺷـﺎﯾﺎﻧﯽ‬ ‫ﺑﺎﺳﻪ‪ ،‬ﻛﻪ ھﯿﭻ ﻛﺎم ﻟﻪ ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﺣﯿﺰب و ر‪‬ﻜﺨﺮاوه ﺳﯿﺎﺳـﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷـﻮوری ﻛﻮردﺳـﺘﺎن ھـﻪﺗﺎ ﺋـﻪﻣ‪‬ۆ ﺋـﻪو ﺑﺎﺳـﻪﯾﺎن ﭘﺸﺘ‪‬اﺳـﺖ ﯾـﺎن ﺑـﻪ درۆ ﻧﻪﺧﺴـﺘﯚﺗﻪوه‪ .‬ﺑ‪‬ﺠﮕـﻪ ﻟـﻪوه‪ ،‬ﯾـﺎدی‬ ‫ﺳﻪردهﺷﺖ و ﻛﺎرهﺳﺎﺗﯽ ‪٧‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪڕ ﻟﻪ راﮔﻪﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﻓﻪرﻣﯽ ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا زۆر ﺑﻪ ﻛﻪﻣﯽ ﺑﺎﺳﯽ ﻟ‪‬ﺪهﻛﺮێ ‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ﻛﺎﺗ‪‬ﻜﺪا ﺳﻪددام ﺣﻮﺳ‪‬ﻦ و ﺑﺎﻗﯽ ﻛﺎرﺑﻪدهﺳﺘﺎﻧﯽ ر‪‬ﮋﯾﻤﯽ ﭘ‪‬ﺸﻮوی ﻋ‪‬ﺮاق ﻟﻪ ﺳﻪر رووداوی دوﺟـﻪﯾﻞ‪ ،‬ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠـﻪ‪ ،‬ﺋـﻪﻧﻔﺎل‪ ،‬ﻓﻪﯾﻠﯿـﻪﻛﺎن‪ ،‬ﺑﺎزرﮔﺎﻧـﻪﻛﺎﻧﯽ ﺑﻪﻏـﺪا دراوﻧـﻪ دادﮔـﺎ و‬ ‫ﺑﻪﺷ‪‬ﻜﯿﺎن ﻟﻪ دار دراون‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م ﻛﻪﯾﺲ و ﻓﺎﯾﻠﯽ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ﻟﻪ ﺑﯿﺮﻛﺮاوه‪ .‬ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺋ‪‬ﺮان ﻧﻪ ﺗﻪﻧﯿﺎ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺋﻪو ﻛﺎرهﺳﺎﺗﻪی ﻗﻪرهﺑﻮو ﻧﻪﻛﺮدۆﺗـﻪوه‪،‬‬ ‫ﺑﻪ‪‬ﻜﻮ ﻟﻪ ﺑﻪردهم ﭘ‪‬ﻜﮫ‪‬ﻨﺎﻧﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧﻪوهی ﺑﻪرﯾﻦ و ﯾﺎدﻛﺮدﻧـﻪوهی ﺑـﻪرﻓﺮاوﻧﯽ ﺋـﻪو ﯾـﺎده ﺗﺎ‪‬ـﻪدا ﻛﯚﺳـﭗ و ﺗﻪﮔـﻪره دهﻧ‪‬ﺘـﻪوه‪ .‬ﺑﻪرﭘﺮﺳـﺎﻧﯽ ر‪‬ﮋﯾﻤـﯽ ﺗـﺎران ﺧـﻪﻣﯽ ﻛﺎرهﺳـﺎﺗﯽ ‪ ٧‬ی‬ ‫ﭘﻮوﺷﭙﻪڕﯾﺎن ﻧﯿﻪ‪ .‬ﺋﻪوان ﺑﻪ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ھﻪوڵ دهدهن‪ ،‬ﻛﻪ ﯾﺎدی ﺋﻪو ﻛﺎرهﺳﺎﺗﻪ ﺳﻨﻮورهﻛﺎن ﻧﻪﺑ‪‬ێ و ﻟﻪ ﺑ‪‬ﺪهﻧﮕﯽ ﺗﻪواودا ﺗﯚزی زهﻣﺎﻧﻪ داﯾﭙﯚﺷ‪.‬‬ ‫ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﭘﺎرﺗﻪ ﻛﻮردهﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷـﻮوری ﻛﻮردﺳـﺘﺎن ﻟـﻪ ھـﻪوﻟ‪‬ﺮ و ﺑﻪﻏـﺪا‪ ،‬ﻛـﻪ ﺑـﻪ ﮔـﻮ‪‬ﺮهی ﮔ‪‬اﻧـﻪوهی رووداوهﻛـﺎﻧﯽ ﺋـﻪو ﻛـﺎت‪ ،‬ھﯚﻛﺎر‪‬ـﻚ ﺑـﻮون ﺑـﯚ ﺋـﻪو ﭘـﻪﻻﻣﺎره ﻧﺎﻣﺮۆﭬﺎﻧﻪﯾـﻪ‪،‬‬ ‫ﺋﺎوڕﯾﺎن ﻟﻪو رووداوه ژاﻧﮫ‪‬ﻨﻪره ﻧﻪداوهﺗﻪوه‪ .‬ﻟﻪ ﻛﺎﺗ‪‬ﻜﺪا ﺋﻪوان ﺑﻪ روا‪‬ﻪت ﺑﺎﻧﮕﻪﺷﻪی ﻧﻪﺗﻪوهﯾﯽ و ﻛﻮردﺑﻮون دهﻛﻪن‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م ﻟﻪ ﺑﻪﻏﺪا و ھﻪوﻟ‪‬ﺮ ﺑﯚ ﯾﺎدﻛﺮدﻧـﻪوه و ر‪‬ﺰﮔـﺮﺗﻦ ﻟـﻪ‬ ‫ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺋﻪو ﻛﺎرهﺳﺎﺗﻪ ھـﯿﭻ ﻛﺎر‪‬ﻜﯿـﺎن ﻧـﻪﻛﺮدوه‪ .‬رووداوهﻛـﺎﻧﯽ ‪ ٢٠‬ﺳـﺎ‪‬ﻪی دوای راﭘـﻪڕﯾﻨﯽ ﺑﺎﺷـﻮور ﭘ‪‬ﺸـﺎﻧﯽ دهدهن‪ ،‬ﻛـﻪ ﭘﺎرﺗـﻪ ﻛﻮردﯾﯿـﻪﻛﺎن زﯾـﺎﺗﺮ ر‪‬ﺰﯾـﺎن ﻟـﻪ دو‪‬ﻪﺗـﻪ‬ ‫ﺳﻪردهﺳﺘﻪﻛﺎن و راﺑﻪرهﻛﺎﻧﯿﺎن ﮔﺮﺗﻮه )ﺑﯚ و‪‬ﻨﻪ ﯾﺎدی ﻣﻪرﮔﯽ ﺧﻮﻣﻪﯾﻨﯽ ﻟﻪ ھﻪوﻟ‪‬ﺮ و ﺳﻠ‪‬ﻤﺎﻧﯽ(‪ .‬ﺟﯚری ھﺎوﻛﺎری ﺋـﻪوان ﻟـﻪ ﮔـﻪڵ ر‪‬ﮋﯾﻤـﯽ ﺗـﺎران و ﺗ‪‬ﻜـﻪ‪‬ﺒﻮوﻧﯿﺎن ﻟـﻪ ﮔـﻪڵ ﺳـﭙﺎی‬ ‫ﭘﺎﺳﺪاڕان دژﺑﻪ ﻟﺸﻜﺮی ﺑﻪﻋﺲ و دهﺳﻪ‪‬ﺗﯽ ﺳﻪددام ﺣﻮﺳ‪‬ﻦ ﻟﻪ ﺳﺎ‪‬ﻧﯽ ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﺷﻪڕی ﺋ‪‬ﺮان و ﻋ‪‬ـ‪‬اق‪ ،‬ﻓﺎﻛﺘـﻪری ﺳـﻪرهﻛﯽ ﺋـﻪو ﻛﺎرهﺳـﺎﺗﺎﻧﻪ ﺑـﻮون‪ ،‬ﻛـﻪ ﻟـﻪ ﺳـﻪر دهﺳـﺘﯽ ﻟﺸـﻜﺮی‬ ‫داﮔﯿﺮﻛﻪر ﺟ‪‬ﺒﻪﺟ‪ ‬دهﻛﺮان‪.‬‬

‫‪15‬‬

‫ﺑﻪڕ‪‬ﻮهﭼﻮوﻧﯽ رﯾﻮڕهﺳﻤ‪‬ﮏ ﻟﻪ ھﻪوﻟ‪‬ﺮ ﺑﯚ ﺑﻪرزڕاﮔﺮﺗﻨﯽ ﯾﺎدی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎﻧﯽ ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ‬ ‫ﻟﻪ ڕﯾﻮڕهﺳﻤ‪‬ﮑﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﺪا ﮐﻪ ﺑﻪ ﺑﻪﺷﺪارﯾﯽ ھﻪﯾﺌﻪﺗ‪‬ﮑﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ د‪‬ﻤﻮﮐ‪‬اﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪ ﺷـﺎری ھـﻪوﻟ‪‬ﺮدا ﺑـﻪڕ‪‬ﻮهﭼﻮو‪ ،‬ﯾـﺎدو ﺑﯿﺮهوهرﯾـﯽ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿـﺎﻧﯽ ﺑﯚﻣﺒـﺎراﻧﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷـﺎری‬ ‫ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﻪرز ڕاﮔﯿﺮا ‪.‬‬ ‫ﻟـــﻪو ڕ‪‬ﻮڕهﺳـــﻤﻪدا ﮐـــﻪ ڕۆژی ﺷـــﻪﻣﻤﻪ‪7 ،‬ی ﭘﻮوﺷـــﭙﻪڕ ﺑـــﻪ دهﺳﭙ‪‬ﺸـــﺨﻪرﯾﯽ‬ ‫ڕ‪‬ﮑﺨﺮاوی ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑ‪ ‬ژ‪‬ﻨﯚﺳـﺎﯾﺪو ﺑـﻪ ھﺎوﮐـﺎرﯾﯽ ﺑﻪڕ‪‬ﻮﺑـﻪرﯾﯽ ڕ‪‬ﮑﺨـﺮاوه‬ ‫ﻧﺎﺣﮑﻮﻣﯿﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ھﻪر‪‬ﻤﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪ ھﻪوﻟ‪‬ﺮو ﻟﻪ ﺳﺎ‪‬ﯚﻧﯽ ﭼﻮارﭼﺮای ﺋـﻪم‬ ‫ﺷـــﺎرهدا ﺑـــﻪڕ‪‬ﻮه ﭼـــﻮو‪ ،‬و‪‬ـــ‪‬ای ﺑﯿﺮھ‪‬ﻨﺎﻧـــﻪوهی ﺑﯿﺴـــﺖو ﺣـــﻪوت ﺳـــﺎ‪‬ﻪی‬ ‫ﮐﺎرهﺳــــﺎﺗﯽ ﺑﯚﻣﺒــــﺎراﻧﯽ ﺷــــﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷــــﺎری ﺳﻪردهﺷــــﺖ ﺑــــﺎس ﻟــــﻪ ﻻﯾﻪﻧــــﻪ‬ ‫ﺣﻘﻮﻗﯿﯿــﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋــﻪو ڕووداوهو ڕهوﺷــﯽ ﺑﻪرﮐــﻪوﺗﻮواﻧﯽ ﻟــﻪ ژﯾﺎﻧــﺪا ﻣــﺎوی ﺋــﻪو‬ ‫ﺗ‪‬اژﯾﺪﯾﯿﻪ ﮐﺮا‪.‬‬ ‫ﻟـــﻪ دهﺳـــﭙ‪‬ﮑﯽ ﺋـــﻪو ڕ‪‬ﻮڕهﺳـــﻤﻪدا ﻋـــﻪﻟﯽ ﻣـــﻪﺣﻤﻮود‪ ،‬ﺑﻪﭘﺮﺳـــﯽ ڕ‪‬ﮑﺨـــﺮاوی‬ ‫ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑــ‪ ‬ژ‪‬ﻨﯚﺳــﺎﯾﺪ ﻟﻪﺳــﻪر ﭼﯚﻧﯿــﻪﺗﯿﯽ ﮐﯚڕﯾﺎدهدهﮐــﻪ ﻗﺴــﻪی ﮐــﺮدو‬ ‫ﭘﺎﺷﺎن دوﮐﺘﻮر ﺋﺎﺳﯚ ﺣﻪﺳﻪنزاده‪ ،‬ﺑﺎﺳﻪﮐﻪی ﭘ‪‬ﺸﮑ‪‬ﺸﯽ ﺋﺎﻣﺎدهﺑﻮوان ﮐﺮد‪.‬‬ ‫دوﮐﺘﻮر ﺋﺎﺳﯚ ﺣﻪﺳﻪنزاده ﻟﻪ ﺳﻪرهﺗﺎی ﺑﺎﺳﻪﮐﻪیدا ﺑﻪ ﻟﻪﺑﻪرﭼﺎوﮔﺮﺗﻨﯽ ﭘ‪‬ـﻮهره ﺣﻘـﻮﻗﯽو ﻗﺎﻧﻮﻧﯿﯿـﻪﮐﺎن ﺧﻮ‪‬ﻨﺪﻧـﻪوهی ﺑـﯚ ڕووداوی ﺑﯚﻣﺒـﺎراﻧﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ ﮐـﺮدو ﺑـﻪ‬ ‫ﺗﯿﺸﮏ ﺧﺴﺘﻨﻪ ﺳﻪر دوو ﻗﺎﻧﻮوﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯽ ژﻧ‪‬ﭫو ﻗﺎﻧﻮوﻧﯽ ﻻھﻪ ﺑﺎﺳـﯽ ﺋـﻪوه ﮐـﺮد ﮐـﻪ ﺋـﻪو دوو ﻗﺎﻧﻮوﻧـﻪ ﻟـﻪ ﮐـﺎﺗﯽ ﺷـﻪردا ﻻﯾﻪﻧـﻪ ﭼﻪﮐـﺪارهﮐﺎن ﺋﻪرﮐـﺪار دهﮐـﻪن ﺑـﻪوهی ﮔﯿـﺎﻧﯽ‬ ‫ﮐﻪﺳﺎﻧﯽ ﺳﭭﯿﻞو ﻧﺎﭼﻪﮐﺪار ﺑﭙﺎر‪‬ﺰنو ڕ‪‬ﻮﺷﻮ‪‬ﻨﯽ ﺋﯿﻨﺴﺎﻧﯽ ﻟﻪ ھﻪﻣﺒﻪر ﯾﻪﮐﺘﺮ ﺑﮕﺮﻧﻪ ﺑﻪر‪.‬‬ ‫ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﮐﻮﻣﯿﺘﻪی ﻧﺎوهﻧﺪﯾﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ د‪‬ﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪ ﭘ‪‬ﻮهﻧﺪی ﻟﻪﮔﻪڵ ﻗﺎﻧﻮوﻧﯽ ژﻧ‪‬ﭫدا ﺗﯿﺸـﮑﯽ ﺧﺴـﺘﻪ ﺳـﻪر ﺋـﻪوهی ﺑـﻪﭘ‪‬ﯽ ﺋـﻪو ﻗﺎﻧﻮوﻧـﻪ ﮔﯿـﺎﻧﯽ ھﺎوو‪‬ﺗﯿـﺎﻧﯽ ﻣـﻪدهﻧﯽ‬ ‫ﻟﻪﮐﺎﺗﯽ ﺷﻪردا ﭘﺎر‪‬ﺰراوهو ﻻﯾﻪﻧﻪﮐﺎﻧﯽ ﺷﻪڕ و‪‬ای ڕهﭼﺎوﮐﺮدﻧﯽ ﺋﻪو ﻗﺎﻧﻮوﻧﻪ ﻣﺎﻓﯽ ﺑﻪﮐﺎرھ‪‬ﻨﺎﻧﯽ ﭼﻪﮐﯽ ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﮑﻮژی وهک ﺑـﯚﻣﺒﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯿﯿﺎن ﻟـﻪ دژی ﺧـﻪ‪‬ﮏ ﻧﯿﯿـﻪو ﻟـﻪو ﺑـﺎرهوه‬ ‫ڕ‪‬ﯿﺎن ﻟ‪ ‬ﮔﯿﺮاوه‪.‬‬ ‫دوﮐﺘﻮر ﺣﻪﺳﻪنزاده ﻟﻪ در‪‬ﮋهی ﺑﺎﺳﻪﮐﻪﯾﺪا ﺑﻪ ﭘﯚﻟ‪‬ﻨﮑﺮدﻧﯽ ﭼﻪکو ﭼﯚﻟﻪ ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﮑﻮژهﮐﺎن ﺑﻪﭘ‪‬ﯽ ﭼﻮارﭼ‪‬ﻮهو ﻗـﺎﻧﻮوﻧﯽ ﺟﯿﮫـﺎﻧﯿﯽ ژﻧ‪‬ـﭫ ﺑﺎﺳـﯽ ﺋـﻪوهی ﮐـﺮد ﮐـﻪ ﻧـﺎﺑ‪ ‬ھﺎوو‪‬ﺗﯿﯿـﺎﻧﯽ‬ ‫ﺳﭭﯿﻞ ﻟﻪ ﮐﺎﺗﯽ ﺷﻪردا ﭘ‪‬ﯾﺸـﮑﻪی ﺷـﻪڕﯾﺎن ﺑـﻪر ﺑﮑـﻪوێو ﻟـﻪ در‪‬ـﮋهی ﺑﺎﺳـﻪﮐﻪﯾﺪا ﮔـﻮﺗﯽ ﮐـﻪ ﭼﻪﻧـﺪ ﺳـﺎڵ دوای ﺑﯚﻣﺒـﺎراﻧﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ ﺑـﻮو ﮐـﻪ ﺑـﻪﮐﺎرھ‪‬ﻨﺎﻧﯽ ﮔـﺎزه‬ ‫ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯿﻪﮐﺎن ﻟﻪﻻﯾﻪن دهو‪‬ﻪﺗﺎنو ﻻﯾﻪﻧﻪ ﭼﻪﮐﺪارهﮐﺎﻧﻪوه ڕ‪‬ﯿﺎن ﻟ‪ ‬ﮔﯿﺮاو ﻗﻪدهﻏﻪ ﮐﺮان‪.‬‬ ‫دوﮐﺘﻮر ﺋﺎﺳﯚ ﺣﻪﺳﻪنزاده ﻟﻪ ﺑﻪﺷﯽ ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ ﻗﺴﻪﮐﺎﻧﯿﺪا ﺑﻪ ﺋﺎﻣﺎژه ﺑﻪ ﺳﯿﺎﺳﻪﺗﯽ دهو‪‬ﻪﺗﻪ ﻧﺎوهﻧﺪهﯾﯿـﻪﮐﺎﻧﯽ ﺣـﺎﮐﻢ ﺑـﻪ ﺳـﻪر ﮐﻮردﺳـﺘﺎن‪ ،‬ﺋ‪‬ـﺮان‪ ،‬ﺗﻮرﮐﯿـﻪ‪ ،‬ﻋ‪‬ـ‪‬اقو ﺳـﻮورﯾﻪ ﮔـﻮﺗﯽ‬ ‫ﺋﻪﮔﻪرﭼﯽ ﺋﻪو و‪‬ﺗﺎﻧﻪ ڕ‪‬ﻜﮑﻪوﺗﻨﻨﺎﻣـﻪی ﺑﻪﮐﺎرﻧـﻪھ‪‬ﻨﺎﻧﯽ ﺟـﻪﮐﯽ ﮐﯚﻣـﻪ‪‬ﮑﻮژﯾﺎن ﺋﯿﻤـﺰا ﮐـﺮدوه‪ ،‬ﺑـﻪ‪‬م ﭼﻪﻧـﺪﯾﻦ ﺟـﺎر ﻟـﻪ ﺷـﻪڕو ﺑﻪرﺑـﻪرهﮐﺎﻧﯽ ﻟﻪﮔـﻪڵ ﮐﻮردهﮐﺎﻧـﺪا ﺋـﻪو ﻗﺎﻧﻮوﻧـﻪﯾﺎن‬ ‫ﭘ‪‬ﺸــ‪‬ﻞ ﮐــﺮدوهو ﭼــﻪﮐﯽ ﮐﯚﻣــﻪ‪‬ﮑﻮژی ﺷــﯿﻤﯿﺎﯾﯽﯾﺎن ﺑــﻪ دژی ﮐﻮردهﮐــﺎﻧﯽ و‪‬ﺗــﯽ ﺧﯚﯾــﺎنو و‪‬ﺗــﺎﻧﯽ دراوﺳــ‪‬ﯿﺎن ﺑــﻪﮐﺎر ھ‪‬ﻨــﺎوه‪ .‬ﮐــﯚڕﮔ‪‬ﺮ ﭘﺎﺷــﺎن ﺋﺎﻣــﺎژهی ﺑــﻪ ﭼﻪﻧــﺪ ﻧﻤﻮوﻧﻪﯾــﻪک ﻟــﻪو‬ ‫ﺣﺎ‪‬ﻪﺗﺎﻧﻪ ﻟﻪﻻﯾﻪن ﺗﻮرﮐﯿﻪو ﺳﻮورﯾﻪ ﮐﺮد‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ﺑﻪﺷﯽ دووھﻪﻣﯽ ﺋﻪو ﮐﯚڕﯾﺎدهدا ﮐﻪ ﺑﻪﺑﻪﺷﺪارﯾﯽ ﭼﻪﻧﺪ ﺷﺎﯾﻪﺗﺤﺎڵو ﺑﻪرﮐﻪوﺗﻮوﯾﻪﮐﯽ ﻟﻪ ژﯾﺎﻧﺪا ﻣﺎوی ﭘـﻪﻻﻣﺎری ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ ﺑـﻪڕ‪‬ﻮهﭼﻮو‪ ،‬ﭼﻪﻧـﺪ دﯾﻤـﻪﻧ‪‬ﮑﯽ ﺋـﻪو‬ ‫ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪ ﺑﯚ ﺑﻪﺷﺪاران ﺑﺎس ﮐﺮا‪.‬‬ ‫ﺣﺎﺟﯽ ﺳﺎ‪‬ﺢ ﻋﻪزﯾﺰﭘﻮر‪ ،‬ﯾﻪﮐ‪‬ﮏ ﻟﻪ ﺑﻪرﮐﻪوﺗﻮواﻧﯽ ﺋﻪو ڕووداوه ﺑﻪ ڕهﺧﻨﻪﮔﺮﺗﻦ ﻟﻪ ڕهوﺷﯽ ﺑﻪرﮐﻪﺗﻮواﻧﯽ ﻟﻪ ژﯾﺎﻧﺪاﻣﺎوی ﺋﻪو ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗـﻪ ﺳـﺎﻣﻨﺎﮐﻪ ﮔـﻮﺗﯽ ﻟـﻪ دﻧﯿـﺎی ﺋـﻪﻣ‪‬ۆدا ڕ‪‬ـﺰ‬ ‫ﻟﻪ ﺋﺎژه‪‬ﻪﮐﺎﻧﯿﺶ دهﮔﯿﺮدرێ‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م ﮐﻪﻣﺘﺮﯾﻦ ﻣﺎف ﺑﯚ ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺑﺮﯾﻨﺪاری ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﻟﻪﺑﻪرﭼﺎو ﻧﻪﮔﯿﺮاوه‪.‬‬ ‫ﺋﻪو ﮔﻮﺗﯽ ﺋﻪﮔﻪر ﻟﻪ ﮐﺎﺗﯽ ﺧﯚﯾﺪا ڕووداوی ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ ﻣﯿـﺪﯾﺎﯾﯽ دهﮐـﺮا و ﺑﮑـﻪراﻧﯽ ﺋـﻪو ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗـﻪ ﺳـﺰا دراﺑـﺎن‪ ،‬ﺷـﺎری ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠـﻪ ﺑﯚﻣﺒـﺎراﻧﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ‬ ‫ﻧﻪدهﮐﺮاو‪ ،‬ﻟﻪ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎﺷﺪا ﺋﻪوه ﺋﻪرﮐﯽ ھﻪﻣﻮو ﻻﯾﻪﮐﻪ ﻧﻪھ‪‬ﻦ ﺗﯚزی ﻓﻪراﻣﯚﺷﯽ ﻟﻪﺳﻪر ﺋﻪو ڕووداوه ﺑﻨﯿﺸ‪‬و ﺑﻪوه ڕێ ﻟﻪ دووﭘﺎﺗﺒﻮوﻧﻪوهی ﻟﻪ داھﺎﺗﻮودا ﺑﮕﺮن‪.‬‬ ‫ﻟﻪﺑﻪﺷ‪‬ﮑﯽ دﯾﮑﻪی ﺋﻪو ﮐﯚڕﯾﺎدهدا ﻗﺎدر ﻣﻪوﻻﻧﭙﻮورم ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﻮﻣﻪر ﺧﺎوهری ڕۆژھﻪ‪‬ﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻧﺎﺳﺮاوهو ھﻪﻣﻮو ﺋﻪﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺑﻨﻪﻣﺎ‪‬ﻪﮐﻪی ﻟـﻪو ڕووداوهدا ﻟـﻪ دهﺳـﺖ داوه‪ ،‬ﻗﺴـﻪی‬ ‫ﮐﺮدو‪ ،‬ﺑﻪ دوای ﺋﻪودا ﻋﻪﻟﯽ ﻣﻪﺣﻤﻮود‪ ،‬ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ڕ‪‬ﮑﺨﺮاوی ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑ‪ ‬ژ‪‬ﻨﯚﺳﺎﯾﺪ ﺑﻪﺳﻪرھﺎﺗﯽ ﻗﺎدر ﻣﻪوﻻﻧﭙﻮوری ﺑﯚ ﺑﻪﺷﺪاران ﮔ‪‬اﯾﻪوه ﮐﻪ ﭼﯚن ﺋﻪﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺑﻨﻪﻣﺎ‪‬ﻪﮐﻪی‬

‫‪14‬‬

‫ﺷــﺎری ﺳــﻨﻮورﯾﯽ ﺳ‪‬ردەﺷــﺖ ﻟ‪ ‬ﺑﺎﺷــﻮوری ﺋﺎزەرﺑﺎﯾﺠــﺎﻧﯽ رۆژﺋــﺎوا‪ ،‬ﻟ‪ ‬ﺋ‪‬ﺴــﺘﺎدا زۆرﺗــﺮﯾﻦ ژﻣــﺎرەی ﺑ‪‬رﮐ‪‬وﺗــﻮاﻧﯽ ﭼ‪‬ﮐــﯽ ﮐﯿﻤﯿــﺎﯾﯽ و‪‬ﺗــﯽ ﺋ‪‬ﺮاﻧــﯽ ﻟ‪‬ﺧــﯚ ﮔﺮﺗــﻮوەو ﺑ‪‬ﭘ‪‬ــﯽ ﺑﯚﭼــﻮوﻧﯽ‬ ‫ﭘﺴــﭙﯚڕاﻧﯽ ﺑﯿﻮﮐﯿﻤﯿــﺎﯾﯽ؛ ﺋﺎﺳــ‪‬وارەﮐﺎﻧﯽ ﺋ‪‬و ﮐﯿﻤﯿﺎﺑــﺎراﻧ‪ ‬ﻧ‪‬ﺳــﻞ ﺑــﯚ ﻧ‪‬ﺳــﻞ ﻟ‪‬ﺳــ‪‬ر ﺑ‪‬رﮐ‪‬وﺗــﻮاﻧﯽ ﺋ‪‬و ﭼ‪‬ﮐ‪‬‬ ‫ﮐﺎرﯾﮕ‪‬رﯾﯽ دەﺑ‪‬ﺖ و ﺋﺎﺳ‪‬وارەﮐﺎﻧﯽ دەﻣ‪‬ﻨ‪‬ﺘ‪‬وە‪.‬‬ ‫ژﻣﺎرەﯾ‪‬ک ﻟ‪ ‬ﺷﺎر و ﮔﻮﻧﺪەﮐﺎﻧﯽ ﺋﻮﺳﺘﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟ‪ ‬ﺷ‪‬ڕی ‪ 8‬ﺳﺎ‪‬ی ﺋ‪‬ـﺮان و ﻋ‪‬ﺮاﻗـﺪا ﺑ‪ ‬ﭼ‪‬ﮐـﯽ ﮐﯿﻤﯿـﺎﯾﯽﯽ‬ ‫ھ‪‬ﺮﺷﯽ ﮐﺮاﯾ‪ ‬ﺳ‪‬ر‪ ،‬ﮐ‪ ‬دەﮐـﺮێ ﺋﺎﻣـﺎژە ﺑ‪ ‬ﺳـ‪ ‬ﺟـﺎر ﮐﯿﻤﯿﺎﺑـﺎراﻧﯽ ﺷـﺎری ﻧﯚدﺷـ‪ ‬و ‪26‬ی رەﺷـ‪‬ﻣ‪‬ی ﺳـﺎ‪‬ﯽ ‪،66‬‬ ‫ﺳ‪ ‬و ﺳ‪‬ﺰدەی ﺧﺎﮐ‪‬ﻟ‪‬ﻮەی ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪ 67‬ی ھ‪‬ﺗﺎوی و ‪31‬ی ﭘﻮوﺷـﭙ‪‬ڕی ﺳـﺎ‪‬ﯽ ‪1367‬ی ﮔﻮﻧـﺪی ﮔﻮﻧـﺪەﮐﺎﻧﯽ زەردە‪،‬‬ ‫ﺳ‪‬رﻣﯿﻞ و دﯾﺮە ﻟ‪ ‬ﻧﺎوﭼ‪‬ی دا‪‬ھﯚ‪ ،‬ﮐﺮﻧﺪی ﻏ‪‬رب و ﺋﻮﺳﺘﺎﻧﯽ ﮐﺮﻣﺎﺷﺎن ﺑﮑ‪‬ﯾﻦ‪.‬‬ ‫ﻧﺰﯾــﮏ ﺑ‪ ‬ﺗ‪‬ﮑــ‪‬ای ھﺎوو‪‬ﺗﯿﯿــﺎﻧﯽ ﮐــﻮردی ﺋ‪‬و ﻧﺎوﭼــﺎﻧ‪‬ی ﮐ‪ ‬ﻟ‪‬ﻻﯾ‪‬ن ﺣﮑــﻮوﻣ‪‬ﺗﯽ ﺑ‪‬ﻋﺴــﯽ ﺳــ‪‬دام ﺣﻮﺳــ‪‬ﻨ‪‬وە‬ ‫ھ‪‬ﺮﺷــﯽ ﮐﯿﻤﯿــﺎﯾﯽ ﮐــﺮاﯾ‪ ‬ﺳــ‪‬ر‪ ،‬ﻟ‪ ‬ﻧ‪‬ﺑــﻮوﻧﯽ ﺋﯿﻤﮑﺎﻧــﺎﺗﯿﯽ ﭘﺰﯾﺸــﮑﯽ و ﮐ‪‬ﻣﺘ‪‬رﺧ‪‬ﻣﯿــﯽ ﻟ‪‬ﭙﺮﺳــﺮاواﻧﯽ دەو‪‬ﺗــﯽ و‬ ‫ﻧﺎوﭼ‪‬ﯾﯽ ﻧﺎڕازﯾﻦ‪.‬‬ ‫ﺳ‪‬رﭼﺎوە ‪ :‬ﻣﺎ‪‬ﭙ‪‬ڕی ﮐﻮردﭘﺎ ‪ /‬ڕ‪‬ﮑ‪‬وﺗﯽ ‪28 :‬ی ژوﺋ‪‬ﻧﯽ ‪2014‬‬

‫ﺑﻪڕ‪‬ﻮهﭼﻮوﻧﯽ ڕ‪‬ﻮڕهﺳﻤﯽ ﺑﯿﺴﺖو ﺣﻪوﺗﻪﻣﯿﻦ ﺳﺎ‪‬ۆژی ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ‬ ‫ﻟﻪ ﺑﯿﺴﺖو ﺣﻪوﺗﻪﻣﯿﻦ ﺳﺎ‪‬ۆژی ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ دا ﺑﻪ ﺑﻪڕ‪‬ﻮهﭼﻮوﻧﯽ ڕ‪‬ﻮڕهﺳﻤ‪‬ﮏ ﻟﻪو ﺷﺎره ﯾﺎدو ﺑﯿﺮهوهرﯾﯽ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎﻧﯽ ﺋﻪو ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪ ﺑﻪرز ڕاﮔﯿﺮا‪.‬‬ ‫ﻟــﻪو ڕ‪‬ﻮڕهﺳــﻤﻪدا ﮐــﻪ ﺑــﻪ دهﺳﭙ‪‬ﺸــﺨﻪرﯾﯽ ﺋﻪﻧﺠﻮﻣــﻪﻧﯽ ﺑــﻪرﮔﺮی ﻟــﻪ ﻣــﺎﻓﯽ ﺑﺮﯾﻨــﺪاراﻧﯽ ﺷــﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷــﺎری‬ ‫ﺳﻪردهﺷﺖ و ﺑﻪ ھﺎوﮐﺎرﯾﯽ ﺷﯚڕای ﺋﻪو ﺷﺎره ﺑـﻪڕ‪‬ﻮه ﭼـﻮو‪ ،‬ﺋـﻪو دوو ﻻﯾﻪﻧـﻪ ﻟـﻪ ﭘـﻪﯾﺎﻣ‪‬ﮑﯽ ھﺎوﺑـﻪشدا‬ ‫داواﯾﺎن ﮐﺮد ھﻪﻣﻮو ﺑﻪرﮐﻪوﺗﻮواﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ ﻧﺎوﯾـﺎن ﺗﯚﻣـﺎر ﺑﮑـﺮێو ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ‬ ‫وهک ﺷﺎری ﺋﺎﺷﺘﯽ ﺑﻨﺎﺳﺮێو ﺋﯿﻤﮑﺎﻧﺎﺗﯽ ﭘﺰﯾﺸﮑﯽو ﮐﺎرﺋﺎﺳﺎﻧﯿﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﺘﺮ ﺑـﯚ ﺑﻪرﮐـﻪوﺗﻮوان داﺑـﯿﻦ‬ ‫ﺑﮑﺮێ‪.‬‬ ‫ﻟﻪو ر‪‬ﻮڕهﺳـﻤﻪدا ﭘـﻪﯾﺎﻣﯽ ﺷـﺎرهداری ھﯿﺮۆﺷـﯿﻤﺎ ﺑـﯚ ﺧـﻪ‪‬ﮑﯽ ﺳﻪردهﺷـﺖو ﭘـﻪﯾﺎﻣﯽ ﺳـﮑﺮﺗ‪‬ﺮی ڕ‪‬ﮑﺨـﺮاوی‬ ‫ﻧﻪھ‪‬ﺸــﺘﻨﯽ ﺑﻪرھــﻪﻣﮫ‪‬ﻨﺎن ﭼــﻪﮐﯽ ﺷــﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺧﻮ‪‬ﻨﺪراﯾــﻪوهو ﻗﺴــﻪﮐﺮدﻧﯽ ﻧﻮ‪‬ﻨــﻪری ﺷــﺎری ﺳﻪردهﺷــﺖو‬ ‫ﭘﯿﺮاﻧﺸﺎر ﻟﻪ ﻣﻪﺟﻠﯿﺲ‪ ،‬ﺋﻪﻧـﺪاﻣ‪‬ﮑﯽ ﺷـﻮڕای ﺷـﺎرو ﭘ‪‬ﺸـﮑ‪‬ﺶ ﮐﺮدﻧـﯽ ﭼﻪﻧـﺪ ﺑ‪‬ﮔـﻪ ﻣﻮزﯾـﮏو ﺧﻮ‪‬ﻨـﺪهوهی‬ ‫ﺷ‪‬ﻌﺮو ﮐﺮدﻧﻪوهی ﭘﯿﺸﺎﻧﮕﺎﯾﻪﮐﯽ ﺷ‪‬ﻮهﮐﺎری ﻟﻪﻻﯾﻪن ﻓﺮﯾﺸﺘﻪ ﻓﻪھﻤﯽ ﭼﻪﻧﺪ ﺑﻪﺷ‪‬ﮑﯽ دﯾﮑﻪی ﺋﻪو ڕ‪‬ﻮڕهﺳﻤﻪ ﺑﻮون‪.‬‬ ‫ﻟﻪ در‪‬ﮋهی ﺋﻪو ڕ‪‬ﻮرهﺳﻤﻪدا ڕهﺣﯿﻢ واﺣﯿﺪی‪ ،‬وﺗﻪﺑ‪‬ﮋی ﺋﻪﻧﺠﻮﻣﻪﻧﯽ ﺑﻪرﮔﺮی ﻟﻪ ﻣﺎﻓﯽ ﺑﺮﯾﻨﺪاراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﻪردهﺷـﺖ ﺑـﻪ ﺋﺎﻣـﺎژه ﺑـﻪ ڕهھﻪﻧـﺪه ﺑـﻪرﺑ‪‬وهﮐﺎﻧﯽ ﺑﯚﻣﺒـﺎراﻧﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ‬ ‫ﺋﻪو ﺷﺎره ﻟﻪ ﭘﻮوﺷﭙﻪڕی ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪ 66‬ﺋﻪو ﭘﺮﺳﯿﺎرهی ورووژاﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﯚ دهﺑ‪ ‬دوای ‪ 27‬ﺳﺎڵ ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺋﻪو ﺷﺎره ﻟﻪ ﮐﻪﻣﺘﺮﯾﻦ ﺋﯿﻤﮑﺎﻧﺎتو ﻟﻪ ﺳﻪرهﺗﺎﯾﯿﺘﺮﯾﻦ ﻣﺎﻓﻪﮐﺎﻧﯿﺎن ﺑ‪‬ﺒﻪش ﺑﻦ‪.‬‬ ‫ﺋﻪو داوای ﮐﺮد ﮐﻪ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﯚ ھﻪﺑﻮوﻧﯽ ﻧﻮ‪‬ﻨﻪری ﺧﯚی ﻟـﻪ ﻣـﻪﺟﻠﯿﺲ ﻟـﻪ ﭘﯿﺮاﻧﺸـﺎر ﺟﯿـﺎ ﺑﮑﺮ‪‬ﺘـﻪوه‪ ،‬ﺳـﻨﻮوری ﺑﺎزرﮔـﺎﻧﯿﯽ ﮐ‪‬ﻠـ‪ ‬ﻟـﻪ ﻧ‪‬ـﻮان ﺳﻪردهﺷـﺖو ھـﻪر‪‬ﻤﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن‬ ‫ﺑﮑﺮ‪‬ﺘﻪوهو ﺋﯿﻤﮑﺎﻧﺎﺗﯽ دهرﻣﺎﻧﯿﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺑﯚ ﺑﺮﯾﻨﺪاراﻧﯽ ﺋﻪو ﺷﺎره داﺑﯿﻦ ﺑﮑـﺮێو ﮐﻠﯿﻨﯿﮑـﯽ ﭘﺴـﭙﯚڕﯾﯽ ﺑﺮﯾﻨـﺪاراﻧﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﮐـﻪ زﯾـﺎﺗﺮ ﻟـﻪ ‪ 20‬ﺳـﺎ‪‬ﻪ ﻗـﻪولو ﺑﻪ‪‬ﻨﻪﮐـﻪی ﻟﻪﻻﯾـﻪن‬ ‫ﮐﺎرﺑﻪدهﺳﺘﺎﻧﻪوه دراوه‪ ،‬ﻟﻪو ﺷﺎرهدا ﺑﮑﺮ‪‬ﺘﻪوه‪.‬‬ ‫ﺷﺎﯾﺎﻧﯽ ﺑﺎﺳﻪ دوای ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ ھﺎﺗﻨﯽ ڕ‪‬ﻮڕهﺳﻤﻪﮐﻪ ﻟـﻪ ﻣﻪﯾـﺪاﻧﯽ ﺳـﻪرﭼﺎوهی ﺋـﻪو ﺷـﺎرهدا ﭘـﯚل ﭘـﯚل ﺧـﻪ‪‬ﮏ ﺑـﻪ دهف ﭼﻮوﻧـﻪ ﺳـﻪر ﻣـﻪزاری ﺷـﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑـﺎراﻧﯽ ﺋـﻪو ﺷـﺎرهو‬ ‫ر‪‬ﻮڕهﺳﻤﻪﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﻮ‪‬ﻨﺪﻧﻪوی ﺷ‪‬ﻌﺮ و ﭘ‪‬ﺸﮑ‪‬ﺶﮐﺮدﻧﯽ ﻣﯚﺳﯿﻘﯽ ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ ﭘ‪‬ﮫﺎت‪.‬‬ ‫ﺳ‪‬رﭼﺎوە ‪ :‬ﻣﺎ‪‬ﭙ‪‬ڕی ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﮐﻮرد ‪ /‬ڕ‪‬ﮑ‪‬وﺗﯽ ‪28 :‬ی ژوﺋ‪‬ﻧﯽ ‪2014‬‬

‫‪13‬‬

‫ﭘ‪‬ﯾﺎﻣﯽ ﺷﺎرەداری ھﯿﺮۆﺷﯿﻤﺎ ﺑﯚ ﺧ‪‬ﻜﯽ ﺳ‪‬ردەﺷﺖ ﺑ‪‬ﺑﯚﻧ‪‬ی ﺳﺎ‪‬ۆژی ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺋ‪‬م ﺷﺎرە‬ ‫ﻛــﺎزوﻣﯽ ﻣﺎﺗﺴــﻮﯾﯽ‪ ،‬ﺷــﺎرەداری ھﯿﺮۆﺷــﯿﻤﺎ ﻟ‪ ‬ﭘ‪‬ﯾﺎﻣ‪‬ﻜــﺪا ﺑ‪‬ﺑــﯚﻧ‪‬ی ﺑﯿﺴــﺖو ﺣﻪوﺗــﻪﻣﯿﻦ ﺳــﺎ‪‬ۆژی ﺑﯚﻣﺒــﺎراﻧﯽ ﺷــﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷــﺎری ﺳ‪‬ردەﺷــﺖ‪ ،‬ھــﺎوﺧ‪‬ﻣﯿﯽ ﺧــﯚی ﺑــﯚ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿــﺎﻧﯽ ﺋ‪‬م‬ ‫ﺟﯿﻨﺎﯾ‪‬ﺗ‪ ‬دەرﺑ‪‬ﯾﻮە‪.‬‬ ‫ﻟ‪‬م ﭘ‪‬ﯾـــﺎﻣ‪‬دا ھـــﺎﺗﻮە‪ :‬ﺋـــﻪﻣﻦ دەزاﻧـــﻢ ﻛ‪ 27 ‬ﺳـــﺎڵ ﻟ‪‬ﻣ‪‬وﺑ‪‬ر ﻟ‪ ‬ڕۆژی ‪7‬ی ﭘﻮوﺷـــﭙ‪‬ڕدا ﺑ‪‬ھـــﯚی ﺑﯚﻣﺒـــﺎراﻧﯽ‬ ‫ﺷــﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷــﺎری ﺳ‪‬ردەﺷــﺖ‪ ،‬زۆر ﻛ‪‬س ﮔﯿﺎﻧﯿــﺎن ﻟ‪ ‬دەﺳــﺖ داو ﺗ‪‬ﻧــﺎﻧ‪‬ت ﺋ‪‬ﺴــﺘﺎش زۆرﺑ‪‬ی ﺧ‪‬ﻜــﯽ ﺋ‪‬م ﺷــﺎرە‬ ‫ﺑ‪‬دەﺳﺖ دەرﺋ‪‬ﻧﺠﺎﻣ‪‬ﻛﺎﻧﯽ ﺋ‪‬م ڕووداوە ﺗﺎ‪‬وە دەﻧـﺎ‪‬ﻨﻦو ھ‪‬ﻣﯿﺸـ‪ ‬ھ‪‬روا ﺑـﻮوە ﻛ‪ ‬ﺧ‪‬ﻜـﯽ ﺋﺎﺳـﺎﯾﯽ دەﺑـﻦ ﺑ‪‬‬ ‫ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯽ ﺷ‪‬ڕەﻛﺎن ‪.‬‬ ‫ﻣﺎﺗﺴـــﻮوﯾﯽ ﺑ‪ ‬وەﺑﺒﯿـــﺮ ھ‪‬ﻨـــﺎﻧ‪‬وەی ڕووداوی ھﺎوﺷـــ‪‬ﻮە ﻟ‪ ‬ھﯿﺮۆﺷـــﯿﻤﺎی ژاﭘـــﯚن ﻧﻮﺳـــﯿﻮﯾﻪﺗﯽ ﮐـــﻪ ﺋ‪‬م ﻛـــﯚﻣ‪‬‬ ‫ﺧ‪‬ﻜ‪‬ی ﺷﺎری ﺋ‪‬ﻮەش ﻛ‪ ‬ﺑ‪‬ر ﮔﺎزە ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯿ‪‬ﻛﺎن ﻛ‪‬وﺗﻦو ﺑ‪‬ھ‪‬ﻣﺎن ﺷ‪‬ﻮە ﺑـﻪھﯚی ﻧ‪‬ﺧﯚﺷـﯽو دەرﺋ‪‬ﻧﺠﺎﻣ‪‬ﻛـﺎﻧﯽ‬ ‫ﺋ‪‬م ﮔـــﺎزە ﻛﻮﺷـــﻨﺪاﻧ‪‬وە ﺋـــﺎزار دەﭼ‪‬ـــﮋن‪ ،‬ﺗ‪‬ﻧـــﺎﻧ‪‬ت ھ‪‬ﻨـــﺪ‪‬ﻚ ﻟ‪‬وان ‪ 15‬ﺗـــﺎ ‪ 25‬ﺳـــﺎڵ ﭘـــﺎش ﺋ‪‬م ڕووداوە‬ ‫ﻧﯿﺸﺎﻧ‪‬ﻛﺎﻧﯽ ﺑ‪‬رﻛ‪‬وﺗﻨﯿﺎن ﻟ‪ ‬وەدەر دەﻛ‪‬وێ‪ .‬ﺋﻪﻣﻦ د‪‬ﻨﯿﺎم ﻛ‪ ‬ﺑﺮﯾﻨﺪاراﻧﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷـﺎری ﺳ‪‬ردەﺷـﺖ ﻛ‪ ‬دەﻛـﺮێ وەك "ھﯿﺮۆﺷـﯿﻤﺎی دووھ‪‬م" ﻧـﺎوی ﺑ‪‬ﻨـﯿﻦ‪ ،‬ژﯾﺎﻧﯿـﺎن ﺑ‪ ‬ﺗ‪‬واوی‬ ‫ڕووﺧﺎوەو ﺗ‪‬ﻜ‪‬ڵ ﺑ‪ ‬ﻓﺮﻣ‪‬ﺴﻚو ﺋﺎزار ﺑﻮوە‪.‬‬ ‫ﺷﺎرەداری ھﯿﺮۆﺷﯿﻤﺎ ﻟ‪ ‬ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﭘ‪‬ﯾﺎﻣ‪‬ﻛ‪‬ﯾﺪا و‪‬ـ‪‬ای ھﯿـﻮای ﺋﺎﺷـﺘﯿﯽ ھ‪‬ﻣﯿﺸـ‪‬ﯾﯽ ﻟ‪ ‬ﺳ‪‬رﺗﺎﺳـ‪‬ری ﺟﯿﮫﺎﻧـﺪاو ﺷـﺎدی ڕاﺳـﺘ‪‬ﻗﯿﻨ‪ ‬ﺑـﯚ ﺧ‪‬ﻜـﯽ ﺋـﺎزاو ﺋﺎﺷـﺘﯿﺨﻮازی ﺷـﺎری ﺳ‪‬ردەﺷـﺖ‪،‬‬ ‫دوﻋﺎی ﺑﯚ ﺷﺎدی ڕووﺣﯽ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎﻧﯽ ﺷﻪڕ‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪت ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﻛﺮدووە‬

‫‪.‬‬

‫ﺳ‪‬رﭼﺎوە ‪ :‬ﻣﺎ‪‬ﭙ‪‬ڕی ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﮐﻮرد ‪ /‬ڕ‪‬ﮑ‪‬وﺗﯽ ‪28 :‬ی ژوﺋ‪‬ﻧﯽ ‪2014‬‬

‫ﺷﺎری ﺳ‪‬ردەﺷﺖ ‪ 27‬ﺳﺎ‪ ‬ﺑ‪‬دەﺳﺖ ﮔﺎزی ﺧ‪‬ردەﻟ‪‬وە دەﻧﺎ‪‬ﻨ‪‬‬ ‫ﺷﺎری ﺳ‪‬ردەﺷﺖ ‪ 27‬ﺳﺎ‪ ‬ﺑ‪‬دەﺳﺖ ﮔﺎزی ﺧ‪‬ردەﻟ‪‬وە دەﻧﺎ‪‬ﻨ‪‬ﺌﺎژاﻧﺴﯽ ﮐﻮردﭘﺎ‪ :‬ﺳ‪‬رەڕای ﺗ‪‬ﭙ‪‬رﺑﻮوﻧﯽ ‪ 27‬ﺳﺎڵ ﺑ‪‬ﺳـ‪‬ر ﮐﯿﻤﯿﺎﺑـﺎران ﮐﺮدﻧـﯽ ﺷـﺎری ﺳ‪‬ردەﺷـﺘﺪا‪ ،‬ﺑ‪‬رﮐ‪‬وﺗـﻮاﻧﯽ ﺋ‪‬و‬ ‫ﭼ‪‬ﮐ‪ ‬ﻟ‪‬و ﺷﺎرە‪ ،‬ﺑ‪‬دەﺳﺖ ﺑ‪ ‬ﺋﯿﻤﮑﺎﻧﺎﺗﯿﯽ ﭘﺰﯾﺸﮑﯽ و دەواو دەرﻣﺎﻧ‪‬وە دەﻧﺎ‪‬ﻨﻦ‪.‬‬ ‫ﺑ‪‬ﭘ‪‬ــﯽ راﭘــﯚرﺗﯽ ﺋﺎژاﻧﺴــﯽ ھ‪‬وا‪‬ــﺪەرﯾﯽ ﮐﻮردﭘــﺎ‪ ،‬ﺋ‪‬ﻣــ‪‬ۆ ﺷــ‪‬ﻣﻤ‪ ‬ر‪‬ﮑ‪‬وﺗــﯽ ‪7‬ی ﭘﻮوﺷــﭙ‪‬ڕ‪ 27 ،‬ﺳــﺎڵ ﺑ‪‬ﺳــ‪‬ر‬ ‫ﮐﯿﻤﯿﺎﺑﺎران ﮐﺮدﻧﯽ ﺷﺎری ﺳ‪‬ردەﺷﺘﺪا ﺗ‪‬ﭙ‪‬ڕدەﺑ‪‬ﺖ‪ ،‬ﮐ‪ ‬زﯾﺎﺗﺮ ﻟ‪ 110 ‬ﮐ‪‬س ﺑ‪‬ھـﯚی ﺋ‪‬و ﺑﯚردﻣـﺎﻧ‪ ‬ﮐﯿﻤﯿـﺎﯾﯿ‪‬وە‬ ‫ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﻟ‪‬دەﺳﺖ داوەو ﻧﺰﯾﮑ‪‬ی ‪ 8‬ھ‪‬زار ﮐ‪‬ﺳﯿﺲ ﺗﻮوﺷﯽ ﮐ‪‬ﻣﺌ‪‬ﻧﺪاﻣﯽ ﺑﻮون‪.‬‬ ‫ﺷـــﺎری ﺳ‪‬ردەﺷـــﺖ‪ ،‬ﮐ‪ ‬ﯾ‪‬ﮐ‪‬ﻣـــﯿﻦ ﺷـــﺎر ﺑـــﻮو ھ‪‬ﺮﺷـــﯽ ﮐﯿﻤﯿـــﺎﯾﯽ ﮐـــﺮاﯾ‪ ‬ﺳـــ‪‬ر‪ ،‬ﺗـــﺎﻗ‪ ‬ﮐﻠﯿﻨﮑ‪‬ﮑـــﯽ ﺗـــﺎﯾﺒ‪‬ت ﺑ‪‬‬ ‫ﺑ‪‬رﮐ‪‬وﺗﻮاﻧﯽ ﭼ‪‬ﮐﯽ ﮐﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺗ‪‬ﺪاﯾ‪ ‬و ھ‪‬ﻧﻮوﮐ‪ ‬ﺑ‪ ‬ﻧﯿﻮەﭼ‪‬ﯽ ﮐﺎر دەﮐﺎت و وەﮔ‪‬ڕﮐ‪‬وﺗﻨﯽ ﻟﻘـﯽ ﻧ‪‬ﺧﯚﺷـﺨﺎﻧ‪‬ی‬ ‫ﺳﺎﺳﺎن ھ‪‬ﺗﺎ ﺋﯿﺴﺘﺎ ﻟ‪‬ﮔ‪‬ڵ ﭼ‪‬ﻧﺪﯾﻦ ﮐ‪‬ﺸ‪ ‬ﺑ‪‬رەوڕوو ﺑﯚﺗ‪‬وە‪.‬‬ ‫ﻧــﻮ‪‬ﻨ‪‬ری ﺳ‪‬ردەﺷــﺖ ﻟ‪ ‬ﻣ‪‬ﺟﻠﯿﺴــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ راﯾﮕ‪‬ﯾﺎﻧــﺪووە‪ :‬وەزﯾــﺮی ﺑ‪‬ﮫﺪاﺷــﺖ و دەرﻣــﺎن ﺑ‪‬ﯿﻨﯿــﯽ ﺟ‪‬ﺒ‪‬ﺟــﯽ‬ ‫ﮐﺮدﻧﯽ داوا و ﭘ‪‬ﺪاوﯾﺴﺘﯿﯿ‪‬ﮐﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼ‪‬ﮐ‪‬ی داوەو ﮔﻮﺗﻮوﺷﯿ‪‬ﺗﯽ‪ ،‬ﮐ‪ ‬ﻟ‪‬ﺋﯿﺴﺘﺎدا ﺑﺎرودۆﺧﯽ دەرﻣﺎﻧﯿﯽ ﺧ‪‬ﮑﯽ ﺳ‪‬ردەﺷﺖ ﮐﺎرەﺳﺎﺗﺒﺎرە‪.‬‬ ‫ﺗﺎﻗ‪ ‬ﮐﻠﯿﻨﮑﯽ ﺗﺎﯾﺒ‪‬ﺗﯽ ﺑ‪ ‬ﺑ‪‬رﮐ‪‬وﺗﻮاﻧﯽ ﭼ‪‬ﮐﯽ ﮐﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑ‪ ‬ﻧﯿﻮە ﭼ‪‬ﯽ ﮐﺎر دەﮐﺎت‬ ‫ھ‪‬وا‪‬ــﺪەرﯾﯽ ﻣ‪‬ﮫــﺮ ﻟ‪ ‬زاری رەﺳــﻮوڵ ﺧــﺰریﯾ‪‬وە ﺑــ‪‬وی ﮐــﺮدۆﺗ‪‬وە؛ ﺳــ‪‬رەڕای ﻧﺎﻟ‪‬ﺑــﺎرﯾﯽ دۆﺧــﯽ ﺟ‪‬ﺳــﺘ‪‬ﯾﯽ و دەرﻣــﺎﻧﯿﯽ ﺑ‪‬رﮐ‪‬وﺗــﻮان و ﺑﺮﯾﻨــﺪاراﻧﯽ ﭼ‪‬ﮐــﯽ ﮐﯿﻤﯿــﺎﯾﯽ ﻟ‪ ‬ﺷــﺎری‬ ‫ﺳ‪‬ردەﺷﺖ‪ ،‬ﺗ‪‬ﭽﻮوی دەواودەرﻣـﺎﻧﯽ ﺑ‪‬ھـﯚی ﮔﺮاﻧﯿـﯽ ﻟ‪ ‬رادەﺑ‪‬دەرەوە ﺑـﯚ زۆرﺑ‪‬ی ھﺎوو‪‬ﺗﯿﯿـﺎن داﺑـﯿﻦ ﻧﺎﮐﺮ‪‬ـﺖ و ﺑ‪‬ﺷـ‪‬ﮏ ﻟ‪ ‬ﺑﺮﯾﻨـﺪاران ﺑـﯚ ﭼﺎرەﺳـ‪‬ری روو ﻟ‪ ‬ﺗـﺎران و ﺗ‪‬ور‪‬ـﺰ و‬ ‫ورﻣ‪ ‬دەﮐ‪‬ن‪.‬‬

‫‪12‬‬

‫ھﺎوﻛﺎت ﺷﻪر‪‬ﻜﯽ ﺑﻪرﻓﺮاواﻧﺘﺮﯾﺶ ﻟﻪ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪ ﮔﻪل ﭘﯿﺸﻤﻪرﮔﻪ دهﺳﺘﭙ‪‬ﻜﺮدﺑﻮو ﻛﻪ ﻟﻪ واﻗ‪‬ﻊ دا ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﺒﻮوه ﻣﻪﯾﺪاﻧﯽ دوو ﺷﻪری ھﺎوﻛﺎت‪.‬‬ ‫ﺑ‪‬ﺪهﻧﮕﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ!‬

‫ﺋﻪوهی دهﻣﻪوی ﻟ‪‬ﺮه ﺋﺎژﻣﺎژهی ﭘﯽﺑﻜﻪم‪ ،‬ﺑ‪‬ﺪهﻧﮕﺒﻮوﻧ‪‬ﻚ ھﺎوﻛﺎت ﻟﻪ ﮔﻪل ﺷﯿﻤﺎﯾﯽ ﻛﺮدﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ رۆژھﻪﻻت ﻛﻪ ﺋﻪم ﻛﺎره ﻟﻪ ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﻪ ﻟﻮﺗﻜﻪی ﺧﻮی دهﮔـﺎتو ﻟـﻪ ﺋﯿﻼﻣـﻪوه‬ ‫ﺗﺎ ورﻣﯽ ﮔﻮﻧﺪو ﺷﺎروﺷﺎروﭼﻜﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﺟﻮرهھﺎ ﭼﻪك ﻟﯿﯽ دهدرا ﻛﻪ دواﺗﺮﯾﻨﯿﺎن ﭼﻪﻛﯽ ﺷﯿﻤﺎﯾﯽ ﺑﻮو‪.‬‬ ‫ﻟﻪزهﻣﻪﻧﯽ دو ﻗﻮﺗﺒﯽ ﺑـﻮوﻧﯽ ﺟﯿﮫـﺎن ﺣﻜﻮﻣـﻪﺗﯽ ﺳـﻪدام ﺗﻮاﻧﯿﺒـﻮوی ﭘﺎﻟﭙﺸـﺘﯿﻪﻛﯽ ﻧﯿﻮدهﻟـﻪﺗﯽ ﺑـﻮ ﺧـﻮی ﻣﺴـﻮﮔﻪر ﺑﻜـﺎتو ھـﻪر ﺋـﻪم ﭘﺎﻟﭙﺸـﺘﯿﻪش واﯾﻜـﺮد ﻛـﻪ ﻛﯚﻣـﻪﻟﮕﺎی ﻧﯿﻮدهوﻟـﻪﺗﯽ‬ ‫ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﺑﻪ ﺷﯿﻤﺎﯾﯽ ﻛﺮدﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺎرداﻧﻪوهی ﻧﻪﺑﯿﺖ‪ ،‬ﺋﻪﮔﻪرﭼﯽ ﺳﺎﻟﯽ ‪ 1365‬ﺋﻪﻧﺠﻮﻣﻪﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﻧﯿﻮدهوﻟﻪﺗﯽ ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﺑـﻪ ﺑـﻪﻛﺎرﺑﺮدﻧﯽ ﭼـﻪﻛﯽ ﺷـﯿﻤﺎﯾﯽ ﺑﺮﯾﺎرﻧﺎﻣﻪﯾـﻪﻛﯽ‬ ‫ﭘﻪﺳﻨﺪ ﻛﺮد ﺑﯚ ﻣﻪﺣﻜﻮﻣﻜﺮدﻧﯽ ﺑﻪﻻم ﺑﻪ ھﻮی ﭬﯿﺘﻮی ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎ ﺑﺮﯾﺎرهﻛﻪ ھﻪﻟﻮهﺷﺎﯾﻪوهو ﺋﻪﻣﻪش ﺋﻪوهﻧﺪهی ﺗﺮ دهﺳﺘﯽ ﺳﻪداﻣﯽ ﺋﺎواﻟﻪ ﻛﺮد ﺑﻪ ﺑﯿﺎﻧﻮی ﻟ‪‬ﺪاﻧﯽ ھﯿﺰهﻛﺎﻧﯽ ﺋ‪‬ﺮان‪،‬‬ ‫ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺷﯿﻤﺎﯾﯽ رﯾﮋ ﺑﻜﺎت‪ ،‬ھﻪر ﺑﯚﯾﻪ ﻛﯚﻣﻪﻟﮕﺎی ﻧﯿﻮدهوﻟﻪﺗﯽو ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﺋﯿﺴـﻼﻣﯿﺶ ﻧـﻪك ﺑﻪراﻣﺒـﻪر ﺑـﻪم ﻛـﺎره ﺑ‪‬ـﺪهﻧﮓ ﺑـﻮون ﺑـﻪ‪‬ﻜﻮو ﺑﻪراﻣﺒـﻪر ﺑـﻪ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻛﺮدﻧـﯽ‬ ‫دواﺗﺮی ھﻪﻟﻪﺑﺠﻪش ھﻪﻣﺎن ﺳﯿﺎﺳﯿﻪﺗﯿﺎن ﭘﻪﯾﺮهو ﻛﺮد‪.‬‬ ‫ﺑ‪‬ﺪهﻧﮕﯽ ﻛﻮردى!‬

‫ھﺎوﻛﺎت ﻟﻪ ﮔﻪل ھﻪﻟﮕﯿﺮﺳﺎﻧﯽ ﺷﻪری ﺋ‪‬ﺮانو ﻋﯿﺮاق‪ ،‬ﺷﻪر‪‬ﻜﯽ ﺗﺮ ﻟﻪ ﻛﻮردﺳﺘﺎن درﯾﮋهی ھﻪﺑﻮو‪ ،‬ﺷﻪری ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽو ﭘ‪‬ﺸﻤﻪرﮔﻪو ﺷﻪری ﺣﻜﻮﻣﻪت ﺑﯚ ﭘﺎﻛﻜﺮدﻧﻪوهی ﻛﻮردﺳـﺘﺎن‬ ‫ﻟﻪ ھﻪﻣﻮو ﻧﺎرازی ﺑﻮوﻧ‪‬ﻚ ﻛﻪ ھﺎوﻛﺎت ﺑﻮو ﻟﻪ ﮔﻪل دهرﻛﺮدﻧﯽ ﻓﺘﻮای ﺟﯿﮫﺎدی ﺧﻮﻣﻪﯾﻨﯽ ﺑﯚ ﺳﻪر ﻛﻮردﺳﺘﺎن‪ ،‬ﺋﻪﻣﻪش واﯾﻜﺮد ﺣﯿﺰﺑـﻪ ﻛﻮردﯾـﻪﻛﺎن ﺑـﯚ ﭘﺎراﺳـﺘﻨﯽ ﺧﻮﯾـﺎن ﻋﯿـﺮاق وهك‬ ‫ﭘﺸﺘﯽ ﺟﯿﺒﮫﻪ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﯿﻨﻦو ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﺑﻪ ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗﻪﻛﺎﻧﯽ ﺳﻪدام ﻟﻪ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑ‪‬ﺪهﻧﮕﯽ ھﻪﻟﺒﮋﯾﺮن‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ﺋﺎرﺷﯿﻮی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺣﯿﺰﺑﻪﻛﺎﻧﯽ رۆژھﻪﻻت ﺑ‪‬ﺪهﻧﮕﯿﻪﻛﯽ دﯾﺎر ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﺑـﻪ ﺑﯚﻣﺒـﺎراﻧﻜﺮدﻧﯽ ﺷـﯿﻤﺎﯾﯽ ﺳﻪردهﺷـﺖو ﺷـﺎرو ﺷـﺎروﭼﻜﻪﻛﺎﻧﯽ ﺗـﺮ ﻟـﻪ دهﯾـﻪی ‪ 60‬دهﺑﯿﻨﺮﯾـﺖ‪ ،‬ﺷـﯿﻤﺎﯾﻜﺮدﻧﯽ‬ ‫ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﺎﺑﯿﺘﻪ ﺟﯿﮕﻪی ﻧﺎرهزاﯾﯽو ھﻪﻟﻮﯾﺴﺘﮕﺮﺗﻦو ﻣﻪﺣﻜﻮﻣﻜﺮدﻧﯽو ﻧﺎﺷﺒﯿﺘﻪ ھﻮی ﺋﻪوهی ﻛﻪ ﺋﻪم ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗﻪ ﻧﯿﻮدهوﻟﻪﺗﯽ ﺑﻜﺮﯾﺖ‪ ،‬ھﻮﻛﺎرهﻛﻪی ھﻪر ﭼﯿﯿـﻪك ﺑﯿـﺖ ﭘﺮﺳـﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ‬ ‫ﻛﺮدﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ رۆژھﻪﻻت ﺑﻪو ﺟـﻮرهی ﻛـﻪ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻛﺮدﻧـﯽ ﻛﻮردﺳـﺘﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷـﻮر دهﺑﯿـﺖ ﺑـﻪ رۆژهﭬـﯽ ﺣﯿﺰﺑـﻪﻛﺎﻧﯽ ﺋـﻪو ﺑﻪﺷـﻪی ﻛﻮردﺳـﺘﺎن‪ ،‬ﻟـﻪ رۆژھـﻪﻻت ﻧﺎﺑﯿﺘـﻪ ﭘﺮﺳـﯽ ھﯿـﺰه‬ ‫ﺳﯿﺎﺳﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎنو ﻛﯚﻣﻪﻟﮕﺎی ﻛﻮردی ﻟﻪ ﺋﯿﺮانو رهﻧﮕﻪ ﺋﯿﺴﺘﺎش زور ﻛﻪس ﺋﺎﮔﺎداری ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻛﺮدﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﻪﺑﯿﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﯿﺪهﻧﮕﯽ دوای ﺑﯿﺪهﻧﮕﯽ!‬

‫ﺑﯿﺪهﻧﮕﯽ درﯾﮋﻣﻪوداﺗﺮو ﻛﻮﺷﻨﺪهﺗﺮ ﻛﻪ ﺗﺎ ﺋﯿﺴﺘﺎش درﯾﮋهی ھﻪﯾﻪ ﺋﻪو ﻻﻟﺒﻮوﻧﻪ ﮔﻪورهﯾﻪ ﻛﻪ ﺑﻪراﻣﺒـﻪر ﺑـﻪ ﺳـﺎﻟﯿﺎدی ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺷـﺎرهﻛﻪو ﻛﻪﯾﺴـﯽ ﺳﻪردهﺷـﺖو زﯾﺎﻧﻠﯿﻜـﻪوﺗﻮواﻧﯽ‬ ‫دهﺑﯿﻨﺮﯾﺖ‪ .‬دادﮔﺎﯾﮕﺮدﻧﯽ ﺳﻪدام دوای رووﺧﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﻪﻛﻪی دهرﻓﻪﺗﯿﻜﯽ ﺑﺎش ﺑﻮو ﺑﯚ ﺋﻪوهی ﻛﻪﯾﺴﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖو ﺷﻮﯾﻨﻪﻛﺎﻧﯽ دﯾﻜـﻪی رۆژھـﻪﻻﺗﯽ ﻛﻮردﺳـﺘﺎن ﺑﺨﺮﯾﺘـﻪ‬ ‫روو ﺑﻪﻻم ﺟﮕﻪ ﻟﻪ ھﻪولو ﺗﻪﻗﻪﻻی ﭼﻪﻧﺪ ﻛﻪﺳﯿﻚو رﯾﻜﺨﺮاوی ﭼﺎك ﻛﻪ دواﺗﺮ ﻟﻪ ﮔﻪل دژاﯾﻪﺗﯽ ﺋﯿﺮان ﺑﻪرهو روو ﺑﻮﻧﻪوه ھﻪوﻟﯿﻚ ﻧﻪدرا ﻛﻪ ﭘﺮﺳﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻛﺮدﻧـﯽ ﻛﻮردﺳـﺘﺎﻧﯽ‬ ‫رۆژھﻪﻻت ﻟﻪ دادﮔﺎی ﺗﺎواﻧﻪﻛﺎﻧﯽ ﻋﯿﺮاق وهك ﻛﻪﯾﺴﯿﻚ ﻣﺎﻣﻪﻟﻪی ﻟﻪ ﮔـﻪل ﺑﻜﺮﯾـﺖ‪ ،‬ﺋـﻪوهش ﺧـﺮاپ ﻧﯿـﻪ ﺑﮕـﻮﺗﺮی ﻛـﻪ ﯾﻪﻛـﻪم ﺑﻪﯾﺎﻧﻨﺎﻣـﻪی ﻧـﺎرهزاﯾﯽ ﺑﻪراﻣﺒـﻪر ﺑـﻪ ﺷـﯿﻤﺎﯾﯽ ﻛﺮدﻧـﯽ‬ ‫ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﻟﻪ دوای ﺳﺎﻟﯽ ‪ 2003‬ﻟﻪﻻﯾﻪن ﺣﯿﺰﺑﻪ ﻛﻮردﯾﻪﻛﺎﻧﻪوه ﺑﻼو دهﻛﺮﯾﺘﻪوه ﻛﻪ ﺋﻪوﯾﺶ ھﻪﻣﻮوﯾﺎن ﻧﺎ‪.‬‬ ‫ﻛﻮﺗﺎ‪:‬‬ ‫ﻓﻪراﻣﻮﺷﻜﺮدﻧﯽ ﺋﻪم ﭘﺮﺳﻪ دوای ‪ 27‬ﺳﺎل ﺑـﻪ ﺟﻮرﯾـﻚ ﭘﺸـﺖ ﮔﻮﯾﺨﺴـﺘﻨﯽ زﯾـﺎﺗﺮ ﻟـﻪ ‪ 8‬ھـﻪزار ﺑﻪرﻛﻪوﺗـﻪی ﺷـﯿﻤﺎﯾﯿﻪ ﺗـﻪﻧﯿﺎ ﻟـﻪ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ ﺟﮕـﻪ ﻟـﻪ ﺷـﻮﯾﻨﻪﻛﺎﻧﯽ ﺗـﺮ ﻛـﻪ ﺗـﺎ‬ ‫ﺋﯿﺴﺘﺎش ﺑﻪ ﺋﺎزارهﻛﺎﻧﯿﺎﻧﻪوه دهﺗﻠﯿﻨﻪوه‪ ،‬ﻟﻪ ﮔﻪل ﺋﻪوهش ﺑﯽ ﻣﻮﺑﺎﻻﺗﯽ ﮔﻪورهﯾـﻪ ﻛـﻪ ﺋﯿﻤـﻪ ﻛﺎرهﺳـﺎﺗﻪﻛﺎﻧﻤﺎن ﻓـﻪراﻣﻮش ﺑﻜـﻪﯾﻦ ﻛـﻪ ﺑﻪﺷـﯿﻚ ﻛـﻪ ﻟـﻪ ﻛﺎرهﺳـﺎﺗﯽ ﻧﯿﺸـﺘﻤﺎﻧﯽ ﺋﯿﻤـﻪن‪.‬‬ ‫رهﻧﮕﻪ ﺋﻪم ﻗﺴﻪﯾﻪش وهراﺳﺖ ﮔﻪری ﻛﻪ دهﻟﯿﺖ ﺧﻪﻟﻜﯿﻚ ﻛﺎرهﺳﺎﺗﻪﻛﺎﻧﯽ ﻓﻪراﻣﻮش ﺑﻜﺎت ﻣﻪﺣﻜﻮﻣﻪ ﺑﻪ ﺑﻪرھﻪﻣﮫﯿﻨﺎﻧﻪوهی‪.‬‬ ‫ﺳ‪‬رﭼﺎوە ‪ :‬ﻣﺎ‪‬ﭙ‪‬ڕی ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﮐﻮرد ‪ /‬ڕ‪‬ﮑ‪‬وﺗﯽ ‪27 :‬ی ژوﺋ‪‬ﻧﯽ ‪2014‬‬

‫‪11‬‬

‫‪27‬ﺳﺎڵ ﺑﻪر ﻟﻪ ﺋﻪﻣ‪‬ۆ‪ ،‬ﻛﺎﺗ‪‬ﻚ ﺷﺎری ﺳﻪرهﺷﺖ ﻛﯿﻤﯿﺎ ﺑﺎران ﻛﺮا‪ ،‬ﻣﺎﺳﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺳﻪرﭼﺎوێ د‪‬ﯿﺎن ﻟﻪﻟ‪‬ﺪان ﻛﻪوت و ﺳﭙﯽ ﺳﭙﯽ ھﻪ‪‬ﮕﻪڕان و‪ ،‬ﺑﺎ‪‬ﻨﺪهﻛﺎﻧﯽ دۆ‪‬ـﯽ ﻣﻪﺳـ‪‬ﺲ و‬ ‫دهوروﺑﻪری ﺷﺎر ﭘﻪڕﯾﺎن ﺳﻮوﺗﺎو ھﻪ‪‬ﻮهرﯾﻦ‪.‬‬ ‫ﻟﻪو ﻛﺎﺗﻪدا زۆر ﻛﭻ وﻛﻮڕی ﺟﻮان و ﺟﻮان ﭘﻪرﺳﺖ ﻗﻪوارهی ﺑﺮﯾﻨﯽ ﮔﻪوره ﮔﻪورهﯾﺎن ﻛﻪوﺗﻪ ﺳﻪر ﺟﻪﺳﺘﻪو ﺳﻮوﺗﺎن و ﻣﺮدن و ﺑﻪ ﺟﻮاﻧﯽ ﺳﻪرﯾﺎن ﻧﺎﯾﻪوه‪.‬‬ ‫ﻟﻪو ﻛﺎﺗﻪدا ﻛﻪ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ زهردهی ﺧﯚری ﺑﻪﯾﺎﻧﯽ ﺟﻮاﻧﯽ ﺧﯚی ﺗ‪‬ﻚ ﻧﻪﻧﺎﺑﻮوو‪ .‬ﺷ‪‬ﻮهی ﺟﻮاﻧﯽ ﺋﺎﺳﯚی ﺑﻪﯾﺎﻧﯽ ھﻪر ﭘ‪‬ﻮه دﯾﺎر ﺑﻮو‪ ،‬زۆر داﯾﻚ و ﺑـﺎوﻛﯽ ﻟـﻪﻓﺰ ﺷـﯿﺮﯾﻦ و ﻗﺴـﻪ ﺧـﯚش و‬ ‫دوﻧﯿﺎ دﯾﺪهو ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﭙﻪروهرو ﮔﻪﻟﺪۆﺳﺘﯽ ﺷﺎرهﻛﻪﻣﺎن ﻛﻪوﺗﻨﻪ ﺑﻪر ﭼﻪﻛﯽ ژھﺮاوی و‪ ،‬دڵ و دهرووﻧﯿﺎن وهك ﺳﯚﺑﻪ داﮔﯿﺮﺳﺎ و ﺳﻮوﺗﺎن ﻛﻪ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎش زۆرﯾﺎن ﺑﻪو زاﻣﺎﻧﻪوه دهﻧـﺎ‪‬ﻦ و‬ ‫ﻟﻪ ﺳﻪر ﺟ‪ ‬ﻛﻪوﺗﻮون‪.‬‬ ‫ﻟﻪو ﻛﺎﺗﻪ دا ﻛﻪ داﯾﻜﺎﻧﯽ ﺋﺎزﯾﺰﻣﺎن ﺋﺎ ﺑﻪم ﺟﯚره ﻛﻪوﺗﻨﻪ ﺑﻪر ﮔ‪‬ی ﮔﻪرﻣﯽ ﭼﻪﻛﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯽ‪ ،‬زۆر ﻛﯚرﭘﻪی ﻧﺎو ﻻﻧﻜﻪ و ﻧ‪‬ﻮﺑﺎوهﺷﺎن ﻛﻪ ﻟﻪوﻛﺎﺗﻪ دا ﮔﻪﻣﻪﯾﺎن ﺑﻪ ﻣﻪم و ﺑﻪرﻣﻮرو‬ ‫ﮔﻪردﻧﺒﻪﻧﺪی داﯾﻜﯿﺎن دهﻛﺮدو ﭘ‪‬ﻜﻪﻧﯿﻦ ﮔﺸﺖ رووﻣﻪﺗﯽ داﮔﺮﺗﺒﻮون و ﻗﺎﻗﺎی ﭘ‪‬ﻜﻪﻧﯿﻨﯿﺎن ﮔﻪرهك ﺑﻪ ﮔﻪڕهك دهڕۆﯾﺸﺖ و زهردهی ﺧﯚر ﻟﻪ ﺋﺎﺳﺖ زهردهی ﺳﻪر ﻟ‪‬ﻮﯾـﺎن ﻛـﺰ ﺑـﻮوو‪،‬‬ ‫ﻣﺮۆڤ ﻟﻪ ﺋﺎﺳﺖ ﮔﻐﻪ و ﭘﻐﻪﯾﺎن رادهﻣﺎ و ‪ ،‬ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯽ ﺳﺎﻣﺎڵ ﻟﻪ ﺋﺎﺳﺖ ﺟﻮاﻧﯿﺎن ﻣﻞ ﻛﻪچ ﺑﻮو‪ ،‬ﺑﻪ ﺑﯚﻧﯽ ﺑﺎروت ﺧﻨﻜﺎن و ﺑﯚ ھﻪﻣﯿﺸﻪ زهردەی ﺳﻪر ﻟ‪‬ﻮﯾـﺎن ﺑـﺎری ﻛـﺮد ﻛـﻪ ﻟـﻪ‬ ‫ﺗﺎوﯾﺎن ﻣﻪﻻﺋﯿﻜﻪی ﺳﻪر ﺷﺎﻧﯿﺎن ﮔﺮﯾﺎن وﻟﻪ ﺑﻪر ﭘﺎﻛﯿﺎن ﺳﻮﺟﺪهﯾﺎن ﺑﯚ ﺑﺮدن‪.‬‬ ‫ﻛﻪ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﻛﯿﻤﯿﺎ ﺑﺎران ﻛﺮا‪ ،‬زۆر ﻛﻮﭼﻪ و ﻛﯚﻻن و ﺷﻪﻗﺎم و ﻣﺎ‪‬ﯽ ﺧﻪ‪‬ﻚ ﭘ‪ ‬ﺑﻮون ﻟﻪ ﺟﻪﻧﺎزهی ﻛﻪوﺗﻮوو ‪ .‬ﻣﻪﻧﺠﻪﻧﯿﻘﯿﺎن ﺑﯚ ﺧﻪ‪‬ﻜﯽ ﺷﺎر داﺧﺴﺖ‪.‬‬ ‫ﻟﻪو ﻛﺎت و وهﺧﺘﻪ ﻧﺎﺧﯚﺷﻪدا‪ ،‬ﻣﺎﺳﯿﻪ ﭘﻪڕﺳﭙﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﻧ‪‬ﻮﮔﯚﻣﻪﻛﺎﻧﯽ ﺷ‪‬ﺦ ﺑﺮاﯾﻢ و ﻛﻪﻧﺪهزهرد و ﮔﯚﻣﻪ ﺷﯿﻦ‪ ،‬ﺑـﻪ ﺳـﻪدان ﺟـﯚر ﻗﻮ‪‬ﻏـﻪﯾﺎن ﺑﻪﺳـﺖ ‪ ،‬ﻛـﯚری ﻏـﻪﻣﯿﺎن ﭘ‪‬ﻜﮫ‪‬ﻨـﺎ و ﺑـﯚ‬ ‫ﻣﻪرﮔﯽ ﺑﻪ ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﯽ ﺧﻪ‪‬ﻜﯽ ﺷﺎرهﻛﻪﯾﺎن ﮔﺮﯾﺎن و ﺑﻪ ھﻪ‪‬ﯚی ﺗﻪرﺧﺎن و ھﯚﻣﻞ و ﻣﻪﯾﺪان ﭼﯚﻏﻪو ﻓ‪‬ﺮهك وﺳﭙﯽ ر‪‬ﺰ دا ﭘﻪﯾﺎﻣﯽ ﭘﺮﺳﻪ و ﺳﻪره ﺧﯚﺷﯿﺎن ﺑﯚ ﺷﺎر ﻧـﺎرد و ﺋـﻪوﻧﯿﺶ ﺑـﻪ‬ ‫دﻧﻮوی ﺟﻮان و ﻓﺮﻣ‪‬ﺴﻜﯽ ﭼﺎوﯾﺎن ﺑﯚ ﻣ‪‬ﮋو ﭼﯚﻧﯿﻪﺗﯽ ﺋﻪو ﺗﺎواﻧﻪﯾﺎن ﻟﻪ ﺗﻪﺧﺘﻪ ﺑﻪردهﻛﺎﻧﯽ ﺋـﻪو ﻣﻪ‪‬ﺒﻪﻧـﺪهو ﺗـﺎﺑﻠﯚی ﺷـﻪﻣﻪﻛﺎﻧﯽ ﺷـﺎردا ﻧﻮوﺳـﯽ و‪ ،‬ﺗـﺎ ﭼـﺎو ھﻪﺗـﻪر دهﻛـﺎت ﺑـﻪرهو‬ ‫ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯽ ﺷﯿﻦ ﺑﻪرز ﺑﻮون و ﻟﻪ ھﻪر ﺣﻪوت ﺗﻪﺑﻪﻗـﻪی ﺋﺎﺳـﻤﺎﻧﺎن ﺗ‪‬ﭙـﻪڕﯾﻦ و ﺷـﻜﺎﯾﻪت و ﭘـﻪﯾﺎﻣﯽ ﻣﻪزﻟﻮوﻣﯿـﻪت و داﮔﯿﺮﻛﺮاﻧـﯽ ﻛﻮردﺳـﺘﺎن وﻗـﻪﺗ‪ ‬و ﻋـﺎﻣﯽ ژن و ﻣﻨـﺪاڵ وﺟـﻮان و‬ ‫ﭘﯿﺮی ﻛﻮردهوارﯾﺎن ﺑﯚ ﺧﻮا ﺑﻪرد‪.‬‬ ‫ﺳ‪‬رﭼﺎوە ‪ :‬ﻣﺎ‪‬ﭙ‪‬ڕی ﮔﯿﺎرەﻧﮓ ‪ /‬ڕ‪‬ﮑ‪‬وﺗﯽ ‪ 28 :‬ژوون ‪.2014‬‬

‫ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﻪ ﺑﯿﺪهﻧﮕﯽ!‬ ‫ﺧﺎﻟﯿﺪ ﻣﺤﻪﻣﻪدزاده‬ ‫ﺳﺎﻟﯽ ‪ 1361‬ﺳﺎوﺟﯽ ﻟﻪ ﺷﺎری ﻣﻪرﯾﻮان‪18،‬ی ﭘﻮﺷﭙﻪری ‪ 1362‬ﺟﺎدهی ﭘﯿﺮاﻧﺸﺎر‪27،‬ی رهزﺑﻪر‪ 1362‬ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ ﻧﺎوﭼﻪی ﻧﯿﻮان ﺑﺎﻧﻪو ﻣﻪرﯾﻮان‪ ،‬ﺳﺎﻟﯽ ‪ 1362‬ﮔﻮﻧـﺪهﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﯾﻨﺠـﺎﻧﯽ‬ ‫ﺑــﺎهو ﺷﯿﻮهرهﺷــﯽ ﺳﻪردهﺷــﺖ‪ ،‬ﺳــﺎﻟﯽ‪ 1365‬ﭼﻪﻧــﺪ ﮔﻮﻧــﺪﯾﻜﯽ ﻧﺎوﭼــﻪی ﺋــﯿﻼم‪7،‬ی ﭘﻮﺷــﭙﻪری ‪ 1366‬ﺷــﺎری ﺳﻪردهﺷــﺖ‪21،‬ی‬ ‫ﺑﻪﻓﺮاﻧﺒﺎری ‪ 1366‬ﭼﻪﻧﺪ ﻧﺎوﭼﻪﯾﻪﻛﯽ ﺳﻨﻮری ﺳﻪردهﺷﺖ‪26،‬ی رهﺷﻪﻣﻪی ‪ 1366‬ﺷﺎری ھﻪﻟﻪﺑﺠﻪ‪ ،‬ﺳـﺎﻟﯽ ‪ 1366‬ﮔﻮﻧـﺪهﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﺑﻠﻪ ﺳﻪنو ﮔﻠﻪرهش ﻟﻪ ﻧﺎوﭼﻪﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﻧﻪو ﺳﻪردهﺷﺖ‪،‬ﺳﺎﻟﯽ ‪ 1367‬ﮔﻮﻧﺪهﻛﺎﻧﯽ ﻧﮋﻣـﺎر‪ ،‬ﻧﯿـﯽ‪ ،‬ﻗـﻪﻟﻌﯽ ﭼـﯽو دزﻟـﯽ ﻟـﻪ ﺷـﺎری‬ ‫ﻣﻪرﯾﻮان‪ .‬رۆژی دهﯾﻪﻣﯽ ﻧﻪورۆز ﮔﻮﻧﺪی ﻛﻼﻟـﯽ ﭘـﺎوهو ﭼﻪﻧـﺪ رۆژ دواﺗـﺮ ﺷـﺎری ﻧﻮدﺷـﻪ‪28 ،‬ی ﮔـﻮﻻﻧﯽ ‪ 1362‬ﮔﻮﻧـﺪی ﻣـﻪزن‬ ‫ﺋــﺎوای ﺳﻪردهﺷــﺖ‪ ،‬رۆژی ‪24‬ی ﺟــﻮزهردان ﭼﻪﻧــﺪ ﻧﺎوﭼﻪﯾــﻪﻛﯽ ﺑﺎﻧــﻪ‪ ،‬ﻣــﺎﻧﮕﯽ ﺧــﻪرﻣﺎﻧﺎﻧﯽ ‪ 1365‬ﻧﺎوﭼــﻪﻛﺎﻧﯽ ﮔﯿﻼﻧﻐــﻪربو‬ ‫ﺳﻪرﭘﯿﻠﯽ زهھﺎو‪....‬‬ ‫ﺋﻪو ﻧﺎوﭼﺎﻧﻪی ﺳﻪرهوه ﺗﻪﻧﯿﺎ ﭼﻪﻧﺪ ﻧﺎوﭼﻪﯾﻪﻛﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ رۆژھﻪﻻﺗﻦ ﻛﻪ ﻟﻪ ﻣﺎوهی ھﻪﺷﺖ ﺳـﺎﻟﯽ ﺷـﻪری ﺋﯿـﺮانو ﻋﯿـﺮاق‬ ‫ﺑﻪر ﭼﻪﻛﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻛﻪوﺗﻦو ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت زۆر ﭘﯿﺶ ﻧﺎوﭼﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﻮر‪ ،‬ﯾﻪﻛﻪم ﺑﻮﻣﺒﺎراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ﻋﯿﺮاق ﻟﻪ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ رۆژھﻪﻻﺗﻪوه دهﺳـﺘﯽ ﭘ‪‬ﻜـﺮدو دواﺗـﺮ‬ ‫ﺑﻪ ھﺎﺗﻨﻪ ﻧﺎوهوهی ھﯿﺰهﻛﺎﻧﯽ ﺋ‪‬ﺮان ﺑﯚ ﺑﺎﺷﻮر ﺑﻮﻣﺒﺎراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﻮرﯾﺸﯽ ﮔﺮﺗﻪوه‪.‬‬ ‫دهﯾﻪی ‪60‬ی ھﻪﺗﺎوی ھﻪر ﭼﻮار ﭘﺎرﯾﺰﮔﺎ ﻛﻮردﯾﯿﻪﻛﻪی رۆژھﻪﻻت ﺑﻪ ﺣﻮﻛﻤﯽ ھﺎوﺳﻨﻮر ﺑـﻮوﻧﯽ ﻟـﻪ ﮔـﻪل ﻋﯿـﺮاق‪ ،‬ﮔﻮرهﭘـﺎﻧﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧﯿـﯽ ﺷـﻪری ھﻪﺷـﺖ ﺳـﺎﻟﻪ ﺑـﻮو‪ ،‬ﺣﻜﻮﻣـﻪﺗﯽ ﺋ‪‬ـﺮان‬ ‫زۆرﺑﻪی ھﯿﺰهﻛﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﺑﻪرهﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧﻪوهو ﻧﺎردﻧﻪ دهرهوهی ﺷﯚرﺷﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽو وهك ﺧﻮی دهﯾﮕﻮت ﺑﯚ ﮔﺮﺗﻨﯽ ﻗﻮدس ﻟﻪ رﯾﮕﺎی ﻛﻪرﺑﻪﻻوه ھﯿﻨﺎﺑﻮوه ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن‪ ،‬ﺟﮕﻪ ﻟﻪو ﺷﻪرهش‬

‫‪10‬‬

‫ﺑﺒﯿﻨﻢ ﭼﺮا ﻓﺎﻧﯚﺳ‪‬ﮐ‪‬م ھ‪‬ﮑﺮد و ﭼﻮوﻣ‪ ‬ﺑ‪‬ر ﺋﺎو‪‬ﻨ‪ ‬ﮐ‪ ‬ﭼﺎوم ﻟ‪‬ﮑﺮد ﭘ‪‬ﺴﺘﯽ زگ و ﻻﮐ‪‬ﻟ‪‬ﮐ‪‬ﮐﺎﻧﻢ ﺳﻮور ھ‪‬ﮕ‪‬را ﺑﻮون و ﺑﻦھ‪‬ﻧﮕ‪‬ﻢ ﺑﻠـﯚﻗﯽ وەک ﺳـﻮوﺗﺎﻧﯽ ﭘ‪‬ـﻮە دﯾـﺎر ﺑـﻮو و ﮐ‪‬‬ ‫دەﺳﺘﻢ ﻟ‪‬ﺪەدا زۆر ژاﻧﯽ دەﮐﺮد‪ .‬دەﺗﺮﺳﺎم و ﺗ‪‬ﻧﮫﺎ ﺑ‪ ‬ﺋﺎوی ﺳﺎرد دەمﺷﺘﻨ‪‬وە و دەﺳﺮەی ﺗ‪‬ڕم ﭘ‪‬ﺪاد‪‬ﻨﺎن‪ .‬دﯾﺘﻢ ﺑﺎﺑ‪‬ﺸﻢ ھ‪‬ر ﻟ‪ ‬ھـﺎﺗﻮوﭼﯚ داﯾ‪ ‬ﺑ‪‬م دەﻧﮕـﯽ ﻧ‪‬دەﮐـﺮد‪ .‬ﺑـﺎﺑﻢ ورە‬ ‫و ﮐ‪‬ﺳﺎﯾ‪‬ﺗ‪‬ﮑﯽ ﺑ‪‬ھ‪‬ﺰی ھ‪‬ﺑﻮو‪ ،‬ﮐ‪‬ﻣﺘﺮ ﻟ‪‬ﺑ‪‬ر ﻧ‪‬ﺧﯚﺷﯽ و ژان دەﯾﻨﺎ‪‬ﻧﺪ ﺑ‪‬م دەﻣﺰاﻧﯽ ﺋ‪‬وﯾﺶ ﺋﺎزاری ھ‪‬ﯾ‪ .‬ﭼـﻮوﻣ‪ ‬ﻻی و ﮔـﻮوﺗﻢ‪ :‬ﺑـﺎﺑ‪ ‬ھﯿﭽـﺖ ﭘ‪‬ﻮﯾﺴـﺖ ﻧﯿـﯿ‪ ‬ﺋ‪‬ﻣـﻦ دەﺧ‪‬وم‪.‬‬ ‫ﮔﻮوﺗﯽ‪ :‬ﻧﺎ‪ ،‬ھ‪‬رﭼﺮا ﻓﺎﻧﯚﺳ‪‬ﮐ‪ ‬ﻣ‪‬ﮐﻮوژ‪‬ﻨ‪‬وە و ﻟ‪‬ﺮە ﻟ‪ ‬ﻻی ﻣﻨـﯽ داﻧـ‪ .‬ﻟ‪‬ﺳـ‪‬ر داوای ﺑـﺎﺑﻢ ﭼﺮاﻓﺎﻧﯚﺳـ‪‬ﮐ‪‬م ﺑـﺮدە ژۆر و ﻟ‪ ‬ﺳـ‪‬ر ﭘ‪‬ﻧـﺠ‪‬رەﮐ‪‬م داﻧـﺎ و ﭼـﻮوﻣ‪ ‬ﺳـ‪‬ر ﺟ‪‬ﮕـﺎﯾ‪‬ﮐ‪‬م‬ ‫ﺑﺨ‪‬وم‪ ،‬ﺑ‪‬م ﺧ‪‬وی ﭼﯽ ﻟ‪ ‬ﺑ‪‬ر ژاﻧﯽ ﭼﺎواﻧﻢ ﺧ‪‬وم ﻟ‪‬ﻨ‪‬دەﮐ‪‬وت‪ ،‬ﺋ‪‬وﺟﺎرە ﻧ‪‬ﻣﺪەﺗﻮاﻧﯽ ﭼﺎوﮐﺎﻧﻢ ﺑ‪ ‬ﺑﺎﺷﯽ ﺑﮑ‪‬ﻣ‪‬وە‪ .‬ﻣﺎوەﯾ‪‬ﮐﯽ ﮐﻮرت ﺧ‪‬وم ﻟ‪‬ﮑ‪‬وت ﺑ‪‬راﺳﺘﯽ ﻧـﺎزاﻧﻢ ﺧ‪‬و ﺑـﻮو‬ ‫ﯾﺎ ﺑ‪‬ﮫﯚﺷﯽ ﮐ‪ ‬ﺑ‪ ‬دەﻧﮕﯽ ﻧﺎ‪ ‬ﻧﺎ‪‬ی ﺑﺎﺑﻢ وەﺧ‪‬ﺑ‪‬ر ھﺎﺗﻢ‪ .‬ﺑﺎﺑﻢ ھﺎواری دەﮐﺮد و دەﯾﻨﺎ‪‬ﻧﺪ‪ .‬زاﻧﯿﻢ ﮐ‪ ‬دەﺑ‪ ‬وەزﻋﯽ ﺑﺎش ﻧ‪‬ﺑ‪ .‬ﭼﻮوﻣ‪ ‬ژوور و ﮔﻮوﺗﻢ‪ :‬ﺑﺎﺑ‪ ‬ﺋ‪‬وە ﭼﯿﯿ‪‬؟‬ ‫ﮔﻮوﺗﯽ‪ :‬ﭼﺎوم زۆر د‪‬ﺸ‪ !‬ھ‪‬ﻣﻮو ﮔﯿﺎﻧﻢ ﺳﻮوﺗﺎوە زۆر ﻧﺎرەﺣ‪‬ﺗﻢ‪ .‬ﺑﯚﯾ‪ ‬ﺑ‪ ‬دەﺳﺖ ﮐﻮﺗﺎن ﺑ‪ ‬ﭘﻠﯿﮑـﺎﻧﯽ ﻣﺎ‪‬ـﺪا ﭼـﻮوﻣ‪ ‬ﺧـﻮارێ و ﮐـﺎﮐﻢ ﻟ‪ ‬ﺧ‪‬و ھ‪‬ﺴـﺘﺎﻧﺪ و ﮔـﻮوﺗﻢ‪ :‬ﺑـﺎﺑﻢ وەزﻋـﯽ‬ ‫ھﯿﭻ ﺑﺎش ﻧﯿﯿ‪ ‬ﻓﺮﯾﺎی ﮐ‪‬وە‪.‬‬ ‫ھ‪‬ر ﺋ‪‬و ﺷ‪‬وە ﺑﻮو ﺋﯿﺘﺮ ﺑﺎﺑﻢ ﺗﺎ دوو ﻣﺎﻧﮓ و ﭼ‪‬ﻧﺪ ﺣ‪‬وﺗﻮوﯾ‪‬ک ﻧ‪‬دﯾﺘ‪‬وە‪ .‬ﺳ‪‬رەﺗﺎ ﺑﯚ ﻧ‪‬ﺧﯚﺷﺨﺎﻧ‪ ‬ﺗ‪‬ور‪‬ﺰ و دوای ﺑ‪‬ڕی ﮐﺮا ﺑﻮو ﺑﯚ ﻧ‪‬ﺧﯚﺷﺨﺎﻧ‪‬ﯾ‪‬ک ﻟ‪ ‬ﺷﺎری ﺷـﯿﺮاز و ﻟ‪‬وێ‬ ‫ﻟ‪‬ژ‪‬ﺮ ﭼﺎوەد‪‬ﺮی داﺑﻮو‪ ،‬دﯾﺎرە زۆر ﺟﺎر ﺑﯚ ﺧﯚی ﺑﺎﺳﯽ دەﮐﺮدو دەﯾﮕﻮوت‪ :‬ﺋ‪‬ﮔ‪‬ر ﮐ‪‬ﻣﺎڵ ﻟ‪ ‬ﻻم ﻧ‪‬ﺑﺎﯾ‪ ‬و ﭼﺎوەد‪‬ﺮی وردی ﺋ‪‬و ﻧ‪‬ﺑﺎﯾ‪ ‬ﺋ‪‬ﻣﻨﯿﺶ ﻣﺮدﺑـﻮوم‪ .‬ھ‪‬ـﺒ‪‬ت ﻗ‪‬ت ﺋ‪‬و زام‬ ‫و ﺑﺮﯾﻨﺎﻧ‪‬ی ﺳﺎڕ‪‬ﮋ ﻧ‪‬ﺑﻮوﻧ‪‬وە و ھ‪‬ر ﺑ‪‬و زام و ﺋﺎزاراﻧ‪‬وە ﺳ‪‬ری ﻧﺎﯾ‪‬وە و ﮐﯚﭼﯽ دواﯾﯽ ﮐﺮد‪.‬‬ ‫رژ‪‬ﻤﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ دەﯾﺰاﻧﯽ ﮐ‪ ‬ﻋ‪‬ـﺮاق ﺑ‪‬ﻧﯿـﺎزی ﺷـﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧ‪ ،‬ھ‪‬ر ﺑـﯚﯾ‪ ‬ﭼ‪‬ﻧـﺪ رٶژ ﭘ‪‬ﺸـﺘﺮ زەﻧﮕـﯽ ﺋﺎﮔـﺎدار ﮐـﺮدﻧ‪‬وەی ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻟ‪ ‬ﭘﺎدﮔـﺎﻧﯽ ﺷـﺎری ﺳ‪‬ردەﺷـﺖ را ﻟ‪‬ـﺪەدا‪،‬‬ ‫ﺑ‪‬م ھﯿﭻ ﺋﺎﻣﺎدەﮐﺎر‪‬ﮑﯽ ﺑﯚ ﮐﺎﺗﯽ ﻟ‪‬ﺪان و ﺑﺮﯾﻨﺪار ﺑﻮوﻧﯽ ﺧ‪‬ﮏ ﻧ‪‬ﮐﺮدﺑﻮو‪ .‬ﻣﻦ ﺑﯚﺧﯚم ﻧ‪‬ﻣﺪی ﺑ‪‬م ھ‪‬ﻣﻮو ﺋ‪‬و ﮐ‪‬ﺳﺎﻧ‪ ‬ﭼﻮوﺑـﻮون ﺑﺎﺳـﯿﺎن دەﮐـﺮد ﮐ‪ ‬ﺋ‪‬و ﺧ‪‬ـﮑ‪ ‬ﺳـ‪‬رﮔ‪‬ردان‬ ‫ﺑﻮون و ﺳﺎ‪‬ﯚﻧﯽ وەرزﺷﯽ ﺷﺎری ﺳ‪‬ردەﺷﺖ ﭘ‪ ‬ﺑﺒﻮو ﻟ‪ ‬ﺧ‪‬ﮑﯽ زاﻣﺪار‪ ،‬ﺑ‪‬ﺑ‪ ‬ھﯿﭻ ﭘﯿ‪‬اﮔ‪‬ﯾﺸﺘﻨ‪‬ﮏ‪ .‬ھ‪‬ر ﺑﯚﯾ‪‬ش ژﻣﺎرە ﺑﺮﯾﻨﺪارەﮐﺎن ﺗﺎ دەھﺎت زﯾﺎﺗﺮ دەﺑﻮون‪.‬‬ ‫ﺑﺎﺑ‪ ‬ﮔﯿﺎن‪ ،‬ﯾﺎد و ﺑﯿﺮەورەﯾ‪‬ﮐﺎﻧﺖ ھ‪‬ر دەم ﻟ‪ ‬د‪‬ﻢ دا زﯾﻨﺪوون و ﺑ‪‬ﯾﺎدی ﺗﯚ ﮐ‪ ‬زۆر داﺧﺪار ﺑـﻮوی ﻟ‪ ‬زٶ‪ ‬ﮐـﻮرد ھ‪‬ﺒ‪‬ﺳـﺘ‪‬ﮐﺎﻧﯽ ھ‪‬ـﺪی )ﺧﺎﻟﯿـﺪ ﺣﯿﺴـﺎﻣﯽ( ﺑ‪‬ﺗـﺎﯾﺒ‪‬ﺗﯽ ﺑـﺎز و‬ ‫ﮐ‪‬و دە‪‬ﻤ‪‬وە‪ .‬ھﯚﻧﺮاوەﮐﺎﻧﯽ ھ‪‬ﻤﻦ ﻣﻮﮐﺮﯾﺎﻧﯽ" ﻧﺎ‪‬ی ﺟﻮداﯾﯽ" ﮐ‪ ‬ﺑﻼو‪‬ﻨﯽ رووﺣﺖ ﺑﻮون‪ ،‬ﺋﺎراﻣﯿﻢ ﭘ‪ ‬دەﺑ‪‬ﺧﺸﻦ و دەﻣﺒ‪‬ﻧ‪‬وە دەوراﻧﯽ ﻣﻨﺪا‪‬ﯽ‪.‬‬ ‫ﺑﺎﺑ‪ ‬ﮔﯿﺎن ڕووﺣﺖ ﺷﺎد و ﺳﻮﭘﺎس ﺑﯚ ھ‪‬ﻣﻮو ڕ‪‬ﻨﻮ‪‬ﻨﯿ‪‬ﮐﺎﻧﺖ و ﻟ‪ ‬ﻧﺎو ھ‪‬ﻣﻮواﻧﯿﺸﺪا واﻧ‪‬ی ﮐﻮرد ﺑﻮون و ﺧﯚﺷ‪‬وﯾﺴﺘﯽ ﻧﯿﺸـﺘﯿﻤﺎن‪ .‬ﺷـﺎﻧﺎزی دەﮐ‪‬م ﮐ‪ ‬ﮐﭽـﯽ ﻧﯿﺸـﺘﻤﺎﻧﭙ‪‬روەر‪‬ﮑﯽ وەک‬ ‫ﺗﯚ ﺑﻮوم و ھ‪‬م ھﺎو ﮐﺎت ﻟ‪‬ﺑﯿﺮەوەری ﺋ‪‬و ﺗﺮاژﯾﺪﯾﺎ ﭘـ‪ ‬ﮐﺎرەﺳـﺎﺗ‪‬دا ﺳـ‪‬و دەﻧ‪‬ـﺮم ﺑـﯚ ھ‪‬ﻣـﻮو ﺷـ‪‬ھﯿﺪاﻧﯽ ﺑ‪‬ﺗـﺎواﻧﯽ ﺷـﺎرەﮐ‪‬م‪ ،‬ﺑ‪‬ﺗـﺎﯾﺒ‪‬ﺗﯽ ﺷـ‪‬ھﯿﺪاﻧﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺳ‪‬ردەﺷـﺖ‪.‬‬ ‫رووﺣﺘﺎن ﺷﺎد و ﯾﺎدﺗﺎن ھ‪‬ردەم زﯾﻨﺪوو‪ .‬ﻣﺮدن و ﻧ‪‬ﻣﺎن ﺑ ڕ‪‬ﮋﯾﻤ‪ ‬ﺳ‪‬رەڕۆ و داﮔﯿﺮﮐ‪‬رەﮐﺎن‪.‬‬ ‫ﺳ‪‬رﭼﺎوە ‪ :‬ﻣﺎ‪‬ﭙ‪‬ڕی ﮔﯿﺎرەﻧﮓ ‪ /‬ڕ‪‬ﮑ‪‬وﺗﯽ ‪ 28 :‬ژوون ‪.2014‬‬

‫ﺑﯚ ﺷﺎره زاﻣﺪارهﻛﻪم‪.‬‬ ‫ﺋﻪﺣﻤﻪد ﻣﻪﻛ‪‬وهﯾﯽ‬ ‫ﺳﺎڵ ﺑﻪرﻟﻪ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ‪ ،‬د‪‬ﻮهزﻣﻪﻛﺎن‪ ،‬ﻏﻪزهﺑ‪‬ﻜﯿﺎن ﺑﻪ ﺳﻪر ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ دا ﺑﺎراﻧﺪو‪ ،‬ﺷﺎرﯾﺎن ﭘـ‪ ‬ﻛـﺮد ﻟـﻪ ﺗـﻪﭘﻮ ﺗـﯚزو ﺑـﺎڕووﺗﯽ‬ ‫ﺳﻪﻣﯽ و‪ ،‬ﮔﻪﻟ‪‬ﻚ زۆرﯾﺎن ﻟﻪ ﺧﻪ‪‬ﻜﯽ ﺷﺎر ‪،‬‬ ‫ﺑﻪ ﮔﻪورهو ﭼﻮوﻛـﻪوه‪ ،‬ﻟـﻪ ﺟـﻮان و ﮔـﻪﻧﺞ و ﭘﯿـﺮ و ﻣﻨـﺪا‪‬ﯽ ﺳـﻪر ﻻﻧﻜـﻪش ﺑﺮﯾﻨـﺪار و ﺧﻨﻜﺎﻧـﺪن و زاﻣ‪‬ﻜـﯽ ﮔـﻪورهﯾﺎن ﺑـﻪ ﮔﺸـﺘﯽ ﻟـﻪ‬ ‫ﺟﻪﺳــﺘﻪی ﺧــﻪ‪‬ﻜﯽ ﺷــﺎرو ﻛﯚﻣــﻪ‪‬ﮕﺎی ﻣﺮۆﭬﺎﯾــﻪی داو‪ ،‬ﺑــ‪ ‬ﺗــﺎوان ﺷــﺎرﯾﺎن رهﺷــﭙﯚش و ﺗﺎزﯾــﻪﺑﺎر ﻛــﺮد ﻛــﻪ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎﺷــﯽ ﻟــﻪ ﮔﻪ‪‬ــﺪاﺑ‪‬ﺖ‪،‬‬ ‫ﺑﺮﯾﻨﻪﻛﺎﻧﯽ ﺳﺎڕﯾﮋ ﻧﻪﺑﻮون و ﺑﻪ ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﺷﺎر و روﺧﺴﺎری ﺧﻪ‪‬ﻜﻪﻛﻪﯾﻪوه دﯾـﺎرهو‪ ،‬و‪‬ـﺪچی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿـﻪﻛﺎن و‪ ،‬زام ھـﻪ‪‬ﮕﺮﺗﻮهﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﺑﻪ ﺳﻪدان ﺟﯚر ﺑﺎس و ﺧﻮاﺳﯽ ﺋﻪو ﻛﺎرهﺳـﺘﺎﺗﻪ ﮔـﻪورهو ﺟـﻪرﮔﺒ‪‬ه ﺑـﯚ ﮔﺸـﺖ ﺧـﻪ‪‬ﻜﯽ ﻛﻮردﺳـﺘﺎن و ھـﻪﻣﻮو دوﻧﯿـﺎ دهﮔ‪‬ﻧـﻪوهو‪ ،‬زام و‬ ‫ﺋ‪‬ﺶ و ﻧﺎرهﺣﻪﺗﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺧﻪ‪‬ﻜﺎﻧﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺷﺎرهﻛﺎﻧﯽ ھﯿﺮۆﺷﯿﻤﺎ و ﻧﺎﻛﺎزاﻛﯽ ژاﭘﯚن و ﻛـﺎﻣﭙﯽ ﻓﻪﻟﻪﺳـﺘﯿﻨﯿﻪﻛﺎن ﻟـﻪ ﺳﻪﺑﺮاوﺷـﻪﻛﯿﻼ‬ ‫و ھﻪ‪‬ﻪﺑﺠﻪو دۆ‪‬ﯽ ﺑﺎﻟﯿﺴﺎن و زۆری ﺗﺮ‪ ،‬ﺑﯿﺮ د‪‬ﻨﻪوهو ﺑﻪو ﺋﺎزار و ﺷ‪‬ﻮهو ﺟﻪﺳﺘﻪی ﺳﻮوﺗﺎوﯾﺎﻧﻪوه‪ ،‬ﻣﭽﻮورﻛﯽ ﺧﻪم ﺑﻪ رووح و ﺟﻪﺳﺘﻪﯾﺎﻧﺪا د‪‬ﻨﻦ‪.‬‬

‫‪9‬‬

‫ﺑﯚﻧﯽ ﺳ‪‬ﻮی ‪ 7‬ی ﭘﻮوﺷﭙ‪‬ر و ‪ 27‬ﺳﺎڵ ﻟ‪‬ﻣ‪‬وﺑ‪‬ری ﺳ‪‬ردەﺷﺖ‪.‬‬ ‫ﺷﻠ‪‬ﺮ ﺣ‪‬ﺳ‪‬نﭘﻮور‬ ‫ﭘﺎش ﻧﯿﻮەڕۆی رۆژی ‪7‬ی ﭘﻮﺷﭙ‪‬ڕی ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪ 1366‬ﻟ‪ ‬ﺳ‪‬ر ﭘ‪‬ﻧـﺠ‪‬رە ﻣـﺎ‪ ‬ڕوو ﺑ‪ ‬ﺣ‪‬ﺳـﺎرەﮐ‪‬ﻣﺎن داﻧﯿﺸـﺘﺒﻮوم و ﮐﺘ‪‬ﺒـﯽ ﺋﯿـﻨﺠ‪‬ﻣ‪‬ﻣ‪‬د )ﺣ‪‬ﻣ‪‬دۆک(م دەﺧﻮ‪‬ﻨـﺪەوە ﮐ‪ ‬ﻟ‪ ‬ﭘـ‪ ‬دەﻧﮕـﯽ‬ ‫ﻓﺮۆﮐ‪‬ﮐﺎن ھﺎت‪،‬‬ ‫ﺗﺎزە ﺑﯚ ھ‪‬ﺗﻦ و ﺧﯚ دەرﺑﺎزﮐﺮدن درەﻧﮓ ﺑﺒﻮو‪ ،‬ھ‪‬ر ﺑﯚﯾ‪ ‬ﻟ‪ ‬ﺟ‪‬ﮕﺎی ﺧﯚم ﻣـﺎﻣ‪‬وە و دەﺳـﺘﻢ ﺑ‪ ‬ﺳـ‪‬ر و‬ ‫ﮔــﻮ‪‬ﻢ ﮔــﺮت و ﺧــﯚم داﯾ‪ ‬دەﺳــﺖ ﻗ‪‬زا و ﻗ‪‬دەر ھ‪‬ر ﻟ‪‬و دەﻣ‪‬دا دەﻧﮕــﯽ ﺗ‪‬ﻗﯿﻨ‪‬وەﯾ‪‬ﮐــﯽ ﺑ‪‬ھ‪‬ــﺰ ھــﺎت‪.‬‬ ‫دەﻧﮕﯽ ﺗ‪‬ﻗﯿﻨ‪‬وەﮐ‪ ‬زۆر ﻧ‪‬ﺰﯾﮏ ﺑﻮو‪ ،‬ﮐ‪ ‬ﺳـ‪‬رم ھ‪‬ﺒـ‪‬ی دارﺗـﻮوەﮐ‪‬ی ﻧـﺎو ﺋ‪‬ﺳـﺤﺎﺑ‪‬ی ﮔ‪‬رەﮐ‪‬ﮐ‪‬ﻣـﺎن ﻟ‪‬‬ ‫ﺗﯚز و دوﮐ‪‬ﮑﯽ ﺳﭙﯽ دا ون ﺑﺒﻮو‪ .‬ﻟ‪‬ﮔ‪‬ڵ ﺋ‪‬وەی دا دەﻣﺰاﻧﯽ ﺗ‪‬ﻗﯿﻨ‪‬وەﮐ‪ ‬ھ‪‬ر ﻟ‪ ‬ﭘ‪‬ﺶ ﻣﺎ‪‬ﯽ ﺧﯚﻣﺎﻧ‪،‬‬ ‫زۆرم ﻻ ﺳ‪‬ﯾﺮ ﺑﻮو ﮐ‪ ‬وەک ﺟﺎراﻧﯽ ﭘ‪‬ﺸﻮو و‪‬ﺮاﻧﯽ ﮐ‪‬م ﺑﻮو‪ .‬ﮔـﻮ‪‬ﻢ ﻟ‪ ‬دەﻧﮕـﯽ ﻗﯿـﮋەی ژﻧـﺎن ﺑـﻮو ﮐ‪ ‬ﻟ‪‬و‬ ‫ﺑ‪‬ری ﮐﯚ‪‬ﻧ‪‬ﮐ‪‬ﻣﺎن ھﺎوارﯾﺎن دەﮐﺮد‪ .‬ﻧﯿﮕ‪‬ران ﺑـﻮوم‪ ،‬ﻧ‪‬ﻣـﺪەزاﻧﯽ ﭼـﯽ ﺑـﮑ‪‬م و ھـﺎوار ﺑـﯚ ﮐـ‪ ‬ﺑ‪‬رم ﮐ‪‬س‬ ‫ﻟ‪ ‬ﻣﺎڵ ﻧ‪‬ﺑﻮو‪ .‬ﺗ‪‬ﻧﯿﺎ ﮐﺎر‪‬ﮏ ﮐ‪ ‬ﮐﺮدم داﺧﺴﺘﻨﯽ ﭘ‪‬ﻧﺠ‪‬رەﮐﺎن ﺑﻮو ﺑﯚ ﺋ‪‬وەی ﭘ‪‬ﺸﮕﯿﺮی ﻟ‪ ‬ھـﺎﺗﻨﯽ ﺗ‪‬پو‬ ‫ﺗــﯚز ﺑــﯚ ژوورﮐ ـﺎن ﺑﮕــﺮم‪ .‬ﺑ‪‬ﭘ‪‬ﻟ‪ ‬و ﺑــ‪ ‬ڕاوەﺳــﺘﺎن ھ‪‬ﺗــﻤ‪ ‬ﺣ‪‬ﺳــﺎرێ ﻟ‪‬و‪‬ــﺶ ڕا ﺑــﯚ ﮐ ـ ‪‬ن‪ .‬ﺑــﯚﻧ‪‬ﮑﯽ ﻧــﺎﺧ ش ﮐــﯚ‪‬ن و ﮔ‪‬ڕەﮐــﯽ داﮔــﺮت ﺑــﻮو ھ‪‬ر ﺧ‪‬ﮑــﻢ دەدی ھ‪‬ــﺪەھﺎت و‬ ‫دەﯾﺎﻧﮕﻮوت‪ :‬ﺋ‪‬ﺳﺤﺎﺑ‪‬ﮐ‪ ‬ﮔ‪‬ڕەﮐﯽ ﭘﺎراﺳﺘﻮوە و ﺑﯚﻣﺒ‪‬ﮏ ﻟ‪‬وێ ﻧ‪‬ﺗ‪‬ﻗﯿﻮەﺗ‪‬وە‪ .‬ﺧ‪‬ﮏ ﻧ‪‬ﯾﺪەزاﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾ‪ .‬ھ‪‬ر ﺑﯚﯾ‪ ‬ﺑ‪‬ﺑ‪ ‬ﺗﺮس ﺳ‪‬رداﻧﯽ ﺷﻮ‪‬ﻨﯽ ﺑﯚﻣﺒ‪‬ﮐﺎﻧﯿـﺎن دەﮐـﺮد‪ .‬ﻣـﺎوەﯾ‪‬ک‬ ‫ﭘ‪‬ﭽﻮو ﺋ‪‬و ﺟﺎر زەﻧﮕﯽ ﺋﺎﮔﺎداری ﻣ‪‬ﺗﺮﺳﯽ ﺗﺎﯾﺒ‪‬ت ﺑ‪ ‬ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﮐ‪ ‬ﭼ‪‬ﻧﺪ ڕٶژ ﺑﻮو داﯾﺎﻧﺪەﻧﺎ ﺑﯚ ﺋ‪‬وەی ﺧ‪‬ﮑ‪‬ﮐ‪ ‬دەﻧﮕﯽ زەﻧﮕـﯽ ﺋﺎﮔـﺎداری ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﻨﺎﺳـﻨ‪‬وە‪ ،‬وەﮔ‪‬ڕ ﮐ‪‬وت‪ .‬ﻟ‪‬‬ ‫ﺑ‪‬ﯿﻨﮕﯚی ﻣﺰﮔ‪‬وﺗ‪‬ﮐﺎن ڕاﯾﺎﻧﮕ‪‬ﯾﺎﻧﺪ ﮐ‪ ‬وا ﺑﺎﺷ‪ ‬ﺧ‪‬ﮏ ﺑﯚ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﺷﺎر ﺟ‪ ‬ﺑ‪‬ﮫ‪‬ﻦ‪.‬‬ ‫ھ‪‬ر ﻟ‪ ‬ﺣ‪‬ﺳﺎرێ ڕاوەﺳﺘﺎﺑﻮوم‪ ،‬داﯾﮑﻢ و ﺋﺎﻣﯚژﻧﻢ و ﻣﻨﺪا‪‬ﮐﺎن ھﺎﺗﻨ‪‬وە‪ ،‬داﯾﮑﻢ ڕەﻧﮕـﯽ زەرد ھ‪‬ﮕ‪‬ڕاﺑـﻮو دوﻋـﺎ و ﻧـﺰای دەﮐـﺮدو دەﯾﮕـﻮوت‪ :‬ﺧـﻮاﯾ‪ ‬ڕوﺣﻤ‪‬ﻤـﺎن ﭘـ‪‬ﺑﮑ‪‬ی ھ‪‬ر ﻟ‪‬و‬ ‫ﮐﺎﺗ‪‬دا ﺑﺎﺑﻢ وەژوور ﮐ‪‬وﺗ‪‬وە‪ .‬ﺑﺎﺑﻢ ﻟ‪ ‬ھ‪‬ﻣﻮو ﺋ‪‬و ‪ 8‬ﺳﺎ‪‬ی ﺷ‪‬ڕی ﻧ‪‬ﻮان ﺋ‪‬ﺮان و ﻋ‪‬ﺮاق ﺑﯚ ﺳـﺎﺗ‪‬ﮑﯿﺶ ﻣـﺎ‪ ‬و ﺷـﺎری‬ ‫ﺳ‪‬ردەﺷﺘﯽ ﺑ‪‬ﺟ‪ ‬ﻧ‪‬ھ‪‬ﺸﺖ ﺑﻮو‪ .‬ﺋ‪‬و ﯾ‪‬ﮐ‪‬ﮏ ﻟ‪‬و ﮐ‪‬ﺳـﺎﻧ‪ ‬ﺑـﻮو ﮐ‪ ‬ﺑـ‪‬وای ﺑ‪ ‬ﺋ‪‬ﺟ‪‬ل ھ‪‬ﺑـﻮو ھ‪‬ﻣﯿﺸـ‪ ‬دەﯾﮕـﻮوت‪ :‬ﺋ‪‬ﮔ‪‬ر‬ ‫ﺋ‪‬ﺟ‪‬ﻟﻢ ﻧ‪‬ھﺎﺗﺒ‪ ‬ﻧﺎﻣﺮم‪ .‬ﺋ‪‬و ڕۆژە ھ‪‬ر ﮐ‪ ‬ھﺎﺗ‪‬وە داوای ﺋﺎوی ﺳﺎردی ﮐﺮد و ﮔـﻮوﺗﯽ‪ :‬ھ‪‬ﺳـﺖ دەﮐ‪‬م ﺗـﯚزم ﻟ‪ ‬ﮔ‪‬رووی‬ ‫داﯾ‪ ‬و ھ‪‬ﻧﺎﺳـ‪‬م ﺗﻮوﻧــﺪ دەﺑـ‪ ،‬ﻟ‪‬ﻮەﮐــﺎﻧﯽ وﯾﺸــﮏ ھ‪‬ﮕ‪‬ڕاﺑـﻮون و ڕەﻧﮕــﯽ ﮔ راﺑــﻮو‪ ،‬ﺑ‪‬و ﺣـﺎ‪‬ش ھ‪‬ر دەﯾﮕــﻮوت‪ :‬ھــﯿﭻ‬ ‫ﻧﯿــﯿ‪‬و د‪‬ﺨﯚﺷــﯽ ﺋــ‪‬ﻤ‪‬ی دەداﯾ‪‬وە و دەﯾﮕــﻮوت و دە‪‬ــ‪‬ﻦ‪ :‬ھ‪‬ر ﮐ‪‬ﺳــ‪‬ﮏ ﮐــﻮژراوە‪ .‬ﮐ‪‬وا و ﭘــﺎﻧﺘﯚ‪‬ﮐ‪‬ی ﺗــﻮز‪‬ﮑﯽ ﺳــﭙﯿﺎن‬ ‫ﻟ‪‬ﺳ‪‬ر ﮐ‪‬وت ﺑﻮو‪ .‬ﺗﺎ ﻣﻦ ﭼﻮوم ﺋﺎوم ﺑﯚ ھ‪‬ﻨﺎ داﯾﮑﻢ و ﺋﺎﻣﯚژﻧﻢ ھ‪‬ر ﺑ‪ ‬ﺟ‪‬ﻣ‪‬داﻧ‪‬ﮐ‪‬ی ﺧﯚی ﺳ‪‬رﺷﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ دەﺗ‪‬ﮐﺎﻧﺪ ‪.‬‬ ‫ﺑ‪ ‬ﭘ‪‬ﭽ‪‬واﻧ‪‬ش ﮐﺎﮐﻢ دەﺳﺮەﯾ‪‬ﮐﯽ ﺗ‪‬ڕی ﺑ‪ ‬دﻣﯿ‪‬وە ﮔﺮت ﺑﻮو و ھ‪‬ر دەﯾﮕـﻮوت‪ :‬ﺋﺎﮔﺎﺗـﺎن ﻟ‪ ‬ﺧﯚﺗـﺎن ﺑـ‪ ‬ﭘ‪‬ڕۆی ﺗ‪‬ڕ ﺑ‪‬‬ ‫دەﻣﺘــﺎﻧ‪‬وە ﮔــﺮن و زۆر ھــﺎﺗﻮوﭼﯚی دەرەوە ﻣ‪‬ﮐ‪‬ن‪ .‬ﺋــ‪‬ﻤ‪ ‬ھ‪‬ﻣﻮوﻣــﺎن ﺑــ‪ ‬ﺋ‪‬وەی ﺑﯿــﺮ ﻟ‪ ‬ﭼــﻮوﻧ‪ ‬دەرەوە ﻟ‪ ‬ﻧــﺎو ﺷـــﺎر‬ ‫ﺑﮑ‪‬ﯾﻨ‪‬وە ﻟ‪ ‬ﺗ‪‬ﺑ‪‬ﻗ‪‬ی ﺧﻮارەوە ﺑﯚی داﻧﯿﺸﺘﯿﻦ‪ .‬ﺋ‪‬و ﮐ‪‬ﺳﺎﻧ‪‬ی وەﺳﯿﻠ‪ ‬ﭼﻮوﻧ‪ ‬دەروەﯾﺎن ھ‪‬ﺑﻮو ھ‪‬ر دەﻣ‪‬ودەﺳﺖ ﺷـﺎرﯾﺎن‬ ‫ﺟ‪ ‬ھ‪‬ﺸﺖ و ﻟ‪ ‬ﮔﻮﻧﺪەﮐﺎﻧﯽ دەوروﺑ‪‬ر ﻧﯿﺸﺘ‪‬ﺟ‪ ‬ﺑﻮون‪.‬‬ ‫وردە وردە ڕۆژ ﺑ‪‬رەو ﺗﺎرﯾــﮏ ﺑــﻮون دەﭼــﻮو و داﯾﮑــﻢ ﻧــﯿﮕ‪‬ران و ﺑ‪ ‬ﭘ‪‬رۆش و ﺋــﺎ‪‬ﯚز دەھــﺎتو دەﭼــﻮو و ھ‪‬ر دەﯾﮕــﻮوت‪:‬‬ ‫ﮐ‪‬س ﻧﺎزاﻧ‪ ‬ﻟ‪ ‬ﮐﻮ‪‬ﯿ‪ ،‬ﻣ‪‬ﺑ‪‬ﺳﺘﯽ ﮐﺎک ﺟ‪‬ﻻل ﺑﻮو ﺋ‪‬و ﻧ‪‬ھﺎﺗﺒﯚوە ﻣﺎ‪ ‬و ھﯿﭻ ھ‪‬وا‪‬ﮑﯽ ﻧ‪‬ﺑﻮو‪.‬‬ ‫ﺑﺎش ﻟ‪ ‬ﺑﯿﺮﻣ‪ ‬داﯾﮑﻢ و ﺳﮑﺎ‪ ‬ﻧ‪‬ھﺎﺗﻨ‪‬وە ﺳـ‪‬رێ و ھ‪‬ر ﻟ‪ ‬ﺧـﻮارێ ﻧﺎﻧﯿـﺎن ﺧـﻮارد و ﺧ‪‬وﺗـﻦ‪ ،‬ﺑ‪‬م ﻣـﻦ ﻟ‪ ‬ﮔ‪‬ڵ ﺑـﺎﺑﻢ‬ ‫ﻟ‪ ‬ﺗ‪‬ﺑ‪‬ﻗ‪‬ی ﺳ‪‬رێ ﻣﺎﻣ‪‬وە‪ .‬ﺗﺎ دوای ﻧﺎن ﺧﻮاردﻧﯿﺶ ھﯿﭻ ﺑﺎس ﻧ‪‬ﺑﻮو‪ ،‬ﺑـﺎﺑﻢ وەک ﺟـﺎران ھ‪‬وا‪‬ﮐـﺎﻧﯽ ﮔـﻮێ ﻟ‪‬ﮕـﺮﺗﻦ‪،‬‬ ‫ﺑ‪‬م ﭼ‪‬ﻧـﺪﯾﻦ ﺟــﺎر داوای ﺋـﺎوی ﺳــﺎردی ﮐــﺮد و وردە وردەش دەﮐـﯚﺧﯽ‪ .‬ﻧـﺎزاﻧﻢ ﮐــﺎﺗﮋﻣ‪‬ﺮ ﭼ‪‬ﻧـﺪ ﺑــﻮو ﺋ‪‬وﻧـﺪە دەزاﻧــﻢ دوای دەﻧــﮓو ﺑﺎﺳـﯽ ﺑﯽﺑﯽﺳــﯽ ﺑــﻮو‪ ،‬ﮐ‪ ‬ھ‪‬ﺳـﺘﻢ ﮐــﺮد ﭼــﺎوم‬ ‫دەﮐﺮوز‪‬ﻨ‪‬وە و ﺟ‪‬ﺳﺘ‪‬م دەﺧﻮرا‪ ،‬ﺑ‪‬ﺗﺎﯾﺒ‪‬ﺗﯽ ﺑﻨﮫ‪‬ﻧﮕ‪‬ﮐﺎﻧﻢ‪ .‬ﺑ‪‬رق و ﺋﺎو ھﺎوﮐﺎت ﻟ‪‬ﮔ‪‬ڵ ﺗ‪‬ﻗﯿﻨ‪‬وەﮐ‪ ‬ﻗ‪‬ﺗﻊ ﺑﺒﻮون‪ ،‬ھ‪‬ر ﺑﯚﯾ‪ ‬ﭼﺮای ﮔ‪‬ﺳﯚزﻣﺎن ھ‪‬ﮑﺮدﺑﻮون‪ .‬ﺑﯚ ﺋ‪‬وەی ﺑﺎﺷﺘﺮ‬

‫‪8‬‬

‫دوو ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﭘﺎﯾﻪﺑﻪرزی ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺋ‪‬ﺮاﻧﻪوه ﺑﯿﺴﺘﻮوﯾﻪﺗﯽ ﺑﯚﻣﺎن دهر دهﮐﻪوێ ﮐﻪ ڕ‪‬ﮋهی ﺷﻪھﯿﺪ و زاﻣﺪارهﮐﺎﻧﯽ ﺋﻪم ﭘﻪﻻﻣﺎره زﯾﺎﺗﺮ ﻟﻪ ھ‪‬ﺷﺖ ھ‪‬زار ﮐﻪﺳﻦ‪.‬‬ ‫ڕ‪‬ﮋهی ﺷﻪھﯿﺪ و ﺑﺮﯾﻨـﺪارهﮐﺎﻧﯽ ﺋـﻪو ﮐﺎرهﺳـﺎﺗﻪ ﻟـﻪ زﻣـﺎن ﺋﺎﯾـﻪﺗﻮو‪ ‬ڕهﻓﺴـﻪﻧﺠﺎﻧﯽﯾﻪوه ﮐـﻪ ﻟـﻪ ﻧـﻮ‪‬ﮋی ھـﻪﯾﻨﯽ ﻣـﺎﻧﮕﯽ ﮔـﻪﻻو‪‬ﮋی ﺳـﺎ‪‬ﯽ ‪ ١٣٨٢‬دا ﺑـﺎس ﮐـﺮد ﺑـﻮو ‪ ٨٠٢٤‬ﮐﻪﺳـﻦ و‬ ‫ﭘﺎر‪‬ﺰﮔـﺎری ورﻣـ‪ ‬ﻟـﻪ ﺳـﺎ‪‬ﯽ ‪ ١٣٦٦‬و ‪ ٦٧‬دا ﻟـﻪ وﺗـﺎر‪‬ﮑﯽ ﺧـﯚی دا ﺋﺎﻣـﺎژه ﺑـﻪ ﺷـﻪھﯿﺪ و ﺑﺮﯾﻨـﺪار ﺑـﻮوﻧﯽ دە ھ‪‬زار ﮐـﻪس ﻟـﻪ داﻧﯿﺸـﺘﻮواﻧﯽ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ دهﮐـﺎت و ھــﻪروهھﺎ‬ ‫وهزارهﺗﯽ ﮐﺎروﺑﺎری دهرهوهی و‪‬ﺗﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺋ‪‬ﺮان ھﻪر ﺋـﻪو ﮐـﺎت ﻟﯿﺴـﺘﻪﯾﻪﮐﯽ ‪ ٤٦٠٠‬ﮐﻪﺳـﯽ ﻟـﻪ ﺑﺮﯾﻨـﺪاران و ﺷـﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷـﺘﯽ دا ﺑـﻮو ﺑـﻪ ڕ‪‬ﮑﺨـﺮاوی‬ ‫ﻧﻪﺗﻪوه ﯾﻪﮐﮕﺮﺗﻮوهﮐﺎن‪ .‬ھﻪر ﺑﻪ ﭘ‪‬ﯽ ﺋﻪو ﺑﻪ‪‬ﮕﺎﻧﻪش ﮐﻪ وهزارهﺗﯽ ﮐﺎروﺑﺎری دهرهوهی ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ داﺑـﻮوﻧﯽ ﺑـﻪ ڕ‪‬ﮑﺨـﺮاوی ﻧﻪﺗـﻪوه ﯾـﻪﮐﮕﺮﺗﻮوهﮐﺎن‪ ،‬ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽﯾـﻪﮐﺎن ﺧـﻪ‪‬ﮑﯽ‬ ‫ﻣﻪدهﻧﯽ و ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑﻮون و ﭘﺎدﮔﺎن و ﺑﻨﮑﻪ ﺳﻪرﺑﺎزیﯾﻪﮐﺎﻧﯽ ﺣﮑﻮﻣﻪت ﻧﻪﮐـﻪوت ﺑﻮوﻧـﻪ ﺑـﻪر ﺋـﻪو ﭘـﻪﻻﻣﺎره و زهرهر و زﯾـﺎن ﺑـﻪ ﺑﻨﮑـﻪ و ﺑﺎرهﮔﺎﮐﺎﻧﯿـﺎن ﻧﻪﮐـﻪوت ﺑـﻮو و داواﯾـﺎن ﻟـﻪ‬ ‫ﺧ‪‬ﺮﺧﻮازان دهﮐﺮد ﮐﻪ ﺑ‪‬ﻦ ﯾﺎرﻣﻪﺗﯽ ﺑﻪ ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ زاﻣﺪار و ﺑ‪ ‬ﭘﻪﻧﺎی ﺋـﻪم دهﭬـﻪره ﺑﮑـﻪن‪ ،‬ﺑـﻪ‪‬م ﺋ‪‬ﺴـﺘﺎ ﺑـﯚ ﺧﯚﯾـﺎن ھـﯿﭻ ﺋﺎوڕ‪‬ـﮏ ﻟـﻪم ﺷـﺎره ﺑـﻪ ﮔـﺎز ﺧﻨﮑ‪‬ﻨـﺪراوه ﻧﺎدهﻧـﻪوه و ﺑـﻪ‬ ‫ﺗﻪواوی دوای ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪١٣٦٦‬ی ھﻪﺗﺎوﯾﯽ ﺑﻪ ﻓﻪراﻣﯚﺷﯿﺎن ﺳﭙﺎردوه‪.‬‬ ‫ﻟــ‪ ‬ﻧﻪﭘﺮﺳــﯿﻨﻪوهی ﮐﺎرﺑﻪدهﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺣﮑﻮﻣــﻪﺗﯽ ﺋ‪‬ــﺮان ﻟــﻪ زاﻣــﺪاراﻧﯽ ﺷــﯿﻤﯿﺎی ﺳﻪردهﺷــﺖ ﻧﻪﺑﯚﺗــﻪ ھــﯚی‬ ‫ﻧﺎﺋﻮﻣ‪‬ﺪی ﺑﻪﺷ‪‬ﮏ ﻟـﻪ د‪‬ﺴـﯚزاﻧﯽ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ‪ ،‬ﺑـﻪ‪‬ﮑﻮو ﭼﻪﻧـﺪ ﮐﻪﺳـ‪‬ﮑﯽ د‪‬ﺴـﯚز و ﻟـﻪﺧﯚﺑﺮدوو ﻟـﻪ‬ ‫ﭼﻪﻧﺪ ﺳﺎ‪‬ﯽ دوای ﺑﻮردووﻣﺎن و ﻟﻪ ﺳﺎ‪‬ﺮۆژی ﺑﯚردووﻣﺎﻧﻪﮐﻪ دا دهھﺎﺗﻨـﻪ ﺷـﻮ‪‬ﻨﯽ رووداوهﮐـﻪ و دواﯾـﻪش‬ ‫ﺑﻪ ڕ‪‬ﭙ‪‬ﻮان دهﭼﻮوﻧﻪ ﺳﻪر ﻣﻪزاری ﺷﻪھﯿﺪهﮐﺎن و ﺑﯚ ﭼﻪﻧﺪ ﺳﺎﺗ‪‬ﮏ ﺑﻪ ﺑ‪ ‬ﺋﻪوه ھﻪﺳﺖ ﺑﻪ ﮐـﻪﻣﯽ ﺑﮑـﻪن‬ ‫ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﺋﺎزﯾﺰاﻧﯽ ﻟﻪ دهﺳﺖ ﭼﻮوﯾﺎن راز و ﻧﯿﺎزﯾﺎن دهﮐـﺮد و ھـﺎواری ﻣﻪزﻟﻮوﻣﻪﯾـﻪﺗﯽ ﺋـﻪوان و ﺧـﻪ‪‬ﮑﯽ‬ ‫ﺷﺎرﯾﺎن دهﮔﻪﯾﺎﻧﺪه ﮔﻮ‪‬ﯽ ﮐﺎرﺑﻪدهﺳـﺘﺎﻧﯽ ﺷـﺎرهﮐﻪ‪ ،‬ﭼﻪﻧـﺪﯾﻦ ﺳـﺎڵ ﺧـﻪ‪‬ﮑﯽ ﺷـﺎر ھـﻪروا ﺑـﯚ ﺧﯚﯾـﺎن ﺋـﻪو‬ ‫ﯾﺎدوارهﯾﺎن ﭘ‪‬ﮏ دهھ‪‬ﻨﺎ ﺗﺎ وای ﻟ‪‬ﮫﺎت ﮐﻪ ﺑﻪﺷ‪‬ﮏ ﻟﻪ ﺧﻪ‪‬ﮏ و ﺑﻨﻪﻣﺎ‪‬ﻪ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽﯾـﻪﮐﺎﻧﯽ ﺷـﺎر ھﺎﺗﻨـﻪ‬ ‫ﺳﻪر ﺋﻪو ﺑﺎوهره ﮐﻪ دهﺑ‪ ‬ڕ‪‬ﮑﺨﺮاوهﯾﻪﮐﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪت ﺑﻪ ﺷﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ درووﺳـﺖ ﺑﮑـﻪن‪ ،‬ھـﻪر ﺑـﯚ‬ ‫ﺋــﻪم ﻣﻪﺑﻪﺳــﺘﻪ و دوای وهدوا ﮐــﻪوﺗﻨ‪‬ﮑﯽ زۆر ﺗﻮاﻧﯿــﺎن ﻟــﻪ ﺳــﺎ‪‬ﯽ ‪ ١٣٨٠‬ی ھــﻪﺗﺎوی دا ﺋﯿﺠــﺎزه ﺑــﯚ ﺋــﻪم ﮐــﺎره ﻟــﻪ ﮐﺎرﺑﻪدهﺳــﺘﺎن ﺣﮑﻮﻣــﻪت وهر ﺑﮕــﺮن و ﺋ‪‬ﺴــﺘﺎ ﻟــﻪ ﺳــﺎ‪‬ﯽ ‪ ١٣٨٠‬وه‬ ‫ﺋﻪﻧﺠﻮوﻣﻪﻧﯽ زاﻣﺪاراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ داﻣﻪزراوه‪ ،‬ﺋﻪو ﺋﻪﻧﺠﻮوﻣﻪﻧﻪ ﺑﻪ ﺋﯿﻤﮑﺎﻧﺎﺗ‪‬ﮑﯽ ﮐﻪم ﮐﺎرهﮐﺎﻧﯽ ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪیدار ﺑﻪ زاﻣﺪاراﻧﯽ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﻪردهﺷـﺖ ڕادهﭘـﻪر‪‬ﻨ‪ ‬و ﻟـﻪ‬ ‫ﮐﺎﺗﯽ درووﺳﺖ ﺑﻮوﻧﯿﻪوه‪ ،‬ﺑﻪردهوام ﺑﯚ ﺑﺎﺷﺘﺮ ﮐﺮدﻧﯽ ﺑﺎری ژﯾﺎﻧﯽ زاﻣﺪاران ھﻪوڵ دهدهن‪ ،‬ﺑﻪﺷ‪‬ﮏ ﻟﻪ ﮐﺎرهﮐﺎﻧﯿﺎن ﺗﻪرﺧﺎن ﮐﺮدووە ﺑﯚ ﺋﻪوهی ﺋﻪو ﮐﻪﺳﺎﻧﻪی ﮐـﻪ ﺗـﺎ ﺋ‪‬ﺴـﺘﺎ ﻧﺎوﯾـﺎن‬ ‫ﺗﯚﻣﺎر ﻧﻪﮐﺮاوه ﺑﻪ ﭘ‪‬ﯽ ﺷﺎھﯿﺪ و ﺑﻪ‪‬ﮕﻪ وهرهﻗﻪی ڕهﺳﻤﯽﯾﺎن ﺑﯚ وهر ﺑﮕﺮن ﺑﯚ ﺋﻪوهی ﺑﺘـﻮاﻧﻦ ﮐـﻪ ﻟـﻪ ڕ‪‬ﮕـﺎی ﺋـﻪو ﭘ‪‬ﻨﺎﺳـﻪوه‪ ،‬داو و دهرﻣﺎﻧـﻪﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾـﺎن ﺑـﻪ ھـﻪرزانﺗﺮ وهدهﺳـﺖ‬ ‫ﺑﺨﻪن و ﻗﻪرهﺑﻮوی ﺑﻪﺷ‪‬ﮏ ﻟﻪ ﺋﺎزار و زاﻣﻪﮐﺎﻧﯿﺎن ﺑﺪر‪‬ﺘﻪوه ‪.‬‬ ‫ﺟ‪‬ﮕﺎی ﺧﯚﯾﻪﺗﯽ ﻟ‪‬ﺮهدا ﺑﻪ ھﻪﻣﻮو ھ‪‬ﺰ و ڕ‪‬ﮑﺨﺮاوه ﺳﯿﺎﺳﯽﯾﻪﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﺑﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪت ڕۆژھﻪ‪‬ﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑ‪‬ﯿﯿﻦ ﮐﻪ ﭼﯿﺪی ﻟﻪ ﺋﺎﺳﺖ ﺋﻪو ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﮑﻮژیﯾﻪ دا ﺑ‪ ‬دهﻧﮓ ﻧـﻪﺑﻦ‬ ‫و ﭼﺎو و ﮔﻮ‪‬ﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟﻪ ﺋﺎﺳﺖ ﺋﻪو ﺗﺮاژﯾﺪﯾﺎﯾﻪ دا ﻧﻪﺑﻪﺳـﺘﻦ‪ ،‬ﻣ‪‬ـﮋوو ﻟـﻪ ﺑـ‪ ‬دهﻧﮕـﯽ و ﭼـﺎو ﻧﻮﻗﺎﻧـﺪﺗﺎن ﻟـﻪ ﺋﺎﺳـﺖ ﺋـﻪم ﺟﻪﻧﺎﯾﻪﺗـﻪ ﺳـﺎﻣﻨﺎﮐﻪ دا ﻟ‪‬ﺘـﺎن ﺧـﯚش ﻧﺎﺑ‪‬ـﺖ و ﺧـﻪ‪‬ﮑﯽ‬ ‫ﮐﻮردﺳﺘﺎن‪ ،‬ﭼﯽ دﯾﮑﻪ دهﻟﯿﻞ و ﺑﻪ‪‬ﮕﻪی ﺑ‪‬ﺟ‪‬ﺘﺎن ﻟ‪ ‬ﻗﻪﺑﻮوڵ ﻧﺎﮐﻪن و ﭘﺴﭙﯚران و ﻧﻮوﺳﻪران ﻟﻪ ﺳﻪر ﺑ‪ ‬دهﻧﮕﯽ و ﭼﺎو ﻧﻮﻗﺎﻧﺪﻧﺘﺎن ﻟﻪ ﺋﺎﺳﺖ ﺋﻪم ﻣﻪﺳﻪﻟﻪﯾﻪ ﻻﭘـﻪرهﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾـﺎن‬ ‫ﻟﻪ ﺳﻪر ﺋ‪‬ﻮه ﺑﻪ ڕهﺷﯽ دهﻧﻮوﺳﻦ‪ ،‬ﺑﺎ ﻟﻪ ‪ ٢٧‬ﺳﺎ‪‬ﻪی ﺋﻪم ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪ دا ﺑﻪ ﯾﻪﮐﺪهﻧﮓ ھﻪﻣﻮوﻣﺎن ھﺎوﺧﻪم و ھﺎوﭘﺸﺘﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﯿﻦ‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ دا ﺋ‪‬وە وەﺑﯿﺮ د‪‬ﻨﻤ‪‬وە ﮐ‪ ‬ﺋ‪‬ﮔ‪‬ر ﺣﮑﻮوﻣ‪‬ﺗﯽ ﺑ‪‬ﻋﺴﯽ ﻋ‪‬ﺮاق ﺳ‪‬ردەﺷﺘﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﺑﺎران ﮐﺮد‪ ،‬ﺋ‪‬وە ﮐﯚﻣﺎری ﺳ‪‬ﺪارەی ﺋ‪‬ـﺮان ﺑ‪ ‬ﺋ‪‬ﻧﻔـﺎﻟﯽ ﺳـﭙﯽ ﺳ‪‬ردەﺷـﺖ و ﻧـﺎوﭼ‪‬ﮐ‪‬ی و‬ ‫ﻻواﻧــﯽ ﺋ‪‬و ﺷــﺎرەی ﺗﻮوﺷــﯽ ﭼﺎرەڕەﺷــﯽ و ﻧ‪‬ھــﺎﻣ‪‬ﺗﯽ ﮐــﺮدووە و ﺧ‪‬رﯾــﮑ‪ ‬ﺑ‪ ‬ﺑــ‪‬و ﮐــﺮدﻧ‪‬وە و درووﺳــﺖ ﮐﺮدﻧــﯽ ﺷﯿﺸــ‪‬و ﻣــﺎددە ھﯚﺷــﺒ‪‬رەﮐﺎﻧﯽ دﯾــﮑ‪ ‬ھ‪‬ﺳــﺘﯽ ﻻواﻧــﯽ ﺳ‪‬ردەﺷــﺖ و‬ ‫ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺧ‪‬وﺷﺪار دەﮐﺎت‪ .‬ﺑﯚ ﺑ‪‬ﮔﮋداﭼﻮوﻧ‪‬وە و ﺑﯚ ﮔ‪‬راﻧﺪﻧ‪‬وەی ھ‪‬ﯾﺒ‪‬ﺗـﯽ ﻻوان‪ ،‬ﭘ‪‬ﻮﯾﺴـﺘ‪ ‬ھ‪‬ﻣـﻮو ﻻﯾ‪‬ک دەﺳـﺖ ﺑـﺪەﻧ‪ ‬دەﺳـﺘﯽ ﯾ‪‬ک و ﺑ‪‬ر‪‬ـﻮەﺑ‪‬ران و درووﺳـﺘﮑ‪‬راﻧﯽ ﻣـﺎددە‬ ‫ھﯚﺷﺒ‪‬رەﮐﺎن ﺑ‪ ‬ﺳﺰای ﺧﯚﯾﺎن ﺑﮕ‪‬ﯾ‪‬ﻨﻦ‪ ،‬ﺑﯚ ﺋ‪‬وەی ﺟﺎر‪‬ﮑﯽ دﯾﮑ‪ ‬ﺳ‪‬ردەﺷﺖ و ﺷﺎرەﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑ‪ ‬ﻟ‪ ‬ژ‪‬ﺮ ﻧﺎوی ﺋ‪‬ﻧﻔﺎﻟﯽ ﺳﭙﯽ دا ﺧﺎﭘﻮور و و‪‬ﺮان ﻧ‪‬ﮐﺮێ‪.‬‬ ‫ﺳ‪‬و ﻟﻪ ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺧﯚراﮔﺮی ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﺷﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﮐﺎرهﺳﺎﺗﯽ ‪7‬ی ﭘﻮﺷﭙﻪری ﺳﻪردهﺷﺖ‬ ‫ﺗﻪﻧﺪرووﺳﺘﯽ و ﺑﺎش ﺑﻮوﻧﻪوه ﺑﯚ زاﻣﺪاراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﻪ ﺋﺎوات دهﺧﻮازﯾﻦ و ﻣﻪرگ ﻧﻪﻓﺮهت ﺑﯚ ﺧﻮ‪‬ﻘ‪‬ﻨﻪراﻧﯽ ﺋﻪو ﺟﻪﻧﺎﯾﻪﺗﻪ ﺳﺎﻣﻨﺎﮐﻪ ‪.‬‬ ‫ﺳ‪‬رﭼﺎوە ‪ :‬ﻣﺎ‪‬ﭙ‪‬ڕی ﮔﯿﺎرەﻧﮓ ‪ /‬ڕ‪‬ﮑ‪‬وﺗﯽ ‪ 29 :‬ژوون ‪2014‬‬

‫‪7‬‬

‫دوای ﺗ‪‬ﭙﻪرﯾﻨﯽ ‪ ٢٧‬ﺳﺎڵ ﺑﻪ ﺳﻪر ﺑﻮﻣﺒﺎراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ دا‪ ،‬ﺋ‪‬ﺴﺘﺎش ڕ‪‬ﮋهی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎﻧﯽ ﺋﻪو ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪ دﯾﺎر ﻧﯿﻪ‪.‬‬

‫ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ‪ :‬ﺣﻪﻣﻪرهﺳﻮوڵ ﮐﻪرﯾﻤﯽ‬ ‫ھـﻪﻣﻮو ﺳـﺎ‪‬ﮏ ﺧـﻪ‪‬ﮑﯽ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ ﺑـﯚ ﮐﺎرهﺳـﺎﺗﯽ ﺟـﻪرگﺑ‪‬ی ﺣـﻪوﺗﯽ ﭘﻮﺷـﭙﻪری ﺳـﺎ‪‬ﯽ ‪1366‬ی ھـﻪﺗﺎوﯾﯽ ﺑﻪراﻣﺒـﻪر ﺑـﻪ ‪ 18‬ـ ‪ 06‬ـ ‪1987‬ی زاﺋﯿﻨـﯽ د‪‬ﻨـﻪ ﺳـﻪر ﺷـﻪﻗﺎمو‬ ‫ﮐﯚ‪‬ﻧـﻪﮐﺎﻧﯽ ﺷـﺎر و ﺑــﻪ ﭼﻪﻧـﺪ ﭼﺎﻻﮐﯽﯾـﻪﮐﯽ ھﻮﻧــﻪری و ﺋـﻪدهﺑﯽ ﯾـﺎدی ﺷــﻪھﯿﺪان و ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿـﺎﻧﯽ ﺋـﻪم ﮐﺎرهﺳــﺎﺗﻪ‬ ‫دهﮐﻪﻧﻪوه‪.‬‬ ‫ﮐﺎﺗﮋﻣ‪‬ﺮ ﭼﻮاری دوا ﻧﯿﻮهرۆی ڕۆژی ﺣﻪوﺗﯽ ﭘﻮﺷﭙﻪری ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪1366‬ی ھـﻪﺗﺎوﯾﯽ ﭼـﻮار ﺷـﻮ‪‬ﻨﯽ ﭘـ‪ ‬ﺣﻪﺷـﯿﻤﻪت ﻟـﻪ‬ ‫ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﮐﻪوﺗﻨﻪ ﺑﻪر ھ‪‬ﺮﺷﯽ ﻓﺮۆﮐﻪﮐﺎﻧﯽ ﻋ‪‬ﺮاﻗﯽ و ﺑـﻪ ﺑﯚﻣـﺐ و ﮔـﺎزی ﺧـﻪردهل ﺑـﻪ ﺧﻪﺳـﺘﯽ ﺑﯚردووﻣـﺎن‬ ‫ﮐــﺮان‪ ،‬دﯾــﺎره ھﺎوﮐــﺎت ﻟــﻪ ﮔــﻪڵ ﺑﯚردووﻣــﺎﻧﯽ ﺷــﺎری ﺳﻪردهﺷــﺖ ﮔﻮﻧــﺪی "ڕهﺷــﻪھﻪرﻣ‪ ‬و دهﺷــﺘﯽ ﮐــﻪﭘﺮان"ﯾــﺶ‬ ‫ﮐﻪوﺗﺒﻮوﻧــﻪ ﺑــﻪر ﺋــﻪو ﭘــﻪﻻﻣﺎره‪ .‬ﻟــﻪو ﮐﺎرهﺳــﺎﺗﻪ ﺳــﺎﻣﻨﺎﮐﻪ دا زﯾــﺎﺗﺮ ﻟــﻪ ھــﻪﺷــﺖ ھــﻪزار ﮐــﻪس ﻟــﻪ داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧﯽ‬ ‫"ﺳﻪردهﺷﺖ" ﺋﻪو ﺷﺎره ﮐﻮ‪‬ﺴﺘﺎﻧﯽﯾﻪی ڕۆژھﻪ‪‬ﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺷـﻪھﯿﺪ و ﺑﺮﯾﻨـﺪار ﺑـﻮون‪ ،‬ﺋ‪‬ﺴـﺘﺎ دوای ‪ ٢٧‬ﺳـﺎڵ ﺑـﻪ‬ ‫ﺳﻪر ﺋﻪو ﺗﺮاژﯾﺪﯾﺎﯾﻪ دا ھﯿﭻ ﮐﻪس ﺋـﺎوڕی ﻟـﻪ ﺧـﻪ‪‬ﮑﯽ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ ﻧﻪداوهﺗـﻪوه و ﺗﻪﻧﺎﻧـﻪت ڕۆژی ﺣـﻪوﺗﯽ‬ ‫ﭘﻮﺷﭙﻪر ﮐﻪ ڕۆژی ﺑﻮردوﻣﺎﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺘﻪ ﻟﻪ ڕۆژﻣ‪‬ﺮهﮐﺎﻧﯽ ﺋ‪‬ﺮاﻧﯽ دا ﺑﻪ ھﻪﺷﺘﯽ ﭘﻮﺷﭙﻪر ﻧﺎﺳﺮاوه‪ ،‬ﺑـﯚ ﺋـﻪوهی ﻟـﻪ ﮔـﻪڵ ﯾـﻪﮐ‪‬ﮏ ﻟـﻪ ڕۆژهﮐـﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣـﺎری ﺋﯿﺴـﻼﻣﯽ ﺋ‪‬ـﺮان ﯾـﻪک‬ ‫ﺑﮕﺮ‪‬ﺘﻪوه‪ ،‬دﯾﺎره ھﻪﺗﺎ ﺋﻪﻣﺮۆش ﻧﺎوی ﺗﻪواوی ﺷﻪھﯿﺪ و ﺑﺮﯾﻨﺪارهﮐﺎﻧﯽ ﺋﻪو ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪ ﺗﯚﻣﺎر ﻧﻪﮐﺮاوه و ھﯿﭻ ڕ‪‬ﺰ و ﺣﻮرﻣﻪﺗ‪‬ﮏ ﻟﻪ ﮐﻪس و ﮐﺎری ﺑﻪ ﺟ‪ ‬ﻣﺎوی ﺋـﻪو ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽﯾﺎﻧـﻪ‬ ‫ﻧ‪‬ﮔﯿﺮاوه و ﻧﺎﮔﯿﺮێ‪ ،‬ھﻪر ﺑﯚﯾﻪ ﺧﻪ‪‬ﮑﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﻟﻪ ھﻪﻣﻮو ﮐﺎﺗ‪‬ﮏ زﯾﺎﺗﺮ ھﻪﺳﺖ ﺑﻪ ﺑ‪ ‬ﮐﻪﺳﯽ و ﻟ‪‬ﻨﻪﭘﺮﺳﯿﻨﻪوه دهﮐﻪن و ھـﻪر ﺋـﻪوهش ﺑﯚﺗـﻪ ھـﯚی ﺋـﻪوه ﮐـﻪ ﺋـﺎزاری زۆر‬ ‫ﺑﻪم ﺑ‪ ‬ﻣﻮﺑﺎﻻﺗﯽﯾﻪوه ﺑﮑ‪‬ﺸﻦ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﮔﻪر ﺋﺎوڕ‪‬ـﮏ ﻟـﻪ ‪ ٢٧‬ﺳـﺎڵ ﻟﻪﻣﻪوﺑـﻪری ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ ﺑﺪهﯾﻨـﻪوه‪ ،‬ﺋـﻪو ﮐـﺎت داﻧﯿﺸـﺘﻮواﻧﯽ ﺳﻪردهﺷـﺖ ﻧ‪‬ﺰﯾـﮏ ﺑـﻪ ‪ ٢٥‬ھـﻪزار ﮐـﻪس ﺑـﻮو‪ ،‬ﻣـﺎوهی ‪ ٨‬ﺳـﺎڵ ﺑـﻮو‪ ،‬ﻟـﻪ ﻧ‪‬ـﻮان دوو‬ ‫دﯾﮑﺘﺎﺗﯚری ﺑﻪ ﺧﻮ‪‬ﻦ ﺗﯿﻨﻮی ﮐﻮردان "ﺋ‪‬ﺮان و ﻋ‪‬ﺮاق" ﺷﻪر داﮔﯿﺮﺳﺎ ﺑﻮو‪ ،‬ﭘ‪‬ﺶ ﺋﻪو ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪ ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ ﺟـﺎر ﻟـﻪ ﻻﯾـﻪن ﻋ‪‬ﺮاﻗـﻪوه ﻧﺎوﭼـﻪی‬ ‫ﭘ‪ ‬ﺳﻪوزه‪‬ﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﯚﻣﺒﺎران ﮐﺮا ﺑﻮو و ھﻪر ﺟﺎرهی ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ ﮐﻪﺳﯽ ﻟـ‪ ‬ﺑﺒﻮوﻧـﻪ ﻗﻮرﺑـﺎﻧﯽ‪ .‬ﺑـﻪ‪‬م ﭘـﻪﻻﻣﺎری ڕۆژی ﺣـﻪوﺗﯽ ﭘﻮﺷـﭙﻪری‬ ‫ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪١٣٦٦‬ی ھﻪﺗﺎوﯾﯽ‪ ،‬وهک ھ‪‬ﺮﺷﯽ ﺟﺎرهﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑﻪ ﻧﻪﺑﻮو ﮐﻪ ﺗﻪﻧﯿﺎ ﺑﻪ داﻧﯽ ﭼﻪﻧﺪ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽﯾﻪک ﺋﻪو ڕۆژه ﺑﻪ ﻓﻪراﻣﯚﺷﯽ ﺑﺴـﭙ‪‬ﺮدرێ و‬ ‫ﯾﺎ ﭼﻪﻧﺪ ڕۆژ دواﺗﺮ داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯽ ﺷﺎر و ﺋﻪم دهﭬﻪره‪ ،‬دهﺳﺖ ﺑﮑﻪﻧﻪوه ﺑﻪ ﮐﺎری ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ و ڕۆژاﻧﻪی ﺧﯚﯾﺎن‪ ،‬ﺑﻪ‪‬ﮑﻮو ﺋﻪو ﭘﻪﻻﻣﺎره دڕﻧﺪاﻧﻪﯾﻪ‬ ‫ﺋﻪوهﻧﺪه ﻗﻮرس و ﺑﻪ ژان ﺑﻮو ﮐﻪ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎش دوای ‪ ٢٧‬ﺳﺎڵ ﺑﻪ ﺳـﻪر ﺋـﻪو ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﮑﻮژیﯾـﻪ دا‪ ،‬زاﻣـﺪاراﻧﯽ ﺋـﻪو ﮐﺎرهﺳـﺎﺗﻪ ﺑـﻪ ﺋـ‪‬ﺶ و ﺋـﺎزارهوه‬ ‫دهﺗﻠ‪‬ﻨﻪوه و ھﻪﻣﻮو ﺳـﺎ‪‬ﮏ ﭼﻪﻧـﺪﯾﻦ ﮐـﻪس ﺑـﻪرهو ﻣﻪﻧﺰ‪‬ﮕـﻪی ﺋـﺎﺧﺮهت ﮐـﯚچ دهﮐـﻪن و ﻟـﻪ ﺗﻪﻧﯿﺸـﺖ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽﯾـﻪﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑـﻪ ﻟـﻪ ﮔﯚرﺳـﺘﺎﻧﯽ‬ ‫ﮔﺮدهﺳﻮور ﻣﻪﻧﺰڵ دهﮔﺮن ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ داﺧﻪوه ﻟﻪ ﺑﻪر ﺋﻪوه ﺋﻪو ﮐﺎت ھﯿﭻ ﮐـﻪس و ﯾـﺎ ھـﯿﭻ ﺋﯚرﮔـﺎﻧ‪‬ﮑﯽ ﺣﮑﻮﻣـﻪﺗﯽ ﻧـﻪﺑﻮوه ﮐـﻪ ﻧـﺎوی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽﯾـﻪﮐﺎن و ﯾـﺎ ﺑـﻪڕێ ﮐﺮاوهﮐـﺎن و‬ ‫ﺷﻪھﯿﺪهﮐﺎن ﻟﻪ ﮐﺎﺗﯽ ﺧﯚی دا ﻧﺎوﻧﻮوس ﺑﮑﺎت‪ ،‬ﺋ‪‬ﺴﺘﺎش ڕ‪‬ﮋهی ﺗﻪواوی ﺋﻪو ﮐﻪﺳﺎﻧﻪی ﮐﻪ ﺑﻮوﻧﻪ ﻗﻮرﺑـﺎﻧﯽ دﯾـﺎر ﻧﯽﯾـﻪ‪ ،‬زۆرﺟـﺎر دوای ﺋـﻪو‬ ‫ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪ‪ ،‬زاﻣﺪاراﻧﯽ ﺋﻪو ڕووداوه ﺑﯚ ﭼﺎرهﺳﻪری ﻧﻪﺧﯚﺷﯽﯾﻪﮐﺎﻧﯽ ﺗﻪﻧﮕﻪﻧﻪﻓﻪﺳﯽ و ﺑ‪ ‬ﺋﯿﺸﺘﯿﺎﯾﯽ ﻟﻪ ﺧـﻮاردن دا و زۆر ﻧﻪﺧﯚﺷـﯽ دﯾﮑـﻪ ﮐـﻪ‬ ‫دوای ﮔﯿﺮۆده ﺑﻮوﻧﯿﺎن ﺑﻪ ﮔﺎزی ﺧﻪردهل ﺗﻮوﺷﯽ ھﺎﺗﻮون ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪیﯾﺎن ﺑﻪ ﺑﻨﮑـﻪی ﺑـﻪ ﻧ‪‬ـﻮ "ﺟﺎﻧﺒـﺎزان"وه ﮔﺮﺗـﻮوه ﺑـﯚ ﺋـﻪوهی ﮐـﻪ ﻟـﻪ ﻻﯾـﻪن‬ ‫ﺑﻪرﭘﺮﺳﺎﻧﻪوه ﮐﺎر‪‬ﮑﯿﺎن ﺑﯚ ﺑﮑﺮێ‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م ﻟﻪ ﺑﻪر ﺋﻪوه ھﯿﭻ ﺑﻪ‪‬ﮕﻪﯾﻪﮐﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯿﺎن ﻟﻪ ﺑﻪر دهﺳـﺖ دا ﻧﯽﯾـﻪ و ﻟـﻪ ﮐـﺎﺗﯽ ﺧﯚﺷـﯽ دا ﻧﺎوﯾـﺎن‬ ‫ﺗﯚﻣﺎر ﻧﻪﮐﺮاوه ﺋﺎوڕﯾﺎن ﻟ‪ ‬ﻧﻪدراوهﺗﻪوه و ﻟﻪ ﺋﺎﮐﺎم دا ﻟﻪ ﺑﻪر ﺑ‪ ‬دهرهﺗﺎﻧﯽ و ھﻪژاری ﻟﻪ ﺟ‪‬ﮕـﺎ دا ﮐـﻪوﺗﻮون و ﯾـﺎ ﺑـﻪ ﺋـﺎزارهوه ﺳـﻪرﯾﺎن‬ ‫ﻧﺎوهﺗﻪوه‪.‬‬ ‫ﺑ‪‬داﺧ‪‬وە ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺋ‪‬ﺮان ﺑﻪ ﻧﺎوی زاﻣﺪاراﻧﯽ ﮐﺎرهﺳﺎﺗﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺘﻪوه‪ ،‬ﺳﺎ‪‬ﻧﻪ ﭼﻪﻧـﺪﯾﻦ ﺗـﯚن داو و دهرﻣـﺎﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒـﻪﺗﯽ ﻟـﻪ ر‪‬ﮑﺨـﺮاوه ﺑـﻪ ﺷﻪردۆﺳـﺘﻪﮐﺎن وهر‬ ‫دهﮔﺮێ و ﻟﻪ ﻻی ﺧﯚﯾﺎن ڕاﯾﺪهﮔﺮن و ﯾﺎ دهﯾﺪهﻧﻪ ﺷﻮ‪‬ﻨﯽ دﯾﮑﻪ‪ ،‬و ﺑﯚ ﺷﻮ‪‬ﻦ ﺑﺰر ﮐﺮدن‪ ،‬ڕ‪‬ﮋهﯾﻪﮐﯽ زۆر ﮐﻪم ﻟﻪو دهرﻣﺎﻧﻪ دهﻧ‪‬ﺮﻧـﻪ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ و ﺋـﻪو ﺑـ‪‬ه دهرﻣﺎﻧـﻪش ﻧـﺎدهن‬ ‫ﺑﻪ ھﻪﻣﻮو ﮐﻪس و ﺋﻪﮔﻪرﯾﺶ داﯾﺎن ﺋﻪوه ﭘ‪‬ﯿﺎن دهﻓﺮۆﺷﻦ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﮔﻪر ﭼﺎو‪‬ﮏ ﺑﻪ ﻧﻮوﺳﺮاوهﮐﺎﻧﯽ ﺑﻪر‪‬ﺰ ﻋﻮﺳﻤﺎن ﻣﻮزهﯾﻪن ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﺋﻪﻧﺠﻮوﻣﻪﻧﯽ زاﻣﺪاراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ دا ﺑﺨﺸ‪‬ﻨﯿﻦ ﺑﻪ ﭘ‪‬ﯽ ﻟ‪‬ﮑﯚﻟﯿﻨﻪوهﯾﻪک ﮐﻪ ﻧﺎوﺑﺮاو ﮐﺮدووﯾﻪﺗﯽ و ﻟﻪ زﻣﺎن‬

‫‪6‬‬

‫ﺣ‪‬وﺗﯽ ﭘﻮوﺷﭙ‪‬ڕ زاﻣ‪‬ﮏ ﺑ‪ ‬روﺣﯽ ﺑﺮﯾﻨﺪاری ﺷﺎر‪‬ﮑ‪‬وە‬

‫چ ﺷﺎر‪‬ﮏ ﺷﮏ دەﺑ‪‬ن‬

‫ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ ‪ :‬ﺋﻪﺣﻤﻪد ﺷ‪‬ﺮﺑﻪﮔﯽ‬

‫ھﯿﻨﺪەی ﺳ‪‬ردەﺷﺖ‬ ‫ﺑ‪ ‬ﺑ‪‬ﺪەﻧﮕﯽ ﺑﯿﺸﮑ‪‬ی ﺋﺎزاری راژاﻧﺪﺑ‪‬‬ ‫ھ‪‬ﻨﺪەی ﺳ‪‬ردەﺷﺖ ﻟ‪‬ﻮەﮐﺎﻧﯽ ﺑﮑﺮۆژێ‬ ‫ﺑﺰەﮐﺎﻧﯽ ﻟ‪ ‬ﺗﯚراﺑ‪‬‬ ‫ھ‪‬ﻧﺎﺳ‪ ‬ﺳﻮار‬ ‫ﭘﺸﻮو ﺧﻨﮑﺎو‪،‬‬ ‫ﺟ‪‬ﺳﺘ‪‬ی ﭘ‪ ‬ﺑﺮﯾﻦ و زام ﺑ‪‬‬ ‫ﺳ‪‬ردەﺷﺘﯽ ﻣﻦ‬ ‫ﺳﺎ‪‬ﻧ‪‬ﮑ‪ ‬ﺑﯚﺗ‪ ‬ﺗ‪‬زووﯾ‪‬ﮐﯽ ﺗ‪‬زﯾﻮ‬ ‫ﺑ‪‬ﻗﻮرﮔﯽ ﻧ‪‬ﺸﺘﻤﺎﻧﻢ‬ ‫ﺑﯚﺗ‪ ‬ﺧﻮ‪‬ﻨ‪‬ﮑﯽ دە‪‬ﻣ‪، ‬‬ ‫ھ‪‬ﻧﺎﺳ‪‬ﯾ‪‬ﮐﯽ ﺳﻮوﺗﺎو‬ ‫ﻟ‪ ‬ﻧ‪‬ﻮ ﺷﺎدەﻣﺎرو ﺳﯽ ﯾ‪‬ﮐﺎﻧﯽ‬ ‫ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﻢ‪...‬‬

‫‪5‬‬

‫‪ -61‬ﮔﻮﻟﻠﻪی ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ‪ ...............................................................‬ﺟﻪﻻل ﺣﺎﺟﯽ زاده ‪١١٢ .................................................‬‬ ‫‪ -62‬ﮐﯿﻤﯿﺎﺑﺎران ﮐﺮدﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ‪ ،‬ﺗﺎواﻧ‪‬ﮑﯽ ﮔﻪورهﯾﻪ ﺑﻪ ﺗﻪو‪‬ﯽ دوژﻣﻨﺎﻧﯽ ﻧﻪﺗﻪوهﮐﻪﻣﺎﻧﻪوه‪..........‬ﻣﻪرﯾﻮان ﻧﺴﺘﺎﻧﯽ‪١١٨ ...................................‬‬ ‫‪ -63‬دادﮔﺎی ﮐﺮدﻧﯽ ﺗﺎواﻧﺒﺎر ﻓﺮاﻧﺲ ﭬﺎن ﺋﺎﻧﺮات ﻟﻪ ﺷﺎری ﻻھﻪی ھﻮﻟﻪﻧﺪ ‪ ........................‬ﻋﻪﻟﯽ رهﺣﯿﻤﯽ‪١١٩ ........................................‬‬ ‫‪ -64‬ﮔﻪرﻣﻪﺷﯿﻦ ﺑﯚ ﺳﻪردهﺷﺘﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﻟ‪‬ﺪراو‪ ....................................... .‬ﺣﺎﺟﯽ ﺣﺴ‪‬ﻦﺣﺪاد‪١٢٣ ...................................................‬‬ ‫‪ -65‬ﺑﻪرهو ﯾﺎدی ﺑﯿﺴﺖ و دووﺳﺎ‪‬ﻪی ﺗﺎواﻧﯽ ﺑﯚردوﻣﺎﻧﻜﺮدﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ‪ ...............‬ﭼﺎود‪‬ﺮی ﻛﻮردۆﺳﺎﯾﺪ – ﭼﺎك ‪١٢٥ ...............................‬‬ ‫‪ -66‬ﺳﻪردهﺷﺖ‪ :‬ڕ‪‬ﻮڕهﺳﻤﯽ ﯾﺎدی ﺑﯿﺴﺘﻪﻣﯿﻦ ﺳﺎ‪‬ﯿﺎدی ﺷﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ‪١٢٦ ..............................................................................‬‬ ‫‪ -67‬ﭼﺎواﻧﯽ ﺷﺎر ﭼﺎوهڕواﻧﻪ‪ ........................................................‬ﻧﻮﺳﯿﻨﯽ‪ :‬ھﯿﻮا ﮔﻪڵ ﻣﺤﻪﻣﻤﻪدی‪١٢٧ ......................................‬‬ ‫‪ -68‬ﺑﺎ ﻧﻪھ‪‬ﯿﻦ ﺷﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﮑﺮدﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﺒ‪ ‬ﺑﻪ ﻣ‪‬ﮋوو ‪ ........................‬ﺷﺎھﯚ ﺣﻪﺳﻪﻧﭙﻮور‪١٢٨ ..................................................‬‬ ‫‪ -70‬دەﺑ‪ ‬ﮔﺎزی ﺧ‪‬ردەل‪ ،‬ژﯾﺎﻧﯽ ﭼ‪‬ﻧﺪ وەرزی ﺗﺮ ﺗﺎ‪‬ن و ژەھﺮاوی ﺑﮑﺎ؟‪ .....................‬ﺋﺎر‪‬ﺲ زارەﻋﯽ‪١٢٩ ............................................‬‬ ‫‪ -71‬ھﻪ‪‬ﺴﻪﻧﮕﺎﻧﺪﻧﯽ ﻻﯾ‪‬ﻧ‪ ‬ھﻮﻧ‪‬ری و ﻗﺎﻧﻮوﻧﯿﯿ‪‬ﻛﺎﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺳ‪‬ردەﺷﺖ‪١٣٠ ............................................................................‬‬ ‫‪ -72‬ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﺎﻧﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺳ‪‬ردەﺷﺖ‪ :‬ﺷﺎری ﺳ‪‬ردەﺷﺖ ﺑﻜﺮ‪‬ﺘ‪ ‬ﺳ‪‬ﻣﺒﻮﻟﯽ ﺋﺎﺷﺘﯽ‪١٣١ .......................................................................‬‬ ‫‪ -73‬ﺑﯚ ﺷﺎرهﻛﻪم‪١٣٢ .........................................................................................................................................‬‬ ‫‪ -74‬ﭘﯿﺎم اﻧﺠﻤﻦ دﻓﺎع ازﺣﻘﻮق ﻣﺼﺪوﻣﯿﻦ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﺮدﺷﺖ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﺑﯿﺴﺖ و ﺳﻮﻣﯿﻦ ﺳﺎﻟﮕﺮد ﻓﺎﺟﻌﻪ ﺑﻤﺒﺎران ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﺮدﺷﺖ‪١٣٢ ...........................‬‬ ‫‪ -75‬ﺟﻨﺎﯾﺘﯽ ﻛﻢﻧﻈﯿﺮ‪ ..............................................................‬ﺻﺎﻟﺢ ﻧﯿﻜﺒﺨﺖ‪١٣٣ .......................................................‬‬ ‫‪ -76‬ﮔﻤﺸﺪهای دﯾﺮﯾﻦ‪ ..............................................................‬زﯾﻨﺐ ﻣﺤﻤﻮدزاده ‪١٣٤ .....................................................‬‬ ‫‪ -77‬دﻻﯾﻠﯽ ﭼﻨﺪ ﺑﺮ ﻣﺤﻜﻮﻣﯿﺖ ﺑﻤﺒﺎران ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﺮدﺷﺖ‪ ............................‬ﻋﺜﻤﺎن ﻣﺰﯾﻦ‪١٣٦ .........................................................‬‬ ‫‪113 -78‬ﺷﻪھﯿﺪی ﺷﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ‪ 7‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪڕی ‪ 1366‬ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ‪ ......................‬ﺳﯿﺮوان ﺣﻪدداد‪١٤٠ .............................................‬‬ ‫‪ -79‬ﺑﻪﺷ‪‬ﮏ ﻟﻪ و‪‬ﻨﻪﮐﺎﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ‪ ................................................‬ﺋﺎﻣﺎده ﮐﺮدﻧﯽ رهﺣﻤﺎن ﻧﻪﻗﺸﯽ ‪١٤١ .............................‬‬ ‫‪ -80‬ﺋﻪم ﺷﺎره ھﻪر ﺑﻪﺳﻪوزی دهﻣ‪‬ﻨ‪‬ﺘﻪوه‪ ...................................................‬ﻣﻮﮐﺮﯾﺎن ﻧﺴﺘﺎﻧﯽ‪١٤٣ .............................................‬‬ ‫‪ -81‬ﻻﯾ‪ ‬ﻻﯾ‪ .............................................................................‬ﮐﺎﻣﺮان ﺷﺎﻓ‪‬ﻋﯽ‪١٤٤ ..............................................‬‬

‫‪4‬‬

‫‪ -29‬ﻟﻪ ﯾﺎدی ‪ 22‬ﺳﺎ‪‬ﻪی ﮐﺎرهﺳﺎﺗﯽ ﮐﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ دا‪٤٩ ...........................................................................................‬‬ ‫‪ -30‬ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن‪ ..................................................‬ﻣ‪‬ﮫﺪی ﺑﯿﮕﺰاده ‪.‬وهرﮔ‪‬ﺮاﻧﯽ‪ :‬ﻋﻪﺑﺪو‪ ‬ﻋﻪﺑﺪو‪‬ﻼ ﭘﻮور ‪٥٠ ...................................‬‬ ‫‪ -31‬ﻟﻪ ﯾﺎدی ﺑﯿﺴﺖ و ﯾﻪک ﺳﺎ‪‬ﻪی ﺷﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ‪...................................‬ﺳﯿﺮوان ﺣﻪدداد‪٥٤ .............................................‬‬ ‫‪ - 32‬ﮐﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ‪ .....................................................‬ﻋﻪزﯾﺰ ﺋﻪﺣﻤﻪدی ‪٥٥ ..............................................‬‬ ‫‪ 21 -33‬ﺳﺎڵ دهرد و ﺋﺎزاری ﺑ‪ ‬ﺑ‪‬اﻧﻪوه‪ ....................................................‬ن‪ :‬ورﯾﺎ ﺳﺎ‪‬ﺢ زاده‪٥٦ .........................................‬‬ ‫‪ -34‬ﮐﺎرهﺳﺎﺗﯽ ‪7‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪڕی ‪ 66‬ی ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ‪ ،‬ھﻪو‪‬ﮑﯽ دﯾﮑﻪ ﺑﯚ ﮐﻮردﻗﺮان‪ .............،‬رهﺣﯿﻢ رهﺷﯿﺪی‪٥٧ .......................................‬‬ ‫‪ -35‬ﺑﻪڕ‪‬ﻮهﭼﻮوﻧﯽ ﺳﺎ‪‬ﯿﺎدای ﺷﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﻟﻪ ﭬﺎﻧﮑﯚﭬ‪‬ﺮی ﮐﺎﻧﺎدا‪٥٨ ..........................................................................‬‬ ‫‪ -36‬ﻣﻨﺎ‪‬ﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﻪ ﯾﺎدی ﻣﻨﺎ‪‬ﻧﯽ ‪7‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪڕ‪٥٩ .............................................................................................‬‬ ‫‪ -37‬ﻟﻪ ھﯚ‪‬ﻪﻧﺪا‪ ،‬ﯾﺎد‪‬ﮑﯽ ﭘ‪ ‬ﺷﮑﯚ ﺑﯚ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎﻧﻰ ﮐﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردەﺷﺖ‪٦٠ ..........................................................................‬‬ ‫‪ -38‬ﻛﻪ‪‬ﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻟ‪ ‬وهرﻣﻪﮔﺮن ‪.........................‬ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ‪ :‬ﺳﺎﻣﺎن رهﺳﻮو‪‬ﭙﻮور ‪،‬وهرﮔ‪‬ﺮان ﻟﻪ ﻓﺎرﺳﯿﯿﻪوه‪ :‬ﻋﻪﻟﯽ ﺑﺪاﻏﯽ‪٦١ .......................‬‬ ‫‪ -39‬دوای ﺗ‪‬ﭙﻪرﯾﻨﯽ ‪ 20‬ﺳﺎڵ ﺑﻪ ﺳﻪر ﺑﻮﻣﺒﺎراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ دا‪ ........................ ،‬ﺣﻪﻣﻪرهﺳﻮوڵ ﮐﻪرﯾﻤﯽ‪٦٣ ..................................‬‬ ‫‪ -40‬ﺑﺮﯾﻨ‪‬ﮑﯽ ﺑﯿﺴﺖ ﺳﺎ‪‬ﻪ ﮐﻪ ﻗﻪت ﺳﺎر‪‬ﮋ ﻧﺎﺑ‪‬ﺘﻪوه‪ .............................................‬ﮐﻪﻣﺎڵ ﺣﻪﺳﻪن ﭘﻮور‪٦٧ ....................................‬‬ ‫‪ -41‬ژﯾﺎن دهﮔﻪڵ ﻣﺮدن دا‪ ،‬ﺑﯿﺮهوهری ﻛﭽ‪‬ﻜﯽ ﺑﺮﯾﻨﺪاری ﭼﻪﻛﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻟﻪ ﺳﻪردهﺷﺖ‪...................‬ﺧﻮﺷﻜﯽ ﺷﻮاﻧﻪ ‪٧٣ ....................................‬‬ ‫‪ -42‬ﻟﻪ ﯾﺎدی ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪ ﻣ‪‬ﮋووﯾﯿﻪﮐﻪی ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ‪ .................................................‬ﺷﺎﺧﻪوان ﻋﻪزﯾﺰی‪٧٥ ................................‬‬ ‫‪ -43‬ﮐﯚﻧﮕﻪرهی ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ‪ ......................................‬ﭘ‪‬ﺪاﭼﻮوﻧﻪوه‪ :‬ﺣﻪﻣﻪڕهﺳﻮوڵ ﮐﻪرﯾﻤﯽ‪٧٦ .......................................‬‬ ‫‪ -44‬ﺑﯿﺴﺖ ﺳﺎڵ ﺋﺎزاری ﻧﺎوﭼﻪ ﺟﻮاﻧﻪﮐﻪﻣﺎن ﺳﻪردهﺷﺖ‪ ..........................‬ﻣﺴﺘﻪﻓﺎ ﺷﻪ‪‬ﻤﺎﺷﯽ ‪٧٧ .......................................................‬‬ ‫‪ -45‬ﮐﺎرهﺳﺎﺗ‪‬ﮑﯽ د‪‬ﺘﻪزﯾﻦ و دژی ﻣﺮۆﭬﺎﯾﻪﺗﯽ‪ ..................................‬رهﺣﻤﺎن ﻧﻪﻗﺸﯽ‪٧٨ ..........................................................‬‬ ‫‪ -46‬ﻣﻦ ﮐﯚرﭘﻪ‪‬ﮑﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﮐﺮاوی ﮐﻮردم‪ .....................................‬ﺋﻪﯾﻮب ڕهﺣﻤﺎﻧﯽ‪٧٩ ..........................................................‬‬ ‫‪ -47‬ﺋﺎوا ﺗﻪﯾﺎرهم ﻧﺎﺳﯽ‪ ........................................................‬ﻓﺎﯾﻪق ﺑﻪرﯾﺎﺟﯽ ‪٨٦ ........................................................‬‬ ‫‪ -48‬ﻟﻪ ﺑﯿﺴﺖ ﺳﺎ‪‬ﻪی ﻛﺎرهﺳﺎﺗﺎ‪ ،‬ﻧﺎﺳﯚڕهﻛﺎن ﺑﯚ ﺑ‪‬ﺪهﻧﮕﻦ‪ .............................‬ﺳﻮھﺮاب ﻟﻪﺣﺎﻓﺪوزی‪٨٧ ..............................................‬‬ ‫‪ -49‬ﭘﻪﯾﺎﻣﯽ دهﻓﺘﻪری ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺣﯿﺰب ﺑﻪ ﺑﯚﻧﻪی ﺑﯿﺴﺘﻪﻣﯿﻦ ﺳﺎ‪‬ﯿﺎدی ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺘﻪوه‪٩٣ ..............................................‬‬ ‫‪ -50‬ﭘﻪﯾﺎﻣﯽ ﯾﻪﻛﯿﻪﺗﯿﯽ ژﻧﺎﻧﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋ‪‬ﺮان ﺑﻪ ﺑﯚﻧﻪی ‪20‬هﻣﯿﻦ ﺳﺎ‪‬ﻮهﮔﻪری ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ‪٩٤ ...........................‬‬ ‫‪ -51‬ھﻪر دهﻣ‪‬ﻨﻢ ﮔﻪر ﻧﺎﺣﻪزاﻧﯿﺶ ﺑﻤﮑﻮژن‪ ............................................‬ﺳﯿﺮوان ﺣﻪدداد ‪٩٥ ...................................................‬‬ ‫‪ -52‬ﺑﯿﺴﺖ ﺳﺎڵ دهرد و ﺋﺎزار‪ ........................................................‬ﺣﻪﺳﻪن ﺣﺎﺗﻪﻣﯽ ‪٩٦ ..................................................‬‬ ‫‪ -53‬ﻏﻪدری ﻣ‪‬ﮋووﯾﯽ ﻟﻪ ﺷﺎری ﺧﻨﻜﺎوی ﺳﻪردهﺷﺖ ‪ ....................................‬ورﯾﺎ ز‪.‬ﻣﺤﻪﻣﻤﻪدﯾﺎن‪٩٧ ..............................................‬‬ ‫‪ -54‬ﮐﺎرهﺳﺎﺗﯽ ‪7‬ی ﭘﻮوﺷﭙﻪری ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪1366‬ی ھﻪﺗﺎوی ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ‪ .............‬ﺣﻪﻣﻪڕهﺳﻮوڵ ﮐﻪرﯾﻤﯽ‪١٠٠ ..............................................‬‬ ‫‪ -55‬ﺷﺎرهﻛﻪم ﺳﻪردهﺷﺖ‪ ..............................................................‬ﺳﻪﯾﺪ ﺋﻪﺣﻤﻪد ﺣﻮﺳ‪‬ﻨﯽ ‪١٠٥ ...........................................‬‬ ‫‪ -56‬ﺋﻪﻣﺮۆ ﻟﻪ ﻣ‪‬ﮋوو دا‪ ..............................................................‬ﺣﻪﻣﻪڕهﺳﻮوڵ ﮐﻪرﯾﻤﯽ‪١٠٦ ..............................................‬‬ ‫‪ -57‬ﻟﻪ ر‪‬ﻮڕهﺳﻤ‪‬ﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪت دا ﯾﺎدی ﺑﯿﺴﺖ ﺳﺎ‪‬ﻪی ﺑﯚردﻣﺎﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ﻛﺮاﯾﻪوه‪١٠٨ ................................................................‬‬ ‫‪ -58‬ﭘﻪﯾﺎﻣﯽ ﺳﻪرﮐﺮداﯾﻪﺗﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﺳﻪرﺑﻪﺳﺘﯿﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن‪ ،‬ﺑﻪﺑﯚﻧﻪی ﺑﯿﺴﺘﻪﻣﯿﻦ ﺳﺎ‪‬ۆژی ﺑﻮﻣﺒﺎراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ‪١٠٨ .............................‬‬ ‫‪ -59‬ﺧﻨﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ‪ ....................................................‬ﻋﻪزﯾﺰ ﺷ‪‬ﺨﺎﻧﯽ‪١٠٩ .....................................................‬‬ ‫‪ -60‬ﺑﯚ ﺷﺎرهﮐﻪم! ‪ ..................................................................‬ﺣﻪﻣﻪرهﺳﻮوڵ ﺣﻪﺳﻪنﭘﻮور‪١١١ ...........................................‬‬

‫‪3‬‬

‫ﭘ‪‬ﺳﺖ‬ ‫‪ -1‬ﺣ‪‬وﺗﯽ ﭘﻮوﺷﭙ‪‬ڕ زاﻣ‪‬ﮏ ﺑ‪ ‬روﺣﯽ ﺑﺮﯾﻨﺪاری ﺷﺎر‪‬ﮑ‪‬وە ‪...............................‬ﺋﻪﺣﻤﻪد ﺷ‪‬ﺮﺑﻪﮔﯽ‪٥ ................................................‬‬ ‫‪ -2‬دوای ﺗ‪‬ﭙﻪرﯾﻨﯽ ‪ ٢٧‬ﺳﺎڵ ﺑﻪ ﺳﻪر ﺑﻮﻣﺒﺎراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ دا‪ ،‬ﺋ‪‬ﺴﺘﺎش ڕ‪‬ﮋهی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎﻧﯽ ﺋﻪو ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪ دﯾﺎر ﻧﯿﻪ‪....‬ﺣﻪﻣﻪرهﺳﻮوڵ ﮐﻪرﯾﻤﯽ‪٦ ......‬‬ ‫‪ -3‬ﺑﯚﻧﯽ ﺳ‪‬ﻮی ‪ 7‬ی ﭘﻮوﺷﭙ‪‬ر و ‪ 27‬ﺳﺎڵ ﻟ‪‬ﻣ‪‬وﺑ‪‬ری ﺳ‪‬ردەﺷﺖ ‪..................................‬ﺷﻠ‪‬ﺮ ﺣ‪‬ﺳ‪‬نﭘﻮور‪٨ ......................................‬‬ ‫‪ -4‬ﺑﯚ ﺷﺎره زاﻣﺪارهﻛﻪم‪............................................................‬ﺋﻪﺣﻤﻪد ﻣﻪﻛ‪‬وهﯾﯽ‪٩ .....................................................‬‬ ‫‪ -5‬ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﻪ ﺑﯿﺪهﻧﮕﯽ! ‪.......................................................‬ﺧﺎﻟﯿﺪ ﻣﺤﻪﻣﻪدزاده‪١٠ ......................................................‬‬ ‫‪ -6‬ﭘ‪‬ﯾﺎﻣﯽ ﺷﺎرەداری ھﯿﺮۆﺷﯿﻤﺎ ﺑﯚ ﺧ‪‬ﻜﯽ ﺳ‪‬ردەﺷﺖ ﺑ‪‬ﺑﯚﻧ‪‬ی ﺳﺎ‪‬ۆژی ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺋ‪‬م ﺷﺎرە‪١٢ ...................................................‬‬ ‫‪ -7‬ﺷﺎری ﺳ‪‬ردەﺷﺖ ‪ 27‬ﺳﺎ‪ ‬ﺑ‪‬دەﺳﺖ ﮔﺎزی ﺧ‪‬ردەﻟ‪‬وە دەﻧﺎ‪‬ﻨ‪١٢ ........................................................................................‬‬ ‫‪ -8‬ﺑﻪڕ‪‬ﻮهﭼﻮوﻧﯽ ڕ‪‬ﻮڕهﺳﻤﯽ ﺑﯿﺴﺖو ﺣﻪوﺗﻪﻣﯿﻦ ﺳﺎ‪‬ۆژی ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ‪١٣ .............................................................‬‬ ‫‪ -9‬ﺑﻪڕ‪‬ﻮهﭼﻮوﻧﯽ رﯾﻮڕهﺳﻤ‪‬ﮏ ﻟﻪ ھﻪوﻟ‪‬ﺮ ﺑﯚ ﺑﻪرزڕاﮔﺮﺗﻨﯽ ﯾﺎدی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎﻧﯽ ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ‪١٤ ..........................................‬‬ ‫‪ -10‬ﺷﺎر‪‬ﻜﯽ ﻟﻪﺑﯿﺮﻛﺮاو ﻟﻪ ﭘﻮوﺷﭙﻪڕ‪‬ﻜﯽ ﺳﻮوﺗﺎودا ‪ ......................................................................................................‬ﻋ‪‬زﯾﺰ ﺷ‪‬ﺨﺎﻧﯽ‪١٥ ........................‬‬ ‫‪ -10‬ﺑﯚ ﺷﺎرەﮐ‪‬م ﺳ‪‬ردەﺷﺖ ‪ ....................................................‬ﺳ‪‬ﻋﯿﺪ ﻣﺎﻣ‪‬ﻧﺪی‪١٦ ........................................................‬‬ ‫‪ -11‬ﻟ‪ ‬ﯾﺎدی ﺳﺎ‪‬ۆژی ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﺎراﻧﯽ ﺳ‪‬ردەﺷﺖ‪ .............................. .‬ﺑﺮاﯾﻢ ز‪‬ﻮەﯾﯽ ‪١٨ .........................................................‬‬ ‫‪ -12‬ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﺋﻪﻧﺠﻮﻣﻪﻧﯽ ﺑﻪرﮔﺮی ﻟﻪ ﺑﻪرﮐﻪﺗﻮواﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ‪،‬ﻟﻪ ﺑﺎرهی ﯾﺎدﮐﺮدﻧﻪوهی ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪﮐﻪ دهدوێ‪............................‬‬ ‫وﺗﻮو‪‬ﮋ‪ :‬ﻋﻪﻟﯽ ﺑﺪاﻏﯽ‪١٩ .....................................................................................................................................................‬‬ ‫‪ -13‬ﻟﻪ ﺑﻨﮑﻪی دهﻓﺘﻪری ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ د‪‬ﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﯾﺎدهی ‪ 25‬ﺳﺎ‪‬ﻪی ﮐﺎرهﺳﺎﺗﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﺎراﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ زﯾﻨﺪوو راﮔﯿﺮا‪٢٠ .............‬‬ ‫‪ - 14‬ﺷﺎری ﺳ‪‬ردەﺷﺘﯿﺶ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿ‪‬ﻛﯽ دﯾﻜ‪‬ی ﺷ‪‬ڕی ھﺎوﺑ‪‬ﺷﯽ ﻛﻮرد ﻟ‪ ‬ﮔ‪‬ڵ ﺋ‪‬ﺮان‪ ...................‬ﻋﻪﻟﯽ ﻣﻪﺣﻤﻮود ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد‪٢١ ..........................‬‬ ‫‪ -15‬ﺳﯿﻤﯿﻨﺎری ﮐﺎرهﺳﺎﺗﯽ ﮐﯿﻤﯿﺎ ﺑﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ﻟﻪ ﺋﻪﻧﯿﺴﺘﯿﺘﯚی ﺧﺎﻧﯽ ﺑﻪڕ‪‬ﻮه ﭼﻮو‪٢٥ .....................................................................‬‬ ‫‪ -16‬ﺋﻪﻣﺮۆ ‪ 24‬ﺳﺎل ﺑﻪ ﺳﻪر ﮐﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺘﯽ رۆژھﻪﻻﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن دا ﺗ‪‬ﺪهﭘﻪر‪‬ﺖ‪٢٧ .........................................................‬‬ ‫‪ -17‬ﻟﻪ ﯾﺎدی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛﺎرهﺳﺎﺗﯽ ﺑﯚﻣﺒﺎراﻧﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ دا‪ ................................‬ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﻪ‪٢٩ ...................................‬‬ ‫‪ -18‬ﻟﻪ ﯾﺎدی ‪ 24‬ﺳﺎ‪‬ﻪی ﺗﺎواﻧﯽ ﺑﯚردوﻣﺎﻧﻜﺮدﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ‪ ........................................‬ﭼﺎود‪‬ﺮی ﻛﻮردۆﺳﺎﯾﺪ‪٣٠ ...........................‬‬ ‫‪ - 19‬ھﻪﻧﺎﺳﻪ ﺧﻨﮑﺎوهﮐﺎن )ﻟﻪﯾﺎدی ﺳﻪردهﺷﺘﯿﯿﻪ ﻧﺎزﻟ‪‬ﺸ‪‬ﻮاوه ﺷﯿﻤﯿﺎﺑﺎران ﮐﺮاوهﮐﺎن دا( ‪...................‬ھﻪﯾﺎس ﮐﺎردۆ‪٣١ ..................................‬‬ ‫‪ -20‬دهﺑﯿﻨﻢ ﺷﻪھ‪‬ﻦ و ﺑﺎز و ھﻪ‪‬ﯚ ﺑﻪرزهﻓ‪‬هﮐﺎن ﺷﺎﭘﻪڕی ﺗﻮاﻧﺎ و ھ‪‬ﺰ ﻟ‪‬ﺪهدهن‪ .........................‬ﻓﻪوزی ڕهﻣﺰی ﻣﻪﻻ ﻣﺎرف ‪٣٤ ......................‬‬ ‫‪ -21‬ﺋﻪو ﺋ‪‬ﻮارهﯾﻪی ﻛﻪ ﺷﺎرهﻛﻪم ''ﺳﻪردهﺷﺖ'' زاﻣﯽ ھﻪ‪‬ﮕﺮت‪ ...........................................‬ﻋﻪزﯾﺰ ﺷ‪‬ﺨﺎﻧﯽ ‪٣٧ .................................‬‬ ‫‪ -22‬ﻟﻪ ﯾﺎدی ﺑﯿﺴﺖ و ﺳ‪ ‬ﺳﺎ‪‬ﻪی ﺷﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ‪ ......................................‬ﺣﺎﺟﯽ ﺣﻮﺳ‪‬ﻦ ﺣﻪدداد‪٤٠ .............................‬‬ ‫‪ -23‬ﻟﻪ ﯾﺎدی ‪ 23‬ﺳﺎ‪‬ﻪی ﮐﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﮐﯚڕ‪‬ﻚ ﺑﻪ ﺑﯚ ﺑﻪڕ‪‬ﺰان ﺷﺎﺧﻪوان ﺷﯚرش و دﮐﺘﯚر ﺣﻮﺳﻪﯾﻨﯽ ﺧﻪﻟﯿﻘﯽ‪٤٢ ...............................‬‬ ‫‪ -24‬ﺑﺎ ﯾﺎدی ﺷﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﮐﺎرهﺳﺎﺗﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ھﻪﻣﻮوﻣﺎن ﺑﻪ ﺗﻪﺑﺎﯾﯽ ﮐﯚﺑﮑﺎﺗﻪوه‪٤٣ ...........................................................................‬‬ ‫‪ -25‬ﮐﯿﻤﯿﺎ ﺑﺎران ﻛﺮدﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ‪ ،‬ﻣﻪرﮔﻪﺳﺎﺗ‪‬ﻜﯽ ﻟﻪ ﺑﯿﺮ ﻧﻪﻛﺮاو‪......................................‬ﻣﺎدﯾﺢ ﺋﻪﺣﻤﻪدی‪٤٥ ..................................‬‬ ‫‪ -26‬ﯾﺎدی ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﺎراﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﻟﻪ وﻻﺗﯽ ﺳﻮﯾﺲ ﺑﻪرز ڕاﮔﯿﺮا‪٤٦ ................................................................................‬‬ ‫‪ 22 -27‬ﺳﺎ‪‬ﻪی ﯾﺎدی ﮐﯿﻤﯿﺎ ﺑﺎراﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ‪ ...............‬ﮐﻮﻣﯿﺘﻪی ﺑﻪڕ‪‬ﻮهﺑﻪری ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐ‪‬اﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪ دهرهوهی و‪‬ت‪٤٦ .......................‬‬ ‫‪ -28‬ﺳﻪردهﺷﺖ ‪ ............................................. 1987‬ﺑﺎﻗﯽ ﺗﺎﻟﺒﻮﻟﻌﯿﻠﻢ‪٤٧ ....................................................................‬‬

‫‪2‬‬

‫ﺑﯚﺷﺎرەﮐ‪‬م ﺳ‪‬ردەﺷﺖ‬ ‫ﻧﺎﻣ‪‬ﻠﮑ‪‬ی ﺗﺎﯾﺒ‪‬ت ﺑ‪ ‬ﺑﯚﻧ‪‬ی ‪ ٢٧‬ﺳﺎ‪‬ی ﺷﯿﻤﯿﺎ ﺑﺎراﻧﯽ ﺳ‪‬ردەﺷﺖ‬ ‫ﮐﯚﮐﺮدﻧ‪‬وە و ﺋﺎﻣﺎدەﮐﺮدﻧﯽ ‪ :‬رەﺣﻤﺎن ﻧ‪‬ﻗﺸﯽ‬

‫‪1‬‬